Wikipedia afwiki https://af.wikipedia.org/wiki/Tuisblad MediaWiki 1.45.0-wmf.6 first-letter Media Spesiaal Bespreking Gebruiker Gebruikerbespreking Wikipedia Wikipediabespreking Lêer Lêerbespreking MediaWiki MediaWikibespreking Sjabloon Sjabloonbespreking Hulp Hulpbespreking Kategorie Kategoriebespreking Portaal Portaalbespreking TimedText TimedText talk Module Module talk 0 538 2814589 2715454 2025-06-20T22:57:29Z Johannescharlesventer 146706 /* Geboortes */ 2814589 wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Gravity toilet valves at rest.svg|teks= Thomas Crapper se uitvinding, die drywende balklep}} Die '''jaar 1910''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Saterdag]] begin het. Dit was die 10de jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[28 Maart]] – [[Henri Fabre]] word die eerste persoon wat 'n [[Vliegboot|seevliegtuig]] loods nadat hy opgestyg het vanaf water naby [[Martigues]], [[Frankryk]]. * [[18 Mei]] – Die [[aarde]] beweeg deur die stert van die [[Halley se Komeet]]. * [[31 Mei]] – Die [[Unie van Suid-Afrika]] word deur die saamsluiting van die vier voormalige Britse kolonies [[Kaapkolonie]], [[Natal (kolonie)|Natal]], [[Oranjerivierkolonie]] en [[Transvaalkolonie]] gevorm. [[Herbert John Gladstone]] word die eerste [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika|Goewerneur-generaal]] en [[Louis Botha]] die eerste [[Eerste Minister van Suid-Afrika|Eerste Minister]]. * [[25 Junie]] – Die première van [[Igor Strawinski]] en Michel Fokine se ‘The Firebird’ by die Paryse Opera. * [[16 Oktober]] – Die [[Christuskerk, Windhoek|Christuskerk]] in [[Windhoek]], [[Duits-Suidwes-Afrika]] (nou [[Namibië]]), word ingewy. == Geboortes == * [[13 Januarie]] – [[Tryna du Toit]], Afrikaanse skrywer († [[2005]]). * [[4 Februarie]] – [[Uys Krige]], Suid-Afrikaanse skrywer, digter en dramaturg († [[1987]]). * [[21 Februarie]] – [[Douglas Bader]], [[Britse Koninklike Lugmag]], [[bobaasvlieënier]] tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]]. († [[1982]]). * [[1 Maart]] – [[David Niven]], Britse akteur († [[1983]]). * [[9 Maart]] – [[Ed. Hoornik]], Nederlandse digter, skrywer, dramaturg († [[1970]]). * [[19 Maart]] – [[Maria Alba]], Amerikaanse aktrise († [[1999]]). * [[24 Maart]] – [[Sailor Malan]], [[Suid-Afrika]]anse vegvlieënier († [[1963]]). * [[7 Mei]] – [[Taubie Kushlick]], ’n Suid-Afrikaanse verhoogaktrise, -regisseur en -produksieleier († [[1991]]). * [[12 Mei]] – [[Dorothy Crowfoot Hodgkin]], Britse grondlegger van proteïenkristallografie († [[1994]]). * [[23 Mei]] – [[Artie Shaw]], Amerikaanse jazzmusikant en -komponis († [[2004]]). * [[3 Junie]] – [[Paulette Goddard]], Amerikaanse aktrise († [[1990]]). * [[11 Junie]] – [[Jacques Cousteau]], Franse wetenskaplike, vlootoffisier, uitvinder, skrywer en navorser († [[1997]]). * [[14 Junie]] – [[Rudolf Kempe]], Duitse [[dirigent]] († [[1976]]). * [[22 Junie]] – [[Katherine Dunham]], Amerikaanse danser en choreograaf († [[2006]]). * 22 Junie - [[Axel von Ambesser]], [[Duitse]] akteur († [[1988]]). * [[23 Junie]] – [[Jean Anouilh]], Franse dramaturg († [[1987]]). * [[4 Julie]] – [[Gloria Stuart]], Amerikaanse aktrise († [[2010]]). * [[9 Julie]] – [[Govan Mbeki]], Suid-Afrikaanse politikus en vader van [[Thabo Mbeki]] († [[2001]]). * [[27 Julie]] – [[Lupita Tovar]], Amerikaanse aktrise († [[2016]]). * [[6 Augustus]] – [[Adoniran Barbosa]], Brasiliaanse komponis, sanger, kitaarspeler en akteur († [[1982]]). * [[15 Augustus]] – Prof. [[Hendrik Johannes Jacob Bingle|Hennie Bingle]], Calvinis en rektor van die [[PU vir CHO]] van 1964 tot 1977. * [[20 Augustus]] – [[Eero Saarinen]], Fins-Amerikaanse argitek en ontwerper († [[1961]]). * [[27 Augustus]] – [[Moeder Teresa]], [[Kolkata]], [[Indië]] († [[1997]]). * [[30 Augustus]] – [[Roger Bushell]], meesterbrein agter die ontsnapping uit [[Stalag Luft III]] († [[1944]]). * [[13 September]] – [[Helen Cohan]], 'n Amerikaanse aktrise († [[1996]]). * [[1 Oktober]] – [[P.J. Nienaber]], 'n Afrikaanse skrywer en een van Suid-Afrika se voorste letterkundiges († [[1995]]). * [[11 Oktober]] – [[Danie Craven]], Suid-Afrikaanse rugbyadministrateur en negentiende [[Springbokkaptein]] († [[1993]]). * [[16 Oktober]] – [[Misha Black]], Britse argitek en ontwerper († [[1977]]). * [[26 Oktober]] – [[Jan Steytler]], Suid-Afrikaanse politikus († onbekend). * [[29 Oktober]] – [[Alfred Jules Ayer]], Britse [[filosoof]] († [[1989]]). * [[6 November]] – [[Erik Ode]], Duitse akteur († [[1983]]). == Sterftes == * [[27 Januarie]] – [[Thomas Crapper]], Britse loodgieter en sakeman (* [[1836]]). * [[30 Januarie]] – [[Granville T. Woods]], Amerikaanse uitvinder (* [[1856]]). * [[21 April]] – [[Mark Twain|Samuel Langhorne Clemens]], bekend as ''Mark Twain'', 'n Amerikaanse skrywer en humoris (* [[1835]]). * [[6 Mei]] – [[Edward VII van die Verenigde Koninkryk|Koning Edward VII van die Verenigde Koninkryk]] (* [[1841]]) * [[12 Mei]] – [[William Huggins]], ’n Britse sterrekundige wat veral bekend is vir sy baanbrekerswerk in astronomiese spektroskopie (* [[1824]]). * [[27 Mei]] – [[Robert Koch]], bakterioloog en [[1905]] [[Nobelprys vir Fisiologie of Geneeskunde|Nobelpryswenner]] (* [[1843]]). * [[7 Junie]] – Sir [[William Francis Butler]], 'n Britse generaal en ook waarnemende Goewerneur van die [[Kaapkolonie]] (* [[1838]]). * [[10 Julie]] – [[Johann Gottfried Galle]], Duitse [[astronoom]] en die eerste persoon wat [[Neptunus]] gesien het (* [[1812]]). * [[14 Julie]] – [[Marius Petipa]], Russiese en Franse balletdanser, pedagoog en choreograaf (* [[1818]]). * [[13 Augustus]] – [[Florence Nightingale]], bekend as die Dame met die lamp (* [[1820]]). * [[7 September]] – [[William Holman Hunt]], Engelse skilder (* [[1827]]). * [[14 November]] – [[Pulvermacher]], eerste Afrikaanse digter (* [[1836]]). * [[23 November]] – [[Octave Chanute]], Frans-Amerikaanse siviele ingenieur en lugvaartpionier (* [[1832]]). * [[1 Desember]] – [[Henry Bale]], Hoofregter van die Natalse Hooggeregshof (* [[1854]]). * [[4 Desember]] – [[Johann Heinrich Ferdinand Parow]], Duitse eiendomsmagnaat aan die Kaap (* [[1833]]). [[Kategorie:1910| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] 3tsxr2yjpx6x3hhf1hve074r0i5yjs2 0 543 2814590 2799988 2025-06-20T22:59:33Z Johannescharlesventer 146706 /* Sterftes */ 2814590 wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=2004 Indonesia Tsunami.gif|teks=Die tsoenami van 2004}} Die '''jaar 2004''' was 'n [[skrikkeljaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Donderdag]] begin het. Dit was die 4de jaar van die [[21ste eeu]] n.C. In teenstelling met [[gewone jaar|gewone jare]] het die jaar 366 dae en 'n [[29 Februarie]] gehad. == Gebeure == * [[1 Januarie]] – [[Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys]] en die Universiteit van Noordwes smelt saam om die [[Noordwes-Universiteit]] te vorm. * [[3 Januarie]] – ’n [[Boeing 737]]-vliegtuig van Flash Airlines, ’n [[Egipte|Egiptiese]] lugredery, stort neer in die [[Rooisee]], en al 148 mense aan boord sterf. * [[7 Maart]] – Die Zimbabwiese polisie arresteer Simon Mann, 'n voormalige [[Special Air Service]] (SAS) offisier en 64 voormalige [[32-Bataljon]] soldate (gewerf in Suid-Afrika) op die [[Robert Gabriel Mugabe Internasionale Lughawe|Harare-lughawe]]. Hulle het beplan om 'n [[2004-Ekwatoriaal-Guinese staatsgreepspoging|staatsgreep]] in [[Ekwatoriaal-Guinee]] uit te voer. * [[29 Maart]] – [[Bulgarye]], [[Estland]], [[Letland]], [[Litaue]], [[Roemenië]], [[Slowakye]] en [[Slowenië]] sluit by die Noord-Atlantiese Verdragsorganisasie ([[NAVO]]) aan. * [[1 Mei]] – Estland, [[Hongarye]], Letland, Litaue, [[Pole]], Slowakye, Slowenië en [[Tsjeggië]] verlaat die [[Sentraal-Europese Vryehandelsooreenkoms]] en sluit saam met [[Malta]] en [[Siprus]] aan by die [[Europese Unie]]. * [[13 Augustus|13]]–[[29 Augustus]] – Die [[Olimpiese Somerspele 2004|28ste Olimpiese Somerspele]] word in [[Athene]], [[Griekeland]], aangebied. * [[1 September]] – Die [[Suid-Afrikaanse Nasionale Biodiversiteitsinstituut]] (SANBI) word in Pretoria gestig. * [[10 September|10]]–[[25 September]] – Krieket se [[Kampioenetrofee 2004|4de Kampioenetrofee]] word in [[Engeland]] aangebied en deur [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]] gewen. * [[17 September|17]]–[[28 September]] – Die twaalfde [[Paralimpiese Somerspele 2004|Paralimpiese Somerspele]] word in Athene, Griekeland, aangebied. * [[13 Desember]] – Foto's deur [[Cassini-Huygens]] wys dat die helder strepe en slierte op die [[Saturnus|Saturniese]] maan [[Dione (maan)|Dione]] se [[oppervlak]] ys-agtige afgronde is, veroorsaak deur tektoniese breuke in die [[natuurlike satelliet|maan]] se kors. * [[14 Desember]] – Die [[Millau-brug]], die hoogste [[brug]] ter wêreld, word amptelik geopen. * [[26 Desember]] – 'n [[Indiese Oseaan-aardbewing en -tsoenami van 2004|Aardbewing]] van 9,0 langs die weskus van [[Indonesië]] ontketen 'n verwoestende [[tsoenami]] met meer as 310&nbsp;000 sterftes in Indonesië, [[Thailand]], [[Maleisië]], [[Bangladesj]], [[Indië]], [[Sri Lanka]], die [[Maledive]] en [[Somalië]]. == Geboortes == * [[4 Januarie]] – [[Peyton Kennedy]], [[Kanada|Kanadese]] [[aktrise]]. * [[1 Februarie]] – [[Ashley Gerasimovich]], Amerikaanse aktrise. * [[18 Februarie]] – [[Kylie Rogers]], Amerikaanse aktrise. * [[19 Februarie]] – [[Millie Bobby Brown]], [[Engeland|Engelse]] aktrise. * [[2 Maart]] – [[Pieter Kriel]], Suid-Afrikaanse politieke aktivis en sosiale media-kommentator. * [[8 Maart]] – [[Kit Connor]], Engelse akteur. * [[27 Maart]] – [[Amira Willighagen]], Nederlandse sangeres. * [[22 April]] – [[Teagan Croft]], Australiese aktrise. * [[22 Mei]] – [[Peyton Elizabeth Lee]], Amerikaanse aktrise. * [[4 Junie]] – [[Mackenzie Ziegler]], Amerikaanse aktrise en danseres. * [[8 Junie]] – [[Francesca Capaldi]], Amerikaanse aktrise. * [[15 Junie]] – [[Sterling Jerins]], Amerikaanse aktrise. * [[14 Augustus]] – [[Marsai Martin]], Amerikaanse aktrise. * [[3 Oktober]] – [[Noah Schnapp]], Amerikaanse akteur. * [[14 Oktober]] – [[Gabriel Bortoleto]], [[Brasilië|Brasiliaanse]] [[Formule Een]]-renjaer. * [[11 November]] – [[Oakes Fegley]], Amerikaanse akteur. == Sterftes == [[Lêer:Marita Napier.jpg|duimnael|240px|Marita Napier sterf op 10 April 2004.]] * [[4 Februarie]] – [[Stevo Crvenkovski]], diplomaat van die [[Republiek van Masedonië]] (* [[1948]]). * [[5 Februarie]] – [[Barry Trengove]], Suid-Afrikaanse akteur (* [[1939]]). * [[25 Februarie]] – Prof. [[A.P. Grové]], Suid-Afrikaanse letterkundige (* [[1918]]). * [[11 Maart]] – [[Gabriel de Jongh]], 'n bekende Suid-Afrikaanse landskapskilder (* [[1913]]). * [[13 Maart]] – [[Dullah Omar]], 'n [[Suid-Afrika]]anse anti-apartheidsaktivis, prokureur en minister (* [[1934]]). * [[20 Maart]] – [[Juliana van Nederland]], koningin van [[Nederland]] (* [[1909]]) * [[29 Maart]] – [[Peter Ustinov]], Britse skrywer, akteur en filmregisseur (* [[1921]]). * [[10 April]] – [[Marita Napier]], Suid-Afrikaanse sopraan (* [[1939]]). * [[30 April]] – [[Evelyn Mase]], Nelson Mandela se eerste vrou (* [[1922]]). * [[9 Mei]] – [[Brenda Fassie]], Suid-Afrikaanse popsangeres (* [[1964]]). * [[5 Junie]] – [[Ronald Reagan]], Amerikaanse politikus, staatsman en 40ste [[President van die Verenigde State]] (* [[1911]]). * [[16 Junie]] – [[Thanom Kittikachorn]], militêre diktator van Thailand, 10de eerste minister van Thailand (* 1911). * [[1 Julie]] – [[Marlon Brando]], Amerikaanse akteur, in Los Angeles (* [[1924]]). * [[28 Julie]] – [[Francis Crick]], ontdekker van die struktuur van [[DNS]] (* [[1916]]). * [[3 Augustus]] − [[Henri Cartier-Bresson]], Franse fotograaf (* [[1908]]). * [[14 Augustus]] – [[Czesław Miłosz]], Poolsgebore Amerikaanse skrywer, essayis, [[Nobelprys]]wenner (* [[1911]]). * [[29 Augustus]] – [[Hans Vonk]], Nederlandse dirigent (* [[1942]]). * [[7 September]] – [[Beyers Naudé]], [[Teologie|Teoloog]], [[apartheid|anti-apartheidsrolspeler]] in [[Suid-Afrika]] (* [[1915]]). * [[9 September]] – [[Christina Susanna van Zyl]], Suid-Afrikaanse skryfster van jeugverhale (* [[1926]]). * [[16 September]] – [[Dolly Rathebe]], Suid-Afrikaanse aktrise en sangeres (* [[1928]]). * [[18 September]] – [[Russ Meyer]], Amerikaanse vervaardiger van seksfilms, pionier van die porno-industrie (* [[1922]]). * [[3 Oktober]] – [[Janet Leigh]], Amerikaanse aktrise (* [[1927]]). * [[10 Oktober]] – [[Christopher Reeve]], Amerikaanse akteur, rolprent-regisseur, -vervaardiger en -skrywer (* [[1952]]). * [[21 Oktober]] – [[Magdalena K. P. Smith Meyer]], wêreldbekende Suid-Afrikaanse akaroloog (* [[1931]]). * [[7 November]] – [[Howard Keel]], Amerikaanse akteur en sanger (* [[1919]]). * [[25 November]] – [[Sheila Cussons]], Suid-Afrikaanse digter en skilder (* [[1922]]). * [[13 Desember]] – [[Anna Bender]], Suid-Afrikaanse [[pianis]] en [[skrywer]] (* [[1919]]). * [[28 Desember]] – [[Susan Sontag]], Amerikaanse skrywer en rolprentregiseur (* [[1933]]). * [[29 Desember]] – [[Eugenio Garin]], [[Italiaanse]] [[filosoof]] en [[Renaissance]]-geskiedkundige (* [[1909]]). * [[30 Desember]] – [[Artie Shaw]], Amerikaanse [[jazz]]musikant en -komponis (* [[1910]]). [[Kategorie:2004| ]] [[Kategorie:21ste eeu]] 0qyi38t48l25kku9dx99jorexgk38td 0 1791 2814591 2726563 2025-06-20T23:00:20Z Johannescharlesventer 146706 /* Sterftes */ 2814591 wikitext text/x-wiki {{DesemberKalender}} '''30 Desember''' is die 364ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (365ste in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog slegs 1 dag in die res van die jaar. == Gebeure == * [[1370]] – [[Pous Gregorius XI]] volg [[Pous Urbanus V]] op. * [[1407]] – [[Pous Gregorius XII]] benoem sy neef [[Gabriele Condulmer]] (later [[Pous Eugenius IV]]) as biskop van Sienna. * [[1797]] – [[Pous Pius VI]] publiseer ''Christi Ecclesiae'' met reëlings vir 'n konklaaf. * [[1853]] – Gadsden Purchase: Die [[Verenigde State]] koop 30 000 vierkante myl land suid van die [[Gilarivier]] en wes van die [[Rio Grande]] by [[Meksiko]] vir VS$10 miljoen. * [[1880]] – [[Paul Kruger]] word die [[President]] van die [[Transvaal]]se Republiek. * [[1947]] – Koning Michael word geforseer om te abdikeer ná [[Roemenië]] 'n Volksrepubliek word. * [[1959]] – Die [[USS George Washington (SSBN-598)]] word in diens gestel, Amerika se eerste ballistiese [[kernaangedrewe]] [[duikboot]]. * [[1965]] – [[Ferdinand Marcos]] word President van die [[Filippyne]]. == Geboortes == * [[39]] – [[Titus (Keiser)|Titus]], Romeinse keiser († [[81]]). * [[1371]] – [[Wasili I van Moskou]], Grootprins van die [[Rjoerik-dinastie]] († [[1425]]). * [[1756]] – [[Paul Wranitzky]], Morawiese komponis († [[1808]]). * [[1819]] – [[Theodor Fontane]], Duitse skrywer en joernalis († [[1898]]). * [[1865]] – [[Rudyard Kipling]], Engelse skrywer en digter († [[1936]]). * [[1871]] – [[J.H.H. de Waal]], regsgeleerde, taalman en politikus († [[1937]]). * [[1942]] – [[Anne Charleston]], Australiese aktrise. * 1942 – [[Fred Ward]], Amerikaanse akteur († [[2022]]). * [[1961]] – [[Sean Hannity]], Amerikaanse televisieaanbieder en konserwatiewe politieke kommentator. * [[1963]] – [[Mike Pompeo]], 70ste Minister van Buitelandse Sake van die Verenigde State. * [[1969]] – [[Toks van der Linde]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler en tv-geselsprogramaanbieder. * [[1971]] – [[Peter Buwalda]], Nederlandse skrywer en rubriekskrywer. * [[1973]] – [[Maureen Flannigan]], Amerikaanse aktrise. * [[1975]] – [[Tiger Woods]], beroemde Amerikaanse [[gholf]]speler. * [[1980]] – [[Eliza Dushku]], Amerikaanse aktrise. * [[1996]] – [[Stephanie Del Valle]], Puerto Ricaanse musikant, model en skoonheidskoningin (Mej Wêreld 2016). == Sterftes == * [[274]] – [[Pous Felix I]], die 26ste [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] (* onbekend). * [[1591]] – [[Pous Innocentius IX]], die 230ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk (* [[1519]]). * [[1644]] – [[Jan van Helmont]], Vlaamse chemikus, fisioloog en medikus (* [[1580]]). * [[1731]] – [[Guillaume Chenu de Chalezac]], Franse avonturier (* [[1672]]). * [[1875]] – [[Adam Kok III]], leier van die [[Griekwas (stam)|Griekwas]] (* [[1811]]). * [[1932]] – [[Daisy de Melker]], moordenares, word gehang (* [[1886]]). * [[1947]] – [[Alfred North Whitehead]], [[filosoof]], [[fisikus]] en [[wiskundige]] (* [[1861]]). * [[1971]] – [[Albertus van Rhyn]], Suid-Afrikaanse onderwysman, koerantredakteur, politikus en ambassadeur (* [[1890]]). * [[1989]] – [[Etienne Leroux]], Afrikaanse skrywer (* [[1922]]). * [[2001]] – [[Dono|Wahjoe Sardono]] Indonesiese akteur, komediant en dosent (* [[1951]]). * [[2004]] – [[Artie Shaw]], Amerikaanse [[jazz]]musikant en -komponis (* [[1910]]). * [[2006]] – [[Saddam Hussein]], leier van [[Irak]] (* [[1937]]). * [[2023]] – [[Tom Wilkinson]], Engelse akteur (* [[1948]]). * 2023 – [[John Pilger]], Australiese joernalis, skrywer en dokumentêre rolprentmaker (* [[1939]]). * [[2024]] – [[Sibusiso Bengu]], Suid-Afrikaanse Minister van Onderwys in die [[kabinet van Nelson Mandela]] (* [[1933]]). == Vakansies, vierings en waarnemingsdae == * José Rizaldag in die Filippyne. * Feesdag van Pous Felix I in die Rooms-Katolieke Kerk. {{commonskat|30 December|30 Desember}} [[Kategorie:Desember]] 0t4q83nbgfev886hkoa8pnj0cqzawn2 0 4320 2814588 2711824 2025-06-20T22:56:21Z Johannescharlesventer 146706 /* Geboortes */ 2814588 wikitext text/x-wiki {{MeiKalender}} '''23 Mei''' is die 143ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (144ste in[[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog 222 dae. == Gebeure == * [[1430]] – [[Johanna van Arkel]] word deur die [[Boergondië|Boergondiërs]] gevange geneem. * [[1474]] – [[Giuliano della Rovere]] (later [[Pous Julius II]]) word aartsbiskop van [[Avignon]]. * [[1498]] – Die hervormer Girolamo Savonarola word in [[Florence]] tereggestel. * [[1533]] – Die [[huwelik]] van [[Catharina van Aragon]] en [[Henry VIII van Engeland]] word nietig verklaar. * [[1555]] – [[Pous Paulus IV]] volg [[Pous Marcellus II]] op as [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]]. * [[1568]] – Die [[Tagtigjarige Oorlog]] breek uit toe [[Nederland]]se rebelle onder leiding van Lodewyk van Nassau [[Friesland]] in die Slag van Heiligerlee binneval. * [[1697]] – Die [[Oosterland]] strand in [[Kaapstad]]. * [[1788]] – [[Suid-Carolina]] word die 8ste [[Deelstate van die Verenigde State van Amerika|deelstaat]] van die [[Verenigde State]]. * [[1842]] – Die [[Beleg van Congella]] begin. * [[1844]] – [[Samuel Morse]] stuur die eerste [[telegram]] via sy elektriese [[telegraaf]]. * [[1895]] – Die [[Republiek van Formosa]] word gestig. * [[1934]] – Die [[VSA|Amerikaanse]] bankrowers [[Bonnie en Clyde]] word deur die polisie in 'n lokval gelei en doodgeskiet in Black Lake, [[Louisiana]]. * [[1949]] – Stigting van die [[Deutschland|Bondsrepubliek Duitsland]]. * [[1960]] – Die stadjie [[Hilo]], aan die ooskus van [[Hawaii]], word deur 'n [[aardbewing]] getref. * [[1969]] – [[Verenigde Koninkryk|Britse]] rockgroep, [[The Who]], stel die rockopera ''Tommy'' vry. * [[1995]] – Die [[Java (programmeertaal)|Java]]-[[programmeertaal]] word amptelik deur die ontwikkelaar James Gosling en sy kollegas aangekondig. * [[2007]] – [[Johanna Stoffels]], voormalige ANC-burgemeester van [[Saldanhabaai]] verslaan haar voormalige party in 'n tussenverkiesing op [[Hopefield]] en die raad word deur die opposisie oorgeneem. * [[2021]] – [[Irvette van Zyl]] stel 'n nuwe wêreldrekord op in 'n 50km wedloop in [[Gqeberha]] met 'n tyd van 3:07:26. == Geboortes == * [[1707]] – [[Carolus Linnaeus]], [[Swede|Sweedse]] dokter, plantkundige en bioloog († [[1778]]). * [[1827]] – Lord [[Henry Loch]], Britse goewerneur van die [[Kaapkolonie]] († [[1900]]). * [[1848]] – [[Otto Lilienthal]], Duitse lugvaartpionier († [[1896]]). * [[1888]] – [[Adriaan Roland Holst]], [[Nederlands]]e [[digter]] († [[1976]]). * [[1896]] – [[Felix Steiner]], [[Duitsland|Duitse]] generaal († [[1966]]). * [[1910]] – [[Artie Shaw]], Amerikaanse jazzmusikant en -komponis († [[2004]]) * [[1923]] – [[Alicia de Larrocha]], [[Spanje|Spaanse]] [[pianis]] en [[komponis]] († [[2009]]). * [[1926]] – [[Joe Slovo]], Suid-Afrikaanse politikus, leier van die [[Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party]] en lid van die [[African National Congress|ANC]] († [[1995]]). * [[1929]] – [[Joe Modise]], Suid-Afrikaanse ANC-politikus en kabinetsminster († [[2001]]). * [[1933]] – [[Joan Collins]], [[Engeland|Engelse]] [[aktrise]] en rolprentvervaardiger. * [[1935]] – [[Francois van Heyningen]], Suid-Afrikaanse akteur, sanger, skrywer en radio-omroeper († [[2015]]). * [[1949]] – [[Estian Calitz]], Suid-Afrikaanse ekonoom en emeritus professor van die Universiteit Stellenbosch. * [[1950]] – [[Martin McGuinness]], Noord-Ierse republikeinse politikus († [[2017]]). * [[1969]] – [[Kobie van Rensburg]], Suid-Afrikaanse tenoor en operadirekteur. * [[1972]] – [[Rubens Barrichello]], [[Brasilië|Brasiliaanse]] [[Formule Een]]-renjaer. == Sterftes == * [[230]] – [[Pous Urbanus I]], sewentiende pous van die Rooms-Katolieke Kerk (* onbekend). * [[1423]] – [[Teenpous Benedictus XIII]] (* [[1328]]). * [[1498]] – [[Girolamo Savonarola]], Florentynse Dominikaanse hervormer (* [[1452]]). * [[1699]] – [[Abadin Tadia Tjoessoep]], Indonesiese Moslem van adellike afkoms wat [[Islam]] aan die [[Kaapkolonie|Kaap]] gevestig het (* [[1626]]). * [[1838]] – [[Jan Willem Janssens]], laaste [[Nederland]]se goewerneur van die Kaap (* [[1762]]). * [[1857]] – [[Augustin Louis Cauchy]], Franse wis- en natuurkundige (* [[1789]]). * [[1906]] – [[Henrik Ibsen]], Noorse dramaturg en kritikus (* [[1828]]). * [[1926]] – [[Hans von Koessler]], Duitse komponis, dirigent en musiekonderwyser (* [[1853]]). * [[1944]] – [[Grete Berger]], [[Duitsland|Duitse]] aktrise (* [[1883]]). * [[1992]] – [[Joyce Barker]], Suid-Afrikaanse sopraan (* [[1931]]). * [[2017]] – [[Roger Moore]], Engelse akteur (* [[1927]]). * [[2021]] – [[Lorrae Desmond]], [[Australië|Australiese]] aktrise (* [[1929]]). == Vakansiedae == {{commonskat|23 May}} [[Kategorie:Mei]] l807prxw7lc9dhb76z7ue035bqk35yh 4 5209 2814585 2813701 2025-06-20T22:03:52Z CharlBarnard 74119 /* Wikipedia in ander tale */ Antwoord 2814585 wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ {{spring ondertoe}} [[Lêer:AfrikaanseTaalmonumentSlogan.jpg|duimnael|260px|links|100 jaar as ampstaal!]] <!--[[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|230px|Kom praat met ons op die Geselshoekie, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|380px|Dis naweek! Geniet jouself en kom ry die mak perde by die asemrowende [[Golden Gate-Hoogland- Nasionale Park]] in die Oos-Vrystaat!]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|220px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat hul [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|260px|links|'n Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rooibokram KNP suide.JPG|duimnael|250px|links|"Dis beter om in die [[Krugerwildtuin]] as op kantoor te wees!" 'n Rooibokram in 2011.]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|320px|Maak vrede in Gasa en Oekraïne, nie oorlog nie!]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big>'''Sien ook:'''</big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|2004-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007-09]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2023|2023]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2024|2024]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2025|2025]] }} '''Welkom''' by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Afrikaans word 100 == Gemeenskap, vandag is dit 100 jaar sedert Afrikaans vir Nederlands as 'n amptelike taal vervang het. Ons van Wikimedia Suid-Afrika wil net vir elkeen van julle baie dankie sê vir julle bydraes tot hierdie projek. Hierdie projek is groter as ons almal en sal ook hier wees wanneer ons nie meer hier is nie. Soos die ou Griekse spreekwoord gaan, "'n Samelewing groei wanneer ou mans bome plant in wie se skaduwee hulle nooit sal sit nie." Laat dit goed gaan met almal, [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 10:27, 8 Mei 2025 (UTC) :Sowaar! Wat 'n vonds om te sien dat Afrikaans nog bestaan, buiten op radiostasies en in die kombuise van Suid Afrika! https://www.parliament.gov.za/press-releases/media-statement-sport-and-culture-committee-chairperson-celebrates-100th-anniversary-afrikaans-language [[Gebruiker:Savethewhaleslol|Savethewhaleslol]] ([[Gebruikerbespreking:Savethewhaleslol|kontak]]) 18:53, 30 Mei 2025 (UTC) == Ons Wikipedia en radiostasies... == Gemeenskap, ek bevestig net dat gebruikers [[Gebruiker:Sobaka]], [[Gebruiker:Woordgenoot]] en myself weekliks beurte maak op [[Overvaal Stereo]] en Radio Overberg met onderhoude. Ook het Ina Strydom van Taaldinge my op kort kennisgewing genader vir nog 'n onderhoud op Taaldinge! Dit word Sondag uitgesaai. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 13 Mei 2025 (UTC) :Dit is uitstekend! Ons luister graag Taaldinge op RSG Sondag 18 Mei om 10:00. Geluk, Deon. [[Gebruiker:Thermofan|Thermofan]] ([[Gebruikerbespreking:Thermofan|kontak]]) 07:05, 16 Mei 2025 (UTC) :: Hier is die potgooi van vanoggend se Taaldinge. [https://www.rsg.co.za/rsg/potgooi-resultaat/?_sf_s=Taaldinge&post_date=20250518 Taaldinge]. Geniet! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 18 Mei 2025 (UTC) ::: ...en ek praat nou Saterdag om 8:35 op [[Radio Laeveld]]! Sien uit daarna! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:08, 20 Mei 2025 (UTC) :::: Ons praat nou weekliks op Radio Laeveld ook! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:03, 24 Mei 2025 (UTC) ::::: 'n Artikel [[Wikipedia:Afrikaanse Wikipedia op die radio]] is geskep om ook as argief te dien van uitreikaksies na radiostasies met die doel om die Afrikaanse Wikipedia se kennis sowel as die rol en aktiwiteite van die Afrikaanse Wikipedia aan die breë Afrikaanssprekende publiek bekend te stel. Dankie [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] vir die voorstel wat my sover gekry het om al die klankgrepe wat ek kon opspoor deur te luister vir die opsommings, te redigeer waar nodig en in die tabel van die artikel vas te vang. As dit nie op Wikipedia geplaas is nie, sou dit beslis in die toekoms verlore gegaan het. Baie van die insette was lewendig uitgesaai en geen klankgrepe is beskikbaar nie. Indien enigiemand enige addisionele opnames het, voeg dit asseblief by. Die radiokontak was ‘n inisiatief wat deur [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] begin is, en bly goed op dreef. Groete [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 09:02, 26 Mei 2025 (UTC) ::::::Dankie julle. Maar kan ons asseblief hierdie bladsy na die [[Wikipedia:Naamruimte]] skuif? Dit hoort nie in die hoofnaamruimte van Wikipedia nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 11:15, 27 Mei 2025 (UTC) :::::::Dit kan ook eerder 'n subbladsy van [[Afrikaanse Wikipedia]] wees. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 11:16, 27 Mei 2025 (UTC) ::::::::Ek het die bladsy nou geskuif na : [[Wikipedia:Afrikaanse Wikipedia op die radio]]. Dit is nou in die korrekte naamruimte. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 20:00, 28 Mei 2025 (UTC) :::::Gemeenskap, ek beaam wat [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] hierbo sê en is baie dankbaar vir dié artikel. Myns insiens is daar beslis 'n plek op die Afrikaanse Wikipedia vir al die lekker onderhoude. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 18:45, 26 Mei 2025 (UTC) ::::::Ons gaan ook uit om die outeur se gebruikersnaam te noem ter erkenning van hulle harde werk. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:34, 27 Mei 2025 (UTC) :::::::Ek stem saam met jou voorstel, [[Gebruiker:Oesjaar|Deon]]. Op die Duitse Wikipedia noem ons die wenner(s) van die skryfwedstryd wat elke semester plaasvind ook by name, [https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia%3AHauptseite%2FWikipedia_aktuell&diff=255713584&oldid=255457588 nogal op die voorblad]. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 27 Mei 2025 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]]. You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC. If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|besprekings]])</bdi> 22:06, 15 Mei 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == [[Vera Day]] == Gemeenskap, hierdie artikel het 'n paar lelike foute. Myns insiens moet dit verwyder word soos dit tans is. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:02, 20 Mei 2025 (UTC) :Hallo Oesjaar, dui asb aan waar die foute voorkom! [[Lêer:Wapen van Limpopo.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 07:26, 21 Mei 2025 (UTC) ::Deon, jy antwoord nie my vraag van vanoggend nie, dus gaan ek nie verder tyd hieraan spandeer nie. [[Lêer:Wapen van Limpopo.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:30, 21 Mei 2025 (UTC) :::Pynappel was voor jou daar. Jammer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:31, 21 Mei 2025 (UTC) == LED's == Gemeenskap, volgens die taalkundiges is die vertaling van 'n ''Light emitting diode'' liggewende diode en nie ligemmissiediode nie. Enige kommentaar is welkom. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:05, 20 Mei 2025 (UTC) :Dan is die afkorting in Afrikaans seker (nie-amptelik) LGD? Solank dit net nie [[LSD]] is nie! [[Lêer:Wapen van Limpopo.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:28, 21 Mei 2025 (UTC) :: Volgens tegniese woordeboek saamgestel deur CHRIS CILLIE: light-emitting diode (LED): ligemissiediode, liguitstraaldiode, LED. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 17:56, 23 Mei 2025 (UTC) :::Ek het nasoek in die Duitse, Frans, Nederlands, Spaans en Italiaanse Wikipedia gedoen om te sien watter afkorings daardie tale gebruik vir "liggewende diode". In Fans, is albei "DEL" en "LED" gebruik, maar in die ander tale is slegs "LED" gbruik. In vroeẽr jare, was "LSD" ook 'n afkorting vir "lbra, solidius en denarii" (of "ponde, sjielings en pennies"). [[Gebruiker:Martinvl|Martinvl]] ([[Gebruikerbespreking:Martinvl|kontak]]) 20:53, 6 Junie 2025 (UTC) == Ons FB-blad == Gemeenskap, daar was gister vandalisme op ons FB-blad en ek het een lid daar verban en sy skade teruggerol. Nou is die nuus egter in geen orde nie, enige idee hoe mens dit kan regmaak? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 05:27, 21 Mei 2025 (UTC) == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 15:26, 22 Mei 2025 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> :@[[Gebruiker:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] thank you for alerting our wiki to the discussion. I will read through the linked page, and add my opinion on the matter there. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:31, 23 Mei 2025 (UTC) :: Dankie [[Gebruiker:Rooiratel]]! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:25, 23 Mei 2025 (UTC) == Lekker gesels met Deon! == [[Lêer:Deon, Voyageur en JCIV.jpg|duimnael|Kyk hoe ons drie in 2016 in Berlyn gelyk het, toe ek nog JCIV was. :D Morne het dit destyds gelaai. Lekker dae!]] Gemeenskap, vandag het ek met Deon lekker gesels oor die Afrikaanse en Duitse Wikipedia's. Ai, dit is lekker om Afrikaans oor die foon te praat, al is dit hoeveel kilometers ver. Ons het dit laas in 2016 saam met [[Gebruiker:Voyageur|Voyageur]] (R.I.V.) gedoen. My groot vraag hoekom ons gesels het was dat ons gebruikers soos [[Gebruiker:Morne|Morne]], [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] en [[Gebruiker:Hansjoseph|Hansjoseph]] mis. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 13:20, 24 Mei 2025 (UTC) :Sören, dit was 'n plesier om met jou te kon praat! Ja, ek onthou nog ons geselsie saam met Voya! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:37, 24 Mei 2025 (UTC) == Verwyder artikel == Hallo almal Ek het per ongeluk op "Publiseer" geklik – hoe verwyder ek die artikel "Simfonie no. 41 in C-majeur (Mozart)"? Hy kan in geheel verwyder word sodat ek die outjie sommer van vooraf kan begin vertaal. [[Simfonie no. 41 in C-majeur (Mozart)|Simfonie no. 41 in C-majeur (Mozart) - Wikipedia]] Dankie baie! [[Gebruiker:GeorgeF1974|GeorgeF1974]] ([[Gebruikerbespreking:GeorgeF1974|kontak]]) 11:35, 27 Mei 2025 (UTC) : {{ping|GeorgeF1974}} jy kan die sjaboon {{ss|Skrap}} bo-aan die artikel plaas. Dan word dit by die [[:Kategorie:Kandidate vir spoedige verwydering]] ingesluit om dit onder die aandag van 'n administrateur te bring. – 🍍 [[Gebruiker:Pynappel|Pynappel]] ([[Gebruikerbespreking:Pynappel|kontak]]) 12:06, 27 Mei 2025 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[Gebruiker:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gebruikerbespreking:MediaWiki message delivery|kontak]]) 03:07, 28 Mei 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == Wikimedia-stigting: Globale Tendense Werkswinkel== Ek het vannaand (28 Mei 2025) die “''Global Trends Workshop''” van die [[Wikimedia-stigting]] bygewoon. Hiermee ‘n verslag van die [[kunsmatige intelligensie]] (KI) en Tegnologie kleingroep bespreking vir kennisname: ('''LW''' Opsomming van die notas geneem op Easy Retro deur die fasiliteerder en met die hulp van [[Grok (kletsbot)|Grok]] vertaal en geïntegreer) 1. '''Veranderende Gebruik van KI''' *Een deelnemer het gedeel hoe hul houding teenoor KI verander het van skeptisisme na gereelde gebruik, veral vir tegniese take (bv. sjablone, navrae, opsommings). *KI-navorsingsinstrumente (soos deepsearch) kan gebruikers bemagtig om meer effektiewe bydraers te word. 2. '''Onderskeiding van KI-gegenereerde Inhoud''' *Voorstel om Wikimedia-inhoud duidelik te onderskei van KI-gegenereerde inligting. *Voorstel om Wikipedia as “geverifieerde kennis” te benoem en die klem te lê op menslike redaksionele toesig. *Behoefte om Wikimedia se identiteit te definieer in teenstelling met KI-inhoud. 3. '''Strategiese Betrokkenheidsrigtings''' *Twee hoofgebiede geïdentifiseer:  Hoe ons KI gebruik: Verbeter die lees- en redigeerervaring. 'n Demonstrasie is getoon vir opsommings vir leserskant-funksies.  Hoe KI ons gebruik: Wikimedia-inhoud word deur KI-stelsels ontgin, wat kommer wek oor beheer en outentisiteit. 4. '''Kernbeginsel: Aanvul, Nie Vervang Nie''' *Breë konsensus dat KI menslike werk moet aanvul, nie redakteurs vervang nie. *Geleenthede om te help:  Nuwe gebruikers: Begeleiding oor benadering, neutraliteit en inhoudskepping.  Ervare redakteurs (patrolleerders): Nutsgoed om vandalisme te identifiseer en te bestuur. 5. '''Risiko’s Geïdentifiseer''' *KI kan gebruik word om 'n vloed van lae-gehalte of kwaadwillige inhoud te genereer. (Veral die geval op die Engelse Wikipedia maar ook van die ander) *Kommer dat anonieme redigering onvolhoubaar kan word as gevolg van KI-misbruik. *Bedreiging dat Wikipedia deur KI-gegenereerde insette oorgeneem of gemanipuleer kan word. 6. '''Opvoedkundige en Strategiese Beplanning''' *Voorstel om KI-opvoedingsprogramme aan te bied, soos virtuele kursusse vir onderwysers. *Begeerte vir 'n 3–5 jaar padkaart vir KI in Wikimedia-projekte. *Vraag gestel: Hoe lyk 'n outentieke, Wikipedia-gefundeerde gebruik van KI? Groete [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:18, 28 Mei 2025 (UTC) == 7 Miljoen artikels! == Die Engelse Wikipedia is verby die 7 miljoen artikel mylpaal. Sjoe! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:39, 28 Mei 2025 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> [[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] 16:47, 29 Mei 2025 (UTC) == Uitleg van inligtingskasse == Goeienaand gemeenskap, wat het met die lyne by inligtingskasse gebeur? Hulle het vandag skielik verdwyn. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:30, 1 Junie 2025 (UTC) :Jammer, dit was ek. Ek het probeer om {{ss|Inligtingskas Maatskappy}} reg te laat vertoon. Ek het nou die veranderinge aan [[MediaWiki:Common.css]] teruggerol, en dit lyk my {{ss|Inligtingskas Maatskappy}} vertoon nog steeds reg (ek het my cache verfris) en die lyne by {{ss|Inligtingskas Land}} is terug. Laat weet as jy nog iets raaksien! – 🍍 [[Gebruiker:Pynappel|Pynappel]] ([[Gebruikerbespreking:Pynappel|kontak]]) 21:25, 1 Junie 2025 (UTC) ::{{ping|Pynappel}} Dankie, maar kan jy asb by {{ss|Inligtingskas Maatskappy}} die (vorige) voorbeelde terugplaas? Ek dink dit is deel vd dokumentasie wat uitgevee is (of nog nie bestaan nie) Groete --[[Lêer:Wapen van Limpopo.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 07:24, 3 Junie 2025 (UTC) :::@[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] {{uitgevoer}}. Ek let op 'n mens kan die <code>templatedata</code> ook op die /doc-subbladsy invul, dan behoort dit lekker met die visuele redigeerder saam te werk, wat tans nog 'n bietjie lol. Ek sal in die toekoms 'n bietjie hierna kyk. CC @[[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]]. – 🍍 [[Gebruiker:Pynappel|Pynappel]] ([[Gebruikerbespreking:Pynappel|kontak]]) 21:06, 6 Junie 2025 (UTC) == SpesBona en die sport == Gemeenskap, soos julle weet is ek vasgevang met sport (en vlae). Vandag het ek die reusagtige taak begin om vrouerugby uit Duits in Afrikaans te vertaal. Moenie skrik vir al die rooi skakels nie, dit sal alles later regkom, gun my maar net die tyd. Ek sal dit alles graag vir julle doen. In Duits het ons nou al die nasionale vrouerugbyspanne met wêreldbekerervaring en natuurlik ook die vrouerugbywêreldbekertoernooie (meestal geskryf deur my). Wees maar net geduldig, ek sal elke dag een artikel vertaal totdat ons alles hier in mooi Afrikaans ook het. Later sal ook al die sjablone mooi werk soos julle dit al sedert jare by mansrugby ken. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:30, 2 Junie 2025 (UTC) :Hallo almal, van sport gepraat, myne is natuurlik Grands Prix (F1). Tans is dit net ek en die Nederlander [[Gebruiker:Balenda|Balenda]] wat werksaam is daarmee. Ek het 'n paar renjaers se artikels grootliks uitgebrei ([[Jenson Button]] is nou oor die 120k grepe), dan is daar nog [[David Coulthard]], [[Nelson Piquet]], [[Alain Prost]] en [[Damon Hill]] in wording. :Maar nou is daar 'n dilemma, indien hulle voorbladstatus verkry, gaan die artikels eers oor meer as 'n jaar verskyn. Kan ek jul toestemming kry om hulle vroeër op te skuif?, anders gaan hulle nie betyds inpas in die voorbladreeks nie. Groete, [[Lêer:Wapen van Limpopo.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:01, 3 Junie 2025 (UTC) ::Ek is verskriklik beïndruk oor die hoeveelheid voorbladartikels wat julle almal skryf, moet nooit ophou nie! Maar hierdie is nou 'n probleem wat ons herhalend tref. Weereens, stel ek my oplossing voor: wys 'n nuwe voorbladartikel elke dag in plaas van elke week. Soos julle kan sien, daar is meer as genoeg bladsye met voorbladstatus om dit te kan doen. En dan kry almal kans om hulle artikel te wys. En dan as daar 'n klomp in een kategorie is (b.v. F1 renjaers) kan hul maklik afgewissel word met artikels oor 'n ander onderwerp. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:00, 3 Junie 2025 (UTC) :::(Hoekom praat ons nou oor voorbladartikels? Rugby beteken nie outomaties voorbladartikels nie.) Ek het slegs my volgende projek aangekondig waarmee ek hierdie semester ook op die Duitse Wikipedia besig is. As jy baie tyd aan 'n voorbladartikel spandeer, mag dit myns insiens ook 'n week op ons voorblad verskyn. Dit sal my nie motiveer as ek meer tyd aan 'n artikel spandeer as wat dit op ons voorblad is nie. Ons is reeds die hoogtepunt verby, waartydens voorbladartikels "opgestapel" het, nuwe kandidate neem tans effens af. Ons het nie 365 nuwe voorbladartikels vir elke dag van die jaar nie. Ek sien ook nie 'n probleem om 'n jaar te wag totdat een van "my" voorbladartikels op ons tuisblad verskyn nie. Bv. verskyn die [[Kampioenetrofee 2025]] wat lankal verby is in week 30 2026, ons skryf nou week 23 2025. Dit is goeie maniere om te wag soos almal in dieselfde ry. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 12:50, 3 Junie 2025 (UTC) ::::>Hoekom praat ons nou oor voorbladartikels ::::Want Aliwal2012 het dit opgehaal. Dis nie te sê jou rugbyartikels moet voorbladartikels word nie. ::::> As jy baie tyd aan 'n voorbladartikel spandeer, mag dit myns insiens ook 'n week op ons voorblad verskyn. ::::Ek verstaan. Maar as ek daarna as 'n buitestaander kyk, dan sou daaglikse voorbladartikels baie meer aktiwiteit op die wiki aandui, en dat ons baie hoë kwaliteit artikels het. Terwyl as dit net weekliks was, sou dit die projek meer onaktief laat lyk. ::::So ek dink die vraag is of ons vir onsself sorg, of vir ons lesers. ::::> Ons het nie 365 nuwe voorbladartikels vir elke dag van die jaar nie ::::Daar is 663 bladsye met voorbladstatus. Sien [[:Kategorie:Voorbladartikels]]. Goenoeg om 'n nuwe voorbladartikel twee keer 'n dag te wys. ::::> Dit is goeie maniere om te wag soos almal in dieselfde ry ::::Ja, ek stel voor ons verminder die wagtyd. Dan kon [[Kampioenetrofee 2025]] in 2025 verskyn sonder om in die ry in te druk. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:20, 3 Junie 2025 (UTC) :::::Kwaliteit in enige artikel sal aktiwiteit aandui en veral as ons artikels op datum kan hou. Ons artikels verouder toenemend. Politieke partye, politici, enige sport, dit moet alles op datum gehou word want die lesers lees ook dit. Dit is die klein dinge wat vir lesers aandui dat ons op die Afrikaanse Wikipedia aktief is. Voorbladartikels is slegs 'n klein ding daarvan en myns insiens nie 'n probleem nie, dit werk uitstekend met elke week 'n nuwe voorbladartikel. Daar is tans minder as 'n handjievol gebruikers wat nuwe voorbladartikels bydra en ons is reeds oor die hoogtepunt van nuwe nominasies verby. Dit is dus nie meer nodig om die stelsel te verander nie. :::::Ek is meer bekommerd oor al die nuwe artikels wat sonder 'n inligtingskas verskyn. Dit is 'n probleem wat ons moet aanspreek, dis nie 'n stelsel wat werk nie. :::::Ek het verwys na '''nuwe voorbladartikels''' en daar is tans twee wat sedert 'n maand op die kandidaatlys is. Dit is nie 'n nuwe voorbladartikel vir elke dag nie. Die ou voorbladartikels moet ook op datum gehou word en dit is 'n taak soos om 'n nuwe voorbladartikel te skryf. As ons elke dag 'n nuwe voorbladartikel laat verskyn, moet ons ook elke dag na die betrokke artikel kyk of dit op datum is. :::::Soos bo geskryf het ek nie 'n probleem daarmee dat die [[Kampioenetrofee 2025]] in 2026 verskyn nie, dit was slegs 'n wenk aan Aliwal2012 wat uit die ry wil uitstap. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 13:30, 3 Junie 2025 (UTC) ::::::Ek het baie te sê oor wat jy nou geskryf het, maar ek erken jy is heeltemal reg oor een ding: daar is glad nie genoeg van ons hier op afwiki om al die werk te doen nie. Tot dit verander gaan ons met al die ander goed sukkel, hoe ons ook al daaroor gaan. So ek sal maar die saak laat staan. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 15:54, 3 Junie 2025 (UTC) :::::::Stem 100% saam met jou laaste kommentaar! Ek dink elke dag aan al die take wat ons te doen staan en waar al die gebruikers is. Daar is aansienlik meer onaktiewe as aktiewe gebruikers en dit bekommer my. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 17:30, 3 Junie 2025 (UTC) ::::::::Is ons nie dalk te streng met die nuwelinge nie? Ons kan nie van iemand wat nog nooit bygedra het, verwag om van al die reëls en stylnorme te weet nie. As ons te veel met hulle raas, dan skrik dit hulle dalk af. – 🍍 [[Gebruiker:Pynappel|Pynappel]] ([[Gebruikerbespreking:Pynappel|kontak]]) 17:24, 5 Junie 2025 (UTC) == Wikipedia in ander tale == Gemeenskap, aangesien my blaaier reeds weet dat ek Afrikaanssprekend is, vind ek dat soektogte Afrikaanse artikels opdis. Beteken dit dat my soektog net op die Afrikaanse Wikipedia plaasvind, tot uitsluiting van artikels in ander tale, veral Engels, wat seker die meeste artikels bevat? Ek sou hoop dat soektogte deur artikels in alle tale sal deursoek, eerder as net dié waarin die artikels geskryf is. [[Spesiaal:Bydraes/169.0.218.18|169.0.218.18]] 03:36, 3 Junie 2025 (UTC) :Dit hang af. Watter webblaaier gebruik jy? Watter soekenjin? Skyf jy jou soektog in Engels of in Afrikaans? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:44, 3 Junie 2025 (UTC) ::Ek gebruik Google Chrome met Google as soekenjin. My soektog is 'n akroniem ("IVR"), en lyk my by nadere ondersoek of my vrees wél waar is: die Afrikaanswe Wikipedia vind dit glad nie, terwyl as ek 'n ander blaaier gebruik (Safari) wat nie my koekies of geskiedenis het nie, vind die Engelse Wikipedia dit ondubbelsinnig. [[Gebruiker:CharlBarnard|CharlBarnard]] ([[Gebruikerbespreking:CharlBarnard|kontak]]) 14:00, 3 Junie 2025 (UTC) :::Dis tog seker nie reg nie, as mens sien watter alternatiewe afkortings die Afrikaanse soekmasjien wél opdis ... [[Gebruiker:CharlBarnard|CharlBarnard]] ([[Gebruikerbespreking:CharlBarnard|kontak]]) 14:03, 3 Junie 2025 (UTC) ::::'n Laaste nota: as mens direk uit Google soek vir die Afrikaanse weergawe, gee Google se KI Gemini wél die regte antwoord. Teleurstellend dat Google iets kan vind wat die Afrikaanse Wikipedia nie kan vind nie .. [[Gebruiker:CharlBarnard|CharlBarnard]] ([[Gebruikerbespreking:CharlBarnard|kontak]]) 14:07, 3 Junie 2025 (UTC) :::::Soek jy op google se webwerf of op Wikipedia se webwerf? Dit is nie vir my duidelik nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:19, 3 Junie 2025 (UTC) ::::::Primêr op Wikipedia se webwerf, maar kontrole op Google s'n om te kyk hoe dit vergelyk. [[Gebruiker:CharlBarnard|CharlBarnard]] ([[Gebruikerbespreking:CharlBarnard|kontak]]) 08:29, 4 Junie 2025 (UTC) :::::::Ons het nie 'n bladsy op afwiki met die naam "IVR" nie. :::::::Gee asb. 'n lys van skakels wat google vind wat "IVR" vind op afwiki. Dan kan ek sien waar dit nie ooreenkom nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:23, 4 Junie 2025 (UTC) ::::::::Google vind nie IVR op afwiki nie, maar wel korrekte skakels na die Engelse weergawe, sowel as beskrywings deur Google se Gemini wat korrek is. Ek wil graag IVR kan soek op afwiki, en afkom op die Engelse artikels daaroor. [[Gebruiker:CharlBarnard|CharlBarnard]] ([[Gebruikerbespreking:CharlBarnard|kontak]]) 14:53, 5 Junie 2025 (UTC) ::::::::: {{ping|CharlBarnard}} baie belangrike begrippe ontbreek nog op die Afrikaanse Wikipedia. Jy is welkom om die een te wees wat die inskrywing vir [[IVR]] hier begin. – 🍍 [[Gebruiker:Pynappel|Pynappel]] ([[Gebruikerbespreking:Pynappel|kontak]]) 16:55, 5 Junie 2025 (UTC) ::::::::::@[[Gebruiker:Pynappel|Pynappel]] baie dankie, dit verklaar dit. Ek was maar onseker oor die skakeling tussen Google en afwiki, maar verstaan dat die afwiki onafhanklik opgedateed moet word. As 'n beginpunt kan ek dalk maar 'n outomaat (soos Google Translate) gebruik om die inhoud te skep vir afwiki; sou lekker wees as dit onafhanklik kon gebeur! [[Gebruiker:CharlBarnard|CharlBarnard]] ([[Gebruikerbespreking:CharlBarnard|kontak]]) 03:51, 6 Junie 2025 (UTC) :::::::::::Jy kan eksperimenteer. Ek het al Google Translate gebruik, maar gebruik op die oomblik [[Grok (kletsbot)]] met goeie resultate. Jy moet spesifieke instruksies gee, bv. <source>Vertaal die volgende wikiteks na Afrikaans. Vertaal ook skakels tussen [[]], maar behou inhoud tussen <ref></ref> onvertaald. Antwoord met wikiteks.</source> gevolg deur die wikiteks in Engels of enige ander taal. Dis 'n bietjie heen-en-weer, maar ek voel sover die resultaat is beter as met Google Translate. – 🍍 [[Gebruiker:Pynappel|Pynappel]] ([[Gebruikerbespreking:Pynappel|kontak]]) 06:17, 6 Junie 2025 (UTC) ::::::::::::Dankie vir die wenk-klink my jy het reeds die huiswerk gedoen wat ek nog beplan het om te doen. Ek sal begin met IVR, aangesien dit die eerste plek is waar ek 'n bydrae gemaak het. [[Gebruiker:CharlBarnard|CharlBarnard]] ([[Gebruikerbespreking:CharlBarnard|kontak]]) 15:37, 6 Junie 2025 (UTC) :::::::::::::Hallo almal wat deelneem aan hierdie gesprek! Kort nota om te sê dat my eerste bladsy oor Interaktiewe Stemrespons, sowel as 'n skakel daarna van die Engelse "IVR" wat na die hoofbladsy te wys. :::::::::::::Baie dankie vir julle leiding en insette, en laat weet asseblief as daar verdere wysigings is wat ek behoort aan te bring. [[Gebruiker:CharlBarnard|CharlBarnard]] ([[Gebruikerbespreking:CharlBarnard|kontak]]) 11:53, 9 Junie 2025 (UTC) ::::::::::::::Hallo weer almal wat hierdie draad volg en insette (almal positief darem!) gegee het; ek is sopas deur nog 'n iterasie met ChatGPT om die bladsy so volledig moontlik te maak; sonder twyfel het daar nog 'n glips of twee ingeglip, waar ek nie sal voel of julle my kop afbyt as julle my daarop wys om dit reg te maak, of sommer self reg te maak as daar nie te veel werk by betrokke is nie. ::::::::::::::Die doel van hierdie skrywe is om mee te deel (soos Gebruiker:Pynappel ([[Gebruikerbespreking:Pynappel|kontak]]) voor my my ervaring met KI vir die vertaling van Wikipedia-bladsye vanaf Engels na Afrikaans. Ek het nou nie sy/haar voorstel gebruik om [[Grok (kletsbot)]] aan te wend nie, maar gepoog om die hele projekkie met uitsluitlik ChatGPT te doen. Alhoewel die interaksie heel aangenaam was, moes ek kort-kort stukke kode wat sy opgewek het nagaan na die bron-artikel, en het telkens gevind dat groot dele uitgelaat was. Die enigste manier wat ek kon kry om die bladsy so naby te kry aan die bron as wat dit nou is, was om afdeling-vir-afdeling daardeur te werk; nogal uitputtend as mens kort-kort die sg. "chat history" moet herlaai om die bot se jongste byvoegings by te laai. Dit sou baie gladder wees as mens in slegs een bladsy die spraakinteraksie-ikoon ook die teksuitset dinamies van die bot af te kopiëer. Ruimte vir verbetering! Vir my volgende poging gaan ek Sesame probeer, wat lyk my adverteer dat dit beide hierdie funksies insluit. ::::::::::::::Soos altyd word julle wyse en ervare insigte waardeer in 'n takie, waar as ons eers die resep reg het, ons met min moeite duisende of selfds tiene en honderde duisende artikels outomaties kan vertaal na ons geliefde moedertaal! [[Gebruiker:CharlBarnard|CharlBarnard]] ([[Gebruikerbespreking:CharlBarnard|kontak]]) 22:03, 20 Junie 2025 (UTC) == [[Pieter Kriel]] == Sien sy plasing oor sy Wikipedia artikel op X [https://x.com/pieterkrielorg/status/1929609939783422214 hier]. Hy moet besef daar bestaan nie so iets soos slegte publisiteit nie ;) [[Gebruiker:Lefcentreright|Lefcentreright]] ([[Gebruikerbespreking:Lefcentreright|kontak]]) 14:52, 3 Junie 2025 (UTC) :Het iemand 'n rekening op X om hom te antwoord? Ek wil vir hom sê : "Because each language Wikipedia is independent, and no one on any other language Wikipedia has bothered to write an article about you in their language." - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 15:03, 3 Junie 2025 (UTC) :: Ek het daardie lemma begin. Dit is onduidelik of hy tevrede of ontevrede is daarmee. Van die onderwerpe waaroor hy kommentaar lewer, is omstrede, maar ek het die artikel neutraal probeer hou en bronne verskaf. As hy (of enigiemand) 'n probleem het met die artikel dan staan dit hom vry om soos enige ander bydraer wysigings aan te bring of om dit op die besprekingsbladsy te bespreek. Hy was onlangs in die nuus vanweë sy kommentaar en die relevansie daarvan tot die Zeitgeist met die Afrikanervlugtelinge en wat nog, maar as hy uit die kollig sou verdwyn en daar nooit weer enigiets oor hom bekend gemaak sou word nie dan kan die noemenswaardigheid van die artikel bevraagteken word. In daardie geval kan die artikel soos gewoonlik vir [[Wikipedia:Bladsyverwydering]] genomineer word. Ongelukkig is 'n deel van die koppelvlak onvertaald in sy skermgreep: ''Learn more''. {{ping|Rooiratel}} weet jy waar hierdie string is sodat ons dit kan vertaal? – 🍍 [[Gebruiker:Pynappel|Pynappel]] ([[Gebruikerbespreking:Pynappel|kontak]]) 15:56, 3 Junie 2025 (UTC) :::Daar is niks fout met die artikel nie. Ek wil mense maar net inlig oor hoe Wikipedia werk. :::Ek sal solank die "Learn more" teks opspoor. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 16:00, 3 Junie 2025 (UTC) :::: {{ping|Rooiratel}}, jammer, ek het eerder kommentaar gelewer oor die feit dat die onderwerp van die artikel 'n plasing op X gemaak het. Wat jy sê is heeltemal reg. Die kommentaar op die X-plasing is uiters gepolariseerd. Ek sou sê dis nie die moeite werd om die mense in daardie bespreking oor Wikipedia te probeer opvoed nie. – 🍍 [[Gebruiker:Pynappel|Pynappel]] ([[Gebruikerbespreking:Pynappel|kontak]]) 16:07, 3 Junie 2025 (UTC) :::::"Afrikaners who still dream of Europe are already ‘dead’. Afrikaans dies in exile. You want a future? Stand with Africa — or be forgotten." Hoekom praat hy dan Engels? Ek sou hom eerder vra hoekom hy nie Afrikaans praat nie. Ek het eens 'n X-rekening gehad, maar dit weggegooi nadat dit verkoop en agteruit gegaan het. ;) Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 17:45, 3 Junie 2025 (UTC) ::::::@[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] ek neem aan sy gehoor is Engelssprekend (of ten minste nie Afrikaans magtig nie). Maar hy het 'n aksent wanneer hy praat, dus is sy moedertaal waarskynlik Afrikaans. – 🍍 [[Gebruiker:Pynappel|Pynappel]] ([[Gebruikerbespreking:Pynappel|kontak]]) 18:02, 3 Junie 2025 (UTC) :::::::{{Ping|Pynappel}} ek sou dít vermoed het. Die vraag is meer ironies bedoel. Hy praat '''oor''' Afrikaans en dat dit in "ballingskap" sterf, maar hy is 'n Afrikaner in Suid-Afrika wat nie Afrikaans praat nie. Hy kan mos op X adverteer vir Afrikaans? Hy pleit vir 'n veeltalige Suid-Afrika, maar alles in Engels? Dit is nie 'n oordeel oor sy ander menings nie! Ek ken Afrikaanssprekendes in Duitsland wat moeg is vir Engels en daar help ek graag. Ons beplan 'n Afrikaanse ''Stammtisch'' in Berlyn. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 18:10, 3 Junie 2025 (UTC) ::::::::@[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] Hy het wel 'n punt beet - maar dit is die Afrikaanssprekendes of stoere Afrikaners in die buiteland se eie slapgat-houding. As 'n Duitser hier in die Kaap aankom, en daar is maar net 500 Duitsers, dan rig hy 'n koerant en 'n boekwinkel op. Hier is nie eens 'n Franse boekwinkel of dagblad nie - al is dit so 'gesog' en al kan die wynboere nie eens hul eie plaasname uitspreek nie. Ek meen maar - ''De Zuid-Afrikaan'' het voortdurend uit ''Das Capland'' aangehaal, en vica versa, want hul politieke sentiment was dieselfde. Wat is fout met die lot oorsee?! En wat is fout met ons Afrikaanse koerante hier te lande wat hulle nie ondersteun nie? Is daar geen Afrikaanse koerant in Thailand, Kanada, Australië, Duitsland, Nederland, Engeland... wanneer gaan ons soos '''''stedelinge''''' begin dink? Ek stel voor jy bring dit bietjie onder die uitgewekenes se aandag. Nee, jy druk hulle snoet soos 'n babahondjie in hulle eie plassie, en jy looi hulle met die koerant tot hulle luister. Daar is 25 000 Suid-Afrikaners in Duitsland, toe ek laas gekyk het. Meer as die 5 000 in Frankryk.[[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] ([[Gebruikerbespreking:Suidpunt|kontak]]) 17:08, 5 Junie 2025 (UTC) == Engelse teks op selfoonweergawe van Weesbladsy sjabloon == M.b.t. die Engelse teks in die <nowiki>{{Weesbladsy}}</nowiki> sjabloon: Dit verskyn net op die selfoonweergawe van Wikipedia. e.g. https://af.m.wikipedia.org/wiki/10_Holloway_Circus <-- selfoonweergawe https://af.wikipedia.org/wiki/10_Holloway_Circus <-- gewoneweergawe Daar as jy die HTML bekyk sien jy die "Learn more" teks in die volgende HTML: <code><nowiki><span class="ambox-learn-more">Learn more</span></nowiki></code> As ek die bronkode vir <nowiki>{{Weesbladsy}}</nowiki> volg: Sjabloon:Ambox -> Module:Boodskapraam Die "ambox-learn-more" CSS class bestaan nie daar nie. Ek vermoed die selfoonweergawe van Wikipedia voer ekstra CSS in, en ek weet nie waar om dit te vind nie. As 'n laste probeerslag, het ek die volgende soektog op Wikipedia gebruik: <code>insource: learn-more</code> in die Module en Sjabloon naamruimtes. Maar geen resultate nie. As jy my kan help om die selfoonweergawe CSS op te spoor, dan kan ek die teks op spoor. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 16:23, 3 Junie 2025 (UTC) :Dankie, @[[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]]. Sover ek verstaan is die selfoon-CSS by [[MediaWiki:Minerva.css]] en die JS is by [[MediaWiki:Minerva.js]], maar ek sien nie die string "learn more" daar nie. Ek dink dis dalk een van hierdie stringe op [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:SearchTranslations&query=learn+more&language=en Translatewiki] – 🍍 [[Gebruiker:Pynappel|Pynappel]] ([[Gebruikerbespreking:Pynappel|kontak]]) 16:28, 3 Junie 2025 (UTC) ::Ek dog ook dit kan dalk daar wees. Maar ek wou bewyse daarvan find. ::Op translatewiki is daar 'n "Mobile Frontend - User Interface" afdeling. ::Daaronder is net 3 "strings" met die teks "Learn more". Ek het die een vertaal wat reg gelyk het, maar ek is nie seker nie. ::As ek reg kan onthou, verskyn al die veranderings op translatewiki op Wikipedia eers die volgende Donderdag. Ons wag maar 'n week en sien of dit gewerk het. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 16:39, 3 Junie 2025 (UTC) :::Dankie [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]]. Kom ons kyk. – 🍍 [[Gebruiker:Pynappel|Pynappel]] ([[Gebruikerbespreking:Pynappel|kontak]]) 16:42, 3 Junie 2025 (UTC) ::::Dit was toe die regte een! ::::Skakel na die teks op translatewiki.net : https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special%3ATranslate&showMessage=mobile-frontend-mobile-option-amc-learn-more&group=ext-mobilefrontend-user&language=af&filter=&optional=1&action=translate ::::En hier is die Afrikaans kode vir [https://www.mediawiki.org/wiki/Extension:MobileFrontend Extension:MobileFrontend] : https://github.com/wikimedia/mediawiki-extensions-MobileFrontend/blob/b6cb41a2283b61fbd17e7ad44663cec0e88644de/i18n/af.json ::::Dit het tans nie die "mobile-frontend-mobile-option-amc-learn-more" teks soos bv. op die een vir nlwiki : https://github.com/wikimedia/mediawiki-extensions-MobileFrontend/blob/b6cb41a2283b61fbd17e7ad44663cec0e88644de/i18n/nl.json ::::Ek sien die teks word ingevoer vanaf translatewiki. ::::En beide het die naam : "mobile-frontend-mobile-option-amc-learn-more" ::::So ons moet maar net 'n paar dae wag, dan sal dit verskyn. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 18:28, 3 Junie 2025 (UTC) == Gebruiker:CharlBarnard se sjablone == Gemeenskap, ek probeer verstaan wat die Gebruiker doen? Kan iemand raad gee asb? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:11, 9 Junie 2025 (UTC) :Ek vermoed hy probeer gewone artikels skep? [[Gebruiker:BurgertB|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:BurgertB|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:38, 9 Junie 2025 (UTC) == Gebruiker:Hugo Weber99 == Gemeenskap, ek het 'n wesenlike probleem met sommige van die artikels van Gebruiker:Hugo Weber99. Die artikels handel oor die bron wat twee dinge kan beteken: skending van kopiereg en neutraliteit. Sien bv. [[Donker Weerlig: Literêre opstelle oor die werk van André P. Brink]]. Julle gedagtes asb. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:30, 10 Junie 2025 (UTC) :Sien [[Dekades in die Afrikaanse Letterkunde]] en [[Vyftigers]]. Dieselfde bron maar twee verskillende artikels? Onmoontlik! Admins, word wakker! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:03, 11 Junie 2025 (UTC) ::@[[Gebruiker:Hugo Weber99|Hugo Weber99]] ek dink jy skep interessante artikels, maar jy maak dit nie altyd duidelik wat die spesifieke onderwerp van die artikel is nie. Doen dit asseblief in die inleiding van die artikel. ::En maak ook seker dat jy nie 'n bladsy skep oor 'n onderwerp waar ons reeds 'n artikel het oor dieselfde onderwerp; Sien byvoorbeeld: [[Bespreking:Twintigers]]. ::As dit rêrig 'n ander onderwerp is, dan moet jy in die inleiding verduidelik hoe dit anders is. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 11:37, 11 Junie 2025 (UTC) :::@[[Gebruiker:Hugo Weber99|Hugo Weber99]] lees asseblief hier : [[Wikipedia:Wenke_vir_die_skryf_van_’n_goeie_artikel#Voorbeelde_van_'n_goeie_eerste_sin]]. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:01, 11 Junie 2025 (UTC) ::::As hierdie gebruiker nie wil reageer op ons kommentaar nie gaan ek sy artikels voor die voet verwyder. Jammer maar dit is soos dit is. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:51, 11 Junie 2025 (UTC) == [[Hamidreza Ghorbani]] == Gemeenskap, op die Engelse Wikipedia is daar 'n debat oor die voortbestaan van [[:en:Hamidreza Ghorbani|die artikel]]. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:56, 11 Junie 2025 (UTC) :Hierdie artikel is op die Engelse Wikipedia verwyder. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:38, 14 Junie 2025 (UTC) ::Sien ook geen nut in die artikel. Mens leer niks daaruit. Onensiklopedies. Ons nuwe paragraaf-opskrifte (net op hierdie bladsy) vind ek terloops bietjie vreemd, noudat ek na baie jare aan die ou formaat gewoond geraak het. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 18:26, 17 Junie 2025 (UTC) == Vote now in the 2025 U4C Election == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}} Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC]. Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 23:00, 13 Junie 2025 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28848819 --> == Besoeke vir Mei == Gemeenskap, sien die besoeke vir Mei: [https://stats.wikimedia.org/#/af.wikipedia.org/reading/total-page-views/normal|bar|2-year|agent~user|monthly 3,8 miljoen], ons 2de hoogste ooit! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 07:43, 14 Junie 2025 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div> Hello all, The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|call for candidates for the 2025 Wikimedia Foundation Board of Trustees selection is now open]] from June 17, 2025 – July 2, 2025 at 11:59 UTC [1]. The Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's work, and each Trustee serves a three-year term [2]. This is a volunteer position. This year, the Wikimedia community will vote in late August through September 2025 to fill two (2) seats on the Foundation Board. Could you – or someone you know – be a good fit to join the Wikimedia Foundation's Board of Trustees? [3] Learn more about what it takes to stand for these leadership positions and how to submit your candidacy on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|this Meta-wiki page]] or encourage someone else to run in this year's election. Best regards, Abhishek Suryawanshi<br /> Chair of the Elections Committee On behalf of the Elections Committee and Governance Committee [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term. [3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates<section end="announcement-content" /> </div> [[Gebruiker:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gebruikerbespreking:MediaWiki message delivery|kontak]]) 17:43, 17 Junie 2025 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28866958 --> 2ah98mphpf3jcgu9w9dh4i1tzieuyh7 0 5680 2814525 2813136 2025-06-20T18:13:14Z CommonsDelinker 1161 Administrateur [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] vervang "Portrait_of_D._Maria_II_,_Queen_of_Portugal_-_Google_Art_Project.jpg" met "Portrait_of_D._Maria_II,_Queen_of_Portugal_-_Google_Art_Project.jpg" omrede: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM 2814525 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Land |noem_naam = Portugese Republiek |volle_naam = <small>''República Portuguesa'' ([[Portugees]])</small> |algemene_naam = Portugal |beeld_vlag = Flag of Portugal.svg |beeld_wapen = Coat of arms of Portugal.svg |simbool_tipe = Wapen |beeld_kaart = EU-Portugal.svg |leuse = <br />''Esta é a ditosa pátria, minha amada''<br /><small>''([[Portugees]] vir: "Dit is my geliefde, gelukkige vaderland")''</small> |volkslied = ''[[A Portuguesa]]''<br /><small>''(Portugees vir: "Die Portugese")''</small><br /><center>[[Lêer:A Portuguesa.ogg]]</center> |amptelike_tale = [[Portugees]] |hoofstad = [[Lissabon]] {{Koördinate|38|46|N|09|09|W}} |latd = 38 |latm = 46 |latNS = N |longd = 09 |longm = 09 |longEW = W |grootste_stad = [[Lissabon]] |regeringsvorm = Unitêre semi-presidensiële<br />grondwetlike [[republiek]] |leiertitels = <br />• [[President]]<br />• [[Eerste minister]] |leiername = [[Marcelo Rebelo de Sousa]]<br />[[Luís Montenegro]] |oppervlak_rang = 111^de |oppervlak_grootte = |oppervlak = 92&nbsp;090<ref name="CIA">{{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/|title=Portugal|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=13 September 2024}}</ref> |oppervlakmi² = 35&nbsp;556 |persent_water = 1,2 (2015)<ref>{{en}} {{cite web|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#|title=Surface water and surface water change|publisher=[[OESO]]|accessdate=13 September 2024}}</ref> |bevolking_skatting = 10&nbsp;207&nbsp;177<ref name="CIA" /> |bevolking_skatting_jaar = 2024 |bevolking_rang = 92^ste |bevolking_sensus = 10&nbsp;343&nbsp;066<ref>{{pt}} {{cite web |url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=541064323&DESTAQUESmodo=2 |title=Censos 2021 – Divulgação dos Resultados Definitivos – Principais tendências ocorridas em Portugal na última década |publisher=Nasionale Statistiekinstituut |date=23 November 2022 |accessdate=13 September 2024}}</ref> |bevolking_sensus_jaar = 2021 |bevolkingsdigtheid = 110,8 |bevolkingsdigtheidmi² = 287,1 |bevolkingsdigtheidrang = 97^ste |BBP_PPP = $485,742&nbsp;miljard<ref name="imf2">{{en}} {{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2024/April/weo-report?c=182,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2022&ey=2029&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=Portugal |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |date=April 2024 |accessdate=13 September 2024}}</ref> |BBP_PPP_rang = 50^ste |BBP_PPP_jaar = 2024 |BBP_PPP_per_kapita = $47&nbsp;070<ref name="imf2" /> |BBP_PPP_per_kapita_rang = 40^ste |BBP = $298,949&nbsp;miljard<ref name="imf2" /> |BBP_rang = 47^ste |BBP_jaar = 2024 |BBP_per_kapita = $28&nbsp;969<ref name="imf2" /> |BBP_per_kapita_rang = 39^ste |onafhanklikheidstipe = Vorming |onafhanklikheidsgebeure = • Stigting<br />• Herstigting<br />• Souwereiniteit<br />• Koninkryk<br />• Erken<br />• Pouslik erken<br />• Herstel<br />• Eerste grondwet<br />• Republiek<br />• Redemokrasie<br />• Huidige grondwet |onafhanklikheidsdatums = <br /><br />[[868]]<br />[[1095]]<br />[[24 Junie]] [[1128]]<br />[[25 Julie]] [[1139]]<br />[[5 Oktober]] [[1143]]<br />[[23 Mei]] [[1179]]<br />[[1 Desember]] [[1640]]<br />[[23 September]] [[1822]]<br />[[5 Oktober]] [[1910]]<br />[[25 April]] [[1974]]<br />[[25 April]] [[1976]] |MOI = {{wins}} 0,874<ref>{{en}} {{cite web |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf |title=Human Development Report 2023/2024 |publisher=United Nations Development Programme |date=13 Maart 2024 |accessdate=13 September 2024}}</ref> |MOI_rang = 42^ste |MOI_jaar = 2022 |MOI_kategorie = {{kleur|#090|baie hoog}} |Gini = 33,7<ref>{{en}} {{cite web |url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tessi190/default/table?lang=en |title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey |publisher=Eurostat |accessdate=13 September 2024}}</ref> |Gini_rang = |Gini_jaar = 2023 |Gini_kategorie = {{kleur|#fc0|medium}} |geldeenheid = [[Euro]] (€) |geldeenheid_kode = EUR |land_kode = PT |tydsone = WET |utc_afwyking = [[UTC±00:00|±0]] |tydsone_somer = WEST |utc_afwyking_DST = [[UTC+01:00|+1]] |internet_domein = [[.pt]] |skakelkode = 351 |voetskrif = }} '''Portugal''' ([[Portugees]]: [puɾtuˈɣal], {{Audio|Portugal.wav|luister}}), amptelik die '''Portugese Republiek''' (''República Portuguesa'', [ʁɛˈpublikɐ puɾtuˈɣezɐ]), is 'n [[demokrasie|demokratiese]] [[republiek]] geleë in die suidwestelike hoek van [[Europa]] op die [[Iberiese Skiereiland]] waarvan dit sowat 'n sesde beslaan. Portugal word begrens deur [[Spanje]] in die noorde en ooste, met 'n gemeenskaplike grens wat oor 'n afstand van sowat 1&nbsp;300&nbsp;km loop, en deur die [[Atlantiese Oseaan]] in die weste en suide. Wes van die hoofstad [[Lissabon]] lê [[Kaap Roca]], die mees westelike punt van die Europese vasteland. Ook die [[Asore]]- en [[Madeiraeilande|Madeira-eilandgroepe]] maak deel uit van Portugal. Dit beslaan 'n oppervlakte van 92&nbsp;090&nbsp;km² en het 'n bevolking van 10&nbsp;343&nbsp;066 in 2024 gehad.<ref name="CIA" /> [[Lêer:Satellite image of Portugal in January 2004.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-satellietbeeld van Portugal]] Die in die 12de eeu gestigte Koninkryk Portugal het in die 15de eeu die tydperk van ontdekkings geïnisieer en in die eerste globale [[Portugese Ryk|koloniale ryk]] ontwikkel. Die Koninkryk het die eerste en een van die grootste koloniale ryke met besittings in [[Afrika]], [[Asië]] en [[Suid-Amerika]] geword, waarvan die agteruitgang in die 17de eeu begin het. In 1910 is die Portugese monargie in 'n militêre opstand verwyder en koning Emmanuel II is in ballingskap gedwing. Die Eerste Portugese Republiek is op 5 Oktober 1910 gestig en het tot en met generaal Gomes da Costa se [[staatsgreep]] in 1926 bestaan. Daarna was die land vir meer as 40 jaar onder die outoritêre diktatorskap van [[António de Oliveira Salazar]]. Die Angelierrewolusie op 25 April 1974 het dié regime omvergewerp en die pad gebaan vir die demokratiese Derde Portugese Republiek. Gelyktydig is die oudste koloniale ryk beëindig en dit in 1975 ontbind. Portugal is 'n lidstaat van die [[NAVO|Noord-Atlantiese Verdragsorganisasie]] (NAVO, sedert 4 April 1949), die [[Verenigde Nasies]] (VN, sedert 14 Desember 1955), die Organisasie vir Ekonomiese Samewerking en Ontwikkeling ([[OESO]], sedert 1961) en die [[Europese Unie]] (EU, sedert 1 Januarie 1986). Portugal was oor 'n lang tydperk 'n emigrasieland; belangrike sentrums van die Portugese kultuur in die [[diaspora]] bestaan in [[Frankryk]] en in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] (met sowat een tot twee miljoen [[Portugese]] elk) asook in [[Brasilië]], [[Angola]], [[Mosambiek]], [[Switserland]] en [[Luxemburg]]. Brasilië en Spanje is belangrike bilaterale vennote. [[Toerisme]] is 'n belangrike [[ekonomiese sektor]]. Met sowat 17 miljoen toeriste elke jaar (in 2015)<ref>{{de}} {{cite web |url=https://www.dw.com/de/portugal-tourismusboom-mit-schattenseiten/a-19131907 |title=Tourismusboom mit Schattenseiten |publisher=Deutsche Welle |author=Jochen Faget |date=28 Maart 2016 |accessdate=13 September 2024}}</ref> is Portugal een van die mees besoekte lande wêreldwyd, gewilde bestemmings sluit in [[Algarve]] en die streek rondom die hoofstad Lissabon, maar ook die twee eilandgroepe Asore en Madeira. Die land is vir sy [[wyn]]bou bekend, veral [[Portwyn]], en 'n belangrike verskaffer van kurk. == Etimologie == [[Lêer:Puente Don Luis I, Oporto, Portugal, 2012-05-09, DD 13.JPG|duimnael|links|Die [[Dom Luis I-brug]] oor die [[Douro]]rivier verbind Vila Nova de Gaia met Porto]] Die woord "Portugal" is afgelei van die saamgestelde [[Antieke Rome|Romeins]]-[[Kelties]]e pleknaam ''Portus Cale''<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.etymonline.com/word/portugal |title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary |publisher=Etymonline |accessdate=20 Februarie 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal |archive-date=20 Februarie 2023 |url-status=live}}</ref><ref>{{pt}} {{cite web |url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf |title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza |publisher=agal-gz.org |accessdate=3 Desember 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf |archive-date=3 Desember 2022 |url-status=live}}</ref> (op die plek van die huidige nedersettings [[Porto]] en [[Vila Nova de Gaia]]). ''Porto'' kom van [[Latyn]] vir [[hawe]], ''portus''; ''Cale'' se betekenis en oorsprong is onbekend. Die algemeenste verklaring is 'n [[etnoniem]] afgelei van die ''Callaeci'', ook bekend as die [[Gallaeci]] wat die noordweste van die [[Iberiese Skiereiland]] bewoon het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.academia.edu/31989410 |title=Documentos danca portuguesa |author=Marcos Winicius |publisher=academia.edu |accessdate=17 Augustus 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410 |archive-date=17 Augustus 2021 |url-status=live}}</ref> Volgens 'n ander teorie is ''Cale'' afgelei van die Keltiese woord vir "hawe".<ref>{{en}} {{cite book |title=Celtic Linguistics |author=Paul Pezron |publisher=Taylor & Francis |url=https://books.google.com/books?id=POGEbFpGHigC&q=celtic+cale+harbour&pg=RA1-PA270 |accessdate=10 Oktober 2023 |isbn=978-0-415-20479-8 |year=1706 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231010145948/https://books.google.com/books?id=POGEbFpGHigC&q=celtic+cale+harbour&pg=RA1-PA270 |archive-date=10 Oktober 2023 |url-status=live}}</ref> Volgens 'n ander teorie was ''Cala'' 'n Keltiese godin. Sommige Franse geleerdes meen dat dit dalk afgelei is van ''Portus Gallus'',<ref>{{fr}} {{cite web |url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441 |title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|publisher=Buisson |date=11 April 2018 |via=Google Books |accessdate=2 Februarie 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false |archive-date=2 Februarie 2024 |url-status=live}}</ref> die "hawe van die [[Gallië]]rs". Teen 200 v.C. het die Romeine tydens die [[Tweede Puniese Oorlog]] Iberië van die [[Kartago|Kartage]] verower. In dié proses het hulle ''Cale'' verower, dit in ''Portus Cale'' ("Hawe van Cale") hernoem en by die provinsie [[Gallaecia]] ingelyf. Tydens die [[Middeleeue]] het die [[Suebe]] en [[Wes-Gote]] na die gebied rondom Portus Cale verwys as ''Portucale''. In die 7de en 8ste eeue het die naam ''Portucale'' verander in ''Portugale'' en teen die 9de eeu is dié term gebruik om na die gebied tussen die riviere [[Douro]] en [[Minho]] te verwys. Gedurende die 11de en 12de eeue is na ''Portugale'', ''Portugallia'', ''Portvgallo'' of ''Portvgalliae'' reeds verwys as ''Portugal''. == Geskiedenis == === Vroeë geskiedenis en oudheid === [[Lêer:Evora-RomanTemple edit.jpg|duimnael|links|Die Romeinse Diana-[[tempel]] in [[Évora]] is een van die bes bewaarde in die land]] [[Lêer:Lusitania-karte 3-1275x1575.png|duimnael|Die Romeinse provinsie [[Lusitania (Romeinse provinsie)|Lusitania]] in die suidweste van die [[Iberiese Skiereiland]]]] Volgens skattings is die gebied van die huidige Portugal reeds sowat 500&nbsp;000 jaar gelede deur ''[[Homo heidelbergensis]]'' en later deur ''Homo heidelbergensis'' se nasaat [[Neanderdaller]] bevolk. Uit 'n grot (''Lapa do Picareiro'') naby die Atlantiese kus in Sentraal-Portugal kom die vroegste vonds in [[Wes-Europa]] van die anatomies modern [[mens]] (''Homo sapiens''). Die ontdekte steengereedskap is op 'n ouderdom van 41&nbsp;100 tot 38&nbsp;100 jaar gedateer.<ref>{{en}} {{cite book |author=Jonathan A. Haws |title=The early Aurignacian dispersal of modern humans into westernmost Eurasia |publisher=PNAS |date=28 September 2020 |doi=10.1073/pnas.2016062117}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.eurekalert.org/news-releases/921564 |title=Modern humans reached westernmost Europe 5,000 years earlier than previously known |publisher=EurekAlert! |date=28 September 2020 |accessdate=13 September 2024}}</ref> Rotstekeninge uit die [[Paleolitikum]], wat die belangrikste van hulle soort wêreldwyd is, is op 'n ouderdom van tussen 22&nbsp;000 tot 8&nbsp;000 jaar gedateer.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://whc.unesco.org/en/list/866 |title=Prehistoric Rock Art Sites in the Côa Valley and Siega Verde |publisher=[[Unesco]] |accessdate=13 September 2024}}</ref> Hoewel die oorgang na die [[Neolitikum]] laat gebeur het, het veral in Suid-Portugal die [[koper]]verwerking baie spoedig gevestig. Die eerste handelsbetrekkinge met ander Europese streke van Europa is uit hierdie tydperk gedokumenteer. Van 800 v.C. af het [[Fenisië]]rs handelsplekke langs die [[Algarve]] gestig. Van omtrent 600 v.C. het [[Grieke]] in die oostelike en noordoostelike gebiede talle klein nedersettings gestig. Teen die 6de tot die 3de eeu v.C. het in verskeie golwe [[Kelte]] geïmmigreer en met die Iberiërs gemeng. Naas die Kelte word ook die [[Lusitaniërs]] genoem, wat besondere weerstand ontbied het teen die [[Romeinse Ryk|Romeine]] en waarvan die [[Latyn]]se landsnaam afgelei is.<ref>{{en}} {{cite book |author=A. R. Disney |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire – From Beginnings to 1807 |edition=1 |location=New York |year=2009 |isbn=978-0-521-60397-3 |pages=5–15}}</ref> Uit die vermenging van die Kelte met die inheemse kultuur het die [[Keltiberies|Keltiberiërs]] ontstaan. Van 450 v.C. af is die suidelike Iberiese Skiereiland deur [[Kartago]] gekoloniseer. Tot in 206 v.C. het die Romeine daarin geslaag om die Kartage te verdryf. Tydens die [[Tweede Puniese Oorlog]], waarin talle Lusitaanse [[Huursoldaat|huursoldate]] vir Kartago geveg het, het Rome 'n teenaanval op die Iberiese Skiereiland geloods wat met 'n Romanisering gepaard gegaan het.<ref>{{en}} {{cite book |author=A. R. Disney |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire – From Beginnings to 1807 |edition=1 |location=New York |year=2009 |isbn=978-0-521-60397-3 |pages=16–19}}</ref> Aanvanklik is die Portugese gebied deur die Romeine as deel van die provinsie [[Hispania ulterior]] bestuur en van [[Augustus Octavianus|Augustus]] se bewind af onder die naam ''[[Lusitania (Romeinse provinsie)|Lusitania]]'', wat naas 'n groot deel van die huidige Portugal ook gebiede in die weste van die huidige Spanje ingesluit het. In Noord- en Noordoos-Portugal het die Romeine hewige weerstand in die gesig gestaar; eers in 19 v.C. kon hulle die gebied onderwerp. Daarna is die gebied sterk geromaniseer, stede is volgens Romeinse voorbeeld aangelê, Romeinse strate, villae en myne het ontstaan, en saam met die setlaars is [[Vulgêrlatyn]], waaruit later [[Portugees]] ontstaan het, en die [[Christendom]] saamgebring.<ref>{{en}} {{cite book |author=A. R. Disney |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire – From Beginnings to 1807 |edition=1 |location=New York |year=2009 |isbn=978-0-521-60397-3 |pages=20–33}}</ref> Die Romeinse bewind het met die [[Volksverhuising]] geëindig; [[Suebe]] (van 409 af), [[Alane]], [[Vandale (volk)|Vandale]] en veral [[Wes-Gote]] (van 416 af) het binnegeval en op die gebied van die huidige Portugal kortstondige ryke gestig. Slegs die Suebe se ryk het ietwat langer bestaan, hul ryk rondom [[Braga]] is egter in 456 deur [[Teodorik II]] en in 585 vir 'n tweede keer deur [[Leovigild]] vernietig.<ref>{{en}} {{cite book |author=A. R. Disney |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire – From Beginnings to 1807 |edition=1 |location=New York |year=2009 |isbn=978-0-521-60397-3 |pages=34–50}}</ref> === Van Moorse heerskappy tot Portugese Ryk === {{Hoofartikel|Portugese Ryk}} [[Lêer:Taifas.svg|duimnael|Die Iberiese Skiereiland teen 1036; Portugal het nog nie bestaan nie]] In 711 het 'n [[More|Moorse]] leër onder [[Tariq ibn Zijad]] die Wes-Gotiese leër onder [[Roderik]] verslaan. Tot in 716 is die hele Wes-Gotiese Ryk deur die [[Omajjadiese Kalifaat|Omajjade]] verower, Lusitanië waarskynlik reeds in 713. [[Al-Andalus]] en veral die [[Emiraat Córdoba|Emiraat]], later [[Kalifaat Córdoba]] is deels deur uiters bekwame en suksesvolle heersers soos [[Abd al-Rahman I]], [[Abd al-Rahman III]] en [[Al-Hakam II]] gelei en was een van die mees vooruitstrewende ryke van sy tyd. Ná sy verbrokkeling in verskeie Taifas het die grootste deel van Lusitanië aan die Taifa [[Badajoz]] behoort, die suidelikste deel aan [[Sevilla]] en aan ander klein koninkryke. [[Berbers]]e setlaars het hulle gevestig, om klimaatsredes veral in die suide van die skiereiland. Die Moorse invloed op die Portugese kultuur en taal was sterk en blywend.<ref>{{en}} {{cite book |author=A. R. Disney |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire – From Beginnings to 1807 |edition=1 |location=New York |year=2009 |isbn=978-0-521-60397-3 |pages=51–57}}</ref> Die [[Asturië|Koninkryk Asturië]] was vir die More van geen belang nie. Hiervandaan het in die 9de eeu die Christelike [[Reconquista]] van die latere Portugal se gebied begin. In 868, tydens 'n fase van swakheid van die Emiraat Córdoba, is ''[[Porto|Portucale]]'' verower (''Presúria'') en in 879 [[Coimbra]]. Met die Presúria van Portucale deur [[Vímara Peres]] het in die gebied rondom Porto as deel van die Koninkryk Asturië-León 'n eerste Graafskap Portucale (''Condado Portucalense'') ontstaan. Nasate uit Vímara Peres se gesin het tot in 1071 oor dié streek geheers; [[Braga]] is herbou en die kasteel [[Guimarães]] is opgerig.<ref>{{en}} {{cite book |author=A. R. Disney |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire – From Beginnings to 1807 |edition=1 |location=New York |year=2009 |isbn=978-0-521-60397-3 |pages=68}}</ref> In 1071 is 'n rebellie deur die laaste graaf van Portucale, Nuno Mendes, teen die in 1065 tot koning van Galisië en Portugal gekroonde Garcia onderdruk. Die koning van [[Koninkryk León|León]] het teen 1095 [[Hendrik van Bourgondië]] met Portucale en Coimbra beleen. Die tweede Graafskap Portucale het ontstaan, wat ook ''Condado Portucalense'' genoem is, wat regstreeks gelei het tot die stigting van die onafhanklike Koninkryk Portugal. [[Lêer:Guimarães - Castelo de Guimarães - (4).jpg|duimnael|links|Die kasteel [[Guimarães]], bekendste simbool van Portugese onafhanklikheid]] Reeds Hendrik van Boergondië se seun, [[Alfons I van Portugal|Alfons I]], het in 1127 met ondersteuning van die plaaslike kleinadel (''infanções'') ná die dood van Hendrik in opstand gekom teen sy eie moeder, wie 'n in die [[huwelik]] met 'n Galisiese prins getree het. Nadat hy die [[Slag van Ourique]] kon wen, het hy baie aan aansien gewen, waarvolgens hy in 1143 met toestemming van [[Alfons VII van León en Kastilië]] die koninklike titel aangeneem het. In 1166 het León sy aanspraak op Portucale laat vaar, waarmee formele onafhanklikheid bereik is. Die heersers uit die [[Portugese Huis van Boergondië|Huis van Boergondië]] het daarna gestreef om hul gebied suidwaarts uit te brei en hulle het waarskynlik daarop gemik om hul mag oor die hele Lusitanië uit te brei. [[Kastilië]] het dit egter verhinder. Tot in 1250 is die Reconquista met die verowering van die Algarve, onder sterk deelname van buitelandse ridders en ridderordes, afgesluit.<ref>{{en}} {{cite book |author=A. R. Disney |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire – From Beginnings to 1807 |edition=1 |location=New York |year=2009 |isbn=978-0-521-60397-3 |pages=80–81}}</ref> [[Lêer:Belem-3 (34224859085).jpg|duimnael|Monument van die ontdekkings (''Padrão dos Descobrimentos'') in Lissabon]] In 1383 het die Portugese Huis van Boergondië uitgesterf. 'n Buite-egtelike seun, [[Johan I van Portugal|Johann von Aviz]] het homself tot koning uitgeroep, kon Kastiliaanse aansprake op die Portugese troon in die [[Slag van Aljubarrota]] (in 1385) afweer en het 'n tweede Portugese dinastie gestig, die [[Huis van Aviz]]. Onder die konings van Aviz (veral [[Emmanuel I van Portugal|Emmanuel I]] – hy was aan bewind van 1495 tot 1521) het Portugal 'n leidende Europese handels- en seemag geword en 'n alliansie met Engeland gesluit ([[Verdrag van Windsor (1386)|Verdrag van Windsor]]). [[Hendrik die Seevaarder]] (1394–1460) het ontdekkingsreise langs die [[Wes-Afrika]]kus geïnisieer, wat die grondslag gevorm het van die Portugese Ryk, aanvanklik in [[Afrika]], later in [[Suid-Amerika]] ([[Brasilië]]) asook [[Asië]] ([[Portugees-Indië]], [[Sri Lanka|Ceylon]], [[Malakka]], [[Macau]], [[Taiwan (eiland)|Formosa]], [[Oos-Timor]] e.&nbsp;a.) en die Europese uitbreiding. Die land het in 'n [[groot moondheid]] ontwikkel en veral danksy die inkomste uit die Indiese handel een van die rykste Europese nasies geword. Die land se kultuur het ook opgebloei ([[Luís de Camões]]). [[Lêer:Iberian Union Empires.png|duimnael|Die [[Iberiese Unie]] in 1640, Portugese gebiede in blou]] In 1580 het die Huis van Aviz uitgesterf en Portugal het om dinastiese redes aan die Spaanse [[Huis van Habsburg]] ([[Iberiese Unie]]) geval. Die [[Spanjaarde]] was tot in 1640 aan bewind; Portugal het sy onafhanklikheid verloor, is gereguleer tot 'n Spaanse provinsie en was dele van sy koloniale ryk kwyt. In 1640 het die hertog van [[Huis van Braganza|Braganza]] 'n adellike opstand aangevoer teen die Spaanse heerskappy en homself as [[Johannes IV van Portugal|Johannes IV]] tot koning uitgeroep. Hy het die voorlaaste Portugese dinastie gestig, die [[Huis van Braganza]]. In sy buitelandse en ekonomiese beleid het die land meer en meer afhanklik geword van [[Koninkryk van Engeland|Engeland]] (die [[Anglo-Portugese Ooreenkoms van 1373|Anglo-Portugese Ooreenkoms]] is die oudste steeds bestaande bilaterale vriendskapsooreenkoms en reeds in 1373 onderteken;<ref>{{en}} {{cite web |url=https://historyofyesterday.com/the-treaty-of-windsor-historys-oldest-alliance/ |title=The Treaty of Windsor: History’s Oldest Alliance |publisher=History of Yesterday |author=Calin Aneculaesei |date=26 September 2022 |accessdate=13 September 2024}}</ref> die Verdrag van Methuen in 1703). In 1755 het 'n aardbewing groot dele van die hoofstad Lissabon vernietig. Onder die eerste minister en hervormer [[Sebastião José de Carvalho e Melo|Marquês de Pombal]] is die stad heropgebou en die land met deels drastiese metodes in 'n verligte [[Absolute monargie|absolutistiese]] staat omgeskep. Tydens die [[Sewejarige Oorlog]] het Spanje en Frankryk in 1761 die land aangeval, Pombal het die opperbevel oor die verenigde Portugese en Britse troepe aan [[Willem van Schaumburg-Lippe (1724–1777)|Willem van Schaumburg-Lippe]] oorhandig. Willem kon die aanval stuit en sodoende Portugal se onafhanklikheid verdedig, waarna die land 'n party in die [[Verdrag van Parys (1763)|Verdrag van Parys]] was. In die daaropvolgende jare het hy die Portugese weermag grondig hervorm en langs die Spaanse grens die kasteel [[Elvas]] oprig. In 1807 het [[Napoleontiese Oorloë|Napoleontiese troepe]] die land beset; die koninklike gesin moes na Brasilië vlug. Nadat die Franse met Britse hulp verdryf is, het die [[Liberale Rewolusie]] uitgebreek, die land het vir die eerste keer in sy geskiedenis 'n [[grondwet]] gekry (in 1821). Die daaropvolgende geveg tussen aanhangers van [[absolutisme]] en ondersteuners van 'n [[grondwetlike monargie]] is eers in 1834 met laasgenoemde se oorwinning in die Liberale Oorlog beslis. Op 7 September 1822 het Brasilië onder keiser [[Pedro I van Brasilië|Pedro I]] onafhanklik geword van Portugal. === Van die monargie se finale fase tot Estado Novo === [[Lêer:Flag of Portugal (1830).svg|duimnael|links|Vlag van die Koninkryk Portugal van 1830 tot 1910]] [[Lêer:Portrait of D. Maria II, Queen of Portugal - Google Art Project.jpg|duimnael|[[Maria II van Portugal]] was die land se laaste vroulike heerser uit die Huis van Braganza]] Die tydperk ná die einde van die Liberale Oorlog is deur die konflik tussen regse en linkse liberaliste (Cartiste en Setembriste) gekenmerk. In 1853 het met koningin [[Maria II van Portugal|Maria II]] die [[Huis van Braganza]] in 'n direkte lyn uitgesterf, oor die huwelik van die koningin met [[Ferdinand II van Portugal|Ferdinand II]] uit die [[Huis van Sakse-Koburg en Gotha|Sakse-Koburg en Gotha]] het die Portugese taak van hierdie Duitse adellike huis die troon oorgeneem (tot in 1910). Die finale fase van die monarge was gekenmerk deur 'n groot [[armoede]], 'n geringe [[Opvoedkunde|opvoeding]] (80 persent van die Portugese was [[Geletterdheid|ongeletterd]]), algemene ekonomiese probleme (staatsbankrotskap in 1891) en deur republikeinse opstande wat in staatskrisisse uitgeloop het. Onder [[João Franco Ferreira Pinto Castelo Branco|João Franco]] is die koninklike salarisse verder verhoog en die monargie se reputasie is verswak deur die sigbare teenstrydigheid tussen verpletterde staatsfinansies aan die een kant en die luukse, buitensporige leefstyl van die regerende familie aan die ander kant.<ref name="sturz">{{de}} {{cite web |url=http://www03.wdr.de/themen/kultur/stichtag/2010/10/04.jhtml |title=Vor 100 Jahren: Portugals König Manuel II. wird gestürzt |publisher=Westdeutscher Rundfunk Köln |date=4 Oktober 2010 |accessdate=1 Desember 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101206025906/http://www03.wdr.de/themen/kultur/stichtag/2010/10/04.jhtml |archive-date=1 Desember 2018 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> In 1908 is koning [[Karel I van Portugal|Karel I]] en sy seun, troonopvolger [[Lodewyk Filips van Portugal|Lodewyk Filips]], tydens 'n koetsrit geskiet. Slegs die seun Emanuel het dié sluipmoord oorleef. Op 3 Oktober 1910 is die republikeinse parlementslid Miguel Bombarda in onduidelike omstandighede vermoor. In die daaropvolgende nag het in Lissabon rewolusionêre opstande uitgebreek. 'n Spoedig saamgestelde voorlopige regering het op 5 Oktober 1910 die republiek uitgeroep; koning [[Emanuel II van Portugal|Emanuel II]] het in Engelse ballingskap gegaan.<ref name="sturz" /> Tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] het die jong Republiek Portugal in 1914 materiële steun en die ontplooiing van troepe aan die [[Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland|Verenigde Koninkryk]] toegesê. Alhoewel die land amptelik neutraal was, het die Portugese regering sy betrokkenheid by die Eerste Wêreldoorlog geregverdig met 'n ou alliansieooreenkoms tussen die twee lande wat in 1912 hernu is.<ref>{{de}} {{cite web |url=http://www.wegedererinnerung-nordfrankreich.com/die-hintergruende-verstehen/nationen-im-krieg/die-portugiesen-im-ersten-weltkrieg.html |title=Die Portugiesen im Ersten Weltkrieg |publisher=Weg der Erinnerung |accessdate=24 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211124124732/http://www.wegedererinnerung-nordfrankreich.com/die-geschichte/nationen-im-krieg/die-portugiesen-im-ersten-weltkrieg.html |archive-date=24 November 2021 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> {{cquote|Mit der Teilnahme am Ersten Weltkrieg auf der Seite der Briten versuchte Portugal, seine afrikanische Kolonien (Angola und Mozambique) zu schützen, die 1898 Bestandteil eines geheimen Abkommens zwischen den Briten und den Deutschen gewesen waren. Zudem wollte Portugal seinen Eintritt in die Riege der europäischen Nationen unterstreichen. Das Mitwirken auf internationaler Ebene wurde als Mittel zur Stärkung der nationalen Einheit wahrgenommen. Schließlich sollte die Legitimität des republikanischen Regimes gefestigt werden, das zu dem Zeitpunkt durch monarchistische Bewegungen und große wirtschaftliche Schwierigkeiten bedroht war. Der britische Generalstab begnügte sich zunächst mit der materiellen Hilfe Portugals. Die Führung blieb skeptisch, ob der Einsatz der jungen portugiesischen Republik in den Kampfhandlungen den alliierten Kräften wirklich nutzen würde. Die wachsenden logistischen Probleme der Alliierten veranlassten Großbritannien jedoch dazu, im Dezember 1915 die Beschlagnahmung aller in portugiesischen Häfen ankernden deutschen Schiffe zu erbitten. Dieser Bitte entsprach die Regierung am 24. Februar 1916, worauf Deutschland Portugal am 9. März den Krieg erklärte.}} {{cquote|Met sy deelname aan Eerste Wêreldoorlog aan die kant van die Britte het Portugal probeer om sy Afrikakolonies (Angola en Mosambiek) te beskerm, wat in 1898 bestanddeel van 'n geheime ooreenkoms tussen die Britte en Duitsers was. Portugal wou ook sy toetrede tot die geledere van Europese nasies beklemtoon. Die deelname op internasionale vlak is beskou as 'n manier om nasionale eenheid te bevorder. Laastens moes die legitimiteit van die republikeinse regime gekonsolideer word, wat destyds deur monargistiese bewegings en groot ekonomiese probleme bedreig is. Die Britse Generale Staf was aanvanklik tevrede met materiële hulp deur Portugal. Die leierskap het skepties gebly of die gebruik van die jong Portugese Republiek in die gevegte werklik tot voordeel van die Geallieerde magte sou kon wees. Die Geallieerdes se toenemende logistieke probleme het egter daartoe gelei dat Brittanje in Desember 1915 die beslaglegging van al die Duitse skepe in Portugese hawens versoek het. Die regering het hierdie versoek op 24 Februarie 1916 nagekom, waarna Duitsland op 9 Maart oorlog teen Portugal verklaar het.}} [[Lêer:The Portuguese Expeditionary Corps on the Western Front, 1917-1918 Q6440.jpg|duimnael|Soldate van die Portugese ekspedisiemag aan die Wesfront in Junie 1917]] In Maart 1916 het die land aan die kant van die [[Drievoudige Entente|Entente]] die Eerste Wêreldoorlog toegetree. Portugal het by tye tot 56&nbsp;500 soldate gemobiliseer. Tydens die Vierde Slag van Ypres het die ekspedisiemag op 'n enkele dag amper 7&nbsp;500 mans (gesneuweldes, vermiste, krygsgevangenes en gewondes) tydens 'n Duitse offensief verloor.<ref>{{de}} {{cite web |url=http://www.wegedererinnerung-nordfrankreich.com/die-erinnerungsorte-besuchen/die-front/richebourg-portugiesischer-friedhof.html |title=Die Front |publisher=Weg der Erinnerung |accessdate=8 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220108233441/http://www.wegedererinnerung-nordfrankreich.com/die-wege/die-front.html |archive-date= 8 Januarie 2022 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref> Portugese troepe het ook in Afrika geveg en deelgeneem aan beide die [[Oos-Afrika-veldtog|Oos-Afrika-]] en die [[Suidwes-Afrika-veldtog]]. In die Eerste Republiek (tot in 1926) was daar algemene politieke onbestendigheid en chaotiese toestande. Dit is gekenmerk deur monargistiese en kommunisties opstande, [[staatsgreep]]pogings (onder andere deur [[Sidónio Pais]] in 1917) en swak, gereeld veranderende regerings sonder 'n parlementêre meerderheid. In 1926 het die weermag 'n staatsgreep uitgevoer en die eerste republiek beëindig. Onder die militêre het 'n burgerlike, [[António de Oliveira Salazar]], van 1928 af minister van finansies, van 1932 af eerste minister, die magtigste geword. Hy het van 1933 af die ''Estado Novo'' ("die nuwe staat") geïmplementeer, 'n outoritêre regime met [[Fascisme|fascistiese]] neigings, 'n eenheidsparty ([[Nasionale Unie]]), staatsjeug en geheime polisie (''Polícia Internacional e de Defesa do Estado'', [[PIDE]]). Die diktator het met sy Katoliek-outoritêre en antidemokratiese ideologie die projek van 'n "standestaat" nagejaag. Volgens die dekreet Nr. 19694 op 5 Mei 1931 het vroue die aktiewe en passiewe stemreg verkry onder die voorwaarde dat hulle dat hulle minstens hoërskool voltooi het; daarteenoor moes mans slegs kon lees en skryf.<ref name="Martin312">{{en}} {{cite book |author=Mart Martin |title=The Almanac of Women and Minorities in World Politics |publisher=Westview Press Boulder |location=Colorado |year=2000 |page=312}}</ref><ref name="ipu-613497">{{en}} {{cite web |url=https://data.ipu.org/parliament/PT/PT-LC01/elections/historical-data-on-women/ |titel=Assembly of the Republic |publisher=Interparlementêre Unie |accessdate=13 September 2024}}</ref> Volgens Adams het hierdie klousule 'n baie ingeperkte stemreg vir hoogs opgeleide vroue tot gevolg gehad.<ref>{{en}} {{cite book |author=Jad Adams |title=Women and the Vote. A World History |publisher=Oxford University Press |location=Oxford |year=2014 |isbn=978-0-19-870684-7 |page=308}}</ref> Met die kieswet D.L. 24631 van 6 November 1934 het almal wat kon lees en skryf die nasionale stemreg ontvang.<ref name="Martin312" /><ref name="ipu-613497" /> Sommige beperkings in die vrouestemreg in sekere verkiesings het egter van krag gebly tot in 1968.<ref name="Martin312" /><ref name="ipu-613497" /> In sy buitelandse beleid het Salazar moue bande met Brittanje aangeknoop, terwyl hy in die [[Spaanse Burgeroorlog]] met die nasionale Spaanse magte gesimpatiseer en slim tussen die blokke gemaneuvreer het. Tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]] het die land neutraal gebly, die belangrike grondstof [[wolfram]] aan albei kante voorsien en was dit die operasiegebied van talle oorlogspartye se [[Spioenasie|geheime agente]]. Salazar, wat van die begin af 'n [[Geallieerdes van die Tweede Wêreldoorlog|geallieerde]] oorwinning verwag en [[Francisco Franco|Franco]] van 'n Spaanse neutraliteit help oortuig het, het in [[herfs]] 1943 uiteindelik die oprigting van Geallieerde militêre basisse op die [[Asore]] toegelaat. [[Lêer:Portugal Colonial War 1970.jpg|duimnael|Situasie in die Portugese Afrikakolonies einde 1970]] In 1949 was Portugal 'n stigtingslid van die [[NAVO]]. Van 1960 af – die Jaar van Afrika, waartydens 18 lande hul onafhanklikheid verkry het – het die [[Portugese koloniale oorlog|koloniale oorlog]] uitgebreek, wat in Afrika ([[Angola]], [[Mosambiek]], [[Guinee-Bissau]]) kwaai gevoer is ([[Angolese Oorlog vir Onafhanklikheid]] en [[Mosambiekse Vryheidsoorlog]]). Hierdie oorloë was selfs deel van 'n groter oorlogstoneel, naamlik die [[Rhodesiese Bosoorlog]] en die [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]], albei was op hul beurt weer deel van die [[Koue Oorlog]] met Portugal en [[Suid-Afrika]] aan dieselfde kant. Die offisier [[Henrique Galvão]] se poging om die Salazar-bewind met die ontvoering van die passasierskip ''Santa Maria'' in Januarie 1961 in die [[Karibiese See]] te beëindig, het misluk, hoewel die Santa-Maria-saak internasionale aandag getrek het. In 1968 moes Salazar om gesondheidsredes bedank. Sy opvolger, [[Marcelo Caetano]], kon nie tot besluit kom oor fundamentele hervormings nie. Vanweë die koloniale oorlog het Portugal toenemend internasionaal geïsoleer geraak, die kostes van die oorlog het gelei tot 'n groeiende staatskuld en [[inflasie]]. Leidende militêrs het erken dat Portugal die koloniale oorlog nie kon wen nie. Weens die regering se onvermoë om 'n oplossing vir dié probleem te vind, het linkse militêre offisiere in die nag van 25 April 1974 'n staatsgreep uitgevoer. Die bevolking se algemene ontevredenheid met die diktatuur, verskerp deur die beginnende ekonomiese krisis (veroorsaak deur die eerste oliekrisis in 1973), het daartoe gelei dat groot dele van die bevolking met die opstandige offisiere gesimpatiseer het. Die algemene volksopstand, die [[Angelierrewolusie]], het die ''Estado Novo'' spoedig omvergewerp. Die Portugese rewolusie se kenteken was rooi [[angelier]]s wat deur die bevolking in die opstandige soldate se geweerlope gesit is. Op 14 Mei 1974 is 'n nuwe verkiesingswet goedgekeur (Wet 3/74, Artikel 4, Nommer 1).<ref name="Amaral475">{{en}} Maria Lúisa Amaral, Teresa Anjinho: ''Winning Women’s Vote: Female Suffrage in Portugal.'' In: Blanca Rodríguez-Ruiz, Ruth Rubio-Marín: ''The Struggle for Female Suffrage in Europe. Voting to Become Citizens.'' Koninklijke Brill NV, Leiden en Boston 2012, ISBN 978-90-04-22425-4, bl. 475–489, bl. 482–483.</ref> Ná die Dekreetwet Nommer 621-A/74, Artikel 1.1 van 15 November 1974 was vir die grondwetgewende vergadering Portugese burgers stemgeregtig wat op 28 Februar 1975 18 jaar of ouer was.<ref name="Amaral475" /> Vir die eerste keer in die Portugese geskiedenis is daarmee die algemene stemreg ingevoer en in die daaropvolgende jaar gebruik: In April 1975 is die lede verkies van die grondwetgewende vergadering wat die grondwet van 1976 uitgevaardig het.<ref name="Amaral475" /> Dit is op 2 Junie 1976 goedgekeur<ref name="ipu-613497" /> en daarmee vir alle verkiesings die gelyke stemreg vir beide vroue en mans in die grondwet opgeneem.<ref name="Martin312" /> Die nuwe leiers het aan die Portugese kolonies onafhanklikheid toegestaan (1974/1975); [[Macau]] is in 1999 aan die [[Volksrepubliek China]] oorhandig. === Van Angelierrewolusie tot EG-toetrede === [[Lêer:Portugese minister Soares (1975).jpg|duimnael|[[Mário Soares]] was die eerste demokraties verkose eerste minister van Portugal]] Die eerste jare ná die rewolusie is oorheers deur die konflik tussen 'n meer konserwatiewe stroming (onder [[António Sebastião Ribeiro de Spínola|generaal Spínola]]) en 'n [[Sosialisme|sosialistiese]] vleuel (onder [[Otelo Saraiva de Carvalho|hoofman Otelo Saraiva de Carvalho]]) binne die MFA (''Movimento das Forças Armadas'' – "Weermagbeweging"), die vereniging van die opstandige offisiere. Aanvanklik het dit geblyk asof die sosialistiese stroming sou kon wen, nasionaliserings en grondhervormings is uitgevoer. Die grondwet van 1976 het die oorgang na sosialisme as die staat se doelwit bepaal. Nadat die gematigde [[António Ramalho Eanes|generaal Eanes]] die eerste presidentsverkiesings in 1976 volgens die nuwe grondwet teen Otelo Saraiva de Carvalho verrassend maklik kon wen, is die pad vir die land se terugkeer na 'n parlementêre demokrasie volgens Europese waardes gebaan. Eanes en die voorsitter van die Sosialistiese Party, [[Mário Soares]] (eerste minister van 1976 tot 1978 en van 1983 tot 1985, president van 1986 tot 1996), het die land in 1986 na die [[Europese Unie|Europese Gemeenskap]] (EG, nou die Europese Unie) geneem. === Sedert EU-toetrede === In 1979 het vir die eerste keer sedert die Angelierrewolusie 'n regse politieke stroming weer die parlementsverkiesing gewen, naamlik die regerings onder [[Francisco Sá Carneiro]] en [[Francisco Pinto Balsemão]]. Die regering kon met die sosialistiese opposisie ooreenkom op 'n grondwetlike wysiging, waarmee die sosialistiese oorblyfsels verwyder is wat ná die Angelierrewolusie in die grondwet geskryf is. Die grondwetlike wysiging het in 1982 in werking getree en die voorheen belangrike rewolusionêre raad is met 'n Konstitusionele Hof na die voorbeeld van ander demokratiese lande vervang. In 1985 het [[Aníbal Cavaco Silva]] eerste minister geword. Sy konserwatiewe Sosiaal-Demokratiese Party (''Partido Social Democrata'', PSD) het tydens die verkiesings in 1987 'n groot oorwinning behaal; vir die eerste keer kon 'n party 'n volstrekte meerderheid wen. Cavaco Silva het tot in 1995 as eerste minister gedien. Hy het 'n neoliberale ekonomiese beleid nagestreef en die nasionaliserings uit die tydperk van die Angelierrewolusie teruggeneem. Van 1995 tot 2002 was die Sosialiste onder [[António Guterres]] weer aan bewind. In 2002 is die [[euro]] as geldeenheid ingevoer. [[Lêer:José Manuel Barroso MEDEF 2.jpg|duimnael|upright|[[José Manuel Barroso]] het van 2002 tot 2004 as eerste minister gedien]] Tydens die parlementsverkiesings op 17 Maart 2002 het die regses weer aan bewind gekom. Met 'n kiesersopkoms van 62,3 persent het die konserwatiewe onder [[José Manuel Barroso]] 'n relatiewe stemmeerderheid van 40,1 persent ontvang, gevolg deur die Sosialistiese Party (''Partido Socialista'', PS) en die regskonserwatiewe Demokratiese en Sosiale Sentrum – Volksparty (''Centro Democrático e Social – Partido Popular'', CDS-PP) met onderskeidelik 37,9 en 8,8 persent. Met laasgenoemde party het Barroso 'n koalisieregering gevorm, waarin die populistiese voorsitter van die CDS-PP, [[Paulo Portas]], minister van verdediging was en die CDS-PP ook die departemente justisie asook arbeid en sosiale sake oorgeneem het. Die sosialiste het egter aaneenlopend die president van die land gestel, aangesien Soares in 1996 deur die sosialis [[Jorge Sampaio]] opgevolg is. In Julie 2004 is Barroso deur die Europese Raad genomineer om [[Romano Prodi]] op te volg as president van die [[Europese Unie]] se Kommissie. Sy opvolger as eerste minister het [[Pedro Santana Lopes]] geword, wat egter slegs kortstondig aan bewind was, aangesien president Sampaio reeds in November die parlement ontbind en vir Februarie 2005 nuwe verkiesings aangekondig het, waartydens die Sosialistiese Party met 121 van 230 setels vir die eerste keer in die geskiedenis 'n volstrekte meerderheid kon inpalm. Hul kandidaat [[José Sócrates]] is op 12 Maart 2005 ingesweer as nuwe eerste minister. [[Lêer:Tratado de Lisboa 13 12 2007 (081).jpg|duimnael|Die [[Verdrag van Lissabon]] is in 2007 onderteken, toe Portugal voorsitter van die [[Europese Raad]] was]] Op 22 Januarie 2006 het sowat 8,9 miljoen Portugese 'n nuwe president verkies. Die vorige president, die sosialis [[Jorge Sampaio]], was ná twee ampstermyne nie beskikbaar vir herverkiesing nie. Reeds in die eerste stemming het die konserwatiewe kandidaat en voormalige eerste minister [[Aníbal Cavaco Silva]] (PSD) 'n volstrekte meerderheid van 50,6 persent by 'n kiesersopkoms van 62,6 persent teen vyf linkse kandidate behaal. Hy is deur 'n alliansie van die PSD en die CDS-PP ondersteun. Die 66-jarige professor in ekonomie, wat beskou word as die argitek van Portugal se ekonomiese opswaai tussen 1985 en 1995, het die eerste burgerlike president in Portugal sedert die Angelierrewolusie in 1974 geword. Hy is op 9 Maart 2006 vir 'n ampstermyn van vyf jaar ingesweer. Op 23 Januarie 2011 is Cavaco Silva herverkies.<ref name="sz-1050125">{{de}} {{cite web |url=https://www.sueddeutsche.de/politik/wahlen-in-portugal-praesident-cavaco-silva-im-amt-bestaetigt-1.1050125 |title=Wahlen in Portugal – Präsident Cavaco Silva im Amt bestätigt |publisher=[[Süddeutsche Zeitung]] |date=24 Januarie 2011 |accessdate=13 September 2024}}</ref> Die drastiese gevolge van die wêreldwye ekonomiese en finasiële krisis het die Verkiesingsveldtog tydens die parlementsverkiesings in 2009 oorheers. Hoewel die regerende Sosialiste 'n aansienlike aantal stemme verloor het en hul volstrekte meerderheid kwyt was, het hulle daarin geslaag om 'n relatiewe meerderheid te behaal. Daarmee het die regering Sócrates aan bewind gebly. Nadat die regering se spaarbeleid nie in die parlement goedgekeur is nie, het Sócrates op 23 Maart 2011 sy bedanking ingedien. In die daaropvolgende nuwe verkiesing het die Sosialiste 'n swak nederlaag gely. Vervolgens is op 15 Junie 2011 [[Pedro Passos Coelho]], voorsitter van die met amper 40 persent van die stemme seëvierende liberaal-konserwatiewe Sosiaal-Demokratiese Party, tot nuwe eerste minister van Portugal benoem. Hy het 'n koalisieregering bestaande uit PSD en CDS-PP aangevoer, wat met 132 van 230 setels oor 'n stewige meerderheid beskik het. Ná die parlementsverkiesings op 4 Oktober 2015 het die regerende party-alliansie Vorentoe Portugal (''Portugal à Frente'', PàF) die meeste stemme ontvang, maar sy volstrekte meerderheid verloor. Die vorige linkse opposisiepartye PS, Linksblok (''Bloco de Esquerda'', BE) en Eenheidsdemokratiese Koalisie (''Coligação Democrática Unitária'', CDU) het met 124 van die altesaam 230 setels oor 'n meerderheid beskik. Op 20 Oktober 2015 het António Costa (PS) vir president Anibal Cavaco Silva aangekondig om 'n linkse regering te vorm.<ref>{{de}} {{cite web |url=https://www.telepolis.de/news/Linksbuendnis-soll-Portugal-regieren-2851716.html |title=Linksbündnis soll Portugal regieren |publisher=Telepolis |author=Ralf Streck |date=21 Oktober 2015 |accessdate=13 September 2024}}</ref> Cavaco Silva het egter aanvanklik die Sosialiste en Kommuniste se pogings gestuit om 'n regeringsalliansie te sluit en die sittende burgerlik-konserwatiewe eerste minister Pedro Passos Coelho opnuut tot regeringshoof benoem. In 'n televisietoespraak aan die nasie op die aand van 22 Oktober 2015 het Cavaco Silva dit geregverdig met bedagsaamheid teenoor die Europese Unie en die Euro<ref>{{de}} {{cite web |url=https://www.faz.net/aktuell/politik/ausland/europa/portugals-staatspraesident-silva-blockiert-vorerst-linke-regierung-13871529.html |title=Portugals Staatspräsident blockiert vorerst linke Regierung |publisher=Frankfurter Allgemeine Zeitung |author=Leo Wieland |date=22 Oktober 2015 |accessdate=13 September 2024}}</ref> asook "finansiële instellings, beleggers en die markte".<ref>{{de}} {{cite web |url=https://www.spiegel.de/kultur/gesellschaft/schwaches-europa-krisen-grenzen-und-demokratie-a-1060554.html |title=Die Heimat, die Europa war |publisher=[[Der Spiegel]] |author=Georg Diez |date=1 November 2015 |accessdate=13 September 2024}}</ref> Op 26 November 2015 is [[António Costa]] tot eerste minister benoem en hy het 'n afskaffing van die streng besuinigingsmaatreëls onder inagneming van die Europese Unie se voorwaardes belowe.<ref>{{de}} {{cite web |url=https://www.nzz.ch/international/antonio-costa-zu-portugals-neuem-regierungschef-ernannt-ld.1079567 |title=Portugals Brückenbauer |publisher=Neue Zürcher Zeitung |author=Thomas Fischer |date=24 November 2011 |accessdate=13 September 2024}}</ref> Op 24 Januarie 2016 is [[Marcelo Rebelo de Sousa]] (PSD) tot president verkies.<ref>{{pt}} {{cite web |url=https://www.publico.pt/2016/01/24/politica/noticia/sondagem-aponta-para-vitoria-de-marcelo-a-primeira-volta-1721268 |title=Sondagem aponta para vitória de Marcelo à primeira volta |publisher=Público |author=Luciano Alvarez |date=24 Januarie 2016 |accessdate=13 September 2024}}</ref> Ná die verkiesings in 2019 het hy op 26 Oktober 2019 'n minderheidsregering gevorm en ná die verkiesings in 2022 'n regering sonder 'n koalisievennoot. Portugal was in Junie 2021 die eerste land wie se ekonomiese stimulusprogram deur die Europese Kommissie goedgekeur is ná die ekonomiese ineenstorting as gevolg van die [[Covid-19-pandemie|Corona-beperkings]]. Daarmee sal beleggings in omgewingsvriendelike produksieprosesse en digitalisering, asook in gesondheid, behuising en infrastruktuur vergemaklik word. Op 21 Maart 2024 is die konserwatiewe [[Luís Montenegro]] as Portugese eerste minister ingesweer. == Geografie == === Grensstreke === [[Lêer:Alentejo 29 5 5 edit.JPG|duimnael|Koringvelde in Alentejo]] Spanje, wat in die loop van die geskiedenis verskeie kere die historiese rol van "aartsvyand" gespeel het, is die enigste land waarmee Portugal 'n landgrens deel. Hierdie grens het – sedert die land in die 12de eeu 'n onafhanklike koninkryk geword het – grotendeels onveranderd gebly. Die grootste deel van die grens word deur bergreekse of twee riviere (Minho in die noorde en [[Guadiana]] in die suide) gevorm. Vroeë Portugese monarge het hierdie natuurlike grens verder versterk met 'n reeks ommuurde grensnedersettings waarvan sommige op heuwelpieke ontstaan het en van die grensstreek 'n skouspelagtige natuurtoneel met mensgemaakte elemente maak. === Noord-Portugal === [[Lêer:Mino.border02.jpg|duimnael|Die Minhorivier aan die Spaans-Portugese grens]] [[Lêer:Dreaming of the perfect beach (3626171928).jpg|duimnael|links|Sononder oor die Praia do Cavalhal. Hierdie sandstrand suid van Lissabon word deur sandduine omsoom]] Die noorde van Portugal word deur 'n relatief koel en vogtige klimaat gekenmerk en bestaan uit twee historiese provinsies of landskappe: Minho in die noordweste, wat na die gelyknamige rivier genoem is, is een van die digbevolkste gebiede van die land. Sy grootste stede is Braga en Viana do Castelo. Minho is danksy die aangename klimaat 'n pragtige tuinlandskap, en die wingerde, wat teen die hellings van Minho se riviervalleie aangelê is, lewer die beroemde [[portwyn]] en Vinho Verde op. Ook verskillende soorte groente aard goed in die gebied. Minho se natuurlike [[flora]] is 'n mengsel van [[spesie]]s uit die gematigde en subtropiese klimaatsones. Afhangende van die ligging bo [[seevlak]] gedy hier [[eik]]e of kastaiings, [[Denneboom|denne-]] en olyfbome. Die gewes Trás-os-Montes (letterlik: "Agter die berge") is die bergagtige binneland van Noord-Portugal, wat deur koue [[winter]]s en baie warm [[somer]]s gekenmerk word. Die plantegroei raak hier steeds kariger, hoe nader 'n mens by die Spaanse grens kom. Baie riviere, waaronder die Rio Minho en Rio Douro, deursny die bergmassiewe van Minho en Trás-os-Montes. Die noorde van Portugal spog met die Nasionale Peneda-Gerêspark, die belangrikste natuurbewaringsgebied van die land. Hier vind 'n mens nog oorblyfsels van natuurlike bosse, waarin onder meer steeneike groei. === Sentraal-Portugal === [[Lêer:Almourol 034.jpg|duimnael|Die [[Taag|Tejorivier]] met die Almourol-kasteel op die agtergrond]] Sentraal-Portugal word deur heuwelland en berggebiede oorheers. Die Serra da Estrela-gebergte beskik selfs oor [[ski]]oorde. Die belangrikste landskappe is Beira, Ribatejo (die Tejo-vlakte, wat ook die Tuin van Lissabon genoem word), Estremadura en die [[Taag|Tejo-monding]] aan die [[Atlantiese Oseaan]]. Die hele gewes is uiters vrugbaar en baie geskik vir [[wyn]]bou – 'n tradisie, wat hier reeds deur die Romeine ingevoer is. Ander belangrike [[landbou]]gewasse is [[graan]], [[rys]], [[sonneblom]]me en [[groente]]. Die Tejorivier verdeel Sentraal-Portugal in twee helftes. Oorstromings, wat in die Ribatejo vroeër gereeld voorgekom het, word nou danksy 'n groot aantal damme verhoed. Die belangrikste stede van Sentraal-Portugal is [[Lissabon]], [[Aveiro]], [[Sintra]], [[Coimbra]], [[Viseu]], [[Leiria]], [[Castelo Branco]] en [[Santarém]]. === Suid-Portugal === [[Lêer:Carvoeiro Rocks.jpg|duimnael|links|Rotsformasies naby Carvoeiro, Algarve]] [[Lêer:Alentejo montado02.JPG|duimnael|'n Tipiese Alentejo-landskap]] [[Lêer:Pico.jpg|duimnael|Die [[Asore]]eiland Pico met die gelyknamige bergpiek]] Die suide van Portugal word in drie landskappe verdeel – Terras do Sado, [[Alentejo]] en [[Algarve]]. Suid-Portugal bestaan hoofsaaklik uit vlaktes en heuwelagtige gebiede met 'n baie droë en warm klimaat. Alentejo, wat vroeër as Portugal se belangrikste graanstreek bekend gestaan het, is tans 'n yl bevolkte gebied, wat steeds meer van sy jong mense verloor deur migrasie na stedelike sentrums. Die gebied word nou deur uitgestrekte graanlande met olywe en kurkeike oorheers. Portugal is die belangrikste [[Verskaffer (ekonomie)|verskaffer]] van kurk, wat uit die bas van kurkeike verkry word. Wyn en sonneblomme is die hoofsaaklike landbouprodukte. Die weivelde, wat in die [[lente]] met 'n blommeprag spog, speel 'n groot rol vir die plaaslike [[skaap]]teelt. Droogtes het in die afgelope jare tot groot verliese vir die landbousektor gelei en die gebied ervaar 'n ernstige ekonomiese agteruitgang as gevolg hiervan. 'n Aantal damme word tans opgerig om die nypende watertekort te verlig. Alhoewel steeds meer [[eucalyptus]]bome in die suide aangeplant word, bly hierdie uitheemse plantasies omstrede, aangesien hulle baie kwesbaar is vir bosbrande. In die suidelike kusgebiede word veral dennebome aangetref en 'n aantal palmsoorte, wat behalwe vir die [[dwergpalm]] uitheems is. Algarve is Portugal se mees suidelike streek. Hierdie kusgebied het 'n belangrike internasionale toeristebestemming geword, wat met rotsagtige kuslandskappe en lang sandstrande spog. Die belangrikste stede is Portalegre, Évora, Beja, Faro en Lagos. Die belangrikste rivier in Algarve is die Rio Guadiana, wat gedeeltelik ook die grens met Spanje vorm. Die flora in die gebied, veral vetplante (sukkulente), is goed by hitte en droogtes aangepas. === Eilandgroepe === Twee eilandgroepe in die Atlantiese Oseaan maak deel uit van Portugal: Madeira ("Houteiland", Portugees amptelik ''Arquipélago da Madeira'') met 'n oppervlak van 795 vierkante kilometer en die [[Asore]] ("Hawikseilande", Portugees amptelik ''Arquipélago dos Açores'') met 'n oppervlak van 2&nbsp;352 vierkante kilometer is albei van [[vulkaan|vulkaniese]] oorsprong. Portugal se hoogste bergpiek, die vulkaankeël Montanha do Pico (2&nbsp;351 meter), verrys op die Asore. Die Madeiraeilandgroep se flora word deur tropiese en subtropiese spesies gekenmerk. == Klimaat == [[Lêer:Torre-Serra da Estrela.JPG|duimnael|links|Die Serra da Estrela is die hoogste bergreeks in kontinentale Portugal. Hier kom sneeuval in die winter gereeld voor]] [[Lêer:Portugal Köppen.svg|duimnael|Klimaatsones in Portugal volgens die [[Köppen-klimaatklassifikasie]]]] Portugal het 'n gematigde klimaat met matige temperatuurskommelinge – die noorde van die land het 'n seeklimaat wat deur die [[Golfstroom]] beïnvloed word, terwyl Sentraal-Portugal deur droë [[somer]]s en matige [[winter]]s gekenmerk word. Die winters is veral in die gebied rondom die hawestad Porto dikwels nat. Die lente begin in Februarie en is gewoonlik matig warm, en alhoewel die kwik tydens die Portugese somer duidelik styg, ervaar die land nie baie hoë temperature soos talle Spaanse geweste nie. Ten opsigte van sy gemiddelde jaarlikse temperatuur word Lissabon as die warmste stad in Europa beskou, maar vanweë die matige temperatuurskommelinge word hier geen hoë uiterstes aangeteken nie. Daarenteen staan die provinsie Alentejo vir sy hoë somer- en die Serra da Estrela vir sy [[sneeu]] en winterkoue bekend. Die Algarve-kusstreek het die meeste sonskynure in Europa, tog kan temperature in die [[herfs]]- en winterseisoen danksy die invloed van die Atlantiese Oseaan veral in die koeler nagte duidelik daal. == Demografie == {{Hoofartikel|Portugees|Portugese}} [[Lêer:COB data Portugal.PNG|duimnael|links|Buitelandsgebore Portugese volgens immigrasielande]] [[Lêer:Detailed SVG map of the Lusophone world.svg|duimnael|links|Portugees is die sesde mees verspreide taal van die wêreld en word deur sowat 260 miljoen mense gepraat]] Portugal is ten opsigte van sy inheemse bevolking 'n homogene land. Portugees is die [[moedertaal]] van die oorgrote meerderheid van die inwoners, met die uitsondering van die dorpe van Miranda do Douro, waar Mirandes, 'n [[Asturies]]e [[dialek]], as omgangstaal gebruik word. Mirandes word as minderheidstaal erken.<ref name="CIA" /> Die meeste Portugese is [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katolieke]] [[Christendom|Christene]] (79,7%), met klein minderhede [[Protestantisme|Protestante]] (2,2%), ander Christene (2,5%), ander godsdienste (1,1%) en ongebonde (14,5%).<ref name="CIA" /> 95% van die bevolking is etniese Portugese. Portugal is dekades lank deur emigrasie gekenmerk, en daar bestaan groot Portugese gemeenskappe in lande soos [[Frankryk]] en [[Suid-Afrika]]. Maar Portugal het reeds sedert die tydperk van die bevrydingsoorloë in sy voormalige kolonies 'n immigrasieland vir mense uit dié gebiede geword. Met Portugal se aansluiting by die Europese Unie en die vinnige ekonomiese groei het tienduisende immigrante uit [[Afrika]]lande soos [[Angola]], [[Mosambiek]] en [[Kaap Verde]], [[Suid-Amerika]] ([[Brasilië]]) en [[Oos-Europa]] ([[Rusland]], [[Oekraïne]] en [[Moldowa]]) hulle in die land gevestig.<ref name="CIA" /> == Ekonomie == [[Lêer:Pousada de Nossa Senhora da Assunção de Arraiolos 7519.jpg|duimnael|links|Toerismeverblyf in 'n histories-godsdienstige konteks – die Pousada de Nossa Senhora da Assunção de Arraiolos, 'n voormalige klooster wat tans as hotel dien]] Portugal, tradisioneel die armste land in Wes-Europa, het sedert sy toetreding tot die Europese Gemeenskap (die voorloper van die Europese Unie) in 1986 daarin geslaag om sy ekonomie te diversifiseer. In die volgende twee dekades het Portugese regerings talle staatsondernemings geprivatiseer en sleutelbedrywe soos finansiële dienste en telekommunikasie geliberaliseer. In 1999 het die land tot die Ekonomiese en Monetêre Unie toegetree. Saam met elf ander EU-lidstate het Portugal die Europese geldeenheid Euro op 1 Januarie 2002 as wettige betaalmiddel ingevoer. Die Portugese ekonomie het gedurende die 1990's hoër groeisyfers getoon as die gemiddeld vir alle EU-lande, maar tussen 2001 en 2008 het die ekonomiese groei merkbaar afgeplat. Die wêreldwye finansiële krisis in 2008 het die Portugese ekonomie in die volgende jaar laat krimp. Tussen 2011 en 2013 is die land in 'n diep resessie gedompel nadat die regering, wat op buitelandse finansiële bystand deur die Europese Unie en die [[Internasionale Monetêre Fonds]] (IMF) aangewese was, op aandrang van dié twee instellings 'n beleid van besuiniging toegepas en belasting verhoog het. Binne 'n tydsbestek van drie jaar het Portugal EU- en IMF-lenings ter waarde van €78 miljard aangegaan. Nadat Portugal die voorwaardes van die EU-IMF-reddingspakket nagekom het, het die Portugese ekonomie reeds in Mei 2014 vinnig genoeg herstel om die reddingsprogram op te skort. Stygende uitvoere en hoër besteding op privaat verbruik het met die herstelproses gehelp. Die groei van die [[bruto binnelandse produk]] (BBP) het in 2016 en 2017 versnel. Die werkloosheidsyfer was in 2017 met 9,7 persent nog relatief hoog, maar aansienlik laer as die rekordsyfer van 18 persent wat in 2013 aangeteken is. Die begrotingstekort het van 11,2 persent van die BBP in 2010 gedaal tot slegs 1,8 persent in 2017 – die laagste persentasie sedert die land se demokratiese regeringstelsel in 1974 herstel is. Die [[toerisme]]sektor, 'n belangrike verskaffer van buitelandse valuta vir Portugal se toenemend diensgebaseerde ekonomie, het in 2017 met dubbelsyfers gegroei. Nogtans gaan die land gebuk onder 'n hoë skuldlas wat in 2017 op 126,4 persent van die BBP (staatskuld); 124,9 persent van die BBP vir privaat ondernemings en 74,4 persent van die BBP vir privaat huishoudings beraam is. Die buitelandse skuldlas is ewe hoog met 92,5 persent van die BBP. === Handelsvennote === [[Lêer:Territorial waters - Portugal.svg|duimnael|Die eksklusiewe ekonomiese sone van Portugal]] Portugal se hoofuitvoervennote is [[Spanje]] 25%, [[Frankryk]] 12%, [[Duitsland]] 11%, die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] 7% en die [[Verenigde Koninkryk]] 5% (in 2022). Portugal se hoofuitvoere is [[motor]]s, [[Klere|kledingstukke]], geraffineerde petroleum, motoronderdele/-toebehore en [[plastiek]]produkte. Met weinig natuurlike hulpbronne om ekonomiese ontwikkeling te onderhou steun Portugal op ander lande vir meeste van sy grondstowwe; die land voer dus 'n verskeidenheid goedere in. Die land se hoofinvoervennote is Spanje 31%, Duitsland 11%, Frankryk 6%, die [[Volksrepubliek China]] 5% en [[Italië]] 5% (ook in 2022). Portugal se hoofinvoere is [[ruolie]], motors, geraffineerde petroleum, [[aardgas]] en motoronderdele/-toebehore. Portugal se algehele grootste handelsvennote is almal EU-lidlande soos Spanje, Frankryk en Duitsland.<ref name="CIA" /> == Politiek en administrasie == === Administratiewe verdeling === Portugal word administratief onderverdeel in sewe streke (Noord-Portugal, Sentraal-Portugal, Wes en Taag-vallei, Groter Lissabon, Setúbal-skiereiland, Alentejo en Algarve), 18 distrikte (''distritos''), 308 distriksrade of munisipaliteite (''municípios'' of ''concelhos''), 3&nbsp;092 siviele parogieë (''freguesias'') en twee outonome streke (''regiões autónomas''; die eilandgroepe Asore en Madeira). In stedelike gebiede en op eilande mag ander administratiewe eenhede gevestig word. {| class="toccolours" style="width:100%; margin:auto; margin:1px; text-align:center; border-spacing:0; font-size:95%;" |+ style="text-align:left; background:lightgrey; padding-left:10px; font-weight: bold; font-size:130%;"| Streke<ref>{{pt}} {{cite web |url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&indOcorrCod=0012905&contexto=bd&selTab=tab2 |title=População residente (N.º) por Local de residência (NUTS – 2024), Sexo e Idade; Anual |publisher=Nasionale Statistiekinstituut |accessdate=13 September 2024}}</ref> |- style="font-size:95%; width:15%; background:white;" ! style="border-bottom:1px solid black;"| &nbsp; ! style="border-bottom:1px solid black;"| Streek ! style="border-bottom:1px solid black;"| Hoofstad ! style="border-bottom:1px solid black;"| Oppervlakte ! style="border-bottom:1px solid black;"| Bevolking | style="text-align:center;" rowspan="10"|[[Lêer:NUTS PT 2024.png|165px]] |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 1 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Noord-Portugal | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Porto]] | 21&nbsp;278&nbsp;km² | 3&nbsp;673&nbsp;861 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 2 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Sentraal-Portugaal | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Coimbra]] | 22&nbsp;636&nbsp;km² | 1&nbsp;695&nbsp;635 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 3 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Wes en Taag-vallei | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Santarém]] | 9&nbsp;839&nbsp;km² | 852&nbsp;583 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 4 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Groter Lissabon | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Lissabon]] | 1&nbsp;580&nbsp;km² | 2&nbsp;126&nbsp;578 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 5 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Setúbal-skiereiland | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Setúbal]] | 1&nbsp;421&nbsp;km² | 834&nbsp;599 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 6 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Alentejo | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Évora]] | 27&nbsp;329&nbsp;km² | 474&nbsp;701 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 7 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Algarve]] | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Faro]] | 4&nbsp;997&nbsp;km² | 484&nbsp;122 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 8 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Madeiraeilande|Madeira]] | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Funchal]] | 801&nbsp;km² | 256&nbsp;622 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 9 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Asore]] | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Ponta Delgada]] | 2&nbsp;351&nbsp;km² | 241&nbsp;025 |} {| class="toccolours" style="width:100%; margin:auto; margin:1px; text-align:center; border-spacing:0; font-size:95%;" |+ style="text-align:left; background:lightgrey; padding-left:10px; font-weight: bold; font-size:130%;"| Distrikte<ref>{{pt}} {{cite web |url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&indOcontecto=pi&indOcorrCod=00004167&contexto=bd&selTab=tab2 |title=População residente (Nº) por Local de residência, Sexo e Grupo etário (Por ciclos de vida); Anual |publisher=Nasionale Statistiekinstituut |date=18 Junie 2024 |accessdate=13 September 2024}}</ref> |- style="font-size:95%; width:15%; background:white;" ! style="border-bottom:1px solid black;"| &nbsp; ! style="border-bottom:1px solid black;"| Distrik ! style="border-bottom:1px solid black;"| Oppervlakte ! style="border-bottom:1px solid black;"| Bevolking | rowspan="10" style="background:white;"| [[Lêer:PortugalNumbered.png|110px]] ! style="border-bottom:1px solid black;"| &nbsp; ! style="border-bottom:1px solid black;"| Distrik ! style="border-bottom:1px solid black;"| Oppervlakte ! style="border-bottom:1px solid black;"| Bevolking |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 1 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| [[Lissabon]] | 2&nbsp;761&nbsp;km² | 2&nbsp;355&nbsp;867 | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 10 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Guarda | 5&nbsp;518&nbsp;km² | 141&nbsp;995 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 2 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Leiria | 3&nbsp;517&nbsp;km² | 479&nbsp;261 | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 11 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Coimbra | 3&nbsp;947&nbsp;km² | 418&nbsp;136 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 3 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Santarém | 6&nbsp;747&nbsp;km² | 441&nbsp;255 | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 12 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Aveiro | 2&nbsp;808&nbsp;km² | 725&nbsp;461 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 4 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Setúbal | 5&nbsp;064&nbsp;km² | 902&nbsp;863 | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 13 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Viseu | 5&nbsp;007&nbsp;km² | 355&nbsp;309 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 5 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Beja | 10&nbsp;225&nbsp;km² | 148&nbsp;881 | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 14 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Bragança | 6&nbsp;608&nbsp;km² | 122&nbsp;739 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 6 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Faro | 4&nbsp;960&nbsp;km² | 484&nbsp;122 | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 15 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Vila Real | 4&nbsp;328&nbsp;km² | 185&nbsp;086 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 7 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Évora | 7&nbsp;393&nbsp;km² | 153&nbsp;475 | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 16 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Porto | 2&nbsp;395&nbsp;km² | 1&nbsp;846&nbsp;178 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 8 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Portalegre | 6&nbsp;065&nbsp;km² | 104&nbsp;081 | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 17 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Braga | 2&nbsp;673&nbsp;km² | 863&nbsp;547 |- | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 9 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Castelo Branco | 6&nbsp;675&nbsp;km² | 179&nbsp;608 | style="width:2.5%; background:#f0f0f0; border:1px solid white" | 18 | style="text-align:left; padding-left:5px;"| Viana do Castelo | 2&nbsp;255&nbsp;km² | 234&nbsp;215 |} == Sport == [[Lêer:Italie Portugal 19-09-07 (8).jpg|duimnael|links|Portugal speel teen [[Italiaanse nasionale rugbyspan|Italië]] tydens die [[Rugbywêreldbeker 2007]] in [[Frankryk]]]] [[Lêer:Portugiesische Fans bei der Euro 2004.jpg|duimnael|Portugese ondersteuners van die nasionale sokkerspan tydens die UEFA Euro 2004]] [[Sokker]] is die gewildste [[sport]]soort in Portugal. Die land se hoogste sokkerliga is die ''Primeira Liga'' wat deur die drie klubs [[FC Porto]], [[Sporting CP]] en [[Benfica Lissabon]] oorheers word. Die oudste klub is [[Académica de Coimbra]]. Die [[Portugese nasionale sokkerspan]], ''Seleção Nacional'', het tydens die eindstryd van die [[Europese Sokkerkampioenskap 2016]] die gasheerspan [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] geklop en sodoende sy eerste internasionale titel ingepalm. Daarbenewens het Portugal as naaswenner van die Europese Sokkerkampioenskap 2004 (in Portugal), derde tydens die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1966]] en vierde tydens die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006]] geëindig. Portugal se bekendste sokkerspeler is [[Cristiano Ronaldo]]. Portugal sal saam met [[Argentinië]], [[Marokko]], [[Paraguay]], [[Spanje]] en [[Uruguay]] die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2030]] aanbied.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/sport/football/articles/cqx80eqqyero |title=How will the 2030 World Cup work? |publisher=[[BBC]] |author=Emma Middleton |date=11 Desember 2024 |accessdate=12 Desember 2024}}</ref> Daarbenewens geniet ander sportsoorte soos [[rolhokkie]], [[basketbal]], [[futsal]], [[handbal]] en [[vlugbal]] ook sukses en gewildheid. Die [[Portugese nasionale rugbyspan]] kon vir die [[Rugbywêreldbeker 2007]] in Frankryk kwalifiseer, maar het laaste in die groepfase geëindig; hulle het ook vir die [[Rugbywêreldbeker 2023]] in Frankryk gekwalifiseer, waar hulle een oorwinning en gelykop elk in die groepfase kon aanteken. Hulle ding in die [[Europese Rugbykampioenskap]] met ander opkomende rugbyspanne mee. Die ''Estádio Universitário de Lisboa'' in Lissabon dien as hulle tuisstadion. Portugal word as een van die beste [[gholf]]-bestemmings beskou.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.globalgolfermag.com/why-portugal-is-still-europes-1-golf-destination/ |title=Why Portugal is still Europe's #1 golf destination |publisher=Globalgolfermag |accessdate=3 Mei 2018}}</ref> Dit het verskeie toekennings deur die Wêreldgholftoekennings ontvang.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://tripwix.com/2016/12/world-golf-awards-2016-portugal-voted-the-best-golf-destination-in-the-world/ |title=World Golf Awards 2016: Portugal Voted the Best Golf Destination in the World |publisher=Tripwix.com |date=9 Desember 2016 |accessdate=4 Januarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200104153236/https://tripwix.com/2016/12/world-golf-awards-2016-portugal-voted-the-best-golf-destination-in-the-world/ |archive-date=4 Januarie 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Portugal beskik met die [[Estoril-renbaan]] oor 'n [[motorsport]]renbaan waar van 1984 tot 1996 die [[Portugese Grand Prix]] gejaag is. == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bronnelys == ; Algemeen ---- * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Portugal|title=Portugal|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=13 September 2024}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/|title=Portugal|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=13 September 2024}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie}} * {{en}} {{Wikivoyage}} * {{en}} {{fr}} {{pt}} [https://www.parlamento.pt/ Amptelike webwerf van die Portugese parlement] * {{pt}} [https://www.portugal.gov.pt/ Amptelike webwerf van die Portugese regering] * {{en}} [https://www.visitportugal.com/ Amptelike webwerf van die Portugese departement van Toerisme] {{Geografiese ligging | Senter = {{vlagland|Portugal}} | Noord = {{vlagland|Spanje}} | Noordoos = {{vlagland|Spanje}} | Oos = {{vlagland|Spanje}} | Suidoos = [[Golf van Cádiz]] • {{vlagland|Marokko}} | Suid = [[Atlantiese Oseaan]] | Suidwes = {{vlagland|Madeiraeilande}} • [[Atlantiese Oseaan]] | Wes = {{vlagland|Asore}} • [[Atlantiese Oseaan]] | Noordwes = [[Atlantiese Oseaan]] }} {{Lande van Europa}} {{EU-lande}} {{NAVO-lande}} {{Normdata}} [[Kategorie:Portugal| ]] gbgz5hfm3a3whwdpbfz7o6k1s1x22k2 0 7051 2814519 2729633 2025-06-20T18:02:50Z Ziv 115288 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Lord's today.jpg]] → [[File:Lord's in 2005.jpg]] [[c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name) · Meaningless name (when is today) that misleads the reader (the stand centre shot has been completely rebuilt since this picture was taken 2814519 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #000000; background: #f7f8ff; padding: 4px; font-size:170%;" | '''Londen'''<br /><small>London</small><br /> [[Lêer:London Montage K.jpg|280px]] |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kaart''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen (City of London)''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:London (European Parliament constituency).svg|180px|senter]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Coat of Arms of The City of London.svg|75px|senter|raam]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag (City of London)''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Flag of the City of London.svg|90px|senter|raam]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''[[Land]]''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlagland|Verenigde Koninkryk}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''[[Lande van die Verenigde Koninkryk|Land (VK)]]''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlagland|Engeland}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''[[Graafskappe van Engeland|Seremoniële graafskappe]]''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[City of London]]<br />[[Groter Londen]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{Koördinate|51|30|N|0|07|W}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[50]] (as Londinium) |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1&nbsp;572 [[vierkante kilometer|vk km]] |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 35&nbsp;m<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.wunderground.com/cgi-bin/findweather/getForecast?query=pws:IGREATER13 |title=London, United Kingdom Forecast : Weather Underground (weather and elevation at Bloomsbury) |publisher=The Weather Underground, Inc. |accessdate=22 Augustus 2014}}</ref> |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal (2015) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 8&nbsp;630&nbsp;000<ref>{{en}} {{cite web |title=Population Growth in London, 1939–2015 |url=http://data.london.gov.uk/dataset/population-change-1939-2015/resource/0a026346-960e-49e6-b968-a386d2cfe55f |website=London Datastore |publisher=Greater London Authority |accessdate=28 April 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428220042/https://data.london.gov.uk/dataset/population-change-1939-2015/resource/0a026346-960e-49e6-b968-a386d2cfe55f |archive-date=28 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 5&nbsp;490/km² |- | &nbsp;- Metropolitaanse gebied (2015) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 13&nbsp;879&nbsp;757 |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] ±0 (GMT) |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +1 (BST) |- |&nbsp;'''Klimaat''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Tipe | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Oseaniese klimaat |- | &nbsp;- Gemiddelde jaarlikse temperatuur | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 10,7&nbsp;°C<ref>{{de}} [http://www.zum.de/Faecher/Ek/BAY/mek/mek/klima/europa/freukl.htm ''www.zum.de: Klimadiagramm Kew bei London'']</ref> |- | &nbsp;- Gem. temp. Januarie/Julie | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 4,3 / 17,7&nbsp;°C |- | &nbsp;- Gemiddelde jaarlikse neerslae | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 593&nbsp;mm |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Burgemeester''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Sadiq Khan]] ([[Arbeidersparty (Verenigde Koninkryk)|Labour]]) |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike Webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://www.london.gov.uk/ ''london.gov.uk''] |} '''Londen''' ([[Engels]]: '''London''' [ˈlʌndən] {{Audio|En-uk-London.ogg|luister}}) is die [[hoofstad]] en grootste stad van [[Engeland]] en die [[Verenigde Koninkryk]]. Die stad, wat aan die [[Teems]]rivier in die suidooste van Engeland geleë is, is in 50 n.C. deur die Romeine as [[Londinium]] gestig en het in die 19de eeu tot die grootste [[metropool]] ter wêreld gegroei. As hoofstad van die [[Britse Ryk]] het Londen tot enkele dekades gelede 'n beduidende rol as middelpunt van 'n wêreldryk gespeel waaroor "die son nooit ondergaan nie" en fungeer tans nog steeds as die hoofstad van die [[Britse Statebond]] (Engels: ''Commonwealth''). [[Lêer:Palace of Westminster from the dome on Methodist Central Hall.jpg|duimnael|links|Die Londense binnestad met die [[Paleis van Westminster]] in die voorgrond soos vanaf die Methodist Central Hall gesien]] [[Lêer:Rebuilding London Bridge Station.JPG|duimnael|links|Londenaars lewe in 'n vinnig veranderende metropool...]] [[Lêer:Historiese kostuums in die Museum of London.JPG|duimnael|links|...maar oral loop die spoke van die verlede...]] [[Lêer:Wolkekrabbers in Canary Wharf.JPG|duimnael|links|Die nuwe Londen: wolkekrabbers in Canary Wharf op 'n reënerige dag]] Vandag het ander metropole ten opsigte van hul bevolkingsgetal lankal by Londen verbygesteek. Desondanks is die stad naas [[Moskou]] en [[Parys]] een van die drie grootste stedelike sentra in [[Europa]] en een van die vernaamste finansiële sentra ter wêreld naas [[New York]] en [[Tokio]]. Net soos dié twee metropole word Londen as 'n Globale Alfastad (''Alpha Global City'') geklassifiseer en kan dus aanspraak daarop maak dat dit een van die episentra van die wêreldekonomie is.<ref>{{de}} Klaus Zehner en Gerald Wood (reds.): ''Großbritannien. Geographien eines europäischen Nachbarn''. Heidelberg: Spektrum Akademischer Verlag 2010, bl. 77</ref> Londen genereer sowat 'n vyfde van die Verenigde Koninkryk se [[bruto nasionale produk]]. Eeue lank reeds is Londen daarnaas 'n invloedryke sentrum in [[politiek]], [[kuns]]te en [[modeontwerp]]. In 2012 het Londen die eerste stad ter wêreld geword wat drie keer as gasheer van die [[Olimpiese Somerspele]] opgetree het. Londen het vanuit die Teemsrivier gegroei. Die rivier het sy eerste deurgang gevorm, en tydens die verskeie immigrasiegolwe het [[Italianers]], [[Jode]], [[Hugenoot|Hugenote]] en baie ander nuwe aankomelinge hulle in die ''East End'' van Londen, 'n vroeë voorstadgebied met sy tipiese werkersklasbuurte langs die rivieroewer, gevestig. As buitelanders is hulle aanvanklik nie tot die stad toegelaat nie. Die oorspronklike historiese stadskern of "[[City of London|The City]]" is vroeër deur 'n stadsmuur beskerm en beslaan net 'n klein oppervlakte van sowat een vierkante myl tussen Tower Bridge en Blackfriars Bridge. "The City" is vandag die finansiële distrik van Londen wat nog steeds deur sy eie burgemeester, die "Lord Mayor" van Londen, geregeer word en om historiese redes ook sy eie polisie-eenheid, die ''City of London Police'', het wat onafhanklik van [[Groter Londen]] se Metropolitaanse Polisie bestaan. Die administratiewe setels van Londen is buite die ''City of London'' in [[Southwark]] (hier het die moderne ''City Hall'' ontstaan) en in Londen se stadswyke (''[[Boroughs in Londen|boroughs]]'') geleë wat oor hul eie administratiewe liggame beskik, terwyl die Britse regering in Westminster (in die historiese "[[West End, Londen|West End]]" met sy koninklike paleise) gesetel is. Die huidige metropool het uit twee onafhanklike [[Middeleeue|middeleeuse]] stede ontwikkel, die ''[[City of London]]'' en die ''[[City of Westminster]]'' (tans die geografiese sentrum van Londen), wat oor die eeue steeds verder uitgebrei het om nedersettings in die omgewing in te sluit en uiteindelik die huidige Groter Londen te vorm. Maar nog in die 19de eeu was daar geen sprake van 'n sentrale stadsregering nie en is die gebied van Groter Londen deur 150 parogieë met altesaam 300 administratiewe liggame bestuur. Die ''London County Council'' as eerste plaaslike owerheid vir die stadsgebied is eers in 1889 gevorm. Die stad is ook nie stelselmatig as koninklike hoofstad beplan nie, en daar is geen statussimbole soos breë lane wat in ander magsentrums soos byvoorbeeld in Parys en Moskou aangelê is nie. Net soos [[Berlyn]] bestaan die huidige Groter Londen in werklikheid uit 'n verskeidenheid stadsbuurte wat hul oorsprong in histories selfstandige nedersettings het en tot vandag dikwels hul eie karakter bewaar het, soos [[Greenwich (Londen)|Greenwich]] in die ooste en Richmond in die weste. Die meeste van hulle beskik oor hul eie ''High Street'' as historiese hoof- en winkelstraat. == Etimologie == "Londen" is 'n antieke naam en vir die eerste keer gebruik in die eerste eeu n.C., hoofsaaklik in [[Latyn]] as ''Londinium''.<ref>{{en}} {{cite book |author=Anthony David Mills |title=A Dictionary of London Place Names |publisher=Oxford University Press |year=2001 |isbn=978-0-19-280106-7 |pages=139 |oclc=45406491}}</ref> Moderne wetenskaplike ontledings van dié naam moet let op die oorsprong van die verskillende vorme wat in vroeë bronne gevind kan word: [[Latyn]] (hoofsaaklik ''Londinium''), Oudengels (hoofsaaklik ''Lunden'') en [[Wallies]] (hoofsaaklik ''Llundein''), met verwysing na die bekende ontwikkelings oor die tyd heen van klanke in daardie verskillende tale. Dit word algemeen aanvaar dat hierdie tale die naam van [[Britoniese tale|Britonies]] oorgeneem het; onlangse werk is geneig om die verlore Keltiese vorm van die naam te rekonstrueer as ''*Londonjon'' of iets soortgelyks. Dit is in Latyn oorgeneem as ''Londinium'' en ook in Oudengels geleen.<ref>{{en}} {{cite journal |author=Theodora Bynon |title=London's Name |journal=Transactions of the Philological Society |year=2016 |volume=114 |issue=3 |pages=281–97 |doi=10.1111/1467-968X.12064|issn = 0079-1636}}</ref> Tot in 1889 het die naam "Londen" amptelik verwys na die [[City of London]], maar sedertdien verwys dit ook na die Graafskap Londen en [[Groter Londen]].<ref>{{en}} {{cite book |author=David Mills |title=A Dictionary of London Place Names |publisher=Oxford University Press |year=2001 |isbn=978-0-19-280106-7 |pages=140 |oclc=45406491}}</ref> == Geografie == [[Lêer:Thames.barrier.5.london.arp.jpg|duimnael|links|Die ''Thames Barrier'']] [[Lêer:Die heuwellandskap van Noord-Londen - Hampstead Heath.JPG|duimnael|Die heuwellandskap van Noord-Londen: [[Hampstead Heath]]]] [[Lêer:Uitsig oor die Teems en Sentraal-Londen vanuit Greenwich.jpeg|duimnael|Uitsig oor die Teems en Sentraal-Londen vanuit Greenwich]] Die stadsgebied van Londen is in die sogenaamde Londen-bekken geleë en strek oor 45 kilometer langs die bevaarbare benedeloop van die Teemsrivier, met 'n gemiddelde hoogte van 15 meter bo seevlak. Dit word omring deur saggies golwende heuwelland wat 'n maksimale hoogte van sowat 150&nbsp;m bereik. "The City", aanvanklik 'n klein nedersetting aan die noordoewer en 75&nbsp;km rivierop van die Teemsmonding geleë, was die historiese groeikern van Londen. Die grootste gedeelte van Londen is dus noord van die rivier geleë. Tot in 1739 was die Londen-brug die enigste brugverbinding oor die Teems. Eers toe in die 18de eeu meer brûe gebou is en vanaf die 19de eeu ook spoorlyne ontstaan het, het Londen begin om in alle rigtings uit te brei en buurdorpe op te neem. Hierdie proses is deur die plaaslike landskapsvorm bevorder – die stadsgebied bestaan hoofsaaklik uit vlaktes of effens golwende terrein. Die Teemsrivier was in die verlede duidelik wyer en minder diep. Vandag word sy loop grotendeels deur damme begrens, en die meeste takriviere vloei ondergronds. Die [[getye]] van die [[Noordsee]] kom hier nog duidelik in, en die seewater wat in die rivier opstoot, hou steeds 'n bedreiging vir Londen in. Om oorstromings en stormvloed te voorkom, is die sogenaamde ''Thames Barrier'' in die 1970's naby Woolwich (oos van Greenwich) gebou. Die geografiese koördinate van die stadsentrum naby [[Trafalgarplein|Trafalgar Square]] is die noordelike breedtegraad 51,30 en die westelike lengtegraad 0,08. Die bekende Nulmeridiaan loop deur die Koninklike Sterrewag in Greenwich en dien as die uitgangspunt van die lengtegrade en sodoende ook die tydsones. === Klimaat === [[Lêer:Storm Clouds over London.jpg|duimnael|links|Stormwolke oor die middestad]] [[Lêer:Teemsrivier naby Canary Wharf.jpg|duimnael|Teemsrivier naby Canary Wharf op 'n Septemberdag]] [[Lêer:Uitsig oor die Teems in Sentraal-Londen, September 2015.jpeg|duimnael|Uitsig oor die Teems in Sentraal-Londen, September 2015]] Londen het net soos die grootste deel van Suid-Engeland 'n gematigde seeklimaat. Ondanks sy reputasie as 'n reënerige stad ontvang Londen met 611&nbsp;mm minder jaarlikse neerslae as byvoorbeeld [[Rome]] met 834&nbsp;mm of [[Bordeaux]] met 923&nbsp;mm. Oktober, November en Desember is die natste maande met 'n gemiddelde reënval van 57&nbsp;mm. Winters is koel, waarby die kwik dikwels benede vriespunt kan daal. So kom ryp in die voorstede gedurende die tydperk tussen November en Maart sowat twee keer per week voor. Sneeuvalle word tussen vier en vyf keer per jaar aangeteken, veral tussen Desember en Februarie, soms ook so laat as Maart of April. Wintertemperature wissel gewoonlik tussen -4&nbsp;°C en 14&nbsp;°C. Die laagste temperatuur ooit is in die winter van 2010 met -14&nbsp;°C in Northolt aangeteken. Destyds het die swaarste sneeuvalle in byna twee dekades ook vervoer in Londen ontwrig. Somers is algemeen warm, waarby temperature in die dig beboude middestad as gevolg van die warmte-eiland-effek soms 5&nbsp;°C hoër kan wees as in die voorstede en die omgewing van Londen. Die gemiddelde maksimale somertemperatuur is 24&nbsp;°C, waarby die kwik op 'n gemiddeld van sewe dae per jaar ook bo 30&nbsp;°C en op twee dae bo 32&nbsp;°C kan styg. Temperature van meer as 26&nbsp;°C word tussen middel Junie en laat Augustus op 'n weeklike basis aangeteken. Gedurende die hittegolf van 2003 het die kwik op veertien opeenvolgende dae bo 30&nbsp;°C gestyg en op twee opeenvolgende dae selfs uiterstes van 38&nbsp;°C bereik. Lente- en herfsmaande word deur wisselende weerstoestande gekenmerk, met uiterstes tussen -10&nbsp;°C en 37,9&nbsp;°C. Inversielae oor Londen kom gereeld voor. Hoë vlakke van lugbesoedeling tydens 'n inversielaag met swaar mis het op 5 Desember 1952 tot duisende sterfgevalle gelei. Hierdie ramp staan as die ''Great Smog of '52'' of die ''Big Smoke'' bekend. {{Tabel weergemiddeldes | locatie = Londen | bron = Wêreldmeteorologiese Organisasie<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.worldweather.org/010/c00032.htm |title=Weerinligting vir Londen |publisher=[[Wêreldmeteorologiese Organisasie]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20171107003400/http://www.worldweather.org/010/c00032.htm |archive-date=7 November 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> vir die uiterstes en metoffice.gov.uk<ref>{{en}} [http://www.metoffice.gov.uk/public/weather/climate/?tab=climateTables Tabel met weergemiddeldes]</ref> vir die gemiddeldes en die neerslag <!-- maandelikse temperatuur- en neerslaggemiddelde--> | jan_gem_ns= 41.6 | feb_gem_ns= 36.3 | mrt_gem_ns= 40.3 | apr_gem_ns= 40.1 | mei_gem_ns= 44.9 | jun_gem_ns= 47.4 | jul_gem_ns= 34.6 | aug_gem_ns= 54.3 | sep_gem_ns= 51.0 | okt_gem_ns= 61.1 | nov_gem_ns= 57.5 | dec_gem_ns= 48.4 | jaar_gem_ns= 557.4 <!-- gemiddelde minima en maksima --> | jan_gem_min= 3.1 | jan_gem_max= 8.1 | feb_gem_min= 2.7 | feb_gem_max= 8.6 | mrt_gem_min= 4.6 | mrt_gem_max= 11.6 | apr_gem_min= 5.9 | apr_gem_max= 14.6 | mei_gem_min= 8.9 | mei_gem_max= 18.1 | jun_gem_min= 11.8 | jun_gem_max= 21.0 | jul_gem_min= 13.7 | jul_gem_max= 23.4 | aug_gem_min= 13.8 | aug_gem_max= 23.1 | sep_gem_min= 11.4 | sep_gem_max= 20.0 | okt_gem_min= 8.8 | okt_gem_max= 15.5 | nov_gem_min= 5.8 | nov_gem_max= 11.3 | dec_gem_min= 3.4 | dec_gem_max= 8.4 | jaar_gem_min= 7.8 | jaar_gem_max= 15.3 <!-- weeruiterstes--> | jan_a_min= -21.1 | jan_a_max= 15 | feb_a_min= -9 | feb_a_max= 19 | mrt_a_min= -8 | mrt_a_max= 21 | apr_a_min= -2 | apr_a_max= 29 | mei_a_min= -1| mei_a_max= 32 | jun_a_min= 5 | jun_a_max= 35 | jul_a_min= 7 | jul_a_max= 35 | aug_a_min= 6 | aug_a_max= 38 | sep_a_min= 3 | sep_a_max= 35 | okt_a_min= -4 | okt_a_max= 28 | nov_a_min= -5 | nov_a_max= 21 | dec_a_min= -21.1 | dec_a_max= 15 | jaar_a_min= -21.1 | jaar_a_max= 38 }} === Status === [[Lêer:Palace of Westminster, London - Feb 2007.jpg|duimnael|links|Die [[Paleis van Westminster|parlementsgebou]] teen sononder]] [[Lêer:Suid-Afrika-huis op Trafalgarplein.JPG|duimnael|[[Suid-Afrika-huis (Londen)|Suid-Afrika-huis]] op [[Trafalgarplein]] huisves die Suid-Afrikaanse Hoë Kommissie in die Verenigde Koninkryk]] [[Lêer:Buckingham Palace, London - April 2009.jpg|duimnael|links|Die [[Buckingham-paleis]]]] Twee nedersettings in Groter Londen, die ''City of London'' en die ''City of Westminster'', het [[Stadstatus in die Verenigde Koninkryk|stadstatus]] (''city status''). Die ''City of London'' en die res van Groter Londen vorm daarnaas seremoniële graafskappe. Die huidige Groter Londen – met 1&nbsp;600&nbsp;km² tans die tweede grootste metropool ter wêreld volgens oppervlakte na Moskou – sluit intussen ook gebiede in wat vroeër deel uitgemaak het van die historiese graafskappe Middlesex, Kent, Surrey, Essex en Hertfordshire en is tans een van die streke waarin Engeland vir administratiewe doeleindes verdeel is. Die status van hoofstad van Engeland, en later van die Verenigde Koninkryk, is nooit amptelik aan die stad toegeken of deur 'n wet of enige ander geskrewe dokument bevestig nie. Die stad fungeer volgens 'n grondwetlike konvensie as regeringsetel sodat sy politieke status as de facto-hoofstad deel uitmaak van die Verenigde Koninkryk se ongeskrewe grondwet. Oorspronklik het Winchester as hoofstad van Engeland gedien, maar toe die [[Paleis van Westminster|Westminster-paleis]] in die 12de en 13de eeu tot die permanente setel van die koninklike hof ontwikkel het, het Londen sy funksie as politieke hoofstad oorgeneem. Westminster en Whitehall vorm al byna 'n millennium lank 'n politieke, godsdienstige en koninklike magsentrum nadat die laaste Angel-Saksiese koning [[Eduard die Belyer]] (1042–1066) Westminster tot koninklike en biskopsetel verhef het. Die vroeë Engelse parlement het oorspronklik in die 14de eeu in die [[Westminster-abdy]] vergader en kon later, toe die koninklike hof onder [[Hendrik VIII van Engeland|Hendrik VIII]] na Whitehall verhuis het, die hele koninklike Westminster-paleis as sy setel oorneem. In die 19de eeu, toe die mag van die Britse Ryk sy hoogtepunt bereik het, het die regeringsdepartemente van Whitehall oor 'n kwart van die wêreldbevolking geregeer.<ref>{{en}} Rob Humphreys en Judith Bamber: ''The Rough Guide to London''. London: Rough Guides 2003, bl. 54</ref> == Geskiedenis == === Etimologie === [[Lêer:London Thames Sunset panorama - Feb 2008.jpg|duimnael|300px|Die naam ''London'' is moontlik van die Teemsrivier afgelei]] Daar bestaan steeds 'n meningsverskil oor die etimologie van die stadsnaam, en deur die eeue is 'n verskeidenheid hipoteses en teorieë ontwikkel wat meestal om taalkundige of historiese redes verwerp is. Slegs 'n klein aantal daarvan kan aanspraak maak op akademiese plausibiliteit, alhoewel daar nog geen regstreekse bewyse vir enige stelling opgelewer is nie. Londen is in die 1ste eeu n.C. deur die Romeine gestig, maar daar het al vroeëre nedersettings in die huidige stadsgebied bestaan. Wortels soos ''Londin-'' en ''Lundin-'' kom in die meeste naamvariante voor waarmee vanaf die Romeinse tydperk na Londen verwys is. Geoffrey of Monmouth se 12de eeuse werk ''Historia Regum Britanniae'' ("Geskiedenis van die Konings van Brittanje") beweer dat die stadsnaam van koning Lud afgelei is wat in die vroeë geskiedenis oor Londen geregeer en dit ''Kaerlud'' genoem het. Die oudste historiese verwysing na die Romeinse naam ''[[Londinium]]'' dateer van 121 n.C. Vanaf 1898 is algemeen aangeneem dat die stadsnaam van Keltiese oorsprong sou wees. Sy betekenis is geïnterpreteer as die "plek wat aan 'n man met die naam Londinos behoort". Hierdie stelling word deur moderne wetenskaplikes verwerp. In 1998 het Richard Coates met 'n nuwe teorie na vore gekom waarvolgens die naam van die voor-Keltiese Oud-Europese wortel ''*(p)lowonida'' ("rivier wat te wyd is om dit te deurwaad"). Volgens Coates is daardie naam vir 'n deel van die Teemsrivier gebruik wat deur Londen vloei en sou later die basis vir die Keltiese benaming ''Lowonidonjon'' vorm.<ref>{{en}} Richard Coates: ''A new explanation of the name of London''. In: ''Transactions of the Philological Society'', jaargang 96, nommer 2, 1998, bl. 203–229</ref> Tot en met 1889 is slegs na die ''City of London'' amptelik as ''London'' verwys, maar sindsdien is die naam ook vir die graafskap Londen gebruik. Dit verwys tans na die hele stadsgebied van Groter Londen. === Vroeë geskiedenis en antieke tydperk === [[Lêer:London-Roman-model.jpg|duimnael|'n Model van die Romeinse Londinium in die tydperk tussen omstreeks 85–90 n.C. word in die Britse Museum te Londen vertoon. Die eerste Romeinse brug oor die Teems was naby die huidige ''London Bridge'' geleë]] [[Lêer:Londinium - 'n Model van die Romeinse Badhuis.JPG|duimnael|'n Model van Londinium se Romeinse badhuis<br /><small>[[Museum of London]]</small>]] [[Lêer:Gerekonstrueerde Romeinse eetkamer in Londinium.jpg|duimnael|'n Gerekonstrueerde Romeinse eetkamer in Londinium, omstreeks 300 n.C.<br /><small>Museum of London</small>]] Twee onlangse argeologiese ontdekkings dui daarop dat die geskiedenis van Londen verder terug strek as aanvanklik aangeneem. So is in 1999 oorblyfsels van 'n brug uit die [[Bronstydperk]] noord van Vauxhall-brug opgegrawe. Hierdie brug het óf die Teemsrivier oorspan óf tot 'n (verlore) riviereiland gelei. Dendrologiese ondersoeke het die brughout op 1500 v.C. gedateer. In 2010 is die fondament van 'n groot houtstruktuur aan die Teemsoewer suid van die Vauxhall-brug deur argeoloë blootgelê. Die funksie van hierdie Steentydse gebou, wat omstreeks 4500 v.C. ontstaan het, is tans nog nie ontsleutel nie, maar dit beslaan 'n oppervlakte van 50&nbsp;m x 10&nbsp;m, en 'n groot aantal pale met 'n lengte van 30 sentimeter word tydens eb sigbaar. Albei strukture is by South Bank geleë, sowat vier kilometer rivier-op van die latere Romeinse Londinium en naby die monding van die Effra- in die Teemsrivier waar die rivier maklik oorgesteek kon word. Die kraginspanning, wat aan die oprigting van hierdie strukture vervbonde was, het handelsbetrekkinge, stabiliteit en 'n plaaslike gemeenskap van tenminste enkele honderd bewoners vereis. Alhoewel kleiner nedersettings van Britoniese Kelte spore in die gebied gelaat het, is Londen as stedelike nedersetting eers in 43 n.C. deur die Romeine gestig.<ref>{{en}} Dominic Perring: ''Roman London''. Londen: Routledge 1991, bl. 1</ref> Hierdie vroeë Romeinse nedersetting het slegs sewentien jaar lank as belangrike hawe en middelpunt van die Romeinse padnetwerk in Brittanje bestaan voordat dit in 61 tydens 'n opstand deur die Keltiese Iceni-stam onder bevel van koningin Boudica ingeneem en tot die grond afgebrand is. Die heropbou van Londinium is noukeurig beplan, en uiteindelik het dit in 100 Camulodunum (die huidige Colchester) as administratiewe hoofstad van die Romeinse provinsie [[Britannia (provinsie)|Britannia]] vervang. Vanaf 197 n.C. was Londinium die hoofstad van die provinsie Britannia superior en vanaf omstreeks 300 n.C. die hoofstad van Maxima Caesariensis. Op sy hoogtepunt het Londinium in die 2de eeu sowat 60&nbsp;000 inwoners getel. 'n Aantal belangrike openbare geboue het hier ontstaan, waaronder die grootste basiliek noord van die [[Alpe]], tempels, baddens, 'n amfiteater en 'n groot fort vir die stedelike garnisoen. As 'n welvarende handelsentrum is die stad met 'n muur versterk. Ook ses van Londen se sewe tradisionele stadspoorte dateer uit die Romeinse periode: Ludgate, Newgate, Aldersgate, Cripplegate, Bishopsgate en Aldgate. Die enigste uitsondering is Moorgate wat eers in die middeleeue ontstaan het. Politieke instabiliteit en die ekonomiese agteruitgang vanaf die 3de eeu het bygedra tot Londinium se geleidelike verval. In die onstuimige periode tussen 200 en 400 was Londinium as buitepos van die Romeinse wêreld aan Germaanse aanvalle blootgestel. Die plaaslike Romeinse magte was op Germaanse huursoldate aangewese om die stad teen invallers te beskerm. Nadat Brittanje in 410 deur die Romeine ontruim is, is Londinium se status afgeskaal tot dié van 'n landelike nedersetting wat deur Angel-Saksiese krygshere oorheers is. === Die Angel-Saksiese tydperk === [[Lêer:Essex 2.svg|duimnael|350px|Londen en die koninkryk Essex, wat 'n tyd lank ook Middlesex ingesluit het]] In die tyd tot die 7de eeu het 'n nuwe Angel-Saksiese nedersetting, Lundenwic, sowat twee kilometer rivier-op vanaf die ou Romeinse stad ontstaan, met die huidige Covent Garden as sy middelpunt. Hierdie nedersetting met 'n geometriese straatrooster het 'n bevolking van tussen 10&nbsp;000 en 12&nbsp;000 gehuisves. Waarskynlik was daar 'n vissers- en handelshawe by die monding van die Fleet-rivier wat van Lundenwic 'n florerende handelsentrum gemaak het voordat die nedersetting deur Wikings ingeneem is en ooswaarts na die ou Romeinse stadsgebied met sy beskermende stadsmuur verskuif moes word. Die agtervoegsel ''-wic'' dui in elk geval daarop dat dit 'n handelsplek was. Die vroeë Angel-Saksiese Londen was in die stamgebied van die Middel-Saksers geleë wat hul naam aan die graafskap Middlesex verleen het, alhoewel hierdie stam 'n groter gebied bewoon het wat waarskynlik tot in die huidige Hertfordshire en Surrey gestrek het. Teen die vroeë 7de eeu is Londen egter by die Oos-Saksiese koninkryk ingelyf. Koning Saebert van Essex het in 604 die Christelike geloof aangeneem, en Mellitus, die latere 3de aartsbiskop van Canterbury, het Londen se eerste biskop sedert die einde van die Romeinse heerskappy geword. Essex het in hierdie tyd onder die gesag van koning Æthelberht van Kent gestaan. Hierdie monarg het ook as beskermheer vir die eerste katedraal gefungeer wat deur Mellitus opgerig en aan Sint Paulus gewy is. Volgens tradisionele oorlewerings het hierdie katedraal op die terrein van 'n vroeëre Romeinse Diana-tempel ontstaan, maar die latere boumeester [[Christopher Wren]] het geen bewyse gevind wat dié bewering sou kon gestaaf het nie. Dit was nog 'n taamlik eenvoudige kerkgebou en is moontlik vernietig nadat Mellitus deur Saeberht se heidense opvolgers uit die stad verdryf is. Eers tydens die regentskap van koning Sigeberht II in die 650s is die Christelike geloof as permanente godsdiens in die Oos-Saksiese koninkryk gevestig. Gedurende die 8ste eeu het die koninkryk [[Mercia]] se invloed tot die suidooste van Engeland begin uitbrei, en uiteindelik is die hele gebied deur Mercia geannekseer. Londen het blykbaar vanaf die 730s onder die regstreekse gesag van Mercia gestaan. Londen is vir die grootste deel van die 9de eeu deur Wiking-aanvalle geteister wat vanaf omstreeks 830 in intensiteit toegeneem het. Die stad is twee keer, in 842 en nog eens in 851, geplunder. Die Deense "Groot Heidense Leër", wat vanaf 865 deur Engeland getrek en dood en verwoesting gesaai het, het in 871 in Londen oorwinter. Die stad het nog tot in 886 in Deense hande gebly voordat dit deur koning [[Alfred die Grote]] se magte ingeneem en 'n vredesooreenkoms met die Deense leier Guthrum gesluit is. Engeland is in 'n Saksies-oorheerste koninkryk onder Alfred se gesag en in die Deens-oorheerste Danelaw opgedeel. Londen is vervolgens weer by Mercia ingesluit wat destyds deur Alfred se skoonseun Ealdorman Æthelred geregeer is. [[Lêer:Witan hexateuch.jpg|duimnael|<center>Die koning en sy ''witan''</center><br />Die '''Witenagemot''' (letterlik: "vergadering van wyse mans") het tussen die 7de en 11de eeu as politieke instelling in Angel-Saksiese Engeland bestaan. Dit was 'n vergadering van die heersende klas en het uit die land se leidende wêreldlike en geestelike edelmanne bestaan. Sy lede (Oud-Engels: ''witan'') het as raadgewers vir die koning opgetree.]] Die fokus van die nedersetting, wat voortaan as Lundenburgh bekend gestaan het, is destyds om veiligheidsredes na die ou Romeinse stad met sy beskermende stadsmuur verskuif. Die muur en ander versterkings is herstel, terwyl ook die Teemsbrug waarskynlik in hierdie periode, wat as die historiese beginpunt van die ''City of London'' en sy besondere administrasie beskou word, herbou is. Die tradisionele stadsgrense van die ''City'' kom ook vandag nog grotendeels met die ou stadsmuur ooreen. 'n Tweede versterkte ''borough'' het aan die suidoewer in die huidige Southwark ontstaan, die Suthringa Geworc of "Verdedigingswal van die mans uit Surrey". Die oorspronklike Saksiese nedersetting Lundenwic het voortbestaan as ''Ealdwic'' ("ou stad"), 'n naam wat steeds voortleef in Aldwych (tans in die ''City of Westminster'' geleë). Ná Æthelred se afsterwe het Londen weer onder die regstreekse gesag van die konings van Engeland gestaan. Die [[Koninkryk van Engeland|Koninkryk Engeland]], wat deur Alfred gestig is, is deur sy seun [[Eduard die Ouere|Edward die Ouere]] na voormalige Deense gebiede uitgebrei. Londen was in die vroeë 10de eeu al 'n belangrike handelsentrum, en alhoewel die regeringsetel van die Engelse konings steeds in Winchester geleë was, het dit ook tot 'n politieke sentrum begin ontwikkel. Onder koning Æthelstan is Koninklike Raadsvergaderings in Londen gehou en ook baie wette hier afgekondig. Koning [[Ethelred II van Engeland|Æthelred II]] het van Londen sy gunstelinghoofstad gemaak en hier in 978 die sogenaamde Londense Wette (''Laws of London'') afgekondig. [[Lêer:Westminster Abbey by night.JPG|duimnael|links|200px|Die Westminster-abdy]] Gedurende die heerskappy van koning Æthelred het die Wikings hul aanvalle op Engeland hervat. 'n Leër onder bevel van koning Sven Gaffelbaard van Denemarke het in 994 'n vergeefse poging onderneem om Londen in te neem. Die Engelse weerstand teen die Deense aanvallers is in 1013 gebreek, maar Londenaars het steeds daarin geslaag om Deense aanvalle af te weer en was eers laat in daardie jaar genoodsaak om aan die Deense magte oor te gee. Die koning het na die buiteland gevlug. Net vyf weke nadat hy as koning geproklameer is, is Sven oorlede en het Æthelred sy regentskap herstel. Sven se seun Knut het die Deense aanvalle in 1015 hervat. Ná Æthelred se afsterwe in 1016 is sy seun Edmund Ironside deur die ''witangemot'' as koning uitgeroep en het darna na [[Wessex]] vertrek om daar sy troepe te versamel. Londen is deur Knut se magte beleër, maar deur koning Edmund se magte ontset. Ná sy neerlaag in die slag van Ashdown het Edmund alle Engelse gebiede noord van die Teemsrivier aan Knut afgestaan, insluitende Londen. Met Edmund se dood enkele weke later het die hele land onder Knut se bewind gekom. Die Engelse heerskappy oor die land is eers in 1042 na die uitwissing van Knut se dinastie onder Eduard die Belyer herstel. Eduard het bekendheid verwerf as die stigter van die Westminster-abdy waar hy baie tyd deurgebring het. Sodoende het Westminster geleidelik die ''City of London'' as regeringsetel vervang. Edward is in 1066 sonder duidelike erfgenaam in die Westminster-abdy oorlede. Vervolgens is graaf Harold Godwinson en [[Willem I van Engeland|Willem die Baster]], hertog van Normandië, in 'n opvolgingsgeskil gewikkel. Harold Godwinson is deur die ''witenagemot'' as Engelse koning verkies en in die Westminster-abdy gekroon, maar kort daarna deur Willem in die [[Slag van Hastings]] gedood. Die oorlewende lede van die ''witan'' het in Londen vergader om Edward se jong neef Edgar die Ætheling as opvolger te verkies. Normandiese magte het intussen na die Teems se suidoewer net teenoor Londen beweeg waar hulle 'n Engelse aanval afgeweer en Southwark tot die grond afgebrand het. Hulle was egter nie in staat om die plaaslike brug in te neem nie. Hulle het rivierop getrek en die rivier by Wallingford oorgesteek voordat hulle vanuit die noord-weste na Londen beweeg het. Die Engelse leierskap kon net 'n kort tyd lank weerstand bied. Uiteindelik het Londen se leidende burgers hulle in Berkhamstead saam met kerkleiers en adellikes aan Willem onderwerp, alhoewel daar volgens sommige oorlewerings nog gevegte plaasgevind het toe die Normandiese magte Londen bereik het. Ná die besetting van die stad is Willem as koning van Engeland gekroon. === Die Normandiese en Middeleeuse tydperk === [[Lêer:Tower of London White Tower.jpg|duimnael|Die Wit Toring van die [[Londense Tower]] dateer van die laat 11de eeu]] In 1067 het Willem 'n oktrooi uitgereik waardeur die Saksiese regte, voorregte en wette bevestig is. Die koning, wat voortaan as Willem die Veroweraar bekend gestaan het, het 'n aantal koninklike vestings langs die Londense Teemsoewer laat bou, waaronder die ''Tower of London'' ([[Londense Tower]]), Baynard en Montfichet se kastele, om die stad teen seeaanvalle deur Wikings te beskerm en opstande te voorkom. Londen se status as selfregerende nedersetting is tydens die heerskappy van koning John in 1199 en 1215 deur verkiesingsregte bevestig. Westminster Hall, wat vanaf 1097 deur Willem Rufus, die seun van Willem die Veroweraar, opgerig is, sou later die basis vir die Westminster-paleis vorm wat gedurende die middeleeue as belangrikste koninklike setel gedien het. Die koninklike Bermondsey-landgoed is deur Willem in 1089/90 aan Alwinus Child, die stigter van 'n abdy, geskenk, wat hier net teenoor die ''White Tower'' 'n nuwe klooster laat bou het. 'n Ander sakrale gebou, die Augustynse Sint Bartolomeus-die-Grote-kerk, het vanaf 1123 in West Smithfield ontstaan. Alhoewel slegs die kansel van hierdie groot kerkgebou tot vandag toe bewaar gebly het en tans as parogiekerk fungeer, is dit nogtans een van die belangrikste oorblyfsels van Normandiese boukuns in Londen. Boubedrywighede vir die Londen-brug, deesdae een van die bekendste bakens in die Britse hoofstad, het in 1176 begin. Hierdie steenbrug, wat ouer houtbrûe vervang het, is in 1209 voltooi. Tot in 1739 was dit die enigste brug wat die Teemsrivier oorspan het. === Tudor-tydperk === [[Lêer:Civitas Londinium or The Agas Map of London.jpg|duimnael|''Civitas Londinium'', Ralph Agas se kaart van Londen, het tussen 1570 en 1605 ontstaan]] [[Lêer:St James's Palace, 2001.jpg|duimnael|[[Sint James-paleis|St. James-paleis]]]] Gedurende die [[Protestantse Hervorming]] was Londen 'n vroeë sentrum van Protestantisme in Engeland. Die stad se nou handelsbande met die Protestantse hartland van [[Noord-Europa]], groot gemeenskappe buitelandse handelaars, die buitegewoon groot persentasie geletterde inwoners en Londen se rol as sentrum van die Engelse drukkerybedryf het daartoe bygedra dat die idees van kerkhervorming hier vinnig neerslag gevind het. Voor die Reformasie was meer as die helfte van die Londense stadsgebied in besit van kloosters en ander godsdienstige instellings. Die ontbinding van kloosters op bevel van koning Hendrik VIII het groot omwenteling in Londen gebring aangesien byna alle kerk- en kloosterbesit herverdeel is. Hierdie proses het teen die middel van die 1530's begin, en in 1538 was die meeste groot kloosters al ontbind. ''Holy Trinity Aldgate'' is deur Lord Audley oorgeneem, die ''Charterhouse'' deur Lord North, Blackfriars deur Lord Cobham, die St. Giles-melaatsehospitaal deur Lord Dudley, terwyl die koning die St. James-melaatsehospitaal vir homself as [[Sint James-paleis|St. James-paleis]] laat herbou het. Onder die regentskap van die Tudor-dinastie het Londen 'n al hoe belangrike rol as een van Europa se groot handelsmetropole begin speel. Handelsbetrekkinge, wat voorheen hoofsaaklik met [[Wes-Europa]] onderhou is, is uitgebrei tot [[Rusland]], die [[Levant]] en die [[Amerikas]]. Merkantilisme en groot maatskappye met handelsmonopolies soos die Moskouse Kompanjie (1555) en die [[Britse Oos-Indiese Kompanjie]] (1600), wat in Londen per koninklike oktrooi gestig is, het hul bloeitydperk beleef. Die laasgenoemde, wat uiteindelik [[Indië]] sou beheer, was twee en 'n halfeeu lank een van die sleutelinstellings in die Engelse hoofstad en die hele Brittanje. Immigrante, wat hulle in Londen gevestig het, het nou nie net uit Engeland en [[Wallis]] gekom nie, maar ook vanuit die buiteland na die hoofstad gestroom, soos byvoorbeeld Hugenote uit Frankryk. Die stadsbevolking het gegroei van 'n geskatte 50&nbsp;000 in 1530 tot sowat 225&nbsp;000 in 1605. Hierdie aanwas is net soos die groeiende welvaart deur die grootskaalse uitbreiding van kusskeepvaart bevorder. In die laat 16de en vroeë 17de eeu het ook Londen se toneelbedryf gefloreer, met [[William Shakespeare]] as die bekendste verteenwoordiger van dramakuns. Die laat regeringsjare van koningin [[Elizabeth I van Engeland|Elizabeth I]] was 'n redelike rustige tydperk waartydens sommige van haar howelinge, net soos welgestelde Londenaars, herehuise vir hulself in landelike gebiede soos [[Middlesex]], [[Essex]] en [[Surrey]] laat bou het. Dit was die beginjare van die sogenaamde villa-beweging toe wonings ontstaan het wat nòg as stadshuise gekwalifiseer het nòg op groot plase geleë was. Londen was, toe die Tudors in die 17de eeu uitgesterf het, nog 'n relatief kompakte nedersetting. === Stuart-tydperk === {{Wide image|London panorama, 1616b.jpg|1000px|'n Panoramiese uitsig oor Londen deur Claes Jansz. Visscher, 1616. Die ou Gotiese St. Paul's-katedraal het sy toring al vroeër kwytgeraak. Die twee teaters in die voorgrond, aan die Southwark-kant van die Teems, is ''The Bear Garden'' en ''The Globe''. Die groot kerkgebou in die voorgrond is St Mary Overie, tans die Southwark-katedraal.}} Vanaf die 17de eeu het die beboude gebied buitekant die stadsmure uitgebrei. Teen die begin van die eeu was die woontoestande vir die oorgrote meerderheid van die bevolking steeds ongesond en het sterk gekontrasteer met die leefwêreld van adellikes wat vir hulself herehuise in die omgewing van Westminster laat bou het. [[Higiëne|Onhigiëniese]] toestande het Londenaars indertyd aan 'n verskeidenheid siektes en infeksies blootgestel. So moes die voorbereidinge vir die kroning van koning [[Jakobus I van Engeland|James I]] weens die uitbreek van 'n verwoestende pesepidemie, waaraan na ramings moontlik dertigduisend inwoners dood is, tydelik gestaak word. Die kerkskip van die ou St. Paul's-katedraal het in dié tyd bedags as die belangrikste algemene vergaderplek gedien waar handelaars hul goedere in die gange te koop aangebied het, terwyl die doopvont as toonbank gebruik is. Advokate het van hul klante by bepaalde suile ontvang, en werkloses het in die kerk werkgeleenthede kom soek. Die kerkhof van St. Pauls was die middelpunt van Londen se boekhandel, terwyl die omgewing van [[Fleet Street]] tot 'n gewilde vermaakdistrik ontwikkel het. Die toneelkuns, wat tydens die regentskap van Elizabeth I hoogtyd gevier het, het reeds onder James I al hoe meer gewilder geraak. Die groot invloed, wat drama- en teaterkuns op die alledaagse lewe uitgeoefen het, blyk uit die feit dat die dra van gesofistikeerde maskers destyds 'n modeverskynsel aan die koninklike hof en in die regswêreld geword het. [[Lêer:Great plague of london-1665.jpg|duimnael|200px|Die Groot Plaag van Londen in 1665: die lyke van slagoffers word op karretjies gelaai]] In 1625 het [[Karel I van Engeland|Charles I]] die Engelse troon bestyg. Tydens sy regentskap het adellikes hulle in groot getalle in die Londense West End begin vestig. Naas die adellikes, wat aan die koningshof verbonde was, het ook steeds meer adellike grondbesitters uit ander dele van die land saam met hul gesinne 'n deel van die jaar in die hoofstad deurgebring om aan Londen se sosiale lewe deel te neem. Dit was die begin van die tradisionele ''London season''. Tydens die [[Engelse Burgeroorlog]] het Londenaars die kant van die parlement gekies. Aanvanklik het die koninklike magte die opperhand in die oorlog gehad, en in November 1642 het die koning 'n oorwinning in die Slag van Brentford enkele kilometer wes van Londen behaal. Nadat die hoofstadbewoners haastig troepe saamgestel het om in die stad teen 'n aanval te kan verdedig, het koning Charles I die aanwending van verdere militêre aksie verwerp en sy troepe aan die hoofstadgebied onttrek. Vervolgens is nuwe uitgebreide versterkings rondom Londen, Westminster en Southwark gebou. Die koninklike magte het vir Londen geen bedreiging meer ingehou nie, en die hoofstad het finansieel bygedra tot die parlement se militêre oorwinning in die volgende jaar. Charles I is van hoogverraad aangekla en tereggestel. Die monargie is tydelik afgeskaf en 'n kortstondige republikeins-puriteinse bedeling gevestig. Oorloë was egter nie die enigste bedreiging vir die stadsbewoners nie. Onhigiëniese toestande en oorbevolking was deur die eeue steeds weer die oorsaak van pesepidemieë. In 1665 en 1666 het die [[Swart Dood]] vir die laaste keer groot verwoesting gesaai – 'n gebeurtenis wat later as die "Groot Plaag" bekend sou staan. Sowat 60&nbsp;000 Londenaars het aan die aansteeklike siekte beswyk. Die kroniekskrywer [[Samuel Pepys]] berig in sy dagboek oor die skrikbewind wat die pes in Londen gevoer het: "Ek het in die stad aangebly totdat meer as 7&nbsp;400 in een week gesterf het, en hiervan het sowat 6&nbsp;000 aan die plaag beswyk, en doodsklokke was die enigste geluid wat bedags en snags hoorbaar was." === Die Groot Brand van 1666 === [[Lêer:The Monument to the Great Fire of London.JPG|duimnael|links|upright|Die Monument ter Herdenking van die Groot Brand van Londen]] [[Lêer:Great Fire London.jpg|duimnael|Die Groot Brand van Londen<br /><small>Skildery deur 'n onbekende Nederlandse kunstenaar</small>]] [[Lêer:Philippe-Jacques de Loutherbourg - The Great Fire of London - Google Art Project.jpg|duimnael|Die Groot Brand van Londen<br /><small>Skildery deur Philippe-Jacques de Loutherbourg (1797)</small>]] [[Lêer:Urn of Fire, Monument 2014.jpg|duimnael|links|upright|Die goue urn van vlamme]] [[Lêer:Keeling-fire-engine-model.jpg|duimnael|'n Model van John Keeling of Blackfriars se 17de eeuse brandweerwa<br /><small>Museum of London</small>]] [[Lêer:GoldenBoy.jpg|duimnael|The Golden Boy of Pye Corner]] [[Lêer:Great fire of london map.png|duimnael|'n Kaart van die gebied wat deur die brand verwoes is]] Sowat 350 jaar gelede was die brandgevaar in Londen nog besonder groot omdat die meeste geboue nie net heeltemal van hout gebou nie, maar ook besonder na aan mekaar gebou is. Londen se strate was só dig bebou dat die boonste verdiepings van woongeboue mekaar byna aangeraak het. Kerse was gewoonlik die enigste vorm van beligting, terwyl oop vure vir verhitting en kookdoeleindes algemeen gebruiklik was. Klein brande het gereeld uitgebreek, maar kon meestal gou in bedwang gebring word.<ref>{{en}} City of London in samewerking met die Museum of London en die Worshipful Company of Firefighters: ''The Great Fire of London''. Brosjure sonder jaargetal</ref> In die vroeë oggendure van Sondag 2 September 1666 het 'n klein brand in Thomas Farriner se bakkery in Pudding Lane uitgebreek nadat die vuur in die bakoond op Saterdagaand blykbaar nie behoorlik geblus is nie. Moontlik het vlieënde vonke uit die oond strooi en houtstapels, wat as reserwebrandstof naby die oond gestoor is, en meelvoorrade aan die brand gesteek. Binnekort was die hele bakkerygebou en aangrensende woonhuise in vlamme gehul. Dat dié brand totaal buite beheer kon raak, was aan die destydse nalatigheid ten opsigte van die stoor en hantering van ontvlambare materiaal te wyte. Londen was in die 17de eeu die handelspilpunt vir heel Engeland, met die Teemsrivier as 'n besige waterweg waarop groot hoeveelhede goedere op bote vervoer is. Weerskante van die rivier was stoorhuise van vloer tot dak volgepak met hoogs ontvlambare handelsware soos papier, suiker, speserye, tekstiele, toue, olie, alkoholiese dranke, hooi, bouhout en swartkruit. Weersinvloede het ook 'n sekere rol gespeel – die somer van 1666 was net soos dié van die vorige jaar baie warm en droog sodat watervoorrade uitgeput geraak het.<ref>{{de}} Ingrid Nowel: ''London. Biographie einer Weltstadt – Geschichte und Literatur, Architektur und Kunst''. Vierde uitgawe. Köln: DuMont Buchverlag 1990, bl. 24</ref> Terwyl die brand verder uitgebrei en hele blokke woongeboue en stoorhuise hoog in vlamme gestaan het, het chaotiese tonele op die Teems begin afspeel. Paniek het huisbewoners en handelaars gepak wat hul besittings en ware van die dreigende vlamme probeer red het deur hulle in die rivier te gooi. Londen se nou straatjies was eweneens volgepak met duisende mense wat hul besittings op karre na veiligheid probeer bring het, maar sodoende ook die weg versper het vir die brandbestryders. Londenbrug was tot in die 18de eeu die enigste brug oor die Teems. In 1666 was dit egter nog dig bebou met woonhuise en sodoende té nou om as maklike vlugpad te kan dien. Die heersende windrigtings gedurende die Groot Brand en 'n brandskot op die brug het gekeer dat die vlamme nie langs Londenbrug na [[Southwark]] kon uitbrei nie. 17de eeuse beskrywings verwys na John Keeling in Blackfriars as die vernaamste vervaardiger van destydse brandweerwaens – houtkarretjies waarop 'n watertenk van hout en 'n pomp gemonteer is. 'n Ander gebruiklike brandbestrydingsmetode in 17de eeuse Londen was om hele blokke woonhuise vinnig af te breek sodat 'n grootskaalse brand nie verder kon uitbrei nie. Londen se brandweertoerusting is in 1666 nog grotendeels in die Sint Magnus-die-Maartelaarkerk gestoor. Ongelukkig was dié kerkgebou digby Thomas Farriner se bakkery geleë sodat dit die tweede kerk geword het wat nog op die eerste aand van die Groot Brand deur die vlamme vernietig is. In historiese oorlewerings word die destydse Lord Mayor, Sir Thomas Bloodworth, as een van die sondebokke vir die omvang van die brandramp-chaos genoem. In die vroeë oggendure van die eerste dag van die Groot Brand is hy wakker gemaak om sy toestemming tot die grootskaalse afbreek van huise te verleen. Nadat die burgemeester die omvang van die brand met sy eie oë gesien het, het hy – ook uit vrees vir die skadevergoeding wat die eienaars van afgebreekte geboue moontlik kon eis – vasgestel dat die situasie geen besondere maatreëls sou regverdig nie. Volgens die amptenaar Samuel Pepys se dagboekinskrywing het Bloodworth opgemerk dat die omvang van die brand eintlik só klein was dat "'n ou vrou dit sou kon uitpis." Later die aand het die besorgde koning die inisiatief geneem en die bevel gegee om so veel huise soos nodig af te breek. Op dié stadium het die brand reeds vinniger uitgebrei as brandbestryders huise kon afbreek. Uiteindelik moes geboue met buskruit opgeblaas word. Vanweë die sterk wind, wat tydens die brand gewaai het, het die vlamme langs die Teemsoewer na die middestad uitgebrei. Die brand het vyf dae en nagte gewoed en altesaam 13&nbsp;200 woonhuise, 87 van Londen se 109 kerke, drie stadspoorte en 52 gildehuise vernietig. Vier vyfdes van die stadsgebied is in puin gelê en sowat 100&nbsp;000 Londenaars dakloos gelaat. Terwyl die bevestigde dodetal op slegs vier staan, dui berigte van waarnemers op 'n hoër aantal slagoffers.<ref>{{en}} [http://www.bbc.co.uk/history/british/civil_war_revolution/great_fire_01.shtml ''www.bbc.co.uk: London's Burning: The Great Fire. Besoek op 26 Julie 2015'']</ref> So het moontlik 'n groter aantal gevangenes wat in Londen se tronke vasgeketting was, gestremdes en alleenstaande ouer mense hul lewens verloor.<ref>{{en}} Lucy Inglis: ''Georgian London''. London: Penguin Books 2014, bl. 6</ref> Dit het sowat vyftig jaar geneem om die stad te herbou, en saam met nuwe woonhuise, wat van steen gebou is en sodoende meer bestand teen brande was, het ook die eerste versekeringsondernemings ontstaan. Tydens en kort ná die Groot Brand was die soeke na sondebokke 'n onversadigbare behoefte by getraumatiseerde Londenaars. Allerhande gerugte was in omloop, en selfs die koning is van brandstigting verdag – moontlik kon hy op dié manier wraak geneem het oor die teregstelling van sy vader. Ook buitelanders – [[Iere]], [[Franse]], [[Spanjaarde]] en veral [[Nederlanders]] is verdag aangesien Engeland steeds in die Tweede Nederlands-Engelse Oorlog gewikkel was. Daarnaas was Rooms-Katolieke hoofverdagtes. Aanvanklik is Thomas Farriner aan strafvordering blootgestel, maar geen aanklagtes is ingedien nie nadat Robert Hubert, 'n Franse horlosiemaker, skuld op brandstigting beken het. Al was sy skuldbelydenis ongeloofwaardig – hy het eers op die tweede dag van die brandramp in Londen aangekom en was moontlik 'n persoon van lae intelligensie wat die betekenis van sy belydenis nouliks kon begryp nie – is hy later tereggestel. Enkele jare later is daar besluit om 'n monument ter herdenking van die Groot Brand op te rig. Tussen 1671 en 1677 het volgens 'n ontwerp van Sir Christopher Wren en Dr Robert Hooke juis op dié plek, waar St Margaret's as die eerste kerk deur die vlamme verswelg is, 'n monument in die vorm van 'n Doriese pilaar ontstaan wat presies 202 voet (62 meter) hoog en 202 voet van Thomas Farriner se bakkery af geleë was. Die pilaar is met 'n brandende goue urn bekroon wat die Groot Brand versinnebeeld. Die monument staan oop vir die publiek, en besoekers, wat die altesaam 311 trappies opklim, geniet nie net 'n panoramiese uitsig oor die Britse hoofstad nie, maar ontvang ook 'n prestasie-sertifikaat. 'n Tweede monument, die ''Golden Boy of Pye Corner'', markeer die plek waar die vuur opgehou het om te brand. Die vergulde houtstandbeeld by die hoek van Giltspur Street en Cock Lane in Smithfield is vernoem na die historiese kroeg ''Fortune of War Public House'', wat in die volksmond ook as ''Magpie Tavern'' bekendgestaan het, en bedoel as 'n waarskuwing vir toekomstige generasies. Baie 17de eeuse Londenaars het immers geglo dat God hulle weens hul vreetsug met die Groot Brand gestraf het. === Londen as Europese wêreldstad === Toe [[Karel II van Engeland|Karel II]], wat in April 1661 as koning van Engeland en Ierland gekroon is, op 29 Mei 1660 – sy 30ste verjaardag – in Londen aangekom het, was die Engelse hoofstad moontlik – presiese statistieke ontbreek – die grootste Europese metropool. Dit was nie soseer Londen se status as politieke sentrum en regeringsetel nie, maar sy uitgebreide handelsaktiwiteite wat bygedra het tot die feit dat in die tweede helfte van die 17de eeu reeds 'n disproporsionele persentasie van die Engelse bevolking, waarskynlik 'n tiende, in Londen self en sy satellietstede, wat langs die Teemsvallei begin uitbrei het, saamgetrek was. === Die Georgiaanse tydperk === [[Lêer:Westminster Abbey by Canaletto, 1749.jpg|duimnael|Die [[Westminster-abdy]] in 1749 – skildery deur die Venesiaanse skilder Canaletto (1722−1780)]] Die Georgiaanse tydperk was 'n periode van ongekende stedelike groei waartydens Londen – in vergelyking met die metropole van vastelandse Europa – tot 'n uitgestrekte stad met 'n relatief lae bevolkingsdigtheid ontwikkel het wat hoofsaaklik uit enkelgesinshuise bestaan het. Dié ontwikkeling was enersyds aan die afwesigheid van enige vorm van stadsmure of ander versterkings te danke wat die uitbreiding van die beboude gebied sou kon belemmer het. Maar nog belangriker was die byna onbeperkte aanbod van bougrond teen lae koste danksy die gebruiklike langtermyn-pagstelsel.<ref>{{en}} Francis Sheppard: ''London – A History''. Oxford: Oxford University Press 1998, bl. 207</ref> Nogtans het Londen se bevolking in die tydperk tussen 1700 en 1800 gegroei van 600&nbsp;000 tot een miljoen. Die Britse hoofstad was in dié tyd nie net die grootste metropool op aarde nie, maar het met sy uitgebreide wêreldwye netwerk van handels- en militêre belange alle Europese mededingers by verre oortref. Die Protestantse geloof en die vroeg-kapitalistiese ekonomiese stelsel met sy vrye mark, waar alle goedere – in die destydse tydperk van [[slawerny]] selfs mense – sonder enige beperkings van staatskant af ver- en gekoop kon word, word algemeen as dryfkragte van Londen se buitengewone groei aangevoer. Ekonomiese vryhede het gepaard gegaan met vrysinnigheid en nuwe vorme van intellektualisme. Vrygeeste en vrydenkers het aangetrokke gevoel tot Londen, net soos mense wat net op soek was na vermaak. So was Londen in heel Europa berug vir die groot aantal prostituees op sy strate. Die stad het in 'n spanningsveld tussen ongekende ekonomiese welvaart en die chaotiese toestand van oorbevolking verkeer – sy Middeleeuse infrastruktuur en sy munisipale instellings was juis nie meer in staat om in al die behoeftes van só 'n groot bevolking te voorsien nie. Terwyl welgesteldes die mees gesofistikeerde verbruikersgoedere kon bekostig wat ooit in Europa aangebied is, het baie Londenaars in chroniese armoede geleef. == Demografie == === Bevolkingsgroei === {| class="infobox" align=right ! Lande van geboorte || Bevolking (2011)<ref>{{en}} {{cite web |title=Table QS213EW 2011 Census: Country of birth (expanded), regions in England and Wales |publisher=Office for National Statistics |url=http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/quick-statistics-for-england-and-wales-on-national-identity--passports-held-and-country-of-birth/rft-qs213ew.xls |date=26 Maart 2013 |accessdate=23 Februarie 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160223092049/http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/quick-statistics-for-england-and-wales-on-national-identity--passports-held-and-country-of-birth/rft-qs213ew.xls |archive-date=23 Februarie 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- | {{vlagland|Verenigde Koninkryk}} || 5&nbsp;175&nbsp;677 |- | {{vlagland|Indië}} || 262&nbsp;247 |- | {{vlagland|Pole}} || 158&nbsp;300 |- | {{vlagland|Ierland}} || 129&nbsp;807 |- | {{vlagland|Nigerië}} || 114&nbsp;718 |- | {{vlagland|Pakistan}} || 112&nbsp;457 |- | {{vlagland|Bangladesj}} || 109&nbsp;948 |- | {{vlagland|Jamaika}} || 87&nbsp;467 |- | {{vlagland|Sri Lanka}} || 84&nbsp;542 |- | {{vlagland|Frankryk}} || 66&nbsp;654 |- | {{vlagland|Somalië}} || 65&nbsp;333 |- | {{vlagland|Kenia}} || 64&nbsp;212 |- | {{vlagland|Verenigde State}} || 63&nbsp;920 |- | {{vlagland|Ghana}} || 62&nbsp;896 |- | {{vlagland|Italië}} || 62&nbsp;050 |- | {{vlagland|Turkye}} || 59&nbsp;596 |- bgcolor=ccccff | {{vlagland|Suid-Afrika}} || 57&nbsp;765 |- | {{vlagland|Duitsland}} || 55&nbsp;476 |- | {{vlagland|Australië}} || 53&nbsp;959 |- | {{vlagland|Roemenië}} || 44&nbsp;848 |- | {{vlagland|Filippyne}} || 44&nbsp;199 |- | {{vlagland|Siprus}} || 43&nbsp;428 |- | {{vlagland|Portugal}} || 41&nbsp;041 |- | {{vlagland|Litaue}} || 39&nbsp;817 |- | {{vlagland|Volksrepubliek China}} || 39&nbsp;452 |- | {{vlagland|Afghanistan}} || 37&nbsp;680 |- | {{vlagland|Iran}} || 37&nbsp;339 |- | {{vlagland|Spanje}} || 35&nbsp;880 |- | {{vlagland|Uganda}} || 32&nbsp;136 |- | {{vlagland|Brasilië}} || 31&nbsp;357 |} [[Lêer:PIA04301.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Londen]] Londen huisves 'n ryk verskeidenheid kulture, en meer as 300 tale word in die stadsgebied gebesig. Met 'n totale bevolking van bykans 8,2 miljoen, of 12,5 persent van die Britse bevolking, in Maart 2011 is Londen die mees bevolkte munisipaliteit in [[Europa]]. Saam met omliggende nedersettings vorm die Britse hoofstad ook die grootste metropolitaanse gebiede in Europa met tussen 12 en 14 miljoen inwoners. Groter Londen strek oor 1&nbsp;579&nbsp;km² en is die mees dig bevolkte van alle administratiewe streke van Engeland met 4&nbsp;542 inwoners per vierkante kilometer. Londen het as die politieke, kulturele en ekonomiese sentrum deur die eeue heen vinnige bevolkingsgroei ervaar wat in die 19de en vroeë 20ste eeu nog deur die industrialiseringsproses aangevuur is. Die antieke Romeinse Londinium het reeds in 140 n.C. omtrent 30&nbsp;000 inwoners getel. Omstreeks 1300 het die plaaslike bevolking op 100&nbsp;000 gestaan, en in 1801 het dit die eenmiljoenkerf verbygesteek. Londen se bevolking was byna 'n eeu lank, in die tydperk tussen 1831 en 1925, toe New York by die Britse metropool verbygesteek het, selfs die grootste van alle stedelike nedersettings op aarde. Die inwonertal het sy historiese hoogtepunt met meer as 8,6 miljoen kort voor die begin van die Tweede Wêreldoorlog in 1939 bereik. Daarenteen het die bevolking van die ''City of London'' vanaf die middel van die 19de eeu steeds verder afgeneem – van 130&nbsp;000 in 1851 tot slegs 11&nbsp;700 vandag.<ref>{{de}} Rainer Eisenschmid: ''London''. Ostfildern: Baedeker 2010, bl. 17</ref> === Immigrasie === [[Lêer:Brick Lane street signs.JPG|duimnael|links|Brick Lane, 'n lang straat in [[London Borough of Tower Hamlets|Tower Hamlets]] in die East End, is in 'n buurt met talle immigrante uit [[Bangladesj]] geleë. Die straatborde dra opskrifte in Engels en [[Bengaals]]]] [[Lêer:Chinese Decoration 2 (6481410353).jpg|duimnael|links|Straatversierings in Londen se Chinatown]] [[Lêer:51 CHC Fit-out13-11.jpg|duimnael|links|Die Kanadese Hoë Kommissie in die Verenigde Koninkryk is in Kanadahuis op Trafalgarplein gesetel. Meeste van die sowat 70&nbsp;000 Kanadese burgers in die VK bly in Londen]] Londen is, naas [[Istanboel]] en Moskou, steeds een van die drie grootste metropole in Europa. Immigrasie het naas die natuurlike bevolkingsaanwas 'n beslissende rol by Londen se demografiese ontwikkeling gespeel. So het die netto-resultaat van immigrasie en emigrasie in die dekade tussen 1991 en 2001 'n wins van 726&nbsp;000 persone getoon. Londen se East End, 'n gebied wat vroeër met [[armoede]], [[misdaad]], buitelandse immigrante en sosiale uitsluiting geassosieer is en intussen tot 'n gewilde woonbuurt herontwikkel word, was van oudsher Londen se smeltkroes van kulture. Hier het mense hulle gevestig aan wie toegang tot die City of London om een of ander rede geweier is. Sy ligging naby die hawe van Londen het van East End 'n tipiese werkersbuurt gemaak.<ref>{{de}} Peter Sahla: ''London''. Ostfildern: DuMont 2011, bl. 8</ref> Ná die Normandiese verowering van Engeland in 1066 was Joodse immigrante die eerste buitelanders wat hulle in East End kom vestig het. In 1290 is alle Joodse bewoners van Engeland deur koning Eduard I uit die land verdryf. Eers in 1656 kon Joodse immigrante hulle weer op die eiland vestig. In 1685 het Hugenote as godsdiensvlugtelinge in East End 'n nuwe heenkome gevind, en die 17de eeu was ook die beginpunt van immigrasie uit [[Afrika]]. [[Han-Chinese]] het in die 18de en Indiërs in die 19de eeu gevolg. Teen die middel van die 19de eeu het sowat 100&nbsp;000 Iere werk in Londense fabrieke gevind, en in die laat 19de eeu het dieselfde aantal Joodse vlugtelinge uit Rusland en [[Pole]] na Londen gestroom. In die tyd voor die Eerste Wêreldoorlog was ook sowat 30&nbsp;000 Duitse immigrante in East End saamgetrek. In die vroeë 20ste eeu was dit veral Iere, Pole, Italianers en Joodse emigrante uit [[Oos-Europa]] wat hulle in Londen gevestig het. Sedert 1950 het veral mense uit voormalige Britse kolonies, waaronder Indië, [[Pakistan]], [[Sri Lanka]], [[Bangladesj]], die [[Karibiese See]] en talle Afrikalande geïmmigreer. Volgens die laaste sensus van 2001 was 6,1 persent van die Londense bevolking van die [[Indiese subkontinent]], 5,3 persent uit [[Afrika suid van die Sahara]], 4,8 persent uit die [[Karibiese gebied|Karibiese Seegebied]] en 1,1 persent uit China afkomstig. 72,9 persent van die inwoners was in die Verenigde Koninkryk gebore, 5,3 persent in lidstate van die Europese Unie en 21,8 persent in ander lande. Die persentasie Londenaars, wat in die buiteland gebore is, is in 2012 op meer as 'n derde beraam (teenoor slegs agt persent in die res van die land).<ref>{{en}} ''Hello, world''. In: ''The Economist'', 30 Junie 2012. Aanlyn beskikbaar: [http://www.economist.com/node/21557524 ''economist.com'']</ref> Twee vyfdes van alle migrante in die Verenigde Koninkryk is in Londen saamgetrek. Minder streng regulasies vir ekonomiese bedrywighede het daartoe gelei dat ook baie burgers van EU-lidstate hul sake in Londen doen. So het die aantal Franse burgers tot tussen 300&nbsp;000 en 400&nbsp;000 gegroei sodat Londen die sesde grootste Franse stad geword het. In stadsdele soos Kensington en [[Chelsea, Londen|Chelsea]] het meer as vier persent van die bewoners 'n Franse paspoort.<ref>{{en}} ''The Economist'', 30 Junie 2012</ref> === Behuising === [[Lêer:London barbican 16.JPG|duimnael|[[Barbican Estate]], 'n hoëdigtheid-behuisingskompleks uit die 1960's in die City of London]] 'n Relatief groot persentasie van Londen se bestaande behuising dateer van die 19de en 20ste eeu en beskik net oor dun enkelverglasing sonder voldoende dak- en muurisolering.<ref>{{de}} [http://www.gtai.de/GTAI/Navigation/DE/Trade/maerkte,did=1067550.html ''GTAI Germany Trade and Invest: Britische Baubranche blickt optimistisch in die Zukunft, 20 Augustus 2014'']{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Binne die bestek van sy ''Green Deal''-program stel die Britse regering tans lenings vir die energiebesparende opgradering van ouer woonstelle en woonhuise beskikbaar.<ref>{{en}} [https://www.gov.uk/green-deal-energy-saving-measures/overview ''www.gov.uk: Green Deal. Besoek op 25 Augustus 2014'']</ref> Nuutgeboude wonings moet vanaf 2016 koolstof-neutraal wees. Terwyl huispryse in die Verenigde Koninkryk in die eerste dekade van die 21ste eeu verdubbel het, word die Londense eiendomsmark as gevolg van binne- en buitelandse migrasie meer nog as dié in ander stede en streke deur buitensporige prysverhogings en 'n knellende behuisingstekort gekenmerk. Huurgelde vir woonstelle het tussen 2012 en 2013 met meer as tien persent gestyg en beloop tans 'n gemiddeld van meer as ₤1&nbsp;000 per maand. Die gemiddelde huisprys in Londen het in Junie 2014 ₤500&nbsp;000 beloop.<ref>{{en}} [http://www.telegraph.co.uk/finance/economics/11042939/Is-this-the-top-of-the-London-housing-market.html ''Is this the top of the London housing market?'' In: ''The Telegraph'', 19 Augustus 2014. Besoek op 26 Augustus 2014]</ref> Om die behuisingstekort te verlig, word ou nywerheidsgeboue en selfs kerkgeboue in Londen in moderne woonstelkomplekse omgeskep. Belangrike vlagskipprojekte in dié verband is die ou termiese kragsentrale in die stadsdeel [[Battersea]] suid van die Teemsrivier waar teen 'n koste van sowat £8 miljard woon- en kantooreenhede sal ontstaan. Dieselfde bedrag word in Earls Court, 'n stadsdeel in die Royal Borough of Kensington & Chelsea, belê waar woon- en kantoorgeboue op 'n uitgestrekte terrein opgerig sal word. Aangesien die terrein vroeër vir uitstallings en konserte en in 2012 ook vir wedstryde van die Olimpiese Spele gebruik is, is baie Londenaars steeds gekant teen dié bouprojek. 'n Ander omstrede voorstel is om beperkings op voorstedelike ontwikkeling op te hef en dele van Londen se Groen Gordel te bebou. Dié gordel is in die 1940's geskep om die natuurlike omgewing teen die ongekontroleerde uitbreiding van woongebiede te beskerm. Dit is met 1&nbsp;900 vierkante myl drie keer so groot as die beboude gebied wat deur die gordel omsluit word (600 vierkante myl).<ref>{{en}} [http://www.bbc.com/future/story/20150402-can-cities-become-too-big ''BBC Future, 3 April 2015: Can a city become too big? Besoek op 3 April 2015'']</ref> Stadsdele, waar vroeër tradisioneel bewoners uit laer inkomstegroepe gehuisves is, is reeds in die jare ná die Tweede Wêreldoorlog deur [[gentrifikasie]] geraak. In stadsdele, wat aan die City of London grens soos Islington, het huiskopers uit die middelklas al vroeg begin om ou woongeboue te renoveer. Die nasionale en Londense beleid van stadsontwikkeling, waarvolgens kwartiere soos die East End deur nuwe bouprojekte geregenereer word, het sedert die 1980's steeds meer welgesteldes na die sentrale stadsdele gelok en sodoende ook hier armer bewoners uit hul woonbuurte verdring. == Ekonomiese basis == === Ekonomiese spilpunt van die Verenigde Koninkryk === [[Lêer:St George Wharf, July 2014.jpg|duimnael|Residensiële geboue langs die Teems in St George Wharf, met die ''St George Wharf Tower'' aan die regterkant]] Statistieke dui daarop dat die ekonomiese ewewig in die Verenigde Koninkryk steeds meer na Londen verskuif het. So is 44 persent van alle Britse beleggings in infrastruktuur in die hoofstad gekonsentreer, terwyl die belastinginkomste, wat deur die Londense ekonomie gegenereer word, in reële waarde tussen 2004/5 en 2014/5 met 25 persent of £28 miljard gegroei het. In vergelyking daarmee het belastinginkomste in Manchester slegs met een persent toegeneem, terwyl dié inkomste in ander groot stede soos Birmingham, Glasgow en Leeds selfs merkbaar gedaal het. In 2014/5 is 30 persent van die Britse inkomste uit sogenaamde ekonomiese belasting – belasting op inkomste, grondbesit en eiendomme – in Londen gegenereer.<ref>{{en}} [http://www.bbc.com/news/uk-england-london-36733339 ''BBC News, 7 Julie 2016: UK economy increasingly reliant on London tax, report finds. Besoek op 7 Julie 2016'']</ref><ref>{{en}} [https://www.theguardian.com/money/2016/jul/07/london-top-taxpaying-city-uk-report ''The Guardian, 7 Julie: London pays almost a third of UK tax, report finds. Besoek op 7 Julie 2016'']</ref> === Internasionale handelsentrum === [[Lêer:Bolsa, Londres, Inglaterra, 2014-08-11, DD 144.JPG|duimnael|Die ''Royal Exchange'' in die City of London]] Ten minste vanaf die Tudor-tydperk het Londen as internasionale handelsentrum sy stempel op die Britse en Europese ekonomie begin afdruk. Hierdie status is in 1570 bevestig toe Thomas Gresham die Londense ''Royal Exchange'' gestig het. In die volgende eeu sou Londen ten opsigte van sy handelsaktiwiteite by die res van die land verbysteek – met 'n bevolking van 'n halfmiljoen was die hoofstad die onbestrede metropool. Die destyds naasgrootste nedersetting in Engeland, Norwich, het slegs 30&nbsp;000 inwoners getel.<ref>{{en}} David Kynaston: ''City of London. The History''. Londen: Chatto & Windus 2011. eBoek/Kindle-uitgawe, pos. 300</ref> Britse handelsaktiwiteite is in die agttiende eeu danksy die binnelandse vraag na [[suiker]], [[tee]], [[tabak]] en [[koffie]] uit Amerika en [[Asië]] asook hout uit Noord-Europa (verbruikersgoedere wat vervolgens ook na die vasteland van Europa uitgevoer is) en die beskermde oorsese markte vir Britse uitvoergoedere in die kolonies in Noord-Amerika en Afrika in 'n ongekende mate uitgebrei, en dit was veral Londen wat voordeel uit hierdie handel kon trek. As magtigste seemoondheid ter wêreld kon Groot-Brittanje sy koloniale handelsbetrekkinge ook ná die verlies van Amerika uitbrei, so onder meer na Kanada, Wes-Indië en Indië. Londen het sy ekonomiese welvaart destyds onder meer aan sogenaamde koloniale goedere te danke gehad – naas voedsel en dranke het ook [[katoen]], kleurstowwe en gekleurde en bedrukte tekstiele 'n belangrike rol gespeel. Die ''Royal Exchange'' was die ekonomiese middelpunt van Londen waar handelaars en gespesialiseerde makelaars byeengekom het. === Londen as Wêreldstad === [[Lêer:Olympic Park, London, 16 April 2012.jpg|duimnael|links|Die [[Queen Elizabeth Olympic Park|Koningin Elizabeth Olimpiese Park]] in die Laer Lea-vallei, een van die vlagskipprojekte van stadsvernuwing in die ooste van Londen, het naby die historiese sentrum van die stadsdeel Stratford ontstaan]] [[Lêer:Canary Wharf after sunset (14764524389).jpg|duimnael|Kantoorgeboue in [[Canary Wharf]]]] [[Lêer:London from a hot air balloon.jpg|duimnael|Die middestad in April 2014, soos gesien vanuit 'n [[warmlugballon]]]] [[Lêer:Uitsig oor die middestad van Londen vanaf Parliament Hill.JPG|duimnael|Uitsig oor die middestad van Londen vanaf [[Parliament Hill, Londen|Parliament Hill]] in [[Hampstead Heath]]]] Londen kan al meer as twee en 'n half eeue lank aanspraak op die status van wêreldstad maak nadat Groot-Brittanje vanaf die laat 18de eeu tot 'n politieke en ekonomiese [[groot moondheid]] ontwikkel het. Groot dele van die wêreld is as deel van die Britse Ryk vanuit Londen oorheers en geadministreer. Maar selfs ná die val van die Britse Ryk in die dekades ná die Tweede Wêreldoorlog het die Britse metropool daarin geslaag om sy status as globale stad te handhaaf en is sy rol as episentrum van die wêreldekonomie deur die proses van globalisering nog verstewig. Die opening van die sogenaamde Euromarkte in die 1960's was 'n eerste stap in die rigting van ekonomiese modernisering in die ''City of London''. Veral sedert die middel van die 1980's het Londen as gevolg ekonomiese prosesse en besluite soos die deregulasie van finansiële markte ingrypend verander nadat talle buitelandse banke en ander finansiële ondernemings hulle in die Britse hoofstad gevestig het. Londen het sedert 1986 – die jaar waarin met die liberalisering van die Londense effektebeurs begin is – naas New York en Tokio tot een van die drie belangrikste finansiële sentrums ter wêreld ontwikkel. Meer as 500 banke het hulle hoofkwartier in die stad, waaronder ook ''The Hongkong and Shanghai Banking Corporation'', die grootste Europese bank. Alhoewel die Verenigde Koninkryk nie self lid is van die sogenaamde Europese Unie en die Eurosone nie, hanteer Londen se banke meer transaksies in [[Euro]] as enige stad op die Europese vasteland. Naas finansies het ook ander bedrywe in die tersiêre sektor in hierdie tydperk sterk groei getoon, terwyl nywerhede minder belangrik geword het. 'n Aantal verlate nywerheidsterreine, sogenaamde ''brownfields'', getuig nog van hierdie proses van deïndustrialisering. Vervaardigingsbedrywe speel 'n steeds minder belangrike rol in Londen se ekonomie en het tans nog sowat 'n tiende van alle werknemers in diens. Uitgewerye en drukkerye is die grootste werkgewers in die produserende sektor, met 'n kwart van hierdie sektor se werksgeleenthede in dié bedryf. 'n Derde van die totale industriële produksie word deur hulle opgelewer. Die plaaslike hoëtegnologiebedryf het hom op elektroniese en farmaseutiese produkte toegespits. Die ligte nywerheidsektor word deur tekstielfabrieke en brouerye oorheers. Baie nywerhede, wat hoofsaaklik in die buitewyke geleë is, toon 'n neiging om hulle buite Londen te hervestig. Die ekonomiese veranderings word in Londen se arbeidsmark en die sosiale struktuur van sy beroepsbevolking weerspieël. Dit was veral die hoër middelklas wat voordeel uit die groter aantal gekwalifiseerde werkgeleenthede kon trek. Minder goed opgeleide Londenaars moet 'n heenkome in dié dele van die dienstesektor vind wat met lae lone geassosieer word. Al kan daar vandag nie meer sprake wees van 'n welvarende West End en 'n arm East End nie en het voormalige werkersklasbuurte intussen tot gewilde woonkwartiere vir nuwe elites ontwikkel, kontrasteer in baie stadsdele welvarende kwartiere met dié van lae-inkomstegroepe. Die oostelike stadsdele, wat twee eeue lank op nywerhede en die hawe gesteun het, het sedert die 1980's hul oorspronklike werkersklaskarakter toenemend kwytgeraak. Stadsvernuwing is deur 'n aantal vlagskipprojekte soos die ontwikkeling van die Lea Valley as die toneel van die [[Olimpiese Somerspele 2012|Olimpiese Somerspele in 2012]] teweeg gebring.<ref>{{en}} Zehner/Wood (2010), bl. 79</ref> === Trekpleister vir toeriste en beleggings === [[Lêer:Old Street Roundabout, Londen.jpeg|duimnael|Na ''Old Street Roundabout'' word dikwels as ''Silicon Roundabout'' of ''East London Tech City'' verwys]] Nadat visavereistes vir Chinese toeriste deur die Britse regering verslap is, het in 2013 'n rekordgetal van 16,8 miljoen besoekers na Londen gestroom – 'n styging van nege persent teenoor die vorige jaar. Londen het sodoende die gewildste toeristestad ter wêreld geword – nog voor [[Bangkok]] (15,9 miljoen besoekers), Parys (13,9 miljoen) en New York (11,9 miljoen). Volgens die nasionale statistiekburo ONS het toeriste ₤12,7 miljard (€13,7 miljard) vir hul hotelverblyf, restaurantbesoeke, inkopies en toere bestee – meer as die €13,4 miljard wat besoekers in 2013 in New York bestee het.<ref>{{de}} [http://www.welt.de/wirtschaft/article127826495/London-sticht-jede-andere-Stadt-der-Welt-aus.html ''Die Welt, 9 Mei 2014: London sticht jede andere Stadt der Welt aus. Besoek op 9 Mei 2014'']</ref> Londen se aantreklike eiendomsmark, wat goeie waarde vir 'n belegging bied, en relatief lae belastingtariewe wek die belangstelling van buitelandse beleggers. Veral welvarende sakelui uit die Russiese Federasie, die Nabye en die [[Midde-Ooste]] asook ander dele van Asië belê miljoene in eiendomme en stig nuwe ondernemings in die Britse hoofstad. Terwyl die sogenaamde ''Silicon Roundabout'' ('n bynaam vir ''Old Street Roundabout'') in [[Shoreditch]], waar baie Britse internet-ondernemings saamgetrek is, intussen ook aantreklik geword het vir buitelandse ondernemings uit die hoëtegnologiebedryf, belê ondernemings uit die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] en die [[Volksrepubliek China]] miljarde in nuwe bouprojekte. Chinese beleggers was in Mei 2014 by projekte ter waarde van meer as ₤3 miljard betrokke, waaronder die historiese Royal Albert Docks wat deur die Chinese maatskappy ''ABP'' in 'n moderne besigheidspark omgeskep word, en 'n nuwe hotel in Nine Elms, wat deur die Chinese ''Wanda''-groep teen 'n koste van ₤700 miljoen opgerig word. === Die Londense ekonomie en kultuurbedryf ná die Brexit-referendum === [[Lêer:London - The Gherkin & Canary Wharf.jpg|duimnael|Londen se hoogs ontwikkelde finansiële netwerk is nie beperk tot indrukwekkende kantoortorings nie. Die foto wys ''The Gherkin (30 St Mary Axe)'' (op die voorgrond) en Canary Wharf (in die agtergrond)]] Op 23 Junie 2016 het 'n algehele meerderheid van Britse kiesers (51,9 persent) hulle teen die Verenigde Koninkryk se voortgesette lidmaatskap in die Europese Unie uitgespreek. Al het kiesers in Londen merendeels (met sowat 60 persent) ten gunste van die status quo gestem (in kiesafdelings in die middestad is die hoogste persentasies stemme ten gunste van 'n voortgesette lidmaatskap aangeteken<ref>{{en}} [https://www.theguardian.com/cities/2017/jan/23/post-brexit-london-economic-self-sabotage Tom Campbell: ''Can post-Brexit London survive as Europe's cultural and financial capital?'' In: ''The Guardian'', 23 Januarie 2017. Besoek op 5 Februarie 2017]</ref>), sal Londen se ekonomie – en hier veral die banksektor – deur die sogenaamde [[Brexit]] geraak word. So het sommige banke gedreig om werkgeleenthede na die Europese vasteland uit te plaas, terwyl ook beleggers besorgd is oor die Britse finansiële bedryf se ekonomiese vooruitsigte aangesien dit dreig om die sogenaamde EU-paspoort vir finansiële instellings te verloor – die reg vir banke en ander instellings met setel in Londen om finansiële produkte, wat aan EU-regulasies onderworpe is, in die hele Europese Unie aan te bied. Londen se finansiële sektor het egter in die vroeë 21ste eeu 'n merkwaardige transformasie ondergaan. Die Britse hoofstad is een van min finansiële spilpunte in Europa waar duisende nuwe ondernemings, sogenaamde ''FinTechs'' ('n afkorting van ''financial technology''), 'n grootskaalse omwenteling in die bankbedryf begin het. Min van dié ondernemings bied finansiële produkte aan wat aan regulasie onderworpe is. Digitalisering en desentralisering staan sentraal in nuwe sakemodelle waarin tradisionele groot bankondernemings soos Goldman Sachs deur innovatiewe sagteware vervang word. So word na Londen intussen as die "Silicon Valley van die bankbedryf" verwys. 'n Newe-effek van dié datagedrewe omwentelingsproses is die potensiële uitskakeling van bedrieglike transaksies.<ref>{{de}} [http://www.spiegel.de/wirtschaft/soziales/brexit-folgen-frontalangriff-auf-londons-banken-a-1100834.html ''www.spiegel.de, 3 Julie 2016: Brexit-Folgen: Frontalangriff auf Londons Banken. Besoek op 5 Julie 2016'']</ref> Behalwe sy rol as Europa se finansiële spilpunt, handhaaf Londen hegte ekonomiese en kulturele bande met die Europese vasteland. Meer as 'n vyfde van Europa se grootste ondernemings het hul hoofkwartier in die Britse hoofstad, terwyl ook byna 'n miljoen burgers van EU-lidstate hulle hier gevestig het.<ref name="Campbell 2017">{{en}} Campbell (2017)</ref> Londen se ontwikkeling tot 'n ekonomiese spilpunt vir Europa het gepaard gegaan met sy reputasie as kulturele sentrum. Volgens Paul Owens, direkteur van die ''World Cities Cultural Forum'' (wat gegewens oor meer as dertig metropole op ses vastelande verskaf), is die stad se breë kulturele aanbod ongeëwenaar – nie net vanweë sy omvang nie, maar ook danksy sy verskeidenheid en dinamisme – dit kombineer eersterangse museums, kunsgalerye en ander instellings met 'n media- en vermaakbedryf wat op die wêreldmark gerig is, en 'n groot breinpoel van kreatiewe entrepreneurs en kunstenaars asook 'n florerende naglewe.<ref name="Campbell 2017" /> Met 'n mannekragbasis van 'n halfmiljoen, 'n jaarlikse omset van £34 miljard en 'n groeikoers wat twee keer so groot is as dié van die ekonomie as geheel is die kreatiewe bedryf 'n belangrike rolspeler in die hoofstadekonomie. Nogtans is dit aangewese op diversiteit en buitelandse werknemers. Dieselfde geld vir Londen se onderwyssektor wat van die stad die onbestrede Europese spilpunt vir navorsing en akademiese opleiding maak. Londen se veertig universiteite en ander akademiese instellings met altesaam 400&nbsp;000 studente (waarvan sowat 'n kwart uit die buiteland) dra met 'n jaarlikse omset van £7 miljard by tot die nasionale ekonomie.<ref name="Campbell 2017" /> == Vervoer == === ''London Underground'' – die moltreinnetwerk === [[Lêer:Metro-Land (1921).png|duimnael|Met die bou van moltreinlyne in die buitewyke deur ''Metropolitan Railway'' kon Londenaars hul droom van 'n huis in 'n groen voorstad verwesenlik.<br /><br /> <small>Titelblad van die Metro-Land-gids wat in 1921 gepubliseer is</small>]] [[Lêer:Underground.svg|duimnael|links|Die moltreinnetwerk se kenteken het ikoniese status bereik]] [[Lêer:Why London Underground is nicknamed The Tube.jpg|duimnael|links|Londen se moltreine het hul bynaam ''tube'' aan die kringvormige laeprofieltonnels uit die begintyd van die netwerk te danke]] [[Lêer:Baker Street tube station MMB 19 S Stock.jpg|duimnael|Baker Street-stasie]] [[Lêer:Canary Wharf tube station night 2.jpg|duimnael|links|Roltrappe in Canary Wharf-stasie]] Die geskiedenis van Londen se moltreinnetwerk dateer terug tot 1863 toe die eerste ondergrondse spoorlyn ter wêreld, die ''Metropolitan Railway'', met ses stasies tussen Paddington en Farringdon geopen is.<ref>{{en}} [https://www.tfl.gov.uk/corporate/about-tfl/culture-and-heritage/londons-transport-a-history/london-underground ''Transport for London – London Underground'']</ref> Die netwerk het intussen gegroei tot elf lyne met altesaam 270 stasies wat Sentraal-Londen, die voorstede en selfs gebiede buite Groter Londen bedien. Die ontwikkeling van Londen tot die leidende wêreldstad in die 19de, 20ste en 21ste eeu sou ondenkbaar gewees het sonder die mobiliteit wat die uitgestrekte moltreinnetwerk aan Londenaars verskaf het. Die grootste deel van moltreinlyne in Sentraal-Londen is reeds in die eerste vyftig jaar danksy die inisiatief van privaat ondernemings voltooi. In dié tyd is die eerste roetes deur arbeiders gebou wat vlak tonnels langs bestaande bogrondse hoofpaaie gegrawe het. Passasierwaens is destyds nog deur [[stoomlokomotief|stoomlokomotiewe]] getrek sodat die moltreinlyne met talle luggate voorsien is waar die rook en stoom kon ontsnap. Waens het aanvanklik ook nog nie oor vensters beskik nie – volgens die beplanners was daar immers niks te sien tussen die stasies nie. Eers omstreeks 1900 het die ontwikkeling van elektriese trekkragtoerusting die bou van dieper en groter tonnels in die middestad moontlik gemaak en 'n nuwe uitbreidingsfase vir Londen se moltreinnetwerk ingelui. In die volgende vyf dekades het die fokus na die uitbreiding van bestaande lyne tot in die voorstadgebiede verskuif. Baie voorstede het eers ontstaan nadat moltreinlyne voltooi is, en dit was juis spoorwegmaatskappye wat hulle ontwikkeling voortgedryf het. Sodoende het Londen se voorstede die bynaam ''Metroland'' gekry. Die verskillende privaat ondernemings, wat elkeen hul eie lyn bedryf het, is in 1933 genasionaliseer en in 'n enkele liggaam, die ''London Passenger Transport Board'', saamgesmelt. Die eerste nuwe lyne in Sentraal-Londen het eers sowat sestig jaar later ontstaan. In 1968 is die Victoria-lyn geopen, en elf jaar later het die Jubilee-lyn gevolg. Die laasgenoemde lyn is in 1999 verleng tot by Londen se Docklands – 'n projek wat 'n sentrale rol in die herontwikkeling en groei van die nuwe sakedistrik Canary Wharf in Oos-Londen gespeel het. In 2003 het ''London Underground'' 'n dogtermaatskappy van ''Transport for London'' geword wat in die vroeë 21ste eeu sy ambisieuse en omvattende opknappingsprogram – die ''Tube Improvement Plan'' – van stapel gestuur het. Bestaande stasies is omgebou en gemoderniseer, spoorlyne opgegradeer om vinniger en meer betroubare dienste met korter intervalle aan te bied, 'n Ander doelwit, wat in 2014 nog net gedeeltelik verwesenlik is, was die verskaffing van traplose toegang tot stasies om in die behoeftes van rolstoel-passasiers te voorsien. Vinnig groeiende passasiersgetalle het daarnaas die volledige herbouing van sekere moltreinstasies in Sentraal-Londen nodig gemaak. In 2013/14 het passasiers altesaam 1,265 miljard ritte onderneem – meer as twee en 'n half keer so veel as die 498 miljoen ritte wat in 1982 onderneem is (toe die getal moltreinpassasiers sy laagste vlak sedert die Tweede Wêreldoorlog bereik het). === Busnetwerk === [[Lêer:Arriva London Routemaster bus RM1145 (LDS 402A), Parliament Street, route 159, 9 December 2005.jpg|duimnael|links|Londen se ikoniese Routemaster-busse is lankal buite diens gestel, behalwe vir twee sogenaamde Erfenisroetes]] [[Lêer:Kentekens van TfL en die City of London by 'n bushalte.jpeg|duimnael|Kenteken van TfL se ''London Bus Services'' by 'n bushalte in die ''City of London'']] [[Lêer:London United LT149 on Route 10, Oxford Street.jpg|duimnael|'n Moderne dubbeldekbus van ''London United (LT)'' op die busroete 10 in [[Oxford Street]]]] Toe Londen se openbare vervoerstelsel in 1933 onder die beheer van die ''London Passenger Transport Board (LPTB)'' gekom het, het die plaaslike busnetwerk Groter Londen en groot dele van aangrensende graafskappe gedek. Dié netwerk is deur 'n uitgebreide trem- en [[trolliebus]]stelsel aangevul. In 1952 is alle tremdienste gestaak, en 'n dekade later het ook Londen se trolliebusse verdwyn. Hulle is deur busroetes vervang.<ref>{{en}} [https://www.tfl.gov.uk/corporate/about-tfl/culture-and-heritage/londons-transport-a-history/london-buses ''Transport for London (TfL): London buses. Besoek op 15 September 2014'']</ref> Tussen 1970 en 1984 het ''London Transport (LT)'' regstreeks onder die beheer van die Groter Londenraad (''Greater London Council'') geval wat die uitgebreide busnetwerk aangepas en verklein het. 'n Klein aantal busdienste in verder afgeleë gebiede het egter voortbestaan. Met die Wet oor Londen se Streeksvervoer van 1984 (''London Regional Transport Act'') het die vervoerstelsel onder die beheer van die Britse regering gekom. Om die doeltreffendheid en mededingendheid van die stelsel te verseker, is dogtermaatskappye gestig en privaat diensverskaffers toegelaat. Busdienste buite Londen is in 1985 gedereguleer sodat enige gelisensieerde diensverskaffer aansoek kon doen om 'n bepaalde busroete te bedien, selfs al was daar 'n reeds 'n ander verskaffer op dié roete. In dieselfde jaar het ''London Transport'' die dogtermaatskappy ''London Buses Limited (LBL)'' gestig om sy busdienste te bestuur. Londen se busnetwerk is een van die grootstes en mees toeganklikes ter wêreld. Tans bedien 'n vloot van 8&nbsp;600 busse sowat 700 roetes met 19&nbsp;500 bushaltes. Londen se busse vervoer daagliks sowat 6,5 miljoen passasiers – meer as in die hele res van Engeland.<ref>{{en}} [https://tfl.gov.uk/info-for/media/news-articles/2014-is-the-year-of-the-bus ''www.tfl.gov.uk – Year of the Bus. Besoek op 26 Julie 2015''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150910141659/https://tfl.gov.uk/info-for/media/news-articles/2014-is-the-year-of-the-bus |date=10 September 2015 }}</ref> 'n Dogtermaatskappy van ''Transport for London (TfL)'', ''London Bus Services Ltd'', beplan busroetes, lê diensvlakke op roetes vas en hou wag oor die gehalte van dienslewering. Daarnaas val vyftig busstasies en Londen se bushaltes onder sy beheer. Die meeste busroetes word tans deur privaat ondernemings bedien. Die dienskontrakte, wat deur TfL per openbare tender aan hulle toegeken word, word deur ''London Bus Services'' bestuur. 'n Klein aantal roetes word op kommersiële basis bedryf deur ondernemings aan wie 'n dienspermit hiervoor toegeken is. Na aanleiding van 'n aantal jubileums wat in 2014 gevier is – die ikoniese Routemaster-bus se 60ste, die RT-tipe-bus se 75ste en die wêreld se eerste massavervaardigde bus, die B-tipe of ''Battle Bus'' (wat sy naam aan die troepe te danke het wat dit gedurende die Eerste Wêreldoorlog na die frontlinies vervoer het) se 100ste bestaansjaar – het ''Transport for London'' en die ''London Transport Museum'' dié jaar tot die Jaar van die Bus verklaar. 'n Verskeidenheid uitstallings en ander aktiwiteite het die belangrike rol, wat Londen se busse vir die mobiliteit, sosiale vooruitgang en groeiende ekonomie van die Britse hoofstad gespeel het. === Lughawens === [[Lêer:London airports rail.png|duimnael|Heathrow is die enigste van Londen se vyf lughawens wat sedert 1977 per moltrein (''Piccadilly Line'') bereik kan word. Die ander lughawens word per trein of bus met die middestad verbind]] Die Britse hoofstad is een van die grootste lugspilpunte ter wêreld en word deur altesaam vyf lughawens bedien ('n verdere lughawe, [[Lughawe Londen-Southend|London Southend]], is oos van die metropool geleë). Saam hanteer hulle meer passasiers en bedien hulle meer internasionale roetes as enige ander lugspilpunt. Behalwe vir [[Lughawe Londen-Heathrow|Heathrow]] en [[London City-lughawe|London City Airport]] is alle lughawens buite Groter Londen geleë. Heathrow is tans die wêreld se besigste lughawe waar die bestaande kapasiteit al jare lank oorbelas word, terwyl die meeste internasionale roetes vanaf [[Lughawe Londen-Gatwick|Gatwick]] bedien word. [[Lughawe Londen-Stansted|Stansted]] is 48&nbsp;km noordoos van Londen. Die ''Not For Tourists Guide to London 2015'' is allesbehalwe gaande oor Luton-lughawe: ''"...calling Luton Airport an 'Airport' is pushing it: the reality is it's one huge shit pit that airplanes depart and arrive from occasionally."''<ref>{{en}} ''Not For Tourists Guide to London 2015''. 7de uitgawe. New York, NY: Skyhorse Publishing 2015, bl. 402</ref> Strawwe mededinging het 'n soort paradys vir Londense toeriste laat ontstaan – hulle betaal tans van die laagste vlugpryse ter wêreld. Dieselfde geld egter – met uitsondering van sekere Europese roetes – nie vir vlugte na Londen nie. == Argitektuur == Londen se unieke argitektoniese erfenis is oor 'n tydperk van meer as 2&nbsp;000 jaar gevorm. Anders as in die geval van Parys, waar baron Haussmann in opdrag van keiser Napoléon III in die tweede helfte van die 19de eeu groot dele van die middestad herbou het, het monarge en politici hier, wat stadsbeplanning betref, nouliks hul invloed laat geld. So het die inisiatief vir uitbreiding en hernuwing meestal uitgegaan van die privaat sektor. 'n Stadlandskap volgens die klassieke styl wat sy inspirasie in antieke Griekeland en Rome gevind het, as Barok- en Renaissance-boukuns, maar steeds aangepas is by die Engelse smaak, met elegante pleine en halfmaanvormige gebouekomplekse, het tussen 1600 en 1830 in die West End van Londen ontstaan. Middeleeuse, Tudor- en Victoriaanse boukuns het hul stempel met kenmerkende ontwerpe op hele stadsbuurte afgedruk, veral in die City of London en die East End. Min strukture dateer uit die tyd voor die Groot Brandramp van September 1666, waaronder die oorblyfsels van die 2de eeuse Romeinse stadsmuur, die Londense Tower, die Westminster-abdy, die ''Groot Saal'' van Hampton Court (1536) en die argitek Inigo Jones se meesterwerk, ''Banqueting House'' in Whitehall.<ref>{{en}} Michael Jackson: ''London''. Londen: Mitchell Beazley 1988, bl. 24</ref> Die laasgenoemde deel een kenmerk met talle ander bekende geboue in Londen en die Britse eilande – dit is van portlandsteen gebou, 'n wit-grys natuursteen wat in steengroewe op Portland-eiland in Dorset ontgin word. Dit is maklik herkenbaar as die boumateriaal vir onder meer die Westminster-paleis, die Londense Tower, die [[Buckingham-paleis]], die [[Britse Museum]] en die Bank van Engeland-gebou. ; Renaissance en Barok [[Lêer:Banqueting House London.jpg|duimnael|Inigo Jones: ''Banqueting House'', Whitehall-paleis]] Inigo Jones, 'n boorling van Smithfield, was 'n baanbreker vir die gesofistikeerde Italiaanse Renaissance-boukuns en die elegante simmetrie wat kenmerkend vir boumeesters soos Andrea Palladio was. Jones het met sy ontwerpe 'n belangrike rol by die ontwikkeling van Covent Garden gespeel, veral met sy Piazza (1631–1639) en Londen se eerste twee geboue in die Palladiaanse styl, ''Banqueting House'' (1619–1622) en ''Queen's House'' in Greenwich. Sir Christopher Wren (1632–1723), wat sy wetenskaplike opleiding aan die Universiteit van Oxford ontvang het, is ná die Groot Brandramp as direkteur-generaal vir die heropbou van Londen benoem. Hy staan vandag veral bekend vir sy sakrale boukuns. Die torings van sy kerke vorm die raamwerk vir 'n uitsig oor die middestad waarin die koepel van die St. Paul's-katedraal – 'n gestandaardiseerde weergawe van sy beroemde eweknie in Rome, die Sint Pieterskerk, wat aan St. Paulus as beskermheilige van Londen gewy is – sentraal staan. Wren het vir sy ontwerpe gebruik gemaak van klassieke Renaissance-elemente wat in Londen se middeleeuse stadskern ingepas moes word. Wren het daarnaas ook 'n aantal wêreldlike geboue ontwerp soos die ''Royal Naval Hospital'' in Greenwich (1696–1702) en die Koninklike Hospitaal in Chelsea (1681–1691). Wren het naas sy assistent Nicholas Hawksmoor, wat 'n aantal kerkgeboue soos St. Mary Woolnoth (1716–1724) geskep het, ook invloed op ander argitekte soos James Gibbs, 'n leidende verteenwoordiger van die Engelse Barokstyl, uitgeoefen wat met St. Martin-in-the-Fields (1722–1726) 'n geslaagde kombinasie van Renaissance- en Barokelemente geskep het. Sy toring kontrasteer met die hoofgebou wat op 'n antieke tempel lyk. ; Georgiaanse periode [[Lêer:Carlton House Terrace 1.JPG|duimnael|Carlton House Terrace]] In die Georgiaanse periode het boumeesters die reëls en konvensies van klassieke boukuns hervat, soos uit die ontwerp vir die Palladiaanse Chiswick-huis (1725–1729) blyk. Die tuin vir hierdie gebou, wat in die gelyknamige voormalige dorp aan die Teemsoewer ontstaan het, is deur William Kent geskep. Kenmerkend vir hierdie stylperiode is die Georgiaanse terrashuise waarmee Robert Adam (1728–1792) bekendheid verwerf het. Sy ontwerpe deel elegante fasades as hul unieke stylelement. Die ''[[Regency]]''-argitek John Nash (1752–1835) het dié elemente in die laat Georgiaanse tydperk ingespan om 'n elegante voorkoms aan die stadsbeeld van die middestad te gee. Sy mees ambisieuse plan het voorsiening gemaak vir 'n ''Royal Mile'' ("Koninklike Myl") wat vanuit die prins-regent se woning in Carlton-huis tot [[Regent's Park]] sou strek. ''Carlton House Terrace'' (1827–1832) en ''Park Crescent'' (1812–1822) in [[Regent Street]] gee steeds 'n indruk van sy visie wat later, in die 1820's en 1830's, deur Thomas Cubitt se terrashuise en halfmaanvormige strukture in Belgravia en Chelsea voortgesit is. ; Victoriaanse periode [[Lêer:St Pancras Railway Station 2012-06-23.jpg|duimnael|St. Pancras-stasie, soos gesien vanaf Euston-straat]] [[Lêer:Cabot Square, Canary Wharf - June 2008.jpg|duimnael|Cabot Square, Canary Wharf]] Die morele waardes van die [[Victoriaanse tydperk]] is in 'n aantal kerkagtige ontwerpe soos dié vir die ''Houses of Parliament'' (Parlementsgebou) weerspieël wat tussen 1840 en 1850 volgens planne van Sir Charles Barry en Augustus Pugin ontstaan het. Die Victoriaanse styl, wat later as ''Gothic Revival'' (Gotiese Herlewing) bekend sou staan, het nogtans ook fantasievolle elemente ingesluit soos uit sy Sir Gilbert Scott se ontwerp vir St. Pancras-stasie met sy toringspitse (1868–1874) blyk. Die regentskap van koningin Victoria was daarnaas 'n tydperk van tegnologiese vooruitgang en asemberowende prestasies – en die begin van die spoorwegtydperk. Siviele ingenieurs het 'n beslissende rol by die ontwerp van strukture soos Paddington-stasie (1850–1854) gespeel. Gietyster en glas was gewilde boumateriale vir geboue soos Decimus Burton se konservatorium in Kew Gardens (1844–1848). ; 20ste en 21ste eeu Baie voorbeelde van 20ste eeuse argitektuur het nie onmiddellik byval gevind by die publiek nie, maar is eers dekades later gewaardeer soos die industriële boukuns van die 1920's en 1930's wat strukture soos die Art Deco-[[Hoover-gebou|Hoover-fabriek]] in Western Avenue, Perivale en die Battersea-kragsentrale (1939) opgelewer het. Berthold Lubetkin (1901–1990), 'n Russiese emigrant, het die ontwerpgroep ''Tecton'' in die lewe geroep wat onder meer deur Le Corbusier vir hul behuisingskompleks ''Highpoint Flats'' (1936) in [[Highgate]], 'n voorbeeld van [[Internasionale Styl|Internasionale Styl-boukuns]], geprys is. Na-oorlogse projekte in Londen was dikwels omstrede, soos Richard Seifert se veelverdieping-kantoorgebou ''Centre Point'' (1966) in Oxford-straat en Denys Lasdun se ''[[Royal National Theatre|National Theatre]]'' (1967–1977) wat deel uitmaak van die South Bank-kompleks. In sommige dele van die stadsgebied is daar beperkings ten opsigte van die aantal verdiepings van nuwe projekte sodat die uitsig op bekende bakens soos St. Paul's-katedraal en ander historiese geboue nie belemmer word nie. Nogtans het ook in die historiese middestad 'n aantal wolkekrabbers ontstaan soos die Lloyd's-gebou, Richard Rogers se gewaagde futuristiese hoofkwartier vir die assuransie-maatskappy ''Lloyd's of London''; [[Norman Foster]] se ''[[30 St Mary Axe]]'', wat intussen 'n ikoniese simbool van Londen geword het; en [[Renzo Piano]] se ''[[The Shard]]'' (2012) wat met 72 verdiepings tans die rekord vir die hoogste gebou in Europa hou. Buite die City of London is wolkekrabbers veral in Londen se tweede belangrikste finansiële distrik [[Canary Wharf]] opgerig. Ander bekende voorbeelde van moderne argitektuur in Londen sluit ''City Hall'' in Southwark, die Britse Biblioteek (''British Library'') in Somers Town/Kings Cross en die O<small>2</small> Arena aan die Teemsoewer oos van Canary Wharf in. Die aantal veelverdiepinggeboue in aanbou en beplande projekte het volgens navorsing deur die forum ''New London Architecture'' en die eiendomskonsultante GL Hearn in 2018 'n nuwe rekordvlak bereik. 510 nuwe torings met meer as twintig verdiepings was in 2018 in die beplanningsfase. 155 was reeds in aanbou.<ref>{{en}} [https://www.theguardian.com/business/2018/apr/18/londons-skyline-soars-with-record-510-tall-buildings-in-pipeline ''The Guardian, 18 April 2018: London's skyline soars with record 510 tall buildings in pipeline. Besoek op 18 April 2018'']</ref> ''22 Bishopsgate'', wat oorspronklik die bynaam ''the Pinnacle'' en later, nadat boubedrywighede tydelik gestaak is, ''the Stump'' genoem is die hoogste wolkekrabber in die ''City of London'' wees met 62 verdiepings en 'n hoogte van 278 meter. Dit sal na verwagting gedurende die 2020's verbygesteek word deur ''1 Undershaft'', ook bekend onder sy bynaam ''the Trellis'', met 'n hoogte van 290 meter. Twee van Europa se hoogste residensiële toringgeboue sal na verwagting in 2020 voltooi wees – die ''Landmark Pinnacle'' op die eiland Isle of Dogs (met 233 meter) en die ''Spire London'', eweneens in Canary Wharf, met 235 meter. Rekenaargesteunde ontwerp gee nuwe moontlikhede aan argitekte wie se geboue nie meer beperk moet bly tot die ou tekenbord se strukture met regte hoeke nie. Laat 20ste en vroeë 21ste eeuse boukuns word gekenmerk deur oopheid en ligtheid, nuwe materiale en kleurvolle fasades. <center><gallery> Lêer:Highpoint detail.jpg|[[Highpoint I]] (1935) Lêer:Centre Point London.jpg|Centre Point (1966) Lêer:National Theatre, London.jpg|[[Royal National Theatre|National Theatre]] (1976) Lêer:Lloyd's-gebou, Londen.jpg|Lloyd's-gebou (1978–86) Lêer:30 St Mary Axe from Leadenhall Street.jpg|[[30 St Mary Axe]] (2004) Lêer:The O2.jpg|O<small>2</small> Arena (2007) Lêer:7 More London Riverside at dusk, London, UK - Diliff.jpg|7 More London Riverside (2010) Lêer:Flickr - Duncan~ - The Shard at Sunset (1).jpg|[[The Shard]] (2012) Lêer:City skyline 2020.jpg|22 Bishopsgate, die hoogste wolkekrabber in die ''City of London'' </gallery></center> == Sport == Londen is die eerste stad wat reeds drie keer [[Olimpiese Somerspele]] aangebied het: [[Olimpiese Somerspele 1908|1908]], [[Olimpiese Somerspele 1948|1948]] en [[Olimpiese Somerspele 2012|2012]]. Daarbenewens het Londen ook twee keer as gasheer van [[Statebondspele]] opgetree: in 1911 (destyds Inter-Ryk Kampioenskappe genoem) en 1934. In Londen vind sedert 1981 elke jaar die [[Londen-maraton]] plaas, volgens prysgelde, wentye en aantal deelnemers een van die belangrikste [[maraton]]s ter wêreld. ''The Boat Race'' tussen die roerspanne van die [[Universiteit van Oxford]] en die [[Universiteit van Cambridge]] is een van die mees tradisionele wedstryde ter wêreld en word sedert 1856 op die Londense Teems aangebied. === Krieket === [[Lêer:Twickenham Stadium - May 2012.jpg|duimnael|links|Binnekant van Twickenham, die wêreld se grootste rugbystadion]] [[Lêer:Lord's in 2005.jpg|duimnael|Lord's word ''tuiste van krieket'' genoem<ref>{{en}} {{cite web |title=Lord's |url=http://www.cricinfo.com/england/content/ground/57129.html |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=11 September 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100911140641/http://www.cricinfo.com/england/content/ground/57129.html |archive-date=11 September 2010 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref>]] [[Lêer:Wembley Stadium interior.jpg|duimnael|links|Binnekant van Wembley, die VK se grootste stadion]] [[Lêer:Centre Court, 28 March 2012.jpg|duimnael|Centre Court by Wimbledon. Die Wimbledon-kampioenskap is die oudste tennistoernooi in die wêreld<ref>{{en}} [http://edition.cnn.com/2011/SPORT/tennis/06/14/tennis.wimbledon.125th.anniversary.museum/index.html cnn.com: ''125 years of Wimbledon: From birth of lawn tennis to modern marvels''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200218114004/http://edition.cnn.com/2011/SPORT/tennis/06/14/tennis.wimbledon.125th.anniversary.museum/index.html |date=18 Februarie 2020 }}, 22 Junie 2011, besoek op 5 September 2015.</ref>]] Londen beskik oor twee [[krieket]]velde: [[Lord’s]] (tuisveld van Middlesex C.C.C.) en [[The Oval (Londen)|The Oval]] (tuisveld van Surrey C.C.C.). Albei stadions is in die 19de eeu opgerig. Lord’s het al vyf eindstryde van die [[Krieketwêreldbeker]]toernooi aangebied (in [[Krieketwêreldbeker 1975|1975]], [[Krieketwêreldbeker 1979|1979]], [[Krieketwêreldbeker 1983|1983]], [[Krieketwêreldbeker 1999|1999]] en [[Krieketwêreldbeker 2019|2019]]), meer as enige ander krieketveld.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.indiatvnews.com/sports/cricket/lords-to-host-record-5th-world-cup-final-in-2019-world-cup-14474.html |title=Lord's to host record 5th final in 2019 World Cup |work=India TV |accessdate=15 Julie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190707070450/https://www.indiatvnews.com/sports/cricket/lords-to-host-record-5th-world-cup-final-in-2019-world-cup-14474.html |archive-date=7 Julie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] het hier op 14 Julie 2019 sy eerste krieketwêreldbeker ooit ingepalm, nadat hulle in 'n gelykop [[Nieu-Seelandse nasionale krieketspan|Nieu-Seeland]] volgens aantal grenshoue geklop het. Beide Lord’s en The Oval is tydens die [[T20I-wêreldbeker 2009]] ingespan. Daarbenewens het The Oval wedstryde tydens die [[Kampioenetrofee|Kampioenetrofeë]] in [[Kampioenetrofee 2004|2004]], [[Kampioenetrofee 2013|2013]] en [[Kampioenetrofee 2017|2017]] aangebied. === Rugby === Van Londen se bekende [[rugby]]spanne sluit in Harlequins en Saracens. Internasionale wedstryde word op [[Twickenham-stadion|Twickenham]] gespeel. Die eindstryd van die [[Rugbywêreldbeker 2015]] tussen die [[All Blacks]] van [[Nieu-Seeland]] en die [[Wallabies]] van [[Australië]] is hier op 31 Oktober beslis en deur die verdedigende kampioen Nieu-Seeland met 34–17 gewen. Ander wedstryde soos die bronseindstryd tussen die [[Suid-Afrika]] en [[Argentynse nasionale rugbyspan|Argentinië]] wat deur die [[Springbokke]] met 24–13 gewen is, is daarbenewens in die [[Olimpiese Stadion (Londen)|Olimpiese Stadion]] en die [[Wembley-stadion]] gehou. Twickenham word tydens die [[Sesnasies-toernooi]] as [[Engelse nasionale rugbyspan|Engeland]] se tuisstadion ingespan. === Sokker === Van die Engelse [[Premier League]] se suksesvolste [[sokker]]spanne is in Londen gebaseer. Ses van die 20 spanne wat in die 2014–2015 seisoen in die Premier League gespeel het kom van Londen. Hierdie spanne is: [[Arsenal F.C.|Arsenal]], [[Chelsea FC|Chelsea]], [[Tottenham Hotspur]], [[West Ham United|West Ham]], [[Queens Park Rangers]] en Crystal Palace. Tweedeliga spanne Charlton Athletic en Fulham is ook van Londen afkomstig. Die bekendste sokkerstadion is [[Wembley-stadion|Wembley]], waar die eindstryd van die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1966]] tussen [[Engeland]] en [[Wes-Duitsland]] gespeel is wat deur die gasheer gewen is. === Tennis === Tussen einde Junie en die begin van Julie word vir twee weke die oudste belangrike en mees prestigeryke kampioenskap in [[tennis]] aangebied: Die [[Wimbledon-kampioenskap]]. Dit vorm saam met die [[Australiese Ope (tennis)|Australiese Ope]], [[Franse Ope]] en [[VSA Ope (tennis)|VSA Ope]] die vier "[[Grand Slam (tennis)|Grand Slam]]"-toernooie van elke jaar. == Susterstede == === Greater London === {{columns-list|3| * {{vlagikoon|Volksrepubliek China}} [[Beijing]], [[Volksrepubliek China]].<ref name="Susterstede">{{en}} {{cite web |url=https://www.oxford-royale.com/articles/twin-cities-oxford-cambridge-london/ |title=The Twin Cities of Oxford, Cambridge and London |publisher=Oxford Royale Academy |accessdate=16 Mei 2024}}</ref> * {{vlagikoon|Duitsland}} [[Berlyn]], [[Duitsland]].<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Colombia}} [[Bogotá]], [[Colombia]].<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Rusland}} [[Moskou]], [[Rusland]].<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Verenigde State}} [[New York]], [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]].<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Maleisië}} [[Kuala Lumpur]], [[Maleisië]].<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Chili}} [[Santiago de Chile]], [[Chili]].<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Volksrepubliek China}} [[Shanghai]], [[Volksrepubliek China]].<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Iran}} [[Teheran]], [[Iran]].<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Japan}} [[Tokio]], [[Japan]].<ref name="Susterstede" /> }} === City of London === {{columns-list|3| * {{vlagikoon|Algerië}} [[Algiers]], [[Algerië]]. * {{vlagikoon|Duitsland}} [[Hamburg]], [[Duitsland]]. * {{vlagikoon|Indië}} [[Moembaai]], [[Indië]]. }} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|London|Londen}} {{Wikt|Londen}} ; Algemeen ---- * {{en}} [https://www.london.gov.uk/ Amptelike webwerf] * {{en}} [https://londonist.com/ ''Londonist – Things to see and do in London''] * {{en}} {{Wikivoyage|London|Londen}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/London|title=London|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=16 Mei 2024}} ; Geskiedenis van Londen ---- * {{en}} [https://www.cityoflondon.gov.uk/things-to-do/visit-the-city/our-history/Pages/default.aspx ''City of London – Explore Our History''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160224012005/http://www.cityoflondon.gov.uk/things-to-do/visit-the-city/our-history/Pages/default.aspx |date=24 Februarie 2016 }} * {{en}} [http://www.historyofengland.net/london-history ''History of England – London History''] ; Argitektuur ---- * {{en}} [https://nla.london/about-us ''New London Architecture (NLA)''] ; Media ---- * {{en}} [http://www.youtube.com/watch?v=RkHr3B4-T50 ''youtube.com – Museum of London: history of the British capital''] ; Fotogalerye ---- * {{en}} [http://londonfromtherooftops.com/ ''James Burns: London from the Rooftops 2014''] * {{en}} [https://geographical.co.uk/places/cities/item/3502-unreal-city ''Geographical.co.uk: London – the Unreal City: a striking new look at our capital''] ; Russiese kultuur in Londen ---- * {{en}} [https://20bedfordway.com/news/russian-culture-in-london/ ''20 Bedford Way – Russian Culture in London''] {{Hoofstede in Europa}} {{Normdata}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Londen| ]] 934f63msy8efedlz0k3j95lxa0671kx 0 8273 2814552 2685445 2025-06-20T20:37:14Z 76.53.254.138 2814552 wikitext text/x-wiki [[Lêer:BlankMap-World-v2.png|duimnael|400px|Soewereine lande in 2015]] Hier volg 'n '''lys van [[hoofstad|hoofstede]]'''. == Hoofstede van onafhanklike lande == === Hoofstede van [[Afrika]]lande === {{columns-list|3| * {{vlagland|Algerië}} – [[Algiers]] * {{vlagland|Angola}} – [[Luanda]] * {{vlagland|Benin}} – [[Porto-Novo]], [[Cotonou]] (regeringsetel) * {{vlagland|Botswana}} – [[Gaborone]] * {{vlagland|Burkina Faso}} – [[Ouagadougou]] * {{vlagland|Burundi}} – [[Gitega]] * {{vlagland|Comore-eilande}} – [[Moroni]] * {{vlagland|Djiboeti}} – [[Djiboeti (stad)|Djiboetistad]] * {{vlagland|Egipte}} – [[Kaïro]] * {{vlagland|Ekwatoriaal-Guinee}} – [[Malabo]] * {{vlagland|Eritrea}} – [[Asmara]] * {{vlagland|eSwatini}} – [[Mbabane]] * {{vlagland|Ethiopië}} – [[Addis Abeba]] * {{vlagland|Gaboen}} – [[Libreville]] * {{vlagland|Gambië}} – [[Banjul]] * {{vlagland|Ghana}} – [[Accra]] * {{vlagland|Guinee}} – [[Conakry]] * {{vlagland|Guinee-Bissau}} – [[Bissau]] * {{vlagland|Ivoorkus}} – [[Yamoussoukro]] * {{vlagland|Kameroen}} – [[Yaoundé]] * {{vlagland|Kenia}} – [[Nairobi]] * {{vlagland|Republiek van die Kongo}} – [[Brazzaville]] * {{vlagland|Demokratiese Republiek van die Kongo}} – [[Kinshasa]] * {{vlagland|Lesotho}} – [[Maseru]] * {{vlagland|Liberië}} – [[Monrovia]] * {{vlagland|Libië}} – [[Tripoli]] * {{vlagland|Madagaskar}} – [[Antananarivo]] * {{vlagland|Malawi}} – [[Lilongwe]] * {{vlagland|Mali}} – [[Bamako]] * {{vlagland|Marokko}} – [[Rabat]] * {{vlagland|Mauritanië}} – [[Nouakchott]] * {{vlagland|Mauritius}} – [[Port Louis]] * {{vlagland|Mosambiek}} – [[Maputo]] * {{vlagland|Namibië}} – [[Windhoek]] * {{vlagland|Niger}} – [[Niamey]] * {{vlagland|Nigerië}} – [[Abuja]] * {{vlagland|Rwanda}} – [[Kigali]] * {{vlagland|São Tomé en Principe}} – [[São Tomé]] * {{vlagland|Senegal}} – [[Dakar]] * {{vlagland|Sentraal-Afrikaanse Republiek}} – [[Bangui]] * {{vlagland|Seychelle}} – [[Victoria (Seychelle)|Victoria]] * {{vlagland|Sierra Leone}} – [[Freetown, Sierra Leone|Freetown]] * {{vlagland|Soedan}} – [[Khartoem]] * {{vlagland|Somalië}} – [[Mogadisjoe]] * {{vlagland|Suid-Afrika}} – [[Kaapstad]], [[Pretoria]], [[Bloemfontein]] * {{vlagland|Suid-Soedan}} – [[Joeba]] * {{vlagland|Tanzanië}} – [[Dodoma]] * {{vlagland|Togo}} – [[Lomé]] * {{vlagland|Tsjad}} – [[N'Djamena]] * {{vlagland|Tunisië}} – [[Tunis]] * {{vlagland|Uganda}} – [[Kampala]] * {{vlagland|Zambië}} – [[Lusaka]] * {{vlagland|Zimbabwe}} – [[Harare]] }} === Hoofstede van [[Asië|Asiatiese]] lande === {{columns-list|3| * {{vlagland|Afghanistan}} – [[Kaboel]] * {{vlagland|Armenië}} – [[Jerewan]] * {{vlagland|Azerbeidjan}} – [[Bakoe]] * {{vlagland|Bahrein}} – [[Manama]] * {{vlagland|Bangladesj}} – [[Dhaka]] * {{vlagland|Bhoetan}} – [[Thimphu]] * {{vlagland|Broenei}} – [[Bandar Seri Begawan]] * {{vlagland|Filippyne}} – [[Manila]] * {{vlagland|Georgië}} – [[Tbilisi]] * {{vlagland|Indië}} – [[Nieu-Delhi]] * {{vlagland|Indonesië}} – [[Djakarta]] * {{vlagland|Irak}} – [[Bagdad]] * {{vlagland|Iran}} – [[Teheran]] * {{vlagland|Israel}} – [[Tel Aviv]]/[[Jerusalem]]¹ * {{vlagland|Japan}} – [[Tokio]] * {{vlagland|Jemen}} – [[Sanaa]] * {{vlagland|Jordanië}} – [[Amman]] * {{vlagland|Kambodja}} – [[Phnom Penh]] * {{vlagland|Kasakstan}} – [[Noersoeltan]] * {{vlagland|Katar}} – [[Doha]] * {{vlagland|Kirgisië}} – [[Bisjkek]] * {{vlagland|Koeweit}} – [[Koeweit (stad)|Koeweit]] * {{vlagland|Laos}} – [[Vientiane]] * {{vlagland|Libanon}} – [[Beiroet]] * {{vlagland|Maledive-eilande}} – [[Malé]] * {{vlagland|Maleisië}} – [[Kuala Lumpur]] * {{vlagland|Mianmar}} – [[Naypyidaw]] * {{vlagland|Mongolië}} – [[Ulaanbaatar]] * {{vlagland|Nepal}} – [[Katmandoe]] * {{vlagland|Noord-Korea}} – [[Pjongjang]] * {{vlagland|Oesbekistan}} – [[Tasjkent]] * {{vlagland|Oman}} – [[Maskat]] * {{vlagland|Oos-Timor}} – [[Dili]] * {{vlagland|Pakistan}} – [[Islamabad]] * {{vlagland|Staat Palestina}} – [[Ramallah]]/[[Jerusalem]]² * {{vlagland|Saoedi-Arabië}} – [[Riaad]] * {{vlagland|Singapoer}} – [[Singapoer]] * {{vlagland|Sri Lanka}} – [[Colombo]], [[Sri Jayawardenepura]] * {{vlagland|Sirië}} – [[Damaskus]] * {{vlagland|Suid-Korea}} – [[Seoel]] * {{vlagland|Tadjikistan}} – [[Doesjanbe]] * {{vlagland|Thailand}} – [[Bangkok]] * {{vlagland|Turkye}} – [[Ankara]] * {{vlagland|Turkmenistan}} – [[Asjchabat]] * {{vlagland|Verenigde Arabiese Emirate}} – [[Aboe Dhabi]] * {{vlagland|Viëtnam}} – [[Hanoi]] * {{vlagland|Volksrepubliek China}} – [[Beijing]] }} ¹Israel beskou Jerusalem as die hoofstad, maar dit word slegs deur enkele ander lande erken. Die [[Europese Unie]] beskou [[Tel Aviv]] as hoofstad. ²Palestina beskou Jerusalem as die hoofstad, maar die stad is sedert 1948 deur die [[Lys van kabinette van Israel|Israeliese regime]] beset. Die meeste lande erken Jerusalem as die hoofstad van Palestina. === Hoofstede van [[Europa|Europese]] lande === {{columns-list|3| * {{vlagland|Albanië}} – [[Tirana]] * {{vlagland|Andorra}} – [[Andorra la Vella]] * {{vlagland|België}} – [[Brussel]] * {{vlagland|Bosnië en Herzegowina}} – [[Sarajevo]] * {{vlagland|Bulgarye}} – [[Sofia]] * {{vlagland|Denemarke}} – [[Kopenhagen]] * {{vlagland|Duitsland}} – [[Berlyn]] * {{vlagland|Estland}} – [[Tallinn]] * {{vlagland|Finland}} – [[Helsinki]] * {{vlagland|Frankryk}} – [[Parys]] * {{vlagland|Griekeland}} – [[Athene]] * {{vlagland|Hongarye}} – [[Boedapest]] * {{vlagland|Italië}} – [[Rome]] * {{vlagland|Kroasië}} – [[Zagreb]] * {{vlagland|Letland}} – [[Riga]] * {{vlagland|Liechtenstein}} – [[Vaduz]] * {{vlagland|Litaue}} – [[Vilnius]] * {{vlagland|Luxemburg}} – [[Luxemburg (stad)|Luxemburg]] * {{vlagland|Malta}} – [[Valletta]] * {{vlagland|Moldowa}} – [[Chișinău]] * {{vlagland|Monaco}} – [[Monaco]] * {{vlagland|Montenegro}} – [[Podgorica]] * {{vlagland|Nederland}} – [[Amsterdam]] * {{vlagland|Noord-Masedonië}} – [[Skopje]] * {{vlagland|Noorweë}} – [[Oslo]] * {{vlagland|Oekraïne}} – [[Kijif]] * {{vlagland|Oostenryk}} – [[Wene]] * {{vlagland|Pole}} – [[Warskou]] * {{vlagland|Portugal}} – [[Lissabon]] * {{vlagland|Republiek Ierland}} – [[Dublin]] * {{vlagland|Roemenië}} – [[Boekarest]] * {{vlagland|Rusland}} – [[Moskou]] * {{vlagland|San Marino}} – [[San Marino (stad)|San Marino-stad]] * {{vlagland|Serwië}} – [[Belgrado]] * {{vlagland|Siprus}} – [[Nicosia]] * {{vlagland|Slowakye}} – [[Bratislava]] * {{vlagland|Slowenië}} – [[Ljubljana]] * {{vlagland|Spanje}} – [[Madrid]] * {{vlagland|Swede}} – [[Stockholm]] * {{vlagland|Switserland}} – [[Bern]] * {{vlagland|Tsjeggië}} – [[Praag]] * {{vlagland|Vatikaanstad}} – [[Vatikaanstad]] (die hele land is die hoofstad) * {{vlagland|Verenigde Koninkryk}} – [[Londen]] * {{vlagland|Wit-Rusland}} – [[Minsk]] * {{vlagland|Ysland}} – [[Reykjavik]] }} === Hoofstede van [[Noord-Amerika]] === {{columns-list|3| * {{vlagland|Antigua en Barbuda}} – [[St. John’s, Antigua en Barbuda|St. John’s]] * {{vlagland|Bahamas}} – [[Nassau]] * {{vlagland|Barbados}} – [[Bridgetown, Barbados|Bridgetown]] * {{vlagland|Belize}} – [[Belmopan]] * {{vlagland|Costa Rica}} – [[San José, Costa Rica|San José]] * {{vlagland|Dominica}} – [[Roseau]] * {{vlagland|Dominikaanse Republiek}} – [[Santo Domingo]] * {{vlagland|El Salvador}} – [[San Salvador]] * {{vlagland|Grenada}} – [[St. George’s, Grenada|St. George’s]] * {{vlagland|Guatemala}} – [[Guatemala]] * {{vlagland|Haïti}} – [[Port-au-Prince]] * {{vlagland|Honduras}} – [[Tegucigalpa]] * {{vlagland|Jamaika}} – [[Kingston, Jamaika|Kingston]] * {{vlagland|Kanada}} – [[Ottawa]] * {{vlagland|Kuba}} – [[Havana]] * {{vlagland|Meksiko}} – [[Meksikostad]] * {{vlagland|Nicaragua}} – [[Managua]] * {{vlagland|Panama}} – [[Panama-stad]] * {{vlagland|Sint Kitts en Nevis}} – [[Basseterre]] * {{vlagland|Sint Lucia}} – [[Castries]] * {{vlagland|Sint Vincent en die Grenadines}} – [[Kingstown]] * {{vlagland|Trinidad en Tobago}} – [[Port of Spain]] * {{vlagland|Verenigde State}} – [[Washington, D.C.]] }} === Hoofstede van lande in [[Oseanië]] === {{columns-list|3| * {{vlagland|Australië}} – [[Canberra]] * {{vlagland|Fidji}} – [[Suva]] * {{vlagland|Gefedereerde State van Mikronesië}} – [[Palikir]] * {{vlagland|Kiribati}} – [[Suid-Tarawa]] * {{vlagland|Marshalleilande}} – [[Majuro]] * {{vlagland|Nauru}} – geen, amptelike geboue in [[Yaren]] * {{vlagland|Nieu-Seeland}} – [[Wellington, Nieu-Seeland|Wellington]] * {{vlagland|Palau}} – [[Ngerulmud]] * {{vlagland|Papoea-Nieu-Guinee}} – [[Port Moresby]] * {{vlagland|Salomonseilande}} – [[Honiara]] * {{vlagland|Samoa}} – [[Apia]] * {{vlagland|Tonga}} – [[Nukuʻalofa]] * {{vlagland|Tuvalu}} – [[Funafuti]] * {{vlagland|Vanuatu}} – [[Port Vila]] }} === Hoofstede van lande in [[Suid-Amerika]] === {{columns-list|3| * {{vlagland|Argentinië}} – [[Buenos Aires]] * {{vlagland|Bolivië}} – [[La Paz]], [[Sucre]] * {{vlagland|Brasilië}} – [[Brasília]] * {{vlagland|Chili}} – [[Santiago de Chile|Santiago]] * {{vlagland|Colombia}} – [[Bogotá]] * {{vlagland|Ecuador}} – [[Quito]] * {{vlagland|Guyana}} – [[Georgetown, Guyana|Georgetown]] * {{vlagland|Paraguay}} – [[Asunción]] * {{vlagland|Peru}} – [[Lima]] * {{vlagland|Suriname}} – [[Paramaribo]] * {{vlagland|Uruguay}} – [[Montevideo]] * {{vlagland|Venezuela}} – [[Caracas]] }} == Hoofstede van afhanklike gebiede == {{columns-list|3| * {{vlagland|Akrotiri en Dhekelië}} – [[Episkopi]] * {{vlagland|Åland}} – [[Mariehamn]] * {{vlagland|Amerikaanse Maagde-eilande}} – [[Charlotte Amalie]] * {{vlagland|Amerikaans-Samoa}} – [[Pago Pago]] * {{vlagland|Anguilla}} – [[The Valley]] * {{vlagland|Aruba}} – [[Oranjestad]] * {{vlagland|Ascensioneiland}} – [[Georgetown, Ascension|Georgetown]] * {{vlagland|Asore}} – [[Ponta Delgada]] * {{vlagland|Bermuda}} – [[Hamilton]] * {{vlagland|Bonaire}} – [[Kralendijk]] * {{vlagland|Britse Indiese Oseaangebied}} – [[Diego Garcia]] * {{vlagland|Britse Maagde-eilande}} – [[Road Town]] * {{vlagland|Ceuta}} – [[Ceuta]] * {{vlagland|Cookeilande}} – [[Avarua]] * {{vlagland|Curaçao}} – [[Willemstad]] * {{vlagland|Eiland Man}} – [[Douglas (Man)|Douglas]] * {{vlagland|Falklandeilande}} – [[Stanley]] * {{vlagland|Faroëreilande}} – [[Tórshavn]] * {{vlagland|Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede}} – [[Sint Pierre, Réunion|Sint Pierre]] * {{vlagland|Frans-Guyana}} – [[Cayenne]] * {{vlagland|Frans-Polinesië}} – [[Papeete]] * {{vlagland|Gibraltar}} – [[Gibraltar]] * {{vlagland|Groenland}} – [[Nuuk]] * {{vlagland|Guadeloupe}} – [[Basse-Terre]] * {{vlagland|Guam}} – [[Hagåtña]] * {{vlagland|Guernsey}} – [[Saint Peter Port]] * {{vlagland|Hongkong}} – [[Hongkong]] * {{vlagland|Jersey}} – [[Saint Helier]] * {{vlagland|Kaaimanseilande}} – [[George Town, Kaaimanseilande|George Town]] * {{vlagland|Kerseiland}} – [[Flying Fish Cove]] * {{vlagland|Cocos (Keeling)-eilande}} – [[West Island]] * {{vlagland|Macau}} – [[Macau]] * {{vlagland|Madeiraeilande}} – [[Funchal]] * {{vlagland|Martinique}} – [[Fort-de-France]] * {{vlagland|Mayotte}} – [[Mamoudzou]] * {{vlagland|Melilla}} – [[Melilla]] * {{vlagland|Montserrat}} – [[Plymouth, Montserrat|Plymouth]] * {{vlagland|Nieu-Kaledonië}} – [[Nouméa]] * {{vlagland|Niue}} – [[Alofi]] * {{vlagland|Noord-Mariana-eilande}} – [[Saipan]] * {{vlagland|Norfolkeiland}} – [[Kingston, Norfolk|Kingston]] * {{vlagland|Paaseiland}} – [[Hanga Roa]] * {{vlagland|Pitcairn-eilande}} – [[Adamstown]] * {{vlagland|Puerto Rico}} – [[San Juan]] * {{vlagland|Réunion}} – [[Saint-Denis (Réunion)|Saint-Denis]] * {{vlagland|Saba}} – [[The Bottom]] * {{vlagland|Saint Barthelemy}} – [[Gustavia]] * {{vlagland|Sint-Martin}} – [[Marigot]] * {{vlagland|Saint-Pierre et Miquelon}} – [[Sint Pierre]] * {{vlagland|Sint Eustatius}} – [[Oranjestad (Sint Eustatius)|Oranjestad]] * {{vlagland|Sint Helena}} – [[Jamestown, Sint Helena|Jamestown]] * {{vlagland|Sint Maarten}} – [[Philipsburg]] * {{vlagland|Suid-Georgië en die Suidelike Sandwicheilande}} – [[King Edward Point]] * {{vlagland|Tokelau}} – wissel jaarliks tussen [[Atafu]], [[Nukunonu]] en [[Fakaofo]] * {{vlagland|Tristan da Cunha}} – [[Edinburgh of the Seven Seas]] * {{vlagland|Turks- en Caicoseilande}} – [[Cockburn Town]] * {{vlagland|Wallis en Futuna}} – [[Matāʻutu]] }} == Hoofstede van omstrede gebiede == {{columns-list|3| * ''{{vlagland|Abchasië}} – [[Soechoemi]]'' * ''{{vlagland|Arabiese Demokratiese Republiek Sahara}} – [[Laâyoune]]'' * ''{{vlagland|Kosovo}} – [[Pristina]]'' * ''{{vlagland|Republiek China}} – [[Taipei]]'' * ''{{vlagland|Somaliland}} – [[Hargeisa]]'' * ''{{vlagland|Suid-Ossetië}} – [[Zchinwali]]'' * ''{{vlagland|Transnistrië}} – [[Tiraspol]]'' * ''{{vlagland|Turkse Republiek van Noord-Siprus}} – [[Nicosia|Lefkoşa]]'' * ''{{vlagland|Volksrepubliek Donetsk}} – [[Donetsk]]'' * ''{{vlagland|Volksrepubliek Loehansk}} – [[Loehansk]]'' }} == Hoofstede van provinsies, deelstate, ens. == === Hoofstede van Suid-Afrikaanse provinsies === {{columns-list|3| * Die hoofstad van [[Gauteng]] is [[Johannesburg]]. (Pretoria is die nasionale hoofstad.) * Die hoofstad van [[Noordwes]] is [[Mahikeng]]. Dit vorm 'n eenheid met [[Mmabatho]], wat voorheen die hoofstad van [[Bophuthatswana]] was. * Die hoofstad van [[Limpopo]] is [[Polokwane]], wat vroeër [[Pietersburg]] genoem is. * Die hoofstad van [[Mpumalanga]] is [[Nelspruit]]. * Die hoofstad van [[KwaZulu-Natal]] is [[Pietermaritzburg]]. * Die hoofstad van die [[Vrystaat]] is [[Bloemfontein]]. * Die hoofstad van die [[Noord-Kaap]] is [[Kimberley]]. * Die hoofstad van die [[Wes-Kaap]] is [[Kaapstad]]. * Die hoofstad van die [[Oos-Kaap]] is [[Bhisho]]. }} === Hoofstede van die Nederlandse provinsies === {{columns-list|3| * Die hoofstad van [[Groningen (provinsie)|Groningen]] is [[Groningen (munisipaliteit)|Groningen]] * Die hoofstad van [[Friesland]] is [[Leeuwarden]] * Die hoofstad van [[Drenthe]] is [[Assen]] * Die hoofstad van [[Overijssel]] is [[Zwolle]] * Die hoofstad van [[Gelderland]] is [[Arnhem]] * Die hoofstad van [[Utrecht (provinsie)|Utrecht]] is [[Utrecht (munisipaliteit)|Utrecht]] * Die hoofstad van [[Noord-Holland]] is [[Haarlem, Nederland|Haarlem]] * Die hoofstad van [[Zuid-Holland]] is [[Den Haag]] * Die hoofstad van [[Zeeland]] is [[Middelburg, Zeeland|Middelburg]] * Die hoofstad van [[Noord-Brabant]] is [['s-Hertogenbosch]] * Die hoofstad van [[Limburg, Nederland|Limburg]] is [[Maastricht]] * Die hoofstad van [[Flevoland]] is [[Lelystad]] }} === Hoofstede van de Belgiese provinsies === {{columns-list|3| * Die hoofstad van [[Wes-Vlaandere]] is [[Brugge]] * Die hoofstad van [[Oos-Vlaandere]] is [[Gent]] * Die hoofstad van [[Antwerpen (provinsie)|Antwerpen]] is [[Antwerpen]] * Die hoofstad van [[Limburg, België|Limburg]] is [[Hasselt, België|Hasselt]] * Die hoofstad van [[Vlaams-Brabant]] is [[Leuven]] * Die hoofstad van [[Waals-Brabant]] is [[Waver]] * Die hoofstad van [[Hainaut]] is [[Mons]] * Die hoofstad van [[Namur (provinsie)|Namur]] is [[Namur (stad)|Namur]] * Die hoofstad van [[Luik (provinsie)|Luik]] is [[Luik (stad)|Luik]] * Die hoofstad van [[Luxemburg (provinsie)|Luxemburg]] is [[Aarlen]] }} * Die hoofstad van die [[Vlaandere|Vlaamse Gemeenskap/Geweste]] is [[Brussel]] * Die hoofstad van die [[Franse Gemeenskap van België|Franse Gemeenskap]] is [[Brussel]] * Die hoofstad van die [[Wallonie|Waalse Geweste]] is [[Namur (stad)|Namur]] * Die hoofstad van die [[Duitstalige Gemeenskap van België|Duitstalige Gemeenskap]] is [[Eupen]] === Hoofstede van state van die Verenigde State === {{columns-list|3| * [[Alabama]] – [[Montgomery, Alabama|Montgomery]] * [[Alaska]] – [[Juneau]] * [[Arizona]] – [[Phoenix, Arizona|Phoenix]] * [[Arkansas]] – [[Little Rock]] * [[Colorado]] – [[Denver]] * [[Connecticut]] – [[Hartford]] * [[Delaware]] – [[Dover, Delaware|Dover]] * [[Florida]] – [[Tallahassee]] * [[Georgia]] – [[Atlanta]] * [[Hawaii]] – [[Honolulu]] * [[Idaho]] – [[Boise]] * [[Illinois]] – [[Springfield, Illinois|Springfield]] * [[Indiana]] – [[Indianapolis]] * [[Iowa]] – [[Des Moines]] * [[Kalifornië]] – [[Sacramento]] * [[Kansas]] – [[Topeka]] * [[Kentucky]] – [[Frankfort, Kentucky|Frankfort]] * [[Louisiana]] – [[Baton Rouge]] * [[Maine]] – [[Augusta, Maine|Augusta]] * [[Maryland]] – [[Annapolis]] * [[Massachusetts]] – [[Boston]] * [[Michigan]] – [[Lansing]] * [[Minnesota]] – [[Saint Paul]] * [[Mississippi]] – [[Jackson, Mississippi|Jackson]] * [[Missouri]] – [[Jefferson City]] * [[Montana]] – [[Helena, Montana|Helena]] * [[Nebraska]] – [[Lincoln, Nebraska|Lincoln]] * [[Nevada]] – [[Carson City]] * [[New Hampshire]] – [[Concord, New Hampshire|Concord]] * [[New Jersey]] – [[Trenton]] * [[New York (deelstaat)|New York]] – [[Albany, New York|Albany]] * [[Nieu-Meksiko]] – [[Santa Fe, Nieu-Meksiko|Santa Fe]] * [[Ohio]] – [[Columbus, Ohio|Columbus]] * [[Noord-Carolina]] – [[Raleigh]] * [[Noord-Dakota]] – [[Bismarck]] * [[Oklahoma]] – [[Oklahoma City]] * [[Oregon]] – [[Salem, Oregon|Salem]] * [[Pennsilvanië]] – [[Harrisburg]] * [[Rhode Island]] – [[Providence]] * [[Suid-Carolina]] – [[Columbia]] * [[Suid-Dakota]] – [[Pierre]] * [[Tennessee]] – [[Nashville]] * [[Texas]] – [[Austin, Texas|Austin]] * [[Utah]] – [[Salt Lake City]] * [[Vermont]] – [[Montpelier, Vermont|Montpelier]] * [[Virginië]] – [[Richmond, Virginië|Richmond]] * [[Washington (deelstaat)|Washington]] – [[Olympia, Washington|Olympia]] * [[Wes-Virginië]] – [[Charleston, Wes-Virginië|Charleston]] * [[Wisconsin]] – [[Madison]] * [[Wyoming]] – [[Cheyenne]] }} Die hoofstede van die deelstate van die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] is tradisioneel kleiner stede wat spesiaal aangewys word vir dié taak. == Sien ook == * [[Lys van lande]] * [[Lys van afhanklike gebiede]] * [[Lys van omstrede gebiede]] == Bronne == {{Mieliestronk|url=http://www.mieliestronk.com/provinsies.html}} {{Hoofstede in Afrika}} {{Hoofstede in Asië}} {{Hoofstede in Europa}} {{Hoofstede in Noord-Amerika}} {{Hoofstede in Oseanië}} {{Hoofstede in Suid-Amerika}} {{Normdata}} [[Kategorie:Hoofstede| ]] [[Kategorie:Lyste|Hoofstede]] 560n7bdlr8lqskhod05xqr92va5g4h9 2814553 2814552 2025-06-20T20:37:18Z OutoModerator 183924 Wysiging deur [[Special:Contributions/76.53.254.138|76.53.254.138]] ([[User talk:76.53.254.138|bespreking]]) teruggerol na laaste weergawe deur [[User:SpesBona|SpesBona]] 2685445 wikitext text/x-wiki [[Lêer:BlankMap-World-v2.png|duimnael|400px|Soewereine lande in 2015]] Hier volg 'n '''lys van [[hoofstad|hoofstede]]'''. == Hoofstede van onafhanklike lande == === Hoofstede van [[Afrika]]lande === {{columns-list|3| * {{vlagland|Algerië}} – [[Algiers]] * {{vlagland|Angola}} – [[Luanda]] * {{vlagland|Benin}} – [[Porto-Novo]], [[Cotonou]] (regeringsetel) * {{vlagland|Botswana}} – [[Gaborone]] * {{vlagland|Burkina Faso}} – [[Ouagadougou]] * {{vlagland|Burundi}} – [[Gitega]] * {{vlagland|Comore-eilande}} – [[Moroni]] * {{vlagland|Djiboeti}} – [[Djiboeti (stad)|Djiboetistad]] * {{vlagland|Egipte}} – [[Kaïro]] * {{vlagland|Ekwatoriaal-Guinee}} – [[Malabo]] * {{vlagland|Eritrea}} – [[Asmara]] * {{vlagland|eSwatini}} – [[Mbabane]] * {{vlagland|Ethiopië}} – [[Addis Abeba]] * {{vlagland|Gaboen}} – [[Libreville]] * {{vlagland|Gambië}} – [[Banjul]] * {{vlagland|Ghana}} – [[Accra]] * {{vlagland|Guinee}} – [[Conakry]] * {{vlagland|Guinee-Bissau}} – [[Bissau]] * {{vlagland|Ivoorkus}} – [[Yamoussoukro]] * {{vlagland|Kameroen}} – [[Yaoundé]] * {{vlagland|Kenia}} – [[Nairobi]] * {{vlagland|Republiek van die Kongo}} – [[Brazzaville]] * {{vlagland|Demokratiese Republiek van die Kongo}} – [[Kinshasa]] * {{vlagland|Lesotho}} – [[Maseru]] * {{vlagland|Liberië}} – [[Monrovia]] * {{vlagland|Libië}} – [[Tripoli]] * {{vlagland|Madagaskar}} – [[Antananarivo]] * {{vlagland|Malawi}} – [[Lilongwe]] * {{vlagland|Mali}} – [[Bamako]] * {{vlagland|Marokko}} – [[Rabat]] * {{vlagland|Mauritanië}} – [[Nouakchott]] * {{vlagland|Mauritius}} – [[Port Louis]] * {{vlagland|Mosambiek}} – [[Maputo]] * {{vlagland|Namibië}} – [[Windhoek]] * {{vlagland|Niger}} – [[Niamey]] * {{vlagland|Nigerië}} – [[Abuja]] * {{vlagland|Rwanda}} – [[Kigali]] * {{vlagland|São Tomé en Principe}} – [[São Tomé]] * {{vlagland|Senegal}} – [[Dakar]] * {{vlagland|Sentraal-Afrikaanse Republiek}} – [[Bangui]] * {{vlagland|Seychelle}} – [[Victoria (Seychelle)|Victoria]] * {{vlagland|Sierra Leone}} – [[Freetown, Sierra Leone|Freetown]] * {{vlagland|Soedan}} – [[Khartoem]] * {{vlagland|Somalië}} – [[Mogadisjoe]] * {{vlagland|Suid-Afrika}} – [[Kaapstad]], [[Pretoria]], [[Bloemfontein]] * {{vlagland|Suid-Soedan}} – [[Joeba]] * {{vlagland|Tanzanië}} – [[Dodoma]] * {{vlagland|Togo}} – [[Lomé]] * {{vlagland|Tsjad}} – [[N'Djamena]] * {{vlagland|Tunisië}} – [[Tunis]] * {{vlagland|Uganda}} – [[Kampala]] * {{vlagland|Zambië}} – [[Lusaka]] * {{vlagland|Zimbabwe}} – [[Harare]] }} === Hoofstede van [[Asië|Asiatiese]] lande === {{columns-list|3| * {{vlagland|Afghanistan}} – [[Kaboel]] * {{vlagland|Armenië}} – [[Jerewan]] * {{vlagland|Azerbeidjan}} – [[Bakoe]] * {{vlagland|Bahrein}} – [[Manama]] * {{vlagland|Bangladesj}} – [[Dhaka]] * {{vlagland|Bhoetan}} – [[Thimphu]] * {{vlagland|Broenei}} – [[Bandar Seri Begawan]] * {{vlagland|Filippyne}} – [[Manila]] * {{vlagland|Georgië}} – [[Tbilisi]] * {{vlagland|Indië}} – [[Nieu-Delhi]] * {{vlagland|Indonesië}} – [[Djakarta]] * {{vlagland|Irak}} – [[Bagdad]] * {{vlagland|Iran}} – [[Teheran]] * {{vlagland|Israel}} – [[Tel Aviv]]/[[Jerusalem]]¹ * {{vlagland|Japan}} – [[Tokio]] * {{vlagland|Jemen}} – [[Sanaa]] * {{vlagland|Jordanië}} – [[Amman]] * {{vlagland|Kambodja}} – [[Phnom Penh]] * {{vlagland|Kasakstan}} – [[Noersoeltan]] * {{vlagland|Katar}} – [[Doha]] * {{vlagland|Kirgisië}} – [[Bisjkek]] * {{vlagland|Koeweit}} – [[Koeweit (stad)|Koeweit]] * {{vlagland|Laos}} – [[Vientiane]] * {{vlagland|Libanon}} – [[Beiroet]] * {{vlagland|Maledive-eilande}} – [[Malé]] * {{vlagland|Maleisië}} – [[Kuala Lumpur]] * {{vlagland|Mianmar}} – [[Naypyidaw]] * {{vlagland|Mongolië}} – [[Ulaanbaatar]] * {{vlagland|Nepal}} – [[Katmandoe]] * {{vlagland|Noord-Korea}} – [[Pjongjang]] * {{vlagland|Oesbekistan}} – [[Tasjkent]] * {{vlagland|Oman}} – [[Maskat]] * {{vlagland|Oos-Timor}} – [[Dili]] * {{vlagland|Pakistan}} – [[Islamabad]] * {{vlagland|Staat Palestina}} – [[Ramallah]] * {{vlagland|Saoedi-Arabië}} – [[Riaad]] * {{vlagland|Singapoer}} – [[Singapoer]] * {{vlagland|Sri Lanka}} – [[Colombo]], [[Sri Jayawardenepura]] * {{vlagland|Sirië}} – [[Damaskus]] * {{vlagland|Suid-Korea}} – [[Seoel]] * {{vlagland|Tadjikistan}} – [[Doesjanbe]] * {{vlagland|Thailand}} – [[Bangkok]] * {{vlagland|Turkye}} – [[Ankara]] * {{vlagland|Turkmenistan}} – [[Asjchabat]] * {{vlagland|Verenigde Arabiese Emirate}} – [[Aboe Dhabi]] * {{vlagland|Viëtnam}} – [[Hanoi]] * {{vlagland|Volksrepubliek China}} – [[Beijing]] }} ¹Israel beskou Jerusalem as die hoofstad, maar dit word slegs deur enkele ander lande erken. Die [[Europese Unie]] beskou [[Tel Aviv]] as hoofstad. === Hoofstede van [[Europa|Europese]] lande === {{columns-list|3| * {{vlagland|Albanië}} – [[Tirana]] * {{vlagland|Andorra}} – [[Andorra la Vella]] * {{vlagland|België}} – [[Brussel]] * {{vlagland|Bosnië en Herzegowina}} – [[Sarajevo]] * {{vlagland|Bulgarye}} – [[Sofia]] * {{vlagland|Denemarke}} – [[Kopenhagen]] * {{vlagland|Duitsland}} – [[Berlyn]] * {{vlagland|Estland}} – [[Tallinn]] * {{vlagland|Finland}} – [[Helsinki]] * {{vlagland|Frankryk}} – [[Parys]] * {{vlagland|Griekeland}} – [[Athene]] * {{vlagland|Hongarye}} – [[Boedapest]] * {{vlagland|Italië}} – [[Rome]] * {{vlagland|Kroasië}} – [[Zagreb]] * {{vlagland|Letland}} – [[Riga]] * {{vlagland|Liechtenstein}} – [[Vaduz]] * {{vlagland|Litaue}} – [[Vilnius]] * {{vlagland|Luxemburg}} – [[Luxemburg (stad)|Luxemburg]] * {{vlagland|Malta}} – [[Valletta]] * {{vlagland|Moldowa}} – [[Chișinău]] * {{vlagland|Monaco}} – [[Monaco]] * {{vlagland|Montenegro}} – [[Podgorica]] * {{vlagland|Nederland}} – [[Amsterdam]] * {{vlagland|Noord-Masedonië}} – [[Skopje]] * {{vlagland|Noorweë}} – [[Oslo]] * {{vlagland|Oekraïne}} – [[Kijif]] * {{vlagland|Oostenryk}} – [[Wene]] * {{vlagland|Pole}} – [[Warskou]] * {{vlagland|Portugal}} – [[Lissabon]] * {{vlagland|Republiek Ierland}} – [[Dublin]] * {{vlagland|Roemenië}} – [[Boekarest]] * {{vlagland|Rusland}} – [[Moskou]] * {{vlagland|San Marino}} – [[San Marino (stad)|San Marino-stad]] * {{vlagland|Serwië}} – [[Belgrado]] * {{vlagland|Siprus}} – [[Nicosia]] * {{vlagland|Slowakye}} – [[Bratislava]] * {{vlagland|Slowenië}} – [[Ljubljana]] * {{vlagland|Spanje}} – [[Madrid]] * {{vlagland|Swede}} – [[Stockholm]] * {{vlagland|Switserland}} – [[Bern]] * {{vlagland|Tsjeggië}} – [[Praag]] * {{vlagland|Vatikaanstad}} – [[Vatikaanstad]] (die hele land is die hoofstad) * {{vlagland|Verenigde Koninkryk}} – [[Londen]] * {{vlagland|Wit-Rusland}} – [[Minsk]] * {{vlagland|Ysland}} – [[Reykjavik]] }} === Hoofstede van [[Noord-Amerika]] === {{columns-list|3| * {{vlagland|Antigua en Barbuda}} – [[St. John’s, Antigua en Barbuda|St. John’s]] * {{vlagland|Bahamas}} – [[Nassau]] * {{vlagland|Barbados}} – [[Bridgetown, Barbados|Bridgetown]] * {{vlagland|Belize}} – [[Belmopan]] * {{vlagland|Costa Rica}} – [[San José, Costa Rica|San José]] * {{vlagland|Dominica}} – [[Roseau]] * {{vlagland|Dominikaanse Republiek}} – [[Santo Domingo]] * {{vlagland|El Salvador}} – [[San Salvador]] * {{vlagland|Grenada}} – [[St. George’s, Grenada|St. George’s]] * {{vlagland|Guatemala}} – [[Guatemala]] * {{vlagland|Haïti}} – [[Port-au-Prince]] * {{vlagland|Honduras}} – [[Tegucigalpa]] * {{vlagland|Jamaika}} – [[Kingston, Jamaika|Kingston]] * {{vlagland|Kanada}} – [[Ottawa]] * {{vlagland|Kuba}} – [[Havana]] * {{vlagland|Meksiko}} – [[Meksikostad]] * {{vlagland|Nicaragua}} – [[Managua]] * {{vlagland|Panama}} – [[Panama-stad]] * {{vlagland|Sint Kitts en Nevis}} – [[Basseterre]] * {{vlagland|Sint Lucia}} – [[Castries]] * {{vlagland|Sint Vincent en die Grenadines}} – [[Kingstown]] * {{vlagland|Trinidad en Tobago}} – [[Port of Spain]] * {{vlagland|Verenigde State}} – [[Washington, D.C.]] }} === Hoofstede van lande in [[Oseanië]] === {{columns-list|3| * {{vlagland|Australië}} – [[Canberra]] * {{vlagland|Fidji}} – [[Suva]] * {{vlagland|Gefedereerde State van Mikronesië}} – [[Palikir]] * {{vlagland|Kiribati}} – [[Suid-Tarawa]] * {{vlagland|Marshalleilande}} – [[Majuro]] * {{vlagland|Nauru}} – geen, amptelike geboue in [[Yaren]] * {{vlagland|Nieu-Seeland}} – [[Wellington, Nieu-Seeland|Wellington]] * {{vlagland|Palau}} – [[Ngerulmud]] * {{vlagland|Papoea-Nieu-Guinee}} – [[Port Moresby]] * {{vlagland|Salomonseilande}} – [[Honiara]] * {{vlagland|Samoa}} – [[Apia]] * {{vlagland|Tonga}} – [[Nukuʻalofa]] * {{vlagland|Tuvalu}} – [[Funafuti]] * {{vlagland|Vanuatu}} – [[Port Vila]] }} === Hoofstede van lande in [[Suid-Amerika]] === {{columns-list|3| * {{vlagland|Argentinië}} – [[Buenos Aires]] * {{vlagland|Bolivië}} – [[La Paz]], [[Sucre]] * {{vlagland|Brasilië}} – [[Brasília]] * {{vlagland|Chili}} – [[Santiago de Chile|Santiago]] * {{vlagland|Colombia}} – [[Bogotá]] * {{vlagland|Ecuador}} – [[Quito]] * {{vlagland|Guyana}} – [[Georgetown, Guyana|Georgetown]] * {{vlagland|Paraguay}} – [[Asunción]] * {{vlagland|Peru}} – [[Lima]] * {{vlagland|Suriname}} – [[Paramaribo]] * {{vlagland|Uruguay}} – [[Montevideo]] * {{vlagland|Venezuela}} – [[Caracas]] }} == Hoofstede van afhanklike gebiede == {{columns-list|3| * {{vlagland|Akrotiri en Dhekelië}} – [[Episkopi]] * {{vlagland|Åland}} – [[Mariehamn]] * {{vlagland|Amerikaanse Maagde-eilande}} – [[Charlotte Amalie]] * {{vlagland|Amerikaans-Samoa}} – [[Pago Pago]] * {{vlagland|Anguilla}} – [[The Valley]] * {{vlagland|Aruba}} – [[Oranjestad]] * {{vlagland|Ascensioneiland}} – [[Georgetown, Ascension|Georgetown]] * {{vlagland|Asore}} – [[Ponta Delgada]] * {{vlagland|Bermuda}} – [[Hamilton]] * {{vlagland|Bonaire}} – [[Kralendijk]] * {{vlagland|Britse Indiese Oseaangebied}} – [[Diego Garcia]] * {{vlagland|Britse Maagde-eilande}} – [[Road Town]] * {{vlagland|Ceuta}} – [[Ceuta]] * {{vlagland|Cookeilande}} – [[Avarua]] * {{vlagland|Curaçao}} – [[Willemstad]] * {{vlagland|Eiland Man}} – [[Douglas (Man)|Douglas]] * {{vlagland|Falklandeilande}} – [[Stanley]] * {{vlagland|Faroëreilande}} – [[Tórshavn]] * {{vlagland|Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede}} – [[Sint Pierre, Réunion|Sint Pierre]] * {{vlagland|Frans-Guyana}} – [[Cayenne]] * {{vlagland|Frans-Polinesië}} – [[Papeete]] * {{vlagland|Gibraltar}} – [[Gibraltar]] * {{vlagland|Groenland}} – [[Nuuk]] * {{vlagland|Guadeloupe}} – [[Basse-Terre]] * {{vlagland|Guam}} – [[Hagåtña]] * {{vlagland|Guernsey}} – [[Saint Peter Port]] * {{vlagland|Hongkong}} – [[Hongkong]] * {{vlagland|Jersey}} – [[Saint Helier]] * {{vlagland|Kaaimanseilande}} – [[George Town, Kaaimanseilande|George Town]] * {{vlagland|Kerseiland}} – [[Flying Fish Cove]] * {{vlagland|Cocos (Keeling)-eilande}} – [[West Island]] * {{vlagland|Macau}} – [[Macau]] * {{vlagland|Madeiraeilande}} – [[Funchal]] * {{vlagland|Martinique}} – [[Fort-de-France]] * {{vlagland|Mayotte}} – [[Mamoudzou]] * {{vlagland|Melilla}} – [[Melilla]] * {{vlagland|Montserrat}} – [[Plymouth, Montserrat|Plymouth]] * {{vlagland|Nieu-Kaledonië}} – [[Nouméa]] * {{vlagland|Niue}} – [[Alofi]] * {{vlagland|Noord-Mariana-eilande}} – [[Saipan]] * {{vlagland|Norfolkeiland}} – [[Kingston, Norfolk|Kingston]] * {{vlagland|Paaseiland}} – [[Hanga Roa]] * {{vlagland|Pitcairn-eilande}} – [[Adamstown]] * {{vlagland|Puerto Rico}} – [[San Juan]] * {{vlagland|Réunion}} – [[Saint-Denis (Réunion)|Saint-Denis]] * {{vlagland|Saba}} – [[The Bottom]] * {{vlagland|Saint Barthelemy}} – [[Gustavia]] * {{vlagland|Sint-Martin}} – [[Marigot]] * {{vlagland|Saint-Pierre et Miquelon}} – [[Sint Pierre]] * {{vlagland|Sint Eustatius}} – [[Oranjestad (Sint Eustatius)|Oranjestad]] * {{vlagland|Sint Helena}} – [[Jamestown, Sint Helena|Jamestown]] * {{vlagland|Sint Maarten}} – [[Philipsburg]] * {{vlagland|Suid-Georgië en die Suidelike Sandwicheilande}} – [[King Edward Point]] * {{vlagland|Tokelau}} – wissel jaarliks tussen [[Atafu]], [[Nukunonu]] en [[Fakaofo]] * {{vlagland|Tristan da Cunha}} – [[Edinburgh of the Seven Seas]] * {{vlagland|Turks- en Caicoseilande}} – [[Cockburn Town]] * {{vlagland|Wallis en Futuna}} – [[Matāʻutu]] }} == Hoofstede van omstrede gebiede == {{columns-list|3| * ''{{vlagland|Abchasië}} – [[Soechoemi]]'' * ''{{vlagland|Arabiese Demokratiese Republiek Sahara}} – [[Laâyoune]]'' * ''{{vlagland|Galmudug}} – [[Gaalkacyo]]'' * ''{{vlagland|Kosovo}} – [[Pristina]]'' * ''{{vlagland|Puntland}} – [[Garoowe]]'' * ''{{vlagland|Republiek Artsach}} – [[Stepanakert]]'' * ''{{vlagland|Republiek China}} – [[Taipei]]'' * ''{{vlagland|Somaliland}} – [[Hargeisa]]'' * ''{{vlagland|Suid-Ossetië}} – [[Zchinwali]]'' * ''{{vlagland|Transnistrië}} – [[Tiraspol]]'' * ''{{vlagland|Turkse Republiek van Noord-Siprus}} – [[Nicosia|Lefkoşa]]'' * ''{{vlagland|Volksrepubliek Donetsk}} – [[Donetsk]]'' * ''{{vlagland|Volksrepubliek Loehansk}} – [[Loehansk]]'' }} == Hoofstede van provinsies, deelstate, ens. == === Hoofstede van Suid-Afrikaanse provinsies === {{columns-list|3| * Die hoofstad van [[Gauteng]] is [[Johannesburg]]. (Pretoria is die nasionale hoofstad.) * Die hoofstad van [[Noordwes]] is [[Mahikeng]]. Dit vorm 'n eenheid met [[Mmabatho]], wat voorheen die hoofstad van [[Bophuthatswana]] was. * Die hoofstad van [[Limpopo]] is [[Polokwane]], wat vroeër [[Pietersburg]] genoem is. * Die hoofstad van [[Mpumalanga]] is [[Nelspruit]]. * Die hoofstad van [[KwaZulu-Natal]] is [[Pietermaritzburg]]. * Die hoofstad van die [[Vrystaat]] is [[Bloemfontein]]. * Die hoofstad van die [[Noord-Kaap]] is [[Kimberley]]. * Die hoofstad van die [[Wes-Kaap]] is [[Kaapstad]]. * Die hoofstad van die [[Oos-Kaap]] is [[Bhisho]]. }} === Hoofstede van die Nederlandse provinsies === {{columns-list|3| * Die hoofstad van [[Groningen (provinsie)|Groningen]] is [[Groningen (munisipaliteit)|Groningen]] * Die hoofstad van [[Friesland]] is [[Leeuwarden]] * Die hoofstad van [[Drenthe]] is [[Assen]] * Die hoofstad van [[Overijssel]] is [[Zwolle]] * Die hoofstad van [[Gelderland]] is [[Arnhem]] * Die hoofstad van [[Utrecht (provinsie)|Utrecht]] is [[Utrecht (munisipaliteit)|Utrecht]] * Die hoofstad van [[Noord-Holland]] is [[Haarlem, Nederland|Haarlem]] * Die hoofstad van [[Zuid-Holland]] is [[Den Haag]] * Die hoofstad van [[Zeeland]] is [[Middelburg, Zeeland|Middelburg]] * Die hoofstad van [[Noord-Brabant]] is [['s-Hertogenbosch]] * Die hoofstad van [[Limburg, Nederland|Limburg]] is [[Maastricht]] * Die hoofstad van [[Flevoland]] is [[Lelystad]] }} === Hoofstede van de Belgiese provinsies === {{columns-list|3| * Die hoofstad van [[Wes-Vlaandere]] is [[Brugge]] * Die hoofstad van [[Oos-Vlaandere]] is [[Gent]] * Die hoofstad van [[Antwerpen (provinsie)|Antwerpen]] is [[Antwerpen]] * Die hoofstad van [[Limburg, België|Limburg]] is [[Hasselt, België|Hasselt]] * Die hoofstad van [[Vlaams-Brabant]] is [[Leuven]] * Die hoofstad van [[Waals-Brabant]] is [[Waver]] * Die hoofstad van [[Hainaut]] is [[Mons]] * Die hoofstad van [[Namur (provinsie)|Namur]] is [[Namur (stad)|Namur]] * Die hoofstad van [[Luik (provinsie)|Luik]] is [[Luik (stad)|Luik]] * Die hoofstad van [[Luxemburg (provinsie)|Luxemburg]] is [[Aarlen]] }} * Die hoofstad van die [[Vlaandere|Vlaamse Gemeenskap/Geweste]] is [[Brussel]] * Die hoofstad van die [[Franse Gemeenskap van België|Franse Gemeenskap]] is [[Brussel]] * Die hoofstad van die [[Wallonie|Waalse Geweste]] is [[Namur (stad)|Namur]] * Die hoofstad van die [[Duitstalige Gemeenskap van België|Duitstalige Gemeenskap]] is [[Eupen]] === Hoofstede van state van die Verenigde State === {{columns-list|3| * [[Alabama]] – [[Montgomery, Alabama|Montgomery]] * [[Alaska]] – [[Juneau]] * [[Arizona]] – [[Phoenix, Arizona|Phoenix]] * [[Arkansas]] – [[Little Rock]] * [[Colorado]] – [[Denver]] * [[Connecticut]] – [[Hartford]] * [[Delaware]] – [[Dover, Delaware|Dover]] * [[Florida]] – [[Tallahassee]] * [[Georgia]] – [[Atlanta]] * [[Hawaii]] – [[Honolulu]] * [[Idaho]] – [[Boise]] * [[Illinois]] – [[Springfield, Illinois|Springfield]] * [[Indiana]] – [[Indianapolis]] * [[Iowa]] – [[Des Moines]] * [[Kalifornië]] – [[Sacramento]] * [[Kansas]] – [[Topeka]] * [[Kentucky]] – [[Frankfort, Kentucky|Frankfort]] * [[Louisiana]] – [[Baton Rouge]] * [[Maine]] – [[Augusta, Maine|Augusta]] * [[Maryland]] – [[Annapolis]] * [[Massachusetts]] – [[Boston]] * [[Michigan]] – [[Lansing]] * [[Minnesota]] – [[Saint Paul]] * [[Mississippi]] – [[Jackson, Mississippi|Jackson]] * [[Missouri]] – [[Jefferson City]] * [[Montana]] – [[Helena, Montana|Helena]] * [[Nebraska]] – [[Lincoln, Nebraska|Lincoln]] * [[Nevada]] – [[Carson City]] * [[New Hampshire]] – [[Concord, New Hampshire|Concord]] * [[New Jersey]] – [[Trenton]] * [[New York (deelstaat)|New York]] – [[Albany, New York|Albany]] * [[Nieu-Meksiko]] – [[Santa Fe, Nieu-Meksiko|Santa Fe]] * [[Ohio]] – [[Columbus, Ohio|Columbus]] * [[Noord-Carolina]] – [[Raleigh]] * [[Noord-Dakota]] – [[Bismarck]] * [[Oklahoma]] – [[Oklahoma City]] * [[Oregon]] – [[Salem, Oregon|Salem]] * [[Pennsilvanië]] – [[Harrisburg]] * [[Rhode Island]] – [[Providence]] * [[Suid-Carolina]] – [[Columbia]] * [[Suid-Dakota]] – [[Pierre]] * [[Tennessee]] – [[Nashville]] * [[Texas]] – [[Austin, Texas|Austin]] * [[Utah]] – [[Salt Lake City]] * [[Vermont]] – [[Montpelier, Vermont|Montpelier]] * [[Virginië]] – [[Richmond, Virginië|Richmond]] * [[Washington (deelstaat)|Washington]] – [[Olympia, Washington|Olympia]] * [[Wes-Virginië]] – [[Charleston, Wes-Virginië|Charleston]] * [[Wisconsin]] – [[Madison]] * [[Wyoming]] – [[Cheyenne]] }} Die hoofstede van die deelstate van die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] is tradisioneel kleiner stede wat spesiaal aangewys word vir dié taak. == Sien ook == * [[Lys van lande]] * [[Lys van afhanklike gebiede]] * [[Lys van omstrede gebiede]] == Bronne == {{Mieliestronk|url=http://www.mieliestronk.com/provinsies.html}} {{Hoofstede in Afrika}} {{Hoofstede in Asië}} {{Hoofstede in Europa}} {{Hoofstede in Noord-Amerika}} {{Hoofstede in Oseanië}} {{Hoofstede in Suid-Amerika}} {{Normdata}} [[Kategorie:Hoofstede| ]] [[Kategorie:Lyste|Hoofstede]] 7hhqflc4eatlhpvox32kir046y7efcx 2814555 2814553 2025-06-20T20:40:43Z 76.53.254.138 Rol weergawe [[Special:Diff/2814553|2814553]] deur [[Special:Contributions/OutoModerator|OutoModerator]] ([[User talk:OutoModerator|bespreek]]) terug. Artsach is op 1 Januarie 2024 ontbind. Galmudug en Puntland moet nog onafhanklikheid verklaar en ondersteun tans 'n federasie in Somalië. 2814555 wikitext text/x-wiki [[Lêer:BlankMap-World-v2.png|duimnael|400px|Soewereine lande in 2015]] Hier volg 'n '''lys van [[hoofstad|hoofstede]]'''. == Hoofstede van onafhanklike lande == === Hoofstede van [[Afrika]]lande === {{columns-list|3| * {{vlagland|Algerië}} – [[Algiers]] * {{vlagland|Angola}} – [[Luanda]] * {{vlagland|Benin}} – [[Porto-Novo]], [[Cotonou]] (regeringsetel) * {{vlagland|Botswana}} – [[Gaborone]] * {{vlagland|Burkina Faso}} – [[Ouagadougou]] * {{vlagland|Burundi}} – [[Gitega]] * {{vlagland|Comore-eilande}} – [[Moroni]] * {{vlagland|Djiboeti}} – [[Djiboeti (stad)|Djiboetistad]] * {{vlagland|Egipte}} – [[Kaïro]] * {{vlagland|Ekwatoriaal-Guinee}} – [[Malabo]] * {{vlagland|Eritrea}} – [[Asmara]] * {{vlagland|eSwatini}} – [[Mbabane]] * {{vlagland|Ethiopië}} – [[Addis Abeba]] * {{vlagland|Gaboen}} – [[Libreville]] * {{vlagland|Gambië}} – [[Banjul]] * {{vlagland|Ghana}} – [[Accra]] * {{vlagland|Guinee}} – [[Conakry]] * {{vlagland|Guinee-Bissau}} – [[Bissau]] * {{vlagland|Ivoorkus}} – [[Yamoussoukro]] * {{vlagland|Kameroen}} – [[Yaoundé]] * {{vlagland|Kenia}} – [[Nairobi]] * {{vlagland|Republiek van die Kongo}} – [[Brazzaville]] * {{vlagland|Demokratiese Republiek van die Kongo}} – [[Kinshasa]] * {{vlagland|Lesotho}} – [[Maseru]] * {{vlagland|Liberië}} – [[Monrovia]] * {{vlagland|Libië}} – [[Tripoli]] * {{vlagland|Madagaskar}} – [[Antananarivo]] * {{vlagland|Malawi}} – [[Lilongwe]] * {{vlagland|Mali}} – [[Bamako]] * {{vlagland|Marokko}} – [[Rabat]] * {{vlagland|Mauritanië}} – [[Nouakchott]] * {{vlagland|Mauritius}} – [[Port Louis]] * {{vlagland|Mosambiek}} – [[Maputo]] * {{vlagland|Namibië}} – [[Windhoek]] * {{vlagland|Niger}} – [[Niamey]] * {{vlagland|Nigerië}} – [[Abuja]] * {{vlagland|Rwanda}} – [[Kigali]] * {{vlagland|São Tomé en Principe}} – [[São Tomé]] * {{vlagland|Senegal}} – [[Dakar]] * {{vlagland|Sentraal-Afrikaanse Republiek}} – [[Bangui]] * {{vlagland|Seychelle}} – [[Victoria (Seychelle)|Victoria]] * {{vlagland|Sierra Leone}} – [[Freetown, Sierra Leone|Freetown]] * {{vlagland|Soedan}} – [[Khartoem]] * {{vlagland|Somalië}} – [[Mogadisjoe]] * {{vlagland|Suid-Afrika}} – [[Kaapstad]], [[Pretoria]], [[Bloemfontein]] * {{vlagland|Suid-Soedan}} – [[Joeba]] * {{vlagland|Tanzanië}} – [[Dodoma]] * {{vlagland|Togo}} – [[Lomé]] * {{vlagland|Tsjad}} – [[N'Djamena]] * {{vlagland|Tunisië}} – [[Tunis]] * {{vlagland|Uganda}} – [[Kampala]] * {{vlagland|Zambië}} – [[Lusaka]] * {{vlagland|Zimbabwe}} – [[Harare]] }} === Hoofstede van [[Asië|Asiatiese]] lande === {{columns-list|3| * {{vlagland|Afghanistan}} – [[Kaboel]] * {{vlagland|Armenië}} – [[Jerewan]] * {{vlagland|Azerbeidjan}} – [[Bakoe]] * {{vlagland|Bahrein}} – [[Manama]] * {{vlagland|Bangladesj}} – [[Dhaka]] * {{vlagland|Bhoetan}} – [[Thimphu]] * {{vlagland|Broenei}} – [[Bandar Seri Begawan]] * {{vlagland|Filippyne}} – [[Manila]] * {{vlagland|Georgië}} – [[Tbilisi]] * {{vlagland|Indië}} – [[Nieu-Delhi]] * {{vlagland|Indonesië}} – [[Djakarta]] * {{vlagland|Irak}} – [[Bagdad]] * {{vlagland|Iran}} – [[Teheran]] * {{vlagland|Israel}} – [[Tel Aviv]]/[[Jerusalem]]¹ * {{vlagland|Japan}} – [[Tokio]] * {{vlagland|Jemen}} – [[Sanaa]] * {{vlagland|Jordanië}} – [[Amman]] * {{vlagland|Kambodja}} – [[Phnom Penh]] * {{vlagland|Kasakstan}} – [[Noersoeltan]] * {{vlagland|Katar}} – [[Doha]] * {{vlagland|Kirgisië}} – [[Bisjkek]] * {{vlagland|Koeweit}} – [[Koeweit (stad)|Koeweit]] * {{vlagland|Laos}} – [[Vientiane]] * {{vlagland|Libanon}} – [[Beiroet]] * {{vlagland|Maledive-eilande}} – [[Malé]] * {{vlagland|Maleisië}} – [[Kuala Lumpur]] * {{vlagland|Mianmar}} – [[Naypyidaw]] * {{vlagland|Mongolië}} – [[Ulaanbaatar]] * {{vlagland|Nepal}} – [[Katmandoe]] * {{vlagland|Noord-Korea}} – [[Pjongjang]] * {{vlagland|Oesbekistan}} – [[Tasjkent]] * {{vlagland|Oman}} – [[Maskat]] * {{vlagland|Oos-Timor}} – [[Dili]] * {{vlagland|Pakistan}} – [[Islamabad]] * {{vlagland|Staat Palestina}} – [[Ramallah]]/[[Jerusalem]]² * {{vlagland|Saoedi-Arabië}} – [[Riaad]] * {{vlagland|Singapoer}} – [[Singapoer]] * {{vlagland|Sri Lanka}} – [[Colombo]], [[Sri Jayawardenepura]] * {{vlagland|Sirië}} – [[Damaskus]] * {{vlagland|Suid-Korea}} – [[Seoel]] * {{vlagland|Tadjikistan}} – [[Doesjanbe]] * {{vlagland|Thailand}} – [[Bangkok]] * {{vlagland|Turkye}} – [[Ankara]] * {{vlagland|Turkmenistan}} – [[Asjchabat]] * {{vlagland|Verenigde Arabiese Emirate}} – [[Aboe Dhabi]] * {{vlagland|Viëtnam}} – [[Hanoi]] * {{vlagland|Volksrepubliek China}} – [[Beijing]] }} ¹Israel beskou Jerusalem as die hoofstad, maar dit word slegs deur enkele ander lande erken. Die [[Europese Unie]] beskou [[Tel Aviv]] as hoofstad. ²Palestina beskou Jerusalem as die hoofstad, maar die stad is sedert 1948 deur die [[Lys van kabinette van Israel|Israeliese regime]] beset. Die meeste lande erken Jerusalem as die hoofstad van Palestina. === Hoofstede van [[Europa|Europese]] lande === {{columns-list|3| * {{vlagland|Albanië}} – [[Tirana]] * {{vlagland|Andorra}} – [[Andorra la Vella]] * {{vlagland|België}} – [[Brussel]] * {{vlagland|Bosnië en Herzegowina}} – [[Sarajevo]] * {{vlagland|Bulgarye}} – [[Sofia]] * {{vlagland|Denemarke}} – [[Kopenhagen]] * {{vlagland|Duitsland}} – [[Berlyn]] * {{vlagland|Estland}} – [[Tallinn]] * {{vlagland|Finland}} – [[Helsinki]] * {{vlagland|Frankryk}} – [[Parys]] * {{vlagland|Griekeland}} – [[Athene]] * {{vlagland|Hongarye}} – [[Boedapest]] * {{vlagland|Italië}} – [[Rome]] * {{vlagland|Kroasië}} – [[Zagreb]] * {{vlagland|Letland}} – [[Riga]] * {{vlagland|Liechtenstein}} – [[Vaduz]] * {{vlagland|Litaue}} – [[Vilnius]] * {{vlagland|Luxemburg}} – [[Luxemburg (stad)|Luxemburg]] * {{vlagland|Malta}} – [[Valletta]] * {{vlagland|Moldowa}} – [[Chișinău]] * {{vlagland|Monaco}} – [[Monaco]] * {{vlagland|Montenegro}} – [[Podgorica]] * {{vlagland|Nederland}} – [[Amsterdam]] * {{vlagland|Noord-Masedonië}} – [[Skopje]] * {{vlagland|Noorweë}} – [[Oslo]] * {{vlagland|Oekraïne}} – [[Kijif]] * {{vlagland|Oostenryk}} – [[Wene]] * {{vlagland|Pole}} – [[Warskou]] * {{vlagland|Portugal}} – [[Lissabon]] * {{vlagland|Republiek Ierland}} – [[Dublin]] * {{vlagland|Roemenië}} – [[Boekarest]] * {{vlagland|Rusland}} – [[Moskou]] * {{vlagland|San Marino}} – [[San Marino (stad)|San Marino-stad]] * {{vlagland|Serwië}} – [[Belgrado]] * {{vlagland|Siprus}} – [[Nicosia]] * {{vlagland|Slowakye}} – [[Bratislava]] * {{vlagland|Slowenië}} – [[Ljubljana]] * {{vlagland|Spanje}} – [[Madrid]] * {{vlagland|Swede}} – [[Stockholm]] * {{vlagland|Switserland}} – [[Bern]] * {{vlagland|Tsjeggië}} – [[Praag]] * {{vlagland|Vatikaanstad}} – [[Vatikaanstad]] (die hele land is die hoofstad) * {{vlagland|Verenigde Koninkryk}} – [[Londen]] * {{vlagland|Wit-Rusland}} – [[Minsk]] * {{vlagland|Ysland}} – [[Reykjavik]] }} === Hoofstede van [[Noord-Amerika]] === {{columns-list|3| * {{vlagland|Antigua en Barbuda}} – [[St. John’s, Antigua en Barbuda|St. John’s]] * {{vlagland|Bahamas}} – [[Nassau]] * {{vlagland|Barbados}} – [[Bridgetown, Barbados|Bridgetown]] * {{vlagland|Belize}} – [[Belmopan]] * {{vlagland|Costa Rica}} – [[San José, Costa Rica|San José]] * {{vlagland|Dominica}} – [[Roseau]] * {{vlagland|Dominikaanse Republiek}} – [[Santo Domingo]] * {{vlagland|El Salvador}} – [[San Salvador]] * {{vlagland|Grenada}} – [[St. George’s, Grenada|St. George’s]] * {{vlagland|Guatemala}} – [[Guatemala]] * {{vlagland|Haïti}} – [[Port-au-Prince]] * {{vlagland|Honduras}} – [[Tegucigalpa]] * {{vlagland|Jamaika}} – [[Kingston, Jamaika|Kingston]] * {{vlagland|Kanada}} – [[Ottawa]] * {{vlagland|Kuba}} – [[Havana]] * {{vlagland|Meksiko}} – [[Meksikostad]] * {{vlagland|Nicaragua}} – [[Managua]] * {{vlagland|Panama}} – [[Panama-stad]] * {{vlagland|Sint Kitts en Nevis}} – [[Basseterre]] * {{vlagland|Sint Lucia}} – [[Castries]] * {{vlagland|Sint Vincent en die Grenadines}} – [[Kingstown]] * {{vlagland|Trinidad en Tobago}} – [[Port of Spain]] * {{vlagland|Verenigde State}} – [[Washington, D.C.]] }} === Hoofstede van lande in [[Oseanië]] === {{columns-list|3| * {{vlagland|Australië}} – [[Canberra]] * {{vlagland|Fidji}} – [[Suva]] * {{vlagland|Gefedereerde State van Mikronesië}} – [[Palikir]] * {{vlagland|Kiribati}} – [[Suid-Tarawa]] * {{vlagland|Marshalleilande}} – [[Majuro]] * {{vlagland|Nauru}} – geen, amptelike geboue in [[Yaren]] * {{vlagland|Nieu-Seeland}} – [[Wellington, Nieu-Seeland|Wellington]] * {{vlagland|Palau}} – [[Ngerulmud]] * {{vlagland|Papoea-Nieu-Guinee}} – [[Port Moresby]] * {{vlagland|Salomonseilande}} – [[Honiara]] * {{vlagland|Samoa}} – [[Apia]] * {{vlagland|Tonga}} – [[Nukuʻalofa]] * {{vlagland|Tuvalu}} – [[Funafuti]] * {{vlagland|Vanuatu}} – [[Port Vila]] }} === Hoofstede van lande in [[Suid-Amerika]] === {{columns-list|3| * {{vlagland|Argentinië}} – [[Buenos Aires]] * {{vlagland|Bolivië}} – [[La Paz]], [[Sucre]] * {{vlagland|Brasilië}} – [[Brasília]] * {{vlagland|Chili}} – [[Santiago de Chile|Santiago]] * {{vlagland|Colombia}} – [[Bogotá]] * {{vlagland|Ecuador}} – [[Quito]] * {{vlagland|Guyana}} – [[Georgetown, Guyana|Georgetown]] * {{vlagland|Paraguay}} – [[Asunción]] * {{vlagland|Peru}} – [[Lima]] * {{vlagland|Suriname}} – [[Paramaribo]] * {{vlagland|Uruguay}} – [[Montevideo]] * {{vlagland|Venezuela}} – [[Caracas]] }} == Hoofstede van afhanklike gebiede == {{columns-list|3| * {{vlagland|Akrotiri en Dhekelië}} – [[Episkopi]] * {{vlagland|Åland}} – [[Mariehamn]] * {{vlagland|Amerikaanse Maagde-eilande}} – [[Charlotte Amalie]] * {{vlagland|Amerikaans-Samoa}} – [[Pago Pago]] * {{vlagland|Anguilla}} – [[The Valley]] * {{vlagland|Aruba}} – [[Oranjestad]] * {{vlagland|Ascensioneiland}} – [[Georgetown, Ascension|Georgetown]] * {{vlagland|Asore}} – [[Ponta Delgada]] * {{vlagland|Bermuda}} – [[Hamilton]] * {{vlagland|Bonaire}} – [[Kralendijk]] * {{vlagland|Britse Indiese Oseaangebied}} – [[Diego Garcia]] * {{vlagland|Britse Maagde-eilande}} – [[Road Town]] * {{vlagland|Ceuta}} – [[Ceuta]] * {{vlagland|Cookeilande}} – [[Avarua]] * {{vlagland|Curaçao}} – [[Willemstad]] * {{vlagland|Eiland Man}} – [[Douglas (Man)|Douglas]] * {{vlagland|Falklandeilande}} – [[Stanley]] * {{vlagland|Faroëreilande}} – [[Tórshavn]] * {{vlagland|Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede}} – [[Sint Pierre, Réunion|Sint Pierre]] * {{vlagland|Frans-Guyana}} – [[Cayenne]] * {{vlagland|Frans-Polinesië}} – [[Papeete]] * {{vlagland|Gibraltar}} – [[Gibraltar]] * {{vlagland|Groenland}} – [[Nuuk]] * {{vlagland|Guadeloupe}} – [[Basse-Terre]] * {{vlagland|Guam}} – [[Hagåtña]] * {{vlagland|Guernsey}} – [[Saint Peter Port]] * {{vlagland|Hongkong}} – [[Hongkong]] * {{vlagland|Jersey}} – [[Saint Helier]] * {{vlagland|Kaaimanseilande}} – [[George Town, Kaaimanseilande|George Town]] * {{vlagland|Kerseiland}} – [[Flying Fish Cove]] * {{vlagland|Cocos (Keeling)-eilande}} – [[West Island]] * {{vlagland|Macau}} – [[Macau]] * {{vlagland|Madeiraeilande}} – [[Funchal]] * {{vlagland|Martinique}} – [[Fort-de-France]] * {{vlagland|Mayotte}} – [[Mamoudzou]] * {{vlagland|Melilla}} – [[Melilla]] * {{vlagland|Montserrat}} – [[Plymouth, Montserrat|Plymouth]] * {{vlagland|Nieu-Kaledonië}} – [[Nouméa]] * {{vlagland|Niue}} – [[Alofi]] * {{vlagland|Noord-Mariana-eilande}} – [[Saipan]] * {{vlagland|Norfolkeiland}} – [[Kingston, Norfolk|Kingston]] * {{vlagland|Paaseiland}} – [[Hanga Roa]] * {{vlagland|Pitcairn-eilande}} – [[Adamstown]] * {{vlagland|Puerto Rico}} – [[San Juan]] * {{vlagland|Réunion}} – [[Saint-Denis (Réunion)|Saint-Denis]] * {{vlagland|Saba}} – [[The Bottom]] * {{vlagland|Saint Barthelemy}} – [[Gustavia]] * {{vlagland|Sint-Martin}} – [[Marigot]] * {{vlagland|Saint-Pierre et Miquelon}} – [[Sint Pierre]] * {{vlagland|Sint Eustatius}} – [[Oranjestad (Sint Eustatius)|Oranjestad]] * {{vlagland|Sint Helena}} – [[Jamestown, Sint Helena|Jamestown]] * {{vlagland|Sint Maarten}} – [[Philipsburg]] * {{vlagland|Suid-Georgië en die Suidelike Sandwicheilande}} – [[King Edward Point]] * {{vlagland|Tokelau}} – wissel jaarliks tussen [[Atafu]], [[Nukunonu]] en [[Fakaofo]] * {{vlagland|Tristan da Cunha}} – [[Edinburgh of the Seven Seas]] * {{vlagland|Turks- en Caicoseilande}} – [[Cockburn Town]] * {{vlagland|Wallis en Futuna}} – [[Matāʻutu]] }} == Hoofstede van omstrede gebiede == {{columns-list|3| * ''{{vlagland|Abchasië}} – [[Soechoemi]]'' * ''{{vlagland|Arabiese Demokratiese Republiek Sahara}} – [[Laâyoune]]'' * ''{{vlagland|Kosovo}} – [[Pristina]]'' * ''{{vlagland|Republiek China}} – [[Taipei]]'' * ''{{vlagland|Somaliland}} – [[Hargeisa]]'' * ''{{vlagland|Suid-Ossetië}} – [[Zchinwali]]'' * ''{{vlagland|Transnistrië}} – [[Tiraspol]]'' * ''{{vlagland|Turkse Republiek van Noord-Siprus}} – [[Nicosia|Lefkoşa]]'' * ''{{vlagland|Volksrepubliek Donetsk}} – [[Donetsk]]'' * ''{{vlagland|Volksrepubliek Loehansk}} – [[Loehansk]]'' }} == Hoofstede van provinsies, deelstate, ens. == === Hoofstede van Suid-Afrikaanse provinsies === {{columns-list|3| * Die hoofstad van [[Gauteng]] is [[Johannesburg]]. (Pretoria is die nasionale hoofstad.) * Die hoofstad van [[Noordwes]] is [[Mahikeng]]. Dit vorm 'n eenheid met [[Mmabatho]], wat voorheen die hoofstad van [[Bophuthatswana]] was. * Die hoofstad van [[Limpopo]] is [[Polokwane]], wat vroeër [[Pietersburg]] genoem is. * Die hoofstad van [[Mpumalanga]] is [[Nelspruit]]. * Die hoofstad van [[KwaZulu-Natal]] is [[Pietermaritzburg]]. * Die hoofstad van die [[Vrystaat]] is [[Bloemfontein]]. * Die hoofstad van die [[Noord-Kaap]] is [[Kimberley]]. * Die hoofstad van die [[Wes-Kaap]] is [[Kaapstad]]. * Die hoofstad van die [[Oos-Kaap]] is [[Bhisho]]. }} === Hoofstede van die Nederlandse provinsies === {{columns-list|3| * Die hoofstad van [[Groningen (provinsie)|Groningen]] is [[Groningen (munisipaliteit)|Groningen]] * Die hoofstad van [[Friesland]] is [[Leeuwarden]] * Die hoofstad van [[Drenthe]] is [[Assen]] * Die hoofstad van [[Overijssel]] is [[Zwolle]] * Die hoofstad van [[Gelderland]] is [[Arnhem]] * Die hoofstad van [[Utrecht (provinsie)|Utrecht]] is [[Utrecht (munisipaliteit)|Utrecht]] * Die hoofstad van [[Noord-Holland]] is [[Haarlem, Nederland|Haarlem]] * Die hoofstad van [[Zuid-Holland]] is [[Den Haag]] * Die hoofstad van [[Zeeland]] is [[Middelburg, Zeeland|Middelburg]] * Die hoofstad van [[Noord-Brabant]] is [['s-Hertogenbosch]] * Die hoofstad van [[Limburg, Nederland|Limburg]] is [[Maastricht]] * Die hoofstad van [[Flevoland]] is [[Lelystad]] }} === Hoofstede van de Belgiese provinsies === {{columns-list|3| * Die hoofstad van [[Wes-Vlaandere]] is [[Brugge]] * Die hoofstad van [[Oos-Vlaandere]] is [[Gent]] * Die hoofstad van [[Antwerpen (provinsie)|Antwerpen]] is [[Antwerpen]] * Die hoofstad van [[Limburg, België|Limburg]] is [[Hasselt, België|Hasselt]] * Die hoofstad van [[Vlaams-Brabant]] is [[Leuven]] * Die hoofstad van [[Waals-Brabant]] is [[Waver]] * Die hoofstad van [[Hainaut]] is [[Mons]] * Die hoofstad van [[Namur (provinsie)|Namur]] is [[Namur (stad)|Namur]] * Die hoofstad van [[Luik (provinsie)|Luik]] is [[Luik (stad)|Luik]] * Die hoofstad van [[Luxemburg (provinsie)|Luxemburg]] is [[Aarlen]] }} * Die hoofstad van die [[Vlaandere|Vlaamse Gemeenskap/Geweste]] is [[Brussel]] * Die hoofstad van die [[Franse Gemeenskap van België|Franse Gemeenskap]] is [[Brussel]] * Die hoofstad van die [[Wallonie|Waalse Geweste]] is [[Namur (stad)|Namur]] * Die hoofstad van die [[Duitstalige Gemeenskap van België|Duitstalige Gemeenskap]] is [[Eupen]] === Hoofstede van state van die Verenigde State === {{columns-list|3| * [[Alabama]] – [[Montgomery, Alabama|Montgomery]] * [[Alaska]] – [[Juneau]] * [[Arizona]] – [[Phoenix, Arizona|Phoenix]] * [[Arkansas]] – [[Little Rock]] * [[Colorado]] – [[Denver]] * [[Connecticut]] – [[Hartford]] * [[Delaware]] – [[Dover, Delaware|Dover]] * [[Florida]] – [[Tallahassee]] * [[Georgia]] – [[Atlanta]] * [[Hawaii]] – [[Honolulu]] * [[Idaho]] – [[Boise]] * [[Illinois]] – [[Springfield, Illinois|Springfield]] * [[Indiana]] – [[Indianapolis]] * [[Iowa]] – [[Des Moines]] * [[Kalifornië]] – [[Sacramento]] * [[Kansas]] – [[Topeka]] * [[Kentucky]] – [[Frankfort, Kentucky|Frankfort]] * [[Louisiana]] – [[Baton Rouge]] * [[Maine]] – [[Augusta, Maine|Augusta]] * [[Maryland]] – [[Annapolis]] * [[Massachusetts]] – [[Boston]] * [[Michigan]] – [[Lansing]] * [[Minnesota]] – [[Saint Paul]] * [[Mississippi]] – [[Jackson, Mississippi|Jackson]] * [[Missouri]] – [[Jefferson City]] * [[Montana]] – [[Helena, Montana|Helena]] * [[Nebraska]] – [[Lincoln, Nebraska|Lincoln]] * [[Nevada]] – [[Carson City]] * [[New Hampshire]] – [[Concord, New Hampshire|Concord]] * [[New Jersey]] – [[Trenton]] * [[New York (deelstaat)|New York]] – [[Albany, New York|Albany]] * [[Nieu-Meksiko]] – [[Santa Fe, Nieu-Meksiko|Santa Fe]] * [[Ohio]] – [[Columbus, Ohio|Columbus]] * [[Noord-Carolina]] – [[Raleigh]] * [[Noord-Dakota]] – [[Bismarck]] * [[Oklahoma]] – [[Oklahoma City]] * [[Oregon]] – [[Salem, Oregon|Salem]] * [[Pennsilvanië]] – [[Harrisburg]] * [[Rhode Island]] – [[Providence]] * [[Suid-Carolina]] – [[Columbia]] * [[Suid-Dakota]] – [[Pierre]] * [[Tennessee]] – [[Nashville]] * [[Texas]] – [[Austin, Texas|Austin]] * [[Utah]] – [[Salt Lake City]] * [[Vermont]] – [[Montpelier, Vermont|Montpelier]] * [[Virginië]] – [[Richmond, Virginië|Richmond]] * [[Washington (deelstaat)|Washington]] – [[Olympia, Washington|Olympia]] * [[Wes-Virginië]] – [[Charleston, Wes-Virginië|Charleston]] * [[Wisconsin]] – [[Madison]] * [[Wyoming]] – [[Cheyenne]] }} Die hoofstede van die deelstate van die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] is tradisioneel kleiner stede wat spesiaal aangewys word vir dié taak. == Sien ook == * [[Lys van lande]] * [[Lys van afhanklike gebiede]] * [[Lys van omstrede gebiede]] == Bronne == {{Mieliestronk|url=http://www.mieliestronk.com/provinsies.html}} {{Hoofstede in Afrika}} {{Hoofstede in Asië}} {{Hoofstede in Europa}} {{Hoofstede in Noord-Amerika}} {{Hoofstede in Oseanië}} {{Hoofstede in Suid-Amerika}} {{Normdata}} [[Kategorie:Hoofstede| ]] [[Kategorie:Lyste|Hoofstede]] 560n7bdlr8lqskhod05xqr92va5g4h9 2814566 2814555 2025-06-20T21:20:04Z SpesBona 2720 Puntland het in 2024 aangekondig om "onafhanklik" op te tree; (Oos-)Jerusalem is in 1967 deur Israel beset. 2814566 wikitext text/x-wiki [[Lêer:BlankMap-World-v2.png|duimnael|400px|Soewereine lande in 2015]] Hier volg 'n '''lys van [[hoofstad|hoofstede]]'''. == Hoofstede van onafhanklike lande == === Hoofstede van [[Afrika]]lande === {{columns-list|3| * {{vlagland|Algerië}} – [[Algiers]] * {{vlagland|Angola}} – [[Luanda]] * {{vlagland|Benin}} – [[Porto-Novo]], [[Cotonou]] (regeringsetel) * {{vlagland|Botswana}} – [[Gaborone]] * {{vlagland|Burkina Faso}} – [[Ouagadougou]] * {{vlagland|Burundi}} – [[Gitega]] * {{vlagland|Comore-eilande}} – [[Moroni]] * {{vlagland|Djiboeti}} – [[Djiboeti (stad)|Djiboetistad]] * {{vlagland|Egipte}} – [[Kaïro]] * {{vlagland|Ekwatoriaal-Guinee}} – [[Malabo]] * {{vlagland|Eritrea}} – [[Asmara]] * {{vlagland|eSwatini}} – [[Mbabane]] * {{vlagland|Ethiopië}} – [[Addis Abeba]] * {{vlagland|Gaboen}} – [[Libreville]] * {{vlagland|Gambië}} – [[Banjul]] * {{vlagland|Ghana}} – [[Accra]] * {{vlagland|Guinee}} – [[Conakry]] * {{vlagland|Guinee-Bissau}} – [[Bissau]] * {{vlagland|Ivoorkus}} – [[Yamoussoukro]] * {{vlagland|Kameroen}} – [[Yaoundé]] * {{vlagland|Kenia}} – [[Nairobi]] * {{vlagland|Republiek die Kongo}} – [[Brazzaville]] * {{vlagland|Demokratiese Republiek die Kongo}} – [[Kinshasa]] * {{vlagland|Lesotho}} – [[Maseru]] * {{vlagland|Liberië}} – [[Monrovia]] * {{vlagland|Libië}} – [[Tripoli]] * {{vlagland|Madagaskar}} – [[Antananarivo]] * {{vlagland|Malawi}} – [[Lilongwe]] * {{vlagland|Mali}} – [[Bamako]] * {{vlagland|Marokko}} – [[Rabat]] * {{vlagland|Mauritanië}} – [[Nouakchott]] * {{vlagland|Mauritius}} – [[Port Louis]] * {{vlagland|Mosambiek}} – [[Maputo]] * {{vlagland|Namibië}} – [[Windhoek]] * {{vlagland|Niger}} – [[Niamey]] * {{vlagland|Nigerië}} – [[Abuja]] * {{vlagland|Rwanda}} – [[Kigali]] * {{vlagland|São Tomé en Principe}} – [[São Tomé]] * {{vlagland|Senegal}} – [[Dakar]] * {{vlagland|Sentraal-Afrikaanse Republiek}} – [[Bangui]] * {{vlagland|Seychelle}} – [[Victoria (Seychelle)|Victoria]] * {{vlagland|Sierra Leone}} – [[Freetown, Sierra Leone|Freetown]] * {{vlagland|Soedan}} – [[Khartoem]] * {{vlagland|Somalië}} – [[Mogadisjoe]] * {{vlagland|Suid-Afrika}} – [[Kaapstad]], [[Pretoria]], [[Bloemfontein]] * {{vlagland|Suid-Soedan}} – [[Joeba]] * {{vlagland|Tanzanië}} – [[Dodoma]] * {{vlagland|Togo}} – [[Lomé]] * {{vlagland|Tsjad}} – [[N'Djamena]] * {{vlagland|Tunisië}} – [[Tunis]] * {{vlagland|Uganda}} – [[Kampala]] * {{vlagland|Zambië}} – [[Lusaka]] * {{vlagland|Zimbabwe}} – [[Harare]] }} === Hoofstede van [[Asië|Asiatiese]] lande === {{columns-list|3| * {{vlagland|Afghanistan}} – [[Kaboel]] * {{vlagland|Armenië}} – [[Jerewan]] * {{vlagland|Azerbeidjan}} – [[Bakoe]] * {{vlagland|Bahrein}} – [[Manama]] * {{vlagland|Bangladesj}} – [[Dhaka]] * {{vlagland|Bhoetan}} – [[Thimphu]] * {{vlagland|Broenei}} – [[Bandar Seri Begawan]] * {{vlagland|Filippyne}} – [[Manila]] * {{vlagland|Georgië}} – [[Tbilisi]] * {{vlagland|Indië}} – [[Nieu-Delhi]] * {{vlagland|Indonesië}} – [[Djakarta]] * {{vlagland|Irak}} – [[Bagdad]] * {{vlagland|Iran}} – [[Teheran]] * {{vlagland|Israel}} – [[Tel Aviv]]/[[Jerusalem]]¹ * {{vlagland|Japan}} – [[Tokio]] * {{vlagland|Jemen}} – [[Sanaa]] * {{vlagland|Jordanië}} – [[Amman]] * {{vlagland|Kambodja}} – [[Phnom Penh]] * {{vlagland|Kasakstan}} – [[Noersoeltan]] * {{vlagland|Katar}} – [[Doha]] * {{vlagland|Kirgisië}} – [[Bisjkek]] * {{vlagland|Koeweit}} – [[Koeweit (stad)|Koeweit]] * {{vlagland|Laos}} – [[Vientiane]] * {{vlagland|Libanon}} – [[Beiroet]] * {{vlagland|Maledive-eilande}} – [[Malé]] * {{vlagland|Maleisië}} – [[Kuala Lumpur]] * {{vlagland|Mianmar}} – [[Naypyidaw]] * {{vlagland|Mongolië}} – [[Ulaanbaatar]] * {{vlagland|Nepal}} – [[Katmandoe]] * {{vlagland|Noord-Korea}} – [[Pjongjang]] * {{vlagland|Oesbekistan}} – [[Tasjkent]] * {{vlagland|Oman}} – [[Maskat]] * {{vlagland|Oos-Timor}} – [[Dili]] * {{vlagland|Pakistan}} – [[Islamabad]] * {{vlagland|Staat Palestina}} – [[Ramallah]]/(Oos-)[[Jerusalem]]² * {{vlagland|Saoedi-Arabië}} – [[Riaad]] * {{vlagland|Singapoer}} – [[Singapoer]] * {{vlagland|Sri Lanka}} – [[Colombo]], [[Sri Jayawardenepura Kotte]] * {{vlagland|Sirië}} – [[Damaskus]] * {{vlagland|Suid-Korea}} – [[Seoel]] * {{vlagland|Tadjikistan}} – [[Doesjanbe]] * {{vlagland|Thailand}} – [[Bangkok]] * {{vlagland|Turkye}} – [[Ankara]] * {{vlagland|Turkmenistan}} – [[Asjchabat]] * {{vlagland|Verenigde Arabiese Emirate}} – [[Aboe Dhabi]] * {{vlagland|Viëtnam}} – [[Hanoi]] * {{vlagland|Volksrepubliek China}} – [[Beijing]] }} ¹Israel beskou Jerusalem as sy hoofstad, maar dit word slegs deur enkele ander lande erken. Die [[Europese Unie]] beskou [[Tel Aviv]] as hoofstad van Israel. ²Palestina beskou (Oos-)Jerusalem as sy hoofstad, maar dit is sedert 1967 deur Israel beset. Die meeste lande erken Jerusalem as die hoofstad van Palestina. === Hoofstede van [[Europa|Europese]] lande === {{columns-list|3| * {{vlagland|Albanië}} – [[Tirana]] * {{vlagland|Andorra}} – [[Andorra la Vella]] * {{vlagland|België}} – [[Brussel]] * {{vlagland|Bosnië en Herzegowina}} – [[Sarajevo]] * {{vlagland|Bulgarye}} – [[Sofia]] * {{vlagland|Denemarke}} – [[Kopenhagen]] * {{vlagland|Duitsland}} – [[Berlyn]] * {{vlagland|Estland}} – [[Tallinn]] * {{vlagland|Finland}} – [[Helsinki]] * {{vlagland|Frankryk}} – [[Parys]] * {{vlagland|Griekeland}} – [[Athene]] * {{vlagland|Hongarye}} – [[Boedapest]] * {{vlagland|Italië}} – [[Rome]] * {{vlagland|Kroasië}} – [[Zagreb]] * {{vlagland|Letland}} – [[Riga]] * {{vlagland|Liechtenstein}} – [[Vaduz]] * {{vlagland|Litaue}} – [[Vilnius]] * {{vlagland|Luxemburg}} – [[Luxemburg (stad)|Luxemburg]] * {{vlagland|Malta}} – [[Valletta]] * {{vlagland|Moldowa}} – [[Chișinău]] * {{vlagland|Monaco}} – [[Monaco]] * {{vlagland|Montenegro}} – [[Podgorica]] * {{vlagland|Nederland}} – [[Amsterdam]] * {{vlagland|Noord-Masedonië}} – [[Skopje]] * {{vlagland|Noorweë}} – [[Oslo]] * {{vlagland|Oekraïne}} – [[Kijif]] * {{vlagland|Oostenryk}} – [[Wene]] * {{vlagland|Pole}} – [[Warskou]] * {{vlagland|Portugal}} – [[Lissabon]] * {{vlagland|Republiek Ierland}} – [[Dublin]] * {{vlagland|Roemenië}} – [[Boekarest]] * {{vlagland|Rusland}} – [[Moskou]] * {{vlagland|San Marino}} – [[San Marino (stad)|San Marino-stad]] * {{vlagland|Serwië}} – [[Belgrado]] * {{vlagland|Siprus}} – [[Nicosia]] * {{vlagland|Slowakye}} – [[Bratislava]] * {{vlagland|Slowenië}} – [[Ljubljana]] * {{vlagland|Spanje}} – [[Madrid]] * {{vlagland|Swede}} – [[Stockholm]] * {{vlagland|Switserland}} – [[Bern]] * {{vlagland|Tsjeggië}} – [[Praag]] * {{vlagland|Vatikaanstad}} – [[Vatikaanstad]] (die hele land is die hoofstad) * {{vlagland|Verenigde Koninkryk}} – [[Londen]] * {{vlagland|Wit-Rusland}} – [[Minsk]] * {{vlagland|Ysland}} – [[Reykjavik]] }} === Hoofstede van [[Noord-Amerika]] === {{columns-list|3| * {{vlagland|Antigua en Barbuda}} – [[St. John’s, Antigua en Barbuda|St. John’s]] * {{vlagland|Bahamas}} – [[Nassau]] * {{vlagland|Barbados}} – [[Bridgetown, Barbados|Bridgetown]] * {{vlagland|Belize}} – [[Belmopan]] * {{vlagland|Costa Rica}} – [[San José, Costa Rica|San José]] * {{vlagland|Dominica}} – [[Roseau]] * {{vlagland|Dominikaanse Republiek}} – [[Santo Domingo]] * {{vlagland|El Salvador}} – [[San Salvador]] * {{vlagland|Grenada}} – [[St. George’s, Grenada|St. George’s]] * {{vlagland|Guatemala}} – [[Guatemala]] * {{vlagland|Haïti}} – [[Port-au-Prince]] * {{vlagland|Honduras}} – [[Tegucigalpa]] * {{vlagland|Jamaika}} – [[Kingston, Jamaika|Kingston]] * {{vlagland|Kanada}} – [[Ottawa]] * {{vlagland|Kuba}} – [[Havana]] * {{vlagland|Meksiko}} – [[Meksikostad]] * {{vlagland|Nicaragua}} – [[Managua]] * {{vlagland|Panama}} – [[Panama-stad]] * {{vlagland|Sint Kitts en Nevis}} – [[Basseterre]] * {{vlagland|Sint Lucia}} – [[Castries]] * {{vlagland|Sint Vincent en die Grenadines}} – [[Kingstown]] * {{vlagland|Trinidad en Tobago}} – [[Port of Spain]] * {{vlagland|Verenigde State}} – [[Washington, D.C.]] }} === Hoofstede van lande in [[Oseanië]] === {{columns-list|3| * {{vlagland|Australië}} – [[Canberra]] * {{vlagland|Fidji}} – [[Suva]] * {{vlagland|Gefedereerde State van Mikronesië}} – [[Palikir]] * {{vlagland|Kiribati}} – [[Suid-Tarawa]] * {{vlagland|Marshalleilande}} – [[Majuro]] * {{vlagland|Nauru}} – geen, amptelike geboue in [[Yaren]] * {{vlagland|Nieu-Seeland}} – [[Wellington, Nieu-Seeland|Wellington]] * {{vlagland|Palau}} – [[Ngerulmud]] * {{vlagland|Papoea-Nieu-Guinee}} – [[Port Moresby]] * {{vlagland|Salomonseilande}} – [[Honiara]] * {{vlagland|Samoa}} – [[Apia]] * {{vlagland|Tonga}} – [[Nukuʻalofa]] * {{vlagland|Tuvalu}} – [[Funafuti]] * {{vlagland|Vanuatu}} – [[Port Vila]] }} === Hoofstede van lande in [[Suid-Amerika]] === {{columns-list|3| * {{vlagland|Argentinië}} – [[Buenos Aires]] * {{vlagland|Bolivië}} – [[La Paz]], [[Sucre]] * {{vlagland|Brasilië}} – [[Brasília]] * {{vlagland|Chili}} – [[Santiago de Chile|Santiago]] * {{vlagland|Colombia}} – [[Bogotá]] * {{vlagland|Ecuador}} – [[Quito]] * {{vlagland|Guyana}} – [[Georgetown, Guyana|Georgetown]] * {{vlagland|Paraguay}} – [[Asunción]] * {{vlagland|Peru}} – [[Lima]] * {{vlagland|Suriname}} – [[Paramaribo]] * {{vlagland|Uruguay}} – [[Montevideo]] * {{vlagland|Venezuela}} – [[Caracas]] }} == Hoofstede van afhanklike gebiede == {{columns-list|3| * {{vlagland|Akrotiri en Dhekelië}} – [[Episkopi]] * {{vlagland|Åland}} – [[Mariehamn]] * {{vlagland|Amerikaanse Maagde-eilande}} – [[Charlotte Amalie]] * {{vlagland|Amerikaans-Samoa}} – [[Pago Pago]] * {{vlagland|Anguilla}} – [[The Valley]] * {{vlagland|Aruba}} – [[Oranjestad]] * {{vlagland|Ascensioneiland}} – [[Georgetown, Ascension|Georgetown]] * {{vlagland|Asore}} – [[Ponta Delgada]] * {{vlagland|Bermuda}} – [[Hamilton]] * {{vlagland|Bonaire}} – [[Kralendijk]] * {{vlagland|Britse Indiese Oseaangebied}} – [[Diego Garcia]] * {{vlagland|Britse Maagde-eilande}} – [[Road Town]] * {{vlagland|Ceuta}} – [[Ceuta]] * {{vlagland|Cookeilande}} – [[Avarua]] * {{vlagland|Curaçao}} – [[Willemstad]] * {{vlagland|Eiland Man}} – [[Douglas (Man)|Douglas]] * {{vlagland|Falklandeilande}} – [[Stanley]] * {{vlagland|Faroëreilande}} – [[Tórshavn]] * {{vlagland|Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede}} – [[Sint Pierre, Réunion|Sint Pierre]] * {{vlagland|Frans-Guyana}} – [[Cayenne]] * {{vlagland|Frans-Polinesië}} – [[Papeete]] * {{vlagland|Gibraltar}} – [[Gibraltar]] * {{vlagland|Groenland}} – [[Nuuk]] * {{vlagland|Guadeloupe}} – [[Basse-Terre]] * {{vlagland|Guam}} – [[Hagåtña]] * {{vlagland|Guernsey}} – [[Saint Peter Port]] * {{vlagland|Hongkong}} – [[Hongkong]] * {{vlagland|Jersey}} – [[Saint Helier]] * {{vlagland|Kaaimanseilande}} – [[George Town, Kaaimanseilande|George Town]] * {{vlagland|Kerseiland}} – [[Flying Fish Cove]] * {{vlagland|Cocos (Keeling)-eilande}} – [[West Island]] * {{vlagland|Macau}} – [[Macau]] * {{vlagland|Madeiraeilande}} – [[Funchal]] * {{vlagland|Martinique}} – [[Fort-de-France]] * {{vlagland|Mayotte}} – [[Mamoudzou]] * {{vlagland|Melilla}} – [[Melilla]] * {{vlagland|Montserrat}} – [[Plymouth, Montserrat|Plymouth]] * {{vlagland|Nieu-Kaledonië}} – [[Nouméa]] * {{vlagland|Niue}} – [[Alofi]] * {{vlagland|Noord-Mariana-eilande}} – [[Saipan]] * {{vlagland|Norfolkeiland}} – [[Kingston, Norfolk|Kingston]] * {{vlagland|Paaseiland}} – [[Hanga Roa]] * {{vlagland|Pitcairn-eilande}} – [[Adamstown]] * {{vlagland|Puerto Rico}} – [[San Juan]] * {{vlagland|Réunion}} – [[Saint-Denis (Réunion)|Saint-Denis]] * {{vlagland|Saba}} – [[The Bottom]] * {{vlagland|Saint Barthelemy}} – [[Gustavia]] * {{vlagland|Sint-Martin}} – [[Marigot]] * {{vlagland|Saint-Pierre et Miquelon}} – [[Sint Pierre]] * {{vlagland|Sint Eustatius}} – [[Oranjestad (Sint Eustatius)|Oranjestad]] * {{vlagland|Sint Helena}} – [[Jamestown, Sint Helena|Jamestown]] * {{vlagland|Sint Maarten}} – [[Philipsburg]] * {{vlagland|Suid-Georgië en die Suidelike Sandwicheilande}} – [[King Edward Point]] * {{vlagland|Tokelau}} – wissel jaarliks tussen [[Atafu]], [[Nukunonu]] en [[Fakaofo]] * {{vlagland|Tristan da Cunha}} – [[Edinburgh of the Seven Seas]] * {{vlagland|Turks- en Caicoseilande}} – [[Cockburn Town]] * {{vlagland|Wallis en Futuna}} – [[Matāʻutu]] }} == Hoofstede van omstrede gebiede == {{columns-list|3| * ''{{vlagland|Abchasië}} – [[Soechoemi]]'' * ''{{vlagland|Arabiese Demokratiese Republiek Sahara}} – [[Laâyoune]]'' * ''{{vlagland|Kosovo}} – [[Pristina]]'' * ''{{vlagland|Puntland}} – [[Garoowe]]'' * ''{{vlagland|Republiek China}} – [[Taipei]]'' * ''{{vlagland|Somaliland}} – [[Hargeisa]]'' * ''{{vlagland|Suid-Ossetië}} – [[Zchinwali]]'' * ''{{vlagland|Transnistrië}} – [[Tiraspol]]'' * ''{{vlagland|Turkse Republiek van Noord-Siprus}} – [[Nicosia|Lefkoşa]]'' * ''{{vlagland|Volksrepubliek Donetsk}} – [[Donetsk]]'' * ''{{vlagland|Volksrepubliek Loehansk}} – [[Loehansk]]'' }} == Hoofstede van provinsies, deelstate, ens. == === Hoofstede van Suid-Afrikaanse provinsies === {{columns-list|3| * Die hoofstad van [[Gauteng]] is [[Johannesburg]]. (Pretoria is die nasionale hoofstad.) * Die hoofstad van [[Noordwes]] is [[Mahikeng]]. Dit vorm 'n eenheid met [[Mmabatho]], wat voorheen die hoofstad van [[Bophuthatswana]] was. * Die hoofstad van [[Limpopo]] is [[Polokwane]], wat vroeër [[Pietersburg]] genoem is. * Die hoofstad van [[Mpumalanga]] is [[Nelspruit]]. * Die hoofstad van [[KwaZulu-Natal]] is [[Pietermaritzburg]]. * Die hoofstad van die [[Vrystaat]] is [[Bloemfontein]]. * Die hoofstad van die [[Noord-Kaap]] is [[Kimberley]]. * Die hoofstad van die [[Wes-Kaap]] is [[Kaapstad]]. * Die hoofstad van die [[Oos-Kaap]] is [[Bhisho]]. }} === Hoofstede van die Nederlandse provinsies === {{columns-list|3| * Die hoofstad van [[Groningen (provinsie)|Groningen]] is [[Groningen (munisipaliteit)|Groningen]] * Die hoofstad van [[Friesland]] is [[Leeuwarden]] * Die hoofstad van [[Drenthe]] is [[Assen]] * Die hoofstad van [[Overijssel]] is [[Zwolle]] * Die hoofstad van [[Gelderland]] is [[Arnhem]] * Die hoofstad van [[Utrecht (provinsie)|Utrecht]] is [[Utrecht (munisipaliteit)|Utrecht]] * Die hoofstad van [[Noord-Holland]] is [[Haarlem, Nederland|Haarlem]] * Die hoofstad van [[Zuid-Holland]] is [[Den Haag]] * Die hoofstad van [[Zeeland]] is [[Middelburg, Zeeland|Middelburg]] * Die hoofstad van [[Noord-Brabant]] is [['s-Hertogenbosch]] * Die hoofstad van [[Limburg, Nederland|Limburg]] is [[Maastricht]] * Die hoofstad van [[Flevoland]] is [[Lelystad]] }} === Hoofstede van de Belgiese provinsies === {{columns-list|3| * Die hoofstad van [[Wes-Vlaandere]] is [[Brugge]] * Die hoofstad van [[Oos-Vlaandere]] is [[Gent]] * Die hoofstad van [[Antwerpen (provinsie)|Antwerpen]] is [[Antwerpen]] * Die hoofstad van [[Limburg, België|Limburg]] is [[Hasselt, België|Hasselt]] * Die hoofstad van [[Vlaams-Brabant]] is [[Leuven]] * Die hoofstad van [[Waals-Brabant]] is [[Waver]] * Die hoofstad van [[Hainaut]] is [[Mons]] * Die hoofstad van [[Namur (provinsie)|Namur]] is [[Namur (stad)|Namur]] * Die hoofstad van [[Luik (provinsie)|Luik]] is [[Luik (stad)|Luik]] * Die hoofstad van [[Luxemburg (provinsie)|Luxemburg]] is [[Aarlen]] }} * Die hoofstad van die [[Vlaandere|Vlaamse Gemeenskap/Geweste]] is [[Brussel]] * Die hoofstad van die [[Franse Gemeenskap van België|Franse Gemeenskap]] is [[Brussel]] * Die hoofstad van die [[Wallonie|Waalse Geweste]] is [[Namur (stad)|Namur]] * Die hoofstad van die [[Duitstalige Gemeenskap van België|Duitstalige Gemeenskap]] is [[Eupen]] === Hoofstede van state van die Verenigde State === {{columns-list|3| * [[Alabama]] – [[Montgomery, Alabama|Montgomery]] * [[Alaska]] – [[Juneau]] * [[Arizona]] – [[Phoenix, Arizona|Phoenix]] * [[Arkansas]] – [[Little Rock]] * [[Colorado]] – [[Denver]] * [[Connecticut]] – [[Hartford]] * [[Delaware]] – [[Dover, Delaware|Dover]] * [[Florida]] – [[Tallahassee]] * [[Georgia]] – [[Atlanta]] * [[Hawaii]] – [[Honolulu]] * [[Idaho]] – [[Boise]] * [[Illinois]] – [[Springfield, Illinois|Springfield]] * [[Indiana]] – [[Indianapolis]] * [[Iowa]] – [[Des Moines]] * [[Kalifornië]] – [[Sacramento]] * [[Kansas]] – [[Topeka]] * [[Kentucky]] – [[Frankfort, Kentucky|Frankfort]] * [[Louisiana]] – [[Baton Rouge]] * [[Maine]] – [[Augusta, Maine|Augusta]] * [[Maryland]] – [[Annapolis]] * [[Massachusetts]] – [[Boston]] * [[Michigan]] – [[Lansing]] * [[Minnesota]] – [[Saint Paul]] * [[Mississippi]] – [[Jackson, Mississippi|Jackson]] * [[Missouri]] – [[Jefferson City]] * [[Montana]] – [[Helena, Montana|Helena]] * [[Nebraska]] – [[Lincoln, Nebraska|Lincoln]] * [[Nevada]] – [[Carson City]] * [[New Hampshire]] – [[Concord, New Hampshire|Concord]] * [[New Jersey]] – [[Trenton]] * [[New York (deelstaat)|New York]] – [[Albany, New York|Albany]] * [[Nieu-Meksiko]] – [[Santa Fe, Nieu-Meksiko|Santa Fe]] * [[Ohio]] – [[Columbus, Ohio|Columbus]] * [[Noord-Carolina]] – [[Raleigh]] * [[Noord-Dakota]] – [[Bismarck]] * [[Oklahoma]] – [[Oklahoma City]] * [[Oregon]] – [[Salem, Oregon|Salem]] * [[Pennsilvanië]] – [[Harrisburg]] * [[Rhode Island]] – [[Providence]] * [[Suid-Carolina]] – [[Columbia]] * [[Suid-Dakota]] – [[Pierre]] * [[Tennessee]] – [[Nashville]] * [[Texas]] – [[Austin, Texas|Austin]] * [[Utah]] – [[Salt Lake City]] * [[Vermont]] – [[Montpelier, Vermont|Montpelier]] * [[Virginië]] – [[Richmond, Virginië|Richmond]] * [[Washington (deelstaat)|Washington]] – [[Olympia, Washington|Olympia]] * [[Wes-Virginië]] – [[Charleston, Wes-Virginië|Charleston]] * [[Wisconsin]] – [[Madison]] * [[Wyoming]] – [[Cheyenne]] }} Die hoofstede van die deelstate van die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] is tradisioneel kleiner stede wat spesiaal aangewys word vir dié taak. == Sien ook == * [[Lys van lande]] * [[Lys van afhanklike gebiede]] * [[Lys van omstrede gebiede]] == Bronne == * {{Mieliestronk|url=http://www.mieliestronk.com/provinsies.html}} {{Hoofstede in Afrika}} {{Hoofstede in Asië}} {{Hoofstede in Europa}} {{Hoofstede in Noord-Amerika}} {{Hoofstede in Oseanië}} {{Hoofstede in Suid-Amerika}} {{Normdata}} [[Kategorie:Hoofstede| ]] [[Kategorie:Lyste|Hoofstede]] p8shj4tjplm3uj2hzt1ciqzyqsgu8qq 0 14761 2814486 2391381 2025-06-20T15:29:59Z AFM 21229 2814486 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Eekhoring | image = Eastern Grey Squirrel in St James's Park, London - Nov 2006 edit.jpg | image_width = 250px | image_caption = 'n [[Gryseekhoring]] (''Sciurus carolinensis'') | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Mammalia]] | ordo = [[Rodentia]] | familia = '''''Sciuridae''''' }} 'n '''Eekhoring''' is die volksnaam vir 'n [[knaagdier]] van die familie ''Sciuridae'' (van die [[Grieks]] ''skia'' wat "skaduwee" en ''oura'' wat "stert" beteken; met ander woorde "die stert wat 'n skaduwee werp"). Eekhorings word wyd aangetref: in [[Europa]], [[Asië]], [[Noord-Amerika|Noord]]- en [[Suid-Amerika]], en in [[Afrika]]. == Kos en eetgedrag == Die eekhoring is amper sinoniem met die versameling en berging van [[neut]]e vir die [[winter]]. Die dier is geneig om die neute te bêre, waar dit ook al die kans kry om dit te versteek, maar onthou baie goed waar dit weggesteek is. Anders as [[haas|hase]] en [[wildsbok]]ke kan 'n eekhoring nie vesels soos [[sellulose]] verteer nie, en maak dit dus staat op kosse ryk aan proteïen, koolhidrate en vet. Vroeglente is die moeilikste tyd van die jaar vir die eekhoring; die neute begin ontkiem en is dus nie meer as voedselbron beskikbaar nie, maar dit is nog te vroeg vir ander kosse. Die dier vreet gedurende hierdie tyd hoofsaaklik die botsels van die bome in sy omgewing. Die eekhoring is in der waarheid 'n [[omnivoor]]; dit vreet benewens 'n wye verskeidenheid plantkos, ook [[insek]]te, [[Eier (voedsel)|eiers]], en selfs klein [[voël]]s, ander klein [[soogdier]]e en [[padda]]s. Eekhorings is slim – berug daarvoor dat hulle kos uit voëlvoerders gaps of dat hulle hulle in beskutte strukture soos solders tuis maak. [[Lêer:Lightmatter wild squirrel.jpg|duimnael|250px|'n Eekhoring gretig aan die knibbel aan 'n neut.]] Die eekhoring word weens sy gewoonte om aan allerhande eetbare en oneetbare voorwerpe te knibbel, dikwels as 'n plaag beskou. Dié hebbelikheid help om die eekhoring se tande skerp te hou en af te slyt. (Baie soorte knaagdiere se tande hou aan groei). 'n Eekhoring kan mak gemaak word om uit 'n mens se hand te eet. Dit is nie 'n raadsame ding om te doen nie, want die dier kan siekte dra. == Eekhorings as kos == Tot onlangs toe is eekhoringvleis as 'n soort wildsvleis in sekere dele van die [[Verenigde State]] beskou. Dit word geredelik as plaasvervanger vir haasvleis of [[hoender]] in resepte gebruik. ==Suid-Afrika== [[Cecil John Rhodes]] het die grys eekhoring (Sciurus carolinesis) in die land ingevoer om die Kaap vir sy Europese inwoners meer aantreklik te maak. Die eekhoring was veronderstel om net in die uitheemse eikebome te bly. Hulle het egter uitgewyk na die denneplantasies en vrugteboorde, waar hulle heelwat skade aanrig. Die grys eekhoring kom net voor waar daar redelike hoeveelhede van die uitheemse [[Pinus pinea]], [[Pinus pinaster]] en [[Quercus robur]] groei. Die dier versprei slegs wyer deur mense wat hom rondkarwei. [[Swellendam]] is so ongeveer die oostelike grens van die verspreidingsgebied. == Galery == <gallery> Lêer:Eichhörnchen Düsseldorf Hofgarten edit.jpg|'n Rooi-eekhoring (''Sciurus vulgaris'') met sy winterpels, in Düsseldorf, Duitsland. Lêer:Japanese Squirrel edited version.jpg|'n Japannese eekhoring (''Sciurus lis''). Lêer:Common Squirrel.jpg|Die gryseekhoorn (''Sciurus carolinensis'') wat in die ooste van die VSA voorkom. Lêer:Blacksquirrelrev.jpg|Sommige eekhoorns, soos hierdie gryseekhoorn, ondergaan 'n melanistiese fase, waartydens hulle pels verdonker. Lêer:Xerus inauris.jpg|Twee [[waaierstertmeerkat]]te (''Xerus inauris''). Lêer:Golden-Mantled Ground Squirrel, Mount Rainier, July 2006.jpg|''Spermophilus saturatus'', wat in die woude van Noord-Amerika voorkom. </gallery> == Bron == * Davidson, Alan. Oxford Companion to Food (1999), "Squirrel". p.&nbsp;750 ISBN 0-19-211579-0 == Eksterne skakels == * {{Wikt-inlyn|eekhoring}} * [http://www.angelfire.com/fl/scalisti/species.html 'n Volledige lys van die 'Sciuridae'] * [http://www.thosedarnsquirrels.com/ Eekhoringfotografie] == Sien ook == * [[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere]] * [[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name]] * [[Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes]] {{en-vertaal|Squirrel}} {{Normdata}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Eekhorings]] 7y5v6ipydusolb12gky19yc1mhcf6dx 2814498 2814486 2025-06-20T17:06:54Z Pynappel 70858 /* Suid-Afrika */ 2814498 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Eekhoring | image = Eastern Grey Squirrel in St James's Park, London - Nov 2006 edit.jpg | image_width = 250px | image_caption = 'n [[Gryseekhoring]] (''Sciurus carolinensis'') | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Mammalia]] | ordo = [[Rodentia]] | familia = '''''Sciuridae''''' }} 'n '''Eekhoring''' is die volksnaam vir 'n [[knaagdier]] van die familie ''Sciuridae'' (van die [[Grieks]] ''skia'' wat "skaduwee" en ''oura'' wat "stert" beteken; met ander woorde "die stert wat 'n skaduwee werp"). Eekhorings word wyd aangetref: in [[Europa]], [[Asië]], [[Noord-Amerika|Noord]]- en [[Suid-Amerika]], en in [[Afrika]]. == Kos en eetgedrag == Die eekhoring is amper sinoniem met die versameling en berging van [[neut]]e vir die [[winter]]. Die dier is geneig om die neute te bêre, waar dit ook al die kans kry om dit te versteek, maar onthou baie goed waar dit weggesteek is. Anders as [[haas|hase]] en [[wildsbok]]ke kan 'n eekhoring nie vesels soos [[sellulose]] verteer nie, en maak dit dus staat op kosse ryk aan proteïen, koolhidrate en vet. Vroeglente is die moeilikste tyd van die jaar vir die eekhoring; die neute begin ontkiem en is dus nie meer as voedselbron beskikbaar nie, maar dit is nog te vroeg vir ander kosse. Die dier vreet gedurende hierdie tyd hoofsaaklik die botsels van die bome in sy omgewing. Die eekhoring is in der waarheid 'n [[omnivoor]]; dit vreet benewens 'n wye verskeidenheid plantkos, ook [[insek]]te, [[Eier (voedsel)|eiers]], en selfs klein [[voël]]s, ander klein [[soogdier]]e en [[padda]]s. Eekhorings is slim – berug daarvoor dat hulle kos uit voëlvoerders gaps of dat hulle hulle in beskutte strukture soos solders tuis maak. [[Lêer:Lightmatter wild squirrel.jpg|duimnael|250px|'n Eekhoring gretig aan die knibbel aan 'n neut.]] Die eekhoring word weens sy gewoonte om aan allerhande eetbare en oneetbare voorwerpe te knibbel, dikwels as 'n plaag beskou. Dié hebbelikheid help om die eekhoring se tande skerp te hou en af te slyt. (Baie soorte knaagdiere se tande hou aan groei). 'n Eekhoring kan mak gemaak word om uit 'n mens se hand te eet. Dit is nie 'n raadsame ding om te doen nie, want die dier kan siekte dra. == Eekhorings as kos == Tot onlangs toe is eekhoringvleis as 'n soort wildsvleis in sekere dele van die [[Verenigde State]] beskou. Dit word geredelik as plaasvervanger vir haasvleis of [[hoender]] in resepte gebruik. ==Suid-Afrika== [[Cecil John Rhodes]] het die grys eekhoring (''Sciurus carolinesis'') in die land ingevoer om die Kaap vir sy Europese inwoners meer aantreklik te maak. Die eekhoring was veronderstel om net in die uitheemse eikebome te bly. Hulle het egter uitgewyk na die denneplantasies en vrugteboorde, waar hulle heelwat skade aanrig. Die grys eekhoring kom net voor waar daar redelike hoeveelhede van die uitheemse [[Pinus pinea|''Pinus pinea'']], [[Pinus pinaster|''Pinus pinaster'']] en [[Quercus robur|''Quercus robur'']] groei. Die dier versprei slegs wyer deur mense wat hom rondkarwei. [[Swellendam]] is so ongeveer die oostelike grens van die verspreidingsgebied. == Galery == <gallery> Lêer:Eichhörnchen Düsseldorf Hofgarten edit.jpg|'n Rooi-eekhoring (''Sciurus vulgaris'') met sy winterpels, in Düsseldorf, Duitsland. Lêer:Japanese Squirrel edited version.jpg|'n Japannese eekhoring (''Sciurus lis''). Lêer:Common Squirrel.jpg|Die gryseekhoorn (''Sciurus carolinensis'') wat in die ooste van die VSA voorkom. Lêer:Blacksquirrelrev.jpg|Sommige eekhoorns, soos hierdie gryseekhoorn, ondergaan 'n melanistiese fase, waartydens hulle pels verdonker. Lêer:Xerus inauris.jpg|Twee [[waaierstertmeerkat]]te (''Xerus inauris''). Lêer:Golden-Mantled Ground Squirrel, Mount Rainier, July 2006.jpg|''Spermophilus saturatus'', wat in die woude van Noord-Amerika voorkom. </gallery> == Bron == * Davidson, Alan. Oxford Companion to Food (1999), "Squirrel". p.&nbsp;750 ISBN 0-19-211579-0 == Eksterne skakels == * {{Wikt-inlyn|eekhoring}} * [http://www.angelfire.com/fl/scalisti/species.html 'n Volledige lys van die 'Sciuridae'] * [http://www.thosedarnsquirrels.com/ Eekhoringfotografie] == Sien ook == * [[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere]] * [[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name]] * [[Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes]] {{en-vertaal|Squirrel}} {{Normdata}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Eekhorings]] q70b2ijj3zqsnyq6jx7joirs9r252y8 0 25113 2814517 2758465 2025-06-20T18:00:25Z SpesBona 2720 Aangepas 2814517 wikitext text/x-wiki : ''Hierdie artikel handel oor die Verenigde State se nasionale mansrugbyspan. Vir die artikel oor die nasionale vrouerugbyspan, sien [[Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan]].'' {{Inligtingskas Rugbyspan | land = Verenigde State | beeld = Kenteken van die Verenigde State se nasionale rugbyspan.svg | unie = [[VSA Rugby]] (USAR) | bynaam = die Arende | embleem = Die goue arend | stadion = <!-- Die unie se hoofstadion --> | kapasiteit = | kaptein = [[Greg Peterson]] | afrigter = {{vlagikoon|Verenigde State}} [[Scott Lawrence (rugbyafrigter)|Scott Lawrence]] <small>(sedert 2023)</small> | patroon_la1 = _usarugby20h | patroon_b1 = _usarugby20h | patroon_ra1 = _usarugby20h | patroon_sh1 = _navysides | patroon_so1 = | linkerarm1 = FFFFFF | liggaam1 = FFFFFF | regterarm1 = FFFFFF | broek1 = FFFFFF | kouse1 = FFFFFF | patroon_la2 = _usarugby20a | patroon_b2 = _usarugby20a | patroon_ra2 = _usarugby20a | patroon_sh2 = _redsides | patroon_so2 = | linkerarm2 = 002955 | liggaam2 = 002955 | regterarm2 = 002955 | broek2 = 002955 | kouse2 = 002955 | statistiek = Statistiek | toetse = [[Todd Clever]] (76)<ref>{{en}} {{cite web |url=http://stats.espnscrum.com/statsguru/rugby/stats/index.html?class=1;orderby=matches;team=11;template=results;type=player |title=Most matches |publisher=ESPNscrum |accessdate=22 September 2024}}</ref> | toptoetspuntebehaler = [[Mike Hercus]] (465)<ref>{{en}} {{cite web |url=http://stats.espnscrum.com/statsguru/rugby/stats/index.html?class=1;orderby=points;team=11;template=results;type=player |title=Most points |publisher=ESPNscrum |accessdate=22 September 2024}}</ref> | meestedrieë = [[Vaea Anitoni]] (26)<ref>{{en}} {{cite web |url=http://stats.espnscrum.com/statsguru/rugby/stats/index.html?class=1;orderby=tries;team=11;template=results;type=player |title=Most tries |publisher=ESPNscrum |accessdate=22 September 2024}}</ref> | jongstespeler = | eerste = {{USAru}} 8–12 {{AUSru-r}}<br />(Berkeley, [[Kalifornië]]; 16 November 1912) | grootwen = {{USAru}} 91–0 {{BARru-r}}<br />(Stanford, Kalifornië; 1 Julie 2006) | grootverloor = {{ENGru}} 106–8 {{USAru-r}}<br />([[Londen]], [[Engeland]]; 21 Augustus 1999) | Wêreldbekerverskynings = 8/10 | jaar = 1987 | beste = Een oorwinning in [[Rugbywêreldbeker 1987|1987]], [[Rugbywêreldbeker 2003|2003]] en [[Rugbywêreldbeker 2011|2011]] | url = | unieurl = www.usa.rugby }} Die '''Verenigde State se nasionale rugbyspan''' ([[Engels]]: ''United States national rugby union team'') is die nasionale [[rugby]]span wat die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] in internasionale wedstryde (toetswedstryde) verteenwoordig. Dié span dra die bynaam “die Arende” (''the Eagles''), na die [[Amerikaanse arend]] (''Haliaeetus leucocephalus''), die nasionale [[voël]] van die [[Noord-Amerika]]anse land. Rugby word in die Verenigde State geadministreer deur [[VSA Rugby]] ([[Engels]]: ''USA Rugby'', USAR) wat in 1975 gestig is. Die Verenigde State word as die naasbeste rugbyspan in die [[Amerikas]] beskou (ná [[Argentynse nasionale rugbyspan|Argentinië]]) en deur [[Wêreldrugby]] as ’n vlak twee-span erken. Die Verenigde State se nasionale rugbyspan is tans (Junie 2025) 15de op Wêreldrugby se wêreldranglys gelys.<ref name="ranglys">{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/rankings |title=Women’s and Men’s Rankings |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=22 September 2024}}</ref> Een voormalige Amerikaanse rugbyspeler is in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem. Die Verenigde State het in 1912 hul internasionale rugbydebuut teen [[Wallabies|Australië]] gemaak. Tot rugby se terugkeer na die [[Olimpiese Spele]] tydens die [[Olimpiese Somerspele 2016]] was die Verenigde State die titelhouer van die Olimpiese rugbykampioenskap, nadat hulle hul enigste teenstander tydens die [[Olimpiese Somerspele 1920]] verslaan en tydens die [[Olimpiese Somerspele 1924]] hul titel suksesvol verdedig het. Die Verenigde State het tot dusver vir agt van die tien [[rugbywêreldbeker]]toernooie gekwalifiseer en net die toernooie [[Rugbywêreldbeker 1995|1995]] in [[Suid-Afrika]] en [[Rugbywêreldbeker 2023|2023]] in [[Frankryk]] misgeloop. Van 2003 tot 2011 het hulle deelgeneem aan die Churchillbeker, sedertdien speel die Verenigde State gereeld in die [[Stille Oseaan-nasiesbeker]], waar hulle teen [[Fidjiaanse nasionale rugbyspan|Fidji]], [[Japannese nasionale rugbyspan|Japan]], [[Kanadese nasionale rugbyspan|Kanada]], [[Samoaanse nasionale rugbyspan|Samoa]] en [[Tongaanse nasionale rugbyspan|Tonga]] te staan kom. Sedert 2016 neem die Verenigde State ook deel aan die jaarlikse Amerikaanse Rugbykampioenskap, saam met die tweede Argentynse span, [[Brasiliaanse nasionale rugbyspan|Brasilië]], [[Chileense nasionale rugbyspan|Chili]], Kanada en [[Uruguaanse nasionale rugbyspan|Uruguay]]. == Beheerliggaam == {{Hoofartikel|VSA Rugby}} Die beheerliggaam vir rugby in die Verenigde State is VSA Rugby (Engels: ''USA Rugby'', USAR). VSA Rugby is in 1975 onder die naam Verenigde State van Amerika Rugbyvoetbalunie (''United States of America Rugby Football Union'', USARFU) gestig en het in 1987, net voor die [[Rugbywêreldbeker 1987|eerste rugbywêreldbekertoernooi]], ’n volle lid van die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) geword.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/organisation/membership/north-america/usa |title=USA |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=22 September 2024}}</ref> Daarbenewens was VSA Rugby in 2001 ’n stigtingslid van die Noord-Amerikaanse en Wes-Indiese Rugbyvereniging (''North America and West Indies Rugby Association'', NAWIRA; nou [[Rugby Amerikas Noord]]), nadat Kanada en die Verenigde State by die Wes-Indiese Rugbyvereniging (''West Indies Rugby Association'') aangesluit het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://rugbyamericasnorth.com/about/about-ran/ |title=About RAN |publisher=[[Rugby Amerikas Noord]] |date=2001 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Die professionele [[Major League Rugby]], waaraan in 2022 13 spanne deelneem, is die belangrikste rugbyliga in die Verenigde State en dit is in 2017 ten einde van die Amerikaanse rugby se verdere ontwikkeling gestig. Sedertdien is die meeste spelers van die Amerikaanse nasionale span uit dié liga afkomstig, van die ander spelers is veral in [[Engeland]] en [[Australië]] aktief. Bo die nasionale kampioenskap word jaarliks saam met twee spanne uit [[Argentinië]] en een elk uit [[Brasilië]], [[Chili]], [[Paraguay]] en [[Uruguay]] die internasionale [[Superrugby Amerikas]]-toernooi beslis.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.americasrugbynews.com/2022/12/22/super-rugby-americas-to-launch-without-pride-or-jaguares/ |title=Super Rugby Americas to launch without Pride or Jaguares |publisher=Americas Rugby News |date=22 Desember 2022 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Aangesien die seisoene min oorvleuel word talle spelers in albei professionele ligas ingespan. Naas die amptelike nasionale span roep VSA Rugby ook ander keurspanne byeen. ''USA Selects'' is die tweede nasionale span van die Verenigde State en hulle het tot in 2016 aan die Amerikaanse Rugbykampioenskap deelgeneem, voordat hulle na Wêreldrugby se Stille Oseaan-uitdaagtoernooi oorgeskakel het. Die ''USA Sevens'' is die Amerikaanse [[sewesrugby]]span en hulle neem aan internasionale toernooie soos Wêreldrugby se Sewesreeks, Sewesrugbywêreldbeker en [[Olimpiese Somerspele]] deel. Net soos ander rugbylande beskik die Verenigde State oor ’n o/20-nasionale span wat aan die [[Wêreldrugby o/20-kampioenskap]] deelneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/tournaments/u20/championship |title=World Rugby U20 Championship |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=22 September 2024}}</ref> Kinders en jongmense word reeds op skool aan rugby bekend gestel en na gelang van hul belangstelling en talent begin hulle met hul afrigting. Rugby word ook toenemend gewild by kolleges en universiteite en aangebied as ’n alternatief vir [[Amerikaanse voetbal]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://qz.com/545698/nfl-meet-your-latest-rival-rugby-is-coming-to-america/ |titel=NFL, meet your latest rival: Rugby is coming to America |publisher=qz.com |date=10 November 2015 |accessdate=22 September 2024}}</ref> == Geskiedenis == === Invoering en vestiging van rugby === [[Lêer:McGill v harvard football game 1874.jpg|duimnael|Die Harvard–McGill-wedstryd van 1874]] [[Lêer:Usa rugby team v australia.jpg|duimnael|Die Amerikaanse span wat teen [[Wallabies|Australië]] op California Field gedurende die Wallabies se 1912-toer na Kanada en die Verenigde State gespeel het]] William Strachey, ’n [[Engelse]] kolonis wat in [[Jamestown, Virginië|Jamestown]] ([[Virginië]]) gebly het, het in 1610 verslag gedoen oor ’n balspel van die [[Lenni-Lenape]] met die naam ''Pahsaheman''. Verwante balspeletjies, wat almal sekere ooreenkomste met die huidige rugby gehad het, is ook bekend van ander [[Indiane|inheemse volke]] langs die Noord-Amerikaanse ooskus, soos die Massachusett, Mi’kmaq, Narraganset en Powhatan.<ref>{{en}} {{cite book |author=Stewart Culin |title=Games of the North American Indians |publisher=Dover Publications |location=New York |year=1975 |ISBN=0-486-23125-9 |pages=697–699}}</ref> Die koloniste het op hul beurt aan [[sokker]] verwante sportsoorte uit [[Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland|Groot-Brittanje]] saamgeneem, wat almal oor geen vaste stel reëls beskik het nie, ’n groot aantal deelnemers betrek en soms gewelddadig geword het. Vroeë vorms van rugby, wat destyds onder die naam voetbal saamgevat is, is reeds in die 1840’s aan die universiteite van [[Harvard-universiteit|Harvard]], [[Yale-universiteit|Yale]] en [[Princeton-universiteit|Princeton]] gespeel en van hulle is deels ingevoer deur Amerikaners, wat by Engelse openbare skole opgelei is. In 1869 is glo wedstryde tussen Princeton en die [[Rutgers-universiteit]] aangebied, wie se reëls die vestiging van die rugbyuniekode voorafgegaan het en dit verbied het om die bal vorentoe te gee.<ref name="bath77">{{en}} {{cite book |author=Richard Bath |title=Complete Book of Rugby |year=1997 |publisher=Seven Oaks |ISBN=1-86200-013-1 |pages=77}}</ref> Nadat rugby aanvanklik ’n suiwer universiteitsport was, het in 1872 Britse uitgewekenes in die San Francisco Bay Area die eerste klubs gestig. Op 15 Mei 1874 is die eerste bekende rugbywedstryd in [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]], [[Massachusetts]], tussen die spanne van die Harvard-universiteit en die [[McGill Universiteit]] uit [[Montreal]] aangebied.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.rugbyfootballhistory.com/USA.html |title=Rugby in USA |publisher=Rugby Football History |accessdate=22 September 2024}}</ref> Dié wedstryd het die belangstelling van ander universiteite aan die sportsoort gekweek. In 1876 het die universiteite Yale, Harvard, Princeton en [[Columbia-universiteit|Columbia]] die Interkollegiale Voetbalvereniging (''Intercollegiate Football Association'') gestig, wie se lede aanvanklik die rugbyreëls gebruik het, voordat hulle later onder invloed van [[Walter Camp]] geleidelik na [[Amerikaanse voetbal]] oorgeskakel het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.britannica.com/sports/gridiron-football |title=Gridiron football |publisher=[[Encyclopædia Britannica]] |accessdate=22 September 2024}}</ref> Intussen het rugby ook aan [[Kalifornië|Kaliforniese]] universiteite begin versprei. Die [[Universiteit van Kalifornië, Berkeley|Universiteit van Kalifornië]] in Berkeley se California Golden Bears het op 3 Desember 1882 vir die eerste keer teen die immigranteklub ''Phoenix Club'' uit [[San Francisco]] te staan gekom.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyfootballhistory.com/USA.html |title=Rugby in USA |publisher=rugbyfootballhistory.com |accessdate=22 September 2024}}</ref> Aan die einde van die 19de eeu is rugby veral langs die oos- en weskus gespeel, maar dit was in die gebiede daartussen net min bekend (met uitsondering van [[Illinois]], [[Texas]] en [[Utah]]).<ref name="bath77" /> In 1906 het die destyds as uiters wreed beskoude Amerikaanse voetbal ’n eksistensiële krisis ondergaan, nadat binne een seisoen 18 spelers dood is. Harvard se president [[Charles William Eliot]] het gedreig om alle Gridiron-variante van die Kollegevoetbal te verbied en die minder gevaarlike rugby was blykbaar op die punt om te seëvier. Onder bemiddeling van die [[President van die Verenigde State van Amerika|Amerikaanse president]] [[Theodore Roosevelt]] is besluit op nuwe reëls, waarvolgens die wreedheid sterk afgeneem het en ook albei sportsoorte duidelik van mekaar geskei is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://edition.cnn.com/2012/02/05/opinion/greene-super-bowl/ |title=The president who saved football |publisher=[[CNN]] |date=5 Februarie 2012 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Terwyl voetbal in die ooste en Midde-Weste in gewildheid toegeneem het, het aan die weskus aanvanklik die teendeel gebeur: Onder indruk van die [[Nieu-Seeland]]se [[All Blacks]] se Europese toer, wat tydens hul terugreis twee wedstryde in Kalifornië gespeel het, het die [[Stanford-universiteit]], die Universiteit van Kalifornië en ander kolleges rugby bo voetbal verkies. In 1910 het ’n span Kaliforniese leerlinge ’n toer deur [[Australië]] en [[Nieu-Seeland]] onderneem. Hulle het hul gashere uitgenooi om die Verenigde State te kom besoek. Die Australiese [[Wallabies]] het gedurende [[herfs]] 1912 aan dié uitnodiging voldoen en na [[Noord-Amerika]] getoer. Vervolgens het op 16 November op die California Field in Berkeley die eerste toetswedstryd tussen die Verenigde State en Australië plaasgevind, wat die gaste met 12–8 gewen het.<ref name="auto">{{en}} {{cite web |url=https://www.espn.com/rugby/story/_/id/15331908/tour-killed-american-rugby |title=The tour that killed American rugby |publisher=ESPNscrum |author=Huw Richards |date=29 Oktober 2013 |accessdate=22 September 2024}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://therugbyhistorysociety.co.uk/morris.html |title=Laird Monterey Morris |publisher=The Rugby History Society |accessdate=5 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305115327/http://therugbyhistorysociety.co.uk/morris.html |archive-date=5 Maart 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die ''San Francisco Chronicle'' het vol trots berig: „Amerika het op die internasionale kaart verskyn en sal oor enkele jare op al die ander nasies neersien.“ Maar dié blykbare hoogtepunt is ná net een jaar skielik beëindig, toe die All Blacks deur Noord-Amerika getoer en hul teenstander heeltemal oorheers het. Op 15 November 1913 moes ’n gehoor van meer as 10&nbsp;000 sien, hoe die Amerikaanse nasionale span as ’t ware deklasseer is. Die ''San Francisco Post'' het soos volg berig: „Die Kaliforniese spelers is die beste wat ons in sewe jaar se interkollegiale rugby ontwikkel het – die heel beste. En die uitslag teen hulle was 51 teenoor 3. Die enigste gevolgtrekking is dat ons nog nie geleer het om rugby te speel nie. Dit is nog steeds ’n vreemde spel.“<ref name="auto" /> Onder die leerlinge aan die weskus het ’n gevoel van ontoereikendheid ontstaan. Hulle het tot die gevolgtrekking gekom dat hulle nooit kon treed hou nie en dat dit nutteloos is om dit hoegenaamd te probeer.<ref name="move">{{en}} {{cite web |url=https://www.theguardian.com/sport/2015/sep/25/rugby-america-college-university-world-cup |title=Can American rugby move beyond the college campus? |publisher=[[The Guardian]] |date=25 September 2011 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Daarbenewens was die algemene mening dat dit meer wenslik is om met ander dele van die land mee te ding as met heeltemal beter buitelandse spanne. Om hierdie rede het die Universiteit van Kalifornië vanaf 1915 weer na voetbal oorgeskakel en sodoende die einde aan Kalifornië se spesiale status ingelui. Die Stanford-universiteit het ná die [[Eerste Wêreldoorlog]] nog sekere jare met rugby voortgegaan.<ref name="auto" /> === Olimpiese goud in 1920 en 1924 === [[Lêer:1920 US olympic rugby union team.jpg|duimnael|links|Die Amerikaanse span wat die goue medalje tydens die [[Olimpiese Somerspele 1920]] in [[Antwerpen]] ingepalm het]] [[Lêer:USA rugby team for the october 1920 test match vs France.jpg|duimnael|Die Amerikaanse rugbyspan voor hul toetswedstryd teen Frankryk in Oktober 1920]] [[Lêer:USA 1924 rugby team.jpg|duimnael|links|Die Amerikaanse span wat die goue medalje tydens die Olimpiese Somerspele 1924 in [[Parys]] verower het]] [[Lêer:1924 France vs USA rugby match.jpg|duimnael|Rugbywedstryd tussen Frankryk en die Verenigde State tydens die [[Olimpiese Somerspele 1924]]]] In 1920 het die Kaliforniese rugbybeheerliggaam met die idee na vore getree om ’n span aan die [[Olimpiese Somerspele 1920]] in [[Antwerpen]] te laat deelneem. Die Amerikaanse Olimpiese komitee het ná ietwat huiwering sy toestemming gegee. Aangesien Kalifornië die enigste deelstaat was, waar rugby nog ietwat gewild was, was hulle egter nie bereid om die reiskoste te dra nie. Die plaaslike universiteite het ’n suksesvolle fondswerwing van stapel gestuur en ’n span saamgestel wat veral uit Kaliforniese spelers bestaan het.<ref name="goldenbears1">{{en}} {{cite web |url=https://www.californiagoldenblogs.com/2012/6/18/3062137/1920-rugby-cals-first-olympic-gold-medalists |title=1920 Rugby: Cal's First Olympic Gold Medalists |publisher=California Golden Bears |date=18 Junie 2012 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Die Atletiese Amateurunie het enkele weke voor die vertrek ingestem om ’n deel van die reiskoste te dra.<ref>{{en}} {{cite web |title=A.A.U. to Pay Expenses of Rugby Team to Olympics |url=https://www.newspapers.com/image/20460636 |publisher=[[The New York Times]] |location=Stanford-universiteit, [[Kalifornië]] |via=Newspapers.com |date=4 Junie 1920 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Toe die Amerikaanse span in Europa aangekom het, het [[Tsjeggiese nasionale rugbyspan|Tsjeggo-Slowakye]] en [[Roemeense nasionale rugbyspan|Roemenië]] reeds hulleself aan die toernooi onttrek. Vervolgens was [[Franse nasionale rugbyspan|Frankryk]] en die Verenigde State die enigste spanne wat ooit aan die Olimpiese rugbytoernooi deelgeneem het. Dit het net uit die wedstryd om die goud- en silwermedalje bestaan wat op 5 September by sterk reën beslis is. Die Amerikaners was heelwat beter voorbereid op die modderige terrein en het ’n skokoorwinning oor die groot gunsteling Frankryk met 8–0 aangeteken. Die [[Franse Rugbyfederasie]] het die Olimpiese kampioen vervolgens vir ’n kort toer deur Frankryk uitgenooi; die Verenigde State het drie van die vier wedstryde gewen (hul enigste nederlaag was in die toetswedstryd teen Frankryk).<ref name="goldenbears1" /> Die Olimpiese oorwinning het merkwaardig min aandag in die Verenigde State geniet en nie daartoe bygedra om die sedert sekere jare afnemende belangstelling in rugby om te keer nie. In 1923 het die Franse die Kaliforniërs uitgedaag om hul titel tydens die [[Olimpiese Somerspele 1924]] in [[Parys]] te verdedig. Die Amerikaanse Olimpiese komitee het weer sy toestemming vir die ontplooiing van ’n nasionale span gegee, maar weereens geweier om hulle finansieel te ondersteun. Nietemin het sewe Olimpiese kampioene van 1920 bymekaargekom. Hulle het $20&nbsp;000 ingesamel en nog 15 spelers gevind (insluitende enige voetbalspelers wat nog nooit tevore rugby gespeel het nie). Die Amerikaanse span het weereens amper net uit Kaliforniërs bestaan.<ref name="goldenbears1" /> Ter voorbereiding het hulle in April 1924 na Engeland getoer, waar hulle in drie wedstryde deur hoog aangeskrewe klubs verslaan is (aangesien die organiserende Franse Nasionale Olimpiese en Sportkomitee op ’n Britse span aangedring het, het geen van die Britse beheerliggame ’n span na Parys gestuur nie).<ref name="goldenbears2">{{en}} {{cite web |url=https://www.californiagoldenblogs.com/2012/6/20/3067036/1924-rugby-a-wild-olympic-rematch |title=1924 Rugby: A Wild Olympic Rematch |publisher=California Golden Blogs |date=20 Junie 2012 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Die Olimpiese Somerspele se rugbytoernooi is op die [[Stade Olympique Yves-du-Manoir|Stade de Colombes]] beslis en die Amerikaners en Roemene het glo min kanse teen die gasheer gehad. Op 11 Mei het die Verenigde State Roemenië met 39–0 verslaan (insluitende drie [[Drie (sport)|drieë]]). Vir die eindstryd op 18 Mei is ’n gehoor van sowat 30&nbsp;000 verwag; 50&nbsp;000 het saamgetrek om die rugbyeindstryd en die toekenning van die eerste medalje tydens die Olimpiese Somerspele 1924 by te woon.<ref name="goldenbears1" /><ref>{{en}} ''U.S. Team is Hissed by French When it Wins Olympic Title.'' In: [[The New York Times]], 19 Mei 1924.</ref> Volgens beroepswedders het die Verenigde State geen kans gehad nie, die kanse was 20–1 ten gunste van Frankryk.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://wesclark.com/rrr/1924_olympics_2.html |title=Rugby at the 1924 Olympics |publisher=Wesclark |accessdate=22 September 2024}}</ref> Die Amerikaners was egter nie geïntimideer nie en hul [[Kaptein (sport)|kaptein]] Babe Slater het voor die wedstryd in sy dagboek geskryf: “Ons sal hulle sekerlik laat weet dat hulle in ’n geveg was.”<ref name="goldenbears2" /> Ondanks die kanse het die Verenigde State goed begin en teen halftyd met 3–0 voorgeloop. Swaar duikslae deur die Amerikaners, ontleen aan Amerikaanse voetbal, het die Franse geïntimideer en uitgeput, terwyl die Verenigde State vier drieë in die tweede helfte gedruk het om die Franse met 17–3 te verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://en.espn.co.uk/scrum/rugby/story/167592.html |title=Olympic Rugby: Rugby and the Olympics |publisher=ESPNscrum |date=26 Junie 2012 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Ná afloop van die wedstryd moes die Amerikaners deur die polisie uit die stadion begelei word om hulle teen die woedende skare te beskerm.<ref name="goldenbears2" /> === Herbelewing ná ’n lang onderbreking === In 1925 het die [[Internasionale Olimpiese Komitee]] rugby uit die lys Olimpiese sportsoorte verwyder, nadat met [[Pierre de Coubertin]] dié sport se grootste ondersteuner bedank het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/tournaments/olympics/history |title=History of rugby in the Olympics |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=2021 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Sonder die Olimpiese uitdaging het rugby in die Verenigde State eindelik aan belangrikheid verloor<ref>{{en}} {{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_union/6047692.stm |title=Rugby reborn in the USA |publisher=[[BBC]] |author=Sarah Holt |date=13 Oktober 2006 |accessdate=22 September 2024}}</ref> en dit was op kleiner plaaslike nisse beperk, waar dit ’n suiwer amateursport aanhou bly het. Gedurende die 1930’s en 1950’s het Australiese en Britse promotors die professionele variant [[Rugby League]], wat meer ooreenkomste met voetbal toon, probeer vestig. Maar hierdie pogings het vir die eenvoudige rede misluk, dat rugbyspelers, wat ’n professionele loopbaan nagestreef het, na die heelwat meer winsgewende Nasionale Voetballiga oorgeskakel het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://tony-collins.squarespace.com/rugbyreloaded/2015/6/9/rugby-league-in-america-in-the-1950s |title=Rugby League in North America in the 1950s |publisher=ESPNscrum |author=Tony Collins |date=15 Junie 2015 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Gedurende die 1950’s het rugby weer ’n effens groeiende belangstelling beleef. Aanvanklik was dit oorwegend entoesiaste wat die sport tydens ’n jaar in die buiteland leer ken het of immigrante wat dit wou aanhou uitoefen. Gedurende die 1960’s en 1970’s het die sport ook aan universiteite ’n herlewing ondergaan, veral langs die weskus; die aantal klubs het ook gegroei. Aangesien rugbyspelers oorspronklik net op plaaslike vlak organiseer is, het die behoefte aan ’n nasionale beheerliggaam om die Verenigde State in die internasionale rugbygemeenskap te verteenwoordig toegeneem. Vervolgens is op 7 Junie 1975 in [[Chicago]] die Verenigde State van Amerika Rugbyvoetbalunie (''United States of America Rugby Football Union'', nou bekend as [[VSA Rugby]]), gestig.<ref name="move" /><ref name="SCRFU History">{{en}} {{cite web |url=http://www.scrfu.org/documents/scrfu-history/ |title=SCRFU History |publisher=Southern California RFU |accessdate=17 Oktober 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141017095741/http://www.scrfu.org/documents/scrfu-history/ |archive-date=17 Oktober 2014 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Op 31 Januarie 1976, meer as ’n halfeeu ná die Olimpiese Somerspele 1924, het op die Glover Field in [[Anaheim]] die eerste toetswedstryd sedert die herbelewing en onder die leierskap van die nuwe beheerliggaam plaasgevind. Die nasionale span, met hul bynaam ''Eagles'' („Arende“), het teen die Australiese Wallabies (wat op hul terugreis van ’n lang Europese toer was) te staan gekom en hulle is met 24–12 verslaan.<ref name="SCRFU History" /><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.theroar.com.au/2012/04/04/aussie-rugby-california-dreamin/ |title=Aussie Rugby California Dreamin' |publisher=The Roar |date=4 April 2012 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Vyf maande later is die Amerikaners in Chicago deur Frankryk verslaan, maar hulle het nogtans goed tred gehou. Gedurende herfs 1977 het ’n toer na Engeland met goeie resultate gevolg, maar die wedstryd teen [[Engelse nasionale rugbyspan|Engeland]] op [[Twickenham-stadion|Twickenham]] is nie as ’n toetswedstryd erken nie. In 1977 het ook hul wedywering met [[Kanadese nasionale rugbyspan|Kanada]] begin en die Verenigde State het in Mei 1978 in [[Baltimore]] hul eerste oorwinning oor dié buurland aangeteken.<ref>{{en}} {{cite book |title=Rothmans Rugby Yearbook 1978–79 |author=Vivian Jenkins |year=1978 |publisher=Queen Anne Press |isbn=0-354-09047-X}}</ref> Die nasionale span het stadigaan meer bekendheid verwerf, maar hul wenrekord was aanvanklik beskeie. Tussen 1979 en 1983 het hulle geen oorwinning aangeteken nie. Die [[Suid-Afrika]]anse [[Springbokke]] se besoek in herfs 1981 was hoogsomstrede. Nadat die voorafgaande wedstryde in Nieu-Seeland reeds deur erge anti-[[Apartheid]]s-betogings begelei is, is ook die toer se tweede been deur betogings begelei. Om dié rede het albei beheerliggame daarop besluit om die afsluitende toetswedstryd in die geheim te laat plaasvind. Dit is op 25 September in die dorp Glenville in die deelstaat [[New York (deelstaat)|New York]] voor net 30 toeskouers aangebied en deur die gaste met 38–7 gewen.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.chuckthewriter.com/springboks.html |title=Rugby in the national spotlight: The 1981 USA tour of the Springboks |publisher=Rugby Magazine |author=Chuck Miller |date=10 April 1995 |accessdate=22 September 2024}}</ref> In 1983 het die Arende ’n kort toer na Australië onderneem en hulle is in [[Sydney]] deur die oorheersende Wallabies met 49–3 verslaan. Op 21 April 1985 het die Verenigde State op die [[Chichibunomiya Rugbystadion]] in [[Tokio]] in hul eerste toetswedstryd teen [[Japannese nasionale rugbyspan|Japan]] te staan gekom en naelskraap met 16–15 gewen.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.irb.com/mm/document/tournament/mediazone/02/06/78/68/20130621japvusa.pdf |title=IRB Match Preview: Japan v USA |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=23 Junie 2013 |accessdate=26 Junie 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130626163902/http://www.irb.com/mm/document/tournament/mediazone/02/06/78/68/20130621japvusa.pdf |archive-date=26 Junie 2013 |url-status=dead}}</ref> Die Verenigde State is uitgenooi om aan die eerste [[Rugbywêreldbeker 1987|Rugbywêreldbeker in 1987]] in [[Nieu-Seeland]] en [[Australië]] deel te neem, waarmee hul opname by die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) gepaard gegaan het. Hulle het hul eerste groepwedstryd teen Japan op [[Ballymorestadion]] in [[Brisbane]] met 21–18 gewen, nadat die [[heelagter]] Ray Nelson 13 punte aangeteken het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_union/rugby_world_cup/team_pages/usa/2992399.stm |title=USA play a different ball game |publisher=[[BBC]] |date=26 September 2003 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Die Verenigde State het egter hul twee daaropvolgende wedstryde verloor: Met 47–12 teen die Wallabies en met 34–6 teen Engeland. Die Verenigde State het derde in hul groep geëindig en soos verwag die kwalifikasie vir die kwarteindrondte misgeloop.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2019/archive/1987/overview |title=Rugby World Cup 1987: Overview |publisher=rugbyworldcup.com |date=2019 |accessdate=22 September 2024}}</ref> In November 1987 het ’n toer deur [[Wallis]] gevolg, waartydens die Arende twee oorwinnings oor plaaslike spanne aangeteken het. Die eerste toetswedstryd teen [[Walliese nasionale rugbyspan|Wallis]] het in ’n 0–46-nederlaag geëindig en op nuut die duidelike klasverskil teenoor die beste spanne ter wêreld gewys.<ref>{{en}} {{cite book |title=Rothmans Rugby Union Yearbook 1988–89 |editor=Stephen Jones |publisher=Rothmans Publications Ltd & Queen Anne Press |year=1988 |ISBN=0-356-15884-5 |pages=30–33}}</ref> Om hul bydrae ter ontspanning in die [[Koue Oorlog]] te lewer het die Arende in September 1988 aan ’n internasionale toernooi in [[Moskou]] deelgeneem. Tydens dié toernooi het die Verenigde State Roemenië verslaan, maar hulle het die enigste wedstryd teen die [[Russiese nasionale rugbyspan|Sowjetunie]] verloor.<ref name="Rugby Mag 2012">{{en}} {{cite web |url=http://www.rugbymag.com/usa-men/6485-notes-on-usa-v-romania.html |title=Notes on USA v Romania |publisher=Rugby Mag |date=23 November 2012 |accessdate=25 Oktober 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131025101335/http://rugbymag.com/usa-men/6485-notes-on-usa-v-romania.html |archive-date=25 Oktober 2013 |url-status=dead}}</ref> [[Lêer:1991 USA Rugby World Cup Squad.jpg|duimnael|Die Arende voor hul wedstryd teen die [[All Blacks]] tydens die Rugbywêreldbeker 1991]] Vir die daaropvolgende rugbywêreldbekertoernooi is aan die Amerikaanse vasteland drie beginplekke toegewys. Aangesien net die beheerliggame van die Verenigde State, Kanada en Argentinië hul belangstelling beklemtoon het, was die span regstreeks gekwalifiseer en tydens die kwalifisering is slegs die groep bepaal. Tussen September en Mei 1991 het die Verenigde State drie agtereenvolgende oorwinnings aangeteken – almal oor Japan – die eerste reeks van drie oorwinnings in die Amerikaanse rugbygeskiedenis.<ref name="Test matches – Team records – USA">{{en}} {{cite web |url=http://stats.espnscrum.com/statsguru/rugby/stats/index.html?class=1;spanmin1=27+Mar+1981;spanval1=span;team=11;template=results;type=team;view=match |title=Test matches – Team records – USA |publisher=ESPNscrum |accessdate=22 September 2024}}</ref> In voorbereiding op die rugbywêreldbekertoernooi het die Verenigde State die Franse vir twee toetswedstryde verwelkom. As swakste span van die Amerikaanse vasteland is aan die Verenigde State tydens die [[Rugbywêreldbeker 1991]], wat in die destydse [[Sesnasies-toernooi|Vyfnasies]] aangebied is, ’n baie sterk groep toegewys. Dit het uit die verdedigende kampioen Nieu-Seeland, die nominale gasheer Engeland en [[Italiaanse nasionale rugbyspan|Italië]] bestaan. In hul eerste groepwedstryd is die Verenigde State deur Italië met 30–9 verslaan en in die tweede deur Nieu-Seeland met 46–6. Op Twickenham is hulle deur Engeland met 37–9 geklop, waarvolgens die Verenigde State in die vierde plek geëindig het en uit die toernooi geskakel is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2019/archive/1991/overview |title=Rugby World Cup 1991: Overview |publisher=rugbyworldcup.com |date=2019 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Elk in 1992 en 1993 het hulle in een toetswedstryd teen Kanada gespeel, wat albei in nederlae geëindig het. In Oktober 1993 het ’n vriendskaplike wedstryd sonder toetsstatus in [[Riverside, Kalifornië|Riverside]] teen die destydse wêreldkampioen Australië gevolg wat die Verenigde State naelskraap met 22–26 verloor het. In 1994 het die rugbywêreldbekerkwalifisering afgeskop. Nadat die Verenigde State in die eerste rondte [[Bermuda]] met 60–3 verslaan het, het hulle in die tweede rondte teen Argentinië te staan gekom. In twee wedstryde om die enigste plek vir die Amerikaanse vasteland het die Argentyne naelskraap met vyf en ses punte verskil geseëvier, waardeur die Verenigde State die [[Rugbywêreldbeker 1995]] in [[Suid-Afrika]] misgeloop het. Tot op hede is dit die enigste rugbywêreldbekertoernooi waaraan die Arende nie deelgeneem het nie.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://en.espn.co.uk/scrum/rugby/series/99652.html?template=results |title=1995 Rugby World Cup Qualifier |publisher=ESPNscrum |accessdate=22 September 2024}}</ref> Hierdie ontwikkelling kontrasteer met dié van die nasionale vrouespan, wat tot die wêreld se bestes behoort en tydens die Rugbyvrouewêreldbeker 1991 wêreldkampioene geword het. In November 1994 en in Januarie 1996 het die Amerikaners met twee naelskraapse nederlae in vriendskaplike wedstryde teen [[Ierse nasionale rugbyspan|Ierland]] herstel. In 1996 het die Verenigde State vir die eerste keer aan die nuwe Stille Oseaanrand Rugbykampioenskap en die Pan-Amerikaanse Rugbykampioenskap deelgeneem en tydens albei toernooie die derde plek gehaal. Aan die begin van 1997 het die span na Wallis getoer. In 1998 het die Verenigde State ’n baie suksesvolle Europese toer onderneem en beide [[Spaanse nasionale rugbyspan|Spanje]] en [[Portugese nasionale rugbyspan|Portugal]] geklop.<ref name="Rugby Mag 2012" /> Tydens die rugbywêreldbekerkwalifisering is die Verenigde State deur beide Argentinië en Kanada verslaan, maar nadat hulle in die laaste wedstryd Uruguay met 21–16 geklop het, het hulle hul plek by die [[Rugbywêreldbeker 1999]] bespreek. In voorbereiding op dié toernooi het die Verenigde State aan die Stille Oseaanrand Rugbykampioenskap 1999 deelgeneem, waar hulle beide [[Tongaanse nasionale rugbyspan|Tonga]] en [[Fidjiaanse nasionale rugbyspan|Fidji]] vir die eerste keer geklop het, maar ná naelskraapse nederlae teen beide Japan en [[Samoaanse nasionale rugbyspan|Samoa]] van die titel ontneem is.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://en.espn.co.uk/scrum/rugby/series/18449.html?template=results |title=Pacific Rim Championship 1999 |publisher=ESPNscrum |accessdate=22 September 2024}}</ref> Tydens die groepfase van die [[Rugbywêreldbeker 1999]], wat in die destydse Vyfnasies aangebied is, is die Amerikaners in die eerste groepwedstryd deur Ierland maklik met 53–8 verslaan. Daarop het ’n naelskraapse 25–27-nederlaag teen Roemenië gevolg. Met ’n 19–55-nederlaag in die laaste groepwedstryd teen Australië het die Amerikaners weer in die vierde plek geëindig en hulle is sonder enige belowende oomblik uitgeskakel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2019/archive/1999/overview |title=Rugby World Cup 1999: Overview |publisher=rugbyworldcup.com |date=2019 |accessdate=22 September 2024}}</ref> === Vestiging in die middelklas === [[Lêer:USA vs England - Rugby WC 2007.jpg|duimnael|Die Arende tydens die Rugbywêreldbeker 2007]] [[Lêer:USA vs Ireland - 31st May, Santa Clara, 2009 - Lesson dont tackle too high (3583261707).jpg|duimnael|Die Arende teen Ierland in Santa Clara, Kalifornië, 2009]] Van Junie 2000 tot Mei 2001 het die Verenigde State in toetswedstryde agt agtereenvolgende nederlae gely en daarmee ’n ewe erge wenrekord as in 1998 aangeteken. Nadat dié negatiewe reeks tydens die Panamerikaanse Rugbykampioenskap 2001 met ’n naelskraapse oorwinning oor Uruguay kort onderbreek is, het daarop vyf verdere nederlae gevolg (onder andere twee keer teen Kanada aan die begin van die kwalifisering vir die [[Rugbywêreldbeker 2003]]). Ná twee tuisoorwinnings oor Uruguay en Chili het die Verenigde State in die derde rondte derde geëindig, waarmee hulle tot die uitspeelwedstryd gevorder het. Die Verenigde State het twee maklike oorwinnings oor Spanje aangeteken en vervolgens vir hul vierde rugbywêreldbekertoernooi gekwalifiseer. Kort daarna het die Verenigde State oorwinnings oor Japan en Kanada aangeteken, waarmee hulle vir die eerste keer in hul rugbygeskiedenis vier agtereenvolgende oorwinnings aangeteken het.<ref name="Test matches – Team records – USA" /> In 2003 het die IRR met die Super Powers Cup en die Churchillbeker twee nuwe toernooie as plaasvervanger vir die vorige Stille Oseaanrand Rugbykampioenskap en die Panamerikaanse Rugbykampioenskap ingevoer, waaraan die Verenigde State deelgeneem het. Terwyl eersgenoemde net tot in 2005 beslis is, is laasgenoemde tot in 2011 aangebied.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://en.espn.co.uk/scrum/rugby/story/46696.html |title=USA hammers Japan |publisher=ESPNscrum |date=18 Mei 2003 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Tydens die [[Rugbywêreldbeker 2003]] in Australië het die Arende vierde in hul groep van vyf geëindig. In die eerste groepwedstryd teen Fidji het die Verenigde State vroeg in die tweede helfte met 13–3 voorgeloop, maar Fidji het die voortou geneem en die wedstryd met 19–18 beklink, dit was die Arende se negende agtereenvolgende nederlaag tydens ’n rugbywêreldbekertoernooi. Ná ’n 15–39-nederlaag teen Skotland het die Verenigde State Japan met 39–26 verslaan en sodoende hul eerste oorwinning tydens ’n rugbywêreldbekertoernooi sedert 1987 aangeteken (oor dieselfde span).<ref>{{en}} {{cite web |url=http://en.espn.co.uk/onthisday/rugby/story/104549.html |title=Wallabies send All Blacks home |publisher=ESPNscrum |date=24 Maart 2015 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Ná ’n 14–41-nederlaag in die laaste groepwedstryd teen Frankryk het die Verenigde State in die vierde plek geëindig.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2019/archive/2003/overview |title=Rugby World Cup 2003: Overview |publisher=rugbyworldcup.com |date=2019 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Die Verenigde State se wenrekord in 2004 en 2005 het ná vyf agtereenvolgende nederlae weer teleurstellend verloop. In 2006 het die kwalifisering vir die daaropvolgende rugbywêreldbekertoernooi afgeskop. Hul 91–0-oorwinning oor [[Barbados]] in die eerste wedstryd is tot op hede die hoogste uitslag in die Arende se geskiedenis. Nadat hulle ná ’n 7–56-nederlaag teen Kanada die regstreekse kwalifisering misgeloop het, moes die Verenigde State in die laaste rondte in twee wedstryde teen Uruguay om die laaste plek vir die Amerikaanse vasteland speel. Die Verenigde State het weg met 42–13 en tuis met 33–7 geseëvier, waardeur hulle vir die [[Rugbywêreldbeker 2007]] in Frankryk gekwalifiseer het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://en.espn.co.uk/scrum/rugby/story/65972.html |title=USA secures place at RWC'07 |publisher=ESPNscrum |date=8 Oktober 2006 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Die Verenigde State, destyds in die 13de plek van die wêreldranglys,<ref name="ranglys" /> is in alle vier groepwedstryde verslaan: In die eerste wedstryd met 10–28 deur Engeland, aansluitend met 15–25 deur Tonga, met 21–25 deur Samoa en eindelik met 15–64 deur die latere wêreldkampioen Suid-Afrika.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2019/archive/2007/overview |title=Rugby World Cup 2007: Overview |publisher=rugbyworldcup.com |date=2019 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Die Arende het nogtans ’n hoogtepunt tydens die wedstryd teen die Springbokke beleef. Ná ’n onderskepping deur Todd Clever en ’n aantal passe het Takudzwa Ngwenya langs die kantlyn gejaag en die spoedvraat [[Bryan Habana]] uitgehardloop om ’n drie te druk wat later deur die IRR as die “drie van die jaar” benoem is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworld.com/countries/rest-of-the-world/rugby-world-cup-2011-usas-story-14387 |title=Rugby World Cup 2011: USA’s story |publisher=Rugby World |date=1 Augustus 2011 |accessdate=22 September 2024}}</ref> [[Lêer:Australia vs USA 2011 RWC (2).jpg|duimnael|Die Wallabies skrum teen die Verenigde State tydens die [[Rugbywêreldbeker 2011]]]] In Maart 2009 het die beheerliggaam die Ier Eddie O’Sullivan, wat voorheen die Ierse nasionale span sewe jaar lank suksesvol afgerig het, as nuwe hoofafrigter aangestel. Sy tak was om rugby in die Verenigde State verder te ontwikkel en spelers se moontlikhede ná die jeug- en kollege-vlak uit te brei.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://en.espn.co.uk/timeline/rugby/story/92941.html |title=O'Sullivan lands Eagles job |publisher=ESPNscrum |date=5 Maart 2009 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Tydens die Churchillbeker 2009 het die Arende vir die eerste keer teen [[Georgiese nasionale rugbyspan|Georgië]] te staan gekom en die destydse Europese kampioen met 31–13 verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://rugby365.com/countries/canada/churchill-cup-returns-to-america |title=Churchill Cup returns to America |publisher=Rugby 365 |date=22 Februarie 2010 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Kort daarna het in Julie die rugbywêreldbekerkwalifisering se eerste fase met twee wedstryde teen Kanada afgeskop. Terwyl hulle die tuiswedstryd naelskraap gewen het, is die Amerikaners in die wegwedstryd een week later maklik verslaan. Die Amerikaanse vasteland se laaste plek is soos vier jaar voorheen in November 2009 teen Uruguay beslis. Die Arende het weer met twee oorwinnings hul plek in die toernooi bespreek.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_union/8372808.stm |title=Eagles claim 2011 World Cup berth |publisher=[[BBC]] |date=22 November 2009 |accessdate=22 September 2024}}</ref> In die drie toetswedstryde gedurende 2010 het hulle oorwinnings oor Rusland en Portugal aangeteken en hulle is deur Georgië geklop. In voorbereiding op die rugbywêreldbekertoernooi in 2011 het die Verenigde State ’n oorwinning oor Rusland aangeteken, maar ook vier nederlae gely. In hul eerste groepwedstryd tydens die [[Rugbywêreldbeker 2011]] in Nieu-Seeland het die Amerikaners teen die Ierse aanvalle tot kort voor halftyd weerstand ontbied, maar hulle is eindelik deur hul hoofafrigter se vorige span met 22–10 verslaan. Hulle het in hul minimundoelwit, om minstens een oorwinning aan te teken, met ’n 13–6-oorwinning oor Rusland geslaag. In die derde wedstryd teen Australië was die Amerikaners sonder enige kans en hulle is met 67–5 verslaan; tot op hede is dit hul ergste nederlaag teen dié span. In die laaste wedstryd teen Italië is om die derde plek en die regstreekse kwalifisering vir die daaropvolgende toernooi gespeel. Italië het dié wedstryd met 27–10 gewen en die Verenigde State het ná drie nederlae in vier wedstryde in die vierde plek geëindig.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2019/archive/2011/overview |title=Rugby World Cup 2011: Overview |publisher=rugbyworldcup.com |date=2019 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Twee maande ná die uitskakeling het O’Sullivan bedank.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/sport/rugby-union/15761754 |title=Eddie O'Sullivan stands down as US Eagles coach |publisher=[[BBC]] |date=16 November 2011 |accessdate=22 September 2024}}</ref> In 2012 was hul wenrekord gebalanseerd; hulle het drie oorwinnings aangeteken, maar ook drie nederlae in vriendskaplike wedstryde gely. In die daaropvolgende jaar het die Arende ’n swak fase betree en sewe agtereenvolgende nederlae gely. Daarvan was vier nederlae tydens hul eerste deelname aan die [[Stille Oseaan-nasiesbeker]] teen Kanada, Tonga, Fidji en Japan.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://en.espn.co.uk/scrum/rugby/series/176567.html?template=results |title=Pacific Nations Cup 2013 |publisher=ESPNscrum |date=2013 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Tydens die [[2013 midjaarrugbytoetsreeks]] het hulle in ’n noemenswaardige naelskraapse 12–15-nederlaag teen Ierland gespeel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/sport/rugby-union/22826506 |title=Rugby International: USA 12–15 Ireland |publisher=ESPNscrum |date=9 Junie 2013 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Die daaropvolgende rugbywêreldbekerkwalifisering het in Augustus 2013 weer met twee nederlae teen Kanada en ’n totale telling van 20–40 afgeskop. Vervolgens moes die Verenigde State in April 2014 weer teen Uruguay speel. Terwyl hulle in die wegwedstryd gelykop gespeel het, het hulle die tuiswedstryd gewen; met die totale telling van 59–40 het hulle vir die rugbywêreldbekertoernooi gekwalifiseer. O’Sullivan se ontwikkelingswerk het daartoe gelei, dat sekere Amerikaanse rugbyspelers kontrakte met Europese professionele spanne kon onderteken; vervolgens was tien spelers in Engeland aktief.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.thisisamericanrugby.com/2014/03/eagles-selected-for-first-uruguay-match.html |title=Eagles Selected For First Uruguay Match |publisher=This Is American Rugby |date=15 Maart 2014 |accessdate=3 Desember 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191203192550/http://www.thisisamericanrugby.com/2014/03/eagles-selected-for-first-uruguay-match.html |archive-date=3 Desember 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> [[Lêer:South Africa vs USA 2015 RWC (4).jpg|duimnael|Die Arende teen die Springbokke tydens die [[Rugbywêreldbeker 2015]]]] Op 1 November 2014 het die Verenigde State in hul derde wedstryd teen Nieu-Seeland te staan gekom en hulle is soos verwag maklik met 74–6 verslaan. Meer as 61&nbsp;500 toeskouers het dié wedstryd op die [[Soldier Field]] in Chicago bygewoon, wat die vorige toeskouerrekord meer as verdriedubbel het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.theguardian.com/sport/2014/nov/07/wallabies-us-rugby-all-blacks-chicago-test |title=Wallaby greats say US 'sleeping giant' of rugby and hail All Blacks' Chicago Test |publisher=[[The Guardian]] |date=7 November 2014 |accessdate=3 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303231214/http://www.theguardian.com/sport/2014/nov/07/wallabies-us-rugby-all-blacks-chicago-test |archive-date=3 Maart 2016 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die vorige rekord was ’n skare van 20&nbsp;183 tydens die wedstryd teen Ierland in [[Houston]] die vorige jaar.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.chicagotribune.com/sports/breaking/ct-rugby-us-new-zealand-spt-1102-20141101-story.html |title=Rugby match draws 61,500 to Soldier Field |publisher=Chicago Tribune |author=Jack McCarthy |date=1 November 2014 |accessdate=22 September 2024}}</ref> In voorbereiding op die rugbywêreldbekertoernooi het die Arende in vier wedstryde tydens die Stille Oseaan-nasiesbeker 2015 gespeel, waarvan hulle een elk teen Japan en Kanada gewen het. Daarop het op 5 September 2015 ’n vriendskaplike wedstryd in Chicago teen die destyds tweede beste span uit Australië gevolg. Teen halftyd het die Amerikaners verrassend met 14–10 voorgeloop, voordat die Wallabies die leisels oorgeneem, aan hul teenstander geen verdere punt toegestaan en dié wedstryd maklik beklink het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbytoday.com/elite/eagles-fall-wallabies-last-rwc-tune |title=Eagles Fall to Wallabies in Last RWC Tune-Up |publisher=Rugby Today |date=5 September 2015 |accessdate=3 Desember 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191203192535/https://www.rugbytoday.com/elite/eagles-fall-wallabies-last-rwc-tune |archive-date=3 Desember 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Tydens die [[Rugbywêreldbeker 2015]] in Engeland het die Verenigde State saam met Suid-Afrika, Skotland, Japan en Samoa in een groep gespeel. In die eerste wedstryd het hulle met 16–25 teen Samoa verloor. Daarop het nederlae teen Skotland (met 16–39), Suid-Afrika (met 0–64) en Japan (met 18–28) gevolg, waardeur die Amerikaners in die laaste plek uit die toernooi geskakel is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2019/archive/2015/overview |title=Rugby World Cup 2015: Overview |publisher=rugbyworldcup.com |date=2019 |accessdate=22 September 2024}}</ref> === Professionele tydperk === [[Lêer:2016 World Rugby Americas Pacific Challenge - Uruguay vs United States 07.jpg|duimnael|Wedstryd tussen Uruguay en die Verenigde State tydens die Amerikas-Stille Oseaan-uitdaagtoernooi 2016]] Sedert die IRVR in 1995 rugby vir professionele spelers geopen het, is in die Verenigde State herhaaldelik probeer om ’n professionele liga van stapel te stuur. Hulle het eers in November 2015 daarin geslaag, nadat PRO Rugby deur ’n van die beheerliggaam ondersteunde privaat organisasie gestig is. Elke PRO Rugbyspan het oor ’n kwota vir oorsese en Amerikaanse spelers beskik.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.theguardian.com/sport/2015/nov/09/us-professional-rugby-union-league |title=US professional rugby union competition to begin play in April |publisher=[[The Guardian]] |author=Martin Pengelly |date=9 November 2015 |accessdate=22 September 2024}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.americasrugbynews.com/2015/11/20/4875/ |title=Second PRO Rugby Team Confirmed for California |publisher=Americas Rugby news |date=21 November 2015 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Nadat dié liga in Desember 2016 om organisatoriese en finansiële probleme ontbind moes word, kon net een seisoen voltooi word.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.stuff.co.nz/sport/rugby/international/87815938/usa-rugbys-first-professional-league-pro-rugby-is-defunct-after-eight-months |title=USA Rugby's first professional league, PRO Rugby, is defunct after eight months |publisher=stuff.co.nz |date=21 Desember 2016 |accessdate=22 September 2024}}</ref> In 2016 het die nasionale span vir die eerste keer aan die jaarlikse Amerikaanse Rugbykampioenskap deelgeneem, wat sedert sy herorganisasie uit ses Noord- en Suid-Amerikaanse spanne bestaan (en nieamptelik „Amerikaanse Sesnasies“ genoem word). Tydens die 2017- en 2018-toernooie het die Verenigde State hul eerste belangrike internasionale titels ingepalm.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.americasrugbynews.com/2017/03/04/last-second-try-gives-eagles-arc-title/ |title=Last-second try gives Eagles ARC Title |publisher=Americas Rugby News |date=4 Maart 2017 |accessdate=22 September 2024}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.americasrugbynews.com/2018/03/03/usa-claim-arc-grand-slam-uruguay/ |title=USA claim ARC Grand Slam in Uruguay |publisher=Americas Rugby News |date=3 Maart 2018 |accessdate=22 September 2024}}</ref> In Junie en Julie 2017 het die span tydens die rugbywêreldbekerkwalifisering met ’n gelykop en ’n oorwinning oor Kanada vir die toernooi gekwalifiseer. Gelyktydig het die pogings vir die invoering van ’n professionele liga voortgegaan. In November 2017 is die Major League Rugby gestig, wat deur die plaaslike beheerliggame en privaat borge ondersteun word; in 2018 het die eerste seisoen afgeskop.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espn.com/rugby/story/_/id/23261299/major-league-rugby-rugby-latest-attempt-crack-america |title=Major League Rugby: Inside rugby's latest attempt to crack America |publisher=ESPNscrum |author=Tom Hamilton |date=20 April 2018 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Die nuwe hoofafrigter, die Suid-Afrikaner [[Gary Gold]], kon tydens die [[2018 midjaarrugbytoetsreeks]] vir die eerste keer ’n geheel en al uit professionele spelers bestaande span saamstel. Op 16 Junie het hulle in Houston vir ’n verrassing gesorg, toe hulle Skotland met 30–29 verslaan het. Dit was hul eerste oorwinning oor ’n eerste-vlak-span sedert hul oorwinning tydens die Olimpiese Somerspele 1924.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espn.co.uk/rugby/report?gameId=292781&league=289234 |title=Scotland stunned as U.S. earn first ever tier one victory |publisher=ESPNscrum |date=17 Junie 2018 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Tydens die [[2018 eindjaarrugbytoetsreeks]] het hulle vir die eerste keer Samoa verslaan. Ná ’n 14–57-wegnederlaag teen Ierland is hul wenreeks van nege agtereenvolgende toetswedstryde beëindig, die langste in die Amerikaanse rugbygeskiedenis. In voorbereiding op die rugbywêreldbekertoernooi het die Verenigde State vir die eerste keer in vier jaar aan die Stille Oseaan-nasiesbeker deelgeneem. Tydens die [[Rugbywêreldbeker 2019]] in Japan het die nasionale span nie aan die hoë verwagtinge voldoen nie. Hulle het teen Engeland met 7–45, teen Frankryk met 9–33, teen Argentinië met 17–47 en teen Tonga met 19–31 verloor. Vervolgens is die Verenigde State weer in die laaste plek uit die toernooi geskakel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2019/pools |title=Pool C |publisher=rugbyworldcup.com |date=2019 |accessdate=22 September 2024}}</ref> As gevolg van die reisbeperkings tydens die wêreldwye [[Covid-19-pandemie]] het die Amerikaanse span in 2020 nie in ’n enkele wedstryd gespeel nie. Tydens die rugbywêreldbekerkwalifisering se kontinentalen fase het die Verenigde State ná ’n tuis- en wegoorwinning elk oor Kanada, Uruguay en Chili die interkontinentale kwalifisering gehaal. Hier het hulle [[Keniaanse nasionale rugbyspan|Kenia]] en [[Hongkongse nasionale rugbyspan|Hongkong]] geklop, maar ná ’n 16–16-gelykop teen die gelyk op punte Portugese het hulle die [[Rugbywêreldbeker 2023]] in Frankryk misgeloop.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2023/news/777606/rugby-world-cup-2023-final-qualification-tournament-match-day-three-recap |title=Samuel Marques kicks Portugal to Rugby World Cup 2023 |publisher=rugbyworldcup.com |date=18 November 2022 |accessdate=22 September 2024}}</ref> == Kleure, embleem en bynaam == [[Lêer:USA Eagles Mascot Churchill Cup 2010.jpg|duimnael|upright|Die Verenigde State se Arendegelukbringer – ''Rookie the Eagle'' – tydens die Churchillbeker 2010]] Die Verenigde State speel tradisioneel in ’n wit trui met blou en rooi kleuraksente, ’n blou gestreepte wit broek en wit sokkies. Hul alternatiewe trui is ’n rooi en wit gestreepte donkerblou trui met ’n wit gestreepte donkerblou broek en donkerblou sokkies. Tydens die Olimpiese Somerspele 1920 in Antwerpen en 1924 in Parys se rugbytoernooie het die Verenigde State in ’n wit trui met die groot seël se wapenskild op die bors, ’n wit broek en blou en rooi gestreepte wit sokkies uitgedraf. Die huidige truiverskaffer is [[Canterbury of New Zealand|Canterbury]]<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.canterbury.com/blog/sports/stars-in-stripes-canterbury-unveils-new-usa-rugby-jerseys/ |title=Canterbury unveils new USA rugby Shirts & jerseys |publisher=[[Canterbury of New Zealand|Canterbury]] |date=1 April 2013 |accessdate=26 Julie 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210726180052/https://www.canterbury.com/blog/sports/stars-in-stripes-canterbury-unveils-new-usa-rugby-jerseys/ |archive-date=26 Julie 2021 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> en die truiborg is Medallia.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://usa.rugby/news/medallia-to-feature-on-front-and-back-of-jersey-for-usa-mens-xvs-national-teams-july-tests |title=Medallia to feature on front and back of jersey for USA Men’s XVs National Team’s July tests |publisher=[[VSA Rugby]] |author=Aalina Tabani |date=30 Junie 2021 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Die beheerliggaam se kenteken verskyn op die regterbors, die truiverskaffer se kenteken links en die borgkenteken op die middel. Die beheerliggaam [[VSA Rugby]] se kenteken toon die [[Amerikaanse arend]] (''Haliaeetus leucocephalus'') in die nasionale kleure wit, blou en rooi, wat ’n rugbybal dra, met die belettering ''USA Rugby'' daaronder. Die nasionale span se bynaam is ''Eagles'' („Arende“) en aan die Verenigde State se nasionale voël, die Amerikaanse arend, ontleen. Die span se gelukbringer is derhalwe ’n Amerikaanse arend met die naam ''Rookie the Eagle''. == Tuisstadions == [[Lêer:Infinity Park 4 by 3 ver 2.jpg|duimnael|links|Infinity Park in [[Denver]], [[Colorado]], is reeds vir tuiswedstryde van die Arende gebruik]] Die Arende beskik nie oor ’n amptelike tuisstadion nie. Die Verenigde State het verskeie van hul tuiswedstryde op Infinity Park in [[Denver]], [[Colorado]], gespeel, maar sedert die toenemende gewildheid van die nasionale rugbyspan het dié stadion te klein geword en sedert Junie 2012 het die Arende nie meer daar gespeel nie. Sedertdien speel die Verenigde State hul tuiswedstryde gewoonlik in groter Major League Soccer-stadions dwarsdeur die land. Sedert Junie 2012 speel die Arende elke Juniemaand ’n tuiswedstryd teen ’n vlak-een-span voor ’n groot skare op BBVA Compass-stadion in [[Houston]], [[Texas]].<ref>{{en}} {{cite web |url=http://texasrugbyunion.com/2012/03/06/its-official-usa-eagles-vs-italy/ |title=It's Official: USA Eagles vs Italy |publisher=Texas Rugby Union |date=6 Maart 2012 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Sedert 2012 het die Arende ook op ander MLS-stadions soos PPL Park in [[Philadelphia]] en die Dignity Health Sports Park in [[Los Angeles]] gespeel. Die Arende speel van hul minder hoëprofielwedstryde op kleiner sokkerstadions. Die internasionale rugbywedstryd in die Verenigde State met die hoogste toeskouerbywoning het nie die span van die Verenigde State betrek nie; ’n skare van 62&nbsp;000 het die wedstryd tussen Ierland en Nieu-Seeland bygewoon, waarin die Iere op 5 November 2016 vir die eerste keer die All Blacks met 40–29 op Soldier Field geklop het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.news.com.au/sport/rugby/live-coverage-of-all-blacks-v-ireland-from-chicagos-soldier-field/news-story/46521ddbc332bb1fa18da359b04fa027 |title=Inspired Ireland record first ever win over All Blacks at Chicago’s Soldier Field |publisher=News.com.au |date=6 November 2016 |accessdate=22 September 2024}}</ref> === Rugbywêreldbekerstadions === {{Hoofartikel|Rugbywêreldbeker 2031}} Die Verenigde State sal die Rugbywêreldbeker 2031 aanbied. Dit sal die eerste rugbywêreldbekertoernooi ooit in die [[Amerikas]] wees.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/news/714742/rugby-world-cup-host-locations-confirmed-through-to-2033 |title=Rugby World Cup host locations confirmed through to 2033 |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=12 Mei 2022 |accessdate=22 September 2024}}</ref> == Toetswedstryde == [[Lêer:United States IRB World Rankings.png|duimnael|400px|Die Verenigde State se plek op [[Wêreldrugby]] se ranglys van 10 Oktober 2003 tot op hede]] Die Verenigde State het 102 van hul 267 toetswedstryde gewen, ’n wenrekord van 38,20%. Die Verenigde State se statistieke in toetswedstryde teen alle lande, in alfabetiese volgorde, is soos volg (korrek teen September 2024):<ref>{{en}} {{cite web |url=http://stats.espnscrum.com/statsguru/rugby/stats/index.html?class=1;team=11;template=results;type=team;view=opposition |title=International Rugby Union Statistics – United States |publisher=ESPNscrum |accessdate=22 September 2024}}</ref> {| class="sortable wikitable" ! Opponent ! Gespeel ! Gewen ! Verloor ! Gelykop ! % Gewen |- bgcolor="#d0ffd0" align="center" |- | {{ARGru}} || 9 || 0 || 9 || 0 || 0,00 |- | {{AUSru}} || 8 || 0 || 8 || 0 || 0,00 |- | {{BARru}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{ru-rt|BER}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{BRAru}} || 4 || 3 || 1 || 0 || 75,00 |- | {{CHIru}} || 8 || 6 || 2 || 0 || 75,00 |- | {{GERru}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{ENGru}} || 7 || 0 || 7 || 0 || 0,00 |- | {{FIJru}} || 7 || 1 || 6 || 0 || 14,29 |- | {{FRAru}} || 9 || 2 || 7 || 0 || 22,22 |- | {{GEOru}} || 6 || 3 || 3 || 0 || 50,00 |- | {{HKGru}} || 8 || 4 || 4 || 0 || 50,00 |- | {{IRLru}} || 11 || 0 || 11 || 0 || 0,00 |- | {{ITAru}} || 5 || 0 || 5 || 0 || 0,00 |- | {{JPNru}} || 25 || 13 || 11 || 1 || 52,00 |- | {{CANru}} || 66 || 25 || 39 || 2 || 37,88 |- | {{KENru}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{NZLru}} || 4 || 0 || 4 || 0 || 0,00 |- | {{PORru}} || 4 || 2 || 1 || 1 || 50,00 |- | {{ROMru}} || 11 || 8 || 3 || 0 || 72,73 |- | {{RUSru}} || 9 || 8 || 1 || 0 || 88,89 |- | {{SAMru}} || 8 || 2 || 6 || 0 || 25,00 |- | {{SCOru}} || 7 || 1 || 6 || 0 || 14,29 |- | {{SOWru}} || 1 || 0 || 1 || 0 || 0,00 |- | {{ESPru}} || 3 || 3 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{RSAru}} || 4 || 0 || 4 || 0 || 0,00 |- | {{TGAru}} || 10 || 1 || 9 || 0 || 10,00 |- | {{TUNru}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{URUru}} || 20 || 15 || 4 || 1 || 75,00 |- | {{WALru}} || 7 || 0 || 7 || 0 || 0,00 |- | align="left" |'''Algeheel''' || '''267''' || '''102''' || '''160''' || '''5''' || '''38,20''' |} == Wedywering met Kanada == Die Verenigde State se grootste mededinger in rugby is [[Kanadese nasionale rugbyspan|Kanada]]. Die Verenigde State het meer toetswedstryde teen dié noordelike buurland as teen enige ander land gespeel. Die twee spanne het in 1977 vir die eerste keer teen mekaar te staan gekom en ontmoet sedertdien jaarliks, met uitsondering van 2010 en 2020. Kanada en die Verenigde State het tot dusver in 66 toetswedstryde ontmoet, waarvan die Verenigde State 25 gewen het en Kanada 39, met twee gelykopuitslae. Die Verenigde State en Kanada speel gereeld tydens die rugbywêreldbekerkwalifisering teen mekaar. Hulle het tot dusver in elke kwalifisering ontmoet, met uitsondering vir die 1987-toernooi, waar spanne pleks van kwalifisering vir deelname uitgenooi is, en die 1995-toernooi, waarvoor Kanada as deelnemer in die kwarteindrondte tydens die [[Rugbywêreldbeker 1991]] regstreeks gekwalifiseer het. Sedert 2015 ontmoet albei spanne jaarliks tydens die Amerikaanse Rugbykampioenskap. Van 2014 af was die Verenigde State in twaalf toetswedstryde onoorwonne (elf oorwinnings en een gelykop), totdat Kanada in 2021 weer geseëvier het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbypass.com/news/usa-coach-at-a-loss-for-words-after-world-cup-qualifying-upset/ |title=USA coach 'at a loss for words' after World Cup qualifying upset |publisher=Rugbypass |date=5 September 2021 |accessdate=22 September 2024}}</ref> Die eerste oorwinning in die Arende se wenreeks het ’n onoorwonne wenreeks van Kanada beëindig wat in 2009 begin het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espn.com/rugby/report?gameId=214963&league=256449 |title=USA claim first victory over Canada since 2009 |publisher=ESPNscrum |date=22 Junie 2014 |accessdate=22 September 2024}}</ref> == Rekords == === Wêreldbekerrekord === Die Verenigde State het tot dusver aan amper elke [[rugbywêreldbeker]]toernooi deelgeneem, met uitsondering van [[Rugbywêreldbeker 1995|1995]] in Suid-Afrika en [[Rugbywêreldbeker 2023|2023]] in Frankryk. Hul beste prestasie tot dusver was een oorwinning elk tydens die toernooie in [[Rugbywêreldbeker 1987|1987]], [[Rugbywêreldbeker 2003|2003]] en [[Rugbywêreldbeker 2011|2011]]. {| class="wikitable" ! Jaar !! Uitslag |- | align=center | [[Rugbywêreldbeker 1987|1987]] || Groepfase |- | align=center | [[Rugbywêreldbeker 1991|1991]] || Groepfase |- | align=center | [[Rugbywêreldbeker 1995|1995]] || Nie gekwalifiseer nie |- | align=center | [[Rugbywêreldbeker 1999|1999]] || Groepfase |- | align=center | [[Rugbywêreldbeker 2003|2003]] || Groepfase |- | align=center | [[Rugbywêreldbeker 2007|2007]] || Groepfase |- | align=center | [[Rugbywêreldbeker 2011|2011]] || Groepfase |- | align=center | [[Rugbywêreldbeker 2015|2015]] || Groepfase |- | align=center | [[Rugbywêreldbeker 2019|2019]] || Groepfase |- | align=center | [[Rugbywêreldbeker 2023|2023]] || Nie gekwalifiseer nie |- | align=center | [[Rugbywêreldbeker 2027|2027]] || {{n.v.t.}} |- | align=center | [[Rugbywêreldbeker 2031|2031]] || {{n.v.t.}} |} === Olimpiese Somerspele === * [[Olimpiese Somerspele 1920|1920]]: Olimpiese kampioen * [[Olimpiese Somerspele 1924|1924]]: Olimpiese kampioen === Amerikaanse Rugbykampioenskap === Die Verenigde State se enigste jaarlikse toernooi is die Amerikaanse Rugbykampioenskap, waar hulle teen Brasilië, Chili, Kanada en Uruguay asook die Argentynse tweede span speel. Die Verenigde State het dié toernooi tot dusver twee keer gewen (in 2017 en 2018). === Churchillbeker === Van 2003 tot 2011 het die Verenigde State aan die jaarlikse Churchillbeker deelgeneem, maar hulle het geen titeloorwinning aangeteken nie. === Stille Oseaan-nasiesbeker === Die Verenigde State is tot dusver vier keer vir deelname aan die [[Stille Oseaan-nasiesbeker]] uitgenooi, die jaarlikse toernooi tussen die drie rugbylande Fidji, Samoa en Tonga. Hulle kon nog geen titel inpalm nie. === Ander toetswedstryde === [[Lêer:Pershing Cup.jpg|duimnael|upright|Die Verenigde State ding sedert 2014 met Roemenië om die Pershingbeker mee]] Gedurende die amateurtydperk het die Verenigde State deels maandelange oorsese toere onderneem, waartydens hulle teen ander nasionale spanne, plaaslike saamgestelde spanne en klubspanne gespeel het. Eweneens het hulle ander nasionale spanne in die Verenigde State gehuisves. Teen die jaar 2000 het die oorsese toere volgens die ou tradisie tot ’n einde gekom, aangesien die professionalisering van die rugbyspel te min tyd vir toere oorlaat. Deesdae is toetswedstryde teen die spanne van die [[Suidelike Halfrond]] tweekeer per jaar moontlik. Gedurende Juniemaand se [[midjaarrugbytoetsreeks]] vertrek die Verenigde State na die Suidelike Halfrond en gedurende Novembermaand se [[eindjaarrugbytoetsreeks]] tree die Verenigde State as gasheer op. As deel daarvan ding die Verenigde State sedert 2014 met Roemenië om die Pershingbeker mee. == Spelers == === Huidige span === Die volgende spelers het die Verenigde State se span gevorm tydens die [[Stille Oseaan-nasiesbeker]] 2024:<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.americasrugbynews.com/2024/08/15/six-uncapped-players-in-eagles-squad-for-pacific-nations-cup/ |title=Six uncapped players in Eagles squad for Pacific Nations Cup |publisher=Americas Rugby News |author=Calder Cahill |date=15 Augustus 2024 |accessdate=22 September 2024}}</ref> {| | valign="top"| {| class="wikitable" |+ Agterspelers ''(backs)'' |- ! Speler !! Posisie !! Klub !! Toetswedstryde |- | [[Ruben de Haas]] || [[Skrumskakel]] || [[Cheetahs (Verenigde Rugbykampioenskap)|Cheetahs]] || style="text-align:center" | 31 |- | [[Ethan McVeigh]] || Skrumskakel || [[Old Glory DC]] || style="text-align:center" | {{0}}1 |- | [[Juan-Philip Smith]] || Skrumskakel || [[Seattle Seawolves]] || style="text-align:center" | {{0}}2 |- | [[Luke Carty]] || [[Losskakel]] || [[Chicago Hounds]] || style="text-align:center" | 16 |- | [[Rand Santos]] || Losskakel || [[Universiteit van Kalifornië, Berkeley|Universiteit van Kalifornië]] || style="text-align:center" | {{0}}0 |- | [[Dominic Besag]] || [[Senter]] || [[Saint Mary's Gaels|Saint Mary's College]] || style="text-align:center" | {{0}}2 |- | [[Tommaso Boni]] || Senter || [[Old Glory DC]] || style="text-align:center" | {{0}}6 |- | [[Bryce Campbell]] || Senter || [[Chicago Hounds]] || style="text-align:center" | 46 |- | [[Tavite Lopeti]] || Senter || [[Seattle Seawolves]] || style="text-align:center" | 14 |- | [[Nate Augspurger]] || [[Vleuel]] || [[Chicago Hounds]] || style="text-align:center" | 43 |- | [[Conner Mooneyham]] || Vleuel || [[Seattle Seawolves]] || style="text-align:center" | {{0}}1 |- | [[Mitch Wilson]] || Vleuel || [[New England Free Jacks]] || style="text-align:center" | {{0}}8 |- | [[Toby Fricker]] || [[Heelagter]] || [[New England Free Jacks]] || style="text-align:center" | {{0}}0 |- | [[Chris Mattina]] || Heelagter || [[San Diego Legion]] || style="text-align:center" | {{0}}5 |} | | valign="top"| {| class="wikitable" |+ Voorspelers ''(forwards)'' |- ! Speler !! Posisie !! Klub !! Toetswedstryde |- | [[Cyrille Cama]] || [[Haker]] || [[San Diego Legion]] || style="text-align:center" | {{0}}0 |- | [[Sean McNulty]] || Haker || [[Miami Sharks]] || style="text-align:center" | {{0}}0 |- | [[Kapeli Pifeleti]] || Haker || [[Saracens]] || style="text-align:center" | 12 |- | [[Pono Davis]] || [[Stut]] || [[Houston SaberCats]] || style="text-align:center" | {{0}}0 |- | [[Jack Iscaro]] || Stut || [[Old Glory DC]] || style="text-align:center" | {{0}}7 |- | [[Alex Maughan]] || Stut || [[Rugby Football Club Los Angeles|RFC Los Angeles]] || style="text-align:center" | {{0}}3 |- | [[Paul Mullen]] || Stut || [[Utah Warriors]] || style="text-align:center" | 35 |- | [[Payton Telea-Ilalio]] || Stut || [[San Diego Legion]] || style="text-align:center" | {{0}}0 |- | [[Jake Turnbull]] || Stut || [[Anthem Rugby Carolina|Anthem RC]] || style="text-align:center" | {{0}}7 |- | [[Jason Damm]] || [[Slot (rugby)|Slot]] || [[Rugby Football Club Los Angeles|RFC Los Angeles]] || style="text-align:center" | {{0}}2 |- | [[Greg Peterson]] [[Lêer:Captain sports.svg|15px|Kaptein]] || Slot || [[San Diego Legion]] || style="text-align:center" | 44 |- | [[William Waguespack]] || Slot || [[New Orleans Gold]] || style="text-align:center" | {{0}}0 |- | [[Cory Daniel]] || [[Losvoorspeler]] || [[Old Glory DC]] || style="text-align:center" | {{0}}3 |- | [[Jamason Fa’anana-Schultz]] || Losvoorspeler || [[Old Glory DC]] || style="text-align:center" | 11 |- | [[Vili Helu]] || Losvoorspeler || [[San Diego Legion]] || style="text-align:center" | {{0}}7 |- | [[Paddy Ryan]] || Losvoorspeler || [[San Diego Legion]] || style="text-align:center" | {{0}}7 |- | [[Moni Tonga’uiha]] || Losvoorspeler || [[New Orleans Gold]] || style="text-align:center" | {{0}}6 |- | [[Thomas Tu’avao]] || Losvoorspeler || [[Utah Warriors]] || style="text-align:center" | {{0}}6 |} |} === Bekende spelers === [[Lêer:Dan Carroll 1908.jpg|duimnael|upright|Dan Carroll (1908)]] Een voormalige Amerikaanse speler is vir sy uitstekende prestasies in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem:<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/halloffame/inductees |title=Inductees |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=22 September 2024}}</ref> {| class="wikitable zebra" ! Speler !! Posisie !! Inskrywing |- | [[Dan Carroll]] || [[Senter]], [[Losskakel]]<br />[[Vleuel]], [[Skrumskakel]] || 2016 |} Daarbenewens is die twee Olimpiese spanne, wat in 1920 en 1924 die goue medalje gewen het, ingeskryf.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/halloffame/inductees/59187 |title=1920 and 1924 USA Olympic Team |work=World Rugby Hall of Fame |accessdate=22 September 2024}}</ref> === Spelerstatistieke === [[Lêer:Blaine Scully.jpg|duimnael|upright|Blaine Scully (2009)]] [[Lêer:Luke Gross.jpg|duimnael|upright|Luke Gross (2008)]] [[Lêer:Todd Clever Churchill Cup 2010.jpg|duimnael|upright|Todd Clever (2010)]] Vervolgens die belangrikste statistieke van die Verenigde State se spelers. Die spelers wat met <nowiki>*</nowiki> gekenmerk is, is nog aktief en kan hul statistieke verbeter. <small>(Korrek teen September 2024)</small> {| | {| class="wikitable" |+ Meeste toetswedstryde<ref>{{en}} {{cite web |url=http://stats.espnscrum.com/statsguru/rugby/stats/index.html?class=1;team=11;template=results;type=player |title=Total matches played (descending) |publisher=ESPNscrum |accessdate=22 September 2024}}</ref> |- style="background:#ABCDEF" ! style="width:50px"| Rang !! style="width:175px"| Naam !! style="width:100px"| Tydperk !! style="width:75px"| Toetswedstryde |- | {{0}}1 || [[Todd Clever]] || 2003–2017 || 76 |- | {{0}}2 || [[Mike MacDonald]] || 2000–2012 || 67 |- | {{0}}3 || [[Cameron Dolan]] * || 2013–2024 || 67 |- | {{0}}4 || [[Luke Gross]] || 1996–2003 || 62 |- | {{0}}5 || [[Alec Parker]] || 1996–2009 || 58 |- | {{0}}6 || [[Mike Petri]] || 2007–2015 || 57 |- | {{0}}7 || [[Louis Stanfill]] || 2005–2015 || 56 |- | {{0}}8 || [[Blaine Scully]] || 2011–2019 || 54 |- | {{0}}9 || [[Chris Wyles]] || 2007–2015 || 54 |- | 10 || colspan=3 | Twee spelers met 53 toetswedstryde elk |} | {| class="wikitable" |+ Meeste toetswedstryde as kaptein<ref>{{en}} {{cite web |url=http://stats.espnscrum.com/statsguru/rugby/stats/index.html?captain=1;class=1;filter=advanced;orderby=matches;team=11;template=results;type=player |title=Total matches played as captain (descending) |publisher=ESPNscrum |accessdate=22 September 2024}}</ref> |- style="background:#ABCDEF" ! style="width:50px"| Rang !! style="width:175px"| Naam !! style="width:100px"| Tydperk !! style="width:75px"| Toetswedstryde |- | {{0}}1 || [[Todd Clever]] || 2008–2017 || 51 |- | {{0}}2 || [[Dave Hodges]] || 2000–2003 || 28 |- | {{0}}3 || [[Dan Lyle]] || 1996–2003 || 24 |- | {{0}}4 || [[Blaine Scully]] || 2016–2019 || 23 |- | {{0}}5 || [[Kort Schubert]] || 2003–2006 || 17 |- | {{0}}6 || [[Tom Billups]] || 1998–1998 || 12 |- | {{0}}7 || [[Ed Burlingham]] || 1983–1987 || {{0}}9 |- | {{0}}8 || [[Kevin Swords]] || 1991–1994 || {{0}}8 |- | {{0}}9 || [[Brian Vizard]] || 1990–1991 || {{0}}8 |- | 10 || [[Chris Wyles]] || 2015–2015 || {{0}}8 |} |- | {| class="wikitable" |+ Meeste punte aangeteken<ref>{{en}} {{cite web |url=http://stats.espnscrum.com/statsguru/rugby/stats/index.html?class=1;filter=advanced;orderby=points;team=11;template=results;type=player |title=Total points scored (descending) |publisher=ESPNscrum |accessdate=22 September 2024}}</ref> |- style="background:#ABCDEF" ! style="width:50px"| Rang !! style="width:175px"| Naam !! style="width:100px"| Tydperk !! style="width:75px"| Punte |- | {{0}}1 || [[Mike Hercus]] || 2002–2009 || 465 |- | {{0}}2 || [[AJ MacGinty]] * || 2015–2024 || 371 |- | {{0}}3 || [[Matt Alexander]] || 1995–1998 || 286 |- | {{0}}4 || [[Chris Wyles]] || 2007–2015 || 222 |- | {{0}}5 || [[Chris O’Brien]] || 1988–1994 || 144 |- | {{0}}6 || [[Mark Williams]] || 1987–1999 || 143 |- | {{0}}7 || [[Vaea Anitoni]] || 1992–2002 || 130 |- | {{0}}8 || [[Joe Taufeteʻe]] * || 2015–2024 || 115 |- | {{0}}9 || [[Kevin Dalzell]] || 1996–2003 || 109 |- | 10 || [[Cameron Dolan]] * || 2013–2024 || 105 |} | {| class="wikitable" |+ Meeste drieë gedruk<ref>{{en}} {{cite web |url=http://stats.espnscrum.com/statsguru/rugby/stats/index.html?class=1;filter=advanced;orderby=tries;team=11;template=results;type=player |title=Total tries scored (descending) |publisher=ESPNscrum |accessdate=22 September 2024}}</ref> |- style="background:#ABCDEF" ! style="width:50px"| Rang !! style="width:175px"| Naam !! style="width:100px"| Tydperk !! style="width:75px"| Drieë |- | {{0}}1 || [[Vaea Anitoni]] || 1992–2000 || 26 |- | {{0}}2 || [[Joe Taufeteʻe]] * || 2015–2024 || 23 |- | {{0}}3 || [[Cameron Dolan]] * || 2013–2024 || 21 |- | {{0}}4 || [[Paul Emerick]] || 2003–2012 || 17 |- | {{0}}5 || [[Todd Clever]] || 2003–2017 || 16 |- | {{0}}6 || [[Mike Teʻo]] || 2016–2021 || 16 |- | {{0}}7 || [[Chris Wyles]] || 2007–2015 || 16 |- | {{0}}8 || [[Blaine Scully]] || 2011–2019 || 15 |- | {{0}}9 || [[Hanco Germishuys]] || 2016–2022 || 14 |- | 10 || colspan=3 | Twee spelers met 13 drieë elk |} |} == Afrigters == [[Lêer:Gary Gold 2010.jpg|duimnael|upright|Gary Gold (2010)]] [[Lêer:Mike Tolkin October 2015.jpg|duimnael|upright|Mike Tolkin (2015)]] In 1976 het VSA Rugby met Dennis Storer die eerste hoofafrigter benoem. Sedert 2018 dien die Suid-Afrikaner Gary Gold as hoofafrigter. {| class="wikitable sortable" ! Naam !! Tydperk |- | {{vlagikoon|Engeland}} Dennis Storer || 1976–1977 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Ray Cornbill || 1978–1983 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Ron Mayes || 1983–1987 |- | {{vlagikoon|Ierland|rugby}} George Hook || 1987 |- | {{vlagikoon|Engeland}} Jim Perkins || 1987–1991 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Jack Clark || 1993–1999 |- | {{vlagikoon|Australië}} Duncan Hall || 2000–2001 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Tom Billups || 2001–2005 |- | {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} Peter Thorburn || 2006–2007 |- | {{vlagikoon|Australië}} Scott Johnson || 2008–2009 |- | {{vlagikoon|Ierland|rugby}} Eddie O’Sullivan || 2009–2011 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Mike Tolkin || 2012–2015 |- | {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} John Mitchell || 2016–2017 |- | {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} Dave Hewett || 2017 |- | {{vlagikoon|Suid-Afrika}} Gary Gold || 2018–2023 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Scott Lawrence || sedert 2023 |} == Sien ook == {{Portaal|Rugby|Ru ball.svg}} * [[Verenigde State se nasionale krieketspan]] * [[Verenigde State se nasionale sokkerspan]] * [[Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan]] == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Verdere leesstof == * {{en}} {{cite book |author=Huw Richards |title=A Game for Hooligans: The History of Rugby Union |publisher=Mainstream Publishing |location=Edinburgh |year=2007 |isbn=978-1-84596-255-5}} * {{en}} {{cite book |author=Richard Bath |title=The Complete Book of Rugby |publisher=Seven Oaks |year=1997 |isbn=1-86200-013-1}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|United States national rugby union team|Verenigde State se nasionale rugbyspan}} * {{en}} [https://www.usa.rugby/ Amptelike webwerf van VSA Rugby] * {{en}} [https://www.world.rugby/organisation/membership/north-america/usa Die Verenigde State by Wêreldrugby] * {{en}} [https://www.planetrugby.com/team/usa/ Die Verenigde State op Planet Rugby] {{Nasionale rugbyspanne}} {{Normdata}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Rugby in die Verenigde State van Amerika]] [[Kategorie:Nasionale rugbyspanne van Noord-Amerika]] kjbduts5ce8t2ge7ta3zmemy6ks1slu 0 27702 2814484 2619983 2025-06-20T15:11:36Z AFM 21229 /* As voedsel */ 2814484 wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | name = Rotte | image = Rattus norvegicus 1.jpg | image_width = 240px | image_caption = Die bruinrot, ''Rattus norvegicus'' | display_parents = 2 | taxon = Rattus | authority = [[Johann Fischer von Waldheim|Fischer de Waldheim]], 1803 | subdivision_ranks = [[Spesies]] | subdivision = 50 spesies; [[#Spesies|Sien teks]] | synonyms = <center>'''''Stenomys''''' (Thomas, 1910)</center> }} '''Rotte''' (''Rattus'') verwys na verskeie medium-grootte [[knaagdier]]e. Egte rotte is lede van die genus ''Rattus''. Uit 'n menslike oogpunt is die belangrikste lede van hierdie genus die swartrot, ''Rattus rattus'', en die bruinrot, ''Rattus norvegicus''. Baie lede van ander knaagdiergenusse en families word ook rotte genoem en deel baie karaktereienskappe met egte rotte. 'n Rot het 'n gemiddelde leeftyd van drie jaar.<ref>[http://exoticpets.about.com/cs/careofrats/a/ratsaspets.htm?terms=life+span ''Rats as pets''] van About.com se ''Exotic pets''. Laaste besoek op 13 Desember 2007.</ref> == Spesies en beskrywing == [[Lêer:PetitRats.jpg|duimnael|links|Vier dae oue rotte]] [[Lêer:Rattus exulans.png|duimnael|links|'n Polinesiese rot (''Rattus exulans'')]] Die bekendste rotspesies is die [[swartrot]], ''Rattus rattus'', en die [[bruinrot]], ''Rattus norvegicus''. Die ''Rattus''-groep is algemeen bekend as [[Ou Wêreld]]-rotte of egte rotte en het hul oorsprong in [[Asië]]. Rotte is groter as die meeste van die Ou Wêreld-[[muis]]e waaraan hulle verwante is, maar hulle weeg in die natuur selde meer as 500&nbsp;g. Die term "rot" word ook gebruik om na ander klein soogdiere te verwys wat nie werklik rotte is nie. Een voorbeeld hiervan is die [[buidelrot]] (of Opossum), wat, as 'n lid van die klas ''Marsupialia'' 'n buideldier is en dus familie van die [[kangaroe]], eerder as die rot is.<!--die Engelse artikel gebruik hier ook "kangaroo rats", maar hulle staan in Afrikaans bekend as springmuise--> Die wydverspreide en problematiese, [[kommensalisme|kommensale]] rotspesies vorm 'n minderheid in die diverse ''Rattus''-genus. Baie rotspesies is [[endemies (ekologie)|endemies]] en sommige het bedreigd geword as gevolg van verlies van hul habitat of kompetisie met die [[bruinrot]], die [[swartrot]] of die [[Polinesiese rot]]. In Westerse lande hou baie mense getemde rotte as [[troeteldier]]e aan. Hierdie rotte is meesal van die spesis ''R. norvegicus'' wat van die grasvelde van [[China]] afkomstig is en na Europa versprei het en, uiteindelik, in 1775 na die Nuwe Wêreld. Troeteldierrotte is oor die algemeen bruinrotte wat afstammelinge is van bruinrotte wat vir navorsing geteel is, maar hulle is dieselfde spesies as die algemene straatrotte wat in stede aangetref word. Getemde rotte is geneig om meer gedwee as hulle wilde voorvaders te wees, asook meer vatbaar vir siektes, moontlik as gevolg van inteling. Die algemene spesies is opportunistiese bittereinders en woon gewoonlik saam of naby mense. Daar word aanvaar dat die [[Swart Dood]] veroorsaak was deur die mikro-organisme, ''[[Yersinia pestis]]'', wat deur die rotvlooi, ''[[Xenopsylla cheopis]]'' gedra was. Dié vlooie se prooi was die spesie ''R. rattus'', wat in die Europese stede van die tyd gewoon het; die rotte was self ook slagoffers van die plaag. Rotte word dikwels blameer vir die beskadiging van voedsel en ander goedere. Alhoewel moderne wilde rotte [[Leptosirose]] (Weilsiekte) kan dra, asook ander siektes wat tussen spesies (insluitende mense) oorgedra kan word, is sulke gevalle seldsaam. Wilde rotte wat in goeie omgewings woon is gewoonlik gesonde, stewige diere. Wilde rotte wat in stede woonagtig is kan ly onder slegte diëte en interne parasiete en miete, maar dra oor die algemeen nie siektes na mense oor nie. Die algemene lewensduur van 'n rot strek van twee tot vyf jaar, met drie jaar as 'n gemiddelde leeftyd. == As troeteldiere == [[Lêer:Rat shoulder.jpg|duimnael|'n Getemde rot, wat geleer is om op sy eienaar se skouer te bly.]] Spesiaal geteelde rotte word sedert die laat-19de eeu as troeteldiere aangehou. Rotte is sosiale, intelligente diere en kan geleer word om 'n sandbak as toilet te gebruik, om te kom wanneer geroep word en 'n verskeidenheid toertjies uit te voer. Troeteldierrotte is gewoonlik variante van die spesie ''R. Norvegicus'', of bruinrot (dié spesie het ook 'n gewilde albino-variant), maar ander rotte, soos die swartrot word ook soms as troeteldier aangehou. Die verskil in die gedrag tussen 'n troeteldierrot en 'n wilde rot hang af van die hoeveelheid getemde voorouers wat 'n spesifieke rot gehad het. Wanneer 'n troeteldierrot van 'n betroubare bron verkry is, hou dit geen meer gesondheidsrisiko's as ander, algemener troeteldiere in nie. == As onderwerpe in wetenskaplike ondersoek == [[Lêer:Rat diabetic.jpg|duimnael|links|'n Getemde rot wat ly aan [[diabetes mellitus]]: 'n metaboliese aandoening wat ook 'n algemene siekte onder mense is.]] In [[1895]] het Clark Universiteit in [[Worcester, Massachussetts|Worcester]], [[Massachusetts]] 'n bevolking van getemde wit bruinrotte geskep vir die bestudering van die effekte van dieet en ander fisiologiese studies. Deur die jare is rotte in baie eksperimentele studies gebruik, wat bygedra het tot ons kennis oor [[genetika]], [[siekte]]s, die effekte van [[dwelm]]s en ander onderwerpe wat positiewe bydraes tot die gesondheid en welsyn van die mens gelewer het. Laboratoriumrotte was ook kosbaar in psigologiese studies en ander die bestudering van verskeie verstandelike prosesse.<ref>''The Story of Rats: Their Impact on Us, and Our Impact on Them.'' S. Anthony Barnett, Allen & Unwin, Crows Nest, NSW, Australia, 2002. ISBN 1-86508-519-7.</ref> 'n Studie in 2007 het gevind dat rotte [[metakognisie]]<!--ja, dit is die woord wat gebruik word--> besit, 'n verstandelike bevoegdheid wat vroeër slegs in mense en sommige primate waargeneem is.<ref>Foote, Allison L. en Crystal Jonathon D. [http://www.current-biology.com/content/article/abstract?uid=PIIS0960982207009311 ''Metacognition in the Rat''] {{Webarchive|url=https://archive.is/20120703135956/http://www.current-biology.com/content/article/abstract?uid=PIIS0960982207009311 |date=2012-07-03 }} in ''Current Biology''. Volume 17: 6. Bl. 551–555. 20 Maart 2007.</ref><ref>[http://www.sciencedaily.com/releases/2007/03/070308121856.htm ''Rats Capable Of Reflecting On Mental Processes''] by www.sciencedaily.com.</ref> Getemde rotte verskil op baie maniere van wilder rotte, wat hulle bruikbaarheid as onderwerpe vir wetenskaplike studie affekteer. Hulle is meer kalm en minder geneig om te byt; hulle kan groot samedrommings duld; hulle teel vroeër en produseer meer babarotte en hulle [[brein]]e, [[lewer]]s, [[nier]]e, [[bynier]]e en [[hart]]e is kleiner (Barnett 2002). Bruinrotte word dikwels gebruik as modelorganisme vir wetenskaplike navorsing: daar word verwag dat ontdekkings uit eksperimente op rotte ook insig in die werking van ander organismes sal gee. [[Muis]]e word meer dikwels as rotte gebruik vir genetiese navorsing, maar rotte is 'n gewilde keuse vir toetse wat verwant is aan intelligensie, die leerproses en dwelmmisbruik, siende dat hulle hoogs intelligent is, asook vindingryk, aggressief en aanpasbaar by hul omstandighede. Hulle psigologie blyk op baie maniere eners as dié van mense te wees. Heeltemal nuwe rassoorte van die bruinrot is al geteel vir gebruik in laboratoriums, soos die Wistarrot, 'n spesiale albinovorm van ''Rattus norvegicus'' wat by die Wistar Instituut in [[Philadelphia]] geteel is. Meeste van die genome van ''Rattus norvegicus'' is reeds ontsyfer.<ref>{{cite web |url=http://www.ensembl.org/Rattus_norvegicus/index.html |title=Genome project |access-date=17 Februarie 2007 |work=www.ensemble.org |archive-url=https://web.archive.org/web/20080706133644/http://www.ensembl.org/Rattus_norvegicus/index.html |archive-date=6 Julie 2008 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Rottelag == Daar is ontdek dat rotte 'n kort, hoë-frekwensie, ultra-soniese, sosiaal-uitgelokte vokalisering uiter tydens spelery en wanneer hulle gekielie word. Die geluid word as 'n helder "tjirp" beskryf. Mense kan hierdie getjirp nie sonder spesiale toerusting hoor nie. Daar is ook ontdek dat rotte, net soos mense, areas van hul liggame het wat kielierig is en meer laggeluide uitlok as ander areas. Die gelag word met positiewe emosies geassosieer; daar vorm ook 'n sosiale band tussen die rot en die persoon wat hom kielie en rotte blyk naderhand 'n verlange te hê om deur die persoon gekielie te word. Ander reaksies op die kieliery het die volgende ingesluit: die rotte wat die meeste gelag het, het ook die meeste gespeel en het ook verkies om meer tyd met ander laggende rotte te spandeer. Dit dui op 'n sosiale voorkeur aan rotte wat soortgelyke gedrag vertoon. Soos rotte ouer word, blyk daar egter 'n afname te wees in hoeveel hulle lag en hulle reaksies wanneer hulle gekielie word.<ref>[http://www.psych.umn.edu/courses/fall06/macdonalda/psy4960/Readings/PankseppRatLaugh_P&B03.pdf ''‘‘Laughing’’ rats and the evolutionary antecedents of human joy?'']. ''Physiology & Behavior''. 79 (2003). 533– 547.</ref> Rotte se getjirp word ook gerapporteer in bykomende studies, waaruit dit geblyk het dat rotte lag wanneer hulle stoei en voor hulle paar of [[morfien]] ontvang. Dít word geïnterpreteer dat die klank dus ook dui op 'n verwagting van iets belonends.<ref>[http://www.sciencenews.org/articles/20010728/fob9.asp ''Don't look now, but is that dog laughing?''] in ''Science News'', deur Susan Milius. Week van 28 Julie, 2001; Vol. 160, Nr. 4 , bl. 55.</ref> == As voedsel == [[Lêer:Rodent meat dish.jpg|duimnael|Knaagdier-vleisgereg in Yangshuo, [[Guangxi]], China]] Soos alle ander soogdiere is rotte eetbaar en word hulle soms in noodgevalle gevang en geëet. Rotvleis word nie algemeen geëet nie vanweë 'n streng verbod daarop in [[Islam]]itiese en [[Judaïsme|Joodse]] wette, die verbod op alle vleis in baie volgelinge van [[Hindoeïsme]] en die rot se swak reputasie in baie ander kulture. As voedsel is rotte egter baie keer 'n makliker verkrygbare bron van proteïne as enige ander fauna. Die inboorlinge langs die kus in Suid-[[Queensland]], [[Australië]], het dikwels rotte in hulle dieet ingesluit.<ref>Hobson, Keith A.; Stephen Collier. (April 1984) ''Marine and Terrestrial Protein in Australian Aboriginal Diets''. ''Current Anthropology'', Vol. 25, Nr. 2. bl. 238–240</ref> In die Misjmi-kultuur van Indië is rotte 'n belangrike onderdeel van die tradisionele dieet; Misjmi-vroue mag geen vleis behalwe vis, varkvleis, wilde voëls en rotte eet nie.<ref>Mills, J. P. (Januarie 1952) ''The Mishmis of the Lohit Valley, Assam''. ''The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland'', Vol. 82, Nr. 1. bl. 1–12</ref> In sommige kulture is (of was) rotte beperk aanvaarbaar as 'n vorm van voedsel vir 'n spesifieke sosiale of ekonomiese klas. In die tradisionele kulture van die Hawaiïërs<!--die spelling kom uit die HAT--> en die Polinesiërs was die rot 'n algemene voedselsoort. Tydens feeste kon die Polinesiese mense van [[Paaseiland]] rotte eet, maar die koning self was nie toegelaat om dit te doen nie, siende dat die eilanders geglo het dat hy in 'n "toestand van heiligheid" verkeer het, genaamd ''[[tapu]]''.<ref>Leach, Helen. (Februarie 2003). ''Did East Polynesians Have a Concept of Luxury Foods?'' ''World Archaeology'', Vol. 34, Nr. 3, ''Luxury Foods''. bl. 442–457.</ref> Tydens die bestudering van antieke argeologiese vondsplekke in [[Hawaii]], het argeoloë ontdek dat die konsentrasie rotoorblyfsels wat met algemene huishoudings geassosieer was, drie keer groter was as dié wat met die huishoudings van die hoëlui geassosieer was. Die rotbeentjies wat gevind was, was almal gebrand en met 'n koolstofmetaal gedek, wat daarop dui dat die rotte as voedsel voorberei was. Die feit dat rotte se oorblyfselfs grootliks met die algemener huishoudings geassosieer word, mag daarop dui dat die opperklasse nie rotte geëet het nie, moontlik vanweë die smaak of as gevolg van hul status.<ref>Kirch, Patrick V.; Sharyn Jones O'Day. (Februarie 2003) ''New Archaeological Insights into Food and Status: A Case Study from Pre-Contact Hawaii.'' ''World Archaeology'', Vol. 34, Nr. 3. bl. 484–497</ref> Die taboe rakende rotte as voedsel is nie uniek tot die wêreld se grootste godsdienste of Westerse kulture nie. Beide die Shipibo-mense van [[Peru]] en die Sirionó's van [[Bolivië]] beskou die eet van rotte as 'n taboe.<ref>Behrens, Clifford A. (September 1986) ''Shipibo Food Categorization and Preference: Relationships between Indigenous and Western Dietary Concepts''. ''American Anthropologist, New Series'', Vol. 88, Nr. 3. bl. 647–658.</ref><ref>Priest, Perry N. (Oktober 1966) ''Provision for the Aged among the Sirionó Indians of Bolivia''. ''American Anthropologist, New Series'', Vol. 68, Nr. 5. bl. 1245–1247</ref> ==Suid-Afrika== Volgens argeologiese verslae het die huisrot, Rattus rattus, reeds voor 800 nC hier voorgekom. Die rot het waarskynlik versteek in die ware van Arabiese handelaars van die Ooste af saamgekom. Hoewel dit nie gedokumenteer is nie, kan aanvaar word dat nog meer huisrotte in die 15de eeu saam met Europese skepe hier aangekom het. Die bruinrot, R. norvegicus, is eers heelwat later die land ingebring, na 1700, toe daar baie rotte op die seilskepe voorgekom het. Teen 1830 was die bruinrot beslis reeds in Kaapstad bekend en sedertdien kom hulle algemeen in en om die hawens voor. Hierdie rotte het nie slegs ‘n groot invloed op die ekologie nie, maar ook op die ekonomie. Daar is in 1945 beraam dat die bruinrot in daardie jaar graan ter waarde van R1 miljoen vernietig het. == Spesies == {{div col|colwidth=25em}} * ''[[Rattus adustus]]'' * ''[[Rattus annandalei]]'' * ''[[Rattus argentiventer]]'' * ''[[Rattus baluensis]]'' * ''[[Rattus bontanus]]'' * ''[[Rattus boulos]]'' * ''[[Rattus burrus]]'' * ''[[Rattus colletti]]'' * ''[[Rattus elaphinus]]'' * ''[[Rattus enganus]]'' * ''[[Rattus everetti]]'' * ''[[Rattus exulans]]'' * ''[[Rattus feliceus]]'' * ''[[Rattus foramineus]]'' * ''[[Rattus fuscipes]]'' * ''[[Rattus giluwensis]]'' * ''[[Rattus hainaldi]]'' * ''[[Rattus hoffmani]]'' * ''[[Rattus hoogerwerfi]]'' * ''[[Rattus jobiensis]]'' * ''[[Rattus koopmani]]'' * ''[[Rattus korinchi]]'' * ''[[Rattus leucopus]]'' * ''[[Rattus losea]]'' * ''[[Rattus lugens]]'' * ''[[Rattus lutreolus]]'' * ''[[Rattus macleari]]'' * ''[[Rattus marmosurus]]'' * ''[[Rattus mindorensis]]'' * ''[[Rattus mollicomulus]]'' * ''[[Rattus montanus]]'' * ''[[Rattus mordax]]'' * ''[[Rattus morotaiensis]]'' * ''[[Rattus nativitatis]]'' * ''[[Rattus nitidus]]'' * ''[[Rattus norvegicus]]'' * ''[[Rattus novaeguineae]]'' * ''[[Rattus osgoodi]]'' * ''[[Rattus palmarum]]'' * ''[[Rattus pelurus]]'' * ''[[Rattus praetor]]'' * ''[[Rattus ranjiniae]]'' * ''[[Rattus rattus]]'' * ''[[Rattus sanila]]'' * ''[[Rattus sikkimensis]]'' * ''[[Rattus simalurensis]]'' * ''[[Rattus sordidus]]'' * ''[[Rattus steini]]'' * ''[[Rattus stoicus]]'' * ''[[Rattus tanezumi]]'' * ''[[Rattus tawitawiensis]]'' * ''[[Rattus timorensis]]'' * ''[[Rattus tiomanicus]]'' * ''[[Rattus tunneyi]]'' * ''[[Rattus turkestanicus]]'' * ''[[Rattus villosissimus]]'' * ''[[Rattus xanthurus]]'' {{div col end}} == Sien ook == * [[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens alfabet]] * [[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name]] * [[Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes]] == Verwysings == :''Hierdie artikel gebruik teksgedeeltes uit die Engelse Wikipedia-artikel, [[:en:Special:PermanentLink/177505774|"Rat"]].'' {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Rattus}} {{Wikispecies-inlyn|Rattus}} {{Voorbladster}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Knaagdiere]] 7b5rzbdn934h8wo7inubv1g1mnlrous 0 29821 2814487 2741083 2025-06-20T15:42:58Z AFM 21229 /* Varkboerdery */ 2814487 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Vark | status = DOM | image = Pig farm Vampula 9.jpg | fossil_range = {{Fossiel tydperk-65|6.5|0|earliest=8}} | image_width = 240px | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Mammalia]] | ordo = [[Cetartiodactyla]] | familia = [[Suidae]] | genus = '''''Sus''''' | genus_authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], [[1758]] | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = [[#Spesies|Sien teks]] }} [[Lêer:Baby piglets.jpg|duimnael|250px|Jong varke.]] '''Varke''' vorm die genus ''Sus'', wat tot die familie ''[[Suidae]]'' van die [[soogdier]]orde Cetartiodactyla ([[ewehoewiges]]) behoort. Hulle het almal gesplete hoewe en is verwant aan die [[pekari]]. Varke kom oorspronklik uit [[Eurasië]] en is veral bekend om hul vraatsug en onsindelikheid. Minder bekend is egter dat hulle besonder intelligente diere is.<ref>[http://channel.nationalgeographic.com/channel/videos/player.html?channel=1797&title=03161_01 National Geographic Video] uittreksel wat die verstommende intelligensie van hierdie diere bespreek.</ref> Die varkspesie ''Sus scrofa'' is ongeveer 5&nbsp;000 tot 7&nbsp;000 jaar gelede deur die mens [[mak maak|mak gemaak]]. Mak varke is veediere en 'n belangrike bron van [[voedsel]] in die wêreld. Varkvleis is tewens die mees verbruikte vleis ter wêreld, en verteenwoordig sowat 45% van die wêreldwye vleismark. Ander byprodukte wat uit varkweefsel verkry word sluit in leerprodukte, gom, porselein en 'n verskeidenheid dierevetprodukte.<ref>[http://www.mnpork.com/education/swine.php http://www.mnpork.com/education/swine.php] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080304144805/http://www.mnpork.com/education/swine.php |date= 4 Maart 2008 }} – Opvoedkundige artikels oor varke.</ref> Varke se belang in biomediese navorsing en behandelings het ook onlangs toegeneem. Varke se lang en noue betrokkenheid by die mens het ook 'n diep spoor gelaat by menslike kultuur, veral in kunswerke en gesegdes. Varke is omnivore met 44 tande, insluitende hul krom slagtande, wat by die beer opvallend is en voortdurend groei, maar nié by die sog nie. Die volwasse beer ([[mannetjie|manlik]]) is groter as die sog ([[wyfie|vroulik]]). Hulle kort ledemate het vier tone elk en elke toon eindig in 'n hoef. Die kop het 'n driehoekige profiel wat eindig in die skyfagtige snoet, wat intern ondersteun word deur die rostrale been wat met die neuskraakbeen verbind is. Hierdie anatomiese konfigurasie stel die vark in staat om sy neus soos 'n skopgraaf aan te wend om wortels uit te vroetel. Varke kry oor die algemeen groot werpsels (gemiddeld 10 – 12),<ref>[http://www.vegsoc.org/info/pigs.html http://www.vegsoc.org/info/pigs.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080223184430/http://www.vegsoc.org/info/pigs.html |date=23 Februarie 2008 }} – Artikel oor varke by die Vegetariese vereniging in die Verenigde Koninkryk</ref> terwyl sommige spesies se werpsel uit slegs een kleintjie bestaan. == Wildevarke == Soos seekoeie, is varke nie-herkouende, ewehoewige soogdiere met kort stekelrige hare. Hulle het kort pole waarvan die tone in kloutjies eindig. Die dier steun egter net op die verlengde middelste tone. Die vark het 'n verlengde neus wat in ʼn snoet eindig en 'n volledige stel tande met snytande in die bo- en onderkaak. Die mannetjies het groot slagtande wat by die bek uitsteek. Wildevarke hou gewoonlik in ʼn trop waarvan die sôe en kleintjies die kern vorm; die volwasse mannetjies hou meestal op hulle eie en soek die wyfies slegs gedurende paartyd op. Varke eet enigiets en dolwe die grond met hulle snoete om op soek na knolle, sappige wortels. paddastoele, larwes, wurms en slakke. Verder eet hulle gras. muise, akkers. vrugte en verrottende materiaal. Tropiese soorte word dikwels op die strand aangetref op soek na uitgespoelde visse, skulpdiere en skilpadeiers. Varke het ʼn besonder goed ontwikkelde reukorgaan; mak varke word dikwels gebruik om eetbare paddastoele op te spoor. === Egte varke === Die subfamilie ''Suinae'' kom in [[Europa]], [[Asië]] en [[Afrika]] voor, terwyl die gewone wildevark (''Sus'' ''scrota'') in die hooglande van [[Tibet]] en [[Noord-Afrika]] aangetref word. Daar is gemeen dat die dwergvark uitgesterf het, maar die soort word wel nog in [[Assam]], [[Indië]] gevind. Die Asiatiese vlakvark (''Sus verrucosus'') met sy kenmerkende groot vratte op die kop, kom in verskillende vorms voor in onder meer [[Soematra|Sumatra]], [[Java (eiland)|Java]] en die [[Filippyne]]. Die babiroesa (''Babyrousa babyrussa''), van die Indonesiese eiland [[Celebes]]. Het baie lang slagtande wat deur die bolip groei en bo omkrul. Behalwe die gewone wildevark. is Afrika ook die tuiste van die reusevark (''Hylochoerus meinertzhageni'') wat tot 850&nbsp;kg weeg, en eers in [[1904]] in die woude van die Kongobekken ontdek is. Die Afrikaanse [[vlakvark]] (''Phacochoerus aethiopicus'') is ʼn komieklike dier met sy breë kop vol uitsteeksels, groot slagtande en stert wat dikwels regop staan. Die Afrikaanse [[bosvark]] (''Potamochoerus porcus'') het digte hare met kwaste aan die ore. In [[Verenigde State van Amerika|Amerika]] word varke verteenwoordig deur die nawelvark (subfamilie ''Dicotylinae'') wat 'n groot ovaalvormige klier op die rug het. Die funksie van hierdie klier is onbekend. Die halsbandnawelvark (''Tayassu tajacu'') word in die suidelike deel van die [[Verenigde State van Amerika|VSA]] tot in [[Patagonië]] aangetref, terwyl die pekari tot [[Suid-Amerika]] beperk is. == Mak varke == Sowat 5 000 jaar gelede is varke al aangehou. Mak varke is almal uit die gewone wildevark geteel. Sowel die [[Grieke]] en [[Romeinse Ryk|Romeine]] as die Kelte en Germane het varke aangehou, terwyl die vark veral in [[China]] 'n vername bron van vleis was. Varke. honde en hoenders is ook op die eilande in die [[Stille Oseaan]] aangehou. Varke en varkvleis was natuurlik nie oral ewe gewild nie – in [[Antieke Egipte|Ou Egipte]] is varkvleis na die Derde Dinastie slegs deur sekere bevolkingsgroepe geëet, terwyl Midde-Oosterse volke die vark as onrein beskou het. Gedurende die [[Middeleeue]] was varke gewild in [[Europa]] en hulle is deur [[Christophorus Columbus|Columbus]] tydens sy tweede reis in [[1493]] na die [[Nuwe Wêreld]] gebring. Sedert die koms van [[Jan van Riebeeck]] in [[1652]] is varke in Suid-Afrika aangehou en hulle is nou nog algemeen op baie Suid-Afrikaanse plase. Die moderne varkboerdery is egter 'n verskynsel van hierdie eeu. Daar bestaan 'n groot aanvraag na spek en [[ham]] in die land, hoewel [[Skaapvleis|skaap]]- en [[beesvleis]] gewilder as [[varkvleis]] is. === Enkele rasse === Rasse wat 'n belangrike rol gespeel het in die verbetering van die vleisrasvarke. Was onder meer die Berkshire, Yorkshire, en Skandinawiese rasse soos die Landras en die Grootwit (Large White). Die Berkshire is van die oudste suiwer rasse uit Engeland, terwyl die [[Yorkshire]], wat vroeg uit die [[19de eeu|19e eeu]] dateer, wêreldwyd aangehou word. Ook die Hampshire is afkomstig uit [[Engeland]]. Landrasvarke kom oorspronklik van [[Denemarke]], [[Swede]], [[Duitsland]] en [[Nederland]]. [[Suid-Afrika]] het in [[1953]] Sweedse en Nederlandse Landrasvarke hierheen ingevoer en spoedig was hulle die gewildste varkrasse in Suid-Afrika vanweë hulle voortreflike eienskappe. Sedert [[1959]] is hierdie ras bekend as die Suid-Afrikaanse Landras. Die Duroc, die Poland China en die Spotted Poland China word in die VSA aangetref, terwyl die Lacombe weer 'n Kanadese ras is, ontwikkel uit kruisings tussen onder meer die Deense Landras en die [[Berkshire]]. Die Pietrain is afkomstig uit [[België]] en word veral in kruistelings gebruik. Die Minnesota Nr. 1 is in [[1952]] uit die VSA na [[Suid-Afrika]] ingevoer en is 'n uitstekende vleis-en spekvleisras. Naas die Landras is die Grootwit seker een van die gewildste rasse in Suid-Afrika. Ander rasse wat in Suid-Afrika voorkom, is die Grootswart, die Tamworth, die Wessex Saddleback (saalrug) en die Essex Saddleback. == Varkboerdery == Varkboerdery het in die laaste 150 jaar baie verander en gespesialiseerd geword. Vroeër het varke buite rondgeloop en self kos gesoek. Langsamerhand is varke in skure aangehou en vetgemaak. Deense en Engelse hokke het ʼn misgang om die uitwerpsel op te vang en higiëniese toestande te verseker. Die moderne vorm van huisvesting is die sogenaamde roosterstal, waarvan die vloer uit betonbalke bestaan en die mis deur die splete in die vloer getrap word. ʼn Groot nadeel van hierdie tipe stal is dat die diere beenbreuke opdoen en 'n vorm van kannibalisme onder hulle ontstaan sodra die stal te vol raak. Genoeg voer, die regte temperatuur, genoeg beweegruimte en vars lug is baie belangrik. Varke floreer op mielies, koring, sorghum en sojaboonmeel. In sommige lande word varke ook gevoer met afval soos sitruspulp en ander voedselbronne wat vir menslike gebruik ongeskik is. Verbeterings op die gebied van teling, siektebeheer en voeding (onder meer deur die insluiting van antibiotika en hoëproteïenbyvoedings) het bygedra tot verbeterde produksie. Wat varksiektes betref is bakterie en virussiektes die belangrikste. [[Gastroënteritis]] is veral gevaarlik vir klein varkies, terwyl wurms en parasiete wel beheer kan word. Varke word dikwels op 'n nalatige wyse vervoer wat hartverlamming by hulle kan veroorsaak. Varke teel vinnig aan en groei ook vinnig. Gewoonlik word varke voor volwassenheid geslag; in die geval van vleisvarke gewoonlik op die ouderdom van 4 maande (± 50&nbsp;kg), terwyl spekvleisvarke op 6 maande (± 90&nbsp;kg) geslag word. Dragtigheid duur ongeveer 114 dae en 8 tot 12 varkies word gewoonlik gebore. Wat varkboerdery betref, loop [[China]] los voor met ongeveer 230 miljoen varke, gevolg deur [[Brasilië]], [[Rusland]], die [[Verenigde State van Amerika|VSA]] en [[Duitsland]]. Die varkvleisbedryf is verder belangrik in lande soos [[Pole]], die Skandinawiese lande, [[Argentinië]] en Suid-Afrika. In Suid-Afrika is die Suid-Afrikaanse Varktelersvereniging en die Suid-Afrikaanse Stamboekvereniging onder meer verantwoordelik vir die organisasie en die bevordering van stoetvarkteling. Behalwe in die landboufakulteite aan sekere universiteite, word navorsing ook gedoen by [[Cedara]], [[Elsenburg]] en [[Irene]]. As gevolg van navorsing en kundigheid ten opsigte van teling, voeding, die beheer van siektes en huisvesting, het varkvleisproduksie in 'n gespesialiseerde bedryf ontwikkel en lewer 'n belangrike bydrae tot die toenemende vraag na rooivleis. ==Suid-Afrika== Die Europese wildevark Sus scrofa is die enigste uitheemse gewerwelde landdier was as biologiese beheermaatreël in die land ingevoer is. Die varke is in die 1920’s na die Kluitjieskraalplantasie naby [[Wolseley]] geneem, waar hulle die larwes van die [[pouoogmot]] (Imbrasia cytherea), wat ‘n pes is in die plantasies, moes vreet. ‘n Paar het gevestig geraak, maar die meeste wildevarkbevolkings het afgeneem en het uitgesterf. Die varke kon nie in die warmer dele van die land lewe nie, aangesien hulle nie bestand is teen Afrika-varkkoors nie en moes boonop meeding met die inheemse bosvark Potamochoerus porcus. == Spesies == [[Lêer:Truie-large-white.JPG|duimnael|regs|300px|'n Vleisrasvark lê en rus]] * ''Sus barbatus'' * ''Sus bucculentus''^† (moontlik uitgestorwe) * ''Sus cebifrons'' * ''Sus celebensis'' * ''Sus domestica'' * ''Sus falconeri''^† (uitgestorwe) * ''Sus heureni'' * ''Sus hysudricus''^† (uitgestorwe) * ''Sus oliveri'' * ''Sus philippensis''<ref>Zoological Journal of the Linnean Society (1997), 120: 163–191.</ref> * ''Sus salvanius'' * ''Sus scrofa'' * ''Sus strozzi''^† (uitgestorwe) * ''Sus timoriensis'' * ''Sus verrucosus'' {{clear}} == Sien ook == * [[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere]] * [[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name]] * [[Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronne== * [http://www.sms.si.edu/irLspec/Sus_scrofa.htm http://www.sms.si.edu/irLspec/Sus_scrofa.htm] – Smithsonian seenavorsingspos by Fort Pierce, V.S.A se webwerf oor spesies van die Indian River-strandmeer. * [[Wêreldspektrum]], 1982, ISBN 0908409699, volume 28, bl. 31 - 36 == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Sus scrofa domesticus|Vark}} {{Wikt|vark}} {{Normdata}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Landbou]] [[Kategorie:Varke]] [[Kategorie:Vee]] b3ndaoc2iagem0lnpzkecykp5lxhczv 2814497 2814487 2025-06-20T17:05:23Z Pynappel 70858 /* Suid-Afrika */ 2814497 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Vark | status = DOM | image = Pig farm Vampula 9.jpg | fossil_range = {{Fossiel tydperk-65|6.5|0|earliest=8}} | image_width = 240px | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Mammalia]] | ordo = [[Cetartiodactyla]] | familia = [[Suidae]] | genus = '''''Sus''''' | genus_authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], [[1758]] | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = [[#Spesies|Sien teks]] }} [[Lêer:Baby piglets.jpg|duimnael|250px|Jong varke.]] '''Varke''' vorm die genus ''Sus'', wat tot die familie ''[[Suidae]]'' van die [[soogdier]]orde Cetartiodactyla ([[ewehoewiges]]) behoort. Hulle het almal gesplete hoewe en is verwant aan die [[pekari]]. Varke kom oorspronklik uit [[Eurasië]] en is veral bekend om hul vraatsug en onsindelikheid. Minder bekend is egter dat hulle besonder intelligente diere is.<ref>[http://channel.nationalgeographic.com/channel/videos/player.html?channel=1797&title=03161_01 National Geographic Video] uittreksel wat die verstommende intelligensie van hierdie diere bespreek.</ref> Die varkspesie ''Sus scrofa'' is ongeveer 5&nbsp;000 tot 7&nbsp;000 jaar gelede deur die mens [[mak maak|mak gemaak]]. Mak varke is veediere en 'n belangrike bron van [[voedsel]] in die wêreld. Varkvleis is tewens die mees verbruikte vleis ter wêreld, en verteenwoordig sowat 45% van die wêreldwye vleismark. Ander byprodukte wat uit varkweefsel verkry word sluit in leerprodukte, gom, porselein en 'n verskeidenheid dierevetprodukte.<ref>[http://www.mnpork.com/education/swine.php http://www.mnpork.com/education/swine.php] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080304144805/http://www.mnpork.com/education/swine.php |date= 4 Maart 2008 }} – Opvoedkundige artikels oor varke.</ref> Varke se belang in biomediese navorsing en behandelings het ook onlangs toegeneem. Varke se lang en noue betrokkenheid by die mens het ook 'n diep spoor gelaat by menslike kultuur, veral in kunswerke en gesegdes. Varke is omnivore met 44 tande, insluitende hul krom slagtande, wat by die beer opvallend is en voortdurend groei, maar nié by die sog nie. Die volwasse beer ([[mannetjie|manlik]]) is groter as die sog ([[wyfie|vroulik]]). Hulle kort ledemate het vier tone elk en elke toon eindig in 'n hoef. Die kop het 'n driehoekige profiel wat eindig in die skyfagtige snoet, wat intern ondersteun word deur die rostrale been wat met die neuskraakbeen verbind is. Hierdie anatomiese konfigurasie stel die vark in staat om sy neus soos 'n skopgraaf aan te wend om wortels uit te vroetel. Varke kry oor die algemeen groot werpsels (gemiddeld 10 – 12),<ref>[http://www.vegsoc.org/info/pigs.html http://www.vegsoc.org/info/pigs.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080223184430/http://www.vegsoc.org/info/pigs.html |date=23 Februarie 2008 }} – Artikel oor varke by die Vegetariese vereniging in die Verenigde Koninkryk</ref> terwyl sommige spesies se werpsel uit slegs een kleintjie bestaan. == Wildevarke == Soos seekoeie, is varke nie-herkouende, ewehoewige soogdiere met kort stekelrige hare. Hulle het kort pole waarvan die tone in kloutjies eindig. Die dier steun egter net op die verlengde middelste tone. Die vark het 'n verlengde neus wat in ʼn snoet eindig en 'n volledige stel tande met snytande in die bo- en onderkaak. Die mannetjies het groot slagtande wat by die bek uitsteek. Wildevarke hou gewoonlik in ʼn trop waarvan die sôe en kleintjies die kern vorm; die volwasse mannetjies hou meestal op hulle eie en soek die wyfies slegs gedurende paartyd op. Varke eet enigiets en dolwe die grond met hulle snoete om op soek na knolle, sappige wortels. paddastoele, larwes, wurms en slakke. Verder eet hulle gras. muise, akkers. vrugte en verrottende materiaal. Tropiese soorte word dikwels op die strand aangetref op soek na uitgespoelde visse, skulpdiere en skilpadeiers. Varke het ʼn besonder goed ontwikkelde reukorgaan; mak varke word dikwels gebruik om eetbare paddastoele op te spoor. === Egte varke === Die subfamilie ''Suinae'' kom in [[Europa]], [[Asië]] en [[Afrika]] voor, terwyl die gewone wildevark (''Sus'' ''scrota'') in die hooglande van [[Tibet]] en [[Noord-Afrika]] aangetref word. Daar is gemeen dat die dwergvark uitgesterf het, maar die soort word wel nog in [[Assam]], [[Indië]] gevind. Die Asiatiese vlakvark (''Sus verrucosus'') met sy kenmerkende groot vratte op die kop, kom in verskillende vorms voor in onder meer [[Soematra|Sumatra]], [[Java (eiland)|Java]] en die [[Filippyne]]. Die babiroesa (''Babyrousa babyrussa''), van die Indonesiese eiland [[Celebes]]. Het baie lang slagtande wat deur die bolip groei en bo omkrul. Behalwe die gewone wildevark. is Afrika ook die tuiste van die reusevark (''Hylochoerus meinertzhageni'') wat tot 850&nbsp;kg weeg, en eers in [[1904]] in die woude van die Kongobekken ontdek is. Die Afrikaanse [[vlakvark]] (''Phacochoerus aethiopicus'') is ʼn komieklike dier met sy breë kop vol uitsteeksels, groot slagtande en stert wat dikwels regop staan. Die Afrikaanse [[bosvark]] (''Potamochoerus porcus'') het digte hare met kwaste aan die ore. In [[Verenigde State van Amerika|Amerika]] word varke verteenwoordig deur die nawelvark (subfamilie ''Dicotylinae'') wat 'n groot ovaalvormige klier op die rug het. Die funksie van hierdie klier is onbekend. Die halsbandnawelvark (''Tayassu tajacu'') word in die suidelike deel van die [[Verenigde State van Amerika|VSA]] tot in [[Patagonië]] aangetref, terwyl die pekari tot [[Suid-Amerika]] beperk is. == Mak varke == Sowat 5 000 jaar gelede is varke al aangehou. Mak varke is almal uit die gewone wildevark geteel. Sowel die [[Grieke]] en [[Romeinse Ryk|Romeine]] as die Kelte en Germane het varke aangehou, terwyl die vark veral in [[China]] 'n vername bron van vleis was. Varke. honde en hoenders is ook op die eilande in die [[Stille Oseaan]] aangehou. Varke en varkvleis was natuurlik nie oral ewe gewild nie – in [[Antieke Egipte|Ou Egipte]] is varkvleis na die Derde Dinastie slegs deur sekere bevolkingsgroepe geëet, terwyl Midde-Oosterse volke die vark as onrein beskou het. Gedurende die [[Middeleeue]] was varke gewild in [[Europa]] en hulle is deur [[Christophorus Columbus|Columbus]] tydens sy tweede reis in [[1493]] na die [[Nuwe Wêreld]] gebring. Sedert die koms van [[Jan van Riebeeck]] in [[1652]] is varke in Suid-Afrika aangehou en hulle is nou nog algemeen op baie Suid-Afrikaanse plase. Die moderne varkboerdery is egter 'n verskynsel van hierdie eeu. Daar bestaan 'n groot aanvraag na spek en [[ham]] in die land, hoewel [[Skaapvleis|skaap]]- en [[beesvleis]] gewilder as [[varkvleis]] is. === Enkele rasse === Rasse wat 'n belangrike rol gespeel het in die verbetering van die vleisrasvarke. Was onder meer die Berkshire, Yorkshire, en Skandinawiese rasse soos die Landras en die Grootwit (Large White). Die Berkshire is van die oudste suiwer rasse uit Engeland, terwyl die [[Yorkshire]], wat vroeg uit die [[19de eeu|19e eeu]] dateer, wêreldwyd aangehou word. Ook die Hampshire is afkomstig uit [[Engeland]]. Landrasvarke kom oorspronklik van [[Denemarke]], [[Swede]], [[Duitsland]] en [[Nederland]]. [[Suid-Afrika]] het in [[1953]] Sweedse en Nederlandse Landrasvarke hierheen ingevoer en spoedig was hulle die gewildste varkrasse in Suid-Afrika vanweë hulle voortreflike eienskappe. Sedert [[1959]] is hierdie ras bekend as die Suid-Afrikaanse Landras. Die Duroc, die Poland China en die Spotted Poland China word in die VSA aangetref, terwyl die Lacombe weer 'n Kanadese ras is, ontwikkel uit kruisings tussen onder meer die Deense Landras en die [[Berkshire]]. Die Pietrain is afkomstig uit [[België]] en word veral in kruistelings gebruik. Die Minnesota Nr. 1 is in [[1952]] uit die VSA na [[Suid-Afrika]] ingevoer en is 'n uitstekende vleis-en spekvleisras. Naas die Landras is die Grootwit seker een van die gewildste rasse in Suid-Afrika. Ander rasse wat in Suid-Afrika voorkom, is die Grootswart, die Tamworth, die Wessex Saddleback (saalrug) en die Essex Saddleback. == Varkboerdery == Varkboerdery het in die laaste 150 jaar baie verander en gespesialiseerd geword. Vroeër het varke buite rondgeloop en self kos gesoek. Langsamerhand is varke in skure aangehou en vetgemaak. Deense en Engelse hokke het ʼn misgang om die uitwerpsel op te vang en higiëniese toestande te verseker. Die moderne vorm van huisvesting is die sogenaamde roosterstal, waarvan die vloer uit betonbalke bestaan en die mis deur die splete in die vloer getrap word. ʼn Groot nadeel van hierdie tipe stal is dat die diere beenbreuke opdoen en 'n vorm van kannibalisme onder hulle ontstaan sodra die stal te vol raak. Genoeg voer, die regte temperatuur, genoeg beweegruimte en vars lug is baie belangrik. Varke floreer op mielies, koring, sorghum en sojaboonmeel. In sommige lande word varke ook gevoer met afval soos sitruspulp en ander voedselbronne wat vir menslike gebruik ongeskik is. Verbeterings op die gebied van teling, siektebeheer en voeding (onder meer deur die insluiting van antibiotika en hoëproteïenbyvoedings) het bygedra tot verbeterde produksie. Wat varksiektes betref is bakterie en virussiektes die belangrikste. [[Gastroënteritis]] is veral gevaarlik vir klein varkies, terwyl wurms en parasiete wel beheer kan word. Varke word dikwels op 'n nalatige wyse vervoer wat hartverlamming by hulle kan veroorsaak. Varke teel vinnig aan en groei ook vinnig. Gewoonlik word varke voor volwassenheid geslag; in die geval van vleisvarke gewoonlik op die ouderdom van 4 maande (± 50&nbsp;kg), terwyl spekvleisvarke op 6 maande (± 90&nbsp;kg) geslag word. Dragtigheid duur ongeveer 114 dae en 8 tot 12 varkies word gewoonlik gebore. Wat varkboerdery betref, loop [[China]] los voor met ongeveer 230 miljoen varke, gevolg deur [[Brasilië]], [[Rusland]], die [[Verenigde State van Amerika|VSA]] en [[Duitsland]]. Die varkvleisbedryf is verder belangrik in lande soos [[Pole]], die Skandinawiese lande, [[Argentinië]] en Suid-Afrika. In Suid-Afrika is die Suid-Afrikaanse Varktelersvereniging en die Suid-Afrikaanse Stamboekvereniging onder meer verantwoordelik vir die organisasie en die bevordering van stoetvarkteling. Behalwe in die landboufakulteite aan sekere universiteite, word navorsing ook gedoen by [[Cedara]], [[Elsenburg]] en [[Irene]]. As gevolg van navorsing en kundigheid ten opsigte van teling, voeding, die beheer van siektes en huisvesting, het varkvleisproduksie in 'n gespesialiseerde bedryf ontwikkel en lewer 'n belangrike bydrae tot die toenemende vraag na rooivleis. ==Suid-Afrika== Die Europese wildevark ''Sus scrofa'' is die enigste uitheemse gewerwelde landdier wat as biologiese beheermaatreël in die land ingevoer is. Die varke is in die 1920’s na die Kluitjieskraalplantasie naby [[Wolseley]] geneem, waar hulle die larwes van die [[pouoogmot]] (''Imbrasia cytherea''), wat 'n pes is in die plantasies, moes vreet. 'n Paar het gevestig geraak, maar die meeste wildevarkbevolkings het afgeneem en het uitgesterf. Die varke kon nie in die warmer dele van die land lewe nie, aangesien hulle nie bestand is teen Afrika-varkkoors nie en moes boonop meeding met die inheemse bosvark ''Potamochoerus porcus''. == Spesies == [[Lêer:Truie-large-white.JPG|duimnael|regs|300px|'n Vleisrasvark lê en rus]] * ''Sus barbatus'' * ''Sus bucculentus''^† (moontlik uitgestorwe) * ''Sus cebifrons'' * ''Sus celebensis'' * ''Sus domestica'' * ''Sus falconeri''^† (uitgestorwe) * ''Sus heureni'' * ''Sus hysudricus''^† (uitgestorwe) * ''Sus oliveri'' * ''Sus philippensis''<ref>Zoological Journal of the Linnean Society (1997), 120: 163–191.</ref> * ''Sus salvanius'' * ''Sus scrofa'' * ''Sus strozzi''^† (uitgestorwe) * ''Sus timoriensis'' * ''Sus verrucosus'' {{clear}} == Sien ook == * [[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere]] * [[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name]] * [[Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronne== * [http://www.sms.si.edu/irLspec/Sus_scrofa.htm http://www.sms.si.edu/irLspec/Sus_scrofa.htm] – Smithsonian seenavorsingspos by Fort Pierce, V.S.A se webwerf oor spesies van die Indian River-strandmeer. * [[Wêreldspektrum]], 1982, ISBN 0908409699, volume 28, bl. 31 - 36 == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Sus scrofa domesticus|Vark}} {{Wikt|vark}} {{Normdata}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Landbou]] [[Kategorie:Varke]] [[Kategorie:Vee]] nsarvsim1vqht3lj3z81ulybth4yco3 2814504 2814497 2025-06-20T17:22:39Z Aliwal2012 39067 /* Suid-Afrika */ 2814504 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Vark | status = DOM | image = Pig farm Vampula 9.jpg | fossil_range = {{Fossiel tydperk-65|6.5|0|earliest=8}} | image_width = 240px | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Mammalia]] | ordo = [[Cetartiodactyla]] | familia = [[Suidae]] | genus = '''''Sus''''' | genus_authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], [[1758]] | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = [[#Spesies|Sien teks]] }} [[Lêer:Baby piglets.jpg|duimnael|250px|Jong varke.]] '''Varke''' vorm die genus ''Sus'', wat tot die familie ''[[Suidae]]'' van die [[soogdier]]orde Cetartiodactyla ([[ewehoewiges]]) behoort. Hulle het almal gesplete hoewe en is verwant aan die [[pekari]]. Varke kom oorspronklik uit [[Eurasië]] en is veral bekend om hul vraatsug en onsindelikheid. Minder bekend is egter dat hulle besonder intelligente diere is.<ref>[http://channel.nationalgeographic.com/channel/videos/player.html?channel=1797&title=03161_01 National Geographic Video] uittreksel wat die verstommende intelligensie van hierdie diere bespreek.</ref> Die varkspesie ''Sus scrofa'' is ongeveer 5&nbsp;000 tot 7&nbsp;000 jaar gelede deur die mens [[mak maak|mak gemaak]]. Mak varke is veediere en 'n belangrike bron van [[voedsel]] in die wêreld. Varkvleis is tewens die mees verbruikte vleis ter wêreld, en verteenwoordig sowat 45% van die wêreldwye vleismark. Ander byprodukte wat uit varkweefsel verkry word sluit in leerprodukte, gom, porselein en 'n verskeidenheid dierevetprodukte.<ref>[http://www.mnpork.com/education/swine.php http://www.mnpork.com/education/swine.php] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080304144805/http://www.mnpork.com/education/swine.php |date= 4 Maart 2008 }} – Opvoedkundige artikels oor varke.</ref> Varke se belang in biomediese navorsing en behandelings het ook onlangs toegeneem. Varke se lang en noue betrokkenheid by die mens het ook 'n diep spoor gelaat by menslike kultuur, veral in kunswerke en gesegdes. Varke is omnivore met 44 tande, insluitende hul krom slagtande, wat by die beer opvallend is en voortdurend groei, maar nié by die sog nie. Die volwasse beer ([[mannetjie|manlik]]) is groter as die sog ([[wyfie|vroulik]]). Hulle kort ledemate het vier tone elk en elke toon eindig in 'n hoef. Die kop het 'n driehoekige profiel wat eindig in die skyfagtige snoet, wat intern ondersteun word deur die rostrale been wat met die neuskraakbeen verbind is. Hierdie anatomiese konfigurasie stel die vark in staat om sy neus soos 'n skopgraaf aan te wend om wortels uit te vroetel. Varke kry oor die algemeen groot werpsels (gemiddeld 10 – 12),<ref>[http://www.vegsoc.org/info/pigs.html http://www.vegsoc.org/info/pigs.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080223184430/http://www.vegsoc.org/info/pigs.html |date=23 Februarie 2008 }} – Artikel oor varke by die Vegetariese vereniging in die Verenigde Koninkryk</ref> terwyl sommige spesies se werpsel uit slegs een kleintjie bestaan. == Wildevarke == Soos seekoeie, is varke nie-herkouende, ewehoewige soogdiere met kort stekelrige hare. Hulle het kort pole waarvan die tone in kloutjies eindig. Die dier steun egter net op die verlengde middelste tone. Die vark het 'n verlengde neus wat in ʼn snoet eindig en 'n volledige stel tande met snytande in die bo- en onderkaak. Die mannetjies het groot slagtande wat by die bek uitsteek. Wildevarke hou gewoonlik in ʼn trop waarvan die sôe en kleintjies die kern vorm; die volwasse mannetjies hou meestal op hulle eie en soek die wyfies slegs gedurende paartyd op. Varke eet enigiets en dolwe die grond met hulle snoete om op soek na knolle, sappige wortels. paddastoele, larwes, wurms en slakke. Verder eet hulle gras. muise, akkers. vrugte en verrottende materiaal. Tropiese soorte word dikwels op die strand aangetref op soek na uitgespoelde visse, skulpdiere en skilpadeiers. Varke het ʼn besonder goed ontwikkelde reukorgaan; mak varke word dikwels gebruik om eetbare paddastoele op te spoor. === Egte varke === Die subfamilie ''Suinae'' kom in [[Europa]], [[Asië]] en [[Afrika]] voor, terwyl die gewone wildevark (''Sus'' ''scrota'') in die hooglande van [[Tibet]] en [[Noord-Afrika]] aangetref word. Daar is gemeen dat die dwergvark uitgesterf het, maar die soort word wel nog in [[Assam]], [[Indië]] gevind. Die Asiatiese vlakvark (''Sus verrucosus'') met sy kenmerkende groot vratte op die kop, kom in verskillende vorms voor in onder meer [[Soematra|Sumatra]], [[Java (eiland)|Java]] en die [[Filippyne]]. Die babiroesa (''Babyrousa babyrussa''), van die Indonesiese eiland [[Celebes]]. Het baie lang slagtande wat deur die bolip groei en bo omkrul. Behalwe die gewone wildevark. is Afrika ook die tuiste van die reusevark (''Hylochoerus meinertzhageni'') wat tot 850&nbsp;kg weeg, en eers in [[1904]] in die woude van die Kongobekken ontdek is. Die Afrikaanse [[vlakvark]] (''Phacochoerus aethiopicus'') is ʼn komieklike dier met sy breë kop vol uitsteeksels, groot slagtande en stert wat dikwels regop staan. Die Afrikaanse [[bosvark]] (''Potamochoerus porcus'') het digte hare met kwaste aan die ore. In [[Verenigde State van Amerika|Amerika]] word varke verteenwoordig deur die nawelvark (subfamilie ''Dicotylinae'') wat 'n groot ovaalvormige klier op die rug het. Die funksie van hierdie klier is onbekend. Die halsbandnawelvark (''Tayassu tajacu'') word in die suidelike deel van die [[Verenigde State van Amerika|VSA]] tot in [[Patagonië]] aangetref, terwyl die pekari tot [[Suid-Amerika]] beperk is. == Mak varke == Sowat 5 000 jaar gelede is varke al aangehou. Mak varke is almal uit die gewone wildevark geteel. Sowel die [[Grieke]] en [[Romeinse Ryk|Romeine]] as die Kelte en Germane het varke aangehou, terwyl die vark veral in [[China]] 'n vername bron van vleis was. Varke. honde en hoenders is ook op die eilande in die [[Stille Oseaan]] aangehou. Varke en varkvleis was natuurlik nie oral ewe gewild nie – in [[Antieke Egipte|Ou Egipte]] is varkvleis na die Derde Dinastie slegs deur sekere bevolkingsgroepe geëet, terwyl Midde-Oosterse volke die vark as onrein beskou het. Gedurende die [[Middeleeue]] was varke gewild in [[Europa]] en hulle is deur [[Christophorus Columbus|Columbus]] tydens sy tweede reis in [[1493]] na die [[Nuwe Wêreld]] gebring. Sedert die koms van [[Jan van Riebeeck]] in [[1652]] is varke in Suid-Afrika aangehou en hulle is nou nog algemeen op baie Suid-Afrikaanse plase. Die moderne varkboerdery is egter 'n verskynsel van hierdie eeu. Daar bestaan 'n groot aanvraag na spek en [[ham]] in die land, hoewel [[Skaapvleis|skaap]]- en [[beesvleis]] gewilder as [[varkvleis]] is. === Enkele rasse === Rasse wat 'n belangrike rol gespeel het in die verbetering van die vleisrasvarke. Was onder meer die Berkshire, Yorkshire, en Skandinawiese rasse soos die Landras en die Grootwit (Large White). Die Berkshire is van die oudste suiwer rasse uit Engeland, terwyl die [[Yorkshire]], wat vroeg uit die [[19de eeu|19e eeu]] dateer, wêreldwyd aangehou word. Ook die Hampshire is afkomstig uit [[Engeland]]. Landrasvarke kom oorspronklik van [[Denemarke]], [[Swede]], [[Duitsland]] en [[Nederland]]. [[Suid-Afrika]] het in [[1953]] Sweedse en Nederlandse Landrasvarke hierheen ingevoer en spoedig was hulle die gewildste varkrasse in Suid-Afrika vanweë hulle voortreflike eienskappe. Sedert [[1959]] is hierdie ras bekend as die Suid-Afrikaanse Landras. Die Duroc, die Poland China en die Spotted Poland China word in die VSA aangetref, terwyl die Lacombe weer 'n Kanadese ras is, ontwikkel uit kruisings tussen onder meer die Deense Landras en die [[Berkshire]]. Die Pietrain is afkomstig uit [[België]] en word veral in kruistelings gebruik. Die Minnesota Nr. 1 is in [[1952]] uit die VSA na [[Suid-Afrika]] ingevoer en is 'n uitstekende vleis-en spekvleisras. Naas die Landras is die Grootwit seker een van die gewildste rasse in Suid-Afrika. Ander rasse wat in Suid-Afrika voorkom, is die Grootswart, die Tamworth, die Wessex Saddleback (saalrug) en die Essex Saddleback. == Varkboerdery == Varkboerdery het in die laaste 150 jaar baie verander en gespesialiseerd geword. Vroeër het varke buite rondgeloop en self kos gesoek. Langsamerhand is varke in skure aangehou en vetgemaak. Deense en Engelse hokke het ʼn misgang om die uitwerpsel op te vang en higiëniese toestande te verseker. Die moderne vorm van huisvesting is die sogenaamde roosterstal, waarvan die vloer uit betonbalke bestaan en die mis deur die splete in die vloer getrap word. ʼn Groot nadeel van hierdie tipe stal is dat die diere beenbreuke opdoen en 'n vorm van kannibalisme onder hulle ontstaan sodra die stal te vol raak. Genoeg voer, die regte temperatuur, genoeg beweegruimte en vars lug is baie belangrik. Varke floreer op mielies, koring, sorghum en sojaboonmeel. In sommige lande word varke ook gevoer met afval soos sitruspulp en ander voedselbronne wat vir menslike gebruik ongeskik is. Verbeterings op die gebied van teling, siektebeheer en voeding (onder meer deur die insluiting van antibiotika en hoëproteïenbyvoedings) het bygedra tot verbeterde produksie. Wat varksiektes betref is bakterie en virussiektes die belangrikste. [[Gastroënteritis]] is veral gevaarlik vir klein varkies, terwyl wurms en parasiete wel beheer kan word. Varke word dikwels op 'n nalatige wyse vervoer wat hartverlamming by hulle kan veroorsaak. Varke teel vinnig aan en groei ook vinnig. Gewoonlik word varke voor volwassenheid geslag; in die geval van vleisvarke gewoonlik op die ouderdom van 4 maande (± 50&nbsp;kg), terwyl spekvleisvarke op 6 maande (± 90&nbsp;kg) geslag word. Dragtigheid duur ongeveer 114 dae en 8 tot 12 varkies word gewoonlik gebore. Wat varkboerdery betref, loop [[China]] los voor met ongeveer 230 miljoen varke, gevolg deur [[Brasilië]], [[Rusland]], die [[Verenigde State van Amerika|VSA]] en [[Duitsland]]. Die varkvleisbedryf is verder belangrik in lande soos [[Pole]], die Skandinawiese lande, [[Argentinië]] en Suid-Afrika. In Suid-Afrika is die Suid-Afrikaanse Varktelersvereniging en die Suid-Afrikaanse Stamboekvereniging onder meer verantwoordelik vir die organisasie en die bevordering van stoetvarkteling. Behalwe in die landboufakulteite aan sekere universiteite, word navorsing ook gedoen by [[Cedara]], [[Elsenburg]] en [[Irene]]. As gevolg van navorsing en kundigheid ten opsigte van teling, voeding, die beheer van siektes en huisvesting, het varkvleisproduksie in 'n gespesialiseerde bedryf ontwikkel en lewer 'n belangrike bydrae tot die toenemende vraag na rooivleis. ==Suid-Afrika== Die Europese wildevark ''Sus scrofa'' is die enigste uitheemse gewerwelde landdier wat as biologiese beheermaatreël in Suid-Afrika ingevoer is. Die varke is in die 1920’s na die Kluitjieskraalplantasie naby [[Wolseley]] geneem, waar hulle die larwes van die pouoogmot (''Imbrasia cytherea''), wat 'n pes is in die plantasies, moes vreet. 'n Paar het gevestig geraak, maar die meeste wildevarkbevolkings het afgeneem en uitgesterf. Die varke kon nie in die warmer dele van die land oorleef nie, aangesien hulle nie bestand is teen Afrika-varkkoors nie en moes boonop meeding met die inheemse bosvark ''Potamochoerus porcus''. == Spesies == [[Lêer:Truie-large-white.JPG|duimnael|regs|300px|'n Vleisrasvark lê en rus]] * ''Sus barbatus'' * ''Sus bucculentus''^† (moontlik uitgestorwe) * ''Sus cebifrons'' * ''Sus celebensis'' * ''Sus domestica'' * ''Sus falconeri''^† (uitgestorwe) * ''Sus heureni'' * ''Sus hysudricus''^† (uitgestorwe) * ''Sus oliveri'' * ''Sus philippensis''<ref>Zoological Journal of the Linnean Society (1997), 120: 163–191.</ref> * ''Sus salvanius'' * ''Sus scrofa'' * ''Sus strozzi''^† (uitgestorwe) * ''Sus timoriensis'' * ''Sus verrucosus'' {{clear}} == Sien ook == * [[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere]] * [[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name]] * [[Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronne== * [http://www.sms.si.edu/irLspec/Sus_scrofa.htm http://www.sms.si.edu/irLspec/Sus_scrofa.htm] – Smithsonian seenavorsingspos by Fort Pierce, V.S.A se webwerf oor spesies van die Indian River-strandmeer. * [[Wêreldspektrum]], 1982, ISBN 0908409699, volume 28, bl. 31 - 36 == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Sus scrofa domesticus|Vark}} {{Wikt|vark}} {{Normdata}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Landbou]] [[Kategorie:Varke]] [[Kategorie:Vee]] hf1pks59foupgl3l2bywbec2o72gpce 0 37132 2814485 2256867 2025-06-20T15:17:55Z AFM 21229 2814485 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Bergkwagga | status = VU | status_system = IUCN3.1 | image =Hartmanns Mountain Zebra 12.jpg | image_width = 250px | image_caption = 'n Bergkwagga in die [[Louisville, Kentucky|Louisville]]-dieretuin. | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Mammalia]] | ordo = [[Perissodactyla]] | familia = [[Equidae]] | genus = ''[[Equus]]'' | subgenus = ''[[Hippotigris]]'' | species = '''''E. zebra''''' | binomial = ''Equus zebra'' | binomial_authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758 | range_map = Mountain Zebra Distributions.jpg | range_map_caption = Verspreiding van die bergkwagga }} Die '''bergkwagga''' (''Equus zebra'') is 'n [[Bedreigde spesie|bedreigde]] [[sebra]]spesie wat in Suidwes-[[Angola]], [[Namibië]] en [[Suid-Afrika]] voorkom. Daar is twee [[subspesie]]s: die [[Kaapse bergkwagga]] (''E. z. zebra'') en [[Hartmannse bergkwagga]] (''E. z. hartmannae''), alhoewel daar voorgestel is dat laasgenoemde as 'n aparte spesie beskou moet word. Die Kaapse bergkwagga is net-net van uitwissing gered deur die stigting van die [[Nasionale Bergkwaggapark]] in 1937. Dit word deur die [[IUBN]] geklassifiseer as 'n [[kwesbare spesie]]. Bergkwaggas het 'n gemiddelde hoogte van 120&nbsp;cm en kan 'n spoed van 65&nbsp;km/h behaal wanneer hulle hardloop. Dit is maklik om die bergkwagga van die [[bontkwagga]] te onderskei: anders as by die bontkwagga het die bergkwagga 'n duidelike keelvel. Hy het ook geen skaduweestrepe nie en sy strepe strek ook nie om sy pens nie. Die strepe op sy bene strek reg om die bene en is duidelik tot op die hoewe. Die [[vrou|merrie]] is 12 maande dragtig, waarna sy geboorte aan 'n enkele vulletjie skenk. Bergkwaggas het 'n moontlike lewensduur van 35 [[jaar]]. Uit ‘n bewaringsoogpunt hou die [[donkie]] ‘n bedreiging in vir die voortbestaan van die gefragmenteerde groepies bergkwaggas. Wanneer paring tussen ‘n manlike donkie en ‘n vroulike bergkwagga plaasvind, word onvrugbare [[muil]]e voortgebring. Dit laat die aanwas van die reeds klein bevolking bergkwaggas verder afneem. == Fotogalery == <gallery mode="packed" heights="160"> Lêer:Equus zebra hartmannae - Etosha 2015.jpg|'n Bergkwagga in die in die [[Nasionale Etoshawildtuin]], [[Namibië]]. Lêer:Hartmann zebras hobatereS.jpg|[[Hartmannse bergkwagga]]s wes van die Nasionale Etoshawildtuin, Namibië. Lêer:Mountain zebra NP.jpg|Bergkwaggas in die [[Nasionale Bergkwaggapark]], [[Suid-Afrika]]. Lêer:Karoo National Park 2014 23.jpg|Bergkwaggas in die [[Karoo Nasionale Park]], Suid-Afrika. </gallery> == Bronnelys == * ''Soogdiere van die Krugerwildtuin en ander Nasionale Parke'' (1979). Saamgestel deur Die Nasionale Parkeraad. 'n Publikasie van die Raad van Kuratore vir Nasionale Parke van die Republiek van Suid-Afrika. ISBN 0-86953-027-5. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Equus zebra}} {{Wikispecies-inlyn|Equus zebra}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Perdagtiges]] 7ndwymr6fkexu4vgdaxel28dfq0dgnz 0 38084 2814611 2814238 2025-06-21T03:41:29Z 101.51.33.98 2814611 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Politieke party | party_naam = Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei | afkorting = NSDAP | party_logo = Parteiadler Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (1933–1945).svg | logobeskrywing = | logo_onderskrif = Simbool van die NSDAP | leier = Karl Harrer (1919–1920 / DAP)<br />[[Anton Drexler]] (1920–1921)<br />[[Adolf Hitler]] (1921–1945)<br />[[Martin Bormann]] (1945) | slagspreuk = Een volk, een ryk, een leier (nie-amptelik) | gestig = [[24 Februarie]] [[1920]] | ontbind = [[8 Mei]] [[1945]] | samesmelting_van = | afgestig_van = | voorafgegaan = Duitse Arbeidersparty | samesmelting_met = | opgevolg = ''Geen (verbied)''<br />Ideologieë voortgegaan deur [[Neo-Nazisme]] | nuusbrief = ''Völkischer Beobachter'' | hoofkwartiere = [[München]], [[Beiere]] | studente_vleuel = ''Nationalsozialistischer Deutscher Studentenbund'' | jeugvleuel = ''Hitlerjugend'' (HJ) * ''Deutsches Jungvolk'' (DJ) * ''Bund Deutscher Mädel'' (BDM) | ideologie = [[Nasionaal-Sosialisme]] (Nazisme), [[fascisme]], Duitse nasionalisme, [[Antisemitisme]] | nasionaal = | internasionaal = | kleure = Bruin, swart, wit en rooi | webwerf = }} [[Lêer:Flag of Nazi Germany (1933-1945).svg|duimnael|links|Vlag van die NSDAP (en van die [[Nazi-Duitsland|Derde Ryk]])]] [[Lêer:Nsdap gaue.png|duimnael|links|NSDAP Gaue 1926, 1928, 1933 en 1937]] Die '''Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty''' ([[Duits]]: ''Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei'', ''NSDAP'') en algemeen bekend as die '''Nazi-party''', was 'n regse radikale politieke party in Duitsland tussen [[1919]] en [[1945]]. Dit was eers bekend as die Duitse Arbeidersparty voordat die naam in [[1920]] verander is. Die party se laaste leier, [[Adolf Hitler]], is aangestel as die rykskanselier deur president [[Paul von Hindenburg]] in [[1933]]. Hitler het vinnig 'n totalitêre bewind daargestel,<ref>Arendt, Hannah. ''[[The Origins of Totalitarianism]].'' London; New York; San Diego:Harvest Book. Pp. 306</ref><ref>Curtis, Michael. 1979 ''Totalitarianism.'' New Brunswick (USA); London: Transactions Publishers. Pp. 36</ref><ref>Burch, Betty Brand. 1964 ''Dictatorship and Totalitarianism: Selected Readings''. Pp. 58</ref><ref>Bruhn, Jodi; Maier, Hans Hans Maier. 2004. ''Totalitarianism and Political Religions: Concepts for the Comparison of Dictatorships.'' Routledge: Oxon (U.K.); New York. Pp. 32.</ref> wat as die [[Nazi-Duitsland|Derde Ryk]] bekend gestaan het. Die Nazi Party het ontstaan uit die Duitse [[nasionalisme|nasionalistiese]], [[rassisme|rassistiese]] en [[Populisme|populistiese]] ''[[Freikorps]]'' paramilitêre kultuur, wat teen die kommunistiese opstande in Duitsland na die [[Eerste Wêreldoorlog]] geveg het.{{sfn|Grant|2004|pp=30–34, 44}} Die party is gestig om werkers van die kommunisme af weg te trek na die volksnasionalisme.{{sfn|Mitchell|2008|p=47}} Aanvanklik het die Nazi-politieke strategie gefokus op anti-groot sake, anti-burgerlike en anti-kapitalistiese retoriek, hoewel dit later afgewater is om die steun van sakeleiers te verkry, en in die dertigerjare het die party se belangrikste fokus verskuif na [[Antisemitisme|antisemitiese]] en anti-marxistiese temas.{{sfn|McDonough|2003|p=64}} [[Pseudowetenskap|Pseudowetenskaplike]] rassistiese teorieë was sentraal in die Nazisme, wat tot uiting kom in die idee van 'n 'volksgemeenskap' (Volksgemeinschaft). {{sfn|Majer|2013|p=39}} Die party was daarop gemik om 'rasgewenste' Duitsers as nasionale kamerade te verenig, terwyl diegene uitgesluit word wat beskou word as politieke andersdenkendes, liggaamlik of intellektueel minderwaardig, of as 'n vreemde ras (''Fremdvölkische''). {{sfn|Wildt|2012|pp=96–97}} Die Nazi's het gepoog om die [[Germane|"Germaanse volk"]], die "Ariese meesterras", te versterk deur rassuiwerheid en [[eugenetika]], breë maatskaplike welsynsprogramme en 'n kollektiewe ondergeskiktheid van individuele regte, wat namens die volk ten bate van die staat opgeoffer kon word om die vermeende suiwerheid en sterkte van die Ariese ras te beskerm, het die Nazi's gepoog om [[Jode]], [[Romani]], Pole en die meeste ander Slawiërs uit te wis, tesame met liggaamlik en verstandelik gestremdes. Hulle het [[homoseksuele]], [[Swart mense|Afrikane]], [[Jehovah se Getuies]] en politieke teenstanders ontken en gesegregeer.{{sfn|Gigliotti|Lang|2005|p=14}} Die vervolging het sy hoogtepunt bereik toe die partybeheerde Duitse staat die [[Finale Oplossing]] aan die gang sit - 'n industriële stelsel van volksmoord wat die moord op ongeveer 6 miljoen Jode en miljoene ander geteikende slagoffers, in wat bekend geword het as die [[Holocaust]], bereik het. {{sfn|Evans|2008|p=318}} Adolf Hitler, die leier van die party sedert 1921, word op 30 Januarie 1933 deur president Paul von Hindenburg tot kanselier van Duitsland benoem. Hitler het vinnig 'n [[Totalitarisme|totalitêre regime]] tot stand gebring {{sfn|Arendt|1951|p=306}}{{sfn|Curtis|1979|p=36}}{{sfn|Burch|1964|p=58}}{{sfn|Maier|2004|p=32}} bekend as die Derde Ryk. Na die nederlaag van die Derde Ryk aan die einde van die [[Tweede Wêreldoorlog]] in Europa, is die party deur die geallieerde magte 'onwettig verklaar',{{sfn|Elzer|2003|p=602}} wat in die jare na die oorlog ontkenniging in Duitsland sowel as in gebiede uitgevoer het. beset deur Nazi-magte. Die gebruik van enige simbole wat met die party verband hou, is nou verbied in baie Europese lande, waaronder Duitsland en [[Oostenryk]]. == Naam == Nazi, die informele en oorspronklik neerhalende term vir 'n partylid, verkort die naam van die party (''Nationalsozialist'' Duitse uitspraak: [natsi̯oˈnaːlzotsi̯aˌlɪst]), en is geskep in analogie met ''Sozi'' (uitgespreek [ˈzoːtsiː]), 'n afkorting van ''Sozialdemokrat'' (lid van die teenstander) Sosiaal-Demokratiese Party van Duitsland).{{sfn|Mautner|1944|p=93–100}} Lede van die party het hulself as ''Nationalsozialisten'' (Nasionaal-sosialiste) genoem, maar hulle het wel en weer die omgangstaal-Nazi aangeneem (so het Leopold von Mildenstein in sy artikelreeks ''Ein Nazi fährt nach Palästina'' gepubliseer) in ''Der Angriff'' in 1934). Die term ''Parteigenosse'' (partylid) is algemeen onder Nazi's gebruik, met sy ooreenstemmende vroulike vorm ''Parteigenossin''.[{{sfn|Hitler|1936|p=10}} Die term is voor die opkoms van die party gebruik as 'n omgangstaal en neerhalende woord vir 'n agtergeblewe boer, 'n ongemaklike en lomp persoon. Dit is afgelei van ''Ignaz'', 'n verkorte weergawe van Ignatius,{{sfn|Gottlieb|Morgensen|2007|p=247}}{{sfn|Harper|n.d.}} wat 'n algemene naam in die Nazi's se tuisstreek [[Beiere]] was. Teenstanders het dit aangegryp, en die ''Sozi'' wat al lank bestaan, om 'n afwysende bynaam aan die Nasionaal-Sosialiste te heg.{{sfn|Harper|n.d.}}{{sfn|Rabinbach|Gilman|2013|p=4}} In 1933, toe Adolf Hitler die mag in die Duitse regering oorgeneem het, het die gebruik van "Nazi" in Duitsland verminder, hoewel Oostenrykse anti-Nazi's die term {{sfn|Mautner|1944|p=93–100}} en die gebruik van "Nazi-Duitsland" en "Nazi-regime" bly gebruik het. Dit is populêr gemaak deur anti-Nazi's en Duitse ballinge in die buiteland. Daarna het die term in ander tale versprei en is dit uiteindelik na die Tweede Wêreldoorlog na Duitsland teruggebring.{{sfn|Rabinbach|Gilman|2013|p=4}} == Die tydperk 1919-1921 == Op 5 Januarie 1919 is die Duitse Arbeidersparty (DAP) gestig deur Anton Drexler en Karl Harrer. Dit was die voorloper van die NSDAP. In die begin was hierdie party maar net een van die vele [[Regs (politiek)|verregse]] en rassistiese partye wat soos sampioene ontstaan het in die pas gestigte [[Weimar Republiek]] na die Groot Oorlog wat deur die [[Duitse Keiserryk]] verloor is. Die DAP het sy magsbasis in [[München]], die hoofstad van Beiere, in die suide van Duitsland gehad. Die vernaamste uitgangspunt van hierdie party was dat Duitsland 'n nuwe leër moes bou, wat egter ingevolge die [[Verdrag van Versailles]] verbied is. In September 1919 word Hitler 'n lid van hierdie party, waaraan hy al meer tyd begin bestee. Hy het vinnig een van sy belangrikste lede geword en in die bestuur opgeneem. Hitler se eerste openbare toespraak is op 16 Oktober 1919 in die Münchener Hofbräukeller gelewer, waar hy die aand met die gehoor van 111 mense as tweede spreker gepraat het. Op 24 Februarie 1920 het die party sy eerste massa-betoging probeer reël. Dit was 'n redelike sukses met 2000 deelnemers. Hitler kon met retoriese vernuf reageer op die wydverspreide sosiale ontevredenheid in Duitsland en die party het verdere steun gekry. Karl Harrer het die party teen 1921 verlaat en Drexler is opsy geskuif sodat Hitler as die leier gesien is. Voortaan het hy hoofsaaklik beleid ingestel en was hy die baasbrein van die party se aktiwiteite. Deur slim en deurdagte [[propaganda]] van die party[[ideologie]] en -posisies het Hitler geleidelik invloed en aanhang gekry onder die Beierse bevolking. == Verwysings == {{Verwysings|3}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nasionaal-Sosialisme]] [[Kategorie:Nazi-Duitsland]] [[Kategorie:Voormalige politieke partye in Duitsland]] [[Kategorie:Homofobie]] 87bnyjgjb79fsmippxpg6srno6llm9x 0 38748 2814560 1889361 2025-06-20T20:58:33Z Kozak2025 191366 Nou het hierdie vierkant 'n heeltemal ander voorkoms, opgedateerde foto 2814560 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #FFFFFF; background: #003399; padding: 4px; font-size:170%;" | Kropiwnitski<br />Кропивницький<br /> [[Lêer:P1480854 вул. Велика Перспективна (К. Маркса), 33.jpg|280px]] <br /> |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kropiwnitski in die Oekraïne''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:Kirowohrad-Ukraine-Map.png|180px|center]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Coat of Arms of Kropyvnytskyi.png|75px|center]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Kirovohrad flag.gif|75px|center]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlag|Oekraïne}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oblast''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Kirovohrad Oblast.svg|21px]] [[Kirowohrad-oblast]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" |{{Koördinate|48|30|13|N|32|15|47|E}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[1754]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 103 [[vierkante kilometer|vk. km]] |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 124 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal (2007) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 239&nbsp;400 |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 2,324/vk. km |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +2 |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +3 |- |&nbsp;'''Burgemeester''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Andrij Rajkowitsj]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike Webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://kr-rada.gov.ua/ kr-rada.gov.ua] |- style="border-top:1px solid #999;" |} '''Kropiwnitski''' ([[Oekraïens]]: ''Кропивницький'') is 'n stad in die [[Oekraïne]], met 'n bevolking van omtrent 239&nbsp;400 in 2007. Die stad se bynaam is ''Klein [[Parys]]''. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Kropyvnytskyi}} {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nedersettings in Oekraïne]] 2mo5ie0nso29hfrmwwl6pb0wcm2fde3 2814561 2814560 2025-06-20T21:01:22Z Kozak2025 191366 2814561 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #FFFFFF; background: #003399; padding: 4px; font-size:170%;" | Kropiwnitski<br />Кропивницький<br /> [[Lêer:P1480854 вул. Велика Перспективна (К. Маркса), 33.jpg|280px]] <br /> |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kropiwnitski in die Oekraïne''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:Kirowohrad-Ukraine-Map.png|180px|center]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Coat of Arms of Kropyvnytskyi.png|75px|center]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Kirovohrad flag.gif|75px|center]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlag|Oekraïne}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oblast''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Kirovohrad Oblast.svg|21px]] [[Kirowohrad-oblast]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" |{{Koördinate|48|30|13|N|32|15|47|E}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[1754]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 103 [[vierkante kilometer|vk. km]] |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 124 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal (2007) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 239&nbsp;400 |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 2,324/vk. km |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +2 |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +3 |- |&nbsp;'''Burgemeester''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Andrij Rajkowitsj]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike Webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://kr-rada.gov.ua/ kr-rada.gov.ua] |- style="border-top:1px solid #999;" |} '''Kropiwnitski''' ([[Oekraïens]]: ''Кропивницький'') is 'n stad in die [[Oekraïne]], met 'n bevolking van omtrent 239&nbsp;400 in 2007. Die stad se bynaam is ''Klein [[Parys]]''. Die stad is bekend vir sy [[Die vesting van Sint Elisabeth]] - die hoofattraksie van die centrale deel van die land. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Kropyvnytskyi}} {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nedersettings in Oekraïne]] nsq4ytxlvf3sf4xd5wfj4lc5gfhndtj 2814584 2814561 2025-06-20T22:02:54Z BurgertB 2401 2814584 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #FFFFFF; background: #003399; padding: 4px; font-size:170%;" | Kropiwnitski<br />Кропивницький<br /> [[Lêer:P1480854 вул. Велика Перспективна (К. Маркса), 33.jpg|280px]] <br /> |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kropiwnitski in die Oekraïne''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:Kirowohrad-Ukraine-Map.png|180px|center]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Coat of Arms of Kropyvnytskyi.png|75px|center]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Kirovohrad flag.gif|75px|center]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlag|Oekraïne}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oblast''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Kirovohrad Oblast.svg|21px]] [[Kirowohrad-oblast]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" |{{Koördinate|48|30|13|N|32|15|47|E}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[1754]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 103 [[vierkante kilometer|vk. km]] |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 124 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal (2007) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 239&nbsp;400 |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 2,324/vk. km |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +2 |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +3 |- |&nbsp;'''Burgemeester''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Andrij Rajkowitsj]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike Webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://kr-rada.gov.ua/ kr-rada.gov.ua] |- style="border-top:1px solid #999;" |} '''Kropiwnitski''' ([[Oekraïens]]: ''Кропивницький'') is 'n stad in die [[Oekraïne]], met 'n bevolking van omtrent 239&nbsp;400 in 2007. Die stad se bynaam is ''Klein [[Parys]]''. Die stad is bekend vir [[die vesting van Sint Elisabeth]] – die hoofattraksie van die sentrale deel van die land. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Kropyvnytskyi}} {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nedersettings in Oekraïne]] h1jqaojuzv7nci5hmv1vfz2qdgzpk8c 2814586 2814584 2025-06-20T22:06:03Z BurgertB 2401 2814586 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #FFFFFF; background: #003399; padding: 4px; font-size:170%;" | Kropiwnitski<br /><small>Кропивницький</small><br /> [[Lêer:P1480854 вул. Велика Перспективна (К. Маркса), 33.jpg|280px]] <br /> |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kropiwnitski in Oekraïne''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:Kirowohrad-Ukraine-Map.png|180px|center]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Coat of Arms of Kropyvnytskyi.png|75px|center]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Kirovohrad flag.gif|75px|center]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlag|Oekraïne}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oblast''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Kirovohrad Oblast.svg|21px]] [[Kirowohrad-oblast]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" |{{Koördinate|48|30|13|N|32|15|47|E}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[1754]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 103 [[vierkante kilometer|vk. km]] |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 124 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal (2007) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 239&nbsp;400 |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 2,324/vk. km |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +2 |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +3 |- |&nbsp;'''Burgemeester''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Andrei Raikowitsj]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike Webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://kr-rada.gov.ua/ kr-rada.gov.ua] |- style="border-top:1px solid #999;" |} '''Kropiwnitski''' ([[Oekraïens]]: ''Кропивницький'') is 'n stad in [[Oekraïne]] met 'n bevolking van omtrent 239&nbsp;400 (in 2007). Die stad se bynaam is ''Klein [[Parys]]'' en is bekend vir [[die vesting van Sint Elisabeth]] – die hoofattraksie van die sentrale deel van die land. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Kropyvnytskyi}} {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nedersettings in Oekraïne]] 8gtmx687fbcmbn2z4ti5d5c635qf2sd 0 44041 2814542 2657418 2025-06-20T18:45:45Z Oesjaar 7467 /* Hoofstuk 8 */ Skakel 2814542 wikitext text/x-wiki : ''Hierdie artikel handel oor die tweede boek van die Tora en die Ou Testament. Vir die oorsprongsmite van die Israeliete sien [[Eksodus (uittog)]].'' [[Lêer:Moses and Aaron before Pharaoh.jpg|duimnael|[[Moses]], [[Aäron]] en die Farao]] [[Lêer:Justus Van Ghent 001.jpg|duimnael|Moses met die [[Tien Gebooie]]]] '''Eksodus''' ([[Grieks]]: '''Εξοδος''' = ''uittog''; [[Hebreeus]]: '''שמות''' ''sjemot'' = ''naam''; '''Exodus''' gespel in die [[Bybel#Afrikaanse vertaling|ou Afrikaanse Bybelvertaling]]) is die tweede boek van die [[Bybel|Hebreeuse Bybel]]. Die boek vertel van die uittog van [[Jakob]] se nageslag uit [[Egipte]] onder leiding van [[Moses]] en Aäron. God het sy volk gered uit die mag van die [[farao]], soos die Egiptiese konings genoem is. Die boek begin met die sin: ''Hier volg die name van die Israeliete wat saam met [[Jakob]] na [[Egipte]] toe gekom het, elkeen met sy gesin: Ruben, Simeon, Levi en Juda, Issakar, Sebulon en Benjamin; Dan, Naftali, Gad en Aser.'' == Hooftrekke van die boek == * Die nageslag van [[Jakob]] word slawe in [[Egipte]] 1:1-22 * Die geboorte van [[Moses]], sy vlug 2:1-23 * Die roeping van [[Moses]] 3:1-4:31 * [[Moses]] en Aäron by die [[farao]], die plae 5:1-11:10 * Die [[Paasfees]] en die uittog 12:1-15:21 * Van die Rietsee af tot by Sinaiberg 15:22-18:27 * Die [[Tien Gebooie]] en die verbond 19:1-24:18 * Voorskrifte vir die [[tent]] van ontmoeting en sy toebehore 25:1-31:18 * Die goue kalf, die verbond word hernu 32:1 – 35:3 * Die tent van ontmoeting word gemaak en ingerig 35:4 – 39:43 * Die weiding van die tent van ontmoeting 40:1 – 38 == Hoofstukke van die boek == === Hoofstuk 1 === * Die vermeerdering van [[Israel]] in [[Egipte]] (1:1-7) * Die [[farao]] probeer die getal van Israeliete beperk (1:8-22) === Hoofstuk 2 === * [[Moses]] se geboorte en opvoeding (2:1-10) * Moses slaan 'n [[Egiptenare|Egiptenaar]] dood (2:11-22) * [[God]] hoor die Israeliete se geroep om hulp (2:23-25) === Hoofstuk 3 === * [[God]] openbaar Hom aan Moses (3:1-22) ** ²"Toe verskyn die Engel van Here aan hom in 'n vlam binne-in 'n doringbos." === Hoofstuk 4 === * God openbaar Hom aan Moses (4:1-17) * Moses gaan terug na Egipte toe (4:18-31) === Hoofstuk 5 === * Moses en [[Aäron]] gaan na die farao toe (5:1-21) * Moses word weer deur die Here na die farao toe gestuur (5:22-24) === Hoofstuk 6 === * Moses word weer deur die Here na die farao toe gestuur (6:1-12) * Leiers in die familie van Moses en Aäron (6:13-26) * Die opdrag aan Moses (6:27-29) === Hoofstuk 7 === * Die opdrag aan Moses (7:1-13) * Die eerste plaag: [[water]] word [[bloed]] (7:14-25) === Hoofstuk 8 === * Die tweede plaag: [[Padda|paddas]] (8:1-15) * Die derde plaag: [[Muggie|muggies]] (8:16-19) * Die vierde plaag: [[steekvlieë]] (8:20-32) === Hoofstuk 9 === * Die vyfde plaag: pes onder die vee (9:1-7) * Die sesde plaag: swere (9:8-12) * Die sewende plaag: (9:13-35) === Hoofstuk 10 === * Die agste plaag: [[Sprinkaan|sprinkane]] (10:1-20) * Die negende plaag: drie dae donker (10:21-27) * Die tiende plaag word aangekondig (10:28-29) === Hoofstuk 11 === * Die tiende plaag word aangekondig (11:1-10) === Hoofstuk 12 === * Die instelling van die [[paasfees]] (12:1-28) * Tiende plaag: dood van die eersgeborenes (12:29-40) * Voorskrifte in verband met die paasfees (12:41-51) === Hoofstuk 13 === * Elke eersgeborene moet aan die Here gewy word (13:1-16) * Die Here laat die volk met 'n ompad trek (13:17-22) === Hoofstuk 14 === * Die farao agtervolg die Israeliete (14:1-14) * Die Here red die Israeliete (14:15-31) === Hoofstuk 15 === * Die Here is oorwinnaar in die stryd (15:1-19) * Die lied van Mirjam (15:20-21) * Bitter water word soet (15:22-27) === Hoofstuk 16 === * Kos uit die hemel (16:1-21) ** ¹³ "Teen die aand se kant het daar kwartels aangevlieg gekom en hulle het die hele kamp vol gesit. Die volgende oggend was daar 'n wolk rondom die kamp, ¹⁴ en toe die wolk wegtrek, was die woestyn oortrek met fyn vlokkies soos ryp" * Reëlings vir die [[sabbat]] (16:22-30) * 'n Kruik vol manna word bewaar (16:31-36) === Hoofstuk 17 === * Water uit die rots (17:1-7) * Oorlog teen Amalek (17:8-16) === Hoofstuk 18 === * Jetro besoek vir Moses (18:1-27) === Hoofstuk 19 === * Die Israeliete kom by Sinaiberg (19:1-25) === Hoofstuk 20 === * Die [[Tien Gebooie]] (20:1-17) * Die volk vra Moses moet liewer met hulle praat (20:18-21) * Die altaar (20:22-26) === Hoofstuk 21 === * Bepaling vir die goeie orde in die samelewing (21:1) ** Oor slawe (21:2-11) ** Oor beserings en beskadigings (21:12-36) === Hoofstuk 22 === * Bepalings vir die goeie orde in die samelewing (21:1) ** Oor diefstal (22:1-4) ** Oor veldbrand (22:5-6) ** Oor goed in 'n ander se sorg (22:7-15) ** Oor mense (22:16-31) === Hoofstuk 23 === * Bepaling vir die goeie orde in die samelewing (21:1) ** Oor vals getuienis en naasteliefde (23:1-9) ** Oor sabbat (23:10-13) ** Oor feeste en offers (23:14-19) * Die Here belowe om sy volk te help (23:20-32) === Hoofstuk 24 === * Die verbond word verseël (24:1-18) === Hoofstuk 25 === * Offergawes om 'n heiligdom op te rig (25:1-9) * Die [[Verbondsark|ark]] (25:10-22) * Die tafel vir die offerbrood (25:23-30) * Die kandelaar (25:31-40) === Hoofstuk 26 === * Die tabernakel (26:1-37) === Hoofstuk 27 === * Die brandofferaltaar (27:1-8) * Die voorhof (28:9-19) * Die sorg vir die lampe (28:20-21) === Hoofstuk 28 === * Die priester se klere (28:1-43) === Hoofstuk 29 === * Die wyding van Aäron en sy seuns as priesters (29:1-37) * Die daaglikse offers (29:38-46) === Hoofstuk 30 === * Die wierookaltaar (30:1-10) * Die versoeningsoffer tydens 'n sensus (30:11-16) * Die bronswaskom (30:17-21) * Die salfolie (30:22-33) * Die wierookoffer (30:34-38) === Hoofstuk 31 === * Vakmanne om die tent van ontmoeting te bou (31:1-11) * Die rusdag (31:12-18) === Hoofstuk 32 === * Die goue kalf (32:1-35) === Hoofstuk 33 === * Die Here wil nie saam met Sy volk trek nie (33:1-6) * Die tent van ontmoeting (33:7-23) === Hoofstuk 34 === * Die tien gebooie word weer opgeskryf. Verskillende ander wette (34:1-35) === Hoofstuk 35 === * Bepalings oor die sabbat (35:1-3) * Offergawes om 'n heiligdom op te rig (35:4-9) * Die toebehore vir die tent van ontmoeting (35:10-29) * Die vakmanne om die tent van ontmoeting te bou (35:30-35) === Hoofstuk 36 === * Die vakmanne om die tent van ontmoeting te bou (36:1) * Die volk gee meer as wat nodig is (36:2-7) * Die tabernakel (36:8-38) === Hoofstuk 37 === *Die [[Verbondsark|ark]] (37:1-9) *Die tafel vir die offerbrood (37:10-16) *Die kandelaar (37:17-24) *Die wierookaltaar (37:25-29) === Hoofstuk 38 === *Die brandofferaltaar (38:1-7) *Die bronswaskom (38:8) *Die voorhof (38:9-20) *Die gebruikte materiaal (38:21-31) === Hoofstuk 39 === *Die priesters se klere (39:1-31) *Die tabernakel en sy toebehore is voltooi (39:32-43) === Hoofstuk 40 === *Die tabernakel word opgeslaan en gewy (40:1-33) *Die magtige teenwoordigheid van die Here vul die tabernakel (40:34-38) == Bronne == * Die Bybel: Nuwe vertaling ([[Bybelgenootskap van Suid-Afrika]]) * [[Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal|HAT: Verklarende Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal (Vyfde uitgawe): [[F.F. Odendal]] & R.H. Gouws (Kaapstad 2005)]] == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Book of Exodus|Eksodus}} {{Wikt|Eksodus}} * [http://www.bybel.co.za/ 'n Afrikaanse webwerf oor die Bybel] {{Bybelboeke}} {{Normdata}} [[Kategorie:Hebreeuse Bybel]] [[Kategorie:Ou Testament]] 5mu1cn3ind0gac9krawzfi6boopzc2w 0 44229 2814543 2763841 2025-06-20T18:46:14Z Oesjaar 7467 /* Klimaat */ Skakel 2814543 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Eilande | naam = Kamtsjatka-skiereiland<br /><small>полуостров Камчатка</small> | beeld naam = Kamchatka Peninsula.jpg | beeld byskrif = Die skiereiland in die [[winter]]. 'n [[Nasa]]-satellietbeeld | beeld grootte = | liggingkaart = Map of Russia - Kamchatka Krai (2008-03).svg | inheemse naam = | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = [[Rusland]], [[Stille Oseaan]] | koördinate = {{Koördinate|57|N|160|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = | totale eilande = | hoofeilande = | oppervlak = 270&nbsp;000 [[Vierkante kilometer|vk km]] | hoogste berg = [[Kljoetsjefskaja Sopka]] | hoogte = 4&nbsp;750&nbsp;m | land = Rusland | land admin afdelingstitel = [[Krai]] | land admin afdelings = [[Lêer:Flag of Kamchatka Krai.svg|22px]] [[Kamtsjatka-krai|Kamtsjatka]] | land admin afdelingstitel 1 = | land admin afdelings 1 = | land admin afdelingstitel 2 = | land admin afdelings 2 = | land hoofstad = [[Petropawlofsk-Kamtsjatski]] | land grootste stad = Petropawlofsk-Kamtsjatski | land grootste stad bevolking = 179&nbsp;807 | land leiertitel = | land leiernaam = | bevolking = 322&nbsp;079 | bevolking as of = 2010 | digtheid = | etniese groepe = [[Russe]], [[Oekraïners]], Korjakke, Itenmene, Ewene, Aleoete en Tsjoektsje }} Die '''Kamtsjatka-skiereiland''' ([[Russies]]: полуостров Камчатка, ''poloe-ostrof Kamtsjatka'' [pəlʊˈostrəf kɐmˈt͡ɕætkə]), is ’n 1&nbsp;250&nbsp;km lange en maksimaal 450&nbsp;km breë bergagtige [[skiereiland]] in die [[Russiese Verre-Ooste]] geleë, nege tydsones oos van [[Moskou]]. Met ’n oppervlakte van 370&nbsp;300&nbsp;km² is Kamtsjatka die grootste skiereiland in Rusland ná Taimir, met 'n bevolking wat op sowat 400&nbsp;000 beraam word. [[Lêer:Kamchatka Volcano Koryaksky (24231533812).jpg|duimnael|links|Die Korjakski-vulkaan – een van drie vulkane wat bo Petropawlofsk-Kamtsjatski uittroon]] [[Lêer:Kamchatka peninsula topo.jpg|duimnael|links|Topografie van die Kamtsjatka-skiereiland. Die kleurgekodeerde reliëfbeeld, wat met gegewens van die ''Shuttle Radar Topography Mission (SRTM)'' saamgestel is, toon Kamtsjatka Kamtsjatka is geleë tussen die [[Stille Oseaan]] in die ooste, die [[See van Ochotsk]] in die weste en die [[Beringsee]] in die noordooste. As militêre spergebied naby die Sowjet-Russiese grens met die [[Verenigde State]] was Kamtsjatka van 1939 af vyf dekades lank nie toeganklik vir buitelandse toeriste nie. Sommige militêre spergebiede bestaan steeds, en toeriste mag hulle nie besoek nie. Nogtans lok die ongerepte natuurskoon en Kamtsjatka se reputasie as eersterangse wildernis- en skisporttoerismebestemming sedert die vroeë 1990's steeds meer besoekers na die unieke skiereiland, wat slegs per skip of per vliegtuig via Moskou se [[Sjeremetjewo Internasionale Lughawe]] bereik kan word. Met 'n vliegtyd van nege uur is die diens van Moskou na [[Petropawlofsk-Kamtsjatski]] tans die langste binnelandse vliegroete in die Russiese Federasie. se vulkaniese karakter. Die Kloetsjefskaja-vulkaangroep, genoem na een van die aktiefste vulkane ter wêreld, is aan die beeld se sentrale regterkant sigbaar]] Die reistyd van vlugte van die Internasionale Ted Stevens-lughawe in [[Anchorage]], [[Alaska]] – 'n seisoenale roete wat in die somer deur Yakutia Airlines bedien word – is net die helfte so lank.<ref>{{Cite web |url=https://airrussia.us/destinations/anchorage/ |title=''airrussia.us – Destinations: Anchorage. Besoek op 29 Maart 2020'' |access-date=29 Maart 2020 |archive-date= 4 Augustus 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200804224249/https://airrussia.us/destinations/anchorage/ |url-status=dead }}</ref> Die oorspronklike administratiewe eenheid of oblast Kamtsjatka bestaan van 1932 af, aanvanklik met 'n oppervlakte van 473&nbsp;300&nbsp;km². Dit is in 1991 opgedeel in Kamtsjatka (179&nbsp;737&nbsp;km²) en Korjakië (292&nbsp;563&nbsp;km²). As gevolg van 'n verdere administratiewe hervorming vorm die Kamtsjatka-skiereiland, die Kommandeur-eilande (''Kommandorskije ostrawa'') en die Karaginski-eiland sedert 1 Julie 2007 die [[Kamtsjatka-krai]] van [[Rusland]]. Die oorgrote meerderheid van Kamtsjatka se bevolking is [[Russe]], terwyl die inheemse bevolking uit drie etniese hoofgroepe bestaan – Ewene, Itelmene en Korjakke.<ref>Andreas von Heßberg: ''Kamtschatka entdecken. Zu den Bären und Vulkanen im Nordosten Sibiriens''. Berlin: Trescher 2006, bl. 15</ref> Meer as die helfte van die totale bevolking is in [[Petropawlofsk-Kamtsjatski]] en die nabygeleë [[Jelizowo]] saamgetrek. Die skiereiland se lughawe is ook hier geleë. Die res van die bevolking – sowat 50&nbsp;000 bewoners – woon in kleiner nedersettings wat versprei lê oor die hele skiereiland. Bewoners deel die gebied met die wêreld se grootste bruinbeerbevolking. [[Kamtsjatka-bruinbeer|Kamtsjatka-bere]] is – saam met [[Kodiakbeer|Kodiakbere]] wat op die Amerikaanse deelstaat [[Alaska]] se Kodiak-argipel aangetref word – die grootste bere op aarde. Die krai se hoofstad is genoem na die twee skepe, die Sint Pieter en Sint Paulus, waarmee die Deens-Russiese ontdekkingsreisiger [[Vitus Bering]] gedurende sy Groot Nordiese Ekspedisie in 1741 vir die eerste keer na Alaska geseil het. Kamtsjatka self is teen die middel van die 17de eeu deur Russiese [[Kosakke]] ontdek. Sedert 1697 maak die skiereiland deel uit van Rusland – veral danksy die strategiese ligging van Kamtsjatka en sy rykdom aan pelsdiere. In geopolitiese en militêr-strategiese opsig was Kamtsjatka vanweë sy status as grensstreek, wat beveilig moes word, en sy vlootbasis van groot belang vir sowel die [[Russiese Ryk|keiserryk]] as die Sowjetunie. == Vulkanisme == [[Lêer:Петропавловск-Камчатский вулкан Корякский.jpg|duimnael|'n Nagaansig van die hoofstad]] [[Lêer:Three Volcanoes-ElizovskyDistrict-Russia.jpg|duimnael|Drie vulkane – Awatsjinskaja Sopka, Korjakski Sopka en Kozelski]] Kamtsjatka is een van die aktiefste vulkaniese streke op aarde. Sowat 160 vulkane word op die skiereiland aangetref. Hierdie vulkaanketting is die noordelikste deel van die 2&nbsp;000&nbsp;km lange Koerile-Kamtsjatka-boog, wat op sy beurt deel uitmaak van die Stille Oseaan se [[Ring van Vuur]]. 28 van Kamtsjatka se vulkane wat steeds aktief is is in 1996 as [[Vulkane van Kamtsjatka]] tot [[Unesco]]-[[wêrelderfenisgebied]] verklaar. Kljoetsjefskaja Sopka is die grootste aktiewe vulkaan in Asië met 'n hoogte van 4&nbsp;750 meter bo seevlak. Een van die vulkane, wat as onaktief beskou is, Bolsjaja Oedina met 'n hoogte van 2&nbsp;920 meter, het in 2019 seismiese aktiwiteit getoon en moet as 29ste by die lys van aktiewe vulkane gevoeg word.<ref>{{de}} [https://www.spiegel.de/wissenschaft/natur/kamtschatka-erloschen-geglaubter-vulkan-bolschaja-udina-brodelt-wieder-a-1272385.html ''spiegel.de Wissenschaft, 14 Junie 2019: Kamtschatka – Erloschen geglaubter Vulkan brodelt wieder. Besoek op 27 Februarie 2020'']</ref> Aangesien belangrike internasionale Noord-Pasifiese lugvaartroetes oor Kamtsjatka loop, word alle vulkane permanent gemonitor. Die vulkaanas, wat gedurende uitbarstings in die [[Aarde se atmosfeer|atmosfeer]] geskiet word, hou groot gevare vir stralervliegtuigenjins in. Naas vulkanisme is Kamtsjatka ook aan seismiese aktiwiteit blootgestel. Op 4 November 1952 het 'n verwoestende aardbewing met 'n sterkte van 9,0 op die [[Richterskaal]] en 'n daaropvolgende [[tsoenami]] die nedersetting Sewero-Koerilsk op die nabygeleë Koerile-eiland [[Paramoesjir]] getref. Die aardbewing en 'n eerste tsoenami het blykbaar geen of min lewens geëis. Nadat bewoners na hul huise teruggekeer het, is die nedersetting deur 'n tweede geweldige tsoenami met vloedgolwe van agttien meter hoog verswelg. Die dodetal is op 2&nbsp;300 beraam. Die episentrum van hierdie baie sterk aardbewing was in die Golf van Gisjkinskaja aan Kamtsjatka se weskus geleë – langs 'n breuk in die subduksiesone waar die Pasifiese Plaat onder die Ochotsk-plaat inbeweeg. Die tsoenamivloedgolwe in die Stille Oseaan het ook op die Amerikaanse [[Hawaii]]-eilandgroep verwoesting gesaai. Effense skade is aan die weskus van Noord- en Suid-Amerika aangerig.<ref>{{en}} [https://devastatingdisasters.com/kamchatka-earthquake-russia-november-4-1952/ Devastating Disasters: Kamchatka Earthquake – Russia – 4 November 1952. URL besoek op 5 Maart 2020]</ref> == Klimaat == [[Lêer:Approaching the Mutnovsky Volcano - Kamchatka, Russian Federation - Summer 1993 02.jpg|duimnael|'n Groep staptoeriste op pad na die Moetnofski-vulkaan]] [[Lêer:Снежник в кратере Мутновского вулкана.JPG|duimnael|Toeriste op 'n uitstappie na die Moetnofski-vulkaankrater]] [[Lêer:Kamchatka DSC 1303-8 (16181847491).jpg|duimnael|'n Fumarole op Moetnofski stel swawelgasse vry]] [[Lêer:Kamchatka Volcano Udina at Sunrise (20395296906).jpg|duimnael|Die Septemberson rys oor die Oedina-vulkaangroep. Die grond van die Ploski Tolbatsjik-vulkaankrater op die voorgrond is nog bevrore]] [[Lêer:Kamchatka Petropavlovsk-Kamchatsky and its Volcanoes (25022593335).jpg|duimnael|Die hoofstad met al drie vulkane teen die agtergrond – Korjakski, Awatsjinski en Kozelski]] [[Lêer:Kamchatka Crepuscular rays (18017870021).jpg|duimnael|Sonstrale breek deur die wolke oor Awatjinskibaai wat met sy hawe eeue lank die poort tot Kamtsjatka was]] [[Lêer:Kamchatka Dawn on Kamchatka (16420366282).jpg|duimnael|Oggendmis oor die vulkaan Goreli se [[kaldera]]]] [[Lêer:DPP 3736.jpg|duimnael|Drie Broers-rotsformasie in Awatsjabaai. Die baai is een van die wêreld se grootste natuurlike seehawens. Hier is ook die hoofstad Petropawlofsk-Kamtsjatski geleë]] [[Lêer:Kuthiny Baty.jpg|duimnael|'n Vulkaniese puimsteen-rotsformasie in die suide van Kamtsjatka wat oor 'n lengte van vier kilometer strek]] [[Lêer:KAL007.svg|duimnael|regs|Die geskeduleerde en werklike vliegroete van KAL-vlug 007]] [[Lêer:Kamchatka Dead Forest (19887929812).jpg|duimnael|Die "Dooie Woud van Kamtsjatka" kort voor sononder. Toe die vulkaan Tolbatsjik in 1975 uitgebars het, is die woud onder lawa en as begrawe]] [[Lêer:ISS-38 Kliuchevskoi Volcano on Kamchatka.jpg|duimnael|Die Kljoetsjefskaja-vulkaangroep. Die Oedina-groep met Bolsjaja Oedina ("Groot Oedina") is aan die regterkant]] [[Lêer:Klyuchevskaya Volcano Russia 11Mar2018 SkySat.jpg|duimnael|Die magtige Kljoetsjefskaja Sopka-vulkaan is een van die aktiefstes ter wêreld]] Alhoewel Kamtsjatka op ongeveer dieselfde breedtegraad as [[Groot-Brittanje]] geleë is, is daar nouliks matigende invloede op sy klimaat. Koue winde en lugmassas van die Siberiese Antisikloon, of hoëdrukgebied, dra saam met die koue Oyashio-[[seestroom]] by tot die skiereiland se lang en koue winters met 'n sneeulaag tussen Oktober en laat Mei.<ref>Diana Gleadhill: ''Kamchatka: A Journal & Guide to Russia's Land of Ice and Fire''. Hong Kong: Odyssey Books & Guides 2007, bl. 19</ref> As gevolg van sy noordelike ligging val Kamtsjatka in die subarktiese tot koue klimaatsones. Naas die geografiese ligging teen die oostelike rand van die Asiatiese landmassa oefen ook die groot watermassas van die See van Ochotsk wes van Kamtsjatka en die Beringsee met hul koue strome in die ooste 'n merkbare invloed op die skiereiland se klimaat uit wat tot koeler temperature lei. 'n Derde belangrike invloedfaktor is die hoë sikloonaktiwiteit in die gebied waaraan sterk winde en hoë reënval verbonde is, veral in die suide. Die vierde invloedfaktor is die bergreekse op die skiereiland. Kamtsjatka se klimaat is natter en gematigder as dié van die binneland van Oos-Siberië.<ref>[https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0921818115001137?via%3Dihub Vivienne Jones and Olga Solomina: ''The geography of Kamchatka''. In: ''Global and Planetary Change''. Volume 134, November 2015. bl. 3-9. Aanlyn beskikbaar op die Science Direct-webtuiste. CC BY-lisensie]</ref> Die komplekse topografie van Kamtsjatka met bergkettings en vrystaande vulkane, met wisselende afstande van die kus, en talle riviere en mere skep 'n verskeidenheid mikroklimata en plaaslike weerstoestande en -verskynsels waarmee staptoeriste rekening moet hou. So kan op bergpieke sterk orkane waai en stortreëns val, terwyl 'n nabygeleë vallei windstil is en daar geen druppeltjie reën val nie. Van die aantreklikste weerverskynsels op Kamtsjatka is wolkbeelde en reënboë. Veral vrystaande vulkane oefen sterk invloed op die stroomrigting en bewegingspoed uit, maar ook op die lugvogtigheid en die patroon van lugwerwels. Gedurende sonnige dae met sterk winde neem wolke oor of langs die pieke van vulkane kenmerkende vorme aan – soos byvoorbeeld ronde föhnwolke of wolke wat soos vlieënde pierings lyk – wat 'n hele dag lank stabiel bly. Temperatuurskommelinge wissel volgens streek. So daal die kwik in die kusgebiede, wat deur die Stille Oseaan se seeklimaat beïnvloed word, gedurende die wintermaande selde onder {{nowrap|-10&nbsp;°C}}, terwyl in die somer gematigde temperature van 15&nbsp;°C en op baie warm dae selfs van 25&nbsp;°C tot 30&nbsp;°C, aangeteken word. Groter temperatuurwisselings kom in die binneland voor wat aan uiterste skommelings van {{nowrap|-40&nbsp;°C}} gedurende die winter tot 25&nbsp;°C gedurende die somer blootgestel kan wees. Hier het die klimaat danksy sterk invloede van die [[Asië|Asiatiese vasteland]] kontinentale trekke en is die winters langer en die somers korter. Bergkamme beskerm die binneland teen maritieme invloede. Die skiereiland kry in sy natste streke in die suidooste sowat 2&nbsp;700&nbsp;mm reën per jaar. Die droogste gebied is die sentrale Kamtsjatka-vallei, geleë tussen die westelike en oostelike bergkettings noord van die stad Milkowo. Die somers is gematig koel, alhoewel die kwik op plekke tot 30&nbsp;°C kan styg, met koeler nagte waartydens temperature in die hoogste gebiede moontlik benede vriespunt daal. Die winters op Kamtsjatka kan taamlik stormagtig wees. Sneeulae kan tussen Februarie en April tot tien meter dik wees. Die beste reistyd vir staptogte is Mei tot September. Stabiele hoëdrukgebiede ontwikkel tussen Julie en September. Muggies en [[steekvlieë]] kan in groot swerms 'n ernstige plaag in die somermaande wees – buiten in gebiede wat hoër as 1&nbsp;000&nbsp;m bo seevlak geleë is of op Kamtsjatka se uitgestrekte velde van swart vulkaanas. Na bewering is van die sneeurykste gebiede op aarde in Kamtsjatka geleë. So duur die skiseisoen op baie plekke tot in die middel van die lente. Van die bekendste skitoeriste wat al in Mei nog teen die hellings van die Awatsjinski-vulkaan geski het, was president [[Wladimir Poetin]].<ref>Von Heßberg (2006), bl. 318</ref> Heliskisport, waarby skitoeriste met helikopters na die pieke van sneeubedekte vulkane geneem word, het in die vroeë 21ste eeu al hoe gewilder geraak. Die hellings met hul diep sneeu is 'n uitdaging vir wintersportentoesiaste, maar weens die gevaar van sneeustortings net geskik vir uiters ervare skiërs. In April 2010 is tien Duitse en Russiese skitoeriste in só 'n sneeustorting dood.<ref>[https://www.sueddeutsche.de/panorama/extremsport-in-kamtschatka-gefaehrliche-schoenheit-1.5547 ''Süddeutsche Zeitung, 12 April 2010: Extremsport in Kamtschatka – Gefährliche Schönheit.'' Besoek op 15 Maart 2020]</ref> 'n Meer tradisionele wintersport is hondesleeritte. == Geskiedenis == === Verkenning === [[Lêer:Lunokhod-1 in Memorial Museum of Cosmonautics 01.jpg|duimnael|Prototipes van [[Loenochod-ruimteprogram|Loenochod]], die eerste Sowjet-Russiese maanverkenningsvoertuig, is in die 1960's in Kamtsjatka se vulkaniese landskappe getoets.<ref>{{de}} [https://www.spiegel.de/geschichte/40-jahre-lunochod-1-a-946822.html ''Spiegel Geschichte, 16 November 2010: "Lunochod I"-Jubiläum – Mit der Badewanne auf den Mond. Besoek op 29 Maart 2020'']</ref> Die foto wys Loenochod-1 in die Moskouse Ruimtevaardersmuseum]] Die bestaan van Kamtsjatka is uit vroeë mondelinge berigte en verslae verneem, maar eers van die 1690's af (volgens sommige bronne van 1672 af) is hierdie inligting met die eerste getekende kaarte en betroubare dokumentêre bronne bevestig. Iwan Goligin het eerstehandse kennis oor die skiereiland opgedoen. Die stelselmatige verkenning het met die reise van Loeka Morotsko in 1695–1696 en Wladimir Atlasof tussen 1696 en 1699 begin.<ref>Alexey Postnikov and Marvin Falk (vertaal deur Lydia Black): ''Exploring and Mapping Alaska. The Russian American Era, 1741−1867. Historical Translation Series Volume 17''. Fairbanks: University of Alaska Press 2015, bl. 3</ref> Volgens historiese oorlewerings was die kosak [[Wladimir Atlasof]] die eerste Russiese ontdekkingsreisiger wat die skiereiland verken en vir Rusland in besit geneem het. Hy het twee forte aan die oewer van die Kamtsjatkarivier laat bou wat gaandeweg tot handelsposte gegroei het. Die inheemse bevolking – Itelmene, Tsjoektsje, Ewene en Korjakke – is nadelig geraak deur die kontak met Europeërs en hul getalle het merkbaar afgeneem. Tans word kleiner bevolkings van Tsjoektsje veral in die noordooste aangetref, Ewene in die sentrale gedeelte van die skiereiland en Korjakke aan die weskus. Baie van hulle het hul tradisionele leefstyl bewaar, met rendierteelt en visvangs as ekonomiese basis. Rendiervleis en [[vis]] is hul stapelvoedsel, terwyl rendiervelle as basis vir hul klerevervaardiging dien. In 1740 het die befaamde Deense seevaarder en ontdekkingsreisiger in Russiese diens, [[Vitus Bering]], in Awatsjabaai voet aan wal gesit. Hy het die baai se groot natuurlike hawe as basis gekies vir sy vaarte in 'n oostelike rigting tot aan die kus van die latere kolonie Russies-Amerika. Die nedersetting, wat in Awatsjabaai gevestig en Petropawlofsk genoem is, sou 'n belangrike seehawe en basis vir latere vaarte rondom die wêreld word. So het skepe onder bevel van beroemde ontdekkers en seevaarders soos kaptein [[James Cook]], Jean-François de La Pérouse, [[Adam Johann von Krusenstern]] en Charles Clerke hier aangedoen. Laasgenoemde, 'n offisier in die [[Britse Koninklike Vloot]], het James Cook opgevolg as kommandeur op die derde ontdekkingsreis na die Stille Oseaan nadat Cook in Februarie 1779 op [[Hawaii]] deur Polinesiërs doodgemaak is. Ses maande later is Clerke op Kamtsjatka aan [[tuberkulose]] oorlede en hier begrawe. === Die Khan van Kamtsjatka === Tot in die laat 19de eeu, toe die keiserlike koloniale besittings in Alaska aan die Verenigde State verkoop is, was Kamtsjatka as die onherbergsaamste streek in die Russiese Tsareryk beskou. Die lang seereis van ses maande na die skiereiland, met sy ongerepte wildernis en pelse as enigste goed van beperkte ekonomiese belang, was nie die moeite werd nie. Omstreeks 1920 het Kamtsjatka, naas ander sakegeleenthede in Bolsjewistiese Rusland, nogtans die belangstelling van 'n groep Amerikaanse Weskus-kapitaliste gewek (onder wie Edward L. Doheny van ''Pan-American Petroleum''; William L. Stewart, voorsitter van ''Union Oil''; Max Whittier, wat aan ''Associated Oil'' verbonde was; en Harry Chandler, uitgewer van die ''[[Los Angeles Times]]'' – met ''Standard Oil of California'' as hoof-belangstellende onderneming stilletjies op die agtergrond). Washington Baker Vanderlip (1867–1943), wat in die mynbou- en oliebedryf werksaam was en in die 1890's as prospekteerder na Siberië gekom het, het in Moskou as onderhandelaar vir die sindikaat opgetree – as een van die hooffigure in 'n historiese episode wat aan hom die bynaam "Khan van Kamtsjatka" sou besorg.<ref>Albert Parry: ''Washington B. Vanderlip, the "Khan of Kamchatka"''. In: ''Pacific Historical Review (PHR)'', Vol. 17, Nommer 3, Augustus 1948, bl. 311-330</ref> Kamtsjatka was net 'n klein deel van die gebied wat destyds ter sprake was – naamlik die hele Siberië oos van die 160^ste meridiaan, 'n streek met sowel groot [[olie]]-, [[steenkool]]- en houtreserwes as belowende vishengelplekke waarvan die waarde deur Vanderlip op sowat $3 miljard beraam is. In Oktober 1920 het hy beweer dat die Amerikaners 'n konsessie van 66 jaar, insluitende twee vlootbasisse (waarvan een in Awatsjabaai), sou ontvang. Onderhandelinge oor die besonderhede van die ooreenkoms met [[Wladimir Lenin]], wat 'n konsessie van sestig jaar voorgestel het (en die hele saak as 'n gulde geleentheid beskou het om die Verenigde State en Japan as nuwe opkomende moondheid in die Noordelike Stille Oseaangebied teen mekaar uit te speel), was egter nie vrugbaar nie.<ref>Gleadhill (2007), bl. 34</ref><ref>Richard B. Spence: ''Wall Street and the Russian Revolution 1905−1925''. Walterville, OR: Trine Day 2017</ref> Een van die hoofredes was dat die betrokke gebied as deel van 'n outonome bufferstaat, die Republiek van die Verre-Ooste (RVO) wat deur Moskou in 1920 geskep is, nie onder die beheer van die Sowjet-Russiese regering was nie. 'n Tweede was onderhandelinge met 'n tweede Amerikaanse sindikaat wat deur die RVO-regering self gevoer is. 'n Derde struikelblok was die feit dat Washington die destydse Sowjet-bewind nie formeel erken het nie – die papier waarop enige konsessie-ooreenkoms geskryf sou wees, sou waardeloos bly solank die VSA nie bereid was om 'n nuwe koers teenoor die bewind in Moskou in te slaan nie. In Mei 1921 het politieke en militêre ontwikkelinge die onderhandelinge gedwarsboom. Met Japannese steun het [[Wit Leër|Wit troepe]] Wladiwostok beset en 'n klein garnisoen na Kamtsjatka gestuur. Wladiwostok en Kamtsjatka is tot in Oktober 1922 deur hulle beset. === Koue Oorlog === Tot en met 1990 was Kamtsjatka as vlootbasis 'n militêre spergebied wat vir buitelanders en die meeste Russe sonder 'n spesiale toegangspermit, wat slegs deur die veiligheidsagentskap [[KGB]] uitgereik kon word, nie toeganklik was nie. Die vloothawe in Petropawlofsk, 'n basis vir die Russiese Stille Oseaanvloot, insluitende sy duikbote, was nie die enigste militêre instelling wat sodoende beskerm is nie.<ref>Helga Merkelbach: ''Kamtschatka – Abenteuer eingeplant''. Norderstedt: BoD Books on Demand 2012, bl. 91</ref> Van 1955 af het 'n geheime toetsterrein vir interkontinentale ballistiese missiele naby die nedersetting Kljoetsji, sowat 450&nbsp;km noord van Petropawlofsk, ontstaan. Dit was bekend as die Koera-basis, en het met sy inbedryfstelling in 1957 die belangstelling van die VSA se geheime diens, [[CIA]], en die [[Pentagon]] gewek. Vanuit die Amerikaanse Shemya-lugmagbasis, sowat 935&nbsp;km van Koera af geleë op die gelyknamige [[Aleoete-eilande|Aleoete-eiland]] en later bekend as ''Eareckson Air Station'', is gereeld spioenasievlugte onderneem waarby Amerikaanse vliegtuie die Sowjet-Russiese lugruimte binnegedring het. Soms is hierdie spioenasievliegtuie neergeskiet, maar steeds is een doelwit bereik – met hierdie soort provokasies was die Sowjet-basisse genoodsaak om hul [[radar]]stelsels in te skakel. Sodoende kon die Amerikaners belangrike gegewens versamel.<ref>[https://www.kamchatkapeninsula.com/rivetjoint.html kamchatkapeninsula.com: A Cold-War History of Kamchatka. Besoek op 5 April 2020]{{Dooie skakel|date=Januarie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Op 1 September 1983, gedurende 'n fase van verhoogde spanninge in die [[Koue Oorlog]] tussen Oos en Wes, het 'n Suid-Koreaanse Boeing 747-makrostraler met 269 passasiers en bemanningslede aan boord, Korean Airlines-vlug 007 wat uit [[Anchorage]] in Alaska afkomstig was op pad na [[Seoel]], per ongeluk in die spersone gevlieg. Blykbaar kon die straler nie op koers gehou word nie nadat die KAL-vlieëniers nie die korrekte modus vir die outomatiese vlieënier gekies het nie. Nadat dit deur Russiese lugmagvlieëniers met 'n Amerikaanse spioenasie-vliegtuig verwar is en die Koreaanse vlieëniers die skote in die lug, waarmee hulle gewaarsku sou word, nie raakgesien het nie, het Sowjet-Russiese vegvliegtuie lug-tot-lug-missiele afgevuur. Die straler se enjins is ernstig beskadig. Dit het met 'n daalvlug begin en uiteindelik in die Stille Oseaan neergestort. Daar was geen oorlewendes nie. In die nasleep van die ongeluk het die Amerikaanse regering onder president [[Ronald Reagan]] besluit om algemene toegang tot die globale posisioneringstelsel ([[GPS]]) te verleen. == Administrasie == Op 22 Oktober 2005 is 'n referendum oor die beplande administratiewe samesmelting van Kamtsjatka en Korjakië (amptelik bekend as Outonome Korjakiese Okroeg of Distrik) gehou – in lyn met president Wladimir Poetin se voorstel vir gestroomlynder administratiewe strukture. Die voorstel is deur 84,9 persent van die kiesers goedgekeur; die stempersentasie was 52,2 persent. Die nuwe administratiewe streek (Russies: ''krai'') Kamtsjatka bestaan sedert 1 Julie 2007 en word verder onderverdeel in elf rajons (landelike distrikte) en drie stedelike distrikte. === Korjakië === Korjakië, geleë in die noorde van die skiereiland, was tot in 2007 amptelik bekend as die Korjakiese Outonome Okroeg. Die administratiewe sentrum was Palana. In 'n referendum is besluit om die gebied van 1 Julie 2007 af met die Outonome Okroeg [[Tsjoekotka]] te laat saamsmelt. == Demografie == Op 1 Januarie 2016 is die multi-etniese bevolking van die hele Kamtsjatka-krai – die skiereiland en gebiede op die Siberiese vasteland – op 316&nbsp;116 beraam; dit het 176 nasionaliteite of etniese groepe ingesluit. Die bewoners was merendeels van Russiese (78,4 persent) of Oekraïense afkoms (3,6 persent). Die inheemse bevolking word onderverdeel in Korjakke (2,1 persent), Itenmene (0,7 persent), Ewene (0,6 persent), Aleoete en Tsjoektsje. Weens die hoë lewenskoste en skaars werkgeleenthede vir gekwalifiseerde jongmense, met lae lone, salarisse en pensioene, is daar 'n afnemende tendens merkbaar; die getal binnelandse migrante, wat na ander dele van Rusland verhuis, word op jaarliks sowat 4&nbsp;000 beraam. Kamtsjatka se ekonomie steun sterk op staatsubsidies. Om Kamtsjatka aantrekliker vir inheemses en nuwe aankomelinge te maak word lenings en persele vir diegene beskikbaar gestel wat hulle permanent in een van die skiereiland se nedersettings wil vestig. Behuising in die hoofstad was vroeër tradisioneel gemik op werkers wat net 'n tyd lank op Kamtsjatka gebly het, soos tans nog weerspieël word in sy funksionele argitektuur sonder noemenswaardige besienswaardighede, behalwe vir die groot aantal monumente. Die meeste woonstelgeboue dateer nog uit die Sowjettydperk en is destyds met voorafvervaardigde materiaal opgerig. Tans word sowat 90 persent van die totale bevolking in die drie grootste stedelike nedersettings gehuisves: Petropawlofsk-Kamtsjatski (180&nbsp;000 inwoners), Elizowo (38&nbsp;000) en Milkowo (8&nbsp;200). Eweneens ietwat digter bevolk is die Oest-Kamtsjatsk-streek met sowat 10&nbsp;000 inwoners. == Etnografie == Wetenskaplikes het sedert die 18de eeu besoeke aan Kamtsjatka gebring om navorsing te doen oor die plaaslike bevolking en natuur. Naas Russiese geleerdes was baie van hulle navorsers van Duitse of Duits-Baltiese afkoms wat in opdrag van die Russiese regering werksaam was. Hul beskrywings en verslae is tans waardevolle dokumente vir navorsing op die gebied van etnografie en ook van groot belang vir geskiedkundiges, literatuur- en natuurwetenskaplikes. Duitse uitgawes daarvan word gepubliseer deur die ''Kulturstiftung Sibirien'' in Fürstenberg/Havel in die Duitse deelstaat [[Brandenburg]].<ref>[http://www.siberian-studies.org/publications/bika.html ''Kulturstiftung Sibirien: Bibliotheca Kamtschatica. Besoek op 27 Februarie 2020'']</ref> == Ekonomie == Die waters rondom die skiereiland is ryk aan seelewe. Vissery is een van die hoofpilare van Kamtsjatka se ekonomie, waarby krappe 'n besondere rol speel. Daar word beraam dat sowet die helfte van die Russiese Federasie se visvoorrade rondom Kamtsjatka aangetref word. Die winsgewendheid van die visserysektor (Kamtsjatka se jaarlikse visopbrengs, veral [[Salm|Stille Oseaan-salm]], beloop tans sowat 150&nbsp;000 ton) is in die vroeë 21ste eeu deur onwettige visvangs bedreig. Landbouaktiwiteite fokus op groenteverbouing, veeteelt (met ren- en pelsdierdierteelt in die noorde) en jag. Ontginbare fossiele brandstowwe, minerale en ander grondstowwe sluit steenkool, [[aardgas]], [[goud]], [[silwer]] en [[swawel]] in. Die nywerheidsektor, wat in 2006 werk aan 18,9 persent van die ekonomies aktiewe bevolking (van altesaam 205&nbsp;000) verskaf het, steun sterk op die verwerking van landbouprodukte, [[metaalbewerking]], steenkoolontginning en kragopwekking. Buitelandse beleggings het in 2006 VS$ 45,2 miljoen beloop. In dieselfde jaar is goedere ter waarde van VS$144 miljoen uitgevoer, terwyl die totale waarde van invoere VS$57,2 miljoen beloop het.<ref>Europa Territories of the World – 10th Edition: The Territories of the Russian Federation 2009. Abingdon, Oxon and New York, NY: Routledge 2014, bl. 2371</ref> == Infrastruktuur == === Vervoer === [[Lêer:Kurile lake.jpg|duimnael|Die Koerilemeer lê digby die skiereiland se suidelikste punt]] Tot en met 1990 was Kamtsjatka as militêre spergebied nie vir die algemene publiek of buitelanders toeganklik nie. Aangesien die seehawens van groter strategiese belang was as die binneland, is geen spoorweë gebou nie. Weens die swak padnetwerk is [[helikopter]]s tans die geskikste vervoermiddel vir reise oor langer afstande, vir besoeke aan besienswaardighede soos die Vallei van Geisers of die Koerilemeer. Helikopters was in die Sowjettydperk 'n vervoermiddel vir die algemene publiek in Siberië, maar bly deesdae gewoonlik beperk tot toeriste nadat brandstofkoste die hoogte ingeskiet het. Openbare vervoer in die gebied steun nou op busroetes. Busse is allesbehalwe nuut; meestal is dit Suid-Koreaanse passasierbusse wat deur Russiese ondernemings tweedehands gekoop is nadat hulle deur die oorspronklike eienaars buite bedryf gestel is, of minibusse. Padveiligheid op die skiereiland word nadelig beïnvloed deur ingevoerde tweedehandse Japannese motors met 'n regterstuur.<ref>Udo Bernhart: ''Kamtschatka – Land aus Feuer und Eis''. Tweede uitgawe. Würzburg: Verlagshaus Würzburg 2018, bl. 169</ref> Op Sentraal-Kamtsjatka se ongeteerde paaie moet motorbestuurders verkeer wat voor hulle ry op 'n veilige afstand volg, weens die groot stofwolke wat opslaan. === Kragvoorsiening === Op Kamtsjatka word [[elektrisiteit]] deur plaaslike [[steenkool]]-, water- en geotermiese kragsentrales opgewek. Weens die uitgestrektheid van die gebied en tegniese probleme word die kragvoorsiening aan bepaalde plekke moontlik op tye onderbreek. Buite die groter nedersettings word elektrisiteit nie binne die toleransies voorsien wat in Noord-Amerika en Europa gespesifiseer is nie. Die werking van alle elektriese toestelle, wat deur toeriste saamgebring word, kan derhalwe nie gewaarborg word nie.<ref>Von Heßberg (2006), bl. 316</ref> Terwyl kragtariewe as gevolg van invoere oor lang afstande tussen 50 en 100 persent hoër is as in die digter bevolkte Europese Rusland, word die kapasiteit uitgebrei. In September 2002 is 'n geotermiese aanleg naby die vulkaan Moetnofski deur die Russiese elektrisiteitsverskaffer RAO UES in bedryf gestel wat aanvanklik 25 MW kon opwek.<ref>{{de}} [https://www.energie-und-management.de/nachrichten/detail/geothermie-start-auf-kamtschatka-36388 Energie & Management, 24 September 2002: Geothermie-Start auf Kamtschatka. Besoek op 5 Maart 2020]</ref> Die kapasiteit is later tot 50 MW verdubbel. Die vulkaan se warmwaterbronne skep in sy onmiddellike omgewing sneeutonnels wat tot 500 meter lank kan wees. Vir die geotermiese aanleg is 17 boorgate geboor. Aangesien die vulkaan en aanleg sowat 70&nbsp;km suid van Petropawlofsk geleë is, word veral die grootste nedersetting van Kamtsjatka van geotermiese krag voorsien.<ref>{{de}} [http://www.vulkane.net/vulkane/mutnovsky/mutnovsky.html ''Vulkane.net: Vulkan Mutnovsky auf Kamtschatka.'' Besoek op 5 Maart 2020]</ref> Die [[Wêreldbank]], wat die projek ter waarde van sowat €150 miljoen saam met die Europese Bank vir Heropbou en Ontwikkeling help befonds het, het na die ekologiese en ekonomiese voordele van die aanleg verwys. Goed betaalde werksgeleenthede het egter nouliks op Kamtsjatka ontstaan – die geotermiese aanleg word vanuit Moskou per satelliet bestuur.<ref>Andreas von Heßberg: ''Kamtschatka. Zu den Bären und Vulkanen im Nordosten Sibiriens''. Derde hersiene uitgawe. Berlin: Trescher 2017, bl. 83</ref> Vir Kamtsjatka se oorspronklike bewoners was aardwarmte van essensiële belang in die bitterkoue wintermaande. Die ondergrondse wonings, wat hulle diep in die grond gegrawe het, het dubbele beskerming teen koue lug verleen – deur die aarde se isolerende werking en deur die geotermiese warmte wat van benede gekom het. Teen 'n diepte van sowat vyf meter was die behuising sodoende omstreeks 10&nbsp;°C warm.<ref>{{de}} [https://www.scinexx.de/dossierartikel/erste-nutzung-der-erdwaerme/ ''Scinexx – Das Wissensmagazin: Erste Nutzung der Erdwärme.'' Besoek op 5 Maart 2020]</ref> == Verwysings == {{Verwysings|3}} == Eksterne skakel == ; Wiki-webtuistes ---- {{CommonsKategorie-inlyn|Kamchatka}} ; Vulkanisme ---- * {{de}} [http://www.vulkane.net/vulkane/kamtschatka/kamtschatka.html ''Kamtschatka – Vulkane im Osten Sibiriens''] ; Toerisme (media) ---- * [https://www.youtube.com/watch?v=CWBrXXTpDS0 ''Bonkafilm, Duitsland: Kamtsjatka – Land van Vulkane (3:48)''] ; Toerisme (reisverhale met foto's) ---- * [http://inrussia.com/land-of-volcanoes-and-empty-spaces ''Inrussia: A Land of Volcanoes and Empty Spaces''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180726193802/http://inrussia.com/land-of-volcanoes-and-empty-spaces |date=26 Julie 2018 }} ; Hommeltuig-media ---- * [https://www.youtube.com/watch?v=OaFmmd2Ium8 ''Vadim Makhorov/YouTube: Kamtsjatka in 4K''] ; Wintersport ---- * [https://www.youtube.com/watch?v=GOlSrTbiBK0 ''YouTube/Timelab Pro: Kamchatka. The Winter Surf Challenge (6K-hommeltuig-videosnit)''] ; Publikasies ---- * {{ru}} [http://www.knigakamchatka.ru/ ''Boeke oor Kamtsjatka''] {{Normdata}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Siberië]] [[Kategorie:Skiereilande]] [[Kategorie:Stille Oseaan]] qt6x0mh6n5spzqdgmwaeuwfw2xqv28w 0 52475 2814607 2651353 2025-06-21T02:47:12Z Vryheidsfront Minus 188698 2814607 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Waterliggaam | Naam = Persiese Golf | Beeld = PersianGulf vue satellite du golfe persique.jpg | Beeld_byskrif = [[Nasa]]-Satellietbeeld van die Persiese Golf | Kaart = Locatie Perzische Golf.PNG | Kaart_byskrif = Ligging van die Persiese Golf | Koördinate = {{Koördinate|26|N|52|O|type:waterbody_scale:5000000|aansig=inlyn,titel}} | Ligging = [[Bahrein]], [[Irak]], [[Iran]], [[Katar]], [[Koeweit]], [[Oman]], [[Saoedi-Arabië]], [[Verenigde Arabiese Emirate]] | Soort = Golf van die [[Indiese Oseaan]] | Oppervlakte = 251&nbsp;000&nbsp;km² (97&nbsp;000&nbsp;myl²) | Gem_diepte = 50&nbsp;m (160&nbsp;vt) | Maks_diepte = 90&nbsp;m (300&nbsp;vt) | Volume = | Oppervlakhoogte = | Lengte = 990&nbsp;km (615&nbsp;myl) | Breedte = 340&nbsp;km (210&nbsp;myl) | Opvangsgebied = | Omtrek = | Invloei = [[Eufraat]], [[Tigrisrivier]] | Uitvloei = [[Straat van Hormuz]] | Eiland = [[Bahrein]] | Nedersettings = [[Aboe Dhabi]], [[Doha]], [[Dammam]], [[Doebai (stad)|Doebai]], [[Koeweit (stad)|Koeweit]], [[Manama]] | Gevries = | Rangorde_volume = }} [[Lêer:Persian Gulf States.png|duimnael|links|Lande wat aan die Persiese Golf grens, ook Golflande genoem]] [[Lêer:Persian Gulf map.png|duimnael|links|Kaart van die Persiese Golf]] Die '''Persiese Golf''' ([[Persies]]: خلیج فارس; [[Arabies]]: الخليج العربي ''Arabiese Golf'') is 'n [[Landhoofde en baaie|golf]] in die [[Midde-Ooste]], wat aan [[Irak]], [[Iran]], [[Oman]], [[Verenigde Arabiese Emirate]], [[Katar]], [[Bahrein]], [[Saoedi-Arabië]] en [[Koeweit]] grens.<ref>{{cite web |title=The World Fact Book |author=Central Intelligence Agency (CIA) |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html |access-date=4 Desember 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200518204512/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html |archive-date=18 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|title=Afrikaans to English (en.)|accessdate=16 Januarie 2011|url=http://www.wordgumbo.com/ie/ger/afr/erafreng.htm}}</ref> Die oppervlakte daarvan is ongeveer 251&nbsp;000&nbsp;km². Die belangrikste riviere wat in die golf uitmond is die [[Eufraat]] en die [[Tigrisrivier|Tigris]] en die grootste stede is [[Koeweit (stad)|Koeweit]], [[Doebai (stad)|Doebai]] en [[Aboe Dhabi]]. Die Golf is deur die [[Straat van Hormuz]] en die [[Golf van Oman]] met die [[Arabiese See]] en die [[Indiese Oseaan]] verbind. Dié golf is 'n belangrike roete van [[ruolie]]-transport. Die Persiese Golf is weens sy rykdom aan ruolie en [[aardgas]] van groot strategiese belang. Die wêreld se vyf grootste ruolie-produserende lande Saoedi-Arabië, Iran, Irak, Koeweit en die Verenigde Arabiese Emirate, almal lede van [[OPUL]], is hier geleë. Daarbenewens het Iran en Katar naas [[Rusland]] die wêreld se grootste aardgas-hulpbronne. Oor die ryk hulpbronne is talle oorloë gevoer, waaronder die [[Iran-Irakse Oorlog]] (1980–1988), die [[Golfoorlog]] (1990–1991) en die [[Irakse Oorlog]] (2003–2011). == Agtergrond == Die Persiese Golf is 'n Middellandse See in [[Wes-Asië]]. Die watermassa is 'n verlenging van die Indiese Oseaan geleë tussen Iran en die [[Arabiese Skiereiland]]. Die Shatt al-Arab-rivierdelta vorm die noordwestelike kuslyn. Die Golf het baie visvanggebiede, uitgebreide [[Koraalrif|koraalriwwe]] (meestal rotsagtige), en volop [[pêrel]]<nowiki/>oesters. Die [[ekologie]] hiervan is egter beskadig deur industrialisasie en oliestortings.<ref name="unstats.un.org">United Nations Group of Experts on Geographical Names [http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/ungegn/docs/23-gegn/wp/gegn23wp61.pdf Working Paper No. 61] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121003154349/http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/UNGEGN/docs/23-gegn/wp/gegn23wp61.pdf|date=2012-10-03}}, 23rd Session, Vienna, 28 March – 4 April 2006. accessed October 9, 2010</ref> Die Persiese Golf is in die Persiese Golf Bekken geleë, wat van Senosoïese oorsprong is en verband hou met die subduksie van die Arabiese Plaat onder die Zagrosberge. Die huidige oorstroming van die kom het 15 000 jaar gelede begin as gevolg van stygende seevlakke van die Holoseen-glasiale periode.<ref>A Brief Tectonic History of the Arabian basin. Retrieved from the website: http://www.sepmstrata.org/page.aspx?pageid=133 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180917004218/http://www.sepmstrata.org/page.aspx?pageid=133|date=2018-09-17}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.economist.com/news/science-and-technology/21696486-newly-found-species-algae-might-help-corals-survive-warm-water-hot|title=A hot survivor|newspaper=The Economist|issn=0013-0613|access-date=2016-04-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20160413090551/http://www.economist.com/news/science-and-technology/21696486-newly-found-species-algae-might-help-corals-survive-warm-water-hot|archive-date=2016-04-13|url-status=live}}</ref> == Geografie == Die Internasionale Hidrografiese Organisasie definieer die Persiese Golf se suidelike grens as "Die Noordwestelike grens van die Golf van Oman". Hierdie limiet word gedefinieer as " 'n Lyn wat Ràs Limah (25°57'N) aan die kus van Arabië en Ràs al Kuh (25°48'N) met die kus van Iran (Persië) verbind ".<ref name="IHO">{{cite web|url=https://iho.int/uploads/user/pubs/standards/s-23/S-23_Ed3_1953_EN.pdf|title=Limits of Oceans and Seas, 3rd edition|year=1953|publisher=International Hydrographic Organization|archive-url=https://web.archive.org/web/20111008191433/http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf|archive-date=8 October 2011|access-date=28 December 2020}}</ref> Hierdie binnelandse see van sowat 251 000 vierkante kilometer is verbind met die [[Golf van Oman]] in die ooste deur die [[Straat van Hormuz]]; en sy westelike punt word gekenmerk deur die groot rivierdelta van die Shatt al-Arab, wat die waters van die [[Eufraat]] en die [[Tigris]] dra. In Iran word die Golf die "Arvand Rood" genoem, waar "Rood" "rivier" beteken. Sy lengte is 989 kilometer, met Iran wat die grootste deel van die noordelike kus en [[Saoedi-Arabië]] die grootste deel van die suidelike kus dek. Die Persiese Golf is op sy smalste ongeveer 56 km breed, in die Straat van Hormuz. Oor die algemeen is die waters baie vlak, met 'n maksimum diepte van 90 meter en 'n gemiddelde diepte van 50 meter.<ref>{{Cite web|url=http://www.seaaroundus.org/data/#/eez|title=EEZ|website=www.seaaroundus.org|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seaaroundus.org/data/#/eez/911?chart=catch-chart&dimension=taxon&measure=tonnage&limit=10|title=Catches by Taxon in the waters of Oman (Musandam)|website=www.seaaroundus.org|access-date=2021-02-25}}</ref> Lande met 'n kuslyn aan die Persiese Golf is (kloksgewys, van noord): Iran; Oman se Musandam eksklawe; die Verenigde Arabiese Emirate; Saoedi-Arabië; [[Katar]], op 'n skiereiland aan die Saoedi-kus; [[Bahrein]], 'n eilandnasie; Koeweit; en Irak in die noordweste. Verskeie klein eilande lê ook binne die Persiese Golf, waarvan sommige die onderwerp is van territoriale geskille tussen die state in die streek. == Eilande == Die Persiese Golf is die tuiste van baie eilande soos Bahrein, 'n Arabiese staat. Geografies is die grootste eiland in die Persiese Golf die [[Qesjm]]-eiland, wat aan Iran behoort en in die Straat van Hormuz geleë is. Ander belangrike eilande in die Persiese Golf sluit in Greater Tunb, Lesser Tunb en Kish wat deur Iran geadministreer word, Bubiyan wat deur Koeweit geadministreer word, Tarout wat deur Saoedi-Arabië geadministreer word, en Dalma wat deur die VAE geadministreer word.<ref>{{Cite web|url=http://www.colonialvoyage.com/eng/asia/persian_gulf/index.html|title=Portuguese in the Arabia and the Persian Gulf|last=Ramerini|first=Marco|archive-url=https://web.archive.org/web/20150911015234/http://www.colonialvoyage.com/portuguese-persian-gulf-arabian-peninsula/|archive-date=2015-09-11|access-date=2010-11-27|url-status=dead}}</ref> In onlangse jare was daar ook die toevoeging van kunsmatige eilande vir toeriste-aantreklikhede, soos The World Islands in Dubai en The Pearl-Qatar in Doha. Persiese Golf-eilande is dikwels ook histories betekenisvol, omdat hulle in die verlede deur koloniale moondhede soos die Portugese en die Britte gebruik is in hul handel of as verkrygings van hul rykdom. == [[Oseanografie]] == Die Persiese Golf is verbind met die Indiese Oseaan deur die Straat van Hormuz. Met die maak van 'n waterbalans berekening vir die Persiese Golf, is die inset rivierafvoer vanaf Iran en Irak, na raming 2 000 kubieke meter per sekonde, sowel as neerslag oor die see wat ongeveer 180 mm/jaar oor Qesjm-eiland. Die verdamping van die see is hoog, sodat daar na oorweging van rivierafvoer en reënbydraes steeds 'n tekort van 416 kubieke kilometer per jaar is. Hierdie verskil word verskaf deur strome by die Straat van Hormuz. Die water van die Persiese Golf het 'n hoër soutgehalte, en kom dus uit die bodem van die Straat, terwyl seewater met minder soutgehalte deur die bopunt invloei. Nog 'n studie het die volgende getalle vir waterveranderinge vir die Persiese Golf aan die lig gebring: verdamping = –1,84 m/jaar, neerslag = 0,08 m/jaar, invloei vanaf die Straat = 33,66 m/jaar, uitvloei uit die Straat = -32.11 m/jaar, en die balans is 0 m/jaar. Data van verskillende 3D-vloeimeganika-modelle, tipies met ruimtelike resolusie van drie kilometer en diepte van elke element gelyk aan 1–10 meter word hoofsaaklik gebruik.<ref>{{Cite journal|last1=Pous|first1=Stéphane|last2=Lazure|first2=Pascal|last3=Carton|first3=Xavier|title=A model of the general circulation in the Persian Gulf and in the Strait of Hormuz: Intraseasonal to interannual variability|journal=Continental Shelf Research|volume=94|pages=55–70|doi=10.1016/j.csr.2014.12.008|year=2015|url=https://archimer.ifremer.fr/doc/00244/35563/|bibcode=2015CSR....94...55P}}</ref> == Naam == Voordat dit sy huidige naam gegee is, is die Persiese Golf baie verskillende name genoem. In Babiloniese tekste was dit bekend as "die see bo Akkad". Die Assiriërs het dit die "Bitter See" genoem. In 550 vC het die Achaemenidiese Ryk die eerste antieke ryk in Persis (Pars, of moderne Fars), in die suidwestelike streek van die Iranse plato gevestig. Gevolglik, in die Griekse bronne, het die watermassa wat aan hierdie provinsie gegrens het, bekend geword as die "Persiese Golf". In die boek van Nearchus bekend as Indikê (300 vC), word die woord "Persikon kolpos" meermale genoem wat "Persiese golf" beteken. Gedurende die jare 550 tot 330 vC, wat saamval met die soewereiniteit van die Achaemenidiese Persiese Ryk oor die Midde-Oosterse-gebied, veral die hele deel van die Persiese Golf en sommige dele van die Arabiese Skiereiland, is die naam van "Persiese See" wyd gevind in die saamgestelde geskrewe tekste. == Koloniale era == Portugese invloed in die Persiese Golf het vir 250 jaar geduur; sedert die begin van die 16de eeu het Portugese oorheersing egter meegeding met die plaaslike moondhede en die Ottomaanse Ryk. Na die aankoms van die Engelse en die Nederlanders in die 17de eeu het die Safavid-ryk kragte saamgesnoer met die nuwelinge om teenstand teen die Portugese oorheersing van die see te bied. Portugese uitbreiding na die Indiese Oseaan in die vroeë 16de eeu na Vasco da Gama se verkenningsreise het gesien hoe hulle teen die Ottomane teen die kus van die Persiese Golf geveg het. In 1521 het 'n Portugese mag onder leiding van bevelvoerder Antonio Correia Bahrein binnegeval om beheer te neem oor die rykdom wat deur sy pêrelbedryf geskep is. Op 29 April 1602 het Shāh Abbās, die Persiese keiser van die Safawide Persiese Ryk, die Portugese uit Bahrein verdryf, en hierdie datum word in Iran as Nasionale Persiese Golfdag herdenk. Met die ondersteuning van die Britse vloot het Abbās in 1622 die eiland van Hormuz uit die Portugese se hande geneem. Baie van die handel is herlei na die dorp Bandar 'Abbās, wat Abbas in 1615 van die Portugese oorgeneem het en na homself vernoem het. Die Persiese Golf is daarna oopgestel vir 'n florerende handel met die Portugese, Nederlandse, Franse, Spaanse en die Britse handelaars, aan wie besondere voorregte gegun is. Die Ottomaanse Ryk het homself weer in Oos-Arabië in 1871 laat geld. Onder militêre en politieke druk van die goewerneur van die Ottomaanse Vilayet van Bagdad, Midhat Pasha, het die regerende Al Thani-stam vreedsaam aan die Ottomaanse heerskappy onderwerp. Die Ottomane is gedwing om met die begin die Eerste Wêreldoorlog uit die gebied te onttrek. In die Tweede Wêreldoorlog het die Westerse Geallieerdes Iran as 'n deurgang gebruik om militêre en industriële toevoer na die USSR te vervoer, deur 'n pad wat histories bekend staan ​​as die "Persiese Korridor". Brittanje het die Persiese Golf as die toegangspunt gebruik om van die Trans-Iraanse Spoorweg gebruik te maak. Die Persiese Golf het dus 'n kritieke maritieme pad geword waardeur die Geallieerdes toerusting na die Sowjetunie vervoer het teen die Nazi-inval. Die seerowery in die Persiese Golf was algemeen tot in die 19de eeu. Baie van die mees noemenswaardige historiese gevalle van seerowery is deur die Al Qasimi-stam gepleeg. Dit het daartoe gelei dat die Britte die Persiese Golf-veldtog van 1819 aangepak het. Die veldtog het gelei tot die ondertekening van die Algemene Maritieme Verdrag van 1820 tussen die Britte en die Sheikhs van wat toe bekend gestaan ​​het as die 'Seerowerskus'. Van 1763 tot 1971 het die Britse Ryk verskillende grade van politieke beheer oor sommige van die Persiese Golfstate behou, insluitend die Verenigde Arabiese Emirate en op verskillende tye Bahrein, Koeweit, Oman en Katar deur die Britse Residensie van die Persiese Golf. == Moderne geskiedenis == Die Persiese Golf was 'n slagveld van die 1980–1988 Iran–Irak Oorlog, waarin elke kant die ander se olietenkskepe aangeval het. Die Golf is die naamgenoot van die 1991 Golfoorlog, die grootliks lug- en landgebaseerde konflik wat gevolg het op Irak se inval in Koeweit. Die Verenigde State se rol in die Persiese Golf het in die tweede helfte van die twintigste eeu gegroei. Op 3 Julie 1988 is Iran Air Flight 655 deur die Amerikaanse weermag (wat die Airbus A300 waarmee gevlieg is foutiewelik aangesien het as 'n Iranse F-14 Tomcat) neergeskiet terwyl dit oor die Persiese Golf gevlieg het, wat al 290 mense laat sterf het aan boord. Die Verenigde Koninkryk handhaaf 'n profiel in die streek; in 2006 alleen het meer as 1 miljoen Britse burgers Dubai besoek. In 2018 het die VK 'n permanente militêre basis, HMS Jufair, in die Persiese Golf geopen, die eerste sedert dit in 1971 uit Ooste van Suez onttrek en 'n ondersteuningsfasiliteit in Oman ontwikkel het. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Persian Gulf}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Persian-Gulf|title=Persian Gulf|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=5 Junie 2017}} {{Waterliggame van die wêreld}} {{Normdata}} [[Kategorie:Baaie]] [[Kategorie:Geografie van Bahrein]] [[Kategorie:Geografie van Irak]] [[Kategorie:Geografie van Iran]] [[Kategorie:Geografie van Katar]] [[Kategorie:Geografie van Koeweit]] [[Kategorie:Geografie van Oman]] [[Kategorie:Geografie van Saoedi-Arabië]] [[Kategorie:Geografie van die Verenigde Arabiese Emirate]] [[Kategorie:Seë van Asië]] [[Kategorie:Seë van die Indiese Oseaan]] r6swytz2pp1ssg5q8px0ymydsh7fp4b 2814608 2814607 2025-06-21T02:50:59Z Vryheidsfront Minus 188698 2814608 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Waterliggaam | Naam = Persiese Golf | Beeld = PersianGulf vue satellite du golfe persique.jpg | Beeld_byskrif = [[Nasa]]-Satellietbeeld van die Persiese Golf | Kaart = Locatie Perzische Golf.PNG | Kaart_byskrif = Ligging van die Persiese Golf | Koördinate = {{Koördinate|26|N|52|O|type:waterbody_scale:5000000|aansig=inlyn,titel}} | Ligging = [[Bahrein]], [[Irak]], [[Iran]], [[Katar]], [[Koeweit]], [[Oman]], [[Saoedi-Arabië]], [[Verenigde Arabiese Emirate]] | Soort = Golf van die [[Indiese Oseaan]] | Oppervlakte = 251&nbsp;000&nbsp;km² (97&nbsp;000&nbsp;myl²) | Gem_diepte = 50&nbsp;m (160&nbsp;vt) | Maks_diepte = 90&nbsp;m (300&nbsp;vt) | Volume = | Oppervlakhoogte = | Lengte = 990&nbsp;km (615&nbsp;myl) | Breedte = 340&nbsp;km (210&nbsp;myl) | Opvangsgebied = | Omtrek = | Invloei = [[Eufraat]], [[Tigrisrivier]] | Uitvloei = [[Straat van Hormuz]] | Eiland = [[Bahrein]] | Nedersettings = [[Aboe Dhabi]], [[Doha]], [[Dammam]], [[Doebai (stad)|Doebai]], [[Koeweit (stad)|Koeweit]], [[Manama]] | Gevries = | Rangorde_volume = }} [[Lêer:Persian Gulf States.png|duimnael|links|Lande wat aan die Persiese Golf grens, ook Golflande genoem]] [[Lêer:Persian Gulf map.png|duimnael|links|Kaart van die Persiese Golf]] Die '''Persiese Golf''' ([[Persies]]: خلیج فارس; [[Arabies]]: الخليج العربي ''Arabiese Golf'') is 'n [[Landhoofde en baaie|golf]] in die [[Midde-Ooste]], wat aan [[Irak]], [[Iran]], [[Oman]], [[Verenigde Arabiese Emirate]], [[Katar]], [[Bahrein]], [[Saoedi-Arabië]] en [[Koeweit]] grens.<ref>{{cite web |title=The World Fact Book |author=Central Intelligence Agency (CIA) |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html |access-date=4 Desember 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200518204512/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html |archive-date=18 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|title=Afrikaans to English (en.)|accessdate=16 Januarie 2011|url=http://www.wordgumbo.com/ie/ger/afr/erafreng.htm}}</ref> Die oppervlakte daarvan is ongeveer 251&nbsp;000&nbsp;km². Die belangrikste riviere wat in die golf uitmond is die [[Eufraat]] en die [[Tigrisrivier|Tigris]] en die grootste stede is [[Koeweit (stad)|Koeweit]], [[Doebai (stad)|Doebai]] en [[Aboe Dhabi]]. Die Golf is deur die [[Straat van Hormuz]] en die [[Golf van Oman]] met die [[Arabiese See]] en die [[Indiese Oseaan]] verbind. Dié golf is 'n belangrike roete van [[ruolie]]-transport. Die Persiese Golf is weens sy rykdom aan ruolie en [[aardgas]] van groot strategiese belang. Die wêreld se vyf grootste ruolie-produserende lande Saoedi-Arabië, Iran, Irak, Koeweit en die Verenigde Arabiese Emirate, almal lede van [[OPUL]], is hier geleë. Daarbenewens het Iran en Katar naas [[Rusland]] die wêreld se grootste aardgas-hulpbronne. Oor die ryk hulpbronne is talle oorloë gevoer, waaronder die [[Iran-Irakse Oorlog]] (1980–1988), die [[Golfoorlog]] (1990–1991) en die [[Irakse Oorlog]] (2003–2011). == Agtergrond == Die Persiese Golf is 'n Middellandse See in [[Wes-Asië]]. Die watermassa is 'n verlenging van die Indiese Oseaan geleë tussen Iran en die [[Arabiese Skiereiland]]. Die Shatt al-Arab-rivierdelta vorm die noordwestelike kuslyn. Die Golf het baie visvanggebiede, uitgebreide [[Koraalrif|koraalriwwe]] (meestal rotsagtige), en volop [[pêrel]]<nowiki/>oesters. Die [[ekologie]] hiervan is egter beskadig deur industrialisasie en oliestortings.<ref name="unstats.un.org">United Nations Group of Experts on Geographical Names [http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/ungegn/docs/23-gegn/wp/gegn23wp61.pdf Working Paper No. 61] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121003154349/http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/UNGEGN/docs/23-gegn/wp/gegn23wp61.pdf|date=2012-10-03}}, 23rd Session, Vienna, 28 March – 4 April 2006. accessed October 9, 2010</ref> Die Persiese Golf is in die Persiese Golf Bekken geleë, wat van Senosoïese oorsprong is en verband hou met die subduksie van die Arabiese Plaat onder die Zagrosberge. Die huidige oorstroming van die kom het 15 000 jaar gelede begin as gevolg van stygende seevlakke van die Holoseen-glasiale periode.<ref>A Brief Tectonic History of the Arabian basin. Retrieved from the website: http://www.sepmstrata.org/page.aspx?pageid=133 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180917004218/http://www.sepmstrata.org/page.aspx?pageid=133|date=2018-09-17}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.economist.com/news/science-and-technology/21696486-newly-found-species-algae-might-help-corals-survive-warm-water-hot|title=A hot survivor|newspaper=The Economist|issn=0013-0613|access-date=2016-04-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20160413090551/http://www.economist.com/news/science-and-technology/21696486-newly-found-species-algae-might-help-corals-survive-warm-water-hot|archive-date=2016-04-13|url-status=live}}</ref> == Geografie == Die Internasionale Hidrografiese Organisasie definieer die Persiese Golf se suidelike grens as "Die Noordwestelike grens van die Golf van Oman". Hierdie limiet word gedefinieer as " 'n Lyn wat Ràs Limah (25°57'N) aan die kus van Arabië en Ràs al Kuh (25°48'N) met die kus van Iran (Persië) verbind ".<ref name="IHO">{{cite web|url=https://iho.int/uploads/user/pubs/standards/s-23/S-23_Ed3_1953_EN.pdf|title=Limits of Oceans and Seas, 3rd edition|year=1953|publisher=International Hydrographic Organization|archive-url=https://web.archive.org/web/20111008191433/http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf|archive-date=8 October 2011|access-date=28 December 2020}}</ref> Hierdie binnelandse see van sowat 251 000 vierkante kilometer is verbind met die [[Golf van Oman]] in die ooste deur die [[Straat van Hormuz]]; en sy westelike punt word gekenmerk deur die groot rivierdelta van die Shatt al-Arab, wat die waters van die [[Eufraat]] en die [[Tigris]] dra. In Iran word die Golf die "Arvand Rood" genoem, waar "Rood" "rivier" beteken. Sy lengte is 989 kilometer, met Iran wat die grootste deel van die noordelike kus en [[Saoedi-Arabië]] die grootste deel van die suidelike kus dek. Die Persiese Golf is op sy smalste ongeveer 56 km breed, in die Straat van Hormuz. Oor die algemeen is die waters baie vlak, met 'n maksimum diepte van 90 meter en 'n gemiddelde diepte van 50 meter.<ref>{{Cite web|url=http://www.seaaroundus.org/data/#/eez|title=EEZ|website=www.seaaroundus.org|access-date=2021-02-25}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seaaroundus.org/data/#/eez/911?chart=catch-chart&dimension=taxon&measure=tonnage&limit=10|title=Catches by Taxon in the waters of Oman (Musandam)|website=www.seaaroundus.org|access-date=2021-02-25}}</ref> Lande met 'n kuslyn aan die Persiese Golf is (kloksgewys, van noord): Iran; Oman se Musandam eksklawe; die Verenigde Arabiese Emirate; Saoedi-Arabië; [[Katar]], op 'n skiereiland aan die Saoedi-kus; [[Bahrein]], 'n eilandnasie; Koeweit; en Irak in die noordweste. Verskeie klein eilande lê ook binne die Persiese Golf, waarvan sommige die onderwerp is van territoriale geskille tussen die state in die streek. == Eilande == Die Persiese Golf is die tuiste van baie eilande soos Bahrein, 'n Arabiese staat. Geografies is die grootste eiland in die Persiese Golf die [[Qesjm]]-eiland, wat aan Iran behoort en in die Straat van Hormuz geleë is. Ander belangrike eilande in die Persiese Golf sluit in Groot Tunb, Klein Tunb en [[Kisj (eiland)|Kisj]] wat deur Iran geadministreer word, Bubiyan wat deur Koeweit geadministreer word, Tarout wat deur Saoedi-Arabië geadministreer word, en Dalma wat deur die VAE geadministreer word.<ref>{{Cite web|url=http://www.colonialvoyage.com/eng/asia/persian_gulf/index.html|title=Portuguese in the Arabia and the Persian Gulf|last=Ramerini|first=Marco|archive-url=https://web.archive.org/web/20150911015234/http://www.colonialvoyage.com/portuguese-persian-gulf-arabian-peninsula/|archive-date=2015-09-11|access-date=2010-11-27|url-status=dead}}</ref> In onlangse jare was daar ook die toevoeging van kunsmatige eilande vir toeriste-aantreklikhede, soos The World Islands in Dubai en The Pearl-Qatar in Doha. Persiese Golf-eilande is dikwels ook histories betekenisvol, omdat hulle in die verlede deur koloniale moondhede soos die Portugese en die Britte gebruik is in hul handel of as verkrygings van hul rykdom. == [[Oseanografie]] == Die Persiese Golf is verbind met die Indiese Oseaan deur die Straat van Hormuz. Met die maak van 'n waterbalans berekening vir die Persiese Golf, is die inset rivierafvoer vanaf Iran en Irak, na raming 2 000 kubieke meter per sekonde, sowel as neerslag oor die see wat ongeveer 180 mm/jaar oor Qesjm-eiland. Die verdamping van die see is hoog, sodat daar na oorweging van rivierafvoer en reënbydraes steeds 'n tekort van 416 kubieke kilometer per jaar is. Hierdie verskil word verskaf deur strome by die Straat van Hormuz. Die water van die Persiese Golf het 'n hoër soutgehalte, en kom dus uit die bodem van die Straat, terwyl seewater met minder soutgehalte deur die bopunt invloei. Nog 'n studie het die volgende getalle vir waterveranderinge vir die Persiese Golf aan die lig gebring: verdamping = –1,84 m/jaar, neerslag = 0,08 m/jaar, invloei vanaf die Straat = 33,66 m/jaar, uitvloei uit die Straat = -32.11 m/jaar, en die balans is 0 m/jaar. Data van verskillende 3D-vloeimeganika-modelle, tipies met ruimtelike resolusie van drie kilometer en diepte van elke element gelyk aan 1–10 meter word hoofsaaklik gebruik.<ref>{{Cite journal|last1=Pous|first1=Stéphane|last2=Lazure|first2=Pascal|last3=Carton|first3=Xavier|title=A model of the general circulation in the Persian Gulf and in the Strait of Hormuz: Intraseasonal to interannual variability|journal=Continental Shelf Research|volume=94|pages=55–70|doi=10.1016/j.csr.2014.12.008|year=2015|url=https://archimer.ifremer.fr/doc/00244/35563/|bibcode=2015CSR....94...55P}}</ref> == Naam == Voordat dit sy huidige naam gegee is, is die Persiese Golf baie verskillende name genoem. In Babiloniese tekste was dit bekend as "die see bo Akkad". Die Assiriërs het dit die "Bitter See" genoem. In 550 vC het die Achaemenidiese Ryk die eerste antieke ryk in Persis (Pars, of moderne Fars), in die suidwestelike streek van die Iranse plato gevestig. Gevolglik, in die Griekse bronne, het die watermassa wat aan hierdie provinsie gegrens het, bekend geword as die "Persiese Golf". In die boek van Nearchus bekend as Indikê (300 vC), word die woord "Persikon kolpos" meermale genoem wat "Persiese golf" beteken. Gedurende die jare 550 tot 330 vC, wat saamval met die soewereiniteit van die Achaemenidiese Persiese Ryk oor die Midde-Oosterse-gebied, veral die hele deel van die Persiese Golf en sommige dele van die Arabiese Skiereiland, is die naam van "Persiese See" wyd gevind in die saamgestelde geskrewe tekste. == Koloniale era == Portugese invloed in die Persiese Golf het vir 250 jaar geduur; sedert die begin van die 16de eeu het Portugese oorheersing egter meegeding met die plaaslike moondhede en die Ottomaanse Ryk. Na die aankoms van die Engelse en die Nederlanders in die 17de eeu het die Safavid-ryk kragte saamgesnoer met die nuwelinge om teenstand teen die Portugese oorheersing van die see te bied. Portugese uitbreiding na die Indiese Oseaan in die vroeë 16de eeu na Vasco da Gama se verkenningsreise het gesien hoe hulle teen die Ottomane teen die kus van die Persiese Golf geveg het. In 1521 het 'n Portugese mag onder leiding van bevelvoerder Antonio Correia Bahrein binnegeval om beheer te neem oor die rykdom wat deur sy pêrelbedryf geskep is. Op 29 April 1602 het Shāh Abbās, die Persiese keiser van die Safawide Persiese Ryk, die Portugese uit Bahrein verdryf, en hierdie datum word in Iran as Nasionale Persiese Golfdag herdenk. Met die ondersteuning van die Britse vloot het Abbās in 1622 die eiland van Hormuz uit die Portugese se hande geneem. Baie van die handel is herlei na die dorp Bandar 'Abbās, wat Abbas in 1615 van die Portugese oorgeneem het en na homself vernoem het. Die Persiese Golf is daarna oopgestel vir 'n florerende handel met die Portugese, Nederlandse, Franse, Spaanse en die Britse handelaars, aan wie besondere voorregte gegun is. Die Ottomaanse Ryk het homself weer in Oos-Arabië in 1871 laat geld. Onder militêre en politieke druk van die goewerneur van die Ottomaanse Vilayet van Bagdad, Midhat Pasha, het die regerende Al Thani-stam vreedsaam aan die Ottomaanse heerskappy onderwerp. Die Ottomane is gedwing om met die begin die Eerste Wêreldoorlog uit die gebied te onttrek. In die Tweede Wêreldoorlog het die Westerse Geallieerdes Iran as 'n deurgang gebruik om militêre en industriële toevoer na die USSR te vervoer, deur 'n pad wat histories bekend staan ​​as die "Persiese Korridor". Brittanje het die Persiese Golf as die toegangspunt gebruik om van die Trans-Iraanse Spoorweg gebruik te maak. Die Persiese Golf het dus 'n kritieke maritieme pad geword waardeur die Geallieerdes toerusting na die Sowjetunie vervoer het teen die Nazi-inval. Die seerowery in die Persiese Golf was algemeen tot in die 19de eeu. Baie van die mees noemenswaardige historiese gevalle van seerowery is deur die Al Qasimi-stam gepleeg. Dit het daartoe gelei dat die Britte die Persiese Golf-veldtog van 1819 aangepak het. Die veldtog het gelei tot die ondertekening van die Algemene Maritieme Verdrag van 1820 tussen die Britte en die Sheikhs van wat toe bekend gestaan ​​het as die 'Seerowerskus'. Van 1763 tot 1971 het die Britse Ryk verskillende grade van politieke beheer oor sommige van die Persiese Golfstate behou, insluitend die Verenigde Arabiese Emirate en op verskillende tye Bahrein, Koeweit, Oman en Katar deur die Britse Residensie van die Persiese Golf. == Moderne geskiedenis == Die Persiese Golf was 'n slagveld van die 1980–1988 Iran–Irak Oorlog, waarin elke kant die ander se olietenkskepe aangeval het. Die Golf is die naamgenoot van die 1991 Golfoorlog, die grootliks lug- en landgebaseerde konflik wat gevolg het op Irak se inval in Koeweit. Die Verenigde State se rol in die Persiese Golf het in die tweede helfte van die twintigste eeu gegroei. Op 3 Julie 1988 is Iran Air Flight 655 deur die Amerikaanse weermag (wat die Airbus A300 waarmee gevlieg is foutiewelik aangesien het as 'n Iranse F-14 Tomcat) neergeskiet terwyl dit oor die Persiese Golf gevlieg het, wat al 290 mense laat sterf het aan boord. Die Verenigde Koninkryk handhaaf 'n profiel in die streek; in 2006 alleen het meer as 1 miljoen Britse burgers Dubai besoek. In 2018 het die VK 'n permanente militêre basis, HMS Jufair, in die Persiese Golf geopen, die eerste sedert dit in 1971 uit Ooste van Suez onttrek en 'n ondersteuningsfasiliteit in Oman ontwikkel het. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Persian Gulf}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Persian-Gulf|title=Persian Gulf|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=5 Junie 2017}} {{Waterliggame van die wêreld}} {{Normdata}} [[Kategorie:Baaie]] [[Kategorie:Geografie van Bahrein]] [[Kategorie:Geografie van Irak]] [[Kategorie:Geografie van Iran]] [[Kategorie:Geografie van Katar]] [[Kategorie:Geografie van Koeweit]] [[Kategorie:Geografie van Oman]] [[Kategorie:Geografie van Saoedi-Arabië]] [[Kategorie:Geografie van die Verenigde Arabiese Emirate]] [[Kategorie:Seë van Asië]] [[Kategorie:Seë van die Indiese Oseaan]] jhrfao7bu2whx4yy6yguq0v4ixqltg1 0 58587 2814507 2589055 2025-06-20T17:30:47Z Aliwal2012 39067 2814507 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Swartmossel | image = Mussel in rock.jpg | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Mollusca]] | classis = [[Bivalvia]] (tweekleppiges) | subclassis = [[Pteriomorphia]] | ordo = [[Mytiloida]] | familia = [[Mytilidae]] | genus = ''[[Choromytilus]]'' | species = '''''C. meridionalis''''' | binomial = ''Choromytilus meridionalis'' | binomial_authority = Krauss, 1848<ref>{{cite web |url=https://www.marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=224609 |title= ''Choromytilus meridionalis'' (Krauss, 1848)|website=www.marinespecies.org |publisher= WoRMS|access-date=15 July 2023}}</ref> }} Die '''swartmossel''' (''Choromytilus meridionalis'') is tweekleppige skulpdier wat aan die suid- en [[Weskus]] van [[Suid-Afrika]] voorkom. Dit is 'n mariene weekdier in die familie Mytilidae. Hulle is deel van die filum ''Mollusca'', wat die tweede grootste filum van ongewerwelde diere is met ongeveer 85 000 spesies. == Morfologie == Hierdie diertjie word tot 15&nbsp;cm lank. Die mossel is [[swart]] van kleur en word [[blou]] as gevolg van erosie. Dit kom in rotsagtige gebiede in die tussengetysone voor, waar dit gegroepeerd groei. Dit is smaller en swarter as die [[Mediterreense mossel]], ''Mytilus galloprovincialis'', waarmee dit dikwels verwar word. Die familie ''Mytilldae'' is bekend vir smal, elliptiese, waaiervormige, dun kleppe wat van dieselfde grootte is, die afwesigheid van prominente skarniertande, en die teenwoordigheid van bissus- of fyndrade wat van die skarnierarea afhang om op rigiede substrate te anker.<ref>{{cite web |url=https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/mytilidae#:~:text=in%20Table%2069.2.-,The%20family%20Mytilidae%2C%20to%20which%20this%20species%20belongs%2C%20is%20characterized,Table%2069.2|title= Mytilidae - an Overview|work=ScienceDirect|access-date=15 Julie 2023}}</ref> == Ekologie en oorlewing == Die swartmossel is 'n filtervoeder wat drywende stukkies alge en fitoplankton eet. Dit word bedreig deur die indringing van die snelgroeiende en geharde Mediterreense mossel, wat dit om ruimte oortref. Deeltjies organiese materiaal is die belangrikste voedselbron van baie filtreervoedende tweekleppers, insluitend ''C. meridionalis''. ''Choromytilus meridionalis'' gebruik bakterieë as 'n stikstofhulpbron, wat belangrik is vir sy groei en oorlewing in die tussengetysone. Die bakteriële stikstofopname deur ''C. meridionalis'' was die hoogste wanneer mossels aan hoogwater blootgestel is en die laagste tydens laagwater.<ref name=":3">{{cite journal |author= B.C. Clarke, C.L. Griffiths |date= 1990|title= Ecological energetics of mussels Choromytilus meridionalis under simulated intertidal rock pool conditions|url= https://doi.org/10.1016/0022-0981(90)90060-P|journal=Journal of Experimental Marine Biology and Ecology |volume= 137|issue=1|pages=63-77 |doi= | ISSN= 0022-0981 |access-date=15 Julie 2023}}</ref> Die bakteriële stikstofopname deur ''C. meridionalis'' word beïnvloed deur die beskikbaarheid van ander stikstofbronne soos opgeloste anorganiese stikstof. Dit dui daarop dat spesies die vermoë het om hul stikstofopnamestrategie aan te pas gebaseer op die beskikbaarheid van verskillende stikstofbronne.<ref>{{cite journal |author= Griffiths, Roberta J. |date= 1980|title=Filtration, respiration and assimilation in the black mussel ''Choromytilus meridionalis''|url= https://doi.org/10.3354/meps003063|journal=Marine Ecology Progress Series |volume= 3|pages=63-70 |doi= |access-date=15 July 2023}}</ref> ''C. meridionalis'' kan saam met die tweekleppige ''[[Aulacomya atra]]'' in die natuur voorkom. == Voortplanting == In die Valsbaai-omgewing plant ''Choromytilus meridionalis'' almal op dieselfde tyd voort en neem deel aan twee broeiseisoene. Alhoewel die aantal eiers en sperms wat elke jaar vrygestel word verander, is die verhouding van eiers tot sperm konstant. Die geslagte is apart en wyfies kan onderskei word deur die sjokolade-bruin kleur van die eierstok, terwyl die testis geel tot wit is, afhangende van die toestand van ontwikkeling. By volwasse diere strek die gonade as 'n verdikte lob in die middellyn tussen die kieue, posterior van die voet.<ref>{{cite journal |author= Griffiths, Roberta J. |date= 1980|title=Reproductive cycles in littoral populations of ''Choromytilus meridionalis'' (Kr.) and Aulacomya ater (Molina) with a quantitative assessment of gamete production in ''Choromytilus meridionalis''|url= https://doi.org/10.1016/0022-0981(77)90027-2|journal=Journal of Experimental Marine Biology and Ecology|volume= 30|issue=1|pages=53-71 |doi= |access-date=15 July 2023}}</ref> By ''C. meridionalis'' vind gametogenese deurlopend deur die jaar plaas. ''C. meridionalis''-larwes is die meeste van die tyd in die waterkolom aanwesig en sal maklik op toue of boeie wat in die water hang, vestig; hulle vestig selde op die rotsagtige substraat.<ref name=":6">{{cite journal |author= Griffiths, Roberta J. |date= 1981|title= Population Dynamics and Growth of the Bivalve ''Choromytilus meridionalis'' (Kr.) at Different Tidal Levels|url= https://doi.org/10.1016/S0302-3524(81)80120-X|journal=Estuarine, Coastal and Shelf Science|volume= 12|issue=1|pages=101–118 |doi= |access-date=15 July 2023}}</ref> Die mossel is 'n gewilde [[seekos]]gereg. == Bron == * ''Gids tot die Kusgebiede van Suid-Afrika''. Jacana Media. 2007 ISBN 978-1-77009-215-0 == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweekleppiges]] s5g6v3lcvl5gb2x395zf2xmub3xi4zh 0 65822 2814499 2621322 2025-06-20T17:12:58Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2814499 wikitext text/x-wiki [[Lêer:PIA18848-PSRB1509-58-ChandraXRay-WiseIR-20141023.jpg|duimnael|220px|Straling van die vinnig tollende [[pulsar]] PSR&nbsp;B1509-58 laat nabygeleë [[gas]] [[X-strale]] uitstraal (goud) en verlig die res van die [[newel]], hier in infrarooi (blou en rooi).]] [[Lêer:Artist's concept of PSR B1257+12 system.jpg|duimnael|220px|’n Kunstenaarsvoorstelling van die pulsar PSR&nbsp;1257+12 se planetêre stelsel.]] ’n '''Neutronster''' is die kompakte kern van ’n baie swaar ster (met ’n totale massa van tussen 10 en 25&nbsp;[[sonmassa]]s) wat tydens ’n [[Supernova#Klassifikasie|tipe II-, tipe Ib- of tipe Ic-supernova]] ontplof het.<ref>{{Cite journal |last1=Heger |first1=A.|last2=Fryer |first2=C. L.|last3=Woosley |first3=S. E.|last4=Langer |first4=N.|last5=Hartmann |first5=D. H.|year=2003|title=How Massive Single Stars End Their Life|journal=Astrophysical Journal|volume=591 |issue=1|pages=288–300|arxiv=astro-ph/0212469|bibcode=2003ApJ...591..288H|doi=10.1086/375341|s2cid=59065632}}</ref> Hulle is die kleinste en digste stervoorwerpe, buiten [[swartkolk]]e en hipotetiese [[witkolk]]e en [[kwarkster]]re.<ref>{{cite book |title=Compact Stars: Nuclear Physics, Particle Physics and General Relativity |edition=illustrated |first1=Norman K. |last1=Glendenning |publisher=Springer Science & Business Media |year=2012 |isbn=978-1-4684-0491-3 |page=1 |url=https://books.google.com/books?id=cCDlBwAAQBAJ&pg=PA1}}</ref> Hulle het ’n [[radius]] van sowat 10&nbsp;km en ’n massa van sowat 1,4&nbsp;sonmassa.<ref>{{cite book |title=Astronomy: The Solar System and Beyond |edition=6de |first1=Michael |last1=Seeds |first2=Dana |last2=Backman |publisher=Cengage Learning |year=2009 |isbn=978-0-495-56203-0 |page=339 |url=https://books.google.com/books?id=DajpkyXS-NUC&pg=PT356}}</ref> Nadat hulle gevorm het, wek hulle nie meer aktief hitte op nie en koel hulle mettertyd af; hulle kan egter steeds verder evolueer deur [[Sterbotsing|botsings]] en [[akkresie]]. == Beskrywing == Die meeste van die basiese modelle van neutronsterre dui daarop dat hulle feitlik geheel en al bestaan uit [[neutron]]e, subatomiese deeltjies sonder [[elektriese lading]] en met ’n effens groter massa as [[proton]]e. Die [[elektron]]e en [[proton]]e wat in normale materie voorkom, kombineer om dié neutrone te vorm. Neutronsterre word gedeeltelik gevrywaar teen verdere inploffing deur ’n [[Ontaarde materie|neutronteendruk]], ’n verskynsel wat beskryf word deur die [[uitsluitingsbeginsel van Pauli]], nes [[witdwerg]]e teen inploffing gevrywaar word deur ’n elektronteendruk. ’n Neutronteendruk is egter nie alleen genoeg om ’n voorwerp van groter as 0,7&nbsp;sonmassa teen verdere inploffing te vrywaar nie,<ref>{{cite journal |first=R. C. |last=Tolman |date=1939 |title=Static Solutions of Einstein's Field Equations for Spheres of Fluid |journal=Physical Review |volume=55 |issue=4 |pages=364–373 |doi=10.1103/PhysRev.55.364 |bibcode=1939PhRv...55..364T|url=https://authors.library.caltech.edu/4362/1/TOLpr39.pdf }}</ref><ref>{{cite journal |first1=J. R. |last1=Oppenheimer |first2=G. M. |last2=Volkoff |date=1939 |title=On Massive Neutron Cores |journal=Physical Review |volume=55 |issue=4 |pages=374–381 |doi=10.1103/PhysRev.55.374 |bibcode=1939PhRv...55..374O}}</ref> en dus speel afstotende kernkragte ’n groter rol in die behoud van swaarder neutronsterre.<ref>{{cite web |title=Neutron Stars |url=https://www.astro.princeton.edu/~burrows/classes/403/neutron.stars.pdf |website=www.astro.princeton.edu |access-date=14 December 2018}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Douchin|first1=F.|last2=Haensel|first2=P.|date=December 2001|title=A unified equation of state of dense matter and neutron star structure|journal=Astronomy & Astrophysics|volume=380|issue=1|pages=151–167|doi=10.1051/0004-6361:20011402|issn=0004-6361|arxiv=astro-ph/0111092|bibcode=2001A&A...380..151D|s2cid=17516814}}</ref> As die steroorblyfsel ’n massa het wat die [[Tolman-Oppenheimer-Volkoff-limiet]] van sowat 2&nbsp;sonmassas oorskry, is die kombinasie van ’n neutronteendruk en kernkragte onvoldoende om die neutronster te onderhou en sal dit verder inplof tot ’n swartkolk. Neutronsterre wat waargeneem kan word, is baie warm en het gewoonlik ’n oppervlaktemperatuur van sowat {{val|600000|ul=K}}.<ref name="Kiziltan">{{cite book |title=Reassessing the Fundamentals: On the Evolution, Ages and Masses of Neutron Stars |first=Bulent |last=Kiziltan |isbn=978-1-61233-765-4 |publisher=Universal-Publishers |date=2011 }}</ref><ref>[http://www3.mpifr-bonn.mpg.de/staff/pfreire/NS_masses.html Neutron star mass measurements]</ref><ref>{{Cite web|url=https://imagine.gsfc.nasa.gov/ask_astro/index.html|title=Ask an Astrophysicist|website=imagine.gsfc.nasa.gov|access-date=13 Januarie 2021|archive-date= 2 November 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141102000831/http://imagine.gsfc.nasa.gov/docs/ask_astro/answers/980810a.html|url-status=dead}}</ref><ref name="Haensel">{{cite book |title=Neutron Stars |first1=Paweł |last1=Haensel |first2=Alexander Y. |last2=Potekhin |first3=Dmitry G. |last3=Yakovlev |isbn=978-0-387-33543-8 |publisher=Springer |date=2007 }}</ref> Hulle is so dig dat ’n vuurhoutjiedosie met neutronstermaterie omtrent 3&nbsp;miljard ton sal weeg.<ref>{{cite web |url=https://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/xte/learning_center/ASM/ns.html |website=heasarc.gsfc.nasa.gov|title=Tour the ASM Sky}}</ref><ref>{{Cite web | url=http://www.universetoday.com/26771/density-of-the-earth/ | title=Density of the Earth| date=2009-03-10}}</ref> Hulle [[magneetveld]] is tussen 10⁸ en 10¹⁵ (100&nbsp;miljoen tot 1&nbsp;biljard) keer so sterk as die [[Aarde]] s'n. Die swaartekragveld by die neutronster se oppervlak is sowat {{val|2|e=11}} (200&nbsp;miljard) keer so sterk as dié van die Aarde. Namate die oorspronklike ster se kern inplof, verhoog sy rotasiespoed as gevolg van die [[Hoekmomentum|behoud van hoekmomentum]], en nuut gevormde neutronsterre draai tot ’n paar honderd keer per sekonde. Sommige gee ’n straal van elektromagnetiese straling af wat hulle [[pulsar]]s maak. Die ontdekking van pulsars in 1967 deur Jocelyn Bell Burnell en Antony Hewish was juis die eerste aanduiding dat neutronsterre bestaan. Die straling van pulsars af word vermoedelik hoofsaaklik uitgestraal vanaf streke naby hulle magneetpole. As die magneetpole nie ooreenstem met die neutronster se [[draaias]] nie, sal die emissiestraal deur die lug rondswiep. Wanneer dit van ’n afstand af gesien word en die waarnemer iewers in die baan van die straal is, sal dit lyk soos pulse straling wat van ’n vaste punt in die ruimte kom (die sogenaamde "vuurtoringuitwerking"). Die neutronster wat sover bekend die vinnigste tol, is PSR&nbsp;J1748-2446ad – dit draai 716 keer per sekonde,<ref>{{Cite journal |last1=Hessels |first1=Jason |display-authors=4 |last2=Ransom |first2=Scott M. |last3=Stairs |first3=Ingrid H. |last4=Freire |first4=Paulo C. C. |author5-link=Victoria Kaspi |last5=Kaspi |first5=Victoria M. |last6=Camilo |first6=Fernando |title=A Radio Pulsar Spinning at 716&nbsp;Hz |journal=[[Science (journal)|Science]] |volume=311 |issue=5769 |pages=1901–1904 |date=2006 |doi=10.1126/science.1123430 |pmid=16410486 |bibcode=2006Sci...311.1901H|arxiv = astro-ph/0601337 |citeseerx=10.1.1.257.5174 |s2cid=14945340 }}</ref><ref>{{Cite news |last=Naeye |first=Robert |date=2006-01-13 |title=Spinning Pulsar Smashes Record |periodical=Sky & Telescope |url=http://www.skyandtelescope.com/news/3311021.html?page=1&c=y |access-date=2008-01-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071229113749/http://www.skyandtelescope.com/news/3311021.html?page=1&c=y |archive-date=2007-12-29 |url-status=dead }}</ref> of teen 43&nbsp;000 [[omwentelinge per minuut]]. Die spoed op die oppervlak is amper ’n kwart van die [[ligsnelheid]]. Daar is vermoedelik sowat ’n miljard neutronsterre in die [[Melkweg]],<ref>{{Cite web |url=https://www.nasa.gov/mission_pages/GLAST/science/neutron_stars.html |title=argiefkopie |access-date=13 Januarie 2021 |archive-date= 8 September 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180908042354/https://www.nasa.gov/mission_pages/GLAST/science/neutron_stars.html |url-status=dead }}</ref> of ’n minimum van ’n paar honderd miljoen, ’n syfer wat verkry word uit die raming van die getal sterre wat al supernovas ondergaan het.<ref>{{cite book |last1=Camenzind |first1=Max |title=Compact Objects in Astrophysics: White Dwarfs, Neutron Stars and Black Holes |date=24 February 2007 |publisher=Springer Science & Business Media |isbn=978-3-540-49912-1 |page=269 |url=https://books.google.com/books?id=Nh68nl0abhMC&pg=PA269|bibcode=2007coaw.book.....C }}</ref> Die meeste is egter oud en koud, en straal min uit. Neutronsterre wat stadig draai en nie akkresie ondergaan nie, is feitlik onopspoorbaar; sedert die [[Hubble-ruimteteleskoop]] se waarneming van RX&nbsp;J185635−3754 in 2002 is ’n paar nabygeleë neutronsterre egter al ontdek wat lyk of hulle net termiese emissies uitstraal. Neutronsterre in [[Dubbelster|dubbelstelsels]] kan akkresie ondergaan, wat gewoonlik veroorsaak dat die stelsel helder [[X-strale]] uitstraal terwyl die materie wat in die neutronster val, warm kolle kan vorm wat in en uit sig beweeg. == Verwysings == {{Verwysings|3}} == Skakels == {{CommonsKategorie-inlyn|Neutron stars}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Neutron star}} {{Sterre}} {{Normdata}} [[Kategorie:Stertipes]] [[Kategorie:Veranderlike sterre]] 1h9kczoxyyhvytofan5grp290rs8v4m 0 66083 2814503 2735634 2025-06-20T17:20:54Z Oesjaar 7467 /* Sub-familie: Papilionoideae */ Skakel 2814503 wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | name = Fabaceae | image = Flowering_kudzu.jpg | image_caption = ''Pueraria lobata'' | taxon = Fabaceae | authority = [[John Lindley|Lindl.]] | type_genus = ''Faba'' | type_genus_authority = Mill. | subdivision_ranks = Subfamilies | subdivision = [[Caesalpinioideae]]<br /> [[Mimosoideae]]<br /> [[Faboideae]] | range_map = Legume Biogeography.svg | range_map_alt = Biome waar Fabaceae voorkom | range_map_caption = Verspreiding }} [[Lêer:Dycotyledon seed diagram-en.svg|duimnael|225px|regs|Skets van 'n boontjie[[saad]] ('n [[dikotiel]]), wat die saadhuid en embrio aandui]] '''Fabaceae''', ook bekend as ''Leguminosae'', is die peuldraende [[familie (biologie)|familie]] wat hoort tot die [[Orde (biologie)|orde]] ''[[Fabales]]''. Dit is een van die grootste en ekonomies belangrikste families. [[Spesie]]s van die familie kom oor die hele wêreld voor. Die familie word in drie sub-families verdeel: die akasias, ''[[Mimosoideae]]''; die kassias, ''[[Caesalpinioideae]]'' en die ertjies, ''[[Papilionoideae]]''. == Sub-familie: Mimosoideae == Dit sluit [[genus|genera]] in soos: * ''[[Acacia]]'' * ''[[Albizia]]'' * ''[[Dichrostachys]]'' * ''[[Faidherbia]]'' * ''[[Vachellia]]'' == Sub-familie: Caesalpinioideae == Dit sluit genera in soos: * ''[[Bauhinia]]'' * ''[[Brachystegia]]'' * ''[[Burkea]]'' * ''[[Cassia]]'' * ''[[Colophospermum]]'' * ''[[Elephantorrhiza]]'' * ''[[Entada]]'' * ''[[Erythrophleum]]'' * ''[[Guibourtia]]'' * ''[[Parkinsonia]]'' * ''[[Peltophorum]]'' * ''[[Schotia]]'' * ''[[Senegalia]]'' == Sub-familie: Papilionoideae == Dit sluit genera in soos: * ''Baphia'' * ''[[Bolusanthus]]'' * ''[[Calpurnia]]'' * ''[[Erythrina]]'' * ''[[Mundulea]]'' * ''[[Podalyria]]'' * ''[[Pterocarpus]]'' * ''[[Robinia]]'' * ''[[Sophora]]'' * ''[[Virgilia]]'' == Sien ook == {{wikispecies|Fabaceae}} {{Commonskat|Fabaceae}} * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Bron == * Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8 {{Saadjie}} {{Normdata}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Plantfamilies]] rcgrpx0mavjcfiz0g2z11eyscx8hfeg 0 66881 2814500 2590177 2025-06-20T17:13:30Z Oesjaar 7467 Kom ons kyk... 2814500 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks |name = Wildegroenhaarboom |image = Parkinsonia africana 12564686.jpg |image_caption = |image2 = Parkinsonia africana 15303706.jpg |status = LC |status_system = iucn3.1 |regnum = [[Plantae]] |unranked_divisio = [[Angiosperms]] |unranked_classis = [[Eudicots]] |unranked_ordo = [[Rosids]] |ordo = [[Fabales]] |familia = [[Fabaceae]] |genus = ''[[Parkinsonia]]'' |species = '''''P. africana''''' |binomial = ''Parkinsonia africana'' |binomial_authority = Sond., (1850) |}} {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Wildegroenhaarboom | image = | taxon = Parkinsonia africana | authority = Sond., (1850) | synonyms = }} Die '''wildegroenhaarboom''' (''Parkinsonia africana'') is 'n klein [[boom]]pie wat in amper-[[woestyn]]gebiede voorkom. Die [[spesie]] is [[inheems]] in [[Angola]], [[Botswana]], [[Namibië]] en [[Suid-Afrika]]; waar dit in die [[Noordwes]], [[Noord-Kaap]] en die [[Wes-Kaap]] voorkom.<ref name=burke2012>{{Cite book|last=Burke|first=Antje|title=111 Roadside plants|publisher=Namibia Scientific Society|year=2012|isbn=978-99945-76-51-7|location=Windhoek|pages=61}}</ref> Dit staan ook bekend as die ''groenhaardoring'', ''lemoenboom'', ''lemoendoring'', ''groenhaarboom'' en ''wildelemoenhout''. Die boom se FSA-nommer is 214.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> Hierdie boom groei tot 4&nbsp;m hoog. == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Bronnelys == * Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8 * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=352-2 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:512243-1 Plants of the World Online] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Parkinsonia africana}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Angola]] [[Kategorie:Flora van Botswana]] [[Kategorie:Flora van Namibië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] h5fpntebcwn0bxfj90o11bydmhi5re9 2814502 2814500 2025-06-20T17:18:05Z Oesjaar 7467 Vervang taksoboks met spesieboks. 2814502 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Wildegroenhaarboom | image = | taxon = Parkinsonia africana | authority = Sond., (1850) | synonyms = }} Die '''wildegroenhaarboom''' (''Parkinsonia africana'') is 'n klein [[boom]]pie wat in amper-[[woestyn]]gebiede voorkom. Die [[spesie]] is [[inheems]] in [[Angola]], [[Botswana]], [[Namibië]] en [[Suid-Afrika]]; waar dit in die [[Noordwes]], [[Noord-Kaap]] en die [[Wes-Kaap]] voorkom.<ref name=burke2012>{{Cite book|last=Burke|first=Antje|title=111 Roadside plants|publisher=Namibia Scientific Society|year=2012|isbn=978-99945-76-51-7|location=Windhoek|pages=61}}</ref> Dit staan ook bekend as die ''groenhaardoring'', ''lemoenboom'', ''lemoendoring'', ''groenhaarboom'' en ''wildelemoenhout''. Die boom se FSA-nommer is 214.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> Hierdie boom groei tot 4&nbsp;m hoog. == Galery == <gallery> Parkinsonia africana 12564686.jpg Parkinsonia africana 12556024.jpg Parkinsonia africana 12562193.jpg Parkinsonia africana S-1321.jpg Parkinsonia africana 3677203.jpg Parkinsonia africana S-1322.jpg </gallery> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Bronnelys == * Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8 * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=352-2 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:512243-1 Plants of the World Online] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Parkinsonia africana}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Angola]] [[Kategorie:Flora van Botswana]] [[Kategorie:Flora van Namibië]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] l77or5d41v3ykq5lp4esidh2q4xmod3 0 66955 2814520 2749268 2025-06-20T18:02:53Z Ziv 115288 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Lord's today.jpg]] → [[File:Lord's in 2005.jpg]] [[c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name) · Meaningless name (when is today) that misleads the reader (the stand centre shot has been completely rebuilt since this picture was taken 2814520 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Stadion | stadionnaam = Lord’s-krieketveld | bynaam = Lord’s | beeld = [[Lêer:Lord's Cricket Ground logo.svg|300px]] | byskrif = | vollenaam = Lord’s-krieketveld | vorigenaam = | ligging = St. John’s Wood, [[Londen]] | koördinate = {{Koördinate|51|31|45.84|N|0|10|21.72|W|type:landmark|aansig=inlyn,titel}} | sooi_gespit = | gebou = 1814 | geopen = | renovasie = | uitgebrei = | gesluit = | afgebreek = | eienaar = Marylebone Krieketklub <small>(1814–''hede'')</small><br />Middlesex <small>(1877–''hede'')</small> | operateur = | oppervlak = Gras | boukoste = | argitek = | struktuuringenieur = | diensteingenieur = | algemene_kontrakteur= | projekbestuurder = | hoofkontrakteurs = | tuisveld_van = [[Engelse nasionale krieketspan]] | sitplekke = 30&nbsp;000<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/sport/extra/vjVnELf6Ih/shapes_cricket_stadiums |title=The many shapes of England's cricket stadiums |publisher=[[BBC]] |accessdate=18 Desember 2021}}</ref> | dimensies = }} Die '''Lord’s-krieketveld''' (afgekort as ''Lord’s'') is 'n bekende [[krieket]]stadion in [[St John's Wood]], 'n wyk in die Engelse hoofstad [[Londen]]. Die stadion bied sitplek aan 30&nbsp;000 toeskouers en word deur die ''Marylebone Krieketklub'' (MCC) besit. Lord’s word dikwels ''The Home of Cricket'' genoem.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/england/content/ground/57129.html |title=Lord’s |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=18 Desember 2021}}</ref> Lord’s is ook die tuiste van die [[Engelse en Walliese Krieketraad]] (ECB) sowel as die Europese Krieketraad (ECC). Dit is die tuiste van die [[Internasionale Krieketraad]] (IKR) se hoofkantoor, maar die IKR se administratiewe kantore is in 2005 na [[Doebai (stad)|Doebai]] verskuif. Die oudste sportmuseum ter wêreld is op Lord’s geleë en huisves onder ander die bekende urn van [[Die As]]-kompetisie.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.lords.org/history/mcc-museum/ |title=MCC Museum – Geskiedenis |publisher=Lord’s |archive-url=https://web.archive.org/web/20070212164502/http://www.lords.org/history/mcc-museum/ |archive-date=12 Februarie 2007}}</ref> Behalwe krieket kan hier ook ander sportsoorte soos [[bofbal]], [[tennis]] en [[boogskiet]] beoefen word. Byvoorbeeld is Lord’s tydens die [[Olimpiese Somerspele 2012|2012-Olimpiese Spele]] vir boogskiet ingespan. [[Lêer:Lord's Cricket Ground Grand Stand.jpg|duimnael|links|300px||Lord’s se hoofpawiljoen]] == Geskiedenis == [[Lêer:Lords Wall.jpg|duimnael|Gekerfde muur by Lord’s]] Oor die jare was daar al drie Lord’s-krieketvelde. Die oorspronklike een in deur Thomas Lord in 1787 op ''Dorset Square'' in [[Marylebone]] ('n wyk in Londen) gestig. Die eerste gewone krieketwedstryd wat op Lord’s gespeel is, was 'n jaarlikse wedstryd tussen die skole [[Eton-kollege]] en Harrow School in 1805. In 1810 is Lord’s na 'n park verplaas, en in 1814 moes hulle weer trek omdat daar 'n waterkanaal gegrawe moes word. Sedert 1814 is Lord’s op sy huidige plek. Die eerste [[toetskrieket|toetswedstryd]] wat hier gespeel is, het op 21 Julie 1884 tussen [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] en [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] plaasgevind. Die eerste [[internasionale eendagwedstryd]] (EDI) het op 26 Augustus 1972 tussen Engeland en Australië plaasgevind. Lord’s is al tydens vyf [[krieketwêreldbeker]]toernooie vir wedstryde ingespan: in [[Krieketwêreldbeker 1975|1975]], [[Krieketwêreldbeker 1979|1979]], [[Krieketwêreldbeker 1983|1983]], [[Krieketwêreldbeker 1999|1999]] en [[Krieketwêreldbeker 2019|2019]]. Vervolgens is op Lord’s vyf krieketwêreldbekereindstryde aangebied, meer as op enige ander krieketveld.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.indiatvnews.com/sports/cricket/lords-to-host-record-5th-world-cup-final-in-2019-world-cup-14474.html |title=Lord's to host record 5th final in 2019 World Cup |publisher=India TV |accessdate=22 Julie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190707070450/https://www.indiatvnews.com/sports/cricket/lords-to-host-record-5th-world-cup-final-in-2019-world-cup-14474.html |archive-date=7 Julie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> In 2009 is die veld vir die IKR se [[T20I-wêreldbeker 2009|WêreldTwintig20]] gebruik en het dit ook die eindstryd tussen [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]] en [[Sri Lankaanse nasionale krieketspan|Sri Lanka]] aangebied. == Wedstryde == === Krieketwêreldbeker 1975 === {{Hoofartikel|Krieketwêreldbeker 1975}} {{Krieketwedstryd | datum = 7 Junie 1975 | tyd = | dagnag = | span1 = {{Cr-EN}} | telling1 = 334/4 (60 boulbeurte) | span2 = {{Cr-IN}} | telling2 = 132/3 (60 boulbeurte) | lopies1 = [[Dennis Amiss]] 137 (147) | paaltjies1 = [[Syed Abid Ali]] 2/58 (12 boulbeurte) | lopies2 = [[Gundappa Viswanath]] 37 (59) | paaltjies2 = [[Peter Lever]] 1/16 (10 boulbeurte) | uitslag = Engeland wen met 202 lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/65035/england-vs-india-1st-match-prudential-world-cup-1975 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = David Constant (Eng) en John Langridge (Eng) | speler van die wedstryd = [[Dennis Amiss]] (Eng) | rondte = Groepfase | loot = Engeland het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 21 Junie 1975 | tyd = | dagnag = | span1 = {{Cr-WI-1927}} | telling1 = 291/8 (60 boulbeurte) | span2 = {{Cr-AU}} | telling2 = 274 (58.4 boulbeurte) | lopies1 = [[Clive Lloyd]] 102 (85) | paaltjies1 = [[Gary Gilmour]] 5/48 (12 boulbeurte) | lopies2 = [[Ian Chappell]] 62 (93) | paaltjies2 = [[Keith Boyce]] 4/50 (12 boulbeurte) | uitslag = Wes-Indië wen met 17 lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/65049/australia-vs-west-indies-final-prudential-world-cup-1975 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]]<br />Bywoning: 26&nbsp;000<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/150279.html |title=Australia v West Indies |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=18 Desember 2021}}</ref> | skeidsregters = Dickie Bird (Eng) en Tom Spencer (Eng) | speler van die wedstryd = [[Clive Lloyd]] (WI) | rondte = Eindstryd | loot = Australië het die loot gewen en gekies om veldwerk eerste te doen. | reën = | notas = }} === Krieketwêreldbeker 1979 === {{Hoofartikel|Krieketwêreldbeker 1979}} {{Krieketwedstryd | datum = 9 Junie 1979 | tyd = | dagnag = | span1 = {{Cr-AU}} | telling1 = 159/9 (60 boulbeurte) | span2 = {{Cr-EN}} | telling2 = 160/4 (47.1 boulbeurte) | lopies1 = [[Andrew Hilditch]] 47 (108) | paaltjies1 = [[Geoffrey Boycott]] 2/15 (6 boulbeurte) | lopies2 = [[Graham Gooch]] 53 (96) | paaltjies2 = [[Trevor Laughlin]] 2/38 (9.1 boulbeurte) | uitslag = Engeland wen met ses paaltjies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/65052/england-vs-australia-3rd-match-prudential-world-cup-1979 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = David Constant (Eng) en Barrie Meyer (Eng) | speler van die wedstryd = [[Graham Gooch]] (Eng) | rondte = Groepfase | loot = Engeland het die loot gewen en gekies om eerste veldwerk te doen. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 23 Junie 1979 | tyd = | dagnag = | span1 = {{Cr-WI-1927}} | telling1 = 286/9 (60 boulbeurte) | span2 = {{Cr-EN}} | telling2 = 194 almal uit (51 boulbeurte) | lopies1 = [[Viv Richards]] 138* (157) | paaltjies1 = [[Phil Edmonds]] 2/40 (12 boulbeurte) | lopies2 = [[Mike Brearley]] 64 (130) | paaltjies2 = [[Joel Garner]] 5/38 (11 boulbeurte) | uitslag = Wes-Indië wen met 92 lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/65063/england-vs-west-indies-final-prudential-world-cup-1979 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Dickie Bird (Eng) en Barrie Meyer (Eng) | speler van die wedstryd = [[Viv Richards]] (WI) | rondte = Eindstryd | loot = Engeland het die loot gewen en gekies om eerste veldwerk te doen. | reën = | notas = }} === Krieketwêreldbeker 1983 === {{Hoofartikel|Krieketwêreldbeker 1983}} {{Krieketwedstryd | datum = 13 Junie 1983 | tyd = | dagnag = | span1 = {{Cr-PK}} | telling1 = 193/8 (60 boulbeurte) | span2 = {{Cr-EN}} | telling2 = 199/2 (50.4 boulbeurte) | lopies1 = [[Zaheer Abbas]] 83* (104) | paaltjies1 = [[Bob Willis]] 2/24 (12 boulbeurte) | lopies2 = [[Graeme Fowler]] 78* (151) | paaltjies2 = [[Rashid Khan]] 1/19 (7 boulbeurte) | uitslag = Engeland wen met agt paaltjies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/65072/england-vs-pakistan-9th-match-prudential-world-cup-1983 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Barrie Meyer (Eng) en Alan Whitehead (Eng) | speler van die wedstryd = [[Zaheer Abbas]] (Pak) | rondte = Groepfase | loot = Pakistan het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 18 Junie 1983 | tyd = | dagnag = | span1 = {{Cr-AU}} | telling1 = 273/6 (60 boulbeurte) | span2 = {{Cr-WI-1927}} | telling2 = 276/3 (57.5 boulbeurte) | lopies1 = [[Kim Hughes]] 69 (124) | paaltjies1 = [[Malcolm Marshall]] 2/36 (12 boulbeurte) | lopies2 = [[Viv Richards]] 95* (117) | paaltjies2 = [[Rodney Hogg]] 1/25 (12 boulbeurte) | uitslag = Wes-Indië wen met sewe paaltjies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/65082/australia-vs-west-indies-19th-match-prudential-world-cup-1983 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Roy Palmer (Eng) en Alan Whitehead (Eng) | speler van die wedstryd = Viv Richards (WI) | rondte = Groepfase | loot = Australië het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 25 Junie 1983 | tyd = | dagnag = | span1 = {{Cr-IN}} | telling1 = 183 (54.4 boulbeurte) | span2 = {{Cr-WI-1927}} | telling2 = 140 (52 boulbeurte) | lopies1 = [[Kris Srikkanth]] 38 (57) | paaltjies1 = [[Andy Roberts]] 3/32 (10 boulbeurte) | lopies2 = [[Viv Richards]] 33 (28) | paaltjies2 = [[Madan Lal]] 3/31 (12 boulbeurte) | uitslag = Indië wen met 43 lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/65090/india-vs-west-indies-final-prudential-world-cup-1983 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]]<br />Bywoning: 24&nbsp;609<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/150434.html |title=India defy the odds |publisher=ESPNcricinfo |date=2 Junie 2008 |accessdate=18 Desember 2021}}</ref> | skeidsregters = Dickie Bird (Eng) en Barrie Meyer (Eng) | speler van die wedstryd = [[Mohinder Amarnath]] (Ind) | rondte = Eindstryd | loot = Wes-Indië het die loot gewen en gekies om eerste veldwerk te doen. | reën = | notas = }} === Krieketwêreldbeker 1999 === {{Hoofartikel|Krieketwêreldbeker 1999}} {{Krieketwedstryd | datum = 14 Mei 1999 | tyd = | dagnag = | span1 = {{Cr-LK}} | telling1 = 204 (48.4 boulbeurte) | span2 = {{Cr-EN}} | telling2 = 207/2 (46.5 boulbeurte) | lopies1 = [[Romesh Kaluwitharana]] 57 (66) | paaltjies1 = [[Alan Mullally]] 4/37 (10 boulbeurte) | lopies2 = [[Alec Stewart]] 88 (146) | paaltjies2 = [[Chaminda Vaas]] 1/27 (10 boulbeurte) | uitslag = Engeland wen met agt paaltjies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/65193/england-vs-sri-lanka-1st-match-icc-world-cup-1999 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Rudi Koertzen (SA) en Srinivasaraghavan Venkataraghavan (Ind) | speler van die wedstryd = [[Alec Stewart]] (Eng) | rondte = Groepfase | loot = Engeland het die loot gewen en gekies om eerste veldwerk te doen. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 9 Junie 1999 | tyd = | dagnag = | span1 = {{Cr-AU}} | telling1 = 303/4 (50 boulbeurte) | span2 = {{Cr-ZW}} | telling2 = 259/6 (50 boulbeurte) | lopies1 = [[Mark Waugh]] 104 (120) | paaltjies1 = [[Neil Johnson]] 2/43 (8 boulbeurte) | lopies2 = [[Neil Johnson]] 132* (144) | paaltjies2 = [[Paul Reiffel]] 3/55 (10 boulbeurte) | uitslag = Australië wen met 44 lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/65227/australia-vs-zimbabwe-5th-super-icc-world-cup-1999 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Doug Cowie (NZ) en Rudi Koertzen (SA) | speler van die wedstryd = [[Neil Johnson]] (Zim) | rondte = Super Ses | loot = Zimbabwe het die loot gewen en gekies om eerste veldwerk te doen. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 20 Junie 1999 | tyd = | dagnag = | span1 = {{Cr-PK}} | telling1 = 132 (39 boulbeurte) | span2 = {{Cr-AU}} | telling2 = 133/2 (20.1 boulbeurte) | lopies1 = [[Ijaz Ahmed]] 22 (46) | paaltjies1 = [[Shane Warne]] 4/33 (9 boulbeurte) | lopies2 = [[Adam Gilchrist]] 54 (36) | paaltjies2 = [[Saqlain Mushtaq]] 1/21 (4.1 boulbeurte) | uitslag = Australië wen met agt paaltjies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/65234/australia-vs-pakistan-final-icc-world-cup-1999 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]]<br />Bywoning: 30&nbsp;000 | skeidsregters = Steve Bucknor (WI) en David Shepherd (Eng) | speler van die wedstryd = [[Shane Warne]] (Aus) | rondte = Eindstryd | loot = Pakistan het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} === T20I-wêreldbeker 2009 === {{Hoofartikel|T20I-wêreldbeker 2009}} {{Krieketwedstryd | datum = 5 Junie 2009 | tyd = 17:30 (BST) | dagnag = ja | span1 = {{Cr-EN}} | telling1 = 162/5 (20 boulbeurte) | span2 = {{Cr-NL}} | telling2 = 163/6 (20 boulbeurte) | lopies1 = [[Luke Wright]] 71 (49) | paaltjies1 = [[Ryan ten Doeschate]] 2/35 (4 boulbeurte) | lopies2 = [[Tom de Grooth]] 49 (30) | paaltjies2 = [[James Anderson]] 3/23 (4 boulbeurte) | uitslag = Nederland wen met vier paaltjies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/icc-world-twenty20-2009-335113/england-vs-netherlands-1st-match-group-b-355991/full-scorecard Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Asoka de Silva (SL) en Steve Davis (Aus) | speler van die wedstryd = [[Tom de Grooth]] (Ned) | rondte = Eerste rondte | loot = Nederland het die loot gewen en gekies om eerste veldwerk te doen. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 9 Junie 2009 | tyd = 13:30 (BST) | dagnag = | span1 = {{Cr-PK}} | telling1 = 175/5 (20 boulbeurte) | span2 = {{Cr-NL}} | telling2 = 93 (17.3 boulbeurte) | lopies1 = [[Kamran Akmal]] 41 (30) | paaltjies1 = [[Pieter Seelaar]] 2/36 (4 boulbeurte) | lopies2 = [[Alexei Kervezee]] 21 (29) | paaltjies2 = [[Shahid Afridi]] 4/11 (4 boulbeurte) | uitslag = Pakistan wen met 82 lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/icc-world-twenty20-2009-335113/netherlands-vs-pakistan-9th-match-group-b-355999/full-scorecard Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Billy Doctrove (WI) en Amiesh Saheba (Ind) | speler van die wedstryd = [[Kamran Akmal]] (Pak) | rondte = Eerste rondte | loot = Pakistan het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 9 Junie 2009 | tyd = 17:30 (BST) | dagnag = ja | span1 = {{Cr-ZA}} | telling1 = 128/7 (20 boulbeurte) | span2 = {{Cr-NZ}} | telling2 = 127/5 (20 boulbeurte) | lopies1 = [[Graeme Smith]] 33 (35) | paaltjies1 = [[Ian Butler]] 2/13 (4 boulbeurte) | lopies2 = [[Brendon McCullum]] 57 (54) | paaltjies2 = [[Roelof van der Merwe]] 2/14 (4 boulbeurte) | uitslag = Suid-Afrika wen met een lopie | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/icc-world-twenty20-2009-335113/new-zealand-vs-south-africa-10th-match-group-d-356000/full-scorecard Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Asad Rauf (Pak) en Daryl Harper (Aus) | speler van die wedstryd = [[Roelof van der Merwe]] (SA) | rondte = Eerste rondte | loot = Nieu-Seeland het die loot gewen en gekies om eerste veldwerk te doen. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 12 Junie 2009 | tyd = 13:30 (BST) | dagnag = | span1 = {{Cr-LK}} | telling1 = 150/7 (20 boulbeurte) | span2 = {{Cr-PK}} | telling2 = 131/9 (20 boulbeurte) | lopies1 = [[Tillakaratne Dilshan]] 46 (39) | paaltjies1 = [[Saeed Ajmal]] 2/26 (4 boulbeurte) | lopies2 = [[Younis Khan]] 50 (37) | paaltjies2 = [[Lasith Malinga]] 3/17 (4 boulbeurte) | uitslag = Sri Lanka wen met 19 lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/icc-world-twenty20-2009-335113/pakistan-vs-sri-lanka-15th-match-group-f-356005/full-scorecard Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Mark Benson (Eng) en Rudi Koertzen (SA) | speler van die wedstryd = [[Tillakaratne Dilshan]] (SL) | rondte = Super Agt | loot = Sri Lanka het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 12 Junie 2009 | tyd = 17:30 (BST) | dagnag = ja | span1 = {{Cr-IN}} | telling1 = 153/7 (20 boulbeurte) | span2 = {{Cr-WI}} | telling2 = 156/3 (18.4 boulbeurte) | lopies1 = [[Yuvraj Singh]] 67 (43) | paaltjies1 = [[Dwayne Bravo]] 4/38 (4 boulbeurte) | lopies2 = [[Dwayne Bravo]] 66* (36) | paaltjies2 = [[Irfan Pathan]] 1/9 (2 boulbeurte) | uitslag = Wes-Indië wen met sewe paaltjies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/icc-world-twenty20-2009-335113/india-vs-west-indies-16th-match-group-e-356006/full-scorecard Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Aleem Dar (Pak) en Rudi Koertzen (SA) | speler van die wedstryd = [[Dwayne Bravo]] (WI) | rondte = Super Agt | loot = Indië het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 14 Junie 2009 | tyd = 13:30 (BST) | dagnag = | span1 = {{Cr-LK}} | telling1 = 144/9 (20 boulbeurte) | span2 = {{Cr-IE}} | telling2 = 135/7 (20 boulbeurte) | lopies1 = [[Mahela Jayawardene]] 78 (53) | paaltjies1 = [[Alex Cusack]] 4/18 (3 boulbeurte) | lopies2 = [[John Mooney]] 31* (21) | paaltjies2 = [[Lasith Malinga]] 2/19 (4 boulbeurte) | uitslag = Sri Lanka wen met nege lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/icc-world-twenty20-2009-335113/ireland-vs-sri-lanka-19th-match-group-f-356009/full-scorecard Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Marais Erasmus (SA) en Tony Hill (NZ) | speler van die wedstryd = [[Mahela Jayawardene]] (SL) | rondte = Super Agt | loot = Sri Lanka het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 14 Junie 2009 | tyd = 17:30 (BST) | dagnag = ja | span1 = {{Cr-EN}} | telling1 = 153/7 (20 boulbeurte) | span2 = {{Cr-IN}} | telling2 = 150/5 (20 boulbeurte) | lopies1 = [[Kevin Pietersen]] 46 (27) | paaltjies1 = [[Harbhajan Singh]] 3/30 (4 boulbeurte) | lopies2 = [[Yusuf Pathan]] 33 (17) | paaltjies2 = [[Graeme Swann]] 2/28 (4 boulbeurte) | uitslag = Engeland wen met drie lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/icc-world-twenty20-2009-335113/england-vs-india-20th-match-group-e-356010/full-scorecard Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Steve Davis (Aus) en EAR de Silva (SL) | speler van die wedstryd = [[Ryan Sidebottom]] (Eng) | rondte = Super Agt | loot = Indië het die loot gewen en gekies om eerste veldwerk te doen. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 21 Junie 2009 | tyd = 15:00 (BST) | dagnag = | span1 = {{Cr-LK}} | telling1 = 138/6 (20 boulbeurte) | span2 = {{Cr-PK}} | telling2 = 139/2 (18.4 boulbeurte) | lopies1 = [[Kumar Sangakkara]] 64* (52) | paaltjies1 = [[Abdul Razzaq]] 3/20 (3 boulbeurte) | lopies2 = [[Shahid Afridi]] 54* (40) | paaltjies2 = [[Sanath Jayasuriya]] 1/8 (2 boulbeurte) | uitslag = Pakistan wen met agt paaltjies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/icc-world-twenty20-2009-335113/pakistan-vs-sri-lanka-final-356017/full-scorecard Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Daryl Harper (Aus) en Simon Taufel (Aus) | speler van die wedstryd = [[Shahid Afridi]] (Pak) | rondte = Eindstryd | loot = Sri Lanka het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} === Krieketwêreldbeker 2019 === {{Hoofartikel|Krieketwêreldbeker 2019}} {{Krieketwedstryd | datum = 23 Junie 2019 | tyd = 10:30 (BST) | dagnag = | span1 = {{Cr-PK}} | telling1 = 308/7 (50 boulbeurte) | span2 = {{Cr-ZA}} | telling2 = 259/9 (50 boulbeurte) | lopies1 = [[Haris Sohail]] 89 (59) | paaltjies1 = [[Lungi Ngidi]] 3/64 (9 boulbeurte) | lopies2 = [[Faf du Plessis]] 63 (79) | paaltjies2 = [[Wahab Riaz]] 3/46 (10 boulbeurte) | uitslag = Pakistan wen met 49 lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/1144512/pakistan-vs-south-africa-30th-match-icc-cricket-world-cup-2019 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Kumar Dharmasena (SL) en Joel Wilson (WI) | speler van die wedstryd = [[Haris Sohail]] (Pak) | rondte = Groepfase | loot = Pakistan het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 25 Junie 2019 | tyd = 10:30 (BST) | dagnag = | span1 = {{Cr-AU}} | telling1 = 285/7 (50 boulbeurte) | span2 = {{Cr-EN}} | telling2 = 221 (44.4 boulbeurte) | lopies1 = [[Aaron Finch]] 100 (116) | paaltjies1 = [[Chris Woakes]] 2/46 (10 boulbeurte) | lopies2 = [[Ben Stokes]] 89 (115) | paaltjies2 = [[Jason Behrendorff]] 5/44 (10 boulbeurte) | uitslag = Australië wen met 64 lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/1144514/england-vs-australia-32nd-match-icc-cricket-world-cup-2019 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Chris Gaffaney (NZ) en Sundaram Ravi (Ind) | speler van die wedstryd = [[Aaron Finch]] (Aus) | rondte = Groepfase | loot = Engeland het die loot gewen en gekies om eerste veldwerk te doen. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 29 Junie 2019 | tyd = 13:30 (BST) | dagnag = ja | span1 = {{Cr-AU}} | telling1 = 243/9 (50 boulbeurte) | span2 = {{Cr-NZ}} | telling2 = 157 (43.4 boulbeurte) | lopies1 = [[Usman Khawaja]] 88 (129) | paaltjies1 = [[Trent Boult]] 4/51 (10 boulbeurte) | lopies2 = [[Kane Williamson]] 40 (51) | paaltjies2 = [[Mitchell Starc]] 5/26 (9.4 boulbeurte) | uitslag = Australië wen met 86 lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/1144519/australia-vs-new-zealand-37th-match-icc-cricket-world-cup-2019 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Richard Illingworth (Eng) en Joel Wilson (WI) | speler van die wedstryd = [[Alex Carey]] (Aus) | rondte = Groepfase | loot = Australië het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 5 Julie 2019 | tyd = 10:30 (BST) | dagnag = | span1 = {{Cr-PK}} | telling1 = 315/9 (50 boulbeurte) | span2 = {{Cr-BD}} | telling2 = 221 (44.1 boulbeurte) | lopies1 = [[Imam-ul-Haq]] 100 (100) | paaltjies1 = [[Mustafizur Rahman]] 5/75 (10 boulbeurte) | lopies2 = [[Shakib Al Hasan]] 64 (77) | paaltjies2 = [[Shaheen Afridi]] 6/35 (9.1 boulbeurte) | uitslag = Pakistan wen met 94 lopies | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/1144525/bangladesh-vs-pakistan-43rd-match-icc-cricket-world-cup-2019 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Michael Gough (Eng) en Richard Kettleborough (Eng) | speler van die wedstryd = [[Shaheen Afridi]] (Pak) | rondte = Groepfase | loot = Pakistan het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} {{Krieketwedstryd | datum = 14 Julie 2019 | tyd = 10:30 (BST) | dagnag = | span1 = {{Cr-NZ}} | telling1 = 241/8 (50 boulbeurte) | span2 = {{Cr-EN}} | telling2 = 241 (50 boulbeurte) | lopies1 = [[Henry Nicholls]] 55 (77) | paaltjies1 = [[Chris Woakes]] 3/37 (9 boulbeurte) | lopies2 = [[Ben Stokes]] 84 (98) | paaltjies2 = [[James Neesham]] 3/43 (7 boulbeurte) | uitslag = Gelykop | verslag = [https://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/1144530/england-vs-new-zealand-final-icc-cricket-world-cup-2019 Telkaart] | plek = Lord’s, [[Londen]] | skeidsregters = Kumar Dharmasena (SL) en Marais Erasmus (SA) | speler van die wedstryd = [[Ben Stokes]] (Eng) | rondte = Eindstryd | loot = Nieu-Seeland het die loot gewen en gekies om eerste te kolf. | reën = | notas = }} == Fotogalery == <gallery mode="packed"> Lêer:Lord's in 2005.jpg|'n Wedstryd op Lord’s. Lêer:Lord's Cricket Ground Media Centre.jpg|Die futuristiese mediasentrum. Lêer:Lord's Pavilion.jpg|Lord’s-pawiljoen, 'n ou gebou uit 1880, later herbou. Lêer:Lords test match.jpg|Engeland teen Nieu-Seeland in Mei 2004. Lêer:T20 final 2009.jpg|Die Sri Lankaanse Lasith Malinga boul teen die Pakistanse Shahid Afridi tydens die [[T20I-wêreldbeker 2009]] se eindstryd op Lord’s Lêer:Archery at the 2012 Summer Olympics – Men.jpg|Lord’s tydens die [[Olimpiese Somerspele 2012]]. </gallery> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Lord's Cricket Ground|Lord’s}} * {{en}} [https://www.lords.org/ Lord's se amptelike webtuiste] * {{en}} [https://www.espncricinfo.com/england/content/ground/57129.html Lord’s op ESPNcricinfo] * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Lords-Cricket-Ground|title=Lord's Cricket Ground|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=18 Desember 2021}} {{Normdata}} [[Kategorie:Sportgeriewe in Londen]] [[Kategorie:Krieketstadions in Engeland]] [[Kategorie:Krieketwêreldbekerstadions]] [[Kategorie:T20I-wêreldbekerstadions]] tqoazobsg4def0hvge4tsh1nd1y8jte 0 67070 2814514 2814469 2025-06-20T17:41:50Z Aliwal2012 39067 2814514 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Mediterreense mossel | image = Mytilus galloprovincialis shell.jpg | image_width = 250px | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Mollusca]] | classis = [[Bivalvia]] | subclassis = [[Pteriomorpha]] | ordo = [[Filibranchia]] | subordo = [[Mytilacea]] | familia = [[Mytilidae]] | genus = ''[[Mytilus (genus)|Mytilus]]'' | species = '''''M. galloprovincialis''''' | binomial = ''Mytilus galloprovincialis'' | binomial_authority = Lamarck, 1819 }} Die '''Mediterreense mossel''' (''Mytilus galloprovincialis'') is 'n mossel wat aan die [[Weskus|wes-]] en suidkus van [[Suid-Afrika]] voorkom. Die mossel kan tot 14&nbsp;cm lank word. Die [[skulp]] is glad en swart tot blou van kleur. Daar is klein duikies langs die skarnierligament aan die binnekant van die skulp wat dit van die [[swartmossel]] onderskei. Die mossel kom voor in die tussengetysone in rotsagtige gebiede. Die seediertjie vorm die basis van die Suid-Afrikaanse mosselbedryf en is die hoofvoedselbron van die [[swarttobie]]. Die mossel is egter 'n [[Indringerspesies van Suider-Afrika|indringerspesie]] en kom natuurlik in die [[Middellandse See]] voor waar dit bekendstaan as die ''Mediterranean mussel''. Dit is in die 1970's vir die eerste keer opgemerk in [[Saldanhabaai]]. Daar word vermoed dat die spesie in Suid-Afrika beland het deur aan die romp van 'n skip vas te klou of deur die ballaswater van 'n skip. Voor die koms van die mossel was al die rotsoewers oop habitatte wat bewoon was deur onder andere die ''Scutellastra granularis'' klipmossel. Die mossel het gou die rotsbanke beset en toegegroei. Daar was 'n negatiewe impak met die indringer geassosieer en verwag dat ''Scutellastra granularis'' verdring sou word. Die klipmossel het egter aangepas, kleiner geword en een-een op die mossels begin leef. Hulle kom nou in groter getalle voor. Nog 'n positiewe gevolg van die verskyning van die '''Mediterreense mossel''' was dat dit as ekstra voedsel dien vir die bedreigde swarttobie. Hierdie spesie bewys dat nie alle indringerspesies slegs negatiewe gevolge tot gevolg het nie, maar ook onverwagse positiewe gevolge kan veroorsaak. == Sien ook == * [[Indringerspesies van Suider-Afrika]] == Bronne == * Gids tot die Kusgebiede van Suid-Afrika. Jacana Media. 2007. ISBN 978-1-77009-215-0 * Ouest. Science for South Africa. Volume 11, Nommer 2 2015 ISSN 1729-830X {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweekleppiges]] d6cnc2a5rwn4acjy6o7rivstv1y0o6k 0 78673 2814604 1891368 2025-06-21T02:43:16Z Vryheidsfront Minus 188698 2814604 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #FFFFFF; background: #003399; padding: 4px; font-size:170%;" | <span style="font-size:16pt">'''Bandar Abbas'''</span><br />بندرعباس<br /> [[Lêer:Bandar Abbas 2.jpg|280px]] |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kaart''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:Abu moussa fr.jpg|180px|senter]]<br />[[Lêer:Iran railway en.png|180px]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Coats of arms of None.svg|75px|senter]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Flag of None.svg|90px|senter|border]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlagland|Iran}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Provinsie''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Hormozgan]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{Koördinate|27|56|N|56|16|O|type:city}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1623 |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | - |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 9 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | |- | &nbsp;- Stadsgebied (2012) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 426&nbsp;323 |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | - |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | IRST / [[UTC]] +3:30 |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | IRDT / [[UTC]] +4:30 |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Poskode''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 79177 |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://bandarabbas.ir/ ''bandarabbas.ir''] |- style="border-top:1px solid #999;" |} '''Bandar Abbas''' {{Audio|Bandar Abbas.ogg|luister}} ([[Persies|Farsi]]: بندرعباس) of '''Bandar-e ‘Abbās''' (Farsi: بندر عباس), gebruiklike geromaniseerde spellings: ''Bandar ‘Abbās'', ''Bandar ‘Abbāsī'' en ''Bandar-e ‘Abbās''; deur [[Portugal|Portugese]] seevaarders en handelaars vroeër ook ''Cambarão'' en ''Porto Comorão'', deur [[Engeland|Engelse]] handelaars ''Gamrun'' en deur [[Nederland]]se handelaars ''Gumrun'' genoem, is die administratiewe hoofstad van die [[Iran|Suid-Iranse]] provinsie [[Hormozgan]] en 'n belangrike seehawe aan die [[Persiese Golf]] met 'n bevolking van 426&nbsp;323 in 2012. [[Lêer:Bandarabbas-sahel-2.jpg|duimnael|links|Bandar Abbas aan die [[Straat van Hormuz]]]] Die stad is genoem na sjah Abbas I die Grote, 'n heerser uit die Safawiede-dinastie, wat die seehawe in 1623 ná sy oorwinning in 'n seeslag teen die Portugese gestig het. Tussen 1793 en 1868 is die hawe deur Oman gepag. Nog in 1955 was Bandar Abbas maar 'n klein vissersdorp met 17&nbsp;000 inwoners, en eers daarna is planne ontwikkel om die nedersetting tot 'n groot handelshawe uit te bou. Danksy sy strategiese ligging in die middel van die [[Straat van Hormuz]], wat die Persiese Golf met die [[Golf van Oman]] verbind, dien die hawe as hoofbasis van die Iranse vloot. Gedurende die Irakees-Iranse Oorlog tussen 1980 en 1988 is Bandar Abbas as Iran se belangrikste handelshawe ontwikkel nadat Khorramshahr, 'n hawestad in die noordelike Persiese Golf, deur Irakese magte ingeneem is. Sedert die 1990's hanteer die hawe van Bandar Abbas sowat driekwart van alle Iranse invoere via die Persiese Golf. Naas hawegeriewe vir internasionale vragskepe is daar ook dokke vir die plaaslike [[vis]]serybedryf en 'n groot skeepswerf wat skepe bou en herstel. Bandar Abbas se belangrikste nywerhede is [[tekstiel]]vervaardiging, visverwerkingsaanlegte, [[ruolie]]raffinaderye, [[aluminium]]- en [[staal]]vervaardiging. Belangrike uitvoerprodukte is [[chroom]], rooi oksied, [[sout]] en [[swawel]]. Die eiland Hengam naby Bandar Abbas word deur 'n uitgestrekte gasveld omring, terwyl 'n ander eiland, Qesjm, as vryhandelsone ontwikkel is. Bandar Abbas word deur 'n moderne pad- en spoorwegnetwerk met ander Iranse stede verbind, terwyl die plaaslike lughawe vir geskeduleerde vlugte na Iranse metropole, waaronder [[Teheran]], en bestemmings in ander Persiese Golflande gebruik word. Bandar Abbas is vandag 'n moderne stad en administratiewe sentrum met min toeriste-aantreklikhede, behalwe vir sy basaar wat groot skare kopers lok. 'n Aantal ou [[moskee]]s, heiligdomme en begraafplase is op Qeshm-eiland geleë. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} * {{fa}} [http://bandarabbas.ir/ Amptelike webwerf] {{Normdata}} [[Kategorie:Kusstede]] [[Kategorie:Nedersettings in Iran]] 8m5olb7bgy3hmbpp0sklk0ef42y1ncx 2814605 2814604 2025-06-21T02:45:01Z Vryheidsfront Minus 188698 2814605 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #FFFFFF; background: #003399; padding: 4px; font-size:170%;" | <span style="font-size:16pt">'''Bandar Abbas'''</span><br />بندرعباس<br /> [[Lêer:Bandar Abbas 2.jpg|280px]] |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kaart''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:Abu moussa fr.jpg|180px|senter]]<br />[[Lêer:Iran railway en.png|180px]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Coats of arms of None.svg|75px|senter]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Flag of None.svg|90px|senter|border]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlagland|Iran}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Provinsie''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Hormozgan]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{Koördinate|27|56|N|56|16|O|type:city}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1623 |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | - |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 9 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | |- | &nbsp;- Stadsgebied (2012) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 426&nbsp;323 |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | - |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | IRST / [[UTC]] +3:30 |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | IRDT / [[UTC]] +4:30 |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Poskode''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 79177 |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://bandarabbas.ir/ ''bandarabbas.ir''] |- style="border-top:1px solid #999;" |} '''Bandar Abbas''' {{Audio|Bandar Abbas.ogg|luister}} ([[Persies|Farsi]]: بندرعباس) of '''Bandar-e ‘Abbās''' (Farsi: بندر عباس), gebruiklike geromaniseerde spellings: ''Bandar ‘Abbās'', ''Bandar ‘Abbāsī'' en ''Bandar-e ‘Abbās''; deur [[Portugal|Portugese]] seevaarders en handelaars vroeër ook ''Cambarão'' en ''Porto Comorão'', deur [[Engeland|Engelse]] handelaars ''Gamrun'' en deur [[Nederland]]se handelaars ''Gumrun'' genoem, is die administratiewe hoofstad van die [[Iran|Suid-Iranse]] provinsie [[Hormozgan]] en 'n belangrike seehawe aan die [[Persiese Golf]] met 'n bevolking van 426&nbsp;323 in 2012. [[Lêer:Bandarabbas-sahel-2.jpg|duimnael|links|Bandar Abbas aan die [[Straat van Hormuz]]]] Die stad is genoem na sjah Abbas I die Grote, 'n heerser uit die Safawiede-dinastie, wat die seehawe in 1623 ná sy oorwinning in 'n seeslag teen die Portugese gestig het. Tussen 1793 en 1868 is die hawe deur Oman gepag. Nog in 1955 was Bandar Abbas maar 'n klein vissersdorp met 17&nbsp;000 inwoners, en eers daarna is planne ontwikkel om die nedersetting tot 'n groot handelshawe uit te bou. Danksy sy strategiese ligging in die middel van die [[Straat van Hormuz]], wat die Persiese Golf met die [[Golf van Oman]] verbind, dien die hawe as hoofbasis van die Iranse vloot. Gedurende die Irakees-Iranse Oorlog tussen 1980 en 1988 is Bandar Abbas as Iran se belangrikste handelshawe ontwikkel nadat Khorramshahr, 'n hawestad in die noordelike Persiese Golf, deur Irakese magte ingeneem is. Sedert die 1990's hanteer die hawe van Bandar Abbas sowat driekwart van alle Iranse invoere via die Persiese Golf. Naas hawegeriewe vir internasionale vragskepe is daar ook dokke vir die plaaslike [[vis]]serybedryf en 'n groot skeepswerf wat skepe bou en herstel. Bandar Abbas se belangrikste nywerhede is [[tekstiel]]vervaardiging, visverwerkingsaanlegte, [[ruolie]]raffinaderye, [[aluminium]]- en [[staal]]vervaardiging. Belangrike uitvoerprodukte is [[chroom]], rooi oksied, [[sout]] en [[swawel]]. Die eiland Hengam naby Bandar Abbas word deur 'n uitgestrekte gasveld omring, terwyl 'n ander eiland, [[Qesjm]], as vryhandelsone ontwikkel is. Bandar Abbas word deur 'n moderne pad- en spoorwegnetwerk met ander Iranse stede verbind, terwyl die plaaslike lughawe vir geskeduleerde vlugte na Iranse metropole, waaronder [[Teheran]], en bestemmings in ander Persiese Golflande gebruik word. Bandar Abbas is vandag 'n moderne stad en administratiewe sentrum met min toeriste-aantreklikhede, behalwe vir sy basaar wat groot skare kopers lok. 'n Aantal ou [[moskee]]s, heiligdomme en begraafplase is op Qesjm-eiland geleë. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} * {{fa}} [http://bandarabbas.ir/ Amptelike webwerf] {{Normdata}} [[Kategorie:Kusstede]] [[Kategorie:Nedersettings in Iran]] hiegt4dlbif0lle9edwh1gxflbr2lb6 0 79226 2814606 2628813 2025-06-21T02:45:40Z Vryheidsfront Minus 188698 2814606 wikitext text/x-wiki {| align="right" border="0" rules="all" width="350px" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 0 0 1em 1em; border: 1px solid #999; border-right-width: 2px; border-bottom-width: 2px; background-color: #efefef" ! colspan="2" style="background-color: #6166ff" |'''Iran Air-vlug 655''' |- | valign="top"| '''Datum''': || 3 Julie 1988 |- | valign="top"| '''Oorsaak''': || Burgerlike vliegtuig afgeskiet deur militêre missiel |- | valign="top"| '''Plek van ramp''': || [[Straat van Hormuz]], [[Persiese Golf]] |- | valign="top"| '''Sterftes''': || 290 |- | valign="top"| '''Beserings''': || 0 |- | valign="top"| '''Vliegtuigtipe''': || [[Airbus A300]] B2-203 |- | valign="top"| '''Vliegtuig stertnommer''': || EP-IBU |- | valign="top"| '''Oorsprong''': || Mehrabad Internasionale Lughawe, [[Teheran]], [[Iran]] |- | valign="top"| '''Bestemming''': || [[Doebai Internasionale Lughawe]], [[Doebai (stad)|Doebai]], [[Verenigde Arabiese Emirate]] |- | valign="top"| '''Passasiers''': || 274 |- | valign="top"| '''Bemanning''': || 16 |- | valign="top"| '''Oorlewendes''': || 0 |} [[Lêer:Iranair655shootdown.png|duimnael|links|'n Tekening van die Irannese Airbus]] [[Lêer:Iran Air 655 Strait of hormuz 80.jpg|duimnael|links|Die kaart dui die vertrekpunt en die bestemming van die Irannese Airbus aan asook die posisie waar dit neergeskiet is. Die ''USS Vincennes'' het binne Iran se maritieme sone gevaar toe dit sy vuurpyle afgevuur het]] [[Lêer:USS Vincennes (CG 49).jpg|duimnael|links|Die ''USS Vincennes'']] '''Iran Air-vlug 655 (IR655)''' was 'n geskeduleerde vlug tussen [[Teheran]] en [[Doebai (stad)|Doebai]], [[Verenigde Arabiese Emirate]], met 'n tussenlanding in die [[Iran]]nese hawestad [[Bandar Abbas]]. Op [[3 Julie]] [[1988]] is hierdie roete deur 'n [[Airbus A300]]B2-straler met die vlugkode EP-IBU bedien. Die passasiersvliegtuig is op die tweede deel van die roete oor die [[Persiese Golf]] naby die Irannese eiland [[Qesjm]] deur die [[Amerikaanse Vloot|Amerikaanse oorlogskip]] ''USS Vincennes (CG-49)'' met twee vuurpyle neergeskiet. Al 274 passasiers, waaronder 66 kinders en 38 buitelanders, en 16 bemanningslede is in die voorval dood. Volgens 'n verklaring, wat deur die Amerikaanse regering uitgereik is, is die passasierstraler deur die ''USS Vincennes'' se bemanning valslik as 'n vyandelike [[F-14 Tomcat]] geïdentifiseer wat besig was om die skip aan te val. Die Irannese Airbus was egter juis besig om op te styg toe dit neergeskiet is. Die Irannese straler is deur die ''USS Vincennes'' se verkenningstelsels korrek as Airbus geïdentifiseer, en dit was net die skip se foutiewe elektroniese ''Aegis''-gevegstelsel wat vals gegewens getoon het. Die bemanning het liewer op die gevegstelsel vertrou. Die voorval het internasionale proteste uitgelok. Die Irannese regering het dit as 'n "barbaarse handeling" beskryf, en Teheran beweer steeds dat die straler opsetlik neergeskiet is ofskoon dit duidelik 'n siviele vliegtuig was. Tydens 'n toespraak by die [[Verenigde Nasies]] het die destydse Amerikaanse adjunkpresident [[George H.W. Bush]] die voorval as 'n handeling in oorlogstye verdedig. Volgens hom het die Amerikaanse bemanning in hul omstandighede korrek gereageer, en hy het dus geweier om Iran namens die Verenigde State om verskoning te vra. Die voorval was besonder traumaties vir die Irannese regering en bevolking aangesien die land in Julie 1988 nog in 'n oorlog met sy buurland [[Irak]] gewikkel was. Iraniërs het sodoende onder die indruk gekom dat die VSA bereid was om tot die oorlog toe te tree en die land aan te val – 'n stryd wat vir Iran uitsigloos moes lyk. == Bronne == * International Court of Justice, (2001), "''Case Concerning the Aerial Incident of July 3, 1988: v. 1: Islamic Republic of Iran v. United States of America''", United Nations, {{ISBN|92-1-070845-8}} * {{cite book|author=Rochlin, Gene I.|title=Trapped in the Net: The Unanticipated Consequences of Computerization| location=US | publisher=Princeton University Press|year=1997|isbn=0-691-01080-3}} * Rogers, Sharon, (1992) ''Storm Center: The USS ''Vincennes'' and Iran Air Flight 655: A Personal Account of Tragedy and Terrorism'', U.S. Naval Institute Press, {{ISBN|1-55750-727-9}} * {{cite book|author=Wise, Harold Lee|title=Inside the Danger Zone: The U.S. Military in the Persian Gulf 1987–88| url=http://www.insidethedangerzone.com/|location=Annapolis|publisher=Naval Institute Press|year=2007|isbn=978-1-59114-970-5}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geskiedenis van Iran]] [[Kategorie:Vliegongelukke]] 3icvrhpv0ipfzfynql5httas5ybbkoa 0 85324 2814614 2471392 2025-06-21T05:15:38Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2814614 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Nedersetting |amptelike_naam=Tonnerre |ander_naam= |inheemse_naam= |nedersetting_tipe= |bynaam= |slagspreuk= |translit_taal1= |translit_taal1_tipe= |translit_taal1_inligting= |translit_taal2= |translit_taal2_tipe= |translit_taal2_inligting= |beeld_stadsilhoeët=Tonnerre hotel de ville.JPG |beeldgrootte=250px |beeldbyskrif=Die stadhuis van Tonnerre |beeld_vlag= |vlaggrootte= |vlagskakel= |beeld_seël= |seëlskakel= |seëlgrootte= |beeld_skild=Blason gueules-bande or.svg |skildskakel= |skildgrootte= |beeld_leë_embleem= |leë_embleemtipe= |leë_embleemgrootte= |leë_embleemskakel= |beeld_kaart= |kaartgrootte=250px |kaartbyskrif= |beeld_kaart1= |kaartgrootte1= |kaartbyskrif1= |beeld_punt_kaart= |puntkaartgrootte= |puntkaartbyskrif= |punt-x= |punt-y= |duimdrukkerkaart=Frankryk |duimdrukkeretiketposisie=onderkant |duimdrukkerkaartgrootte= |duimdrukkerkaartbyskrif= |onderafdelingtipe=[[Land]] |onderafdelingnaam={{vlag|Frankryk}} |onderafdelingtipe1=[[Franse geweste|Gewes]] |onderafdelingtipe2=[[Département]] |onderafdelingtipe3=[[Arrondissement]] |onderafdelingtipe4=[[Kanton (Frankryk)|Kanton]] |onderafdelingnaam1=[[Boergondië-Franche-Comté]] |onderafdelingnaam2=[[Yonne]] |onderafdelingnaam3=[[Avallon]] |onderafdelingnaam4=Tonnerre |regeringvoetnotas= |regeringstipe= |leiertitel=Burgemeester |leiernaam=Dominique Aguilar |leiertitel1= |leiertitel2= |leiertitel3= |leiertitel4= |leiernaam1= |leiernaam2= |leiernaam3= |leiernaam4= |stigtingstitel= |stigtingsdatum= |stigtingstitel2= |stigtingsdatum2= |stigtingstitel3= |stigtingsdatum3= |eenheidvoorkeur= |oppervlakvoetnotas= |oppervlakgroottes= |oppervlak_totaal_km2=58.27 |oppervlak_land_km2= |oppervlak_water_km2= |oppervlak_totaal_myl2=22.5 |oppervlak_land_myl2= |oppervlak_water_myl2= |oppervlak_water_persent= |oppervlak_stedelik_km2= |oppervlak_stedelik_myl2= |oppervlak_metro_km2= |oppervlak_metro_myl2= |oppervlak_leeg1_titel= |oppervlak_leeg1_km2l= |oppervlak_leeg1_myl2= |oppervlak_leeg2_titel= |oppervlak_leeg2_km2l= |oppervlak_leeg2_myl2= |hoogtevoetnotas= |hoogte_m=129–323 |hoogte_voet=423–1060 |koördinaattipes= |koördinate = {{Koördinate|47|51|20|N|3|58|27|O|aansig=inlyn,titel}} |bevolking_soos_op=2011 |bevolkingnotas= |bevolking_totaal=5235 |bevolkingsdigtheid_km2=90 |bevolkingsdigtheid_myl2= |bevolking_metro= |bevolkingsdigtheid_metro_km2= |bevolkingsdigtheid_metro_myl2= |bevolking_stedelik= |bevolkingsdigtheid_stedelik_km2= |bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2= |bevolking_leeg1_titel= |bevolking_leeg1= |bevolkingsdigtheid_leeg1_km2= |bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2= |bevolking_leeg2_titel= |bevolking_leeg2= |bevolkingsdigtheid_leeg2_km2= |bevolkingsdigtheid_leeg2_myl2= |bevolkingnota= |tydsone= |utcafset= |tydsone_DST= |uctafset_DST= |poskodetipe=Poskode |poskode=89700 |skakelkode=89418 |leë_naam= |leë_inligting= |leë1_naam= |leë1_inligting= |leë2_naam= |leë2_inligting= |leë3_naam= |leë3_inligting= |voetnotas= |webwerf=[http://www.tonnerre.fr/ tonnerre.fr] }} [[Lêer:FosseDionne1.jpg|duimnael|links|Historiese washuis]] [[Lêer:Map commune FR insee code 89418.png|duimnael|links|Kaart van die munisipaliteit]] [[Lêer:Population - Municipality code 89418.svg|duimnael|links|Bevolking]] '''Tonnerre''' is 'n munisipaliteit (commune) in die [[Frankryk|Franse]] [[Département|departement]] [[Yonne]] (gewes [[Boergondië-Franche-Comté]]) in noord-sentraal Frankryk. Die plek is deel van die [[arrondissement]] Avallon. Tonnerre het 5&nbsp;235 inwoners (2011), 'n oppervlakte van 58,3&nbsp;km² en 'n bevolkingsdigtheid van 90 inwoners per km². Die spoorwegstasie ''Station Tonnerre'' kan hier gevind word. In 1981 het die Franse sneltrein [[TGV]] 'n nuwe wêreldrekord opgestel toe dit 'n snelheid van 381&nbsp;km/h naby Tonnerre bereik het. == Susterstede == * {{vlagikoon|Republiek van Ierland}} [[Nenagh]], [[North Tipperary]], [[Republiek van Ierland|Ierland]]<ref>{{Cite web |url=http://www.nenaghguardian.ie/news-detail.php?article=EBBTSI |title=argiefkopie |access-date=26 Februarie 2014 |archive-date= 1 Oktober 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111001075042/http://www.nenaghguardian.ie/news-detail.php?article=EBBTSI |url-status=dead }}</ref> * {{vlagikoon|CZE}} [[Dobříš]], [[Tsjeggië]]<ref>{{cz}} [http://www.mestodobris.cz/vismo/zobraz_dok.asp?id_org=2796&id_ktg=25157&n=partnerska-mesta Partnerská města] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200122191319/http://www.mestodobris.cz/vismo/zobraz_dok.asp?id_org=2796&id_ktg=25157&n=partnerska-mesta |date=22 Januarie 2020 }}</ref> * {{vlagikoon|Duitsland}} [[Montabaur]], [[Duitsland]]<ref>{{de}} [http://www.montabaur.de/montabaur/de/STADT%20&%20POLITIK/Partnerschaften/Tonnerre/ Die Städtepartnerschaft Montabaur]</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.insee.fr/fr/ppp/bases-de-donnees/recensement/populations-legales/commune.asp?annee=2010&depcom=89418 Inligting oor Tonnerre] * {{Commonskat-inlyn|Tonnerre, Yonne}} [[Kategorie:Boergondië]] [[Kategorie:Munisipaliteite in Boergondië-Franche-Comté]] egcid5mwet1don2m5aulmrsq3wrk3co 0 86266 2814569 2012044 2025-06-20T21:21:01Z Kozak2025 191366 2814569 wikitext text/x-wiki {{Oekraïense deelgebied | naam=Kirowohrad-oblast<br />Кіровоградська область | beeld=Kirovohrad in Ukraine.svg | onderskrif=Die ligging van Kirowohrad-oblast in Oekraïne | land={{vlag|Oekraïne}} | stigting= | hoofstad=[[Kirowohrad]] | hoof= | amp= | wetgewer= | sensus= | totaal= 1&nbsp;057&nbsp;951 | rang1= 25ste | digtheid= | stedelik= | plattelands= | oppervlakte= 24&nbsp;588 | rang2= 15de | tydsone=OET (+2) | somertyd=OEST (+3) | registrasie= | tale=[[Oekraïns]] | webtuiste=[http://www.kr-admin.gov.ua kr-admin.gov.ua] | wapen-vlag= [[Lêer:Coat of Arms of Kirovohrad Oblast.svg|100px]] <br /> [[Lêer:Flag of Kirovohrad Oblast.svg|130px|border]] }} '''Kirowohrad-oblast''' ([[Oekraïens]]: Кіровоградська область) of '''Kirowograd-oblast''' is 'n [[oblast]] in die middel van [[Oekraïne]]. [[Kropiwnitski]] (voorheen bekend as ''Elisawetgrad, Kirowohrad''<ref>[http://ukrainetrek.com/kirovograd-city ukrainetrek.com/kirovograd-city] (Engels)</ref>) is die hoofstad en met 243 duisend inwoners, die grootste stad in die oblast. Die streek is bekend vir [[Die vesting van Sint Elisabeth]]. == Sien ook == * [[Deelgebiede van Oekraïne]] == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Deelgebiede van Oekraïne}} {{Normdata}} [[Kategorie:Oblaste van Oekraïne]] hyh7in15a6872agzmjac6hs1q7x6la0 0 95805 2814538 2811881 2025-06-20T18:42:02Z Oesjaar 7467 /* Verteenwoordigers */ Skakel 2814538 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Brachycera | image = Fly June 2009-1.jpg | image_caption = ''Tachnina praeceps'' | image_width = 250px | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Arthropoda]] | subphylum = [[Hexapoda]] | classis = [[Insecta]] | subclassis = [[Pterygota]] | infraclassis = [[Neoptera]] | superordo = [[Endopterygota]]| | ordo = [[Diptera]] | subordo = '''Brachycera''' | subdivision_ranks = Infraorde | subdivision = [[Asilomorpha]]<br />[[Muscomorpha]]<br />[[Stratiomyomorpha]]<br />[[Tabanomorpha]]<br />[[Vermileonomorpha]]<br />[[Xylophagomorpha]] }} [[Lêer:Fly close.jpg|duimnael|links|'n Vlieg]] '''Vlieë''' (''Brachycera'') is 'n suborde van die [[tweevlerkiges]] (''Diptera''). Die suborde omvat sowat 120 [[familie (biologie)|families]]. Die vernaamste kenmerk van hierdie [[spesie]]s is dat hulle gereduseerde antennes het. Baie van die spesies is [[roofdier]]e of aasvreters, maar daar is ook blomme soos die van [[pepergras]] wat deur vlieë bestuif word. Met hul relatief sterk geboude liggaam, groot kop en redelik stewige pote kan vlieë (subordes ''Brachycera'' en ''Cyclorrhapha'') maklik van skraler geboude [[muggie]]s (suborde ''[[Nematocera]]'') onderskei word. Sowel die [[larwe]]s (maaiers) as die volwasse insekte toon onderling baie uiteenlopende lewenswyses. Veral onder die bloedsuiende spesies kom daar 'n paar vlieë voor wat ook vir die mens gevaarlik is, soos die tropiese [[tsetsevlieg]] wat die dodelike slaapsiekte veroorsaak. Vlieë (subordes ''Brachycera'' en ''Cyclorrhapha'') is baie klein tot betreklik groot tweevlerkige [[insek]]te (orde ''[[Diptera]]''). Die wetenskaplike naam ''Brachycera'' beteken "kort voelers" en verwys na die kort voelspriete wat net uit 'n paar segmente bestaan. Die liggaam van die meeste vlieë is nogal stewig en rond in vergelyking met die van skraal geboude muggies (suborde ''Nematocera''). Die monddele is by soorte soos die huisvlieg tot 'n suigsnuit en by ander soorte tot steek-suigende organe omvorm. Die suigsnuit word deur die onderlip gevorm en die voedsel word deur middel van ʼn suigende beweging opgeneem. Die liptasters is tot lippies omvorm wat in afmetings kan wissel. By die spesies met steek-suigende monddele funksioneer die onderlip as 'n skede vir die stilette of is dit self tot ʼn steekwapen omvorm. Die kaaktasters, wat uit een of twee lede bestaan, is na vore gerig. Afgesien van die uitsonderings soos die jagtende ''Dasypogoninae'' met lang, spinnekopagtige pote, is die ledemate van vlieë baie kort en stewig. By 'n aantal families is die liggaam meer of minder dig behaar en sommige roofvlieë het opvallende "snorre" en "bakkebaarde". Soos muggies maak vlieë 'n volledige gedaantewisseling deur. Die larwe verskil sowel in bou as in lewenswyse baie van die volwasse insek. Teen die einde van die larvale stadium word 'n papie gevorm, waaruit die volwasse imago te voorskyn kom. Die kop van die pootlose vlieglarwe of maaier is volledig of deels gereduseer en die voorste kake is omvorm tot mondhake wat vertikaal op en af beweeg. Asemhaling vind deur die asemhalingsbuise plaas waarvan daar gedurende die larwestadium net ʼn paar ontwikkel. Maaiers kom in die uiteenlopendste omgewings voor: in die grond, in die [[bloed]] of in die inwendige organe van bepaalde gashere, of soos die larwe van die merkwaardige [[olievlieg]] (''Psilopa petrolii'') in die Kaliforniese aardoliemoerasse. Die larwes van die [[soutvlieg]]ies (genus ''Ephydra'') is ook by uiterste omgewingstoestande aangepas en kom byvoorbeeld in die soutwater van minerale bronne voor. Die larwe van die verwante genus ''Scatella'' leef in die warmwaterbronne van [[Ysland]], [[Japan]], die Nasionale Park Yellowstone in die [[Verenigde State van Amerika|VSA]], [[Nieu-Seeland]] en [[Kamtsjatka-skiereiland|Kamtsjatka]] en kan temperature van tot 55&nbsp;°C oorleef. Soms bly die larwes in die moederliggaam totdat hulle die papiestadium bereik het. Hierdie merkwaardige ontwikkeling kom onder meer by die [[tsetsevlieg]] (genus ''Glossina'') voor, wat groot dele van [[Afrika]] onbewoonbaar maak omdat hulle die verspreiders is van die dodelike [[slaapsiekte]] by die mens en van [[nagana]] by vee. Ook by die [[luisvlieë]] (familie ''Hippoboscidae'') en die twee families [[vlermuisluisvlieë]] (''Nycteribiidae'' en ''Streblidae'') kom die larwes te voorskyn wanneer hulle vir die papiestadium gereed is. Gevolglik is hierdie drie vlieëfamilies vroeër saamgevat onder die naam ''Pupipara'' = "papiebarend". Die luis- en vlermuisvlieë is parasiete op die huide van voëls, hoefdiere en vlermuise. Sodra dit 'n goeie gasheer gevind het, verloor die luis- en vlermuisvlieë dikwels hul vlerke, omdat hulle dit nie meer nodig het nie. == Verteenwoordigers == Vlieë is 'n groot diverse groep en word deur 83 families oor die wêreld verteenwoordig, waarvan 29 in [[Suid-Afrika]] aangetref word. Die belangrikste verteenwoordigers van die vlieëfamilies wat van verrottende materiaal of plantsappe leef, is vrugtevlieë (familie ''Tephritidae''). Hulle rig ernstige skade aan vrugteboorde aan. Die familie ''Tephritidae'' is baie groot en die meeste spesies kom op die eiland [[Hawaii]] voor. In Suid-Afrika is die [[maroelavrugtevlieg]] (''Pardalaspis cosra''), die [[Mediterreense vrugtevlieg]] (''Ceratitis capitata''), die [[Natalse vrugtevlieg]] (''Pterandrus rosa'') en die [[olyfvrugtevlieg]] (''Dacus oleae'') die bekendste. In die natuur voed vrugtevlieë hulle met die sap van veral oorryp vrugte en word deur die alkoholiese geur daarvan aangelok. Sommige spesies leef ook van skimmels en plantsappe. Die eiers word gelê in die vrugte waarvan die ouer insekte leef. Dit is langwerpig en aan albei punte is daar 'n paar stafies wat van 'n lugkanaal voorsien is. Na 'n dag of twee broei die larwe uit en na drei vervellings word dit 'n papie. Gedurende die papiestadium ondergaan die larwe 'n volledige metamorfose, en twaalf dae nadat die eier gelê is, kruip die volwasse vrugtevlieg uit sy papiedop. Vrugtevlieë van die genus ''Drosophila'' word dikwels as proefdiere in erflikheidsondersoeke en vir ekologiese proefnemings gebruik. Die [[tsetsevlieg]] (familie ''Glossinidae''), wat net in Afrika suid van die [[Sahara]] voorkom, is sowel vir die mens as die dier gevaarlik. Dit veroorsaak die dodelike [[slaapsiekte]] (tripanosomiase) by mens en dier. By laasgenoemde staan dit as nagana bekend. Die twee spesies wat die mens aanval, is ''Trypanosoma'' ''gambiense'' en ''Trypanosoma'' ''rhodesiense''. Eersgenoemde kom nie in Suid-Afrika voor nie. Spesies wat onder meer diere aanval, is ''Glossina morsitans'' en ''Glossina'' ''pallidipes''. Die tsetsevlieg is egter al in groot gebiede uitgeroei. Die wyfie lê nie haar eiers nie, maar broei hulle een vir een uit. Wanneer die larwe gereed is, word dit in 'n nat plek gelaat, waar dit dadelik onder die grond inkruip vir die papiestadium. Albei geslagte is bloedsuiers en hulle het 'n goed ontwikkelde suigslurp (proboscis). [[Huisvlieg|Huisvlieë]] (familie ''Muscidae'') kan draers van verskeie siektes wees en die bekendste spesie is ''Musca domestica'', oftewel die huisvlieg. [[Perdevlieg|Perdevlieë]], ook bekend as blindevlieë (familie ''[[Tabanidae]]''), is redelike groot, haarlose insekte wat van warmbloedige diere se bloed lewe. Dit is egter net die wyfie wat bloed suig, die mannetjie leef van die nektar van blomme. Omdat die wyfie bloed suig, is sy gevolglik ook ʼn draer van siektes en van onder meer ''Loa loa'', 'n parasitiese oogwurm. Die perdevliegwyfie veroorsaak [[bloedarmoede]] by diere en dra ook onder meer ''Trypanosoma brucei'' oor, wat nagana by vee veroorsaak. == Bronnelys == * [[Wêreldspektrum]], 1982, ISBN 0908409699, volume 28, bl. 190 - 192 == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Brachycera}} * {{Wikispecies-inlyn|Brachycera}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweevlerkiges]] h4et3n7wrjd4sa4k0o2ar2wgejhuhpg 0 106719 2814480 2393686 2025-06-20T13:57:54Z PhilipHattingh6451 138145 /* Predikante */ 2814480 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Kerk | naam=Gereformeerde Kerk<br />Naboomspruit | beeld=Embleem van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika.jpg | breedte=190px | onderskrif= | vorige_naam= | sluit_in=Blindefontein <br /> Bokpoort <br /> Bronne <br /> Crecy <br /> Heuningfontein <br /> Middelfontein <br /> [[Mookgophong]] <br /> Nylsvlei <br /> Tierkloof <br /> Zwartkloof | klassis=Waterberg | huidige_predikant=Lou Erasmus | kombinasie= | belydende_lidmate=269 | dooplidmate=36 | adres=H.v. Sesdestraat en <br />Vyfdelaan<br /> [[Mookgophong]] | webtuiste= | stigting=[[16 November]] [[1957]] | afgestig=[[Gereformeerde kerk Potgietersrus|Potgietersrus]] | eerste_predikant=J.T.C. Snyman 1958–1961 | ontbind= | ingelyf= | ingelyf_by= | saamgesmelt_met= }} [[Beeld:Gereformeerde kerk Naboomspruit Edwin Müller.jpg|duimnael|links|320px|Die Gereformeerde kerk Naboomspruit.]] [[Beeld:Ds JTC Snyman.jpg|duimnael|links|170px|Ds. J.T.C. Snyman, leraar van 1958 tot 1961.]] [[Beeld:Ds Lou van Wyk, 1960.jpg|duimnael|links|170px|Ds. Lou van Wyk, leraar van 1962 tot 1966, hier afgeneem in sy laaste jaar aan die [[PU vir CHO]], 1960.]] Die '''Gereformeerde kerk Naboomspruit''', met sy middelpunt op [[Mookgophong]] in [[Limpopo]], is die vyfde oudste van die agt [[Suid-Afrika]]anse gemeentes in [[Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika|GKSA]] se Klassis Waterberg, waartoe ook vyf [[Gereformeerde Kerke in Namibië|Namibiese gemeentes]] behoort. Einde 2015 was hier 285 belydende en 49 dooplidmate, die derde meeste in die Klassis. == Stigting == Met die afstigting van [[Gereformeerde kerk Potgietersrus|Potgietersrus]] van [[Gereformeerde kerk Waterberg|Waterberg]] ([[Nylstroom]]) is by die vasstelling van die gemeentegrense in gedagte gehou dat [[Naboomspruit]] asook [[Gereformeerde kerk Vaalwater|Vaalwater]] eendag selfstandige gemeentes kon word. Maar Naboomspruit het 'n wyk van Potgietersrus gebly en Vaalwater 'n wyk van Waterberg, tot in 1957 en 1958, toe Naboomspruit en Vaalwater onderskeidelik as selfstandige gemeentes afgestig het. In Februarie 1955 het die wyke op Naboomspruit en Rooiwal te groot geword en is ekstra wyke ingedeel. Gedurende 1956 was daar vier ouderlinge en vier diakens vir die wyke Naboomspruit. Nagmaalsdienste is op Naboomspruit gehou in die kerksaal van die [[NG gemeente Naboomspruit|plaaslike NG gemeente]] (gestig 1939). Toe reeds is in beginsel besluit dat Naboomspruit teen 1959 sou afstig en dat kerkraadslede vir die wyke Naboomspruit voortaan op Naboomspruit verkies en bevestig sou word. Van NG gemeente Naboomspruit is die kerksaal vir eredienste en katkisasie teen £35 per kwartaal gehuur. Op die kerkraadsvergadering op [[17 Februarie]] [[1956]] het die kerkraad van Potgietersrus besluit om twee erwe, geleë op die hoek van Sesde Straat en Vyfde Laan op Naboomspruit (waar die kerkgebou vandag staan), van die [[Nederduitsch Hervormde Kerk|plaaslike Hervormde gemeente]] (gestig op [[29 Mei]] [[1943]]) aan te koop ten bedrae van £3 315 beloop. Daar is ook besluit dat Potgietersrus by afstigting aan Naboomspruit 'n bruidskat van £32 000 en vier erwe sou skenk. Afstigting sou plaasvind sodra Potgietersrus hierdie bedrag kon skenk. Op 'n kerkraadsvergadering op [[10 Mei]] [[1956]] het die kerkraad se finansiële kommissie by die kerkraad aanbeveel dat Naboomspruit teen die einde van daardie jaar afstig. == Kerkbou == Die eerste behoefte ná die amptelike afstigting op [[16 November]] [[1957]] was aan 'n eie kerkgebou. Op die kerkraadsvergadering op [[15 Mei]] [[1958]] is besluit om 'n gemeentevergadering te belê om oorleg te pleeg oor kerkbou. Dis gehou op Saterdag [[24 Mei]] [[1958]], net ná die voorbereidingsdiens, en 'n boukommissie is benoem. Op 'n gemeentevergadering op Saterdag [[14 Junie]] daardie jaar kon die boukommissie berig dat daar toe al £3 422 vir die boufonds ingesamel is. Die kerkraad het besluit om £31 164 van die bruidskat opsy te sit vir die boufonds en dat nog £31 422 kontant beskikbaar was. Op [[5 Julie]] [[1958]] is 'n tender vir £36 250 van Hans van Deventer, ’n lidmaat, vir die bou van 'n kerkgebou ontvang en goedgekeur. Hy het ’n rentevrye lening van £33 000 aan die kerkraad toegestaan. Die argitek was ene Veitch van die firma Smit, Viljoen en Veitch van Potgietersrus. Veitch het aangebied om sonder ekstra koste toesig oor die bouery te hou. So kon die bouwerk begin op twee van die erwe wat Potgietersrus aan die gemeente geskenk het. Ds. J.T.C. Snyman het die hoeksteen van die nuwe kerkgebou Vrydag 21 November 1958, ’n jaar nadat die gemeente gestig is, amptelik gelê en is 'n gemeentefunksie binne-in die kerkgebou gehou. Die kerkgebou is tydens die voorbereidingsdiens op Saterdag [[22 November]] amptelik in gebruik geneem. Ds. Pasch, die konsulent, het die diens gehou. Stoele is vir dié geleentheid by die NG gemeente geleen, aangesien die kerkbanke, wat sitplek bied aan 274 mense, eers op [[15 Februarie]] [[1959]] aangebring is. Die gemeente het nog nie ’n orrel gehad nie, maar diaken F.J. Venter het hul huisorreltjie aan die kerk geleen. Destyds het die gemeente bestaan uit 199 belydende en 144 dooplidmate. Later (die presiese datum is nie aangeteken in die kerkraad se notules nie) het die gemeente die traporrel van Buffeldoorns (die geboorteplaas van Danie Schutte) bekom. Dié orreltjie is gebruik tot in Mei 1962 toe die vrouelidmate 'n orrel van die [[Gereformeerde kerk Primrose]], [[Germiston]], gekoop het. Die Schutte-huisorreltjie word uitgestal in die Kerkmuseum in [[Potchefstroom]]. In 1967 is die orrel wat van Primrose gekoop is, vervang deur 'n nuwe orrel wat teen R1 190 aangekoop is. == Predikante == # Snyman, Johan Thomas Cornelius, 1958 – 1961 # Van Wyk, Lourens Andries Stephanus, 1962 – 1966 # Roos, Gerhardus Jacobus van Staden, 1966 – 1975 # Van der Walt, Pieter Gert Lodewyk, 1976 – 1990 (aanvaar sy [[emeritaat]]) # De Kock, Servaas Daniël, 1991 – 2005 # Noëth, Johannes Georg, 2006 – 2009 # Erasmus, Lourens Jacobus, 2010 – 2024 # Hattingh, Philip, 2025 – Hede == Bronne == * {{af}} Harris, C.T., [[Hannes Noëth|Noëth, J.G.]], Sarkady, N.G., Schutte, F.M. en Van Tonder, J.M. 2010. ''Van seringboom tot kerkgebou: die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke''. [[Potchefstroom]]: Administratiewe Buro. * {{af}} Schalekamp, ds. M.E. (voorsitter: redaksiekommissie). 2001. ''Die Almanak van die [[Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika]] vir die jaar 2002''. [[Potchefstroom]]: Administratiewe Buro. * {{af}} Van der Walt, dr. S.J. (voorsitter: deputate almanak). 1997. ''Die Almanak van die [[Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika]] vir die jaar 1998''. [[Potchefstroom]]: Administratiewe Buro. * {{af}} [[Ammi Venter|Venter, ds. A.A.]] (hoofred.) 1960. ''Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1961''. [[Potchefstroom]]: Administratiewe Buro. * {{af}} Vogel, Willem (red.). 2015. ''Die Almanak van die [[Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika]] vir die jaar 2016''. [[Potchefstroom]]: Administratiewe Buro. {{GKSA}} {{DEFAULTSORT:Naboomspruit, Gereformeerde kerk}} [[Kategorie:Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika]] 2m44wmyhdeeggpbq1nfdiyy6kbr92dv 0 121997 2814609 2626493 2025-06-21T02:53:14Z Vryheidsfront Minus 188698 Skakels 2814609 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Waterliggaam | Naam = Straat van Hormuz | Beeld = Straße von Hormuz.jpg | Beeld_byskrif = [[Nasa]]-Satellietbeeld van die Straat van Hormuz | Kaart = Locatie Straat van Hormuz.PNG | Kaart_byskrif = Ligging van die Straat van Hormuz | Koördinate = {{Koördinate|26|34|N|56|15|O|type:waterbody_scale:5000000|aansig=inlyn,titel}} | Ligging = [[Iran]], [[Oman]], [[Verenigde Arabiese Emirate]] | Soort = Seestraat van die [[Indiese Oseaan]] | Oppervlakte = | Gem_diepte = | Maks_diepte = | Volume = | Oppervlakhoogte = | Lengte = | Breedte = 55&nbsp;km (30&nbsp;myl) | Opvangsgebied = | Omtrek = | Invloei = [[Persiese Golf]] | Uitvloei = [[Golf van Oman]] | Eiland = Hormuz | Nedersettings = [[Bandar Abbas]] | Gevries = | Rangorde_volume = }} Die '''Straat van Hormuz''' ([[Arabies]]: مَضيق هُرمُز, ''Maḍīq Hurmuz''; [[Persies]]: تنگه هرمز, ''Tangehyyeh Hormoz'', {{Audio|Tangehye Hormuz.ogg|luister}}) is 'n [[seestraat]] wat die [[Persiese Golf]] in die weste met die [[Golf van Oman]] in die ooste verbind en [[Iran]] in die noorde van die [[Arabiese Skiereiland]] in die suide skei. Aangrensende lande is Iran in die noorde asook die [[Verenigde Arabiese Emirate]] en [[Oman]] se [[Enklawe|eksklawe]] Musandam in die suide. Die seestraat se nouste punt is sowat 55&nbsp;km wyd. [[Lêer:Strait of Hormuz.jpg|duimnael|links|Kaart van die Straat van Hormuz]] Die Straat van Hormuz is van groot strategiese belang omdat hier 25% van die wêreld se [[ruolie]] vervoer word, die belangrike ruolie-lande [[Saoedi-Arabië]], Iran, [[Irak]] en [[Koeweit]] se hawens kan net oor hierdie golf bereik word.<ref>{{cite web |url=http://www.eoearth.org/view/article/156265/ |title=Strait of Hormuz |publisher=The Encyclopedia of Earth |author=Alejandra Roman & Administration |access-date=5 Junie 2017 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20160405131935/http://www.eoearth.org/view/article/156265/ |archive-date= 5 April 2016 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> Op 3 Julie 1988 is die [[Iran Air-vlug 655]] deur die Amerikaanse oorlogskip ''USS Vincennes'' oor die Straat van Hormuz afgeskiet, waarby al 274 passasiers en 16 bemanningslede dood is. Die ''USS Vincennes'' se bemanning het die [[Airbus A300]] valslik as 'n vyandelike [[Grumman F-14 Tomcat|F-14 Tomcat]] geïdentifiseer wat besig was om die skip aan te val. == Agtergrond == Die seestraat bied die enigste seegang vanaf die Persiese Golf na die oop see en is een van die wêreld se mees strategies belangrike deurgange. Aan die noordkus lê Iran, en aan die suidkus lê die Musandam-skiereiland, gedeel deur die Verenigde Arabiese Emirate en Musandam-provinsie, 'n [[eksklawe]] van Oman. Die seestraat is ongeveer 167 km lank, met 'n breedte wat wissel van ongeveer 96 tot 39 km. 'n Derde van die wêreld se vloeibare [[aardgas]] en byna 25% van die totale globale olieverbruik gaan deur die seestraat. Daar is verskeie eilande in die nou seestraat: Hormuz, die eiland waarvandaan hierdie seestraat sy naam kry, asook [[Kisj (eiland)|Kisj]], [[Qesjm]], Abu Musa, en die Groter en Klein Tunbs. Hierdie eilande het 'n belangrike strategiese posisie. Die seestraat is ongeveer 54 kilometer breed op sy smalste punt. Skeepsvaartverkeer op hierdie punt word in twee roetes verdeel, elk drie kilometer breed. Die weswaartse roete gaan deur Iran se territoriale waters. Daar is 'n buffer van drie kilometer tussen die oos- en weswaartse roetes om botsings te voorkom. Die seestraat is diep genoeg vir die grootste olietenkskepe om deur te vaar.<ref name=oilpricecom01>{{cite web |url=https://oilprice.com/Geopolitics/International/How-Iran-Plans-To-Bypass-The-Worlds-Main-Oil-Chokepoint.html |title=How Iran Plans To Bypass The World's Main Oil Chokepoint |publisher=Oilprice.com |author=Viktor Katona |access-date=2018-09-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180911081557/https://oilprice.com/Geopolitics/International/How-Iran-Plans-To-Bypass-The-Worlds-Main-Oil-Chokepoint.html |archive-date=11 September 2018 |url-status=dead }}</ref><ref name=dyke-20081002>{{cite book |page=216 |chapter-url=https://www.law.hawaii.edu/sites/www.law.hawaii.edu/files/content/Faculty/Straits100308.pdf |chapter=Transit Passage Through International Straits |author=Jon M. Van Dyke |title=The Future of Ocean Regime-Building |publisher=University of Hawaii |date=2 October 2008 |doi=10.1163/ej.9789004172678.i-786.50 |isbn=9789004172678 |access-date=6 July 2019 |archive-date= 7 Augustus 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200807123128/https://www.law.hawaii.edu/sites/www.law.hawaii.edu/files/content/Faculty/Straits100308.pdf |url-status=dead }}</ref> == Etimologie == In die ''Petiplus of the Erytraen Sea'', 'n eerste-eeuse seevaardgids, word hierdie opening na die Persiese Golf beskryf, maar nie 'n naam gegee nie: " Aan die boonste punt van hierdie Calaei-eilande is 'n reeks berge genaamd Calon, en daar volg nie ver verder nie, die mond van die Persiese Golf, waar daar baie geduik word vir die pêrelmossel. Links van die seestraat is groot berge genaamd Asabon en regs styg daar in volle sig nog 'n ronde en hoë berg genaamd Semiramis; tussen hulle is die deurgang oor die seestraat omtrent seshonderd stadia; waarbuite daardie baie groot en breë see, die Persiese Golf, ver in die binneland strek. Aan die boonste punt van hierdie kloof is daar 'n markdorp wat deur wetgewing aangewys is genaamd Apologus, geleë naby Charaex Spasini en die [[Eufraat|Eufraatrivier]]."<ref>[http://minabcity.ir/HomePage.aspx?TabID=4620&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR Municipality of Minab] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180706075102/http://minabcity.ir/HomePage.aspx?TabID=4620&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR |date= 6 Julie 2018 }}, (in Persian). Retrieved 30 December 2011.</ref> In die 10de–17de eeue was die Koninkryk van Ormus, wat blykbaar sy naam aan die seestraat verleen het, hier geleë. Geleerdes, historici en taalkundiges ontleen die naam "Ormuz" van die plaaslike Persiese woord هورمغ Hurmogh wat dadelpalm beteken. In die plaaslike dialekte van Hurmoz en Minab word die seestraat steeds Hurmogh genoem en het die voorgenoemde betekenis. Die ooreenkoms van hierdie woord met die naam van die [[Zoroastrisme|Zoroastriese]] god هرمز Hormoz ('n variant van Ahura Mazda) het gelei tot die algemene oortuiging dat hierdie woorde verwant is. Jodocus Hondius benoem die Straat Basora fretum ("Straat van Basra") op sy 1606-kaart van die [[Ottomaanse Ryk]]. == Navigasie == Om die risiko van botsing te verminder, volg skepe wat deur die Straat beweeg 'n ''Traffic Separation Scheme'' (TSS): inkomende skepe gebruik een baan, uitgaande skepe 'n ander, elke baan is twee myl breed. Die bane word geskei deur 'n twee myl-wye "mediaan". Om die Straat te deurkruis, gaan skepe deur die territoriale waters van [[Iran]] en [[Oman]] onder die transito-bepalings van die [[Verenigde Nasies]] se Konvensie oor Seereg. Alhoewel nie alle lande die konvensie bekragtig het nie, aanvaar die meeste lande, insluitend die VSA, hierdie gebruiklike navigasiereëls soos in die konvensie. In April 1959 het Iran die wettige status van die seestraat verander deur sy territoriale see na 22 km uit te brei en te verklaar dat dit slegs transito sal erken met onskuldige deurgang deur die nuut uitgebreide gebied. In Julie 1972 het Oman ook sy territoriale see per dekreet tot 22 km uitgebrei. Dus, teen middel 1972, was die Straat van Hormuz heeltemal "gesluit" deur die gekombineerde territoriale waters van Iran en Oman. Gedurende die 1970's het nie Iran of Oman gepoog om die deurgang van oorlogskepe deur die seestraat te belemmer nie, maar in die 1980's het beide lande eise aangevoer wat verskil van die [[gewoontereg]]. By bekragtiging van UNCLOS in Augustus 1989 het Oman verklarings ingedien wat sy koninklike besluit van 1981 bevestig dat slegs onskuldige deurgang deur sy territoriale see toegelaat word. Die verklarings het verder beweer dat vooraf toestemming vereis word voordat buitelandse oorlogskepe deur Oman se territoriale waters kon vaar. Met die ondertekening van die konvensie in Desember 1982, het Iran 'n verklaring aangegaan wat verklaar "dat slegs state wat partye by die Seeregkonvensie was, geregtig sal wees om voordeel te trek uit die kontraktuele regte wat daarin geskep is", insluitend "die reg van transito deur seestraat wat gebruik word vir internasionale navigasie". In Mei 1993 het Iran 'n omvattende wet op maritiemegebiede ingestel, waarvan verskeie bepalings bots met UNCLOS-bepalings, insluitend 'n vereiste dat [[Oorlogskip|oorlogskepe]], [[Duikboot|duikbote]] en kernkrag-aangedrewe skepe toestemming moet verkry voordat hulle onskuldige deurgang deur Iran se territoriale waters mag uitoefen. Die Verenigde State erken nie enige van die eise deur Oman en Iran nie en het elkeen van hulle betwis. Oman het 'n radarwebwerf ''Link Quality Indicator'' (LQI) om die TSS in die Straat van Hormuz te monitor. Hierdie terrein is op 'n klein eiland op die piek van Musandam-provinsie.<ref name=eia-20190717>{{cite web |url=https://www.eia.gov/beta/international/analysis_includes/special_topics/World_Oil_Transit_Chokepoints/wotc.pdf |title=World Oil Transit Chokepoints |publisher=U.S. Energy Information Administration |date=25 July 2017 |access-date=13 June 2019}}</ref> == Fotogalery == <center><gallery> Bandarabbas-sahel-2.jpg|[[Bandar Abbas]] aan die Straat van Hormuz Khezr Beach, Hormoz Island, Persian Gulf, Iran, 02-09-2008.jpg|Die Hormuz-eiland in die Straat van Hormuz Musandam fjord.jpg|Dorpie in die Omaanse eksklawe Musandam aan die Straat van Hormuz Iranian boats threaten USS Port Royal.jpg|Irannese skepe digby die ''USS Port Royal'' in 2008 </gallery></center> == Sien ook == * [[Suezkanaal]] * [[Panamakanaal]] * [[Straat van Malakka]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Strait of Hormuz|Straat van Hormuz}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Strait-of-Hormuz|title=Strait of Hormuz|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=26 Maart 2021}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Hormuz, Straat van}} [[Kategorie:Geografie van Iran]] [[Kategorie:Geografie van Oman]] [[Kategorie:Geografie van die Verenigde Arabiese Emirate]] [[Kategorie:Seestrate]] [[Kategorie:Seë van Asië]] [[Kategorie:Seë van die Indiese Oseaan]] fg7nicykud4apsxl1dmw9j5vkj0ci2g 0 127128 2814583 2433078 2025-06-20T22:01:11Z Ziv 115288 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:USSR Commemorative Coin Bronze Horseman.png]] → [[File:RR3012-0002 USSR Commemorative Coin Bronze Horseman.png]] [[c:COM:FR#FR4|Criterion 4]] (harmonizing names of file set) · Временный компромисс чтобы навести порядок в категории 2814583 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas2 |naam = Die Bronsruiter |kleur = |titel = |beeld = The Bronze Horseman (St. Petersburg, Russia).jpg |beeld_wydte = 240px |beeld_onderskrif = |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Ligging |1 = Senaatsplein, [[Sint Petersburg]] |opskrif2 = Kunstenaar |2 = Étienne Maurice Falconet |opskrif3 = Jare |3 = 1768-1782 |opskrif4 = Soort |4 = Ruiterstandbeeld |opskrif5 = |5 = |opskrif6 = |6 = |opskrif7 = |7 = |opskrif8 = |8 = }} '''Die Bronsruiter''' ([[Russies]]: Медный всадник, ''Mjedni wsadnik'', letterlik "Die Koperruiter") is ’n [[standbeeld]] van [[Pieter die Grote]] op ’n perd op Senaatsplein in [[Sint Petersburg]], [[Rusland]]. Opdrag daarvoor is deur [[Katharina die Grote]] gegee en dit is deur die [[Frankryk|Franse]] beeldhouer Étienne Maurice Falconet gemaak. Die naam kom van die 1833-gedig met dieselfde naam deur [[Aleksander Poesjkin]] wat algemeen beskou word as een van die belangrikste werke in die [[Russies]]e [[letterkunde]]. Die standbeeld is nou een van die stad se [[Simbool|simbole]]. Die voetstuk van die standbeeld is die enorme "Dondersteen", die grootste klip ter wêreld wat nog deur mense geskuif is.<ref name="Adam 1977, 42−45">{{harvnb|Adam|1977|p=42−45}}</ref> Dit het oorspronklik sowat 1&nbsp;500 [[ton]] geweeg, maar tydens die vervoer daarvan na sy huidige staanplek is dele afgebeitel totdat dit sowat 1&nbsp;250 ton geweeg het. == Standbeeld == [[Beeld:Bronze Horseman unveiling.jpg|duimnael|links|''Die Inhuldiging van die Monument aan Pieter die Grote'', ’n gravering deur A.K. Melnikof van ’n tekening deur A.P. Dawidof, 1782.]] Die ruiterstandbeeld van Pieter die Grote staan op Senaatsplein (voorheen [[Dekabriste]]plein) in Sint Petersburg. Katharina die Grote, ’n [[Duitsland|Duitse]] prinses wat in die [[Huis van Romanof]] ingetrou het, was gretig om met Pieter die Grote vereenselwig te word sodat die Russe haar bewind as wettig kon beskou.<ref name="St. Petersburg in Architecture: The Bronze Horseman">{{cite web |title=St. Petersburg in Architecture: The Bronze Horseman |url=http://www.tcaup.umich.edu/stpetersburg/bronzehorseman.html |publisher=University of Michigan Taubman College of Architecture + Urban Planning |year=2003 |access-date=22 April 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20080908010830/http://www.tcaup.umich.edu/stpetersburg/bronzehorseman.html |archive-date=8 September 2008 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Sy het opdrag gegee dat die standbeeld gemaak word. Dit het die inskripsie gehad ''Petro Primo Catharina Secunda MDCCLXXXII'' in [[Latyn]] en ''Петру перьвому Екатерина вторая, лѣта 1782'' in Russies – albei beteken "Katharina die Tweede aan Pieter die Eerste, 1782" en is ’n uitdrukking van haar bewondering vir haar voorganger en haar eie plek in die lyn van groot Russiese heersers. Sy het die bewind van haar man, [[Pieter III van Rusland|Pieter III]], in ’n staatsgreep oorgeneem en het geen wettige aanspraak op die troon gehad nie; met die standbeeld wou sy haar voorhou as Pieter se regmatige opvolger. Falconet het in 1770 met die standbeeld begin en dit 12 jaar later, in 1782, voltooi. Die [[tsaar]] se gesig is die werk van Marie-Anne Collot, toe net 18 jaar oud. Sy het die gesig geskoei op Pieter se dodemasker en verskeie portrette van hom in Sint Petersburg. Op 7 Augustus 1782, altesaam 14 jaar nadat die opgrawing van die voetstuk begin het, is die voltooide standbeeld op ’n seremonie met duisende toeskouers onthul. Die standbeeld beeld Pieter uit wat heroïes op sy perd sit, met sy hand uitgestrek na die [[Newa]]rivier. Die kunstenaar het die perd uitgebeeld op die oomblik dat hy voor die afgrond van ’n krans op sy agterpote gaan staan. Onder sy hoewe is ’n slang, wat geïnterpreteer kan word as verraad, die bose of die vyande van Pieter en sy hervormings.<ref name= Saint-Petersburg.com>{{cite web |title=The Bronze Horseman |url=http://www.saint-petersburg.com/monuments/bronze-horseman.asp |publisher=Saint-Petersburg.com |year=2007 |access-date=22 April 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191216203109/http://www.saint-petersburg.com/monuments/bronze-horseman.asp |archive-date=16 Desember 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die standbeeld self is sowat ses&nbsp;meter hoog en die voetstuk nog sewe&nbsp;meter.<ref name="TourArena">{{cite web | title = Saint Petersburg | url = http://www.tourarena.ru/taeng.nsf/(vwSubSectionsForWeb)/1-1?OpenDocument | publisher = TourArena | year = 2001 | accessdate = 22 April 2007 |url-status=dead | archiveurl = https://web.archive.org/web/20070927212744/http://www.tourarena.ru/taeng.nsf/%28vwSubSectionsForWeb%29/1-1?OpenDocument | archivedate = 27 September 2007 | df = dmy-all }}</ref> == Die Dondersteen == [[Beeld:Thunder Stone.jpg|duimnael|''Die Vervoer van die Dondersteen in die Teenwoordigheid van Katharina II'', ’n gravering deur I.F. Schley van ’n tekening deur Joeri Felten, 1770.]] Vir die voetstuk is ’n enorme rapakiwi-granietklip, bekend as die Dondersteen (Russies: Гром-Камень, ''Grom-Kamen''), in 1768 gevind by Lachta, sowat 6&nbsp;km van die kus van die [[Golf van Finland]].<ref name= "Lakhta">{{cite web |title=Lakhta |url=http://www.encspb.ru/en/article.php?kod=2804000245 |publisher=Saint Petersburg Encyclopaedia |access-date=22 April 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20120213234710/http://www.encspb.ru/en/article.php?kod=2804000245 |archive-date=13 Februarie 2012 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Die naam "Dondersteen" kom van ’n plaaslike [[legende]] dat [[donderweer]] ’n stuk van die klip afgeslaan het. Falconet wou daar aan die vorm van die klip werk, maar Katharina het opdrag gegee dat dit eers geskuif moet word.<ref name = "Thunder-Stone"/> Omdat dit omtrent halfpad in die grond geanker was en die terrein moerasagtig was, moes die Russe nuwe metodes uitdink om die enorme klip uit te grawe en te skuif. Marinos Carburis, ’n [[Grieke|Griekse]] luitenant-kolonel in die Russiese weermag, het onderneem om die projek te lei.<ref name = "La Nature"/> [[Beeld:RR3012-0002 USSR Commemorative Coin Bronze Horseman.png|duimnael|[[Sowjet]]-munte wat in 1988 uitgegee is om die monument te herdenk.]] Carburis het opdrag gegee dat die werkers tot die winter wag wanneer die grond gevries was en dan die groot klip oor die bevrore grond na die see te trek vir vervoer na die stad. Hy het ’n metaalslee ontwikkel wat oor bronsballe van sowat 13,5&nbsp;cm breed oor ’n spoor beweeg het. Die proses het op ’n soortgelyke manier gewerk as [[koeëllaer]]s, wat later uitgevind is. Wat die taak nog indrukwekkender maak, is dat net mense al die werk gedoen het; geen diere of masjiene is gebruik om die klip van sy oorspronklike ligging na Senaatsplein te skuif nie.<ref name= "La Nature">{{cite web |title=Transport du piédestal de la statue de Pierre le Grand |url=http://cnum.cnam.fr/CGI/fpage.cgi?4KY28.19/351/100/432/0/0 |work=La Nature magazine, second semester 1882. |access-date=22 April 2007 |language=fr |archive-url=https://web.archive.org/web/20181228025949/http://cnum.cnam.fr/CGI/fpage.cgi?4KY28.19%2F351%2F100%2F432%2F0%2F0 |archive-date=28 Desember 2018 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> Dit het 400 man nege maande gekos om dit te skuif, terwyl meesterklipbeitelaars die klip aanhoudend vorm gegee het.<ref name= sph>{{cite web |title=Bronze Horseman |url=http://www.saint-petersburg-hotels.com/medniyvsadnik.htm |publisher=Optima |year=2007 |access-date=23 April 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191024213045/http://www.saint-petersburg-hotels.com/medniyvsadnik.htm |archive-date=24 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> Die spoor van 100&nbsp;meter moes aanhoudend uitmekaargehaal en weer gelê word.<ref name = "La Nature"/> Intussen is ’n groot [[barg]] spesiaal vir die klip gebou. Dit moes weerskante deur twee oorlogskepe ondersteun word.<ref name = "La Nature"/> Ná ’n kort seereis het die klip in 1770 sy bestemming bereik ná twee jaar se werk. ’n [[Medalje]] is uitgereik om dit te vier.<ref name= "Thunder-Stone">{{cite web |title=Thunder-Stone |url=http://www.encspb.ru/en/article.php?kod=2804005242 |publisher=Saint Petersburg Encyclopaedia |access-date=22 April 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20120213234717/http://www.encspb.ru/en/article.php?kod=2804005242 |archive-date=13 Februarie 2012 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> == Beleg van Leningrad == Volgens ’n 19de-eeuse legende sal Sint Petersburg se vyande hom nie kan verower so lank as wat Die Bronsruiter in die middel van die stad staan nie. Tydens die 900 dae lange [[Beleg van Leningrad]] (die stad se naam van 1924 tot 1991) tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]] deur die invallende Duitse magte is die standbeeld met sandsakke en ’n houtstellasie bedek. Dit is nooit in die 900 dae gebombardeer of andersins beskadig nie.<ref name = Saint-Petersburg.com/> Getrou aan die legende is Leningrad nooit verower nie. == Gedig == ''Die Bronsruiter'' is die naam van ’n 1833-gedig deur [[Aleksander Poesjkin]] wat algemeen beskou word as een van die belangrikste letterkundige werke in Russies. Vanweë die gewildheid van die gedig het mense die standbeeld "Die Bronsruiter" begin noem. ’n Belangrike tema in die gedig is konflik tussen die staat se behoeftes en die gewone burgers s'n. In die gedig beskryf Poesjkin die lot van die arm man Ewgeni en sy geliefde Parasja tydens hewige oorstromings van die Newarivier. Ewgeni vloek die standbeeld, want hy is woedend dat Pieter die Grote die stad op so ’n ongeleë plek gebou en indirek sy geliefde se dood veroorsaak het. Die ruiter word lewend en jaag Ewgeni deur die stad. Die gedig eindig met die ontdekking van die jong man se lyk in ’n geruïneerde hut wat naby die kant van die rivier dryf. In 1903 het die kunstenaar Alexandre Benois ’n uitgawe van die gedig met sy eie illustrasie gepubliseer en in die proses ’n kunswerk geskep wat beskou is as ’n meesterstuk in [[Art Nouveau]]. == Galery == <center> <gallery> Beeld:The Bronze Horseman of Peter the Great.jpg|Die Bronsruiter in die winter. Beeld:RUS-2016-SPB-Bronze_Horseman_02.jpg|Die kant met die Latynse inskripsie. Aan die ander kant is dieselfde inskripsie in Russies. Beeld:Alexandre Benois 004.jpg|Alexandre Benois se illustrasie vir die gedig. </gallery> </center> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Verdere leesstof == *Alexander M. Schenker, ''The Bronze Horseman: Falconet's Monument to Peter the Great'', Yale University Press, New Haven CT, 2003 {{ISBN|0-300-09712-3}}. == Eksterne skakels == *{{Commons-kategorie inlyn|The Bronze Horseman (Saint Petersburg)}} *[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Bronze Horseman|Engelse Wikipedia]] {{Koördinate|59|56|11|N|30|18|8|O|region:RU_type:landmark|aansig=titel}} [[Kategorie:Beeldhouwerke]] [[Kategorie:Geboue en strukture in Sint Petersburg]] ihvuxb6o3jivujvavdc76yusi8in2s5 0 136357 2814641 2772071 2025-06-21T10:14:58Z 92.40.174.207 2814641 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Miguel Díaz-Canel | beeld = 24.01.2023 - Encontro com o Presidente da República de Cuba, Miguel Díaz-Canel - 52647526820 (cropped).jpg | beeldonderskrif = Díaz-Canel in 2023 | geboortenaam = | geboortedatum = <!-- vul slegs in indien onderstaande drie velde onbekend is (geboortejaar, geboortemaand en geboortedag --> | geboortejaar = 1960 | geboortemaand = 4 | geboortedag = 20 | geboorteplek = Placetas, Kuba | sterfdatum = | sterfplek = | party = Kommunistiese Party van Kuba | nasionaliteit = | orde = Eerste Sekretaris van die Kommunistiese Party van Kuba | termynaanvang = 19 April 2021 | termyneinde = | voorganger = [[Raúl Castro]] | opvolger = | orde2 = 17de President van Kuba | termynaanvang2 = 10 Oktober 2019 | termyneinde2 = | vise2 = Salvador Valdés Mesa | eersteminister2 = Manuel Marrero Cruz | voorganger2 = Raúl Castro | opvolger2 = | orde3 = President van die Staatsraad en die Raad van Ministers | termynaanvang3 = 19 April 2018 | termyneinde3 = 10 Oktober 2019 | vise3 = Salvador Valdés Mesa | voorganger3 = Raúl Castro | opvolger3 = Homself (as president van Kuba)<br/>Manuel Marrero Cruz (as premier van Kuba) | orde4 = Vise-president van die Staatsraad en die Raad van Ministers | termynaanvang4 = 24 Februarie 2013 | termyneinde4 = 19 April 2018 | voorganger4 = José Ramón Machado Ventura | opvolger4 = Salvador Valdés Mesa | orde5 = Minister van Onderwys | termynaanvang5 = 8 May 2009 | termyneinde5 = 21 Maart 2012 | voorganger5 = Juan Vela Valdés | opvolger5 = Rodoldo Alarcón Ortíz | ouers = | eggenoot = Lis Cuesta Peraza | kinders = 2 | alma_mater = Universiteit van Las Villas | religie = | handtekening = Miguel Díaz-Canel signature.svg }} '''Miguel Mario Díaz-Canel y Bermúdez''' (gebore op [[20 April]] [[1960]]) is 'n Kubaanse politikus en ingenieur wat sedert April 2021 die eerste == Vroeë lewe en opvoeding == Díaz-Canel is op 20 April 1960 in Placetas, Villa Clara, gebore aan Aída Bermúdez, 'n onderwyseres, en Miguel Díaz-Canel, 'n meganiese aanlegwerker in Santa Clara, Kuba.<ref name=marti>{{cite news|title=Díaz-Canel no es un relevo histórico|url=http://www.martinoticias.com/content/article/19844.html|access-date=10 Januarie 2016|agency=Martinoticias|date=25 Februarie 2013}}</ref><ref name=":0">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2018/04/19/world/americas/miguel-diaz-canel-bermudez-cuba.html|title=Who Is Miguel Díaz-Canel, Cuba's New President?|last1=Ahmed|first1=Azam|last2=Robles|first2=Frances|date=19 April 2018|website=[[The New York Times]]|access-date=20 April 2018}}</ref> Hy is van direkte [[Spanje|Spaanse]] (Asturiese) afkoms; sy oupagrootjie Ramón Díaz-Canel het in die laat 19de eeu vir Castropol, [[Asturië]] (Spanje) vir [[Havana]] verlaat.<ref>[http://www.ileon.com/politica/084986/cuba-ya-tiene-un-nuevo-presidente-de-ascendencia-asturiana Cuba ya tiene un nuevo presidente, de ascendencia asturiana] – ileon</ref><ref>[http://www.elcomercio.es/asturias/occidente/ruta-turistica-raices-20180420162743-nt_amp.html De ruta por las raíces asturianas de Miguel Díaz-Canel] – El Comercio</ref> Hy het in 1982 aan die Sentrale Universiteit van Las Villas gegradueer as 'n elektroniese ingenieur en het daarna by die Kubaanse Revolusionêre Gewapende Magte aangesluit.<ref name="nytimes">Damien Cave, [https://www.nytimes.com/2013/02/25/world/americas/raul-castro-to-step-down-as-cubas-president-in-2018.html Raúl Castro Says His Current Term as President of Cuba Will Be His Last], ''[[The New York Times]]'', 24 Februarie 2013</ref> Vanaf April 1985 was hy 'n dosent in ingenieurswese by sy alma mater.<ref>{{Cite web|title=Cuban president highlights Fidel Castro's thoughts about education|url=https://www.radiohc.cu/en/noticias/nacionales/199245-cuban-president-highlights-fidel-castros-thoughts-about-education|access-date=2021-04-19|website=www.radiohc.cu|language=en}}</ref> In 1987 het hy 'n internasionale sending in Nicaragua voltooi as eerste sekretaris van die Jong Kommunistiese Liga van Villa Clara.<ref>{{Cite web|author=Al Jazeera Staff|title=Miguel Diaz-Canel: Cuba's post-Castro president|url=https://www.aljazeera.com/news/2018/4/11/miguel-diaz-canel-cubas-post-castro-president|access-date=2021-04-19|website=www.aljazeera.com|language=en}}</ref> == Politieke loopbaan == In 1993 het Díaz-Canel vir die Kommunistiese Party van Kuba begin werk en 'n jaar later is hy as Eerste Sekretaris van die Provinsiale Partykomitee van die [[Villa Clara (provinsie)|Villa Clara-provinsie]] ('n topposisie hoër as 'n goewerneur) verkies.<ref name="nytimes"/><ref name=guardian_pres_select/> Hy het 'n reputasie vir bekwaamheid tydens sy ampstermyn verwerf,<ref name=guardian_pres_select/> waartydens daar berig word dat hy [[LGBT]]-regte ondersteun het in 'n tyd toe baie in die provinsie teen homoseksualiteit.<ref name="guardian_obscurity">{{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2018/apr/18/raul-castro-cuba-step-down-leader-miguel-diaz-canel|title=After six decades of Castro rule, Cubans greet end of era with a shrug|last1=Augustin|first1=Ed|date=18 April 2018|work=The Guardian|access-date=19 April 2018|language=en}}</ref> In 2003 is hy tot dieselfde posisie in die Holguín-provinsie verkies.<ref name="nytimes"/><ref>{{cite web|url=http://www.cubaheadlines.com/es/2009/05/08/17064/en_sustitucion_de_juan_vela_es_designado_miguel_diaz_canel_ministro_de_educacion_superior.html|title=En sustitución de Juan Vela es designado Miguel Díaz Canel ministro de Educación Superior|work=cubaheadlines.com}}</ref> Hy het daardie jaar 'n lid van die Politburo van die Kommunistiese Party van Kuba geword.<ref>{{cite news|author=Ryan Villarreal|url=http://www.ibtimes.com/sustaining-system-cubas-new-vp-diaz-canel-marks-ascent-younger-generation-1104628|title=Sustaining The System: Cuba's New VP Diaz-Canel Marks Ascent Of Younger Generation|work=International Business Times|date=26 February 2013}}</ref> Díaz-Canel is in Mei 2009 as Minister van Hoër Onderwys aangestel, 'n pos wat hy beklee het tot 22 Maart 2012, toe hy Visepresident van die Raad van Ministers (adjunk-premier) geword het.<ref name="nytimes"/><ref>{{cite web|url=http://www.granma.cu/granmad/2012/03/22/nacional/artic03.html|title=Nota oficial|date=22 March 2012|work=Diario Granma|access-date=31 March 2019}}</ref> In 2013 het hy ook eerste visepresident van die Staatsraad geword.<ref name="nytimes"/> As eerste visepresident van die staatsraad was Díaz-Canel [[Raúl Castro]] se adjunk. ==Leierskap van Kuba== In 2018 het die 86-jarige Castro bedank as president van die Staatsraad en die Raad van Ministers. Hy het aahou dien as die Eerste Sekretaris van die Kommunistiese Party van Kuba en die bevelvoerder-in-hoof van die Kubaanse Revolusionêre Weermag.<ref>{{cite web|url=https://www.france24.com/en/20180419-raul-castro-leadership-cuba-communist-party-2021-diaz-canel|title=Raul Castro to lead Cuba's Communist Party until 2021|publisher=FRANCE 24|date=19 April 2018|quote='I confirm to this assembly that Raul Castro, as First Secretary of the Communist Party, will lead the decisions about the future of the country,' Diaz-Canel said.}}</ref><ref name="babysaur">{{cite web |url= http://www.miamiherald.com/news/local/news-columns-blogs/andres-oppenheimer/article209446674.html|title= Cuba's new 'babysaur' to replace a dinosaur is no cause of celebration—it's shameful!|author= Andrés Oppenheimer|date= 20 April 2018|work=Miami Herald|access-date=23 April 2018}}</ref> Op 18 April 2018 is Díaz-Canel gekies om vir Castro as president op te volg.<ref name=guardian_pres_select/> Hy is deur 'n stemming van die Nasionale Vergadering op 19 April<ref name=guardian_pres_select>{{cite news|agency=Associated Press|title=Miguel Díaz-Canel: Cuba selects first non-Castro president since Fidel|url=https://www.theguardian.com/world/2018/apr/19/miguel-diaz-canel-cuba-selects-first-non-castro-president-in-60-years|access-date=19 April 2018|work=The Guardian|date=19 April 2018|language=en}}</ref> bevestig en op dieselfde dag ingesweer.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-43823287|title=Cuba's Raúl Castro hands over power to Miguel Díaz-Canel|publisher=[[BBC News]]|date=19 April 2018 |access-date=19 April 2018}}</ref> In Oktober 2019 het Diaz-Canel die president van die Republiek van Kuba geword, 'n amp wat daardie Februarie herskep is nadat 'n reeks grondwetlike hervormings in 'n grondwetlike referendum goedgekeur is.<ref>[https://www.havanatimes.org/?p=136317 Cuba’s Reformed Constitution, a Democratic and Participatory Process] [[Havana Times]], 23 Julie 2018</ref> Hierdie amp het die een vervang wat hy sedert April van die vorige jaar beklee het, wat die President van die Staatsraad was, wat voorheen die staatshoof van Kuba was. Op 19 April 2021 het hy amptelik die Eerste Sekretaris van die Kommunistiese Party geword na die bedanking van Raúl Castro. Dit het hom die leier van Kuba gemaak, in werklikheid sowel as in naam. Daar is verneem dat Raúl die werklike mag behou het nadat hy die presidentskap aan Diaz-Canel in 2018 afgestaan het. Diaz-Canel is die eerste nie-Castro om die party te lei sedert die Kubaanse rewolusie van 1959.<ref>[https://www.aljazeera.com/news/2021/4/19/cuba-has-a-new-leader-and-its-not-a-castro Cuba has a new leader and it’s not a Castro]. Besoek op 4 Januarie 2024.</ref> ==Verwysings== {{verwysings}} == Sien ook == * [[Lys van presidente van Kuba]] * [[Lys van eerste ministers van Kuba]] == Eksterne skakels == {{Commons category|Miguel Díaz-Canel}} * [https://www.cidob.org/biografias_lideres_politicos/america_central_y_caribe/cuba/miguel_diaz_canel_bermudez Biografie deur CIDOB] (in Spaans) * {{youtube|id=gKv36mtXiDY|title=Eerste toespraak as president van die Staatsraad}} {{vertaalvanaf | taalafk = en | il =Miguel Díaz-Canel }} {{s-start}} {{s-off}} {{s-bef|before=[[Raúl Castro]]|rows=2}} {{s-ttl|title=President van Kuba|years=2018–hede}} {{s-inc|rows=2}} {{s-ttl|title=Eersteminister van Kuba|years=2018–hede}} {{s-bef|before=[[José Ramón Machado Ventura]]}} {{s-ttl|title=Eerste visepresident van Kuba|years=2013–2018}} {{s-aft|after=[[Salvador Valdés Mesa]]}} {{s-end}} {{Presidente van Kuba}} {{Eerste ministers van Kuba}} {{Hedendaagse Kommunistiese leiers}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Diaz-Canel, Miguel}} [[Kategorie:Presidente van Kuba]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Geboortes in 1960]] [[Kategorie:Kubaanse politici]] [[Kategorie:Diktators]] r34qfebxw66w8x6fmu6r21h3f5nziz4 0 137200 2814541 2441031 2025-06-20T18:45:19Z Oesjaar 7467 /* 4. Steekvlieë: Ex. 8:20-32 */ Skakel 2814541 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Sarejevohagadah.gif|regs|duimnael|Sarajevo Haggadah, van [[Barcelona]], c. 1350]] Die '''Plae van Egipte''', ook bekend as die '''tien plae,''' was tien rampe wat, volgens die [[Bybel|Bybelse]] [[Eksodus|Boek van Eksodus]], God toegedien het op [[Egipte]] as 'n demonstrasie van krag, sodat koning [[Farao]] sou toestemming gee aan [[Moses]] om die Israelietiese volk (wat toe as slawe gedien het vir Farao in Egipte) vry te laat, om in die woestyn offers te bring aan God en om God te dien. God het herhaaldelik Farao se hart verhard, om te verhoed dat hy instem om die volk te laat gaan, totdat die tien plae verby is. Na die tiende plaag het Farao uiteindelik ingestem om die volk te laat trek in die woestyn in. Die tien plae het gedien om die kontras te wys tussen die krag van die God van Israel en die Egiptiese gode.<ref>Plagues of Egypt, in New Bible Dictionary, second edition. 1987. Douglas JD, Hillyer N, eds., Tyndale House Publishers, Inc., Wheaton, IL, USA [[Spesiaal:Boekbronne/0-8423-4667-8|ISBN 0-8423-4667-8]]</ref> Sommige kommentators het menings dat sekere plae verband hou met spesifieke gode.<ref>Commentary on Exodus 7, The Jewish Study Bible, 2004. Berlin A and Brettler M, eds., Oxford University Press. [[Spesiaal:Boekbronne/0-19-529751-2|ISBN 0-19-529751-2]]</ref> Volgens Exodus 12:12, het die God van Israel strafgerigte beoefen aan al die gode van Egipte deur middel van die tiende en laaste plaag: "Want Ek sal in hierdie nag deur Egipteland trek en al die eersgeborenes in Egipteland tref, van mense sowel as van diere. En Ek sal strafgerigte oefen aan al die gode van Egipte, Ek, die HERE." == Bybelse verhaal == Die tien plae het die hele Egipte beïnvloed,<ref>Exodus 7:21, 8:2, 8:16</ref> maar die Israeliete was onaangeraak.<ref>Ex. 8:22, 9:4,11,26, 10:23</ref> Vir die laaste plaag, is slegs die Israeliete wat die bloed van 'n lam aan hulle deurraam gesit het (en die geofferde lam geëet het saam met ongesuurde brood), gespaar van die finale plaag. <ref>Passover, New Bible Dictionary, second edition. 1987. Douglas JD, Hillyer N, eds., Tyndale House Publishers, Inc., Wheaton, IL, USA [[Spesiaal:Boekbronne/0-8423-4667-8|ISBN 0-8423-4667-8]]</ref><ref name="auto">{{Cite book|first1 = Geofrey |last1= Wigoder |first2 = Shalem M |last2 = Paul | year=1986 |editor=Viviano B, Stern E|title=Passover, Illustrated Dictionary & Concordance of the Bible|publisher=G.G. Jerusalem Publishing House Ltd. and Reader's Digest Association, Inc.|isbn=0-89577-407-0}}</ref> Dit is gedebatteer of dit God self was of een van sy engele wat deur die strate beweeg het om al die eersgeborenes te laat sterf. Dit is meer bekend as die "Doodsengel" wat deur die strate beweeg het. Na die tiende plaag was Farao woedend, hartseer, en bang. Hy het beveel dat die Israeliete Egipte verlaat, met al hulle besittings. Die Israeliete het nie gehuiwer nie, want hulle het geglo dat Farao binnekort weer van plan sou verander, en hy het na 'n ruk van plan verander. Aan die einde van die dag het Moses die Israeliete uit Egipte gelei en toe Farao van plan verander, het hy weer sy leër agterna gestuur. Die Israeliete het gereis tot voor die Rooi See en kon toe nie verder nie. Die God van Israel het toe die see verdeel in twee en hulle was in staat om veilig op droë land deur die see te loop. Die see het weer toegemaak, op die Egiptiese weermag, voordat hulle die Israeliete kon bereik het. Nadat die Israeliete getrek het, het die God van Israel Homself voorgestel op die naam en het 'n eksklusiewe verbond met die Israeliete gesluit, op grond van hierdie wonderbaarlike verlossing uit slawerny, uit Egipte uit.<ref>Moses, The World Book Encyclopedia, 1998. World Book Incorporated [[Spesiaal:Boekbronne/0-7166-0098-6|ISBN 0-7166-0098-6]]</ref> Die [[Tien Gebooie]] wat die God van Israel aan Moses gegee het, omsluit die bepalings van hierdie verbond wat met die Israeliete gesluit is.<ref>Exodus 20</ref> [[Josua]], die opvolger van Moses, herinner die mense van hul verlossing deur die plae.<ref>Joshua 24</ref> == Die tien plae == Die tien plae soos wat dit verskyn in die 1953-vertaling van die [[Eksodus|Boek van Exodus]] is:<ref>The Ten Plagues, in Illustrated Dictionary & Concordance of the Bible, 1986. Wigoder G, Paul S, Viviano B, Stern E, eds., G.G. Jerusalem Publishing House Ltd. And Reader's Digest Association, Inc. [[Spesiaal:Boekbronne/0-89577-407-0|ISBN 0-89577-407-0]]</ref> === 1. Water in bloed: Ex. 7:14-25 === [[Lêer:Tissot_Water_Is_Changed_into_Blood.jpg|duimnael|Die Eerste Plaag: ''Water Verander in Bloed'', [[James Tissot]]]]"TOE sê die HERE vir Moses: Farao se hart is verhard; hy weier om die volk te laat trek. Gaan môre vroeg na Farao toe — kyk, hy sal uitgaan na die water; staan dan aan die kant van die Nyl om hom te ontmoet; en neem die staf wat in ’n slang verander het, in jou hand, en sê vir hom: Die HERE, die God van die Hebreërs, het my na u gestuur met die boodskap: Laat my volk trek, dat hulle My kan dien in die woestyn. Maar kyk, u het tot nou toe nie geluister nie. So spreek die HERE: Hieraan sal jy weet dat Ek die HERE is. Kyk, ek sal met die staf wat in my hand is, op die water slaan wat in die Nyl is, en dit sal in bloed verander word. En die visse in die Nyl sal doodgaan, sodat die Nyl sal stink. En die Egiptenaars sal vergeefs trag om die water uit die Nyl te drink. Verder het die HERE met Moses gespreek: Sê vir Aäron: Neem jou staf en steek jou hand uit oor die waters van die Egiptenaars, oor hulle strome, hulle kanale, hulle waterkuile en oor al hulle versamelplekke van water, sodat dit bloed word: daar sal bloed in die hele Egipteland wees, ook in hout — en in klipbakke. Moses en Aäron het toe so gedoen soos die HERE beveel het — hy het die staf opgehef en die water wat in die Nyl was, geslaan voor die oë van Farao en voor die oë van sy dienaars; en al die water in die Nyl is in bloed verander. En die visse wat in die Nyl was, het doodgegaan; en die Nyl het gestink, sodat die Egiptenaars die water uit die Nyl nie kon drink nie. En daar was bloed in die hele Egipteland. Maar die Egiptiese towenaars het dieselfde gedoen met hulle towerkunste, sodat Farao se hart verhard is; en hy het na hulle nie geluister nie, soos die HERE gespreek het. En Farao het omgedraai en huis toe gegaan en dit ook nie ter harte geneem nie. Maar al die Egiptenaars het rondom die Nyl na water gegrawe om te drink, want hulle kon van die Nyl se water nie drink nie. So het dan sewe dae verbygegaan nadat die HERE die Nyl geslaan het." === 2. Paddas: Ex. 8:1-15 === [[Lêer:Aaron_points_his_rod_at_the_river_and_it_begins_to_flow_with_Wellcome_V0034268.jpg|duimnael|Die Tweede Plaag: ''En Aäron steek sy hand uit oor die Waters van Egipte en die Paddas het opgekom...''|links]]"VERDER het die HERE met Moses gespreek: Gaan na Farao en sê vir hom: So spreek die HERE: Laat my volk trek, dat hulle My kan dien. En as jy weier om hulle te laat trek, kyk, dan sal Ek jou hele grondgebied met paddas teister, sodat die Nyl van paddas sal wemel. En hulle sal opklim en in jou huis kom en in jou slaapkamer en op jou bed; ook in die huis van jou dienaars en onder jou volk, en in jou bakoonde en in jou bakskottels. En die paddas sal teen jou en teen jou volk en teen al jou dienaars opspring. Verder het die HERE met Moses gespreek: Sê aan Aäron: Steek jou hand uit met jou staf oor die strome en oor die kanale en oor die waterkuile, en laat die paddas opkom oor Egipteland. En Aäron het sy hand oor die waters van Egipte uitgesteek, en daar het paddas opgekom en Egipteland oordek. Maar die towenaars het dieselfde gedoen met hulle towerkunste en paddas laat opkom oor Egipteland. Toe het Farao Moses en Aäron laat roep en gesê: Bid tot die HERE, dat Hy die paddas van my en van my volk wegneem. Dan sal ek die volk laat trek, dat hulle aan die HERE kan offer. Maar Moses sê aan Farao: Aan u die eer bo my! Teen watter tyd moet ek vir u en u dienaars en vir u volk bid, dat die paddas van u en uit u huise uitgeroei word om net in die Nyl oor te bly? En hy antwoord: Teen môre. Toe sê hy: Dit sal wees volgens u woord, dat u kan weet dat daar niemand is soos die HERE onse God nie. En die paddas sal u en u huise en u dienaars en u volk verlaat. Net in die Nyl sal hulle oorbly. Toe het Moses en Aäron van Farao af weggegaan; en Moses het tot die HERE geroep vanweë die paddas wat Hy oor Farao beskik het. En die HERE het gedoen volgens die woord van Moses: die paddas het weggesterwe uit die huise, van die plase af en uit die veld. En hulle het dit by hope bymekaargemaak, en die land het gestink. En toe Farao sien dat daar verligting kom, het hy sy hart verhard en na hulle nie geluister nie, soos die HERE gespreek het."[[Lêer:William_de_Brailes_-_The_Third_Plague_of_Egypt_-_Gnats_(Exodus_8_-17)_-_Walters_W1065R_-_Full_Page.jpg|duimnael|Die Derde Plaag (horings is 'n teken van sy ontmoeting met goddelikheid) deur William de Brailes, 'n versameling in Walters Art Museum]] === 3. Muskiete: Ex. 8:16-19 === "VERDER het die HERE met Moses gespreek: Sê aan Aäron: Steek jou staf uit en slaan die stof van die aarde, en dit sal muskiete word in die hele Egipteland. En hulle het so gedoen: Aäron het sy hand met sy staf uitgesteek en die stof van die aarde geslaan, en daar het muskiete gekom op die mense en op die vee. Al die stof van die aarde het muskiete geword in die hele Egipteland. En die towenaars het dieselfde gedoen met hulle towerkunste om die muskiete voort te bring, maar hulle kon nie. So was die muskiete dan op die mense en op die vee. Toe sê die towenaars vir Farao: Dit is die vinger van God! Maar Farao se hart was verhard, sodat hy na hulle nie geluister het nie, soos die HERE gespreek het." === 4. Steekvlieë: Ex. 8:20-32 === [[Lêer:Tissot_The_Plague_of_Flies.jpg|links|duimnael|Die Vierde Plaag: ''Die Plaag van steekvlieë'' deur James Jacques Josef Tissot by die Joodse Museum in New York]]"VERDER het die HERE vir Moses gesê: Maak jou môre vroeg klaar en stel jou voor Farao — kyk, hy sal na die water toe uitgaan — en sê vir hom: So spreek die HERE: Laat my volk trek, dat hulle My kan dien. Want as jy my volk nie laat trek nie, kyk, dan stuur Ek teen jou en teen jou dienaars en teen jou volk en teen jou huise die [[steekvlieë]], sodat die huise van die Egiptenaars vol steekvlieë sal wees, en selfs die grond waar hulle op staan. Maar Ek sal op dié dag met die land Gosen, waarin my volk woon, ’n uitsondering maak, dat daar geen steekvlieë sal wees nie; sodat jy kan weet dat Ek die HERE is in die land. En Ek sal ’n verlossing stel tussen my volk en jou volk. Môre sal hierdie teken plaasvind. En die HERE het so gedoen: dik swerms steekvlieë het in die huis van Farao en in die huis van sy dienaars en in die hele Egipteland gekom; die land is deur die steekvlieë verwoes. Toe laat Farao Moses en Aäron roep en sê: Gaan heen, offer aan julle God in die land. Maar Moses antwoord: Dit is nie reg om so te doen nie; want wat ons aan die HERE onse God offer, is ’n gruwel vir die Egiptenaars. As ons iets wat ’n gruwel is vir die Egiptenaars, voor hulle oë offer, sal hulle ons dan nie stenig nie? Laat ons drie dagreise ver die woestyn intrek, dat ons aan die HERE onse God kan offer soos Hy ons sal beveel. Toe sê Farao: Ek sal julle laat trek, dat julle aan die HERE julle God kan offer in die woestyn; julle moet maar net nie te ver wegtrek nie. Bid vir my. En Moses antwoord: Kyk, ek gaan van u af weg en sal tot die HERE bid, dat die steekvlieë môre Farao, sy dienaars en sy volk mag verlaat. Laat Farao ons net nie langer bedrieg deur die volk nie te laat trek om aan die HERE te offer nie. Toe het Moses van Farao af weggegaan en tot die HERE gebid. En die HERE het gedoen volgens die woord van Moses: Hy het die steekvlieë van Farao, van sy dienaars en sy volk weggeneem. Daar het nie een oorgebly nie. Maar Farao het sy hart ook hierdie keer verhard en die volk nie laat trek nie." === 5. Pes onder die diere: Ex. 9:1-7 === [[Lêer:033.The_Fifth_Plague._Livestock_Disease.jpg|duimnael|Die Vyfde Plaag: Pes onder die vee (Ex. 9:1-7), deur [[Gustave Doré]]]]"VERDER het die HERE met Moses gespreek: Gaan na Farao en sê vir hom: So spreek die HERE, die God van die Hebreërs: Laat my volk trek, dat hulle My kan dien. Want as jy weier om hulle te laat trek en hulle nog langer vashou, kyk, dan sal die hand van die HERE wees teen jou vee wat in die veld is, teen die perde, teen die esels, teen die kamele, teen die beeste en teen die kleinvee met ’n baie swaar pes. En die HERE sal ’n onderskeid maak tussen die vee van die Israeliete en die vee van die Egiptenaars, sodat niks sal doodgaan van alles wat aan die kinders van Israel behoort nie. En die HERE het ’n bepaalde tyd gestel en gesê: Môre sal die HERE dit doen in die land. En die HERE het dit die volgende dag gedoen: al die vee van die Egiptenaars het doodgegaan. Maar van die vee van die kinders van Israel is nie een dood nie. Farao het toe gestuur, en kyk, van die vee van die Israeliete was daar nie een dood nie! Maar die hart van Farao was verhard, en hy het die volk nie laat trek nie." === 6. Swere op mense en diere: Ex. 9:8-12 === [[Lêer:Egyptian plague of boils in the Toggenburg Bible.jpg|duimnael|Die Sesde Plaag uit die Toggenburg Bybel (Switserland) van 1411|181x181px]]"VERDER het die HERE aan Moses en Aäron gesê: Neem julle twee hande vol roet uit die oond, en laat Moses dit na die hemel uitstrooi voor die oë van Farao; en dit sal fyn stof word oor die hele Egipteland en aan mense en diere swere veroorsaak wat in blare uitbreek, in die hele Egipteland. So het hulle dan roet uit die oond geneem en voor Farao gaan staan, en Moses het dit na die hemel uitgestrooi. Toe word dit swere wat uitbreek in blare aan mense en diere. En die towenaars kon voor Moses nie staan vanweë die swere nie. Want die swere was aan die towenaars en al die Egiptenaars. Maar die HERE het Farao se hart verhard, sodat hy nie na hulle geluister het nie, soos die HERE aan Moses gesê het." === 7. Storm van hael en vuur: Ex. 9:13-35 === [[Lêer:Martin,_John_-_The_Seventh_Plague_-_1823.jpg|duimnael|Die Sewende Plaag: [[John Martin (painter)|John Martin]] se skildery van die plaag van die hael (1823).|links]]"VERDER het die HERE aan Moses gesê: Maak jou môre vroeg klaar en stel jou voor Farao en sê vir hom: So spreek die HERE, die God van die Hebreërs: Laat my volk trek, dat hulle My kan dien. Want hierdie keer sal Ek al my plae in jou hart stuur, en teen jou dienaars en jou volk, dat jy kan weet dat daar niemand op die hele aarde is soos Ek nie. Want anders sou Ek my hand uitgestrek en jou en jou volk met die pes getref het, en jy sou van die aarde verdelg gewees het; maar juis hierom het Ek jou nog laat bestaan, dat Ek jou my krag kan toon, en dat hulle my Naam op die hele aarde kan verkondig. Versit jy jou nog teen my volk, dat jy hulle nie wil laat trek nie? Kyk, Ek sal môre omtrent sulke tyd ’n baie swaar hael laat reën soos wat in Egipte nie gewees het van die dag af dat dit gegrond is tot nou toe nie. Stuur dan nou en laat jou vee en alles wat jy in die veld het, in veiligheid bring; al die mense en die diere wat in die veld gevind word, en wat nie binnekant gebring is nie — op hulle sal die hael val, sodat hulle sterwe. Hy wat die HERE se woord gevrees het onder die dienaars van Farao, het sy slawe en sy vee in die huise laat vlug; maar hy wat op die HERE se woord geen ag gegee het nie, het sy slawe en sy vee in die veld laat bly. Toe sê die HERE vir Moses: Steek jou hand na die hemel uit, en daar sal hael wees in die hele Egipteland, oor mense en diere en oor al die plante van die veld in Egipteland. En Moses het sy staf na die hemel uitgesteek, en die HERE het donder en hael gegee, en vuur het na die aarde uitgeskiet; en die HERE het hael op Egipteland laat reën. En daar was hael en onophoudelike vuur binne-in die hael, baie swaar, soos in die hele Egipteland nooit gewees het vandat dit aan ’n volk behoort het nie. En die hael het in die hele Egipteland geslaan alles wat in die veld was, mense sowel as diere. Ook het die hael al die plante van die veld geslaan en al die bome van die veld verbreek. Net in die land Gosen, waar die kinders van Israel was, was daar geen hael nie. Toe het Farao Moses en Aäron laat roep en vir hulle gesê: Ek het dié keer sonde gedoen. Die HERE is reg, maar ek en my volk het ongelyk. Bid tot die HERE, want daar is oorgenoeg donder van God en hael gewees; dan sal ek julle laat trek, en julle hoef nie langer te bly nie. Toe sê Moses vir hom: So gou as ek die stad uitgaan, sal ek my hande tot die HERE uitbrei: die donder sal ophou en die hael sal nie meer wees nie; sodat u kan weet dat die aarde aan die HERE behoort. Maar wat u en u dienaars betref — ek weet dat julle nog nie ontsag het vir die HERE God nie. En die vlas en die gars was weggeslaan, want die gars was in die aar en die vlas in die knop. Maar die koring en die spelt was nie weggeslaan nie, want hulle is later. So het Moses dan uit die stad gegaan van Farao af weg en sy hande tot die HERE uitgebrei. En die donder en hael het opgehou, en die reën het nie meer op die aarde gegiet nie. Toe Farao sien dat die reën en die hael en die donder ophou, het hy nog verder gesondig en sy hart verhard, hy en sy dienaars. Ja, Farao se hart was verhard, sodat hy die kinders van Israel nie laat trek het nie, soos die HERE deur die diens van Moses gespreek het." === 8. Sprinkane: Ex. 10:1-20 === [[Lêer:Holman_The_Plague_of_Locusts.jpg|duimnael|Die Agtste Plaag: Die Plaag van Sprinkane, illustrasie van die 1890 [[Holman Bible|Holman Bybel]]]]"VERDER het die HERE vir Moses gesê: Gaan na Farao toe, want Ék het sy hart verhard, ook die hart van sy dienaars, sodat Ek hierdie tekens van My onder hulle kan verrig, en dat jy voor die ore van jou kind en jou kindskind kan vertel wat Ek Egipte aangedoen het, en my tekens wat Ek onder hulle gedoen het, dat julle kan weet dat Ek die HERE is. Toe gaan Moses en Aäron na Farao, en hulle sê vir hom: So spreek die HERE, die God van die Hebreërs: Hoe lank weier jy om jou voor My te verootmoedig? Laat my volk trek, dat hulle My kan dien. Want as jy weier om my volk te laat trek, kyk, dan bring Ek môre sprinkane in jou grondgebied, en hulle sal die oppervlakte van die land oordek, sodat ’n mens die land nie sal kan sien nie. En hulle sal die oorblyfsel afeet van wat gered is, wat vir julle van die hael oorgebly het; en al die bome wat vir julle uit die veld opgroei, sal hulle afeet. En jou huise en die huise van al jou dienaars en die huise van al die Egiptenaars sal vol van hulle wees — soos jou vaders en die vaders van jou vaders nie gesien het van die dag af dat hulle op die aarde gewees het tot vandag toe nie. Daarop het hy omgedraai en van Farao af weggegaan. Toe vra Farao se dienaars vir hom: Hoe lank sal die man vir ons ’n strik wees? Laat die manne trek, dat hulle die HERE hulle God kan dien. Weet u nog nie dat Egipte te gronde gaan nie? Daarop bring hulle Moses en Aäron na Farao terug, en hy sê vir hulle: Gaan heen, dien die HERE julle God. Wie is dit eintlik wat wil gaan? En Moses antwoord: Ons wil gaan met ons jong mense en ons ou mense, met ons seuns en ons dogters; met ons kleinvee en ons beeste wil ons gaan, want ons wil ’n fees vir die HERE hou. Toe sê hy vir hulle: Mag die HERE só met julle wees as wat ek julle en julle kinders sal laat trek! Pas op, want julle het ’n verkeerde ding voor oë. Nie so nie! Gaan dan, julle manne, en dien die HERE, want dít het julle verlang. En hulle het hulle van Farao af weggedrywe. Toe sê die HERE vir Moses: Steek jou hand uit oor Egipteland vanweë die sprinkane, dat hulle opkom oor Egipteland en al die plante van die land opeet, alles wat die hael laat oorbly het. En Moses het sy staf oor Egipteland uitgesteek, en die HERE het ’n oostewind in die land gebring, daardie hele dag en die hele nag; toe dit môre word, het die oostewind die sprinkane aangevoer: die sprinkane het opgekom oor die hele Egipteland en in die hele gebied van Egipte gaan sit, ’n baie groot menigte — tevore was daar so ’n sprinkaanswerm nie gewees nie, en daarna sal so iets nie weer voorkom nie. En hulle het die oppervlakte van die hele land bedek, sodat die land swart was; en hulle het al die plante van die land opgeëet en al die vrugte van die bome wat die hael laat oorbly het — daar het geen groenigheid aan die bome of plante van die veld in die hele Egipteland oorgebly nie. Toe het Farao gou vir Moses en Aäron laat roep en gesê: Ek het gesondig teen die HERE julle God en teen julle. Vergeef dan tog nou net dié keer my sonde, en bid tot die HERE julle God, dat Hy net hierdie dood van my af wegneem. En hy het van Farao af weggegaan en tot die HERE gebid. Daarop laat die HERE die wind omslaan in ’n baie sterk westewind; dié het die sprinkane opgetel en hulle in die Skelfsee gedrywe. Daar het nie een sprinkaan in die hele gebied van Egipte oorgebly nie. Maar die HERE het Farao se hart verhard, sodat hy die kinders van Israel nie laat trek het nie." === 9. Drie dae van duisternis: Ex. 10:21-29 === [[Lêer:034.The_Ninth_Plague._Darkness.jpg|duimnael|Die Negende Plaag: ''drie dae van Duisternis'' deur [[Gustave Doré]]]]"VERDER het die HERE vir Moses gesê: Steek jou hand na die hemel uit, en daar sal duisternis oor Egipteland kom, sodat ’n mens die duisternis kan gryp. Toe Moses sy hand uitsteek na die hemel, kom daar ’n dik duisternis in die hele Egipteland, drie dae lank. Die een het die ander nie gesien nie, en niemand het van sy plek opgestaan nie, drie dae lank. Maar al die kinders van Israel het lig in hulle woonplekke gehad. Toe het Farao Moses laat roep en gesê: Gaan heen, dien die HERE; net julle kleinvee en julle beeste moet agtergehou word. Selfs julle kinders kan met julle saamgaan. Maar Moses antwoord: U moet self ook slagoffers en brandoffers met ons saam gee, dat ons dit aan die HERE onse God kan aanbied. En ons vee moet ook met ons saamgaan: daar mag geen klou agterbly nie! Want daarvan moet ons neem om die HERE onse God te dien. En ons weet nie waarmee ons die HERE onse God sal dien voordat ons daar kom nie. Maar die HERE het Farao se hart verhard, en hy wou hulle nie laat trek nie. Maar Farao sê vir hom: Gaan weg van my af! Pas op dat jy my aangesig nie weer sien nie; want die dag as jy my aangesig sien, sal jy sterwe. En Moses antwoord: U het reg gepraat. Ek sal u aangesig nie weer sien nie." === 10. Eersgeborene sterftes (mense en diere): Ex. 11:1 - Ex. 12:36 === [[Lêer:Lamentations_over_the_Death_of_the_First-Born_of_Egypt_by_Charles_Sprague_Pearce.JPG|regs|duimnael|''Die Tiende Plaag: Dood van die eersgeborenes van Egipte'' deur [[Charles Sprague Pearce]] (1877), [[Smithsonian American Art Museum|Smithsonian Amerikaanse KunsMuseum]].]] "VERDER het die HERE vir Moses gesê: Nog een plaag sal Ek oor Farao en oor Egipte bring. Daarna sal hy julle hiervandaan laat trek. As hy julle geheel en al laat trek, sal hy julle selfs hiervandaan wegdrywe. Sê tog voor die ore van die volk dat elke man van sy naaste en elke vrou van haar naaste silwergoed en goue goed moet eis. En die HERE het aan die volk guns verleen in die oë van die Egiptenaars. Ook was die man Moses baie groot in Egipteland, in die oë van Farao se dienaars en in die oë van die volk. Toe sê Moses: So het die HERE gespreek: Omtrent middernag trek Ek uit dwarsdeur Egipte; dan sal al die eersgeborenes in Egipteland sterwe, van Farao se eersgeborene af wat op sy troon sit, tot die eersgeborene van die slavin agter die handmeul en al die eersgeborenes van die vee. En daar sal ’n groot gejammer in die hele Egipteland wees soos daar nie gewees het en soos daar nie weer sal wees nie. Maar teen geeneen van die kinders van Israel sal ’n hond sy tong verroer nie, van die mense af tot die diere toe, dat julle kan weet dat die HERE ’n onderskeid maak tussen die Egiptenaars en die Israeliete. Dan sal al hierdie dienaars van u na my toe afkom en voor my neerbuig en sê: Trek uit, jy en die hele volk wat jou volg. En daarna sal ek uittrek. Toe het hy van Farao af weggegaan in gloeiende toorn. En die HERE het vir Moses gesê: Farao sal na julle nie luister nie, sodat my wonders in Egipteland baie kan word. En Moses en Aäron het al hierdie wonders voor Farao gedoen. Maar die HERE het Farao se hart verhard, sodat hy die kinders van Israel nie uit sy land laat trek het nie. EN die HERE het met Moses en Aäron in Egipteland gespreek en gesê: Hierdie maand moet vir julle die begin van die maande wees; dit moet vir julle die eerste van die maande van die jaar wees. Spreek tot die hele vergadering van Israel en sê: Op die tiende van hierdie maand moet hulle elkeen ’n lam neem volgens die families, ’n lam vir ’n huisgesin. Maar as ’n huisgesin te klein is vir ’n lam, dan moet hy en sy buurman wat die naaste aan sy huis is, dit neem volgens die sieletal; na wat elkeen gewoond is om te eet, moet julle die getal op die lam bereken. Julle moet ’n lam hê sonder gebrek, ’n jaaroud rammetjie. Van die skape of van die bokke kan julle dit neem. En julle moet dit in bewaring hou tot die veertiende dag van hierdie maand; en die hele vergadering van die gemeente van Israel moet dit slag teen die aand. En hulle moet van die bloed neem en dit stryk aan die twee deurposte en aan die bo-drumpel, aan die huise waarin hulle dit eet. En hulle moet die vleis in dieselfde nag eet, oor die vuur gebraai; saam met ongesuurde brode moet hulle dit met bitter kruie eet. Julle moet daarvan nie eet as dit rou is en as dit in water gaar gekook is nie, maar oor die vuur gebraai, die kop en pootjies saam met die binnegoed. Julle mag daar ook niks van laat oorbly tot die môre toe nie; maar wat daarvan tot die môre oorbly, moet julle met vuur verbrand. En só moet julle dit eet: Julle heupe moet omgord wees, julle skoene aan jul voete en julle staf in jul hand; baie haastig moet julle dit eet. ’n Pasga van die HERE is dit. Want Ek sal in hierdie nag deur Egipteland trek en al die eersgeborenes in Egipteland tref, van mense sowel as van diere. En Ek sal strafgerigte oefen aan al die gode van Egipte, Ek, die HERE. Maar die bloed sal vir julle ’n teken wees aan die huise waarin julle is: as Ek die bloed sien, sal Ek by julle verbygaan. En daar sal geen verderflike plaag onder julle wees wanneer Ek Egipteland tref nie. En hierdie dag moet vir julle ’n gedenkdag wees, en julle moet dit as ’n fees tot eer van die HERE vier. Julle moet dit in julle geslagte as ’n ewige insetting vier. Sewe dae lank moet julle ongesuurde brode eet; alreeds op die eerste dag moet julle die suurdeeg uit julle huise verwyder. Want elkeen wat gesuurde brood eet, van die eerste dag af tot die sewende toe, dié siel moet uit Israel uitgeroei word. En op die eerste dag moet daar ’n heilige samekoms wees; ook op die sewende dag moet daar vir julle ’n heilige samekoms wees. Daar mag géén werk op dié dae gedoen word nie; net wat deur elkeen geëet moet word, dit alleen mag deur julle berei word. Onderhou dan die ongesuurde brode, want op daardie selfde dag het Ek julle leërs uit Egipteland uitgelei. Daarom moet julle hierdie dag in julle geslagte as ’n ewige insetting hou. In die eerste maand, op die veertiende dag van die maand, in die aand, moet julle ongesuurde brode eet, tot op die een-en-twintigste dag van die maand, in die aand. Sewe dae lank mag daar geen suurdeeg in julle huise gevind word nie. Want elkeen wat iets eet met suurdeeg in, dié siel moet uit die vergadering van Israel uitgeroei word, of hy al ’n vreemdeling is of ’n kind van die land. Julle mag niks eet met suurdeeg in nie. In al julle woonplekke moet julle ongesuurde brode eet. Moses het toe al die oudstes van Israel laat roep en aan hulle gesê: Gaan haal vir julle kleinvee vir julle families en slag die [[Pesach]]. En neem ’n bossie hisop en steek dit in die bloed wat in die skottel is, en stryk aan die bo-drumpel en aan die twee deurposte van die bloed wat in die skottel is. Maar niemand van julle mag uit die deur van sy huis uitgaan tot die môre toe nie. Want die HERE sal deurtrek om die Egiptenaars swaar te tref. Maar wanneer Hy die bloed sien aan die bo-drumpel en aan die twee deurposte, sal die HERE by die deur verbygaan en die verderwer nie toelaat om in julle huise in te gaan om te slaan nie. Onderhou dan hierdie saak as ’n insetting vir jou en jou kinders tot in ewigheid. En as julle in die land kom wat die HERE aan julle sal gee soos Hy beloof het, moet julle hierdie diens onderhou. En as julle kinders julle vra: Wat beteken die diens daar? dan moet julle sê: Dit is ’n paasoffer aan die HERE, wat by die huise van die kinders van Israel in Egipte verbygegaan het, toe Hy die Egiptenaars getref maar ons huise gered het. Toe het die volk in aanbidding neergebuig. En die kinders van Israel het gegaan en dit gedoen. Soos die HERE Moses en Aäron beveel het, so het hulle gedoen. En middernag het die HERE al die eersgeborenes in Egipteland getref, van die eersgeborene van Farao af wat op sy troon gesit het, tot die eersgeborene van die gevangene toe wat in die gevangenis was, en al die eersgeborenes van die diere. Toe staan Farao in die nag op, hy en al sy dienaars en al die Egiptenaars, en daar was ’n groot gejammer in Egipte, want daar was geen huis waar geen dooie in was nie. Daarop het hy Moses en Aäron in die nag laat roep en gesê: Maak julle klaar, trek weg onder my volk uit, julle sowel as die kinders van Israel, en gaan dien die HERE soos julle gespreek het. Neem ook julle kleinvee en julle beeste saam soos julle gespreek het, en gaan weg en seën my ook. En die Egiptenaars het by die volk sterk aangehou — om hulle gou uit die land uit te stuur. Want hulle het gesê: Ons is almal dood! Toe neem die volk hulle deeg voordat dit ingesuur was, met hulle bakskottels, in hulle mantels toegebind, op die skouers. En die kinders van Israel het gehandel volgens die woord van Moses: hulle het van die Egiptenaars silwergoed en goue goed en klere geëis; en die HERE het aan die volk guns verleen in die oë van die Egiptenaars, en dié het hulle versoek ingewillig. So het hulle dan die Egiptenaars berowe." == Literatuur == === Kinderboeke === * ''Let My People Go!'' deur [[Tilda Balsley]] * ''The 10 Plagues of Egypt'' deur Shoshana Lepon == Films == * ''The Ten Commandments'' (1956) * ''The Abominable Dr. Phibes'' (1971)<ref>{{cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt0066740/trivia |title=The Abominable Dr. Phibes (1971) – Did You Know? |publisher=imdb.com |access-date=28 September 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20160602020424/http://www.imdb.com/title/tt0066740/trivia |archive-date= 2 Junie 2016 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> * ''Moses'' (1995) * ''The Prince of Egypt'' (1998)<ref>{{cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt0120794/ |title=The Prince of Egypt |publisher=imdb.com |access-date=28 September 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200310125701/https://www.imdb.com/title/tt0120794/ |archive-date=10 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> * ''Magnolia'' (1999)<ref>{{cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt0175880/faq |title=FAQ for Magnolia (1999) |publisher=imdb.com |access-date=28 September 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161207025454/http://www.imdb.com/title/tt0175880/faq |archive-date= 7 Desember 2016 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> * ''The Mummy'' (1999)<ref>{{Citation|title=The Mummy|last=Sommers|first=Stephen|date=1999-05-07|url=http://www.imdb.com/title/tt0120616/|others=Brendan Fraser, Rachel Weisz, John Hannah|access-date=2018-04-04|accessdate=2018-04-04}}</ref> * ''The Reaping'' (2007)<ref>{{cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt0444682/ |title=The Reaping |publisher=imdb.com |access-date=28 September 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20140223165605/http://www.imdb.com/title/tt0444682/ |archive-date=23 Februarie 2014 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> * ''Exodus: Gods and Kings'' (2014)<ref>{{cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt1528100/ |title=Exodus: Gods and Kings |publisher=imdb.com |access-date=12 Desember 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200518025517/https://www.imdb.com/title/tt1528100/ |archive-date=18 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> * ''Os Dez Mandamentos'' (2015)<ref>{{cite web |url=http://ndonline.com.br/florianopolis/plural/242270-tudo-pronto-para-a-estreia-de-os-dez-mandamentos.html |last=Gomes |first=Marta |date=17 Maart 2015 |title=Tudo pronto para a estreia de "Os Dez Mandamentos" |publisher=Notícias do dia (Grupo RIC) |access-date=21 Maart 2015 |language=pt |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306194805/http://ndonline.com.br/florianopolis/plural/242270-tudo-pronto-para-a-estreia-de-os-dez-mandamentos.html |archive-date=6 Maart 2016 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> == TV == * ''The Bible'' (2013 miniseries) - Episode 2. * ''Haven'' * ''A Rugrats Passover'' == Verwysings == {{reflist|30em}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} [[Kategorie:Antieke Egipte]] [[Kategorie:Hebreeuse Bybel]] [[Kategorie:Ou Testament]] i7nqdze4y67fjm1vxyoels7dmfpmbqz 1 151602 2814646 2772931 2025-06-21T11:05:01Z 102.66.135.254 /* wie is die rugby spelers */ nuwe afdeling 2814646 wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} == wie is die rugby spelers == laaste by die kontrak teken [[Spesiaal:Bydraes/102.66.135.254|102.66.135.254]] 11:05, 21 Junie 2025 (UTC) 9uh90ng1jhkynjjgg2418t0qj6bwdtm 0 208240 2814573 2103422 2025-06-20T21:25:05Z BurgertB 2401 /* Rolprente */ 2814573 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Akteur | Naam = Michael Ealy | Beeld = Michael Ealy 2012 (cropped).jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Michael Brown | Alias = | Geboortedatum = | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = 2 | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur en vervaardiger | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 1013003 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Michael Ealy''' (gebore 3 Augustus 1973) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] akteur en vervaardiger. Hy is bekend vir sy rolle in die rolprente ''Barbershop'' (2002), ''2 Fast 2 Furious'' (2003), ''Takers'' (2010), en ''Think Like a Man'' (2012). == Filmografie == === Rolprente === * 2002: ''Barbershop'' * 2003: ''2 Fast 2 Furious'' * 2004: ''Never Die Alone'' * 2004: ''November'' * 2005: ''Jellysmoke'' * 2008: ''Seven Pounds'' * 2008: ''Miracle at St. Anna'' * 2010: ''Takers'' * 2012: ''Think Like a Man'' * 2012: ''Underworld Awakening'' * 2012: ''Unconditional'' * 2014: ''About Last Night'' * 2015: ''The Perfect Guy'' * 2015: ''The 1st Annual Carney Awards'' * 2018: ''The Intruder'' * 2018: ''Really Love'' * 2019: ''Jacob's Ladder'' * 2022: ''[[The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window]]'' === Televisiereekse === * 2005: ''Sleeper Cell'' * 2012: ''Common Law'' * 2012: ''Urban Beat Hollywood'' * 2013: ''Almost Human'' * 2013: ''I Love Black Movies'' * 2016: ''Barbarians Rising'' === Televisierolprente === * 2000: ''Metropolis'' * 2005: ''Their Eyes Were Watching God'' * 2005: ''Sleeper Cell: Know Your Enemy'' * 2007: ''Suspect'' * 2014: ''The Master Plan'' === Video's === * 2005: ''Mariah Carey Feat. Jermaine Dupri: Get Your Number'' * 2008: ''Beyoncé: Halo'' * 2009: ''Seven Pounds: Creating the Perfect Ensemble'' * 2009: ''Seven Pounds: Seven Views on Seven Pounds'' * 2011: ''Executing the Heist: The Making of 'Takers''' * 2014: ''About Last Night: An Un-Romantic Comedy'' * 2014: ''About Last Night: I Love You?'' * 2014: ''About Last Night: 'About Last Night' Advice'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|1013003|Michael Ealy}} * {{Twitter|MichaelEaly|Michael Ealy}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Ealy, Michael}} [[Kategorie:Geboortes in 1973]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 21ste eeu]] 9jakfn7liufnqsaz4igjt62z8glhlhm 2814574 2814573 2025-06-20T21:25:19Z BurgertB 2401 2814574 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Michael Ealy | Beeld = Michael Ealy 2012 (cropped).jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Michael Brown | Alias = | Geboortedatum = | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = 2 | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur en vervaardiger | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 1013003 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Michael Ealy''' (gebore 3 Augustus 1973) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] akteur en vervaardiger. Hy is bekend vir sy rolle in die rolprente ''Barbershop'' (2002), ''2 Fast 2 Furious'' (2003), ''Takers'' (2010), en ''Think Like a Man'' (2012). == Filmografie == === Rolprente === * 2002: ''Barbershop'' * 2003: ''2 Fast 2 Furious'' * 2004: ''Never Die Alone'' * 2004: ''November'' * 2005: ''Jellysmoke'' * 2008: ''Seven Pounds'' * 2008: ''Miracle at St. Anna'' * 2010: ''Takers'' * 2012: ''Think Like a Man'' * 2012: ''Underworld Awakening'' * 2012: ''Unconditional'' * 2014: ''About Last Night'' * 2015: ''The Perfect Guy'' * 2015: ''The 1st Annual Carney Awards'' * 2018: ''The Intruder'' * 2018: ''Really Love'' * 2019: ''Jacob's Ladder'' * 2022: ''[[The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window]]'' === Televisiereekse === * 2005: ''Sleeper Cell'' * 2012: ''Common Law'' * 2012: ''Urban Beat Hollywood'' * 2013: ''Almost Human'' * 2013: ''I Love Black Movies'' * 2016: ''Barbarians Rising'' === Televisierolprente === * 2000: ''Metropolis'' * 2005: ''Their Eyes Were Watching God'' * 2005: ''Sleeper Cell: Know Your Enemy'' * 2007: ''Suspect'' * 2014: ''The Master Plan'' === Video's === * 2005: ''Mariah Carey Feat. Jermaine Dupri: Get Your Number'' * 2008: ''Beyoncé: Halo'' * 2009: ''Seven Pounds: Creating the Perfect Ensemble'' * 2009: ''Seven Pounds: Seven Views on Seven Pounds'' * 2011: ''Executing the Heist: The Making of 'Takers''' * 2014: ''About Last Night: An Un-Romantic Comedy'' * 2014: ''About Last Night: I Love You?'' * 2014: ''About Last Night: 'About Last Night' Advice'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|1013003|Michael Ealy}} * {{Twitter|MichaelEaly|Michael Ealy}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Ealy, Michael}} [[Kategorie:Geboortes in 1973]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 21ste eeu]] szmj00zkh25c1nkev5lykqnhqfnaej1 0 209450 2814648 2810381 2025-06-21T11:25:23Z MicahDisney21 188618 2814648 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Adam Levine | Beeld = Maroon 5 11 19 2016 -58 (31101308922) (cropped).jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = Adam Levine in 2016 | Geboortenaam = Adam Noah Levine | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1979|3|18}} | Geboorteplek = [[Los Angeles]], [[Kalifornië]], Verenigde State | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = [[Behati Prinsloo]] | Kinders = 2 | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur en komponis | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = {{URL|maroon5.com}} | IMDb = 1747013 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Adam Noah Levine''' is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] sanger, liedjieskrywer, komponis, en akteur. Hy is die voorsanger van die pop rock-groep [[Maroon 5]]. Levine is bekend vir sy rolle in die rolprente ''Love Actually'' (2003), ''Begin Again'' (2013), ''Popstar: Never Stop Never Stopping'' (2016), en ''Sing Street'' (2016). Hy is getroud met die Namibiese model [[Behati Prinsloo]]. == Filmografie == === Rolprente === * 2003: ''Love Actually'' * 2013: ''Begin Again'' * 2015: ''Unity'' * 2016: ''Popstar: Never Stop Never Stopping'' * 2016: ''Sing Street'' === Televisiereekse === * 2011: ''The Voice'' === Televisierolprente === * 2010: ''Maroon 5.: On the Record with Fuse'' * 2011: ''Funny or Die Undercover'' === Video's === * 2002: ''Maroon 5: Harder to Breathe'' * 2004: ''Maroon 5: Sunday Morning'' * 2004: ''Maroon 5: This Love'' * 2005: ''Email!'' * 2005: ''Kanye West: Heard 'Em Say, Version 1'' * 2005: ''Kanye West: Heard 'Em Say, Version 2'' * 2005: ''Maroon 5: Must Get Out, Live Version'' * 2005: ''Maroon 5: Shiver'' * 2007: ''Maroon 5: Won't Go Home Without You'' * 2007: ''Maroon 5: Wake Up Call'' * 2007: ''Maroon 5: Makes Me Wonder'' * 2007: ''The Lonely Island: Iran So Far'' * 2008: ''Maroon 5 Feat. Rihanna: If I Never See Your Face Again'' * 2008: ''Maroon 5: Goodnight Goodnight'' * 2009: ''Maroon 5: Story'' * 2010: ''Maroon 5: Hands All Over'' * 2010: ''Maroon 5: Give a Little More'' * 2010: ''Maroon 5: Misery'' * 2010: ''Maroon 5: Misery, UK Version'' * 2011: ''Maroon 5: Never Gonna Leave This Bed'' * 2011: ''Maroon 5 Feat. Christina Aguilera: Moves Like Jagger'' * 2011: ''Maroon 5 Feat. Lady Antebellum: Out of Goodbyes'' * 2011: ''Maroon 5: Runaway'' * 2012: ''Maroon 5: Love Somebody'' * 2012: ''Maroon 5: One More Night'' * 2012: ''Maroon 5: Daylight'' * 2012: ''Maroon 5 Feat. Wiz Khalifa: Payphone'' * 2013: ''Maroon 5: Daylight, Playing for Change Version'' * 2014: ''Maroon 5: Animals'' * 2014: ''Maroon 5: Maps'' * 2015: ''Maroon 5: Sugar'' * 2015: ''Maroon 5: This Summer's Gonna Hurt Like a MotherFucker'' * 2016: ''Maroon 5: Don't Wanna Know'' * 2017: ''Maroon 5 Feat. Future: Cold'' * 2017: ''Maroon 5 Feat. SZA: What Lovers Do'' * 2018: ''Maroon 5: Wait'' * 2018: ''Maroon 5 feat. Cardi B: Girls Like You'' * 2018: ''Maroon 5: Wait - Snapchat Version'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|1747013|Adam Levine}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Levine, Adam}} [[Kategorie:Geboortes in 1979]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 21ste eeu]] nf49wvxi1urhtnzwrbmpvoiv0zbkq7g 0 217782 2814572 2783528 2025-06-20T21:24:37Z BurgertB 2401 /* Televisiereekse */ 2814572 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Kristen Bell | Beeld = Kristen Bell Frozen premiere 2013 (cropped).jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Kristen Anne Bell | Alias = | Geboortedatum = {{Birth date and age|1980|07|18|df=yes}} | Geboorteplek = Huntington Woods, [[Michigan]], [[Verenigde State]] | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = 2 | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise en vervaardiger | Aktiewe jare = 1992–nou | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0068338 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Kristen Bell''' (gebore 18 Julie 1980) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise en vervaardiger. Sy is bekend vir haar rolle in die rolprente ''Forgetting Sarah Marshall'' (2008), ''Frozen'' (2013), en ''Veronica Mars'' (2014), en in die televisiereeks ''Veronica Mars'' (2004). == Filmografie == === Rolprente === * 2006: ''Fifty Pills'' * 2006: ''Pulse'' * 2006: ''Roman'' * 2008: ''Forgetting Sarah Marshall'' * 2009: ''Astro Boy'' * 2009: ''Fanboys'' * 2009: ''Serious Moonlight'' * 2010: ''When in Rome'' * 2010: ''You Again'' * 2012: ''Hit and Run'' * 2013: ''Frozen'' * 2013: ''Some Girl(s)'' * 2013: ''The Lifeguard'' * 2014: ''Veronica Mars'' * 2014: ''Showrunners: The Art of Running a TV Show'' * 2016: ''The Boss'' * 2016: ''Bad Moms'' * 2017: ''A Bad Moms Christmas'' * 2018: ''Ralph Breaks the Internet'' * 2018: ''Like Father'' * 2018: ''Pandas'' * 2019: ''Frozen 2'' * ''Fantasy Camp'' === Televisiereekse === * 2003: ''The O'Keefes'' * 2004: ''Veronica Mars'' * 2004: ''Blow Out'' * 2006: ''The Daily 10'' * 2006: ''The 411'' * 2006: ''Designer to the Stars: Kari Whitman'' * 2007: ''Reel Junkie'' * 2011: ''Always Open'' * 2012: ''House of Lies'' * 2012: ''Unsupervised'' * 2012: ''House of Lies: Fridays at Galweather'' * 2014: ''Play It Again, Dick'' * 2014: ''On the Scene with Lindalee'' * 2015: ''Repeat After Me'' * 2015: ''My Houzz'' * 2016: ''Terrific Trucks'' * 2016: ''The Good Place'' * 2016: ''Celebs Have Issues'' * 2017: ''Big Fan'' * 2017: ''Encore!'' * 2018: ''Central Park'' * 2022: ''[[The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window]]'' === Televisierolprente === * 2003: ''The King and Queen of Moonlight Bay'' * 2004: ''Gracie's Choice'' * 2005: ''Reefer Madness: The Movie Musical'' * 2006: ''Dear Santa'' * 2008: ''Scream Awards 2008'' * 2013: ''Frozen Special'' * 2014: ''The Story of Frozen: Making a Disney Animated Classic'' * 2015: ''Greatest Disney Songs'' * 2016: ''Red Nose Day'' * 2016: ''Shelter Me: Hearts & Paws'' * 2016: ''The Ranch: Home of an American Sports Dynasty'' * 2017: ''Inside Kristen Bell and Dax Shepard's Game Night'' * 2018: ''The 24th Annual Screen Actors Guild Awards'' * 2018: ''2018 MTV Movie & TV Awards'' === Video's === * 2005: ''Last Days of America'' * 2006: ''A Day on the Set with Veronica Mars'' * 2006: ''Veronica Mars: Not Your Average Teen Detective'' * 2009: ''4 Fanboys & 1 Fangirl'' * 2009: ''Makin Music'' * 2010: ''Astro Boy vs. The Junkyard Pirates'' * 2010: ''Lost Masterpieces of Pornography'' * 2010: ''You Again Cast Fight'' * 2011: ''Neutrogena: Really Clean'' * 2012: ''Flatland 2: Sphereland'' * 2014: ''This Is the Scene from the New Veronica Mars Movie with the Kickstarter Backers in It!'' * 2017: ''Sia: Santa's Coming for Us'' * 2017: ''The 75th Annual Golden Globe Nominations'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0068338|Kristen Bell}} * {{Twitter|imkristenbell|Kristen Bell}} * {{Facebook|KristenBell|Kristen Bell}} * {{Instagram|imkristenbell|Kristen Bell}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Bell, Kristen}} [[Kategorie:Geboortes in 1980]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 21ste eeu]] [[Kategorie:Amerikaanse komediante]] odb3pzjvazugb8cx7plww4k7opeyfqc 0 222780 2814549 2814451 2025-06-20T19:37:07Z Johannescharlesventer 146706 2814549 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Steve Bannon | beeld = Steve Bannon by Gage Skidmore.jpg | beeldonderskrif = | orde = Hoofstrateeg in die Withuis en<br />senior raadgewer aan die president | president = [[Donald Trump]] | termynaanvang = 20 Januarie 2017 | termyneinde = 18 Augustus 2017 | vise = | voorganger = [[John Podesta]]<br />(2015, as raadgewer) | opvolger = [[Kellyanne Conway]]<br />[[Dina Powell]]<br />(as raadgewers) | geboortenaam = Stephen Kevin Bannon | geboortedatum = <!-- vul slegs in indien onderstaande drie velde onbekend is (geboortejaar, geboortemaand en geboortedag --> | geboortejaar = 1953 | geboortemaand = 11 | geboortedag = 27 | geboorteplek = [[Norfolk, Virginië|Norfolk]], [[Virginië]], [[Verenigde State]] | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]] | orde2 = | termynaanvang2 = | termyneinde2 = | vise2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = | termynaanvang3 = | termyneinde3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = Cathleen Houff Jordan<br />(geskei)<br />Mary Piccard (1995–1997)<br />Diane Clohesy (2006–2009) | kinders = 3 | alma_mater = [[Virginia Tech]] ([[Baccalaureus Artium|BA]])<br />[[Georgetown-universiteit]] ([[Magister Artium|MA]])<br />[[Harvard-universiteit]] ([[Meestersgraad in Besigheidsadministrasie|MBA]]) | religie = | handtekening = | militer = <!-- Indien die persoon militêre diens gedoen het moet in hierdie veld “Militêre Diens” ingevoer word --> | lojaliteit = Verenigde State | tak = Vloot van die Verenigde State | diensjare = 1976–1983 | rang = Luitenant | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} '''Stephen Kevin Bannon''' (gebore 27 November [[1953]]) is 'n Amerikaanse dokumentêre rolprentvervaardiger, mediasakeman, politieke figuur, [[strateeg]], voormalige beleggingsbankier, en die voormalige uitvoerende voorsitter van [[Breitbart|Breitbart News]]. Hy was hoofstrateeg in die [[Withuis]] tydens die eerste sewe maande van president [[Donald Trump]] se eerste termyn. == Filmografie == * 1991: ''The Indian Runner'' * 1999: ''Titus'' * 2004: ''In the Face of Evil: Reagan's War in Word and Deed'' * 2005: ''Cochise County USA: Cries from the Border'' * 2006: ''Border War: The Battle Over Illegal Immigration'' * 2007: ''Tradition Never Graduates: A Season Inside Notre Dame Football'' * 2009: ''The Chaos Experiment'' * 2010: ''Generation Zero'' * 2010: ''Battle for America'' * 2010: ''Fire from the Heartland: The Awakening of the Conservative Woman'' * 2011: ''Still Point in a Turning World: Ronald Reagan and His Ranch'' * 2011: ''The Undefeated'' * 2012: ''Occupy Unmasked'' * 2012: ''The Hope & The Change'' * 2012: ''District of Corruption'' * 2013: ''Sweetwater'' * 2014: ''Rickover: The Birth of Nuclear Power'' * 2016: ''Clinton Cash'' * 2016: ''Torchbearer'' * 2018: ''Trump @War'' * 2019: ''American Dharma''<ref>https://www.thegatewaypundit.com/2019/09/in-select-theaters-november-1st-steve-bannon-stars-in-american-dharma/ Die Amerikaanse Oscar wenner Errol Morris se ''American Dharma'' word vanaf 1 November 2019 in uitgesoekte teaters in [[Verenigde State|Amerika]] gewys. ''American Dharma'' is 'n portret van die omstrede politieke strateeg en voormalige Donald Trump-adviseur, Steve Bannon. Volgens resensente gee dit 'n duidelike beeld van hoe die polities korrekte elite tans verkeerd optree in die oë van die 'gewone' man; en hoe die elite versuim om enige van die hedendaagse probleme wat die beskawing in die gesig staar op te los, met blote ruggraatlose kompromieë en die weiering om ooit werklike standpunte in te neem teen dit wat almal kan sien verkeerd loop. Daar is 'n dringende behoefte aan verandering, soos Bannon herhaaldelik sê. En om Trump verkies te kry, is 'n stomp instrument (sy woorde) om dinge te verander. Enige van die ander Republikeinse kandidate sou die status quo net verleng het, en daarom was Trump in werklikheid die enigste uitweg. Opgespoor en besoek op 20/09/2019</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{IMDb|0052442}} * [https://twitter.com/hashtag/AmericanDharma?src=hash&ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1174739481326493696&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.thegatewaypundit.com%2F2019%2F09%2Fin-select-theaters-november-1st-steve-bannon-stars-in-american-dharma%2F American Dharma op Twitter] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Bannon, Steve}} [[Kategorie:Amerikaanse draaiboekskrywers]] [[Kategorie:Amerikaanse militariste]] [[Kategorie:Amerikaanse rolprentregisseurs]] [[Kategorie:Amerikaanse rolprentvervaardigers]] [[Kategorie:Luitenante]] [[Kategorie:Geboortes in 1953]] [[Kategorie:Lewende mense]] h2txko3w429epnz6gwhkuzy7hp0m8oe 0 223364 2814570 1938876 2025-06-20T21:23:49Z BurgertB 2401 /* Televisiereekse */ 2814570 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Akteur | Naam = Shelley Hennig | Beeld = Shelley Hennig by Gage Skidmore.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Shelley Catherine Hennig | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1987|1|2}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 2645189 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Shelley Hennig''' (gebore 2 Januarie 1987) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise. Sy is bekend vir haar rolle in die rolprente ''Ouija'' (2014), ''Unfriended'' (2014), en ''When We First Met'' (2018), en in die televisiereeks ''Teen Wolf'' (2011). == Filmografie == === Rolprente === * 2014: ''Ouija'' * 2014: ''Unfriended'' * 2018: ''When We First Met'' === Televisiereekse === * 2011: ''Teen Wolf'' * 2011: ''The Secret Circle'' * 2018: ''Liberty Crossing'' * 2022: ''[[The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window]]'' === Televisierolprente === * 2018: ''False Profits'' === Video's === * 2015: ''Ouija: Adapting the Fear'' * 2017: ''Marren Morris: I Could Use a Love Song'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|2645189|Shelley Hennig}} * {{Twitter|shelleyhennig|Shelley Hennig}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Hennig, Shelley}} [[Kategorie:Geboortes in 1987]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 21ste eeu]] 4a5sdgntm9iu2crj5s4wjfmv5lea8uk 2814571 2814570 2025-06-20T21:24:02Z BurgertB 2401 2814571 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Shelley Hennig | Beeld = Shelley Hennig by Gage Skidmore.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Shelley Catherine Hennig | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1987|1|2}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 2645189 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Shelley Hennig''' (gebore 2 Januarie 1987) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise. Sy is bekend vir haar rolle in die rolprente ''Ouija'' (2014), ''Unfriended'' (2014), en ''When We First Met'' (2018), en in die televisiereeks ''Teen Wolf'' (2011). == Filmografie == === Rolprente === * 2014: ''Ouija'' * 2014: ''Unfriended'' * 2018: ''When We First Met'' === Televisiereekse === * 2011: ''Teen Wolf'' * 2011: ''The Secret Circle'' * 2018: ''Liberty Crossing'' * 2022: ''[[The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window]]'' === Televisierolprente === * 2018: ''False Profits'' === Video's === * 2015: ''Ouija: Adapting the Fear'' * 2017: ''Marren Morris: I Could Use a Love Song'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|2645189|Shelley Hennig}} * {{Twitter|shelleyhennig|Shelley Hennig}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Hennig, Shelley}} [[Kategorie:Geboortes in 1987]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 21ste eeu]] rzvx6i8vw6m5vufme6e1uwloqkzucin 0 234559 2814472 2659630 2025-06-20T12:08:25Z BurgertB 2401 Taal 2814472 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Voormalige land |inheemse_naam =ملک وسیع‌الفضای ایران<br />''mulk-i vasi' al-fazā-yi īrān''<br />مملکت ایران<br />''mamlikat-i īrān'' |gewone_lang_naam =Safawidiese Ryk |gewone_naam =Persië |kontinent =Asië |gebied =Wes-Asië |land =Afghanistan, Armenië, Azerbeidjan, Georgië, Iran, Irak, Pakistan, Rusland, Sirië, Turkmenistan, Turkye |era =Nuwe Tyd |status =Koninkryk |status_teks = |ryk =Persiese Ryk |bestaanstydperk =1501–1736 |jaar_begin =1501 |jaar_einde =1736 |datum_begin =[[1501]] |datum_einde =[[8 Maart]] [[1736]] |gebeurtenis_begin =Stigting |gebeurtenis_einde =Ontbinding |gebeurtenis1 =Hotaki-inval |datum_gebeurtenis1 =1722 |gebeurtenis2 =Herowering onder [[Nadir Sjah]] |datum_gebeurtenis2 =1726–1729 |gebeurtenis3 = |datum_gebeurtenis3 = |gebeurtenis4 = |datum_gebeurtenis4 = |gebeurtenis_voor =Stigting van die Safawidiese orde deur Safi-ad-din Ardabili |datum_voor =1301 |gebeurtenis_na =Kroning van Nadir Sjah |datum_na =[[1 Oktober]] [[1736]] |v1 =Timoeriede |vlag_v1 =Timurid.svg |v2 =Ak Koyunlu |vlag_v2 = |v3 =Sjirwansjah |vlag_v3 =Shirvan gerb.png |v4 =Ormus |vlag_v4 = |v5 = |vlag_v5 = |n1 =Hotaki-dinastie |vlag_n1 =Black flag.svg |n2 =Afsjaride-dinastie |vlag_n2 =Nader Shah Flag.svg |n3 =Russiese Ryk |vlag_n3 =Flag of Russia.svg |n4 =Ottomaanse Ryk |vlag_n4 =Flag of the Ottoman Empire (Thicker Crescent).svg |n5 = |vlag_n5 = |beeld_vlag =Safavid Flag.svg |vlag = Vlag van Iran |beeld_wapen =Lion and Sun Emblem of Persia.svg |wapen = Wapen van Iran |beeld_kaart =The maximum extent of the Safavid Empire under Shah Abbas I.png |beeld_kaart_byskrif =Die Safawidiese Ryk op sy grootste onder [[Abbas I van Persië]] |nasionale_leuse = |nasionale_volkslied = |wetgewer=Staatsraad |godsdiens=Twaalfer-Sjiisme (Staatsgodsdiens)<ref>{{en}} ''The New Encyclopedia of Islam'', Ed. Cyril Glassé, (Rowman & Littlefield Publishers, 2008), bl. 449.</ref> |hoofstad =[[Tabris]] <small>(1501–1555)</small><br />[[Qazvin]] <small>(1555–1598)</small><br />[[Isfahan]] <small>(1598–1736)</small> |breedtegraad_grade = |breedtegraad_minute = |breedtegraad_NS = |lengtegraad_grade = |lengtegraad_minute = |lengtegraad_OW = |algemene_tale =[[Persies]] (ampstaal),<ref>{{en}} Roemer, H. R. (1986). "The Safavid Period". ''The Cambridge History of Iran'', Vol. 6: The Timurid and Safavid Periods. Cambridge: Cambridge University Press, bl. 189–350. {{ISBN|0-521-20094-6}}, bl. 331</ref> [[Azerbeidjans]], [[Georgies]], [[Sirkassies]], [[Armeens]] |regeringstipe =Monargie |titel_leier =Koning van konings (''Sjahansja'') |leier1 =[[Ismail I]] <small>(eerste)</small> |jaar_leier1 =1501–1524 |leier2 =[[Abbas III]] <small>(laaste)</small> |jaar_leier2 =1732–1736 |leier3 = |jaar_leier3 = |leier4 = |jaar_leier4 = |leier5 = |jaar_leier5 = |leier6 = |jaar_leier6 = |leier7 = |jaar_leier7 = |leier8 = |jaar_leier8 = |titel_verteenwoordiger = Grootvisier |verteenwoordiger1 = Mohammad Zakariya Kujuji <small>(eerste)</small> |jaar_verteenwoordiger1= 1501–? |verteenwoordiger2 = Nader Qoli Beg <small>(laaste)</small> |jaar_verteenwoordiger2= 1729–1736 |verteenwoordiger3 = |jaar_verteenwoordiger3= |verteenwoordiger4 = |jaar_verteenwoordiger4= |verteenwoordiger5 = |jaar_verteenwoordiger5= |verteenwoordiger6 = |jaar_verteenwoordiger6= |verteenwoordiger7 = |jaar_verteenwoordiger7= |verteenwoordiger8 = |jaar_verteenwoordiger8= |titel_adjunk = |adjunk = |jaar_adjunk = |adjunk2 = |jaar_adjunk2 = |stat_jaar1 = |stat_bev1 = |stat_opp1 = |bev_digtheid1 = |stat_jaar2 = |stat_bev2 = |stat_opp2 = |bev_digtheid2 = |stat_jaar3 = |stat_bev3 = |stat_opp3 = |bev_digtheid3 = |stat_jaar4 = |stat_bev4 = |stat_opp4 = |bev_digtheid4 = |geldeenheid =Tuman, Abbasi (insluitende ''Abazi''), Sjahi.<ref>{{en}} Ferrier, RW, ''A Journey to Persia: Jean Chardin's Portrait of a Seventeenth-century Empire'', bl. ix.</ref> * 1 Tuman = 50 Abbasi. * 1 Tuman = 50 Franse livres. * 1 Tuman = £3 6s 8d. }} Die '''Safawidiese Ryk''' ([[Persies]]: دودمان صفوی, ''Dudmān e Safavi''<ref>{{fa}} {{cite book|last1=Afšār|first1=ta·līf-i Iskandar Baig Turkmān. Zīr-i naẓar bā tanẓīm-i fihristhā wa muqaddama-i Īraǧ|title=Tārīkh-i ʻʻālamārā-yi ʻʻAbbāsī|date=2003|publisher=Mu·assasa-i Intišārāt-i Amīr Kabīr|location=Tihrān|isbn=978-964-00-0818-8|pages=17, 18, 19, 79|edition=Čāp-i 3.}}</ref>) was een van die kenmerkendste heersende dinastieë van [[Iran]] en word dikwels beskou as die begin van die moderne Iranse geskiedenis.<ref>{{en}} {{cite encyclopedia |last= |first= | title= SAFAVID DYNASTY | encyclopedia=Encyclopædia Iranica |url=http://www.iranicaonline.org/articles/safavids}}</ref> Die Safawidiese [[sjah]]s het een van die drie Buskruitryke regeer; die ander twee was die [[Mogolryk|Mogol-]] en die [[Ottomaanse Ryk]].<ref>{{en}} Streusand, Douglas E., ''Islamic Gunpowder Empires: Ottomans, Safavids, and Mughals'' (Boulder, Col : Westview Press, 2011) ("Streusand"), bl. 135.</ref> Hulle het een van die grootste Iranse ryke na die 7de-eeuse Islamitiese verowering van Persië beheer,<ref>{{en}} Helen Chapin Metz. ''Iran, a Country study''. 1989. University of Michigan, bl. 313.</ref><ref>{{en}} Emory C. Bogle. ''Islam: Origin and Belief''. University of Texas Press. 1989, bl. 145.</ref><ref>{{en}} Stanford Jay Shaw. History of the Ottoman Empire. Cambridge University Press. 1977, bl. 77.</ref><ref>{{en}} Andrew J. Newman, ''Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire'', IB Tauris (30 Maart 2006).</ref> en het die Twaalfer-Sjiisme as die amptelike [[godsdiens]] van die ryk gevestig,<ref name="savoryeiref">{{en}} RM Savory, ''Safavids'', ''Encyclopedia of Islam'', Tweede uitgawe.</ref> wat een van die belangrikste keerpunte in die geskiedenis van [[Islam]] was. [[Lêer:Map Safavid persia.png|duimnael|links|Kaart van die Safawidiese Ryk]] Die Safawidiese dinastie het sy oorsprong in die Safawidiese Orde van [[Soefisme]], wat in die stad Ardabil van die Azerbeidjan-streek gestig is. Dit was van gemengde herkoms ([[Koerde|Koerdies]]<ref name="R.M.">{{en}} [http://www.iranicaonline.org/articles/ebn-bazzaz RM Savory. Ebn Bazzaz.] ''Encyclopædia Iranica''</ref> en [[Azerbeidjanners|Azerbeidjans]],<ref name="fryeiranica">{{en}} [http://www.iranicaonline.org/articles/iran-v1-peoples-survey "Peoples of Iran"] ''Encyclopædia Iranica''. RN Frye.</ref> insluitende ondertrouery met [[Georgiërs|Georgiese]],<ref>{{en}} Aptin Khanbaghi (2006) ''The Fire, the Star and the Cross: Minority Religions in Medieval and Early''. London & New York. IB Tauris. {{ISBN|1-84511-056-0}}, bl. 130–1</ref> [[Sirkassiërs|Sirkassiese]]<ref>{{en}} {{cite book | last = Yarshater | first = Ehsan | title = Encyclopædia Iranica | publisher = Routledge & Kegan Paul | year = 2001 | isbn = 978-0-933273-56-6 | ref = harv | pages = 493}}</ref><ref>{{en}} {{cite book | last = Khanbaghi | first = Aptin | title = The Fire, the Star and the Cross: Minority Religions in Medieval and Early Modern Iran | publisher = I.B. Tauris | year = 2006 | isbn = 978-1-84511-056-7 | ref = harv | pages = 130}}</ref> en [[Pontiese Grieke|Ponties-Griekse]]<ref name="Anthony Bryer 1975">{{en}} Anthony Bryer. "Greeks and Türkmens: The Pontic Exception", ''Dumbarton Oaks Papers, Vol. 29'' (1975), Appendix II "Genealogy of the Muslim Marriages of the Princesses of Trebizond"</ref> hoogwaardigheidsbekleërs). Van hul basis in Ardabil af het die Safawiede hul beheer oor dele van Groter Iran gevestig en die Iranse identiteit in die streek hervestig,<ref>{{en}} ''Why is there such confusion about the origins of this important dynasty, which reasserted Iranian identity and established an independent Iranian state after eight and a half centuries of rule by foreign dynasties?'' RM Savory, ''Iran under the Safavids'' (Cambridge University Press, Cambridge, 1980), bl. 3.</ref> en het sodoende die eerste inheemse dinastie sedert die [[Sassanidiese Ryk]] geword wat 'n nasie onder die amptelike naam Iran kon vestig.<ref>{{en}} Alireza Shapur Shahbazi (2005), "The History of the Idea of Iran", in Vesta Curtis ed., Birth of the Persian Empire, IB Tauris, London, bl. 108.</ref> Die Safawiede was van 1501 tot 1722 aan die bewind (buiten 'n kort restourasietydperk tussen 1729 en 1736) en het op hul hoogtepunt die hele [[Iran]], [[Azerbeidjan]], [[Bahrein]], [[Armenië]], oostelike [[Georgië]], dele van die noordelike [[Kaukasus]], [[Irak]], [[Koeweit]] en [[Afghanistan]], asook dele van [[Turkye]], [[Sirië]], [[Pakistan]], [[Turkmenistan]] en [[Oesbekistan]] oorheers. Ten spyte van hul ondergang in 1736 het hulle 'n groot nalatenskap gehad met die herlewing van Iran as 'n ekonomiese vesting tussen oos en wes, die oprigting van 'n doeltreffende staatsburokrasie geskoei op die skeiding van magte, hul argitektoniese innovasies en die beskerming van beeldende kunste. Die Safawiede het hulle stempel tot vandag op die streek afgedruk deur die verspreiding van Twaalfer-Sjiisme in Iran en groot dele van die [[Kaukasus]], [[Anatolië]] en [[Mesopotamië]]. == Sien ook == * [[Persiese Ryk]] == Verwysings == {{Verwysings|3}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn|Safavid dynasty}} * {{en}} {{cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/safavids|title=SAFAVID DYNASTY|publisher=Encyclopædia Iranica|accessdate=3 Februarie 2019}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Safavid-dynasty|title=Ṣafavid dynasty|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=3 Februarie 2019}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Safavid dynasty|Engelse Wikipedia]]</small> [[Kategorie:Persiese Ryk]] [[Kategorie:Geskiedenis van Afghanistan]] [[Kategorie:Geskiedenis van Armenië]] [[Kategorie:Geskiedenis van Azerbeidjan]] [[Kategorie:Geskiedenis van Georgië]] [[Kategorie:Geskiedenis van Irak]] [[Kategorie:Geskiedenis van Pakistan]] [[Kategorie:Geskiedenis van Rusland]] [[Kategorie:Geskiedenis van Turkye]] i8puagiqp5ppehj499vf219vl42b4no 0 243861 2814619 2814387 2025-06-21T05:30:21Z Nikolai Kurbatov 125512 /* Rolprente */ 2814619 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Florence Lawrence | Beeld = Florence_Lawrence_1908.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Florence Annie Bridgwood | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1886|1|2}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1886|1|2|1938|12|28}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0492757 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Florence Lawrence''' (2 Januarie 1886 – 28 Desember 1938) was 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise. == Filmografie == === Rolprente === * 1908: ''The Reg Girl'' * 1909: ''[[The Curtain Pole]]'' * 1909: ''[[The Deception]]'' * 1909: ''[[The Girls and Daddy]]'' * 1909: ''[[Her First Biscuits]]'' * 1909: ''[[His Wife's Mother]]'' * 1909: ''[[The Honor of Thieves]]'' * 1909: ''[[Jones and His New Neighbors]]'' * 1914: ''A Singular Sinner'' * 1916: ''Elusive Isabel'' * 1922: ''The Unfoldment'' * 1923: ''The Satin Girl'' * 1924: ''Gambling Wives'' * 1930: ''Sweeping Against the Winds'' === Video's === * 2009: ''The Many Faces of Cleopatra'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0492757|Florence Lawrence}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Lawrence, Florence}} [[Kategorie:Sterftes in 1938]] [[Kategorie:Amerikaanse uitvinders]] [[Kategorie:Geboortes in 1886]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Kanadese aktrises van die 20ste eeu]] 852tzzw49smvpwyovo1pvkoxotnahgw 2814623 2814619 2025-06-21T05:33:52Z Nikolai Kurbatov 125512 /* Rolprente */ 2814623 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Florence Lawrence | Beeld = Florence_Lawrence_1908.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Florence Annie Bridgwood | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1886|1|2}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1886|1|2|1938|12|28}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0492757 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Florence Lawrence''' (2 Januarie 1886 – 28 Desember 1938) was 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise. == Filmografie == === Rolprente === * 1908: ''The Reg Girl'' * 1909: ''[[The Curtain Pole]]'' * 1909: ''[[The Deception]]'' * 1909: ''[[The Girls and Daddy]]'' * 1909: ''[[Her First Biscuits]]'' * 1909: ''[[His Wife's Mother]]'' * 1909: ''[[The Honor of Thieves]]'' * 1909: ''[[Jones and His New Neighbors]]'' * 1909: ''[[Jones and the Lady Book Agent]]'' * 1914: ''A Singular Sinner'' * 1916: ''Elusive Isabel'' * 1922: ''The Unfoldment'' * 1923: ''The Satin Girl'' * 1924: ''Gambling Wives'' * 1930: ''Sweeping Against the Winds'' === Video's === * 2009: ''The Many Faces of Cleopatra'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0492757|Florence Lawrence}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Lawrence, Florence}} [[Kategorie:Sterftes in 1938]] [[Kategorie:Amerikaanse uitvinders]] [[Kategorie:Geboortes in 1886]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Kanadese aktrises van die 20ste eeu]] rx4ung3q4ivz4hln8p194b1otk5dldd 0 243939 2814617 2813815 2025-06-21T05:19:33Z Nikolai Kurbatov 125512 /* Rolprente */ 2814617 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Marion Leonard | Beeld = Marion Leonard 1.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1881|6|9}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1881|6|9|1956|1|9}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise en skryfster | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0502701 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Marion Leonard''' (9 Junie 1881 – 9 Januarie 1956) was 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise en skryfster. Sy was bekend vir haar rol in die rolprent ''The Seed of the Fathers'' (1913). == Filmografie == === Rolprente === * 1909: ''[[At the Altar]]'' * 1909: ''[[And a Little Child Shall Lead Them]]'' * 1909: ''[[The Day After]]'' * 1909: ''[[Comata, the Sioux]]'' * 1909: ''[[The Criminal Hypnotist]]'' * 1909: ''[[The Death Disc: A Story of the Cromwellian Period]]'' * 1909: ''[[The Fascinating Mrs. Francis]]'' * 1909: ''[[Fools of Fate]]'' * 1909: ''[[The Gibson Girl]]'' * 1909: ''[[In Little Italy]]'' * 1913: ''The Seed of the Fathers'' * 1913: ''The Dead Secret'' * 1914: ''The Light Unseen'' * 1914: ''Mother Love'' * 1915: ''The Vow'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0502701|Marion Leonard}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Leonard, Marion}} [[Kategorie:Geboortes in 1881]] [[Kategorie:Sterftes in 1956]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] ew3pc8v5qaetchxf4uezbb1px8at8oe 0 252075 2814598 2814097 2025-06-20T23:18:19Z Johannescharlesventer 146706 2814598 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Orrin Hatch | beeld = Orrin Hatch official photo.jpg | beeldonderskrif = | orde = | termynaanvang = | termyneinde = | president = | eersteminister = | vise = | voorganger = | opvolger = | geboortenaam = | geboortedatum = {{GDEO|1934|3|22}} | geboortejaar = <!-- Jaartal, bv. 1950 --> | geboortemaand = <!-- Maandtal, bv. 12 --> | geboortedag = <!-- Dagtal, bv. 31 --> | geboorteplek = | sterfdatum = 23 April 2022 | sterfplek = | party = | orde2 = | termynaanvang2 = | termyneinde2 = | vise2 = | eersteminister2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = | termynaanvang3 = | termyneinde3 = | eersteminister3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | orde4 = | termynaanvang4 = | termyneinde4 = | leier4 = | voorganger4 = | opvolger4 = | termynaanvang5 = | termyneinde5 = | leier5 = | voorganger5 = | opvolger5 = | orde6 = | termynaanvang6 = | termyneinde6 = | leier6 = | voorganger6 = | opvolger6 = | orde7 = | termynaanvang7 = | voorganger7 = | meerderheid7 = | eggenoot = | kinders = | blyplek = | alma_mater = | religie = | handtekening = | militer = <!-- Indien die persoon militêre diens gedoen het moet in hierdie veld “Militêre Diens” ingevoer word --> | lojaliteit = | tak = | diensjare = | rang = | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} '''Orrin Grant Hatch''' (gebore op [[22 Maart]] [[1934]], sterf [[23 April]] [[2022]]) was 'n Amerikaanse prokureur, afgetrede politikus en [[komponis]] wat vir twee-en-veertig jaar as 'n senator van [[Utah]] in die Amerikaanse Senaat gedien het.<ref>https://www.thecut.com/2018/01/6-of-orrin-hatchs-ultimate-party-songs.html</ref><ref>{{cite web |url=https://www.nytimes.com/2006/07/16/weekinreview/16word.html |title=Orrin Hatch, Lyricist |first=Jesse Fox |last=Mayshark |date=16 Julie 2006 |access-date=11 Januarie 2019 |via=NYTimes.com |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200205083908/https://www.nytimes.com/2006/07/16/weekinreview/16word.html |archive-date=5 Februarie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Hy is die eerste maal verkies tydens die 1976 Senaatsverkiesing van die Verenigde State, en was die langsdienende senator van die [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]] in die geskiedenis van die [[Verenigde State van Amerika]]. Tot sy aftrede in 2019 was hy saam met Patrick Leahy van [[Vermont]], slegs een van twee sittende VSA senators om te gedien het tydens die presidentskap van [[Gerald Ford]]; hy was ook een van die twee oorblywende Republikeinse senators, saam met [[Chuck Grassley]] van [[Iowa]], om te gedien het gedurende die presidentskap van [[Jimmy Carter]]. Hatch het gedien as óf Voorsitter óf as die Hoof minderheidslid van die Verenigde State Komitee op die Regbank vanaf 1993 tot 2005. Hy was voorheen voorsitter van die Verenigde State Komitee vir Gesondheid, Opvoeding, Arbeid en Pensioene vanaf 1981 tot 1987. Hatch het ook gedien as voorsitter van die Verenigde State Komitee van Finansies. Op 3 Januarie 2015, nadat die 114de Kongres van die Verenigde State van Amerika ingehuldig is, het Hatch die ''Pro tempore'' President van die Senaat van die Verenigde State van Amerika geword.<ref>{{cite web |url=http://www.sltrib.com/news/1787743-155/hatch-senate-presidency-president-sen-chamber |title=Utah's Sen. Orrin Hatch to be 3rd in line for the presidency |first=Thomas |last=Burr |date=5 November 2014 |work=The Salt Lake Tribune |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170519031125/http://www.sltrib.com/news/1787743-155/hatch-senate-presidency-president-sen-chamber |archive-date=19 Mei 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Op 2 Januarie 2018 het Hatch aangekondig dat hy sal uittree uit die Senaat en dat hy nie vir herverkiesing sal staan tydens die 2018 Senaatsverkiesing van die Verenigde State in November nie.<ref>{{cite news |last=Seitz-Wald |first=Alex |date=2 Januarie 2018 |title=Sen. Orrin Hatch to retire, opening door for Romney |url=https://www.nbcnews.com/politics/congress/utah-republican-sen-orrin-hatch-retire-romney-could-run-n834091 |work=NBCNews.com |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190616102848/https://www.nbcnews.com/politics/congress/utah-republican-sen-orrin-hatch-retire-romney-could-run-n834091 |archive-date=16 Junie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Hatch het [[klavier]], [[viool]] en orrel gespeel. Aangevuur deur sy belangstelling in poësie, het Hatch baie liedjies geskryf. Hy was mede-outeur van "''Everything And More''", gesing deur Billy Gilman. Benewens sy werk as 'n Amerikaanse senator, het Hatch meer as VSA$10 000 verdien as 'n [[Mormone|Mormoonse]]-musiekopnamekunstenaar.<ref>{{cite news|url=http://articles.boston.com/2011-06-16/news/29666577_1_book-advance-lawmakers-student-loans |title=Brown earned $700,000 for book |access-date=28 Julie 2011 |date=16 Junie 2011 |publisher=The Boston Globe |work=boston.com |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120104201145/http://articles.boston.com/2011-06-16/news/29666577_1_book-advance-lawmakers-student-loans |archive-date=4 Januarie 2012 }}</ref> Hy het die lirieke gemaak vir en deelgeneem aan die opname van "''Eight Days of Hanukkah''" in 2009. Die liedjie se musiek is deur Madeline Stone gekomponeer.<ref>{{Cite web|url = https://vimeo.com/7971216|title = Eight Days of Hanukkah|date = 3 Desember 2009|access-date = 18 Februarie 2020|archive-date = 13 Junie 2020|archive-url = https://web.archive.org/web/20200613031056/https://vimeo.com/7971216|url-status = live}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Hatch, Orrin}} [[Kategorie:Amerikaanse politici]] [[Kategorie:Geboortes in 1934]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] [[Kategorie:Amerikaanse komponiste]] gfd73dov2kr7p0lui6zvd3bzxf1d60z 0 257048 2814577 2144531 2025-06-20T21:26:13Z BurgertB 2401 2814577 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Tom Riley | Beeld = I want Candy London Movie Premiere (48).jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1981|4|5}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Engeland|Engels]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur, vervaardiger, en regisseur | Aktiewe jare = 2006–nou | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 2068559 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Tom Riley''' (gebore 5 April 1981) is 'n [[Engeland|Engelse]] akteur, vervaardiger, en regisseur. Hy is bekend vir sy rolle in die rolprent ''Starfish'' (2016) en in die televisiereekse ''Da Vinci's Demons'' (2013), ''Dark Heart'' (2016), en ''The Collection'' (2016). == Filmografie == === Rolprente === * 2006: ''A Few Days in September'' * 2007: ''I Want Candy'' * 2009: ''Happy Ever Afters'' * 2016: ''Starfish'' * 2017: ''Modern Life Is Rubbish'' * ''An Indian Doll's House'' === Televisiereekse === * 2008: ''Freezing'' * 2011: ''Monroe'' * 2013: ''Da Vinci's Demons'' * 2016: ''Dark Heart'' * 2016: ''The Collection'' * 2022: ''[[The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window]]'' === Televisierolprente === * 2013: ''Da Vinci's Demons: Genius in the Making'' === Video's === * 2007: ''Return to House on Haunted Hill'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|2068559|Tom Riley}} * {{Twitter|thisisTomRiley|Tom Riley}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Riley, Tom}} [[Kategorie:Geboortes in 1981]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Engelse manlike akteurs van die 21ste eeu]] lwwpktrarkaadfuw5906rjkgttuzll3 0 262915 2814626 2789679 2025-06-21T07:35:35Z 197.221.253.16 Added 2025 movie 2814626 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Khanyi Mbau | Beeld = Khanyi Mbau December 2017.jpg | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Khanyisile Mchunu | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1985|10|15}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaner]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = Menzi Mcunu (vader)<br/>Lynette Sisi Mbau (moeder) | Lewensmaat = Mandla Mthembu ​(getroud 2006; skei 2009) | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise, vervaardiger en skrywer | Aktiewe jare = 2004–nou | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 7315637 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Khanyisile (Kanyi) Mbau''' (gebore 15 Oktober 1985) is 'n [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse]] aktrise, televisie-gasvrou en kunstenaar. Sy het bekendheid verwerf as die tweede Doobsie in die SABC2-sepie ''Muvhango'' (2004-2005);<ref name="briefly">{{cite web|last=Karen|first=Carol|date=26 April 2019|title=Khanyi Mbau Biography: Age, Siblings, Daughter, Brother, Dresses, Cars, House and Net Worth|url=https://briefly.co.za/28693-khanyi-mbau-biography-age-siblings-daughter-brother-dresses-cars-house-net-worth.html|publisher=briefly.co.za}}</ref> as Mbali in die SABC1-sepie ''Mzansi'' en SABC1 se mini-reeks ''After Nine''. Vanaf 2018 is sy die gasvrou van die SABC3-vermaakprogram ''The Scoop'', The Big Secret op BET Africa en speel Tshidi in Mzansi Magic se ''Abomama''.<ref>{{cite news|last1=TshisaLIVE|title=Khanyi Mbau to host new show that unveils dark secrets|url=https://www.timeslive.co.za/tshisa-live/tshisa-live/2017-08-31-khanyi-mbau-to-host-new-show-that-unveils-dark-secrets/|accessdate=23 Maart 2018|publisher=Times Live|date=31 Augustus 2017}}</ref> Verder is sy bekend vir haar rolle in die rolprente ''Happiness Is a Four-letter Word'' (2016) en ''She is King'' (2017). == Filmografie == === Rolprente === * 2025: Meet the Khumalos * 2016: Happiness Is a Four-letter Word * 2017: ''She is King'' === Televisiereekse === * 2013: ''Katch It with Khanyi'' * 2015–2016: ''Muvhango'' * 2017: ''The Scoop'' * 2018: ''Beach Slap'' * 2018–2019: ''Uzalo'' * 2018–2019: ''Scandal'' * 2021: ''Happiness Ever After'' * 2022: ''Young Famous & African'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|7315637|Khanyi Mbau}} * {{Twitter|mbaureloaded|Khanyi Mbau}} * {{Facebook|KhanyiMbauBling|Khanyi Mbau}} * {{Instagram|mbaureloaded|Khanyi Mbau}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Mbau, Khanyi}} [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse aktrises van die 21ste eeu]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse televisiepersoonlikhede]] [[Kategorie:Geboortes in 1985]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse musici]] f2jqr18d0d5l7j8h97oy4wa32fxxhlu 0 264784 2814603 2485821 2025-06-21T01:08:00Z Johannescharlesventer 146706 2814603 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Samuel Barber | beeld = Samuel_Barber.jpg | beeldgrootte = | dwarsformaat = | beeldbeskrywing = | beeldonderskrif = Samuel Barber, gefotografeer deur Carl van Vechten in 1944 | agtergrondkleur = klassiek | geboortenaam = | alias = | geboortedatum = [[9 Maart]] [[1910]] | geboorteplek = | oorsprong = [[VSA]] | sterfdatum = [[23 Januarie]] [[1981]] | sterfplek = | genre = | beroep = Komponis, musiekpedagoog | instrument = | jare_aktief = | etiket = | assosiasies = | webwerf = | huidige_lede = | gewese_lede = }} '''Samuel Osborne Barber II''' ([[9 Maart]] [[1910]] – [[23 Januarie]] [[1981]]) was 'n Amerikaanse [[komponis]] van [[orkes]]trale-, [[opera]]-, koor-, en [[klavier]]musiek. Hy is een van die mees gevierde komponiste van die 20ste eeu. Volgens die musiekkritikus Donal Henahan het "waarskynlik geen ander Amerikaanse komponis sulke vroeë, konsekwente en ewigdurende lof geniet nie."<ref name="obit">{{cite news|url=https://www.nytimes.com/1981/01/24/obituaries/samuel-barber-composer-dead-twice-winner-of-pulitzer-prize.html?scp=5&sq=%22Samuel+Barber%22&st=nyt|title=Samuel Barber, Composer, Dead: Twice Winner of Pulitzer Prize|work=The New York Times|date=24 Januarie 1981|author=Donal Henahan}}</ref> Sy Adagio vir Strykinstrumente (1936) word nog gereeld opgevoer. Die [[Pulitzerprys]] vir musiek is twee keer aan Barber toegeken: vir sy opera Vanessa (1956–57) en vir die Klavierconcerto (1962). Nog 'n werk wat wyd opgevoer word is sy Knoxville: Summer of 1915 (1947), 'n toonsetting vir sopraan en orkes ná 'n teks deur James Agee. By Barber se dood was byna al sy komposisies reeds opgeneem.<ref name="obit" /> == Biografie == === Vroeë jare === [[Lêer:SamBarberWChesterPA.JPG|duimnael|upright=1.2|Tuiste van Samuel Barber gedurende sy jeug, West Chester, Pennsilvanië]] Barber is in West Chester, [[Pennsilvanië]] gebore as die seun van Marguerite McLeod (née Beatty) en Samuel Le Roy Barber.{{sfn|Broder|1985|pp=9–10}} Hy is gebore in huislike omstandighede wat gemaklik was en in 'n opgevoede, sosiale en vooraanstaande Amerikaanse familie. Sy vader was 'n dokter, en sy moeder was 'n pianis van Engels-Skots-Ierse (Britse) afkoms wie se familie reeds sedert die tyd van die [[Amerikaanse Onafhanklikheidsoorlog]] in die VSA woonagtig was.<ref>Heyman 1992, 8.</ref> Sy tante van moederskant, Louise Homer, was een van die voorste kontralto-stemme by die [[Metropolitan Opera]]; sy oom, Sidney Homer, was 'n komponis van Amerikaanse kunsliedere. Louise Homer is bekend daarvoor dat sy Barber se belangstelling in musiek vir die die stem beïnvloed het. Deur sy tante is Barber blootgestel aan vele groot sangers en liedere. Barber het op 'n baie vroeë ouderdom belangstelling in musiek getoon. Dit was duidelik dat hy beskik het oor groot musikale talente en vermoëns. Hy het op 6-jarige ouderdom die klavier begin studeer en op 7-jarige ouderdom het hy sy eerste werk, getiteld ''Sadness'', gekomponeer, 'n soloklavierstuk in C mineur.<ref name="obit" /> Ten spyte van Barber se belangstelling in musiek wou sy familie gehad het dat hy 'n tipiese [[ekstrovert]]e en atleties-geboude Amerikaanse seun word. Dit het in besonder ingehou dat hulle hom aangemoedig het om [[Amerikaanse voetbal]] te speel. Barber was egter op geen wyse 'n tipiese seun nie, en op 9-jarige ouderdom het hy aan sy moeder geskryf:<ref>{{Cite book|title=Great Lives From History: The 20th Century|last=Gorman|first=Robert F.|publisher=Salem Press|year=2008|isbn=9781587653452|location=Pasadena, California|pages=230}}</ref> {{quote|Liefste Moeder: Ek skryf hierdie brief om jou van my geheim te vertel. Moet asseblief nie huil wanneer jy dit lees nie, want dit is nòg jou skuld, nòg myne. Ek veronderstel dat ek dit seker nou sal moet vertel sonder enige fieterjasies. Om mee te begin, is ek nie 'n atleet (in die oorspronklike brief foutief gespel in Engels as "athlet") nie. Ek wil 'n komponis wees, en ek is seker ek sal een word. Ek sal jou nog één ding vra.- Moenie van my verwag om hierdie ongemaklike kwessie te vergeet en voetbal te gaan speel nie.—''Asseblief''—Somtyds het ek my al soveel bekommer oor hierdie aangeleentheid dat dit my boos maak (nie baie nie).<ref>Heyman 1992, 7.</ref>}}<ref>Uit die oorspronklike Engels.</ref> Barber het op die ouderdom van tien 'n poging aangewend om sy eerste opera, The Rose Tree, te skryf. Op die ouderdom van twaalf het hy 'n orrelis by 'n plaaslike kerk geword. Toe hy veertien was het hy by die Curtis Institute of Music in Philadelphia ingeskryf waar hy klavier onder Isabelle Vengerova, Musikale vorm/komposisie onder Rosario Scalero en George Frederick Boyle<ref>[http://www.recordsinternational.com/cd.php?cd=09O052 Records International]. Opgespoor op 21 Oktober 2014</ref><ref>Verifikasie word benodig|datum=September 2016}}<!--Bron vermeld slegs dat Barber 'n student van Boyle was, nie wat hy studeer het nie; dit vermeld ook niks oor The Rose Tree, Barber se aktiwiteit as 'n orrelis, of sy studies onder Vengarova of Scalero nie.--></ref> en vokale musiek onder Emilio de Gogorza studeer het.<ref name="obit" /> Hy het in sy laat-tienerjare ernstig begin komponeer. Op hierdie tydstip het hy sy skoolmaat Gian Carlo Menotti ontmoet, wat sy metgesel sowel as sy vennoot in hul gedeelde professie sou word. By die Curtis Institute was Barber 'n "wonderkind" in komposisie, stem, en klavier. Hy het spoedig 'n gunsteling geword van die konservatoria se stigter, Mary Louise Curtis Bok. Mev. Bok het Barber bekendgestel aan sy lewenslange uitgewers, die Schirmer-familie. Op 18 het Barber die Joseph H. Bearns-prys van Columbia-universiteit vir sy vioolsonate gewen (nou verlore, of deur die komponis vernietig).<ref name="obit" /> === Middeljare === Van sy vroeë tot laat-twintiger jare het Barber 'n klomp suksesvolle werke geskryf wat hom in die kalklig van die klassieke musiek wêreld geplaas het. Sy eerste orkestrale werk, die ouverture tot die opera ''The School for Scandal'', is in 1931 gekomponeer toe hy maar 21 was. Die werk is twee jaar later vir die eerste keer suksesvol opgevoer deur die [[Philadelphia Simfonieorkes]] onder leiding van Alexander Smallens.<ref name="obit" /> Baie van sy komposisies is aangevra of vir die eerste keer opgevoer deur uitgelese kunstenaars soos [[Vladimir Horowitz]], Eleanor Steber, Raya Garbousova, John Browning, Leontyne Price, Pierre Bernac, Francis Poulenc en [[Dietrich Fischer-Dieskau|Fischer-Dieskau]]. In 1935 is die American Prix de Rome aan die 25-jarige Barber toegeken; hy het ook 'n Pulitzer-reisbeurs ontvang, wat hom in staat gestel het om van 1935 tot 1936 oorsee te studeer. In 1946 is 'n Guggenheim-genootskap aan hom toegeken.<ref name="obit" /> In 1938, toe Barber 28 was, is sy ''Adagio vir Strykinstrumente'' deur die NBC Simfonieorkes uitgevoer onder leiding van [[Arturo Toscanini]], tesame met sy eerste Essay vir Orkes. Die Adagio is 'n rangskikking van die stadige beweging van Barber se Strykkwartet, Op. 11. Toscanini het voorheen slegs by rare geleentheid musiek deur Amerikaanse komponiste opgevoer ('n Uitsondering was Howard Hanson se Tweede Simfonie, wat Toscanini in 1933 gedirigeer het).<ref>Heyman 1992, 164.</ref> Teen die einde van die eerste repetisie van die stuk het Toscanini opgemerk, "''Semplice e bella''" (eenvoudig en pragtig). In 1942, nadat die [[VSA]] by die [[Tweede Wêreldoorlog]] betrokke geraak het, het Barber aangesluit by die [[Amerikaanse Leër]] se Lugkorps. Hy is versoek om sy Tweede Simfonie te skryf, 'n werk hy later sou misken. Die werk is in 1943 gekomponeer met die oorspronklike titel: Simfonie Opgedra aan die Lugmagte, en die eerste opvoering daarvan het vroeg in 1944 plaasgevind onder [[Serge Koussevitsky]] en die [[Boston Simfonieorkes]]. Barber het die simfonie in 1947 hersien en dit is gevolglik in 1950 gepubliseer deur G. Schirmer<ref>Samuel Barber, ''Second Symphony'', op. 19, G. Schirmer's Edition of Study Scores of Orchestral Works & Chamber Music, no. 55 (New York: G. Schirmer, 1950; reprinted 1990).</ref> en die volgende jaar opgeneem deur die New Symphony Orchestra of London wat deur Barber gedirigeer is.<ref>''Samuel Barber: Symphony no. 2, op. 19'', LP recording, 10-inch, London LPS 334 (New York and London: London Records, 1951); reissued as ''Samuel Barber: Symphony no. 2, op. 19; Medea Ballet Suite, op. 23'', LP recording, 12-inch, London LL 1328 (London: London Records, 1956); reissued in this same pairing on 12-inch LP recording, Everest SDBR 3282 (Los Angeles, CA: Everest Records, 1970); reissued as ''Samuel Barber: Symphony no. 2, op. 19; Concerto for Violoncello and Orchestra, op. 22; Media, op. 23: Orchestral Suite from the Music to the Ballet Cave of the Heart'', with Zara Nelsova (cello), CD recording, Pearl GEM 1051 (Wadhurst, E. Sussex, England: Pearl, 2001).</ref> Volgens sommige bronne het Barber in 1964 die partituur van die werk vernietig.{{sfn|Schenck|1988}} Hans Heinsheimer was 'n ooggetuie daarvan en het gerapporteer dat hy Barber begelei het na die uitgewer se kantoor waar hulle al die musiek uit die biblioteek geneem het, waarna Barber "hierdie pragtige, duursaam-gekopieerde materiale met sy eie hande opgeskeur het".<ref>Heinsheimer 1968.</ref> Die verhaal is moeilik te glo, aangesien dit onwaarskynlik is dat Heinsheimer, 'n beampte van G. Schirmer, Barber sou toelaat in die Schirmer-kantore om toe te kyk hoe Barber die musiek opskeur waarin sy maatskappy groot bedrae geld belê het.<ref>Wright 2010, 95.</ref> Die partituur is later gerekonstrueer uit die instrumentele dele<ref>Vox Records liner notes<!--Presumably this means the NZSO recording; album title, catalog number, etc. is needed.--></ref> en vrygestel as deel van 'n 1988 Vox Box "Stradivari Classics" opname deur die Nieu-Seelandse Simfonieorkes onder leiding van Andrew Schenck.<ref>{{Cite book|title=Samuel Barber: A Thematic Catalogue of The Complete Works|last=Heyman|first=Barbara B.|publisher=[[Oxford University Press|Drukpers van die Universiteit van Oxford]]|year=2012|isbn=9780199744640|location=New York|pages=513}}</ref> In 1943 het Barber en Menotti 'n huis in voorstedelike Mount Kisco, New York, noord van Manhattan, gekoop.<ref>Smith 2002.</ref> Barber het die [[Pulitzerprys]] twee keer gewen: in 1958 vir sy eerste opera Vanessa, en in 1963 vir sy Klavierconcerto.<ref>{{cite web |url=https://search.credoreference.com/content/entry/chambbd/barber_samuel/0?institutionId=1217 |title=Barber, Samuel |last=Rodger |first=Liam |last2=Bakewell |first2=Joan |date=2011 |website=Credo Reference |dead-url= |access-date=20 Mei 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190224001957/https://search.credoreference.com/content/entry/chambbd/barber_samuel/0?institutionId=1217 |archive-date=24 Februarie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> === Latere jare === Barber het hom vir 'n aantal jare teruggetrek in isolasie na die verwerping van sy derde opera, Antony and Cleopatra. The opera is geskryf vir die Metropolitan Opera en het sy premiére ontvang tydens die opening van die nuwe Metropolitan Opera House op 16 September 1966. Na hierdie terugslag het Barber tot op byna 70-jarige ouderdom voortgegaan om musiek te skryf. Die Derde Essay vir Orkes (1978) was sy laaste groot werk. Hy het gedurende hierdie jare aan depressie gely en was ook 'n alkoholis. <ref>Heyman 1992, 461.</ref> Barber het op 23 Januarie 1981 op die ouderdom van sewentig jaar by sy woonstel in Manhattan aan kanker beswyk.<ref>{{Cite journal|last=Quinn|first=Iain|date=April 2011|title=Samuel Barber's Organ Music|url=|journal=Tempo - A Quarterly Review of Modern Music|volume=65|pages=50|via=ProQuest}}</ref> Die begrafnis is drie dae later by die Eerste Presbiteriaanse Kerk in New York gehou. Hy is ter aarde bestel in Oaklands Cemetery in sy tuisdorp West Chester, Pennsilvanië.<ref>Wilson, Scott. ''Resting Places: The Burial Sites of More Than 14,000 Famous Persons'', 3d ed.: 2 (Kindle Location 2498). McFarland & Company, Inc., Publishers. Kindle Edition.</ref> == Musiek == === Orkestrale musiek === Barber se musiek; soos sy Ouverture tot The School for Scandal (1931), Music for a Scene from Shelley (1933), Adagio vir Strykinstrumente (1936), (Eerste) Simfonie in Een Beweging (1936), (Eerste) Essay vir Orkes (1937) en Vioolconcerto (1939); is opgevoer deur van die wêreld se voorste dirigente, soos [[Artur Rodziński]], [[Eugene Ormandy]], Dimitri Mitropoulos, [[Bruno Walter]], [[Charles Munch]], [[George Szell]], [[Leopold Stokowski]] en Thomas Schippers. Sy werke vir orkes is onder andere die vier concertos, een elk vir onderskeidelik die viool (1939), tjello (1945) en klavier (1962) en die nieu-klassieke stuk Capricorn Concerto vir [[fluit]], [[hobo]], [[trompet]] en strykorkes (1944). Hy het ook 'n concertante werk vir orrel en orkes, die Toccata Festiva, geskryf (1960). Barber se finale werk was die Canzonetta vir hobo en strykorkes (1977–78), Op. 48, wat oorspronklik bedoel is as die tweede beweging van 'n Hoboconcerto.<ref>Heyman 2001.</ref> === Klavier === Barber se belangrikste werke vir die klavier is sy Excursions, Op. 20, klaviersonate in E-mol mineur, Op. 26. en die Nocturne ("Homage to John Field"), Op. 33. === Opera === Menotti het die libretto vir ''Vanessa'' voorsien.<ref>{{Cite book|title=The Opera Lover's Companion|last=Osborne|first=Charles|publisher=Drukpers van Yale-universiteit|year=2004|isbn=978-0-300-10440-0|location=New Haven, Connecticut|pages=|chapter=Samuel Barber}}</ref> (Menotti het ook die libretto vir Barber se opera, ''A Hand of Bridge'', voorsien.) In 1956 het Barber, met gebruikmaking van sy vokale opleiding, die partituur van ''Vanessa'' opgevoer vir die Metropolitan Opera se algemene bestuurder, Rudolf Bing, wat die werk aanvaar het. Die werk het in Januarie 1958 sy premiére ontvang. ''Vanessa'' het die 1958 [[Pulitzerprys]] vir musiek gewen en is geprys as die eerste groot Amerikaanse opera. Barber se Antony and Cleopatra is in 1966 aangevra om die nuwe Metropolitan Opera House by die Lincoln Center te open. Die opvoering van die opera deur Franco Zeffirelli is egter oorval deur die een ongeluk na die ander. Barber se musiek is oordonder, en die opvoering is deur die meeste kritici afgemaak as ongewoon swak en onoorspronklik. Die kritiese verwerping van musiek wat Barber beskou het as van sy beste, het hom baie depressief gemaak. In onlangse jare is 'n hersiene weergawe van Antony and Cleopatra egter suksesvol opgevoer.<ref>Smith 2002, met Heyman 1992 as algemene verwysing.</ref><ref>Heyman 1992, 455–58, met Henahan 1975 en Valente 1983 as gesag.</ref> === Viool === In 1939 het die industrialis Samuel Simeon Fels 'n vioolconcerto vanaf Barber aangevra vir Fels se pleegkind, Iso Briselli, 'n gegradueerde van die Curtis Institute of Music (net soos Barber).<ref>{{cite web |url=http://www.curtis.edu/alumni/about-alumni/full-alumni-listing/ |title=Archived copy |access-date=29 Maart 2014 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170906181924/http://curtis.edu/alumni/about-alumni/full-alumni-listing/ |archive-date=6 September 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die Barber-biografieë geskryf deur Nathan Broder (1954) en Barbara B. Heyman (1992) bespreek die ontstaan van die concerto. Heyman het Briselli, en andere wat bekend was met die geskiedenis daarvan, vir haar boek ondervra. Aan die einde van 2010 is ongepubliseerde briewe deur Fels, Barber en Albert Meiff (Briselli se vioolafrigter in daardie tydperk) vir die eerste keer beskikbaar gemaak vir die algemene publiek. <ref>Mostovoy 2010.</ref> == Noemenswaardige komposisies == * Dover Beach (vir stem en strykkwartet) (Op. 3, 1931) * The School for Scandal ouverture (Op. 5, 1931) * Tjellosonate (Op. 6, 1932) * Music for a Scene from Shelley (Op. 7, 1933) * (Eerste) Simfonie in Een Beweging (Op. 9, 1936) * Adagio vir Strykinstrumente (1936 rangskikking van die tweede beweging van die Strykkwartet, Op. 11, 1936) * Essay vir Orkes (Op. 12, 1937) * Vioolconcerto (Op. 14, 1939) * Reïnkarnasies, vir gemengde koor, (Op. 16, 1939–1940); woorde deur Antoine Ó Raifteiri - vertaling deur James Stephens * Tweede Essay vir Orkes (Op. 17, 1942) * Excursions (Op. 20, 1942–44) * Capricorn Concerto (Op. 21, 1944) * Tjelloconcerto (Op. 22, 1945) * Medea (ballet) (Op. 23, 1946) * Knoxville: Summer of 1915'' (vir sopraan en orkes) (Op. 24, 1948) * Klaviersonate (Op. 26, 1949) * Hermit Songs (Op. 29, 1953) * Prayers of Kierkegaard (vir sopraan, koor en orkes) (Op. 30, 1954) * Summer Music for Wind Quintet (Op. 31, 1956) * Vanessa (opera) (Op. 32, 1957) * Nocturne (Homage to John Field) (klavier) (Op. 33, 1959) * A Hand of Bridge'' (kameropera (Op. 35, 1959) * Toccata Festiva (vir orrel en orkes) (Op. 36, 1960) * Klavierconcerto (Op. 38, 1962) * Antony and Cleopatra (Op. 40, opera, 1966, hersien in 1974) ==Verwysings== {{Verwysings|30em}} == Nog leesstof == * [https://www.amazon.fr/Samuel-Barber-nostalgique-entre-mondes/dp/2705681868/ref=sr_1_1?ie=UTF8&qid=1404059420&sr=8-1&keywords=samuel+barber+nostalgique Brévignon, Pierre. 2011. ''Samuel Barber, un nostalgique entre deux mondes''.] Paris: Editions Hermann. {{ISBN|978-2-7056-8186-9}}. * {{cite book|last=Broder|first=Nathan|title=Samuel Barber|location=Westport, Connecticut|publisher=Greenwood Press|year=1985|orig-year=1954|isbn=978-0-313-24984-6|ref=harv|postscript=none}}, herdruk van Schirmer, New York (1954). * Heinsheimer, Hans W. 1968. "The Composing Composer: Samuel Barber". ''ASCAP Today'' 2:7. * Henahan, Donal. 1975. "Juilliard Rehabilitating ''Antony and Cleopatra''". The New York Times (8 Februarie). * Heyman, Barbara B. 1992. ''Samuel Barber: The Composer and His Music''. New York en Oxford: Drukpers van die Universiteit van Oxford. {{ISBN|978-0-19-509058-1}}. * Heyman, Barbara B. 2001. "Barber, Samuel (Osmond)". ''The New Grove Dictionary of Music and Musicians'', tweede uitgawe, geredigeer deur Stanley Sadie en John Tyrrell. Londen: Macmillan Publishers. * Károlyi, Ottó. 1996. ''Modern American Music: From Charles Ives to the Minimalists''. Londen: Cygnus Arts; Madison [N.J.]: Fairleigh Dickinson University Press. {{ISBN|978-0-8386-3725-8}}; {{ISBN|978-1-900541-00-8}} (sagteband). * Lee, Douglas A. 2002. ''Masterworks of 20th-Century Music: The Modern Repertory Of The Symphony Orchestra''. New York: Routledge. {{ISBN|0-415-93846-5}} * Mostovoy, Marc. 2010. "[http://www.isobriselli.com/ Iso Briselli, Samuel Barber, and the Violin Concerto, op. 14: Facts and Fiction]". Iso Briselli-webtuiste. (Besoek op 8 Desember 2010) * Simmons, Walter. 2004. ''Voices in the Wilderness: Six American Neo-Romantic Composers''. Lanham, Md.: Scarecrow Press. {{ISBN|0-8108-4884-8}}. Sagteband, herdrukte uitgawe, Lanham, Md.: Scarecrow Press, 2006. {{ISBN|0-8108-5728-6}}. * Smith, Patricia Juliana. 2002. "[https://web.archive.org/web/20050411190345/http://www.glbtq.com/arts/barber_s.html Barber, Samuel]". ''glbtq: An Encyclopedia of Gay, Lesbian, Bisexual, Transgender, and Queer Culture'', geredigeer deur Claude J. Summers. Chicago: glbtq, Inc. * Staubrand, Jens. 2009. ''Kierkegaard International Bibliography: Music Works and Plays: Appendix: About The Seducers Diary and the Illness and Death of Søren Kierkegaard'', nuwe uitgawe. Kopenhagen: Eget Forlag; i kommission hos Forlaget Underskoven. {{ISBN|978-87-92259-91-2}}. * Valente, Erasmo. 1983. "A Spoleto rinasce Cleopatra". ''L'unità'' (27 Junie). * Wade, Graham. 2003. ''A Concise Guide to Understanding Music''. Pacific, MO: Mel Bay Publications. {{ISBN|978-0-7866-4981-5}}. * Warrack, John Hamilton, and Ewan West. 1992. ''The Oxford Dictionary of Opera''. Oxford en New York: Drukpers van die Universiteit van Oxford {{ISBN|0-19-869164-5}} * Wright, Jeffrey Marsh II. 2010. "The Enlisted Composer: Samuel Barber's Career 1942–1945". PhD diss. Chapel Hill: University of North Carolina at Chapel Hill. * Brévignon, Pierre. 2011. ''Samuel Barber, un nostalgique entre deux mondes''. Paris: Editions Hermann. {{ISBN|978-2-7056-8186-9}}. * Heyman, Barbara B. 1992. ''Samuel Barber: The Composer and His Music''. New York: Drukpers van die Universiteit van Oxford. {{ISBN|0-19-509058-6}} * Wittke, Paul. 1994. ''Samuel Barber''. G. Schirmer Inc. * Tuisblad van [http://www.samuelbarber.fr ''Capricorn''], the French Samuel Barber Society. (In Engels en Frans) * Article [http://www.americancenterfrance.org/front/index.php?&lvlid=13&dsgtypid=10&a=1&title=Music&lang=en "Barber, A Composer Between Two Worlds"], deur die Capricorn Society on American Center France * Smith, Patricia. [https://web.archive.org/web/20050411190345/http://www.glbtq.com/arts/barber_s.html Barber, Samuel]. * [http://www.fyne.co.uk/index.php?item=226 "Samuel Barber"], ''Fyne Times'' === Eksterne skakels === * [http://video.google.com/videoplay?docid=-171252879226640654# Anne Akiko Meyers performs the Barber Violin Concerto] * [https://web.archive.org/web/20030821015526/http://www.artofthestates.org/cgi-bin/composer.pl?comp=102 Art of the States: Samuel Barber] * [http://www.bbc.co.uk/radio3/discoveringmusic/listeninglibrary.shtml In the BBC Discovering Music: Listening Library] * [http://www.samuelbarberfilm.com ''Samuel Barber: Absolute Beauty'' – feature-length documentary film about the composer by H. Paul Moon] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Barber, Samuel}} [[Kategorie:Amerikaanse komponiste]] [[Kategorie:Amerikaanse militariste]] [[Kategorie:Amerikaners in die Tweede Wêreldoorlog]] [[Kategorie:Geboortes in 1910]] [[Kategorie:Sterftes in 1981]] dc2bpqjpfxzcfyttzumwjag0h395wc1 0 265261 2814578 2779587 2025-06-20T21:26:47Z BurgertB 2401 /* Televisiereekse */ 2814578 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Akteur | Naam = Cameron Britton | Beeld = | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1986|6|6}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur | Aktiewe jare = 2014–nou | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 5866359 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Cameron Britton''' (gebore 6 Junie 1986) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] akteur. Hy is bekend vir sy rolle in die rolprent ''The Girl in the Spider's Web'' (2018) en in die televisiereekse ''Stitchers'' (2015), ''Mindhunter'' (2017), en ''The Umbrella Academy'' (2019). == Filmografie == === Rolprente === * 2015: ''Day Out of Days'' * 2018: ''The Girl in the Spider's Web'' === Televisiereekse === * 2015: ''Stitchers'' * 2017: ''Mindhunter'' * 2019: ''The Umbrella Academy'' * 2022: ''[[The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window]]'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|5866359|Cameron Britton}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Britton, Cameron}} [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 21ste eeu]] l7hwmsof8ww25rlv0jjoeatbyid6lbf 2814580 2814578 2025-06-20T21:26:59Z BurgertB 2401 2814580 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Cameron Britton | Beeld = | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1986|6|6}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur | Aktiewe jare = 2014–nou | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 5866359 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Cameron Britton''' (gebore 6 Junie 1986) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] akteur. Hy is bekend vir sy rolle in die rolprent ''The Girl in the Spider's Web'' (2018) en in die televisiereekse ''Stitchers'' (2015), ''Mindhunter'' (2017), en ''The Umbrella Academy'' (2019). == Filmografie == === Rolprente === * 2015: ''Day Out of Days'' * 2018: ''The Girl in the Spider's Web'' === Televisiereekse === * 2015: ''Stitchers'' * 2017: ''Mindhunter'' * 2019: ''The Umbrella Academy'' * 2022: ''[[The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window]]'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|5866359|Cameron Britton}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Britton, Cameron}} [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 21ste eeu]] l5slp3mvqvzx419kkq0hhq2tqo2nnep 0 270052 2814544 2643270 2025-06-20T18:46:47Z Oesjaar 7467 /* Die 9 plaeEks. 6:27-10:27. */ Skakel 2814544 wikitext text/x-wiki {{Verdeel|Eksodus|Levitikus|Deuteronomium|Numeri}} {{Weesbladsy}} {{skoonmaak|probleem=Die artikel se inhoud moet geskuif word na die relevante artikels: [[Eksodus (Bybel)|Eksodus]], [[Levitikus]], [[Deuteronomium]], en [[Numeri]] |datum=15 Oktober 2019}} == Eksodus == Die boek Eksodus is die geskiedenis van Israel se geboorte as 'n nasie. Die verhaal word oorheers deur Moses. Dit is hy wat sy volk uit Egipte lei. Deur hom is die wet van God geopenbaar. Die boek word in 2 dele verdeel, nl. # Israel se bevryding uit slawerny in Egipte.<ref>Eks. 1-19.</ref> # Die openbaring van die wet en die bou van die tabernakel by Sinai.<ref>Gen. 20-40.</ref> == Levitikus == Levitikus is in wese 'n wetboek. Dit gaan hoofsaaklik oor Offers en die feeste. == Deuteronomium == Dit is die verslag van Moses se afskeidsredes aan Israel, op die vooraand van die intog in Kanaän, ongeveer 1260vC. == Numeri == Numeri dek 38 jaar in die geskiedenis van Israel: die tydperk van die omswerwing in die Sinai-woestyn. Dit begin 2 jaar na die vlug uit Egipte, en eindig op die vooraand van die intog in Kanaän. Die titel kom van die telling (sensus) van Israel. Dit begin en eindig met volkstellings. == Israel in Egipte<ref>Eks. 1-12:36.</ref> == === Agtergrond<ref>Gen. 1.</ref> === Byna 300 jaar het verloop sedert die dood van Josef. Jakob se mense is reeds sowat 370 jaar in Egipte. Hul vorige bevoorregte posisie bestaan nie meer nie. Hulle is nou 'n volk van slawe onder farao Ramses II en 'n dinastie wat lank reeds vergeet het wat Egipte aan Josef verskuldig is. Die bestaan van so 'n groot groep vreemdelinge<ref>Kyk Eks. 12:37.</ref> in sy grensgebiede stem die farao lank reeds onrustig. Hier is geleentheid om te verseker dat hulle nie moeilikheid maak nie. Die volk word verdeel in werkspanne om, onder toesig, modder uit te grawe en stene te maakvir die bou van nuwe stede. Maar ondanks die slawearbeid neem die bevolking se getalle toe. Die farao besluit om die probleem op 'n direkte wyse op te los,<ref>Gen. 1:15-22.</ref> net om deur die geloof van vroedvroue gefnuik te word. == Moses, Prins en Vlugteling<ref>Gen.2.</ref> == Alle Hebreeuse babaseuntjies moet in die Nyl verdrink word, lui die farao se bevel. Maar die Nyl kan ook 'n waterdigte mandjie laat drywe – en so word Moses se lewe deur sy moeder se vindingrykheid gered. Moses was 40 toe hy sy 1ste. Bevrydingspoging aangewend het<ref>Eks. 2:11-12.</ref> – met rampspoedge gevolge. Nog 40 jaar moes verloop voor die gebeurtenisse van hoofstuk 3.<ref>Hand. 7:23; Eks. 7:7.</ref> Die farao se dogter was waarskynlik sy dogter by een van sy bywywe, nie 'n prinses met koninklike bloed nie. Moses het waarskynlik in die harem groot geword, waar hy leer lees en skrywe het, en verskeie vaardighede en sportsoorte aangeleer het.<ref>Hand. 7:22.</ref> Die Midianiete<ref>Eks. 2:15.</ref> was afstammelinge van Abraham deur sy 2de vou, Ketura. Hulle was woestynbewoners. Moses kon skaars 'n beter leerskool vir sy woestyntrek met Israel gehad het as hierdie jare van nomadiese lewe. === Die brandende bos<ref>Eks. 3-4.</ref> === Moses is inderdaad in Sinai (Horeb), die presiese plek waar hy later die wet sou ontvang. God het vir Moses 'n grootse opdrag. Hy is die man wat die boodskap van God aan die farao sal oordra en sy volk na vryheid sal lei – maar die gesant is uiters onwillig. Hy opper die een beswaar na die ander, maar elkeen word deur God verwerp: # "Wie is ek dat ek dit...sou waag?" "Ek sal by jou wees."<ref>Eks. 3:11.</ref> # "Sê nou...hulle vra vir my: 'Wat is sy naam?' wat moet ek dan vir hulle sê?" God openbaar hom as die God van hulle voorvaders en God van die hede: "Ek is."<ref>Eks. 3:13.</ref> # "Sê nou (hulle) glo my nie?" God gee 3 tekens wat die volk sal oortuig.<ref>Eks. 4:1.</ref> # "...ek kan nie goed praat nie." God, sy Skepper, sorg dat hy kan praat<ref>Eks. 4:10.</ref> # "...stuur liewer iemand anders." Dit sal God nie doen nie, maar stuur Aäron saam.<ref>Eks. 4:13.</ref> Die buit uit Egipte<ref>Eks. 3:21ev.</ref> het later die tabernakel toegerus. Aäron<ref>Eks. 4:14.</ref> was 3 jaar ouer as Moses. Hy was waarskynlik gebore voor die farao se edik. Mirjam was die oudste. Moses het versuim om sy seun te laat besny, en God kan ongehoorsaamheid nie oor die hoof sien nie, selfs nie by 'n uitverkore nie. Sippora stel die saak reg en Moses se lewe word gespaar<ref>Eks. 4:24-26.</ref> === Farao wen die eerste ronde<ref>Eks. 5-6:12.</ref> === Die eerste versoek aan farao vererger die toestand en die volk keer hul rug teen hulle "bevryder." In sy vertwyfeling wend Moses hom weer na sy God. Dit is bekend dat selfs gewone mense vryelik toegang gehad het tot farao Ramses II. Omdat Moses in die harem grootgeword het, kon hy te meer aanspraak maak op Ramses se aandag. === Moses en Aäron se geslagsregister<ref>Eks. 6:13-26.</ref> === Soos dikwels in die Skrif, is die lys selektief. Dit toon aan dat Moses en Aäron afstammelinge van Jakob was deur die geslag van Levi. Die lys dek die periode van Israel se verblyf in Egipte. === Die 9 plae<ref>Eks. 6:27-10:27.</ref> === Farao het Moses se versoek aangehoor en verwerp. Hy het getoon watter soort man hy is: <blockquote>En wie is die Here nogal...? Ek ken die Here nie...en ek sal Israel nie laat gaan nie."<ref>Eks. 5:2.</ref></blockquote>God stuur nou 'n reeks strafgerigte om die farao en sy mense te leer wie Hy is, en om die omvang van sy mag aan hulle te toon. 9 keer laat God Homself geld en die farao, sy towenaars en al die gode van Egipte is magteloos teen sy strawwe. # Die Nyl, lewensaar van volk se ekonomie en aanbidding, verander in bloed. Al die visse sterf.<ref>Eks. 7:14-24.</ref> # 7 dae later begin die paddas skuiling vind in die huise<ref>Eks. 7:25-8:15.</ref> # Muggies teister Egipte, die muggies wat uitgebroei het tussen die karkasse van die dooie visse en paddas.<ref>Eks. 8:16-19.</ref> # Daarna is dit die [[steekvlieë]] se beurt.<ref>Eks. 8:20-32.</ref> # Toe breek daar pes onder die Egiptenare se vee uit.<ref>Eks. 9:1-7.</ref> # Daarna word die Egiptiese mense en diere met swere, wat aanhoudend etter, bestraf.<ref>Eks. 9:8-12.</ref> # Hierna vold hael, wat alles wat buite was, stukkend geslaan het.<ref>Eks. 9:13-35.</ref> # Hierna het 'n ooste wind springkane gebring na Egipte. Die land was toe onder hulle en dit was donker. Hulle het elke groen sprietjie opgevreet.<ref>Eks. 10:1-20.</ref> # Hierna het die Here 3 dae donkerte oor Egipte gestuu.<ref>Eks. 10:21-27.</ref> === Dood van eersgeborenes: die paasfees<ref>Eks. 10:28-12:36.</ref> === Die voorspel is verby. God se waarskuwings<ref>Eks. 4:22-23.</ref> sou binnekort bewaarheid word. Maar wat vir farao en sy mense die einde is, is vir Israel die begin. Die dag wat God die dood oor al die eersgeborenes van die Egiptenare gebring het en sy eie volk bevry het, sou deur al die eeue heen onthou word. 'n Nuwe fees is ingestel en 'n nuwe godsdienstige jaar is ingestel. Die paaslam versinnebeeld God se beskerming en voorsorg vir sy volk Israel, sy eersgeborene. Die bitterkruie herinner aan hul lyding in Egipte, die plat, ongesuurde brode aan die haas waarmee hulle moes vertrek. Nietemin vertrek hulle nie met leë hande nie. Vir die lang jare van slawerny word in 'n mate vergoed deur die klere en juwele waarmee die Egiptenare, nou gretig om hulle te sien gaan, die Israeliete oorlaai. == Uit Egipte na Sinai<ref>Eks. 12:37-19:25.</ref> == === Die reis begin<ref>Eks. 12:37-13:21.</ref> === Soos God voorspel het<ref>Gen. 15:13-14.</ref> is Israel vry na 4 eeue in 'n vreemde land.<ref>Van ongeveer 100vC tot 1300 of 1290vC.</ref> Die reis na die grens begin. Maar eers is daar verdere voorskrifte oor die viering van die paasfees, wie daaraan mag deelneem en waar dit moet plaasvind. Verder moet dit op tweërlei wyse herdenk word: # Vir 7 dae na die paasfees moet die volk ongesuurde brood eet ter herdenking van hul haastige vertrek uit Egipte; # Aangesien Israel se vryheid deur die dood van die eersgeborenes van Egipte "gekoop" is, behoort die eersgeborenes van Israel in 'n spesiale sin aan God en moet hulle van Hom "tergluggekoop" word. === Agtervolging en ramspoed<ref>Eks. 14.</ref> === Vasgekeer tussen die see en die farao se krygsmagte, kom Israel vir die 1ste keer voor 'n groot geloofstoets te staan – en raak paniekerig. Terwyl God die waters terugdtyf sodat die volk veilig kan deurgaan, en die vloedgolf op die farao se leër laat afstort, leer Israel die waarheid van Moses se woorde:<blockquote>"Die Here sal vir die julle veg."<ref>Eks. 14:14.</ref></blockquote> === Moses se oorwinning<ref>Eks. 15:1-21.</ref> === As 'n oorwinning ooit verdien het om vir die nageslag opgeteken te word, is dit hierdie een. Moses lei sy mense in 'n triomfantelike lofsang. God het Israel gered. Hy het hul vyande vernietig. Mirjam en al die vroue neem die refrein op en dans van vreugde. Die lied is 'n pragtige voorbeeld van ou semitiese poësie. == Israel in die woestyn in Sinai<ref>Eks. 19; Num. 1-10:10.</ref> == Soos God beloof het,<ref name="10 gebooie" /> lei Moses die volk van God na die berg Sinai. Hier wil God sy verbond met Israel sluit. Donderweer, vuur, aardbewings en weerlig kondig God se teenwoordigheid aan en toon sy mag. === Die algemene sensus<ref>Num. 1.</ref> === Die doel van die sensus was om 'n lys te maak van al die manne ouer as 20 wat geskik is vir militêre diens. Die Leviete is uit hoofde van hul ander pligte uitgesluit.<ref>Sien Num. 3.</ref> Moses en Aäron, die godsdienstige en siviele leiers, is in bevel van die sensus, bygestaan deur een verteenwoordiger van elke stam. In die 2de sensus<ref>Num. 26.</ref> wat 38 jaar later, na die dood van Aäron gehou is, neem sy seun Eleaser sy plek in. Die latere syfer was effens minder as hier. In Egipte het die bevolking vinnig aangewas, maar nou word die groei beperk deur die moeilike toestande in die woestyn en die oordele wat hul ongehoorsaamheid oor hulle bring. === Die kamporde<ref>Num. 2.</ref> === Wanneer die volk getrek het, het die 3 oostelike stamme, onder leiding van Juda, voor getrek. Die Gerson en Merarigroep het die tabernakel gedra, daarna het Ruben, Simeon en Gad gekom, gevolg deur die Kehatgroep met die heiligdom. Die noordelike stamme, Dan, Aser en Naftali, het die agterhoede gevorm. Die stamhoofde was dieselfde as wat met die sensus gehelp het. Ramses II van Egipte het dieselfde reghoekige formasie in sy Siriese veldtog gebruik, dus lyk dit of Moses sy vroeëre militêre opleiding in Egipte goed gebruik het. Die vaandels<ref>Num.2:2.</ref> was volgens tradisie 'n leeu vir Juda, die kop van 'n mens vir Ruben, 'n os vir Ruben en 'n arend vir Dan. === God kies die Leviete vir spesiale diens<ref>Num. 3.</ref> === God se aanspraak op die eersgeborenes strek terug na die nag van die paasfees.<ref>Eks. 12.</ref> Nou aanvaar God die Leviete in plaas van die eersgeborenes van die hele Israel. Die oorblywendes wat nie deur Leviete verplaas kon word nie, is met geld losgekoop. === Die Leviete ontvang hulle opdragte<ref>Num. 4.</ref> === Die 2de sensus van Leviete noem diegene tussen 30 en 50 jaar wat vir diens in die tabernakel in die in aanmerking gekom het. Die ouderdomsbeperkings het van tyd tot tyd verskil.<ref>Kyk Num. 8:24 en 1 Kron. 23:24.</ref> Die Kehatgroep is verantwoordelik om die heilige voorwerpe van die heiligdom te dra nadat die priesters hulle uitmakaar gehaal en bedek het.<ref>Num. 1-20.</ref> Die Gersongroep was in bevel van die vervoer van die gordyne en bedekkings van die tabernakel en voorhof onder toesig van Itamar.<ref>Num. 4:21-28.</ref> Die Merarigroep moes die raamwerk – pilare, penne, koorde – in stand hou en vervoer, ook onder toesig van Itamar. Waens wat deur 'n span osse getrek was, was aan die Gerson- en Merarigroepe voorsien.<ref>Num. 4:29-33 en 7:7-8.</ref> === Verskeie wette; die wet oor jaloesie<ref>Num. 5.</ref> === Alle onreines is uit die kamp gestuur.<ref>Num. 5:1-4.</ref> Wanneer iemand 'n medemens benadeel moet hy/sy hul sonde bely en moet die volle skade plus 'n 5de teruggee word en moet ook nog 'n ram voorsien waarmee die priester vir die skuldige versoening moet doen.<ref>Num. 5:5-8..</ref> Die offergawes wat die Israeliete na die priester bring vir die diens van die Here, behoort aan die priester. Die gewyde gawes wat iemand bring, bly sy eie, maar wat die priester toekom, moet aan hom gegee word.<ref>Num. 5:9-10.</ref> Die ondersoek na vermeende ontrouheid word beskryf. Verhore van die aard was in die ou dae nie so buitengewoon nie, en hulle is ook bekend in Indië en Afrika.<ref>Num. 5:11-31.</ref> === Voorskrifte vir die Nasireër<ref>Num. 6:1-21.</ref> === 'n Spesiale gelofte gee aan die Nasireër spesiale status. Die sigbare tekens van toewyding aan God was: # onthouding van wyn en sterk drank; # ongesnyde hare; # spesiale sorg om besoedeling by wyse van kontak met 'n dooie liggaam te voorkom. Hierdie gelofte was gewoonlik vir 'n beperkte tyd, maar Simson byvoorbeeld het 'n lewenslange gelofte gehad.<ref>Rigt. 13-16.</ref> === Prieserlike seën<ref>Num. 6:22-27.</ref> === Die Here het vir Moses gesê: Aäron en sy seuns moet die volgende sê as hulle die Israeliete seën:<blockquote>"Die Here sal julle seën en julle beskerm; die Here sal tot julle redding verskyn en julle genadig wees; die Here sal julle gebede verhoor en aan julle vrede gee."</blockquote><blockquote>"So moet die priesters my Naam oor die Israeliete uitroep, en Ek sal hulle seën."</blockquote> === Die ontevredenheid begin<ref>Eks. 15:22-17:7.</ref> === Dit duur nie lank nie of die klagtes begin. In Egipte was vis, vrugte en groente volop en ook geen skaarste aan water nie. Maar in die woestyn word die volk gou honger en dors en rebels. Die wyse waarop God in hul behoeftes voorsien, is daarop gemik om hulle gehoorsaamheid te leer, en om in daaglikse afhanklikheid van Hom te lewe. Die presiese roete van die trek is nie bekend nie. Omdat hulle nie voorbereid was vir 'n ontmoeting met die Filistyne nie, het hulle suidwaarts na Sukot getrek, noord gedraai voordat hulle deur die Rietsee gegaan het, en toe weer suidwaarts gedraai en aan die westekant van die Sinai-skiereiland verby gegaan. === Slag teen die Amelekiete<ref>Eks. 17:8-16.</ref> === Josua, lei 'n uitgesoekte mag teen hierdie nomadiese afstammelinge van Esau. Maar die oorwining is aan God en Moses se bemiddeling, te danke.. === Jetro se raad<ref>Eks. 18.</ref> === Leierskap is 'n swaar verantwoordelikheid en Jetro se voorstel dat die stelsel gereorganiseer en pligte gedelegeer word, is prakties en logies. Op Godsdienstige gebied leer Jetro weer van Moses<ref>Eks. 18:8-11.</ref> Dit is nie duidelik wanneer Sippora teruggekeer het nie. == God se wet vir Israel; bou van die tabernakel<ref>Eks. 20-40.</ref> == === Die 10 gebooie<ref name="10 gebooie">Eks. 20:1-21.</ref> === Hierdie samevatting van God se wette is die hoogtepunt van God se verbondsooreenkoms met sy volk. Hierin word die basiese etiese norme wat vir alle mense deur al die eeue heen geldig is uiteengesit. Die 1ste vier gebooie handel oor die mens se verhouding tot God en die laaste ses oor die verhouding van mens teenoor mens: # God is nommer 1 – daar is nie ander gode nie; # Daar mag nie 'n beeld of afbeelding van God gemaak word nie; # God se Naam mag nie ydelik gebruik word nie; # Die 7de dag is 'n rusdag (Sabbat) dan mag geen werk gedoen word nie; # Eer jou vader en moeder dan sal jy lank bly lewe in die land wat die Here, jou God, vir jou gee; # Jy mag nie moord pleeg nie; # Jy mag nie egbreuk pleeg nie; # Jy mag nie steel nie; # Jy mag nie vals getuienis teen 'n ander gee nie. # Jy mag nie begeer nie. In die Nuwe Testament het God hierdie gebooie uitgebrei en in 'n opsomming<ref>Matt. 22:37-40.</ref> dit die liefdesgebod genoem. Die 10 woorde is opgestel volgens die standaardpatroon van ooreenkomste in die Nabye Ooste: # Titel – identifisering van die opsteller van die verbond;<ref>Eks. 20:2a.</ref> # Historiese proloog. Beskrywing van die verhouding tussen die partye in die verlede;<ref>Eks. 20:2b.</ref> # Verpligtinge, seëninge en vloeke.<ref>Eks. 20:5, 7b.</ref> === God se regskode vir Israel<ref>Eks. 20:22-23:33.</ref> === Hierdie afdeling bekend as “die boek van die verbond” is die oudste bestaande weergawe van die Joodse wet. Dit bestaan uit “regsuitsprake” en “statute”. Alhoewel dit formele ooreenkomste toon met ander antieke regskodes uit Wes- Asië, het die Joodse regskode verskeie onderskeidende kenmerke: # Die hele kode berus op die gesag van God, nie op die van die koning nie; # Daar word geen onderskeid gemaak tussen sivele en godsdienswette nie; # Dieselfde wet geld vir almal; # Die verhewe siening van die menslike lewe spreek uit die duidelik omlynde strawwe – een oortreding, een straf. Die wetgewing sien vooruit op die gevestigde landbou-gemeenskap van die volk in Kanaän – tot nog toe het Israel se opstandigheid hom nog nie tot 40 jaar in die Sinai-skiereiland verdoem nie. Hierdie afdeling kan as volg opgesom word: # Algemene voorskrifte rakende aanbidding<ref>Eks. 20:22-26.</ref> # Siviele wette:<ref>Eks. 21:1-23:13.</ref> ## Regte van slawe<ref>Eks. 21:1-11.</ref> ## Manslag en liggaamlike letsels<ref>Eks. 21:12-32.</ref> ## Besering, diefstal en beskadiging van eiendom<ref>Eks. 21:33-22:15.</ref> ## Sosiale en godsdienstige verpligtinge<ref>Eks. 22:16-31.</ref> ## Regverdigheid en menseregte<ref>Eks. 23:1-13.</ref> # Wette rakende die drie hoof feeste: ## Ongesuurde brode ## Eerste vrugte ## Oes<ref>Eks. 23:20-33.</ref> Hierdie voorskrifte is 'n gedetailleerde uiteensetting van die opsomming in Eks. 20:1-17. === Die verbond word bekragtig<ref>Eks. 24.</ref> === Met 'n spesiale offerande gevolg deur 'n verbondsmaal wat die verteenwoordigers van die volk in die teenwoordigheid van God eet, word die volk se instemming met die verbond formeel beseël. Die bloed wat op die volk en op die altaar gesprinkel word, verenig die twee partye in die ooreenkoms Dit is 'n wedersydse belofte, op straf van die dood, om die ooreenkomste na te kom. === Instruksies vir bou van die tabernakel<ref>Eks. 25-27.</ref> === As sigbare bewys dat israel sy volk is, by wie Hy altyd wil wees, gee God aan Moses instruksies om vir Hom 'n spesiale tent te bou. Sy tuiste onder hulle moet soos hulle s'n lyk. Hy sal hulle lei en orals vergesel – en hulle sal weet dat Hy geen plaaslike afgod is wie se mag tot Sinai beperk is nie. Draagbare opslaantent-tempels soortgelyk aan die tabernakel is reeds vroeër in Egipte gebruik. Alhoewel die tabernakel hier uitvoerig beskryf word, ontbreek daar tog sekere praktiese besonderhede – dit is nie 'n volledige bloudruk nie. So weet ons byvoorbeeld nie of die tentdak plat was of op pale gerus het nie. Die rekonstruksie toon die basiese struktuur en die plasing van die tempelvoorwerpe. Die raamwerk van die eintlike tent was behang met aanmekaargewerkte linne gordyne. Hieroor is 'n laag bokhaar getrek en heelbo twee waterdigte lae van rooi gekleurde ramsvelle en robbevelle. Baie van die stowwe wat gebruik is, was nog uit Egipte afkomstig. Die Israeliete het dit vrywillig afgestaan sodat die tent van God Hom so waardig moontlik sou wees. In die dae voor daar banke was, was dit prakties om rykdom in juwele te omskep aagesien laasgenoemde maklik gedra en vervoer kon word. In die Sinai-woestyn is hout skaars; die akasia is een van die weinige boomsoorte wat daar groei. Die velle was afkomstig van hul eie troppe en van robbe uit die Rietsee. Die mense van die Nabye Ooste was bedrewe in die kuns van spin, weef en die gebruik van natuurlike kleurstowwe. Skarlaken van die cochenille-kewer en purper vir die rykes van die purperslak. Fyn borduurwerk is ook gedoen. Edel- en halfedelstene is gegrond, geslyp en gegraveer. Goud en silwer is self gesmee en verwerk in sierade met fyn en ingewikkelde ontwerpe. God het al die kunsvaardighede van sy men betrek by die oprigting van die tabernakel. === Die priesters en hul pligte<ref>Eks. 28-30.</ref> === Die tent van God was vol heerlikheid en lieflikheid, daarom moes sy priesters paslik geklee wees. Sy klere moes "waardig" en "mooi" wees – nie om sy eie ontwil nie, maar soos dit die Een wat hy dien en verteenwoordig, toe kom. Die edelstene waarop die name van die 12 stamme gegraveer is, dui op sy ander funksie, as verteenwoordiger wat sy volk se skuld versoen. Urim en tummin:<ref>Eks. 28:30.</ref> Twee voorwerpe wat "ja" en "nee" moes voorstel. Presies hoe hul gebruik is om God se wil te leer ken, is nie bekend nie. Die klokkies aan die soom van Aäron se kleed was waarskynlik om te verhoed dat hy God se teenwoordigheid onaangekondig betree. Die weiding: alles omtrent die omslagtige en ingewkkelde ritueel onderstreep God se andersheid. Hy sal met sy volk wees, maar van familiaritet is daar geen sprake nie. Slegs op dié wyse deur hom bepaal, mag die mens tot hom nader. Sonde diskwalifiseer die mens onmiddellik om in God se teenwoordigheid te verskyn. Elke priester en elke voorwerp moet spesiaal afgesonder word vir sy diens. Dus moet Aäron en sy seuns gereinig, gekleed en hulle sondes versoen word voordat hulle, hul amp mag aanvaar. So lê die lewende God self die orde van die erediens was en bepaal die voorwaardes waaronder hy onder sy mense sal kom woon. === God kies sy vakmanne<ref>Eks. 31:1-11.</ref> === Wanneer God iemand vir 'n spesiale taak kies, sorg hy ook dat hy daarvoor toegerus word. Vers 3 is die vroegste verwysing na die werk van die Heilige Gees. === Sabbatwet<ref>Eks. 31:12-18.</ref> === Die manier waarop die sabbat onderhou word, is 'n maatstaf van die volk se geesteswelsyn. Hulle gehoorsaamheid hierin is 'n toetssteen vir hul gehoorsaamheid aan God in ander opsigte. === Aanbidding van die goue kalf<ref>Eks. 32.</ref> === Skaars ses weke na hul ooreenkoms met God, en die volk skreeu al klaar om 'n afgodsbeeld uit Egipte. Wat nog erger is, God se hoëpriester maak nie alleen die kalf nie, maar hy identifiseer dit ook met God. Vir diegene wat die verbond verbreek, is daar net een straf, die dood, maar deur die opofferende bemiddeling van Moses word die volk van uitdelging gered. Die stukkende kliptafels getuig dramaties van die verbreking van die verbond. Sonde soos hierdie kan nie ongestraf bly nie. Moses se eie stam, die Leviete, moet God se straf uit deel. === Moses bid weer<ref>Eks. 33.</ref> === God breek nie 'n belofte nie, maar die volk het sy teenwoordigheid verbeur. Wat beteken die beloofde land sonder God? Weereens bid Moses vir sy volk in krisis. Aangemoedig deur God se antwoord, smeek Moses om 'n persoonlike openbaring van God in al sy heerlikheid. === Die verbond word hernieu<ref>Eks. 34.</ref> === Nuwe tafels word gegraveer as bewys dat God die verbond hernieu. Hierdie besondere keuse van wette is beĭnvloed deur die onlangse afgodediens van israel, en ook met die gedagte aan versoekings waaraan hulle later deur die Kanaänitiese semitiese godsdiens blootgestel sal word. Israel se eersgeborenes behoort aan God, maar word van hom "teruggekoop" – kinderofferhandes soos in Kanaän is ongeoorloof. Gedurende die besige saai- en oesseisoen moet hulle nie versuim om die sabbat te onderhou nie. Die eerstelinge van die oes moet na God gebring word, want dit is hy wat die grond vrugbaar maak. 'n Bokkie mag nie, soos in Kanaän in sy moeder se melk gekook word om onvrugbaarheid in die hand te werk nie. Nadat moses so lank met God verkeer het, blink sy gesig van God se heerlikheid wanneer hy die na die volk terugkeer.<ref>Vgl. 2 Kor. 3:18.</ref> === Die tabernakel word opgerig<ref>Eks. 35-40.</ref> === Die vakmanne spring aan die werk, die volk se geskenke stroom in, en die tabernakel word gebou, met al sy toerusting, presies volgens God se bloudruk. Die priesters se klere word gemaak en Aäron en sy seuns word vir die wydingsdiens gesalf. God bewys sy goedkeuring deur die wolk, sigbare teken van sy teenwoordigheid, op die tabernakel te laat rus en dit met sy heerlikheid te vervul. Vir 300 jaar sou dit die sentrum van aanbidding bly. == Die offerandes<ref>Lev. 1-7.</ref> == Die priesters en die volk ontvang opdrag oor 5 verskillende offerandes: # Brandoffer:<ref>Lev. 1:6, 8-13.</ref> die enigste offer waar die hele dier verbrand is; 'n teken van toewyding; # Die graanoffer:<ref>Lev. 2; 6:14-18.</ref> is dikwels saam met die brand- en dankoffer gebring; # Die maaltydoffer:<ref>Lev. 3; 7:11-36.</ref> herstel van gemeenskap tussen God en die een wat die offer bring; # Die sondeoffer:<ref>Lev. 4:1-5; 5:13; 6:24-30.</ref> is gebring om vergifnis te verkry. Die verhouding tussen hierdie offer en die skuldoffer is nie duidelik nie. Algemeen gesproke, het die sondeoffer skynbaar verwys na oortredings teen God, en die skuldoffer na sosiale misdrywe. (Sonde teen ander was sonde teen God).<ref>Lev. 6:2.</ref> # Die skuldoffer:<ref>Lev. 5:14-6:7; 7:1-10.</ref> daar was 'n vaste rituele patroon. Die aanbidder het sy offerande ('n dier wat fisiek volmaak was uit sy trop of kudde, of in die geval van 'n arm man, duiwe) na die voorhof van die tabernakel gebring. Hy het sy hand daarop gelê om te kenne te gee dat die dier sy plek inneem, en dit geslag. (As dit 'n openbare offer was, het die priester dit gedoen). Die priester het die bloed teen die altaar gesprinkel. Hy het 'n bepaalde deel (of in die geval van 'n brandoffer, die hele dier verbrand. Die oorblyfsels is dan deur die priesters en hul gesinne, (of in die geval van 'n dankoffer) die priester saam met die aanbidders geëet. Offerandes van die een of ander aard was 'n algemene gebruik onder die ou volke, en Israel se offerandes het in 'n mate ooreengekom dié van sy bure. == Wette vir daaglikse lewe: reinheid en onreinheid<ref>Lev. 11-15.</ref> == Ons is vandag beter in staat om die gesonde beginsels van higiene, dieet en medisyne wat in hierdie wette uitdrukking vind, te verstaan en in te sien, as die Israeliete in daardie tyd. God werk in en deur die prosesse wat hy in die natuurlike wêreld ingebou het. === Voedselwette: rein en onrein diere<ref>Lev. 11-15.</ref> === Israel mag die volgende diere eet: # Diere wat gesplitste kloue het en herkou; # Seediere wat vinne en skubbe het; # Voëls (Behalwe dié wat verbied is); # Insekte wat tot die vier klasse van die sprinkaanfamilie behoort. Verbode is: # Vleisetende diere – wat maklik infeksie oorgedra het in 'n warm klimaat waar vleis gou bederf het; # Varkvleis – veral gevaarlik in hierdie verband. Varke is ook draers van allerhande parasiete; # Ongediertes en roofdiere – waarskynlik draers van siektes; # Skulpdiere – selfs vandag veroorsaak hulle dikwels voedselvergiftiging en enteritis. Verse 32 tot 40 is 'n uiteensetting van maatreëls om die besoedeling van voedsel- en watervoorrade te voorkom. Dieselfde beginsels geld nog in hedendaagse openbare gesondheidsregulasies. == Die groot versoendag<ref>Lev. 16.</ref> == Die 10de van die sewende maand (September/Oktober) sou die jaarlikse versoendag vir die volk wees. Dit was die enigste dag waarop Aäron toegelaat is om die binneste deel van die tabernakel in te gaan, waar die verbondsark gehuisves was. Voor hy kon ingaan, moes hy eers vergifnis en reiniging van sy eie sonde ontvang. Eers dan kon hy die tabernakel reinig en vir die sonde van die volk offer. == Die feeste<ref>Lev. 23.</ref> == Israelse spesiale feeste, soos die weeklikse sabbat, weerspieël 'n patroon van sewes wat terug verwys na God se heiliging van die sewende dag by die Skepping. # Die sabbat: een rus dag uit elke sewe; # Paasfees, wat gevolg is deur die sewedaagse fees van die ongesuurde brode (Maart/April); # Eerste vrugte (April), wat sewe weke later gevolg is deur; # Fees van die weke (pinkster): die oesfees (Junie); # Die nuwejaarsfees: die eerste van drie feeste in die sewende maand (September/Oktober); # Die versoendag; # Die huttefees: 'n voortdurende herinnering aan die dae toe die volk in tente gewoon het na hulle verlossing uit Egipte. == 7de en 50ste jaar: sabbats- en hersteljaar<ref>Lev. 25.</ref> == Die patroon van sewes wat in die feeste weerspieël word, word nou uitgebrei tot die grond. Een uit elke sewe jaar moet die grond braak lê,' n jaar waarin die volk, vry van baie van hulle gewone werk, in God se wet onderrig moet word.<ref>Deut. 31:10ev.</ref> Die 50ste jaar wat op die sewende volg, is 'n bykomende braakjaar vir die grond, wat dan aan die oorspronklike eienaar daarvan teruggegee word. Dit is 'n tyd wanneer vryheid en eiendom van diegene wat swaarkry aan hulle teruggegee word. Die hersteljaar het dus 'n dubbele doel: dit herinner die volk daaraan dat die grond aan God behoort, en dit verhoed dat net die rykes grondbesitters word. == Geloftes en tiendes<ref>Lev. 27.</ref> == Eersgebore seuns, die eerstelinge van kuddes en troppe en die eerste vrugte van die oes behoort aan God. Hy aanvaar 'n gedeelte as die geheel. Een tiende van alle vee en produkte behoort ook aan Hom. Buite en behalwe bogenoemde kon mense ook individuele besittings aan God wy as 'n toegwyding of dankoffer. Normaalweg sou dit terug gekoop word teen hulle vaste waardasie plus een vyfde. == Van Sinai na Kades<ref>Num. 10:11-12:16.</ref> == Nadat God aan Moses al die instruksies gegee het, was Istrael reg om te vertrek. Dink net aan die mooi gesig, met die priesters, die leviete en al die stamme met hulle hulle embleme. Sowat drie weke na die sensus word die kamp opgebreek en hulle vertrek vanaf die berg Sinai. Moses se swaar vergesel hulle as 'n gids. Die teenwoordigheid en leiding van die Here is weer 'n onbetwisbare feit.<ref>Num. 10:33-36.</ref> === Klagtes oor die eentonige dieët<ref>Num. 11.</ref> === Aan die begin het die manna soos heuningkoek gesmaak. Nou laat die eentonigheid daarvan dit soos saagsels in die keel vassteek. Die herinnering aan die vis en groente wat in die Egiptiese delta so volop was, laat die mond water. God gee hulle wat hulle wil hê tot hulle siek is daarvan. En daarmee oordeel hy hulle gesindheid agter al die gekla. === Miriam en Aäron kom in opstand<ref>Num. 12.</ref> === Die werklike twispunt is nie Moses se huwelik nie, maar sy leiersposisie. Aangesien Miriam die een is wat gestraf moet word, was sy vermoedelik die aanhitser. Moses bly stil, maar God se antwoord is 'n merkwaardige huldeblyk aan hierdie man. == In die gebied van Kades<ref>Num. 13-20:21.</ref> == Daar is min besonderhede, maar dit lyk asof die grootste gedeelte van 38 jaar – 'n hele geslag – in hierdie gebied deurgebring is. === Die 12 spioene; muitery<ref>Num. 13-14.</ref> === Uit Deuteronomium 1:19 – 25, is dit duidelik dat Moses van plan was om dadelik op te trek na die beloofde land. Dit was die volk se voorstel dat hulle spioene vooruit moet stuur. Moses, het ongetwyfeld later gewens dat hy liewer nie na hulle geluister het nie. Die twee gelowige manne gee die ware vertolking van die feite,<ref>Num. 13:30.</ref> die volk luister na die 10 doemprofete, met hulle stories oor reuse. God, en die goeie land, word vergeet. Met die doel binne bereik, sny 'n hele geslag hom af van alles wat aan hom beloof is. Moses se gebed in hierdie omstandighede is aangrypend. Ten spyte daarvan dat slegs die ingryping van God hom van steniging red, is hy hier besig om te pleit vir die lewe van 'n hardnekkige volk wat hom niks anders as probleme besorg het nie. Herhaalde kere staan hy tussen Israel en algehele uitwissing.<ref>Eks. 32:7-14; Num. 11:1-2; 16:41-48; 21:5-9.</ref> Deur sy pleidooi onderwerp by hom aan dieselfde vonnis wat oor hulle uitgespreek is. Kaleb het nooit sy volkome vertroue in God verloor nie. 45 jaar later, op die ouderdom van 85 jaar, kies hy die Enakitiese gebied as sy deel. === Verskeie wette === Num. 15:1-31: offerandes wat na die verowering van kanaän gebring moes word. Num. 15:32-36: die erns van sabbatskending. Num. 15:37-36: die klossies aan die some van die klere was om Israel te herinner aan God en sy gebooie. === Opstand van Korag, Datan en Abiram<ref>Num. 16.</ref> === Hierdie onheilige verbond rig 'n dubbele aanval. Korag, die Leviet, is gegrief oor Aäron se monopolie van die priesterskap.<ref>Num. 16:10b.</ref> Datan en Abiram kla Moses aan van hoogwaardigheid en onvermoë om hulle in die beloofde land te bring.<ref>Num. 16:13-14.</ref> Maar in wese is dit 'n aanval op God en dit is God wat die opstand onderdruk. === Aäron se kierie dra vrugte<ref>Num. 17.</ref> === Soos alle wonderwerke in die Bybel, het hierdie een 'n baie praktiese doel. Almal kan sien waar die keuse van God val, en daarmee word 'n einde aan die geskil gemaak. === Regte van die priesters; reinigingseremonie<ref>Num. 18-19.</ref> === Nog die priesters, nog die Leviete het 'n erfdeel in die land. In plaas daarvan, gee God aan die priesters die oorblyfsels van al die offerandes, saam met die eerstelinge van die oes, kuddes en troppe. Die Leviete ontvang die tiendes van die volk (van vee en produkte) waarvan hulle op hul beurt een tiende aan die priesters gee. Die verbranding van 'n rooi koei<ref>Num. 19:1-10.</ref> dien tot reiniging wanneer 'n dooie liggaam aangeraak is, soos 'n verse 11 – 22 beskryf word. Om die risiko van toevallige besoedeling te verminder, is grafte later gepleister.<ref>Matt. 23:27.</ref> === Dood van Miriam; water uit die rots<ref>Num. 20:1-13.</ref> === Miriam, Aäron<ref>Deut. 20:25ev; 33:38ev.</ref> en Moses<ref>Deut. 34:5-8.</ref> het almal in dieselfde jaar gesterf – net voordat Kanaän binnegegaan is. Byna 38 jaar het verloop sedert Numeri 13:1. Verse 2 tot 13: Moses se sonde is skynbaar dat hy nie God die eer gegee het vir die watervoorraad nie. So verbeur hy die reg om die beloofde land in te gaan. Selfs die grootste van die dienaars van God kan, na 'n lang leeftyd van vertroue en gehoorsaamheid, nog faal. Niks kan skynbaar die volk laat ophou mor nie. Hulle het gekla toe hulle uit Egipte getrek het, en hulle kla nog steeds, na al die jare waarin God voorsien het. === Edom weier deurtog<ref>Num. 20:14-21.</ref> === U Broer israel<ref>Num. 20:14.</ref> is nie slegs 'n segswyse nie; die Edomiete was afstammelinge van Esau, Jakob se broer. Die koningspad:<ref>Num. 20:17.</ref> Edom se weiering om Israel te laat deurtrek, beteken dat hulle 'n lang ompad suidwaarts moes volg. == Ompad om Edom<ref>Num. 20:22-21:35.</ref> == === Die dood van Aäron === Horberg is moontlik Jebel-Madeira, noord-oos van Kades, aan die noordwestelike grens van Edom. === Oorwinnings oor Arad en Sihon; die giftige slange<ref>Num. 21.</ref> === Klagtes begin weer op die trek suidwaarts na die [[Golf van Akaba]] (hier die Rietsee) om die gebied van Edom. Jesus verwys na die koperslang om sy eie dood aan Nicodemus te verduidelik.<ref>Joh. 3:14.</ref> In die woestyn kon die volk slegs daarna kyk om gesond te word. Die put:<ref>Num. 21:16.</ref> Water is in sommige dele van die Sinai skiereiland en suidelike deel van Transjordania net onder die oppervlakte geleë. Die Israeliete kon dikwels net vlak gate grawe om water te kry. == Israel op die vlaktes van Moab<ref>Num. 22-36.</ref> == === Balak en Bileam; Israel word geseën<ref>Num. 22-24.</ref> === Terwyl die Israeliete hulle laer op sy grense opslaan, laat roep die koning van Moab Bileam uit Petor om sy vyande te kom vervloek. Dit was gewone roetine vir die profeet in daardie tyd, toe almal geglo het aan die krag van woorde om gebeure te beïnvloed. Wat verbasend is, is die onthulling dat God self Bileam se bron van kennis is. En nog omkopery, nog dreigemente sou hom laat afwyk van die waarheid soos God dit aan hom geopenbaar het. Drie keer volg hulle dieselfde ritueel.<ref>Num. 22:41-23:10; 23:13-24; 23:27-24:9.</ref> Die uitspraak oortref almal<ref>Num. 24:15-24.</ref> – 'n merkwaardige voorspelling van Israel se toekoms. Die voorval met die esel: god se doel is skynbaar om Bileam so te beïndruk dat, afgesien van hoe Balak hom bearbei, die profeet by die waarheid sal hou. Die oorsprong van hierdie orakels: dit is nie bekend hoe dit gebeur het dat hierdie uitsprake in Numeri ingesluit is nie. Maar linguistiese en ander faktore dui daarop dat die orakels teen die 12de eeu voor Christus geskryf is. === Afgodery by Peor<ref>Num. 25.</ref> === Dit was op aanbeveling van Bileam<ref>Num. 31:16.</ref> dat die Midianitiese vroue Israel by Peor aanspoor tot afgodery. En hy het met sy lewe daarvoor geboet.<ref>Num. 31:8.</ref> Baäl-Peor:<ref>Num. 25:3.</ref> die plaaslike god van die plek. Baäl (wat meester beteken) het geleidelik die eienaam van die vrugbaarheidsgod van die Kanaäniete geword. Die gebeure wat hier beskryf word, toon reeds 'n vermenging van seksuele- en godsdienstige gebruike. Moabities...Midianities: die wisseling van die terme klink verwarrend, maar vanaf die vroeë patriargale tyd was daar in werklikheid 'n groot mate van oorvleueling in die gebruik van die term "Midianities", "Ismaelities", "Medanities", "Moabities". === Die tweede sensus<ref>Num.26.</ref> === Hier vind die tweede sensus plaas. === Die erfreg van dogters<ref>Num. 27:1-11.</ref> === Vroue kon in die lande van die ou Nabye Ooste normaalweg nie erf nie, maar in Israel is bepaal dat dogters sonder broers mag erf. Om die stamerfenis te bewaar, moes hulle egter binne hul eie stam trou. === Josua word Moses se opvolger<ref>Num. 27:12-23.</ref> === Moses is aan die einde van sy lewe. Josua, sy regterhand<ref>Eks. 17:9ev.; 24:13; 33:11; Num. 11:28.</ref> en een van die twee getroue spioene, ontvang nou die gesag om die volk in sy plek te lei. Abarimberg: van die bergreeks. Die naam van die bergreeks. Die berg Nebo, wat uitkyk oor Jerigo, was die eintlike bergpiek waar Moses 'n uitsig oor die land het. == Wette oor aanbidding en geloftes<ref>Num. 28-30.</ref> == Daaglikse offers;<ref>Num. 28:1-8.</ref> sabbatsoffers;<ref>Num. 28:9-10.</ref> offers vir elke nuwemaan;<ref>Num. 28:11-15.</ref> offers vir paasfees en die fees van die ongesuurde brode;<ref>Num. 28:16-25.</ref> die fees van die weke (eerstellinge).<ref>Num. 28:26-31.</ref> Die feeste van die sewende maand;<ref>Num. 29.</ref> offers by die nuwejaarsfees;<ref>Num. 29:1-6.</ref> vir die versoendag;<ref>Num. 29:7-11.</ref> vir die huttefees.<ref>Num. 29:12-38.</ref> Geloftes:<ref>Num. 30.</ref> alle geloftes was onvoorwaardelik en bindend vir elke Israelitiese man.<ref>Num. 30:1-2.</ref> Die terme waaronder geloftes deur vroue sou geld<ref>Num. 30:3-15.</ref> === Wraak op die Midianiete; verdeling van die buit<ref>Num. 31.</ref> === Die Midianiete word gestraf omdat hulle die Israeliete tot afgodediens verlei het. Die leër en die volk verdeel die buit gelykop. Een 500ste van die leër se deel gaan aan die priesters, een 50ste van die volk se deel gaan aan die Leviete. Die spesiale dankoffer van die leër na hulle veilige terugkeer.<ref>Num. 31:48-54.</ref> === Ruben, Gat en die halwe stam van Manassa<ref>Num. 32.</ref> === Dit word toegelaat op voorwaarde dat hulle help met die verowering van Kanaän. === Van Egipte tot vlaktes van Moab<ref>Num. 33.</ref> === Hier word al die kamplekke aangeteken van hulle vertrek uit Egipte: # Rameses; # Sukkot; # Etam; # Migdol; # Mara; # Elim; # Rietsee; # Sinaiwoestyn; # Dofka; # Alus; # Refidim; # Sinaiwoestyn; # Kibrot-Taäwa; # Gaserot; # Ritma; # Rimmon-Peres; # Libna; # Rissa; # Kehelata; # Har-Sefer; # Garada; # Makhelot; # Tagat; # Terag; # Midka; # Gasmona; # Moserot; # Bene-Jaäkan; # Gor-Gidgat; # Jotbata; # Abrona; # Eston-Geber; # Kades; # Horberg – hier het Aäron geserf; # Salmona; # Punon; # Obot; # Ije-Abarim; # Dibon-Gad; # Almon-Diblatajim; # Abarimberge regoor Nebo; # Moabsvlakte regoor Jerigo. Afgodsbeelde – hoogtes:<ref>Num. 33:52</ref> klipbeelde, en die heuweltoppe of kunsmatige "hoogtes" waar heiligdomme gebou is. Die idee was om elke spoor van afgodediens uit te wis. === Ideale grense van Israel<ref>Num. 34.</ref> === God het die grense van Israel in Kanaän vasgestel: # Suidgrens was: van die Sinwoestyn af tot teen Edom. Aan die oostekant begin hierdie grens by die suidelike punt van die Soutsee; daarvandaan draai dit suid van Skerpioenpas weg en loop dit deur tot by Sin. Daarvandaan gaan dit suid van Kades-Barnea tot by Gasar-Addar en dan verby tot by Asmon, waar dit wegdraai en met Egiptespruit langs loop tot by die see; # Die wesgrens was: die Groot see; # Noordgrens was: van die Groot See af; trek 'n lyn van daar af tot by Horberg in die noorde, en van daaraf tot by Lebo-Hamat. Daarvandaan loop die grens na Sedad toe en verder tot by Sifron en Gasar-Enan; # Oosgrens was: trek 'n lyn van Gasar-Enan af tot by Sefam. Die grens loop dan van Sefam af tot by Ribla, oos van Ajin, en daarvandaan teen die oostelike oewer van die Gennesaretmeer en dan met die Jordaan langs tot by die Soutsee. God het ook die mense aangestel wat die land moet verdeel tussen die stamme. === Stede en weivelde vir die Leviete; asielstede<ref>Num. 35.</ref> === Die Here het beveel dat die Israeliete in die gebiede wat hulle besit, vir die Leviete stede gee om in te woon, en ook weivelde rondom die stede. 6 van die stede wat hulle vir die Leviete moes gee, moes asielstede wees. As iemand 'n ander se dood onopsetlik veroorsaak het, kon hulle na een van die asielstede vlug oom die wraak van die familie te ontsnap. 3 van die stede moes oos van die Jordaan wees en 3 in Kanaän. === Veiligheidsmaarteëls oor dogters wat erf<ref>Num. 36.</ref> === As dogters wat geerf het trou met mans uit ander stamme, sou dit beteken dat die stam die grond verloor. Derhalwe, het die Here opdrag gegee dat dogters wat grond erf, binne hul stamverband moes trou, sodat die grond deur die stam behoue sou bly. === Moses sterf op Neboberg<ref>Deut. 34.</ref> === Moses het uit die Moabsvlakte opgeklim na Neboberg, tot op die top van Pisgaberg regoor Jerigo. Die Here het hom die hele land gewys: van Gilead tot by Dan, die hele Naftali, die gebied van Efraim en Manassa en die hele Juda tot by die see in die weste, die Suidland en die vlakte, die Jerigolaagte met sy palms tot by Soar. Moses, die dienaar van die Here, het daar in die land Moab gesterf. Die Here het Moses gegrawe in 'n vlakte in Moab, regoor Bet-Peor. Moses was 120 jaar oud toe hy gesterf het. Die Israeliete het 30 dae oor Moses gerou. Josua, seun van Nun, het oor wysheid beskik, want Moses het sy hande op hom gelê. Die Israeliete het hom gehoorsaam en gedoen wat hy hulle beveel het. == Sien ook == # Geskiedenis van Israel en Juda in die Bybelse Tyd; # Geslagsregister van Adam tot Jesus; # Bybelse Gids – Genesis. # Bybelse Gids – Josua. # Bybelse Gids – Rigters == Bronne == # Bybel nuwe vertaling Bybelgenootskap van SA # Handboek by die Bybel David en Pat Alexander et al == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bronne == * Die Afrikaanse Bybel Nuwe Vertaling Bybelgenootskap van Suid-Afrika; * Handboek by die Bybel David Field Et al Lux Verbi [[Kategorie:Bybelse gids]] kg8d5b0zirza8ct9xw7gsqpixkn5xcs 0 282229 2814630 2647625 2025-06-21T08:35:14Z Pynappel 70858 2814630 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Maryna Poroshenko took part in the opening of the Memorial to Victims of Holodomor (Washington) (1).jpeg|duimnael|Die Holodomor-monument in [[Washington, D.C.|Washington, DC]], wat in 2015 ingewy is, verwys na die Holodomor as 'n "mensgemaakte honger-volksmoord" (''man-made famine-genocide'')]] [[Lêer:HolodomorKyivSvichky.jpg|duimnael|Monument in Kijif]] [[Lêer:Holodomor Plaque Los Angeles.jpg|duimnael|Gedenkplaket vir die Holodomor-slagoffers in Grand Park, [[Los Angeles]]]] Die '''Holodomor''' ([[Oekraïens]]: Голодомор, ''Holodomor'', [ɦolodoˈmɔr], letterlik: "om deur honger dood te maak") was 'n [[hongersnood]] wat in die [[Oekraïense Sosialistiese Sowjetrepubliek]] in die jare 1932–1933 as gevolg van 'n politieke besluit van die destydse [[Josef Stalin|Stalin]]-bewind gewoed het. Dit bly een van die grootste nasionale rampe in [[Oekraïne]] in die moderne geskiedenis wat betrekkinge met die [[Rusland|Russiese Federasie]] steeds vertroebel; daar word beraam dat die aantal sterftes tussen 2,5 en 7,5&nbsp;miljoen siele beloop<ref name="Snyder-p53">{{en}} Timothy Snyder, Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin, bl.53 (hij schrijft dat de achterwaartse demografische projectie van 2,5 miljoen te dicht bij het officiële cijfer van 2,4 miljoen extra doden ligt; dit laatste cijfer "moet beduidend onderschat zijn, aangezien vele overlijdens niet werden geregistreerd")</ref> – 'n kwart van die totale landelike bevolking.<ref>{{de}} [https://www.welt.de/geschichte/zweiter-weltkrieg/article122152364/Stalins-brutalstes-Mordwerkzeug-war-der-Hunger.html ''Die Welt, 22 November 2013: «Holodomor»: Stalins brutalstes Mordwerkzeug war der Hunger. Besoek op 28 November 2019'']</ref> Dit staan ook bekend as die '''Terreurhongersnood''' en '''Hongersnoodvolksmoord in Oekraïne''',{{sfn|Davies|2006|p= [https://books.google.com/books ? id = 4yWin1-ckYgC & pg = PA145 145]}}{{sfn|Baumeister|1999|p=179}}{{sfn|Sternberg|Sternberg|2008|p= [https://books.google.com/books? id = TFT2l-RH9FIC & pg = PA67 67]}} en word soms die '''Groot hongersnood'''<ref>{{en}} Boriak, Hennadii. Bronne vir die studie van die "groot hongersnood" in die Oekraïne (Cambridge, Massachusetts 2009)</ref> of die '''Oekraïense volksmoord van 1932–33'''<ref>{{en}} {{cite web | url = http://www.ukrainiangenocide.org/ |title=Oekraïense volksmoord van 1932–1933|work=Oekraïens volksmoord hongersnood – USA, Inc.| date=|accessdate=22 November 2016|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161124121759/http://www.ukrainiangenocide.org/|archivedate= 24 November 2016}}</ref> genoem. == Oorsaak == Die hongersnood is grotendeels veroorsaak deur die beleid van die [[Sowjetunie]] onder Stalin, wat met geweld die kollektivisering (gedwonge beslaglegging van private eiendom van kleinboere tot voordeel van gemeenskapsplase) en de-"Koelakisasie" (deportasie van welgestelde kleinboere/koelakke) van die landbou deurgevoer het. Die plase moes saamgevoeg word in ''kolchosse'' (gemeenskapsplase) en ''sowchosse'' (staatsboerderye), waardeur arbeidskrag beskikbaar gestel sou word tot voordeel van industrialisasie. Stalin se vyfjaarplan uit 1928 moes gefinansier word uit uitvoere. Die belangrikste deel van die uitvoere het uit graan bestaan.<ref>{{en}} The Other Holocaust – The Terror Famine in Ukraine, Peter J. Lorden, The Barnes Review, juli 1996</ref> Dit het uitgeloop op verbete verset deur die boere, en veral dié in [[Oekraïne]] – met hul tradisie van vryheid. Hulle het verkies om eerder hul graan te verbrand en hul vee te slag as om dit aan die staatsboerdery te lewer.<ref>{{nl}} Koen van Zwol in NRC Handelsblad 8 december 2006</ref> As straf is die vereiste graankwotas verhoog, alhoewel die oes in 1932 misluk het. Miljoene boere, deur die [[Kommunisme|Kommuniste]] koelakke genoem, word gedeporteer na [[Siberië]]. Die gebeurtenis is grotendeels deur die Sowjetregime verdoesel, alhoewel inligting oor die massiewe hongersnood reeds in 1933–1934 in die Weste rugbaar geword het vanweë die werk van die joernaliste Gareth Jones en Malcolm Muggeridge, asook danksy foto's wat deur die [[Oostenryk]]se [[chemie|chemikus]] Aleksander Wienerberger geneem is. Die Sowjetunie het gevolglik 'n teenpropagandaveldtog van stapel gestuur waarin vooraanstaande persoonlikhede soos [[George Bernard Shaw|Bernard Shaw]], Edouard Herriot, Walter Duranty, ensovoorts die hongersnood ontken het. == Volksmoord == [[Lêer:Holodomor-Chicago.jpg|duimnael|Amerikaanse persberigte het die omvang van die hongersnood en gruweldade gedokumenteer. Die derde foto wys 'n boer wat doodgeskiet is nadat hy weerstand gebied het teen sy onteiening. Sy seun staan naas hom]] Alhoewel die hongersnood in Oekraïne slegs 'n onderdeel van 'n groter ramp was, het dit ook in enkele ander dele van die Sowjetunie geheers, en daarom word die term ''Holodomor'' spesifiek gebruik vir die gebeurtenisse in gebiede waar etniese Oekraïners gewoon het. Die Holodomor word daarom ook gevolglik die "Oekraïense volksmoord" of die "Oekraïense holocaust" genoem. Dié term impliseer dat die Holodomor 'n doelbewuste set van die regering van die Sowjetunie was om veral die Oekraïners te straf, en so die Oekraïense volk as politieke faktor en sosiale entiteit te vernietig. Boonop is baie dorpe leeg gelaat as gevolg van die hongersnood, en is dit later deur kleinboere uit Russiese streke bevolk wat derhalwe die etniese samestelling van Oekraïne beïnvloed het. Daarom het die begrip 'n rol gespeel in die politieke stryd om die onafhanklikheid van die Oekraïne ná die Oranjerevolusie. Die pro-Westerse president Wiktor Joesjtsjenko het die kwessie van die 'Holodomor' in 2006 in die parlement geopper nadat hy noodgedwonge sy pro-Russiese teenstander [[Wiktor Janoekowitsj]] tot premier moes benoem. Op [[28 November]] [[2006]] het die Oekraïense parlement die Holodomor amptelik tot "volksmoord" verklaar. Die vierde Saterdag in November is 'n amptelike herdenkingsdag ter herinnering van die slagoffers van die Holodomor in Oekraïne. == Sowjet-Russiese standpunte == In Sowjet-Russiese en moderne kommunistiese publikasies word daarop gewys dat die destydse gebeure in 1933/34 deur die nasionsaal-sosialistiese Hitler-bewind propagandisties uitgebuit is. Anti-Sowjet-propaganda in hierdie verband is na bewering ook deur die Amerikaanse Hearst-media versprei. Terwyl die omvang van die hongersnood nie ontken word nie, word daarop gewys dat moontlik ook ander faktore bygedra tot massasterftes in Oekraïne ('n standpunt wat deur die huidige Russiese regering gedeel word en tot politieke geskille tussen Moskou en Kijif gelei het wat steeds nie besleg kon word nie<ref>{{de}} [https://www.mdr.de/nachrichten/osteuropa/ostblogger/holodomor-diskussion-ukraine-100.html ''Mitteldeutscher Rundfunk (mdr), Russland und die Ukraine streiten über Hungersnot. Besoek op 28 November 2019'']</ref>): * sabotasie-aksies van grootgrondbesitters (sogenaamde koelakke), maar ook kleinboere teen die Sowjet-Russiese beleid van kollektivering in die landboubedryf; * die grootskaalse droogte wat tussen 1930 en 1932 in die land geheers het, en * 'n tifusepidemie in Oekraïne en die Noord-Kaukasus wat met die hongersnood saamgeval het.<ref>{{de}} [https://www.mlpd.de/2014/kw12/201eholodomor201c-2013-das-maerchen-vom-201evoelkermord-stalins201c-in-der-ukraine ''Marxistisch-Leninistische Partei Deutschlands: „Holodomor“ – das Märchen vom „Völkermord Stalins“ in der Ukraine. Besoek op 28 November 2019'']</ref> == Etimologie == Die term Holodomor is afgelei van die Oekraïense uitdrukking ''moriti holodom'' (Морити голодом), wat rofweg as "dood veroorsaak deur honger" vertaal kan word. Dit stam af van die Oekraïense woorde ''holod'', "honger", en ''moriti'', "iemand tot uitputting dryf". In moderne Oekraïense woordeboeke word Holodomor omskryf as '"kunsmatig veroorsaakte hongersnood, wat op groot skaal deur staatsweë georganiseer word". Soms word die begrip ook vertaal as "moord deur honger". == Nasleep == As gevolg van die groot aantal sterftes in 1933 van veral Oekraïners, het die aandeel wat Russiese inwoners in Oekraïne se bevolkingsgetalle uitmaak bykans verdubbel (van 5,6% tot 9,2%). == Internasionale erkenning en ontkenning as volksmoord == [[Lêer:Holodomor World Recognition.svg|duimnael|400px|Lande wat die Holodomor as 'n volksmoord erken]] Hoewel historici dit nog nie altyd eens is wat betref die vraag of die beleidsmaatreëls gelei het tot die Holodomor nie, val dit wel onder die amptelike definisie van [[volksmoord]]. 'n Groot aantal regerings en organisasies erken die Holodomor as sodanig, en wel as 'n kriminele optrede van die Stalinregime: ; Die volgende 22 lande erken die Holodomor as 'n volksmoord gepleeg deur die Sowjetunie: {{columns-list|2| * {{vlagland|Australië}}<ref name="IRH">{{en}} {{cite web |url=http://www.holodomoreducation.org/news.php/news/4 |title=International Recognition of the Holodomor |publisher=Holodomor Education |accessdate=26 Desember 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151231045936/http://www.holodomoreducation.org/news.php/news/4 |archive-date=31 Desember 2015}}</ref> * {{vlagland|Brasilië}}<ref>{{en}} {{cite web |url=https://holodomormuseum.org.ua/en/news/the-upper-house-of-the-brazilian-parliament-has-recognized-the-holodomor-as-an-act-of-genocide/ |title=The upper house of the Brazilian parliament has recognized the Holodomor as an act of genocide. |accessdate=25 November 2022}}</ref> * {{vlagland|Colombia}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Duitsland}}<ref>{{de}} {{cite web |url=https://www.bundestag.de/dokumente/textarchiv/2022/kw48-de-holodomor-923060 |title=Bundestag stimmt für Förderung der Erinnerung an die Opfer des Holodomors |publisher=Deutscher Bundestag |date=30 November 2022 |accessdate=30 November 2022}}</ref> * {{vlagland|Ecuador}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Estland}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Georgië}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Hongarye}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Ierland}}<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3621342-irelands-senate-recognizes-holodomor-of-19321933-in-ukraine-as-genocide.html |title=Ireland’s Senate recognizes Holodomor of 1932–1933 in Ukraine as genocide |accessdate=24 November 2022}}</ref> * {{vlagland|Kanada}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Letland}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Litaue}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Meksiko}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Moldowa}}<ref>{{en}} {{cite web |url=https://kyivindependent.com/news-feed/romania-moldova-ireland-recognize-holodomor-as-genocide-against-ukrainian-people |title=Romania, Moldova, Ireland recognize Holodomor as genocide against Ukrainian people |accessdate=24 November 2022}}</ref> * {{vlagland|Oekraïne}}<ref>{{uk}} {{cite web|url=http://zakon4.rada.gov.ua/laws/show/376-16 |title=ЗАКОН УКРАЇНИ: Про Голодомор 1932–1933 років в Україні |publisher=rada.gov.ua |date=28 November 2006 |accessdate=6 Mei 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150503083223/http://zakon4.rada.gov.ua/laws/show/376-16 |archive-date=3 Mei 2015}}</ref> * {{vlagland|Paraguay}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Peru}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Pole}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Portugal}}<ref>{{pt}} {{cite web |url=https://www.spilka.pt/index.php/em-portugues/noticias/63-2009-05-11-21-22-35/2009-05-11-22-28-36/7372-voto-de-condenacao-n-233-xiii-reconhecimento-do-holodomor-grande-fome-de-1932-e-1933-ocorrida-na-ucrania |title=Parlamento de Portugal reconheceu a Holodomor de 1932–1933 na Ucrânia como Genocídio contra o povo Ucraniano |accessdate=25 November 2022}}</ref> * {{vlagland|Roemenië}}<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.ukrinform.net/rubric-society/3621132-romania-recognizes-holodomor-of-19321933-in-ukraine-as-genocide.html |title=Romania recognizes Holodomor of 1932–1933 in Ukraine as genocide |accessdate=24 November 2022}}</ref> * {{vlagland|Tsjeggië}}<ref>{{en}} {{cite web |url=https://holodomormuseum.org.ua/en/news/the-czech-republic-recognized-the-holodomor-of-1932-1933-as-genocide-in-ukraine/ |title=The Czech Republic recognized the Holodomor of 1932–1933 as genocide in Ukraine |accessdate=25 November 2022}}</ref> * {{vlagland|Vatikaanstad}}<ref name="IRH" /> }} ; Die volgende vyf lande erken die Holodomor gepleeg as 'n misdaad deur die Sowjetunie: * {{vlagland|Argentinië}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Chili}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Slowakye}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Spanje}}<ref name="IRH" /> * {{vlagland|Tsjeggië}}<ref name="IRH" /> Die Verenigde State beskou die Holodomor as 'n spesiale geval.<ref name="IRH" /> == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Literatuur (seleksie) == * {{en}} Famine in Ukraine – 1932–1933, Roman Serbyn en Bohnad Krawchenko (ed.), University of Alberta Press, Edmonton, 1986. * {{en}} The Ukrainian Holocaust of 1933, Wasyl Hryshko, Bahriany Foundation, Toronto, 1983. * {{en}} Execution by Hunger: The Hidden Holocaust, Miron Dolot, W.W. Norton, New York, 1985. * {{en}} The Harvest of Sorrow: Soviet Collectivization and the Terror Famine, Robert Conquest, University of Alberta Press, Edmonton, 1986. == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie}} ; Ensiklopediese inligting ---- * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/event/Holodomor|title=Holodomor|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=30 November 2022}} ; Historiese ontleding ---- * {{de}} [http://www.bpb.de/internationales/europa/ukraine/174179/analyse-80-jahre-holodomor-die-grosse-hungersnot-in-der-ukraine?p=all ''Bundeszentrale für politische Bildung (bpb), 28 November 2013: Analyse: 80 Jahre Holodomor – die Große Hungersnot in der Ukraine''] ; Internasionale debatte ---- * {{en}} [https://web.archive.org/web/20080821032326/http://ucca.org/home/content/view/46/51/ Verslag deur die Oekraïense Kongres-komitee van Amerika] ; Verfilming ---- * {{en}} [http://www.holodomorthemovie.com/ http://www.holodomorthemovie.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191118110915/http://www.holodomorthemovie.com/ |date=18 November 2019 }} {{Sowjetunie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Volksmoorde]] [[Kategorie:Geskiedenis van Oekraïne]] h2favq9ugx4vzwfkllpxx894izkuqc6 0 358063 2814625 2609308 2025-06-21T07:23:28Z Amherst99 12867 2814625 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Moroccan cuscus, from Casablanca, September 2018.jpg|duimnael|regs|Couscous]] '''Couscous''' of '''koeskoes''' ([[Berbertale|Berberse taal]]: '''kseksu, seksu''' of '''seysu''') is grof gemaalde [[durum]]koring (griesmeel) wat afkomstig is uit [[Noord-Afrika]]. Die griesmeel word via 'n draaitrommel omgevorm na klein bolletjies wat net soos [[pasta]] gedroog word. Dit is in verskillende mate verkrygbaar.<ref>[http://www.hyfoma.com/nl/content/voedingsmiddelen-branches-processing-bereiding-productie/bakkerij/granen-meel/couscous/ Hyfoma.nl; Voorbereiding van couscous]</ref> == Voorbereiding en nuttiging == [[Lêer:Couscoussier.jpg|duimnael|regs|'n ''Keskes'' of couscouspan]] Die maklikste en vinnigste manier om couscous te maak is deur dit in water wat plantaardige olie en sout bevat te kook. Tradisioneel word dit egter gemaak in 'n tweedelige ''Keskes'' (couscouspan). Hierin word die couscous gestoom, dikwels saam met verskeie [[groente]]soorte. Dit is egter 'n tydrowende proses. Couscous-geregte word met verskillende bestanddele gemaak, die verskil lê veral in die hoeveelheid en die soorte groente. In [[Tunisië]] word die gereg dikwels gegeur met ''Harissa''-sous. In Libië word [[vis]] en [[garnale]] ook as bestanddeel in couscous-geregte gebruik. 'n Soet weergawe daarvan word met [[melk]] gemaak. Couscous-slaai word voorberei deur die couscous in 'n mengsel bestaande uit koue [[water]], [[asyn]] en [[olyf]]olie te dompel en dan 'n paar uur te laat staan. Verskeie bestanddele word dan bygevoeg. In Genève byvoorbeeld is "couscous fruits de mer" baie gewild. Couscous word tradisioneel met die vingers geëet; teenswoordig word daar egter deurgaans van eetgerei gebruik gemaak omrede dit gemakliker en meer higiënies is. == Sien ook == * [[Semolina]] (griesmeel) == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{en}} [https://web.archive.org/web/20071222150455/http://www.geocities.com/tdcastros/Historyserver/papers/cuscus.htm Couscous] {{vertaalvanaf | taalafk = nl | pl = https://nl.wikipedia.org/wiki/Couscous }} {{Normdata}} [[Kategorie:Graangeregte]] [[Kategorie:Graan]] tkv24ftzpea197h2t7zb4vzmsbzbjfa 0 386830 2814489 2546938 2025-06-20T16:40:24Z Oesjaar 7467 Kom ons kyk... 2814489 wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Taksoboks |name = ''Gasteria disticha'' |image = Asphodelaceae Gasteria disticha 1.jpg |image_caption = |status = |status_system = iucn3.1 |regnum = [[Plantae]] |unranked_divisio = [[Angiosperms]] |unranked_classis = [[Monocots]] |ordo = [[Asparagales]] |familia = [[Asphodelaceae]] |genus = ''[[Gasteria]]'' |species = ''G. disticha'' |binomial = ''Gasteria disticha'' |binomial_authority= ([[Carolus Linnaeus|L.]]) Haw., (1827) |synonyms = * ''Aloe disticha'' <small>L.</small> * ''Ptyas disticha'' <small>(L.) Salisb.</small> |}} {{Spesieboks | status = | status_system = iucn3.1 | name = | image = | taxon = Gasteria disticha | authority = ([[Carolus Linnaeus|L.]]) Haw., (1827) | synonyms = * ''Aloe disticha'' <small>L.</small> * ''Ptyas disticha'' <small>(L.) Salisb.</small> }} '''''Gasteria disticha''''' is 'n [[vetplant]] wat tot die [[genus]] ''[[Gasteria]]'' behoort. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan die [[Wes-Kaap]]. Die spesie het twee subspesies: * ''Gasteria disticha var. disticha'' * ''Gasteria disticha var. robusta'' <small>[[Ernst van Jaarsveld|van Jaarsv.]]</small> == Galery == <gallery> Gasteria disticha - Ashton Western Cape 3.jpg Gasteria disticha 001.jpg Gasteria disticha 1.jpg Gasteria disticha 2.jpg Gasteria disticha in Robertson Karoo habitat.jpg </gallery> == Bronne == * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:535762-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Gasteria|disticha]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] 2ykg7tvrqv384k18yv4ty92u090z8rt 2814490 2814489 2025-06-20T16:40:56Z Oesjaar 7467 Vervang taksoboks met spesieboks. 2814490 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = | status_system = iucn3.1 | name = | image = | taxon = Gasteria disticha | authority = ([[Carolus Linnaeus|L.]]) Haw., (1827) | synonyms = * ''Aloe disticha'' <small>L.</small> * ''Ptyas disticha'' <small>(L.) Salisb.</small> }} '''''Gasteria disticha''''' is 'n [[vetplant]] wat tot die [[genus]] ''[[Gasteria]]'' behoort. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan die [[Wes-Kaap]]. Die spesie het twee subspesies: * ''Gasteria disticha var. disticha'' * ''Gasteria disticha var. robusta'' <small>[[Ernst van Jaarsveld|van Jaarsv.]]</small> == Galery == <gallery> Asphodelaceae Gasteria disticha 1.jpg Gasteria disticha 001.jpg Gasteria disticha 1.jpg Gasteria disticha 2.jpg Gasteria disticha in Robertson Karoo habitat.jpg </gallery> == Bronne == * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:535762-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Gasteria|disticha]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] 9arvf2auxz6wjlnhkd6br3bdk565et8 0 386833 2814491 2546940 2025-06-20T16:47:50Z Oesjaar 7467 Kom ons kyk... 2814491 wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Taksoboks |name = ''Gasteria doreeniae'' |image = Gasteria doreeniae kirstenbosch.jpg |image_caption = |status = LC |status_system = iucn3.1 |regnum = [[Plantae]] |unranked_divisio = [[Angiosperms]] |unranked_classis = [[Monocots]] |ordo = [[Asparagales]] |familia = [[Asphodelaceae]] |genus = ''[[Gasteria]]'' |species = ''G. doreeniae'' |binomial = ''Gasteria doreeniae'' |binomial_authority= [[Ernst van Jaarsveld|Van Jaarsv.]] & [[Abraham Erasmus van Wyk|A.E.van Wyk]], (2004) |synonyms = |}} {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = | image = | taxon = Gasteria doreeniae | authority = [[Ernst van Jaarsveld|Van Jaarsv.]] & [[Abraham Erasmus van Wyk|A.E.van Wyk]], (2004) | synonyms = }} '''''Gasteria doreeniae''''' is 'n [[vetplant]] wat tot die [[genus]] ''[[Gasteria]]'' behoort en deel is van die [[fynbos]]. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan die [[Oos-Kaap]] en kom by Swartwaterspoort in die [[Riebeek-Oos]] omgewing voor waar die enigste populasie is. Die plant word as kritiek seldsaam beskou maar het geen bedreigings nie. == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2214-154 REDLIST Sanbi] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:77066445-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Gasteria]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] 1pzdxxnreatomg1wnlvp7u5t65uj6va 2814492 2814491 2025-06-20T16:48:04Z Oesjaar 7467 Vervang taksoboks met spesieboks. 2814492 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = | image = | taxon = Gasteria doreeniae | authority = [[Ernst van Jaarsveld|Van Jaarsv.]] & [[Abraham Erasmus van Wyk|A.E.van Wyk]], (2004) | synonyms = }} '''''Gasteria doreeniae''''' is 'n [[vetplant]] wat tot die [[genus]] ''[[Gasteria]]'' behoort en deel is van die [[fynbos]]. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan die [[Oos-Kaap]] en kom by Swartwaterspoort in die [[Riebeek-Oos]] omgewing voor waar die enigste populasie is. Die plant word as kritiek seldsaam beskou maar het geen bedreigings nie. == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2214-154 REDLIST Sanbi] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:77066445-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Gasteria]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] o9w8twd7k0u46mu3vh1jwjdyxih47we 0 386835 2814505 2546941 2025-06-20T17:29:55Z Oesjaar 7467 Kom ons kyk... 2814505 wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Taksoboks |name = ''Gasteria ellaphieae'' |image = Gasteria Ellaphieae (6191712549).jpg |image_caption = |status = LC |status_system = iucn3.1 |regnum = [[Plantae]] |unranked_divisio = [[Angiosperms]] |unranked_classis = [[Monocots]] |ordo = [[Asparagales]] |familia = [[Asphodelaceae]] |genus = ''[[Gasteria]]'' |species = ''G. ellaphieae'' |binomial = ''Gasteria ellaphieae'' |binomial_authority= [[Ernst van Jaarsveld|van Jaarsv.]], (1991) |synonyms = |}} {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = | image = | taxon = Gasteria ellaphieae | authority = [[Ernst van Jaarsveld|van Jaarsv.]], (1991) | synonyms = }} '''''Gasteria ellaphieae''''' is 'n [[vetplant]] wat tot die [[genus]] ''[[Gasteria]]'' behoort en deel is van die [[fynbos]]. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan die [[Oos-Kaap]] en kom naby [[Patensie]] by die [[Kougadam]] voor. Die plant word as seldsaam beskou. == Galery == <gallery> Gasteria ellaphieae - Cape Town 9.jpg Gasteria ellaphieae.jpg Juvenile Gasteria ellaphieae in cultivation.jpg </gallery> == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2214-25 REDLIST Sanbi] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:958587-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Gasteria|ellaphieae]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] p101ofdry6x9aflfds8gv1wvldqeb47 2814506 2814505 2025-06-20T17:30:09Z Oesjaar 7467 Vervang taksoboks met spesieboks. 2814506 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = | image = | taxon = Gasteria ellaphieae | authority = [[Ernst van Jaarsveld|van Jaarsv.]], (1991) | synonyms = }} '''''Gasteria ellaphieae''''' is 'n [[vetplant]] wat tot die [[genus]] ''[[Gasteria]]'' behoort en deel is van die [[fynbos]]. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan die [[Oos-Kaap]] en kom naby [[Patensie]] by die [[Kougadam]] voor. Die plant word as seldsaam beskou. == Galery == <gallery> Gasteria ellaphieae - Cape Town 9.jpg Gasteria ellaphieae.jpg Juvenile Gasteria ellaphieae in cultivation.jpg </gallery> == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2214-25 REDLIST Sanbi] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:958587-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Gasteria|ellaphieae]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] fdq2ana5phrmfhui7pdgaxfwpusfhm3 0 386844 2814508 2546942 2025-06-20T17:31:14Z Oesjaar 7467 Kom ons kyk... 2814508 wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Taksoboks |name = ''Gasteria excelsa'' |image = Gasteria excelsa 2.jpg |image_caption = |status = LC |status_system = iucn3.1 |regnum = [[Plantae]] |unranked_divisio = [[Angiosperms]] |unranked_classis = [[Monocots]] |ordo = [[Asparagales]] |familia = [[Asphodelaceae]] |genus = ''[[Gasteria]]'' |species = ''G. excelsa'' |binomial = ''Gasteria excelsa'' |binomial_authority= Baker, (1880) |synonyms = |}} {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = | image = | taxon = Gasteria excelsa | authority = Baker, (1880) | synonyms = }} '''''Gasteria excelsa''''' is 'n [[vetplant]] wat tot die [[genus]] ''[[Gasteria]]'' behoort. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan die [[Oos-Kaap]]. == Galery == <gallery> 3 Gasteria excelsa - Kirstenbosch.jpg Gasteria excelsa - KNBG- Cape Town.jpg Gasteria excelsa - Krohn Conservatory - DSC03531.JPG Gasteria excelsa - Variety Cala.jpg Gasteria excelsa 1.jpg Leaf detail of Gasteria excelsa varieties 2.jpg </gallery> == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2214-28 REDLIST Sanbi] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:535767-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Gasteria|excelsa]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] nho9vjz0lqxzobl4lvkqniz9rcfc26d 2814509 2814508 2025-06-20T17:31:44Z Oesjaar 7467 Vervang taksoboks met spesieboks. 2814509 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = | image = | taxon = Gasteria excelsa | authority = Baker, (1880) | synonyms = }} '''''Gasteria excelsa''''' is 'n [[vetplant]] wat tot die [[genus]] ''[[Gasteria]]'' behoort. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan die [[Oos-Kaap]]. == Galery == <gallery> 3 Gasteria excelsa - Kirstenbosch.jpg Gasteria excelsa - KNBG- Cape Town.jpg Gasteria excelsa 2.jpg Gasteria excelsa - Variety Cala.jpg Gasteria excelsa 1.jpg Leaf detail of Gasteria excelsa varieties 2.jpg </gallery> == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2214-28 REDLIST Sanbi] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:535767-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Gasteria|excelsa]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] tjocg4pzjx81tvs00lnkbll9eio8ewa 0 386912 2814513 2546948 2025-06-20T17:37:57Z Oesjaar 7467 Verbeter 2814513 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = | status_system = iucn3.1 | name = | image = | taxon = Gasteria langebergensis | authority = ([[Ernst van Jaarsveld|van Jaarsv.]]) van Jaarsv. & Zonn., (2019) | synonyms = * ''Gasteria disticha var. langebergensis'' <small>van Jaarsv.</small> }} '''''Gasteria langebergensis''''' is 'n [[vetplant]] wat tot die [[genus]] ''[[Gasteria]]'' behoort. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan die [[Wes-Kaap]] en kom van [[Worcester]] tot by [[Robertson]] voor. == Bron == * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:77197366-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Gasteria|langebergensis]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] 6s4h62oa8t38btggx2u340w9xqpmsvj 0 386931 2814512 2595437 2025-06-20T17:36:28Z Oesjaar 7467 Verbeter 2814512 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Visser-beestong | image = | status = NE | status_system = IUCN3.1 | taxon = Gasteria visserii | authority = [[Ernst van Jaarsveld|van Jaarsv.]], (2020) | synonyms = }} Die '''Visser-beestong''' (''Gasteria visserii'') is 'n [[vetplant]] wat tot die [[genus]] ''[[Gasteria]]'' behoort. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan die [[Oos-Kaap]] en kom in die [[Keiskammarivier]]vallei voor. == Bronnelys == * [http://pza.sanbi.org/gasteria-visseri Plantz Africa] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:77211394-1 Plants of the World] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Gasteria|visserii]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] l7qykhup5tcx3pnby6i4kpv5ypblhzu 0 386932 2814510 2546971 2025-06-20T17:34:31Z Oesjaar 7467 Kom ons kyk... 2814510 wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Taksoboks |name = ''Gasteria vlokii'' |image = Gasteria vlokii Prague 2012 3.jpg |image_caption = |image2 = |image2_caption = |status = LC |status_system = iucn3.1 |regnum = [[Plantae]] |unranked_divisio = [[Angiosperms]] |unranked_classis = [[Monocots]] |ordo = [[Asparagales]] |familia = [[Asphodelaceae]] |genus = ''[[Gasteria]]'' |species = '''''G. vlokii''''' |binomial = '''''Gasteria vlokii''''' |binomial_authority= [[Ernst van Jaarsveld|van Jaarsv.]], (1987) |synonyms = |}} {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = | image = | taxon = Gasteria vlokii | authority = [[Ernst van Jaarsveld|van Jaarsv.]], (1987) | synonyms = }} '''''Gasteria vlokii''''' is 'n [[vetplant]] wat tot die [[genus]] ''[[Gasteria]]'' behoort. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan die [[Wes-Kaap]] en kom in die [[Swartberge|Groot-Swartberg]] voor. Dit het 'n [[voorkomsgebied]] van kleiner as 100&nbsp;km² en word as seldsaam beskou. Daar is vyf subpopulasies. == Galery == <gallery> 5 Adult Gasteria vlokii in habitat - Swartberg cliffs.jpg Gasteria vlokii (6259973381).jpg Gasteria vlokii Prague 2012 1.jpg Young Gasteria vlokii in habitat - Swartberg 1.jpg Young Gasteria vlokii in habitat - Swartberg 5.jpg </gallery> == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2214-83 REDLIST Sanbi] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:932661-1 Plants of the World] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Gasteria|vlokii]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] c0qcialbx7ardyqh3m0ndkhidg77g8l 2814511 2814510 2025-06-20T17:34:57Z Oesjaar 7467 Vervang taksoboks met spesieboks. 2814511 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = | image = | taxon = Gasteria vlokii | authority = [[Ernst van Jaarsveld|van Jaarsv.]], (1987) | synonyms = }} '''''Gasteria vlokii''''' is 'n [[vetplant]] wat tot die [[genus]] ''[[Gasteria]]'' behoort. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan die [[Wes-Kaap]] en kom in die [[Swartberge|Groot-Swartberg]] voor. Dit het 'n [[voorkomsgebied]] van kleiner as 100&nbsp;km² en word as seldsaam beskou. Daar is vyf subpopulasies. == Galery == <gallery> 5 Adult Gasteria vlokii in habitat - Swartberg cliffs.jpg Gasteria vlokii (6259973381).jpg Gasteria vlokii Prague 2012 1.jpg Young Gasteria vlokii in habitat - Swartberg 1.jpg Young Gasteria vlokii in habitat - Swartberg 5.jpg Gasteria vlokii Prague 2012 3.jpg </gallery> == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2214-83 REDLIST Sanbi] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:932661-1 Plants of the World] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Gasteria|vlokii]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] 6hql5127hftyg4kdfxm801bthkoxbua 0 388701 2814627 2786009 2025-06-21T08:29:27Z Pynappel 70858 2814627 wikitext text/x-wiki {{nuus}} {{Inligtingskas Militêre konflik |konflik = Russiese inval in Oekraïne, 2022 |deelvan = Die Russiese oorlog teen Oekraïne |beeld = [[Lêer:2022 Russian invasion of Ukraine.svg|300px]] |byskrif = {{Leftlegend|#FDE182|Deurlopend beheer deur die Oekraïne}}{{Leftlegend|#EBC0B3|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne|Tans beset of beheer deur Rusland]]}}{{Leftlegend|#ABD4DD|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne#Voormalig|Voorheen deur Rusland beset]] of [[Oekraïense besetting van Koersk-oblast|Oekraïens-besette Russiese gebiede]]}} |datum = [[24 Februarie]] [[2022]] – tans |plek = [[Oekraïne]] |resultaat = onbeslis |gebied = | party1 = '''{{RUS}}''' <br />'''[[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Donetsk|VR Donetsk]]''' <br />'''[[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Loehansk|VR Loehansk]]''' '''Steun:''' <br/>{{vlagland|Belarus}}<br/>{{vlagland|Noord-Korea}}<ref>{{Cite web|url=https://www.thinkchina.sg/politics/exploited-and-abandoned-north-korean-troops-ukraine?ref=top-hero|title=Exploited and abandoned: North Korean troops in Ukraine|website=ThinkChina|access-date=2025-03-19}}</ref> | party2 = '''{{vlagland|Oekraïne}}''' <br/> '''Steun:''' '''[[NAVO]]''' <br/> '''{{EU}}''' <br/> '''{{vlagland|AUS}}''' <br/> '''{{vlagland|JPN}}''' <br/> '''{{vlagland|NZL}}''' <br/> '''{{vlagland|Suid-Korea}}''' |party3 = |aanvoerder1 = [[Beeld:Flag of the President of Russia.svg|20px]] '''[[Wladimir Poetin]]''' <br /> {{RU-VLAG}} [[Michail Misjoestin]] <br />{{RU-VLAG}} [[Sergei Lawrof]] <br />{{RU-VLAG}} Aleksandr Dvornikov <br />{{RU-VLAG}} Sergej Sjojgoe <br />{{RU-VLAG}} Valeri Gerasimov <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Denis Poesjilin]] <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Wladimir Pasjkof]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Leonid Pasetsjnik]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Sergei Koslof]] |aanvoerder2 = [[Beeld:Flag of the President of Ukraine.svg|20px]] '''[[Wolodimir Zelenski]]'''<br />{{vlagikoon|Oekraïne}} [[Denis Sjmihal]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} [[Waleri Zaloezjni]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Dmytro Koeleba <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Danilov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Reznikov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Serhiy Sjaptala <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Roeslan Chomtsjak |aanvoerder3 = |sterkte1 = {{RU-VLAG}} 1&nbsp;013&nbsp;000 soldate; 2&nbsp;000&nbsp;000 reserviste,<ref>{{Cite web|taal=en|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|access-date=2022-02-20}}</ref> waarvan 175&nbsp;000 – 190&nbsp;000 troepe in Oekraïne<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|title=Russia positioning helicopters, in possible sign of Ukraine plans|access-date=22 Februarie 2022|author=Barnes, Julian E.|author2=Crowley, Michael|author3=Schmitt, Eric|date=10 Januarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220122100818/https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|title=Citing U.S. Intelligence, Biden says Putin has decided to invade Ukraine|access-date=22 Februarie 2022|last=Bengali|first=Shashank|date=18 Februarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220222072836/https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref> |sterkte2 = {{vlagikoon|Oekraïne}} 255&nbsp;000 soldate, 1&nbsp;000&nbsp;000 reserviste, 20&nbsp;000 vrywilligers<ref>{{Cite web|url=https://www.scmp.com/news/world/russia-central-asia/article/3169477/ukraine-crisis-20000-foreign-volunteers-ukraine|title=Ukraine crisis: 20,000 foreign volunteers in Ukraine to fight Russians, says foreign minister|access-date=11 Maart 2022|date=7 Maart 2022|publisher=South China Morning Post|taal=en}}</ref> |sterkte3 = |ongevalle1 = '''{{RU-VLAG}}'''<br />'''Volgens Rusland (22 Maart)'''<br /> 9&nbsp;861 dood<br /> 16&nbsp;153 gewond<br/><ref>{{Cite web|url=https://www.standaard.be/cnt/dmf20220322_95021989|title=Russische krant past bericht met 10.000 Russische doden meteen aan|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=De Standaard|taal=nl}}</ref> '''Volgens die VSA (22 Maart):''' <br /> >7&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/22/world/europe/russia-ukraine-pentagon.html|title=Russia’s combat force has shrunk, a Pentagon official says, reflecting casualties and other struggles|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> en 14&nbsp;000 tot 21&nbsp;000 gewond <ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/16/us/politics/russia-troop-deaths.html|title=As Russian troop deaths climb, morale becomes an issue, officials say|access-date=17 Maart 2022|date=17 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br />27&nbsp;200 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian defenders have already killed about 27,200 Russian troops since the Russian invasion of Ukraine began on February 24|date=14 Mei 2022|publisher=Ukrinform|taal=en}}</ref>, 500-600 krygsgevanges<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60717902?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=622cb1be980bea49f4b7c333%26Over%20500%20Russian%20troops%20surrendered%20as%20of%20Friday%20-%20Zelensky%262022-03-12T14%3A47%3A19.661Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:3da69b02-0241-41a8-b6ad-f689b0a73517&pinned_post_asset_id=622cb1be980bea49f4b7c333&pinned_post_type=share|title=Over 500 Russian troops surrendered as of Friday - Zelensky|access-date=14 Maart 2022|date=12 Maart 2022|publisher=[[BBC|BBC News]]}}</ref><br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />30&nbsp;000 tot 40&nbsp;000 dood, gewond of krygsgevange<ref name="france24.com">{{Cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20220330-as-ukraine-holds-out-its-military-losses-remain-hard-to-gauge|title=As Ukraine holds out, its military losses remain hard to gauge|access-date=5 April 2022|date=30 Maart 2022|publisher=France24|taal=en}}</ref> '''Materiële verliese''' <br /> '''Rusland:''' <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br /> 1&nbsp;218 tenks<br />13 skepe<br />163 helikopters<br />200 vliegtuige<br />2&nbsp;934 gepantserde voertuie<br />551 kanonne<br />411 hommeltuie <ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian army kills about 27,200 Russian soldiers since invasion|access-date=2022-05-14|work=Ukrinform|taal=en}}</ref><ref name="interfax">{{Cite web|url=https://en.interfax.com.ua/news/general/823755.html|title=Ukraine Army destroyed about 19,500 enemy troops since Russian invasion started|date=13 April 2022|publisher=Interfax-Ukraine|language=en}}</ref><br /> | ongevalle2 = {{vlagikoon|Oekraïne}}<br />'''Volgens Oekraïne (16 April):'''<br />2&nbsp;500-3&nbsp;000 dood, 10&nbsp;000 gewond<ref>{{Cite web|url=https://edition.cnn.com/2022/04/15/politics/tapper-zelensky-interview-cnntv/index.html|title=Exclusive: Zelensky says world should be prepared for possibility Putin could use nuclear weapons|access-date=18 April 2022|date=16 April 2022|publisher=[[CNN]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Rusland (2 Maart):'''<br />2&nbsp;870 dood, 3&nbsp;760 gewond en 572 krygsgevange<ref>{{Cite web|url=https://whdh.com/news/moscow-nearly-500-of-its-troops-have-been-killed-in-ukraine/|titel=Moscow: Nearly 500 of its troops have been killed in Ukraine|access-date=14 Maart 2022|date=2 Maart 2022|publisher=Associated Press|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens die VSA (9 Maart):'''<br /> tussen 2&nbsp;000-4&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-russia-death-toll-invasion/|title=Up to 6,000 Russians may have been killed in Ukraine so far, U.S. official estimates|access-date=14 Maart 2022|date=10 Maart 2022|publisher=CBS News|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />5&nbsp;000 dood en gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër)<ref name="france24.com"/> '''Materiële verliese''' <br /> '''Oekraïne:''' <br /> '''Volgens Rusland (23 Maart):'''<br /> 1&nbsp;558 gepantserde voertuie, waaronder tenks<ref name="tass.com">{{Cite web|url=https://tass.com/politics/1426081?utm_source=de.wikipedia.org&utm_medium=referral&utm_campaign=de.wikipedia.org&utm_referrer=de.wikipedia.org|title=Russian military destroys Ukrainian weapons storage site northwest of Rovno|access-date=30 Maart 2022|date=23 Maart 2022|publisher=Tass|taal=en}}</ref> <br /> 184 vliegtuige en helikopters<ref name="tass.com"/> <br />246 hommeltuie<ref name="tass.com"/> <br />8 skepe<ref>{{Cite web|url=https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434|title=Russian Defense Ministry reports use of Navy, 8 Ukranian military boats destroyed|access-date=14 Maart 2022|date=26 Februarie 2022|publisher=Interfax|taal=en|archive-date=20 Maart 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220320205318/https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434/|url-status=dead}}</ref> | ongevalle3 = '''Aantal burgerlike slagoffers volgens die OHCHR (13 Mei):'''<br /> 3&nbsp;573 burgerlike sterftes, 3&nbsp;816 gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër) <ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/en/news/2022/05/ukraine-civilian-casualty-update-13-may-2022|title=Ukraine: civilian casualty update 13 May 2022|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=[[Verenigde Nasies]]|taal=en}}</ref> '''Aantal Oekraïense vlugtelinge volgens die UNHCR (13 Mei):'''<br /> 6&nbsp;111&nbsp;172 vlugtelinge<ref>{{Cite web|url=http://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine|title=Refugees fleeing Ukraine (since 24 February 2022)|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> en ~10 miljoen interne verdrewe<ref>{{Cite web|url=https://www.unhcr.org/ua/en/43027-unhcr-scales-up-for-those-displaced-by-war-in-ukraine-deploys-cash-assistance.html|title=UNHCR scales up for those displaced by war in Ukraine, deploys cash assistance|access-date=14 Maart 2022|date=11 Maart 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> | notes = | portaal = Oekraïne }} {{beeldgroep2|perrow = 2|total_width=300 | align = right | direction = horizontal | background color = |image1=People on a metro station during Russian invasion, Kyiv, 2022.jpg |alt1= |image2=Reporter's Notebook - Confusion, Chaos as Russia Invades Ukraine 02.jpg |alt2= |image3=Apartment block in Kharkiv damaged during Russian invasion.jpg |alt3= |image4=Житловий будинок на вул. Лобановського, 6-А після обстрілу.jpg |alt4= |image5=Chernihiv Oblast, 28.02.2022 (4) - ruins.jpg |alt5= |footer_align= center |footer= '''Kloksgewys van links heel bo:''' {{flatlist| *Mense skuil in die Kijifse metro *Brandende voertuie op die pad tussen Charkif en Kijif *Die verwoesting van woongebiede in Charkif, Tsjernihif en Kijif }} }} <!--do not add bold text to the lead, per [[WP:AVOIDBOLD]]--> Op 24 Februarie 2022 het Rusland 'n grootskaalse inval begin in [[Oekraïne]], een van sy buurlande in die suidweste. Volgens vroeë berigte is dit die grootste konvensionele-oorlogvoeringsoperasie in [[Europa]] sedert die [[Tweede Wêreldoorlog]].<ref>{{cite news |author-last=Karmanau |author-first=Yuras |author-last2=Heintz |author-first2=Jim |author-last3=Isachenkov |author-first3=Vladimir |author-last4=Litvinova |author-first4=Dasha |others=Photograph by Evgeniy Maloletka (AP Photo) |date=24 February 2022 |title=Russia presses invasion to outskirts of Ukrainian capital |work=ABC News |publisher=American Broadcasting Corporation |agency=Associated Press |location=[[Kijif]] |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| archive-date=27 February 2022 |access-date=26 February 2022 }}</ref><ref>{{cite news |last1=Tsvetkova |first1=Maria |last2=Vasovic |first2=Aleksandar |last3=Zinets |first3=Natalia |last4=Charlish |first4=Alan |last5=Grulovic |first5=Fedja |last6= |first6= |others=Robert Birsel en Frank Jack Daniel |date=27 February 2022 |title=Putin puts nuclear 'deterrence' forces on alert |language=en |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |url=https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |url-status=live |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |archive-date=27 February 2022}}</ref> Dit is 'n groot toename in die [[Russiese oorlog teen Oekraïne|vyandelikheid tussen die twee lande, wat sedert 2014 duur]]. Die veldtog is voorafgegaan deur 'n langdurige versterking van die Russiese militêre teenwoordigheid sedert vroeg in 2021 en eise deur Rusland dat Oekraïne nie by [[Navo]] aansluit nie.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> In die dae voor die inval het Rusland die selfverklaarde volksrepublieke [[Volksrepubliek Donetsk|Donetsk]] en [[Volksrepubliek Loehansk|Loehansk]] in die streek die [[Donbas]] ([[Oekraïens]]: Донба́с, ''Donbas''; [[Russies]]: Донба́сс, ''Donbass'') van Oos-Oekraïne erken, en dit is gevolg deur die instroming van die Russiese weermag na die streek op 21 Februarie 2022. Op 22 Februarie het die Russiese federale raad president [[Wladimir Poetin]] eenparig die reg gegee om militêre mag buite Rusland te gebruik. Op 24 Februarie omstreeks 03:00 [[UTC]] (06:00 [[Moskoutyd]], UTC+3) het Poetin 'n militêre operasie in Oos-Oekraïne aangekondig. Minute later het missiele begin val op plekke dwarsoor die land, insluitende Oekraïne se hoofstad, [[Kijif]]. Die Oekraïense grensdiens het bevestig dat die grensposte met Rusland en [[Belarus]] aangeval word.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |title=Russia attacks Ukraine |website=CNN |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073725/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824058 |title=Украинские пограничники сообщили об атаке границы со стороны России и Белоруссии |website=Interfax |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073737/https://www.interfax.ru/world/824058 |url-status=live}}</ref> Grondmagte het Oekraïne omstreeks 05:00 UTC binnegegaan, twee uur nadat die missielaanvalle begin het.<ref name=":2">{{cite news|date=24 Februarie 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> Die Oekraïense president, [[Wolodimir Zelenski]], het gereageer deur krygswet af te kondig, diplomatieke bande met Rusland te verbreek en algemene mobilisasie aan te kondig. Rusland het tydens die inval 'n noordelike front vanaf [[Belarus]] gerig op Kijif geloods. Terselfde tyd het Rusland 'n noordoostelike frontaanval gerig op die stad [[Charkif]]; en 'n suidoostelike front gedeel in twee afsonderlike fronte, naamlik 'n suidelike front vanaf die [[Krim]] en 'n afsonderlike suidoostelike front wat na die stede [[Loehansk]] en [[Donetsk]] geloods is.<ref name="CBS-2022-03-20">{{cite news |title=Ukraine rejects Russian demand to surrender port city of Mariupol in exchange for safe passage |date=20 Maart 2022 |publisher=CBS News |url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-mariupol-russia-surrender-reject/ |access-date=21 Maart 2022}}</ref><ref name="CBC-2022-03-21">{{cite news |title=Ukraine refuses to surrender Mariupol as scope of human toll remains unclear |date=21 Maart 2022 |publisher=Canadian Broadcasting Corporation |url=https://www.cbc.ca/news/world/ukraine-russia-war-march21-1.6391709 |access-date=21 Maart 2022}}</ref> Op 8 April het die Russiese ministerie van verdediging aangekondig dat alle troepe en afdelings wat in die suidoostelike Oekraïne ontplooi is, sal verenig onder generaal Aleksandr Dvornikof, wat beheer geneem het van gekombineerde militêre operasies, insluitend die herontplooide magte wat oorspronklik aan die noordelike en noordoostelike fronte toegewys is, en daarna onttrek is en hertoegewys is in die tweede fase aan die suidoostelike front.<ref name="hindustannewshub.com">{{cite web |date=8 April 2022 |title=Trending news: BBC: Putin replaces military commander in Ukraine – The Moscow Times |url=https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |access-date=9 April 2022 |website=Hindustan News Hub |archive-date= 9 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220409085406/https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |url-status=dead }}</ref> Teen 17 April is vordering aan die suidoostelike front belemmer deur oorblywende troepe wat aanhou uithou in die Azovstal-yster- en staalwerke in [[Marioepol]]. <ref name="Radio New Zealand">{{cite news |title=Ukraine war: Mariupol defenders will fight to the end |date=17 April 2022 |access-date=20 April 2022 |work=Radio New Zealand |url=https://www.rnz.co.nz/news/world/465439/ukraine-war-mariupol-defenders-will-fight-to-the-end-pm}}</ref> Op 19 April het Rusland 'n hernieude inval oor 'n 500 kilometer lange front geloods wat strek van Charkif na Donetsk en Loehansk, met gelyktydige missielaanvalle weer gerig op Kijif in die noorde en [[Lwif]] in die weste van Oekraïne.<ref name="nytimes.com">{{cite news |title=Ukraine Says Russia Begins Assault in the East After Raining Missiles Nationwide |first1=Jane |last1=Arraf |first2=Ivan |last2=Nechepurenko |first3=Mark |last3=Landler |newspaper=[[The New York Times]] |date=19 April 2022 |access-date=20 April 2022 |url=https://www.nytimes.com/2022/04/18/world/europe/ukraine-russia-missiles-lviv-donbas.html}}</ref> Verskeie lande oor die wêreld heen het die inval veroordeel en onmiddellik sanksies teen Rusland ingestel.<ref>{{cite web |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 Februarie 2022 |website=usatoday.com |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live }}</ref> In Rusland is massa-inhegtenisnemings uitgevoer by protesoptogte teen die oorlog.<ref>{{cite web|author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 February 2022 |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |archive-date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |website=USA Today}}</ref><ref>{{Cite web|date=24 Februarie 2022|title=More than 1,700 people detained in widespread Russian protests against Ukraine invasion|url=https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|last=|first=|access-date=24 Februarie 2022|work=CBC News|archive-date=24 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220224193201/https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|url-status=live}}</ref> Voor en tydens die inval het sommige lidlande van Navo Oekraïne voorsien van wapens en ander hulpmiddels.<ref name="Al Jazeera 2022"/> Poetin het Rusland se kernmagte op 27 Februarie op 'n gereedheidsgrondslag geplaas na aanleiding van nuwe sanksies en "aggressiewe stellings".<ref name=":4">{{cite web |last=Kenney |first=Caitlin |last2=Peniston |first2=Bradley |date=28 February 2022 |title=What Just Happened With Putin's Nuclear Forces? Here's What Experts Say |url=https://www.defenseone.com/threats/2022/02/what-just-happened-putins-nuclear-forces-heres-what-experts-say/362501/ |access-date=6 March 2022 |website=Defense One |language=en}}</ref> Dit het spanning tussen die Weste en Rusland en die vrees vir 'n [[kernoorlog]] verhoog.<ref>{{cite web |last1=Heintz |first1=Jim |last2=Isachenkov |first2=Vladimir |last3=Karmanau |first3=Yuras |last4=Litvinova |first4=Dasha |date=27 February 2022 |others=Reporting by Ellen Knickmeyer, Eric Tucker, Robert Burns and Hope Yen ([[Washington D.C.]]); Francesca Ebel, Josef Federman and Andrew Drake ([[Kijif]]); Mstyslav Chernov en Nic Dumitrache ([[Marioepol]]) |title=Putin puts nuclear forces on high alert, escalating tensions |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-kyiv-business-europe-moscow-2e4e1cf784f22b6afbe5a2f936725550 |access-date=3 March 2022 |website=AP News |publisher=Associated Press |location=Kijif}}</ref> Die inval het Europa se grootste vlugtelingskrisis sedert die Tweede Wêreldoorlog veroorsaak. Miljoene mense het al uit Oekraïne gevlug,<ref>{{Cite news |last=Oladipo |first=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |language=en-GB |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25 |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> veral na [[Pole]], maar ook na [[Hongarye]], [[Roemenië]], [[Moldowa]] en [[Slowakye]].<ref>{{Cite news |date=2022-03-10 |title=How many refugees have fled Ukraine and where are they going? |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-60555472 |access-date=2022-03-12}}</ref> Vlugtelinge is hoofsaaklik vroue en kinders, omdat die regering mans tussen die ouderdomme van 18 en 60 jaar verbied het om die land te verlaat.<ref>{{cite news |last1=Oladipo |first1=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=[[The Guardian]]}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25%20<!--|url-status=live--> |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> ==Agtergrond== ===Tyd ná die Sowjetunie en die Oranje Rewolusie=== Ná die [[ontbinding van die Sowjetunie]] in 1991 het Rusland en Oekraïne noue bande behou. In 1994 het Oekraïne ingestem om weg te doen met sy [[Kernwapen|kernarsenaal]] en die [[Boedapest-memorandum]] te onderteken op voorwaarde dat Rusland, [[Brittanje]] en die [[VSA]] versekering sou verskaf teen geweldsbedreigings van sy territoriale integriteit en vir sy politieke onafhanklikheid. Vyf jaar later was Rusland een van die ondertekenaars van die [[Manifes vir Europese Sekuriteit]], wat "die inherente reg van elke deelnemende staat herbevestig het om vry te wees om sy sekuriteitsmaatreëls te kies of verander, insluitende verdrae van bondsgenootskappe, soos wat dit ontwikkel".<ref>{{cite web|title=Istanbul Document 1999 |url=http://www.osce.org/node/39569 |publisher=Organization for Security and Co-operation in Europe |date=19 November 1999 |access-date=21 Julie 2015 |archive-date=1 Junie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140601124042/http://www.osce.org/node/39569 |url-status=live}}</ref> In 2004 is [[Wiktor Janoekowitsj]], toe die eerste minister, verklaar as wenner van die presidentsverkiesing, waarin 'n groot knoeiery volgens die hooggeregshof van Oekraïne plaasgevind het.<ref>{{cite web |url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |title=The Supreme Court findings |access-date=7 July 2008 |publisher=Supreme Court of Ukraine |date=3 December 2004 |language=uk |archive-date=22 June 2013 |archive-url=https://www.webcitation.org/6HZ9wqN35?url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |url-status=live }}</ref> Die uitslag het 'n groot openbare reaksie en steun ontlok vir die opposisiekandidaat, [[Wiktor Joesjtsjenko]], wat die uitslag bevraagteken het. In die oproerige maande van die rewolusie het kandidaat Joesjtsjenko skielik ernstig siek geword, en verskillende onafhanklike doktersgroepe het bevind hy is met dioksien (TCDD) vegiftig.<ref name="CBS: Yushchenko: Live And Carry On">{{cite news |title=Yushchenko: 'Live And Carry On' |work=CBS News |date=30 January 2005 |url=https://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |access-date=17 April 2020 |archive-date=25 October 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121025143917/http://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |url-status=dead }}</ref><ref name="Ref_j">{{cite web |url=https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |title=Study: Dioxin that poisoned Yushchenko made in lab |work=Kyiv Post |date=5 August 2009 |agency=Associated Press |location=Londen |access-date=29 January 2022 |archive-date=31 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220131165135/https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |url-status=live }}</ref> Joesjtsjenko het Russiese betrokkenheid sterk vermoed.<ref name="Ref_2009c">{{cite news |url=http://www.kyivpost.com/nation/49610 |title=Yushchenko to Russia: Hand over witnesses |newspaper=Kyiv Post |date=28 October 2009 |access-date=11 February 2010}}</ref> Dit alles het eindelik tot die vreedsame [[Oranje Rewolusie]] gelei wat Joesjtsjenko en [[Joelia Timosjenko]] aan die bewind geplaas het, terwyl Janoekowitsj leier van die opposisie geword het.<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-url=https://web.archive.org/web/20080115052653/http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-date=15 January 2008 |title=Ukraine-Independent Ukraine |access-date=14 January 2008 |website=Encyclopædia Britannica (fee required) |url-status=dead}}</ref> In 2008 het die Russiese president Poetin hom uitgespreek teen Oekraïne se moontlike toelating tot Navo.<ref>{{cite news|author-last1=Harding |author-first1=Luke |author-last2=Borger |author-first2=Julian |author-last3=Chrisafis |author-first3=Angelique |date=2 April 2008 |title=Bush-Putin row grows as pact pushes east |work=The Guardian |location=[[Moskou]]; [[Boekarest]]; [[Parys]]|url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=8 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220208091130/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Dawar |author-first=Anil |date=4 April 2008 |title=Putin warns Nato over expansion |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=13 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220213213527/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |url-status=live}}</ref> In 2009 het die [[Roemenië|Roemeense]] ontleder Iulian Chifu en sy medeskrywers die opinie uitgespreek dat Rusland, met betrekking tot Oekraïne, 'n opgedateerde weergawe van die [[Brezjnef-leerstelling]] navolg waarvolgens die soewereiniteit van Oekraïne nie groter kan wees as dié van die [[Warskouverdrag]]slande voor die verval van die Sowjet-invloedsfeer in die laat 1980's en vroeë 1990's nie.<ref name="Chifu">{{cite book|author-last1=Chifu |author-first1=Iulian |title=The Russian Georgian War: A trilateral cognitive institutional approach of the crisis decision-making process |author-last2=Nantoi |author-first2=Oazu |author-last3=Sushko |author-first3=Oleksandr |publisher=Editura Curtea Veche |year=2009 |isbn=978-973-1983-19-6 |location=[[Boekarest]] |page=181 |chapter=Russia–Georgia War of August 2008: Ukrainian Approach |access-date=21 Februarie 2016 |chapter-url=http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20180930233012/http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf|archive-date=30 September 2018 |url-status=live}}</ref> In 2009 het Janoekowitsj aangekondig hy gaan hom in 2010 weer as president verkiesbaar stel. Hy het gewen en is in 2010 beëdig. ===Oekraïense rewolusie en oorlog=== [[Beeld:Euromaidan Kyiv 1-12-13 by Gnatoush 005.jpg|thumb|links|Die Euromaidan-optogte in Desember 2013 in Kijif.]] Ná weke van protesoptogte as deel van die [[Euromaidan]]-beweging (2013-2014) het die pro-Russiese president Janoekowitsj en die leiers van die Oekraïense parlementêre opposisie op 21 Februarie 2014 'n ooreenkoms onderteken vir 'n vroeë verkiesing. Die volgende dag het Janoekowitsj uit Kijif gevlug weens 'n beskuldigingstem wat hom van sy mag as president sou stroop.<ref name="interfax1">{{cite news|date=24 Februarie 2014 |title=Rada removes Yanukovych from office, schedules new elections for May 25 |agency=Interfax-Ukraine |url=http://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html|url-status=live |access-date=15 Februarie 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200210094859/https://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html |archive-date=10 Februarie 2020}}</ref> Leiers van die [[Russies]]sprekende oostelike streke van Oekraïne het hulle lojaliteit teenoor Janoekowitsj bevestig,<ref>{{cite news|author-last1=Polityuk |author-first1=Pavel |author-last2=Robinson |author-first2=Matt |author-last3=Baczynska |author-first3=Gabriela |author-last4=Goettig |author-first4=Marcin |author-last5=Graff |author-first5=Peter |author-last6=Elgood |author-first6=Giles |date=22 Februarie 2014 |title=Ukraine parliament removes Yanukovich, who flees Kiev in "coup" |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |editor-last=Roche |editor-first=Andrew|url=https://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |url-status=live|access-date=18 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160609181723/http://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |archive-date=9 Junie 2016 }}</ref> en dit het gelei tot die pro-Russiese onrus in 2014 in Oekraïne.<ref>{{cite web|author-last=Fisher |author-first=Max |date=3 September 2014 |title=Everything you need to know about the Ukraine crisis |url=https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122003807/https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know|archive-date=22 Januarie 2022 |access-date=24 Januarie 2022 |website=Vox |publisher=Vox Media |language=en}}</ref> Die onrus is gevolg deur die anneksasie van die [[Krim]] deur Rusland in Maart 2014 en die oorlog in die Donbas, wat in April 2014 begin het met die skepping van die Russies gesteunde kwasistate Donetsk- en Loehansk-volksrepubliek.<ref>{{cite news|author-last1=Grytsenko |author-first1=Oksana |author-last2=Vlasova |author-first2=Anastasia |date=12 April 2014 |title=Armed pro-Russian insurgents in Luhansk say they are ready for police raid |work=Kyiv Post |publisher=Businessgroup LLC |location=Luhansk |url=http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|access-date=1 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140412131249/http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|archive-date=12 April 2014}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Ragozin |author-first=Leonid |date=16 Maart 2019 |title=Annexation of Crimea: A masterclass in political manipulation |url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/3/16/annexation-of-crimea-a-masterclass-in-political-manipulation |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200528090201/https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/annexation-crimea-masterclass-political-manipulation-190315174459207.html |archive-date=8 Mei 2020 |access-date=24 Januarie 2022 |website=aljazeera.com |publisher=Al Jazeera |location=[[Riga]] |language=en }}</ref> Op 14 September 2020 het die Oekraïense president [[Wolodimir Zelenski]] Oekraïne se nuwe nasionale sekuriteitstrategie goedgekeur "wat voorsiening maak vir die ontwikkeling van 'n bondgenootskap met Navo met die oog op lidmaatskap van Navo".<ref>{{cite news|date=25 Januarie 2022|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|publisher=Al Jazeera|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|url-status=live|access-date=15 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220215002641/https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|archive-date=15 Februarie 2022|author-last=Duggal|author-first=Hanna}}</ref><ref name="ua-nato-relations">{{cite news|date=11 January 2020 |title=Relations with Ukraine|work=[[Navo]] |publisher=Navo |url=https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=15 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220215011708/https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm |url-status=live}}</ref> Op 24 Maart 2021 het Zelenski 'n verdrag onderteken wat die strategie goedkeur vir "die ontsetting en reïntegrasie van die tydelik besette gebied Krim en stad [[Sewastopol]]".<ref>{{cite news |date=24 Maart 2021 |title=Zelensky enacts strategy for de-occupation and reintegration of Crimea |work=Ukrinform |publisher=Regering van Oekraïne |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=12 Desember 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211212130511/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html |url-status=live}}</ref> In Julie 2021 het Poetin 'n essay gepubliseer met die titel "Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners", waarin hy sy mening herbevestig dat die Russe en Oekraïners "een volk" is.<ref>{{cite web|author-last=Poetin |author-first=Wladimir |author-link=Wladimir Poetin |date=12 Julie 2021|title=Article by Vladimir Putin 'On the Historical Unity of Russians and Ukrainians' |url=http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125053520/http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181|archive-date=25 Januarie 2021 |access-date=1 Februarie 2022 |website=Die Kremlin |publisher=Regering van Rusland }}</ref> Die Amerikaanse historikus Timothy Snyder het Poetin se idees as [[imperialisme]] beskryf.<ref>{{cite web|author-last=Snyder |author-first=Timothy D. |date=18 Januarie 2022 |title=How to think about war in Ukraine |url=https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220119065436/https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |archive-date=19 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2021 |website=Thinking about... (newsletter) |publisher=Substack }}</ref> Die Britse joernalis Edward Lucas het gemeen dit is historiese revisionisme.<ref>{{cite web|author-last=Lucas |author-first=Edward |date=15 September 2020 |title=Why Putin's history essay requires a rewrite |url=https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb|url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125143913/https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Times |publisher=Times Newspapers}}</ref> Ander waarnemers het die Russiese leierskap daarvan beskuldig dat hulle 'n verwronge siening van moderne Oekraïne en sy geskiedenis het.<ref>{{cite web|author-last=Roth |author-first=Andrew |date=7 Desember 2021|title=Putin's Ukraine rhetoric driven by distorted view of neighbour |url=https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211207180813/https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |archive-date=7 Desember 2021|access-date=25 Januarie 2021 |work=The Guardian |publication-place=Moskou}}</ref><ref>{{cite web|last1=Dickinson |first1=Peter |last2=Haring |first2=Melinda |last3=Lubkivsky |first3=Danylo |last4=Motyl |first4=Alexander |last5=Whitmore |first5=Brian |last6=Goncharenko |first6=Oleksiy |last7=Fedchenko |first7=Yevhen |last8=Bonner |first8=Brian |last9=Kuzio |first9=Taras |date=15 Julie 2021 |title=Putin's new Ukraine essay reveals imperial ambitions |url=https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210715191212/https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |archive-date=15 Julie 2021 |access-date=25 Januarie 2021|publisher=Atlantic Council}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Wilson |author-first=Andrew |date=23 Desember 2021 |title=Russia and Ukraine: 'One People' as Putin Claims? |url=https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124130721/https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims/|archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=Royal United Services Institute}}</ref> Rusland het gesê moontlike lidmaatskap van Oekraïne van Navo en die uitbreiding van Navo in die algemeen bedreig sy nasionale sekuriteit.<ref>{{cite news|author-last=Taylor |author-first=Paul |date=23 November 2021 |title=Ukraine: NATO's original sin |work=Politico |publisher=Axel Springer SE |url=https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |access-date=1 Februarie 2022 |archive-date=29 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220129135805/https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Guyer |author-first=Jonathan |date=27 Januarie 2022 |title=How America's NATO expansion obsession plays into the Ukraine crisis |work=Vox |publisher=Vox Media |url=https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion|access-date=20 Februarie 2022 |archive-date=18 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218060139/https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion |url-status=live}}</ref> Op sy beurt het Oekraïne en ander Europese lande wat aan Rusland grens, Poetin daarvan beskuldig dat hy Russiese [[irredentisme]] probeer beoefen en van aggressiewe militaristise beleide.<ref>{{cite web|author=Agencies |date=13 September 2014 |title=Putin wants to destroy Ukraine and restore Soviet Union, says Yatseniuk |url=https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125154846/https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Bullough |author-first=Oliver |date=28 Maart 2014 |title=Vladimir Putin: The rebuilding of 'Soviet' Russia |url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124104112/https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=BBC }}</ref><ref>{{cite web|author-last=Rubin |author-first=Trudy |date=11 Januarie 2022 |title=Putin wants to reestablish the Russian empire. Can NATO stop him without war? |url=https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125155257/https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Philadelphia Inquirer |publisher=Interstate General Media}}</ref> ==Aanvang== [[Beeld:2nd Battalion, 503rd Infantry Regiment, 173rd Airborne Brigade depart Aviano Air Base, Italy, Feb. 24, 2022.jpg|thumb|220px|Amerikaanse valskermsoldate vertrek uit Italië na [[Letland]], 24 Februarie 2022. Duisende Amerikaanse troepe is in Oos-Europa ontplooi tydens die Russiese versterkings.<ref>{{cite news|url=https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |archive-date=26 February 2022 |work=Stars and Stripes |title=173rd Airborne Brigade battalion heads to Latvia as Ukraine comes under Russian attack |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022}}</ref>]] ===Russiese militêre versterkings=== Die konflik het begin met 'n groot militêre opbou, aanvanklik van Maart tot April 2021 en daarna weer van Oktober 2021 tot Februarie 2022. Tydens laasgenoemde het Rusland eise aan die VSA en Navo gestel dat Oekraïne nie by Navo aansluit nie, sowel as dat Navo-soldate en militêre uitrusting in [[Oos-Europa]] verminder word.<ref>{{cite news|author-last1=Tétrault-Farber |author-first1=Gabrielle |author-last2=Balmforth |author-first2=Tom |date=17 Desember 2021 |title=Russia demands NATO roll back from East Europe and stay out of Ukraine |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220222081106/https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |url-status=live}}</ref> Rusland het gedreig met 'n niegespesifiseerde militêre reaksie as Navo 'n "agressiewe toon" bly handhaaf.<ref>{{cite news|author-last=MacKinnon |author-first=Mark |date=21 Desember 2021 |title=Putin warns of unspecified military response if U.S. and NATO continue 'aggressive line' |language=en-CA |work=The Globe and Mail |url=https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=15 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220115165246/https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |url-status=live}}</ref> ===Russiese ontkenning van invalsplan=== Ondanks die Russiese militêre opbou het Russiese amptenare maande lank ontken dat Rusland enige plan het om Oekraïne binne te val.<ref name="Deny">{{cite news |author-last1=Kiely |author-first1=Eugene |author-last2=Farley |author-first2=Robert |title=Russian Rhetoric Ahead of Attack Against Ukraine: Deny, Deflect, Mislead |url=https://www.factcheck.org/2022/02/russian-rhetoric-ahead-of-attack-against-ukraine-deny-deflect-mislead/ |access-date=26 February 2022 |work=FactCheck.org |date=24 February 2022}}</ref><ref name="denials">{{cite news |author-last1=Taylor |author-first1=Adam |title=Russia's attack on Ukraine came after months of denials it would attack |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |access-date=26 February 2022 |newspaper=The Washington Post |date=24 February 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220224205233/https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |archive-date=24 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref> Op 12 November 2021 het Dmitri Peskof, Poetin se woordvoerder, aan verslaggewers gesê "Rusland bedreig niemand. Die beweging van troepe op ons gebied behoort niemand rede tot kommer te gee nie."<ref name="Deny"/><ref name="denials"/> Op 28 November 2021 het Peskof gesê "Rusland het nooit enige plan gehad om enigiemand aan te val nie, dit het nie nou planne nie en sal nooit sulke planne hê nie ... Rusland is 'n vreedsame land, wat goeie betrekkinge met sy buurlande wil handhaaf."<ref name="Deny"/> Op 12 Desember 2021 het hy gesê spanning jeens Oekraïne "word geskep om Rusland verder te demoniseer en hom as 'n moontlike aggressor uit te beeld".<ref name=Deny/> Op 19 Januarie 2022 het die Russiese onderminister van buitelandse sake gesê "Rusland wil nie enige aksie van 'n aggressiewe aard hê of daaraan deelneem nie. Ons sal nie wat ook al in Oekraïne aanval, inval, binnedring of begin nie."<ref name="Deny"/> Op 12 Februarie 2022 het die Kremlin se raadgewer oor buitelandse sake besprekings oor die "sogenaamde beplande Russiese inval" as "histerie" beskryf.<ref name="Deny"/><ref name=denials/> ===Russiese aantygings=== [[Beeld:Vladimir Putin and Sergey Shoigu - Saint-Petersburg 2017-07-30 (1).jpg|thumb|220px|links|Poetin en sy vertroueling van baie jare, die minister van verdediging, [[Sergei Sjoigoe]].<ref>{{cite news |title=Ukraine conflict: Who's in Putin's inner circle and running the war? |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60573261 |work=BBC News |date=2 March 2022 |access-date=4 March 2022}}</ref>]] Op 9 Desember 2021 het president Poetin gepraat van diskriminasie teen Russiessprekendes buite Rusland en gesê: "Ek moet sê, [[Russofobie]] is die eerste tree tot [[volksmoord]]. Ek en jy weet wat in die Donbas gebeur. Dit lyk beslis baie soos volksmoord."<ref>{{cite news |title=Putin Says Conflict in Eastern Ukraine 'Looks Like Genocide' |url=https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |work=AFP |publisher=The Moscow Times |date=10 Desember 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=21 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221082440/https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news|title=Путин заявил о геноциде на Донбассе |trans-title=Putin announced the genocide in the Donbass |url=https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |work=Rossiyskaya Gazeta |date=9 Desember 2021 |language=ru |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222212644/https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |url-status=live}}</ref> Rusland het ook die Oekraïense taalwet veroordeel.<ref>{{cite news |title=New law stokes Ukraine language tensions |url=https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |work=France 24 |date=1 April 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032739/https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |url-status=live }}</ref> Op 15 Februarie 2022 het Poetin aan die pers gesê: "Wat in die Donbas gebeur, is beslis volksmoord."<ref name="france24genocide">{{cite news|title=US accuses Moscow of creating Ukraine invasion pretext with 'genocide' claims |url=https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims |work=AFP |publisher=France 24 |date=15 Februarie 2021|access-date=23 Februarie 2022|archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224034042/https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims|url-status=live}}</ref> Nuusmedia het daarop gewys dat die Oekraïense president Zelenski self 'n Russiessprekende is, ondanks Poetin se aantygings van 'n volksmoord op Russiessprekendes.<ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |title=Russians accuse Ukrainians of genocide as they pave way for potential invasion |newspaper=The Daily Telegraph |date=19 Februarie 2022 |author-last1=Vasilyeva |author-first1=Nataliya |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223103730/https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |url-status=live}}</ref> Rusland se aantygings van volksmoord is wyd as vals verwerp.<ref>{{cite news |title=Ukraine crisis: Vladimir Putin address fact-checked |url=https://www.bbc.co.uk/news/60477712 |access-date=24 Februarie 2022 |work=BBC News |date=22 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223162137/http://www.bbc.co.uk/news/60477712 |url-status=live }}</ref> Verskeie internasionale organisasies, insluitende die [[VN]] se hoëkommissaris vir menseregte en die [[Raad van Europa]], kon geen bewyse vir die Russiese bewerings vind nie.<ref>{{cite web|date=15 Junie 2014 |title=Report on the human rights situation in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|publisher=OHCHR|access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=14 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214151822/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|year=2021 |title=Civic Space and Fundamental Freedoms in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |publisher=OHCHR |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=9 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211209154320/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Daily and spot reports from the Special Monitoring Mission to Ukraine |url=https://www.osce.org/ukraine-smm/reports |publisher=OSCE |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222080943/https://www.osce.org/ukraine-smm/reports|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|date=2 April 2014 |title=Ad hoc Report on the situation of national minorities in Ukraine adopted on 1 April 2014 |url=https://rm.coe.int/16800c5d6f|archive-url=https://web.archive.org/web/20220204183556/https://rm.coe.int/16800c5d6f |archive-date=4 Februarie 2022 |publisher=Raad van Europa}}</ref> Die Europese Kommissie het dit as Russiese waninligting afgemaak.<ref>{{cite press release|date=24 Januarie 2022 |title=Disinformation About the Current Russia-Ukraine Conflict – Seven Myths Debunked |url=https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |access-date=22 Februarie 2022 |website=Directorate-General for European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218045942/https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live |language=en}}</ref> Die Amerikaanse ambassade in Oekraïne het dit as "laakbare onwaarheid" beskryf,<ref>{{cite news|title=United States: Russia's claim of 'genocide in Ukraine' is reprehensible falsehood |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |work=Ukrinform |date=17 Februarie 2022 |access-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218120707/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live}}</ref> terwyl die woordvoerder Ned Price van die Amerikaanse departement van buitelandse sake gesê het Moskou maak sulke bewerings as 'n verskoning om Oekraïne in te val.<ref name="france24genocide" /> In 'n nasionalistiese toespraak op 21 Februarie het Poetin ook beweer die "Oekraïense gemeenskap" het "[[Neo-Nazisme|neonazisties]]" geword, sonder om bewyse te lewer, en gesê Rusland se doel is "om Oekraïne te denazifiseer".<ref>{{cite news |author-last1=Fisher |author-first1=Max |date=23 Februarie 2022 |title=Word by Word and Between the Lines: A Close Look at Putin’s Speech |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220223115611/https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |archive-date=23 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Seddon |first1=Max |title=Putin justifies war in menacing speech as Zelensky appeals for peace |url=https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |access-date=24 Februarie 2022 |work=Financial Times |date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112202/https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |url-status=live }}</ref> President Zelenski is egter [[Jood]]s en drie lede van sy familie het in die [[Holocaust]] gesterf.<ref name=":02">{{cite news|author-last1=Abbruzzese |author-first1=Jason |date=24 Februarie 2022 |title=Putin says he is fighting a resurgence of Nazism. That's not true. |work=NBC News |url=https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |url-status=live |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112830/https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |archive-date=24 Februarie 2022}}</ref> ===Uitbreiding van gevegte (tot 23 Februarie)=== [[Beeld:Обращение Президента Российской Федерации 2022-02-21.webm|thumb|thumbtime=00:03|Poetin kondig die inval aan.<br/><small>(Engelse onderskrifte beskikbaar)</small>]] Gevegte in die Donbas het aansienlik toegeneem sedert 17 Februarie 2022. Op 21 Februarie, ná die erkenning van die Donetsk- en Loehansk-republieke, het Poetin gelas dat Russiese troepe na die Donbas gestuur word in wat hy 'n "vredehandhawingsending" genoem het.<ref name="ru-troops-donbas">{{cite news|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into separatist-held parts of Ukraine |publisher=CNN |url=https://cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102720/https://www.cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |url-status=live}}</ref> Rusland het gesê vyf Oekraïense saboteurs wat die grens na Rusland oorgesteek het, is vermoor. Dit is verwerp deur die Oekraïense minister van buitelandse sake, Dmitro Koeleba.<ref>{{cite news|title=Russia claims to kill 5 Ukrainian 'saboteurs' who crossed border |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |access-date=24 February 2022 |archive-date=21 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221232442/https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |url-status=live}}</ref> Later het verskeie nuusmedia berig Russiese magte gaan die Donbas binne.<ref name="guard-troops-donbas">{{cite web|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into eastern Ukraine on 'peacekeeping duties' |website=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223175613/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last= |first= |date=22 February 2022 |title=Chilling social media footage emerges of convoys of Russian military equipment entering Donbas in Ukraine |url=https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |access-date= |website=Sky News |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032732/https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |url-status=live}}</ref> Die ingryping is deur die VN se [[Veiligheidsraad]] veroordeel en Rusland het geen steun gekry nie.<ref>{{cite web|title=Putin gets no support from UN Security Council over Ukraine |url=https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223172555/https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |archive-date=23 February 2022 |access-date=24 February 2022 |publisher=ABC News |language=en}}</ref> Op 22 Februarie het die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], gesê dit was "die begin van 'n Russiese inval in Oekraïne". Volgens Navo se sekretaris-generaal, [[Jens Stoltenberg]], en die [[Kanada|Kanadese]] eerste minister, [[Justin Trudeau]], het "verdere indringing" plaasgevind. Die Oekraïense minister van buitelandse sake, Koeleba, het verklaar: "Daar is nie iets soos 'n klein, middelmatige of groot inval nie. 'n Inval is 'n inval." Op 23 Februarie het Rusland sy ambassade in Kijif begin ontruim en die [[Vlag van Rusland|Russiese vlag]] van die gebou verwyder.<ref>{{cite news|title=Russia evacuates embassy in Ukraine as crisis escalates |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |date=23 February 2022 |access-date=23 February 2022 |author-first=Dasha |author-last=Litvinova |work=Associated Press |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102040/https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |url-status=live}}</ref> Die webtuistes van die Oekraïense parlement en regering, sowel as bankwebtuistes, is deur kuberaanvalle lamgelê.<ref>{{cite news |title=Ukraine hit by more cyberattacks, destructive malware |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |access-date=24 February 2022 |work=Associated Press |date=23 February 2022 |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064547/https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |url-status=live }}</ref> Nog 'n vergadering van die VN se Veiligheidsraad is op 23-24 Februarie belê. Rusland het Oekraïne binnegeval tydens 'n noodvergadering van die raad om die krisis af te weer.<ref name=":0">{{cite web|date=23 February 2022 |title='It's too late': Russian move roils UN meeting on Ukraine |url=https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224021804/https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=AP News |language=en}}</ref> Die inval het plaasgevind terwyl Rusland die presidentskap van die Veiligheidsraad vir Februarie 2022 beklee het; die land het 'n vetomag as een van die vyf permanente lede.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{cite web|title=U.S. Says Russia Will Face U.N. Security Council Resolution |url=https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064610/https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=Wall Street Journal |language=en}}</ref> ==Inval== [[Lêer:Последствия удара ракеты по Голосеевскому району Киева (6).jpg|duimnael|regs|220px|'n Struktuur in [[Kijif]] wat deur 'n missielaanval vernietig is.]] Op 24 Februarie, net voor 06:00 Moskoutyd (UTC+3), het Poetin aangekondig hy het besluit om 'n "spesiale militêre operasie" in Oos-Oekraïne te loods.<ref name="tassputspeech24" /><ref name="Meduza_Putin_announces_invasion">{{cite news |title=Putin announces formal start of Russia's invasion in eastern Ukraine |date=24 February 2022 |newspaper=Meduza |url=https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |access-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224033732/https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |archive-date=24 February 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|title=Russian President Vladimir Putin announces military assault against Ukraine in surprise speech |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|access-date=24 February 2022 |website=MSN |language=en-US |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064559/https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|url-status=live}}</ref> In sy toespraak het Poetin gesê daar is geen planne om Oekraïense gebied te beset nie en beweer hy ondersteun die reg van die volke van Oekraïne op selfbeskikking.<ref name="tassputspeech24">{{cite news|date=24 February 2022 |title=Путин принял решение о проведении операции по денацификации и демилитаризации Украины |language=ru |trans-title=Putin decided to conduct an operation to de-Nazify and demilitarise Ukraine |work=TASS |url=https://tass.ru/politika/13825671 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224045055/https://tass.ru/politika/13825671 |url-status=live}}</ref> Hy het ook gesê Rusland beoog die "demilitarisasie en denazifisering" van Oekraïne – CNN en NBC het dié bewerings as "sonder gronde" en "vals" beskryf.<ref>{{cite news|author-last=Chernova |author-first=Anna |date=24 February 2022 |title=Kremlin spokesperson echoes Putin's baseless claims on invasion objectives |work=CNN |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_542ef6fc653f4404d483a5156ecc23e6 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224132757/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/index.html |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Tim |author-last2=Lister |author-first3=Ivana |author-last3=Kottasová |author-first4=Laura |author-last4=Smith-Spark |date=24 February 2022 |title=Ukraine vows defiance as Russia launches major invasion |url=https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |access-date=24 February 2022 |website=CNN |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224145336/https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news|first1=David K.|last1=Li|first2=Jonathan|last2=Allen|first3=Corky|last3=Siemaszko|title=Putin using false 'Nazi' narrative to justify Russia's attack on Ukraine, experts say|url=https://www.nbcnews.com/news/world/putin-claims-denazification-justify-russias-attack-ukraine-experts-say-rcna17537|access-date=2022-02-25|website=NBC News|date=24 February 2022|language=en}}</ref> Dit is ook deur die Amerikaanse Holocaust-herdenkingsmuseum veroordeel.<ref>{{cite news|url=https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|title=Holocaust Museum Criticizes Putin's Saying Ukraine Needs to Be 'Denazified'|date=February 24, 2022|agency=Newsweek|access-date=25 February 2022|archive-date=25 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025159/https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|url-status=live}}</ref> Poetin het die lede van die [[Oekraïense Gewapende Magte|Oekraïense magte]] gevra om hulle wapens neer te lê en terug te keer huis toe.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60503037|title=Ukraine conflict: Russia announces special military operation in Donbas |website=BBC News |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.bbc.com/news/world-europe-60503037 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549 |title=Russia's Putin Announces Military Operation in Ukraine |website=The Moscow Times |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549|url-status=live}}</ref><ref name="krputspeech24">{{Cite news |date=24 February 2022 |title=Обращение Президента Российской Федерации |language=ru |work=Kremlin.ru |url=http://kremlin.ru/events/president/news/67843 |access-date=24 February 2022 |archive-date= |archive-url= |url-status=live}}</ref> Kort voor 07:00 (UTC+2) op die 24ste het Zelenski krygswet in Oekraïne afgekondig.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |title=Russia-Ukraine crisis live news: Putin has launched 'full-scale invasion', says Ukrainian foreign minister – latest updates &#124; World news |work=[[The Guardian]] |date=16 July 2018 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224054309/https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |url-status=live }}</ref> Later het hy die Oekraïense weermag opdrag gegee om die invallers "maksimum verliese toe te dien".<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |title=Зеленский отдал приказ ВСУ наносить максимальные потери оккупантам |language=ru |trans-title=Zelensky ordered the Armed Forces of Ukraine to inflict maximum losses on the invaders |website=Unian |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224082802/https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |url-status=live }}</ref> Zelenski het ook aangekondig dat diplomatieke betrekkinge met Rusland onmiddellik opgehef word.<ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824153 |title=Украина разорвала дипломатические отношения с Россией |website=Interfax |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224095330/https://www.interfax.ru/world/824153 |url-status=live}}</ref> Later dié dag het hy 'n algemene mobilisasie aangekondig.<ref>{{cite news |title=Ukrainian president signs decree on general mobilisation of population -Interfax |url=https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |access-date=25 February 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022 |language=en |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025205/https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Om 10:00 (UTC+2) het die Oekraïense presidensiële administrasie aangekondig Russiese troepe het Oekraïne uit die noorde binnegeval (tot 5&nbsp;km diep). Russiese troepe was bedrywig in [[Charkif-oblast]] en [[Tsjernihif-oblast]], naby [[Soemi]].<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |title=Войска России на севере Украины продвинулись вглубь до пяти километров – Арестович |language= |website= |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224091205/https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |url-status=live }}</ref> Om 10:30 (UTC+2) het die Oekraïense departement van verdediging aangekondig Russiese troepe in Tsjernihif-oblast is gekeer, 'n groot geveg was naby Charkif aan die gang, en [[Marioepol]] en Sjtsjastja is ten volle teruggewen.<ref name=mil.2402.1030>{{cite web |author= |url=https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |title=General Staff of the Armed Forces of Ukraine: Operative information as of 10.30 |language= |website=mil.gov.ua |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224103548/https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |url-status=live }}</ref> ===Noordelike front=== [[Beeld:Russian bombardment of telecommunications antennas in Kiev.jpg|thumb|220px|Russe val telekommunikasietorings in Kijif aan.]] Die poging om Kijif oor te neem het ingesluit 'n aanval uit die suide van Belarus af aan die westeroewer van die [[Dnjepr|Dniprorivier]], skynbaar met die doel om Kijif uit die weste te omsingel. Dit word gesteun deur twee aparte spille van aanvalle vanuit Rusland aan die oosteroewer van die Dnipro: in die weste by Tsjernihif en in die ooste by Soemi. Met die oostelike spil van aanvalle is blykbaar probeer om Kijif uit die noordooste en ooste te omsingel.<ref name="ISW 4MAR">{{cite web |title=Russian Offensive Campaign Assessment, March 4 |url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-4 |website=Institute for the Study of War |access-date=5 March 2022 |date=4 March 2022}}</ref> In die [[Slag van Tsjernobil (2022)|Slag van Tsjornobil]] het die Russe beheer oorgeneem van die spookdorpe [[Tsjornobil]] en [[Pripjat]];<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Ukraine loses control of Chernobyl nuclear site, amid battles in Kyiv outskirts |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225030412/https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |url-status=live}}</ref> maar hulle vooruitgang is in die wiele gery deur sterk weerstand deur Oekraïne.<ref>{{cite web |url=https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Gazeta |language=uk|title=Українські військові під Києвом зупинили колону російських танків |trans-title=The Ukrainian military stopped a column of Russian tanks near Kyiv |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100628/https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |url-status=live }}</ref> [[Beeld:Battle of Hostomel, 04.03.2022, Skirmish Aftermath.jpg|thumb|links|220px|Ná gevegte in Hostomel, 4 Maart.]] Ná 'n deurbraak by Tsjornobil is die Russe teruggehou deur die Slag van Iwankif, 'n noordelike voorstad van Kijif. Russiese lugmagte het probeer om twee vliegvelde om Kijif oor te neem.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Battle Underway for Airbase on Kyiv Outskirts |work=The Moscow Times |agency=AFP |url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225043724/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |title=Окупанти намагаються висадити десант у Василькові, йдуть бої |url=https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226004532/https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |agency=Ukrinform |language=uk}}</ref> Daar was in dié eerste dae blykbaar 'n poging van Rusland om Kijif vinnig te beset met 'n infiltrasie deur die Spetsnaz (Spesiale Magte), ondersteun deur lugoperasies en 'n vinnige gemeganiseerde aanval uit die noorde, maar dit het nie geslaag nie.<ref>{{cite web |last1=Roblin |first1=Sebastien |title=At Vasylkiv, Ukrainians Repel Russia's Paratroopers and Commandos in Frantic Night Battle |url=https://www.19fortyfive.com/2022/02/at-vasylkiv-ukrainians-repel-russias-paratroopers-and-commandos-in-frantic-night-battle/ |website=19FortyFive |access-date=5 March 2022 |date=27 February 2022}}</ref> Teen vroeg in Maart was die Russiese opmars aan die westekant van die Dnipro beperk en is die Russe deur die Oekraïense verdediging gestuit.<ref name="ISW 4MAR"/> Teen 5 Maart het 'n groot Russiese konvooi, van na berig word 64&nbsp;km lank, min vordering in die rigting van Kijif gemaak;<ref>{{cite news |last=Stern |first=David L. |date=5 March 2022 |title=After temporary cease-fires break down, Putin threatens Ukraine’s government |language=en-US |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/03/05/ukraine-military-battlefield-kyiv-mariupol/ |access-date=6 March 2022 |issn=0190-8286}}</ref> die Londengebaseerde dinkskrum Royal United Services Institute (RUSI) beskou die Russiese optrede uit die noorde en ooste as "vertraag".<ref name="rusi">DW News [https://www.youtube.com/watch?v=f1po2OdNnIc (6 Maart 2022) How is the war in Ukraine going for Russia?] Russia's force is 95% committed, leaving a 5% reserve.</ref> Vordering aan die Tsjernihif-spil het in 'n groot mate tot stilstand gekom toe die beleg van Tsjernihif begin. Rusland het die grootste vordering gemaak aan die Soemi-spil in die ooste. Die Russe het die Slag van [[Konotop]] gewen, terwyl die [[Slag van Soemi]] steeds aan die gang was. Russiese magte, wat van Soemi af met snelweë oor plat, swak verdedigde grondgebied beweeg het, het Browari, 'n oostelike voorstad van Kijif, bereik.<ref name="ISW 4MAR"/> Russiese magte het ook van die noordweste van Kijif gevorder en Boetsja, Hostomel en Worzel teen 5 Maart verower.<ref>{{cite news|url=https://edition.cnn.com/2022/03/06/europe/ukraine-russia-invasion-sunday-intl-hnk/index.html|title='A family died... in front of my eyes': Civilians killed as Russian military strike hits evacuation route in Kyiv suburb|first1=Tim|last1=Lister|first2=Josh|last2=Pennington|first3=Luke|last3=McGee|first4=Radina|last4=Gigova|website=CNN|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3422872-bucha-vorzel-hostomel-under-enemys-control-situation-remains-critical.html|title=Bucha, Vorzel, Hostomel under enemy's control, situation remains critical|website=Ukrinform|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref> Die posisie in Irpin was teen 9 Maart nog onseker.<ref>{{cite news |title="Irpin can't be bought, Irpin fights": Mayor refuses Russian demand to surrender |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-08-22/h_e09d49888fcb2a07b8f1a95d6f2b0faa |access-date=8 March 2022 |agency=CNN |date=8 March 2022 |language=en}}</ref> Op 25 Maart het die Oekraïense teenoffensief in Kijif daartoe gelei dat verskeie dorpe, insluitend Makariv<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60847188 |title=Ukraine war: Ukrainian fightback gains ground west of Kyiv |work=BBC News |date=23 Maart 2022 |access-date=29 March 2022}}</ref> oos en wes van Kijif herower is.<ref name="Guardian220325">{{cite news |first1=Joanna |last1=Walters |first2=Jem |last2=Bartholomew |first3=Martin |last3=Belam |first4=Samantha |last4=Lock |date=25 Maart 2022 |title=Russia-Ukraine war latest: Ukraine takes back towns east of Kyiv; hopes of Mariupol humanitarian corridor grow – live |work=[[The Guardian]] |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/25/ukraine-war-latest-news-sanctions-a-little-late-zelenskiy-tells-european-council-biden-to-visit-poland-live |access-date=25 Maart 2022 |issn=0261-3077}}</ref> As deel van 'n algemene terugtog van Russiese magte noord van Kijif, sowel as aanvalle op Russiese formasies deur die Oekraïense weermag, het Russiese troepe in die [[Boetsja]]-gebied teen die einde van Maart noord teruggetrek. Oekraïense magte het die stad op 1 April binnegegaan.<ref>{{cite web |last=Rudenko |first=Olga |date=2 April 2022 |title=Hundreds of murdered civilians discovered as Russians withdraw from towns near Kyiv (GRAPHIC IMAGES) |url=https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |access-date=3 April 2022 |website=The Kyiv Independent |archive-date=3 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220403022637/https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |url-status=live}}</ref> Oekraïne het beweer dat hulle die hele streek rondom Kijif, insluitend Irpin, Boetsja en Hostomel, teen 2 April herower, met bewyse van [[Slagting van Boetja|oorlogsmisdade wat in Boetsja]] ontbloot is.<ref>{{cite web |title=Ukraine war latest: Ukraine says it has retaken entire Kyiv region |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60949706 |access-date=2 April 2022 |website=BBC News}}</ref> Op 6 April het NAVO se sekretaris-generaal [[Jens Stoltenberg]] gesê dat die Russiese "terugtrekking, hervoorsiening en herontplooiing" van hul troepe uit die Kijif-gebied geïnterpreteer moet word as 'n uitbreiding van Poetin se planne vir sy militêre optrede teen die Oekraïne, deur sy magte te herontplooi en te konsentreer op Oos-Oekraïne en [[Marioepol]] binne die volgende twee weke, as 'n voorloper van die verdere uitbreiding van Poetin se optrede teen die res van Oekraïne.<ref>{{cite news |url=https://news.yahoo.com/nato-chief-says-putin-still-144125043.html |title=NATO chief says Putin still wants to control all of Ukraine, despite repositioning forces to the eastern Donbas region |first1=Jake |last1=Epstein |first2=John |last2=Haltiwanger |date=6 April 2022 |access-date=7 April 2022}}</ref> ===Oostelike front=== [[Beeld:Russian bombardment on the outskirts of Kharkiv.jpg|thumb|220px|'n Russiese bombardement aan die buitewyke van Charkif, 1 Maart.]] In die noordooste het Russiese troepe Charkif en Soemi probeer binneval. Albei is sowat 35&nbsp;km van die Russiese grens af.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Kharkiv's Resistance to Russia's War Has Already Begun |url=https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225044904/https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |archive-date=25 February 2022 }}</ref><ref>{{cite web |title=Росія атакувала українські міста: де відбулися бої |trans-title=Russia attacked Ukrainian cities: where the fighting took place |url=https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |access-date=27 February 2022 |website=24 Канал |language=uk |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025620/https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |url-status=live }}</ref> Volgens die Oekraïense weermag het hul die Slag van [[Konotop]] op 25 Februarie verloor.<ref name="pol25feb">{{cite news |last=Ward |first=Alexander |title='Almost not possible' for Ukraine to win without West's help, Ukraine official says |work=Politico |url=https://politi.co/3LWSyC5 |access-date=26 February 2022 |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226175146/https://www.politico.com/newsletters/national-security-daily/2022/02/25/almost-not-possible-for-ukraine-to-win-00011969 |url-status=live }}</ref> In die Slag van Charkif het Russiese tenks sterk weerstand ondervind. Op 28 Februarie het verskeie missiele die stad getref en dit het 'n aantal lewens geëis. Die slag is deur die Oekraïense presidensiële raadgewer beskryf as die "[[Slag van Stalingrad|Stalingrad]] van die 21ste eeu".<ref>{{Cite web |date=2 March 2022 |title=Russia-Ukraine War: What to know on Day 7 of Russian assault |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302184211/https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=AP News}}</ref> In die Slag van Soemi het intense stedelike oorlogvoering plaasgevind.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Ukrainian soldiers clash with Russians in a fierce fight near Sumy, a regional capital located near the border with Russia. |url=https://kyivindependent.com/uncategorized/ukrainian-soldiers-clash-with-russians-in-a-fierce-fight-near-sumy-a-regional-capital-located-near-the-border-with-russia/ |access-date=25 February 2022 |work=The Kyiv Independent}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1496879377749098496 |user=JulianRoepcke |title=#Breaking #NewsMap The Putin regime army captured the city of #Sumy (264.000 inhabitants) in N-E #Ukraine. There seems to be no fighting and Russia tanks control the center. #PutinAtWar |date=24 February 2022 |access-date=28 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225094626/https://twitter.com/julianroepcke/status/1496879377749098496 |archive-date=25 February 2022 |url-status=live |last=Röpcke |first=Julian}}</ref> Op die oggend van 25 Februarie het Russiese magte van die Donetsk-gebied in die ooste na Marioepol beweeg en Oekraïense magte naby die dorp Pawlopil teengekom, waar hulle verslaan is.<ref>{{cite web |title=Fierce battles raging in all directions near Mariupol – mayor |url=https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226011040/https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref> Die Russiese vloot het na berig word die aand van 25 Februarie 'n aanval op die kuslyn van die [[See van Azof]] geloods, 70&nbsp;km wes van Marioepol.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title="Amphibious assault" underway west of Mariupol on the Sea of Azov, senior US defense official says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220827/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=CNN}}</ref><ref>{{cite web |title=Russian Navy Carries Out Amphibious Assault Near Mariupol |url=https://maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220846/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Maritime Executive}}</ref> Op 1 Maart het Denis Pusjilin, hoof van die Volksrepubliek Donetsk, aangekondig die republiek se magte het die nabygeleë stad Wolnowacha feitlik heeltemal omsingel en hulle sou binnekort dieselfde met Marioepol doen.<ref>{{cite web |date=1 March 2022 |title=Russian-backed separatist leader expects his forces to surround Mariupol on Tuesday |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-01-22/h_0e3d20b474aa007bb1e4acc0d0fba984 |access-date=1 March 2022 |website=CNN}}</ref> Op 2 Maart is Russiese soldate weggekeer van Sjewjerodonetsk tydens die Slag van Sjewjerodonetsk.<ref>{{Cite web |title=Новини України: Російське вторгнення: поточна ситуація на Луганщині |url=https://galinfo.com.ua/news/rosiyske_vtorgnennya_potochna_sytuatsiya_na_luganshchyni_381541.html |access-date=3 March 2022 |website=Гал-інфо}}</ref> ===Suidelike front=== [[Beeld:Destruction of Russian tanks by Ukrainian troops in Mariupol (4).jpg|duimnael|220px|'n Vernietigde Russiese tenk naby Marioepol, 7 Maart.]] Op 24 Februarie het Russiese troepe beheer geneem van die Noord-Krimkanaal, waarna die Krim se watertoevoer herstel is. Dit was sedert 2014 afgesny.<ref name=":5">{{cite news |title=Russian forces unblock water flow for canal to annexed Crimea, Moscow says |url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |archive-date=1 March 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022}}</ref> Die beleg van Marioepol het ook begin toe die gevegte ooswaarts na dié stad verskuif het. Die front is toe met die Donbas verbind.<ref name="unianberdyansk">{{cite news|title=Российская военная техника заняла территорию бывшего аэропорта "Бердянск" – горсовет |trans-title=Russian military equipment occupied the territory of the former airport "Berdyansk" – city council |url=https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |access-date=26 February 2022 |agency=Unian |language=ru |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226195413/https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |url-status=live }}</ref> Op 1 Maart het Russiese magte begin voorberei om hulle aanval op Melitopol en ander stede te hervat. Daarmee het die Slag van Melitopol begin.<ref>{{cite web |first=Anastasia |last=Zadorozhnaya |date=1 March 2022 |title=Войска оккупанта готовят наступление на Мелитополь |trans-title=Invader's troops are preparing an attack on Melitopol |url=https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054411/https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |work=RIA Melitopol |language=ru}}</ref> Iwan Fedorof, die burgemeester, het later gesê die Russe het die stad beset.<ref>{{cite web |first=Marina |last=Korobova |date=1 March 2022 |title="Мелитополь не сдался, Мелитополь – временно оккупирован" – городской голова о ситуации на 1 марта |trans-title="Melitopol did not surrender, Melitopol is temporarily occupied" – the mayor on the situation on March 1 |url=https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054418/https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=Mestnyye Vesti |language=ru}}</ref> Ander Russiese magte het op 26 Februarie van die Krim af noordwaarts beweeg en 'n eenheid het die Zaporizjzja-kernaanleg genader.<ref>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Ukraine official says Russian troops approaching Zaporizhzhia nuclear plant |work=National Post |url=https://nationalpost.com/pmn/news-pmn/ukraine-official-says-russian-troops-approaching-zaporizhzhia-nuclear-plant |access-date=28 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |date=28 February 2022 |title=The Russians paused the invasion, but aren't losing |url=https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220228023541/https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |archive-date=28 February 2022 |access-date=28 February 2022 |website=Australian Financial Review}}</ref> Op 28 Februarie het hulle die beleg van Enerhodar begin in 'n poging om beheer van die kernaanleg oor te neem.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title=Ukraine nuclear plant on fire after Russia shelling |newspaper=News.com.au — Australia's Leading News Site |url=https://www.news.com.au/breaking-news/ukraine-pounded-and-exodus-mounts-as-russia-seizes-key-city/news-story/4c2bd269029008ba09ab2cab3a5a32b7 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Brand het tydens die geweergevegte uitgebreek.<ref>{{cite web |date=3 March 2022 |title=Russian forces attacking Zaporizhzhia nuclear power plant in Ukraine, per multiple reports |url=https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |access-date=4 March 2022 |website=Business Insider Australia |archive-date= 4 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220304042146/https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |url-status=dead }}</ref> Volgens die Internasionale Atoomenergieagentskap is noodsaaklike toerusting nie beskadig nie.<ref>{{cite news |date=3 March 2022 |title=Russian forces strike Ukraine from multiple fronts, including at power plant |work=ABC News |url=https://www.abc.net.au/news/2022-03-04/latest-on-where-fighting-is-happening-in-ukraine/100881052 |access-date=4 March 2022}}</ref> Teen 4 Maart is die Zaporizjzja-kernaanleg deur Russiese magte beset. Hoewel brande steeds aangemeld is, was daar geen bestralingslekkasie nie.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title= Russian troops take Zaporizhzhia nuclear plant |work=ABC News |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-nuclear-plant-invasion-advances-83245801 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Derde spil van aanvalle, uit die Krim, het noordweswaarts beweeg waar Russiese magte brûe oor die Dnipro oorgeneem het.<ref>{{cite news|title=Ukraine loses control over crossing to Kherson |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |access-date=25 February 2022 |agency=Ukrinform |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225155031/https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |url-status=live}}</ref> Op 2 Maart het Russiese troepe die Slag van Cherson gewen. Dit was die eerste groot stad wat in die aanval beset is.<ref name="falls">{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Pérez-Peña |first2=Richard |date=2 March 2022 |title=First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |access-date=3 March 2022 |issn=0362-4331 |archive-date=3 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |url-status=live }}</ref> Russiese troepe het toe na Mikolajif beweeg, wat tussen Cherson en [[Odesa]] lê. Op 4 Maart het Oekraïense verdedigers 'n aanval in die Slag van Mikolajif afgeweer en die Koelbakino-lugbasis teruggewen.<ref name=":8">{{cite news |title=Ukrainian defenders repelled attack on Mykolaiv city, fighting continues on outskirts |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3420336-ukrainian-defenders-repelled-attack-on-mykolaiv-city-fighting-continues-on-outskirts.html |access-date=4 March 2022 |agency=Ukrinform |date=4 March 2022}}</ref> ===Horlifka-aanval=== Op 2 Maart het Oekraïense magte begn met 'n aanval in die rigting van Horlifka in [[Donetsk-oblast]]. Die stad word sedert 2014 deur die [[Volksrepubliek Donetsk]] beheer. ===Luggevegte=== Op 24 Februarie het Russiese magte die Chuhuiv-lugmagbasis aangeval,<ref>{{cite web |title=Ukraine: Video appears to show aftermath of missile strike on air base in Chuhuiv |publisher=Sky News |date=24 Februarie 2022 |access-date=6 April 2022 |url=https://news.sky.com/video/ukraine-video-appears-to-show-aftermath-of-missile-strike-on-air-base-in-chuhuiv-12550242}}</ref> wat [[Bayraktar TB2]] [[Onbemande vliegtuig|hommeltuie]] gehuisves het. Die aanval het skade aan brandstofbergingsareas en infrastruktuur veroorsaak.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2022/02/24/satellite-imagery-shows-russian-attack-on-ukraine-from-space.html |title=Satellite imagery shows Russian attack on Ukraine from space |publisher=CNBC |first=Michael |last=Sheetz |date=24 Februarie 2022 |access-date=8 Maart 2022}}</ref> Die volgende dag is die Millerowo-lugbasis deur Russiese magte aangeval.<ref>"Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus". The Times of Israel. Geargiveer van die oorspronklike op 27 Februarie 2022. Besoek op 28 Februarie 2022.</ref> Tydens die Zjitomir-lughawe-aanval op 27 Februarie is berig dat Rusland 9K720 Iskander-missielstelsels, geleë in [[Belarus]], gebruik het om die burgerlike Zjitomir-lughawe aan te val.<ref>{{cite web |title=Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220227183646/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |archive-date=27 Februarie 2022 |access-date=28 Februarie 2022 |work=The Times of Israel}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1498178611916034054 |user=KyivIndependent |title=Russia used Iskander missile systems to attack Zhytomyr Airport. The air strikes were conducted from Belarus, using Russian ballistic missile launchers. Earlier, Belarus said it wouldn't allow air strikes from its territory amid Ukraine's upcoming peace talks with Russia.|date=8 Maart 2022 |access-date=8 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220305041549/https://twitter.com/KyivIndependent/status/1498178611916034054 |archive-date=5 Maart 2022 |url-status=live}}</ref> Baie Oekraïense lugverdedigingsfasiliteite is volledig of gedeeltelik vernietig in die eerste dae van die inval deur Russiese lugaanvalle.<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-61106245 |title=Ukraine's battle for control of its skies |first=Jonathan |last=Beale |work=[[BBC News]] |date=14 April 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Rusland het op 5 Maart minstens tien vliegtuie verloor.<ref>{{cite news |last=Trevithick |first=Joseph |title=The Russian Air Force Just Had A Terrible Day Over Ukraine |url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44602/the-russian-air-force-just-had-a-terrible-day-over-ukraine |access-date=5 Maart 2022 |work=The Drive}}</ref> Op 6 Maart het die Algemene Staf van die [[Gewapende Magte van Oekraïne]] berig dat 88 Russiese vliegtuie vernietig is sedert die oorlog begin het.<ref>{{cite web|title=Enemy loses 88 aircraft, helicopters in Ukraine – General Staff |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/808029.html |access-date=9 Maart 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref>'n Anonieme senior Amerikaanse verdedigingsbeampte het egter op 7 Maart aan [[Reuters]] gesê dat Rusland steeds die "oorgrote meerderheid" van sy vegvliegtuie en helikopters wat naby die Oekraïne versamel is, beskikbaar het om te vlieg.<ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/world/europe/putin-has-deployed-nearly-100-pct-pre-staged-forces-into-ukraine-us-official-2022-03-07/ |title=Putin has deployed nearly 100% of pre-staged forces into Ukraine- U.S. Official |first1=Idrees |last1=Ali |first2=Phil |last2=Stewart |work=[[Reuters]] |date=7 Maart 2022}}</ref> Na die eerste maand van die inval het Justin Bronk, 'n Britse militêre waarnemer, die Russiese vliegtuigverliese by 15 vastevlerkvliegtuie en 35 helikopters getel, maar het opgemerk dat die ware totaal beslis hoër was.<ref>{{cite news |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/24/analysis-russia-falls-back-on-urban-siege-warfare-in-ukraine |title=Analysis: Russia falls back on urban siege warfare in Ukraine |first=Justin |last=Bronk |publisher=[[Al Jazeera]] |date=24 Maart 2022 |access-date=24 Maart 2022}}</ref> Daarteenoor, volgens die Verenigde State, was 49 Oekraïnse vegvliegtuie teen 18 Maart verlore. <ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60774819?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=62349f1d0ce87e491a0f0199%26How%20much%20of%20Ukraine%27s%20air%20force%20is%20still%20operational%3F%262022-03-18T19%3A44%3A06%2B00%3A00&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:12473c63-8acb-47a3-975e-484ef2787681&pinned_post_asset_id=62349f1d0ce87e491a0f0199&pinned_post_type=share |title=How much of Ukraine's air force is still operational? |editor-first=Jude |editor-last=Sheerin |work=[[BBC News]] |date=18 Maart 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Op 13 Maart het Russiese magte verskeie kruisermissielaanvalle uitgevoer op 'n militêre opleidingsfasiliteit in Yavoriw, Lviv Oblast, naby die Poolse grens. Plaaslike goewerneur Maksym Kozytskyy het berig dat ten minste 35 mense in die aanvalle dood is.<ref>{{cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/13/russia-air-strikes-hit-ukraine-military-base-near-poland |title=Russia strikes Ukraine army base near Poland as it widens attacks |publisher=[[Al Jazeera]] |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.cnn.com/2022/03/13/europe/russia-invasion-ukraine-03-13-intl-hnk/index.html |title=Dozens killed as Russian forces strike targets in western Ukraine |first1=Tim |last1=Lister |first2=Mohammed |last2=Tawfeeq |first3=Olga |last3=Voitovych |first4=Simone |last4=McCarthy |first5=Tara |last5=John |publisher=CNN |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref> Die swak prestasie van die Russiese Lugmag word deur ''[[The Economist]]'' toegeskryf aan Rusland se onvermoë om die Oekraïne se mediumafstand-[[grond-tot-lugmissiel]]-batterye (SAM) te onderdruk, Rusland se gebrek aan presisiegeleide bomme, tesame met Oekraïense middelafstand-SAM-stellings wat vliegtuie te dwing om laag te vlieg, wat hulle kwesbaar maak vir Stinger en ander skouergelanseer grond-tot-lug-missiele, en gebrek aan opleiding en vliegure vir Russiese vlieëniers wat hulle onervare maak vir die tipe nabygrondondersteuningsmissies tipies van moderne lugmagte.<ref>{{cite news |date=3 Maart 2022 |title=The curious case of Russia's missing air force |url=https://www.economist.com/interactive/2022/03/08/curious-case-russias-missing-air-force |newspaper=[[The Economist]] |access-date=9 Maart 2022 |url-access=subscription}}</ref> ===Vlootgevegte=== Oekraïne lê aan die [[Swartsee]], wat slegs toegang het deur die Turkse [[Bosporus]]- en [[Dardanelle]]-strate. Op 28 Februarie het [[Turkye]] die Montreux-konvensie van 1936 in werking gestel en die seestraat afgeseël vir Russiese oorlogskepe wat nie geregistreer is as tuisbasisse in die Swartsee nie en nie na hul hawens van oorsprong terugkeer nie. Dit het die deurgang van vier Russiese vlootvaartuie deur die Turkse Straat verhinder.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-implement-international-pact-access-shipping-straits-due-ukraine-war-2022-02-27/ |title=Turkey to implement pact limiting Russian warships to Black Sea |work=[[Reuters]] |date=28 Februarie 2022 |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |last=Tavsan |first=Sinan |date=2 Maart 2022 |title=Turkey rejects Russia's request for navy ships to pass Bosporus |newspaper=Nikkei Asia |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Ukraine-war/Turkey-rejects-Russia-s-request-for-navy-ships-to-pass-Bosporus |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Russia cancelled Black Sea passage bid of four warships: Turkey |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/2/russia-cancelled-black-sea-passage-bid-warships-turkey |publisher=[[Al Jazeera]] |date=2 Maart 2022 |access-date=29 Maart 2022}}</ref> Op 24 Februarie het die Oekraïense staatsgrenswagdiens omstreeks 18:00 plaaslike tyd aangekondig 'n aanval deur Russiese skepe op Zmijini-eiland (Slangeiland) het begin.<ref>{{cite tweet|title=Ukrainian soldier deployed on Snake Island live streamed the moment a Russian warship opened fire on the Island. All 13 soldiers lost their lives. |url=https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 |number=1497003710349824007 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100712/https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 | date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |user=PokiRae_}}</ref> Die Russiese kruiser ''[[Moskwa (skip)|Moskwa]]'' en patrollieboot ''Wasili Bikof'' het die eiland gebombardeer.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Russian Navy Captures Ukraine's Outpost on Snake Island |work=The Maritime Executive |url=https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |url-status=live |access-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100645/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |archive-date=25 February 2022}}</ref> Toe die Russiese oorlogskip homself identifiseer en die Oekraïense soldate op die eiland beveel om oor te gee, was hulle antwoord: "[[Roesski wojenni korabl, idi na choei!|Russiese oorlogskip, fok weg!]]" ("Русский военный корабль, иди нахуй!", ''Roesski wojenni korabl, [[Russiese mat (taal)|idi nachoei]]!'')<ref>{{cite web |last1=Lister |first1=Tim |last2=Pennington |first2=Josh |date=24 February 2022 |title=February 24, 2022 Russia-Ukraine news |website=CNN |at=Entry: Audio emerges appearing to be of Ukrainian fighters defending island from Russian warship |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |access-date=25 February 2022 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225020216/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title="Русский корабль, иди на х.й!": захисники Зміїного відповіли ворогові |trans-title='Russian ship, go on f.y!': Defenders of the Serpent responded to the enemy |url=https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225021042/https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Українська правда |language=uk}}</ref> Ná die bombardement het Russiese soldate geland en beheer van die eiland oorgeneem.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Ukraine soldiers told Russian officer 'go fuck yourself' before they died on island |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225102114/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Guardian}}</ref> Die 13 soldate wat die eiland verdedig het, is gevange geneem. Opnames van die opmerking is wyd op die [[internet]] versprei; dit het sedertdien 'n uitroep van die Oekraïense weermag geword, sowel as van burgerlikes wat teen die inval betoog. Rusland het op 26 Februarie verklaar dat Amerikaanse hommeltuie inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te help teiken, wat die VSA ontken het.<ref>{{cite web |first1=Nathan |last1=Hodge |first2=Vasco |last2=Cotovio |first3=Oren |last3=Lieberman |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-date=27 Februarie 2022 |date=26 Februarie 2022 |title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy |publisher=CNN}}</ref> Op 3 Maart het 'n foto blykbaar die Oekraïense fregat ''Hetman Sahaidatsjni'', vlagskip van die Oekraïense Vloot, gewys waar hy gedeeltelik gesink in 'n hawe lê.<ref>{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as the Russians close in |language=en |work=The Times |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 March 2022 |issn=0140-0460}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44563/the-ukrainian-navys-flagship-appears-to-have-been-scuttled |title=The Ukrainian Navy's Flagship Appears To Have Been Scuttled |work=The Drive |date=3 March 2022}}</ref> Die volgende dag het die Oekraïense minister van verdediging bevestig dat die ''Hetman Sahaidatsjni'' in Mikolajif gekelder is om te voorkom dat Russiese magte dit oorneem.<ref name="Interfax_scuttle">{{cite news |title=Hetman Sahaidachny frigate, being under repair, flooded not to get to enemy – Reznikov |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/806837.html |access-date=4 Maart 2022 |publisher=Interfax Ukraine}}</ref><ref name="Times_Scuttles_Flagship">{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as Russians close in |newspaper=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 Maart 2022 |agency=The Times |date=4 Maart 2022 |issn=0140-0460}}</ref> Op 14 Maart het die Russiese bron [[RT]] berig dat die Russiese Weermag ongeveer 'n dosyn Oekraïense skepe in Berdiansk oorgeneem het, insluitend die Polnocny-klas landingskip ''Yuri Olefirenko''.<ref>{{cite web |url=https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |title=Analysis: Russian Armed Forces capture dozen Ukrainian ships in Berdyansk |date=14 Maart 2022 |access-date=18 Maart 2022 |website=Navy Recognition |archive-date=15 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220315091937/https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |url-status=dead }}</ref> Frigatte van die [[Swartseevloot]], die ''[[Admiraal Makarof (Skip)|Admiraal Makarof]]'', ''Admiraal Grigorovich'' en ''Admiraal Essen'' het deelgeneem aan die Russiese inval in die Oekraïne, wat 'n Oekraïense olieraffinadery en brandstofdepots in die voorstede van [[Odesa]] geteiken het met missiele wat vanaf die skepe se Bastion-P-stelsel afgevuur is.<ref>{{Cite news |last=Grylls |first=George |date=4 April 2022 |title=Russian ships bombard Odesa with cruise missiles |work=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |url-status=live |url-access=subscription |access-date=5 Mei 2022 |archive-url=https://archive.today/20220404115501/https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |archive-date=4 April 2022 }}</ref> Op 13 April is die Russiese geleide missielkruiser ''Moskwa'', die [[vlagskip]] van die [[Swartseevloot]], deur twee Oekraïense R-360 Neptune-teenskip-kruisermissiele getref, wat die skip aan die brand gesteek het. ''Moskwa'' het later 'n ammunisie-ontploffing weens die brande opgedoen. Die Russiese Ministerie van Verdediging het gesê die skip is ernstig beskadig nadat 'n brand 'n ammunisie-ontploffing veroorsaak het, sonder enige verwysing na 'n Oekraïense aanval. Die volgende dag, na 'n poging om dit aan wal te sleep, het Russiese amptenare bevestig dat die skip gesink het.<ref>{{cite news|title=Russia says Moskva cruiser has sunk after reported Ukrainian missile strike|url=https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|work=The Guardian|date=14 April 2022|author1=Pjotr Sauer|author2=Julian Borger|access-date=14 April 2022|archive-date=14 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220414202148/https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|url-status=live}}</ref> ===Populêre weerstand=== [[Lêer:Reporter’s Notebook - Thriving Kyiv Becomes Battle Zone, Almost Overnight 03.jpg|duimnael|Burgers in Kijif berei [[Molotofbom]]me op 26 Februarie voor.]] Oekraïense burgerlikes het die Russiese inval weerstaan, aangesluit by die territoriale verdedigingseenhede, [[molotofbom]]me gemaak, kos geskenk, versperrings soos Tsjeggiese krimpvarkies gebou.<ref>{{cite news |last1=Raghavan |first1=Sudarsan |last2=O'Grady |first2=Siobhán |last3=Shefte |first3=Whitney |last4=Khudov |first4=Kostiantyn |title=In a Kyiv under siege, neighbors dig trenches and raise barriers to brace for Russian assault |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/28/ukraine-russia-kyiv-defense/ |access-date=10 Maart 2022 |newspaper=[[The Washington Post]] |date=28 Februarie 2022}}</ref> en gehelp om vlugtelinge te vervoer.<ref>{{cite web|first=Jen |last=Kirby |access-date=10 March 2022 |title=The other members of Ukraine's resistance |url=https://www.vox.com/22956752/ukraine-resistance-volunteers-russia-invasion |date=3 Maart 2022 |website=Vox}}</ref> In reaksie op 'n oproep van die Oekraïne se vervoeragentskap, Ukravtodor, het burgerlikes padtekens uitmekaar gehaal of verander, tydelike versperrings gebou en paaie geblokkeer. Sosiale mediaberigte het spontane straatprotesaksies teen Russiese magte in besette nedersettings getoon, wat dikwels in mondelinge woordewisseling en fisieke teëstand met Russiese troepe ontwikkel het.<ref name="yes!">{{cite news |last=Hunter |first=Daniel |title=How Ukrainian Civilians Are Resisting Military Force |url=https://www.yesmagazine.org/democracy/2022/03/01/ukraine-civilian-resistance |access-date=8 March 2022 |work=Yes Magazine |date=1 Maart 2022}}</ref> In sommige gevalle het mense Russiese militêre voertuie fisies geblokkeer, wat hulle soms gedwing het om terug te trek.<ref name="yes!" /><ref>{{cite news |title=Ukrainian Civilians Take On Russian Invaders With Words And Deeds |url=https://www.rferl.org/a/ukraine-civil-resistance-russian-aggression/31728966.html |access-date=8 Maart 2022 |publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty|date=28 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Santora |first2=Marc |last3=Hill |first3=Evan |last4=Cardia |first4=Alexander |title=Ukrainian protesters take to the streets in occupied Kherson. |url=https://www.nytimes.com/2022/03/05/world/europe/kherson-protests-ukraine.html |access-date=8 Maart 2022 |work=[[The New York Times]] |date=5 Maart 2022}}</ref> Die Russiese soldate se reaksie op ongewapende burgerlike weerstand het gewissel van onwilligheid om die betogers te konfronteer<ref name="yes!" /> tot vuur in die lug of direk in skares.<ref>{{cite news |title=Ukrainian authorities accuse Russians of opening fire on civilian protest |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-05-22/h_c9644300c3986a3e19e31dcb6188abdf |access-date=8 Maart 2022 |publisher=CNN |date=5 Maart 2022}}</ref> Daar was massa-aanhoudings van Oekraïense betogers, en Oekraïense media het gerapporteer dat gedwonge verdwynings, skynteregstellings, gyselaarneming, buitegeregtelike moorde en seksuele geweld deur die Russiese weermag gepleeg is.<ref>{{cite news |title=Ordinary Ukrainians are resisting Vladimir Putin's occupying force in Kherson and elsewhere |url=https://www.economist.com/europe/ordinary-ukrainians-are-resisting-vladimir-putins-occupying-force-in-kherson-and-elsewhere/21808101 |newspaper=[[The Economist]] |date=9 March 2022 |access-date=10 March 2022 |url-access=subscription}}</ref> ==Buitelandse militêre hulp== [[Beeld:Countries supplying military equipment to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#800000|Rusland}} {{legend0|#ffff00|Oekraïne}} {{legend0|#000080|Lande wat militêre hulp na Oekraïne gestuur het}} ]] [[Beeld:Countries supplying aid to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#d50000|Rusland}} {{legend0|#ffff61|Oekraïne}} {{legend0|#00afff|Lande wat enige hulp na Oekraïne stuur, insluitende humanitêre hulp}}]] Lidlande van Navo het tydens die opbou verdedigingswapens na Oekraïne gestuur.<ref>{{cite news |author-last1=Brennan |author-first1=Margaret |author-last2=Watson |author-first2=Eleanor |url=https://www.cbsnews.com/news/u-s-nato-ukraine-weapons-defense-russia/ |title=U.S. and NATO to surge lethal weaponry to Ukraine to help shore up defenses against Russia |work=CBS News |date=20 January 2022}}</ref> Die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], het $260&nbsp;miljoen se hulp laat goedkeur. Dit sluit verskeie soorte wapens, ammunisie en ander toerusting in.<ref>{{cite web |title=U.S. Security Assistance to Ukraine |url=https://crsreports.congress.gov/product/pdf/IF/IF12040 |website=Congressional Research Service |access-date=26 February 2022 |date=9 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Mitchell |author-first1=Ellen |title=Pentagon mulling ways to get more lethal aid to Ukraine |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/pentagon-mulling-ways-to-get-more-lethal-aid-to-ukraine/ar-AAUjH92 |website=The Hill |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Gould |author-first1=Joe |author-last2=Altman |author-first2=Howard |title=Pentagon reveals info on $200M military aid to Ukraine, including more Javelins |url=https://www.defensenews.com/congress/2022/01/25/200m-in-javelins-other-anti-armor-systems-grenade-launchers-and-more-to-ukraine-dod/ |website=Defense News |access-date=26 February 2022 |language=en |date=25 January 2022}}</ref> Ná die begin van die oorlog het [[België]],<ref name=clapsonbe>{{cite news |author-last=Clapson |author-first=Colin |date=26 February 2022 |title=Belgium sends weapons to Ukraine |url=https://www.vrt.be/vrtnws/en/2022/02/26/belgium-sends-weapons-to-ukraine/ |work=VRT |location=Brussels |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Tsjeggië]],<ref name=cznlweapons>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Czech Republic, Netherlands To Ship More Military Aid To Ukraine |url=https://www.rferl.org/a/czech-netherlands-military-aid-ukraine/31724987.html |work=Eesti Rahvusringhääling |location=Washington |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Estland]],<ref name=errweapons>{{cite news |date=25 February 2022 |title=Estonia sending additional weapons, aid to Ukraine |url=https://news.err.ee/1608512402/estonia-sending-additional-weapons-aid-to-ukraine |work=ERR |location=Tallinn |access-date=26 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title=Portugal vai enviar armas para a Ucrânia |trans-title=Portugal will send weapons to Ukraine |url=https://www.publico.pt/2022/02/27/mundo/noticia/portugal-vai-enviar-armas-ucrania-1996989 |access-date=27 February 2022 |website=Público |language=pt}}</ref> [[Frankryk]], [[Griekeland]],<ref name="GreekMilitaryAid">{{cite web|url=https://www.ekathimerini.com/news/1178530/greece-to-send-defensive-military-equipment-to-ukraine/ |title=Greece to send defensive military equipment to Ukraine |website=Kathimerini |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref> [[Nederland]], [[Portugal]] en [[Brittanje]] aangekondig dat hulle nog wapens sal stuur om die Oekraïense weermag en regering te help verdedig.<ref name="Reuters_jensNatoSupport2502">{{cite news |title=NATO allies to provide more weapons to Ukraine, Stoltenberg says|url=https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Reuters}}</ref> Op 24 Februarie het [[Pole]] militêre voorraad afgelewer.<ref>{{cite web |title=Polska broń dla Ukrainy. Pierwsze transporty dotarły, kolejne w drodze |trans-title=Polish weapons for Ukraine. The first shipments have arrived, others are on their way |url=https://www.rp.pl/biznes/art35754421-polska-bron-dla-ukrainy-pierwsze-transporty-dotarly-kolejne-w-drodze |access-date=26 February 2022 |website=Rzeczpospolita |language=pl}}</ref> Terwyl sommige van die 30 lidlande van Navo wapens gestuur het, het Navo as organisasie dit nie gedoen nie.<ref name="Al Jazeera 2022">{{cite news|title=NATO to deploy thousands of commandos to nations near Ukraine |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/25/nato-allies-to-provide-more-weapons-to-ukraine-stoltenberg-says |publisher=Al Jazeera |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref> Op 26 Februarie het die Amerikaanse minister van buitelandse sake, [[Antony Blinken]], aangekondig dat hy $350&nbsp;miljoen se militêre hulp goedgekeur het, insluitende verskeie teenaanvalstelsels, wapens en ammunisie, lyfpantsers en verwante toerusting.<ref>{{cite web |author-first1=Adrienne |author-last1=Vogt |author-first2=Lauren |author-last2=Said-Moorhouse |author-first3=Jeevan |author-last3=Ravindran |author-first4=Peter |author-last4=Wilkinson |author-first5=Jessie |author-last5=Yeung |author-first6=Brad |author-last6=Lendon |author-first7=Steve |author-last7=George |author-first8=Meg |author-last8=Wagner |date=26 February 2022 |title=Blinken authorizes $350 million more in US military assistance to Ukraine |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_a84870443012615e6811285f23d9c6fb |access-date=26 February 2022 |website=CNN |language=en}}</ref> Rusland beweer Amerikaanse [[Hommeltuig|hommeltuie]] het inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om hulle te help om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te teiken. Amerika ontken dit.<ref>{{cite web|author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Vasco|author-last2=Cotovio|author-first3=Oren|author-last3=Lieberman|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac|date=26 February 2022|title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy|website=CNN}}</ref> Ook [[Denemarke]], [[Swede]], [[Noorweë]] en [[Finland]] het intussen wapens aan Oekraïne gestuur. Buitelanders word ook betrek by die oorlog deur inisiatiewe soos die [[Inligtingstegnologie Leër van Oekraïne|IT-leër van Oekraine]], 'n vrywillige kuberoorlogvoeringsorganisasie wat aan die einde van Februarie 2022 geskep is om weerstand te bied teen die digitale indringing van Oekraïense inligting en die kuberruim ná die begin van die Russiese inval.<ref name="Reuters Article 1">{{cite news |last1=Schectman |first1=Joel |last2=Bing |first2=Christopher |title=EXCLUSIVE Ukraine calls on hacker underground to defend against Russia |url=https://www.reuters.com/world/exclusive-ukraine-calls-hacker-underground-defend-against-russia-2022-02-24/ |access-date=3 Maart 2022 |work=[[Reuters]] |date=25 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Todd |first1=Drew |title=Anonymous Hacking Group Targets Russian Government |url=https://www.secureworld.io/industry-news/anonymous-hacktivists-target-russia |access-date=3 Maart 2022 |date=25 Februarie 2022}}</ref> Daar is ook 'n [[Internasionale Legioen van die Territoriale Verdedigingsmag van Oekraïne]] of die Oekraïense Vreemdelegioen as 'n militêre eenheid van die Oekraïense territoriale magte, geskep deur die Oekraïense regering op versoek van president Wolodimir Zelenski met die doel om te veg teen die Russiese inval<ref>{{cite web|url=https://foreignpolicy.com/2022/03/07/ukraines-foreign-legion-is-ready-for-battle/|title=Ukraine’s Foreign Legion Is Ready for Battle|first=Anchal|last=Vohra|work=Foreign Policy|date=7 Maart 2022}}</ref> ==Humanitêre gevolge== ===Vlugtelinge=== [[Beeld:Refugees from Ukraine at border posts in the west of the country.jpg|duimnael|220px|links|Vlugtelinge uit Oekraïne by 'n grenspos in die weste van die land.]] Vanweë die volgehou militêre opbou aan die Oekraïense grens het baie naburige lande en hulporganisasies hulle weke voor die inval begin voorberei vir 'n moontlike massamigrasie. Die Oekraïense departement van verdediging het in Desember 2021 voorspel dat tussen 3&nbsp;miljoen en 5&nbsp;miljoen mens dalk kan vlug.<ref>{{cite magazine|author-last=Aguilera |author-first=Jasmine |date=25 February 2022 |title=Russia's Invasion of Ukraine May Trigger a Refugee Crisis. Here's How the World Is Preparing |url=https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |magazine=Time Magazine}}</ref> Op 24 Februarie het die regering van [[Letland]] 'n plan goedgekeur om sowat 10&nbsp;000 vlugtelinge uit Oekraïne te huisves,<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Latvia ready to take in Ukrainian refugees, visas for Russians to be suspended |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=24 February 2022}}</ref> en twee dae later het die eerste vlugtelinge begin aankom.<ref>{{cite news |author-first=Iveta |author-last=Čigāne |date=26 February 2022 |title=First Ukrainian refugees arrive in Latvia |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022}}</ref> Ana Revenco, die minister van binnelandse sake van [[Moldowa]], het op 25 Februarie gesê meer as 15&nbsp;800 Oekraïense burgers het die grens na dié land oorgesteek. Volgens [[Roemenië]] het sowat 10&nbsp;000 Oekraïners sedert die begin van die inval die grens met dié land oorgesteek, maar net 11 van hulle het om vlugtelingstatus aansoek gedoen.<ref>{{cite web |title=Almost 26,000 Ukrainian Refugees Have Arrived In Moldova, Romania Since Invasion |url=https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |website=RadioLiberty |language=en}}</ref> [[Pole]] het [[Covid-19-pandemie|Covid-19-migrasiemaatreëls]] opgehef in afwagting van 'n vloed vlugtelinge.<ref>{{cite web |author-last1=Charlish |author-first1=Alan |author-last2=Ilie |author-first2=Luiza |title='I don't know what to do': fleeing Ukrainians start arriving in central Europe |url=https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |website=Reuters |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225015837/https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Op 26 Februarie het die Poolse minister Paweł Szefernaker gesê sowat 100&nbsp;000 vlugtelinge het Pole reeds sedert die begin van die inval binnegekom.<ref>{{cite news |title=Some 100,000 Ukrainians have entered Poland since war began-interior minister |url=https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Reuters |date=26 February 2022}}</ref> Ook [[Hongarye]]<ref>{{cite web|date=26 February 2022 |title=PM Orbán: Hungary 'Friendly Place' for Arrivals from Ukraine|url=https://hungarytoday.hu/pm-orban-hungary-friendly-arrivals-from-ukraine-conflict-swift/ |access-date=26 February 2022 |website=Hungary Today}}</ref> en [[Bulgarye]] ondervind 'n toeloop van vlugtelinge.<ref>{{cite news |title=A wave of refugees from Ukraine is coming to Bulgaria |url=https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=The European Times |date=26 February 2022}}</ref> Op 27 Februarie het die VN se hoëkommissaris vir vlugtelinge gesê meer as 268&nbsp;000 mense het sedert die begin van die inval uit Oekraïne gevlug. Pole beweer van hulle het 77&nbsp;300 net op 26 Februarie na dié land gevlug.<ref>{{cite web |title=More than 368,000 flee war in Ukraine - UNHCR |url=https://www.rte.ie/news/world/2022/0227/1283298-ukraine-refugees/ |website=RTE |access-date=27 February 2022 |language=en |date=27 February 2022}}</ref> ===Aantygings van oorlogsmisdade=== [[Beeld:Ukrainian civilian killed during the Russian bombing of Chernihiv.jpg|thumb|220px|'n Oekraïnse burgerlike wat gedood is tydens Russiese bomaavalle in Tsjernihif. Voor staan 'n babawaentjie.]] Kenners meen die inval in Oekraïne oortree die [[Handves van die Verenigde Nasies]] en is 'n aggressiemisdaad volgens die internasionale misdaadwet. Dié misdaad kan vervolg word.<ref name="OpinioJuris_aggression">{{cite news |date=4 February 2022 |title=A Reminder of the Importance of the Crime of Aggression: Considering the Situation of Russia and Ukraine |work=Opinio Juris |url=http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine/ |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225114043/http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref name="Conversation_intl_law_powerless">{{cite news |author-last1=Guilfoyle |author-first1=Douglas |author-last2=McIntyre |author-first2=Juliette |author-last3=Paige |author-first3=Tamsin Phillipa |date=24 February 2020 |title=Is international law powerless against Russian aggression in Ukraine? No, but it's complicated |language=en |work=The Conversation |url=https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225123605/https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |archive-date=25 February 2022}}</ref> Op 25 Februarie het [[Amnestie Internasionaal]] gesê dit het onomstootlike bewyse dat Rusland die internasionale humanitêre wet oortree het, en dat sommige van sy aanvalle oorlogsmisdade kan wees.<ref>{{cite news |author-last1=Churchman |author-first1=Laurie |title=Russia carrying out 'indiscriminate attacks' on civilian areas, says Amnesty |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=The Independent |date=25 February 2022}}</ref> Amnestie en [[Human Rights Watch]] het gesê Russiese magte het voor die voet aanvalle op burgerlike gebiede uitgevoer en onder meer hospitale getref.<ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian military have carried out indiscriminate attacks – new expert analysis |url=https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |archive-date=26 February 2022 |work=Amnesty International |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian Cluster Munition Hits Hospital |url=https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Human Rights Watch |date=25 February 2022}}</ref> Volgens die goewerneur van Soemi-oblast is onder meer 'n kinderhuis en kindertuin in dié deelgebied getref. Daar was 'n beroep op die Internasionale Misdaadhof om die saak te ondersoek.<ref>{{cite news |author-last1=Wong |author-first1=Tessa |title=Ukraine live updates: Kyiv warned of toxic fumes after strike on oil depot |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60542877?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=621aff760ce87e491a0ed483%26Six%20civilian%20deaths%20reported%20in%20Okhtyrka%262022-02-27T04%3A50%3A56.609Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:45681a06-c2fb-4d79-af43-7f69b49aae68 |access-date=27 February 2022 |work=[[BBC News]] |date=27 February 2022 |language=en-gb}}</ref> Op 1 Maart het president Zelenski gesê daar is bewyse dat burgerlike gebiede geteiken is in 'n Russiese bomaanval op Charkif vroeër dié dag. Hy het dit as 'n oorlogsmisdaad beskryf.<ref name="BBC_1march">{{cite news |title=Ukraine: Kharkiv attack was a war crime, says President Zelensky |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| archive-date=2022-03-01 |access-date=1 March 2022 |work=BBC News |date=1 March 2022}}</ref> ===Grieks-Russiese diplomatieke krisis=== 'n Diplomatieke krisis tussen [[Griekeland]] en Rusland het ontstaan nadat laasgenoemde se lugmag twee dorpe van Griekse minderhede naby Marioepol in Oekraïne gebombardeer en 10 Grieke gedood het. Griekeland het sterk protes aangeteken en die Russiese ambassadeur na die Griekse departement van buitelandse sake in [[Athene]] ontbied. Frankryk, Pole, Swede en ander lande het hulle meegevoel uitgespreek. Rusland het enige betrokkenheid ontken en beweer dit was die werk van die Oekraïense verregse militante groep die [[Azofbataljon]]. Athene het egter Moskou se bewering verwerp en aangekondig dit het bewyse van Russiese betrokkenheid.<ref>{{cite web|url=https://www.efsyn.gr/politiki/exoteriki-politiki/333846_ypex-ehoyme-apodeixeis-oti-oi-ellines-skotothikan-apo-rosika |trans-title=Greek Foreign Ministry: we have evidence that the Greeks were killed by Russian fire |title=ΥΠΕΞ: Έχουμε αποδείξεις ότι οι Έλληνες σκοτώθηκαν από ρωσικά πυρά |website=EfSyn |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=el}}</ref> Hierna het Griekeland se eerste minister, [[Kyriakos Mitsotakis]], aangekondig dat sy land verdedigingstoerusting en humanitêre hulp aan Oekraïne gaan verleen.<ref>{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/27/russian-air-strikes-in-ukraine-kills-10-greek-nationals-fm |title=Greece summons Russian envoy after bombing kills 10 nationals |website=Al Jazeera |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref><ref name="GreekMilitaryAid"/> ==Rusland se redes vir inval== ===Poetin se toespraak=== Uit Poetin se oogpunt het die aanval op Oekraïne nodig geword omdat Navo aanhou uitbrei en Rusland se grense nader. Boonop is Oekraïne histories deel van Rusland. Poetin het op 24 Februarie in sy toespraak verwys na Westerse oorlogsdade teen [[Serwië]], [[Irak]] en ander lande, asook na die Duitse aanval op die Sowjetunie in 1941 en het onder meer gesê: :[...] Die VSA is steeds 'n groot land, 'n stelselbouende mag. Sy metgeselle onderwerp hulle nie net nederig en gehoorsaam en sing saam by elke geleentheid nie, maar volg ook sy gedrag en aanvaar geesdriftig die reëls wat hy neerlê. [...] :Ten spyte van alles het ons in Desember 2021 weer probeer om 'n ooreenkoms met die VSA en sy bondgenote te bereik oor veiligheidsbeginsels in Europa en oor die nievergroting van Navo. Alles vergeefs. Die Amerikaanse posisie het nie verander nie. Hulle ag dit nie nodig om 'n ooreenkoms met Rusland te bereik oor hierdie kwessie nie, wat vir ons belangrik is; hulle streef hulle eie doelwitte na en verontagsaam ons belange. [...] :Selfs nou, met Navo wat ooswaarts uitbrei, word die situasie vir ons land elke jaar erger en gevaarliker. [...] Die leidende Navolande ondersteun, om hul eie doelwitte te bereik, ekstreme nasionaliste en neo-Nazi's in Oekraïne, wat op hul beurt nooit die inwoners van die Krim en Sewastopol sal vergewe vir hul vrye keuse om met Rusland te herenig nie. [...] Die volksrepublieke van die Donbas het Rusland om hulp gevra. :In hierdie verband, in ooreenstemming met artikel 51 van deel 7 van die Handves van die Verenigde Nasies, met die toestemming van die Russiese Federasieraad en in implementering van die verdrae van vriendskap en wedersydse bystand met die Volksrepubliek Donetsk en die Volksrepubliek Loehansk, op 22 Februarie vanjaar bekragtig deur die Federale Vergadering, het ek besluit om 'n spesiale militêre operasie uit te voer. :Hulle doel is om die mense te beskerm wat al agt jaar lank deur die Kijifse regering mishandel en vermoor word. En vir daardie doel sal ons streef na die demilitarisering en denazifisering van Oekraïne en sal ons diegene wat talle bloedige misdade teen die burgerlike bevolking gepleeg het, insluitend burgers van die Russiese Federasie, voor die hof bring. :Terselfdertyd sluit ons planne nie die besetting van Oekraïense gebiede in nie. Ons is nie van plan om iets met geweld op enigiemand af te dwing nie. [...] :In hierdie verband doen ek ook 'n beroep op die burgers van Oekraïne. In 2014 het Rusland 'n plig gehad om inwoners van die Krim en Sewastopol te beskerm teen diegene wat jy as "Nazi's" beskryf. Die mense van die Krim en Sewastopol het hulle historiese tuisland, Rusland, gekies en ons het hulle daarin ondersteun. Ook hier kon ons eenvoudig nie anders optree nie. :Vandag se gebeure gaan nie daaroor om die belange van die Oekraïne en die Oekraïense mense te benadeel nie. Dit gaan daaroor om Rusland self te beskerm teen diegene wat Oekraïne gyselaar geneem het en probeer om hulle teen ons land en sy mense te gebruik. :Weereens, dit is 'n kwessie van selfverdediging teen die bedreigings wat ons in die gesig staar en teen 'n selfs groter rampspoed as wat vandag gebeur. [...]<ref>{{cite news|url=https://www.tagesspiegel.de/politik/begruendung-fuer-die-invasion-putins-kriegserklaerung-gegen-die-ukraine-im-wortlaut/28101090.html |title=Putins Kriegserklärung gegen die Ukraine im Wortlaut |werk=tagesspiegel.de |date=2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> ===Feitkontrole=== Die Duitse uitsaaidiens Deutsche Welle het die stellings uit Poetin se toespraak aan 'n feitkontrole onderwerp. Die bewering dat die Navoblok ooswaarts uitbrei en dat die oorlogsmasjien die Russiese grense nader, is misleidend: Navo het weliswaar 14 Oos-Europese state erken sedert die ineenstorting van die Sowjetunie. Die organisasie het die logistieke voorbereidings vir troepversterkings ná 2014 getref in reaksie op die anneksasie van die Krim. Die Navotroepe in die streek (5&nbsp;000 soldate) is egter heeltemal te swak om Rusland te bedreig (850&nbsp;000 soldate). Verder is Poetin se regverdiging verkeerd; dit is 'n saak van verdediging binne die betekenis van die Verenigde Nasies se handves. Daar is geen teken van 'n aanval deur Oekraïne nie. Inteendeel, Oekraïne het die afgelope weke alles gedoen om Rusland nie ’n verskoning te gee om homself te verdedig nie, volgens ’n aangehaalde navorser, Pia Furhop van die Duitse Instituut vir Internasionale Politiek en Veiligheid. Daar is ook geen bewyse van 'n volksmoord in Oekraïne waarvan Poetin gepraat het nie. Dit was immers net ’n “propaganda-narratief” deur Poetin dat hy Oekraïne moes “denazifiseer”. ’n Joodse kandidaat het die presidensiële verkiesing gewen, en in die laaste algemene verkiesing in 2019 het die verenigde front van die verregse partye slegs 2,15&nbsp;persent van die stemme gekry.<ref>{{cite web |author=Joscha Weber, Andrea Grunau, Matthias von Hein, Eugen Theise |url=https://www.dw.com/de/putins-kriegsgr%C3%BCnde-im-faktencheck/a-60901735 |title=Poetin se redes vir oorlog in 'n feitekontrole |work=dw.com | date=2022-02-25 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Poetin se essay ''Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners'', waarvolgens Russe en Oekraïners een volk is, is in Julie 2021 gepubliseer.<ref name=":1" /> Dit is geïnterpreteer as 'n aanduiding dat Poetin nie Oekraïne se staatskaping erken nie. Poetin se bewering dat die meerderheid van Oekraïne se grondgebied uit "geskenke" van Rusland bestaan, gaan ook in hierdie rigting. ’n Kaart het op Russiese staatstelevisie verskyn wat die ooreenstemmende skenkings van die individuele Russiese heersers wys. Stern.de som op dat Poetin en die Kremlin net 'n klein area in die middel as Oekraïne sien.<ref>{{cite web|author=Ellen Ivits |url=https://www.stern.de/politik/ausland/ukraine--karte-des-russischen-tv-koennte-putins-plan-entlarven-31653226.html |title="Geskenke van die Russiese tsare": Russiese TV-kaart kan Poetin se plan ontbloot |work=Stern.de |date =2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Deutsche Welle se feitkontrole bestempel Poetin se bewering dat die moderne Oekraïne deur Rusland geskep is, as vals. Poetin het dit ook as 'n fout beskou dat Lenin die Oekraïense gebiede die status van 'n Sowjetrepubliek gegee het. Trouens, volgens Deutsche Welle, was daar egter twee jaar lank 'n onafhanklike Oekraïense nasionale staat voordat die Rooi Leër dit in 1920 binnegeval het. Die historikus Joachim von Puttkamer word aangehaal as verwysend na die “lang Oekraïense nasionale beweging”. Hy het dit "absurd" genoem dat Oekraïne 'n "kunsproduk van die Bolsjewiste" is. Die feitkontrole noem Poetin se stelling dat Oekraïne nog nooit “stabiele tradisies van werklike staatskaping” gehad het nie, “misleidend”. Die feit dat die staat van 1918 nie lank bestaan ​​het nie, was te wyte aan die inval deur Sowjet-Rusland. Volgens Guido Hausmann is dit waar dat wat nou Oekraïne is, dikwels aan ander lande behoort het. Dit geld insgelyks vir ander lande soos Duitsland. In die referendum oor Oekraïne se onafhanklikheid op 1 Desember 1991 het meer as 92 persent van Oekraïners vir onafhanklikheid gestem.<ref>{{cite web|author=Ines Eisele |url=https://www.dw.com/de/faktencheck-putins-blick-auf-die-geschichte-der-ukraine/a-60895811 |title=Feitekontrole: Poetin se siening van die geskiedenis van Oekraïne |work=dw.com |date=2022-02-24 |language = af |access-date=2022-02-25}}</ref> == Sien ook == * [[Oekraïense invalle in Wes-Rusland sedert Augustus 2024]] * [[Operasie Sinitsia]] * [[Oekraïense aanvalle op Russiese lugmagbasisse in Junie 2025|Operasie Spinnerak]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = 2022 Russian invasion of Ukraine}} {{Normdata}} [[Kategorie:Russiese inval in Oekraïne, 2022| ]] 6ri5g3odwo2enz52ynkmr0opyi2z61i 2814642 2814627 2025-06-21T10:40:22Z BurgertB 2401 Paar goed 2814642 wikitext text/x-wiki {{nuus}} {{Inligtingskas Militêre konflik |konflik = Russiese inval in Oekraïne, 2022 |deelvan = Die Russiese oorlog teen Oekraïne |beeld = [[Lêer:2022 Russian invasion of Ukraine.svg|300px]] |byskrif = {{Leftlegend|#FDE182|Deurlopend beheer deur die Oekraïne}}{{Leftlegend|#EBC0B3|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne|Tans beset of beheer deur Rusland]]}}{{Leftlegend|#ABD4DD|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne#Voormalig|Voorheen deur Rusland beset]] of [[Oekraïense besetting van Koersk-oblast|Oekraïens-besette Russiese gebiede]]}} |datum = [[24 Februarie]] [[2022]] – tans |plek = [[Oekraïne]] |resultaat = onbeslis |gebied = | party1 = '''{{RUS}}''' <br />'''[[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Donetsk|VR Donetsk]]''' <br />'''[[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Loehansk|VR Loehansk]]''' '''Steun:''' <br/>{{vlagland|Belarus}}<br/>{{vlagland|Noord-Korea}}<ref>{{Cite web|url=https://www.thinkchina.sg/politics/exploited-and-abandoned-north-korean-troops-ukraine?ref=top-hero|title=Exploited and abandoned: North Korean troops in Ukraine|website=ThinkChina|access-date=2025-03-19}}</ref> | party2 = '''{{vlagland|Oekraïne}}''' <br/> '''Steun:''' '''[[NAVO]]''' <br/> '''{{EU}}''' <br/> '''{{vlagland|AUS}}''' <br/> '''{{vlagland|JPN}}''' <br/> '''{{vlagland|NZL}}''' <br/> '''{{vlagland|Suid-Korea}}''' |party3 = |aanvoerder1 = [[Beeld:Flag of the President of Russia.svg|20px]] '''[[Wladimir Poetin]]''' <br /> {{RU-VLAG}} [[Michail Misjoestin]] <br />{{RU-VLAG}} [[Sergei Lawrof]] <br />{{RU-VLAG}} Aleksandr Dvornikov <br />{{RU-VLAG}} Sergej Sjojgoe <br />{{RU-VLAG}} Valeri Gerasimov <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Denis Poesjilin]] <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Wladimir Pasjkof]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Leonid Pasetsjnik]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Sergei Koslof]] |aanvoerder2 = [[Beeld:Flag of the President of Ukraine.svg|20px]] '''[[Wolodimir Zelenski]]'''<br />{{vlagikoon|Oekraïne}} [[Denis Sjmihal]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} [[Waleri Zaloezjni]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Dmytro Koeleba <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Danilov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Reznikov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Serhiy Sjaptala <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Roeslan Chomtsjak |aanvoerder3 = |sterkte1 = {{RU-VLAG}} 1&nbsp;013&nbsp;000 soldate; 2&nbsp;000&nbsp;000 reserviste,<ref>{{Cite web|taal=en|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|access-date=2022-02-20}}</ref> waarvan 175&nbsp;000 – 190&nbsp;000 troepe in Oekraïne<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|title=Russia positioning helicopters, in possible sign of Ukraine plans|access-date=22 Februarie 2022|author=Barnes, Julian E.|author2=Crowley, Michael|author3=Schmitt, Eric|date=10 Januarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220122100818/https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|title=Citing U.S. Intelligence, Biden says Putin has decided to invade Ukraine|access-date=22 Februarie 2022|last=Bengali|first=Shashank|date=18 Februarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220222072836/https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref> |sterkte2 = {{vlagikoon|Oekraïne}} 255&nbsp;000 soldate, 1&nbsp;000&nbsp;000 reserviste, 20&nbsp;000 vrywilligers<ref>{{Cite web|url=https://www.scmp.com/news/world/russia-central-asia/article/3169477/ukraine-crisis-20000-foreign-volunteers-ukraine|title=Ukraine crisis: 20,000 foreign volunteers in Ukraine to fight Russians, says foreign minister|access-date=11 Maart 2022|date=7 Maart 2022|publisher=South China Morning Post|taal=en}}</ref> |sterkte3 = |ongevalle1 = '''{{RU-VLAG}}'''<br />'''Volgens Rusland (22 Maart)'''<br /> 9&nbsp;861 dood<br /> 16&nbsp;153 gewond<br/><ref>{{Cite web|url=https://www.standaard.be/cnt/dmf20220322_95021989|title=Russische krant past bericht met 10.000 Russische doden meteen aan|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=De Standaard|taal=nl}}</ref> '''Volgens die VSA (22 Maart):''' <br /> >7&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/22/world/europe/russia-ukraine-pentagon.html|title=Russia’s combat force has shrunk, a Pentagon official says, reflecting casualties and other struggles|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> en 14&nbsp;000 tot 21&nbsp;000 gewond <ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/16/us/politics/russia-troop-deaths.html|title=As Russian troop deaths climb, morale becomes an issue, officials say|access-date=17 Maart 2022|date=17 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br />27&nbsp;200 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian defenders have already killed about 27,200 Russian troops since the Russian invasion of Ukraine began on February 24|date=14 Mei 2022|publisher=Ukrinform|taal=en}}</ref>, 500-600 krygsgevanges<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60717902?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=622cb1be980bea49f4b7c333%26Over%20500%20Russian%20troops%20surrendered%20as%20of%20Friday%20-%20Zelensky%262022-03-12T14%3A47%3A19.661Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:3da69b02-0241-41a8-b6ad-f689b0a73517&pinned_post_asset_id=622cb1be980bea49f4b7c333&pinned_post_type=share|title=Over 500 Russian troops surrendered as of Friday - Zelensky|access-date=14 Maart 2022|date=12 Maart 2022|publisher=[[BBC|BBC News]]}}</ref><br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />30&nbsp;000 tot 40&nbsp;000 dood, gewond of krygsgevange<ref name="france24.com">{{Cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20220330-as-ukraine-holds-out-its-military-losses-remain-hard-to-gauge|title=As Ukraine holds out, its military losses remain hard to gauge|access-date=5 April 2022|date=30 Maart 2022|publisher=France24|taal=en}}</ref> '''Materiële verliese''' <br /> '''Rusland:''' <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br /> 1&nbsp;218 tenks<br />13 skepe<br />163 helikopters<br />200 vliegtuige<br />2&nbsp;934 gepantserde voertuie<br />551 kanonne<br />411 hommeltuie <ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian army kills about 27,200 Russian soldiers since invasion|access-date=2022-05-14|work=Ukrinform|taal=en}}</ref><ref name="interfax">{{Cite web|url=https://en.interfax.com.ua/news/general/823755.html|title=Ukraine Army destroyed about 19,500 enemy troops since Russian invasion started|date=13 April 2022|publisher=Interfax-Ukraine|language=en}}</ref><br /> | ongevalle2 = {{vlagikoon|Oekraïne}}<br />'''Volgens Oekraïne (16 April):'''<br />2&nbsp;500-3&nbsp;000 dood, 10&nbsp;000 gewond<ref>{{Cite web|url=https://edition.cnn.com/2022/04/15/politics/tapper-zelensky-interview-cnntv/index.html|title=Exclusive: Zelensky says world should be prepared for possibility Putin could use nuclear weapons|access-date=18 April 2022|date=16 April 2022|publisher=[[CNN]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Rusland (2 Maart):'''<br />2&nbsp;870 dood, 3&nbsp;760 gewond en 572 krygsgevange<ref>{{Cite web|url=https://whdh.com/news/moscow-nearly-500-of-its-troops-have-been-killed-in-ukraine/|titel=Moscow: Nearly 500 of its troops have been killed in Ukraine|access-date=14 Maart 2022|date=2 Maart 2022|publisher=Associated Press|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens die VSA (9 Maart):'''<br /> tussen 2&nbsp;000-4&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-russia-death-toll-invasion/|title=Up to 6,000 Russians may have been killed in Ukraine so far, U.S. official estimates|access-date=14 Maart 2022|date=10 Maart 2022|publisher=CBS News|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />5&nbsp;000 dood en gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër)<ref name="france24.com"/> '''Materiële verliese''' <br /> '''Oekraïne:''' <br /> '''Volgens Rusland (23 Maart):'''<br /> 1&nbsp;558 gepantserde voertuie, waaronder tenks<ref name="tass.com">{{Cite web|url=https://tass.com/politics/1426081?utm_source=de.wikipedia.org&utm_medium=referral&utm_campaign=de.wikipedia.org&utm_referrer=de.wikipedia.org|title=Russian military destroys Ukrainian weapons storage site northwest of Rovno|access-date=30 Maart 2022|date=23 Maart 2022|publisher=Tass|taal=en}}</ref> <br /> 184 vliegtuige en helikopters<ref name="tass.com"/> <br />246 hommeltuie<ref name="tass.com"/> <br />8 skepe<ref>{{Cite web|url=https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434|title=Russian Defense Ministry reports use of Navy, 8 Ukranian military boats destroyed|access-date=14 Maart 2022|date=26 Februarie 2022|publisher=Interfax|taal=en|archive-date=20 Maart 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220320205318/https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434/|url-status=dead}}</ref> | ongevalle3 = '''Aantal burgerlike slagoffers volgens die OHCHR (13 Mei):'''<br /> 3&nbsp;573 burgerlike sterftes, 3&nbsp;816 gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër) <ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/en/news/2022/05/ukraine-civilian-casualty-update-13-may-2022|title=Ukraine: civilian casualty update 13 May 2022|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=[[Verenigde Nasies]]|taal=en}}</ref> '''Aantal Oekraïense vlugtelinge volgens die UNHCR (13 Mei):'''<br /> 6&nbsp;111&nbsp;172 vlugtelinge<ref>{{Cite web|url=http://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine|title=Refugees fleeing Ukraine (since 24 February 2022)|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> en ~10 miljoen interne verdrewe<ref>{{Cite web|url=https://www.unhcr.org/ua/en/43027-unhcr-scales-up-for-those-displaced-by-war-in-ukraine-deploys-cash-assistance.html|title=UNHCR scales up for those displaced by war in Ukraine, deploys cash assistance|access-date=14 Maart 2022|date=11 Maart 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> | notes = | portaal = Oekraïne }} {{beeldgroep2|perrow = 2|total_width=300 | align = right | direction = horizontal | background color = |image1=People on a metro station during Russian invasion, Kyiv, 2022.jpg |alt1= |image2=Reporter's Notebook - Confusion, Chaos as Russia Invades Ukraine 02.jpg |alt2= |image3=Apartment block in Kharkiv damaged during Russian invasion.jpg |alt3= |image4=Житловий будинок на вул. Лобановського, 6-А після обстрілу.jpg |alt4= |image5=Chernihiv Oblast, 28.02.2022 (4) - ruins.jpg |alt5= |footer_align= center |footer= '''Kloksgewys van links heel bo:''' {{flatlist| *Mense skuil in die Kijifse metro *Brandende voertuie op die pad tussen Charkif en Kijif *Die verwoesting van woongebiede in Charkif, Tsjernihif en Kijif }} }} <!--do not add bold text to the lead, per [[WP:AVOIDBOLD]]--> Op 24 Februarie 2022 het Rusland 'n grootskaalse inval begin in [[Oekraïne]], een van sy buurlande in die suidweste. Volgens vroeë berigte is dit die grootste konvensionele-oorlogvoeringsoperasie in [[Europa]] sedert die [[Tweede Wêreldoorlog]].<ref>{{cite news |author-last=Karmanau |author-first=Yuras |author-last2=Heintz |author-first2=Jim |author-last3=Isachenkov |author-first3=Vladimir |author-last4=Litvinova |author-first4=Dasha |others=Photograph by Evgeniy Maloletka (AP Photo) |date=24 February 2022 |title=Russia presses invasion to outskirts of Ukrainian capital |work=ABC News |publisher=American Broadcasting Corporation |agency=Associated Press |location=[[Kijif]] |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| archive-date=27 February 2022 |access-date=26 February 2022 }}</ref><ref>{{cite news |last1=Tsvetkova |first1=Maria |last2=Vasovic |first2=Aleksandar |last3=Zinets |first3=Natalia |last4=Charlish |first4=Alan |last5=Grulovic |first5=Fedja |last6= |first6= |others=Robert Birsel en Frank Jack Daniel |date=27 February 2022 |title=Putin puts nuclear 'deterrence' forces on alert |language=en |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |url=https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |url-status=live |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |archive-date=27 February 2022}}</ref> Dit is 'n groot toename in die [[Russiese oorlog teen Oekraïne|vyandelikheid tussen die twee lande, wat sedert 2014 duur]]. Die veldtog is voorafgegaan deur 'n langdurige versterking van die Russiese militêre teenwoordigheid sedert vroeg in 2021 en eise deur Rusland dat Oekraïne nie by [[Navo]] aansluit nie.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> In die dae voor die inval het Rusland die selfverklaarde volksrepublieke [[Volksrepubliek Donetsk|Donetsk]] en [[Volksrepubliek Loehansk|Loehansk]] in die streek die [[Donbas]] ([[Oekraïens]]: Донба́с, ''Donbas''; [[Russies]]: Донба́сс, ''Donbass'') van Oos-Oekraïne erken, en dit is gevolg deur die instroming van die Russiese weermag na die streek op 21 Februarie 2022. Op 22 Februarie het die Russiese federale raad president [[Wladimir Poetin]] eenparig die reg gegee om militêre mag buite Rusland te gebruik. Op 24 Februarie omstreeks 03:00 [[UTC]] (06:00 [[Moskoutyd]], UTC+3) het Poetin 'n militêre operasie in Oos-Oekraïne aangekondig. Minute later het missiele begin val op plekke dwarsoor die land, insluitende Oekraïne se hoofstad, [[Kijif]]. Die Oekraïense grensdiens het bevestig dat die grensposte met Rusland en [[Belarus]] aangeval word.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |title=Russia attacks Ukraine |website=CNN |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073725/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824058 |title=Украинские пограничники сообщили об атаке границы со стороны России и Белоруссии |website=Interfax |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073737/https://www.interfax.ru/world/824058 |url-status=live}}</ref> Grondmagte het Oekraïne omstreeks 05:00 UTC binnegegaan, twee uur nadat die missielaanvalle begin het.<ref name=":2">{{cite news|date=24 Februarie 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> Die Oekraïense president, [[Wolodimir Zelenski]], het gereageer deur krygswet af te kondig, diplomatieke bande met Rusland te verbreek en algemene mobilisasie aan te kondig. Rusland het tydens die inval 'n noordelike front vanaf [[Belarus]] gerig op Kijif geloods. Terselfdertyd het Rusland 'n noordoostelike frontaanval gerig op die stad [[Charkif]]; en 'n suidoostelike front gedeel in twee afsonderlike fronte, naamlik 'n suidelike front vanaf die [[Krim]] en 'n afsonderlike suidoostelike front wat na die stede [[Loehansk]] en [[Donetsk]] geloods is.<ref name="CBS-2022-03-20">{{cite news |title=Ukraine rejects Russian demand to surrender port city of Mariupol in exchange for safe passage |date=20 Maart 2022 |publisher=CBS News |url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-mariupol-russia-surrender-reject/ |access-date=21 Maart 2022}}</ref><ref name="CBC-2022-03-21">{{cite news |title=Ukraine refuses to surrender Mariupol as scope of human toll remains unclear |date=21 Maart 2022 |publisher=Canadian Broadcasting Corporation |url=https://www.cbc.ca/news/world/ukraine-russia-war-march21-1.6391709 |access-date=21 Maart 2022}}</ref> Op 8 April het die Russiese ministerie van verdediging aangekondig alle troepe en afdelings wat in Suidoos-Oekraïne ontplooi is, sal verenig onder generaal Aleksandr Dwornikof, wat beheer geneem het van gekombineerde militêre operasies, insluitend die herontplooide magte wat oorspronklik aan die noordelike en noordoostelike fronte toegewys is, en daarna onttrek is en hertoegewys is in die tweede fase aan die suidoostelike front.<ref name="hindustannewshub.com">{{cite web |date=8 April 2022 |title=Trending news: BBC: Putin replaces military commander in Ukraine – The Moscow Times |url=https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |access-date=9 April 2022 |website=Hindustan News Hub |archive-date= 9 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220409085406/https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |url-status=dead }}</ref> Teen 17 April is vordering aan die suidoostelike front belemmer deur oorblywende troepe wat uithou in die Azofstal-yster-en-staalwerk in [[Marioepol]]. <ref name="Radio New Zealand">{{cite news |title=Ukraine war: Mariupol defenders will fight to the end |date=17 April 2022 |access-date=20 April 2022 |work=Radio New Zealand |url=https://www.rnz.co.nz/news/world/465439/ukraine-war-mariupol-defenders-will-fight-to-the-end-pm}}</ref> Op 19 April het Rusland 'n hernieude inval oor 'n 500 kilometer lange front geloods wat strek van Charkif na Donetsk en Loehansk, met gelyktydige missielaanvalle weer gerig op Kijif in die noorde en [[Lwif]] in die weste van Oekraïne.<ref name="nytimes.com">{{cite news |title=Ukraine Says Russia Begins Assault in the East After Raining Missiles Nationwide |first1=Jane |last1=Arraf |first2=Ivan |last2=Nechepurenko |first3=Mark |last3=Landler |newspaper=[[The New York Times]] |date=19 April 2022 |access-date=20 April 2022 |url=https://www.nytimes.com/2022/04/18/world/europe/ukraine-russia-missiles-lviv-donbas.html}}</ref> Verskeie lande oor die wêreld heen het die inval veroordeel en onmiddellik sanksies teen Rusland ingestel.<ref>{{cite web |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 Februarie 2022 |website=usatoday.com |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live }}</ref> In Rusland is massa-inhegtenisnemings uitgevoer by protesoptogte teen die oorlog.<ref>{{cite web|author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 February 2022 |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |archive-date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |website=USA Today}}</ref><ref>{{Cite web|date=24 Februarie 2022|title=More than 1,700 people detained in widespread Russian protests against Ukraine invasion|url=https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|last=|first=|access-date=24 Februarie 2022|work=CBC News|archive-date=24 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220224193201/https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|url-status=live}}</ref> Voor en tydens die inval het sommige lidlande van Navo Oekraïne voorsien van wapens en ander hulpmiddels.<ref name="Al Jazeera 2022"/> Poetin het Rusland se kernmagte op 27 Februarie op 'n gereedheidsgrondslag geplaas na aanleiding van nuwe sanksies en "aggressiewe stellings".<ref name=":4">{{cite web |last=Kenney |first=Caitlin |last2=Peniston |first2=Bradley |date=28 February 2022 |title=What Just Happened With Putin's Nuclear Forces? Here's What Experts Say |url=https://www.defenseone.com/threats/2022/02/what-just-happened-putins-nuclear-forces-heres-what-experts-say/362501/ |access-date=6 March 2022 |website=Defense One |language=en}}</ref> Dit het spanning tussen die Weste en Rusland en die vrees vir 'n [[kernoorlog]] verhoog.<ref>{{cite web |last1=Heintz |first1=Jim |last2=Isachenkov |first2=Vladimir |last3=Karmanau |first3=Yuras |last4=Litvinova |first4=Dasha |date=27 February 2022 |others=Reporting by Ellen Knickmeyer, Eric Tucker, Robert Burns and Hope Yen ([[Washington D.C.]]); Francesca Ebel, Josef Federman and Andrew Drake ([[Kijif]]); Mstyslav Chernov en Nic Dumitrache ([[Marioepol]]) |title=Putin puts nuclear forces on high alert, escalating tensions |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-kyiv-business-europe-moscow-2e4e1cf784f22b6afbe5a2f936725550 |access-date=3 March 2022 |website=AP News |publisher=Associated Press |location=Kijif}}</ref> Die inval het Europa se grootste vlugtelingskrisis sedert die Tweede Wêreldoorlog veroorsaak. Miljoene mense het al uit Oekraïne gevlug,<ref>{{Cite news |last=Oladipo |first=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |language=en-GB |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25 |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> veral na [[Pole]], maar ook na [[Hongarye]], [[Roemenië]], [[Moldowa]] en [[Slowakye]].<ref>{{Cite news |date=2022-03-10 |title=How many refugees have fled Ukraine and where are they going? |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-60555472 |access-date=2022-03-12}}</ref> Vlugtelinge is hoofsaaklik vroue en kinders, omdat die regering mans tussen die ouderdomme van 18 en 60 jaar verbied het om die land te verlaat.<ref>{{cite news |last1=Oladipo |first1=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=[[The Guardian]]}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25%20<!--|url-status=live--> |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> ==Agtergrond== ===Tyd ná die Sowjetunie en die Oranje Rewolusie=== Ná die [[ontbinding van die Sowjetunie]] in 1991 het Rusland en Oekraïne noue bande behou. In 1994 het Oekraïne ingestem om weg te doen met sy [[Kernwapen|kernarsenaal]] en die [[Boedapest-memorandum]] te onderteken op voorwaarde dat Rusland, [[Brittanje]] en die [[VSA]] versekering sou verskaf teen geweldsbedreigings van sy territoriale integriteit en vir sy politieke onafhanklikheid. Vyf jaar later was Rusland een van die ondertekenaars van die [[Manifes vir Europese Sekuriteit]], wat "die inherente reg van elke deelnemende staat herbevestig het om vry te wees om sy sekuriteitsmaatreëls te kies of verander, insluitende verdrae van bondsgenootskappe, soos wat dit ontwikkel".<ref>{{cite web|title=Istanbul Document 1999 |url=http://www.osce.org/node/39569 |publisher=Organization for Security and Co-operation in Europe |date=19 November 1999 |access-date=21 Julie 2015 |archive-date=1 Junie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140601124042/http://www.osce.org/node/39569 |url-status=live}}</ref> In 2004 is [[Wiktor Janoekowitsj]], toe die eerste minister, verklaar as wenner van die presidentsverkiesing, waarin 'n groot knoeiery volgens die hooggeregshof van Oekraïne plaasgevind het.<ref>{{cite web |url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |title=The Supreme Court findings |access-date=7 July 2008 |publisher=Supreme Court of Ukraine |date=3 December 2004 |language=uk |archive-date=22 June 2013 |archive-url=https://www.webcitation.org/6HZ9wqN35?url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |url-status=live }}</ref> Die uitslag het 'n groot openbare reaksie en steun ontlok vir die opposisiekandidaat, [[Wiktor Joesjtsjenko]], wat die uitslag bevraagteken het. In die oproerige maande van die rewolusie het kandidaat Joesjtsjenko skielik ernstig siek geword, en verskillende onafhanklike doktersgroepe het bevind hy is met dioksien (TCDD) vegiftig.<ref name="CBS: Yushchenko: Live And Carry On">{{cite news |title=Yushchenko: 'Live And Carry On' |work=CBS News |date=30 January 2005 |url=https://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |access-date=17 April 2020 |archive-date=25 October 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121025143917/http://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |url-status=dead }}</ref><ref name="Ref_j">{{cite web |url=https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |title=Study: Dioxin that poisoned Yushchenko made in lab |work=Kyiv Post |date=5 August 2009 |agency=Associated Press |location=Londen |access-date=29 January 2022 |archive-date=31 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220131165135/https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |url-status=live }}</ref> Joesjtsjenko het Russiese betrokkenheid sterk vermoed.<ref name="Ref_2009c">{{cite news |url=http://www.kyivpost.com/nation/49610 |title=Yushchenko to Russia: Hand over witnesses |newspaper=Kyiv Post |date=28 October 2009 |access-date=11 February 2010}}</ref> Dit alles het eindelik tot die vreedsame [[Oranje Rewolusie]] gelei wat Joesjtsjenko en [[Joelia Timosjenko]] aan die bewind geplaas het, terwyl Janoekowitsj leier van die opposisie geword het.<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-url=https://web.archive.org/web/20080115052653/http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-date=15 January 2008 |title=Ukraine-Independent Ukraine |access-date=14 January 2008 |website=Encyclopædia Britannica (fee required) |url-status=dead}}</ref> In 2008 het die Russiese president Poetin hom uitgespreek teen Oekraïne se moontlike toelating tot Navo.<ref>{{cite news|author-last1=Harding |author-first1=Luke |author-last2=Borger |author-first2=Julian |author-last3=Chrisafis |author-first3=Angelique |date=2 April 2008 |title=Bush-Putin row grows as pact pushes east |work=The Guardian |location=[[Moskou]]; [[Boekarest]]; [[Parys]]|url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=8 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220208091130/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Dawar |author-first=Anil |date=4 April 2008 |title=Putin warns Nato over expansion |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=13 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220213213527/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |url-status=live}}</ref> In 2009 het die [[Roemenië|Roemeense]] ontleder Iulian Chifu en sy medeskrywers die opinie uitgespreek dat Rusland, met betrekking tot Oekraïne, 'n opgedateerde weergawe van die [[Brezjnef-leerstelling]] navolg waarvolgens die soewereiniteit van Oekraïne nie groter kan wees as dié van die [[Warskouverdrag]]slande voor die verval van die Sowjet-invloedsfeer in die laat 1980's en vroeë 1990's nie.<ref name="Chifu">{{cite book|author-last1=Chifu |author-first1=Iulian |title=The Russian Georgian War: A trilateral cognitive institutional approach of the crisis decision-making process |author-last2=Nantoi |author-first2=Oazu |author-last3=Sushko |author-first3=Oleksandr |publisher=Editura Curtea Veche |year=2009 |isbn=978-973-1983-19-6 |location=[[Boekarest]] |page=181 |chapter=Russia–Georgia War of August 2008: Ukrainian Approach |access-date=21 Februarie 2016 |chapter-url=http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20180930233012/http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf|archive-date=30 September 2018 |url-status=live}}</ref> In 2009 het Janoekowitsj aangekondig hy gaan hom in 2010 weer as president verkiesbaar stel. Hy het gewen en is in 2010 beëdig. ===Oekraïense rewolusie en oorlog=== [[Beeld:Euromaidan Kyiv 1-12-13 by Gnatoush 005.jpg|thumb|links|Die Euromaidan-optogte in Desember 2013 in Kijif.]] Ná weke van protesoptogte as deel van die [[Euromaidan]]-beweging (2013-2014) het die pro-Russiese president Janoekowitsj en die leiers van die Oekraïense parlementêre opposisie op 21 Februarie 2014 'n ooreenkoms onderteken vir 'n vroeë verkiesing. Die volgende dag het Janoekowitsj uit Kijif gevlug weens 'n beskuldigingstem wat hom van sy mag as president sou stroop.<ref name="interfax1">{{cite news|date=24 Februarie 2014 |title=Rada removes Yanukovych from office, schedules new elections for May 25 |agency=Interfax-Ukraine |url=http://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html|url-status=live |access-date=15 Februarie 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200210094859/https://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html |archive-date=10 Februarie 2020}}</ref> Leiers van die [[Russies]]sprekende oostelike streke van Oekraïne het hulle lojaliteit teenoor Janoekowitsj bevestig,<ref>{{cite news|author-last1=Polityuk |author-first1=Pavel |author-last2=Robinson |author-first2=Matt |author-last3=Baczynska |author-first3=Gabriela |author-last4=Goettig |author-first4=Marcin |author-last5=Graff |author-first5=Peter |author-last6=Elgood |author-first6=Giles |date=22 Februarie 2014 |title=Ukraine parliament removes Yanukovich, who flees Kiev in "coup" |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |editor-last=Roche |editor-first=Andrew|url=https://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |url-status=live|access-date=18 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160609181723/http://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |archive-date=9 Junie 2016 }}</ref> en dit het gelei tot die pro-Russiese onrus in 2014 in Oekraïne.<ref>{{cite web|author-last=Fisher |author-first=Max |date=3 September 2014 |title=Everything you need to know about the Ukraine crisis |url=https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122003807/https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know|archive-date=22 Januarie 2022 |access-date=24 Januarie 2022 |website=Vox |publisher=Vox Media |language=en}}</ref> Die onrus is gevolg deur die anneksasie van die [[Krim]] deur Rusland in Maart 2014 en die oorlog in die Donbas, wat in April 2014 begin het met die skepping van die Russies gesteunde kwasistate Donetsk- en Loehansk-volksrepubliek.<ref>{{cite news|author-last1=Grytsenko |author-first1=Oksana |author-last2=Vlasova |author-first2=Anastasia |date=12 April 2014 |title=Armed pro-Russian insurgents in Luhansk say they are ready for police raid |work=Kyiv Post |publisher=Businessgroup LLC |location=Luhansk |url=http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|access-date=1 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140412131249/http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|archive-date=12 April 2014}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Ragozin |author-first=Leonid |date=16 Maart 2019 |title=Annexation of Crimea: A masterclass in political manipulation |url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/3/16/annexation-of-crimea-a-masterclass-in-political-manipulation |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200528090201/https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/annexation-crimea-masterclass-political-manipulation-190315174459207.html |archive-date=8 Mei 2020 |access-date=24 Januarie 2022 |website=aljazeera.com |publisher=Al Jazeera |location=[[Riga]] |language=en }}</ref> Op 14 September 2020 het die Oekraïense president [[Wolodimir Zelenski]] Oekraïne se nuwe nasionale sekuriteitstrategie goedgekeur "wat voorsiening maak vir die ontwikkeling van 'n bondgenootskap met Navo met die oog op lidmaatskap van Navo".<ref>{{cite news|date=25 Januarie 2022|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|publisher=Al Jazeera|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|url-status=live|access-date=15 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220215002641/https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|archive-date=15 Februarie 2022|author-last=Duggal|author-first=Hanna}}</ref><ref name="ua-nato-relations">{{cite news|date=11 January 2020 |title=Relations with Ukraine|work=[[Navo]] |publisher=Navo |url=https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=15 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220215011708/https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm |url-status=live}}</ref> Op 24 Maart 2021 het Zelenski 'n verdrag onderteken wat die strategie goedkeur vir "die ontsetting en reïntegrasie van die tydelik besette gebied Krim en stad [[Sewastopol]]".<ref>{{cite news |date=24 Maart 2021 |title=Zelensky enacts strategy for de-occupation and reintegration of Crimea |work=Ukrinform |publisher=Regering van Oekraïne |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=12 Desember 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211212130511/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html |url-status=live}}</ref> In Julie 2021 het Poetin 'n essay gepubliseer met die titel "Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners", waarin hy sy mening herbevestig dat die Russe en Oekraïners "een volk" is.<ref>{{cite web|author-last=Poetin |author-first=Wladimir |author-link=Wladimir Poetin |date=12 Julie 2021|title=Article by Vladimir Putin 'On the Historical Unity of Russians and Ukrainians' |url=http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125053520/http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181|archive-date=25 Januarie 2021 |access-date=1 Februarie 2022 |website=Die Kremlin |publisher=Regering van Rusland }}</ref> Die Amerikaanse historikus Timothy Snyder het Poetin se idees as [[imperialisme]] beskryf.<ref>{{cite web|author-last=Snyder |author-first=Timothy D. |date=18 Januarie 2022 |title=How to think about war in Ukraine |url=https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220119065436/https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |archive-date=19 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2021 |website=Thinking about... (newsletter) |publisher=Substack }}</ref> Die Britse joernalis Edward Lucas het gemeen dit is historiese revisionisme.<ref>{{cite web|author-last=Lucas |author-first=Edward |date=15 September 2020 |title=Why Putin's history essay requires a rewrite |url=https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb|url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125143913/https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Times |publisher=Times Newspapers}}</ref> Ander waarnemers het die Russiese leierskap daarvan beskuldig dat hulle 'n verwronge siening van moderne Oekraïne en sy geskiedenis het.<ref>{{cite web|author-last=Roth |author-first=Andrew |date=7 Desember 2021|title=Putin's Ukraine rhetoric driven by distorted view of neighbour |url=https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211207180813/https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |archive-date=7 Desember 2021|access-date=25 Januarie 2021 |work=The Guardian |publication-place=Moskou}}</ref><ref>{{cite web|last1=Dickinson |first1=Peter |last2=Haring |first2=Melinda |last3=Lubkivsky |first3=Danylo |last4=Motyl |first4=Alexander |last5=Whitmore |first5=Brian |last6=Goncharenko |first6=Oleksiy |last7=Fedchenko |first7=Yevhen |last8=Bonner |first8=Brian |last9=Kuzio |first9=Taras |date=15 Julie 2021 |title=Putin's new Ukraine essay reveals imperial ambitions |url=https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210715191212/https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |archive-date=15 Julie 2021 |access-date=25 Januarie 2021|publisher=Atlantic Council}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Wilson |author-first=Andrew |date=23 Desember 2021 |title=Russia and Ukraine: 'One People' as Putin Claims? |url=https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124130721/https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims/|archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=Royal United Services Institute}}</ref> Rusland het gesê moontlike lidmaatskap van Oekraïne van Navo en die uitbreiding van Navo in die algemeen bedreig sy nasionale sekuriteit.<ref>{{cite news|author-last=Taylor |author-first=Paul |date=23 November 2021 |title=Ukraine: NATO's original sin |work=Politico |publisher=Axel Springer SE |url=https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |access-date=1 Februarie 2022 |archive-date=29 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220129135805/https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Guyer |author-first=Jonathan |date=27 Januarie 2022 |title=How America's NATO expansion obsession plays into the Ukraine crisis |work=Vox |publisher=Vox Media |url=https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion|access-date=20 Februarie 2022 |archive-date=18 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218060139/https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion |url-status=live}}</ref> Op sy beurt het Oekraïne en ander Europese lande wat aan Rusland grens, Poetin daarvan beskuldig dat hy Russiese [[irredentisme]] probeer beoefen en van aggressiewe militaristise beleide.<ref>{{cite web|author=Agencies |date=13 September 2014 |title=Putin wants to destroy Ukraine and restore Soviet Union, says Yatseniuk |url=https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125154846/https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Bullough |author-first=Oliver |date=28 Maart 2014 |title=Vladimir Putin: The rebuilding of 'Soviet' Russia |url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124104112/https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=BBC }}</ref><ref>{{cite web|author-last=Rubin |author-first=Trudy |date=11 Januarie 2022 |title=Putin wants to reestablish the Russian empire. Can NATO stop him without war? |url=https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125155257/https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Philadelphia Inquirer |publisher=Interstate General Media}}</ref> ==Aanvang== [[Beeld:2nd Battalion, 503rd Infantry Regiment, 173rd Airborne Brigade depart Aviano Air Base, Italy, Feb. 24, 2022.jpg|thumb|220px|Amerikaanse valskermsoldate vertrek uit Italië na [[Letland]], 24 Februarie 2022. Duisende Amerikaanse troepe is in Oos-Europa ontplooi tydens die Russiese versterkings.<ref>{{cite news|url=https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |archive-date=26 February 2022 |work=Stars and Stripes |title=173rd Airborne Brigade battalion heads to Latvia as Ukraine comes under Russian attack |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022}}</ref>]] ===Russiese militêre versterkings=== Die konflik het begin met 'n groot militêre opbou, aanvanklik van Maart tot April 2021 en daarna weer van Oktober 2021 tot Februarie 2022. Tydens laasgenoemde het Rusland eise aan die VSA en Navo gestel dat Oekraïne nie by Navo aansluit nie, sowel as dat Navo-soldate en militêre uitrusting in [[Oos-Europa]] verminder word.<ref>{{cite news|author-last1=Tétrault-Farber |author-first1=Gabrielle |author-last2=Balmforth |author-first2=Tom |date=17 Desember 2021 |title=Russia demands NATO roll back from East Europe and stay out of Ukraine |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220222081106/https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |url-status=live}}</ref> Rusland het gedreig met 'n niegespesifiseerde militêre reaksie as Navo 'n "agressiewe toon" bly handhaaf.<ref>{{cite news|author-last=MacKinnon |author-first=Mark |date=21 Desember 2021 |title=Putin warns of unspecified military response if U.S. and NATO continue 'aggressive line' |language=en-CA |work=The Globe and Mail |url=https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=15 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220115165246/https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |url-status=live}}</ref> ===Russiese ontkenning van invalsplan=== Ondanks die Russiese militêre opbou het Russiese amptenare maande lank ontken dat Rusland enige plan het om Oekraïne binne te val.<ref name="Deny">{{cite news |author-last1=Kiely |author-first1=Eugene |author-last2=Farley |author-first2=Robert |title=Russian Rhetoric Ahead of Attack Against Ukraine: Deny, Deflect, Mislead |url=https://www.factcheck.org/2022/02/russian-rhetoric-ahead-of-attack-against-ukraine-deny-deflect-mislead/ |access-date=26 February 2022 |work=FactCheck.org |date=24 February 2022}}</ref><ref name="denials">{{cite news |author-last1=Taylor |author-first1=Adam |title=Russia's attack on Ukraine came after months of denials it would attack |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |access-date=26 February 2022 |newspaper=The Washington Post |date=24 February 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220224205233/https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |archive-date=24 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref> Op 12 November 2021 het Dmitri Peskof, Poetin se woordvoerder, aan verslaggewers gesê "Rusland bedreig niemand. Die beweging van troepe op ons gebied behoort niemand rede tot kommer te gee nie."<ref name="Deny"/><ref name="denials"/> Op 28 November 2021 het Peskof gesê "Rusland het nooit enige plan gehad om enigiemand aan te val nie, dit het nie nou planne nie en sal nooit sulke planne hê nie ... Rusland is 'n vreedsame land, wat goeie betrekkinge met sy buurlande wil handhaaf."<ref name="Deny"/> Op 12 Desember 2021 het hy gesê spanning jeens Oekraïne "word geskep om Rusland verder te demoniseer en hom as 'n moontlike aggressor uit te beeld".<ref name=Deny/> Op 19 Januarie 2022 het die Russiese onderminister van buitelandse sake gesê "Rusland wil nie enige aksie van 'n aggressiewe aard hê of daaraan deelneem nie. Ons sal nie wat ook al in Oekraïne aanval, inval, binnedring of begin nie."<ref name="Deny"/> Op 12 Februarie 2022 het die Kremlin se raadgewer oor buitelandse sake besprekings oor die "sogenaamde beplande Russiese inval" as "histerie" beskryf.<ref name="Deny"/><ref name=denials/> ===Russiese aantygings=== [[Beeld:Vladimir Putin and Sergey Shoigu - Saint-Petersburg 2017-07-30 (1).jpg|thumb|220px|links|Poetin en sy vertroueling van baie jare, die minister van verdediging, [[Sergei Sjoigoe]].<ref>{{cite news |title=Ukraine conflict: Who's in Putin's inner circle and running the war? |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60573261 |work=BBC News |date=2 March 2022 |access-date=4 March 2022}}</ref>]] Op 9 Desember 2021 het president Poetin gepraat van diskriminasie teen Russiessprekendes buite Rusland en gesê: "Ek moet sê, [[Russofobie]] is die eerste tree tot [[volksmoord]]. Ek en jy weet wat in die Donbas gebeur. Dit lyk beslis baie soos volksmoord."<ref>{{cite news |title=Putin Says Conflict in Eastern Ukraine 'Looks Like Genocide' |url=https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |work=AFP |publisher=The Moscow Times |date=10 Desember 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=21 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221082440/https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news|title=Путин заявил о геноциде на Донбассе |trans-title=Putin announced the genocide in the Donbass |url=https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |work=Rossiyskaya Gazeta |date=9 Desember 2021 |language=ru |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222212644/https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |url-status=live}}</ref> Rusland het ook die Oekraïense taalwet veroordeel.<ref>{{cite news |title=New law stokes Ukraine language tensions |url=https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |work=France 24 |date=1 April 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032739/https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |url-status=live }}</ref> Op 15 Februarie 2022 het Poetin aan die pers gesê: "Wat in die Donbas gebeur, is beslis volksmoord."<ref name="france24genocide">{{cite news|title=US accuses Moscow of creating Ukraine invasion pretext with 'genocide' claims |url=https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims |work=AFP |publisher=France 24 |date=15 Februarie 2021|access-date=23 Februarie 2022|archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224034042/https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims|url-status=live}}</ref> Nuusmedia het daarop gewys dat die Oekraïense president Zelenski self 'n Russiessprekende is, ondanks Poetin se aantygings van 'n volksmoord op Russiessprekendes.<ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |title=Russians accuse Ukrainians of genocide as they pave way for potential invasion |newspaper=The Daily Telegraph |date=19 Februarie 2022 |author-last1=Vasilyeva |author-first1=Nataliya |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223103730/https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |url-status=live}}</ref> Rusland se aantygings van volksmoord is wyd as vals verwerp.<ref>{{cite news |title=Ukraine crisis: Vladimir Putin address fact-checked |url=https://www.bbc.co.uk/news/60477712 |access-date=24 Februarie 2022 |work=BBC News |date=22 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223162137/http://www.bbc.co.uk/news/60477712 |url-status=live }}</ref> Verskeie internasionale organisasies, insluitende die [[VN]] se hoëkommissaris vir menseregte en die [[Raad van Europa]], kon geen bewyse vir die Russiese bewerings vind nie.<ref>{{cite web|date=15 Junie 2014 |title=Report on the human rights situation in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|publisher=OHCHR|access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=14 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214151822/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|year=2021 |title=Civic Space and Fundamental Freedoms in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |publisher=OHCHR |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=9 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211209154320/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Daily and spot reports from the Special Monitoring Mission to Ukraine |url=https://www.osce.org/ukraine-smm/reports |publisher=OSCE |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222080943/https://www.osce.org/ukraine-smm/reports|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|date=2 April 2014 |title=Ad hoc Report on the situation of national minorities in Ukraine adopted on 1 April 2014 |url=https://rm.coe.int/16800c5d6f|archive-url=https://web.archive.org/web/20220204183556/https://rm.coe.int/16800c5d6f |archive-date=4 Februarie 2022 |publisher=Raad van Europa}}</ref> Die Europese Kommissie het dit as Russiese waninligting afgemaak.<ref>{{cite press release|date=24 Januarie 2022 |title=Disinformation About the Current Russia-Ukraine Conflict – Seven Myths Debunked |url=https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |access-date=22 Februarie 2022 |website=Directorate-General for European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218045942/https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live |language=en}}</ref> Die Amerikaanse ambassade in Oekraïne het dit as "laakbare onwaarheid" beskryf,<ref>{{cite news|title=United States: Russia's claim of 'genocide in Ukraine' is reprehensible falsehood |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |work=Ukrinform |date=17 Februarie 2022 |access-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218120707/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live}}</ref> terwyl die woordvoerder Ned Price van die Amerikaanse departement van buitelandse sake gesê het Moskou maak sulke bewerings as 'n verskoning om Oekraïne in te val.<ref name="france24genocide" /> In 'n nasionalistiese toespraak op 21 Februarie het Poetin ook beweer die "Oekraïense gemeenskap" het "[[Neo-Nazisme|neonazisties]]" geword, sonder om bewyse te lewer, en gesê Rusland se doel is "om Oekraïne te denazifiseer".<ref>{{cite news |author-last1=Fisher |author-first1=Max |date=23 Februarie 2022 |title=Word by Word and Between the Lines: A Close Look at Putin’s Speech |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220223115611/https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |archive-date=23 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Seddon |first1=Max |title=Putin justifies war in menacing speech as Zelensky appeals for peace |url=https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |access-date=24 Februarie 2022 |work=Financial Times |date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112202/https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |url-status=live }}</ref> President Zelenski is egter [[Jood]]s en drie lede van sy familie het in die [[Holocaust]] gesterf.<ref name=":02">{{cite news|author-last1=Abbruzzese |author-first1=Jason |date=24 Februarie 2022 |title=Putin says he is fighting a resurgence of Nazism. That's not true. |work=NBC News |url=https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |url-status=live |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112830/https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |archive-date=24 Februarie 2022}}</ref> ===Uitbreiding van gevegte (tot 23 Februarie)=== [[Beeld:Обращение Президента Российской Федерации 2022-02-21.webm|thumb|thumbtime=00:03|Poetin kondig die inval aan.<br/><small>(Engelse onderskrifte beskikbaar)</small>]] Gevegte in die Donbas het aansienlik toegeneem sedert 17 Februarie 2022. Op 21 Februarie, ná die erkenning van die Donetsk- en Loehansk-republieke, het Poetin gelas dat Russiese troepe na die Donbas gestuur word in wat hy 'n "vredehandhawingsending" genoem het.<ref name="ru-troops-donbas">{{cite news|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into separatist-held parts of Ukraine |publisher=CNN |url=https://cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102720/https://www.cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |url-status=live}}</ref> Rusland het gesê vyf Oekraïense saboteurs wat die grens na Rusland oorgesteek het, is vermoor. Dit is verwerp deur die Oekraïense minister van buitelandse sake, Dmitro Koeleba.<ref>{{cite news|title=Russia claims to kill 5 Ukrainian 'saboteurs' who crossed border |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |access-date=24 February 2022 |archive-date=21 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221232442/https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |url-status=live}}</ref> Later het verskeie nuusmedia berig Russiese magte gaan die Donbas binne.<ref name="guard-troops-donbas">{{cite web|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into eastern Ukraine on 'peacekeeping duties' |website=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223175613/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last= |first= |date=22 February 2022 |title=Chilling social media footage emerges of convoys of Russian military equipment entering Donbas in Ukraine |url=https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |access-date= |website=Sky News |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032732/https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |url-status=live}}</ref> Die ingryping is deur die VN se [[Veiligheidsraad]] veroordeel en Rusland het geen steun gekry nie.<ref>{{cite web|title=Putin gets no support from UN Security Council over Ukraine |url=https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223172555/https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |archive-date=23 February 2022 |access-date=24 February 2022 |publisher=ABC News |language=en}}</ref> Op 22 Februarie het die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], gesê dit was "die begin van 'n Russiese inval in Oekraïne". Volgens Navo se sekretaris-generaal, [[Jens Stoltenberg]], en die [[Kanada|Kanadese]] eerste minister, [[Justin Trudeau]], het "verdere indringing" plaasgevind. Die Oekraïense minister van buitelandse sake, Koeleba, het verklaar: "Daar is nie iets soos 'n klein, middelmatige of groot inval nie. 'n Inval is 'n inval." Op 23 Februarie het Rusland sy ambassade in Kijif begin ontruim en die [[Vlag van Rusland|Russiese vlag]] van die gebou verwyder.<ref>{{cite news|title=Russia evacuates embassy in Ukraine as crisis escalates |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |date=23 February 2022 |access-date=23 February 2022 |author-first=Dasha |author-last=Litvinova |work=Associated Press |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102040/https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |url-status=live}}</ref> Die webtuistes van die Oekraïense parlement en regering, sowel as bankwebtuistes, is deur kuberaanvalle lamgelê.<ref>{{cite news |title=Ukraine hit by more cyberattacks, destructive malware |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |access-date=24 February 2022 |work=Associated Press |date=23 February 2022 |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064547/https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |url-status=live }}</ref> Nog 'n vergadering van die VN se Veiligheidsraad is op 23-24 Februarie belê. Rusland het Oekraïne binnegeval tydens 'n noodvergadering van die raad om die krisis af te weer.<ref name=":0">{{cite web|date=23 February 2022 |title='It's too late': Russian move roils UN meeting on Ukraine |url=https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224021804/https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=AP News |language=en}}</ref> Die inval het plaasgevind terwyl Rusland die presidentskap van die Veiligheidsraad vir Februarie 2022 beklee het; die land het 'n vetomag as een van die vyf permanente lede.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{cite web|title=U.S. Says Russia Will Face U.N. Security Council Resolution |url=https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064610/https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=Wall Street Journal |language=en}}</ref> ==Inval== [[Lêer:Последствия удара ракеты по Голосеевскому району Киева (6).jpg|duimnael|regs|220px|'n Struktuur in [[Kijif]] wat deur 'n missielaanval vernietig is.]] Op 24 Februarie, net voor 06:00 Moskoutyd (UTC+3), het Poetin aangekondig hy het besluit om 'n "spesiale militêre operasie" in Oos-Oekraïne te loods.<ref name="tassputspeech24" /><ref name="Meduza_Putin_announces_invasion">{{cite news |title=Putin announces formal start of Russia's invasion in eastern Ukraine |date=24 February 2022 |newspaper=Meduza |url=https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |access-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224033732/https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |archive-date=24 February 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|title=Russian President Vladimir Putin announces military assault against Ukraine in surprise speech |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|access-date=24 February 2022 |website=MSN |language=en-US |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064559/https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|url-status=live}}</ref> In sy toespraak het Poetin gesê daar is geen planne om Oekraïense gebied te beset nie en beweer hy ondersteun die reg van die volke van Oekraïne op selfbeskikking.<ref name="tassputspeech24">{{cite news|date=24 February 2022 |title=Путин принял решение о проведении операции по денацификации и демилитаризации Украины |language=ru |trans-title=Putin decided to conduct an operation to de-Nazify and demilitarise Ukraine |work=TASS |url=https://tass.ru/politika/13825671 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224045055/https://tass.ru/politika/13825671 |url-status=live}}</ref> Hy het ook gesê Rusland beoog die "demilitarisasie en denazifisering" van Oekraïne – CNN en NBC het dié bewerings as "sonder gronde" en "vals" beskryf.<ref>{{cite news|author-last=Chernova |author-first=Anna |date=24 February 2022 |title=Kremlin spokesperson echoes Putin's baseless claims on invasion objectives |work=CNN |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_542ef6fc653f4404d483a5156ecc23e6 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224132757/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/index.html |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Tim |author-last2=Lister |author-first3=Ivana |author-last3=Kottasová |author-first4=Laura |author-last4=Smith-Spark |date=24 February 2022 |title=Ukraine vows defiance as Russia launches major invasion |url=https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |access-date=24 February 2022 |website=CNN |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224145336/https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news|first1=David K.|last1=Li|first2=Jonathan|last2=Allen|first3=Corky|last3=Siemaszko|title=Putin using false 'Nazi' narrative to justify Russia's attack on Ukraine, experts say|url=https://www.nbcnews.com/news/world/putin-claims-denazification-justify-russias-attack-ukraine-experts-say-rcna17537|access-date=2022-02-25|website=NBC News|date=24 February 2022|language=en}}</ref> Dit is ook deur die Amerikaanse Holocaust-herdenkingsmuseum veroordeel.<ref>{{cite news|url=https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|title=Holocaust Museum Criticizes Putin's Saying Ukraine Needs to Be 'Denazified'|date=February 24, 2022|agency=Newsweek|access-date=25 February 2022|archive-date=25 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025159/https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|url-status=live}}</ref> Poetin het die lede van die [[Oekraïense Gewapende Magte|Oekraïense magte]] gevra om hulle wapens neer te lê en terug te keer huis toe.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60503037|title=Ukraine conflict: Russia announces special military operation in Donbas |website=BBC News |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.bbc.com/news/world-europe-60503037 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549 |title=Russia's Putin Announces Military Operation in Ukraine |website=The Moscow Times |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549|url-status=live}}</ref><ref name="krputspeech24">{{Cite news |date=24 February 2022 |title=Обращение Президента Российской Федерации |language=ru |work=Kremlin.ru |url=http://kremlin.ru/events/president/news/67843 |access-date=24 February 2022 |archive-date= |archive-url= |url-status=live}}</ref> Kort voor 07:00 (UTC+2) op die 24ste het Zelenski krygswet in Oekraïne afgekondig.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |title=Russia-Ukraine crisis live news: Putin has launched 'full-scale invasion', says Ukrainian foreign minister – latest updates &#124; World news |work=[[The Guardian]] |date=16 July 2018 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224054309/https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |url-status=live }}</ref> Later het hy die Oekraïense weermag opdrag gegee om die invallers "maksimum verliese toe te dien".<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |title=Зеленский отдал приказ ВСУ наносить максимальные потери оккупантам |language=ru |trans-title=Zelensky ordered the Armed Forces of Ukraine to inflict maximum losses on the invaders |website=Unian |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224082802/https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |url-status=live }}</ref> Zelenski het ook aangekondig dat diplomatieke betrekkinge met Rusland onmiddellik opgehef word.<ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824153 |title=Украина разорвала дипломатические отношения с Россией |website=Interfax |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224095330/https://www.interfax.ru/world/824153 |url-status=live}}</ref> Later dié dag het hy 'n algemene mobilisasie aangekondig.<ref>{{cite news |title=Ukrainian president signs decree on general mobilisation of population -Interfax |url=https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |access-date=25 February 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022 |language=en |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025205/https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Om 10:00 (UTC+2) het die Oekraïense presidensiële administrasie aangekondig Russiese troepe het Oekraïne uit die noorde binnegeval (tot 5&nbsp;km diep). Russiese troepe was bedrywig in [[Charkif-oblast]] en [[Tsjernihif-oblast]], naby [[Soemi]].<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |title=Войска России на севере Украины продвинулись вглубь до пяти километров – Арестович |language= |website= |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224091205/https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |url-status=live }}</ref> Om 10:30 (UTC+2) het die Oekraïense departement van verdediging aangekondig Russiese troepe in Tsjernihif-oblast is gekeer, 'n groot geveg was naby Charkif aan die gang, en [[Marioepol]] en Sjtsjastja is ten volle teruggewen.<ref name=mil.2402.1030>{{cite web |author= |url=https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |title=General Staff of the Armed Forces of Ukraine: Operative information as of 10.30 |language= |website=mil.gov.ua |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224103548/https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |url-status=live }}</ref> ===Noordelike front=== [[Beeld:Russian bombardment of telecommunications antennas in Kiev.jpg|thumb|220px|Russe val telekommunikasietorings in Kijif aan.]] Die poging om Kijif oor te neem het ingesluit 'n aanval uit die suide van Belarus af aan die westeroewer van die [[Dnjepr|Dniprorivier]], skynbaar met die doel om Kijif uit die weste te omsingel. Dit word gesteun deur twee aparte spille van aanvalle vanuit Rusland aan die oosteroewer van die Dnipro: in die weste by Tsjernihif en in die ooste by Soemi. Met die oostelike spil van aanvalle is blykbaar probeer om Kijif uit die noordooste en ooste te omsingel.<ref name="ISW 4MAR">{{cite web |title=Russian Offensive Campaign Assessment, March 4 |url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-4 |website=Institute for the Study of War |access-date=5 March 2022 |date=4 March 2022}}</ref> In die [[Slag van Tsjernobil (2022)|Slag van Tsjornobil]] het die Russe beheer oorgeneem van die spookdorpe [[Tsjornobil]] en [[Pripjat]];<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Ukraine loses control of Chernobyl nuclear site, amid battles in Kyiv outskirts |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225030412/https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |url-status=live}}</ref> maar hulle vooruitgang is in die wiele gery deur sterk weerstand deur Oekraïne.<ref>{{cite web |url=https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Gazeta |language=uk|title=Українські військові під Києвом зупинили колону російських танків |trans-title=The Ukrainian military stopped a column of Russian tanks near Kyiv |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100628/https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |url-status=live }}</ref> [[Beeld:Battle of Hostomel, 04.03.2022, Skirmish Aftermath.jpg|thumb|links|220px|Ná gevegte in Hostomel, 4 Maart.]] Ná 'n deurbraak by Tsjornobil is die Russe teruggehou deur die Slag van Iwankif, 'n noordelike voorstad van Kijif. Russiese lugmagte het probeer om twee vliegvelde om Kijif oor te neem.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Battle Underway for Airbase on Kyiv Outskirts |work=The Moscow Times |agency=AFP |url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225043724/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |title=Окупанти намагаються висадити десант у Василькові, йдуть бої |url=https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226004532/https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |agency=Ukrinform |language=uk}}</ref> Daar was in dié eerste dae blykbaar 'n poging van Rusland om Kijif vinnig te beset met 'n infiltrasie deur die Spetsnaz (Spesiale Magte), ondersteun deur lugoperasies en 'n vinnige gemeganiseerde aanval uit die noorde, maar dit het nie geslaag nie.<ref>{{cite web |last1=Roblin |first1=Sebastien |title=At Vasylkiv, Ukrainians Repel Russia's Paratroopers and Commandos in Frantic Night Battle |url=https://www.19fortyfive.com/2022/02/at-vasylkiv-ukrainians-repel-russias-paratroopers-and-commandos-in-frantic-night-battle/ |website=19FortyFive |access-date=5 March 2022 |date=27 February 2022}}</ref> Teen vroeg in Maart was die Russiese opmars aan die westekant van die Dnipro beperk en is die Russe deur die Oekraïense verdediging gestuit.<ref name="ISW 4MAR"/> Teen 5 Maart het 'n groot Russiese konvooi, van na berig word 64&nbsp;km lank, min vordering in die rigting van Kijif gemaak;<ref>{{cite news |last=Stern |first=David L. |date=5 March 2022 |title=After temporary cease-fires break down, Putin threatens Ukraine’s government |language=en-US |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/03/05/ukraine-military-battlefield-kyiv-mariupol/ |access-date=6 March 2022 |issn=0190-8286}}</ref> die Londengebaseerde dinkskrum Royal United Services Institute (RUSI) beskou die Russiese optrede uit die noorde en ooste as "vertraag".<ref name="rusi">DW News [https://www.youtube.com/watch?v=f1po2OdNnIc (6 Maart 2022) How is the war in Ukraine going for Russia?] Russia's force is 95% committed, leaving a 5% reserve.</ref> Vordering aan die Tsjernihif-spil het in 'n groot mate tot stilstand gekom toe die beleg van Tsjernihif begin. Rusland het die grootste vordering gemaak aan die Soemi-spil in die ooste. Die Russe het die Slag van [[Konotop]] gewen, terwyl die [[Slag van Soemi]] steeds aan die gang was. Russiese magte, wat van Soemi af met snelweë oor plat, swak verdedigde grondgebied beweeg het, het Browari, 'n oostelike voorstad van Kijif, bereik.<ref name="ISW 4MAR"/> Russiese magte het ook van die noordweste van Kijif gevorder en Boetsja, Hostomel en Worzel teen 5 Maart verower.<ref>{{cite news|url=https://edition.cnn.com/2022/03/06/europe/ukraine-russia-invasion-sunday-intl-hnk/index.html|title='A family died... in front of my eyes': Civilians killed as Russian military strike hits evacuation route in Kyiv suburb|first1=Tim|last1=Lister|first2=Josh|last2=Pennington|first3=Luke|last3=McGee|first4=Radina|last4=Gigova|website=CNN|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3422872-bucha-vorzel-hostomel-under-enemys-control-situation-remains-critical.html|title=Bucha, Vorzel, Hostomel under enemy's control, situation remains critical|website=Ukrinform|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref> Die posisie in Irpin was teen 9 Maart nog onseker.<ref>{{cite news |title="Irpin can't be bought, Irpin fights": Mayor refuses Russian demand to surrender |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-08-22/h_e09d49888fcb2a07b8f1a95d6f2b0faa |access-date=8 March 2022 |agency=CNN |date=8 March 2022 |language=en}}</ref> Op 25 Maart het die Oekraïense teenoffensief in Kijif daartoe gelei dat verskeie dorpe, insluitend Makariv<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60847188 |title=Ukraine war: Ukrainian fightback gains ground west of Kyiv |work=BBC News |date=23 Maart 2022 |access-date=29 March 2022}}</ref> oos en wes van Kijif herower is.<ref name="Guardian220325">{{cite news |first1=Joanna |last1=Walters |first2=Jem |last2=Bartholomew |first3=Martin |last3=Belam |first4=Samantha |last4=Lock |date=25 Maart 2022 |title=Russia-Ukraine war latest: Ukraine takes back towns east of Kyiv; hopes of Mariupol humanitarian corridor grow – live |work=[[The Guardian]] |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/25/ukraine-war-latest-news-sanctions-a-little-late-zelenskiy-tells-european-council-biden-to-visit-poland-live |access-date=25 Maart 2022 |issn=0261-3077}}</ref> As deel van 'n algemene terugtog van Russiese magte noord van Kijif, sowel as aanvalle op Russiese formasies deur die Oekraïense weermag, het Russiese troepe in die [[Boetsja]]-gebied teen die einde van Maart noord teruggetrek. Oekraïense magte het die stad op 1 April binnegegaan.<ref>{{cite web |last=Rudenko |first=Olga |date=2 April 2022 |title=Hundreds of murdered civilians discovered as Russians withdraw from towns near Kyiv (GRAPHIC IMAGES) |url=https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |access-date=3 April 2022 |website=The Kyiv Independent |archive-date=3 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220403022637/https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |url-status=live}}</ref> Oekraïne het beweer dat hulle die hele streek rondom Kijif, insluitend Irpin, Boetsja en Hostomel, teen 2 April herower, met bewyse van [[Slagting van Boetja|oorlogsmisdade wat in Boetsja]] ontbloot is.<ref>{{cite web |title=Ukraine war latest: Ukraine says it has retaken entire Kyiv region |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60949706 |access-date=2 April 2022 |website=BBC News}}</ref> Op 6 April het NAVO se sekretaris-generaal [[Jens Stoltenberg]] gesê dat die Russiese "terugtrekking, hervoorsiening en herontplooiing" van hul troepe uit die Kijif-gebied geïnterpreteer moet word as 'n uitbreiding van Poetin se planne vir sy militêre optrede teen die Oekraïne, deur sy magte te herontplooi en te konsentreer op Oos-Oekraïne en [[Marioepol]] binne die volgende twee weke, as 'n voorloper van die verdere uitbreiding van Poetin se optrede teen die res van Oekraïne.<ref>{{cite news |url=https://news.yahoo.com/nato-chief-says-putin-still-144125043.html |title=NATO chief says Putin still wants to control all of Ukraine, despite repositioning forces to the eastern Donbas region |first1=Jake |last1=Epstein |first2=John |last2=Haltiwanger |date=6 April 2022 |access-date=7 April 2022}}</ref> ===Oostelike front=== [[Beeld:Russian bombardment on the outskirts of Kharkiv.jpg|thumb|220px|'n Russiese bombardement aan die buitewyke van Charkif, 1 Maart.]] In die noordooste het Russiese troepe Charkif en Soemi probeer binneval. Albei is sowat 35&nbsp;km van die Russiese grens af.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Kharkiv's Resistance to Russia's War Has Already Begun |url=https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225044904/https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |archive-date=25 February 2022 }}</ref><ref>{{cite web |title=Росія атакувала українські міста: де відбулися бої |trans-title=Russia attacked Ukrainian cities: where the fighting took place |url=https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |access-date=27 February 2022 |website=24 Канал |language=uk |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025620/https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |url-status=live }}</ref> Volgens die Oekraïense weermag het hul die Slag van [[Konotop]] op 25 Februarie verloor.<ref name="pol25feb">{{cite news |last=Ward |first=Alexander |title='Almost not possible' for Ukraine to win without West's help, Ukraine official says |work=Politico |url=https://politi.co/3LWSyC5 |access-date=26 February 2022 |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226175146/https://www.politico.com/newsletters/national-security-daily/2022/02/25/almost-not-possible-for-ukraine-to-win-00011969 |url-status=live }}</ref> In die Slag van Charkif het Russiese tenks sterk weerstand ondervind. Op 28 Februarie het verskeie missiele die stad getref en dit het 'n aantal lewens geëis. Die slag is deur die Oekraïense presidensiële raadgewer beskryf as die "[[Slag van Stalingrad|Stalingrad]] van die 21ste eeu".<ref>{{Cite web |date=2 March 2022 |title=Russia-Ukraine War: What to know on Day 7 of Russian assault |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302184211/https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=AP News}}</ref> In die Slag van Soemi het intense stedelike oorlogvoering plaasgevind.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Ukrainian soldiers clash with Russians in a fierce fight near Sumy, a regional capital located near the border with Russia. |url=https://kyivindependent.com/uncategorized/ukrainian-soldiers-clash-with-russians-in-a-fierce-fight-near-sumy-a-regional-capital-located-near-the-border-with-russia/ |access-date=25 February 2022 |work=The Kyiv Independent}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1496879377749098496 |user=JulianRoepcke |title=#Breaking #NewsMap The Putin regime army captured the city of #Sumy (264.000 inhabitants) in N-E #Ukraine. There seems to be no fighting and Russia tanks control the center. #PutinAtWar |date=24 February 2022 |access-date=28 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225094626/https://twitter.com/julianroepcke/status/1496879377749098496 |archive-date=25 February 2022 |url-status=live |last=Röpcke |first=Julian}}</ref> Op die oggend van 25 Februarie het Russiese magte van die Donetsk-gebied in die ooste na Marioepol beweeg en Oekraïense magte naby die dorp Pawlopil teengekom, waar hulle verslaan is.<ref>{{cite web |title=Fierce battles raging in all directions near Mariupol – mayor |url=https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226011040/https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref> Die Russiese vloot het na berig word die aand van 25 Februarie 'n aanval op die kuslyn van die [[See van Azof]] geloods, 70&nbsp;km wes van Marioepol.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title="Amphibious assault" underway west of Mariupol on the Sea of Azov, senior US defense official says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220827/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=CNN}}</ref><ref>{{cite web |title=Russian Navy Carries Out Amphibious Assault Near Mariupol |url=https://maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220846/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Maritime Executive}}</ref> Op 1 Maart het Denis Pusjilin, hoof van die Volksrepubliek Donetsk, aangekondig die republiek se magte het die nabygeleë stad Wolnowacha feitlik heeltemal omsingel en hulle sou binnekort dieselfde met Marioepol doen.<ref>{{cite web |date=1 March 2022 |title=Russian-backed separatist leader expects his forces to surround Mariupol on Tuesday |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-01-22/h_0e3d20b474aa007bb1e4acc0d0fba984 |access-date=1 March 2022 |website=CNN}}</ref> Op 2 Maart is Russiese soldate weggekeer van Sjewjerodonetsk tydens die Slag van Sjewjerodonetsk.<ref>{{Cite web |title=Новини України: Російське вторгнення: поточна ситуація на Луганщині |url=https://galinfo.com.ua/news/rosiyske_vtorgnennya_potochna_sytuatsiya_na_luganshchyni_381541.html |access-date=3 March 2022 |website=Гал-інфо}}</ref> ===Suidelike front=== [[Beeld:Destruction of Russian tanks by Ukrainian troops in Mariupol (4).jpg|duimnael|220px|'n Vernietigde Russiese tenk naby Marioepol, 7 Maart.]] Op 24 Februarie het Russiese troepe beheer geneem van die Noord-Krimkanaal, waarna die Krim se watertoevoer herstel is. Dit was sedert 2014 afgesny.<ref name=":5">{{cite news |title=Russian forces unblock water flow for canal to annexed Crimea, Moscow says |url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |archive-date=1 March 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022}}</ref> Die beleg van Marioepol het ook begin toe die gevegte ooswaarts na dié stad verskuif het. Die front is toe met die Donbas verbind.<ref name="unianberdyansk">{{cite news|title=Российская военная техника заняла территорию бывшего аэропорта "Бердянск" – горсовет |trans-title=Russian military equipment occupied the territory of the former airport "Berdyansk" – city council |url=https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |access-date=26 February 2022 |agency=Unian |language=ru |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226195413/https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |url-status=live }}</ref> Op 1 Maart het Russiese magte begin voorberei om hulle aanval op Melitopol en ander stede te hervat. Daarmee het die Slag van Melitopol begin.<ref>{{cite web |first=Anastasia |last=Zadorozhnaya |date=1 March 2022 |title=Войска оккупанта готовят наступление на Мелитополь |trans-title=Invader's troops are preparing an attack on Melitopol |url=https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054411/https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |work=RIA Melitopol |language=ru}}</ref> Iwan Fedorof, die burgemeester, het later gesê die Russe het die stad beset.<ref>{{cite web |first=Marina |last=Korobova |date=1 March 2022 |title="Мелитополь не сдался, Мелитополь – временно оккупирован" – городской голова о ситуации на 1 марта |trans-title="Melitopol did not surrender, Melitopol is temporarily occupied" – the mayor on the situation on March 1 |url=https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054418/https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=Mestnyye Vesti |language=ru}}</ref> Ander Russiese magte het op 26 Februarie van die Krim af noordwaarts beweeg en 'n eenheid het die Zaporizjzja-kernaanleg genader.<ref>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Ukraine official says Russian troops approaching Zaporizhzhia nuclear plant |work=National Post |url=https://nationalpost.com/pmn/news-pmn/ukraine-official-says-russian-troops-approaching-zaporizhzhia-nuclear-plant |access-date=28 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |date=28 February 2022 |title=The Russians paused the invasion, but aren't losing |url=https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220228023541/https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |archive-date=28 February 2022 |access-date=28 February 2022 |website=Australian Financial Review}}</ref> Op 28 Februarie het hulle die beleg van Enerhodar begin in 'n poging om beheer van die kernaanleg oor te neem.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title=Ukraine nuclear plant on fire after Russia shelling |newspaper=News.com.au — Australia's Leading News Site |url=https://www.news.com.au/breaking-news/ukraine-pounded-and-exodus-mounts-as-russia-seizes-key-city/news-story/4c2bd269029008ba09ab2cab3a5a32b7 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Brand het tydens die geweergevegte uitgebreek.<ref>{{cite web |date=3 March 2022 |title=Russian forces attacking Zaporizhzhia nuclear power plant in Ukraine, per multiple reports |url=https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |access-date=4 March 2022 |website=Business Insider Australia |archive-date= 4 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220304042146/https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |url-status=dead }}</ref> Volgens die Internasionale Atoomenergieagentskap is noodsaaklike toerusting nie beskadig nie.<ref>{{cite news |date=3 March 2022 |title=Russian forces strike Ukraine from multiple fronts, including at power plant |work=ABC News |url=https://www.abc.net.au/news/2022-03-04/latest-on-where-fighting-is-happening-in-ukraine/100881052 |access-date=4 March 2022}}</ref> Teen 4 Maart is die Zaporizjzja-kernaanleg deur Russiese magte beset. Hoewel brande steeds aangemeld is, was daar geen bestralingslekkasie nie.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title= Russian troops take Zaporizhzhia nuclear plant |work=ABC News |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-nuclear-plant-invasion-advances-83245801 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Derde spil van aanvalle, uit die Krim, het noordweswaarts beweeg waar Russiese magte brûe oor die Dnipro oorgeneem het.<ref>{{cite news|title=Ukraine loses control over crossing to Kherson |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |access-date=25 February 2022 |agency=Ukrinform |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225155031/https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |url-status=live}}</ref> Op 2 Maart het Russiese troepe die Slag van Cherson gewen. Dit was die eerste groot stad wat in die aanval beset is.<ref name="falls">{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Pérez-Peña |first2=Richard |date=2 March 2022 |title=First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |access-date=3 March 2022 |issn=0362-4331 |archive-date=3 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |url-status=live }}</ref> Russiese troepe het toe na Mikolajif beweeg, wat tussen Cherson en [[Odesa]] lê. Op 4 Maart het Oekraïense verdedigers 'n aanval in die Slag van Mikolajif afgeweer en die Koelbakino-lugbasis teruggewen.<ref name=":8">{{cite news |title=Ukrainian defenders repelled attack on Mykolaiv city, fighting continues on outskirts |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3420336-ukrainian-defenders-repelled-attack-on-mykolaiv-city-fighting-continues-on-outskirts.html |access-date=4 March 2022 |agency=Ukrinform |date=4 March 2022}}</ref> ===Horlifka-aanval=== Op 2 Maart het Oekraïense magte begn met 'n aanval in die rigting van Horlifka in [[Donetsk-oblast]]. Die stad word sedert 2014 deur die [[Volksrepubliek Donetsk]] beheer. ===Luggevegte=== Op 24 Februarie het Russiese magte die Chuhuiv-lugmagbasis aangeval,<ref>{{cite web |title=Ukraine: Video appears to show aftermath of missile strike on air base in Chuhuiv |publisher=Sky News |date=24 Februarie 2022 |access-date=6 April 2022 |url=https://news.sky.com/video/ukraine-video-appears-to-show-aftermath-of-missile-strike-on-air-base-in-chuhuiv-12550242}}</ref> wat [[Bayraktar TB2]] [[Onbemande vliegtuig|hommeltuie]] gehuisves het. Die aanval het skade aan brandstofbergingsareas en infrastruktuur veroorsaak.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2022/02/24/satellite-imagery-shows-russian-attack-on-ukraine-from-space.html |title=Satellite imagery shows Russian attack on Ukraine from space |publisher=CNBC |first=Michael |last=Sheetz |date=24 Februarie 2022 |access-date=8 Maart 2022}}</ref> Die volgende dag is die Millerowo-lugbasis deur Russiese magte aangeval.<ref>"Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus". The Times of Israel. Geargiveer van die oorspronklike op 27 Februarie 2022. Besoek op 28 Februarie 2022.</ref> Tydens die Zjitomir-lughawe-aanval op 27 Februarie is berig dat Rusland 9K720 Iskander-missielstelsels, geleë in [[Belarus]], gebruik het om die burgerlike Zjitomir-lughawe aan te val.<ref>{{cite web |title=Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220227183646/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |archive-date=27 Februarie 2022 |access-date=28 Februarie 2022 |work=The Times of Israel}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1498178611916034054 |user=KyivIndependent |title=Russia used Iskander missile systems to attack Zhytomyr Airport. The air strikes were conducted from Belarus, using Russian ballistic missile launchers. Earlier, Belarus said it wouldn't allow air strikes from its territory amid Ukraine's upcoming peace talks with Russia.|date=8 Maart 2022 |access-date=8 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220305041549/https://twitter.com/KyivIndependent/status/1498178611916034054 |archive-date=5 Maart 2022 |url-status=live}}</ref> Baie Oekraïense lugverdedigingsfasiliteite is volledig of gedeeltelik vernietig in die eerste dae van die inval deur Russiese lugaanvalle.<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-61106245 |title=Ukraine's battle for control of its skies |first=Jonathan |last=Beale |work=[[BBC News]] |date=14 April 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Rusland het op 5 Maart minstens tien vliegtuie verloor.<ref>{{cite news |last=Trevithick |first=Joseph |title=The Russian Air Force Just Had A Terrible Day Over Ukraine |url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44602/the-russian-air-force-just-had-a-terrible-day-over-ukraine |access-date=5 Maart 2022 |work=The Drive}}</ref> Op 6 Maart het die Algemene Staf van die [[Gewapende Magte van Oekraïne]] berig dat 88 Russiese vliegtuie vernietig is sedert die oorlog begin het.<ref>{{cite web|title=Enemy loses 88 aircraft, helicopters in Ukraine – General Staff |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/808029.html |access-date=9 Maart 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref>'n Anonieme senior Amerikaanse verdedigingsbeampte het egter op 7 Maart aan [[Reuters]] gesê dat Rusland steeds die "oorgrote meerderheid" van sy vegvliegtuie en helikopters wat naby die Oekraïne versamel is, beskikbaar het om te vlieg.<ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/world/europe/putin-has-deployed-nearly-100-pct-pre-staged-forces-into-ukraine-us-official-2022-03-07/ |title=Putin has deployed nearly 100% of pre-staged forces into Ukraine- U.S. Official |first1=Idrees |last1=Ali |first2=Phil |last2=Stewart |work=[[Reuters]] |date=7 Maart 2022}}</ref> Na die eerste maand van die inval het Justin Bronk, 'n Britse militêre waarnemer, die Russiese vliegtuigverliese by 15 vastevlerkvliegtuie en 35 helikopters getel, maar het opgemerk dat die ware totaal beslis hoër was.<ref>{{cite news |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/24/analysis-russia-falls-back-on-urban-siege-warfare-in-ukraine |title=Analysis: Russia falls back on urban siege warfare in Ukraine |first=Justin |last=Bronk |publisher=[[Al Jazeera]] |date=24 Maart 2022 |access-date=24 Maart 2022}}</ref> Daarteenoor, volgens die Verenigde State, was 49 Oekraïnse vegvliegtuie teen 18 Maart verlore. <ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60774819?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=62349f1d0ce87e491a0f0199%26How%20much%20of%20Ukraine%27s%20air%20force%20is%20still%20operational%3F%262022-03-18T19%3A44%3A06%2B00%3A00&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:12473c63-8acb-47a3-975e-484ef2787681&pinned_post_asset_id=62349f1d0ce87e491a0f0199&pinned_post_type=share |title=How much of Ukraine's air force is still operational? |editor-first=Jude |editor-last=Sheerin |work=[[BBC News]] |date=18 Maart 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Op 13 Maart het Russiese magte verskeie kruisermissielaanvalle uitgevoer op 'n militêre opleidingsfasiliteit in Yavoriw, Lviv Oblast, naby die Poolse grens. Plaaslike goewerneur Maksym Kozytskyy het berig dat ten minste 35 mense in die aanvalle dood is.<ref>{{cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/13/russia-air-strikes-hit-ukraine-military-base-near-poland |title=Russia strikes Ukraine army base near Poland as it widens attacks |publisher=[[Al Jazeera]] |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.cnn.com/2022/03/13/europe/russia-invasion-ukraine-03-13-intl-hnk/index.html |title=Dozens killed as Russian forces strike targets in western Ukraine |first1=Tim |last1=Lister |first2=Mohammed |last2=Tawfeeq |first3=Olga |last3=Voitovych |first4=Simone |last4=McCarthy |first5=Tara |last5=John |publisher=CNN |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref> Die swak prestasie van die Russiese Lugmag word deur ''[[The Economist]]'' toegeskryf aan Rusland se onvermoë om die Oekraïne se mediumafstand-[[grond-tot-lugmissiel]]-batterye (SAM) te onderdruk, Rusland se gebrek aan presisiegeleide bomme, tesame met Oekraïense middelafstand-SAM-stellings wat vliegtuie te dwing om laag te vlieg, wat hulle kwesbaar maak vir Stinger en ander skouergelanseer grond-tot-lug-missiele, en gebrek aan opleiding en vliegure vir Russiese vlieëniers wat hulle onervare maak vir die tipe nabygrondondersteuningsmissies tipies van moderne lugmagte.<ref>{{cite news |date=3 Maart 2022 |title=The curious case of Russia's missing air force |url=https://www.economist.com/interactive/2022/03/08/curious-case-russias-missing-air-force |newspaper=[[The Economist]] |access-date=9 Maart 2022 |url-access=subscription}}</ref> ===Vlootgevegte=== Oekraïne lê aan die [[Swartsee]], wat slegs toegang het deur die Turkse [[Bosporus]]- en [[Dardanelle]]-strate. Op 28 Februarie het [[Turkye]] die Montreux-konvensie van 1936 in werking gestel en die seestraat afgeseël vir Russiese oorlogskepe wat nie geregistreer is as tuisbasisse in die Swartsee nie en nie na hul hawens van oorsprong terugkeer nie. Dit het die deurgang van vier Russiese vlootvaartuie deur die Turkse Straat verhinder.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-implement-international-pact-access-shipping-straits-due-ukraine-war-2022-02-27/ |title=Turkey to implement pact limiting Russian warships to Black Sea |work=[[Reuters]] |date=28 Februarie 2022 |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |last=Tavsan |first=Sinan |date=2 Maart 2022 |title=Turkey rejects Russia's request for navy ships to pass Bosporus |newspaper=Nikkei Asia |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Ukraine-war/Turkey-rejects-Russia-s-request-for-navy-ships-to-pass-Bosporus |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Russia cancelled Black Sea passage bid of four warships: Turkey |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/2/russia-cancelled-black-sea-passage-bid-warships-turkey |publisher=[[Al Jazeera]] |date=2 Maart 2022 |access-date=29 Maart 2022}}</ref> Op 24 Februarie het die Oekraïense staatsgrenswagdiens omstreeks 18:00 plaaslike tyd aangekondig 'n aanval deur Russiese skepe op Zmijini-eiland (Slangeiland) het begin.<ref>{{cite tweet|title=Ukrainian soldier deployed on Snake Island live streamed the moment a Russian warship opened fire on the Island. All 13 soldiers lost their lives. |url=https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 |number=1497003710349824007 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100712/https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 | date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |user=PokiRae_}}</ref> Die Russiese kruiser ''[[Moskwa (skip)|Moskwa]]'' en patrollieboot ''Wasili Bikof'' het die eiland gebombardeer.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Russian Navy Captures Ukraine's Outpost on Snake Island |work=The Maritime Executive |url=https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |url-status=live |access-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100645/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |archive-date=25 February 2022}}</ref> Toe die Russiese oorlogskip homself identifiseer en die Oekraïense soldate op die eiland beveel om oor te gee, was hulle antwoord: "[[Roesski wojenni korabl, idi na choei!|Russiese oorlogskip, fok weg!]]" ("Русский военный корабль, иди нахуй!", ''Roesski wojenni korabl, [[Russiese mat (taal)|idi nachoei]]!'')<ref>{{cite web |last1=Lister |first1=Tim |last2=Pennington |first2=Josh |date=24 February 2022 |title=February 24, 2022 Russia-Ukraine news |website=CNN |at=Entry: Audio emerges appearing to be of Ukrainian fighters defending island from Russian warship |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |access-date=25 February 2022 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225020216/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title="Русский корабль, иди на х.й!": захисники Зміїного відповіли ворогові |trans-title='Russian ship, go on f.y!': Defenders of the Serpent responded to the enemy |url=https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225021042/https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Українська правда |language=uk}}</ref> Ná die bombardement het Russiese soldate geland en beheer van die eiland oorgeneem.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Ukraine soldiers told Russian officer 'go fuck yourself' before they died on island |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225102114/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Guardian}}</ref> Die 13 soldate wat die eiland verdedig het, is gevange geneem. Opnames van die opmerking is wyd op die [[internet]] versprei; dit het sedertdien 'n uitroep van die Oekraïense weermag geword, sowel as van burgerlikes wat teen die inval betoog. Rusland het op 26 Februarie verklaar dat Amerikaanse hommeltuie inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te help teiken, wat die VSA ontken het.<ref>{{cite web |first1=Nathan |last1=Hodge |first2=Vasco |last2=Cotovio |first3=Oren |last3=Lieberman |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-date=27 Februarie 2022 |date=26 Februarie 2022 |title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy |publisher=CNN}}</ref> Op 3 Maart het 'n foto blykbaar die Oekraïense fregat ''Hetman Sahaidatsjni'', vlagskip van die Oekraïense Vloot, gewys waar hy gedeeltelik gesink in 'n hawe lê.<ref>{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as the Russians close in |language=en |work=The Times |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 March 2022 |issn=0140-0460}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44563/the-ukrainian-navys-flagship-appears-to-have-been-scuttled |title=The Ukrainian Navy's Flagship Appears To Have Been Scuttled |work=The Drive |date=3 March 2022}}</ref> Die volgende dag het die Oekraïense minister van verdediging bevestig dat die ''Hetman Sahaidatsjni'' in Mikolajif gekelder is om te voorkom dat Russiese magte dit oorneem.<ref name="Interfax_scuttle">{{cite news |title=Hetman Sahaidachny frigate, being under repair, flooded not to get to enemy – Reznikov |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/806837.html |access-date=4 Maart 2022 |publisher=Interfax Ukraine}}</ref><ref name="Times_Scuttles_Flagship">{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as Russians close in |newspaper=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 Maart 2022 |agency=The Times |date=4 Maart 2022 |issn=0140-0460}}</ref> Op 14 Maart het die Russiese bron [[RT]] berig dat die Russiese Weermag ongeveer 'n dosyn Oekraïense skepe in Berdiansk oorgeneem het, insluitend die Polnocny-klas landingskip ''Yuri Olefirenko''.<ref>{{cite web |url=https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |title=Analysis: Russian Armed Forces capture dozen Ukrainian ships in Berdyansk |date=14 Maart 2022 |access-date=18 Maart 2022 |website=Navy Recognition |archive-date=15 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220315091937/https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |url-status=dead }}</ref> Frigatte van die [[Swartseevloot]], die ''[[Admiraal Makarof (Skip)|Admiraal Makarof]]'', ''Admiraal Grigorovich'' en ''Admiraal Essen'' het deelgeneem aan die Russiese inval in die Oekraïne, wat 'n Oekraïense olieraffinadery en brandstofdepots in die voorstede van [[Odesa]] geteiken het met missiele wat vanaf die skepe se Bastion-P-stelsel afgevuur is.<ref>{{Cite news |last=Grylls |first=George |date=4 April 2022 |title=Russian ships bombard Odesa with cruise missiles |work=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |url-status=live |url-access=subscription |access-date=5 Mei 2022 |archive-url=https://archive.today/20220404115501/https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |archive-date=4 April 2022 }}</ref> Op 13 April is die Russiese geleide missielkruiser ''Moskwa'', die [[vlagskip]] van die [[Swartseevloot]], deur twee Oekraïense R-360 Neptune-teenskip-kruisermissiele getref, wat die skip aan die brand gesteek het. ''Moskwa'' het later 'n ammunisie-ontploffing weens die brande opgedoen. Die Russiese Ministerie van Verdediging het gesê die skip is ernstig beskadig nadat 'n brand 'n ammunisie-ontploffing veroorsaak het, sonder enige verwysing na 'n Oekraïense aanval. Die volgende dag, na 'n poging om dit aan wal te sleep, het Russiese amptenare bevestig dat die skip gesink het.<ref>{{cite news|title=Russia says Moskva cruiser has sunk after reported Ukrainian missile strike|url=https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|work=The Guardian|date=14 April 2022|author1=Pjotr Sauer|author2=Julian Borger|access-date=14 April 2022|archive-date=14 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220414202148/https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|url-status=live}}</ref> ===Populêre weerstand=== [[Lêer:Reporter’s Notebook - Thriving Kyiv Becomes Battle Zone, Almost Overnight 03.jpg|duimnael|Burgers in Kijif berei [[Molotofbom]]me op 26 Februarie voor.]] Oekraïense burgerlikes het die Russiese inval weerstaan, aangesluit by die territoriale verdedigingseenhede, [[molotofbom]]me gemaak, kos geskenk, versperrings soos Tsjeggiese krimpvarkies gebou.<ref>{{cite news |last1=Raghavan |first1=Sudarsan |last2=O'Grady |first2=Siobhán |last3=Shefte |first3=Whitney |last4=Khudov |first4=Kostiantyn |title=In a Kyiv under siege, neighbors dig trenches and raise barriers to brace for Russian assault |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/28/ukraine-russia-kyiv-defense/ |access-date=10 Maart 2022 |newspaper=[[The Washington Post]] |date=28 Februarie 2022}}</ref> en gehelp om vlugtelinge te vervoer.<ref>{{cite web|first=Jen |last=Kirby |access-date=10 March 2022 |title=The other members of Ukraine's resistance |url=https://www.vox.com/22956752/ukraine-resistance-volunteers-russia-invasion |date=3 Maart 2022 |website=Vox}}</ref> In reaksie op 'n oproep van die Oekraïne se vervoeragentskap, Ukravtodor, het burgerlikes padtekens uitmekaar gehaal of verander, tydelike versperrings gebou en paaie geblokkeer. Sosiale mediaberigte het spontane straatprotesaksies teen Russiese magte in besette nedersettings getoon, wat dikwels in mondelinge woordewisseling en fisieke teëstand met Russiese troepe ontwikkel het.<ref name="yes!">{{cite news |last=Hunter |first=Daniel |title=How Ukrainian Civilians Are Resisting Military Force |url=https://www.yesmagazine.org/democracy/2022/03/01/ukraine-civilian-resistance |access-date=8 March 2022 |work=Yes Magazine |date=1 Maart 2022}}</ref> In sommige gevalle het mense Russiese militêre voertuie fisies geblokkeer, wat hulle soms gedwing het om terug te trek.<ref name="yes!" /><ref>{{cite news |title=Ukrainian Civilians Take On Russian Invaders With Words And Deeds |url=https://www.rferl.org/a/ukraine-civil-resistance-russian-aggression/31728966.html |access-date=8 Maart 2022 |publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty|date=28 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Santora |first2=Marc |last3=Hill |first3=Evan |last4=Cardia |first4=Alexander |title=Ukrainian protesters take to the streets in occupied Kherson. |url=https://www.nytimes.com/2022/03/05/world/europe/kherson-protests-ukraine.html |access-date=8 Maart 2022 |work=[[The New York Times]] |date=5 Maart 2022}}</ref> Die Russiese soldate se reaksie op ongewapende burgerlike weerstand het gewissel van onwilligheid om die betogers te konfronteer<ref name="yes!" /> tot vuur in die lug of direk in skares.<ref>{{cite news |title=Ukrainian authorities accuse Russians of opening fire on civilian protest |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-05-22/h_c9644300c3986a3e19e31dcb6188abdf |access-date=8 Maart 2022 |publisher=CNN |date=5 Maart 2022}}</ref> Daar was massa-aanhoudings van Oekraïense betogers, en Oekraïense media het gerapporteer dat gedwonge verdwynings, skynteregstellings, gyselaarneming, buitegeregtelike moorde en seksuele geweld deur die Russiese weermag gepleeg is.<ref>{{cite news |title=Ordinary Ukrainians are resisting Vladimir Putin's occupying force in Kherson and elsewhere |url=https://www.economist.com/europe/ordinary-ukrainians-are-resisting-vladimir-putins-occupying-force-in-kherson-and-elsewhere/21808101 |newspaper=[[The Economist]] |date=9 March 2022 |access-date=10 March 2022 |url-access=subscription}}</ref> ==Buitelandse militêre hulp== [[Beeld:Countries supplying military equipment to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#800000|Rusland}} {{legend0|#ffff00|Oekraïne}} {{legend0|#000080|Lande wat militêre hulp na Oekraïne gestuur het}} ]] [[Beeld:Countries supplying aid to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#d50000|Rusland}} {{legend0|#ffff61|Oekraïne}} {{legend0|#00afff|Lande wat enige hulp na Oekraïne stuur, insluitende humanitêre hulp}}]] Lidlande van Navo het tydens die opbou verdedigingswapens na Oekraïne gestuur.<ref>{{cite news |author-last1=Brennan |author-first1=Margaret |author-last2=Watson |author-first2=Eleanor |url=https://www.cbsnews.com/news/u-s-nato-ukraine-weapons-defense-russia/ |title=U.S. and NATO to surge lethal weaponry to Ukraine to help shore up defenses against Russia |work=CBS News |date=20 January 2022}}</ref> Die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], het $260&nbsp;miljoen se hulp laat goedkeur. Dit sluit verskeie soorte wapens, ammunisie en ander toerusting in.<ref>{{cite web |title=U.S. Security Assistance to Ukraine |url=https://crsreports.congress.gov/product/pdf/IF/IF12040 |website=Congressional Research Service |access-date=26 February 2022 |date=9 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Mitchell |author-first1=Ellen |title=Pentagon mulling ways to get more lethal aid to Ukraine |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/pentagon-mulling-ways-to-get-more-lethal-aid-to-ukraine/ar-AAUjH92 |website=The Hill |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Gould |author-first1=Joe |author-last2=Altman |author-first2=Howard |title=Pentagon reveals info on $200M military aid to Ukraine, including more Javelins |url=https://www.defensenews.com/congress/2022/01/25/200m-in-javelins-other-anti-armor-systems-grenade-launchers-and-more-to-ukraine-dod/ |website=Defense News |access-date=26 February 2022 |language=en |date=25 January 2022}}</ref> Ná die begin van die oorlog het [[België]],<ref name=clapsonbe>{{cite news |author-last=Clapson |author-first=Colin |date=26 February 2022 |title=Belgium sends weapons to Ukraine |url=https://www.vrt.be/vrtnws/en/2022/02/26/belgium-sends-weapons-to-ukraine/ |work=VRT |location=Brussels |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Tsjeggië]],<ref name=cznlweapons>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Czech Republic, Netherlands To Ship More Military Aid To Ukraine |url=https://www.rferl.org/a/czech-netherlands-military-aid-ukraine/31724987.html |work=Eesti Rahvusringhääling |location=Washington |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Estland]],<ref name=errweapons>{{cite news |date=25 February 2022 |title=Estonia sending additional weapons, aid to Ukraine |url=https://news.err.ee/1608512402/estonia-sending-additional-weapons-aid-to-ukraine |work=ERR |location=Tallinn |access-date=26 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title=Portugal vai enviar armas para a Ucrânia |trans-title=Portugal will send weapons to Ukraine |url=https://www.publico.pt/2022/02/27/mundo/noticia/portugal-vai-enviar-armas-ucrania-1996989 |access-date=27 February 2022 |website=Público |language=pt}}</ref> [[Frankryk]], [[Griekeland]],<ref name="GreekMilitaryAid">{{cite web|url=https://www.ekathimerini.com/news/1178530/greece-to-send-defensive-military-equipment-to-ukraine/ |title=Greece to send defensive military equipment to Ukraine |website=Kathimerini |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref> [[Nederland]], [[Portugal]] en [[Brittanje]] aangekondig dat hulle nog wapens sal stuur om die Oekraïense weermag en regering te help verdedig.<ref name="Reuters_jensNatoSupport2502">{{cite news |title=NATO allies to provide more weapons to Ukraine, Stoltenberg says|url=https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Reuters}}</ref> Op 24 Februarie het [[Pole]] militêre voorraad afgelewer.<ref>{{cite web |title=Polska broń dla Ukrainy. Pierwsze transporty dotarły, kolejne w drodze |trans-title=Polish weapons for Ukraine. The first shipments have arrived, others are on their way |url=https://www.rp.pl/biznes/art35754421-polska-bron-dla-ukrainy-pierwsze-transporty-dotarly-kolejne-w-drodze |access-date=26 February 2022 |website=Rzeczpospolita |language=pl}}</ref> Terwyl sommige van die 30 lidlande van Navo wapens gestuur het, het Navo as organisasie dit nie gedoen nie.<ref name="Al Jazeera 2022">{{cite news|title=NATO to deploy thousands of commandos to nations near Ukraine |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/25/nato-allies-to-provide-more-weapons-to-ukraine-stoltenberg-says |publisher=Al Jazeera |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref> Op 26 Februarie het die Amerikaanse minister van buitelandse sake, [[Antony Blinken]], aangekondig dat hy $350&nbsp;miljoen se militêre hulp goedgekeur het, insluitende verskeie teenaanvalstelsels, wapens en ammunisie, lyfpantsers en verwante toerusting.<ref>{{cite web |author-first1=Adrienne |author-last1=Vogt |author-first2=Lauren |author-last2=Said-Moorhouse |author-first3=Jeevan |author-last3=Ravindran |author-first4=Peter |author-last4=Wilkinson |author-first5=Jessie |author-last5=Yeung |author-first6=Brad |author-last6=Lendon |author-first7=Steve |author-last7=George |author-first8=Meg |author-last8=Wagner |date=26 February 2022 |title=Blinken authorizes $350 million more in US military assistance to Ukraine |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_a84870443012615e6811285f23d9c6fb |access-date=26 February 2022 |website=CNN |language=en}}</ref> Rusland beweer Amerikaanse [[Hommeltuig|hommeltuie]] het inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om hulle te help om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te teiken. Amerika ontken dit.<ref>{{cite web|author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Vasco|author-last2=Cotovio|author-first3=Oren|author-last3=Lieberman|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac|date=26 February 2022|title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy|website=CNN}}</ref> Ook [[Denemarke]], [[Swede]], [[Noorweë]] en [[Finland]] het intussen wapens aan Oekraïne gestuur. Buitelanders word ook betrek by die oorlog deur inisiatiewe soos die [[Inligtingstegnologie Leër van Oekraïne|IT-leër van Oekraine]], 'n vrywillige kuberoorlogvoeringsorganisasie wat aan die einde van Februarie 2022 geskep is om weerstand te bied teen die digitale indringing van Oekraïense inligting en die kuberruim ná die begin van die Russiese inval.<ref name="Reuters Article 1">{{cite news |last1=Schectman |first1=Joel |last2=Bing |first2=Christopher |title=EXCLUSIVE Ukraine calls on hacker underground to defend against Russia |url=https://www.reuters.com/world/exclusive-ukraine-calls-hacker-underground-defend-against-russia-2022-02-24/ |access-date=3 Maart 2022 |work=[[Reuters]] |date=25 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Todd |first1=Drew |title=Anonymous Hacking Group Targets Russian Government |url=https://www.secureworld.io/industry-news/anonymous-hacktivists-target-russia |access-date=3 Maart 2022 |date=25 Februarie 2022}}</ref> Daar is ook 'n [[Internasionale Legioen van die Territoriale Verdedigingsmag van Oekraïne]] of die Oekraïense Vreemdelegioen as 'n militêre eenheid van die Oekraïense territoriale magte, geskep deur die Oekraïense regering op versoek van president Wolodimir Zelenski met die doel om te veg teen die Russiese inval<ref>{{cite web|url=https://foreignpolicy.com/2022/03/07/ukraines-foreign-legion-is-ready-for-battle/|title=Ukraine’s Foreign Legion Is Ready for Battle|first=Anchal|last=Vohra|work=Foreign Policy|date=7 Maart 2022}}</ref> ==Humanitêre gevolge== ===Vlugtelinge=== [[Beeld:Refugees from Ukraine at border posts in the west of the country.jpg|duimnael|220px|links|Vlugtelinge uit Oekraïne by 'n grenspos in die weste van die land.]] Vanweë die volgehou militêre opbou aan die Oekraïense grens het baie naburige lande en hulporganisasies hulle weke voor die inval begin voorberei vir 'n moontlike massamigrasie. Die Oekraïense departement van verdediging het in Desember 2021 voorspel dat tussen 3&nbsp;miljoen en 5&nbsp;miljoen mens dalk kan vlug.<ref>{{cite magazine|author-last=Aguilera |author-first=Jasmine |date=25 February 2022 |title=Russia's Invasion of Ukraine May Trigger a Refugee Crisis. Here's How the World Is Preparing |url=https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |magazine=Time Magazine}}</ref> Op 24 Februarie het die regering van [[Letland]] 'n plan goedgekeur om sowat 10&nbsp;000 vlugtelinge uit Oekraïne te huisves,<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Latvia ready to take in Ukrainian refugees, visas for Russians to be suspended |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=24 February 2022}}</ref> en twee dae later het die eerste vlugtelinge begin aankom.<ref>{{cite news |author-first=Iveta |author-last=Čigāne |date=26 February 2022 |title=First Ukrainian refugees arrive in Latvia |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022}}</ref> Ana Revenco, die minister van binnelandse sake van [[Moldowa]], het op 25 Februarie gesê meer as 15&nbsp;800 Oekraïense burgers het die grens na dié land oorgesteek. Volgens [[Roemenië]] het sowat 10&nbsp;000 Oekraïners sedert die begin van die inval die grens met dié land oorgesteek, maar net 11 van hulle het om vlugtelingstatus aansoek gedoen.<ref>{{cite web |title=Almost 26,000 Ukrainian Refugees Have Arrived In Moldova, Romania Since Invasion |url=https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |website=RadioLiberty |language=en}}</ref> [[Pole]] het [[Covid-19-pandemie|Covid-19-migrasiemaatreëls]] opgehef in afwagting van 'n vloed vlugtelinge.<ref>{{cite web |author-last1=Charlish |author-first1=Alan |author-last2=Ilie |author-first2=Luiza |title='I don't know what to do': fleeing Ukrainians start arriving in central Europe |url=https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |website=Reuters |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225015837/https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Op 26 Februarie het die Poolse minister Paweł Szefernaker gesê sowat 100&nbsp;000 vlugtelinge het Pole reeds sedert die begin van die inval binnegekom.<ref>{{cite news |title=Some 100,000 Ukrainians have entered Poland since war began-interior minister |url=https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Reuters |date=26 February 2022}}</ref> Ook [[Hongarye]]<ref>{{cite web|date=26 February 2022 |title=PM Orbán: Hungary 'Friendly Place' for Arrivals from Ukraine|url=https://hungarytoday.hu/pm-orban-hungary-friendly-arrivals-from-ukraine-conflict-swift/ |access-date=26 February 2022 |website=Hungary Today}}</ref> en [[Bulgarye]] ondervind 'n toeloop van vlugtelinge.<ref>{{cite news |title=A wave of refugees from Ukraine is coming to Bulgaria |url=https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=The European Times |date=26 February 2022}}</ref> Op 27 Februarie het die VN se hoëkommissaris vir vlugtelinge gesê meer as 268&nbsp;000 mense het sedert die begin van die inval uit Oekraïne gevlug. Pole beweer van hulle het 77&nbsp;300 net op 26 Februarie na dié land gevlug.<ref>{{cite web |title=More than 368,000 flee war in Ukraine - UNHCR |url=https://www.rte.ie/news/world/2022/0227/1283298-ukraine-refugees/ |website=RTE |access-date=27 February 2022 |language=en |date=27 February 2022}}</ref> ===Aantygings van oorlogsmisdade=== [[Beeld:Ukrainian civilian killed during the Russian bombing of Chernihiv.jpg|thumb|220px|'n Oekraïnse burgerlike wat gedood is tydens Russiese bomaavalle in Tsjernihif. Voor staan 'n babawaentjie.]] Kenners meen die inval in Oekraïne oortree die [[Handves van die Verenigde Nasies]] en is 'n aggressiemisdaad volgens die internasionale misdaadwet. Dié misdaad kan vervolg word.<ref name="OpinioJuris_aggression">{{cite news |date=4 February 2022 |title=A Reminder of the Importance of the Crime of Aggression: Considering the Situation of Russia and Ukraine |work=Opinio Juris |url=http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine/ |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225114043/http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref name="Conversation_intl_law_powerless">{{cite news |author-last1=Guilfoyle |author-first1=Douglas |author-last2=McIntyre |author-first2=Juliette |author-last3=Paige |author-first3=Tamsin Phillipa |date=24 February 2020 |title=Is international law powerless against Russian aggression in Ukraine? No, but it's complicated |language=en |work=The Conversation |url=https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225123605/https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |archive-date=25 February 2022}}</ref> Op 25 Februarie het [[Amnestie Internasionaal]] gesê dit het onomstootlike bewyse dat Rusland die internasionale humanitêre wet oortree het, en dat sommige van sy aanvalle oorlogsmisdade kan wees.<ref>{{cite news |author-last1=Churchman |author-first1=Laurie |title=Russia carrying out 'indiscriminate attacks' on civilian areas, says Amnesty |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=The Independent |date=25 February 2022}}</ref> Amnestie en [[Human Rights Watch]] het gesê Russiese magte het voor die voet aanvalle op burgerlike gebiede uitgevoer en onder meer hospitale getref.<ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian military have carried out indiscriminate attacks – new expert analysis |url=https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |archive-date=26 February 2022 |work=Amnesty International |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian Cluster Munition Hits Hospital |url=https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Human Rights Watch |date=25 February 2022}}</ref> Volgens die goewerneur van Soemi-oblast is onder meer 'n kinderhuis en kindertuin in dié deelgebied getref. Daar was 'n beroep op die Internasionale Misdaadhof om die saak te ondersoek.<ref>{{cite news |author-last1=Wong |author-first1=Tessa |title=Ukraine live updates: Kyiv warned of toxic fumes after strike on oil depot |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60542877?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=621aff760ce87e491a0ed483%26Six%20civilian%20deaths%20reported%20in%20Okhtyrka%262022-02-27T04%3A50%3A56.609Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:45681a06-c2fb-4d79-af43-7f69b49aae68 |access-date=27 February 2022 |work=[[BBC News]] |date=27 February 2022 |language=en-gb}}</ref> Op 1 Maart het president Zelenski gesê daar is bewyse dat burgerlike gebiede geteiken is in 'n Russiese bomaanval op Charkif vroeër dié dag. Hy het dit as 'n oorlogsmisdaad beskryf.<ref name="BBC_1march">{{cite news |title=Ukraine: Kharkiv attack was a war crime, says President Zelensky |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| archive-date=2022-03-01 |access-date=1 March 2022 |work=BBC News |date=1 March 2022}}</ref> ===Grieks-Russiese diplomatieke krisis=== 'n Diplomatieke krisis tussen [[Griekeland]] en Rusland het ontstaan nadat laasgenoemde se lugmag twee dorpe van Griekse minderhede naby Marioepol in Oekraïne gebombardeer en 10 Grieke gedood het. Griekeland het sterk protes aangeteken en die Russiese ambassadeur na die Griekse departement van buitelandse sake in [[Athene]] ontbied. Frankryk, Pole, Swede en ander lande het hulle meegevoel uitgespreek. Rusland het enige betrokkenheid ontken en beweer dit was die werk van die Oekraïense verregse militante groep die [[Azofbataljon]]. Athene het egter Moskou se bewering verwerp en aangekondig dit het bewyse van Russiese betrokkenheid.<ref>{{cite web|url=https://www.efsyn.gr/politiki/exoteriki-politiki/333846_ypex-ehoyme-apodeixeis-oti-oi-ellines-skotothikan-apo-rosika |trans-title=Greek Foreign Ministry: we have evidence that the Greeks were killed by Russian fire |title=ΥΠΕΞ: Έχουμε αποδείξεις ότι οι Έλληνες σκοτώθηκαν από ρωσικά πυρά |website=EfSyn |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=el}}</ref> Hierna het Griekeland se eerste minister, [[Kyriakos Mitsotakis]], aangekondig dat sy land verdedigingstoerusting en humanitêre hulp aan Oekraïne gaan verleen.<ref>{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/27/russian-air-strikes-in-ukraine-kills-10-greek-nationals-fm |title=Greece summons Russian envoy after bombing kills 10 nationals |website=Al Jazeera |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref><ref name="GreekMilitaryAid"/> ==Rusland se redes vir inval== ===Poetin se toespraak=== Uit Poetin se oogpunt het die aanval op Oekraïne nodig geword omdat Navo aanhou uitbrei en Rusland se grense nader. Boonop is Oekraïne histories deel van Rusland. Poetin het op 24 Februarie in sy toespraak verwys na Westerse oorlogsdade teen [[Serwië]], [[Irak]] en ander lande, asook na die Duitse aanval op die Sowjetunie in 1941 en het onder meer gesê: :[...] Die VSA is steeds 'n groot land, 'n stelselbouende mag. Sy metgeselle onderwerp hulle nie net nederig en gehoorsaam en sing saam by elke geleentheid nie, maar volg ook sy gedrag en aanvaar geesdriftig die reëls wat hy neerlê. [...] :Ten spyte van alles het ons in Desember 2021 weer probeer om 'n ooreenkoms met die VSA en sy bondgenote te bereik oor veiligheidsbeginsels in Europa en oor die nievergroting van Navo. Alles vergeefs. Die Amerikaanse posisie het nie verander nie. Hulle ag dit nie nodig om 'n ooreenkoms met Rusland te bereik oor hierdie kwessie nie, wat vir ons belangrik is; hulle streef hulle eie doelwitte na en verontagsaam ons belange. [...] :Selfs nou, met Navo wat ooswaarts uitbrei, word die situasie vir ons land elke jaar erger en gevaarliker. [...] Die leidende Navolande ondersteun, om hul eie doelwitte te bereik, ekstreme nasionaliste en neo-Nazi's in Oekraïne, wat op hul beurt nooit die inwoners van die Krim en Sewastopol sal vergewe vir hul vrye keuse om met Rusland te herenig nie. [...] Die volksrepublieke van die Donbas het Rusland om hulp gevra. :In hierdie verband, in ooreenstemming met artikel 51 van deel 7 van die Handves van die Verenigde Nasies, met die toestemming van die Russiese Federasieraad en in implementering van die verdrae van vriendskap en wedersydse bystand met die Volksrepubliek Donetsk en die Volksrepubliek Loehansk, op 22 Februarie vanjaar bekragtig deur die Federale Vergadering, het ek besluit om 'n spesiale militêre operasie uit te voer. :Hulle doel is om die mense te beskerm wat al agt jaar lank deur die Kijifse regering mishandel en vermoor word. En vir daardie doel sal ons streef na die demilitarisering en denazifisering van Oekraïne en sal ons diegene wat talle bloedige misdade teen die burgerlike bevolking gepleeg het, insluitend burgers van die Russiese Federasie, voor die hof bring. :Terselfdertyd sluit ons planne nie die besetting van Oekraïense gebiede in nie. Ons is nie van plan om iets met geweld op enigiemand af te dwing nie. [...] :In hierdie verband doen ek ook 'n beroep op die burgers van Oekraïne. In 2014 het Rusland 'n plig gehad om inwoners van die Krim en Sewastopol te beskerm teen diegene wat jy as "Nazi's" beskryf. Die mense van die Krim en Sewastopol het hulle historiese tuisland, Rusland, gekies en ons het hulle daarin ondersteun. Ook hier kon ons eenvoudig nie anders optree nie. :Vandag se gebeure gaan nie daaroor om die belange van die Oekraïne en die Oekraïense mense te benadeel nie. Dit gaan daaroor om Rusland self te beskerm teen diegene wat Oekraïne gyselaar geneem het en probeer om hulle teen ons land en sy mense te gebruik. :Weereens, dit is 'n kwessie van selfverdediging teen die bedreigings wat ons in die gesig staar en teen 'n selfs groter rampspoed as wat vandag gebeur. [...]<ref>{{cite news|url=https://www.tagesspiegel.de/politik/begruendung-fuer-die-invasion-putins-kriegserklaerung-gegen-die-ukraine-im-wortlaut/28101090.html |title=Putins Kriegserklärung gegen die Ukraine im Wortlaut |werk=tagesspiegel.de |date=2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> ===Feitkontrole=== Die Duitse uitsaaidiens Deutsche Welle het die stellings uit Poetin se toespraak aan 'n feitkontrole onderwerp. Die bewering dat die Navoblok ooswaarts uitbrei en dat die oorlogsmasjien die Russiese grense nader, is misleidend: Navo het weliswaar 14 Oos-Europese state erken sedert die ineenstorting van die Sowjetunie. Die organisasie het die logistieke voorbereidings vir troepversterkings ná 2014 getref in reaksie op die anneksasie van die Krim. Die Navotroepe in die streek (5&nbsp;000 soldate) is egter heeltemal te swak om Rusland te bedreig (850&nbsp;000 soldate). Verder is Poetin se regverdiging verkeerd; dit is 'n saak van verdediging binne die betekenis van die Verenigde Nasies se handves. Daar is geen teken van 'n aanval deur Oekraïne nie. Inteendeel, Oekraïne het die afgelope weke alles gedoen om Rusland nie ’n verskoning te gee om homself te verdedig nie, volgens ’n aangehaalde navorser, Pia Furhop van die Duitse Instituut vir Internasionale Politiek en Veiligheid. Daar is ook geen bewyse van 'n volksmoord in Oekraïne waarvan Poetin gepraat het nie. Dit was immers net ’n “propaganda-narratief” deur Poetin dat hy Oekraïne moes “denazifiseer”. ’n Joodse kandidaat het die presidensiële verkiesing gewen, en in die laaste algemene verkiesing in 2019 het die verenigde front van die verregse partye slegs 2,15&nbsp;persent van die stemme gekry.<ref>{{cite web |author=Joscha Weber, Andrea Grunau, Matthias von Hein, Eugen Theise |url=https://www.dw.com/de/putins-kriegsgr%C3%BCnde-im-faktencheck/a-60901735 |title=Poetin se redes vir oorlog in 'n feitekontrole |work=dw.com | date=2022-02-25 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Poetin se essay ''Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners'', waarvolgens Russe en Oekraïners een volk is, is in Julie 2021 gepubliseer.<ref name=":1" /> Dit is geïnterpreteer as 'n aanduiding dat Poetin nie Oekraïne se staatskaping erken nie. Poetin se bewering dat die meerderheid van Oekraïne se grondgebied uit "geskenke" van Rusland bestaan, gaan ook in hierdie rigting. ’n Kaart het op Russiese staatstelevisie verskyn wat die ooreenstemmende skenkings van die individuele Russiese heersers wys. Stern.de som op dat Poetin en die Kremlin net 'n klein area in die middel as Oekraïne sien.<ref>{{cite web|author=Ellen Ivits |url=https://www.stern.de/politik/ausland/ukraine--karte-des-russischen-tv-koennte-putins-plan-entlarven-31653226.html |title="Geskenke van die Russiese tsare": Russiese TV-kaart kan Poetin se plan ontbloot |work=Stern.de |date =2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Deutsche Welle se feitkontrole bestempel Poetin se bewering dat die moderne Oekraïne deur Rusland geskep is, as vals. Poetin het dit ook as 'n fout beskou dat Lenin die Oekraïense gebiede die status van 'n Sowjetrepubliek gegee het. Trouens, volgens Deutsche Welle, was daar egter twee jaar lank 'n onafhanklike Oekraïense nasionale staat voordat die Rooi Leër dit in 1920 binnegeval het. Die historikus Joachim von Puttkamer word aangehaal as verwysend na die “lang Oekraïense nasionale beweging”. Hy het dit "absurd" genoem dat Oekraïne 'n "kunsproduk van die Bolsjewiste" is. Die feitkontrole noem Poetin se stelling dat Oekraïne nog nooit “stabiele tradisies van werklike staatskaping” gehad het nie, “misleidend”. Die feit dat die staat van 1918 nie lank bestaan ​​het nie, was te wyte aan die inval deur Sowjet-Rusland. Volgens Guido Hausmann is dit waar dat wat nou Oekraïne is, dikwels aan ander lande behoort het. Dit geld insgelyks vir ander lande soos Duitsland. In die referendum oor Oekraïne se onafhanklikheid op 1 Desember 1991 het meer as 92 persent van Oekraïners vir onafhanklikheid gestem.<ref>{{cite web|author=Ines Eisele |url=https://www.dw.com/de/faktencheck-putins-blick-auf-die-geschichte-der-ukraine/a-60895811 |title=Feitekontrole: Poetin se siening van die geskiedenis van Oekraïne |work=dw.com |date=2022-02-24 |language = af |access-date=2022-02-25}}</ref> == Sien ook == * [[Oekraïense invalle in Wes-Rusland sedert Augustus 2024]] * [[Operasie Sinitsia]] * [[Oekraïense aanvalle op Russiese lugmagbasisse in Junie 2025|Operasie Spinnerak]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = 2022 Russian invasion of Ukraine}} {{Normdata}} [[Kategorie:Russiese inval in Oekraïne, 2022| ]] h9ga2031m442hrc0te72qkcpkj9rqd8 2814643 2814642 2025-06-21T10:45:44Z BurgertB 2401 /* Oekraïense rewolusie en oorlog */ 2814643 wikitext text/x-wiki {{nuus}} {{Inligtingskas Militêre konflik |konflik = Russiese inval in Oekraïne, 2022 |deelvan = Die Russiese oorlog teen Oekraïne |beeld = [[Lêer:2022 Russian invasion of Ukraine.svg|300px]] |byskrif = {{Leftlegend|#FDE182|Deurlopend beheer deur die Oekraïne}}{{Leftlegend|#EBC0B3|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne|Tans beset of beheer deur Rusland]]}}{{Leftlegend|#ABD4DD|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne#Voormalig|Voorheen deur Rusland beset]] of [[Oekraïense besetting van Koersk-oblast|Oekraïens-besette Russiese gebiede]]}} |datum = [[24 Februarie]] [[2022]] – tans |plek = [[Oekraïne]] |resultaat = onbeslis |gebied = | party1 = '''{{RUS}}''' <br />'''[[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Donetsk|VR Donetsk]]''' <br />'''[[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Loehansk|VR Loehansk]]''' '''Steun:''' <br/>{{vlagland|Belarus}}<br/>{{vlagland|Noord-Korea}}<ref>{{Cite web|url=https://www.thinkchina.sg/politics/exploited-and-abandoned-north-korean-troops-ukraine?ref=top-hero|title=Exploited and abandoned: North Korean troops in Ukraine|website=ThinkChina|access-date=2025-03-19}}</ref> | party2 = '''{{vlagland|Oekraïne}}''' <br/> '''Steun:''' '''[[NAVO]]''' <br/> '''{{EU}}''' <br/> '''{{vlagland|AUS}}''' <br/> '''{{vlagland|JPN}}''' <br/> '''{{vlagland|NZL}}''' <br/> '''{{vlagland|Suid-Korea}}''' |party3 = |aanvoerder1 = [[Beeld:Flag of the President of Russia.svg|20px]] '''[[Wladimir Poetin]]''' <br /> {{RU-VLAG}} [[Michail Misjoestin]] <br />{{RU-VLAG}} [[Sergei Lawrof]] <br />{{RU-VLAG}} Aleksandr Dvornikov <br />{{RU-VLAG}} Sergej Sjojgoe <br />{{RU-VLAG}} Valeri Gerasimov <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Denis Poesjilin]] <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Wladimir Pasjkof]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Leonid Pasetsjnik]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Sergei Koslof]] |aanvoerder2 = [[Beeld:Flag of the President of Ukraine.svg|20px]] '''[[Wolodimir Zelenski]]'''<br />{{vlagikoon|Oekraïne}} [[Denis Sjmihal]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} [[Waleri Zaloezjni]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Dmytro Koeleba <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Danilov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Reznikov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Serhiy Sjaptala <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Roeslan Chomtsjak |aanvoerder3 = |sterkte1 = {{RU-VLAG}} 1&nbsp;013&nbsp;000 soldate; 2&nbsp;000&nbsp;000 reserviste,<ref>{{Cite web|taal=en|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|access-date=2022-02-20}}</ref> waarvan 175&nbsp;000 – 190&nbsp;000 troepe in Oekraïne<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|title=Russia positioning helicopters, in possible sign of Ukraine plans|access-date=22 Februarie 2022|author=Barnes, Julian E.|author2=Crowley, Michael|author3=Schmitt, Eric|date=10 Januarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220122100818/https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|title=Citing U.S. Intelligence, Biden says Putin has decided to invade Ukraine|access-date=22 Februarie 2022|last=Bengali|first=Shashank|date=18 Februarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220222072836/https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref> |sterkte2 = {{vlagikoon|Oekraïne}} 255&nbsp;000 soldate, 1&nbsp;000&nbsp;000 reserviste, 20&nbsp;000 vrywilligers<ref>{{Cite web|url=https://www.scmp.com/news/world/russia-central-asia/article/3169477/ukraine-crisis-20000-foreign-volunteers-ukraine|title=Ukraine crisis: 20,000 foreign volunteers in Ukraine to fight Russians, says foreign minister|access-date=11 Maart 2022|date=7 Maart 2022|publisher=South China Morning Post|taal=en}}</ref> |sterkte3 = |ongevalle1 = '''{{RU-VLAG}}'''<br />'''Volgens Rusland (22 Maart)'''<br /> 9&nbsp;861 dood<br /> 16&nbsp;153 gewond<br/><ref>{{Cite web|url=https://www.standaard.be/cnt/dmf20220322_95021989|title=Russische krant past bericht met 10.000 Russische doden meteen aan|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=De Standaard|taal=nl}}</ref> '''Volgens die VSA (22 Maart):''' <br /> >7&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/22/world/europe/russia-ukraine-pentagon.html|title=Russia’s combat force has shrunk, a Pentagon official says, reflecting casualties and other struggles|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> en 14&nbsp;000 tot 21&nbsp;000 gewond <ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/16/us/politics/russia-troop-deaths.html|title=As Russian troop deaths climb, morale becomes an issue, officials say|access-date=17 Maart 2022|date=17 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br />27&nbsp;200 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian defenders have already killed about 27,200 Russian troops since the Russian invasion of Ukraine began on February 24|date=14 Mei 2022|publisher=Ukrinform|taal=en}}</ref>, 500-600 krygsgevanges<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60717902?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=622cb1be980bea49f4b7c333%26Over%20500%20Russian%20troops%20surrendered%20as%20of%20Friday%20-%20Zelensky%262022-03-12T14%3A47%3A19.661Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:3da69b02-0241-41a8-b6ad-f689b0a73517&pinned_post_asset_id=622cb1be980bea49f4b7c333&pinned_post_type=share|title=Over 500 Russian troops surrendered as of Friday - Zelensky|access-date=14 Maart 2022|date=12 Maart 2022|publisher=[[BBC|BBC News]]}}</ref><br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />30&nbsp;000 tot 40&nbsp;000 dood, gewond of krygsgevange<ref name="france24.com">{{Cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20220330-as-ukraine-holds-out-its-military-losses-remain-hard-to-gauge|title=As Ukraine holds out, its military losses remain hard to gauge|access-date=5 April 2022|date=30 Maart 2022|publisher=France24|taal=en}}</ref> '''Materiële verliese''' <br /> '''Rusland:''' <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br /> 1&nbsp;218 tenks<br />13 skepe<br />163 helikopters<br />200 vliegtuige<br />2&nbsp;934 gepantserde voertuie<br />551 kanonne<br />411 hommeltuie <ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian army kills about 27,200 Russian soldiers since invasion|access-date=2022-05-14|work=Ukrinform|taal=en}}</ref><ref name="interfax">{{Cite web|url=https://en.interfax.com.ua/news/general/823755.html|title=Ukraine Army destroyed about 19,500 enemy troops since Russian invasion started|date=13 April 2022|publisher=Interfax-Ukraine|language=en}}</ref><br /> | ongevalle2 = {{vlagikoon|Oekraïne}}<br />'''Volgens Oekraïne (16 April):'''<br />2&nbsp;500-3&nbsp;000 dood, 10&nbsp;000 gewond<ref>{{Cite web|url=https://edition.cnn.com/2022/04/15/politics/tapper-zelensky-interview-cnntv/index.html|title=Exclusive: Zelensky says world should be prepared for possibility Putin could use nuclear weapons|access-date=18 April 2022|date=16 April 2022|publisher=[[CNN]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Rusland (2 Maart):'''<br />2&nbsp;870 dood, 3&nbsp;760 gewond en 572 krygsgevange<ref>{{Cite web|url=https://whdh.com/news/moscow-nearly-500-of-its-troops-have-been-killed-in-ukraine/|titel=Moscow: Nearly 500 of its troops have been killed in Ukraine|access-date=14 Maart 2022|date=2 Maart 2022|publisher=Associated Press|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens die VSA (9 Maart):'''<br /> tussen 2&nbsp;000-4&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-russia-death-toll-invasion/|title=Up to 6,000 Russians may have been killed in Ukraine so far, U.S. official estimates|access-date=14 Maart 2022|date=10 Maart 2022|publisher=CBS News|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />5&nbsp;000 dood en gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër)<ref name="france24.com"/> '''Materiële verliese''' <br /> '''Oekraïne:''' <br /> '''Volgens Rusland (23 Maart):'''<br /> 1&nbsp;558 gepantserde voertuie, waaronder tenks<ref name="tass.com">{{Cite web|url=https://tass.com/politics/1426081?utm_source=de.wikipedia.org&utm_medium=referral&utm_campaign=de.wikipedia.org&utm_referrer=de.wikipedia.org|title=Russian military destroys Ukrainian weapons storage site northwest of Rovno|access-date=30 Maart 2022|date=23 Maart 2022|publisher=Tass|taal=en}}</ref> <br /> 184 vliegtuige en helikopters<ref name="tass.com"/> <br />246 hommeltuie<ref name="tass.com"/> <br />8 skepe<ref>{{Cite web|url=https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434|title=Russian Defense Ministry reports use of Navy, 8 Ukranian military boats destroyed|access-date=14 Maart 2022|date=26 Februarie 2022|publisher=Interfax|taal=en|archive-date=20 Maart 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220320205318/https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434/|url-status=dead}}</ref> | ongevalle3 = '''Aantal burgerlike slagoffers volgens die OHCHR (13 Mei):'''<br /> 3&nbsp;573 burgerlike sterftes, 3&nbsp;816 gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër) <ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/en/news/2022/05/ukraine-civilian-casualty-update-13-may-2022|title=Ukraine: civilian casualty update 13 May 2022|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=[[Verenigde Nasies]]|taal=en}}</ref> '''Aantal Oekraïense vlugtelinge volgens die UNHCR (13 Mei):'''<br /> 6&nbsp;111&nbsp;172 vlugtelinge<ref>{{Cite web|url=http://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine|title=Refugees fleeing Ukraine (since 24 February 2022)|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> en ~10 miljoen interne verdrewe<ref>{{Cite web|url=https://www.unhcr.org/ua/en/43027-unhcr-scales-up-for-those-displaced-by-war-in-ukraine-deploys-cash-assistance.html|title=UNHCR scales up for those displaced by war in Ukraine, deploys cash assistance|access-date=14 Maart 2022|date=11 Maart 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> | notes = | portaal = Oekraïne }} {{beeldgroep2|perrow = 2|total_width=300 | align = right | direction = horizontal | background color = |image1=People on a metro station during Russian invasion, Kyiv, 2022.jpg |alt1= |image2=Reporter's Notebook - Confusion, Chaos as Russia Invades Ukraine 02.jpg |alt2= |image3=Apartment block in Kharkiv damaged during Russian invasion.jpg |alt3= |image4=Житловий будинок на вул. Лобановського, 6-А після обстрілу.jpg |alt4= |image5=Chernihiv Oblast, 28.02.2022 (4) - ruins.jpg |alt5= |footer_align= center |footer= '''Kloksgewys van links heel bo:''' {{flatlist| *Mense skuil in die Kijifse metro *Brandende voertuie op die pad tussen Charkif en Kijif *Die verwoesting van woongebiede in Charkif, Tsjernihif en Kijif }} }} <!--do not add bold text to the lead, per [[WP:AVOIDBOLD]]--> Op 24 Februarie 2022 het Rusland 'n grootskaalse inval begin in [[Oekraïne]], een van sy buurlande in die suidweste. Volgens vroeë berigte is dit die grootste konvensionele-oorlogvoeringsoperasie in [[Europa]] sedert die [[Tweede Wêreldoorlog]].<ref>{{cite news |author-last=Karmanau |author-first=Yuras |author-last2=Heintz |author-first2=Jim |author-last3=Isachenkov |author-first3=Vladimir |author-last4=Litvinova |author-first4=Dasha |others=Photograph by Evgeniy Maloletka (AP Photo) |date=24 February 2022 |title=Russia presses invasion to outskirts of Ukrainian capital |work=ABC News |publisher=American Broadcasting Corporation |agency=Associated Press |location=[[Kijif]] |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| archive-date=27 February 2022 |access-date=26 February 2022 }}</ref><ref>{{cite news |last1=Tsvetkova |first1=Maria |last2=Vasovic |first2=Aleksandar |last3=Zinets |first3=Natalia |last4=Charlish |first4=Alan |last5=Grulovic |first5=Fedja |last6= |first6= |others=Robert Birsel en Frank Jack Daniel |date=27 February 2022 |title=Putin puts nuclear 'deterrence' forces on alert |language=en |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |url=https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |url-status=live |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |archive-date=27 February 2022}}</ref> Dit is 'n groot toename in die [[Russiese oorlog teen Oekraïne|vyandelikheid tussen die twee lande, wat sedert 2014 duur]]. Die veldtog is voorafgegaan deur 'n langdurige versterking van die Russiese militêre teenwoordigheid sedert vroeg in 2021 en eise deur Rusland dat Oekraïne nie by [[Navo]] aansluit nie.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> In die dae voor die inval het Rusland die selfverklaarde volksrepublieke [[Volksrepubliek Donetsk|Donetsk]] en [[Volksrepubliek Loehansk|Loehansk]] in die streek die [[Donbas]] ([[Oekraïens]]: Донба́с, ''Donbas''; [[Russies]]: Донба́сс, ''Donbass'') van Oos-Oekraïne erken, en dit is gevolg deur die instroming van die Russiese weermag na die streek op 21 Februarie 2022. Op 22 Februarie het die Russiese federale raad president [[Wladimir Poetin]] eenparig die reg gegee om militêre mag buite Rusland te gebruik. Op 24 Februarie omstreeks 03:00 [[UTC]] (06:00 [[Moskoutyd]], UTC+3) het Poetin 'n militêre operasie in Oos-Oekraïne aangekondig. Minute later het missiele begin val op plekke dwarsoor die land, insluitende Oekraïne se hoofstad, [[Kijif]]. Die Oekraïense grensdiens het bevestig dat die grensposte met Rusland en [[Belarus]] aangeval word.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |title=Russia attacks Ukraine |website=CNN |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073725/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824058 |title=Украинские пограничники сообщили об атаке границы со стороны России и Белоруссии |website=Interfax |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073737/https://www.interfax.ru/world/824058 |url-status=live}}</ref> Grondmagte het Oekraïne omstreeks 05:00 UTC binnegegaan, twee uur nadat die missielaanvalle begin het.<ref name=":2">{{cite news|date=24 Februarie 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> Die Oekraïense president, [[Wolodimir Zelenski]], het gereageer deur krygswet af te kondig, diplomatieke bande met Rusland te verbreek en algemene mobilisasie aan te kondig. Rusland het tydens die inval 'n noordelike front vanaf [[Belarus]] gerig op Kijif geloods. Terselfdertyd het Rusland 'n noordoostelike frontaanval gerig op die stad [[Charkif]]; en 'n suidoostelike front gedeel in twee afsonderlike fronte, naamlik 'n suidelike front vanaf die [[Krim]] en 'n afsonderlike suidoostelike front wat na die stede [[Loehansk]] en [[Donetsk]] geloods is.<ref name="CBS-2022-03-20">{{cite news |title=Ukraine rejects Russian demand to surrender port city of Mariupol in exchange for safe passage |date=20 Maart 2022 |publisher=CBS News |url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-mariupol-russia-surrender-reject/ |access-date=21 Maart 2022}}</ref><ref name="CBC-2022-03-21">{{cite news |title=Ukraine refuses to surrender Mariupol as scope of human toll remains unclear |date=21 Maart 2022 |publisher=Canadian Broadcasting Corporation |url=https://www.cbc.ca/news/world/ukraine-russia-war-march21-1.6391709 |access-date=21 Maart 2022}}</ref> Op 8 April het die Russiese ministerie van verdediging aangekondig alle troepe en afdelings wat in Suidoos-Oekraïne ontplooi is, sal verenig onder generaal Aleksandr Dwornikof, wat beheer geneem het van gekombineerde militêre operasies, insluitend die herontplooide magte wat oorspronklik aan die noordelike en noordoostelike fronte toegewys is, en daarna onttrek is en hertoegewys is in die tweede fase aan die suidoostelike front.<ref name="hindustannewshub.com">{{cite web |date=8 April 2022 |title=Trending news: BBC: Putin replaces military commander in Ukraine – The Moscow Times |url=https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |access-date=9 April 2022 |website=Hindustan News Hub |archive-date= 9 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220409085406/https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |url-status=dead }}</ref> Teen 17 April is vordering aan die suidoostelike front belemmer deur oorblywende troepe wat uithou in die Azofstal-yster-en-staalwerk in [[Marioepol]]. <ref name="Radio New Zealand">{{cite news |title=Ukraine war: Mariupol defenders will fight to the end |date=17 April 2022 |access-date=20 April 2022 |work=Radio New Zealand |url=https://www.rnz.co.nz/news/world/465439/ukraine-war-mariupol-defenders-will-fight-to-the-end-pm}}</ref> Op 19 April het Rusland 'n hernieude inval oor 'n 500 kilometer lange front geloods wat strek van Charkif na Donetsk en Loehansk, met gelyktydige missielaanvalle weer gerig op Kijif in die noorde en [[Lwif]] in die weste van Oekraïne.<ref name="nytimes.com">{{cite news |title=Ukraine Says Russia Begins Assault in the East After Raining Missiles Nationwide |first1=Jane |last1=Arraf |first2=Ivan |last2=Nechepurenko |first3=Mark |last3=Landler |newspaper=[[The New York Times]] |date=19 April 2022 |access-date=20 April 2022 |url=https://www.nytimes.com/2022/04/18/world/europe/ukraine-russia-missiles-lviv-donbas.html}}</ref> Verskeie lande oor die wêreld heen het die inval veroordeel en onmiddellik sanksies teen Rusland ingestel.<ref>{{cite web |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 Februarie 2022 |website=usatoday.com |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live }}</ref> In Rusland is massa-inhegtenisnemings uitgevoer by protesoptogte teen die oorlog.<ref>{{cite web|author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 February 2022 |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |archive-date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |website=USA Today}}</ref><ref>{{Cite web|date=24 Februarie 2022|title=More than 1,700 people detained in widespread Russian protests against Ukraine invasion|url=https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|last=|first=|access-date=24 Februarie 2022|work=CBC News|archive-date=24 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220224193201/https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|url-status=live}}</ref> Voor en tydens die inval het sommige lidlande van Navo Oekraïne voorsien van wapens en ander hulpmiddels.<ref name="Al Jazeera 2022"/> Poetin het Rusland se kernmagte op 27 Februarie op 'n gereedheidsgrondslag geplaas na aanleiding van nuwe sanksies en "aggressiewe stellings".<ref name=":4">{{cite web |last=Kenney |first=Caitlin |last2=Peniston |first2=Bradley |date=28 February 2022 |title=What Just Happened With Putin's Nuclear Forces? Here's What Experts Say |url=https://www.defenseone.com/threats/2022/02/what-just-happened-putins-nuclear-forces-heres-what-experts-say/362501/ |access-date=6 March 2022 |website=Defense One |language=en}}</ref> Dit het spanning tussen die Weste en Rusland en die vrees vir 'n [[kernoorlog]] verhoog.<ref>{{cite web |last1=Heintz |first1=Jim |last2=Isachenkov |first2=Vladimir |last3=Karmanau |first3=Yuras |last4=Litvinova |first4=Dasha |date=27 February 2022 |others=Reporting by Ellen Knickmeyer, Eric Tucker, Robert Burns and Hope Yen ([[Washington D.C.]]); Francesca Ebel, Josef Federman and Andrew Drake ([[Kijif]]); Mstyslav Chernov en Nic Dumitrache ([[Marioepol]]) |title=Putin puts nuclear forces on high alert, escalating tensions |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-kyiv-business-europe-moscow-2e4e1cf784f22b6afbe5a2f936725550 |access-date=3 March 2022 |website=AP News |publisher=Associated Press |location=Kijif}}</ref> Die inval het Europa se grootste vlugtelingskrisis sedert die Tweede Wêreldoorlog veroorsaak. Miljoene mense het al uit Oekraïne gevlug,<ref>{{Cite news |last=Oladipo |first=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |language=en-GB |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25 |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> veral na [[Pole]], maar ook na [[Hongarye]], [[Roemenië]], [[Moldowa]] en [[Slowakye]].<ref>{{Cite news |date=2022-03-10 |title=How many refugees have fled Ukraine and where are they going? |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-60555472 |access-date=2022-03-12}}</ref> Vlugtelinge is hoofsaaklik vroue en kinders, omdat die regering mans tussen die ouderdomme van 18 en 60 jaar verbied het om die land te verlaat.<ref>{{cite news |last1=Oladipo |first1=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=[[The Guardian]]}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25%20<!--|url-status=live--> |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> ==Agtergrond== ===Tyd ná die Sowjetunie en die Oranje Rewolusie=== Ná die [[ontbinding van die Sowjetunie]] in 1991 het Rusland en Oekraïne noue bande behou. In 1994 het Oekraïne ingestem om weg te doen met sy [[Kernwapen|kernarsenaal]] en die [[Boedapest-memorandum]] te onderteken op voorwaarde dat Rusland, [[Brittanje]] en die [[VSA]] versekering sou verskaf teen geweldsbedreigings van sy territoriale integriteit en vir sy politieke onafhanklikheid. Vyf jaar later was Rusland een van die ondertekenaars van die [[Manifes vir Europese Sekuriteit]], wat "die inherente reg van elke deelnemende staat herbevestig het om vry te wees om sy sekuriteitsmaatreëls te kies of verander, insluitende verdrae van bondsgenootskappe, soos wat dit ontwikkel".<ref>{{cite web|title=Istanbul Document 1999 |url=http://www.osce.org/node/39569 |publisher=Organization for Security and Co-operation in Europe |date=19 November 1999 |access-date=21 Julie 2015 |archive-date=1 Junie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140601124042/http://www.osce.org/node/39569 |url-status=live}}</ref> In 2004 is [[Wiktor Janoekowitsj]], toe die eerste minister, verklaar as wenner van die presidentsverkiesing, waarin 'n groot knoeiery volgens die hooggeregshof van Oekraïne plaasgevind het.<ref>{{cite web |url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |title=The Supreme Court findings |access-date=7 July 2008 |publisher=Supreme Court of Ukraine |date=3 December 2004 |language=uk |archive-date=22 June 2013 |archive-url=https://www.webcitation.org/6HZ9wqN35?url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |url-status=live }}</ref> Die uitslag het 'n groot openbare reaksie en steun ontlok vir die opposisiekandidaat, [[Wiktor Joesjtsjenko]], wat die uitslag bevraagteken het. In die oproerige maande van die rewolusie het kandidaat Joesjtsjenko skielik ernstig siek geword, en verskillende onafhanklike doktersgroepe het bevind hy is met dioksien (TCDD) vegiftig.<ref name="CBS: Yushchenko: Live And Carry On">{{cite news |title=Yushchenko: 'Live And Carry On' |work=CBS News |date=30 January 2005 |url=https://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |access-date=17 April 2020 |archive-date=25 October 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121025143917/http://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |url-status=dead }}</ref><ref name="Ref_j">{{cite web |url=https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |title=Study: Dioxin that poisoned Yushchenko made in lab |work=Kyiv Post |date=5 August 2009 |agency=Associated Press |location=Londen |access-date=29 January 2022 |archive-date=31 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220131165135/https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |url-status=live }}</ref> Joesjtsjenko het Russiese betrokkenheid sterk vermoed.<ref name="Ref_2009c">{{cite news |url=http://www.kyivpost.com/nation/49610 |title=Yushchenko to Russia: Hand over witnesses |newspaper=Kyiv Post |date=28 October 2009 |access-date=11 February 2010}}</ref> Dit alles het eindelik tot die vreedsame [[Oranje Rewolusie]] gelei wat Joesjtsjenko en [[Joelia Timosjenko]] aan die bewind geplaas het, terwyl Janoekowitsj leier van die opposisie geword het.<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-url=https://web.archive.org/web/20080115052653/http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-date=15 January 2008 |title=Ukraine-Independent Ukraine |access-date=14 January 2008 |website=Encyclopædia Britannica (fee required) |url-status=dead}}</ref> In 2008 het die Russiese president Poetin hom uitgespreek teen Oekraïne se moontlike toelating tot Navo.<ref>{{cite news|author-last1=Harding |author-first1=Luke |author-last2=Borger |author-first2=Julian |author-last3=Chrisafis |author-first3=Angelique |date=2 April 2008 |title=Bush-Putin row grows as pact pushes east |work=The Guardian |location=[[Moskou]]; [[Boekarest]]; [[Parys]]|url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=8 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220208091130/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Dawar |author-first=Anil |date=4 April 2008 |title=Putin warns Nato over expansion |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=13 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220213213527/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |url-status=live}}</ref> In 2009 het die [[Roemenië|Roemeense]] ontleder Iulian Chifu en sy medeskrywers die opinie uitgespreek dat Rusland, met betrekking tot Oekraïne, 'n opgedateerde weergawe van die [[Brezjnef-leerstelling]] navolg waarvolgens die soewereiniteit van Oekraïne nie groter kan wees as dié van die [[Warskouverdrag]]slande voor die verval van die Sowjet-invloedsfeer in die laat 1980's en vroeë 1990's nie.<ref name="Chifu">{{cite book|author-last1=Chifu |author-first1=Iulian |title=The Russian Georgian War: A trilateral cognitive institutional approach of the crisis decision-making process |author-last2=Nantoi |author-first2=Oazu |author-last3=Sushko |author-first3=Oleksandr |publisher=Editura Curtea Veche |year=2009 |isbn=978-973-1983-19-6 |location=[[Boekarest]] |page=181 |chapter=Russia–Georgia War of August 2008: Ukrainian Approach |access-date=21 Februarie 2016 |chapter-url=http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20180930233012/http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf|archive-date=30 September 2018 |url-status=live}}</ref> In 2009 het Janoekowitsj aangekondig hy gaan hom in 2010 weer as president verkiesbaar stel. Hy het gewen en is in 2010 beëdig. ===Oekraïense rewolusie en oorlog=== [[Beeld:Euromaidan Kyiv 1-12-13 by Gnatoush 005.jpg|thumb|links|Die Euromaidan-optogte in Desember 2013 in Kijif.]] Ná weke van protesoptogte as deel van die [[Euromaidan]]-beweging (2013-2014) het die pro-Russiese president Janoekowitsj en die leiers van die Oekraïense parlementêre opposisie op 21 Februarie 2014 'n ooreenkoms onderteken vir 'n vroeë verkiesing. Die volgende dag het Janoekowitsj uit Kijif gevlug weens 'n beskuldigingstem wat hom van sy mag as president sou stroop.<ref name="interfax1">{{cite news|date=24 Februarie 2014 |title=Rada removes Yanukovych from office, schedules new elections for May 25 |agency=Interfax-Ukraine |url=http://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html|url-status=live |access-date=15 Februarie 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200210094859/https://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html |archive-date=10 Februarie 2020}}</ref> Leiers van die [[Russies]]sprekende oostelike streke van Oekraïne het hulle lojaliteit teenoor Janoekowitsj bevestig,<ref>{{cite news|author-last1=Polityuk |author-first1=Pavel |author-last2=Robinson |author-first2=Matt |author-last3=Baczynska |author-first3=Gabriela |author-last4=Goettig |author-first4=Marcin |author-last5=Graff |author-first5=Peter |author-last6=Elgood |author-first6=Giles |date=22 Februarie 2014 |title=Ukraine parliament removes Yanukovich, who flees Kiev in "coup" |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |editor-last=Roche |editor-first=Andrew|url=https://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |url-status=live|access-date=18 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160609181723/http://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |archive-date=9 Junie 2016 }}</ref> en dit het gelei tot die pro-Russiese onrus in 2014 in Oekraïne.<ref>{{cite web|author-last=Fisher |author-first=Max |date=3 September 2014 |title=Everything you need to know about the Ukraine crisis |url=https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122003807/https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know|archive-date=22 Januarie 2022 |access-date=24 Januarie 2022 |website=Vox |publisher=Vox Media |language=en}}</ref> Die onrus is gevolg deur die anneksasie van die [[Krim]] deur Rusland in Maart 2014 en die oorlog in die Donbas, wat in April 2014 begin het met die skepping van die Russies gesteunde kwasistate Donetsk- en Loehansk-volksrepubliek.<ref>{{cite news|author-last1=Grytsenko |author-first1=Oksana |author-last2=Vlasova |author-first2=Anastasia |date=12 April 2014 |title=Armed pro-Russian insurgents in Luhansk say they are ready for police raid |work=Kyiv Post |publisher=Businessgroup LLC |location=Luhansk |url=http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|access-date=1 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140412131249/http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|archive-date=12 April 2014}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Ragozin |author-first=Leonid |date=16 Maart 2019 |title=Annexation of Crimea: A masterclass in political manipulation |url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/3/16/annexation-of-crimea-a-masterclass-in-political-manipulation |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200528090201/https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/annexation-crimea-masterclass-political-manipulation-190315174459207.html |archive-date=8 Mei 2020 |access-date=24 Januarie 2022 |website=aljazeera.com |publisher=Al Jazeera |location=[[Riga]] |language=en }}</ref> Op 14 September 2020 het die Oekraïense president [[Wolodimir Zelenski]] Oekraïne se nuwe nasionale sekuriteitstrategie goedgekeur "wat voorsiening maak vir die ontwikkeling van 'n bondgenootskap met Navo met die oog op lidmaatskap van Navo".<ref>{{cite news|date=25 Januarie 2022|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|publisher=Al Jazeera|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|url-status=live|access-date=15 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220215002641/https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|archive-date=15 Februarie 2022|author-last=Duggal|author-first=Hanna}}</ref><ref name="ua-nato-relations">{{cite news|date=11 January 2020 |title=Relations with Ukraine|work=[[Navo]] |publisher=Navo |url=https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=15 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220215011708/https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm |url-status=live}}</ref> Op 24 Maart 2021 het Zelenski 'n verdrag onderteken wat die strategie goedkeur vir "die ontsetting en reïntegrasie van die tydelik besette gebied Krim en stad [[Sewastopol]]".<ref>{{cite news |date=24 Maart 2021 |title=Zelensky enacts strategy for de-occupation and reintegration of Crimea |work=Ukrinform |publisher=Regering van Oekraïne |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=12 Desember 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211212130511/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html |url-status=live}}</ref> In Julie 2021 het Poetin 'n essay gepubliseer met die titel "Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners", waarin hy sy mening herbevestig dat die Russe en Oekraïners "een volk" is.<ref>{{cite web|author-last=Poetin |author-first=Wladimir |author-link=Wladimir Poetin |date=12 Julie 2021|title=Article by Vladimir Putin 'On the Historical Unity of Russians and Ukrainians' |url=http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125053520/http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181|archive-date=25 Januarie 2021 |access-date=1 Februarie 2022 |website=Die Kremlin |publisher=Regering van Rusland }}</ref> Die Amerikaanse historikus Timothy Snyder het Poetin se idees as [[imperialisme]] beskryf.<ref>{{cite web|author-last=Snyder |author-first=Timothy D. |date=18 Januarie 2022 |title=How to think about war in Ukraine |url=https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220119065436/https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |archive-date=19 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2021 |website=Thinking about... (newsletter) |publisher=Substack }}</ref> Die Britse joernalis Edward Lucas het gemeen dit is historiese revisionisme.<ref>{{cite web|author-last=Lucas |author-first=Edward |date=15 September 2020 |title=Why Putin's history essay requires a rewrite |url=https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb|url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125143913/https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Times |publisher=Times Newspapers}}</ref> Ander waarnemers het die Russiese leierskap daarvan beskuldig dat hulle 'n verwronge siening van moderne Oekraïne en sy geskiedenis het.<ref>{{cite web|author-last=Roth |author-first=Andrew |date=7 Desember 2021|title=Putin's Ukraine rhetoric driven by distorted view of neighbour |url=https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211207180813/https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |archive-date=7 Desember 2021|access-date=25 Januarie 2021 |work=The Guardian |publication-place=Moskou}}</ref><ref>{{cite web|last1=Dickinson |first1=Peter |last2=Haring |first2=Melinda |last3=Lubkivsky |first3=Danylo |last4=Motyl |first4=Alexander |last5=Whitmore |first5=Brian |last6=Goncharenko |first6=Oleksiy |last7=Fedchenko |first7=Yevhen |last8=Bonner |first8=Brian |last9=Kuzio |first9=Taras |date=15 Julie 2021 |title=Putin's new Ukraine essay reveals imperial ambitions |url=https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210715191212/https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |archive-date=15 Julie 2021 |access-date=25 Januarie 2021|publisher=Atlantic Council}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Wilson |author-first=Andrew |date=23 Desember 2021 |title=Russia and Ukraine: 'One People' as Putin Claims? |url=https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124130721/https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims/|archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=Royal United Services Institute}}</ref> Rusland het gesê moontlike lidmaatskap van Oekraïne van Navo en die uitbreiding van Navo in die algemeen bedreig sy nasionale sekuriteit.<ref>{{cite news|author-last=Taylor |author-first=Paul |date=23 November 2021 |title=Ukraine: NATO's original sin |work=Politico |publisher=Axel Springer SE |url=https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |access-date=1 Februarie 2022 |archive-date=29 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220129135805/https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Guyer |author-first=Jonathan |date=27 Januarie 2022 |title=How America's NATO expansion obsession plays into the Ukraine crisis |work=Vox |publisher=Vox Media |url=https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion|access-date=20 Februarie 2022 |archive-date=18 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218060139/https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion |url-status=live}}</ref> Op sy beurt het Oekraïne en ander Europese lande wat aan Rusland grens, Poetin daarvan beskuldig dat hy Russiese [[irredentisme]] probeer beoefen en van aggressiewe militaristiese beleide.<ref>{{cite web|author=Agencies |date=13 September 2014 |title=Putin wants to destroy Ukraine and restore Soviet Union, says Yatseniuk |url=https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125154846/https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Bullough |author-first=Oliver |date=28 Maart 2014 |title=Vladimir Putin: The rebuilding of 'Soviet' Russia |url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124104112/https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=BBC }}</ref><ref>{{cite web|author-last=Rubin |author-first=Trudy |date=11 Januarie 2022 |title=Putin wants to reestablish the Russian empire. Can NATO stop him without war? |url=https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125155257/https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Philadelphia Inquirer |publisher=Interstate General Media}}</ref> ==Aanvang== [[Beeld:2nd Battalion, 503rd Infantry Regiment, 173rd Airborne Brigade depart Aviano Air Base, Italy, Feb. 24, 2022.jpg|thumb|220px|Amerikaanse valskermsoldate vertrek uit Italië na [[Letland]], 24 Februarie 2022. Duisende Amerikaanse troepe is in Oos-Europa ontplooi tydens die Russiese versterkings.<ref>{{cite news|url=https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |archive-date=26 February 2022 |work=Stars and Stripes |title=173rd Airborne Brigade battalion heads to Latvia as Ukraine comes under Russian attack |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022}}</ref>]] ===Russiese militêre versterkings=== Die konflik het begin met 'n groot militêre opbou, aanvanklik van Maart tot April 2021 en daarna weer van Oktober 2021 tot Februarie 2022. Tydens laasgenoemde het Rusland eise aan die VSA en Navo gestel dat Oekraïne nie by Navo aansluit nie, sowel as dat Navo-soldate en militêre uitrusting in [[Oos-Europa]] verminder word.<ref>{{cite news|author-last1=Tétrault-Farber |author-first1=Gabrielle |author-last2=Balmforth |author-first2=Tom |date=17 Desember 2021 |title=Russia demands NATO roll back from East Europe and stay out of Ukraine |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220222081106/https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |url-status=live}}</ref> Rusland het gedreig met 'n niegespesifiseerde militêre reaksie as Navo 'n "agressiewe toon" bly handhaaf.<ref>{{cite news|author-last=MacKinnon |author-first=Mark |date=21 Desember 2021 |title=Putin warns of unspecified military response if U.S. and NATO continue 'aggressive line' |language=en-CA |work=The Globe and Mail |url=https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=15 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220115165246/https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |url-status=live}}</ref> ===Russiese ontkenning van invalsplan=== Ondanks die Russiese militêre opbou het Russiese amptenare maande lank ontken dat Rusland enige plan het om Oekraïne binne te val.<ref name="Deny">{{cite news |author-last1=Kiely |author-first1=Eugene |author-last2=Farley |author-first2=Robert |title=Russian Rhetoric Ahead of Attack Against Ukraine: Deny, Deflect, Mislead |url=https://www.factcheck.org/2022/02/russian-rhetoric-ahead-of-attack-against-ukraine-deny-deflect-mislead/ |access-date=26 February 2022 |work=FactCheck.org |date=24 February 2022}}</ref><ref name="denials">{{cite news |author-last1=Taylor |author-first1=Adam |title=Russia's attack on Ukraine came after months of denials it would attack |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |access-date=26 February 2022 |newspaper=The Washington Post |date=24 February 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220224205233/https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |archive-date=24 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref> Op 12 November 2021 het Dmitri Peskof, Poetin se woordvoerder, aan verslaggewers gesê "Rusland bedreig niemand. Die beweging van troepe op ons gebied behoort niemand rede tot kommer te gee nie."<ref name="Deny"/><ref name="denials"/> Op 28 November 2021 het Peskof gesê "Rusland het nooit enige plan gehad om enigiemand aan te val nie, dit het nie nou planne nie en sal nooit sulke planne hê nie ... Rusland is 'n vreedsame land, wat goeie betrekkinge met sy buurlande wil handhaaf."<ref name="Deny"/> Op 12 Desember 2021 het hy gesê spanning jeens Oekraïne "word geskep om Rusland verder te demoniseer en hom as 'n moontlike aggressor uit te beeld".<ref name=Deny/> Op 19 Januarie 2022 het die Russiese onderminister van buitelandse sake gesê "Rusland wil nie enige aksie van 'n aggressiewe aard hê of daaraan deelneem nie. Ons sal nie wat ook al in Oekraïne aanval, inval, binnedring of begin nie."<ref name="Deny"/> Op 12 Februarie 2022 het die Kremlin se raadgewer oor buitelandse sake besprekings oor die "sogenaamde beplande Russiese inval" as "histerie" beskryf.<ref name="Deny"/><ref name=denials/> ===Russiese aantygings=== [[Beeld:Vladimir Putin and Sergey Shoigu - Saint-Petersburg 2017-07-30 (1).jpg|thumb|220px|links|Poetin en sy vertroueling van baie jare, die minister van verdediging, [[Sergei Sjoigoe]].<ref>{{cite news |title=Ukraine conflict: Who's in Putin's inner circle and running the war? |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60573261 |work=BBC News |date=2 March 2022 |access-date=4 March 2022}}</ref>]] Op 9 Desember 2021 het president Poetin gepraat van diskriminasie teen Russiessprekendes buite Rusland en gesê: "Ek moet sê, [[Russofobie]] is die eerste tree tot [[volksmoord]]. Ek en jy weet wat in die Donbas gebeur. Dit lyk beslis baie soos volksmoord."<ref>{{cite news |title=Putin Says Conflict in Eastern Ukraine 'Looks Like Genocide' |url=https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |work=AFP |publisher=The Moscow Times |date=10 Desember 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=21 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221082440/https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news|title=Путин заявил о геноциде на Донбассе |trans-title=Putin announced the genocide in the Donbass |url=https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |work=Rossiyskaya Gazeta |date=9 Desember 2021 |language=ru |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222212644/https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |url-status=live}}</ref> Rusland het ook die Oekraïense taalwet veroordeel.<ref>{{cite news |title=New law stokes Ukraine language tensions |url=https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |work=France 24 |date=1 April 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032739/https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |url-status=live }}</ref> Op 15 Februarie 2022 het Poetin aan die pers gesê: "Wat in die Donbas gebeur, is beslis volksmoord."<ref name="france24genocide">{{cite news|title=US accuses Moscow of creating Ukraine invasion pretext with 'genocide' claims |url=https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims |work=AFP |publisher=France 24 |date=15 Februarie 2021|access-date=23 Februarie 2022|archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224034042/https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims|url-status=live}}</ref> Nuusmedia het daarop gewys dat die Oekraïense president Zelenski self 'n Russiessprekende is, ondanks Poetin se aantygings van 'n volksmoord op Russiessprekendes.<ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |title=Russians accuse Ukrainians of genocide as they pave way for potential invasion |newspaper=The Daily Telegraph |date=19 Februarie 2022 |author-last1=Vasilyeva |author-first1=Nataliya |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223103730/https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |url-status=live}}</ref> Rusland se aantygings van volksmoord is wyd as vals verwerp.<ref>{{cite news |title=Ukraine crisis: Vladimir Putin address fact-checked |url=https://www.bbc.co.uk/news/60477712 |access-date=24 Februarie 2022 |work=BBC News |date=22 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223162137/http://www.bbc.co.uk/news/60477712 |url-status=live }}</ref> Verskeie internasionale organisasies, insluitende die [[VN]] se hoëkommissaris vir menseregte en die [[Raad van Europa]], kon geen bewyse vir die Russiese bewerings vind nie.<ref>{{cite web|date=15 Junie 2014 |title=Report on the human rights situation in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|publisher=OHCHR|access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=14 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214151822/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|year=2021 |title=Civic Space and Fundamental Freedoms in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |publisher=OHCHR |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=9 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211209154320/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Daily and spot reports from the Special Monitoring Mission to Ukraine |url=https://www.osce.org/ukraine-smm/reports |publisher=OSCE |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222080943/https://www.osce.org/ukraine-smm/reports|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|date=2 April 2014 |title=Ad hoc Report on the situation of national minorities in Ukraine adopted on 1 April 2014 |url=https://rm.coe.int/16800c5d6f|archive-url=https://web.archive.org/web/20220204183556/https://rm.coe.int/16800c5d6f |archive-date=4 Februarie 2022 |publisher=Raad van Europa}}</ref> Die Europese Kommissie het dit as Russiese waninligting afgemaak.<ref>{{cite press release|date=24 Januarie 2022 |title=Disinformation About the Current Russia-Ukraine Conflict – Seven Myths Debunked |url=https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |access-date=22 Februarie 2022 |website=Directorate-General for European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218045942/https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live |language=en}}</ref> Die Amerikaanse ambassade in Oekraïne het dit as "laakbare onwaarheid" beskryf,<ref>{{cite news|title=United States: Russia's claim of 'genocide in Ukraine' is reprehensible falsehood |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |work=Ukrinform |date=17 Februarie 2022 |access-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218120707/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live}}</ref> terwyl die woordvoerder Ned Price van die Amerikaanse departement van buitelandse sake gesê het Moskou maak sulke bewerings as 'n verskoning om Oekraïne in te val.<ref name="france24genocide" /> In 'n nasionalistiese toespraak op 21 Februarie het Poetin ook beweer die "Oekraïense gemeenskap" het "[[Neo-Nazisme|neonazisties]]" geword, sonder om bewyse te lewer, en gesê Rusland se doel is "om Oekraïne te denazifiseer".<ref>{{cite news |author-last1=Fisher |author-first1=Max |date=23 Februarie 2022 |title=Word by Word and Between the Lines: A Close Look at Putin’s Speech |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220223115611/https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |archive-date=23 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Seddon |first1=Max |title=Putin justifies war in menacing speech as Zelensky appeals for peace |url=https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |access-date=24 Februarie 2022 |work=Financial Times |date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112202/https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |url-status=live }}</ref> President Zelenski is egter [[Jood]]s en drie lede van sy familie het in die [[Holocaust]] gesterf.<ref name=":02">{{cite news|author-last1=Abbruzzese |author-first1=Jason |date=24 Februarie 2022 |title=Putin says he is fighting a resurgence of Nazism. That's not true. |work=NBC News |url=https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |url-status=live |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112830/https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |archive-date=24 Februarie 2022}}</ref> ===Uitbreiding van gevegte (tot 23 Februarie)=== [[Beeld:Обращение Президента Российской Федерации 2022-02-21.webm|thumb|thumbtime=00:03|Poetin kondig die inval aan.<br/><small>(Engelse onderskrifte beskikbaar)</small>]] Gevegte in die Donbas het aansienlik toegeneem sedert 17 Februarie 2022. Op 21 Februarie, ná die erkenning van die Donetsk- en Loehansk-republieke, het Poetin gelas dat Russiese troepe na die Donbas gestuur word in wat hy 'n "vredehandhawingsending" genoem het.<ref name="ru-troops-donbas">{{cite news|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into separatist-held parts of Ukraine |publisher=CNN |url=https://cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102720/https://www.cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |url-status=live}}</ref> Rusland het gesê vyf Oekraïense saboteurs wat die grens na Rusland oorgesteek het, is vermoor. Dit is verwerp deur die Oekraïense minister van buitelandse sake, Dmitro Koeleba.<ref>{{cite news|title=Russia claims to kill 5 Ukrainian 'saboteurs' who crossed border |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |access-date=24 February 2022 |archive-date=21 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221232442/https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |url-status=live}}</ref> Later het verskeie nuusmedia berig Russiese magte gaan die Donbas binne.<ref name="guard-troops-donbas">{{cite web|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into eastern Ukraine on 'peacekeeping duties' |website=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223175613/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last= |first= |date=22 February 2022 |title=Chilling social media footage emerges of convoys of Russian military equipment entering Donbas in Ukraine |url=https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |access-date= |website=Sky News |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032732/https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |url-status=live}}</ref> Die ingryping is deur die VN se [[Veiligheidsraad]] veroordeel en Rusland het geen steun gekry nie.<ref>{{cite web|title=Putin gets no support from UN Security Council over Ukraine |url=https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223172555/https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |archive-date=23 February 2022 |access-date=24 February 2022 |publisher=ABC News |language=en}}</ref> Op 22 Februarie het die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], gesê dit was "die begin van 'n Russiese inval in Oekraïne". Volgens Navo se sekretaris-generaal, [[Jens Stoltenberg]], en die [[Kanada|Kanadese]] eerste minister, [[Justin Trudeau]], het "verdere indringing" plaasgevind. Die Oekraïense minister van buitelandse sake, Koeleba, het verklaar: "Daar is nie iets soos 'n klein, middelmatige of groot inval nie. 'n Inval is 'n inval." Op 23 Februarie het Rusland sy ambassade in Kijif begin ontruim en die [[Vlag van Rusland|Russiese vlag]] van die gebou verwyder.<ref>{{cite news|title=Russia evacuates embassy in Ukraine as crisis escalates |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |date=23 February 2022 |access-date=23 February 2022 |author-first=Dasha |author-last=Litvinova |work=Associated Press |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102040/https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |url-status=live}}</ref> Die webtuistes van die Oekraïense parlement en regering, sowel as bankwebtuistes, is deur kuberaanvalle lamgelê.<ref>{{cite news |title=Ukraine hit by more cyberattacks, destructive malware |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |access-date=24 February 2022 |work=Associated Press |date=23 February 2022 |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064547/https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |url-status=live }}</ref> Nog 'n vergadering van die VN se Veiligheidsraad is op 23-24 Februarie belê. Rusland het Oekraïne binnegeval tydens 'n noodvergadering van die raad om die krisis af te weer.<ref name=":0">{{cite web|date=23 February 2022 |title='It's too late': Russian move roils UN meeting on Ukraine |url=https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224021804/https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=AP News |language=en}}</ref> Die inval het plaasgevind terwyl Rusland die presidentskap van die Veiligheidsraad vir Februarie 2022 beklee het; die land het 'n vetomag as een van die vyf permanente lede.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{cite web|title=U.S. Says Russia Will Face U.N. Security Council Resolution |url=https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064610/https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=Wall Street Journal |language=en}}</ref> ==Inval== [[Lêer:Последствия удара ракеты по Голосеевскому району Киева (6).jpg|duimnael|regs|220px|'n Struktuur in [[Kijif]] wat deur 'n missielaanval vernietig is.]] Op 24 Februarie, net voor 06:00 Moskoutyd (UTC+3), het Poetin aangekondig hy het besluit om 'n "spesiale militêre operasie" in Oos-Oekraïne te loods.<ref name="tassputspeech24" /><ref name="Meduza_Putin_announces_invasion">{{cite news |title=Putin announces formal start of Russia's invasion in eastern Ukraine |date=24 February 2022 |newspaper=Meduza |url=https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |access-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224033732/https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |archive-date=24 February 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|title=Russian President Vladimir Putin announces military assault against Ukraine in surprise speech |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|access-date=24 February 2022 |website=MSN |language=en-US |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064559/https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|url-status=live}}</ref> In sy toespraak het Poetin gesê daar is geen planne om Oekraïense gebied te beset nie en beweer hy ondersteun die reg van die volke van Oekraïne op selfbeskikking.<ref name="tassputspeech24">{{cite news|date=24 February 2022 |title=Путин принял решение о проведении операции по денацификации и демилитаризации Украины |language=ru |trans-title=Putin decided to conduct an operation to de-Nazify and demilitarise Ukraine |work=TASS |url=https://tass.ru/politika/13825671 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224045055/https://tass.ru/politika/13825671 |url-status=live}}</ref> Hy het ook gesê Rusland beoog die "demilitarisasie en denazifisering" van Oekraïne – CNN en NBC het dié bewerings as "sonder gronde" en "vals" beskryf.<ref>{{cite news|author-last=Chernova |author-first=Anna |date=24 February 2022 |title=Kremlin spokesperson echoes Putin's baseless claims on invasion objectives |work=CNN |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_542ef6fc653f4404d483a5156ecc23e6 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224132757/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/index.html |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Tim |author-last2=Lister |author-first3=Ivana |author-last3=Kottasová |author-first4=Laura |author-last4=Smith-Spark |date=24 February 2022 |title=Ukraine vows defiance as Russia launches major invasion |url=https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |access-date=24 February 2022 |website=CNN |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224145336/https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news|first1=David K.|last1=Li|first2=Jonathan|last2=Allen|first3=Corky|last3=Siemaszko|title=Putin using false 'Nazi' narrative to justify Russia's attack on Ukraine, experts say|url=https://www.nbcnews.com/news/world/putin-claims-denazification-justify-russias-attack-ukraine-experts-say-rcna17537|access-date=2022-02-25|website=NBC News|date=24 February 2022|language=en}}</ref> Dit is ook deur die Amerikaanse Holocaust-herdenkingsmuseum veroordeel.<ref>{{cite news|url=https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|title=Holocaust Museum Criticizes Putin's Saying Ukraine Needs to Be 'Denazified'|date=February 24, 2022|agency=Newsweek|access-date=25 February 2022|archive-date=25 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025159/https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|url-status=live}}</ref> Poetin het die lede van die [[Oekraïense Gewapende Magte|Oekraïense magte]] gevra om hulle wapens neer te lê en terug te keer huis toe.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60503037|title=Ukraine conflict: Russia announces special military operation in Donbas |website=BBC News |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.bbc.com/news/world-europe-60503037 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549 |title=Russia's Putin Announces Military Operation in Ukraine |website=The Moscow Times |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549|url-status=live}}</ref><ref name="krputspeech24">{{Cite news |date=24 February 2022 |title=Обращение Президента Российской Федерации |language=ru |work=Kremlin.ru |url=http://kremlin.ru/events/president/news/67843 |access-date=24 February 2022 |archive-date= |archive-url= |url-status=live}}</ref> Kort voor 07:00 (UTC+2) op die 24ste het Zelenski krygswet in Oekraïne afgekondig.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |title=Russia-Ukraine crisis live news: Putin has launched 'full-scale invasion', says Ukrainian foreign minister – latest updates &#124; World news |work=[[The Guardian]] |date=16 July 2018 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224054309/https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |url-status=live }}</ref> Later het hy die Oekraïense weermag opdrag gegee om die invallers "maksimum verliese toe te dien".<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |title=Зеленский отдал приказ ВСУ наносить максимальные потери оккупантам |language=ru |trans-title=Zelensky ordered the Armed Forces of Ukraine to inflict maximum losses on the invaders |website=Unian |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224082802/https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |url-status=live }}</ref> Zelenski het ook aangekondig dat diplomatieke betrekkinge met Rusland onmiddellik opgehef word.<ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824153 |title=Украина разорвала дипломатические отношения с Россией |website=Interfax |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224095330/https://www.interfax.ru/world/824153 |url-status=live}}</ref> Later dié dag het hy 'n algemene mobilisasie aangekondig.<ref>{{cite news |title=Ukrainian president signs decree on general mobilisation of population -Interfax |url=https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |access-date=25 February 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022 |language=en |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025205/https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Om 10:00 (UTC+2) het die Oekraïense presidensiële administrasie aangekondig Russiese troepe het Oekraïne uit die noorde binnegeval (tot 5&nbsp;km diep). Russiese troepe was bedrywig in [[Charkif-oblast]] en [[Tsjernihif-oblast]], naby [[Soemi]].<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |title=Войска России на севере Украины продвинулись вглубь до пяти километров – Арестович |language= |website= |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224091205/https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |url-status=live }}</ref> Om 10:30 (UTC+2) het die Oekraïense departement van verdediging aangekondig Russiese troepe in Tsjernihif-oblast is gekeer, 'n groot geveg was naby Charkif aan die gang, en [[Marioepol]] en Sjtsjastja is ten volle teruggewen.<ref name=mil.2402.1030>{{cite web |author= |url=https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |title=General Staff of the Armed Forces of Ukraine: Operative information as of 10.30 |language= |website=mil.gov.ua |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224103548/https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |url-status=live }}</ref> ===Noordelike front=== [[Beeld:Russian bombardment of telecommunications antennas in Kiev.jpg|thumb|220px|Russe val telekommunikasietorings in Kijif aan.]] Die poging om Kijif oor te neem het ingesluit 'n aanval uit die suide van Belarus af aan die westeroewer van die [[Dnjepr|Dniprorivier]], skynbaar met die doel om Kijif uit die weste te omsingel. Dit word gesteun deur twee aparte spille van aanvalle vanuit Rusland aan die oosteroewer van die Dnipro: in die weste by Tsjernihif en in die ooste by Soemi. Met die oostelike spil van aanvalle is blykbaar probeer om Kijif uit die noordooste en ooste te omsingel.<ref name="ISW 4MAR">{{cite web |title=Russian Offensive Campaign Assessment, March 4 |url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-4 |website=Institute for the Study of War |access-date=5 March 2022 |date=4 March 2022}}</ref> In die [[Slag van Tsjernobil (2022)|Slag van Tsjornobil]] het die Russe beheer oorgeneem van die spookdorpe [[Tsjornobil]] en [[Pripjat]];<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Ukraine loses control of Chernobyl nuclear site, amid battles in Kyiv outskirts |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225030412/https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |url-status=live}}</ref> maar hulle vooruitgang is in die wiele gery deur sterk weerstand deur Oekraïne.<ref>{{cite web |url=https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Gazeta |language=uk|title=Українські військові під Києвом зупинили колону російських танків |trans-title=The Ukrainian military stopped a column of Russian tanks near Kyiv |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100628/https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |url-status=live }}</ref> [[Beeld:Battle of Hostomel, 04.03.2022, Skirmish Aftermath.jpg|thumb|links|220px|Ná gevegte in Hostomel, 4 Maart.]] Ná 'n deurbraak by Tsjornobil is die Russe teruggehou deur die Slag van Iwankif, 'n noordelike voorstad van Kijif. Russiese lugmagte het probeer om twee vliegvelde om Kijif oor te neem.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Battle Underway for Airbase on Kyiv Outskirts |work=The Moscow Times |agency=AFP |url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225043724/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |title=Окупанти намагаються висадити десант у Василькові, йдуть бої |url=https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226004532/https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |agency=Ukrinform |language=uk}}</ref> Daar was in dié eerste dae blykbaar 'n poging van Rusland om Kijif vinnig te beset met 'n infiltrasie deur die Spetsnaz (Spesiale Magte), ondersteun deur lugoperasies en 'n vinnige gemeganiseerde aanval uit die noorde, maar dit het nie geslaag nie.<ref>{{cite web |last1=Roblin |first1=Sebastien |title=At Vasylkiv, Ukrainians Repel Russia's Paratroopers and Commandos in Frantic Night Battle |url=https://www.19fortyfive.com/2022/02/at-vasylkiv-ukrainians-repel-russias-paratroopers-and-commandos-in-frantic-night-battle/ |website=19FortyFive |access-date=5 March 2022 |date=27 February 2022}}</ref> Teen vroeg in Maart was die Russiese opmars aan die westekant van die Dnipro beperk en is die Russe deur die Oekraïense verdediging gestuit.<ref name="ISW 4MAR"/> Teen 5 Maart het 'n groot Russiese konvooi, van na berig word 64&nbsp;km lank, min vordering in die rigting van Kijif gemaak;<ref>{{cite news |last=Stern |first=David L. |date=5 March 2022 |title=After temporary cease-fires break down, Putin threatens Ukraine’s government |language=en-US |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/03/05/ukraine-military-battlefield-kyiv-mariupol/ |access-date=6 March 2022 |issn=0190-8286}}</ref> die Londengebaseerde dinkskrum Royal United Services Institute (RUSI) beskou die Russiese optrede uit die noorde en ooste as "vertraag".<ref name="rusi">DW News [https://www.youtube.com/watch?v=f1po2OdNnIc (6 Maart 2022) How is the war in Ukraine going for Russia?] Russia's force is 95% committed, leaving a 5% reserve.</ref> Vordering aan die Tsjernihif-spil het in 'n groot mate tot stilstand gekom toe die beleg van Tsjernihif begin. Rusland het die grootste vordering gemaak aan die Soemi-spil in die ooste. Die Russe het die Slag van [[Konotop]] gewen, terwyl die [[Slag van Soemi]] steeds aan die gang was. Russiese magte, wat van Soemi af met snelweë oor plat, swak verdedigde grondgebied beweeg het, het Browari, 'n oostelike voorstad van Kijif, bereik.<ref name="ISW 4MAR"/> Russiese magte het ook van die noordweste van Kijif gevorder en Boetsja, Hostomel en Worzel teen 5 Maart verower.<ref>{{cite news|url=https://edition.cnn.com/2022/03/06/europe/ukraine-russia-invasion-sunday-intl-hnk/index.html|title='A family died... in front of my eyes': Civilians killed as Russian military strike hits evacuation route in Kyiv suburb|first1=Tim|last1=Lister|first2=Josh|last2=Pennington|first3=Luke|last3=McGee|first4=Radina|last4=Gigova|website=CNN|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3422872-bucha-vorzel-hostomel-under-enemys-control-situation-remains-critical.html|title=Bucha, Vorzel, Hostomel under enemy's control, situation remains critical|website=Ukrinform|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref> Die posisie in Irpin was teen 9 Maart nog onseker.<ref>{{cite news |title="Irpin can't be bought, Irpin fights": Mayor refuses Russian demand to surrender |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-08-22/h_e09d49888fcb2a07b8f1a95d6f2b0faa |access-date=8 March 2022 |agency=CNN |date=8 March 2022 |language=en}}</ref> Op 25 Maart het die Oekraïense teenoffensief in Kijif daartoe gelei dat verskeie dorpe, insluitend Makariv<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60847188 |title=Ukraine war: Ukrainian fightback gains ground west of Kyiv |work=BBC News |date=23 Maart 2022 |access-date=29 March 2022}}</ref> oos en wes van Kijif herower is.<ref name="Guardian220325">{{cite news |first1=Joanna |last1=Walters |first2=Jem |last2=Bartholomew |first3=Martin |last3=Belam |first4=Samantha |last4=Lock |date=25 Maart 2022 |title=Russia-Ukraine war latest: Ukraine takes back towns east of Kyiv; hopes of Mariupol humanitarian corridor grow – live |work=[[The Guardian]] |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/25/ukraine-war-latest-news-sanctions-a-little-late-zelenskiy-tells-european-council-biden-to-visit-poland-live |access-date=25 Maart 2022 |issn=0261-3077}}</ref> As deel van 'n algemene terugtog van Russiese magte noord van Kijif, sowel as aanvalle op Russiese formasies deur die Oekraïense weermag, het Russiese troepe in die [[Boetsja]]-gebied teen die einde van Maart noord teruggetrek. Oekraïense magte het die stad op 1 April binnegegaan.<ref>{{cite web |last=Rudenko |first=Olga |date=2 April 2022 |title=Hundreds of murdered civilians discovered as Russians withdraw from towns near Kyiv (GRAPHIC IMAGES) |url=https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |access-date=3 April 2022 |website=The Kyiv Independent |archive-date=3 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220403022637/https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |url-status=live}}</ref> Oekraïne het beweer dat hulle die hele streek rondom Kijif, insluitend Irpin, Boetsja en Hostomel, teen 2 April herower, met bewyse van [[Slagting van Boetja|oorlogsmisdade wat in Boetsja]] ontbloot is.<ref>{{cite web |title=Ukraine war latest: Ukraine says it has retaken entire Kyiv region |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60949706 |access-date=2 April 2022 |website=BBC News}}</ref> Op 6 April het NAVO se sekretaris-generaal [[Jens Stoltenberg]] gesê dat die Russiese "terugtrekking, hervoorsiening en herontplooiing" van hul troepe uit die Kijif-gebied geïnterpreteer moet word as 'n uitbreiding van Poetin se planne vir sy militêre optrede teen die Oekraïne, deur sy magte te herontplooi en te konsentreer op Oos-Oekraïne en [[Marioepol]] binne die volgende twee weke, as 'n voorloper van die verdere uitbreiding van Poetin se optrede teen die res van Oekraïne.<ref>{{cite news |url=https://news.yahoo.com/nato-chief-says-putin-still-144125043.html |title=NATO chief says Putin still wants to control all of Ukraine, despite repositioning forces to the eastern Donbas region |first1=Jake |last1=Epstein |first2=John |last2=Haltiwanger |date=6 April 2022 |access-date=7 April 2022}}</ref> ===Oostelike front=== [[Beeld:Russian bombardment on the outskirts of Kharkiv.jpg|thumb|220px|'n Russiese bombardement aan die buitewyke van Charkif, 1 Maart.]] In die noordooste het Russiese troepe Charkif en Soemi probeer binneval. Albei is sowat 35&nbsp;km van die Russiese grens af.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Kharkiv's Resistance to Russia's War Has Already Begun |url=https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225044904/https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |archive-date=25 February 2022 }}</ref><ref>{{cite web |title=Росія атакувала українські міста: де відбулися бої |trans-title=Russia attacked Ukrainian cities: where the fighting took place |url=https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |access-date=27 February 2022 |website=24 Канал |language=uk |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025620/https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |url-status=live }}</ref> Volgens die Oekraïense weermag het hul die Slag van [[Konotop]] op 25 Februarie verloor.<ref name="pol25feb">{{cite news |last=Ward |first=Alexander |title='Almost not possible' for Ukraine to win without West's help, Ukraine official says |work=Politico |url=https://politi.co/3LWSyC5 |access-date=26 February 2022 |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226175146/https://www.politico.com/newsletters/national-security-daily/2022/02/25/almost-not-possible-for-ukraine-to-win-00011969 |url-status=live }}</ref> In die Slag van Charkif het Russiese tenks sterk weerstand ondervind. Op 28 Februarie het verskeie missiele die stad getref en dit het 'n aantal lewens geëis. Die slag is deur die Oekraïense presidensiële raadgewer beskryf as die "[[Slag van Stalingrad|Stalingrad]] van die 21ste eeu".<ref>{{Cite web |date=2 March 2022 |title=Russia-Ukraine War: What to know on Day 7 of Russian assault |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302184211/https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=AP News}}</ref> In die Slag van Soemi het intense stedelike oorlogvoering plaasgevind.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Ukrainian soldiers clash with Russians in a fierce fight near Sumy, a regional capital located near the border with Russia. |url=https://kyivindependent.com/uncategorized/ukrainian-soldiers-clash-with-russians-in-a-fierce-fight-near-sumy-a-regional-capital-located-near-the-border-with-russia/ |access-date=25 February 2022 |work=The Kyiv Independent}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1496879377749098496 |user=JulianRoepcke |title=#Breaking #NewsMap The Putin regime army captured the city of #Sumy (264.000 inhabitants) in N-E #Ukraine. There seems to be no fighting and Russia tanks control the center. #PutinAtWar |date=24 February 2022 |access-date=28 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225094626/https://twitter.com/julianroepcke/status/1496879377749098496 |archive-date=25 February 2022 |url-status=live |last=Röpcke |first=Julian}}</ref> Op die oggend van 25 Februarie het Russiese magte van die Donetsk-gebied in die ooste na Marioepol beweeg en Oekraïense magte naby die dorp Pawlopil teengekom, waar hulle verslaan is.<ref>{{cite web |title=Fierce battles raging in all directions near Mariupol – mayor |url=https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226011040/https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref> Die Russiese vloot het na berig word die aand van 25 Februarie 'n aanval op die kuslyn van die [[See van Azof]] geloods, 70&nbsp;km wes van Marioepol.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title="Amphibious assault" underway west of Mariupol on the Sea of Azov, senior US defense official says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220827/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=CNN}}</ref><ref>{{cite web |title=Russian Navy Carries Out Amphibious Assault Near Mariupol |url=https://maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220846/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Maritime Executive}}</ref> Op 1 Maart het Denis Pusjilin, hoof van die Volksrepubliek Donetsk, aangekondig die republiek se magte het die nabygeleë stad Wolnowacha feitlik heeltemal omsingel en hulle sou binnekort dieselfde met Marioepol doen.<ref>{{cite web |date=1 March 2022 |title=Russian-backed separatist leader expects his forces to surround Mariupol on Tuesday |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-01-22/h_0e3d20b474aa007bb1e4acc0d0fba984 |access-date=1 March 2022 |website=CNN}}</ref> Op 2 Maart is Russiese soldate weggekeer van Sjewjerodonetsk tydens die Slag van Sjewjerodonetsk.<ref>{{Cite web |title=Новини України: Російське вторгнення: поточна ситуація на Луганщині |url=https://galinfo.com.ua/news/rosiyske_vtorgnennya_potochna_sytuatsiya_na_luganshchyni_381541.html |access-date=3 March 2022 |website=Гал-інфо}}</ref> ===Suidelike front=== [[Beeld:Destruction of Russian tanks by Ukrainian troops in Mariupol (4).jpg|duimnael|220px|'n Vernietigde Russiese tenk naby Marioepol, 7 Maart.]] Op 24 Februarie het Russiese troepe beheer geneem van die Noord-Krimkanaal, waarna die Krim se watertoevoer herstel is. Dit was sedert 2014 afgesny.<ref name=":5">{{cite news |title=Russian forces unblock water flow for canal to annexed Crimea, Moscow says |url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |archive-date=1 March 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022}}</ref> Die beleg van Marioepol het ook begin toe die gevegte ooswaarts na dié stad verskuif het. Die front is toe met die Donbas verbind.<ref name="unianberdyansk">{{cite news|title=Российская военная техника заняла территорию бывшего аэропорта "Бердянск" – горсовет |trans-title=Russian military equipment occupied the territory of the former airport "Berdyansk" – city council |url=https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |access-date=26 February 2022 |agency=Unian |language=ru |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226195413/https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |url-status=live }}</ref> Op 1 Maart het Russiese magte begin voorberei om hulle aanval op Melitopol en ander stede te hervat. Daarmee het die Slag van Melitopol begin.<ref>{{cite web |first=Anastasia |last=Zadorozhnaya |date=1 March 2022 |title=Войска оккупанта готовят наступление на Мелитополь |trans-title=Invader's troops are preparing an attack on Melitopol |url=https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054411/https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |work=RIA Melitopol |language=ru}}</ref> Iwan Fedorof, die burgemeester, het later gesê die Russe het die stad beset.<ref>{{cite web |first=Marina |last=Korobova |date=1 March 2022 |title="Мелитополь не сдался, Мелитополь – временно оккупирован" – городской голова о ситуации на 1 марта |trans-title="Melitopol did not surrender, Melitopol is temporarily occupied" – the mayor on the situation on March 1 |url=https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054418/https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=Mestnyye Vesti |language=ru}}</ref> Ander Russiese magte het op 26 Februarie van die Krim af noordwaarts beweeg en 'n eenheid het die Zaporizjzja-kernaanleg genader.<ref>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Ukraine official says Russian troops approaching Zaporizhzhia nuclear plant |work=National Post |url=https://nationalpost.com/pmn/news-pmn/ukraine-official-says-russian-troops-approaching-zaporizhzhia-nuclear-plant |access-date=28 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |date=28 February 2022 |title=The Russians paused the invasion, but aren't losing |url=https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220228023541/https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |archive-date=28 February 2022 |access-date=28 February 2022 |website=Australian Financial Review}}</ref> Op 28 Februarie het hulle die beleg van Enerhodar begin in 'n poging om beheer van die kernaanleg oor te neem.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title=Ukraine nuclear plant on fire after Russia shelling |newspaper=News.com.au — Australia's Leading News Site |url=https://www.news.com.au/breaking-news/ukraine-pounded-and-exodus-mounts-as-russia-seizes-key-city/news-story/4c2bd269029008ba09ab2cab3a5a32b7 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Brand het tydens die geweergevegte uitgebreek.<ref>{{cite web |date=3 March 2022 |title=Russian forces attacking Zaporizhzhia nuclear power plant in Ukraine, per multiple reports |url=https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |access-date=4 March 2022 |website=Business Insider Australia |archive-date= 4 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220304042146/https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |url-status=dead }}</ref> Volgens die Internasionale Atoomenergieagentskap is noodsaaklike toerusting nie beskadig nie.<ref>{{cite news |date=3 March 2022 |title=Russian forces strike Ukraine from multiple fronts, including at power plant |work=ABC News |url=https://www.abc.net.au/news/2022-03-04/latest-on-where-fighting-is-happening-in-ukraine/100881052 |access-date=4 March 2022}}</ref> Teen 4 Maart is die Zaporizjzja-kernaanleg deur Russiese magte beset. Hoewel brande steeds aangemeld is, was daar geen bestralingslekkasie nie.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title= Russian troops take Zaporizhzhia nuclear plant |work=ABC News |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-nuclear-plant-invasion-advances-83245801 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Derde spil van aanvalle, uit die Krim, het noordweswaarts beweeg waar Russiese magte brûe oor die Dnipro oorgeneem het.<ref>{{cite news|title=Ukraine loses control over crossing to Kherson |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |access-date=25 February 2022 |agency=Ukrinform |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225155031/https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |url-status=live}}</ref> Op 2 Maart het Russiese troepe die Slag van Cherson gewen. Dit was die eerste groot stad wat in die aanval beset is.<ref name="falls">{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Pérez-Peña |first2=Richard |date=2 March 2022 |title=First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |access-date=3 March 2022 |issn=0362-4331 |archive-date=3 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |url-status=live }}</ref> Russiese troepe het toe na Mikolajif beweeg, wat tussen Cherson en [[Odesa]] lê. Op 4 Maart het Oekraïense verdedigers 'n aanval in die Slag van Mikolajif afgeweer en die Koelbakino-lugbasis teruggewen.<ref name=":8">{{cite news |title=Ukrainian defenders repelled attack on Mykolaiv city, fighting continues on outskirts |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3420336-ukrainian-defenders-repelled-attack-on-mykolaiv-city-fighting-continues-on-outskirts.html |access-date=4 March 2022 |agency=Ukrinform |date=4 March 2022}}</ref> ===Horlifka-aanval=== Op 2 Maart het Oekraïense magte begn met 'n aanval in die rigting van Horlifka in [[Donetsk-oblast]]. Die stad word sedert 2014 deur die [[Volksrepubliek Donetsk]] beheer. ===Luggevegte=== Op 24 Februarie het Russiese magte die Chuhuiv-lugmagbasis aangeval,<ref>{{cite web |title=Ukraine: Video appears to show aftermath of missile strike on air base in Chuhuiv |publisher=Sky News |date=24 Februarie 2022 |access-date=6 April 2022 |url=https://news.sky.com/video/ukraine-video-appears-to-show-aftermath-of-missile-strike-on-air-base-in-chuhuiv-12550242}}</ref> wat [[Bayraktar TB2]] [[Onbemande vliegtuig|hommeltuie]] gehuisves het. Die aanval het skade aan brandstofbergingsareas en infrastruktuur veroorsaak.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2022/02/24/satellite-imagery-shows-russian-attack-on-ukraine-from-space.html |title=Satellite imagery shows Russian attack on Ukraine from space |publisher=CNBC |first=Michael |last=Sheetz |date=24 Februarie 2022 |access-date=8 Maart 2022}}</ref> Die volgende dag is die Millerowo-lugbasis deur Russiese magte aangeval.<ref>"Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus". The Times of Israel. Geargiveer van die oorspronklike op 27 Februarie 2022. Besoek op 28 Februarie 2022.</ref> Tydens die Zjitomir-lughawe-aanval op 27 Februarie is berig dat Rusland 9K720 Iskander-missielstelsels, geleë in [[Belarus]], gebruik het om die burgerlike Zjitomir-lughawe aan te val.<ref>{{cite web |title=Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220227183646/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |archive-date=27 Februarie 2022 |access-date=28 Februarie 2022 |work=The Times of Israel}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1498178611916034054 |user=KyivIndependent |title=Russia used Iskander missile systems to attack Zhytomyr Airport. The air strikes were conducted from Belarus, using Russian ballistic missile launchers. Earlier, Belarus said it wouldn't allow air strikes from its territory amid Ukraine's upcoming peace talks with Russia.|date=8 Maart 2022 |access-date=8 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220305041549/https://twitter.com/KyivIndependent/status/1498178611916034054 |archive-date=5 Maart 2022 |url-status=live}}</ref> Baie Oekraïense lugverdedigingsfasiliteite is volledig of gedeeltelik vernietig in die eerste dae van die inval deur Russiese lugaanvalle.<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-61106245 |title=Ukraine's battle for control of its skies |first=Jonathan |last=Beale |work=[[BBC News]] |date=14 April 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Rusland het op 5 Maart minstens tien vliegtuie verloor.<ref>{{cite news |last=Trevithick |first=Joseph |title=The Russian Air Force Just Had A Terrible Day Over Ukraine |url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44602/the-russian-air-force-just-had-a-terrible-day-over-ukraine |access-date=5 Maart 2022 |work=The Drive}}</ref> Op 6 Maart het die Algemene Staf van die [[Gewapende Magte van Oekraïne]] berig dat 88 Russiese vliegtuie vernietig is sedert die oorlog begin het.<ref>{{cite web|title=Enemy loses 88 aircraft, helicopters in Ukraine – General Staff |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/808029.html |access-date=9 Maart 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref>'n Anonieme senior Amerikaanse verdedigingsbeampte het egter op 7 Maart aan [[Reuters]] gesê dat Rusland steeds die "oorgrote meerderheid" van sy vegvliegtuie en helikopters wat naby die Oekraïne versamel is, beskikbaar het om te vlieg.<ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/world/europe/putin-has-deployed-nearly-100-pct-pre-staged-forces-into-ukraine-us-official-2022-03-07/ |title=Putin has deployed nearly 100% of pre-staged forces into Ukraine- U.S. Official |first1=Idrees |last1=Ali |first2=Phil |last2=Stewart |work=[[Reuters]] |date=7 Maart 2022}}</ref> Na die eerste maand van die inval het Justin Bronk, 'n Britse militêre waarnemer, die Russiese vliegtuigverliese by 15 vastevlerkvliegtuie en 35 helikopters getel, maar het opgemerk dat die ware totaal beslis hoër was.<ref>{{cite news |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/24/analysis-russia-falls-back-on-urban-siege-warfare-in-ukraine |title=Analysis: Russia falls back on urban siege warfare in Ukraine |first=Justin |last=Bronk |publisher=[[Al Jazeera]] |date=24 Maart 2022 |access-date=24 Maart 2022}}</ref> Daarteenoor, volgens die Verenigde State, was 49 Oekraïnse vegvliegtuie teen 18 Maart verlore. <ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60774819?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=62349f1d0ce87e491a0f0199%26How%20much%20of%20Ukraine%27s%20air%20force%20is%20still%20operational%3F%262022-03-18T19%3A44%3A06%2B00%3A00&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:12473c63-8acb-47a3-975e-484ef2787681&pinned_post_asset_id=62349f1d0ce87e491a0f0199&pinned_post_type=share |title=How much of Ukraine's air force is still operational? |editor-first=Jude |editor-last=Sheerin |work=[[BBC News]] |date=18 Maart 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Op 13 Maart het Russiese magte verskeie kruisermissielaanvalle uitgevoer op 'n militêre opleidingsfasiliteit in Yavoriw, Lviv Oblast, naby die Poolse grens. Plaaslike goewerneur Maksym Kozytskyy het berig dat ten minste 35 mense in die aanvalle dood is.<ref>{{cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/13/russia-air-strikes-hit-ukraine-military-base-near-poland |title=Russia strikes Ukraine army base near Poland as it widens attacks |publisher=[[Al Jazeera]] |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.cnn.com/2022/03/13/europe/russia-invasion-ukraine-03-13-intl-hnk/index.html |title=Dozens killed as Russian forces strike targets in western Ukraine |first1=Tim |last1=Lister |first2=Mohammed |last2=Tawfeeq |first3=Olga |last3=Voitovych |first4=Simone |last4=McCarthy |first5=Tara |last5=John |publisher=CNN |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref> Die swak prestasie van die Russiese Lugmag word deur ''[[The Economist]]'' toegeskryf aan Rusland se onvermoë om die Oekraïne se mediumafstand-[[grond-tot-lugmissiel]]-batterye (SAM) te onderdruk, Rusland se gebrek aan presisiegeleide bomme, tesame met Oekraïense middelafstand-SAM-stellings wat vliegtuie te dwing om laag te vlieg, wat hulle kwesbaar maak vir Stinger en ander skouergelanseer grond-tot-lug-missiele, en gebrek aan opleiding en vliegure vir Russiese vlieëniers wat hulle onervare maak vir die tipe nabygrondondersteuningsmissies tipies van moderne lugmagte.<ref>{{cite news |date=3 Maart 2022 |title=The curious case of Russia's missing air force |url=https://www.economist.com/interactive/2022/03/08/curious-case-russias-missing-air-force |newspaper=[[The Economist]] |access-date=9 Maart 2022 |url-access=subscription}}</ref> ===Vlootgevegte=== Oekraïne lê aan die [[Swartsee]], wat slegs toegang het deur die Turkse [[Bosporus]]- en [[Dardanelle]]-strate. Op 28 Februarie het [[Turkye]] die Montreux-konvensie van 1936 in werking gestel en die seestraat afgeseël vir Russiese oorlogskepe wat nie geregistreer is as tuisbasisse in die Swartsee nie en nie na hul hawens van oorsprong terugkeer nie. Dit het die deurgang van vier Russiese vlootvaartuie deur die Turkse Straat verhinder.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-implement-international-pact-access-shipping-straits-due-ukraine-war-2022-02-27/ |title=Turkey to implement pact limiting Russian warships to Black Sea |work=[[Reuters]] |date=28 Februarie 2022 |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |last=Tavsan |first=Sinan |date=2 Maart 2022 |title=Turkey rejects Russia's request for navy ships to pass Bosporus |newspaper=Nikkei Asia |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Ukraine-war/Turkey-rejects-Russia-s-request-for-navy-ships-to-pass-Bosporus |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Russia cancelled Black Sea passage bid of four warships: Turkey |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/2/russia-cancelled-black-sea-passage-bid-warships-turkey |publisher=[[Al Jazeera]] |date=2 Maart 2022 |access-date=29 Maart 2022}}</ref> Op 24 Februarie het die Oekraïense staatsgrenswagdiens omstreeks 18:00 plaaslike tyd aangekondig 'n aanval deur Russiese skepe op Zmijini-eiland (Slangeiland) het begin.<ref>{{cite tweet|title=Ukrainian soldier deployed on Snake Island live streamed the moment a Russian warship opened fire on the Island. All 13 soldiers lost their lives. |url=https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 |number=1497003710349824007 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100712/https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 | date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |user=PokiRae_}}</ref> Die Russiese kruiser ''[[Moskwa (skip)|Moskwa]]'' en patrollieboot ''Wasili Bikof'' het die eiland gebombardeer.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Russian Navy Captures Ukraine's Outpost on Snake Island |work=The Maritime Executive |url=https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |url-status=live |access-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100645/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |archive-date=25 February 2022}}</ref> Toe die Russiese oorlogskip homself identifiseer en die Oekraïense soldate op die eiland beveel om oor te gee, was hulle antwoord: "[[Roesski wojenni korabl, idi na choei!|Russiese oorlogskip, fok weg!]]" ("Русский военный корабль, иди нахуй!", ''Roesski wojenni korabl, [[Russiese mat (taal)|idi nachoei]]!'')<ref>{{cite web |last1=Lister |first1=Tim |last2=Pennington |first2=Josh |date=24 February 2022 |title=February 24, 2022 Russia-Ukraine news |website=CNN |at=Entry: Audio emerges appearing to be of Ukrainian fighters defending island from Russian warship |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |access-date=25 February 2022 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225020216/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title="Русский корабль, иди на х.й!": захисники Зміїного відповіли ворогові |trans-title='Russian ship, go on f.y!': Defenders of the Serpent responded to the enemy |url=https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225021042/https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Українська правда |language=uk}}</ref> Ná die bombardement het Russiese soldate geland en beheer van die eiland oorgeneem.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Ukraine soldiers told Russian officer 'go fuck yourself' before they died on island |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225102114/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Guardian}}</ref> Die 13 soldate wat die eiland verdedig het, is gevange geneem. Opnames van die opmerking is wyd op die [[internet]] versprei; dit het sedertdien 'n uitroep van die Oekraïense weermag geword, sowel as van burgerlikes wat teen die inval betoog. Rusland het op 26 Februarie verklaar dat Amerikaanse hommeltuie inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te help teiken, wat die VSA ontken het.<ref>{{cite web |first1=Nathan |last1=Hodge |first2=Vasco |last2=Cotovio |first3=Oren |last3=Lieberman |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-date=27 Februarie 2022 |date=26 Februarie 2022 |title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy |publisher=CNN}}</ref> Op 3 Maart het 'n foto blykbaar die Oekraïense fregat ''Hetman Sahaidatsjni'', vlagskip van die Oekraïense Vloot, gewys waar hy gedeeltelik gesink in 'n hawe lê.<ref>{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as the Russians close in |language=en |work=The Times |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 March 2022 |issn=0140-0460}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44563/the-ukrainian-navys-flagship-appears-to-have-been-scuttled |title=The Ukrainian Navy's Flagship Appears To Have Been Scuttled |work=The Drive |date=3 March 2022}}</ref> Die volgende dag het die Oekraïense minister van verdediging bevestig dat die ''Hetman Sahaidatsjni'' in Mikolajif gekelder is om te voorkom dat Russiese magte dit oorneem.<ref name="Interfax_scuttle">{{cite news |title=Hetman Sahaidachny frigate, being under repair, flooded not to get to enemy – Reznikov |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/806837.html |access-date=4 Maart 2022 |publisher=Interfax Ukraine}}</ref><ref name="Times_Scuttles_Flagship">{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as Russians close in |newspaper=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 Maart 2022 |agency=The Times |date=4 Maart 2022 |issn=0140-0460}}</ref> Op 14 Maart het die Russiese bron [[RT]] berig dat die Russiese Weermag ongeveer 'n dosyn Oekraïense skepe in Berdiansk oorgeneem het, insluitend die Polnocny-klas landingskip ''Yuri Olefirenko''.<ref>{{cite web |url=https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |title=Analysis: Russian Armed Forces capture dozen Ukrainian ships in Berdyansk |date=14 Maart 2022 |access-date=18 Maart 2022 |website=Navy Recognition |archive-date=15 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220315091937/https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |url-status=dead }}</ref> Frigatte van die [[Swartseevloot]], die ''[[Admiraal Makarof (Skip)|Admiraal Makarof]]'', ''Admiraal Grigorovich'' en ''Admiraal Essen'' het deelgeneem aan die Russiese inval in die Oekraïne, wat 'n Oekraïense olieraffinadery en brandstofdepots in die voorstede van [[Odesa]] geteiken het met missiele wat vanaf die skepe se Bastion-P-stelsel afgevuur is.<ref>{{Cite news |last=Grylls |first=George |date=4 April 2022 |title=Russian ships bombard Odesa with cruise missiles |work=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |url-status=live |url-access=subscription |access-date=5 Mei 2022 |archive-url=https://archive.today/20220404115501/https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |archive-date=4 April 2022 }}</ref> Op 13 April is die Russiese geleide missielkruiser ''Moskwa'', die [[vlagskip]] van die [[Swartseevloot]], deur twee Oekraïense R-360 Neptune-teenskip-kruisermissiele getref, wat die skip aan die brand gesteek het. ''Moskwa'' het later 'n ammunisie-ontploffing weens die brande opgedoen. Die Russiese Ministerie van Verdediging het gesê die skip is ernstig beskadig nadat 'n brand 'n ammunisie-ontploffing veroorsaak het, sonder enige verwysing na 'n Oekraïense aanval. Die volgende dag, na 'n poging om dit aan wal te sleep, het Russiese amptenare bevestig dat die skip gesink het.<ref>{{cite news|title=Russia says Moskva cruiser has sunk after reported Ukrainian missile strike|url=https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|work=The Guardian|date=14 April 2022|author1=Pjotr Sauer|author2=Julian Borger|access-date=14 April 2022|archive-date=14 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220414202148/https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|url-status=live}}</ref> ===Populêre weerstand=== [[Lêer:Reporter’s Notebook - Thriving Kyiv Becomes Battle Zone, Almost Overnight 03.jpg|duimnael|Burgers in Kijif berei [[Molotofbom]]me op 26 Februarie voor.]] Oekraïense burgerlikes het die Russiese inval weerstaan, aangesluit by die territoriale verdedigingseenhede, [[molotofbom]]me gemaak, kos geskenk, versperrings soos Tsjeggiese krimpvarkies gebou.<ref>{{cite news |last1=Raghavan |first1=Sudarsan |last2=O'Grady |first2=Siobhán |last3=Shefte |first3=Whitney |last4=Khudov |first4=Kostiantyn |title=In a Kyiv under siege, neighbors dig trenches and raise barriers to brace for Russian assault |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/28/ukraine-russia-kyiv-defense/ |access-date=10 Maart 2022 |newspaper=[[The Washington Post]] |date=28 Februarie 2022}}</ref> en gehelp om vlugtelinge te vervoer.<ref>{{cite web|first=Jen |last=Kirby |access-date=10 March 2022 |title=The other members of Ukraine's resistance |url=https://www.vox.com/22956752/ukraine-resistance-volunteers-russia-invasion |date=3 Maart 2022 |website=Vox}}</ref> In reaksie op 'n oproep van die Oekraïne se vervoeragentskap, Ukravtodor, het burgerlikes padtekens uitmekaar gehaal of verander, tydelike versperrings gebou en paaie geblokkeer. Sosiale mediaberigte het spontane straatprotesaksies teen Russiese magte in besette nedersettings getoon, wat dikwels in mondelinge woordewisseling en fisieke teëstand met Russiese troepe ontwikkel het.<ref name="yes!">{{cite news |last=Hunter |first=Daniel |title=How Ukrainian Civilians Are Resisting Military Force |url=https://www.yesmagazine.org/democracy/2022/03/01/ukraine-civilian-resistance |access-date=8 March 2022 |work=Yes Magazine |date=1 Maart 2022}}</ref> In sommige gevalle het mense Russiese militêre voertuie fisies geblokkeer, wat hulle soms gedwing het om terug te trek.<ref name="yes!" /><ref>{{cite news |title=Ukrainian Civilians Take On Russian Invaders With Words And Deeds |url=https://www.rferl.org/a/ukraine-civil-resistance-russian-aggression/31728966.html |access-date=8 Maart 2022 |publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty|date=28 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Santora |first2=Marc |last3=Hill |first3=Evan |last4=Cardia |first4=Alexander |title=Ukrainian protesters take to the streets in occupied Kherson. |url=https://www.nytimes.com/2022/03/05/world/europe/kherson-protests-ukraine.html |access-date=8 Maart 2022 |work=[[The New York Times]] |date=5 Maart 2022}}</ref> Die Russiese soldate se reaksie op ongewapende burgerlike weerstand het gewissel van onwilligheid om die betogers te konfronteer<ref name="yes!" /> tot vuur in die lug of direk in skares.<ref>{{cite news |title=Ukrainian authorities accuse Russians of opening fire on civilian protest |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-05-22/h_c9644300c3986a3e19e31dcb6188abdf |access-date=8 Maart 2022 |publisher=CNN |date=5 Maart 2022}}</ref> Daar was massa-aanhoudings van Oekraïense betogers, en Oekraïense media het gerapporteer dat gedwonge verdwynings, skynteregstellings, gyselaarneming, buitegeregtelike moorde en seksuele geweld deur die Russiese weermag gepleeg is.<ref>{{cite news |title=Ordinary Ukrainians are resisting Vladimir Putin's occupying force in Kherson and elsewhere |url=https://www.economist.com/europe/ordinary-ukrainians-are-resisting-vladimir-putins-occupying-force-in-kherson-and-elsewhere/21808101 |newspaper=[[The Economist]] |date=9 March 2022 |access-date=10 March 2022 |url-access=subscription}}</ref> ==Buitelandse militêre hulp== [[Beeld:Countries supplying military equipment to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#800000|Rusland}} {{legend0|#ffff00|Oekraïne}} {{legend0|#000080|Lande wat militêre hulp na Oekraïne gestuur het}} ]] [[Beeld:Countries supplying aid to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#d50000|Rusland}} {{legend0|#ffff61|Oekraïne}} {{legend0|#00afff|Lande wat enige hulp na Oekraïne stuur, insluitende humanitêre hulp}}]] Lidlande van Navo het tydens die opbou verdedigingswapens na Oekraïne gestuur.<ref>{{cite news |author-last1=Brennan |author-first1=Margaret |author-last2=Watson |author-first2=Eleanor |url=https://www.cbsnews.com/news/u-s-nato-ukraine-weapons-defense-russia/ |title=U.S. and NATO to surge lethal weaponry to Ukraine to help shore up defenses against Russia |work=CBS News |date=20 January 2022}}</ref> Die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], het $260&nbsp;miljoen se hulp laat goedkeur. Dit sluit verskeie soorte wapens, ammunisie en ander toerusting in.<ref>{{cite web |title=U.S. Security Assistance to Ukraine |url=https://crsreports.congress.gov/product/pdf/IF/IF12040 |website=Congressional Research Service |access-date=26 February 2022 |date=9 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Mitchell |author-first1=Ellen |title=Pentagon mulling ways to get more lethal aid to Ukraine |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/pentagon-mulling-ways-to-get-more-lethal-aid-to-ukraine/ar-AAUjH92 |website=The Hill |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Gould |author-first1=Joe |author-last2=Altman |author-first2=Howard |title=Pentagon reveals info on $200M military aid to Ukraine, including more Javelins |url=https://www.defensenews.com/congress/2022/01/25/200m-in-javelins-other-anti-armor-systems-grenade-launchers-and-more-to-ukraine-dod/ |website=Defense News |access-date=26 February 2022 |language=en |date=25 January 2022}}</ref> Ná die begin van die oorlog het [[België]],<ref name=clapsonbe>{{cite news |author-last=Clapson |author-first=Colin |date=26 February 2022 |title=Belgium sends weapons to Ukraine |url=https://www.vrt.be/vrtnws/en/2022/02/26/belgium-sends-weapons-to-ukraine/ |work=VRT |location=Brussels |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Tsjeggië]],<ref name=cznlweapons>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Czech Republic, Netherlands To Ship More Military Aid To Ukraine |url=https://www.rferl.org/a/czech-netherlands-military-aid-ukraine/31724987.html |work=Eesti Rahvusringhääling |location=Washington |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Estland]],<ref name=errweapons>{{cite news |date=25 February 2022 |title=Estonia sending additional weapons, aid to Ukraine |url=https://news.err.ee/1608512402/estonia-sending-additional-weapons-aid-to-ukraine |work=ERR |location=Tallinn |access-date=26 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title=Portugal vai enviar armas para a Ucrânia |trans-title=Portugal will send weapons to Ukraine |url=https://www.publico.pt/2022/02/27/mundo/noticia/portugal-vai-enviar-armas-ucrania-1996989 |access-date=27 February 2022 |website=Público |language=pt}}</ref> [[Frankryk]], [[Griekeland]],<ref name="GreekMilitaryAid">{{cite web|url=https://www.ekathimerini.com/news/1178530/greece-to-send-defensive-military-equipment-to-ukraine/ |title=Greece to send defensive military equipment to Ukraine |website=Kathimerini |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref> [[Nederland]], [[Portugal]] en [[Brittanje]] aangekondig dat hulle nog wapens sal stuur om die Oekraïense weermag en regering te help verdedig.<ref name="Reuters_jensNatoSupport2502">{{cite news |title=NATO allies to provide more weapons to Ukraine, Stoltenberg says|url=https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Reuters}}</ref> Op 24 Februarie het [[Pole]] militêre voorraad afgelewer.<ref>{{cite web |title=Polska broń dla Ukrainy. Pierwsze transporty dotarły, kolejne w drodze |trans-title=Polish weapons for Ukraine. The first shipments have arrived, others are on their way |url=https://www.rp.pl/biznes/art35754421-polska-bron-dla-ukrainy-pierwsze-transporty-dotarly-kolejne-w-drodze |access-date=26 February 2022 |website=Rzeczpospolita |language=pl}}</ref> Terwyl sommige van die 30 lidlande van Navo wapens gestuur het, het Navo as organisasie dit nie gedoen nie.<ref name="Al Jazeera 2022">{{cite news|title=NATO to deploy thousands of commandos to nations near Ukraine |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/25/nato-allies-to-provide-more-weapons-to-ukraine-stoltenberg-says |publisher=Al Jazeera |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref> Op 26 Februarie het die Amerikaanse minister van buitelandse sake, [[Antony Blinken]], aangekondig dat hy $350&nbsp;miljoen se militêre hulp goedgekeur het, insluitende verskeie teenaanvalstelsels, wapens en ammunisie, lyfpantsers en verwante toerusting.<ref>{{cite web |author-first1=Adrienne |author-last1=Vogt |author-first2=Lauren |author-last2=Said-Moorhouse |author-first3=Jeevan |author-last3=Ravindran |author-first4=Peter |author-last4=Wilkinson |author-first5=Jessie |author-last5=Yeung |author-first6=Brad |author-last6=Lendon |author-first7=Steve |author-last7=George |author-first8=Meg |author-last8=Wagner |date=26 February 2022 |title=Blinken authorizes $350 million more in US military assistance to Ukraine |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_a84870443012615e6811285f23d9c6fb |access-date=26 February 2022 |website=CNN |language=en}}</ref> Rusland beweer Amerikaanse [[Hommeltuig|hommeltuie]] het inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om hulle te help om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te teiken. Amerika ontken dit.<ref>{{cite web|author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Vasco|author-last2=Cotovio|author-first3=Oren|author-last3=Lieberman|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac|date=26 February 2022|title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy|website=CNN}}</ref> Ook [[Denemarke]], [[Swede]], [[Noorweë]] en [[Finland]] het intussen wapens aan Oekraïne gestuur. Buitelanders word ook betrek by die oorlog deur inisiatiewe soos die [[Inligtingstegnologie Leër van Oekraïne|IT-leër van Oekraine]], 'n vrywillige kuberoorlogvoeringsorganisasie wat aan die einde van Februarie 2022 geskep is om weerstand te bied teen die digitale indringing van Oekraïense inligting en die kuberruim ná die begin van die Russiese inval.<ref name="Reuters Article 1">{{cite news |last1=Schectman |first1=Joel |last2=Bing |first2=Christopher |title=EXCLUSIVE Ukraine calls on hacker underground to defend against Russia |url=https://www.reuters.com/world/exclusive-ukraine-calls-hacker-underground-defend-against-russia-2022-02-24/ |access-date=3 Maart 2022 |work=[[Reuters]] |date=25 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Todd |first1=Drew |title=Anonymous Hacking Group Targets Russian Government |url=https://www.secureworld.io/industry-news/anonymous-hacktivists-target-russia |access-date=3 Maart 2022 |date=25 Februarie 2022}}</ref> Daar is ook 'n [[Internasionale Legioen van die Territoriale Verdedigingsmag van Oekraïne]] of die Oekraïense Vreemdelegioen as 'n militêre eenheid van die Oekraïense territoriale magte, geskep deur die Oekraïense regering op versoek van president Wolodimir Zelenski met die doel om te veg teen die Russiese inval<ref>{{cite web|url=https://foreignpolicy.com/2022/03/07/ukraines-foreign-legion-is-ready-for-battle/|title=Ukraine’s Foreign Legion Is Ready for Battle|first=Anchal|last=Vohra|work=Foreign Policy|date=7 Maart 2022}}</ref> ==Humanitêre gevolge== ===Vlugtelinge=== [[Beeld:Refugees from Ukraine at border posts in the west of the country.jpg|duimnael|220px|links|Vlugtelinge uit Oekraïne by 'n grenspos in die weste van die land.]] Vanweë die volgehou militêre opbou aan die Oekraïense grens het baie naburige lande en hulporganisasies hulle weke voor die inval begin voorberei vir 'n moontlike massamigrasie. Die Oekraïense departement van verdediging het in Desember 2021 voorspel dat tussen 3&nbsp;miljoen en 5&nbsp;miljoen mens dalk kan vlug.<ref>{{cite magazine|author-last=Aguilera |author-first=Jasmine |date=25 February 2022 |title=Russia's Invasion of Ukraine May Trigger a Refugee Crisis. Here's How the World Is Preparing |url=https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |magazine=Time Magazine}}</ref> Op 24 Februarie het die regering van [[Letland]] 'n plan goedgekeur om sowat 10&nbsp;000 vlugtelinge uit Oekraïne te huisves,<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Latvia ready to take in Ukrainian refugees, visas for Russians to be suspended |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=24 February 2022}}</ref> en twee dae later het die eerste vlugtelinge begin aankom.<ref>{{cite news |author-first=Iveta |author-last=Čigāne |date=26 February 2022 |title=First Ukrainian refugees arrive in Latvia |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022}}</ref> Ana Revenco, die minister van binnelandse sake van [[Moldowa]], het op 25 Februarie gesê meer as 15&nbsp;800 Oekraïense burgers het die grens na dié land oorgesteek. Volgens [[Roemenië]] het sowat 10&nbsp;000 Oekraïners sedert die begin van die inval die grens met dié land oorgesteek, maar net 11 van hulle het om vlugtelingstatus aansoek gedoen.<ref>{{cite web |title=Almost 26,000 Ukrainian Refugees Have Arrived In Moldova, Romania Since Invasion |url=https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |website=RadioLiberty |language=en}}</ref> [[Pole]] het [[Covid-19-pandemie|Covid-19-migrasiemaatreëls]] opgehef in afwagting van 'n vloed vlugtelinge.<ref>{{cite web |author-last1=Charlish |author-first1=Alan |author-last2=Ilie |author-first2=Luiza |title='I don't know what to do': fleeing Ukrainians start arriving in central Europe |url=https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |website=Reuters |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225015837/https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Op 26 Februarie het die Poolse minister Paweł Szefernaker gesê sowat 100&nbsp;000 vlugtelinge het Pole reeds sedert die begin van die inval binnegekom.<ref>{{cite news |title=Some 100,000 Ukrainians have entered Poland since war began-interior minister |url=https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Reuters |date=26 February 2022}}</ref> Ook [[Hongarye]]<ref>{{cite web|date=26 February 2022 |title=PM Orbán: Hungary 'Friendly Place' for Arrivals from Ukraine|url=https://hungarytoday.hu/pm-orban-hungary-friendly-arrivals-from-ukraine-conflict-swift/ |access-date=26 February 2022 |website=Hungary Today}}</ref> en [[Bulgarye]] ondervind 'n toeloop van vlugtelinge.<ref>{{cite news |title=A wave of refugees from Ukraine is coming to Bulgaria |url=https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=The European Times |date=26 February 2022}}</ref> Op 27 Februarie het die VN se hoëkommissaris vir vlugtelinge gesê meer as 268&nbsp;000 mense het sedert die begin van die inval uit Oekraïne gevlug. Pole beweer van hulle het 77&nbsp;300 net op 26 Februarie na dié land gevlug.<ref>{{cite web |title=More than 368,000 flee war in Ukraine - UNHCR |url=https://www.rte.ie/news/world/2022/0227/1283298-ukraine-refugees/ |website=RTE |access-date=27 February 2022 |language=en |date=27 February 2022}}</ref> ===Aantygings van oorlogsmisdade=== [[Beeld:Ukrainian civilian killed during the Russian bombing of Chernihiv.jpg|thumb|220px|'n Oekraïnse burgerlike wat gedood is tydens Russiese bomaavalle in Tsjernihif. Voor staan 'n babawaentjie.]] Kenners meen die inval in Oekraïne oortree die [[Handves van die Verenigde Nasies]] en is 'n aggressiemisdaad volgens die internasionale misdaadwet. Dié misdaad kan vervolg word.<ref name="OpinioJuris_aggression">{{cite news |date=4 February 2022 |title=A Reminder of the Importance of the Crime of Aggression: Considering the Situation of Russia and Ukraine |work=Opinio Juris |url=http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine/ |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225114043/http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref name="Conversation_intl_law_powerless">{{cite news |author-last1=Guilfoyle |author-first1=Douglas |author-last2=McIntyre |author-first2=Juliette |author-last3=Paige |author-first3=Tamsin Phillipa |date=24 February 2020 |title=Is international law powerless against Russian aggression in Ukraine? No, but it's complicated |language=en |work=The Conversation |url=https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225123605/https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |archive-date=25 February 2022}}</ref> Op 25 Februarie het [[Amnestie Internasionaal]] gesê dit het onomstootlike bewyse dat Rusland die internasionale humanitêre wet oortree het, en dat sommige van sy aanvalle oorlogsmisdade kan wees.<ref>{{cite news |author-last1=Churchman |author-first1=Laurie |title=Russia carrying out 'indiscriminate attacks' on civilian areas, says Amnesty |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=The Independent |date=25 February 2022}}</ref> Amnestie en [[Human Rights Watch]] het gesê Russiese magte het voor die voet aanvalle op burgerlike gebiede uitgevoer en onder meer hospitale getref.<ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian military have carried out indiscriminate attacks – new expert analysis |url=https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |archive-date=26 February 2022 |work=Amnesty International |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian Cluster Munition Hits Hospital |url=https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Human Rights Watch |date=25 February 2022}}</ref> Volgens die goewerneur van Soemi-oblast is onder meer 'n kinderhuis en kindertuin in dié deelgebied getref. Daar was 'n beroep op die Internasionale Misdaadhof om die saak te ondersoek.<ref>{{cite news |author-last1=Wong |author-first1=Tessa |title=Ukraine live updates: Kyiv warned of toxic fumes after strike on oil depot |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60542877?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=621aff760ce87e491a0ed483%26Six%20civilian%20deaths%20reported%20in%20Okhtyrka%262022-02-27T04%3A50%3A56.609Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:45681a06-c2fb-4d79-af43-7f69b49aae68 |access-date=27 February 2022 |work=[[BBC News]] |date=27 February 2022 |language=en-gb}}</ref> Op 1 Maart het president Zelenski gesê daar is bewyse dat burgerlike gebiede geteiken is in 'n Russiese bomaanval op Charkif vroeër dié dag. Hy het dit as 'n oorlogsmisdaad beskryf.<ref name="BBC_1march">{{cite news |title=Ukraine: Kharkiv attack was a war crime, says President Zelensky |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| archive-date=2022-03-01 |access-date=1 March 2022 |work=BBC News |date=1 March 2022}}</ref> ===Grieks-Russiese diplomatieke krisis=== 'n Diplomatieke krisis tussen [[Griekeland]] en Rusland het ontstaan nadat laasgenoemde se lugmag twee dorpe van Griekse minderhede naby Marioepol in Oekraïne gebombardeer en 10 Grieke gedood het. Griekeland het sterk protes aangeteken en die Russiese ambassadeur na die Griekse departement van buitelandse sake in [[Athene]] ontbied. Frankryk, Pole, Swede en ander lande het hulle meegevoel uitgespreek. Rusland het enige betrokkenheid ontken en beweer dit was die werk van die Oekraïense verregse militante groep die [[Azofbataljon]]. Athene het egter Moskou se bewering verwerp en aangekondig dit het bewyse van Russiese betrokkenheid.<ref>{{cite web|url=https://www.efsyn.gr/politiki/exoteriki-politiki/333846_ypex-ehoyme-apodeixeis-oti-oi-ellines-skotothikan-apo-rosika |trans-title=Greek Foreign Ministry: we have evidence that the Greeks were killed by Russian fire |title=ΥΠΕΞ: Έχουμε αποδείξεις ότι οι Έλληνες σκοτώθηκαν από ρωσικά πυρά |website=EfSyn |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=el}}</ref> Hierna het Griekeland se eerste minister, [[Kyriakos Mitsotakis]], aangekondig dat sy land verdedigingstoerusting en humanitêre hulp aan Oekraïne gaan verleen.<ref>{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/27/russian-air-strikes-in-ukraine-kills-10-greek-nationals-fm |title=Greece summons Russian envoy after bombing kills 10 nationals |website=Al Jazeera |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref><ref name="GreekMilitaryAid"/> ==Rusland se redes vir inval== ===Poetin se toespraak=== Uit Poetin se oogpunt het die aanval op Oekraïne nodig geword omdat Navo aanhou uitbrei en Rusland se grense nader. Boonop is Oekraïne histories deel van Rusland. Poetin het op 24 Februarie in sy toespraak verwys na Westerse oorlogsdade teen [[Serwië]], [[Irak]] en ander lande, asook na die Duitse aanval op die Sowjetunie in 1941 en het onder meer gesê: :[...] Die VSA is steeds 'n groot land, 'n stelselbouende mag. Sy metgeselle onderwerp hulle nie net nederig en gehoorsaam en sing saam by elke geleentheid nie, maar volg ook sy gedrag en aanvaar geesdriftig die reëls wat hy neerlê. [...] :Ten spyte van alles het ons in Desember 2021 weer probeer om 'n ooreenkoms met die VSA en sy bondgenote te bereik oor veiligheidsbeginsels in Europa en oor die nievergroting van Navo. Alles vergeefs. Die Amerikaanse posisie het nie verander nie. Hulle ag dit nie nodig om 'n ooreenkoms met Rusland te bereik oor hierdie kwessie nie, wat vir ons belangrik is; hulle streef hulle eie doelwitte na en verontagsaam ons belange. [...] :Selfs nou, met Navo wat ooswaarts uitbrei, word die situasie vir ons land elke jaar erger en gevaarliker. [...] Die leidende Navolande ondersteun, om hul eie doelwitte te bereik, ekstreme nasionaliste en neo-Nazi's in Oekraïne, wat op hul beurt nooit die inwoners van die Krim en Sewastopol sal vergewe vir hul vrye keuse om met Rusland te herenig nie. [...] Die volksrepublieke van die Donbas het Rusland om hulp gevra. :In hierdie verband, in ooreenstemming met artikel 51 van deel 7 van die Handves van die Verenigde Nasies, met die toestemming van die Russiese Federasieraad en in implementering van die verdrae van vriendskap en wedersydse bystand met die Volksrepubliek Donetsk en die Volksrepubliek Loehansk, op 22 Februarie vanjaar bekragtig deur die Federale Vergadering, het ek besluit om 'n spesiale militêre operasie uit te voer. :Hulle doel is om die mense te beskerm wat al agt jaar lank deur die Kijifse regering mishandel en vermoor word. En vir daardie doel sal ons streef na die demilitarisering en denazifisering van Oekraïne en sal ons diegene wat talle bloedige misdade teen die burgerlike bevolking gepleeg het, insluitend burgers van die Russiese Federasie, voor die hof bring. :Terselfdertyd sluit ons planne nie die besetting van Oekraïense gebiede in nie. Ons is nie van plan om iets met geweld op enigiemand af te dwing nie. [...] :In hierdie verband doen ek ook 'n beroep op die burgers van Oekraïne. In 2014 het Rusland 'n plig gehad om inwoners van die Krim en Sewastopol te beskerm teen diegene wat jy as "Nazi's" beskryf. Die mense van die Krim en Sewastopol het hulle historiese tuisland, Rusland, gekies en ons het hulle daarin ondersteun. Ook hier kon ons eenvoudig nie anders optree nie. :Vandag se gebeure gaan nie daaroor om die belange van die Oekraïne en die Oekraïense mense te benadeel nie. Dit gaan daaroor om Rusland self te beskerm teen diegene wat Oekraïne gyselaar geneem het en probeer om hulle teen ons land en sy mense te gebruik. :Weereens, dit is 'n kwessie van selfverdediging teen die bedreigings wat ons in die gesig staar en teen 'n selfs groter rampspoed as wat vandag gebeur. [...]<ref>{{cite news|url=https://www.tagesspiegel.de/politik/begruendung-fuer-die-invasion-putins-kriegserklaerung-gegen-die-ukraine-im-wortlaut/28101090.html |title=Putins Kriegserklärung gegen die Ukraine im Wortlaut |werk=tagesspiegel.de |date=2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> ===Feitkontrole=== Die Duitse uitsaaidiens Deutsche Welle het die stellings uit Poetin se toespraak aan 'n feitkontrole onderwerp. Die bewering dat die Navoblok ooswaarts uitbrei en dat die oorlogsmasjien die Russiese grense nader, is misleidend: Navo het weliswaar 14 Oos-Europese state erken sedert die ineenstorting van die Sowjetunie. Die organisasie het die logistieke voorbereidings vir troepversterkings ná 2014 getref in reaksie op die anneksasie van die Krim. Die Navotroepe in die streek (5&nbsp;000 soldate) is egter heeltemal te swak om Rusland te bedreig (850&nbsp;000 soldate). Verder is Poetin se regverdiging verkeerd; dit is 'n saak van verdediging binne die betekenis van die Verenigde Nasies se handves. Daar is geen teken van 'n aanval deur Oekraïne nie. Inteendeel, Oekraïne het die afgelope weke alles gedoen om Rusland nie ’n verskoning te gee om homself te verdedig nie, volgens ’n aangehaalde navorser, Pia Furhop van die Duitse Instituut vir Internasionale Politiek en Veiligheid. Daar is ook geen bewyse van 'n volksmoord in Oekraïne waarvan Poetin gepraat het nie. Dit was immers net ’n “propaganda-narratief” deur Poetin dat hy Oekraïne moes “denazifiseer”. ’n Joodse kandidaat het die presidensiële verkiesing gewen, en in die laaste algemene verkiesing in 2019 het die verenigde front van die verregse partye slegs 2,15&nbsp;persent van die stemme gekry.<ref>{{cite web |author=Joscha Weber, Andrea Grunau, Matthias von Hein, Eugen Theise |url=https://www.dw.com/de/putins-kriegsgr%C3%BCnde-im-faktencheck/a-60901735 |title=Poetin se redes vir oorlog in 'n feitekontrole |work=dw.com | date=2022-02-25 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Poetin se essay ''Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners'', waarvolgens Russe en Oekraïners een volk is, is in Julie 2021 gepubliseer.<ref name=":1" /> Dit is geïnterpreteer as 'n aanduiding dat Poetin nie Oekraïne se staatskaping erken nie. Poetin se bewering dat die meerderheid van Oekraïne se grondgebied uit "geskenke" van Rusland bestaan, gaan ook in hierdie rigting. ’n Kaart het op Russiese staatstelevisie verskyn wat die ooreenstemmende skenkings van die individuele Russiese heersers wys. Stern.de som op dat Poetin en die Kremlin net 'n klein area in die middel as Oekraïne sien.<ref>{{cite web|author=Ellen Ivits |url=https://www.stern.de/politik/ausland/ukraine--karte-des-russischen-tv-koennte-putins-plan-entlarven-31653226.html |title="Geskenke van die Russiese tsare": Russiese TV-kaart kan Poetin se plan ontbloot |work=Stern.de |date =2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Deutsche Welle se feitkontrole bestempel Poetin se bewering dat die moderne Oekraïne deur Rusland geskep is, as vals. Poetin het dit ook as 'n fout beskou dat Lenin die Oekraïense gebiede die status van 'n Sowjetrepubliek gegee het. Trouens, volgens Deutsche Welle, was daar egter twee jaar lank 'n onafhanklike Oekraïense nasionale staat voordat die Rooi Leër dit in 1920 binnegeval het. Die historikus Joachim von Puttkamer word aangehaal as verwysend na die “lang Oekraïense nasionale beweging”. Hy het dit "absurd" genoem dat Oekraïne 'n "kunsproduk van die Bolsjewiste" is. Die feitkontrole noem Poetin se stelling dat Oekraïne nog nooit “stabiele tradisies van werklike staatskaping” gehad het nie, “misleidend”. Die feit dat die staat van 1918 nie lank bestaan ​​het nie, was te wyte aan die inval deur Sowjet-Rusland. Volgens Guido Hausmann is dit waar dat wat nou Oekraïne is, dikwels aan ander lande behoort het. Dit geld insgelyks vir ander lande soos Duitsland. In die referendum oor Oekraïne se onafhanklikheid op 1 Desember 1991 het meer as 92 persent van Oekraïners vir onafhanklikheid gestem.<ref>{{cite web|author=Ines Eisele |url=https://www.dw.com/de/faktencheck-putins-blick-auf-die-geschichte-der-ukraine/a-60895811 |title=Feitekontrole: Poetin se siening van die geskiedenis van Oekraïne |work=dw.com |date=2022-02-24 |language = af |access-date=2022-02-25}}</ref> == Sien ook == * [[Oekraïense invalle in Wes-Rusland sedert Augustus 2024]] * [[Operasie Sinitsia]] * [[Oekraïense aanvalle op Russiese lugmagbasisse in Junie 2025|Operasie Spinnerak]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = 2022 Russian invasion of Ukraine}} {{Normdata}} [[Kategorie:Russiese inval in Oekraïne, 2022| ]] qm5x72ylmxvf4ac56uhgqfwg7fr3esm 2814644 2814643 2025-06-21T10:57:39Z BurgertB 2401 /* Noordelike front */ 2814644 wikitext text/x-wiki {{nuus}} {{Inligtingskas Militêre konflik |konflik = Russiese inval in Oekraïne, 2022 |deelvan = Die Russiese oorlog teen Oekraïne |beeld = [[Lêer:2022 Russian invasion of Ukraine.svg|300px]] |byskrif = {{Leftlegend|#FDE182|Deurlopend beheer deur die Oekraïne}}{{Leftlegend|#EBC0B3|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne|Tans beset of beheer deur Rusland]]}}{{Leftlegend|#ABD4DD|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne#Voormalig|Voorheen deur Rusland beset]] of [[Oekraïense besetting van Koersk-oblast|Oekraïens-besette Russiese gebiede]]}} |datum = [[24 Februarie]] [[2022]] – tans |plek = [[Oekraïne]] |resultaat = onbeslis |gebied = | party1 = '''{{RUS}}''' <br />'''[[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Donetsk|VR Donetsk]]''' <br />'''[[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Loehansk|VR Loehansk]]''' '''Steun:''' <br/>{{vlagland|Belarus}}<br/>{{vlagland|Noord-Korea}}<ref>{{Cite web|url=https://www.thinkchina.sg/politics/exploited-and-abandoned-north-korean-troops-ukraine?ref=top-hero|title=Exploited and abandoned: North Korean troops in Ukraine|website=ThinkChina|access-date=2025-03-19}}</ref> | party2 = '''{{vlagland|Oekraïne}}''' <br/> '''Steun:''' '''[[NAVO]]''' <br/> '''{{EU}}''' <br/> '''{{vlagland|AUS}}''' <br/> '''{{vlagland|JPN}}''' <br/> '''{{vlagland|NZL}}''' <br/> '''{{vlagland|Suid-Korea}}''' |party3 = |aanvoerder1 = [[Beeld:Flag of the President of Russia.svg|20px]] '''[[Wladimir Poetin]]''' <br /> {{RU-VLAG}} [[Michail Misjoestin]] <br />{{RU-VLAG}} [[Sergei Lawrof]] <br />{{RU-VLAG}} Aleksandr Dvornikov <br />{{RU-VLAG}} Sergej Sjojgoe <br />{{RU-VLAG}} Valeri Gerasimov <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Denis Poesjilin]] <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Wladimir Pasjkof]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Leonid Pasetsjnik]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Sergei Koslof]] |aanvoerder2 = [[Beeld:Flag of the President of Ukraine.svg|20px]] '''[[Wolodimir Zelenski]]'''<br />{{vlagikoon|Oekraïne}} [[Denis Sjmihal]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} [[Waleri Zaloezjni]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Dmytro Koeleba <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Danilov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Reznikov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Serhiy Sjaptala <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Roeslan Chomtsjak |aanvoerder3 = |sterkte1 = {{RU-VLAG}} 1&nbsp;013&nbsp;000 soldate; 2&nbsp;000&nbsp;000 reserviste,<ref>{{Cite web|taal=en|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|access-date=2022-02-20}}</ref> waarvan 175&nbsp;000 – 190&nbsp;000 troepe in Oekraïne<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|title=Russia positioning helicopters, in possible sign of Ukraine plans|access-date=22 Februarie 2022|author=Barnes, Julian E.|author2=Crowley, Michael|author3=Schmitt, Eric|date=10 Januarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220122100818/https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|title=Citing U.S. Intelligence, Biden says Putin has decided to invade Ukraine|access-date=22 Februarie 2022|last=Bengali|first=Shashank|date=18 Februarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220222072836/https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref> |sterkte2 = {{vlagikoon|Oekraïne}} 255&nbsp;000 soldate, 1&nbsp;000&nbsp;000 reserviste, 20&nbsp;000 vrywilligers<ref>{{Cite web|url=https://www.scmp.com/news/world/russia-central-asia/article/3169477/ukraine-crisis-20000-foreign-volunteers-ukraine|title=Ukraine crisis: 20,000 foreign volunteers in Ukraine to fight Russians, says foreign minister|access-date=11 Maart 2022|date=7 Maart 2022|publisher=South China Morning Post|taal=en}}</ref> |sterkte3 = |ongevalle1 = '''{{RU-VLAG}}'''<br />'''Volgens Rusland (22 Maart)'''<br /> 9&nbsp;861 dood<br /> 16&nbsp;153 gewond<br/><ref>{{Cite web|url=https://www.standaard.be/cnt/dmf20220322_95021989|title=Russische krant past bericht met 10.000 Russische doden meteen aan|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=De Standaard|taal=nl}}</ref> '''Volgens die VSA (22 Maart):''' <br /> >7&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/22/world/europe/russia-ukraine-pentagon.html|title=Russia’s combat force has shrunk, a Pentagon official says, reflecting casualties and other struggles|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> en 14&nbsp;000 tot 21&nbsp;000 gewond <ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/16/us/politics/russia-troop-deaths.html|title=As Russian troop deaths climb, morale becomes an issue, officials say|access-date=17 Maart 2022|date=17 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br />27&nbsp;200 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian defenders have already killed about 27,200 Russian troops since the Russian invasion of Ukraine began on February 24|date=14 Mei 2022|publisher=Ukrinform|taal=en}}</ref>, 500-600 krygsgevanges<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60717902?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=622cb1be980bea49f4b7c333%26Over%20500%20Russian%20troops%20surrendered%20as%20of%20Friday%20-%20Zelensky%262022-03-12T14%3A47%3A19.661Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:3da69b02-0241-41a8-b6ad-f689b0a73517&pinned_post_asset_id=622cb1be980bea49f4b7c333&pinned_post_type=share|title=Over 500 Russian troops surrendered as of Friday - Zelensky|access-date=14 Maart 2022|date=12 Maart 2022|publisher=[[BBC|BBC News]]}}</ref><br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />30&nbsp;000 tot 40&nbsp;000 dood, gewond of krygsgevange<ref name="france24.com">{{Cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20220330-as-ukraine-holds-out-its-military-losses-remain-hard-to-gauge|title=As Ukraine holds out, its military losses remain hard to gauge|access-date=5 April 2022|date=30 Maart 2022|publisher=France24|taal=en}}</ref> '''Materiële verliese''' <br /> '''Rusland:''' <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br /> 1&nbsp;218 tenks<br />13 skepe<br />163 helikopters<br />200 vliegtuige<br />2&nbsp;934 gepantserde voertuie<br />551 kanonne<br />411 hommeltuie <ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian army kills about 27,200 Russian soldiers since invasion|access-date=2022-05-14|work=Ukrinform|taal=en}}</ref><ref name="interfax">{{Cite web|url=https://en.interfax.com.ua/news/general/823755.html|title=Ukraine Army destroyed about 19,500 enemy troops since Russian invasion started|date=13 April 2022|publisher=Interfax-Ukraine|language=en}}</ref><br /> | ongevalle2 = {{vlagikoon|Oekraïne}}<br />'''Volgens Oekraïne (16 April):'''<br />2&nbsp;500-3&nbsp;000 dood, 10&nbsp;000 gewond<ref>{{Cite web|url=https://edition.cnn.com/2022/04/15/politics/tapper-zelensky-interview-cnntv/index.html|title=Exclusive: Zelensky says world should be prepared for possibility Putin could use nuclear weapons|access-date=18 April 2022|date=16 April 2022|publisher=[[CNN]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Rusland (2 Maart):'''<br />2&nbsp;870 dood, 3&nbsp;760 gewond en 572 krygsgevange<ref>{{Cite web|url=https://whdh.com/news/moscow-nearly-500-of-its-troops-have-been-killed-in-ukraine/|titel=Moscow: Nearly 500 of its troops have been killed in Ukraine|access-date=14 Maart 2022|date=2 Maart 2022|publisher=Associated Press|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens die VSA (9 Maart):'''<br /> tussen 2&nbsp;000-4&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-russia-death-toll-invasion/|title=Up to 6,000 Russians may have been killed in Ukraine so far, U.S. official estimates|access-date=14 Maart 2022|date=10 Maart 2022|publisher=CBS News|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />5&nbsp;000 dood en gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër)<ref name="france24.com"/> '''Materiële verliese''' <br /> '''Oekraïne:''' <br /> '''Volgens Rusland (23 Maart):'''<br /> 1&nbsp;558 gepantserde voertuie, waaronder tenks<ref name="tass.com">{{Cite web|url=https://tass.com/politics/1426081?utm_source=de.wikipedia.org&utm_medium=referral&utm_campaign=de.wikipedia.org&utm_referrer=de.wikipedia.org|title=Russian military destroys Ukrainian weapons storage site northwest of Rovno|access-date=30 Maart 2022|date=23 Maart 2022|publisher=Tass|taal=en}}</ref> <br /> 184 vliegtuige en helikopters<ref name="tass.com"/> <br />246 hommeltuie<ref name="tass.com"/> <br />8 skepe<ref>{{Cite web|url=https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434|title=Russian Defense Ministry reports use of Navy, 8 Ukranian military boats destroyed|access-date=14 Maart 2022|date=26 Februarie 2022|publisher=Interfax|taal=en|archive-date=20 Maart 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220320205318/https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434/|url-status=dead}}</ref> | ongevalle3 = '''Aantal burgerlike slagoffers volgens die OHCHR (13 Mei):'''<br /> 3&nbsp;573 burgerlike sterftes, 3&nbsp;816 gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër) <ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/en/news/2022/05/ukraine-civilian-casualty-update-13-may-2022|title=Ukraine: civilian casualty update 13 May 2022|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=[[Verenigde Nasies]]|taal=en}}</ref> '''Aantal Oekraïense vlugtelinge volgens die UNHCR (13 Mei):'''<br /> 6&nbsp;111&nbsp;172 vlugtelinge<ref>{{Cite web|url=http://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine|title=Refugees fleeing Ukraine (since 24 February 2022)|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> en ~10 miljoen interne verdrewe<ref>{{Cite web|url=https://www.unhcr.org/ua/en/43027-unhcr-scales-up-for-those-displaced-by-war-in-ukraine-deploys-cash-assistance.html|title=UNHCR scales up for those displaced by war in Ukraine, deploys cash assistance|access-date=14 Maart 2022|date=11 Maart 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> | notes = | portaal = Oekraïne }} {{beeldgroep2|perrow = 2|total_width=300 | align = right | direction = horizontal | background color = |image1=People on a metro station during Russian invasion, Kyiv, 2022.jpg |alt1= |image2=Reporter's Notebook - Confusion, Chaos as Russia Invades Ukraine 02.jpg |alt2= |image3=Apartment block in Kharkiv damaged during Russian invasion.jpg |alt3= |image4=Житловий будинок на вул. Лобановського, 6-А після обстрілу.jpg |alt4= |image5=Chernihiv Oblast, 28.02.2022 (4) - ruins.jpg |alt5= |footer_align= center |footer= '''Kloksgewys van links heel bo:''' {{flatlist| *Mense skuil in die Kijifse metro *Brandende voertuie op die pad tussen Charkif en Kijif *Die verwoesting van woongebiede in Charkif, Tsjernihif en Kijif }} }} <!--do not add bold text to the lead, per [[WP:AVOIDBOLD]]--> Op 24 Februarie 2022 het Rusland 'n grootskaalse inval begin in [[Oekraïne]], een van sy buurlande in die suidweste. Volgens vroeë berigte is dit die grootste konvensionele-oorlogvoeringsoperasie in [[Europa]] sedert die [[Tweede Wêreldoorlog]].<ref>{{cite news |author-last=Karmanau |author-first=Yuras |author-last2=Heintz |author-first2=Jim |author-last3=Isachenkov |author-first3=Vladimir |author-last4=Litvinova |author-first4=Dasha |others=Photograph by Evgeniy Maloletka (AP Photo) |date=24 February 2022 |title=Russia presses invasion to outskirts of Ukrainian capital |work=ABC News |publisher=American Broadcasting Corporation |agency=Associated Press |location=[[Kijif]] |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| archive-date=27 February 2022 |access-date=26 February 2022 }}</ref><ref>{{cite news |last1=Tsvetkova |first1=Maria |last2=Vasovic |first2=Aleksandar |last3=Zinets |first3=Natalia |last4=Charlish |first4=Alan |last5=Grulovic |first5=Fedja |last6= |first6= |others=Robert Birsel en Frank Jack Daniel |date=27 February 2022 |title=Putin puts nuclear 'deterrence' forces on alert |language=en |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |url=https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |url-status=live |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |archive-date=27 February 2022}}</ref> Dit is 'n groot toename in die [[Russiese oorlog teen Oekraïne|vyandelikheid tussen die twee lande, wat sedert 2014 duur]]. Die veldtog is voorafgegaan deur 'n langdurige versterking van die Russiese militêre teenwoordigheid sedert vroeg in 2021 en eise deur Rusland dat Oekraïne nie by [[Navo]] aansluit nie.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> In die dae voor die inval het Rusland die selfverklaarde volksrepublieke [[Volksrepubliek Donetsk|Donetsk]] en [[Volksrepubliek Loehansk|Loehansk]] in die streek die [[Donbas]] ([[Oekraïens]]: Донба́с, ''Donbas''; [[Russies]]: Донба́сс, ''Donbass'') van Oos-Oekraïne erken, en dit is gevolg deur die instroming van die Russiese weermag na die streek op 21 Februarie 2022. Op 22 Februarie het die Russiese federale raad president [[Wladimir Poetin]] eenparig die reg gegee om militêre mag buite Rusland te gebruik. Op 24 Februarie omstreeks 03:00 [[UTC]] (06:00 [[Moskoutyd]], UTC+3) het Poetin 'n militêre operasie in Oos-Oekraïne aangekondig. Minute later het missiele begin val op plekke dwarsoor die land, insluitende Oekraïne se hoofstad, [[Kijif]]. Die Oekraïense grensdiens het bevestig dat die grensposte met Rusland en [[Belarus]] aangeval word.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |title=Russia attacks Ukraine |website=CNN |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073725/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824058 |title=Украинские пограничники сообщили об атаке границы со стороны России и Белоруссии |website=Interfax |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073737/https://www.interfax.ru/world/824058 |url-status=live}}</ref> Grondmagte het Oekraïne omstreeks 05:00 UTC binnegegaan, twee uur nadat die missielaanvalle begin het.<ref name=":2">{{cite news|date=24 Februarie 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> Die Oekraïense president, [[Wolodimir Zelenski]], het gereageer deur krygswet af te kondig, diplomatieke bande met Rusland te verbreek en algemene mobilisasie aan te kondig. Rusland het tydens die inval 'n noordelike front vanaf [[Belarus]] gerig op Kijif geloods. Terselfdertyd het Rusland 'n noordoostelike frontaanval gerig op die stad [[Charkif]]; en 'n suidoostelike front gedeel in twee afsonderlike fronte, naamlik 'n suidelike front vanaf die [[Krim]] en 'n afsonderlike suidoostelike front wat na die stede [[Loehansk]] en [[Donetsk]] geloods is.<ref name="CBS-2022-03-20">{{cite news |title=Ukraine rejects Russian demand to surrender port city of Mariupol in exchange for safe passage |date=20 Maart 2022 |publisher=CBS News |url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-mariupol-russia-surrender-reject/ |access-date=21 Maart 2022}}</ref><ref name="CBC-2022-03-21">{{cite news |title=Ukraine refuses to surrender Mariupol as scope of human toll remains unclear |date=21 Maart 2022 |publisher=Canadian Broadcasting Corporation |url=https://www.cbc.ca/news/world/ukraine-russia-war-march21-1.6391709 |access-date=21 Maart 2022}}</ref> Op 8 April het die Russiese ministerie van verdediging aangekondig alle troepe en afdelings wat in Suidoos-Oekraïne ontplooi is, sal verenig onder generaal Aleksandr Dwornikof, wat beheer geneem het van gekombineerde militêre operasies, insluitend die herontplooide magte wat oorspronklik aan die noordelike en noordoostelike fronte toegewys is, en daarna onttrek is en hertoegewys is in die tweede fase aan die suidoostelike front.<ref name="hindustannewshub.com">{{cite web |date=8 April 2022 |title=Trending news: BBC: Putin replaces military commander in Ukraine – The Moscow Times |url=https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |access-date=9 April 2022 |website=Hindustan News Hub |archive-date= 9 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220409085406/https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |url-status=dead }}</ref> Teen 17 April is vordering aan die suidoostelike front belemmer deur oorblywende troepe wat uithou in die Azofstal-yster-en-staalwerk in [[Marioepol]]. <ref name="Radio New Zealand">{{cite news |title=Ukraine war: Mariupol defenders will fight to the end |date=17 April 2022 |access-date=20 April 2022 |work=Radio New Zealand |url=https://www.rnz.co.nz/news/world/465439/ukraine-war-mariupol-defenders-will-fight-to-the-end-pm}}</ref> Op 19 April het Rusland 'n hernieude inval oor 'n 500 kilometer lange front geloods wat strek van Charkif na Donetsk en Loehansk, met gelyktydige missielaanvalle weer gerig op Kijif in die noorde en [[Lwif]] in die weste van Oekraïne.<ref name="nytimes.com">{{cite news |title=Ukraine Says Russia Begins Assault in the East After Raining Missiles Nationwide |first1=Jane |last1=Arraf |first2=Ivan |last2=Nechepurenko |first3=Mark |last3=Landler |newspaper=[[The New York Times]] |date=19 April 2022 |access-date=20 April 2022 |url=https://www.nytimes.com/2022/04/18/world/europe/ukraine-russia-missiles-lviv-donbas.html}}</ref> Verskeie lande oor die wêreld heen het die inval veroordeel en onmiddellik sanksies teen Rusland ingestel.<ref>{{cite web |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 Februarie 2022 |website=usatoday.com |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live }}</ref> In Rusland is massa-inhegtenisnemings uitgevoer by protesoptogte teen die oorlog.<ref>{{cite web|author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 February 2022 |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |archive-date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |website=USA Today}}</ref><ref>{{Cite web|date=24 Februarie 2022|title=More than 1,700 people detained in widespread Russian protests against Ukraine invasion|url=https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|last=|first=|access-date=24 Februarie 2022|work=CBC News|archive-date=24 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220224193201/https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|url-status=live}}</ref> Voor en tydens die inval het sommige lidlande van Navo Oekraïne voorsien van wapens en ander hulpmiddels.<ref name="Al Jazeera 2022"/> Poetin het Rusland se kernmagte op 27 Februarie op 'n gereedheidsgrondslag geplaas na aanleiding van nuwe sanksies en "aggressiewe stellings".<ref name=":4">{{cite web |last=Kenney |first=Caitlin |last2=Peniston |first2=Bradley |date=28 February 2022 |title=What Just Happened With Putin's Nuclear Forces? Here's What Experts Say |url=https://www.defenseone.com/threats/2022/02/what-just-happened-putins-nuclear-forces-heres-what-experts-say/362501/ |access-date=6 March 2022 |website=Defense One |language=en}}</ref> Dit het spanning tussen die Weste en Rusland en die vrees vir 'n [[kernoorlog]] verhoog.<ref>{{cite web |last1=Heintz |first1=Jim |last2=Isachenkov |first2=Vladimir |last3=Karmanau |first3=Yuras |last4=Litvinova |first4=Dasha |date=27 February 2022 |others=Reporting by Ellen Knickmeyer, Eric Tucker, Robert Burns and Hope Yen ([[Washington D.C.]]); Francesca Ebel, Josef Federman and Andrew Drake ([[Kijif]]); Mstyslav Chernov en Nic Dumitrache ([[Marioepol]]) |title=Putin puts nuclear forces on high alert, escalating tensions |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-kyiv-business-europe-moscow-2e4e1cf784f22b6afbe5a2f936725550 |access-date=3 March 2022 |website=AP News |publisher=Associated Press |location=Kijif}}</ref> Die inval het Europa se grootste vlugtelingskrisis sedert die Tweede Wêreldoorlog veroorsaak. Miljoene mense het al uit Oekraïne gevlug,<ref>{{Cite news |last=Oladipo |first=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |language=en-GB |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25 |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> veral na [[Pole]], maar ook na [[Hongarye]], [[Roemenië]], [[Moldowa]] en [[Slowakye]].<ref>{{Cite news |date=2022-03-10 |title=How many refugees have fled Ukraine and where are they going? |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-60555472 |access-date=2022-03-12}}</ref> Vlugtelinge is hoofsaaklik vroue en kinders, omdat die regering mans tussen die ouderdomme van 18 en 60 jaar verbied het om die land te verlaat.<ref>{{cite news |last1=Oladipo |first1=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=[[The Guardian]]}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25%20<!--|url-status=live--> |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> ==Agtergrond== ===Tyd ná die Sowjetunie en die Oranje Rewolusie=== Ná die [[ontbinding van die Sowjetunie]] in 1991 het Rusland en Oekraïne noue bande behou. In 1994 het Oekraïne ingestem om weg te doen met sy [[Kernwapen|kernarsenaal]] en die [[Boedapest-memorandum]] te onderteken op voorwaarde dat Rusland, [[Brittanje]] en die [[VSA]] versekering sou verskaf teen geweldsbedreigings van sy territoriale integriteit en vir sy politieke onafhanklikheid. Vyf jaar later was Rusland een van die ondertekenaars van die [[Manifes vir Europese Sekuriteit]], wat "die inherente reg van elke deelnemende staat herbevestig het om vry te wees om sy sekuriteitsmaatreëls te kies of verander, insluitende verdrae van bondsgenootskappe, soos wat dit ontwikkel".<ref>{{cite web|title=Istanbul Document 1999 |url=http://www.osce.org/node/39569 |publisher=Organization for Security and Co-operation in Europe |date=19 November 1999 |access-date=21 Julie 2015 |archive-date=1 Junie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140601124042/http://www.osce.org/node/39569 |url-status=live}}</ref> In 2004 is [[Wiktor Janoekowitsj]], toe die eerste minister, verklaar as wenner van die presidentsverkiesing, waarin 'n groot knoeiery volgens die hooggeregshof van Oekraïne plaasgevind het.<ref>{{cite web |url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |title=The Supreme Court findings |access-date=7 July 2008 |publisher=Supreme Court of Ukraine |date=3 December 2004 |language=uk |archive-date=22 June 2013 |archive-url=https://www.webcitation.org/6HZ9wqN35?url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |url-status=live }}</ref> Die uitslag het 'n groot openbare reaksie en steun ontlok vir die opposisiekandidaat, [[Wiktor Joesjtsjenko]], wat die uitslag bevraagteken het. In die oproerige maande van die rewolusie het kandidaat Joesjtsjenko skielik ernstig siek geword, en verskillende onafhanklike doktersgroepe het bevind hy is met dioksien (TCDD) vegiftig.<ref name="CBS: Yushchenko: Live And Carry On">{{cite news |title=Yushchenko: 'Live And Carry On' |work=CBS News |date=30 January 2005 |url=https://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |access-date=17 April 2020 |archive-date=25 October 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121025143917/http://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |url-status=dead }}</ref><ref name="Ref_j">{{cite web |url=https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |title=Study: Dioxin that poisoned Yushchenko made in lab |work=Kyiv Post |date=5 August 2009 |agency=Associated Press |location=Londen |access-date=29 January 2022 |archive-date=31 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220131165135/https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |url-status=live }}</ref> Joesjtsjenko het Russiese betrokkenheid sterk vermoed.<ref name="Ref_2009c">{{cite news |url=http://www.kyivpost.com/nation/49610 |title=Yushchenko to Russia: Hand over witnesses |newspaper=Kyiv Post |date=28 October 2009 |access-date=11 February 2010}}</ref> Dit alles het eindelik tot die vreedsame [[Oranje Rewolusie]] gelei wat Joesjtsjenko en [[Joelia Timosjenko]] aan die bewind geplaas het, terwyl Janoekowitsj leier van die opposisie geword het.<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-url=https://web.archive.org/web/20080115052653/http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-date=15 January 2008 |title=Ukraine-Independent Ukraine |access-date=14 January 2008 |website=Encyclopædia Britannica (fee required) |url-status=dead}}</ref> In 2008 het die Russiese president Poetin hom uitgespreek teen Oekraïne se moontlike toelating tot Navo.<ref>{{cite news|author-last1=Harding |author-first1=Luke |author-last2=Borger |author-first2=Julian |author-last3=Chrisafis |author-first3=Angelique |date=2 April 2008 |title=Bush-Putin row grows as pact pushes east |work=The Guardian |location=[[Moskou]]; [[Boekarest]]; [[Parys]]|url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=8 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220208091130/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Dawar |author-first=Anil |date=4 April 2008 |title=Putin warns Nato over expansion |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=13 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220213213527/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |url-status=live}}</ref> In 2009 het die [[Roemenië|Roemeense]] ontleder Iulian Chifu en sy medeskrywers die opinie uitgespreek dat Rusland, met betrekking tot Oekraïne, 'n opgedateerde weergawe van die [[Brezjnef-leerstelling]] navolg waarvolgens die soewereiniteit van Oekraïne nie groter kan wees as dié van die [[Warskouverdrag]]slande voor die verval van die Sowjet-invloedsfeer in die laat 1980's en vroeë 1990's nie.<ref name="Chifu">{{cite book|author-last1=Chifu |author-first1=Iulian |title=The Russian Georgian War: A trilateral cognitive institutional approach of the crisis decision-making process |author-last2=Nantoi |author-first2=Oazu |author-last3=Sushko |author-first3=Oleksandr |publisher=Editura Curtea Veche |year=2009 |isbn=978-973-1983-19-6 |location=[[Boekarest]] |page=181 |chapter=Russia–Georgia War of August 2008: Ukrainian Approach |access-date=21 Februarie 2016 |chapter-url=http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20180930233012/http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf|archive-date=30 September 2018 |url-status=live}}</ref> In 2009 het Janoekowitsj aangekondig hy gaan hom in 2010 weer as president verkiesbaar stel. Hy het gewen en is in 2010 beëdig. ===Oekraïense rewolusie en oorlog=== [[Beeld:Euromaidan Kyiv 1-12-13 by Gnatoush 005.jpg|thumb|links|Die Euromaidan-optogte in Desember 2013 in Kijif.]] Ná weke van protesoptogte as deel van die [[Euromaidan]]-beweging (2013-2014) het die pro-Russiese president Janoekowitsj en die leiers van die Oekraïense parlementêre opposisie op 21 Februarie 2014 'n ooreenkoms onderteken vir 'n vroeë verkiesing. Die volgende dag het Janoekowitsj uit Kijif gevlug weens 'n beskuldigingstem wat hom van sy mag as president sou stroop.<ref name="interfax1">{{cite news|date=24 Februarie 2014 |title=Rada removes Yanukovych from office, schedules new elections for May 25 |agency=Interfax-Ukraine |url=http://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html|url-status=live |access-date=15 Februarie 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200210094859/https://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html |archive-date=10 Februarie 2020}}</ref> Leiers van die [[Russies]]sprekende oostelike streke van Oekraïne het hulle lojaliteit teenoor Janoekowitsj bevestig,<ref>{{cite news|author-last1=Polityuk |author-first1=Pavel |author-last2=Robinson |author-first2=Matt |author-last3=Baczynska |author-first3=Gabriela |author-last4=Goettig |author-first4=Marcin |author-last5=Graff |author-first5=Peter |author-last6=Elgood |author-first6=Giles |date=22 Februarie 2014 |title=Ukraine parliament removes Yanukovich, who flees Kiev in "coup" |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |editor-last=Roche |editor-first=Andrew|url=https://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |url-status=live|access-date=18 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160609181723/http://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |archive-date=9 Junie 2016 }}</ref> en dit het gelei tot die pro-Russiese onrus in 2014 in Oekraïne.<ref>{{cite web|author-last=Fisher |author-first=Max |date=3 September 2014 |title=Everything you need to know about the Ukraine crisis |url=https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122003807/https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know|archive-date=22 Januarie 2022 |access-date=24 Januarie 2022 |website=Vox |publisher=Vox Media |language=en}}</ref> Die onrus is gevolg deur die anneksasie van die [[Krim]] deur Rusland in Maart 2014 en die oorlog in die Donbas, wat in April 2014 begin het met die skepping van die Russies gesteunde kwasistate Donetsk- en Loehansk-volksrepubliek.<ref>{{cite news|author-last1=Grytsenko |author-first1=Oksana |author-last2=Vlasova |author-first2=Anastasia |date=12 April 2014 |title=Armed pro-Russian insurgents in Luhansk say they are ready for police raid |work=Kyiv Post |publisher=Businessgroup LLC |location=Luhansk |url=http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|access-date=1 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140412131249/http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|archive-date=12 April 2014}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Ragozin |author-first=Leonid |date=16 Maart 2019 |title=Annexation of Crimea: A masterclass in political manipulation |url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/3/16/annexation-of-crimea-a-masterclass-in-political-manipulation |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200528090201/https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/annexation-crimea-masterclass-political-manipulation-190315174459207.html |archive-date=8 Mei 2020 |access-date=24 Januarie 2022 |website=aljazeera.com |publisher=Al Jazeera |location=[[Riga]] |language=en }}</ref> Op 14 September 2020 het die Oekraïense president [[Wolodimir Zelenski]] Oekraïne se nuwe nasionale sekuriteitstrategie goedgekeur "wat voorsiening maak vir die ontwikkeling van 'n bondgenootskap met Navo met die oog op lidmaatskap van Navo".<ref>{{cite news|date=25 Januarie 2022|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|publisher=Al Jazeera|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|url-status=live|access-date=15 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220215002641/https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|archive-date=15 Februarie 2022|author-last=Duggal|author-first=Hanna}}</ref><ref name="ua-nato-relations">{{cite news|date=11 January 2020 |title=Relations with Ukraine|work=[[Navo]] |publisher=Navo |url=https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=15 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220215011708/https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm |url-status=live}}</ref> Op 24 Maart 2021 het Zelenski 'n verdrag onderteken wat die strategie goedkeur vir "die ontsetting en reïntegrasie van die tydelik besette gebied Krim en stad [[Sewastopol]]".<ref>{{cite news |date=24 Maart 2021 |title=Zelensky enacts strategy for de-occupation and reintegration of Crimea |work=Ukrinform |publisher=Regering van Oekraïne |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=12 Desember 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211212130511/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html |url-status=live}}</ref> In Julie 2021 het Poetin 'n essay gepubliseer met die titel "Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners", waarin hy sy mening herbevestig dat die Russe en Oekraïners "een volk" is.<ref>{{cite web|author-last=Poetin |author-first=Wladimir |author-link=Wladimir Poetin |date=12 Julie 2021|title=Article by Vladimir Putin 'On the Historical Unity of Russians and Ukrainians' |url=http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125053520/http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181|archive-date=25 Januarie 2021 |access-date=1 Februarie 2022 |website=Die Kremlin |publisher=Regering van Rusland }}</ref> Die Amerikaanse historikus Timothy Snyder het Poetin se idees as [[imperialisme]] beskryf.<ref>{{cite web|author-last=Snyder |author-first=Timothy D. |date=18 Januarie 2022 |title=How to think about war in Ukraine |url=https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220119065436/https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |archive-date=19 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2021 |website=Thinking about... (newsletter) |publisher=Substack }}</ref> Die Britse joernalis Edward Lucas het gemeen dit is historiese revisionisme.<ref>{{cite web|author-last=Lucas |author-first=Edward |date=15 September 2020 |title=Why Putin's history essay requires a rewrite |url=https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb|url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125143913/https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Times |publisher=Times Newspapers}}</ref> Ander waarnemers het die Russiese leierskap daarvan beskuldig dat hulle 'n verwronge siening van moderne Oekraïne en sy geskiedenis het.<ref>{{cite web|author-last=Roth |author-first=Andrew |date=7 Desember 2021|title=Putin's Ukraine rhetoric driven by distorted view of neighbour |url=https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211207180813/https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |archive-date=7 Desember 2021|access-date=25 Januarie 2021 |work=The Guardian |publication-place=Moskou}}</ref><ref>{{cite web|last1=Dickinson |first1=Peter |last2=Haring |first2=Melinda |last3=Lubkivsky |first3=Danylo |last4=Motyl |first4=Alexander |last5=Whitmore |first5=Brian |last6=Goncharenko |first6=Oleksiy |last7=Fedchenko |first7=Yevhen |last8=Bonner |first8=Brian |last9=Kuzio |first9=Taras |date=15 Julie 2021 |title=Putin's new Ukraine essay reveals imperial ambitions |url=https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210715191212/https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |archive-date=15 Julie 2021 |access-date=25 Januarie 2021|publisher=Atlantic Council}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Wilson |author-first=Andrew |date=23 Desember 2021 |title=Russia and Ukraine: 'One People' as Putin Claims? |url=https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124130721/https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims/|archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=Royal United Services Institute}}</ref> Rusland het gesê moontlike lidmaatskap van Oekraïne van Navo en die uitbreiding van Navo in die algemeen bedreig sy nasionale sekuriteit.<ref>{{cite news|author-last=Taylor |author-first=Paul |date=23 November 2021 |title=Ukraine: NATO's original sin |work=Politico |publisher=Axel Springer SE |url=https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |access-date=1 Februarie 2022 |archive-date=29 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220129135805/https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Guyer |author-first=Jonathan |date=27 Januarie 2022 |title=How America's NATO expansion obsession plays into the Ukraine crisis |work=Vox |publisher=Vox Media |url=https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion|access-date=20 Februarie 2022 |archive-date=18 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218060139/https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion |url-status=live}}</ref> Op sy beurt het Oekraïne en ander Europese lande wat aan Rusland grens, Poetin daarvan beskuldig dat hy Russiese [[irredentisme]] probeer beoefen en van aggressiewe militaristiese beleide.<ref>{{cite web|author=Agencies |date=13 September 2014 |title=Putin wants to destroy Ukraine and restore Soviet Union, says Yatseniuk |url=https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125154846/https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Bullough |author-first=Oliver |date=28 Maart 2014 |title=Vladimir Putin: The rebuilding of 'Soviet' Russia |url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124104112/https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=BBC }}</ref><ref>{{cite web|author-last=Rubin |author-first=Trudy |date=11 Januarie 2022 |title=Putin wants to reestablish the Russian empire. Can NATO stop him without war? |url=https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125155257/https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Philadelphia Inquirer |publisher=Interstate General Media}}</ref> ==Aanvang== [[Beeld:2nd Battalion, 503rd Infantry Regiment, 173rd Airborne Brigade depart Aviano Air Base, Italy, Feb. 24, 2022.jpg|thumb|220px|Amerikaanse valskermsoldate vertrek uit Italië na [[Letland]], 24 Februarie 2022. Duisende Amerikaanse troepe is in Oos-Europa ontplooi tydens die Russiese versterkings.<ref>{{cite news|url=https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |archive-date=26 February 2022 |work=Stars and Stripes |title=173rd Airborne Brigade battalion heads to Latvia as Ukraine comes under Russian attack |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022}}</ref>]] ===Russiese militêre versterkings=== Die konflik het begin met 'n groot militêre opbou, aanvanklik van Maart tot April 2021 en daarna weer van Oktober 2021 tot Februarie 2022. Tydens laasgenoemde het Rusland eise aan die VSA en Navo gestel dat Oekraïne nie by Navo aansluit nie, sowel as dat Navo-soldate en militêre uitrusting in [[Oos-Europa]] verminder word.<ref>{{cite news|author-last1=Tétrault-Farber |author-first1=Gabrielle |author-last2=Balmforth |author-first2=Tom |date=17 Desember 2021 |title=Russia demands NATO roll back from East Europe and stay out of Ukraine |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220222081106/https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |url-status=live}}</ref> Rusland het gedreig met 'n niegespesifiseerde militêre reaksie as Navo 'n "agressiewe toon" bly handhaaf.<ref>{{cite news|author-last=MacKinnon |author-first=Mark |date=21 Desember 2021 |title=Putin warns of unspecified military response if U.S. and NATO continue 'aggressive line' |language=en-CA |work=The Globe and Mail |url=https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=15 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220115165246/https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |url-status=live}}</ref> ===Russiese ontkenning van invalsplan=== Ondanks die Russiese militêre opbou het Russiese amptenare maande lank ontken dat Rusland enige plan het om Oekraïne binne te val.<ref name="Deny">{{cite news |author-last1=Kiely |author-first1=Eugene |author-last2=Farley |author-first2=Robert |title=Russian Rhetoric Ahead of Attack Against Ukraine: Deny, Deflect, Mislead |url=https://www.factcheck.org/2022/02/russian-rhetoric-ahead-of-attack-against-ukraine-deny-deflect-mislead/ |access-date=26 February 2022 |work=FactCheck.org |date=24 February 2022}}</ref><ref name="denials">{{cite news |author-last1=Taylor |author-first1=Adam |title=Russia's attack on Ukraine came after months of denials it would attack |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |access-date=26 February 2022 |newspaper=The Washington Post |date=24 February 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220224205233/https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |archive-date=24 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref> Op 12 November 2021 het Dmitri Peskof, Poetin se woordvoerder, aan verslaggewers gesê "Rusland bedreig niemand. Die beweging van troepe op ons gebied behoort niemand rede tot kommer te gee nie."<ref name="Deny"/><ref name="denials"/> Op 28 November 2021 het Peskof gesê "Rusland het nooit enige plan gehad om enigiemand aan te val nie, dit het nie nou planne nie en sal nooit sulke planne hê nie ... Rusland is 'n vreedsame land, wat goeie betrekkinge met sy buurlande wil handhaaf."<ref name="Deny"/> Op 12 Desember 2021 het hy gesê spanning jeens Oekraïne "word geskep om Rusland verder te demoniseer en hom as 'n moontlike aggressor uit te beeld".<ref name=Deny/> Op 19 Januarie 2022 het die Russiese onderminister van buitelandse sake gesê "Rusland wil nie enige aksie van 'n aggressiewe aard hê of daaraan deelneem nie. Ons sal nie wat ook al in Oekraïne aanval, inval, binnedring of begin nie."<ref name="Deny"/> Op 12 Februarie 2022 het die Kremlin se raadgewer oor buitelandse sake besprekings oor die "sogenaamde beplande Russiese inval" as "histerie" beskryf.<ref name="Deny"/><ref name=denials/> ===Russiese aantygings=== [[Beeld:Vladimir Putin and Sergey Shoigu - Saint-Petersburg 2017-07-30 (1).jpg|thumb|220px|links|Poetin en sy vertroueling van baie jare, die minister van verdediging, [[Sergei Sjoigoe]].<ref>{{cite news |title=Ukraine conflict: Who's in Putin's inner circle and running the war? |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60573261 |work=BBC News |date=2 March 2022 |access-date=4 March 2022}}</ref>]] Op 9 Desember 2021 het president Poetin gepraat van diskriminasie teen Russiessprekendes buite Rusland en gesê: "Ek moet sê, [[Russofobie]] is die eerste tree tot [[volksmoord]]. Ek en jy weet wat in die Donbas gebeur. Dit lyk beslis baie soos volksmoord."<ref>{{cite news |title=Putin Says Conflict in Eastern Ukraine 'Looks Like Genocide' |url=https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |work=AFP |publisher=The Moscow Times |date=10 Desember 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=21 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221082440/https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news|title=Путин заявил о геноциде на Донбассе |trans-title=Putin announced the genocide in the Donbass |url=https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |work=Rossiyskaya Gazeta |date=9 Desember 2021 |language=ru |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222212644/https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |url-status=live}}</ref> Rusland het ook die Oekraïense taalwet veroordeel.<ref>{{cite news |title=New law stokes Ukraine language tensions |url=https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |work=France 24 |date=1 April 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032739/https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |url-status=live }}</ref> Op 15 Februarie 2022 het Poetin aan die pers gesê: "Wat in die Donbas gebeur, is beslis volksmoord."<ref name="france24genocide">{{cite news|title=US accuses Moscow of creating Ukraine invasion pretext with 'genocide' claims |url=https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims |work=AFP |publisher=France 24 |date=15 Februarie 2021|access-date=23 Februarie 2022|archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224034042/https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims|url-status=live}}</ref> Nuusmedia het daarop gewys dat die Oekraïense president Zelenski self 'n Russiessprekende is, ondanks Poetin se aantygings van 'n volksmoord op Russiessprekendes.<ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |title=Russians accuse Ukrainians of genocide as they pave way for potential invasion |newspaper=The Daily Telegraph |date=19 Februarie 2022 |author-last1=Vasilyeva |author-first1=Nataliya |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223103730/https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |url-status=live}}</ref> Rusland se aantygings van volksmoord is wyd as vals verwerp.<ref>{{cite news |title=Ukraine crisis: Vladimir Putin address fact-checked |url=https://www.bbc.co.uk/news/60477712 |access-date=24 Februarie 2022 |work=BBC News |date=22 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223162137/http://www.bbc.co.uk/news/60477712 |url-status=live }}</ref> Verskeie internasionale organisasies, insluitende die [[VN]] se hoëkommissaris vir menseregte en die [[Raad van Europa]], kon geen bewyse vir die Russiese bewerings vind nie.<ref>{{cite web|date=15 Junie 2014 |title=Report on the human rights situation in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|publisher=OHCHR|access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=14 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214151822/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|year=2021 |title=Civic Space and Fundamental Freedoms in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |publisher=OHCHR |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=9 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211209154320/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Daily and spot reports from the Special Monitoring Mission to Ukraine |url=https://www.osce.org/ukraine-smm/reports |publisher=OSCE |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222080943/https://www.osce.org/ukraine-smm/reports|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|date=2 April 2014 |title=Ad hoc Report on the situation of national minorities in Ukraine adopted on 1 April 2014 |url=https://rm.coe.int/16800c5d6f|archive-url=https://web.archive.org/web/20220204183556/https://rm.coe.int/16800c5d6f |archive-date=4 Februarie 2022 |publisher=Raad van Europa}}</ref> Die Europese Kommissie het dit as Russiese waninligting afgemaak.<ref>{{cite press release|date=24 Januarie 2022 |title=Disinformation About the Current Russia-Ukraine Conflict – Seven Myths Debunked |url=https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |access-date=22 Februarie 2022 |website=Directorate-General for European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218045942/https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live |language=en}}</ref> Die Amerikaanse ambassade in Oekraïne het dit as "laakbare onwaarheid" beskryf,<ref>{{cite news|title=United States: Russia's claim of 'genocide in Ukraine' is reprehensible falsehood |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |work=Ukrinform |date=17 Februarie 2022 |access-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218120707/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live}}</ref> terwyl die woordvoerder Ned Price van die Amerikaanse departement van buitelandse sake gesê het Moskou maak sulke bewerings as 'n verskoning om Oekraïne in te val.<ref name="france24genocide" /> In 'n nasionalistiese toespraak op 21 Februarie het Poetin ook beweer die "Oekraïense gemeenskap" het "[[Neo-Nazisme|neonazisties]]" geword, sonder om bewyse te lewer, en gesê Rusland se doel is "om Oekraïne te denazifiseer".<ref>{{cite news |author-last1=Fisher |author-first1=Max |date=23 Februarie 2022 |title=Word by Word and Between the Lines: A Close Look at Putin’s Speech |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220223115611/https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |archive-date=23 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Seddon |first1=Max |title=Putin justifies war in menacing speech as Zelensky appeals for peace |url=https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |access-date=24 Februarie 2022 |work=Financial Times |date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112202/https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |url-status=live }}</ref> President Zelenski is egter [[Jood]]s en drie lede van sy familie het in die [[Holocaust]] gesterf.<ref name=":02">{{cite news|author-last1=Abbruzzese |author-first1=Jason |date=24 Februarie 2022 |title=Putin says he is fighting a resurgence of Nazism. That's not true. |work=NBC News |url=https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |url-status=live |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112830/https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |archive-date=24 Februarie 2022}}</ref> ===Uitbreiding van gevegte (tot 23 Februarie)=== [[Beeld:Обращение Президента Российской Федерации 2022-02-21.webm|thumb|thumbtime=00:03|Poetin kondig die inval aan.<br/><small>(Engelse onderskrifte beskikbaar)</small>]] Gevegte in die Donbas het aansienlik toegeneem sedert 17 Februarie 2022. Op 21 Februarie, ná die erkenning van die Donetsk- en Loehansk-republieke, het Poetin gelas dat Russiese troepe na die Donbas gestuur word in wat hy 'n "vredehandhawingsending" genoem het.<ref name="ru-troops-donbas">{{cite news|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into separatist-held parts of Ukraine |publisher=CNN |url=https://cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102720/https://www.cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |url-status=live}}</ref> Rusland het gesê vyf Oekraïense saboteurs wat die grens na Rusland oorgesteek het, is vermoor. Dit is verwerp deur die Oekraïense minister van buitelandse sake, Dmitro Koeleba.<ref>{{cite news|title=Russia claims to kill 5 Ukrainian 'saboteurs' who crossed border |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |access-date=24 February 2022 |archive-date=21 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221232442/https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |url-status=live}}</ref> Later het verskeie nuusmedia berig Russiese magte gaan die Donbas binne.<ref name="guard-troops-donbas">{{cite web|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into eastern Ukraine on 'peacekeeping duties' |website=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223175613/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last= |first= |date=22 February 2022 |title=Chilling social media footage emerges of convoys of Russian military equipment entering Donbas in Ukraine |url=https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |access-date= |website=Sky News |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032732/https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |url-status=live}}</ref> Die ingryping is deur die VN se [[Veiligheidsraad]] veroordeel en Rusland het geen steun gekry nie.<ref>{{cite web|title=Putin gets no support from UN Security Council over Ukraine |url=https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223172555/https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |archive-date=23 February 2022 |access-date=24 February 2022 |publisher=ABC News |language=en}}</ref> Op 22 Februarie het die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], gesê dit was "die begin van 'n Russiese inval in Oekraïne". Volgens Navo se sekretaris-generaal, [[Jens Stoltenberg]], en die [[Kanada|Kanadese]] eerste minister, [[Justin Trudeau]], het "verdere indringing" plaasgevind. Die Oekraïense minister van buitelandse sake, Koeleba, het verklaar: "Daar is nie iets soos 'n klein, middelmatige of groot inval nie. 'n Inval is 'n inval." Op 23 Februarie het Rusland sy ambassade in Kijif begin ontruim en die [[Vlag van Rusland|Russiese vlag]] van die gebou verwyder.<ref>{{cite news|title=Russia evacuates embassy in Ukraine as crisis escalates |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |date=23 February 2022 |access-date=23 February 2022 |author-first=Dasha |author-last=Litvinova |work=Associated Press |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102040/https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |url-status=live}}</ref> Die webtuistes van die Oekraïense parlement en regering, sowel as bankwebtuistes, is deur kuberaanvalle lamgelê.<ref>{{cite news |title=Ukraine hit by more cyberattacks, destructive malware |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |access-date=24 February 2022 |work=Associated Press |date=23 February 2022 |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064547/https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |url-status=live }}</ref> Nog 'n vergadering van die VN se Veiligheidsraad is op 23-24 Februarie belê. Rusland het Oekraïne binnegeval tydens 'n noodvergadering van die raad om die krisis af te weer.<ref name=":0">{{cite web|date=23 February 2022 |title='It's too late': Russian move roils UN meeting on Ukraine |url=https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224021804/https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=AP News |language=en}}</ref> Die inval het plaasgevind terwyl Rusland die presidentskap van die Veiligheidsraad vir Februarie 2022 beklee het; die land het 'n vetomag as een van die vyf permanente lede.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{cite web|title=U.S. Says Russia Will Face U.N. Security Council Resolution |url=https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064610/https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=Wall Street Journal |language=en}}</ref> ==Inval== [[Lêer:Последствия удара ракеты по Голосеевскому району Киева (6).jpg|duimnael|regs|220px|'n Struktuur in [[Kijif]] wat deur 'n missielaanval vernietig is.]] Op 24 Februarie, net voor 06:00 Moskoutyd (UTC+3), het Poetin aangekondig hy het besluit om 'n "spesiale militêre operasie" in Oos-Oekraïne te loods.<ref name="tassputspeech24" /><ref name="Meduza_Putin_announces_invasion">{{cite news |title=Putin announces formal start of Russia's invasion in eastern Ukraine |date=24 February 2022 |newspaper=Meduza |url=https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |access-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224033732/https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |archive-date=24 February 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|title=Russian President Vladimir Putin announces military assault against Ukraine in surprise speech |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|access-date=24 February 2022 |website=MSN |language=en-US |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064559/https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|url-status=live}}</ref> In sy toespraak het Poetin gesê daar is geen planne om Oekraïense gebied te beset nie en beweer hy ondersteun die reg van die volke van Oekraïne op selfbeskikking.<ref name="tassputspeech24">{{cite news|date=24 February 2022 |title=Путин принял решение о проведении операции по денацификации и демилитаризации Украины |language=ru |trans-title=Putin decided to conduct an operation to de-Nazify and demilitarise Ukraine |work=TASS |url=https://tass.ru/politika/13825671 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224045055/https://tass.ru/politika/13825671 |url-status=live}}</ref> Hy het ook gesê Rusland beoog die "demilitarisasie en denazifisering" van Oekraïne – CNN en NBC het dié bewerings as "sonder gronde" en "vals" beskryf.<ref>{{cite news|author-last=Chernova |author-first=Anna |date=24 February 2022 |title=Kremlin spokesperson echoes Putin's baseless claims on invasion objectives |work=CNN |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_542ef6fc653f4404d483a5156ecc23e6 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224132757/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/index.html |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Tim |author-last2=Lister |author-first3=Ivana |author-last3=Kottasová |author-first4=Laura |author-last4=Smith-Spark |date=24 February 2022 |title=Ukraine vows defiance as Russia launches major invasion |url=https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |access-date=24 February 2022 |website=CNN |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224145336/https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news|first1=David K.|last1=Li|first2=Jonathan|last2=Allen|first3=Corky|last3=Siemaszko|title=Putin using false 'Nazi' narrative to justify Russia's attack on Ukraine, experts say|url=https://www.nbcnews.com/news/world/putin-claims-denazification-justify-russias-attack-ukraine-experts-say-rcna17537|access-date=2022-02-25|website=NBC News|date=24 February 2022|language=en}}</ref> Dit is ook deur die Amerikaanse Holocaust-herdenkingsmuseum veroordeel.<ref>{{cite news|url=https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|title=Holocaust Museum Criticizes Putin's Saying Ukraine Needs to Be 'Denazified'|date=February 24, 2022|agency=Newsweek|access-date=25 February 2022|archive-date=25 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025159/https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|url-status=live}}</ref> Poetin het die lede van die [[Oekraïense Gewapende Magte|Oekraïense magte]] gevra om hulle wapens neer te lê en terug te keer huis toe.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60503037|title=Ukraine conflict: Russia announces special military operation in Donbas |website=BBC News |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.bbc.com/news/world-europe-60503037 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549 |title=Russia's Putin Announces Military Operation in Ukraine |website=The Moscow Times |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549|url-status=live}}</ref><ref name="krputspeech24">{{Cite news |date=24 February 2022 |title=Обращение Президента Российской Федерации |language=ru |work=Kremlin.ru |url=http://kremlin.ru/events/president/news/67843 |access-date=24 February 2022 |archive-date= |archive-url= |url-status=live}}</ref> Kort voor 07:00 (UTC+2) op die 24ste het Zelenski krygswet in Oekraïne afgekondig.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |title=Russia-Ukraine crisis live news: Putin has launched 'full-scale invasion', says Ukrainian foreign minister – latest updates &#124; World news |work=[[The Guardian]] |date=16 July 2018 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224054309/https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |url-status=live }}</ref> Later het hy die Oekraïense weermag opdrag gegee om die invallers "maksimum verliese toe te dien".<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |title=Зеленский отдал приказ ВСУ наносить максимальные потери оккупантам |language=ru |trans-title=Zelensky ordered the Armed Forces of Ukraine to inflict maximum losses on the invaders |website=Unian |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224082802/https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |url-status=live }}</ref> Zelenski het ook aangekondig dat diplomatieke betrekkinge met Rusland onmiddellik opgehef word.<ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824153 |title=Украина разорвала дипломатические отношения с Россией |website=Interfax |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224095330/https://www.interfax.ru/world/824153 |url-status=live}}</ref> Later dié dag het hy 'n algemene mobilisasie aangekondig.<ref>{{cite news |title=Ukrainian president signs decree on general mobilisation of population -Interfax |url=https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |access-date=25 February 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022 |language=en |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025205/https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Om 10:00 (UTC+2) het die Oekraïense presidensiële administrasie aangekondig Russiese troepe het Oekraïne uit die noorde binnegeval (tot 5&nbsp;km diep). Russiese troepe was bedrywig in [[Charkif-oblast]] en [[Tsjernihif-oblast]], naby [[Soemi]].<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |title=Войска России на севере Украины продвинулись вглубь до пяти километров – Арестович |language= |website= |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224091205/https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |url-status=live }}</ref> Om 10:30 (UTC+2) het die Oekraïense departement van verdediging aangekondig Russiese troepe in Tsjernihif-oblast is gekeer, 'n groot geveg was naby Charkif aan die gang, en [[Marioepol]] en Sjtsjastja is ten volle teruggewen.<ref name=mil.2402.1030>{{cite web |author= |url=https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |title=General Staff of the Armed Forces of Ukraine: Operative information as of 10.30 |language= |website=mil.gov.ua |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224103548/https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |url-status=live }}</ref> ===Noordelike front=== [[Beeld:Russian bombardment of telecommunications antennas in Kiev.jpg|thumb|220px|Russe val telekommunikasietorings in Kijif aan.]] Die poging om Kijif oor te neem het ingesluit 'n aanval uit die suide van Belarus af aan die westeroewer van die [[Dnjepr|Dniprorivier]], skynbaar met die doel om Kijif uit die weste te omsingel. Dit word gesteun deur twee aparte spille van aanvalle vanuit Rusland aan die oosteroewer van die Dnipro: in die weste by Tsjernihif en in die ooste by Soemi. Met die oostelike spil van aanvalle is blykbaar probeer om Kijif uit die noordooste en ooste te omsingel.<ref name="ISW 4MAR">{{cite web |title=Russian Offensive Campaign Assessment, March 4 |url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-4 |website=Institute for the Study of War |access-date=5 March 2022 |date=4 March 2022}}</ref> In die [[Slag van Tsjernobil (2022)|Slag van Tsjornobil]] het die Russe beheer oorgeneem van die spookdorpe [[Tsjornobil]] en [[Pripjat]];<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Ukraine loses control of Chernobyl nuclear site, amid battles in Kyiv outskirts |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225030412/https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |url-status=live}}</ref> maar hulle vooruitgang is in die wiele gery deur sterk weerstand deur Oekraïne.<ref>{{cite web |url=https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Gazeta |language=uk|title=Українські військові під Києвом зупинили колону російських танків |trans-title=The Ukrainian military stopped a column of Russian tanks near Kyiv |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100628/https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |url-status=live }}</ref> [[Beeld:Battle of Hostomel, 04.03.2022, Skirmish Aftermath.jpg|thumb|links|220px|Ná gevegte in Hostomel, 4 Maart.]] Ná 'n deurbraak by Tsjornobil is die Russe teruggehou deur die Slag van Iwankif, 'n noordelike voorstad van Kijif. Russiese lugmagte het probeer om twee vliegvelde om Kijif oor te neem.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Battle Underway for Airbase on Kyiv Outskirts |work=The Moscow Times |agency=AFP |url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225043724/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |title=Окупанти намагаються висадити десант у Василькові, йдуть бої |url=https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226004532/https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |agency=Ukrinform |language=uk}}</ref> Daar was in dié eerste dae blykbaar 'n poging van Rusland om Kijif vinnig te beset met 'n infiltrasie deur die Spetsnaz (Spesiale Magte), ondersteun deur lugoperasies en 'n vinnige gemeganiseerde aanval uit die noorde, maar dit het nie geslaag nie.<ref>{{cite web |last1=Roblin |first1=Sebastien |title=At Vasylkiv, Ukrainians Repel Russia's Paratroopers and Commandos in Frantic Night Battle |url=https://www.19fortyfive.com/2022/02/at-vasylkiv-ukrainians-repel-russias-paratroopers-and-commandos-in-frantic-night-battle/ |website=19FortyFive |access-date=5 March 2022 |date=27 February 2022}}</ref> Teen vroeg in Maart was die Russiese opmars aan die westekant van die Dnipro beperk en is die Russe deur die Oekraïense verdediging gestuit.<ref name="ISW 4MAR"/> Teen 5 Maart het 'n groot Russiese konvooi, van na berig word 64&nbsp;km lank, min vordering in die rigting van Kijif gemaak;<ref>{{cite news |last=Stern |first=David L. |date=5 March 2022 |title=After temporary cease-fires break down, Putin threatens Ukraine’s government |language=en-US |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/03/05/ukraine-military-battlefield-kyiv-mariupol/ |access-date=6 March 2022 |issn=0190-8286}}</ref> die Londengebaseerde dinkskrum Royal United Services Institute (RUSI) beskou die Russiese optrede uit die noorde en ooste as "vertraag".<ref name="rusi">DW News [https://www.youtube.com/watch?v=f1po2OdNnIc (6 Maart 2022) How is the war in Ukraine going for Russia?] Russia's force is 95% committed, leaving a 5% reserve.</ref> Vordering aan die Tsjernihif-spil het in 'n groot mate tot stilstand gekom toe die beleg van Tsjernihif begin. Rusland het die grootste vordering gemaak aan die Soemi-spil in die ooste. Die Russe het die Slag van [[Konotop]] gewen, terwyl die [[Slag van Soemi]] steeds aan die gang was. Russiese magte, wat van Soemi af met snelweë oor plat, swak verdedigde grondgebied beweeg het, het Browari, 'n oostelike voorstad van Kijif, bereik.<ref name="ISW 4MAR"/> Russiese magte het ook van die noordweste van Kijif gevorder en Boetsja, Hostomel en Worzel teen 5 Maart verower.<ref>{{cite news|url=https://edition.cnn.com/2022/03/06/europe/ukraine-russia-invasion-sunday-intl-hnk/index.html|title='A family died... in front of my eyes': Civilians killed as Russian military strike hits evacuation route in Kyiv suburb|first1=Tim|last1=Lister|first2=Josh|last2=Pennington|first3=Luke|last3=McGee|first4=Radina|last4=Gigova|website=CNN|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3422872-bucha-vorzel-hostomel-under-enemys-control-situation-remains-critical.html|title=Bucha, Vorzel, Hostomel under enemy's control, situation remains critical|website=Ukrinform|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref> Die posisie in Irpin was teen 9 Maart nog onseker.<ref>{{cite news |title="Irpin can't be bought, Irpin fights": Mayor refuses Russian demand to surrender |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-08-22/h_e09d49888fcb2a07b8f1a95d6f2b0faa |access-date=8 March 2022 |agency=CNN |date=8 March 2022 |language=en}}</ref> Op 25 Maart het die Oekraïense teenoffensief in Kijif daartoe gelei dat verskeie dorpe, insluitend Makarif<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60847188 |title=Ukraine war: Ukrainian fightback gains ground west of Kyiv |work=BBC News |date=23 Maart 2022 |access-date=29 March 2022}}</ref> oos en wes van Kijif herower is.<ref name="Guardian220325">{{cite news |first1=Joanna |last1=Walters |first2=Jem |last2=Bartholomew |first3=Martin |last3=Belam |first4=Samantha |last4=Lock |date=25 Maart 2022 |title=Russia-Ukraine war latest: Ukraine takes back towns east of Kyiv; hopes of Mariupol humanitarian corridor grow – live |work=[[The Guardian]] |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/25/ukraine-war-latest-news-sanctions-a-little-late-zelenskiy-tells-european-council-biden-to-visit-poland-live |access-date=25 Maart 2022 |issn=0261-3077}}</ref> As deel van 'n algemene terugtog van Russiese magte noord van Kijif, sowel as aanvalle op Russiese formasies deur die Oekraïense weermag, het Russiese troepe in die [[Boetsja]]-gebied teen die einde van Maart noord teruggetrek. Oekraïense magte het die stad op 1 April binnegegaan.<ref>{{cite web |last=Rudenko |first=Olga |date=2 April 2022 |title=Hundreds of murdered civilians discovered as Russians withdraw from towns near Kyiv (GRAPHIC IMAGES) |url=https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |access-date=3 April 2022 |website=The Kyiv Independent |archive-date=3 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220403022637/https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |url-status=live}}</ref> Oekraïne het beweer hulle het die hele streek rondom Kijif, insluitend Irpin, Boetsja en Hostomel, teen 2 April herower, met bewyse van [[Slagting van Boetja|oorlogsmisdade wat in Boetsja]] ontbloot is.<ref>{{cite web |title=Ukraine war latest: Ukraine says it has retaken entire Kyiv region |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60949706 |access-date=2 April 2022 |website=BBC News}}</ref> Op 6 April het NAVO se sekretaris-generaal [[Jens Stoltenberg]] gesê dat die Russiese "terugtrekking, hervoorsiening en herontplooiing" van hul troepe uit die Kijif-gebied geïnterpreteer moet word as 'n uitbreiding van Poetin se planne vir sy militêre optrede teen die Oekraïne, deur sy magte te herontplooi en te konsentreer op Oos-Oekraïne en [[Marioepol]] binne die volgende twee weke, as 'n voorloper van die verdere uitbreiding van Poetin se optrede teen die res van Oekraïne.<ref>{{cite news |url=https://news.yahoo.com/nato-chief-says-putin-still-144125043.html |title=NATO chief says Putin still wants to control all of Ukraine, despite repositioning forces to the eastern Donbas region |first1=Jake |last1=Epstein |first2=John |last2=Haltiwanger |date=6 April 2022 |access-date=7 April 2022}}</ref> ===Oostelike front=== [[Beeld:Russian bombardment on the outskirts of Kharkiv.jpg|thumb|220px|'n Russiese bombardement aan die buitewyke van Charkif, 1 Maart.]] In die noordooste het Russiese troepe Charkif en Soemi probeer binneval. Albei is sowat 35&nbsp;km van die Russiese grens af.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Kharkiv's Resistance to Russia's War Has Already Begun |url=https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225044904/https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |archive-date=25 February 2022 }}</ref><ref>{{cite web |title=Росія атакувала українські міста: де відбулися бої |trans-title=Russia attacked Ukrainian cities: where the fighting took place |url=https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |access-date=27 February 2022 |website=24 Канал |language=uk |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025620/https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |url-status=live }}</ref> Volgens die Oekraïense weermag het hul die Slag van [[Konotop]] op 25 Februarie verloor.<ref name="pol25feb">{{cite news |last=Ward |first=Alexander |title='Almost not possible' for Ukraine to win without West's help, Ukraine official says |work=Politico |url=https://politi.co/3LWSyC5 |access-date=26 February 2022 |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226175146/https://www.politico.com/newsletters/national-security-daily/2022/02/25/almost-not-possible-for-ukraine-to-win-00011969 |url-status=live }}</ref> In die Slag van Charkif het Russiese tenks sterk weerstand ondervind. Op 28 Februarie het verskeie missiele die stad getref en dit het 'n aantal lewens geëis. Die slag is deur die Oekraïense presidensiële raadgewer beskryf as die "[[Slag van Stalingrad|Stalingrad]] van die 21ste eeu".<ref>{{Cite web |date=2 March 2022 |title=Russia-Ukraine War: What to know on Day 7 of Russian assault |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302184211/https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=AP News}}</ref> In die Slag van Soemi het intense stedelike oorlogvoering plaasgevind.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Ukrainian soldiers clash with Russians in a fierce fight near Sumy, a regional capital located near the border with Russia. |url=https://kyivindependent.com/uncategorized/ukrainian-soldiers-clash-with-russians-in-a-fierce-fight-near-sumy-a-regional-capital-located-near-the-border-with-russia/ |access-date=25 February 2022 |work=The Kyiv Independent}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1496879377749098496 |user=JulianRoepcke |title=#Breaking #NewsMap The Putin regime army captured the city of #Sumy (264.000 inhabitants) in N-E #Ukraine. There seems to be no fighting and Russia tanks control the center. #PutinAtWar |date=24 February 2022 |access-date=28 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225094626/https://twitter.com/julianroepcke/status/1496879377749098496 |archive-date=25 February 2022 |url-status=live |last=Röpcke |first=Julian}}</ref> Op die oggend van 25 Februarie het Russiese magte van die Donetsk-gebied in die ooste na Marioepol beweeg en Oekraïense magte naby die dorp Pawlopil teengekom, waar hulle verslaan is.<ref>{{cite web |title=Fierce battles raging in all directions near Mariupol – mayor |url=https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226011040/https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref> Die Russiese vloot het na berig word die aand van 25 Februarie 'n aanval op die kuslyn van die [[See van Azof]] geloods, 70&nbsp;km wes van Marioepol.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title="Amphibious assault" underway west of Mariupol on the Sea of Azov, senior US defense official says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220827/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=CNN}}</ref><ref>{{cite web |title=Russian Navy Carries Out Amphibious Assault Near Mariupol |url=https://maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220846/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Maritime Executive}}</ref> Op 1 Maart het Denis Pusjilin, hoof van die Volksrepubliek Donetsk, aangekondig die republiek se magte het die nabygeleë stad Wolnowacha feitlik heeltemal omsingel en hulle sou binnekort dieselfde met Marioepol doen.<ref>{{cite web |date=1 March 2022 |title=Russian-backed separatist leader expects his forces to surround Mariupol on Tuesday |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-01-22/h_0e3d20b474aa007bb1e4acc0d0fba984 |access-date=1 March 2022 |website=CNN}}</ref> Op 2 Maart is Russiese soldate weggekeer van Sjewjerodonetsk tydens die Slag van Sjewjerodonetsk.<ref>{{Cite web |title=Новини України: Російське вторгнення: поточна ситуація на Луганщині |url=https://galinfo.com.ua/news/rosiyske_vtorgnennya_potochna_sytuatsiya_na_luganshchyni_381541.html |access-date=3 March 2022 |website=Гал-інфо}}</ref> ===Suidelike front=== [[Beeld:Destruction of Russian tanks by Ukrainian troops in Mariupol (4).jpg|duimnael|220px|'n Vernietigde Russiese tenk naby Marioepol, 7 Maart.]] Op 24 Februarie het Russiese troepe beheer geneem van die Noord-Krimkanaal, waarna die Krim se watertoevoer herstel is. Dit was sedert 2014 afgesny.<ref name=":5">{{cite news |title=Russian forces unblock water flow for canal to annexed Crimea, Moscow says |url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |archive-date=1 March 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022}}</ref> Die beleg van Marioepol het ook begin toe die gevegte ooswaarts na dié stad verskuif het. Die front is toe met die Donbas verbind.<ref name="unianberdyansk">{{cite news|title=Российская военная техника заняла территорию бывшего аэропорта "Бердянск" – горсовет |trans-title=Russian military equipment occupied the territory of the former airport "Berdyansk" – city council |url=https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |access-date=26 February 2022 |agency=Unian |language=ru |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226195413/https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |url-status=live }}</ref> Op 1 Maart het Russiese magte begin voorberei om hulle aanval op Melitopol en ander stede te hervat. Daarmee het die Slag van Melitopol begin.<ref>{{cite web |first=Anastasia |last=Zadorozhnaya |date=1 March 2022 |title=Войска оккупанта готовят наступление на Мелитополь |trans-title=Invader's troops are preparing an attack on Melitopol |url=https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054411/https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |work=RIA Melitopol |language=ru}}</ref> Iwan Fedorof, die burgemeester, het later gesê die Russe het die stad beset.<ref>{{cite web |first=Marina |last=Korobova |date=1 March 2022 |title="Мелитополь не сдался, Мелитополь – временно оккупирован" – городской голова о ситуации на 1 марта |trans-title="Melitopol did not surrender, Melitopol is temporarily occupied" – the mayor on the situation on March 1 |url=https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054418/https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=Mestnyye Vesti |language=ru}}</ref> Ander Russiese magte het op 26 Februarie van die Krim af noordwaarts beweeg en 'n eenheid het die Zaporizjzja-kernaanleg genader.<ref>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Ukraine official says Russian troops approaching Zaporizhzhia nuclear plant |work=National Post |url=https://nationalpost.com/pmn/news-pmn/ukraine-official-says-russian-troops-approaching-zaporizhzhia-nuclear-plant |access-date=28 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |date=28 February 2022 |title=The Russians paused the invasion, but aren't losing |url=https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220228023541/https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |archive-date=28 February 2022 |access-date=28 February 2022 |website=Australian Financial Review}}</ref> Op 28 Februarie het hulle die beleg van Enerhodar begin in 'n poging om beheer van die kernaanleg oor te neem.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title=Ukraine nuclear plant on fire after Russia shelling |newspaper=News.com.au — Australia's Leading News Site |url=https://www.news.com.au/breaking-news/ukraine-pounded-and-exodus-mounts-as-russia-seizes-key-city/news-story/4c2bd269029008ba09ab2cab3a5a32b7 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Brand het tydens die geweergevegte uitgebreek.<ref>{{cite web |date=3 March 2022 |title=Russian forces attacking Zaporizhzhia nuclear power plant in Ukraine, per multiple reports |url=https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |access-date=4 March 2022 |website=Business Insider Australia |archive-date= 4 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220304042146/https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |url-status=dead }}</ref> Volgens die Internasionale Atoomenergieagentskap is noodsaaklike toerusting nie beskadig nie.<ref>{{cite news |date=3 March 2022 |title=Russian forces strike Ukraine from multiple fronts, including at power plant |work=ABC News |url=https://www.abc.net.au/news/2022-03-04/latest-on-where-fighting-is-happening-in-ukraine/100881052 |access-date=4 March 2022}}</ref> Teen 4 Maart is die Zaporizjzja-kernaanleg deur Russiese magte beset. Hoewel brande steeds aangemeld is, was daar geen bestralingslekkasie nie.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title= Russian troops take Zaporizhzhia nuclear plant |work=ABC News |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-nuclear-plant-invasion-advances-83245801 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Derde spil van aanvalle, uit die Krim, het noordweswaarts beweeg waar Russiese magte brûe oor die Dnipro oorgeneem het.<ref>{{cite news|title=Ukraine loses control over crossing to Kherson |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |access-date=25 February 2022 |agency=Ukrinform |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225155031/https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |url-status=live}}</ref> Op 2 Maart het Russiese troepe die Slag van Cherson gewen. Dit was die eerste groot stad wat in die aanval beset is.<ref name="falls">{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Pérez-Peña |first2=Richard |date=2 March 2022 |title=First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |access-date=3 March 2022 |issn=0362-4331 |archive-date=3 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |url-status=live }}</ref> Russiese troepe het toe na Mikolajif beweeg, wat tussen Cherson en [[Odesa]] lê. Op 4 Maart het Oekraïense verdedigers 'n aanval in die Slag van Mikolajif afgeweer en die Koelbakino-lugbasis teruggewen.<ref name=":8">{{cite news |title=Ukrainian defenders repelled attack on Mykolaiv city, fighting continues on outskirts |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3420336-ukrainian-defenders-repelled-attack-on-mykolaiv-city-fighting-continues-on-outskirts.html |access-date=4 March 2022 |agency=Ukrinform |date=4 March 2022}}</ref> ===Horlifka-aanval=== Op 2 Maart het Oekraïense magte begn met 'n aanval in die rigting van Horlifka in [[Donetsk-oblast]]. Die stad word sedert 2014 deur die [[Volksrepubliek Donetsk]] beheer. ===Luggevegte=== Op 24 Februarie het Russiese magte die Chuhuiv-lugmagbasis aangeval,<ref>{{cite web |title=Ukraine: Video appears to show aftermath of missile strike on air base in Chuhuiv |publisher=Sky News |date=24 Februarie 2022 |access-date=6 April 2022 |url=https://news.sky.com/video/ukraine-video-appears-to-show-aftermath-of-missile-strike-on-air-base-in-chuhuiv-12550242}}</ref> wat [[Bayraktar TB2]] [[Onbemande vliegtuig|hommeltuie]] gehuisves het. Die aanval het skade aan brandstofbergingsareas en infrastruktuur veroorsaak.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2022/02/24/satellite-imagery-shows-russian-attack-on-ukraine-from-space.html |title=Satellite imagery shows Russian attack on Ukraine from space |publisher=CNBC |first=Michael |last=Sheetz |date=24 Februarie 2022 |access-date=8 Maart 2022}}</ref> Die volgende dag is die Millerowo-lugbasis deur Russiese magte aangeval.<ref>"Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus". The Times of Israel. Geargiveer van die oorspronklike op 27 Februarie 2022. Besoek op 28 Februarie 2022.</ref> Tydens die Zjitomir-lughawe-aanval op 27 Februarie is berig dat Rusland 9K720 Iskander-missielstelsels, geleë in [[Belarus]], gebruik het om die burgerlike Zjitomir-lughawe aan te val.<ref>{{cite web |title=Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220227183646/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |archive-date=27 Februarie 2022 |access-date=28 Februarie 2022 |work=The Times of Israel}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1498178611916034054 |user=KyivIndependent |title=Russia used Iskander missile systems to attack Zhytomyr Airport. The air strikes were conducted from Belarus, using Russian ballistic missile launchers. Earlier, Belarus said it wouldn't allow air strikes from its territory amid Ukraine's upcoming peace talks with Russia.|date=8 Maart 2022 |access-date=8 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220305041549/https://twitter.com/KyivIndependent/status/1498178611916034054 |archive-date=5 Maart 2022 |url-status=live}}</ref> Baie Oekraïense lugverdedigingsfasiliteite is volledig of gedeeltelik vernietig in die eerste dae van die inval deur Russiese lugaanvalle.<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-61106245 |title=Ukraine's battle for control of its skies |first=Jonathan |last=Beale |work=[[BBC News]] |date=14 April 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Rusland het op 5 Maart minstens tien vliegtuie verloor.<ref>{{cite news |last=Trevithick |first=Joseph |title=The Russian Air Force Just Had A Terrible Day Over Ukraine |url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44602/the-russian-air-force-just-had-a-terrible-day-over-ukraine |access-date=5 Maart 2022 |work=The Drive}}</ref> Op 6 Maart het die Algemene Staf van die [[Gewapende Magte van Oekraïne]] berig dat 88 Russiese vliegtuie vernietig is sedert die oorlog begin het.<ref>{{cite web|title=Enemy loses 88 aircraft, helicopters in Ukraine – General Staff |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/808029.html |access-date=9 Maart 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref>'n Anonieme senior Amerikaanse verdedigingsbeampte het egter op 7 Maart aan [[Reuters]] gesê dat Rusland steeds die "oorgrote meerderheid" van sy vegvliegtuie en helikopters wat naby die Oekraïne versamel is, beskikbaar het om te vlieg.<ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/world/europe/putin-has-deployed-nearly-100-pct-pre-staged-forces-into-ukraine-us-official-2022-03-07/ |title=Putin has deployed nearly 100% of pre-staged forces into Ukraine- U.S. Official |first1=Idrees |last1=Ali |first2=Phil |last2=Stewart |work=[[Reuters]] |date=7 Maart 2022}}</ref> Na die eerste maand van die inval het Justin Bronk, 'n Britse militêre waarnemer, die Russiese vliegtuigverliese by 15 vastevlerkvliegtuie en 35 helikopters getel, maar het opgemerk dat die ware totaal beslis hoër was.<ref>{{cite news |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/24/analysis-russia-falls-back-on-urban-siege-warfare-in-ukraine |title=Analysis: Russia falls back on urban siege warfare in Ukraine |first=Justin |last=Bronk |publisher=[[Al Jazeera]] |date=24 Maart 2022 |access-date=24 Maart 2022}}</ref> Daarteenoor, volgens die Verenigde State, was 49 Oekraïnse vegvliegtuie teen 18 Maart verlore. <ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60774819?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=62349f1d0ce87e491a0f0199%26How%20much%20of%20Ukraine%27s%20air%20force%20is%20still%20operational%3F%262022-03-18T19%3A44%3A06%2B00%3A00&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:12473c63-8acb-47a3-975e-484ef2787681&pinned_post_asset_id=62349f1d0ce87e491a0f0199&pinned_post_type=share |title=How much of Ukraine's air force is still operational? |editor-first=Jude |editor-last=Sheerin |work=[[BBC News]] |date=18 Maart 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Op 13 Maart het Russiese magte verskeie kruisermissielaanvalle uitgevoer op 'n militêre opleidingsfasiliteit in Yavoriw, Lviv Oblast, naby die Poolse grens. Plaaslike goewerneur Maksym Kozytskyy het berig dat ten minste 35 mense in die aanvalle dood is.<ref>{{cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/13/russia-air-strikes-hit-ukraine-military-base-near-poland |title=Russia strikes Ukraine army base near Poland as it widens attacks |publisher=[[Al Jazeera]] |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.cnn.com/2022/03/13/europe/russia-invasion-ukraine-03-13-intl-hnk/index.html |title=Dozens killed as Russian forces strike targets in western Ukraine |first1=Tim |last1=Lister |first2=Mohammed |last2=Tawfeeq |first3=Olga |last3=Voitovych |first4=Simone |last4=McCarthy |first5=Tara |last5=John |publisher=CNN |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref> Die swak prestasie van die Russiese Lugmag word deur ''[[The Economist]]'' toegeskryf aan Rusland se onvermoë om die Oekraïne se mediumafstand-[[grond-tot-lugmissiel]]-batterye (SAM) te onderdruk, Rusland se gebrek aan presisiegeleide bomme, tesame met Oekraïense middelafstand-SAM-stellings wat vliegtuie te dwing om laag te vlieg, wat hulle kwesbaar maak vir Stinger en ander skouergelanseer grond-tot-lug-missiele, en gebrek aan opleiding en vliegure vir Russiese vlieëniers wat hulle onervare maak vir die tipe nabygrondondersteuningsmissies tipies van moderne lugmagte.<ref>{{cite news |date=3 Maart 2022 |title=The curious case of Russia's missing air force |url=https://www.economist.com/interactive/2022/03/08/curious-case-russias-missing-air-force |newspaper=[[The Economist]] |access-date=9 Maart 2022 |url-access=subscription}}</ref> ===Vlootgevegte=== Oekraïne lê aan die [[Swartsee]], wat slegs toegang het deur die Turkse [[Bosporus]]- en [[Dardanelle]]-strate. Op 28 Februarie het [[Turkye]] die Montreux-konvensie van 1936 in werking gestel en die seestraat afgeseël vir Russiese oorlogskepe wat nie geregistreer is as tuisbasisse in die Swartsee nie en nie na hul hawens van oorsprong terugkeer nie. Dit het die deurgang van vier Russiese vlootvaartuie deur die Turkse Straat verhinder.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-implement-international-pact-access-shipping-straits-due-ukraine-war-2022-02-27/ |title=Turkey to implement pact limiting Russian warships to Black Sea |work=[[Reuters]] |date=28 Februarie 2022 |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |last=Tavsan |first=Sinan |date=2 Maart 2022 |title=Turkey rejects Russia's request for navy ships to pass Bosporus |newspaper=Nikkei Asia |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Ukraine-war/Turkey-rejects-Russia-s-request-for-navy-ships-to-pass-Bosporus |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Russia cancelled Black Sea passage bid of four warships: Turkey |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/2/russia-cancelled-black-sea-passage-bid-warships-turkey |publisher=[[Al Jazeera]] |date=2 Maart 2022 |access-date=29 Maart 2022}}</ref> Op 24 Februarie het die Oekraïense staatsgrenswagdiens omstreeks 18:00 plaaslike tyd aangekondig 'n aanval deur Russiese skepe op Zmijini-eiland (Slangeiland) het begin.<ref>{{cite tweet|title=Ukrainian soldier deployed on Snake Island live streamed the moment a Russian warship opened fire on the Island. All 13 soldiers lost their lives. |url=https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 |number=1497003710349824007 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100712/https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 | date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |user=PokiRae_}}</ref> Die Russiese kruiser ''[[Moskwa (skip)|Moskwa]]'' en patrollieboot ''Wasili Bikof'' het die eiland gebombardeer.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Russian Navy Captures Ukraine's Outpost on Snake Island |work=The Maritime Executive |url=https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |url-status=live |access-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100645/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |archive-date=25 February 2022}}</ref> Toe die Russiese oorlogskip homself identifiseer en die Oekraïense soldate op die eiland beveel om oor te gee, was hulle antwoord: "[[Roesski wojenni korabl, idi na choei!|Russiese oorlogskip, fok weg!]]" ("Русский военный корабль, иди нахуй!", ''Roesski wojenni korabl, [[Russiese mat (taal)|idi nachoei]]!'')<ref>{{cite web |last1=Lister |first1=Tim |last2=Pennington |first2=Josh |date=24 February 2022 |title=February 24, 2022 Russia-Ukraine news |website=CNN |at=Entry: Audio emerges appearing to be of Ukrainian fighters defending island from Russian warship |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |access-date=25 February 2022 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225020216/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title="Русский корабль, иди на х.й!": захисники Зміїного відповіли ворогові |trans-title='Russian ship, go on f.y!': Defenders of the Serpent responded to the enemy |url=https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225021042/https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Українська правда |language=uk}}</ref> Ná die bombardement het Russiese soldate geland en beheer van die eiland oorgeneem.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Ukraine soldiers told Russian officer 'go fuck yourself' before they died on island |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225102114/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Guardian}}</ref> Die 13 soldate wat die eiland verdedig het, is gevange geneem. Opnames van die opmerking is wyd op die [[internet]] versprei; dit het sedertdien 'n uitroep van die Oekraïense weermag geword, sowel as van burgerlikes wat teen die inval betoog. Rusland het op 26 Februarie verklaar dat Amerikaanse hommeltuie inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te help teiken, wat die VSA ontken het.<ref>{{cite web |first1=Nathan |last1=Hodge |first2=Vasco |last2=Cotovio |first3=Oren |last3=Lieberman |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-date=27 Februarie 2022 |date=26 Februarie 2022 |title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy |publisher=CNN}}</ref> Op 3 Maart het 'n foto blykbaar die Oekraïense fregat ''Hetman Sahaidatsjni'', vlagskip van die Oekraïense Vloot, gewys waar hy gedeeltelik gesink in 'n hawe lê.<ref>{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as the Russians close in |language=en |work=The Times |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 March 2022 |issn=0140-0460}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44563/the-ukrainian-navys-flagship-appears-to-have-been-scuttled |title=The Ukrainian Navy's Flagship Appears To Have Been Scuttled |work=The Drive |date=3 March 2022}}</ref> Die volgende dag het die Oekraïense minister van verdediging bevestig dat die ''Hetman Sahaidatsjni'' in Mikolajif gekelder is om te voorkom dat Russiese magte dit oorneem.<ref name="Interfax_scuttle">{{cite news |title=Hetman Sahaidachny frigate, being under repair, flooded not to get to enemy – Reznikov |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/806837.html |access-date=4 Maart 2022 |publisher=Interfax Ukraine}}</ref><ref name="Times_Scuttles_Flagship">{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as Russians close in |newspaper=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 Maart 2022 |agency=The Times |date=4 Maart 2022 |issn=0140-0460}}</ref> Op 14 Maart het die Russiese bron [[RT]] berig dat die Russiese Weermag ongeveer 'n dosyn Oekraïense skepe in Berdiansk oorgeneem het, insluitend die Polnocny-klas landingskip ''Yuri Olefirenko''.<ref>{{cite web |url=https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |title=Analysis: Russian Armed Forces capture dozen Ukrainian ships in Berdyansk |date=14 Maart 2022 |access-date=18 Maart 2022 |website=Navy Recognition |archive-date=15 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220315091937/https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |url-status=dead }}</ref> Frigatte van die [[Swartseevloot]], die ''[[Admiraal Makarof (Skip)|Admiraal Makarof]]'', ''Admiraal Grigorovich'' en ''Admiraal Essen'' het deelgeneem aan die Russiese inval in die Oekraïne, wat 'n Oekraïense olieraffinadery en brandstofdepots in die voorstede van [[Odesa]] geteiken het met missiele wat vanaf die skepe se Bastion-P-stelsel afgevuur is.<ref>{{Cite news |last=Grylls |first=George |date=4 April 2022 |title=Russian ships bombard Odesa with cruise missiles |work=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |url-status=live |url-access=subscription |access-date=5 Mei 2022 |archive-url=https://archive.today/20220404115501/https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |archive-date=4 April 2022 }}</ref> Op 13 April is die Russiese geleide missielkruiser ''Moskwa'', die [[vlagskip]] van die [[Swartseevloot]], deur twee Oekraïense R-360 Neptune-teenskip-kruisermissiele getref, wat die skip aan die brand gesteek het. ''Moskwa'' het later 'n ammunisie-ontploffing weens die brande opgedoen. Die Russiese Ministerie van Verdediging het gesê die skip is ernstig beskadig nadat 'n brand 'n ammunisie-ontploffing veroorsaak het, sonder enige verwysing na 'n Oekraïense aanval. Die volgende dag, na 'n poging om dit aan wal te sleep, het Russiese amptenare bevestig dat die skip gesink het.<ref>{{cite news|title=Russia says Moskva cruiser has sunk after reported Ukrainian missile strike|url=https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|work=The Guardian|date=14 April 2022|author1=Pjotr Sauer|author2=Julian Borger|access-date=14 April 2022|archive-date=14 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220414202148/https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|url-status=live}}</ref> ===Populêre weerstand=== [[Lêer:Reporter’s Notebook - Thriving Kyiv Becomes Battle Zone, Almost Overnight 03.jpg|duimnael|Burgers in Kijif berei [[Molotofbom]]me op 26 Februarie voor.]] Oekraïense burgerlikes het die Russiese inval weerstaan, aangesluit by die territoriale verdedigingseenhede, [[molotofbom]]me gemaak, kos geskenk, versperrings soos Tsjeggiese krimpvarkies gebou.<ref>{{cite news |last1=Raghavan |first1=Sudarsan |last2=O'Grady |first2=Siobhán |last3=Shefte |first3=Whitney |last4=Khudov |first4=Kostiantyn |title=In a Kyiv under siege, neighbors dig trenches and raise barriers to brace for Russian assault |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/28/ukraine-russia-kyiv-defense/ |access-date=10 Maart 2022 |newspaper=[[The Washington Post]] |date=28 Februarie 2022}}</ref> en gehelp om vlugtelinge te vervoer.<ref>{{cite web|first=Jen |last=Kirby |access-date=10 March 2022 |title=The other members of Ukraine's resistance |url=https://www.vox.com/22956752/ukraine-resistance-volunteers-russia-invasion |date=3 Maart 2022 |website=Vox}}</ref> In reaksie op 'n oproep van die Oekraïne se vervoeragentskap, Ukravtodor, het burgerlikes padtekens uitmekaar gehaal of verander, tydelike versperrings gebou en paaie geblokkeer. Sosiale mediaberigte het spontane straatprotesaksies teen Russiese magte in besette nedersettings getoon, wat dikwels in mondelinge woordewisseling en fisieke teëstand met Russiese troepe ontwikkel het.<ref name="yes!">{{cite news |last=Hunter |first=Daniel |title=How Ukrainian Civilians Are Resisting Military Force |url=https://www.yesmagazine.org/democracy/2022/03/01/ukraine-civilian-resistance |access-date=8 March 2022 |work=Yes Magazine |date=1 Maart 2022}}</ref> In sommige gevalle het mense Russiese militêre voertuie fisies geblokkeer, wat hulle soms gedwing het om terug te trek.<ref name="yes!" /><ref>{{cite news |title=Ukrainian Civilians Take On Russian Invaders With Words And Deeds |url=https://www.rferl.org/a/ukraine-civil-resistance-russian-aggression/31728966.html |access-date=8 Maart 2022 |publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty|date=28 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Santora |first2=Marc |last3=Hill |first3=Evan |last4=Cardia |first4=Alexander |title=Ukrainian protesters take to the streets in occupied Kherson. |url=https://www.nytimes.com/2022/03/05/world/europe/kherson-protests-ukraine.html |access-date=8 Maart 2022 |work=[[The New York Times]] |date=5 Maart 2022}}</ref> Die Russiese soldate se reaksie op ongewapende burgerlike weerstand het gewissel van onwilligheid om die betogers te konfronteer<ref name="yes!" /> tot vuur in die lug of direk in skares.<ref>{{cite news |title=Ukrainian authorities accuse Russians of opening fire on civilian protest |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-05-22/h_c9644300c3986a3e19e31dcb6188abdf |access-date=8 Maart 2022 |publisher=CNN |date=5 Maart 2022}}</ref> Daar was massa-aanhoudings van Oekraïense betogers, en Oekraïense media het gerapporteer dat gedwonge verdwynings, skynteregstellings, gyselaarneming, buitegeregtelike moorde en seksuele geweld deur die Russiese weermag gepleeg is.<ref>{{cite news |title=Ordinary Ukrainians are resisting Vladimir Putin's occupying force in Kherson and elsewhere |url=https://www.economist.com/europe/ordinary-ukrainians-are-resisting-vladimir-putins-occupying-force-in-kherson-and-elsewhere/21808101 |newspaper=[[The Economist]] |date=9 March 2022 |access-date=10 March 2022 |url-access=subscription}}</ref> ==Buitelandse militêre hulp== [[Beeld:Countries supplying military equipment to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#800000|Rusland}} {{legend0|#ffff00|Oekraïne}} {{legend0|#000080|Lande wat militêre hulp na Oekraïne gestuur het}} ]] [[Beeld:Countries supplying aid to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#d50000|Rusland}} {{legend0|#ffff61|Oekraïne}} {{legend0|#00afff|Lande wat enige hulp na Oekraïne stuur, insluitende humanitêre hulp}}]] Lidlande van Navo het tydens die opbou verdedigingswapens na Oekraïne gestuur.<ref>{{cite news |author-last1=Brennan |author-first1=Margaret |author-last2=Watson |author-first2=Eleanor |url=https://www.cbsnews.com/news/u-s-nato-ukraine-weapons-defense-russia/ |title=U.S. and NATO to surge lethal weaponry to Ukraine to help shore up defenses against Russia |work=CBS News |date=20 January 2022}}</ref> Die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], het $260&nbsp;miljoen se hulp laat goedkeur. Dit sluit verskeie soorte wapens, ammunisie en ander toerusting in.<ref>{{cite web |title=U.S. Security Assistance to Ukraine |url=https://crsreports.congress.gov/product/pdf/IF/IF12040 |website=Congressional Research Service |access-date=26 February 2022 |date=9 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Mitchell |author-first1=Ellen |title=Pentagon mulling ways to get more lethal aid to Ukraine |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/pentagon-mulling-ways-to-get-more-lethal-aid-to-ukraine/ar-AAUjH92 |website=The Hill |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Gould |author-first1=Joe |author-last2=Altman |author-first2=Howard |title=Pentagon reveals info on $200M military aid to Ukraine, including more Javelins |url=https://www.defensenews.com/congress/2022/01/25/200m-in-javelins-other-anti-armor-systems-grenade-launchers-and-more-to-ukraine-dod/ |website=Defense News |access-date=26 February 2022 |language=en |date=25 January 2022}}</ref> Ná die begin van die oorlog het [[België]],<ref name=clapsonbe>{{cite news |author-last=Clapson |author-first=Colin |date=26 February 2022 |title=Belgium sends weapons to Ukraine |url=https://www.vrt.be/vrtnws/en/2022/02/26/belgium-sends-weapons-to-ukraine/ |work=VRT |location=Brussels |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Tsjeggië]],<ref name=cznlweapons>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Czech Republic, Netherlands To Ship More Military Aid To Ukraine |url=https://www.rferl.org/a/czech-netherlands-military-aid-ukraine/31724987.html |work=Eesti Rahvusringhääling |location=Washington |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Estland]],<ref name=errweapons>{{cite news |date=25 February 2022 |title=Estonia sending additional weapons, aid to Ukraine |url=https://news.err.ee/1608512402/estonia-sending-additional-weapons-aid-to-ukraine |work=ERR |location=Tallinn |access-date=26 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title=Portugal vai enviar armas para a Ucrânia |trans-title=Portugal will send weapons to Ukraine |url=https://www.publico.pt/2022/02/27/mundo/noticia/portugal-vai-enviar-armas-ucrania-1996989 |access-date=27 February 2022 |website=Público |language=pt}}</ref> [[Frankryk]], [[Griekeland]],<ref name="GreekMilitaryAid">{{cite web|url=https://www.ekathimerini.com/news/1178530/greece-to-send-defensive-military-equipment-to-ukraine/ |title=Greece to send defensive military equipment to Ukraine |website=Kathimerini |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref> [[Nederland]], [[Portugal]] en [[Brittanje]] aangekondig dat hulle nog wapens sal stuur om die Oekraïense weermag en regering te help verdedig.<ref name="Reuters_jensNatoSupport2502">{{cite news |title=NATO allies to provide more weapons to Ukraine, Stoltenberg says|url=https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Reuters}}</ref> Op 24 Februarie het [[Pole]] militêre voorraad afgelewer.<ref>{{cite web |title=Polska broń dla Ukrainy. Pierwsze transporty dotarły, kolejne w drodze |trans-title=Polish weapons for Ukraine. The first shipments have arrived, others are on their way |url=https://www.rp.pl/biznes/art35754421-polska-bron-dla-ukrainy-pierwsze-transporty-dotarly-kolejne-w-drodze |access-date=26 February 2022 |website=Rzeczpospolita |language=pl}}</ref> Terwyl sommige van die 30 lidlande van Navo wapens gestuur het, het Navo as organisasie dit nie gedoen nie.<ref name="Al Jazeera 2022">{{cite news|title=NATO to deploy thousands of commandos to nations near Ukraine |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/25/nato-allies-to-provide-more-weapons-to-ukraine-stoltenberg-says |publisher=Al Jazeera |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref> Op 26 Februarie het die Amerikaanse minister van buitelandse sake, [[Antony Blinken]], aangekondig dat hy $350&nbsp;miljoen se militêre hulp goedgekeur het, insluitende verskeie teenaanvalstelsels, wapens en ammunisie, lyfpantsers en verwante toerusting.<ref>{{cite web |author-first1=Adrienne |author-last1=Vogt |author-first2=Lauren |author-last2=Said-Moorhouse |author-first3=Jeevan |author-last3=Ravindran |author-first4=Peter |author-last4=Wilkinson |author-first5=Jessie |author-last5=Yeung |author-first6=Brad |author-last6=Lendon |author-first7=Steve |author-last7=George |author-first8=Meg |author-last8=Wagner |date=26 February 2022 |title=Blinken authorizes $350 million more in US military assistance to Ukraine |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_a84870443012615e6811285f23d9c6fb |access-date=26 February 2022 |website=CNN |language=en}}</ref> Rusland beweer Amerikaanse [[Hommeltuig|hommeltuie]] het inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om hulle te help om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te teiken. Amerika ontken dit.<ref>{{cite web|author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Vasco|author-last2=Cotovio|author-first3=Oren|author-last3=Lieberman|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac|date=26 February 2022|title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy|website=CNN}}</ref> Ook [[Denemarke]], [[Swede]], [[Noorweë]] en [[Finland]] het intussen wapens aan Oekraïne gestuur. Buitelanders word ook betrek by die oorlog deur inisiatiewe soos die [[Inligtingstegnologie Leër van Oekraïne|IT-leër van Oekraine]], 'n vrywillige kuberoorlogvoeringsorganisasie wat aan die einde van Februarie 2022 geskep is om weerstand te bied teen die digitale indringing van Oekraïense inligting en die kuberruim ná die begin van die Russiese inval.<ref name="Reuters Article 1">{{cite news |last1=Schectman |first1=Joel |last2=Bing |first2=Christopher |title=EXCLUSIVE Ukraine calls on hacker underground to defend against Russia |url=https://www.reuters.com/world/exclusive-ukraine-calls-hacker-underground-defend-against-russia-2022-02-24/ |access-date=3 Maart 2022 |work=[[Reuters]] |date=25 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Todd |first1=Drew |title=Anonymous Hacking Group Targets Russian Government |url=https://www.secureworld.io/industry-news/anonymous-hacktivists-target-russia |access-date=3 Maart 2022 |date=25 Februarie 2022}}</ref> Daar is ook 'n [[Internasionale Legioen van die Territoriale Verdedigingsmag van Oekraïne]] of die Oekraïense Vreemdelegioen as 'n militêre eenheid van die Oekraïense territoriale magte, geskep deur die Oekraïense regering op versoek van president Wolodimir Zelenski met die doel om te veg teen die Russiese inval<ref>{{cite web|url=https://foreignpolicy.com/2022/03/07/ukraines-foreign-legion-is-ready-for-battle/|title=Ukraine’s Foreign Legion Is Ready for Battle|first=Anchal|last=Vohra|work=Foreign Policy|date=7 Maart 2022}}</ref> ==Humanitêre gevolge== ===Vlugtelinge=== [[Beeld:Refugees from Ukraine at border posts in the west of the country.jpg|duimnael|220px|links|Vlugtelinge uit Oekraïne by 'n grenspos in die weste van die land.]] Vanweë die volgehou militêre opbou aan die Oekraïense grens het baie naburige lande en hulporganisasies hulle weke voor die inval begin voorberei vir 'n moontlike massamigrasie. Die Oekraïense departement van verdediging het in Desember 2021 voorspel dat tussen 3&nbsp;miljoen en 5&nbsp;miljoen mens dalk kan vlug.<ref>{{cite magazine|author-last=Aguilera |author-first=Jasmine |date=25 February 2022 |title=Russia's Invasion of Ukraine May Trigger a Refugee Crisis. Here's How the World Is Preparing |url=https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |magazine=Time Magazine}}</ref> Op 24 Februarie het die regering van [[Letland]] 'n plan goedgekeur om sowat 10&nbsp;000 vlugtelinge uit Oekraïne te huisves,<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Latvia ready to take in Ukrainian refugees, visas for Russians to be suspended |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=24 February 2022}}</ref> en twee dae later het die eerste vlugtelinge begin aankom.<ref>{{cite news |author-first=Iveta |author-last=Čigāne |date=26 February 2022 |title=First Ukrainian refugees arrive in Latvia |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022}}</ref> Ana Revenco, die minister van binnelandse sake van [[Moldowa]], het op 25 Februarie gesê meer as 15&nbsp;800 Oekraïense burgers het die grens na dié land oorgesteek. Volgens [[Roemenië]] het sowat 10&nbsp;000 Oekraïners sedert die begin van die inval die grens met dié land oorgesteek, maar net 11 van hulle het om vlugtelingstatus aansoek gedoen.<ref>{{cite web |title=Almost 26,000 Ukrainian Refugees Have Arrived In Moldova, Romania Since Invasion |url=https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |website=RadioLiberty |language=en}}</ref> [[Pole]] het [[Covid-19-pandemie|Covid-19-migrasiemaatreëls]] opgehef in afwagting van 'n vloed vlugtelinge.<ref>{{cite web |author-last1=Charlish |author-first1=Alan |author-last2=Ilie |author-first2=Luiza |title='I don't know what to do': fleeing Ukrainians start arriving in central Europe |url=https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |website=Reuters |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225015837/https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Op 26 Februarie het die Poolse minister Paweł Szefernaker gesê sowat 100&nbsp;000 vlugtelinge het Pole reeds sedert die begin van die inval binnegekom.<ref>{{cite news |title=Some 100,000 Ukrainians have entered Poland since war began-interior minister |url=https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Reuters |date=26 February 2022}}</ref> Ook [[Hongarye]]<ref>{{cite web|date=26 February 2022 |title=PM Orbán: Hungary 'Friendly Place' for Arrivals from Ukraine|url=https://hungarytoday.hu/pm-orban-hungary-friendly-arrivals-from-ukraine-conflict-swift/ |access-date=26 February 2022 |website=Hungary Today}}</ref> en [[Bulgarye]] ondervind 'n toeloop van vlugtelinge.<ref>{{cite news |title=A wave of refugees from Ukraine is coming to Bulgaria |url=https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=The European Times |date=26 February 2022}}</ref> Op 27 Februarie het die VN se hoëkommissaris vir vlugtelinge gesê meer as 268&nbsp;000 mense het sedert die begin van die inval uit Oekraïne gevlug. Pole beweer van hulle het 77&nbsp;300 net op 26 Februarie na dié land gevlug.<ref>{{cite web |title=More than 368,000 flee war in Ukraine - UNHCR |url=https://www.rte.ie/news/world/2022/0227/1283298-ukraine-refugees/ |website=RTE |access-date=27 February 2022 |language=en |date=27 February 2022}}</ref> ===Aantygings van oorlogsmisdade=== [[Beeld:Ukrainian civilian killed during the Russian bombing of Chernihiv.jpg|thumb|220px|'n Oekraïnse burgerlike wat gedood is tydens Russiese bomaavalle in Tsjernihif. Voor staan 'n babawaentjie.]] Kenners meen die inval in Oekraïne oortree die [[Handves van die Verenigde Nasies]] en is 'n aggressiemisdaad volgens die internasionale misdaadwet. Dié misdaad kan vervolg word.<ref name="OpinioJuris_aggression">{{cite news |date=4 February 2022 |title=A Reminder of the Importance of the Crime of Aggression: Considering the Situation of Russia and Ukraine |work=Opinio Juris |url=http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine/ |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225114043/http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref name="Conversation_intl_law_powerless">{{cite news |author-last1=Guilfoyle |author-first1=Douglas |author-last2=McIntyre |author-first2=Juliette |author-last3=Paige |author-first3=Tamsin Phillipa |date=24 February 2020 |title=Is international law powerless against Russian aggression in Ukraine? No, but it's complicated |language=en |work=The Conversation |url=https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225123605/https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |archive-date=25 February 2022}}</ref> Op 25 Februarie het [[Amnestie Internasionaal]] gesê dit het onomstootlike bewyse dat Rusland die internasionale humanitêre wet oortree het, en dat sommige van sy aanvalle oorlogsmisdade kan wees.<ref>{{cite news |author-last1=Churchman |author-first1=Laurie |title=Russia carrying out 'indiscriminate attacks' on civilian areas, says Amnesty |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=The Independent |date=25 February 2022}}</ref> Amnestie en [[Human Rights Watch]] het gesê Russiese magte het voor die voet aanvalle op burgerlike gebiede uitgevoer en onder meer hospitale getref.<ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian military have carried out indiscriminate attacks – new expert analysis |url=https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |archive-date=26 February 2022 |work=Amnesty International |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian Cluster Munition Hits Hospital |url=https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Human Rights Watch |date=25 February 2022}}</ref> Volgens die goewerneur van Soemi-oblast is onder meer 'n kinderhuis en kindertuin in dié deelgebied getref. Daar was 'n beroep op die Internasionale Misdaadhof om die saak te ondersoek.<ref>{{cite news |author-last1=Wong |author-first1=Tessa |title=Ukraine live updates: Kyiv warned of toxic fumes after strike on oil depot |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60542877?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=621aff760ce87e491a0ed483%26Six%20civilian%20deaths%20reported%20in%20Okhtyrka%262022-02-27T04%3A50%3A56.609Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:45681a06-c2fb-4d79-af43-7f69b49aae68 |access-date=27 February 2022 |work=[[BBC News]] |date=27 February 2022 |language=en-gb}}</ref> Op 1 Maart het president Zelenski gesê daar is bewyse dat burgerlike gebiede geteiken is in 'n Russiese bomaanval op Charkif vroeër dié dag. Hy het dit as 'n oorlogsmisdaad beskryf.<ref name="BBC_1march">{{cite news |title=Ukraine: Kharkiv attack was a war crime, says President Zelensky |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| archive-date=2022-03-01 |access-date=1 March 2022 |work=BBC News |date=1 March 2022}}</ref> ===Grieks-Russiese diplomatieke krisis=== 'n Diplomatieke krisis tussen [[Griekeland]] en Rusland het ontstaan nadat laasgenoemde se lugmag twee dorpe van Griekse minderhede naby Marioepol in Oekraïne gebombardeer en 10 Grieke gedood het. Griekeland het sterk protes aangeteken en die Russiese ambassadeur na die Griekse departement van buitelandse sake in [[Athene]] ontbied. Frankryk, Pole, Swede en ander lande het hulle meegevoel uitgespreek. Rusland het enige betrokkenheid ontken en beweer dit was die werk van die Oekraïense verregse militante groep die [[Azofbataljon]]. Athene het egter Moskou se bewering verwerp en aangekondig dit het bewyse van Russiese betrokkenheid.<ref>{{cite web|url=https://www.efsyn.gr/politiki/exoteriki-politiki/333846_ypex-ehoyme-apodeixeis-oti-oi-ellines-skotothikan-apo-rosika |trans-title=Greek Foreign Ministry: we have evidence that the Greeks were killed by Russian fire |title=ΥΠΕΞ: Έχουμε αποδείξεις ότι οι Έλληνες σκοτώθηκαν από ρωσικά πυρά |website=EfSyn |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=el}}</ref> Hierna het Griekeland se eerste minister, [[Kyriakos Mitsotakis]], aangekondig dat sy land verdedigingstoerusting en humanitêre hulp aan Oekraïne gaan verleen.<ref>{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/27/russian-air-strikes-in-ukraine-kills-10-greek-nationals-fm |title=Greece summons Russian envoy after bombing kills 10 nationals |website=Al Jazeera |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref><ref name="GreekMilitaryAid"/> ==Rusland se redes vir inval== ===Poetin se toespraak=== Uit Poetin se oogpunt het die aanval op Oekraïne nodig geword omdat Navo aanhou uitbrei en Rusland se grense nader. Boonop is Oekraïne histories deel van Rusland. Poetin het op 24 Februarie in sy toespraak verwys na Westerse oorlogsdade teen [[Serwië]], [[Irak]] en ander lande, asook na die Duitse aanval op die Sowjetunie in 1941 en het onder meer gesê: :[...] Die VSA is steeds 'n groot land, 'n stelselbouende mag. Sy metgeselle onderwerp hulle nie net nederig en gehoorsaam en sing saam by elke geleentheid nie, maar volg ook sy gedrag en aanvaar geesdriftig die reëls wat hy neerlê. [...] :Ten spyte van alles het ons in Desember 2021 weer probeer om 'n ooreenkoms met die VSA en sy bondgenote te bereik oor veiligheidsbeginsels in Europa en oor die nievergroting van Navo. Alles vergeefs. Die Amerikaanse posisie het nie verander nie. Hulle ag dit nie nodig om 'n ooreenkoms met Rusland te bereik oor hierdie kwessie nie, wat vir ons belangrik is; hulle streef hulle eie doelwitte na en verontagsaam ons belange. [...] :Selfs nou, met Navo wat ooswaarts uitbrei, word die situasie vir ons land elke jaar erger en gevaarliker. [...] Die leidende Navolande ondersteun, om hul eie doelwitte te bereik, ekstreme nasionaliste en neo-Nazi's in Oekraïne, wat op hul beurt nooit die inwoners van die Krim en Sewastopol sal vergewe vir hul vrye keuse om met Rusland te herenig nie. [...] Die volksrepublieke van die Donbas het Rusland om hulp gevra. :In hierdie verband, in ooreenstemming met artikel 51 van deel 7 van die Handves van die Verenigde Nasies, met die toestemming van die Russiese Federasieraad en in implementering van die verdrae van vriendskap en wedersydse bystand met die Volksrepubliek Donetsk en die Volksrepubliek Loehansk, op 22 Februarie vanjaar bekragtig deur die Federale Vergadering, het ek besluit om 'n spesiale militêre operasie uit te voer. :Hulle doel is om die mense te beskerm wat al agt jaar lank deur die Kijifse regering mishandel en vermoor word. En vir daardie doel sal ons streef na die demilitarisering en denazifisering van Oekraïne en sal ons diegene wat talle bloedige misdade teen die burgerlike bevolking gepleeg het, insluitend burgers van die Russiese Federasie, voor die hof bring. :Terselfdertyd sluit ons planne nie die besetting van Oekraïense gebiede in nie. Ons is nie van plan om iets met geweld op enigiemand af te dwing nie. [...] :In hierdie verband doen ek ook 'n beroep op die burgers van Oekraïne. In 2014 het Rusland 'n plig gehad om inwoners van die Krim en Sewastopol te beskerm teen diegene wat jy as "Nazi's" beskryf. Die mense van die Krim en Sewastopol het hulle historiese tuisland, Rusland, gekies en ons het hulle daarin ondersteun. Ook hier kon ons eenvoudig nie anders optree nie. :Vandag se gebeure gaan nie daaroor om die belange van die Oekraïne en die Oekraïense mense te benadeel nie. Dit gaan daaroor om Rusland self te beskerm teen diegene wat Oekraïne gyselaar geneem het en probeer om hulle teen ons land en sy mense te gebruik. :Weereens, dit is 'n kwessie van selfverdediging teen die bedreigings wat ons in die gesig staar en teen 'n selfs groter rampspoed as wat vandag gebeur. [...]<ref>{{cite news|url=https://www.tagesspiegel.de/politik/begruendung-fuer-die-invasion-putins-kriegserklaerung-gegen-die-ukraine-im-wortlaut/28101090.html |title=Putins Kriegserklärung gegen die Ukraine im Wortlaut |werk=tagesspiegel.de |date=2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> ===Feitkontrole=== Die Duitse uitsaaidiens Deutsche Welle het die stellings uit Poetin se toespraak aan 'n feitkontrole onderwerp. Die bewering dat die Navoblok ooswaarts uitbrei en dat die oorlogsmasjien die Russiese grense nader, is misleidend: Navo het weliswaar 14 Oos-Europese state erken sedert die ineenstorting van die Sowjetunie. Die organisasie het die logistieke voorbereidings vir troepversterkings ná 2014 getref in reaksie op die anneksasie van die Krim. Die Navotroepe in die streek (5&nbsp;000 soldate) is egter heeltemal te swak om Rusland te bedreig (850&nbsp;000 soldate). Verder is Poetin se regverdiging verkeerd; dit is 'n saak van verdediging binne die betekenis van die Verenigde Nasies se handves. Daar is geen teken van 'n aanval deur Oekraïne nie. Inteendeel, Oekraïne het die afgelope weke alles gedoen om Rusland nie ’n verskoning te gee om homself te verdedig nie, volgens ’n aangehaalde navorser, Pia Furhop van die Duitse Instituut vir Internasionale Politiek en Veiligheid. Daar is ook geen bewyse van 'n volksmoord in Oekraïne waarvan Poetin gepraat het nie. Dit was immers net ’n “propaganda-narratief” deur Poetin dat hy Oekraïne moes “denazifiseer”. ’n Joodse kandidaat het die presidensiële verkiesing gewen, en in die laaste algemene verkiesing in 2019 het die verenigde front van die verregse partye slegs 2,15&nbsp;persent van die stemme gekry.<ref>{{cite web |author=Joscha Weber, Andrea Grunau, Matthias von Hein, Eugen Theise |url=https://www.dw.com/de/putins-kriegsgr%C3%BCnde-im-faktencheck/a-60901735 |title=Poetin se redes vir oorlog in 'n feitekontrole |work=dw.com | date=2022-02-25 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Poetin se essay ''Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners'', waarvolgens Russe en Oekraïners een volk is, is in Julie 2021 gepubliseer.<ref name=":1" /> Dit is geïnterpreteer as 'n aanduiding dat Poetin nie Oekraïne se staatskaping erken nie. Poetin se bewering dat die meerderheid van Oekraïne se grondgebied uit "geskenke" van Rusland bestaan, gaan ook in hierdie rigting. ’n Kaart het op Russiese staatstelevisie verskyn wat die ooreenstemmende skenkings van die individuele Russiese heersers wys. Stern.de som op dat Poetin en die Kremlin net 'n klein area in die middel as Oekraïne sien.<ref>{{cite web|author=Ellen Ivits |url=https://www.stern.de/politik/ausland/ukraine--karte-des-russischen-tv-koennte-putins-plan-entlarven-31653226.html |title="Geskenke van die Russiese tsare": Russiese TV-kaart kan Poetin se plan ontbloot |work=Stern.de |date =2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Deutsche Welle se feitkontrole bestempel Poetin se bewering dat die moderne Oekraïne deur Rusland geskep is, as vals. Poetin het dit ook as 'n fout beskou dat Lenin die Oekraïense gebiede die status van 'n Sowjetrepubliek gegee het. Trouens, volgens Deutsche Welle, was daar egter twee jaar lank 'n onafhanklike Oekraïense nasionale staat voordat die Rooi Leër dit in 1920 binnegeval het. Die historikus Joachim von Puttkamer word aangehaal as verwysend na die “lang Oekraïense nasionale beweging”. Hy het dit "absurd" genoem dat Oekraïne 'n "kunsproduk van die Bolsjewiste" is. Die feitkontrole noem Poetin se stelling dat Oekraïne nog nooit “stabiele tradisies van werklike staatskaping” gehad het nie, “misleidend”. Die feit dat die staat van 1918 nie lank bestaan ​​het nie, was te wyte aan die inval deur Sowjet-Rusland. Volgens Guido Hausmann is dit waar dat wat nou Oekraïne is, dikwels aan ander lande behoort het. Dit geld insgelyks vir ander lande soos Duitsland. In die referendum oor Oekraïne se onafhanklikheid op 1 Desember 1991 het meer as 92 persent van Oekraïners vir onafhanklikheid gestem.<ref>{{cite web|author=Ines Eisele |url=https://www.dw.com/de/faktencheck-putins-blick-auf-die-geschichte-der-ukraine/a-60895811 |title=Feitekontrole: Poetin se siening van die geskiedenis van Oekraïne |work=dw.com |date=2022-02-24 |language = af |access-date=2022-02-25}}</ref> == Sien ook == * [[Oekraïense invalle in Wes-Rusland sedert Augustus 2024]] * [[Operasie Sinitsia]] * [[Oekraïense aanvalle op Russiese lugmagbasisse in Junie 2025|Operasie Spinnerak]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = 2022 Russian invasion of Ukraine}} {{Normdata}} [[Kategorie:Russiese inval in Oekraïne, 2022| ]] t4xic71qawvg9ftbk7bxzjoxio0nkb6 2814645 2814644 2025-06-21T11:00:14Z BurgertB 2401 /* Oostelike front */ 2814645 wikitext text/x-wiki {{nuus}} {{Inligtingskas Militêre konflik |konflik = Russiese inval in Oekraïne, 2022 |deelvan = Die Russiese oorlog teen Oekraïne |beeld = [[Lêer:2022 Russian invasion of Ukraine.svg|300px]] |byskrif = {{Leftlegend|#FDE182|Deurlopend beheer deur die Oekraïne}}{{Leftlegend|#EBC0B3|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne|Tans beset of beheer deur Rusland]]}}{{Leftlegend|#ABD4DD|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne#Voormalig|Voorheen deur Rusland beset]] of [[Oekraïense besetting van Koersk-oblast|Oekraïens-besette Russiese gebiede]]}} |datum = [[24 Februarie]] [[2022]] – tans |plek = [[Oekraïne]] |resultaat = onbeslis |gebied = | party1 = '''{{RUS}}''' <br />'''[[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Donetsk|VR Donetsk]]''' <br />'''[[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Loehansk|VR Loehansk]]''' '''Steun:''' <br/>{{vlagland|Belarus}}<br/>{{vlagland|Noord-Korea}}<ref>{{Cite web|url=https://www.thinkchina.sg/politics/exploited-and-abandoned-north-korean-troops-ukraine?ref=top-hero|title=Exploited and abandoned: North Korean troops in Ukraine|website=ThinkChina|access-date=2025-03-19}}</ref> | party2 = '''{{vlagland|Oekraïne}}''' <br/> '''Steun:''' '''[[NAVO]]''' <br/> '''{{EU}}''' <br/> '''{{vlagland|AUS}}''' <br/> '''{{vlagland|JPN}}''' <br/> '''{{vlagland|NZL}}''' <br/> '''{{vlagland|Suid-Korea}}''' |party3 = |aanvoerder1 = [[Beeld:Flag of the President of Russia.svg|20px]] '''[[Wladimir Poetin]]''' <br /> {{RU-VLAG}} [[Michail Misjoestin]] <br />{{RU-VLAG}} [[Sergei Lawrof]] <br />{{RU-VLAG}} Aleksandr Dvornikov <br />{{RU-VLAG}} Sergej Sjojgoe <br />{{RU-VLAG}} Valeri Gerasimov <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Denis Poesjilin]] <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Wladimir Pasjkof]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Leonid Pasetsjnik]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Sergei Koslof]] |aanvoerder2 = [[Beeld:Flag of the President of Ukraine.svg|20px]] '''[[Wolodimir Zelenski]]'''<br />{{vlagikoon|Oekraïne}} [[Denis Sjmihal]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} [[Waleri Zaloezjni]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Dmytro Koeleba <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Danilov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Reznikov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Serhiy Sjaptala <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Roeslan Chomtsjak |aanvoerder3 = |sterkte1 = {{RU-VLAG}} 1&nbsp;013&nbsp;000 soldate; 2&nbsp;000&nbsp;000 reserviste,<ref>{{Cite web|taal=en|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|access-date=2022-02-20}}</ref> waarvan 175&nbsp;000 – 190&nbsp;000 troepe in Oekraïne<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|title=Russia positioning helicopters, in possible sign of Ukraine plans|access-date=22 Februarie 2022|author=Barnes, Julian E.|author2=Crowley, Michael|author3=Schmitt, Eric|date=10 Januarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220122100818/https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|title=Citing U.S. Intelligence, Biden says Putin has decided to invade Ukraine|access-date=22 Februarie 2022|last=Bengali|first=Shashank|date=18 Februarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220222072836/https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref> |sterkte2 = {{vlagikoon|Oekraïne}} 255&nbsp;000 soldate, 1&nbsp;000&nbsp;000 reserviste, 20&nbsp;000 vrywilligers<ref>{{Cite web|url=https://www.scmp.com/news/world/russia-central-asia/article/3169477/ukraine-crisis-20000-foreign-volunteers-ukraine|title=Ukraine crisis: 20,000 foreign volunteers in Ukraine to fight Russians, says foreign minister|access-date=11 Maart 2022|date=7 Maart 2022|publisher=South China Morning Post|taal=en}}</ref> |sterkte3 = |ongevalle1 = '''{{RU-VLAG}}'''<br />'''Volgens Rusland (22 Maart)'''<br /> 9&nbsp;861 dood<br /> 16&nbsp;153 gewond<br/><ref>{{Cite web|url=https://www.standaard.be/cnt/dmf20220322_95021989|title=Russische krant past bericht met 10.000 Russische doden meteen aan|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=De Standaard|taal=nl}}</ref> '''Volgens die VSA (22 Maart):''' <br /> >7&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/22/world/europe/russia-ukraine-pentagon.html|title=Russia’s combat force has shrunk, a Pentagon official says, reflecting casualties and other struggles|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> en 14&nbsp;000 tot 21&nbsp;000 gewond <ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/16/us/politics/russia-troop-deaths.html|title=As Russian troop deaths climb, morale becomes an issue, officials say|access-date=17 Maart 2022|date=17 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br />27&nbsp;200 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian defenders have already killed about 27,200 Russian troops since the Russian invasion of Ukraine began on February 24|date=14 Mei 2022|publisher=Ukrinform|taal=en}}</ref>, 500-600 krygsgevanges<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60717902?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=622cb1be980bea49f4b7c333%26Over%20500%20Russian%20troops%20surrendered%20as%20of%20Friday%20-%20Zelensky%262022-03-12T14%3A47%3A19.661Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:3da69b02-0241-41a8-b6ad-f689b0a73517&pinned_post_asset_id=622cb1be980bea49f4b7c333&pinned_post_type=share|title=Over 500 Russian troops surrendered as of Friday - Zelensky|access-date=14 Maart 2022|date=12 Maart 2022|publisher=[[BBC|BBC News]]}}</ref><br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />30&nbsp;000 tot 40&nbsp;000 dood, gewond of krygsgevange<ref name="france24.com">{{Cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20220330-as-ukraine-holds-out-its-military-losses-remain-hard-to-gauge|title=As Ukraine holds out, its military losses remain hard to gauge|access-date=5 April 2022|date=30 Maart 2022|publisher=France24|taal=en}}</ref> '''Materiële verliese''' <br /> '''Rusland:''' <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br /> 1&nbsp;218 tenks<br />13 skepe<br />163 helikopters<br />200 vliegtuige<br />2&nbsp;934 gepantserde voertuie<br />551 kanonne<br />411 hommeltuie <ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian army kills about 27,200 Russian soldiers since invasion|access-date=2022-05-14|work=Ukrinform|taal=en}}</ref><ref name="interfax">{{Cite web|url=https://en.interfax.com.ua/news/general/823755.html|title=Ukraine Army destroyed about 19,500 enemy troops since Russian invasion started|date=13 April 2022|publisher=Interfax-Ukraine|language=en}}</ref><br /> | ongevalle2 = {{vlagikoon|Oekraïne}}<br />'''Volgens Oekraïne (16 April):'''<br />2&nbsp;500-3&nbsp;000 dood, 10&nbsp;000 gewond<ref>{{Cite web|url=https://edition.cnn.com/2022/04/15/politics/tapper-zelensky-interview-cnntv/index.html|title=Exclusive: Zelensky says world should be prepared for possibility Putin could use nuclear weapons|access-date=18 April 2022|date=16 April 2022|publisher=[[CNN]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Rusland (2 Maart):'''<br />2&nbsp;870 dood, 3&nbsp;760 gewond en 572 krygsgevange<ref>{{Cite web|url=https://whdh.com/news/moscow-nearly-500-of-its-troops-have-been-killed-in-ukraine/|titel=Moscow: Nearly 500 of its troops have been killed in Ukraine|access-date=14 Maart 2022|date=2 Maart 2022|publisher=Associated Press|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens die VSA (9 Maart):'''<br /> tussen 2&nbsp;000-4&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-russia-death-toll-invasion/|title=Up to 6,000 Russians may have been killed in Ukraine so far, U.S. official estimates|access-date=14 Maart 2022|date=10 Maart 2022|publisher=CBS News|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />5&nbsp;000 dood en gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër)<ref name="france24.com"/> '''Materiële verliese''' <br /> '''Oekraïne:''' <br /> '''Volgens Rusland (23 Maart):'''<br /> 1&nbsp;558 gepantserde voertuie, waaronder tenks<ref name="tass.com">{{Cite web|url=https://tass.com/politics/1426081?utm_source=de.wikipedia.org&utm_medium=referral&utm_campaign=de.wikipedia.org&utm_referrer=de.wikipedia.org|title=Russian military destroys Ukrainian weapons storage site northwest of Rovno|access-date=30 Maart 2022|date=23 Maart 2022|publisher=Tass|taal=en}}</ref> <br /> 184 vliegtuige en helikopters<ref name="tass.com"/> <br />246 hommeltuie<ref name="tass.com"/> <br />8 skepe<ref>{{Cite web|url=https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434|title=Russian Defense Ministry reports use of Navy, 8 Ukranian military boats destroyed|access-date=14 Maart 2022|date=26 Februarie 2022|publisher=Interfax|taal=en|archive-date=20 Maart 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220320205318/https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434/|url-status=dead}}</ref> | ongevalle3 = '''Aantal burgerlike slagoffers volgens die OHCHR (13 Mei):'''<br /> 3&nbsp;573 burgerlike sterftes, 3&nbsp;816 gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër) <ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/en/news/2022/05/ukraine-civilian-casualty-update-13-may-2022|title=Ukraine: civilian casualty update 13 May 2022|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=[[Verenigde Nasies]]|taal=en}}</ref> '''Aantal Oekraïense vlugtelinge volgens die UNHCR (13 Mei):'''<br /> 6&nbsp;111&nbsp;172 vlugtelinge<ref>{{Cite web|url=http://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine|title=Refugees fleeing Ukraine (since 24 February 2022)|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> en ~10 miljoen interne verdrewe<ref>{{Cite web|url=https://www.unhcr.org/ua/en/43027-unhcr-scales-up-for-those-displaced-by-war-in-ukraine-deploys-cash-assistance.html|title=UNHCR scales up for those displaced by war in Ukraine, deploys cash assistance|access-date=14 Maart 2022|date=11 Maart 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> | notes = | portaal = Oekraïne }} {{beeldgroep2|perrow = 2|total_width=300 | align = right | direction = horizontal | background color = |image1=People on a metro station during Russian invasion, Kyiv, 2022.jpg |alt1= |image2=Reporter's Notebook - Confusion, Chaos as Russia Invades Ukraine 02.jpg |alt2= |image3=Apartment block in Kharkiv damaged during Russian invasion.jpg |alt3= |image4=Житловий будинок на вул. Лобановського, 6-А після обстрілу.jpg |alt4= |image5=Chernihiv Oblast, 28.02.2022 (4) - ruins.jpg |alt5= |footer_align= center |footer= '''Kloksgewys van links heel bo:''' {{flatlist| *Mense skuil in die Kijifse metro *Brandende voertuie op die pad tussen Charkif en Kijif *Die verwoesting van woongebiede in Charkif, Tsjernihif en Kijif }} }} <!--do not add bold text to the lead, per [[WP:AVOIDBOLD]]--> Op 24 Februarie 2022 het Rusland 'n grootskaalse inval begin in [[Oekraïne]], een van sy buurlande in die suidweste. Volgens vroeë berigte is dit die grootste konvensionele-oorlogvoeringsoperasie in [[Europa]] sedert die [[Tweede Wêreldoorlog]].<ref>{{cite news |author-last=Karmanau |author-first=Yuras |author-last2=Heintz |author-first2=Jim |author-last3=Isachenkov |author-first3=Vladimir |author-last4=Litvinova |author-first4=Dasha |others=Photograph by Evgeniy Maloletka (AP Photo) |date=24 February 2022 |title=Russia presses invasion to outskirts of Ukrainian capital |work=ABC News |publisher=American Broadcasting Corporation |agency=Associated Press |location=[[Kijif]] |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| archive-date=27 February 2022 |access-date=26 February 2022 }}</ref><ref>{{cite news |last1=Tsvetkova |first1=Maria |last2=Vasovic |first2=Aleksandar |last3=Zinets |first3=Natalia |last4=Charlish |first4=Alan |last5=Grulovic |first5=Fedja |last6= |first6= |others=Robert Birsel en Frank Jack Daniel |date=27 February 2022 |title=Putin puts nuclear 'deterrence' forces on alert |language=en |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |url=https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |url-status=live |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |archive-date=27 February 2022}}</ref> Dit is 'n groot toename in die [[Russiese oorlog teen Oekraïne|vyandelikheid tussen die twee lande, wat sedert 2014 duur]]. Die veldtog is voorafgegaan deur 'n langdurige versterking van die Russiese militêre teenwoordigheid sedert vroeg in 2021 en eise deur Rusland dat Oekraïne nie by [[Navo]] aansluit nie.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> In die dae voor die inval het Rusland die selfverklaarde volksrepublieke [[Volksrepubliek Donetsk|Donetsk]] en [[Volksrepubliek Loehansk|Loehansk]] in die streek die [[Donbas]] ([[Oekraïens]]: Донба́с, ''Donbas''; [[Russies]]: Донба́сс, ''Donbass'') van Oos-Oekraïne erken, en dit is gevolg deur die instroming van die Russiese weermag na die streek op 21 Februarie 2022. Op 22 Februarie het die Russiese federale raad president [[Wladimir Poetin]] eenparig die reg gegee om militêre mag buite Rusland te gebruik. Op 24 Februarie omstreeks 03:00 [[UTC]] (06:00 [[Moskoutyd]], UTC+3) het Poetin 'n militêre operasie in Oos-Oekraïne aangekondig. Minute later het missiele begin val op plekke dwarsoor die land, insluitende Oekraïne se hoofstad, [[Kijif]]. Die Oekraïense grensdiens het bevestig dat die grensposte met Rusland en [[Belarus]] aangeval word.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |title=Russia attacks Ukraine |website=CNN |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073725/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824058 |title=Украинские пограничники сообщили об атаке границы со стороны России и Белоруссии |website=Interfax |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073737/https://www.interfax.ru/world/824058 |url-status=live}}</ref> Grondmagte het Oekraïne omstreeks 05:00 UTC binnegegaan, twee uur nadat die missielaanvalle begin het.<ref name=":2">{{cite news|date=24 Februarie 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> Die Oekraïense president, [[Wolodimir Zelenski]], het gereageer deur krygswet af te kondig, diplomatieke bande met Rusland te verbreek en algemene mobilisasie aan te kondig. Rusland het tydens die inval 'n noordelike front vanaf [[Belarus]] gerig op Kijif geloods. Terselfdertyd het Rusland 'n noordoostelike frontaanval gerig op die stad [[Charkif]]; en 'n suidoostelike front gedeel in twee afsonderlike fronte, naamlik 'n suidelike front vanaf die [[Krim]] en 'n afsonderlike suidoostelike front wat na die stede [[Loehansk]] en [[Donetsk]] geloods is.<ref name="CBS-2022-03-20">{{cite news |title=Ukraine rejects Russian demand to surrender port city of Mariupol in exchange for safe passage |date=20 Maart 2022 |publisher=CBS News |url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-mariupol-russia-surrender-reject/ |access-date=21 Maart 2022}}</ref><ref name="CBC-2022-03-21">{{cite news |title=Ukraine refuses to surrender Mariupol as scope of human toll remains unclear |date=21 Maart 2022 |publisher=Canadian Broadcasting Corporation |url=https://www.cbc.ca/news/world/ukraine-russia-war-march21-1.6391709 |access-date=21 Maart 2022}}</ref> Op 8 April het die Russiese ministerie van verdediging aangekondig alle troepe en afdelings wat in Suidoos-Oekraïne ontplooi is, sal verenig onder generaal Aleksandr Dwornikof, wat beheer geneem het van gekombineerde militêre operasies, insluitend die herontplooide magte wat oorspronklik aan die noordelike en noordoostelike fronte toegewys is, en daarna onttrek is en hertoegewys is in die tweede fase aan die suidoostelike front.<ref name="hindustannewshub.com">{{cite web |date=8 April 2022 |title=Trending news: BBC: Putin replaces military commander in Ukraine – The Moscow Times |url=https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |access-date=9 April 2022 |website=Hindustan News Hub |archive-date= 9 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220409085406/https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |url-status=dead }}</ref> Teen 17 April is vordering aan die suidoostelike front belemmer deur oorblywende troepe wat uithou in die Azofstal-yster-en-staalwerk in [[Marioepol]]. <ref name="Radio New Zealand">{{cite news |title=Ukraine war: Mariupol defenders will fight to the end |date=17 April 2022 |access-date=20 April 2022 |work=Radio New Zealand |url=https://www.rnz.co.nz/news/world/465439/ukraine-war-mariupol-defenders-will-fight-to-the-end-pm}}</ref> Op 19 April het Rusland 'n hernieude inval oor 'n 500 kilometer lange front geloods wat strek van Charkif na Donetsk en Loehansk, met gelyktydige missielaanvalle weer gerig op Kijif in die noorde en [[Lwif]] in die weste van Oekraïne.<ref name="nytimes.com">{{cite news |title=Ukraine Says Russia Begins Assault in the East After Raining Missiles Nationwide |first1=Jane |last1=Arraf |first2=Ivan |last2=Nechepurenko |first3=Mark |last3=Landler |newspaper=[[The New York Times]] |date=19 April 2022 |access-date=20 April 2022 |url=https://www.nytimes.com/2022/04/18/world/europe/ukraine-russia-missiles-lviv-donbas.html}}</ref> Verskeie lande oor die wêreld heen het die inval veroordeel en onmiddellik sanksies teen Rusland ingestel.<ref>{{cite web |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 Februarie 2022 |website=usatoday.com |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live }}</ref> In Rusland is massa-inhegtenisnemings uitgevoer by protesoptogte teen die oorlog.<ref>{{cite web|author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 February 2022 |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |archive-date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |website=USA Today}}</ref><ref>{{Cite web|date=24 Februarie 2022|title=More than 1,700 people detained in widespread Russian protests against Ukraine invasion|url=https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|last=|first=|access-date=24 Februarie 2022|work=CBC News|archive-date=24 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220224193201/https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|url-status=live}}</ref> Voor en tydens die inval het sommige lidlande van Navo Oekraïne voorsien van wapens en ander hulpmiddels.<ref name="Al Jazeera 2022"/> Poetin het Rusland se kernmagte op 27 Februarie op 'n gereedheidsgrondslag geplaas na aanleiding van nuwe sanksies en "aggressiewe stellings".<ref name=":4">{{cite web |last=Kenney |first=Caitlin |last2=Peniston |first2=Bradley |date=28 February 2022 |title=What Just Happened With Putin's Nuclear Forces? Here's What Experts Say |url=https://www.defenseone.com/threats/2022/02/what-just-happened-putins-nuclear-forces-heres-what-experts-say/362501/ |access-date=6 March 2022 |website=Defense One |language=en}}</ref> Dit het spanning tussen die Weste en Rusland en die vrees vir 'n [[kernoorlog]] verhoog.<ref>{{cite web |last1=Heintz |first1=Jim |last2=Isachenkov |first2=Vladimir |last3=Karmanau |first3=Yuras |last4=Litvinova |first4=Dasha |date=27 February 2022 |others=Reporting by Ellen Knickmeyer, Eric Tucker, Robert Burns and Hope Yen ([[Washington D.C.]]); Francesca Ebel, Josef Federman and Andrew Drake ([[Kijif]]); Mstyslav Chernov en Nic Dumitrache ([[Marioepol]]) |title=Putin puts nuclear forces on high alert, escalating tensions |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-kyiv-business-europe-moscow-2e4e1cf784f22b6afbe5a2f936725550 |access-date=3 March 2022 |website=AP News |publisher=Associated Press |location=Kijif}}</ref> Die inval het Europa se grootste vlugtelingskrisis sedert die Tweede Wêreldoorlog veroorsaak. Miljoene mense het al uit Oekraïne gevlug,<ref>{{Cite news |last=Oladipo |first=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |language=en-GB |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25 |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> veral na [[Pole]], maar ook na [[Hongarye]], [[Roemenië]], [[Moldowa]] en [[Slowakye]].<ref>{{Cite news |date=2022-03-10 |title=How many refugees have fled Ukraine and where are they going? |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-60555472 |access-date=2022-03-12}}</ref> Vlugtelinge is hoofsaaklik vroue en kinders, omdat die regering mans tussen die ouderdomme van 18 en 60 jaar verbied het om die land te verlaat.<ref>{{cite news |last1=Oladipo |first1=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=[[The Guardian]]}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25%20<!--|url-status=live--> |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> ==Agtergrond== ===Tyd ná die Sowjetunie en die Oranje Rewolusie=== Ná die [[ontbinding van die Sowjetunie]] in 1991 het Rusland en Oekraïne noue bande behou. In 1994 het Oekraïne ingestem om weg te doen met sy [[Kernwapen|kernarsenaal]] en die [[Boedapest-memorandum]] te onderteken op voorwaarde dat Rusland, [[Brittanje]] en die [[VSA]] versekering sou verskaf teen geweldsbedreigings van sy territoriale integriteit en vir sy politieke onafhanklikheid. Vyf jaar later was Rusland een van die ondertekenaars van die [[Manifes vir Europese Sekuriteit]], wat "die inherente reg van elke deelnemende staat herbevestig het om vry te wees om sy sekuriteitsmaatreëls te kies of verander, insluitende verdrae van bondsgenootskappe, soos wat dit ontwikkel".<ref>{{cite web|title=Istanbul Document 1999 |url=http://www.osce.org/node/39569 |publisher=Organization for Security and Co-operation in Europe |date=19 November 1999 |access-date=21 Julie 2015 |archive-date=1 Junie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140601124042/http://www.osce.org/node/39569 |url-status=live}}</ref> In 2004 is [[Wiktor Janoekowitsj]], toe die eerste minister, verklaar as wenner van die presidentsverkiesing, waarin 'n groot knoeiery volgens die hooggeregshof van Oekraïne plaasgevind het.<ref>{{cite web |url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |title=The Supreme Court findings |access-date=7 July 2008 |publisher=Supreme Court of Ukraine |date=3 December 2004 |language=uk |archive-date=22 June 2013 |archive-url=https://www.webcitation.org/6HZ9wqN35?url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |url-status=live }}</ref> Die uitslag het 'n groot openbare reaksie en steun ontlok vir die opposisiekandidaat, [[Wiktor Joesjtsjenko]], wat die uitslag bevraagteken het. In die oproerige maande van die rewolusie het kandidaat Joesjtsjenko skielik ernstig siek geword, en verskillende onafhanklike doktersgroepe het bevind hy is met dioksien (TCDD) vegiftig.<ref name="CBS: Yushchenko: Live And Carry On">{{cite news |title=Yushchenko: 'Live And Carry On' |work=CBS News |date=30 January 2005 |url=https://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |access-date=17 April 2020 |archive-date=25 October 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121025143917/http://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |url-status=dead }}</ref><ref name="Ref_j">{{cite web |url=https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |title=Study: Dioxin that poisoned Yushchenko made in lab |work=Kyiv Post |date=5 August 2009 |agency=Associated Press |location=Londen |access-date=29 January 2022 |archive-date=31 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220131165135/https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |url-status=live }}</ref> Joesjtsjenko het Russiese betrokkenheid sterk vermoed.<ref name="Ref_2009c">{{cite news |url=http://www.kyivpost.com/nation/49610 |title=Yushchenko to Russia: Hand over witnesses |newspaper=Kyiv Post |date=28 October 2009 |access-date=11 February 2010}}</ref> Dit alles het eindelik tot die vreedsame [[Oranje Rewolusie]] gelei wat Joesjtsjenko en [[Joelia Timosjenko]] aan die bewind geplaas het, terwyl Janoekowitsj leier van die opposisie geword het.<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-url=https://web.archive.org/web/20080115052653/http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-date=15 January 2008 |title=Ukraine-Independent Ukraine |access-date=14 January 2008 |website=Encyclopædia Britannica (fee required) |url-status=dead}}</ref> In 2008 het die Russiese president Poetin hom uitgespreek teen Oekraïne se moontlike toelating tot Navo.<ref>{{cite news|author-last1=Harding |author-first1=Luke |author-last2=Borger |author-first2=Julian |author-last3=Chrisafis |author-first3=Angelique |date=2 April 2008 |title=Bush-Putin row grows as pact pushes east |work=The Guardian |location=[[Moskou]]; [[Boekarest]]; [[Parys]]|url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=8 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220208091130/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Dawar |author-first=Anil |date=4 April 2008 |title=Putin warns Nato over expansion |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=13 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220213213527/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |url-status=live}}</ref> In 2009 het die [[Roemenië|Roemeense]] ontleder Iulian Chifu en sy medeskrywers die opinie uitgespreek dat Rusland, met betrekking tot Oekraïne, 'n opgedateerde weergawe van die [[Brezjnef-leerstelling]] navolg waarvolgens die soewereiniteit van Oekraïne nie groter kan wees as dié van die [[Warskouverdrag]]slande voor die verval van die Sowjet-invloedsfeer in die laat 1980's en vroeë 1990's nie.<ref name="Chifu">{{cite book|author-last1=Chifu |author-first1=Iulian |title=The Russian Georgian War: A trilateral cognitive institutional approach of the crisis decision-making process |author-last2=Nantoi |author-first2=Oazu |author-last3=Sushko |author-first3=Oleksandr |publisher=Editura Curtea Veche |year=2009 |isbn=978-973-1983-19-6 |location=[[Boekarest]] |page=181 |chapter=Russia–Georgia War of August 2008: Ukrainian Approach |access-date=21 Februarie 2016 |chapter-url=http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20180930233012/http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf|archive-date=30 September 2018 |url-status=live}}</ref> In 2009 het Janoekowitsj aangekondig hy gaan hom in 2010 weer as president verkiesbaar stel. Hy het gewen en is in 2010 beëdig. ===Oekraïense rewolusie en oorlog=== [[Beeld:Euromaidan Kyiv 1-12-13 by Gnatoush 005.jpg|thumb|links|Die Euromaidan-optogte in Desember 2013 in Kijif.]] Ná weke van protesoptogte as deel van die [[Euromaidan]]-beweging (2013-2014) het die pro-Russiese president Janoekowitsj en die leiers van die Oekraïense parlementêre opposisie op 21 Februarie 2014 'n ooreenkoms onderteken vir 'n vroeë verkiesing. Die volgende dag het Janoekowitsj uit Kijif gevlug weens 'n beskuldigingstem wat hom van sy mag as president sou stroop.<ref name="interfax1">{{cite news|date=24 Februarie 2014 |title=Rada removes Yanukovych from office, schedules new elections for May 25 |agency=Interfax-Ukraine |url=http://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html|url-status=live |access-date=15 Februarie 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200210094859/https://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html |archive-date=10 Februarie 2020}}</ref> Leiers van die [[Russies]]sprekende oostelike streke van Oekraïne het hulle lojaliteit teenoor Janoekowitsj bevestig,<ref>{{cite news|author-last1=Polityuk |author-first1=Pavel |author-last2=Robinson |author-first2=Matt |author-last3=Baczynska |author-first3=Gabriela |author-last4=Goettig |author-first4=Marcin |author-last5=Graff |author-first5=Peter |author-last6=Elgood |author-first6=Giles |date=22 Februarie 2014 |title=Ukraine parliament removes Yanukovich, who flees Kiev in "coup" |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |editor-last=Roche |editor-first=Andrew|url=https://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |url-status=live|access-date=18 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160609181723/http://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |archive-date=9 Junie 2016 }}</ref> en dit het gelei tot die pro-Russiese onrus in 2014 in Oekraïne.<ref>{{cite web|author-last=Fisher |author-first=Max |date=3 September 2014 |title=Everything you need to know about the Ukraine crisis |url=https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122003807/https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know|archive-date=22 Januarie 2022 |access-date=24 Januarie 2022 |website=Vox |publisher=Vox Media |language=en}}</ref> Die onrus is gevolg deur die anneksasie van die [[Krim]] deur Rusland in Maart 2014 en die oorlog in die Donbas, wat in April 2014 begin het met die skepping van die Russies gesteunde kwasistate Donetsk- en Loehansk-volksrepubliek.<ref>{{cite news|author-last1=Grytsenko |author-first1=Oksana |author-last2=Vlasova |author-first2=Anastasia |date=12 April 2014 |title=Armed pro-Russian insurgents in Luhansk say they are ready for police raid |work=Kyiv Post |publisher=Businessgroup LLC |location=Luhansk |url=http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|access-date=1 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140412131249/http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|archive-date=12 April 2014}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Ragozin |author-first=Leonid |date=16 Maart 2019 |title=Annexation of Crimea: A masterclass in political manipulation |url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/3/16/annexation-of-crimea-a-masterclass-in-political-manipulation |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200528090201/https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/annexation-crimea-masterclass-political-manipulation-190315174459207.html |archive-date=8 Mei 2020 |access-date=24 Januarie 2022 |website=aljazeera.com |publisher=Al Jazeera |location=[[Riga]] |language=en }}</ref> Op 14 September 2020 het die Oekraïense president [[Wolodimir Zelenski]] Oekraïne se nuwe nasionale sekuriteitstrategie goedgekeur "wat voorsiening maak vir die ontwikkeling van 'n bondgenootskap met Navo met die oog op lidmaatskap van Navo".<ref>{{cite news|date=25 Januarie 2022|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|publisher=Al Jazeera|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|url-status=live|access-date=15 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220215002641/https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|archive-date=15 Februarie 2022|author-last=Duggal|author-first=Hanna}}</ref><ref name="ua-nato-relations">{{cite news|date=11 January 2020 |title=Relations with Ukraine|work=[[Navo]] |publisher=Navo |url=https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=15 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220215011708/https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm |url-status=live}}</ref> Op 24 Maart 2021 het Zelenski 'n verdrag onderteken wat die strategie goedkeur vir "die ontsetting en reïntegrasie van die tydelik besette gebied Krim en stad [[Sewastopol]]".<ref>{{cite news |date=24 Maart 2021 |title=Zelensky enacts strategy for de-occupation and reintegration of Crimea |work=Ukrinform |publisher=Regering van Oekraïne |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=12 Desember 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211212130511/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html |url-status=live}}</ref> In Julie 2021 het Poetin 'n essay gepubliseer met die titel "Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners", waarin hy sy mening herbevestig dat die Russe en Oekraïners "een volk" is.<ref>{{cite web|author-last=Poetin |author-first=Wladimir |author-link=Wladimir Poetin |date=12 Julie 2021|title=Article by Vladimir Putin 'On the Historical Unity of Russians and Ukrainians' |url=http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125053520/http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181|archive-date=25 Januarie 2021 |access-date=1 Februarie 2022 |website=Die Kremlin |publisher=Regering van Rusland }}</ref> Die Amerikaanse historikus Timothy Snyder het Poetin se idees as [[imperialisme]] beskryf.<ref>{{cite web|author-last=Snyder |author-first=Timothy D. |date=18 Januarie 2022 |title=How to think about war in Ukraine |url=https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220119065436/https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |archive-date=19 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2021 |website=Thinking about... (newsletter) |publisher=Substack }}</ref> Die Britse joernalis Edward Lucas het gemeen dit is historiese revisionisme.<ref>{{cite web|author-last=Lucas |author-first=Edward |date=15 September 2020 |title=Why Putin's history essay requires a rewrite |url=https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb|url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125143913/https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Times |publisher=Times Newspapers}}</ref> Ander waarnemers het die Russiese leierskap daarvan beskuldig dat hulle 'n verwronge siening van moderne Oekraïne en sy geskiedenis het.<ref>{{cite web|author-last=Roth |author-first=Andrew |date=7 Desember 2021|title=Putin's Ukraine rhetoric driven by distorted view of neighbour |url=https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211207180813/https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |archive-date=7 Desember 2021|access-date=25 Januarie 2021 |work=The Guardian |publication-place=Moskou}}</ref><ref>{{cite web|last1=Dickinson |first1=Peter |last2=Haring |first2=Melinda |last3=Lubkivsky |first3=Danylo |last4=Motyl |first4=Alexander |last5=Whitmore |first5=Brian |last6=Goncharenko |first6=Oleksiy |last7=Fedchenko |first7=Yevhen |last8=Bonner |first8=Brian |last9=Kuzio |first9=Taras |date=15 Julie 2021 |title=Putin's new Ukraine essay reveals imperial ambitions |url=https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210715191212/https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |archive-date=15 Julie 2021 |access-date=25 Januarie 2021|publisher=Atlantic Council}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Wilson |author-first=Andrew |date=23 Desember 2021 |title=Russia and Ukraine: 'One People' as Putin Claims? |url=https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124130721/https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims/|archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=Royal United Services Institute}}</ref> Rusland het gesê moontlike lidmaatskap van Oekraïne van Navo en die uitbreiding van Navo in die algemeen bedreig sy nasionale sekuriteit.<ref>{{cite news|author-last=Taylor |author-first=Paul |date=23 November 2021 |title=Ukraine: NATO's original sin |work=Politico |publisher=Axel Springer SE |url=https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |access-date=1 Februarie 2022 |archive-date=29 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220129135805/https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Guyer |author-first=Jonathan |date=27 Januarie 2022 |title=How America's NATO expansion obsession plays into the Ukraine crisis |work=Vox |publisher=Vox Media |url=https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion|access-date=20 Februarie 2022 |archive-date=18 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218060139/https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion |url-status=live}}</ref> Op sy beurt het Oekraïne en ander Europese lande wat aan Rusland grens, Poetin daarvan beskuldig dat hy Russiese [[irredentisme]] probeer beoefen en van aggressiewe militaristiese beleide.<ref>{{cite web|author=Agencies |date=13 September 2014 |title=Putin wants to destroy Ukraine and restore Soviet Union, says Yatseniuk |url=https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125154846/https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Bullough |author-first=Oliver |date=28 Maart 2014 |title=Vladimir Putin: The rebuilding of 'Soviet' Russia |url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124104112/https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=BBC }}</ref><ref>{{cite web|author-last=Rubin |author-first=Trudy |date=11 Januarie 2022 |title=Putin wants to reestablish the Russian empire. Can NATO stop him without war? |url=https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125155257/https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Philadelphia Inquirer |publisher=Interstate General Media}}</ref> ==Aanvang== [[Beeld:2nd Battalion, 503rd Infantry Regiment, 173rd Airborne Brigade depart Aviano Air Base, Italy, Feb. 24, 2022.jpg|thumb|220px|Amerikaanse valskermsoldate vertrek uit Italië na [[Letland]], 24 Februarie 2022. Duisende Amerikaanse troepe is in Oos-Europa ontplooi tydens die Russiese versterkings.<ref>{{cite news|url=https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |archive-date=26 February 2022 |work=Stars and Stripes |title=173rd Airborne Brigade battalion heads to Latvia as Ukraine comes under Russian attack |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022}}</ref>]] ===Russiese militêre versterkings=== Die konflik het begin met 'n groot militêre opbou, aanvanklik van Maart tot April 2021 en daarna weer van Oktober 2021 tot Februarie 2022. Tydens laasgenoemde het Rusland eise aan die VSA en Navo gestel dat Oekraïne nie by Navo aansluit nie, sowel as dat Navo-soldate en militêre uitrusting in [[Oos-Europa]] verminder word.<ref>{{cite news|author-last1=Tétrault-Farber |author-first1=Gabrielle |author-last2=Balmforth |author-first2=Tom |date=17 Desember 2021 |title=Russia demands NATO roll back from East Europe and stay out of Ukraine |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220222081106/https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |url-status=live}}</ref> Rusland het gedreig met 'n niegespesifiseerde militêre reaksie as Navo 'n "agressiewe toon" bly handhaaf.<ref>{{cite news|author-last=MacKinnon |author-first=Mark |date=21 Desember 2021 |title=Putin warns of unspecified military response if U.S. and NATO continue 'aggressive line' |language=en-CA |work=The Globe and Mail |url=https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=15 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220115165246/https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |url-status=live}}</ref> ===Russiese ontkenning van invalsplan=== Ondanks die Russiese militêre opbou het Russiese amptenare maande lank ontken dat Rusland enige plan het om Oekraïne binne te val.<ref name="Deny">{{cite news |author-last1=Kiely |author-first1=Eugene |author-last2=Farley |author-first2=Robert |title=Russian Rhetoric Ahead of Attack Against Ukraine: Deny, Deflect, Mislead |url=https://www.factcheck.org/2022/02/russian-rhetoric-ahead-of-attack-against-ukraine-deny-deflect-mislead/ |access-date=26 February 2022 |work=FactCheck.org |date=24 February 2022}}</ref><ref name="denials">{{cite news |author-last1=Taylor |author-first1=Adam |title=Russia's attack on Ukraine came after months of denials it would attack |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |access-date=26 February 2022 |newspaper=The Washington Post |date=24 February 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220224205233/https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |archive-date=24 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref> Op 12 November 2021 het Dmitri Peskof, Poetin se woordvoerder, aan verslaggewers gesê "Rusland bedreig niemand. Die beweging van troepe op ons gebied behoort niemand rede tot kommer te gee nie."<ref name="Deny"/><ref name="denials"/> Op 28 November 2021 het Peskof gesê "Rusland het nooit enige plan gehad om enigiemand aan te val nie, dit het nie nou planne nie en sal nooit sulke planne hê nie ... Rusland is 'n vreedsame land, wat goeie betrekkinge met sy buurlande wil handhaaf."<ref name="Deny"/> Op 12 Desember 2021 het hy gesê spanning jeens Oekraïne "word geskep om Rusland verder te demoniseer en hom as 'n moontlike aggressor uit te beeld".<ref name=Deny/> Op 19 Januarie 2022 het die Russiese onderminister van buitelandse sake gesê "Rusland wil nie enige aksie van 'n aggressiewe aard hê of daaraan deelneem nie. Ons sal nie wat ook al in Oekraïne aanval, inval, binnedring of begin nie."<ref name="Deny"/> Op 12 Februarie 2022 het die Kremlin se raadgewer oor buitelandse sake besprekings oor die "sogenaamde beplande Russiese inval" as "histerie" beskryf.<ref name="Deny"/><ref name=denials/> ===Russiese aantygings=== [[Beeld:Vladimir Putin and Sergey Shoigu - Saint-Petersburg 2017-07-30 (1).jpg|thumb|220px|links|Poetin en sy vertroueling van baie jare, die minister van verdediging, [[Sergei Sjoigoe]].<ref>{{cite news |title=Ukraine conflict: Who's in Putin's inner circle and running the war? |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60573261 |work=BBC News |date=2 March 2022 |access-date=4 March 2022}}</ref>]] Op 9 Desember 2021 het president Poetin gepraat van diskriminasie teen Russiessprekendes buite Rusland en gesê: "Ek moet sê, [[Russofobie]] is die eerste tree tot [[volksmoord]]. Ek en jy weet wat in die Donbas gebeur. Dit lyk beslis baie soos volksmoord."<ref>{{cite news |title=Putin Says Conflict in Eastern Ukraine 'Looks Like Genocide' |url=https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |work=AFP |publisher=The Moscow Times |date=10 Desember 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=21 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221082440/https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news|title=Путин заявил о геноциде на Донбассе |trans-title=Putin announced the genocide in the Donbass |url=https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |work=Rossiyskaya Gazeta |date=9 Desember 2021 |language=ru |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222212644/https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |url-status=live}}</ref> Rusland het ook die Oekraïense taalwet veroordeel.<ref>{{cite news |title=New law stokes Ukraine language tensions |url=https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |work=France 24 |date=1 April 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032739/https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |url-status=live }}</ref> Op 15 Februarie 2022 het Poetin aan die pers gesê: "Wat in die Donbas gebeur, is beslis volksmoord."<ref name="france24genocide">{{cite news|title=US accuses Moscow of creating Ukraine invasion pretext with 'genocide' claims |url=https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims |work=AFP |publisher=France 24 |date=15 Februarie 2021|access-date=23 Februarie 2022|archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224034042/https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims|url-status=live}}</ref> Nuusmedia het daarop gewys dat die Oekraïense president Zelenski self 'n Russiessprekende is, ondanks Poetin se aantygings van 'n volksmoord op Russiessprekendes.<ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |title=Russians accuse Ukrainians of genocide as they pave way for potential invasion |newspaper=The Daily Telegraph |date=19 Februarie 2022 |author-last1=Vasilyeva |author-first1=Nataliya |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223103730/https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |url-status=live}}</ref> Rusland se aantygings van volksmoord is wyd as vals verwerp.<ref>{{cite news |title=Ukraine crisis: Vladimir Putin address fact-checked |url=https://www.bbc.co.uk/news/60477712 |access-date=24 Februarie 2022 |work=BBC News |date=22 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223162137/http://www.bbc.co.uk/news/60477712 |url-status=live }}</ref> Verskeie internasionale organisasies, insluitende die [[VN]] se hoëkommissaris vir menseregte en die [[Raad van Europa]], kon geen bewyse vir die Russiese bewerings vind nie.<ref>{{cite web|date=15 Junie 2014 |title=Report on the human rights situation in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|publisher=OHCHR|access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=14 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214151822/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|year=2021 |title=Civic Space and Fundamental Freedoms in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |publisher=OHCHR |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=9 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211209154320/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Daily and spot reports from the Special Monitoring Mission to Ukraine |url=https://www.osce.org/ukraine-smm/reports |publisher=OSCE |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222080943/https://www.osce.org/ukraine-smm/reports|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|date=2 April 2014 |title=Ad hoc Report on the situation of national minorities in Ukraine adopted on 1 April 2014 |url=https://rm.coe.int/16800c5d6f|archive-url=https://web.archive.org/web/20220204183556/https://rm.coe.int/16800c5d6f |archive-date=4 Februarie 2022 |publisher=Raad van Europa}}</ref> Die Europese Kommissie het dit as Russiese waninligting afgemaak.<ref>{{cite press release|date=24 Januarie 2022 |title=Disinformation About the Current Russia-Ukraine Conflict – Seven Myths Debunked |url=https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |access-date=22 Februarie 2022 |website=Directorate-General for European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218045942/https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live |language=en}}</ref> Die Amerikaanse ambassade in Oekraïne het dit as "laakbare onwaarheid" beskryf,<ref>{{cite news|title=United States: Russia's claim of 'genocide in Ukraine' is reprehensible falsehood |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |work=Ukrinform |date=17 Februarie 2022 |access-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218120707/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live}}</ref> terwyl die woordvoerder Ned Price van die Amerikaanse departement van buitelandse sake gesê het Moskou maak sulke bewerings as 'n verskoning om Oekraïne in te val.<ref name="france24genocide" /> In 'n nasionalistiese toespraak op 21 Februarie het Poetin ook beweer die "Oekraïense gemeenskap" het "[[Neo-Nazisme|neonazisties]]" geword, sonder om bewyse te lewer, en gesê Rusland se doel is "om Oekraïne te denazifiseer".<ref>{{cite news |author-last1=Fisher |author-first1=Max |date=23 Februarie 2022 |title=Word by Word and Between the Lines: A Close Look at Putin’s Speech |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220223115611/https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |archive-date=23 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Seddon |first1=Max |title=Putin justifies war in menacing speech as Zelensky appeals for peace |url=https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |access-date=24 Februarie 2022 |work=Financial Times |date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112202/https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |url-status=live }}</ref> President Zelenski is egter [[Jood]]s en drie lede van sy familie het in die [[Holocaust]] gesterf.<ref name=":02">{{cite news|author-last1=Abbruzzese |author-first1=Jason |date=24 Februarie 2022 |title=Putin says he is fighting a resurgence of Nazism. That's not true. |work=NBC News |url=https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |url-status=live |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112830/https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |archive-date=24 Februarie 2022}}</ref> ===Uitbreiding van gevegte (tot 23 Februarie)=== [[Beeld:Обращение Президента Российской Федерации 2022-02-21.webm|thumb|thumbtime=00:03|Poetin kondig die inval aan.<br/><small>(Engelse onderskrifte beskikbaar)</small>]] Gevegte in die Donbas het aansienlik toegeneem sedert 17 Februarie 2022. Op 21 Februarie, ná die erkenning van die Donetsk- en Loehansk-republieke, het Poetin gelas dat Russiese troepe na die Donbas gestuur word in wat hy 'n "vredehandhawingsending" genoem het.<ref name="ru-troops-donbas">{{cite news|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into separatist-held parts of Ukraine |publisher=CNN |url=https://cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102720/https://www.cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |url-status=live}}</ref> Rusland het gesê vyf Oekraïense saboteurs wat die grens na Rusland oorgesteek het, is vermoor. Dit is verwerp deur die Oekraïense minister van buitelandse sake, Dmitro Koeleba.<ref>{{cite news|title=Russia claims to kill 5 Ukrainian 'saboteurs' who crossed border |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |access-date=24 February 2022 |archive-date=21 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221232442/https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |url-status=live}}</ref> Later het verskeie nuusmedia berig Russiese magte gaan die Donbas binne.<ref name="guard-troops-donbas">{{cite web|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into eastern Ukraine on 'peacekeeping duties' |website=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223175613/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last= |first= |date=22 February 2022 |title=Chilling social media footage emerges of convoys of Russian military equipment entering Donbas in Ukraine |url=https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |access-date= |website=Sky News |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032732/https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |url-status=live}}</ref> Die ingryping is deur die VN se [[Veiligheidsraad]] veroordeel en Rusland het geen steun gekry nie.<ref>{{cite web|title=Putin gets no support from UN Security Council over Ukraine |url=https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223172555/https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |archive-date=23 February 2022 |access-date=24 February 2022 |publisher=ABC News |language=en}}</ref> Op 22 Februarie het die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], gesê dit was "die begin van 'n Russiese inval in Oekraïne". Volgens Navo se sekretaris-generaal, [[Jens Stoltenberg]], en die [[Kanada|Kanadese]] eerste minister, [[Justin Trudeau]], het "verdere indringing" plaasgevind. Die Oekraïense minister van buitelandse sake, Koeleba, het verklaar: "Daar is nie iets soos 'n klein, middelmatige of groot inval nie. 'n Inval is 'n inval." Op 23 Februarie het Rusland sy ambassade in Kijif begin ontruim en die [[Vlag van Rusland|Russiese vlag]] van die gebou verwyder.<ref>{{cite news|title=Russia evacuates embassy in Ukraine as crisis escalates |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |date=23 February 2022 |access-date=23 February 2022 |author-first=Dasha |author-last=Litvinova |work=Associated Press |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102040/https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |url-status=live}}</ref> Die webtuistes van die Oekraïense parlement en regering, sowel as bankwebtuistes, is deur kuberaanvalle lamgelê.<ref>{{cite news |title=Ukraine hit by more cyberattacks, destructive malware |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |access-date=24 February 2022 |work=Associated Press |date=23 February 2022 |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064547/https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |url-status=live }}</ref> Nog 'n vergadering van die VN se Veiligheidsraad is op 23-24 Februarie belê. Rusland het Oekraïne binnegeval tydens 'n noodvergadering van die raad om die krisis af te weer.<ref name=":0">{{cite web|date=23 February 2022 |title='It's too late': Russian move roils UN meeting on Ukraine |url=https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224021804/https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=AP News |language=en}}</ref> Die inval het plaasgevind terwyl Rusland die presidentskap van die Veiligheidsraad vir Februarie 2022 beklee het; die land het 'n vetomag as een van die vyf permanente lede.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{cite web|title=U.S. Says Russia Will Face U.N. Security Council Resolution |url=https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064610/https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=Wall Street Journal |language=en}}</ref> ==Inval== [[Lêer:Последствия удара ракеты по Голосеевскому району Киева (6).jpg|duimnael|regs|220px|'n Struktuur in [[Kijif]] wat deur 'n missielaanval vernietig is.]] Op 24 Februarie, net voor 06:00 Moskoutyd (UTC+3), het Poetin aangekondig hy het besluit om 'n "spesiale militêre operasie" in Oos-Oekraïne te loods.<ref name="tassputspeech24" /><ref name="Meduza_Putin_announces_invasion">{{cite news |title=Putin announces formal start of Russia's invasion in eastern Ukraine |date=24 February 2022 |newspaper=Meduza |url=https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |access-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224033732/https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |archive-date=24 February 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|title=Russian President Vladimir Putin announces military assault against Ukraine in surprise speech |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|access-date=24 February 2022 |website=MSN |language=en-US |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064559/https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|url-status=live}}</ref> In sy toespraak het Poetin gesê daar is geen planne om Oekraïense gebied te beset nie en beweer hy ondersteun die reg van die volke van Oekraïne op selfbeskikking.<ref name="tassputspeech24">{{cite news|date=24 February 2022 |title=Путин принял решение о проведении операции по денацификации и демилитаризации Украины |language=ru |trans-title=Putin decided to conduct an operation to de-Nazify and demilitarise Ukraine |work=TASS |url=https://tass.ru/politika/13825671 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224045055/https://tass.ru/politika/13825671 |url-status=live}}</ref> Hy het ook gesê Rusland beoog die "demilitarisasie en denazifisering" van Oekraïne – CNN en NBC het dié bewerings as "sonder gronde" en "vals" beskryf.<ref>{{cite news|author-last=Chernova |author-first=Anna |date=24 February 2022 |title=Kremlin spokesperson echoes Putin's baseless claims on invasion objectives |work=CNN |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_542ef6fc653f4404d483a5156ecc23e6 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224132757/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/index.html |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Tim |author-last2=Lister |author-first3=Ivana |author-last3=Kottasová |author-first4=Laura |author-last4=Smith-Spark |date=24 February 2022 |title=Ukraine vows defiance as Russia launches major invasion |url=https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |access-date=24 February 2022 |website=CNN |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224145336/https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news|first1=David K.|last1=Li|first2=Jonathan|last2=Allen|first3=Corky|last3=Siemaszko|title=Putin using false 'Nazi' narrative to justify Russia's attack on Ukraine, experts say|url=https://www.nbcnews.com/news/world/putin-claims-denazification-justify-russias-attack-ukraine-experts-say-rcna17537|access-date=2022-02-25|website=NBC News|date=24 February 2022|language=en}}</ref> Dit is ook deur die Amerikaanse Holocaust-herdenkingsmuseum veroordeel.<ref>{{cite news|url=https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|title=Holocaust Museum Criticizes Putin's Saying Ukraine Needs to Be 'Denazified'|date=February 24, 2022|agency=Newsweek|access-date=25 February 2022|archive-date=25 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025159/https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|url-status=live}}</ref> Poetin het die lede van die [[Oekraïense Gewapende Magte|Oekraïense magte]] gevra om hulle wapens neer te lê en terug te keer huis toe.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60503037|title=Ukraine conflict: Russia announces special military operation in Donbas |website=BBC News |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.bbc.com/news/world-europe-60503037 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549 |title=Russia's Putin Announces Military Operation in Ukraine |website=The Moscow Times |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549|url-status=live}}</ref><ref name="krputspeech24">{{Cite news |date=24 February 2022 |title=Обращение Президента Российской Федерации |language=ru |work=Kremlin.ru |url=http://kremlin.ru/events/president/news/67843 |access-date=24 February 2022 |archive-date= |archive-url= |url-status=live}}</ref> Kort voor 07:00 (UTC+2) op die 24ste het Zelenski krygswet in Oekraïne afgekondig.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |title=Russia-Ukraine crisis live news: Putin has launched 'full-scale invasion', says Ukrainian foreign minister – latest updates &#124; World news |work=[[The Guardian]] |date=16 July 2018 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224054309/https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |url-status=live }}</ref> Later het hy die Oekraïense weermag opdrag gegee om die invallers "maksimum verliese toe te dien".<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |title=Зеленский отдал приказ ВСУ наносить максимальные потери оккупантам |language=ru |trans-title=Zelensky ordered the Armed Forces of Ukraine to inflict maximum losses on the invaders |website=Unian |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224082802/https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |url-status=live }}</ref> Zelenski het ook aangekondig dat diplomatieke betrekkinge met Rusland onmiddellik opgehef word.<ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824153 |title=Украина разорвала дипломатические отношения с Россией |website=Interfax |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224095330/https://www.interfax.ru/world/824153 |url-status=live}}</ref> Later dié dag het hy 'n algemene mobilisasie aangekondig.<ref>{{cite news |title=Ukrainian president signs decree on general mobilisation of population -Interfax |url=https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |access-date=25 February 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022 |language=en |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025205/https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Om 10:00 (UTC+2) het die Oekraïense presidensiële administrasie aangekondig Russiese troepe het Oekraïne uit die noorde binnegeval (tot 5&nbsp;km diep). Russiese troepe was bedrywig in [[Charkif-oblast]] en [[Tsjernihif-oblast]], naby [[Soemi]].<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |title=Войска России на севере Украины продвинулись вглубь до пяти километров – Арестович |language= |website= |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224091205/https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |url-status=live }}</ref> Om 10:30 (UTC+2) het die Oekraïense departement van verdediging aangekondig Russiese troepe in Tsjernihif-oblast is gekeer, 'n groot geveg was naby Charkif aan die gang, en [[Marioepol]] en Sjtsjastja is ten volle teruggewen.<ref name=mil.2402.1030>{{cite web |author= |url=https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |title=General Staff of the Armed Forces of Ukraine: Operative information as of 10.30 |language= |website=mil.gov.ua |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224103548/https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |url-status=live }}</ref> ===Noordelike front=== [[Beeld:Russian bombardment of telecommunications antennas in Kiev.jpg|thumb|220px|Russe val telekommunikasietorings in Kijif aan.]] Die poging om Kijif oor te neem het ingesluit 'n aanval uit die suide van Belarus af aan die westeroewer van die [[Dnjepr|Dniprorivier]], skynbaar met die doel om Kijif uit die weste te omsingel. Dit word gesteun deur twee aparte spille van aanvalle vanuit Rusland aan die oosteroewer van die Dnipro: in die weste by Tsjernihif en in die ooste by Soemi. Met die oostelike spil van aanvalle is blykbaar probeer om Kijif uit die noordooste en ooste te omsingel.<ref name="ISW 4MAR">{{cite web |title=Russian Offensive Campaign Assessment, March 4 |url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-4 |website=Institute for the Study of War |access-date=5 March 2022 |date=4 March 2022}}</ref> In die [[Slag van Tsjernobil (2022)|Slag van Tsjornobil]] het die Russe beheer oorgeneem van die spookdorpe [[Tsjornobil]] en [[Pripjat]];<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Ukraine loses control of Chernobyl nuclear site, amid battles in Kyiv outskirts |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225030412/https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |url-status=live}}</ref> maar hulle vooruitgang is in die wiele gery deur sterk weerstand deur Oekraïne.<ref>{{cite web |url=https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Gazeta |language=uk|title=Українські військові під Києвом зупинили колону російських танків |trans-title=The Ukrainian military stopped a column of Russian tanks near Kyiv |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100628/https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |url-status=live }}</ref> [[Beeld:Battle of Hostomel, 04.03.2022, Skirmish Aftermath.jpg|thumb|links|220px|Ná gevegte in Hostomel, 4 Maart.]] Ná 'n deurbraak by Tsjornobil is die Russe teruggehou deur die Slag van Iwankif, 'n noordelike voorstad van Kijif. Russiese lugmagte het probeer om twee vliegvelde om Kijif oor te neem.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Battle Underway for Airbase on Kyiv Outskirts |work=The Moscow Times |agency=AFP |url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225043724/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |title=Окупанти намагаються висадити десант у Василькові, йдуть бої |url=https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226004532/https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |agency=Ukrinform |language=uk}}</ref> Daar was in dié eerste dae blykbaar 'n poging van Rusland om Kijif vinnig te beset met 'n infiltrasie deur die Spetsnaz (Spesiale Magte), ondersteun deur lugoperasies en 'n vinnige gemeganiseerde aanval uit die noorde, maar dit het nie geslaag nie.<ref>{{cite web |last1=Roblin |first1=Sebastien |title=At Vasylkiv, Ukrainians Repel Russia's Paratroopers and Commandos in Frantic Night Battle |url=https://www.19fortyfive.com/2022/02/at-vasylkiv-ukrainians-repel-russias-paratroopers-and-commandos-in-frantic-night-battle/ |website=19FortyFive |access-date=5 March 2022 |date=27 February 2022}}</ref> Teen vroeg in Maart was die Russiese opmars aan die westekant van die Dnipro beperk en is die Russe deur die Oekraïense verdediging gestuit.<ref name="ISW 4MAR"/> Teen 5 Maart het 'n groot Russiese konvooi, van na berig word 64&nbsp;km lank, min vordering in die rigting van Kijif gemaak;<ref>{{cite news |last=Stern |first=David L. |date=5 March 2022 |title=After temporary cease-fires break down, Putin threatens Ukraine’s government |language=en-US |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/03/05/ukraine-military-battlefield-kyiv-mariupol/ |access-date=6 March 2022 |issn=0190-8286}}</ref> die Londengebaseerde dinkskrum Royal United Services Institute (RUSI) beskou die Russiese optrede uit die noorde en ooste as "vertraag".<ref name="rusi">DW News [https://www.youtube.com/watch?v=f1po2OdNnIc (6 Maart 2022) How is the war in Ukraine going for Russia?] Russia's force is 95% committed, leaving a 5% reserve.</ref> Vordering aan die Tsjernihif-spil het in 'n groot mate tot stilstand gekom toe die beleg van Tsjernihif begin. Rusland het die grootste vordering gemaak aan die Soemi-spil in die ooste. Die Russe het die Slag van [[Konotop]] gewen, terwyl die [[Slag van Soemi]] steeds aan die gang was. Russiese magte, wat van Soemi af met snelweë oor plat, swak verdedigde grondgebied beweeg het, het Browari, 'n oostelike voorstad van Kijif, bereik.<ref name="ISW 4MAR"/> Russiese magte het ook van die noordweste van Kijif gevorder en Boetsja, Hostomel en Worzel teen 5 Maart verower.<ref>{{cite news|url=https://edition.cnn.com/2022/03/06/europe/ukraine-russia-invasion-sunday-intl-hnk/index.html|title='A family died... in front of my eyes': Civilians killed as Russian military strike hits evacuation route in Kyiv suburb|first1=Tim|last1=Lister|first2=Josh|last2=Pennington|first3=Luke|last3=McGee|first4=Radina|last4=Gigova|website=CNN|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3422872-bucha-vorzel-hostomel-under-enemys-control-situation-remains-critical.html|title=Bucha, Vorzel, Hostomel under enemy's control, situation remains critical|website=Ukrinform|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref> Die posisie in Irpin was teen 9 Maart nog onseker.<ref>{{cite news |title="Irpin can't be bought, Irpin fights": Mayor refuses Russian demand to surrender |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-08-22/h_e09d49888fcb2a07b8f1a95d6f2b0faa |access-date=8 March 2022 |agency=CNN |date=8 March 2022 |language=en}}</ref> Op 25 Maart het die Oekraïense teenoffensief in Kijif daartoe gelei dat verskeie dorpe, insluitend Makarif<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60847188 |title=Ukraine war: Ukrainian fightback gains ground west of Kyiv |work=BBC News |date=23 Maart 2022 |access-date=29 March 2022}}</ref> oos en wes van Kijif herower is.<ref name="Guardian220325">{{cite news |first1=Joanna |last1=Walters |first2=Jem |last2=Bartholomew |first3=Martin |last3=Belam |first4=Samantha |last4=Lock |date=25 Maart 2022 |title=Russia-Ukraine war latest: Ukraine takes back towns east of Kyiv; hopes of Mariupol humanitarian corridor grow – live |work=[[The Guardian]] |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/25/ukraine-war-latest-news-sanctions-a-little-late-zelenskiy-tells-european-council-biden-to-visit-poland-live |access-date=25 Maart 2022 |issn=0261-3077}}</ref> As deel van 'n algemene terugtog van Russiese magte noord van Kijif, sowel as aanvalle op Russiese formasies deur die Oekraïense weermag, het Russiese troepe in die [[Boetsja]]-gebied teen die einde van Maart noord teruggetrek. Oekraïense magte het die stad op 1 April binnegegaan.<ref>{{cite web |last=Rudenko |first=Olga |date=2 April 2022 |title=Hundreds of murdered civilians discovered as Russians withdraw from towns near Kyiv (GRAPHIC IMAGES) |url=https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |access-date=3 April 2022 |website=The Kyiv Independent |archive-date=3 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220403022637/https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |url-status=live}}</ref> Oekraïne het beweer hulle het die hele streek rondom Kijif, insluitend Irpin, Boetsja en Hostomel, teen 2 April herower, met bewyse van [[Slagting van Boetja|oorlogsmisdade wat in Boetsja]] ontbloot is.<ref>{{cite web |title=Ukraine war latest: Ukraine says it has retaken entire Kyiv region |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60949706 |access-date=2 April 2022 |website=BBC News}}</ref> Op 6 April het NAVO se sekretaris-generaal [[Jens Stoltenberg]] gesê dat die Russiese "terugtrekking, hervoorsiening en herontplooiing" van hul troepe uit die Kijif-gebied geïnterpreteer moet word as 'n uitbreiding van Poetin se planne vir sy militêre optrede teen die Oekraïne, deur sy magte te herontplooi en te konsentreer op Oos-Oekraïne en [[Marioepol]] binne die volgende twee weke, as 'n voorloper van die verdere uitbreiding van Poetin se optrede teen die res van Oekraïne.<ref>{{cite news |url=https://news.yahoo.com/nato-chief-says-putin-still-144125043.html |title=NATO chief says Putin still wants to control all of Ukraine, despite repositioning forces to the eastern Donbas region |first1=Jake |last1=Epstein |first2=John |last2=Haltiwanger |date=6 April 2022 |access-date=7 April 2022}}</ref> ===Oostelike front=== [[Beeld:Russian bombardment on the outskirts of Kharkiv.jpg|thumb|220px|'n Russiese bombardement aan die buitewyke van Charkif, 1 Maart.]] In die noordooste het Russiese troepe Charkif en Soemi probeer binneval. Albei is sowat 35&nbsp;km van die Russiese grens af.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Kharkiv's Resistance to Russia's War Has Already Begun |url=https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225044904/https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |archive-date=25 February 2022 }}</ref><ref>{{cite web |title=Росія атакувала українські міста: де відбулися бої |trans-title=Russia attacked Ukrainian cities: where the fighting took place |url=https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |access-date=27 February 2022 |website=24 Канал |language=uk |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025620/https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |url-status=live }}</ref> Volgens die Oekraïense weermag het hulle die Slag van [[Konotop]] op 25 Februarie verloor.<ref name="pol25feb">{{cite news |last=Ward |first=Alexander |title='Almost not possible' for Ukraine to win without West's help, Ukraine official says |work=Politico |url=https://politi.co/3LWSyC5 |access-date=26 February 2022 |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226175146/https://www.politico.com/newsletters/national-security-daily/2022/02/25/almost-not-possible-for-ukraine-to-win-00011969 |url-status=live }}</ref> In die Slag van Charkif het Russiese tenks sterk weerstand ondervind. Op 28 Februarie het verskeie missiele die stad getref en dit het 'n aantal lewens geëis. Die slag is deur die Oekraïense presidensiële raadgewer beskryf as die "[[Slag van Stalingrad|Stalingrad]] van die 21ste eeu".<ref>{{Cite web |date=2 March 2022 |title=Russia-Ukraine War: What to know on Day 7 of Russian assault |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302184211/https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=AP News}}</ref> In die Slag van Soemi het intense stedelike oorlogvoering plaasgevind.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Ukrainian soldiers clash with Russians in a fierce fight near Sumy, a regional capital located near the border with Russia. |url=https://kyivindependent.com/uncategorized/ukrainian-soldiers-clash-with-russians-in-a-fierce-fight-near-sumy-a-regional-capital-located-near-the-border-with-russia/ |access-date=25 February 2022 |work=The Kyiv Independent}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1496879377749098496 |user=JulianRoepcke |title=#Breaking #NewsMap The Putin regime army captured the city of #Sumy (264.000 inhabitants) in N-E #Ukraine. There seems to be no fighting and Russia tanks control the center. #PutinAtWar |date=24 February 2022 |access-date=28 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225094626/https://twitter.com/julianroepcke/status/1496879377749098496 |archive-date=25 February 2022 |url-status=live |last=Röpcke |first=Julian}}</ref> Op die oggend van 25 Februarie het Russiese magte van die Donetsk-gebied in die ooste na Marioepol beweeg en Oekraïense magte naby die dorp Pawlopil teengekom, waar hulle verslaan is.<ref>{{cite web |title=Fierce battles raging in all directions near Mariupol – mayor |url=https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226011040/https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref> Die Russiese vloot het na berig word die aand van 25 Februarie 'n aanval op die kuslyn van die [[See van Azof]] geloods, 70&nbsp;km wes van Marioepol.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title="Amphibious assault" underway west of Mariupol on the Sea of Azov, senior US defense official says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220827/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=CNN}}</ref><ref>{{cite web |title=Russian Navy Carries Out Amphibious Assault Near Mariupol |url=https://maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220846/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Maritime Executive}}</ref> Op 1 Maart het Denis Poesjilin, hoof van die Volksrepubliek Donetsk, aangekondig die republiek se magte het die nabygeleë stad Wolnowacha feitlik heeltemal omsingel en hulle sou binnekort dieselfde met Marioepol doen.<ref>{{cite web |date=1 March 2022 |title=Russian-backed separatist leader expects his forces to surround Mariupol on Tuesday |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-01-22/h_0e3d20b474aa007bb1e4acc0d0fba984 |access-date=1 March 2022 |website=CNN}}</ref> Op 2 Maart is Russiese soldate weggekeer van Sjewjerodonetsk tydens die Slag van Sjewjerodonetsk.<ref>{{Cite web |title=Новини України: Російське вторгнення: поточна ситуація на Луганщині |url=https://galinfo.com.ua/news/rosiyske_vtorgnennya_potochna_sytuatsiya_na_luganshchyni_381541.html |access-date=3 March 2022 |website=Гал-інфо}}</ref> ===Suidelike front=== [[Beeld:Destruction of Russian tanks by Ukrainian troops in Mariupol (4).jpg|duimnael|220px|'n Vernietigde Russiese tenk naby Marioepol, 7 Maart.]] Op 24 Februarie het Russiese troepe beheer geneem van die Noord-Krimkanaal, waarna die Krim se watertoevoer herstel is. Dit was sedert 2014 afgesny.<ref name=":5">{{cite news |title=Russian forces unblock water flow for canal to annexed Crimea, Moscow says |url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |archive-date=1 March 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022}}</ref> Die beleg van Marioepol het ook begin toe die gevegte ooswaarts na dié stad verskuif het. Die front is toe met die Donbas verbind.<ref name="unianberdyansk">{{cite news|title=Российская военная техника заняла территорию бывшего аэропорта "Бердянск" – горсовет |trans-title=Russian military equipment occupied the territory of the former airport "Berdyansk" – city council |url=https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |access-date=26 February 2022 |agency=Unian |language=ru |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226195413/https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |url-status=live }}</ref> Op 1 Maart het Russiese magte begin voorberei om hulle aanval op Melitopol en ander stede te hervat. Daarmee het die Slag van Melitopol begin.<ref>{{cite web |first=Anastasia |last=Zadorozhnaya |date=1 March 2022 |title=Войска оккупанта готовят наступление на Мелитополь |trans-title=Invader's troops are preparing an attack on Melitopol |url=https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054411/https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |work=RIA Melitopol |language=ru}}</ref> Iwan Fedorof, die burgemeester, het later gesê die Russe het die stad beset.<ref>{{cite web |first=Marina |last=Korobova |date=1 March 2022 |title="Мелитополь не сдался, Мелитополь – временно оккупирован" – городской голова о ситуации на 1 марта |trans-title="Melitopol did not surrender, Melitopol is temporarily occupied" – the mayor on the situation on March 1 |url=https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054418/https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=Mestnyye Vesti |language=ru}}</ref> Ander Russiese magte het op 26 Februarie van die Krim af noordwaarts beweeg en 'n eenheid het die Zaporizjzja-kernaanleg genader.<ref>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Ukraine official says Russian troops approaching Zaporizhzhia nuclear plant |work=National Post |url=https://nationalpost.com/pmn/news-pmn/ukraine-official-says-russian-troops-approaching-zaporizhzhia-nuclear-plant |access-date=28 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |date=28 February 2022 |title=The Russians paused the invasion, but aren't losing |url=https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220228023541/https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |archive-date=28 February 2022 |access-date=28 February 2022 |website=Australian Financial Review}}</ref> Op 28 Februarie het hulle die beleg van Enerhodar begin in 'n poging om beheer van die kernaanleg oor te neem.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title=Ukraine nuclear plant on fire after Russia shelling |newspaper=News.com.au — Australia's Leading News Site |url=https://www.news.com.au/breaking-news/ukraine-pounded-and-exodus-mounts-as-russia-seizes-key-city/news-story/4c2bd269029008ba09ab2cab3a5a32b7 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Brand het tydens die geweergevegte uitgebreek.<ref>{{cite web |date=3 March 2022 |title=Russian forces attacking Zaporizhzhia nuclear power plant in Ukraine, per multiple reports |url=https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |access-date=4 March 2022 |website=Business Insider Australia |archive-date= 4 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220304042146/https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |url-status=dead }}</ref> Volgens die Internasionale Atoomenergieagentskap is noodsaaklike toerusting nie beskadig nie.<ref>{{cite news |date=3 March 2022 |title=Russian forces strike Ukraine from multiple fronts, including at power plant |work=ABC News |url=https://www.abc.net.au/news/2022-03-04/latest-on-where-fighting-is-happening-in-ukraine/100881052 |access-date=4 March 2022}}</ref> Teen 4 Maart is die Zaporizjzja-kernaanleg deur Russiese magte beset. Hoewel brande steeds aangemeld is, was daar geen bestralingslekkasie nie.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title= Russian troops take Zaporizhzhia nuclear plant |work=ABC News |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-nuclear-plant-invasion-advances-83245801 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Derde spil van aanvalle, uit die Krim, het noordweswaarts beweeg waar Russiese magte brûe oor die Dnipro oorgeneem het.<ref>{{cite news|title=Ukraine loses control over crossing to Kherson |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |access-date=25 February 2022 |agency=Ukrinform |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225155031/https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |url-status=live}}</ref> Op 2 Maart het Russiese troepe die Slag van Cherson gewen. Dit was die eerste groot stad wat in die aanval beset is.<ref name="falls">{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Pérez-Peña |first2=Richard |date=2 March 2022 |title=First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |access-date=3 March 2022 |issn=0362-4331 |archive-date=3 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |url-status=live }}</ref> Russiese troepe het toe na Mikolajif beweeg, wat tussen Cherson en [[Odesa]] lê. Op 4 Maart het Oekraïense verdedigers 'n aanval in die Slag van Mikolajif afgeweer en die Koelbakino-lugbasis teruggewen.<ref name=":8">{{cite news |title=Ukrainian defenders repelled attack on Mykolaiv city, fighting continues on outskirts |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3420336-ukrainian-defenders-repelled-attack-on-mykolaiv-city-fighting-continues-on-outskirts.html |access-date=4 March 2022 |agency=Ukrinform |date=4 March 2022}}</ref> ===Horlifka-aanval=== Op 2 Maart het Oekraïense magte begn met 'n aanval in die rigting van Horlifka in [[Donetsk-oblast]]. Die stad word sedert 2014 deur die [[Volksrepubliek Donetsk]] beheer. ===Luggevegte=== Op 24 Februarie het Russiese magte die Chuhuiv-lugmagbasis aangeval,<ref>{{cite web |title=Ukraine: Video appears to show aftermath of missile strike on air base in Chuhuiv |publisher=Sky News |date=24 Februarie 2022 |access-date=6 April 2022 |url=https://news.sky.com/video/ukraine-video-appears-to-show-aftermath-of-missile-strike-on-air-base-in-chuhuiv-12550242}}</ref> wat [[Bayraktar TB2]] [[Onbemande vliegtuig|hommeltuie]] gehuisves het. Die aanval het skade aan brandstofbergingsareas en infrastruktuur veroorsaak.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2022/02/24/satellite-imagery-shows-russian-attack-on-ukraine-from-space.html |title=Satellite imagery shows Russian attack on Ukraine from space |publisher=CNBC |first=Michael |last=Sheetz |date=24 Februarie 2022 |access-date=8 Maart 2022}}</ref> Die volgende dag is die Millerowo-lugbasis deur Russiese magte aangeval.<ref>"Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus". The Times of Israel. Geargiveer van die oorspronklike op 27 Februarie 2022. Besoek op 28 Februarie 2022.</ref> Tydens die Zjitomir-lughawe-aanval op 27 Februarie is berig dat Rusland 9K720 Iskander-missielstelsels, geleë in [[Belarus]], gebruik het om die burgerlike Zjitomir-lughawe aan te val.<ref>{{cite web |title=Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220227183646/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |archive-date=27 Februarie 2022 |access-date=28 Februarie 2022 |work=The Times of Israel}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1498178611916034054 |user=KyivIndependent |title=Russia used Iskander missile systems to attack Zhytomyr Airport. The air strikes were conducted from Belarus, using Russian ballistic missile launchers. Earlier, Belarus said it wouldn't allow air strikes from its territory amid Ukraine's upcoming peace talks with Russia.|date=8 Maart 2022 |access-date=8 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220305041549/https://twitter.com/KyivIndependent/status/1498178611916034054 |archive-date=5 Maart 2022 |url-status=live}}</ref> Baie Oekraïense lugverdedigingsfasiliteite is volledig of gedeeltelik vernietig in die eerste dae van die inval deur Russiese lugaanvalle.<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-61106245 |title=Ukraine's battle for control of its skies |first=Jonathan |last=Beale |work=[[BBC News]] |date=14 April 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Rusland het op 5 Maart minstens tien vliegtuie verloor.<ref>{{cite news |last=Trevithick |first=Joseph |title=The Russian Air Force Just Had A Terrible Day Over Ukraine |url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44602/the-russian-air-force-just-had-a-terrible-day-over-ukraine |access-date=5 Maart 2022 |work=The Drive}}</ref> Op 6 Maart het die Algemene Staf van die [[Gewapende Magte van Oekraïne]] berig dat 88 Russiese vliegtuie vernietig is sedert die oorlog begin het.<ref>{{cite web|title=Enemy loses 88 aircraft, helicopters in Ukraine – General Staff |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/808029.html |access-date=9 Maart 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref>'n Anonieme senior Amerikaanse verdedigingsbeampte het egter op 7 Maart aan [[Reuters]] gesê dat Rusland steeds die "oorgrote meerderheid" van sy vegvliegtuie en helikopters wat naby die Oekraïne versamel is, beskikbaar het om te vlieg.<ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/world/europe/putin-has-deployed-nearly-100-pct-pre-staged-forces-into-ukraine-us-official-2022-03-07/ |title=Putin has deployed nearly 100% of pre-staged forces into Ukraine- U.S. Official |first1=Idrees |last1=Ali |first2=Phil |last2=Stewart |work=[[Reuters]] |date=7 Maart 2022}}</ref> Na die eerste maand van die inval het Justin Bronk, 'n Britse militêre waarnemer, die Russiese vliegtuigverliese by 15 vastevlerkvliegtuie en 35 helikopters getel, maar het opgemerk dat die ware totaal beslis hoër was.<ref>{{cite news |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/24/analysis-russia-falls-back-on-urban-siege-warfare-in-ukraine |title=Analysis: Russia falls back on urban siege warfare in Ukraine |first=Justin |last=Bronk |publisher=[[Al Jazeera]] |date=24 Maart 2022 |access-date=24 Maart 2022}}</ref> Daarteenoor, volgens die Verenigde State, was 49 Oekraïnse vegvliegtuie teen 18 Maart verlore. <ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60774819?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=62349f1d0ce87e491a0f0199%26How%20much%20of%20Ukraine%27s%20air%20force%20is%20still%20operational%3F%262022-03-18T19%3A44%3A06%2B00%3A00&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:12473c63-8acb-47a3-975e-484ef2787681&pinned_post_asset_id=62349f1d0ce87e491a0f0199&pinned_post_type=share |title=How much of Ukraine's air force is still operational? |editor-first=Jude |editor-last=Sheerin |work=[[BBC News]] |date=18 Maart 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Op 13 Maart het Russiese magte verskeie kruisermissielaanvalle uitgevoer op 'n militêre opleidingsfasiliteit in Yavoriw, Lviv Oblast, naby die Poolse grens. Plaaslike goewerneur Maksym Kozytskyy het berig dat ten minste 35 mense in die aanvalle dood is.<ref>{{cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/13/russia-air-strikes-hit-ukraine-military-base-near-poland |title=Russia strikes Ukraine army base near Poland as it widens attacks |publisher=[[Al Jazeera]] |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.cnn.com/2022/03/13/europe/russia-invasion-ukraine-03-13-intl-hnk/index.html |title=Dozens killed as Russian forces strike targets in western Ukraine |first1=Tim |last1=Lister |first2=Mohammed |last2=Tawfeeq |first3=Olga |last3=Voitovych |first4=Simone |last4=McCarthy |first5=Tara |last5=John |publisher=CNN |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref> Die swak prestasie van die Russiese Lugmag word deur ''[[The Economist]]'' toegeskryf aan Rusland se onvermoë om die Oekraïne se mediumafstand-[[grond-tot-lugmissiel]]-batterye (SAM) te onderdruk, Rusland se gebrek aan presisiegeleide bomme, tesame met Oekraïense middelafstand-SAM-stellings wat vliegtuie te dwing om laag te vlieg, wat hulle kwesbaar maak vir Stinger en ander skouergelanseer grond-tot-lug-missiele, en gebrek aan opleiding en vliegure vir Russiese vlieëniers wat hulle onervare maak vir die tipe nabygrondondersteuningsmissies tipies van moderne lugmagte.<ref>{{cite news |date=3 Maart 2022 |title=The curious case of Russia's missing air force |url=https://www.economist.com/interactive/2022/03/08/curious-case-russias-missing-air-force |newspaper=[[The Economist]] |access-date=9 Maart 2022 |url-access=subscription}}</ref> ===Vlootgevegte=== Oekraïne lê aan die [[Swartsee]], wat slegs toegang het deur die Turkse [[Bosporus]]- en [[Dardanelle]]-strate. Op 28 Februarie het [[Turkye]] die Montreux-konvensie van 1936 in werking gestel en die seestraat afgeseël vir Russiese oorlogskepe wat nie geregistreer is as tuisbasisse in die Swartsee nie en nie na hul hawens van oorsprong terugkeer nie. Dit het die deurgang van vier Russiese vlootvaartuie deur die Turkse Straat verhinder.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-implement-international-pact-access-shipping-straits-due-ukraine-war-2022-02-27/ |title=Turkey to implement pact limiting Russian warships to Black Sea |work=[[Reuters]] |date=28 Februarie 2022 |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |last=Tavsan |first=Sinan |date=2 Maart 2022 |title=Turkey rejects Russia's request for navy ships to pass Bosporus |newspaper=Nikkei Asia |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Ukraine-war/Turkey-rejects-Russia-s-request-for-navy-ships-to-pass-Bosporus |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Russia cancelled Black Sea passage bid of four warships: Turkey |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/2/russia-cancelled-black-sea-passage-bid-warships-turkey |publisher=[[Al Jazeera]] |date=2 Maart 2022 |access-date=29 Maart 2022}}</ref> Op 24 Februarie het die Oekraïense staatsgrenswagdiens omstreeks 18:00 plaaslike tyd aangekondig 'n aanval deur Russiese skepe op Zmijini-eiland (Slangeiland) het begin.<ref>{{cite tweet|title=Ukrainian soldier deployed on Snake Island live streamed the moment a Russian warship opened fire on the Island. All 13 soldiers lost their lives. |url=https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 |number=1497003710349824007 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100712/https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 | date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |user=PokiRae_}}</ref> Die Russiese kruiser ''[[Moskwa (skip)|Moskwa]]'' en patrollieboot ''Wasili Bikof'' het die eiland gebombardeer.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Russian Navy Captures Ukraine's Outpost on Snake Island |work=The Maritime Executive |url=https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |url-status=live |access-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100645/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |archive-date=25 February 2022}}</ref> Toe die Russiese oorlogskip homself identifiseer en die Oekraïense soldate op die eiland beveel om oor te gee, was hulle antwoord: "[[Roesski wojenni korabl, idi na choei!|Russiese oorlogskip, fok weg!]]" ("Русский военный корабль, иди нахуй!", ''Roesski wojenni korabl, [[Russiese mat (taal)|idi nachoei]]!'')<ref>{{cite web |last1=Lister |first1=Tim |last2=Pennington |first2=Josh |date=24 February 2022 |title=February 24, 2022 Russia-Ukraine news |website=CNN |at=Entry: Audio emerges appearing to be of Ukrainian fighters defending island from Russian warship |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |access-date=25 February 2022 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225020216/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title="Русский корабль, иди на х.й!": захисники Зміїного відповіли ворогові |trans-title='Russian ship, go on f.y!': Defenders of the Serpent responded to the enemy |url=https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225021042/https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Українська правда |language=uk}}</ref> Ná die bombardement het Russiese soldate geland en beheer van die eiland oorgeneem.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Ukraine soldiers told Russian officer 'go fuck yourself' before they died on island |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225102114/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Guardian}}</ref> Die 13 soldate wat die eiland verdedig het, is gevange geneem. Opnames van die opmerking is wyd op die [[internet]] versprei; dit het sedertdien 'n uitroep van die Oekraïense weermag geword, sowel as van burgerlikes wat teen die inval betoog. Rusland het op 26 Februarie verklaar dat Amerikaanse hommeltuie inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te help teiken, wat die VSA ontken het.<ref>{{cite web |first1=Nathan |last1=Hodge |first2=Vasco |last2=Cotovio |first3=Oren |last3=Lieberman |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-date=27 Februarie 2022 |date=26 Februarie 2022 |title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy |publisher=CNN}}</ref> Op 3 Maart het 'n foto blykbaar die Oekraïense fregat ''Hetman Sahaidatsjni'', vlagskip van die Oekraïense Vloot, gewys waar hy gedeeltelik gesink in 'n hawe lê.<ref>{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as the Russians close in |language=en |work=The Times |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 March 2022 |issn=0140-0460}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44563/the-ukrainian-navys-flagship-appears-to-have-been-scuttled |title=The Ukrainian Navy's Flagship Appears To Have Been Scuttled |work=The Drive |date=3 March 2022}}</ref> Die volgende dag het die Oekraïense minister van verdediging bevestig dat die ''Hetman Sahaidatsjni'' in Mikolajif gekelder is om te voorkom dat Russiese magte dit oorneem.<ref name="Interfax_scuttle">{{cite news |title=Hetman Sahaidachny frigate, being under repair, flooded not to get to enemy – Reznikov |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/806837.html |access-date=4 Maart 2022 |publisher=Interfax Ukraine}}</ref><ref name="Times_Scuttles_Flagship">{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as Russians close in |newspaper=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 Maart 2022 |agency=The Times |date=4 Maart 2022 |issn=0140-0460}}</ref> Op 14 Maart het die Russiese bron [[RT]] berig dat die Russiese Weermag ongeveer 'n dosyn Oekraïense skepe in Berdiansk oorgeneem het, insluitend die Polnocny-klas landingskip ''Yuri Olefirenko''.<ref>{{cite web |url=https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |title=Analysis: Russian Armed Forces capture dozen Ukrainian ships in Berdyansk |date=14 Maart 2022 |access-date=18 Maart 2022 |website=Navy Recognition |archive-date=15 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220315091937/https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |url-status=dead }}</ref> Frigatte van die [[Swartseevloot]], die ''[[Admiraal Makarof (Skip)|Admiraal Makarof]]'', ''Admiraal Grigorovich'' en ''Admiraal Essen'' het deelgeneem aan die Russiese inval in die Oekraïne, wat 'n Oekraïense olieraffinadery en brandstofdepots in die voorstede van [[Odesa]] geteiken het met missiele wat vanaf die skepe se Bastion-P-stelsel afgevuur is.<ref>{{Cite news |last=Grylls |first=George |date=4 April 2022 |title=Russian ships bombard Odesa with cruise missiles |work=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |url-status=live |url-access=subscription |access-date=5 Mei 2022 |archive-url=https://archive.today/20220404115501/https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |archive-date=4 April 2022 }}</ref> Op 13 April is die Russiese geleide missielkruiser ''Moskwa'', die [[vlagskip]] van die [[Swartseevloot]], deur twee Oekraïense R-360 Neptune-teenskip-kruisermissiele getref, wat die skip aan die brand gesteek het. ''Moskwa'' het later 'n ammunisie-ontploffing weens die brande opgedoen. Die Russiese Ministerie van Verdediging het gesê die skip is ernstig beskadig nadat 'n brand 'n ammunisie-ontploffing veroorsaak het, sonder enige verwysing na 'n Oekraïense aanval. Die volgende dag, na 'n poging om dit aan wal te sleep, het Russiese amptenare bevestig dat die skip gesink het.<ref>{{cite news|title=Russia says Moskva cruiser has sunk after reported Ukrainian missile strike|url=https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|work=The Guardian|date=14 April 2022|author1=Pjotr Sauer|author2=Julian Borger|access-date=14 April 2022|archive-date=14 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220414202148/https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|url-status=live}}</ref> ===Populêre weerstand=== [[Lêer:Reporter’s Notebook - Thriving Kyiv Becomes Battle Zone, Almost Overnight 03.jpg|duimnael|Burgers in Kijif berei [[Molotofbom]]me op 26 Februarie voor.]] Oekraïense burgerlikes het die Russiese inval weerstaan, aangesluit by die territoriale verdedigingseenhede, [[molotofbom]]me gemaak, kos geskenk, versperrings soos Tsjeggiese krimpvarkies gebou.<ref>{{cite news |last1=Raghavan |first1=Sudarsan |last2=O'Grady |first2=Siobhán |last3=Shefte |first3=Whitney |last4=Khudov |first4=Kostiantyn |title=In a Kyiv under siege, neighbors dig trenches and raise barriers to brace for Russian assault |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/28/ukraine-russia-kyiv-defense/ |access-date=10 Maart 2022 |newspaper=[[The Washington Post]] |date=28 Februarie 2022}}</ref> en gehelp om vlugtelinge te vervoer.<ref>{{cite web|first=Jen |last=Kirby |access-date=10 March 2022 |title=The other members of Ukraine's resistance |url=https://www.vox.com/22956752/ukraine-resistance-volunteers-russia-invasion |date=3 Maart 2022 |website=Vox}}</ref> In reaksie op 'n oproep van die Oekraïne se vervoeragentskap, Ukravtodor, het burgerlikes padtekens uitmekaar gehaal of verander, tydelike versperrings gebou en paaie geblokkeer. Sosiale mediaberigte het spontane straatprotesaksies teen Russiese magte in besette nedersettings getoon, wat dikwels in mondelinge woordewisseling en fisieke teëstand met Russiese troepe ontwikkel het.<ref name="yes!">{{cite news |last=Hunter |first=Daniel |title=How Ukrainian Civilians Are Resisting Military Force |url=https://www.yesmagazine.org/democracy/2022/03/01/ukraine-civilian-resistance |access-date=8 March 2022 |work=Yes Magazine |date=1 Maart 2022}}</ref> In sommige gevalle het mense Russiese militêre voertuie fisies geblokkeer, wat hulle soms gedwing het om terug te trek.<ref name="yes!" /><ref>{{cite news |title=Ukrainian Civilians Take On Russian Invaders With Words And Deeds |url=https://www.rferl.org/a/ukraine-civil-resistance-russian-aggression/31728966.html |access-date=8 Maart 2022 |publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty|date=28 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Santora |first2=Marc |last3=Hill |first3=Evan |last4=Cardia |first4=Alexander |title=Ukrainian protesters take to the streets in occupied Kherson. |url=https://www.nytimes.com/2022/03/05/world/europe/kherson-protests-ukraine.html |access-date=8 Maart 2022 |work=[[The New York Times]] |date=5 Maart 2022}}</ref> Die Russiese soldate se reaksie op ongewapende burgerlike weerstand het gewissel van onwilligheid om die betogers te konfronteer<ref name="yes!" /> tot vuur in die lug of direk in skares.<ref>{{cite news |title=Ukrainian authorities accuse Russians of opening fire on civilian protest |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-05-22/h_c9644300c3986a3e19e31dcb6188abdf |access-date=8 Maart 2022 |publisher=CNN |date=5 Maart 2022}}</ref> Daar was massa-aanhoudings van Oekraïense betogers, en Oekraïense media het gerapporteer dat gedwonge verdwynings, skynteregstellings, gyselaarneming, buitegeregtelike moorde en seksuele geweld deur die Russiese weermag gepleeg is.<ref>{{cite news |title=Ordinary Ukrainians are resisting Vladimir Putin's occupying force in Kherson and elsewhere |url=https://www.economist.com/europe/ordinary-ukrainians-are-resisting-vladimir-putins-occupying-force-in-kherson-and-elsewhere/21808101 |newspaper=[[The Economist]] |date=9 March 2022 |access-date=10 March 2022 |url-access=subscription}}</ref> ==Buitelandse militêre hulp== [[Beeld:Countries supplying military equipment to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#800000|Rusland}} {{legend0|#ffff00|Oekraïne}} {{legend0|#000080|Lande wat militêre hulp na Oekraïne gestuur het}} ]] [[Beeld:Countries supplying aid to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#d50000|Rusland}} {{legend0|#ffff61|Oekraïne}} {{legend0|#00afff|Lande wat enige hulp na Oekraïne stuur, insluitende humanitêre hulp}}]] Lidlande van Navo het tydens die opbou verdedigingswapens na Oekraïne gestuur.<ref>{{cite news |author-last1=Brennan |author-first1=Margaret |author-last2=Watson |author-first2=Eleanor |url=https://www.cbsnews.com/news/u-s-nato-ukraine-weapons-defense-russia/ |title=U.S. and NATO to surge lethal weaponry to Ukraine to help shore up defenses against Russia |work=CBS News |date=20 January 2022}}</ref> Die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], het $260&nbsp;miljoen se hulp laat goedkeur. Dit sluit verskeie soorte wapens, ammunisie en ander toerusting in.<ref>{{cite web |title=U.S. Security Assistance to Ukraine |url=https://crsreports.congress.gov/product/pdf/IF/IF12040 |website=Congressional Research Service |access-date=26 February 2022 |date=9 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Mitchell |author-first1=Ellen |title=Pentagon mulling ways to get more lethal aid to Ukraine |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/pentagon-mulling-ways-to-get-more-lethal-aid-to-ukraine/ar-AAUjH92 |website=The Hill |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Gould |author-first1=Joe |author-last2=Altman |author-first2=Howard |title=Pentagon reveals info on $200M military aid to Ukraine, including more Javelins |url=https://www.defensenews.com/congress/2022/01/25/200m-in-javelins-other-anti-armor-systems-grenade-launchers-and-more-to-ukraine-dod/ |website=Defense News |access-date=26 February 2022 |language=en |date=25 January 2022}}</ref> Ná die begin van die oorlog het [[België]],<ref name=clapsonbe>{{cite news |author-last=Clapson |author-first=Colin |date=26 February 2022 |title=Belgium sends weapons to Ukraine |url=https://www.vrt.be/vrtnws/en/2022/02/26/belgium-sends-weapons-to-ukraine/ |work=VRT |location=Brussels |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Tsjeggië]],<ref name=cznlweapons>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Czech Republic, Netherlands To Ship More Military Aid To Ukraine |url=https://www.rferl.org/a/czech-netherlands-military-aid-ukraine/31724987.html |work=Eesti Rahvusringhääling |location=Washington |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Estland]],<ref name=errweapons>{{cite news |date=25 February 2022 |title=Estonia sending additional weapons, aid to Ukraine |url=https://news.err.ee/1608512402/estonia-sending-additional-weapons-aid-to-ukraine |work=ERR |location=Tallinn |access-date=26 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title=Portugal vai enviar armas para a Ucrânia |trans-title=Portugal will send weapons to Ukraine |url=https://www.publico.pt/2022/02/27/mundo/noticia/portugal-vai-enviar-armas-ucrania-1996989 |access-date=27 February 2022 |website=Público |language=pt}}</ref> [[Frankryk]], [[Griekeland]],<ref name="GreekMilitaryAid">{{cite web|url=https://www.ekathimerini.com/news/1178530/greece-to-send-defensive-military-equipment-to-ukraine/ |title=Greece to send defensive military equipment to Ukraine |website=Kathimerini |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref> [[Nederland]], [[Portugal]] en [[Brittanje]] aangekondig dat hulle nog wapens sal stuur om die Oekraïense weermag en regering te help verdedig.<ref name="Reuters_jensNatoSupport2502">{{cite news |title=NATO allies to provide more weapons to Ukraine, Stoltenberg says|url=https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Reuters}}</ref> Op 24 Februarie het [[Pole]] militêre voorraad afgelewer.<ref>{{cite web |title=Polska broń dla Ukrainy. Pierwsze transporty dotarły, kolejne w drodze |trans-title=Polish weapons for Ukraine. The first shipments have arrived, others are on their way |url=https://www.rp.pl/biznes/art35754421-polska-bron-dla-ukrainy-pierwsze-transporty-dotarly-kolejne-w-drodze |access-date=26 February 2022 |website=Rzeczpospolita |language=pl}}</ref> Terwyl sommige van die 30 lidlande van Navo wapens gestuur het, het Navo as organisasie dit nie gedoen nie.<ref name="Al Jazeera 2022">{{cite news|title=NATO to deploy thousands of commandos to nations near Ukraine |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/25/nato-allies-to-provide-more-weapons-to-ukraine-stoltenberg-says |publisher=Al Jazeera |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref> Op 26 Februarie het die Amerikaanse minister van buitelandse sake, [[Antony Blinken]], aangekondig dat hy $350&nbsp;miljoen se militêre hulp goedgekeur het, insluitende verskeie teenaanvalstelsels, wapens en ammunisie, lyfpantsers en verwante toerusting.<ref>{{cite web |author-first1=Adrienne |author-last1=Vogt |author-first2=Lauren |author-last2=Said-Moorhouse |author-first3=Jeevan |author-last3=Ravindran |author-first4=Peter |author-last4=Wilkinson |author-first5=Jessie |author-last5=Yeung |author-first6=Brad |author-last6=Lendon |author-first7=Steve |author-last7=George |author-first8=Meg |author-last8=Wagner |date=26 February 2022 |title=Blinken authorizes $350 million more in US military assistance to Ukraine |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_a84870443012615e6811285f23d9c6fb |access-date=26 February 2022 |website=CNN |language=en}}</ref> Rusland beweer Amerikaanse [[Hommeltuig|hommeltuie]] het inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om hulle te help om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te teiken. Amerika ontken dit.<ref>{{cite web|author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Vasco|author-last2=Cotovio|author-first3=Oren|author-last3=Lieberman|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac|date=26 February 2022|title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy|website=CNN}}</ref> Ook [[Denemarke]], [[Swede]], [[Noorweë]] en [[Finland]] het intussen wapens aan Oekraïne gestuur. Buitelanders word ook betrek by die oorlog deur inisiatiewe soos die [[Inligtingstegnologie Leër van Oekraïne|IT-leër van Oekraine]], 'n vrywillige kuberoorlogvoeringsorganisasie wat aan die einde van Februarie 2022 geskep is om weerstand te bied teen die digitale indringing van Oekraïense inligting en die kuberruim ná die begin van die Russiese inval.<ref name="Reuters Article 1">{{cite news |last1=Schectman |first1=Joel |last2=Bing |first2=Christopher |title=EXCLUSIVE Ukraine calls on hacker underground to defend against Russia |url=https://www.reuters.com/world/exclusive-ukraine-calls-hacker-underground-defend-against-russia-2022-02-24/ |access-date=3 Maart 2022 |work=[[Reuters]] |date=25 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Todd |first1=Drew |title=Anonymous Hacking Group Targets Russian Government |url=https://www.secureworld.io/industry-news/anonymous-hacktivists-target-russia |access-date=3 Maart 2022 |date=25 Februarie 2022}}</ref> Daar is ook 'n [[Internasionale Legioen van die Territoriale Verdedigingsmag van Oekraïne]] of die Oekraïense Vreemdelegioen as 'n militêre eenheid van die Oekraïense territoriale magte, geskep deur die Oekraïense regering op versoek van president Wolodimir Zelenski met die doel om te veg teen die Russiese inval<ref>{{cite web|url=https://foreignpolicy.com/2022/03/07/ukraines-foreign-legion-is-ready-for-battle/|title=Ukraine’s Foreign Legion Is Ready for Battle|first=Anchal|last=Vohra|work=Foreign Policy|date=7 Maart 2022}}</ref> ==Humanitêre gevolge== ===Vlugtelinge=== [[Beeld:Refugees from Ukraine at border posts in the west of the country.jpg|duimnael|220px|links|Vlugtelinge uit Oekraïne by 'n grenspos in die weste van die land.]] Vanweë die volgehou militêre opbou aan die Oekraïense grens het baie naburige lande en hulporganisasies hulle weke voor die inval begin voorberei vir 'n moontlike massamigrasie. Die Oekraïense departement van verdediging het in Desember 2021 voorspel dat tussen 3&nbsp;miljoen en 5&nbsp;miljoen mens dalk kan vlug.<ref>{{cite magazine|author-last=Aguilera |author-first=Jasmine |date=25 February 2022 |title=Russia's Invasion of Ukraine May Trigger a Refugee Crisis. Here's How the World Is Preparing |url=https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |magazine=Time Magazine}}</ref> Op 24 Februarie het die regering van [[Letland]] 'n plan goedgekeur om sowat 10&nbsp;000 vlugtelinge uit Oekraïne te huisves,<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Latvia ready to take in Ukrainian refugees, visas for Russians to be suspended |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=24 February 2022}}</ref> en twee dae later het die eerste vlugtelinge begin aankom.<ref>{{cite news |author-first=Iveta |author-last=Čigāne |date=26 February 2022 |title=First Ukrainian refugees arrive in Latvia |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022}}</ref> Ana Revenco, die minister van binnelandse sake van [[Moldowa]], het op 25 Februarie gesê meer as 15&nbsp;800 Oekraïense burgers het die grens na dié land oorgesteek. Volgens [[Roemenië]] het sowat 10&nbsp;000 Oekraïners sedert die begin van die inval die grens met dié land oorgesteek, maar net 11 van hulle het om vlugtelingstatus aansoek gedoen.<ref>{{cite web |title=Almost 26,000 Ukrainian Refugees Have Arrived In Moldova, Romania Since Invasion |url=https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |website=RadioLiberty |language=en}}</ref> [[Pole]] het [[Covid-19-pandemie|Covid-19-migrasiemaatreëls]] opgehef in afwagting van 'n vloed vlugtelinge.<ref>{{cite web |author-last1=Charlish |author-first1=Alan |author-last2=Ilie |author-first2=Luiza |title='I don't know what to do': fleeing Ukrainians start arriving in central Europe |url=https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |website=Reuters |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225015837/https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Op 26 Februarie het die Poolse minister Paweł Szefernaker gesê sowat 100&nbsp;000 vlugtelinge het Pole reeds sedert die begin van die inval binnegekom.<ref>{{cite news |title=Some 100,000 Ukrainians have entered Poland since war began-interior minister |url=https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Reuters |date=26 February 2022}}</ref> Ook [[Hongarye]]<ref>{{cite web|date=26 February 2022 |title=PM Orbán: Hungary 'Friendly Place' for Arrivals from Ukraine|url=https://hungarytoday.hu/pm-orban-hungary-friendly-arrivals-from-ukraine-conflict-swift/ |access-date=26 February 2022 |website=Hungary Today}}</ref> en [[Bulgarye]] ondervind 'n toeloop van vlugtelinge.<ref>{{cite news |title=A wave of refugees from Ukraine is coming to Bulgaria |url=https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=The European Times |date=26 February 2022}}</ref> Op 27 Februarie het die VN se hoëkommissaris vir vlugtelinge gesê meer as 268&nbsp;000 mense het sedert die begin van die inval uit Oekraïne gevlug. Pole beweer van hulle het 77&nbsp;300 net op 26 Februarie na dié land gevlug.<ref>{{cite web |title=More than 368,000 flee war in Ukraine - UNHCR |url=https://www.rte.ie/news/world/2022/0227/1283298-ukraine-refugees/ |website=RTE |access-date=27 February 2022 |language=en |date=27 February 2022}}</ref> ===Aantygings van oorlogsmisdade=== [[Beeld:Ukrainian civilian killed during the Russian bombing of Chernihiv.jpg|thumb|220px|'n Oekraïnse burgerlike wat gedood is tydens Russiese bomaavalle in Tsjernihif. Voor staan 'n babawaentjie.]] Kenners meen die inval in Oekraïne oortree die [[Handves van die Verenigde Nasies]] en is 'n aggressiemisdaad volgens die internasionale misdaadwet. Dié misdaad kan vervolg word.<ref name="OpinioJuris_aggression">{{cite news |date=4 February 2022 |title=A Reminder of the Importance of the Crime of Aggression: Considering the Situation of Russia and Ukraine |work=Opinio Juris |url=http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine/ |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225114043/http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref name="Conversation_intl_law_powerless">{{cite news |author-last1=Guilfoyle |author-first1=Douglas |author-last2=McIntyre |author-first2=Juliette |author-last3=Paige |author-first3=Tamsin Phillipa |date=24 February 2020 |title=Is international law powerless against Russian aggression in Ukraine? No, but it's complicated |language=en |work=The Conversation |url=https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225123605/https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |archive-date=25 February 2022}}</ref> Op 25 Februarie het [[Amnestie Internasionaal]] gesê dit het onomstootlike bewyse dat Rusland die internasionale humanitêre wet oortree het, en dat sommige van sy aanvalle oorlogsmisdade kan wees.<ref>{{cite news |author-last1=Churchman |author-first1=Laurie |title=Russia carrying out 'indiscriminate attacks' on civilian areas, says Amnesty |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=The Independent |date=25 February 2022}}</ref> Amnestie en [[Human Rights Watch]] het gesê Russiese magte het voor die voet aanvalle op burgerlike gebiede uitgevoer en onder meer hospitale getref.<ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian military have carried out indiscriminate attacks – new expert analysis |url=https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |archive-date=26 February 2022 |work=Amnesty International |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian Cluster Munition Hits Hospital |url=https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Human Rights Watch |date=25 February 2022}}</ref> Volgens die goewerneur van Soemi-oblast is onder meer 'n kinderhuis en kindertuin in dié deelgebied getref. Daar was 'n beroep op die Internasionale Misdaadhof om die saak te ondersoek.<ref>{{cite news |author-last1=Wong |author-first1=Tessa |title=Ukraine live updates: Kyiv warned of toxic fumes after strike on oil depot |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60542877?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=621aff760ce87e491a0ed483%26Six%20civilian%20deaths%20reported%20in%20Okhtyrka%262022-02-27T04%3A50%3A56.609Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:45681a06-c2fb-4d79-af43-7f69b49aae68 |access-date=27 February 2022 |work=[[BBC News]] |date=27 February 2022 |language=en-gb}}</ref> Op 1 Maart het president Zelenski gesê daar is bewyse dat burgerlike gebiede geteiken is in 'n Russiese bomaanval op Charkif vroeër dié dag. Hy het dit as 'n oorlogsmisdaad beskryf.<ref name="BBC_1march">{{cite news |title=Ukraine: Kharkiv attack was a war crime, says President Zelensky |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| archive-date=2022-03-01 |access-date=1 March 2022 |work=BBC News |date=1 March 2022}}</ref> ===Grieks-Russiese diplomatieke krisis=== 'n Diplomatieke krisis tussen [[Griekeland]] en Rusland het ontstaan nadat laasgenoemde se lugmag twee dorpe van Griekse minderhede naby Marioepol in Oekraïne gebombardeer en 10 Grieke gedood het. Griekeland het sterk protes aangeteken en die Russiese ambassadeur na die Griekse departement van buitelandse sake in [[Athene]] ontbied. Frankryk, Pole, Swede en ander lande het hulle meegevoel uitgespreek. Rusland het enige betrokkenheid ontken en beweer dit was die werk van die Oekraïense verregse militante groep die [[Azofbataljon]]. Athene het egter Moskou se bewering verwerp en aangekondig dit het bewyse van Russiese betrokkenheid.<ref>{{cite web|url=https://www.efsyn.gr/politiki/exoteriki-politiki/333846_ypex-ehoyme-apodeixeis-oti-oi-ellines-skotothikan-apo-rosika |trans-title=Greek Foreign Ministry: we have evidence that the Greeks were killed by Russian fire |title=ΥΠΕΞ: Έχουμε αποδείξεις ότι οι Έλληνες σκοτώθηκαν από ρωσικά πυρά |website=EfSyn |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=el}}</ref> Hierna het Griekeland se eerste minister, [[Kyriakos Mitsotakis]], aangekondig dat sy land verdedigingstoerusting en humanitêre hulp aan Oekraïne gaan verleen.<ref>{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/27/russian-air-strikes-in-ukraine-kills-10-greek-nationals-fm |title=Greece summons Russian envoy after bombing kills 10 nationals |website=Al Jazeera |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref><ref name="GreekMilitaryAid"/> ==Rusland se redes vir inval== ===Poetin se toespraak=== Uit Poetin se oogpunt het die aanval op Oekraïne nodig geword omdat Navo aanhou uitbrei en Rusland se grense nader. Boonop is Oekraïne histories deel van Rusland. Poetin het op 24 Februarie in sy toespraak verwys na Westerse oorlogsdade teen [[Serwië]], [[Irak]] en ander lande, asook na die Duitse aanval op die Sowjetunie in 1941 en het onder meer gesê: :[...] Die VSA is steeds 'n groot land, 'n stelselbouende mag. Sy metgeselle onderwerp hulle nie net nederig en gehoorsaam en sing saam by elke geleentheid nie, maar volg ook sy gedrag en aanvaar geesdriftig die reëls wat hy neerlê. [...] :Ten spyte van alles het ons in Desember 2021 weer probeer om 'n ooreenkoms met die VSA en sy bondgenote te bereik oor veiligheidsbeginsels in Europa en oor die nievergroting van Navo. Alles vergeefs. Die Amerikaanse posisie het nie verander nie. Hulle ag dit nie nodig om 'n ooreenkoms met Rusland te bereik oor hierdie kwessie nie, wat vir ons belangrik is; hulle streef hulle eie doelwitte na en verontagsaam ons belange. [...] :Selfs nou, met Navo wat ooswaarts uitbrei, word die situasie vir ons land elke jaar erger en gevaarliker. [...] Die leidende Navolande ondersteun, om hul eie doelwitte te bereik, ekstreme nasionaliste en neo-Nazi's in Oekraïne, wat op hul beurt nooit die inwoners van die Krim en Sewastopol sal vergewe vir hul vrye keuse om met Rusland te herenig nie. [...] Die volksrepublieke van die Donbas het Rusland om hulp gevra. :In hierdie verband, in ooreenstemming met artikel 51 van deel 7 van die Handves van die Verenigde Nasies, met die toestemming van die Russiese Federasieraad en in implementering van die verdrae van vriendskap en wedersydse bystand met die Volksrepubliek Donetsk en die Volksrepubliek Loehansk, op 22 Februarie vanjaar bekragtig deur die Federale Vergadering, het ek besluit om 'n spesiale militêre operasie uit te voer. :Hulle doel is om die mense te beskerm wat al agt jaar lank deur die Kijifse regering mishandel en vermoor word. En vir daardie doel sal ons streef na die demilitarisering en denazifisering van Oekraïne en sal ons diegene wat talle bloedige misdade teen die burgerlike bevolking gepleeg het, insluitend burgers van die Russiese Federasie, voor die hof bring. :Terselfdertyd sluit ons planne nie die besetting van Oekraïense gebiede in nie. Ons is nie van plan om iets met geweld op enigiemand af te dwing nie. [...] :In hierdie verband doen ek ook 'n beroep op die burgers van Oekraïne. In 2014 het Rusland 'n plig gehad om inwoners van die Krim en Sewastopol te beskerm teen diegene wat jy as "Nazi's" beskryf. Die mense van die Krim en Sewastopol het hulle historiese tuisland, Rusland, gekies en ons het hulle daarin ondersteun. Ook hier kon ons eenvoudig nie anders optree nie. :Vandag se gebeure gaan nie daaroor om die belange van die Oekraïne en die Oekraïense mense te benadeel nie. Dit gaan daaroor om Rusland self te beskerm teen diegene wat Oekraïne gyselaar geneem het en probeer om hulle teen ons land en sy mense te gebruik. :Weereens, dit is 'n kwessie van selfverdediging teen die bedreigings wat ons in die gesig staar en teen 'n selfs groter rampspoed as wat vandag gebeur. [...]<ref>{{cite news|url=https://www.tagesspiegel.de/politik/begruendung-fuer-die-invasion-putins-kriegserklaerung-gegen-die-ukraine-im-wortlaut/28101090.html |title=Putins Kriegserklärung gegen die Ukraine im Wortlaut |werk=tagesspiegel.de |date=2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> ===Feitkontrole=== Die Duitse uitsaaidiens Deutsche Welle het die stellings uit Poetin se toespraak aan 'n feitkontrole onderwerp. Die bewering dat die Navoblok ooswaarts uitbrei en dat die oorlogsmasjien die Russiese grense nader, is misleidend: Navo het weliswaar 14 Oos-Europese state erken sedert die ineenstorting van die Sowjetunie. Die organisasie het die logistieke voorbereidings vir troepversterkings ná 2014 getref in reaksie op die anneksasie van die Krim. Die Navotroepe in die streek (5&nbsp;000 soldate) is egter heeltemal te swak om Rusland te bedreig (850&nbsp;000 soldate). Verder is Poetin se regverdiging verkeerd; dit is 'n saak van verdediging binne die betekenis van die Verenigde Nasies se handves. Daar is geen teken van 'n aanval deur Oekraïne nie. Inteendeel, Oekraïne het die afgelope weke alles gedoen om Rusland nie ’n verskoning te gee om homself te verdedig nie, volgens ’n aangehaalde navorser, Pia Furhop van die Duitse Instituut vir Internasionale Politiek en Veiligheid. Daar is ook geen bewyse van 'n volksmoord in Oekraïne waarvan Poetin gepraat het nie. Dit was immers net ’n “propaganda-narratief” deur Poetin dat hy Oekraïne moes “denazifiseer”. ’n Joodse kandidaat het die presidensiële verkiesing gewen, en in die laaste algemene verkiesing in 2019 het die verenigde front van die verregse partye slegs 2,15&nbsp;persent van die stemme gekry.<ref>{{cite web |author=Joscha Weber, Andrea Grunau, Matthias von Hein, Eugen Theise |url=https://www.dw.com/de/putins-kriegsgr%C3%BCnde-im-faktencheck/a-60901735 |title=Poetin se redes vir oorlog in 'n feitekontrole |work=dw.com | date=2022-02-25 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Poetin se essay ''Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners'', waarvolgens Russe en Oekraïners een volk is, is in Julie 2021 gepubliseer.<ref name=":1" /> Dit is geïnterpreteer as 'n aanduiding dat Poetin nie Oekraïne se staatskaping erken nie. Poetin se bewering dat die meerderheid van Oekraïne se grondgebied uit "geskenke" van Rusland bestaan, gaan ook in hierdie rigting. ’n Kaart het op Russiese staatstelevisie verskyn wat die ooreenstemmende skenkings van die individuele Russiese heersers wys. Stern.de som op dat Poetin en die Kremlin net 'n klein area in die middel as Oekraïne sien.<ref>{{cite web|author=Ellen Ivits |url=https://www.stern.de/politik/ausland/ukraine--karte-des-russischen-tv-koennte-putins-plan-entlarven-31653226.html |title="Geskenke van die Russiese tsare": Russiese TV-kaart kan Poetin se plan ontbloot |work=Stern.de |date =2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Deutsche Welle se feitkontrole bestempel Poetin se bewering dat die moderne Oekraïne deur Rusland geskep is, as vals. Poetin het dit ook as 'n fout beskou dat Lenin die Oekraïense gebiede die status van 'n Sowjetrepubliek gegee het. Trouens, volgens Deutsche Welle, was daar egter twee jaar lank 'n onafhanklike Oekraïense nasionale staat voordat die Rooi Leër dit in 1920 binnegeval het. Die historikus Joachim von Puttkamer word aangehaal as verwysend na die “lang Oekraïense nasionale beweging”. Hy het dit "absurd" genoem dat Oekraïne 'n "kunsproduk van die Bolsjewiste" is. Die feitkontrole noem Poetin se stelling dat Oekraïne nog nooit “stabiele tradisies van werklike staatskaping” gehad het nie, “misleidend”. Die feit dat die staat van 1918 nie lank bestaan ​​het nie, was te wyte aan die inval deur Sowjet-Rusland. Volgens Guido Hausmann is dit waar dat wat nou Oekraïne is, dikwels aan ander lande behoort het. Dit geld insgelyks vir ander lande soos Duitsland. In die referendum oor Oekraïne se onafhanklikheid op 1 Desember 1991 het meer as 92 persent van Oekraïners vir onafhanklikheid gestem.<ref>{{cite web|author=Ines Eisele |url=https://www.dw.com/de/faktencheck-putins-blick-auf-die-geschichte-der-ukraine/a-60895811 |title=Feitekontrole: Poetin se siening van die geskiedenis van Oekraïne |work=dw.com |date=2022-02-24 |language = af |access-date=2022-02-25}}</ref> == Sien ook == * [[Oekraïense invalle in Wes-Rusland sedert Augustus 2024]] * [[Operasie Sinitsia]] * [[Oekraïense aanvalle op Russiese lugmagbasisse in Junie 2025|Operasie Spinnerak]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = 2022 Russian invasion of Ukraine}} {{Normdata}} [[Kategorie:Russiese inval in Oekraïne, 2022| ]] mjlb2xn7p52ez9ui7wskgxng9vzlajc 2814647 2814645 2025-06-21T11:16:42Z BurgertB 2401 /* Luggevegte */ 2814647 wikitext text/x-wiki {{nuus}} {{Inligtingskas Militêre konflik |konflik = Russiese inval in Oekraïne, 2022 |deelvan = Die Russiese oorlog teen Oekraïne |beeld = [[Lêer:2022 Russian invasion of Ukraine.svg|300px]] |byskrif = {{Leftlegend|#FDE182|Deurlopend beheer deur die Oekraïne}}{{Leftlegend|#EBC0B3|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne|Tans beset of beheer deur Rusland]]}}{{Leftlegend|#ABD4DD|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne#Voormalig|Voorheen deur Rusland beset]] of [[Oekraïense besetting van Koersk-oblast|Oekraïens-besette Russiese gebiede]]}} |datum = [[24 Februarie]] [[2022]] – tans |plek = [[Oekraïne]] |resultaat = onbeslis |gebied = | party1 = '''{{RUS}}''' <br />'''[[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Donetsk|VR Donetsk]]''' <br />'''[[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Loehansk|VR Loehansk]]''' '''Steun:''' <br/>{{vlagland|Belarus}}<br/>{{vlagland|Noord-Korea}}<ref>{{Cite web|url=https://www.thinkchina.sg/politics/exploited-and-abandoned-north-korean-troops-ukraine?ref=top-hero|title=Exploited and abandoned: North Korean troops in Ukraine|website=ThinkChina|access-date=2025-03-19}}</ref> | party2 = '''{{vlagland|Oekraïne}}''' <br/> '''Steun:''' '''[[NAVO]]''' <br/> '''{{EU}}''' <br/> '''{{vlagland|AUS}}''' <br/> '''{{vlagland|JPN}}''' <br/> '''{{vlagland|NZL}}''' <br/> '''{{vlagland|Suid-Korea}}''' |party3 = |aanvoerder1 = [[Beeld:Flag of the President of Russia.svg|20px]] '''[[Wladimir Poetin]]''' <br /> {{RU-VLAG}} [[Michail Misjoestin]] <br />{{RU-VLAG}} [[Sergei Lawrof]] <br />{{RU-VLAG}} Aleksandr Dvornikov <br />{{RU-VLAG}} Sergej Sjojgoe <br />{{RU-VLAG}} Valeri Gerasimov <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Denis Poesjilin]] <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Wladimir Pasjkof]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Leonid Pasetsjnik]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Sergei Koslof]] |aanvoerder2 = [[Beeld:Flag of the President of Ukraine.svg|20px]] '''[[Wolodimir Zelenski]]'''<br />{{vlagikoon|Oekraïne}} [[Denis Sjmihal]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} [[Waleri Zaloezjni]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Dmytro Koeleba <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Danilov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Reznikov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Serhiy Sjaptala <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Roeslan Chomtsjak |aanvoerder3 = |sterkte1 = {{RU-VLAG}} 1&nbsp;013&nbsp;000 soldate; 2&nbsp;000&nbsp;000 reserviste,<ref>{{Cite web|taal=en|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|access-date=2022-02-20}}</ref> waarvan 175&nbsp;000 – 190&nbsp;000 troepe in Oekraïne<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|title=Russia positioning helicopters, in possible sign of Ukraine plans|access-date=22 Februarie 2022|author=Barnes, Julian E.|author2=Crowley, Michael|author3=Schmitt, Eric|date=10 Januarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220122100818/https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|title=Citing U.S. Intelligence, Biden says Putin has decided to invade Ukraine|access-date=22 Februarie 2022|last=Bengali|first=Shashank|date=18 Februarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220222072836/https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref> |sterkte2 = {{vlagikoon|Oekraïne}} 255&nbsp;000 soldate, 1&nbsp;000&nbsp;000 reserviste, 20&nbsp;000 vrywilligers<ref>{{Cite web|url=https://www.scmp.com/news/world/russia-central-asia/article/3169477/ukraine-crisis-20000-foreign-volunteers-ukraine|title=Ukraine crisis: 20,000 foreign volunteers in Ukraine to fight Russians, says foreign minister|access-date=11 Maart 2022|date=7 Maart 2022|publisher=South China Morning Post|taal=en}}</ref> |sterkte3 = |ongevalle1 = '''{{RU-VLAG}}'''<br />'''Volgens Rusland (22 Maart)'''<br /> 9&nbsp;861 dood<br /> 16&nbsp;153 gewond<br/><ref>{{Cite web|url=https://www.standaard.be/cnt/dmf20220322_95021989|title=Russische krant past bericht met 10.000 Russische doden meteen aan|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=De Standaard|taal=nl}}</ref> '''Volgens die VSA (22 Maart):''' <br /> >7&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/22/world/europe/russia-ukraine-pentagon.html|title=Russia’s combat force has shrunk, a Pentagon official says, reflecting casualties and other struggles|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> en 14&nbsp;000 tot 21&nbsp;000 gewond <ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/16/us/politics/russia-troop-deaths.html|title=As Russian troop deaths climb, morale becomes an issue, officials say|access-date=17 Maart 2022|date=17 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br />27&nbsp;200 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian defenders have already killed about 27,200 Russian troops since the Russian invasion of Ukraine began on February 24|date=14 Mei 2022|publisher=Ukrinform|taal=en}}</ref>, 500-600 krygsgevanges<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60717902?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=622cb1be980bea49f4b7c333%26Over%20500%20Russian%20troops%20surrendered%20as%20of%20Friday%20-%20Zelensky%262022-03-12T14%3A47%3A19.661Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:3da69b02-0241-41a8-b6ad-f689b0a73517&pinned_post_asset_id=622cb1be980bea49f4b7c333&pinned_post_type=share|title=Over 500 Russian troops surrendered as of Friday - Zelensky|access-date=14 Maart 2022|date=12 Maart 2022|publisher=[[BBC|BBC News]]}}</ref><br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />30&nbsp;000 tot 40&nbsp;000 dood, gewond of krygsgevange<ref name="france24.com">{{Cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20220330-as-ukraine-holds-out-its-military-losses-remain-hard-to-gauge|title=As Ukraine holds out, its military losses remain hard to gauge|access-date=5 April 2022|date=30 Maart 2022|publisher=France24|taal=en}}</ref> '''Materiële verliese''' <br /> '''Rusland:''' <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br /> 1&nbsp;218 tenks<br />13 skepe<br />163 helikopters<br />200 vliegtuige<br />2&nbsp;934 gepantserde voertuie<br />551 kanonne<br />411 hommeltuie <ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian army kills about 27,200 Russian soldiers since invasion|access-date=2022-05-14|work=Ukrinform|taal=en}}</ref><ref name="interfax">{{Cite web|url=https://en.interfax.com.ua/news/general/823755.html|title=Ukraine Army destroyed about 19,500 enemy troops since Russian invasion started|date=13 April 2022|publisher=Interfax-Ukraine|language=en}}</ref><br /> | ongevalle2 = {{vlagikoon|Oekraïne}}<br />'''Volgens Oekraïne (16 April):'''<br />2&nbsp;500-3&nbsp;000 dood, 10&nbsp;000 gewond<ref>{{Cite web|url=https://edition.cnn.com/2022/04/15/politics/tapper-zelensky-interview-cnntv/index.html|title=Exclusive: Zelensky says world should be prepared for possibility Putin could use nuclear weapons|access-date=18 April 2022|date=16 April 2022|publisher=[[CNN]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Rusland (2 Maart):'''<br />2&nbsp;870 dood, 3&nbsp;760 gewond en 572 krygsgevange<ref>{{Cite web|url=https://whdh.com/news/moscow-nearly-500-of-its-troops-have-been-killed-in-ukraine/|titel=Moscow: Nearly 500 of its troops have been killed in Ukraine|access-date=14 Maart 2022|date=2 Maart 2022|publisher=Associated Press|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens die VSA (9 Maart):'''<br /> tussen 2&nbsp;000-4&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-russia-death-toll-invasion/|title=Up to 6,000 Russians may have been killed in Ukraine so far, U.S. official estimates|access-date=14 Maart 2022|date=10 Maart 2022|publisher=CBS News|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />5&nbsp;000 dood en gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër)<ref name="france24.com"/> '''Materiële verliese''' <br /> '''Oekraïne:''' <br /> '''Volgens Rusland (23 Maart):'''<br /> 1&nbsp;558 gepantserde voertuie, waaronder tenks<ref name="tass.com">{{Cite web|url=https://tass.com/politics/1426081?utm_source=de.wikipedia.org&utm_medium=referral&utm_campaign=de.wikipedia.org&utm_referrer=de.wikipedia.org|title=Russian military destroys Ukrainian weapons storage site northwest of Rovno|access-date=30 Maart 2022|date=23 Maart 2022|publisher=Tass|taal=en}}</ref> <br /> 184 vliegtuige en helikopters<ref name="tass.com"/> <br />246 hommeltuie<ref name="tass.com"/> <br />8 skepe<ref>{{Cite web|url=https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434|title=Russian Defense Ministry reports use of Navy, 8 Ukranian military boats destroyed|access-date=14 Maart 2022|date=26 Februarie 2022|publisher=Interfax|taal=en|archive-date=20 Maart 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220320205318/https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434/|url-status=dead}}</ref> | ongevalle3 = '''Aantal burgerlike slagoffers volgens die OHCHR (13 Mei):'''<br /> 3&nbsp;573 burgerlike sterftes, 3&nbsp;816 gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër) <ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/en/news/2022/05/ukraine-civilian-casualty-update-13-may-2022|title=Ukraine: civilian casualty update 13 May 2022|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=[[Verenigde Nasies]]|taal=en}}</ref> '''Aantal Oekraïense vlugtelinge volgens die UNHCR (13 Mei):'''<br /> 6&nbsp;111&nbsp;172 vlugtelinge<ref>{{Cite web|url=http://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine|title=Refugees fleeing Ukraine (since 24 February 2022)|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> en ~10 miljoen interne verdrewe<ref>{{Cite web|url=https://www.unhcr.org/ua/en/43027-unhcr-scales-up-for-those-displaced-by-war-in-ukraine-deploys-cash-assistance.html|title=UNHCR scales up for those displaced by war in Ukraine, deploys cash assistance|access-date=14 Maart 2022|date=11 Maart 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> | notes = | portaal = Oekraïne }} {{beeldgroep2|perrow = 2|total_width=300 | align = right | direction = horizontal | background color = |image1=People on a metro station during Russian invasion, Kyiv, 2022.jpg |alt1= |image2=Reporter's Notebook - Confusion, Chaos as Russia Invades Ukraine 02.jpg |alt2= |image3=Apartment block in Kharkiv damaged during Russian invasion.jpg |alt3= |image4=Житловий будинок на вул. Лобановського, 6-А після обстрілу.jpg |alt4= |image5=Chernihiv Oblast, 28.02.2022 (4) - ruins.jpg |alt5= |footer_align= center |footer= '''Kloksgewys van links heel bo:''' {{flatlist| *Mense skuil in die Kijifse metro *Brandende voertuie op die pad tussen Charkif en Kijif *Die verwoesting van woongebiede in Charkif, Tsjernihif en Kijif }} }} <!--do not add bold text to the lead, per [[WP:AVOIDBOLD]]--> Op 24 Februarie 2022 het Rusland 'n grootskaalse inval begin in [[Oekraïne]], een van sy buurlande in die suidweste. Volgens vroeë berigte is dit die grootste konvensionele-oorlogvoeringsoperasie in [[Europa]] sedert die [[Tweede Wêreldoorlog]].<ref>{{cite news |author-last=Karmanau |author-first=Yuras |author-last2=Heintz |author-first2=Jim |author-last3=Isachenkov |author-first3=Vladimir |author-last4=Litvinova |author-first4=Dasha |others=Photograph by Evgeniy Maloletka (AP Photo) |date=24 February 2022 |title=Russia presses invasion to outskirts of Ukrainian capital |work=ABC News |publisher=American Broadcasting Corporation |agency=Associated Press |location=[[Kijif]] |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| archive-date=27 February 2022 |access-date=26 February 2022 }}</ref><ref>{{cite news |last1=Tsvetkova |first1=Maria |last2=Vasovic |first2=Aleksandar |last3=Zinets |first3=Natalia |last4=Charlish |first4=Alan |last5=Grulovic |first5=Fedja |last6= |first6= |others=Robert Birsel en Frank Jack Daniel |date=27 February 2022 |title=Putin puts nuclear 'deterrence' forces on alert |language=en |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |url=https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |url-status=live |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |archive-date=27 February 2022}}</ref> Dit is 'n groot toename in die [[Russiese oorlog teen Oekraïne|vyandelikheid tussen die twee lande, wat sedert 2014 duur]]. Die veldtog is voorafgegaan deur 'n langdurige versterking van die Russiese militêre teenwoordigheid sedert vroeg in 2021 en eise deur Rusland dat Oekraïne nie by [[Navo]] aansluit nie.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> In die dae voor die inval het Rusland die selfverklaarde volksrepublieke [[Volksrepubliek Donetsk|Donetsk]] en [[Volksrepubliek Loehansk|Loehansk]] in die streek die [[Donbas]] ([[Oekraïens]]: Донба́с, ''Donbas''; [[Russies]]: Донба́сс, ''Donbass'') van Oos-Oekraïne erken, en dit is gevolg deur die instroming van die Russiese weermag na die streek op 21 Februarie 2022. Op 22 Februarie het die Russiese federale raad president [[Wladimir Poetin]] eenparig die reg gegee om militêre mag buite Rusland te gebruik. Op 24 Februarie omstreeks 03:00 [[UTC]] (06:00 [[Moskoutyd]], UTC+3) het Poetin 'n militêre operasie in Oos-Oekraïne aangekondig. Minute later het missiele begin val op plekke dwarsoor die land, insluitende Oekraïne se hoofstad, [[Kijif]]. Die Oekraïense grensdiens het bevestig dat die grensposte met Rusland en [[Belarus]] aangeval word.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |title=Russia attacks Ukraine |website=CNN |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073725/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824058 |title=Украинские пограничники сообщили об атаке границы со стороны России и Белоруссии |website=Interfax |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073737/https://www.interfax.ru/world/824058 |url-status=live}}</ref> Grondmagte het Oekraïne omstreeks 05:00 UTC binnegegaan, twee uur nadat die missielaanvalle begin het.<ref name=":2">{{cite news|date=24 Februarie 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> Die Oekraïense president, [[Wolodimir Zelenski]], het gereageer deur krygswet af te kondig, diplomatieke bande met Rusland te verbreek en algemene mobilisasie aan te kondig. Rusland het tydens die inval 'n noordelike front vanaf [[Belarus]] gerig op Kijif geloods. Terselfdertyd het Rusland 'n noordoostelike frontaanval gerig op die stad [[Charkif]]; en 'n suidoostelike front gedeel in twee afsonderlike fronte, naamlik 'n suidelike front vanaf die [[Krim]] en 'n afsonderlike suidoostelike front wat na die stede [[Loehansk]] en [[Donetsk]] geloods is.<ref name="CBS-2022-03-20">{{cite news |title=Ukraine rejects Russian demand to surrender port city of Mariupol in exchange for safe passage |date=20 Maart 2022 |publisher=CBS News |url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-mariupol-russia-surrender-reject/ |access-date=21 Maart 2022}}</ref><ref name="CBC-2022-03-21">{{cite news |title=Ukraine refuses to surrender Mariupol as scope of human toll remains unclear |date=21 Maart 2022 |publisher=Canadian Broadcasting Corporation |url=https://www.cbc.ca/news/world/ukraine-russia-war-march21-1.6391709 |access-date=21 Maart 2022}}</ref> Op 8 April het die Russiese ministerie van verdediging aangekondig alle troepe en afdelings wat in Suidoos-Oekraïne ontplooi is, sal verenig onder generaal Aleksandr Dwornikof, wat beheer geneem het van gekombineerde militêre operasies, insluitend die herontplooide magte wat oorspronklik aan die noordelike en noordoostelike fronte toegewys is, en daarna onttrek is en hertoegewys is in die tweede fase aan die suidoostelike front.<ref name="hindustannewshub.com">{{cite web |date=8 April 2022 |title=Trending news: BBC: Putin replaces military commander in Ukraine – The Moscow Times |url=https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |access-date=9 April 2022 |website=Hindustan News Hub |archive-date= 9 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220409085406/https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |url-status=dead }}</ref> Teen 17 April is vordering aan die suidoostelike front belemmer deur oorblywende troepe wat uithou in die Azofstal-yster-en-staalwerk in [[Marioepol]]. <ref name="Radio New Zealand">{{cite news |title=Ukraine war: Mariupol defenders will fight to the end |date=17 April 2022 |access-date=20 April 2022 |work=Radio New Zealand |url=https://www.rnz.co.nz/news/world/465439/ukraine-war-mariupol-defenders-will-fight-to-the-end-pm}}</ref> Op 19 April het Rusland 'n hernieude inval oor 'n 500 kilometer lange front geloods wat strek van Charkif na Donetsk en Loehansk, met gelyktydige missielaanvalle weer gerig op Kijif in die noorde en [[Lwif]] in die weste van Oekraïne.<ref name="nytimes.com">{{cite news |title=Ukraine Says Russia Begins Assault in the East After Raining Missiles Nationwide |first1=Jane |last1=Arraf |first2=Ivan |last2=Nechepurenko |first3=Mark |last3=Landler |newspaper=[[The New York Times]] |date=19 April 2022 |access-date=20 April 2022 |url=https://www.nytimes.com/2022/04/18/world/europe/ukraine-russia-missiles-lviv-donbas.html}}</ref> Verskeie lande oor die wêreld heen het die inval veroordeel en onmiddellik sanksies teen Rusland ingestel.<ref>{{cite web |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 Februarie 2022 |website=usatoday.com |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live }}</ref> In Rusland is massa-inhegtenisnemings uitgevoer by protesoptogte teen die oorlog.<ref>{{cite web|author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 February 2022 |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |archive-date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |website=USA Today}}</ref><ref>{{Cite web|date=24 Februarie 2022|title=More than 1,700 people detained in widespread Russian protests against Ukraine invasion|url=https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|last=|first=|access-date=24 Februarie 2022|work=CBC News|archive-date=24 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220224193201/https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|url-status=live}}</ref> Voor en tydens die inval het sommige lidlande van Navo Oekraïne voorsien van wapens en ander hulpmiddels.<ref name="Al Jazeera 2022"/> Poetin het Rusland se kernmagte op 27 Februarie op 'n gereedheidsgrondslag geplaas na aanleiding van nuwe sanksies en "aggressiewe stellings".<ref name=":4">{{cite web |last=Kenney |first=Caitlin |last2=Peniston |first2=Bradley |date=28 February 2022 |title=What Just Happened With Putin's Nuclear Forces? Here's What Experts Say |url=https://www.defenseone.com/threats/2022/02/what-just-happened-putins-nuclear-forces-heres-what-experts-say/362501/ |access-date=6 March 2022 |website=Defense One |language=en}}</ref> Dit het spanning tussen die Weste en Rusland en die vrees vir 'n [[kernoorlog]] verhoog.<ref>{{cite web |last1=Heintz |first1=Jim |last2=Isachenkov |first2=Vladimir |last3=Karmanau |first3=Yuras |last4=Litvinova |first4=Dasha |date=27 February 2022 |others=Reporting by Ellen Knickmeyer, Eric Tucker, Robert Burns and Hope Yen ([[Washington D.C.]]); Francesca Ebel, Josef Federman and Andrew Drake ([[Kijif]]); Mstyslav Chernov en Nic Dumitrache ([[Marioepol]]) |title=Putin puts nuclear forces on high alert, escalating tensions |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-kyiv-business-europe-moscow-2e4e1cf784f22b6afbe5a2f936725550 |access-date=3 March 2022 |website=AP News |publisher=Associated Press |location=Kijif}}</ref> Die inval het Europa se grootste vlugtelingskrisis sedert die Tweede Wêreldoorlog veroorsaak. Miljoene mense het al uit Oekraïne gevlug,<ref>{{Cite news |last=Oladipo |first=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |language=en-GB |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25 |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> veral na [[Pole]], maar ook na [[Hongarye]], [[Roemenië]], [[Moldowa]] en [[Slowakye]].<ref>{{Cite news |date=2022-03-10 |title=How many refugees have fled Ukraine and where are they going? |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-60555472 |access-date=2022-03-12}}</ref> Vlugtelinge is hoofsaaklik vroue en kinders, omdat die regering mans tussen die ouderdomme van 18 en 60 jaar verbied het om die land te verlaat.<ref>{{cite news |last1=Oladipo |first1=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=[[The Guardian]]}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25%20<!--|url-status=live--> |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> ==Agtergrond== ===Tyd ná die Sowjetunie en die Oranje Rewolusie=== Ná die [[ontbinding van die Sowjetunie]] in 1991 het Rusland en Oekraïne noue bande behou. In 1994 het Oekraïne ingestem om weg te doen met sy [[Kernwapen|kernarsenaal]] en die [[Boedapest-memorandum]] te onderteken op voorwaarde dat Rusland, [[Brittanje]] en die [[VSA]] versekering sou verskaf teen geweldsbedreigings van sy territoriale integriteit en vir sy politieke onafhanklikheid. Vyf jaar later was Rusland een van die ondertekenaars van die [[Manifes vir Europese Sekuriteit]], wat "die inherente reg van elke deelnemende staat herbevestig het om vry te wees om sy sekuriteitsmaatreëls te kies of verander, insluitende verdrae van bondsgenootskappe, soos wat dit ontwikkel".<ref>{{cite web|title=Istanbul Document 1999 |url=http://www.osce.org/node/39569 |publisher=Organization for Security and Co-operation in Europe |date=19 November 1999 |access-date=21 Julie 2015 |archive-date=1 Junie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140601124042/http://www.osce.org/node/39569 |url-status=live}}</ref> In 2004 is [[Wiktor Janoekowitsj]], toe die eerste minister, verklaar as wenner van die presidentsverkiesing, waarin 'n groot knoeiery volgens die hooggeregshof van Oekraïne plaasgevind het.<ref>{{cite web |url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |title=The Supreme Court findings |access-date=7 July 2008 |publisher=Supreme Court of Ukraine |date=3 December 2004 |language=uk |archive-date=22 June 2013 |archive-url=https://www.webcitation.org/6HZ9wqN35?url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |url-status=live }}</ref> Die uitslag het 'n groot openbare reaksie en steun ontlok vir die opposisiekandidaat, [[Wiktor Joesjtsjenko]], wat die uitslag bevraagteken het. In die oproerige maande van die rewolusie het kandidaat Joesjtsjenko skielik ernstig siek geword, en verskillende onafhanklike doktersgroepe het bevind hy is met dioksien (TCDD) vegiftig.<ref name="CBS: Yushchenko: Live And Carry On">{{cite news |title=Yushchenko: 'Live And Carry On' |work=CBS News |date=30 January 2005 |url=https://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |access-date=17 April 2020 |archive-date=25 October 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121025143917/http://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |url-status=dead }}</ref><ref name="Ref_j">{{cite web |url=https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |title=Study: Dioxin that poisoned Yushchenko made in lab |work=Kyiv Post |date=5 August 2009 |agency=Associated Press |location=Londen |access-date=29 January 2022 |archive-date=31 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220131165135/https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |url-status=live }}</ref> Joesjtsjenko het Russiese betrokkenheid sterk vermoed.<ref name="Ref_2009c">{{cite news |url=http://www.kyivpost.com/nation/49610 |title=Yushchenko to Russia: Hand over witnesses |newspaper=Kyiv Post |date=28 October 2009 |access-date=11 February 2010}}</ref> Dit alles het eindelik tot die vreedsame [[Oranje Rewolusie]] gelei wat Joesjtsjenko en [[Joelia Timosjenko]] aan die bewind geplaas het, terwyl Janoekowitsj leier van die opposisie geword het.<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-url=https://web.archive.org/web/20080115052653/http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-date=15 January 2008 |title=Ukraine-Independent Ukraine |access-date=14 January 2008 |website=Encyclopædia Britannica (fee required) |url-status=dead}}</ref> In 2008 het die Russiese president Poetin hom uitgespreek teen Oekraïne se moontlike toelating tot Navo.<ref>{{cite news|author-last1=Harding |author-first1=Luke |author-last2=Borger |author-first2=Julian |author-last3=Chrisafis |author-first3=Angelique |date=2 April 2008 |title=Bush-Putin row grows as pact pushes east |work=The Guardian |location=[[Moskou]]; [[Boekarest]]; [[Parys]]|url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=8 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220208091130/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Dawar |author-first=Anil |date=4 April 2008 |title=Putin warns Nato over expansion |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=13 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220213213527/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |url-status=live}}</ref> In 2009 het die [[Roemenië|Roemeense]] ontleder Iulian Chifu en sy medeskrywers die opinie uitgespreek dat Rusland, met betrekking tot Oekraïne, 'n opgedateerde weergawe van die [[Brezjnef-leerstelling]] navolg waarvolgens die soewereiniteit van Oekraïne nie groter kan wees as dié van die [[Warskouverdrag]]slande voor die verval van die Sowjet-invloedsfeer in die laat 1980's en vroeë 1990's nie.<ref name="Chifu">{{cite book|author-last1=Chifu |author-first1=Iulian |title=The Russian Georgian War: A trilateral cognitive institutional approach of the crisis decision-making process |author-last2=Nantoi |author-first2=Oazu |author-last3=Sushko |author-first3=Oleksandr |publisher=Editura Curtea Veche |year=2009 |isbn=978-973-1983-19-6 |location=[[Boekarest]] |page=181 |chapter=Russia–Georgia War of August 2008: Ukrainian Approach |access-date=21 Februarie 2016 |chapter-url=http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20180930233012/http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf|archive-date=30 September 2018 |url-status=live}}</ref> In 2009 het Janoekowitsj aangekondig hy gaan hom in 2010 weer as president verkiesbaar stel. Hy het gewen en is in 2010 beëdig. ===Oekraïense rewolusie en oorlog=== [[Beeld:Euromaidan Kyiv 1-12-13 by Gnatoush 005.jpg|thumb|links|Die Euromaidan-optogte in Desember 2013 in Kijif.]] Ná weke van protesoptogte as deel van die [[Euromaidan]]-beweging (2013-2014) het die pro-Russiese president Janoekowitsj en die leiers van die Oekraïense parlementêre opposisie op 21 Februarie 2014 'n ooreenkoms onderteken vir 'n vroeë verkiesing. Die volgende dag het Janoekowitsj uit Kijif gevlug weens 'n beskuldigingstem wat hom van sy mag as president sou stroop.<ref name="interfax1">{{cite news|date=24 Februarie 2014 |title=Rada removes Yanukovych from office, schedules new elections for May 25 |agency=Interfax-Ukraine |url=http://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html|url-status=live |access-date=15 Februarie 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200210094859/https://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html |archive-date=10 Februarie 2020}}</ref> Leiers van die [[Russies]]sprekende oostelike streke van Oekraïne het hulle lojaliteit teenoor Janoekowitsj bevestig,<ref>{{cite news|author-last1=Polityuk |author-first1=Pavel |author-last2=Robinson |author-first2=Matt |author-last3=Baczynska |author-first3=Gabriela |author-last4=Goettig |author-first4=Marcin |author-last5=Graff |author-first5=Peter |author-last6=Elgood |author-first6=Giles |date=22 Februarie 2014 |title=Ukraine parliament removes Yanukovich, who flees Kiev in "coup" |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |editor-last=Roche |editor-first=Andrew|url=https://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |url-status=live|access-date=18 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160609181723/http://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |archive-date=9 Junie 2016 }}</ref> en dit het gelei tot die pro-Russiese onrus in 2014 in Oekraïne.<ref>{{cite web|author-last=Fisher |author-first=Max |date=3 September 2014 |title=Everything you need to know about the Ukraine crisis |url=https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122003807/https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know|archive-date=22 Januarie 2022 |access-date=24 Januarie 2022 |website=Vox |publisher=Vox Media |language=en}}</ref> Die onrus is gevolg deur die anneksasie van die [[Krim]] deur Rusland in Maart 2014 en die oorlog in die Donbas, wat in April 2014 begin het met die skepping van die Russies gesteunde kwasistate Donetsk- en Loehansk-volksrepubliek.<ref>{{cite news|author-last1=Grytsenko |author-first1=Oksana |author-last2=Vlasova |author-first2=Anastasia |date=12 April 2014 |title=Armed pro-Russian insurgents in Luhansk say they are ready for police raid |work=Kyiv Post |publisher=Businessgroup LLC |location=Luhansk |url=http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|access-date=1 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140412131249/http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|archive-date=12 April 2014}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Ragozin |author-first=Leonid |date=16 Maart 2019 |title=Annexation of Crimea: A masterclass in political manipulation |url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/3/16/annexation-of-crimea-a-masterclass-in-political-manipulation |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200528090201/https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/annexation-crimea-masterclass-political-manipulation-190315174459207.html |archive-date=8 Mei 2020 |access-date=24 Januarie 2022 |website=aljazeera.com |publisher=Al Jazeera |location=[[Riga]] |language=en }}</ref> Op 14 September 2020 het die Oekraïense president [[Wolodimir Zelenski]] Oekraïne se nuwe nasionale sekuriteitstrategie goedgekeur "wat voorsiening maak vir die ontwikkeling van 'n bondgenootskap met Navo met die oog op lidmaatskap van Navo".<ref>{{cite news|date=25 Januarie 2022|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|publisher=Al Jazeera|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|url-status=live|access-date=15 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220215002641/https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|archive-date=15 Februarie 2022|author-last=Duggal|author-first=Hanna}}</ref><ref name="ua-nato-relations">{{cite news|date=11 January 2020 |title=Relations with Ukraine|work=[[Navo]] |publisher=Navo |url=https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=15 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220215011708/https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm |url-status=live}}</ref> Op 24 Maart 2021 het Zelenski 'n verdrag onderteken wat die strategie goedkeur vir "die ontsetting en reïntegrasie van die tydelik besette gebied Krim en stad [[Sewastopol]]".<ref>{{cite news |date=24 Maart 2021 |title=Zelensky enacts strategy for de-occupation and reintegration of Crimea |work=Ukrinform |publisher=Regering van Oekraïne |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=12 Desember 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211212130511/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html |url-status=live}}</ref> In Julie 2021 het Poetin 'n essay gepubliseer met die titel "Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners", waarin hy sy mening herbevestig dat die Russe en Oekraïners "een volk" is.<ref>{{cite web|author-last=Poetin |author-first=Wladimir |author-link=Wladimir Poetin |date=12 Julie 2021|title=Article by Vladimir Putin 'On the Historical Unity of Russians and Ukrainians' |url=http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125053520/http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181|archive-date=25 Januarie 2021 |access-date=1 Februarie 2022 |website=Die Kremlin |publisher=Regering van Rusland }}</ref> Die Amerikaanse historikus Timothy Snyder het Poetin se idees as [[imperialisme]] beskryf.<ref>{{cite web|author-last=Snyder |author-first=Timothy D. |date=18 Januarie 2022 |title=How to think about war in Ukraine |url=https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220119065436/https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |archive-date=19 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2021 |website=Thinking about... (newsletter) |publisher=Substack }}</ref> Die Britse joernalis Edward Lucas het gemeen dit is historiese revisionisme.<ref>{{cite web|author-last=Lucas |author-first=Edward |date=15 September 2020 |title=Why Putin's history essay requires a rewrite |url=https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb|url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125143913/https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Times |publisher=Times Newspapers}}</ref> Ander waarnemers het die Russiese leierskap daarvan beskuldig dat hulle 'n verwronge siening van moderne Oekraïne en sy geskiedenis het.<ref>{{cite web|author-last=Roth |author-first=Andrew |date=7 Desember 2021|title=Putin's Ukraine rhetoric driven by distorted view of neighbour |url=https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211207180813/https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |archive-date=7 Desember 2021|access-date=25 Januarie 2021 |work=The Guardian |publication-place=Moskou}}</ref><ref>{{cite web|last1=Dickinson |first1=Peter |last2=Haring |first2=Melinda |last3=Lubkivsky |first3=Danylo |last4=Motyl |first4=Alexander |last5=Whitmore |first5=Brian |last6=Goncharenko |first6=Oleksiy |last7=Fedchenko |first7=Yevhen |last8=Bonner |first8=Brian |last9=Kuzio |first9=Taras |date=15 Julie 2021 |title=Putin's new Ukraine essay reveals imperial ambitions |url=https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210715191212/https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |archive-date=15 Julie 2021 |access-date=25 Januarie 2021|publisher=Atlantic Council}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Wilson |author-first=Andrew |date=23 Desember 2021 |title=Russia and Ukraine: 'One People' as Putin Claims? |url=https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124130721/https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims/|archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=Royal United Services Institute}}</ref> Rusland het gesê moontlike lidmaatskap van Oekraïne van Navo en die uitbreiding van Navo in die algemeen bedreig sy nasionale sekuriteit.<ref>{{cite news|author-last=Taylor |author-first=Paul |date=23 November 2021 |title=Ukraine: NATO's original sin |work=Politico |publisher=Axel Springer SE |url=https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |access-date=1 Februarie 2022 |archive-date=29 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220129135805/https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Guyer |author-first=Jonathan |date=27 Januarie 2022 |title=How America's NATO expansion obsession plays into the Ukraine crisis |work=Vox |publisher=Vox Media |url=https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion|access-date=20 Februarie 2022 |archive-date=18 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218060139/https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion |url-status=live}}</ref> Op sy beurt het Oekraïne en ander Europese lande wat aan Rusland grens, Poetin daarvan beskuldig dat hy Russiese [[irredentisme]] probeer beoefen en van aggressiewe militaristiese beleide.<ref>{{cite web|author=Agencies |date=13 September 2014 |title=Putin wants to destroy Ukraine and restore Soviet Union, says Yatseniuk |url=https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125154846/https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Bullough |author-first=Oliver |date=28 Maart 2014 |title=Vladimir Putin: The rebuilding of 'Soviet' Russia |url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124104112/https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=BBC }}</ref><ref>{{cite web|author-last=Rubin |author-first=Trudy |date=11 Januarie 2022 |title=Putin wants to reestablish the Russian empire. Can NATO stop him without war? |url=https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125155257/https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Philadelphia Inquirer |publisher=Interstate General Media}}</ref> ==Aanvang== [[Beeld:2nd Battalion, 503rd Infantry Regiment, 173rd Airborne Brigade depart Aviano Air Base, Italy, Feb. 24, 2022.jpg|thumb|220px|Amerikaanse valskermsoldate vertrek uit Italië na [[Letland]], 24 Februarie 2022. Duisende Amerikaanse troepe is in Oos-Europa ontplooi tydens die Russiese versterkings.<ref>{{cite news|url=https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |archive-date=26 February 2022 |work=Stars and Stripes |title=173rd Airborne Brigade battalion heads to Latvia as Ukraine comes under Russian attack |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022}}</ref>]] ===Russiese militêre versterkings=== Die konflik het begin met 'n groot militêre opbou, aanvanklik van Maart tot April 2021 en daarna weer van Oktober 2021 tot Februarie 2022. Tydens laasgenoemde het Rusland eise aan die VSA en Navo gestel dat Oekraïne nie by Navo aansluit nie, sowel as dat Navo-soldate en militêre uitrusting in [[Oos-Europa]] verminder word.<ref>{{cite news|author-last1=Tétrault-Farber |author-first1=Gabrielle |author-last2=Balmforth |author-first2=Tom |date=17 Desember 2021 |title=Russia demands NATO roll back from East Europe and stay out of Ukraine |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220222081106/https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |url-status=live}}</ref> Rusland het gedreig met 'n niegespesifiseerde militêre reaksie as Navo 'n "agressiewe toon" bly handhaaf.<ref>{{cite news|author-last=MacKinnon |author-first=Mark |date=21 Desember 2021 |title=Putin warns of unspecified military response if U.S. and NATO continue 'aggressive line' |language=en-CA |work=The Globe and Mail |url=https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=15 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220115165246/https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |url-status=live}}</ref> ===Russiese ontkenning van invalsplan=== Ondanks die Russiese militêre opbou het Russiese amptenare maande lank ontken dat Rusland enige plan het om Oekraïne binne te val.<ref name="Deny">{{cite news |author-last1=Kiely |author-first1=Eugene |author-last2=Farley |author-first2=Robert |title=Russian Rhetoric Ahead of Attack Against Ukraine: Deny, Deflect, Mislead |url=https://www.factcheck.org/2022/02/russian-rhetoric-ahead-of-attack-against-ukraine-deny-deflect-mislead/ |access-date=26 February 2022 |work=FactCheck.org |date=24 February 2022}}</ref><ref name="denials">{{cite news |author-last1=Taylor |author-first1=Adam |title=Russia's attack on Ukraine came after months of denials it would attack |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |access-date=26 February 2022 |newspaper=The Washington Post |date=24 February 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220224205233/https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |archive-date=24 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref> Op 12 November 2021 het Dmitri Peskof, Poetin se woordvoerder, aan verslaggewers gesê "Rusland bedreig niemand. Die beweging van troepe op ons gebied behoort niemand rede tot kommer te gee nie."<ref name="Deny"/><ref name="denials"/> Op 28 November 2021 het Peskof gesê "Rusland het nooit enige plan gehad om enigiemand aan te val nie, dit het nie nou planne nie en sal nooit sulke planne hê nie ... Rusland is 'n vreedsame land, wat goeie betrekkinge met sy buurlande wil handhaaf."<ref name="Deny"/> Op 12 Desember 2021 het hy gesê spanning jeens Oekraïne "word geskep om Rusland verder te demoniseer en hom as 'n moontlike aggressor uit te beeld".<ref name=Deny/> Op 19 Januarie 2022 het die Russiese onderminister van buitelandse sake gesê "Rusland wil nie enige aksie van 'n aggressiewe aard hê of daaraan deelneem nie. Ons sal nie wat ook al in Oekraïne aanval, inval, binnedring of begin nie."<ref name="Deny"/> Op 12 Februarie 2022 het die Kremlin se raadgewer oor buitelandse sake besprekings oor die "sogenaamde beplande Russiese inval" as "histerie" beskryf.<ref name="Deny"/><ref name=denials/> ===Russiese aantygings=== [[Beeld:Vladimir Putin and Sergey Shoigu - Saint-Petersburg 2017-07-30 (1).jpg|thumb|220px|links|Poetin en sy vertroueling van baie jare, die minister van verdediging, [[Sergei Sjoigoe]].<ref>{{cite news |title=Ukraine conflict: Who's in Putin's inner circle and running the war? |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60573261 |work=BBC News |date=2 March 2022 |access-date=4 March 2022}}</ref>]] Op 9 Desember 2021 het president Poetin gepraat van diskriminasie teen Russiessprekendes buite Rusland en gesê: "Ek moet sê, [[Russofobie]] is die eerste tree tot [[volksmoord]]. Ek en jy weet wat in die Donbas gebeur. Dit lyk beslis baie soos volksmoord."<ref>{{cite news |title=Putin Says Conflict in Eastern Ukraine 'Looks Like Genocide' |url=https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |work=AFP |publisher=The Moscow Times |date=10 Desember 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=21 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221082440/https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news|title=Путин заявил о геноциде на Донбассе |trans-title=Putin announced the genocide in the Donbass |url=https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |work=Rossiyskaya Gazeta |date=9 Desember 2021 |language=ru |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222212644/https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |url-status=live}}</ref> Rusland het ook die Oekraïense taalwet veroordeel.<ref>{{cite news |title=New law stokes Ukraine language tensions |url=https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |work=France 24 |date=1 April 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032739/https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |url-status=live }}</ref> Op 15 Februarie 2022 het Poetin aan die pers gesê: "Wat in die Donbas gebeur, is beslis volksmoord."<ref name="france24genocide">{{cite news|title=US accuses Moscow of creating Ukraine invasion pretext with 'genocide' claims |url=https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims |work=AFP |publisher=France 24 |date=15 Februarie 2021|access-date=23 Februarie 2022|archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224034042/https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims|url-status=live}}</ref> Nuusmedia het daarop gewys dat die Oekraïense president Zelenski self 'n Russiessprekende is, ondanks Poetin se aantygings van 'n volksmoord op Russiessprekendes.<ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |title=Russians accuse Ukrainians of genocide as they pave way for potential invasion |newspaper=The Daily Telegraph |date=19 Februarie 2022 |author-last1=Vasilyeva |author-first1=Nataliya |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223103730/https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |url-status=live}}</ref> Rusland se aantygings van volksmoord is wyd as vals verwerp.<ref>{{cite news |title=Ukraine crisis: Vladimir Putin address fact-checked |url=https://www.bbc.co.uk/news/60477712 |access-date=24 Februarie 2022 |work=BBC News |date=22 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223162137/http://www.bbc.co.uk/news/60477712 |url-status=live }}</ref> Verskeie internasionale organisasies, insluitende die [[VN]] se hoëkommissaris vir menseregte en die [[Raad van Europa]], kon geen bewyse vir die Russiese bewerings vind nie.<ref>{{cite web|date=15 Junie 2014 |title=Report on the human rights situation in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|publisher=OHCHR|access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=14 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214151822/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|year=2021 |title=Civic Space and Fundamental Freedoms in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |publisher=OHCHR |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=9 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211209154320/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Daily and spot reports from the Special Monitoring Mission to Ukraine |url=https://www.osce.org/ukraine-smm/reports |publisher=OSCE |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222080943/https://www.osce.org/ukraine-smm/reports|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|date=2 April 2014 |title=Ad hoc Report on the situation of national minorities in Ukraine adopted on 1 April 2014 |url=https://rm.coe.int/16800c5d6f|archive-url=https://web.archive.org/web/20220204183556/https://rm.coe.int/16800c5d6f |archive-date=4 Februarie 2022 |publisher=Raad van Europa}}</ref> Die Europese Kommissie het dit as Russiese waninligting afgemaak.<ref>{{cite press release|date=24 Januarie 2022 |title=Disinformation About the Current Russia-Ukraine Conflict – Seven Myths Debunked |url=https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |access-date=22 Februarie 2022 |website=Directorate-General for European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218045942/https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live |language=en}}</ref> Die Amerikaanse ambassade in Oekraïne het dit as "laakbare onwaarheid" beskryf,<ref>{{cite news|title=United States: Russia's claim of 'genocide in Ukraine' is reprehensible falsehood |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |work=Ukrinform |date=17 Februarie 2022 |access-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218120707/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live}}</ref> terwyl die woordvoerder Ned Price van die Amerikaanse departement van buitelandse sake gesê het Moskou maak sulke bewerings as 'n verskoning om Oekraïne in te val.<ref name="france24genocide" /> In 'n nasionalistiese toespraak op 21 Februarie het Poetin ook beweer die "Oekraïense gemeenskap" het "[[Neo-Nazisme|neonazisties]]" geword, sonder om bewyse te lewer, en gesê Rusland se doel is "om Oekraïne te denazifiseer".<ref>{{cite news |author-last1=Fisher |author-first1=Max |date=23 Februarie 2022 |title=Word by Word and Between the Lines: A Close Look at Putin’s Speech |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220223115611/https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |archive-date=23 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Seddon |first1=Max |title=Putin justifies war in menacing speech as Zelensky appeals for peace |url=https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |access-date=24 Februarie 2022 |work=Financial Times |date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112202/https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |url-status=live }}</ref> President Zelenski is egter [[Jood]]s en drie lede van sy familie het in die [[Holocaust]] gesterf.<ref name=":02">{{cite news|author-last1=Abbruzzese |author-first1=Jason |date=24 Februarie 2022 |title=Putin says he is fighting a resurgence of Nazism. That's not true. |work=NBC News |url=https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |url-status=live |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112830/https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |archive-date=24 Februarie 2022}}</ref> ===Uitbreiding van gevegte (tot 23 Februarie)=== [[Beeld:Обращение Президента Российской Федерации 2022-02-21.webm|thumb|thumbtime=00:03|Poetin kondig die inval aan.<br/><small>(Engelse onderskrifte beskikbaar)</small>]] Gevegte in die Donbas het aansienlik toegeneem sedert 17 Februarie 2022. Op 21 Februarie, ná die erkenning van die Donetsk- en Loehansk-republieke, het Poetin gelas dat Russiese troepe na die Donbas gestuur word in wat hy 'n "vredehandhawingsending" genoem het.<ref name="ru-troops-donbas">{{cite news|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into separatist-held parts of Ukraine |publisher=CNN |url=https://cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102720/https://www.cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |url-status=live}}</ref> Rusland het gesê vyf Oekraïense saboteurs wat die grens na Rusland oorgesteek het, is vermoor. Dit is verwerp deur die Oekraïense minister van buitelandse sake, Dmitro Koeleba.<ref>{{cite news|title=Russia claims to kill 5 Ukrainian 'saboteurs' who crossed border |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |access-date=24 February 2022 |archive-date=21 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221232442/https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |url-status=live}}</ref> Later het verskeie nuusmedia berig Russiese magte gaan die Donbas binne.<ref name="guard-troops-donbas">{{cite web|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into eastern Ukraine on 'peacekeeping duties' |website=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223175613/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last= |first= |date=22 February 2022 |title=Chilling social media footage emerges of convoys of Russian military equipment entering Donbas in Ukraine |url=https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |access-date= |website=Sky News |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032732/https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |url-status=live}}</ref> Die ingryping is deur die VN se [[Veiligheidsraad]] veroordeel en Rusland het geen steun gekry nie.<ref>{{cite web|title=Putin gets no support from UN Security Council over Ukraine |url=https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223172555/https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |archive-date=23 February 2022 |access-date=24 February 2022 |publisher=ABC News |language=en}}</ref> Op 22 Februarie het die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], gesê dit was "die begin van 'n Russiese inval in Oekraïne". Volgens Navo se sekretaris-generaal, [[Jens Stoltenberg]], en die [[Kanada|Kanadese]] eerste minister, [[Justin Trudeau]], het "verdere indringing" plaasgevind. Die Oekraïense minister van buitelandse sake, Koeleba, het verklaar: "Daar is nie iets soos 'n klein, middelmatige of groot inval nie. 'n Inval is 'n inval." Op 23 Februarie het Rusland sy ambassade in Kijif begin ontruim en die [[Vlag van Rusland|Russiese vlag]] van die gebou verwyder.<ref>{{cite news|title=Russia evacuates embassy in Ukraine as crisis escalates |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |date=23 February 2022 |access-date=23 February 2022 |author-first=Dasha |author-last=Litvinova |work=Associated Press |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102040/https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |url-status=live}}</ref> Die webtuistes van die Oekraïense parlement en regering, sowel as bankwebtuistes, is deur kuberaanvalle lamgelê.<ref>{{cite news |title=Ukraine hit by more cyberattacks, destructive malware |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |access-date=24 February 2022 |work=Associated Press |date=23 February 2022 |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064547/https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |url-status=live }}</ref> Nog 'n vergadering van die VN se Veiligheidsraad is op 23-24 Februarie belê. Rusland het Oekraïne binnegeval tydens 'n noodvergadering van die raad om die krisis af te weer.<ref name=":0">{{cite web|date=23 February 2022 |title='It's too late': Russian move roils UN meeting on Ukraine |url=https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224021804/https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=AP News |language=en}}</ref> Die inval het plaasgevind terwyl Rusland die presidentskap van die Veiligheidsraad vir Februarie 2022 beklee het; die land het 'n vetomag as een van die vyf permanente lede.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{cite web|title=U.S. Says Russia Will Face U.N. Security Council Resolution |url=https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064610/https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=Wall Street Journal |language=en}}</ref> ==Inval== [[Lêer:Последствия удара ракеты по Голосеевскому району Киева (6).jpg|duimnael|regs|220px|'n Struktuur in [[Kijif]] wat deur 'n missielaanval vernietig is.]] Op 24 Februarie, net voor 06:00 Moskoutyd (UTC+3), het Poetin aangekondig hy het besluit om 'n "spesiale militêre operasie" in Oos-Oekraïne te loods.<ref name="tassputspeech24" /><ref name="Meduza_Putin_announces_invasion">{{cite news |title=Putin announces formal start of Russia's invasion in eastern Ukraine |date=24 February 2022 |newspaper=Meduza |url=https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |access-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224033732/https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |archive-date=24 February 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|title=Russian President Vladimir Putin announces military assault against Ukraine in surprise speech |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|access-date=24 February 2022 |website=MSN |language=en-US |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064559/https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|url-status=live}}</ref> In sy toespraak het Poetin gesê daar is geen planne om Oekraïense gebied te beset nie en beweer hy ondersteun die reg van die volke van Oekraïne op selfbeskikking.<ref name="tassputspeech24">{{cite news|date=24 February 2022 |title=Путин принял решение о проведении операции по денацификации и демилитаризации Украины |language=ru |trans-title=Putin decided to conduct an operation to de-Nazify and demilitarise Ukraine |work=TASS |url=https://tass.ru/politika/13825671 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224045055/https://tass.ru/politika/13825671 |url-status=live}}</ref> Hy het ook gesê Rusland beoog die "demilitarisasie en denazifisering" van Oekraïne – CNN en NBC het dié bewerings as "sonder gronde" en "vals" beskryf.<ref>{{cite news|author-last=Chernova |author-first=Anna |date=24 February 2022 |title=Kremlin spokesperson echoes Putin's baseless claims on invasion objectives |work=CNN |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_542ef6fc653f4404d483a5156ecc23e6 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224132757/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/index.html |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Tim |author-last2=Lister |author-first3=Ivana |author-last3=Kottasová |author-first4=Laura |author-last4=Smith-Spark |date=24 February 2022 |title=Ukraine vows defiance as Russia launches major invasion |url=https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |access-date=24 February 2022 |website=CNN |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224145336/https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news|first1=David K.|last1=Li|first2=Jonathan|last2=Allen|first3=Corky|last3=Siemaszko|title=Putin using false 'Nazi' narrative to justify Russia's attack on Ukraine, experts say|url=https://www.nbcnews.com/news/world/putin-claims-denazification-justify-russias-attack-ukraine-experts-say-rcna17537|access-date=2022-02-25|website=NBC News|date=24 February 2022|language=en}}</ref> Dit is ook deur die Amerikaanse Holocaust-herdenkingsmuseum veroordeel.<ref>{{cite news|url=https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|title=Holocaust Museum Criticizes Putin's Saying Ukraine Needs to Be 'Denazified'|date=February 24, 2022|agency=Newsweek|access-date=25 February 2022|archive-date=25 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025159/https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|url-status=live}}</ref> Poetin het die lede van die [[Oekraïense Gewapende Magte|Oekraïense magte]] gevra om hulle wapens neer te lê en terug te keer huis toe.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60503037|title=Ukraine conflict: Russia announces special military operation in Donbas |website=BBC News |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.bbc.com/news/world-europe-60503037 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549 |title=Russia's Putin Announces Military Operation in Ukraine |website=The Moscow Times |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549|url-status=live}}</ref><ref name="krputspeech24">{{Cite news |date=24 February 2022 |title=Обращение Президента Российской Федерации |language=ru |work=Kremlin.ru |url=http://kremlin.ru/events/president/news/67843 |access-date=24 February 2022 |archive-date= |archive-url= |url-status=live}}</ref> Kort voor 07:00 (UTC+2) op die 24ste het Zelenski krygswet in Oekraïne afgekondig.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |title=Russia-Ukraine crisis live news: Putin has launched 'full-scale invasion', says Ukrainian foreign minister – latest updates &#124; World news |work=[[The Guardian]] |date=16 July 2018 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224054309/https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |url-status=live }}</ref> Later het hy die Oekraïense weermag opdrag gegee om die invallers "maksimum verliese toe te dien".<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |title=Зеленский отдал приказ ВСУ наносить максимальные потери оккупантам |language=ru |trans-title=Zelensky ordered the Armed Forces of Ukraine to inflict maximum losses on the invaders |website=Unian |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224082802/https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |url-status=live }}</ref> Zelenski het ook aangekondig dat diplomatieke betrekkinge met Rusland onmiddellik opgehef word.<ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824153 |title=Украина разорвала дипломатические отношения с Россией |website=Interfax |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224095330/https://www.interfax.ru/world/824153 |url-status=live}}</ref> Later dié dag het hy 'n algemene mobilisasie aangekondig.<ref>{{cite news |title=Ukrainian president signs decree on general mobilisation of population -Interfax |url=https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |access-date=25 February 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022 |language=en |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025205/https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Om 10:00 (UTC+2) het die Oekraïense presidensiële administrasie aangekondig Russiese troepe het Oekraïne uit die noorde binnegeval (tot 5&nbsp;km diep). Russiese troepe was bedrywig in [[Charkif-oblast]] en [[Tsjernihif-oblast]], naby [[Soemi]].<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |title=Войска России на севере Украины продвинулись вглубь до пяти километров – Арестович |language= |website= |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224091205/https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |url-status=live }}</ref> Om 10:30 (UTC+2) het die Oekraïense departement van verdediging aangekondig Russiese troepe in Tsjernihif-oblast is gekeer, 'n groot geveg was naby Charkif aan die gang, en [[Marioepol]] en Sjtsjastja is ten volle teruggewen.<ref name=mil.2402.1030>{{cite web |author= |url=https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |title=General Staff of the Armed Forces of Ukraine: Operative information as of 10.30 |language= |website=mil.gov.ua |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224103548/https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |url-status=live }}</ref> ===Noordelike front=== [[Beeld:Russian bombardment of telecommunications antennas in Kiev.jpg|thumb|220px|Russe val telekommunikasietorings in Kijif aan.]] Die poging om Kijif oor te neem het ingesluit 'n aanval uit die suide van Belarus af aan die westeroewer van die [[Dnjepr|Dniprorivier]], skynbaar met die doel om Kijif uit die weste te omsingel. Dit word gesteun deur twee aparte spille van aanvalle vanuit Rusland aan die oosteroewer van die Dnipro: in die weste by Tsjernihif en in die ooste by Soemi. Met die oostelike spil van aanvalle is blykbaar probeer om Kijif uit die noordooste en ooste te omsingel.<ref name="ISW 4MAR">{{cite web |title=Russian Offensive Campaign Assessment, March 4 |url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-4 |website=Institute for the Study of War |access-date=5 March 2022 |date=4 March 2022}}</ref> In die [[Slag van Tsjernobil (2022)|Slag van Tsjornobil]] het die Russe beheer oorgeneem van die spookdorpe [[Tsjornobil]] en [[Pripjat]];<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Ukraine loses control of Chernobyl nuclear site, amid battles in Kyiv outskirts |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225030412/https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |url-status=live}}</ref> maar hulle vooruitgang is in die wiele gery deur sterk weerstand deur Oekraïne.<ref>{{cite web |url=https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Gazeta |language=uk|title=Українські військові під Києвом зупинили колону російських танків |trans-title=The Ukrainian military stopped a column of Russian tanks near Kyiv |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100628/https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |url-status=live }}</ref> [[Beeld:Battle of Hostomel, 04.03.2022, Skirmish Aftermath.jpg|thumb|links|220px|Ná gevegte in Hostomel, 4 Maart.]] Ná 'n deurbraak by Tsjornobil is die Russe teruggehou deur die Slag van Iwankif, 'n noordelike voorstad van Kijif. Russiese lugmagte het probeer om twee vliegvelde om Kijif oor te neem.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Battle Underway for Airbase on Kyiv Outskirts |work=The Moscow Times |agency=AFP |url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225043724/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |title=Окупанти намагаються висадити десант у Василькові, йдуть бої |url=https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226004532/https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |agency=Ukrinform |language=uk}}</ref> Daar was in dié eerste dae blykbaar 'n poging van Rusland om Kijif vinnig te beset met 'n infiltrasie deur die Spetsnaz (Spesiale Magte), ondersteun deur lugoperasies en 'n vinnige gemeganiseerde aanval uit die noorde, maar dit het nie geslaag nie.<ref>{{cite web |last1=Roblin |first1=Sebastien |title=At Vasylkiv, Ukrainians Repel Russia's Paratroopers and Commandos in Frantic Night Battle |url=https://www.19fortyfive.com/2022/02/at-vasylkiv-ukrainians-repel-russias-paratroopers-and-commandos-in-frantic-night-battle/ |website=19FortyFive |access-date=5 March 2022 |date=27 February 2022}}</ref> Teen vroeg in Maart was die Russiese opmars aan die westekant van die Dnipro beperk en is die Russe deur die Oekraïense verdediging gestuit.<ref name="ISW 4MAR"/> Teen 5 Maart het 'n groot Russiese konvooi, van na berig word 64&nbsp;km lank, min vordering in die rigting van Kijif gemaak;<ref>{{cite news |last=Stern |first=David L. |date=5 March 2022 |title=After temporary cease-fires break down, Putin threatens Ukraine’s government |language=en-US |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/03/05/ukraine-military-battlefield-kyiv-mariupol/ |access-date=6 March 2022 |issn=0190-8286}}</ref> die Londengebaseerde dinkskrum Royal United Services Institute (RUSI) beskou die Russiese optrede uit die noorde en ooste as "vertraag".<ref name="rusi">DW News [https://www.youtube.com/watch?v=f1po2OdNnIc (6 Maart 2022) How is the war in Ukraine going for Russia?] Russia's force is 95% committed, leaving a 5% reserve.</ref> Vordering aan die Tsjernihif-spil het in 'n groot mate tot stilstand gekom toe die beleg van Tsjernihif begin. Rusland het die grootste vordering gemaak aan die Soemi-spil in die ooste. Die Russe het die Slag van [[Konotop]] gewen, terwyl die [[Slag van Soemi]] steeds aan die gang was. Russiese magte, wat van Soemi af met snelweë oor plat, swak verdedigde grondgebied beweeg het, het Browari, 'n oostelike voorstad van Kijif, bereik.<ref name="ISW 4MAR"/> Russiese magte het ook van die noordweste van Kijif gevorder en Boetsja, Hostomel en Worzel teen 5 Maart verower.<ref>{{cite news|url=https://edition.cnn.com/2022/03/06/europe/ukraine-russia-invasion-sunday-intl-hnk/index.html|title='A family died... in front of my eyes': Civilians killed as Russian military strike hits evacuation route in Kyiv suburb|first1=Tim|last1=Lister|first2=Josh|last2=Pennington|first3=Luke|last3=McGee|first4=Radina|last4=Gigova|website=CNN|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3422872-bucha-vorzel-hostomel-under-enemys-control-situation-remains-critical.html|title=Bucha, Vorzel, Hostomel under enemy's control, situation remains critical|website=Ukrinform|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref> Die posisie in Irpin was teen 9 Maart nog onseker.<ref>{{cite news |title="Irpin can't be bought, Irpin fights": Mayor refuses Russian demand to surrender |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-08-22/h_e09d49888fcb2a07b8f1a95d6f2b0faa |access-date=8 March 2022 |agency=CNN |date=8 March 2022 |language=en}}</ref> Op 25 Maart het die Oekraïense teenoffensief in Kijif daartoe gelei dat verskeie dorpe, insluitend Makarif<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60847188 |title=Ukraine war: Ukrainian fightback gains ground west of Kyiv |work=BBC News |date=23 Maart 2022 |access-date=29 March 2022}}</ref> oos en wes van Kijif herower is.<ref name="Guardian220325">{{cite news |first1=Joanna |last1=Walters |first2=Jem |last2=Bartholomew |first3=Martin |last3=Belam |first4=Samantha |last4=Lock |date=25 Maart 2022 |title=Russia-Ukraine war latest: Ukraine takes back towns east of Kyiv; hopes of Mariupol humanitarian corridor grow – live |work=[[The Guardian]] |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/25/ukraine-war-latest-news-sanctions-a-little-late-zelenskiy-tells-european-council-biden-to-visit-poland-live |access-date=25 Maart 2022 |issn=0261-3077}}</ref> As deel van 'n algemene terugtog van Russiese magte noord van Kijif, sowel as aanvalle op Russiese formasies deur die Oekraïense weermag, het Russiese troepe in die [[Boetsja]]-gebied teen die einde van Maart noord teruggetrek. Oekraïense magte het die stad op 1 April binnegegaan.<ref>{{cite web |last=Rudenko |first=Olga |date=2 April 2022 |title=Hundreds of murdered civilians discovered as Russians withdraw from towns near Kyiv (GRAPHIC IMAGES) |url=https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |access-date=3 April 2022 |website=The Kyiv Independent |archive-date=3 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220403022637/https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |url-status=live}}</ref> Oekraïne het beweer hulle het die hele streek rondom Kijif, insluitend Irpin, Boetsja en Hostomel, teen 2 April herower, met bewyse van [[Slagting van Boetja|oorlogsmisdade wat in Boetsja]] ontbloot is.<ref>{{cite web |title=Ukraine war latest: Ukraine says it has retaken entire Kyiv region |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60949706 |access-date=2 April 2022 |website=BBC News}}</ref> Op 6 April het NAVO se sekretaris-generaal [[Jens Stoltenberg]] gesê dat die Russiese "terugtrekking, hervoorsiening en herontplooiing" van hul troepe uit die Kijif-gebied geïnterpreteer moet word as 'n uitbreiding van Poetin se planne vir sy militêre optrede teen die Oekraïne, deur sy magte te herontplooi en te konsentreer op Oos-Oekraïne en [[Marioepol]] binne die volgende twee weke, as 'n voorloper van die verdere uitbreiding van Poetin se optrede teen die res van Oekraïne.<ref>{{cite news |url=https://news.yahoo.com/nato-chief-says-putin-still-144125043.html |title=NATO chief says Putin still wants to control all of Ukraine, despite repositioning forces to the eastern Donbas region |first1=Jake |last1=Epstein |first2=John |last2=Haltiwanger |date=6 April 2022 |access-date=7 April 2022}}</ref> ===Oostelike front=== [[Beeld:Russian bombardment on the outskirts of Kharkiv.jpg|thumb|220px|'n Russiese bombardement aan die buitewyke van Charkif, 1 Maart.]] In die noordooste het Russiese troepe Charkif en Soemi probeer binneval. Albei is sowat 35&nbsp;km van die Russiese grens af.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Kharkiv's Resistance to Russia's War Has Already Begun |url=https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225044904/https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |archive-date=25 February 2022 }}</ref><ref>{{cite web |title=Росія атакувала українські міста: де відбулися бої |trans-title=Russia attacked Ukrainian cities: where the fighting took place |url=https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |access-date=27 February 2022 |website=24 Канал |language=uk |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025620/https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |url-status=live }}</ref> Volgens die Oekraïense weermag het hulle die Slag van [[Konotop]] op 25 Februarie verloor.<ref name="pol25feb">{{cite news |last=Ward |first=Alexander |title='Almost not possible' for Ukraine to win without West's help, Ukraine official says |work=Politico |url=https://politi.co/3LWSyC5 |access-date=26 February 2022 |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226175146/https://www.politico.com/newsletters/national-security-daily/2022/02/25/almost-not-possible-for-ukraine-to-win-00011969 |url-status=live }}</ref> In die Slag van Charkif het Russiese tenks sterk weerstand ondervind. Op 28 Februarie het verskeie missiele die stad getref en dit het 'n aantal lewens geëis. Die slag is deur die Oekraïense presidensiële raadgewer beskryf as die "[[Slag van Stalingrad|Stalingrad]] van die 21ste eeu".<ref>{{Cite web |date=2 March 2022 |title=Russia-Ukraine War: What to know on Day 7 of Russian assault |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302184211/https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=AP News}}</ref> In die Slag van Soemi het intense stedelike oorlogvoering plaasgevind.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Ukrainian soldiers clash with Russians in a fierce fight near Sumy, a regional capital located near the border with Russia. |url=https://kyivindependent.com/uncategorized/ukrainian-soldiers-clash-with-russians-in-a-fierce-fight-near-sumy-a-regional-capital-located-near-the-border-with-russia/ |access-date=25 February 2022 |work=The Kyiv Independent}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1496879377749098496 |user=JulianRoepcke |title=#Breaking #NewsMap The Putin regime army captured the city of #Sumy (264.000 inhabitants) in N-E #Ukraine. There seems to be no fighting and Russia tanks control the center. #PutinAtWar |date=24 February 2022 |access-date=28 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225094626/https://twitter.com/julianroepcke/status/1496879377749098496 |archive-date=25 February 2022 |url-status=live |last=Röpcke |first=Julian}}</ref> Op die oggend van 25 Februarie het Russiese magte van die Donetsk-gebied in die ooste na Marioepol beweeg en Oekraïense magte naby die dorp Pawlopil teengekom, waar hulle verslaan is.<ref>{{cite web |title=Fierce battles raging in all directions near Mariupol – mayor |url=https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226011040/https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref> Die Russiese vloot het na berig word die aand van 25 Februarie 'n aanval op die kuslyn van die [[See van Azof]] geloods, 70&nbsp;km wes van Marioepol.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title="Amphibious assault" underway west of Mariupol on the Sea of Azov, senior US defense official says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220827/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=CNN}}</ref><ref>{{cite web |title=Russian Navy Carries Out Amphibious Assault Near Mariupol |url=https://maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220846/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Maritime Executive}}</ref> Op 1 Maart het Denis Poesjilin, hoof van die Volksrepubliek Donetsk, aangekondig die republiek se magte het die nabygeleë stad Wolnowacha feitlik heeltemal omsingel en hulle sou binnekort dieselfde met Marioepol doen.<ref>{{cite web |date=1 March 2022 |title=Russian-backed separatist leader expects his forces to surround Mariupol on Tuesday |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-01-22/h_0e3d20b474aa007bb1e4acc0d0fba984 |access-date=1 March 2022 |website=CNN}}</ref> Op 2 Maart is Russiese soldate weggekeer van Sjewjerodonetsk tydens die Slag van Sjewjerodonetsk.<ref>{{Cite web |title=Новини України: Російське вторгнення: поточна ситуація на Луганщині |url=https://galinfo.com.ua/news/rosiyske_vtorgnennya_potochna_sytuatsiya_na_luganshchyni_381541.html |access-date=3 March 2022 |website=Гал-інфо}}</ref> ===Suidelike front=== [[Beeld:Destruction of Russian tanks by Ukrainian troops in Mariupol (4).jpg|duimnael|220px|'n Vernietigde Russiese tenk naby Marioepol, 7 Maart.]] Op 24 Februarie het Russiese troepe beheer geneem van die Noord-Krimkanaal, waarna die Krim se watertoevoer herstel is. Dit was sedert 2014 afgesny.<ref name=":5">{{cite news |title=Russian forces unblock water flow for canal to annexed Crimea, Moscow says |url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |archive-date=1 March 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022}}</ref> Die beleg van Marioepol het ook begin toe die gevegte ooswaarts na dié stad verskuif het. Die front is toe met die Donbas verbind.<ref name="unianberdyansk">{{cite news|title=Российская военная техника заняла территорию бывшего аэропорта "Бердянск" – горсовет |trans-title=Russian military equipment occupied the territory of the former airport "Berdyansk" – city council |url=https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |access-date=26 February 2022 |agency=Unian |language=ru |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226195413/https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |url-status=live }}</ref> Op 1 Maart het Russiese magte begin voorberei om hulle aanval op Melitopol en ander stede te hervat. Daarmee het die Slag van Melitopol begin.<ref>{{cite web |first=Anastasia |last=Zadorozhnaya |date=1 March 2022 |title=Войска оккупанта готовят наступление на Мелитополь |trans-title=Invader's troops are preparing an attack on Melitopol |url=https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054411/https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |work=RIA Melitopol |language=ru}}</ref> Iwan Fedorof, die burgemeester, het later gesê die Russe het die stad beset.<ref>{{cite web |first=Marina |last=Korobova |date=1 March 2022 |title="Мелитополь не сдался, Мелитополь – временно оккупирован" – городской голова о ситуации на 1 марта |trans-title="Melitopol did not surrender, Melitopol is temporarily occupied" – the mayor on the situation on March 1 |url=https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054418/https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=Mestnyye Vesti |language=ru}}</ref> Ander Russiese magte het op 26 Februarie van die Krim af noordwaarts beweeg en 'n eenheid het die Zaporizjzja-kernaanleg genader.<ref>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Ukraine official says Russian troops approaching Zaporizhzhia nuclear plant |work=National Post |url=https://nationalpost.com/pmn/news-pmn/ukraine-official-says-russian-troops-approaching-zaporizhzhia-nuclear-plant |access-date=28 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |date=28 February 2022 |title=The Russians paused the invasion, but aren't losing |url=https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220228023541/https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |archive-date=28 February 2022 |access-date=28 February 2022 |website=Australian Financial Review}}</ref> Op 28 Februarie het hulle die beleg van Enerhodar begin in 'n poging om beheer van die kernaanleg oor te neem.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title=Ukraine nuclear plant on fire after Russia shelling |newspaper=News.com.au — Australia's Leading News Site |url=https://www.news.com.au/breaking-news/ukraine-pounded-and-exodus-mounts-as-russia-seizes-key-city/news-story/4c2bd269029008ba09ab2cab3a5a32b7 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Brand het tydens die geweergevegte uitgebreek.<ref>{{cite web |date=3 March 2022 |title=Russian forces attacking Zaporizhzhia nuclear power plant in Ukraine, per multiple reports |url=https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |access-date=4 March 2022 |website=Business Insider Australia |archive-date= 4 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220304042146/https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |url-status=dead }}</ref> Volgens die Internasionale Atoomenergieagentskap is noodsaaklike toerusting nie beskadig nie.<ref>{{cite news |date=3 March 2022 |title=Russian forces strike Ukraine from multiple fronts, including at power plant |work=ABC News |url=https://www.abc.net.au/news/2022-03-04/latest-on-where-fighting-is-happening-in-ukraine/100881052 |access-date=4 March 2022}}</ref> Teen 4 Maart is die Zaporizjzja-kernaanleg deur Russiese magte beset. Hoewel brande steeds aangemeld is, was daar geen bestralingslekkasie nie.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title= Russian troops take Zaporizhzhia nuclear plant |work=ABC News |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-nuclear-plant-invasion-advances-83245801 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Derde spil van aanvalle, uit die Krim, het noordweswaarts beweeg waar Russiese magte brûe oor die Dnipro oorgeneem het.<ref>{{cite news|title=Ukraine loses control over crossing to Kherson |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |access-date=25 February 2022 |agency=Ukrinform |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225155031/https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |url-status=live}}</ref> Op 2 Maart het Russiese troepe die Slag van Cherson gewen. Dit was die eerste groot stad wat in die aanval beset is.<ref name="falls">{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Pérez-Peña |first2=Richard |date=2 March 2022 |title=First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |access-date=3 March 2022 |issn=0362-4331 |archive-date=3 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |url-status=live }}</ref> Russiese troepe het toe na Mikolajif beweeg, wat tussen Cherson en [[Odesa]] lê. Op 4 Maart het Oekraïense verdedigers 'n aanval in die Slag van Mikolajif afgeweer en die Koelbakino-lugbasis teruggewen.<ref name=":8">{{cite news |title=Ukrainian defenders repelled attack on Mykolaiv city, fighting continues on outskirts |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3420336-ukrainian-defenders-repelled-attack-on-mykolaiv-city-fighting-continues-on-outskirts.html |access-date=4 March 2022 |agency=Ukrinform |date=4 March 2022}}</ref> ===Horlifka-aanval=== Op 2 Maart het Oekraïense magte begn met 'n aanval in die rigting van Horlifka in [[Donetsk-oblast]]. Die stad word sedert 2014 deur die [[Volksrepubliek Donetsk]] beheer. ===Luggevegte=== Op 24 Februarie het Russiese magte die Tsjoehoejif-lugmagbasis aangeval,<ref>{{cite web |title=Ukraine: Video appears to show aftermath of missile strike on air base in Chuhuiv |publisher=Sky News |date=24 Februarie 2022 |access-date=6 April 2022 |url=https://news.sky.com/video/ukraine-video-appears-to-show-aftermath-of-missile-strike-on-air-base-in-chuhuiv-12550242}}</ref> wat [[Bayraktar TB2]]-[[Onbemande vliegtuig|hommeltuie]] gehuisves het. Die aanval het skade aan brandstofbergingsareas en infrastruktuur veroorsaak.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2022/02/24/satellite-imagery-shows-russian-attack-on-ukraine-from-space.html |title=Satellite imagery shows Russian attack on Ukraine from space |publisher=CNBC |first=Michael |last=Sheetz |date=24 Februarie 2022 |access-date=8 Maart 2022}}</ref> Die volgende dag is die Millerowo-lugbasis deur Russiese magte aangeval.<ref>"Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus". The Times of Israel. Geargiveer van die oorspronklike op 27 Februarie 2022. Besoek op 28 Februarie 2022.</ref> Tydens die Zjitomir-lughawe-aanval op 27 Februarie is berig dat Rusland 9K720 Iskander-missielstelsels, geleë in [[Belarus]], gebruik het om die burgerlike Zjitomir-lughawe aan te val.<ref>{{cite web |title=Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220227183646/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |archive-date=27 Februarie 2022 |access-date=28 Februarie 2022 |work=The Times of Israel}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1498178611916034054 |user=KyivIndependent |title=Russia used Iskander missile systems to attack Zhytomyr Airport. The air strikes were conducted from Belarus, using Russian ballistic missile launchers. Earlier, Belarus said it wouldn't allow air strikes from its territory amid Ukraine's upcoming peace talks with Russia.|date=8 Maart 2022 |access-date=8 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220305041549/https://twitter.com/KyivIndependent/status/1498178611916034054 |archive-date=5 Maart 2022 |url-status=live}}</ref> Baie Oekraïense lugverdedigingsgeriewe is in die eerste dae van die inval volledig of gedeeltelik deur Russiese lugaanvalle vernietig.<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-61106245 |title=Ukraine's battle for control of its skies |first=Jonathan |last=Beale |work=[[BBC News]] |date=14 April 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Rusland het op 5 Maart minstens tien vliegtuie verloor.<ref>{{cite news |last=Trevithick |first=Joseph |title=The Russian Air Force Just Had A Terrible Day Over Ukraine |url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44602/the-russian-air-force-just-had-a-terrible-day-over-ukraine |access-date=5 Maart 2022 |work=The Drive}}</ref> Op 6 Maart het die algemene staf van die [[Gewapende Magte van Oekraïne|gewapende magte van Oekraïne]] berig dat 88 Russiese vliegtuie sedert die begin van oorlog vernietig is.<ref>{{cite web|title=Enemy loses 88 aircraft, helicopters in Ukraine – General Staff |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/808029.html |access-date=9 Maart 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref>'n Anonieme senior Amerikaanse verdedigingsbeampte het egter op 7 Maart aan [[Reuters]] gesê dat Rusland steeds die "oorgrote meerderheid" van sy vegvliegtuie en helikopters wat naby Oekraïne versamel is, beskikbaar het om te vlieg.<ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/world/europe/putin-has-deployed-nearly-100-pct-pre-staged-forces-into-ukraine-us-official-2022-03-07/ |title=Putin has deployed nearly 100% of pre-staged forces into Ukraine- U.S. Official |first1=Idrees |last1=Ali |first2=Phil |last2=Stewart |work=[[Reuters]] |date=7 Maart 2022}}</ref> Na die eerste maand van die inval het Justin Bronk, 'n Britse militêre waarnemer, die Russiese vliegtuigverliese by 15 vastevlerkvliegtuie en 35 helikopters getel, maar het opgemerk dat die ware totaal beslis hoër was.<ref>{{cite news |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/24/analysis-russia-falls-back-on-urban-siege-warfare-in-ukraine |title=Analysis: Russia falls back on urban siege warfare in Ukraine |first=Justin |last=Bronk |publisher=[[Al Jazeera]] |date=24 Maart 2022 |access-date=24 Maart 2022}}</ref> Daarteenoor, volgens die Verenigde State, was 49 Oekraïnse vegvliegtuie teen 18 Maart verlore. <ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60774819?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=62349f1d0ce87e491a0f0199%26How%20much%20of%20Ukraine%27s%20air%20force%20is%20still%20operational%3F%262022-03-18T19%3A44%3A06%2B00%3A00&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:12473c63-8acb-47a3-975e-484ef2787681&pinned_post_asset_id=62349f1d0ce87e491a0f0199&pinned_post_type=share |title=How much of Ukraine's air force is still operational? |editor-first=Jude |editor-last=Sheerin |work=[[BBC News]] |date=18 Maart 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Op 13 Maart het Russiese magte verskeie kruisermissielaanvalle uitgevoer op 'n militêre opleidingsgerief in Jaworif, Lwif-Oblast, naby die Poolse grens. Die plaaslike goewerneur, Maksim Kozitski, het berig minstens 35 mense is in die aanvalle dood.<ref>{{cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/13/russia-air-strikes-hit-ukraine-military-base-near-poland |title=Russia strikes Ukraine army base near Poland as it widens attacks |publisher=[[Al Jazeera]] |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.cnn.com/2022/03/13/europe/russia-invasion-ukraine-03-13-intl-hnk/index.html |title=Dozens killed as Russian forces strike targets in western Ukraine |first1=Tim |last1=Lister |first2=Mohammed |last2=Tawfeeq |first3=Olga |last3=Voitovych |first4=Simone |last4=McCarthy |first5=Tara |last5=John |publisher=CNN |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref> Die swak prestasie van die Russiese Lugmag word deur ''[[The Economist]]'' toegeskryf aan Rusland se onvermoë om Oekraïne se mediumafstand-[[grond-tot-lugmissiel]]-batterye (SAM) te onderdruk, Rusland se gebrek aan presisiegeleide bomme, tesame met Oekraïense middelafstand-SAM-stellings wat vliegtuie dwing om laag te vlieg en hulle kwesbaar vir Stinger en ander skouergelanseer grond-tot-lug-missiele maak, en gebrek aan opleiding en vliegure vir Russiese vlieëniers wat hulle onervare maak vir die soort nabygrondse ondersteuningsmissies tipies van moderne lugmagte.<ref>{{cite news |date=3 Maart 2022 |title=The curious case of Russia's missing air force |url=https://www.economist.com/interactive/2022/03/08/curious-case-russias-missing-air-force |newspaper=[[The Economist]] |access-date=9 Maart 2022 |url-access=subscription}}</ref> ===Vlootgevegte=== Oekraïne lê aan die [[Swartsee]], wat slegs toegang het deur die Turkse [[Bosporus]]- en [[Dardanelle]]-strate. Op 28 Februarie het [[Turkye]] die Montreux-konvensie van 1936 in werking gestel en die seestraat afgeseël vir Russiese oorlogskepe wat nie geregistreer is as tuisbasisse in die Swartsee nie en nie na hul hawens van oorsprong terugkeer nie. Dit het die deurgang van vier Russiese vlootvaartuie deur die Turkse Straat verhinder.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-implement-international-pact-access-shipping-straits-due-ukraine-war-2022-02-27/ |title=Turkey to implement pact limiting Russian warships to Black Sea |work=[[Reuters]] |date=28 Februarie 2022 |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |last=Tavsan |first=Sinan |date=2 Maart 2022 |title=Turkey rejects Russia's request for navy ships to pass Bosporus |newspaper=Nikkei Asia |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Ukraine-war/Turkey-rejects-Russia-s-request-for-navy-ships-to-pass-Bosporus |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Russia cancelled Black Sea passage bid of four warships: Turkey |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/2/russia-cancelled-black-sea-passage-bid-warships-turkey |publisher=[[Al Jazeera]] |date=2 Maart 2022 |access-date=29 Maart 2022}}</ref> Op 24 Februarie het die Oekraïense staatsgrenswagdiens omstreeks 18:00 plaaslike tyd aangekondig 'n aanval deur Russiese skepe op Zmijini-eiland (Slangeiland) het begin.<ref>{{cite tweet|title=Ukrainian soldier deployed on Snake Island live streamed the moment a Russian warship opened fire on the Island. All 13 soldiers lost their lives. |url=https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 |number=1497003710349824007 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100712/https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 | date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |user=PokiRae_}}</ref> Die Russiese kruiser ''[[Moskwa (skip)|Moskwa]]'' en patrollieboot ''Wasili Bikof'' het die eiland gebombardeer.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Russian Navy Captures Ukraine's Outpost on Snake Island |work=The Maritime Executive |url=https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |url-status=live |access-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100645/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |archive-date=25 February 2022}}</ref> Toe die Russiese oorlogskip homself identifiseer en die Oekraïense soldate op die eiland beveel om oor te gee, was hulle antwoord: "[[Roesski wojenni korabl, idi na choei!|Russiese oorlogskip, fok weg!]]" ("Русский военный корабль, иди нахуй!", ''Roesski wojenni korabl, [[Russiese mat (taal)|idi nachoei]]!'')<ref>{{cite web |last1=Lister |first1=Tim |last2=Pennington |first2=Josh |date=24 February 2022 |title=February 24, 2022 Russia-Ukraine news |website=CNN |at=Entry: Audio emerges appearing to be of Ukrainian fighters defending island from Russian warship |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |access-date=25 February 2022 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225020216/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title="Русский корабль, иди на х.й!": захисники Зміїного відповіли ворогові |trans-title='Russian ship, go on f.y!': Defenders of the Serpent responded to the enemy |url=https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225021042/https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Українська правда |language=uk}}</ref> Ná die bombardement het Russiese soldate geland en beheer van die eiland oorgeneem.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Ukraine soldiers told Russian officer 'go fuck yourself' before they died on island |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225102114/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Guardian}}</ref> Die 13 soldate wat die eiland verdedig het, is gevange geneem. Opnames van die opmerking is wyd op die [[internet]] versprei; dit het sedertdien 'n uitroep van die Oekraïense weermag geword, sowel as van burgerlikes wat teen die inval betoog. Rusland het op 26 Februarie verklaar dat Amerikaanse hommeltuie inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te help teiken, wat die VSA ontken het.<ref>{{cite web |first1=Nathan |last1=Hodge |first2=Vasco |last2=Cotovio |first3=Oren |last3=Lieberman |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-date=27 Februarie 2022 |date=26 Februarie 2022 |title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy |publisher=CNN}}</ref> Op 3 Maart het 'n foto blykbaar die Oekraïense fregat ''Hetman Sahaidatsjni'', vlagskip van die Oekraïense Vloot, gewys waar hy gedeeltelik gesink in 'n hawe lê.<ref>{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as the Russians close in |language=en |work=The Times |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 March 2022 |issn=0140-0460}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44563/the-ukrainian-navys-flagship-appears-to-have-been-scuttled |title=The Ukrainian Navy's Flagship Appears To Have Been Scuttled |work=The Drive |date=3 March 2022}}</ref> Die volgende dag het die Oekraïense minister van verdediging bevestig dat die ''Hetman Sahaidatsjni'' in Mikolajif gekelder is om te voorkom dat Russiese magte dit oorneem.<ref name="Interfax_scuttle">{{cite news |title=Hetman Sahaidachny frigate, being under repair, flooded not to get to enemy – Reznikov |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/806837.html |access-date=4 Maart 2022 |publisher=Interfax Ukraine}}</ref><ref name="Times_Scuttles_Flagship">{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as Russians close in |newspaper=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 Maart 2022 |agency=The Times |date=4 Maart 2022 |issn=0140-0460}}</ref> Op 14 Maart het die Russiese bron [[RT]] berig dat die Russiese Weermag ongeveer 'n dosyn Oekraïense skepe in Berdiansk oorgeneem het, insluitend die Polnocny-klas landingskip ''Yuri Olefirenko''.<ref>{{cite web |url=https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |title=Analysis: Russian Armed Forces capture dozen Ukrainian ships in Berdyansk |date=14 Maart 2022 |access-date=18 Maart 2022 |website=Navy Recognition |archive-date=15 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220315091937/https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |url-status=dead }}</ref> Frigatte van die [[Swartseevloot]], die ''[[Admiraal Makarof (Skip)|Admiraal Makarof]]'', ''Admiraal Grigorovich'' en ''Admiraal Essen'' het deelgeneem aan die Russiese inval in die Oekraïne, wat 'n Oekraïense olieraffinadery en brandstofdepots in die voorstede van [[Odesa]] geteiken het met missiele wat vanaf die skepe se Bastion-P-stelsel afgevuur is.<ref>{{Cite news |last=Grylls |first=George |date=4 April 2022 |title=Russian ships bombard Odesa with cruise missiles |work=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |url-status=live |url-access=subscription |access-date=5 Mei 2022 |archive-url=https://archive.today/20220404115501/https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |archive-date=4 April 2022 }}</ref> Op 13 April is die Russiese geleide missielkruiser ''Moskwa'', die [[vlagskip]] van die [[Swartseevloot]], deur twee Oekraïense R-360 Neptune-teenskip-kruisermissiele getref, wat die skip aan die brand gesteek het. ''Moskwa'' het later 'n ammunisie-ontploffing weens die brande opgedoen. Die Russiese Ministerie van Verdediging het gesê die skip is ernstig beskadig nadat 'n brand 'n ammunisie-ontploffing veroorsaak het, sonder enige verwysing na 'n Oekraïense aanval. Die volgende dag, na 'n poging om dit aan wal te sleep, het Russiese amptenare bevestig dat die skip gesink het.<ref>{{cite news|title=Russia says Moskva cruiser has sunk after reported Ukrainian missile strike|url=https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|work=The Guardian|date=14 April 2022|author1=Pjotr Sauer|author2=Julian Borger|access-date=14 April 2022|archive-date=14 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220414202148/https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|url-status=live}}</ref> ===Populêre weerstand=== [[Lêer:Reporter’s Notebook - Thriving Kyiv Becomes Battle Zone, Almost Overnight 03.jpg|duimnael|Burgers in Kijif berei [[Molotofbom]]me op 26 Februarie voor.]] Oekraïense burgerlikes het die Russiese inval weerstaan, aangesluit by die territoriale verdedigingseenhede, [[molotofbom]]me gemaak, kos geskenk, versperrings soos Tsjeggiese krimpvarkies gebou.<ref>{{cite news |last1=Raghavan |first1=Sudarsan |last2=O'Grady |first2=Siobhán |last3=Shefte |first3=Whitney |last4=Khudov |first4=Kostiantyn |title=In a Kyiv under siege, neighbors dig trenches and raise barriers to brace for Russian assault |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/28/ukraine-russia-kyiv-defense/ |access-date=10 Maart 2022 |newspaper=[[The Washington Post]] |date=28 Februarie 2022}}</ref> en gehelp om vlugtelinge te vervoer.<ref>{{cite web|first=Jen |last=Kirby |access-date=10 March 2022 |title=The other members of Ukraine's resistance |url=https://www.vox.com/22956752/ukraine-resistance-volunteers-russia-invasion |date=3 Maart 2022 |website=Vox}}</ref> In reaksie op 'n oproep van die Oekraïne se vervoeragentskap, Ukravtodor, het burgerlikes padtekens uitmekaar gehaal of verander, tydelike versperrings gebou en paaie geblokkeer. Sosiale mediaberigte het spontane straatprotesaksies teen Russiese magte in besette nedersettings getoon, wat dikwels in mondelinge woordewisseling en fisieke teëstand met Russiese troepe ontwikkel het.<ref name="yes!">{{cite news |last=Hunter |first=Daniel |title=How Ukrainian Civilians Are Resisting Military Force |url=https://www.yesmagazine.org/democracy/2022/03/01/ukraine-civilian-resistance |access-date=8 March 2022 |work=Yes Magazine |date=1 Maart 2022}}</ref> In sommige gevalle het mense Russiese militêre voertuie fisies geblokkeer, wat hulle soms gedwing het om terug te trek.<ref name="yes!" /><ref>{{cite news |title=Ukrainian Civilians Take On Russian Invaders With Words And Deeds |url=https://www.rferl.org/a/ukraine-civil-resistance-russian-aggression/31728966.html |access-date=8 Maart 2022 |publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty|date=28 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Santora |first2=Marc |last3=Hill |first3=Evan |last4=Cardia |first4=Alexander |title=Ukrainian protesters take to the streets in occupied Kherson. |url=https://www.nytimes.com/2022/03/05/world/europe/kherson-protests-ukraine.html |access-date=8 Maart 2022 |work=[[The New York Times]] |date=5 Maart 2022}}</ref> Die Russiese soldate se reaksie op ongewapende burgerlike weerstand het gewissel van onwilligheid om die betogers te konfronteer<ref name="yes!" /> tot vuur in die lug of direk in skares.<ref>{{cite news |title=Ukrainian authorities accuse Russians of opening fire on civilian protest |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-05-22/h_c9644300c3986a3e19e31dcb6188abdf |access-date=8 Maart 2022 |publisher=CNN |date=5 Maart 2022}}</ref> Daar was massa-aanhoudings van Oekraïense betogers, en Oekraïense media het gerapporteer dat gedwonge verdwynings, skynteregstellings, gyselaarneming, buitegeregtelike moorde en seksuele geweld deur die Russiese weermag gepleeg is.<ref>{{cite news |title=Ordinary Ukrainians are resisting Vladimir Putin's occupying force in Kherson and elsewhere |url=https://www.economist.com/europe/ordinary-ukrainians-are-resisting-vladimir-putins-occupying-force-in-kherson-and-elsewhere/21808101 |newspaper=[[The Economist]] |date=9 March 2022 |access-date=10 March 2022 |url-access=subscription}}</ref> ==Buitelandse militêre hulp== [[Beeld:Countries supplying military equipment to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#800000|Rusland}} {{legend0|#ffff00|Oekraïne}} {{legend0|#000080|Lande wat militêre hulp na Oekraïne gestuur het}} ]] [[Beeld:Countries supplying aid to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#d50000|Rusland}} {{legend0|#ffff61|Oekraïne}} {{legend0|#00afff|Lande wat enige hulp na Oekraïne stuur, insluitende humanitêre hulp}}]] Lidlande van Navo het tydens die opbou verdedigingswapens na Oekraïne gestuur.<ref>{{cite news |author-last1=Brennan |author-first1=Margaret |author-last2=Watson |author-first2=Eleanor |url=https://www.cbsnews.com/news/u-s-nato-ukraine-weapons-defense-russia/ |title=U.S. and NATO to surge lethal weaponry to Ukraine to help shore up defenses against Russia |work=CBS News |date=20 January 2022}}</ref> Die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], het $260&nbsp;miljoen se hulp laat goedkeur. Dit sluit verskeie soorte wapens, ammunisie en ander toerusting in.<ref>{{cite web |title=U.S. Security Assistance to Ukraine |url=https://crsreports.congress.gov/product/pdf/IF/IF12040 |website=Congressional Research Service |access-date=26 February 2022 |date=9 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Mitchell |author-first1=Ellen |title=Pentagon mulling ways to get more lethal aid to Ukraine |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/pentagon-mulling-ways-to-get-more-lethal-aid-to-ukraine/ar-AAUjH92 |website=The Hill |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Gould |author-first1=Joe |author-last2=Altman |author-first2=Howard |title=Pentagon reveals info on $200M military aid to Ukraine, including more Javelins |url=https://www.defensenews.com/congress/2022/01/25/200m-in-javelins-other-anti-armor-systems-grenade-launchers-and-more-to-ukraine-dod/ |website=Defense News |access-date=26 February 2022 |language=en |date=25 January 2022}}</ref> Ná die begin van die oorlog het [[België]],<ref name=clapsonbe>{{cite news |author-last=Clapson |author-first=Colin |date=26 February 2022 |title=Belgium sends weapons to Ukraine |url=https://www.vrt.be/vrtnws/en/2022/02/26/belgium-sends-weapons-to-ukraine/ |work=VRT |location=Brussels |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Tsjeggië]],<ref name=cznlweapons>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Czech Republic, Netherlands To Ship More Military Aid To Ukraine |url=https://www.rferl.org/a/czech-netherlands-military-aid-ukraine/31724987.html |work=Eesti Rahvusringhääling |location=Washington |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Estland]],<ref name=errweapons>{{cite news |date=25 February 2022 |title=Estonia sending additional weapons, aid to Ukraine |url=https://news.err.ee/1608512402/estonia-sending-additional-weapons-aid-to-ukraine |work=ERR |location=Tallinn |access-date=26 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title=Portugal vai enviar armas para a Ucrânia |trans-title=Portugal will send weapons to Ukraine |url=https://www.publico.pt/2022/02/27/mundo/noticia/portugal-vai-enviar-armas-ucrania-1996989 |access-date=27 February 2022 |website=Público |language=pt}}</ref> [[Frankryk]], [[Griekeland]],<ref name="GreekMilitaryAid">{{cite web|url=https://www.ekathimerini.com/news/1178530/greece-to-send-defensive-military-equipment-to-ukraine/ |title=Greece to send defensive military equipment to Ukraine |website=Kathimerini |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref> [[Nederland]], [[Portugal]] en [[Brittanje]] aangekondig dat hulle nog wapens sal stuur om die Oekraïense weermag en regering te help verdedig.<ref name="Reuters_jensNatoSupport2502">{{cite news |title=NATO allies to provide more weapons to Ukraine, Stoltenberg says|url=https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Reuters}}</ref> Op 24 Februarie het [[Pole]] militêre voorraad afgelewer.<ref>{{cite web |title=Polska broń dla Ukrainy. Pierwsze transporty dotarły, kolejne w drodze |trans-title=Polish weapons for Ukraine. The first shipments have arrived, others are on their way |url=https://www.rp.pl/biznes/art35754421-polska-bron-dla-ukrainy-pierwsze-transporty-dotarly-kolejne-w-drodze |access-date=26 February 2022 |website=Rzeczpospolita |language=pl}}</ref> Terwyl sommige van die 30 lidlande van Navo wapens gestuur het, het Navo as organisasie dit nie gedoen nie.<ref name="Al Jazeera 2022">{{cite news|title=NATO to deploy thousands of commandos to nations near Ukraine |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/25/nato-allies-to-provide-more-weapons-to-ukraine-stoltenberg-says |publisher=Al Jazeera |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref> Op 26 Februarie het die Amerikaanse minister van buitelandse sake, [[Antony Blinken]], aangekondig dat hy $350&nbsp;miljoen se militêre hulp goedgekeur het, insluitende verskeie teenaanvalstelsels, wapens en ammunisie, lyfpantsers en verwante toerusting.<ref>{{cite web |author-first1=Adrienne |author-last1=Vogt |author-first2=Lauren |author-last2=Said-Moorhouse |author-first3=Jeevan |author-last3=Ravindran |author-first4=Peter |author-last4=Wilkinson |author-first5=Jessie |author-last5=Yeung |author-first6=Brad |author-last6=Lendon |author-first7=Steve |author-last7=George |author-first8=Meg |author-last8=Wagner |date=26 February 2022 |title=Blinken authorizes $350 million more in US military assistance to Ukraine |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_a84870443012615e6811285f23d9c6fb |access-date=26 February 2022 |website=CNN |language=en}}</ref> Rusland beweer Amerikaanse [[Hommeltuig|hommeltuie]] het inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om hulle te help om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te teiken. Amerika ontken dit.<ref>{{cite web|author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Vasco|author-last2=Cotovio|author-first3=Oren|author-last3=Lieberman|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac|date=26 February 2022|title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy|website=CNN}}</ref> Ook [[Denemarke]], [[Swede]], [[Noorweë]] en [[Finland]] het intussen wapens aan Oekraïne gestuur. Buitelanders word ook betrek by die oorlog deur inisiatiewe soos die [[Inligtingstegnologie Leër van Oekraïne|IT-leër van Oekraine]], 'n vrywillige kuberoorlogvoeringsorganisasie wat aan die einde van Februarie 2022 geskep is om weerstand te bied teen die digitale indringing van Oekraïense inligting en die kuberruim ná die begin van die Russiese inval.<ref name="Reuters Article 1">{{cite news |last1=Schectman |first1=Joel |last2=Bing |first2=Christopher |title=EXCLUSIVE Ukraine calls on hacker underground to defend against Russia |url=https://www.reuters.com/world/exclusive-ukraine-calls-hacker-underground-defend-against-russia-2022-02-24/ |access-date=3 Maart 2022 |work=[[Reuters]] |date=25 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Todd |first1=Drew |title=Anonymous Hacking Group Targets Russian Government |url=https://www.secureworld.io/industry-news/anonymous-hacktivists-target-russia |access-date=3 Maart 2022 |date=25 Februarie 2022}}</ref> Daar is ook 'n [[Internasionale Legioen van die Territoriale Verdedigingsmag van Oekraïne]] of die Oekraïense Vreemdelegioen as 'n militêre eenheid van die Oekraïense territoriale magte, geskep deur die Oekraïense regering op versoek van president Wolodimir Zelenski met die doel om te veg teen die Russiese inval<ref>{{cite web|url=https://foreignpolicy.com/2022/03/07/ukraines-foreign-legion-is-ready-for-battle/|title=Ukraine’s Foreign Legion Is Ready for Battle|first=Anchal|last=Vohra|work=Foreign Policy|date=7 Maart 2022}}</ref> ==Humanitêre gevolge== ===Vlugtelinge=== [[Beeld:Refugees from Ukraine at border posts in the west of the country.jpg|duimnael|220px|links|Vlugtelinge uit Oekraïne by 'n grenspos in die weste van die land.]] Vanweë die volgehou militêre opbou aan die Oekraïense grens het baie naburige lande en hulporganisasies hulle weke voor die inval begin voorberei vir 'n moontlike massamigrasie. Die Oekraïense departement van verdediging het in Desember 2021 voorspel dat tussen 3&nbsp;miljoen en 5&nbsp;miljoen mens dalk kan vlug.<ref>{{cite magazine|author-last=Aguilera |author-first=Jasmine |date=25 February 2022 |title=Russia's Invasion of Ukraine May Trigger a Refugee Crisis. Here's How the World Is Preparing |url=https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |magazine=Time Magazine}}</ref> Op 24 Februarie het die regering van [[Letland]] 'n plan goedgekeur om sowat 10&nbsp;000 vlugtelinge uit Oekraïne te huisves,<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Latvia ready to take in Ukrainian refugees, visas for Russians to be suspended |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=24 February 2022}}</ref> en twee dae later het die eerste vlugtelinge begin aankom.<ref>{{cite news |author-first=Iveta |author-last=Čigāne |date=26 February 2022 |title=First Ukrainian refugees arrive in Latvia |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022}}</ref> Ana Revenco, die minister van binnelandse sake van [[Moldowa]], het op 25 Februarie gesê meer as 15&nbsp;800 Oekraïense burgers het die grens na dié land oorgesteek. Volgens [[Roemenië]] het sowat 10&nbsp;000 Oekraïners sedert die begin van die inval die grens met dié land oorgesteek, maar net 11 van hulle het om vlugtelingstatus aansoek gedoen.<ref>{{cite web |title=Almost 26,000 Ukrainian Refugees Have Arrived In Moldova, Romania Since Invasion |url=https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |website=RadioLiberty |language=en}}</ref> [[Pole]] het [[Covid-19-pandemie|Covid-19-migrasiemaatreëls]] opgehef in afwagting van 'n vloed vlugtelinge.<ref>{{cite web |author-last1=Charlish |author-first1=Alan |author-last2=Ilie |author-first2=Luiza |title='I don't know what to do': fleeing Ukrainians start arriving in central Europe |url=https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |website=Reuters |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225015837/https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Op 26 Februarie het die Poolse minister Paweł Szefernaker gesê sowat 100&nbsp;000 vlugtelinge het Pole reeds sedert die begin van die inval binnegekom.<ref>{{cite news |title=Some 100,000 Ukrainians have entered Poland since war began-interior minister |url=https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Reuters |date=26 February 2022}}</ref> Ook [[Hongarye]]<ref>{{cite web|date=26 February 2022 |title=PM Orbán: Hungary 'Friendly Place' for Arrivals from Ukraine|url=https://hungarytoday.hu/pm-orban-hungary-friendly-arrivals-from-ukraine-conflict-swift/ |access-date=26 February 2022 |website=Hungary Today}}</ref> en [[Bulgarye]] ondervind 'n toeloop van vlugtelinge.<ref>{{cite news |title=A wave of refugees from Ukraine is coming to Bulgaria |url=https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=The European Times |date=26 February 2022}}</ref> Op 27 Februarie het die VN se hoëkommissaris vir vlugtelinge gesê meer as 268&nbsp;000 mense het sedert die begin van die inval uit Oekraïne gevlug. Pole beweer van hulle het 77&nbsp;300 net op 26 Februarie na dié land gevlug.<ref>{{cite web |title=More than 368,000 flee war in Ukraine - UNHCR |url=https://www.rte.ie/news/world/2022/0227/1283298-ukraine-refugees/ |website=RTE |access-date=27 February 2022 |language=en |date=27 February 2022}}</ref> ===Aantygings van oorlogsmisdade=== [[Beeld:Ukrainian civilian killed during the Russian bombing of Chernihiv.jpg|thumb|220px|'n Oekraïnse burgerlike wat gedood is tydens Russiese bomaavalle in Tsjernihif. Voor staan 'n babawaentjie.]] Kenners meen die inval in Oekraïne oortree die [[Handves van die Verenigde Nasies]] en is 'n aggressiemisdaad volgens die internasionale misdaadwet. Dié misdaad kan vervolg word.<ref name="OpinioJuris_aggression">{{cite news |date=4 February 2022 |title=A Reminder of the Importance of the Crime of Aggression: Considering the Situation of Russia and Ukraine |work=Opinio Juris |url=http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine/ |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225114043/http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref name="Conversation_intl_law_powerless">{{cite news |author-last1=Guilfoyle |author-first1=Douglas |author-last2=McIntyre |author-first2=Juliette |author-last3=Paige |author-first3=Tamsin Phillipa |date=24 February 2020 |title=Is international law powerless against Russian aggression in Ukraine? No, but it's complicated |language=en |work=The Conversation |url=https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225123605/https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |archive-date=25 February 2022}}</ref> Op 25 Februarie het [[Amnestie Internasionaal]] gesê dit het onomstootlike bewyse dat Rusland die internasionale humanitêre wet oortree het, en dat sommige van sy aanvalle oorlogsmisdade kan wees.<ref>{{cite news |author-last1=Churchman |author-first1=Laurie |title=Russia carrying out 'indiscriminate attacks' on civilian areas, says Amnesty |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=The Independent |date=25 February 2022}}</ref> Amnestie en [[Human Rights Watch]] het gesê Russiese magte het voor die voet aanvalle op burgerlike gebiede uitgevoer en onder meer hospitale getref.<ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian military have carried out indiscriminate attacks – new expert analysis |url=https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |archive-date=26 February 2022 |work=Amnesty International |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian Cluster Munition Hits Hospital |url=https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Human Rights Watch |date=25 February 2022}}</ref> Volgens die goewerneur van Soemi-oblast is onder meer 'n kinderhuis en kindertuin in dié deelgebied getref. Daar was 'n beroep op die Internasionale Misdaadhof om die saak te ondersoek.<ref>{{cite news |author-last1=Wong |author-first1=Tessa |title=Ukraine live updates: Kyiv warned of toxic fumes after strike on oil depot |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60542877?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=621aff760ce87e491a0ed483%26Six%20civilian%20deaths%20reported%20in%20Okhtyrka%262022-02-27T04%3A50%3A56.609Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:45681a06-c2fb-4d79-af43-7f69b49aae68 |access-date=27 February 2022 |work=[[BBC News]] |date=27 February 2022 |language=en-gb}}</ref> Op 1 Maart het president Zelenski gesê daar is bewyse dat burgerlike gebiede geteiken is in 'n Russiese bomaanval op Charkif vroeër dié dag. Hy het dit as 'n oorlogsmisdaad beskryf.<ref name="BBC_1march">{{cite news |title=Ukraine: Kharkiv attack was a war crime, says President Zelensky |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| archive-date=2022-03-01 |access-date=1 March 2022 |work=BBC News |date=1 March 2022}}</ref> ===Grieks-Russiese diplomatieke krisis=== 'n Diplomatieke krisis tussen [[Griekeland]] en Rusland het ontstaan nadat laasgenoemde se lugmag twee dorpe van Griekse minderhede naby Marioepol in Oekraïne gebombardeer en 10 Grieke gedood het. Griekeland het sterk protes aangeteken en die Russiese ambassadeur na die Griekse departement van buitelandse sake in [[Athene]] ontbied. Frankryk, Pole, Swede en ander lande het hulle meegevoel uitgespreek. Rusland het enige betrokkenheid ontken en beweer dit was die werk van die Oekraïense verregse militante groep die [[Azofbataljon]]. Athene het egter Moskou se bewering verwerp en aangekondig dit het bewyse van Russiese betrokkenheid.<ref>{{cite web|url=https://www.efsyn.gr/politiki/exoteriki-politiki/333846_ypex-ehoyme-apodeixeis-oti-oi-ellines-skotothikan-apo-rosika |trans-title=Greek Foreign Ministry: we have evidence that the Greeks were killed by Russian fire |title=ΥΠΕΞ: Έχουμε αποδείξεις ότι οι Έλληνες σκοτώθηκαν από ρωσικά πυρά |website=EfSyn |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=el}}</ref> Hierna het Griekeland se eerste minister, [[Kyriakos Mitsotakis]], aangekondig dat sy land verdedigingstoerusting en humanitêre hulp aan Oekraïne gaan verleen.<ref>{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/27/russian-air-strikes-in-ukraine-kills-10-greek-nationals-fm |title=Greece summons Russian envoy after bombing kills 10 nationals |website=Al Jazeera |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref><ref name="GreekMilitaryAid"/> ==Rusland se redes vir inval== ===Poetin se toespraak=== Uit Poetin se oogpunt het die aanval op Oekraïne nodig geword omdat Navo aanhou uitbrei en Rusland se grense nader. Boonop is Oekraïne histories deel van Rusland. Poetin het op 24 Februarie in sy toespraak verwys na Westerse oorlogsdade teen [[Serwië]], [[Irak]] en ander lande, asook na die Duitse aanval op die Sowjetunie in 1941 en het onder meer gesê: :[...] Die VSA is steeds 'n groot land, 'n stelselbouende mag. Sy metgeselle onderwerp hulle nie net nederig en gehoorsaam en sing saam by elke geleentheid nie, maar volg ook sy gedrag en aanvaar geesdriftig die reëls wat hy neerlê. [...] :Ten spyte van alles het ons in Desember 2021 weer probeer om 'n ooreenkoms met die VSA en sy bondgenote te bereik oor veiligheidsbeginsels in Europa en oor die nievergroting van Navo. Alles vergeefs. Die Amerikaanse posisie het nie verander nie. Hulle ag dit nie nodig om 'n ooreenkoms met Rusland te bereik oor hierdie kwessie nie, wat vir ons belangrik is; hulle streef hulle eie doelwitte na en verontagsaam ons belange. [...] :Selfs nou, met Navo wat ooswaarts uitbrei, word die situasie vir ons land elke jaar erger en gevaarliker. [...] Die leidende Navolande ondersteun, om hul eie doelwitte te bereik, ekstreme nasionaliste en neo-Nazi's in Oekraïne, wat op hul beurt nooit die inwoners van die Krim en Sewastopol sal vergewe vir hul vrye keuse om met Rusland te herenig nie. [...] Die volksrepublieke van die Donbas het Rusland om hulp gevra. :In hierdie verband, in ooreenstemming met artikel 51 van deel 7 van die Handves van die Verenigde Nasies, met die toestemming van die Russiese Federasieraad en in implementering van die verdrae van vriendskap en wedersydse bystand met die Volksrepubliek Donetsk en die Volksrepubliek Loehansk, op 22 Februarie vanjaar bekragtig deur die Federale Vergadering, het ek besluit om 'n spesiale militêre operasie uit te voer. :Hulle doel is om die mense te beskerm wat al agt jaar lank deur die Kijifse regering mishandel en vermoor word. En vir daardie doel sal ons streef na die demilitarisering en denazifisering van Oekraïne en sal ons diegene wat talle bloedige misdade teen die burgerlike bevolking gepleeg het, insluitend burgers van die Russiese Federasie, voor die hof bring. :Terselfdertyd sluit ons planne nie die besetting van Oekraïense gebiede in nie. Ons is nie van plan om iets met geweld op enigiemand af te dwing nie. [...] :In hierdie verband doen ek ook 'n beroep op die burgers van Oekraïne. In 2014 het Rusland 'n plig gehad om inwoners van die Krim en Sewastopol te beskerm teen diegene wat jy as "Nazi's" beskryf. Die mense van die Krim en Sewastopol het hulle historiese tuisland, Rusland, gekies en ons het hulle daarin ondersteun. Ook hier kon ons eenvoudig nie anders optree nie. :Vandag se gebeure gaan nie daaroor om die belange van die Oekraïne en die Oekraïense mense te benadeel nie. Dit gaan daaroor om Rusland self te beskerm teen diegene wat Oekraïne gyselaar geneem het en probeer om hulle teen ons land en sy mense te gebruik. :Weereens, dit is 'n kwessie van selfverdediging teen die bedreigings wat ons in die gesig staar en teen 'n selfs groter rampspoed as wat vandag gebeur. [...]<ref>{{cite news|url=https://www.tagesspiegel.de/politik/begruendung-fuer-die-invasion-putins-kriegserklaerung-gegen-die-ukraine-im-wortlaut/28101090.html |title=Putins Kriegserklärung gegen die Ukraine im Wortlaut |werk=tagesspiegel.de |date=2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> ===Feitkontrole=== Die Duitse uitsaaidiens Deutsche Welle het die stellings uit Poetin se toespraak aan 'n feitkontrole onderwerp. Die bewering dat die Navoblok ooswaarts uitbrei en dat die oorlogsmasjien die Russiese grense nader, is misleidend: Navo het weliswaar 14 Oos-Europese state erken sedert die ineenstorting van die Sowjetunie. Die organisasie het die logistieke voorbereidings vir troepversterkings ná 2014 getref in reaksie op die anneksasie van die Krim. Die Navotroepe in die streek (5&nbsp;000 soldate) is egter heeltemal te swak om Rusland te bedreig (850&nbsp;000 soldate). Verder is Poetin se regverdiging verkeerd; dit is 'n saak van verdediging binne die betekenis van die Verenigde Nasies se handves. Daar is geen teken van 'n aanval deur Oekraïne nie. Inteendeel, Oekraïne het die afgelope weke alles gedoen om Rusland nie ’n verskoning te gee om homself te verdedig nie, volgens ’n aangehaalde navorser, Pia Furhop van die Duitse Instituut vir Internasionale Politiek en Veiligheid. Daar is ook geen bewyse van 'n volksmoord in Oekraïne waarvan Poetin gepraat het nie. Dit was immers net ’n “propaganda-narratief” deur Poetin dat hy Oekraïne moes “denazifiseer”. ’n Joodse kandidaat het die presidensiële verkiesing gewen, en in die laaste algemene verkiesing in 2019 het die verenigde front van die verregse partye slegs 2,15&nbsp;persent van die stemme gekry.<ref>{{cite web |author=Joscha Weber, Andrea Grunau, Matthias von Hein, Eugen Theise |url=https://www.dw.com/de/putins-kriegsgr%C3%BCnde-im-faktencheck/a-60901735 |title=Poetin se redes vir oorlog in 'n feitekontrole |work=dw.com | date=2022-02-25 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Poetin se essay ''Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners'', waarvolgens Russe en Oekraïners een volk is, is in Julie 2021 gepubliseer.<ref name=":1" /> Dit is geïnterpreteer as 'n aanduiding dat Poetin nie Oekraïne se staatskaping erken nie. Poetin se bewering dat die meerderheid van Oekraïne se grondgebied uit "geskenke" van Rusland bestaan, gaan ook in hierdie rigting. ’n Kaart het op Russiese staatstelevisie verskyn wat die ooreenstemmende skenkings van die individuele Russiese heersers wys. Stern.de som op dat Poetin en die Kremlin net 'n klein area in die middel as Oekraïne sien.<ref>{{cite web|author=Ellen Ivits |url=https://www.stern.de/politik/ausland/ukraine--karte-des-russischen-tv-koennte-putins-plan-entlarven-31653226.html |title="Geskenke van die Russiese tsare": Russiese TV-kaart kan Poetin se plan ontbloot |work=Stern.de |date =2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Deutsche Welle se feitkontrole bestempel Poetin se bewering dat die moderne Oekraïne deur Rusland geskep is, as vals. Poetin het dit ook as 'n fout beskou dat Lenin die Oekraïense gebiede die status van 'n Sowjetrepubliek gegee het. Trouens, volgens Deutsche Welle, was daar egter twee jaar lank 'n onafhanklike Oekraïense nasionale staat voordat die Rooi Leër dit in 1920 binnegeval het. Die historikus Joachim von Puttkamer word aangehaal as verwysend na die “lang Oekraïense nasionale beweging”. Hy het dit "absurd" genoem dat Oekraïne 'n "kunsproduk van die Bolsjewiste" is. Die feitkontrole noem Poetin se stelling dat Oekraïne nog nooit “stabiele tradisies van werklike staatskaping” gehad het nie, “misleidend”. Die feit dat die staat van 1918 nie lank bestaan ​​het nie, was te wyte aan die inval deur Sowjet-Rusland. Volgens Guido Hausmann is dit waar dat wat nou Oekraïne is, dikwels aan ander lande behoort het. Dit geld insgelyks vir ander lande soos Duitsland. In die referendum oor Oekraïne se onafhanklikheid op 1 Desember 1991 het meer as 92 persent van Oekraïners vir onafhanklikheid gestem.<ref>{{cite web|author=Ines Eisele |url=https://www.dw.com/de/faktencheck-putins-blick-auf-die-geschichte-der-ukraine/a-60895811 |title=Feitekontrole: Poetin se siening van die geskiedenis van Oekraïne |work=dw.com |date=2022-02-24 |language = af |access-date=2022-02-25}}</ref> == Sien ook == * [[Oekraïense invalle in Wes-Rusland sedert Augustus 2024]] * [[Operasie Sinitsia]] * [[Oekraïense aanvalle op Russiese lugmagbasisse in Junie 2025|Operasie Spinnerak]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = 2022 Russian invasion of Ukraine}} {{Normdata}} [[Kategorie:Russiese inval in Oekraïne, 2022| ]] pczjq4x7z2szzhkf56evnrqikyijqmt 2814649 2814647 2025-06-21T11:31:24Z BurgertB 2401 /* Vlootgevegte */ 2814649 wikitext text/x-wiki {{nuus}} {{Inligtingskas Militêre konflik |konflik = Russiese inval in Oekraïne, 2022 |deelvan = Die Russiese oorlog teen Oekraïne |beeld = [[Lêer:2022 Russian invasion of Ukraine.svg|300px]] |byskrif = {{Leftlegend|#FDE182|Deurlopend beheer deur die Oekraïne}}{{Leftlegend|#EBC0B3|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne|Tans beset of beheer deur Rusland]]}}{{Leftlegend|#ABD4DD|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne#Voormalig|Voorheen deur Rusland beset]] of [[Oekraïense besetting van Koersk-oblast|Oekraïens-besette Russiese gebiede]]}} |datum = [[24 Februarie]] [[2022]] – tans |plek = [[Oekraïne]] |resultaat = onbeslis |gebied = | party1 = '''{{RUS}}''' <br />'''[[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Donetsk|VR Donetsk]]''' <br />'''[[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Loehansk|VR Loehansk]]''' '''Steun:''' <br/>{{vlagland|Belarus}}<br/>{{vlagland|Noord-Korea}}<ref>{{Cite web|url=https://www.thinkchina.sg/politics/exploited-and-abandoned-north-korean-troops-ukraine?ref=top-hero|title=Exploited and abandoned: North Korean troops in Ukraine|website=ThinkChina|access-date=2025-03-19}}</ref> | party2 = '''{{vlagland|Oekraïne}}''' <br/> '''Steun:''' '''[[NAVO]]''' <br/> '''{{EU}}''' <br/> '''{{vlagland|AUS}}''' <br/> '''{{vlagland|JPN}}''' <br/> '''{{vlagland|NZL}}''' <br/> '''{{vlagland|Suid-Korea}}''' |party3 = |aanvoerder1 = [[Beeld:Flag of the President of Russia.svg|20px]] '''[[Wladimir Poetin]]''' <br /> {{RU-VLAG}} [[Michail Misjoestin]] <br />{{RU-VLAG}} [[Sergei Lawrof]] <br />{{RU-VLAG}} Aleksandr Dvornikov <br />{{RU-VLAG}} Sergej Sjojgoe <br />{{RU-VLAG}} Valeri Gerasimov <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Denis Poesjilin]] <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Wladimir Pasjkof]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Leonid Pasetsjnik]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Sergei Koslof]] |aanvoerder2 = [[Beeld:Flag of the President of Ukraine.svg|20px]] '''[[Wolodimir Zelenski]]'''<br />{{vlagikoon|Oekraïne}} [[Denis Sjmihal]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} [[Waleri Zaloezjni]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Dmytro Koeleba <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Danilov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Reznikov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Serhiy Sjaptala <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Roeslan Chomtsjak |aanvoerder3 = |sterkte1 = {{RU-VLAG}} 1&nbsp;013&nbsp;000 soldate; 2&nbsp;000&nbsp;000 reserviste,<ref>{{Cite web|taal=en|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|access-date=2022-02-20}}</ref> waarvan 175&nbsp;000 – 190&nbsp;000 troepe in Oekraïne<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|title=Russia positioning helicopters, in possible sign of Ukraine plans|access-date=22 Februarie 2022|author=Barnes, Julian E.|author2=Crowley, Michael|author3=Schmitt, Eric|date=10 Januarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220122100818/https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|title=Citing U.S. Intelligence, Biden says Putin has decided to invade Ukraine|access-date=22 Februarie 2022|last=Bengali|first=Shashank|date=18 Februarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220222072836/https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref> |sterkte2 = {{vlagikoon|Oekraïne}} 255&nbsp;000 soldate, 1&nbsp;000&nbsp;000 reserviste, 20&nbsp;000 vrywilligers<ref>{{Cite web|url=https://www.scmp.com/news/world/russia-central-asia/article/3169477/ukraine-crisis-20000-foreign-volunteers-ukraine|title=Ukraine crisis: 20,000 foreign volunteers in Ukraine to fight Russians, says foreign minister|access-date=11 Maart 2022|date=7 Maart 2022|publisher=South China Morning Post|taal=en}}</ref> |sterkte3 = |ongevalle1 = '''{{RU-VLAG}}'''<br />'''Volgens Rusland (22 Maart)'''<br /> 9&nbsp;861 dood<br /> 16&nbsp;153 gewond<br/><ref>{{Cite web|url=https://www.standaard.be/cnt/dmf20220322_95021989|title=Russische krant past bericht met 10.000 Russische doden meteen aan|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=De Standaard|taal=nl}}</ref> '''Volgens die VSA (22 Maart):''' <br /> >7&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/22/world/europe/russia-ukraine-pentagon.html|title=Russia’s combat force has shrunk, a Pentagon official says, reflecting casualties and other struggles|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> en 14&nbsp;000 tot 21&nbsp;000 gewond <ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/16/us/politics/russia-troop-deaths.html|title=As Russian troop deaths climb, morale becomes an issue, officials say|access-date=17 Maart 2022|date=17 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br />27&nbsp;200 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian defenders have already killed about 27,200 Russian troops since the Russian invasion of Ukraine began on February 24|date=14 Mei 2022|publisher=Ukrinform|taal=en}}</ref>, 500-600 krygsgevanges<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60717902?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=622cb1be980bea49f4b7c333%26Over%20500%20Russian%20troops%20surrendered%20as%20of%20Friday%20-%20Zelensky%262022-03-12T14%3A47%3A19.661Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:3da69b02-0241-41a8-b6ad-f689b0a73517&pinned_post_asset_id=622cb1be980bea49f4b7c333&pinned_post_type=share|title=Over 500 Russian troops surrendered as of Friday - Zelensky|access-date=14 Maart 2022|date=12 Maart 2022|publisher=[[BBC|BBC News]]}}</ref><br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />30&nbsp;000 tot 40&nbsp;000 dood, gewond of krygsgevange<ref name="france24.com">{{Cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20220330-as-ukraine-holds-out-its-military-losses-remain-hard-to-gauge|title=As Ukraine holds out, its military losses remain hard to gauge|access-date=5 April 2022|date=30 Maart 2022|publisher=France24|taal=en}}</ref> '''Materiële verliese''' <br /> '''Rusland:''' <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br /> 1&nbsp;218 tenks<br />13 skepe<br />163 helikopters<br />200 vliegtuige<br />2&nbsp;934 gepantserde voertuie<br />551 kanonne<br />411 hommeltuie <ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian army kills about 27,200 Russian soldiers since invasion|access-date=2022-05-14|work=Ukrinform|taal=en}}</ref><ref name="interfax">{{Cite web|url=https://en.interfax.com.ua/news/general/823755.html|title=Ukraine Army destroyed about 19,500 enemy troops since Russian invasion started|date=13 April 2022|publisher=Interfax-Ukraine|language=en}}</ref><br /> | ongevalle2 = {{vlagikoon|Oekraïne}}<br />'''Volgens Oekraïne (16 April):'''<br />2&nbsp;500-3&nbsp;000 dood, 10&nbsp;000 gewond<ref>{{Cite web|url=https://edition.cnn.com/2022/04/15/politics/tapper-zelensky-interview-cnntv/index.html|title=Exclusive: Zelensky says world should be prepared for possibility Putin could use nuclear weapons|access-date=18 April 2022|date=16 April 2022|publisher=[[CNN]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Rusland (2 Maart):'''<br />2&nbsp;870 dood, 3&nbsp;760 gewond en 572 krygsgevange<ref>{{Cite web|url=https://whdh.com/news/moscow-nearly-500-of-its-troops-have-been-killed-in-ukraine/|titel=Moscow: Nearly 500 of its troops have been killed in Ukraine|access-date=14 Maart 2022|date=2 Maart 2022|publisher=Associated Press|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens die VSA (9 Maart):'''<br /> tussen 2&nbsp;000-4&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-russia-death-toll-invasion/|title=Up to 6,000 Russians may have been killed in Ukraine so far, U.S. official estimates|access-date=14 Maart 2022|date=10 Maart 2022|publisher=CBS News|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />5&nbsp;000 dood en gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër)<ref name="france24.com"/> '''Materiële verliese''' <br /> '''Oekraïne:''' <br /> '''Volgens Rusland (23 Maart):'''<br /> 1&nbsp;558 gepantserde voertuie, waaronder tenks<ref name="tass.com">{{Cite web|url=https://tass.com/politics/1426081?utm_source=de.wikipedia.org&utm_medium=referral&utm_campaign=de.wikipedia.org&utm_referrer=de.wikipedia.org|title=Russian military destroys Ukrainian weapons storage site northwest of Rovno|access-date=30 Maart 2022|date=23 Maart 2022|publisher=Tass|taal=en}}</ref> <br /> 184 vliegtuige en helikopters<ref name="tass.com"/> <br />246 hommeltuie<ref name="tass.com"/> <br />8 skepe<ref>{{Cite web|url=https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434|title=Russian Defense Ministry reports use of Navy, 8 Ukranian military boats destroyed|access-date=14 Maart 2022|date=26 Februarie 2022|publisher=Interfax|taal=en|archive-date=20 Maart 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220320205318/https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434/|url-status=dead}}</ref> | ongevalle3 = '''Aantal burgerlike slagoffers volgens die OHCHR (13 Mei):'''<br /> 3&nbsp;573 burgerlike sterftes, 3&nbsp;816 gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër) <ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/en/news/2022/05/ukraine-civilian-casualty-update-13-may-2022|title=Ukraine: civilian casualty update 13 May 2022|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=[[Verenigde Nasies]]|taal=en}}</ref> '''Aantal Oekraïense vlugtelinge volgens die UNHCR (13 Mei):'''<br /> 6&nbsp;111&nbsp;172 vlugtelinge<ref>{{Cite web|url=http://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine|title=Refugees fleeing Ukraine (since 24 February 2022)|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> en ~10 miljoen interne verdrewe<ref>{{Cite web|url=https://www.unhcr.org/ua/en/43027-unhcr-scales-up-for-those-displaced-by-war-in-ukraine-deploys-cash-assistance.html|title=UNHCR scales up for those displaced by war in Ukraine, deploys cash assistance|access-date=14 Maart 2022|date=11 Maart 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> | notes = | portaal = Oekraïne }} {{beeldgroep2|perrow = 2|total_width=300 | align = right | direction = horizontal | background color = |image1=People on a metro station during Russian invasion, Kyiv, 2022.jpg |alt1= |image2=Reporter's Notebook - Confusion, Chaos as Russia Invades Ukraine 02.jpg |alt2= |image3=Apartment block in Kharkiv damaged during Russian invasion.jpg |alt3= |image4=Житловий будинок на вул. Лобановського, 6-А після обстрілу.jpg |alt4= |image5=Chernihiv Oblast, 28.02.2022 (4) - ruins.jpg |alt5= |footer_align= center |footer= '''Kloksgewys van links heel bo:''' {{flatlist| *Mense skuil in die Kijifse metro *Brandende voertuie op die pad tussen Charkif en Kijif *Die verwoesting van woongebiede in Charkif, Tsjernihif en Kijif }} }} <!--do not add bold text to the lead, per [[WP:AVOIDBOLD]]--> Op 24 Februarie 2022 het Rusland 'n grootskaalse inval begin in [[Oekraïne]], een van sy buurlande in die suidweste. Volgens vroeë berigte is dit die grootste konvensionele-oorlogvoeringsoperasie in [[Europa]] sedert die [[Tweede Wêreldoorlog]].<ref>{{cite news |author-last=Karmanau |author-first=Yuras |author-last2=Heintz |author-first2=Jim |author-last3=Isachenkov |author-first3=Vladimir |author-last4=Litvinova |author-first4=Dasha |others=Photograph by Evgeniy Maloletka (AP Photo) |date=24 February 2022 |title=Russia presses invasion to outskirts of Ukrainian capital |work=ABC News |publisher=American Broadcasting Corporation |agency=Associated Press |location=[[Kijif]] |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| archive-date=27 February 2022 |access-date=26 February 2022 }}</ref><ref>{{cite news |last1=Tsvetkova |first1=Maria |last2=Vasovic |first2=Aleksandar |last3=Zinets |first3=Natalia |last4=Charlish |first4=Alan |last5=Grulovic |first5=Fedja |last6= |first6= |others=Robert Birsel en Frank Jack Daniel |date=27 February 2022 |title=Putin puts nuclear 'deterrence' forces on alert |language=en |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |url=https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |url-status=live |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |archive-date=27 February 2022}}</ref> Dit is 'n groot toename in die [[Russiese oorlog teen Oekraïne|vyandelikheid tussen die twee lande, wat sedert 2014 duur]]. Die veldtog is voorafgegaan deur 'n langdurige versterking van die Russiese militêre teenwoordigheid sedert vroeg in 2021 en eise deur Rusland dat Oekraïne nie by [[Navo]] aansluit nie.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> In die dae voor die inval het Rusland die selfverklaarde volksrepublieke [[Volksrepubliek Donetsk|Donetsk]] en [[Volksrepubliek Loehansk|Loehansk]] in die streek die [[Donbas]] ([[Oekraïens]]: Донба́с, ''Donbas''; [[Russies]]: Донба́сс, ''Donbass'') van Oos-Oekraïne erken, en dit is gevolg deur die instroming van die Russiese weermag na die streek op 21 Februarie 2022. Op 22 Februarie het die Russiese federale raad president [[Wladimir Poetin]] eenparig die reg gegee om militêre mag buite Rusland te gebruik. Op 24 Februarie omstreeks 03:00 [[UTC]] (06:00 [[Moskoutyd]], UTC+3) het Poetin 'n militêre operasie in Oos-Oekraïne aangekondig. Minute later het missiele begin val op plekke dwarsoor die land, insluitende Oekraïne se hoofstad, [[Kijif]]. Die Oekraïense grensdiens het bevestig dat die grensposte met Rusland en [[Belarus]] aangeval word.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |title=Russia attacks Ukraine |website=CNN |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073725/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824058 |title=Украинские пограничники сообщили об атаке границы со стороны России и Белоруссии |website=Interfax |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073737/https://www.interfax.ru/world/824058 |url-status=live}}</ref> Grondmagte het Oekraïne omstreeks 05:00 UTC binnegegaan, twee uur nadat die missielaanvalle begin het.<ref name=":2">{{cite news|date=24 Februarie 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> Die Oekraïense president, [[Wolodimir Zelenski]], het gereageer deur krygswet af te kondig, diplomatieke bande met Rusland te verbreek en algemene mobilisasie aan te kondig. Rusland het tydens die inval 'n noordelike front vanaf [[Belarus]] gerig op Kijif geloods. Terselfdertyd het Rusland 'n noordoostelike frontaanval gerig op die stad [[Charkif]]; en 'n suidoostelike front gedeel in twee afsonderlike fronte, naamlik 'n suidelike front vanaf die [[Krim]] en 'n afsonderlike suidoostelike front wat na die stede [[Loehansk]] en [[Donetsk]] geloods is.<ref name="CBS-2022-03-20">{{cite news |title=Ukraine rejects Russian demand to surrender port city of Mariupol in exchange for safe passage |date=20 Maart 2022 |publisher=CBS News |url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-mariupol-russia-surrender-reject/ |access-date=21 Maart 2022}}</ref><ref name="CBC-2022-03-21">{{cite news |title=Ukraine refuses to surrender Mariupol as scope of human toll remains unclear |date=21 Maart 2022 |publisher=Canadian Broadcasting Corporation |url=https://www.cbc.ca/news/world/ukraine-russia-war-march21-1.6391709 |access-date=21 Maart 2022}}</ref> Op 8 April het die Russiese ministerie van verdediging aangekondig alle troepe en afdelings wat in Suidoos-Oekraïne ontplooi is, sal verenig onder generaal Aleksandr Dwornikof, wat beheer geneem het van gekombineerde militêre operasies, insluitend die herontplooide magte wat oorspronklik aan die noordelike en noordoostelike fronte toegewys is, en daarna onttrek is en hertoegewys is in die tweede fase aan die suidoostelike front.<ref name="hindustannewshub.com">{{cite web |date=8 April 2022 |title=Trending news: BBC: Putin replaces military commander in Ukraine – The Moscow Times |url=https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |access-date=9 April 2022 |website=Hindustan News Hub |archive-date= 9 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220409085406/https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |url-status=dead }}</ref> Teen 17 April is vordering aan die suidoostelike front belemmer deur oorblywende troepe wat uithou in die Azofstal-yster-en-staalwerk in [[Marioepol]]. <ref name="Radio New Zealand">{{cite news |title=Ukraine war: Mariupol defenders will fight to the end |date=17 April 2022 |access-date=20 April 2022 |work=Radio New Zealand |url=https://www.rnz.co.nz/news/world/465439/ukraine-war-mariupol-defenders-will-fight-to-the-end-pm}}</ref> Op 19 April het Rusland 'n hernieude inval oor 'n 500 kilometer lange front geloods wat strek van Charkif na Donetsk en Loehansk, met gelyktydige missielaanvalle weer gerig op Kijif in die noorde en [[Lwif]] in die weste van Oekraïne.<ref name="nytimes.com">{{cite news |title=Ukraine Says Russia Begins Assault in the East After Raining Missiles Nationwide |first1=Jane |last1=Arraf |first2=Ivan |last2=Nechepurenko |first3=Mark |last3=Landler |newspaper=[[The New York Times]] |date=19 April 2022 |access-date=20 April 2022 |url=https://www.nytimes.com/2022/04/18/world/europe/ukraine-russia-missiles-lviv-donbas.html}}</ref> Verskeie lande oor die wêreld heen het die inval veroordeel en onmiddellik sanksies teen Rusland ingestel.<ref>{{cite web |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 Februarie 2022 |website=usatoday.com |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live }}</ref> In Rusland is massa-inhegtenisnemings uitgevoer by protesoptogte teen die oorlog.<ref>{{cite web|author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 February 2022 |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |archive-date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |website=USA Today}}</ref><ref>{{Cite web|date=24 Februarie 2022|title=More than 1,700 people detained in widespread Russian protests against Ukraine invasion|url=https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|last=|first=|access-date=24 Februarie 2022|work=CBC News|archive-date=24 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220224193201/https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|url-status=live}}</ref> Voor en tydens die inval het sommige lidlande van Navo Oekraïne voorsien van wapens en ander hulpmiddels.<ref name="Al Jazeera 2022"/> Poetin het Rusland se kernmagte op 27 Februarie op 'n gereedheidsgrondslag geplaas na aanleiding van nuwe sanksies en "aggressiewe stellings".<ref name=":4">{{cite web |last=Kenney |first=Caitlin |last2=Peniston |first2=Bradley |date=28 February 2022 |title=What Just Happened With Putin's Nuclear Forces? Here's What Experts Say |url=https://www.defenseone.com/threats/2022/02/what-just-happened-putins-nuclear-forces-heres-what-experts-say/362501/ |access-date=6 March 2022 |website=Defense One |language=en}}</ref> Dit het spanning tussen die Weste en Rusland en die vrees vir 'n [[kernoorlog]] verhoog.<ref>{{cite web |last1=Heintz |first1=Jim |last2=Isachenkov |first2=Vladimir |last3=Karmanau |first3=Yuras |last4=Litvinova |first4=Dasha |date=27 February 2022 |others=Reporting by Ellen Knickmeyer, Eric Tucker, Robert Burns and Hope Yen ([[Washington D.C.]]); Francesca Ebel, Josef Federman and Andrew Drake ([[Kijif]]); Mstyslav Chernov en Nic Dumitrache ([[Marioepol]]) |title=Putin puts nuclear forces on high alert, escalating tensions |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-kyiv-business-europe-moscow-2e4e1cf784f22b6afbe5a2f936725550 |access-date=3 March 2022 |website=AP News |publisher=Associated Press |location=Kijif}}</ref> Die inval het Europa se grootste vlugtelingskrisis sedert die Tweede Wêreldoorlog veroorsaak. Miljoene mense het al uit Oekraïne gevlug,<ref>{{Cite news |last=Oladipo |first=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |language=en-GB |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25 |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> veral na [[Pole]], maar ook na [[Hongarye]], [[Roemenië]], [[Moldowa]] en [[Slowakye]].<ref>{{Cite news |date=2022-03-10 |title=How many refugees have fled Ukraine and where are they going? |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-60555472 |access-date=2022-03-12}}</ref> Vlugtelinge is hoofsaaklik vroue en kinders, omdat die regering mans tussen die ouderdomme van 18 en 60 jaar verbied het om die land te verlaat.<ref>{{cite news |last1=Oladipo |first1=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=[[The Guardian]]}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25%20<!--|url-status=live--> |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> ==Agtergrond== ===Tyd ná die Sowjetunie en die Oranje Rewolusie=== Ná die [[ontbinding van die Sowjetunie]] in 1991 het Rusland en Oekraïne noue bande behou. In 1994 het Oekraïne ingestem om weg te doen met sy [[Kernwapen|kernarsenaal]] en die [[Boedapest-memorandum]] te onderteken op voorwaarde dat Rusland, [[Brittanje]] en die [[VSA]] versekering sou verskaf teen geweldsbedreigings van sy territoriale integriteit en vir sy politieke onafhanklikheid. Vyf jaar later was Rusland een van die ondertekenaars van die [[Manifes vir Europese Sekuriteit]], wat "die inherente reg van elke deelnemende staat herbevestig het om vry te wees om sy sekuriteitsmaatreëls te kies of verander, insluitende verdrae van bondsgenootskappe, soos wat dit ontwikkel".<ref>{{cite web|title=Istanbul Document 1999 |url=http://www.osce.org/node/39569 |publisher=Organization for Security and Co-operation in Europe |date=19 November 1999 |access-date=21 Julie 2015 |archive-date=1 Junie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140601124042/http://www.osce.org/node/39569 |url-status=live}}</ref> In 2004 is [[Wiktor Janoekowitsj]], toe die eerste minister, verklaar as wenner van die presidentsverkiesing, waarin 'n groot knoeiery volgens die hooggeregshof van Oekraïne plaasgevind het.<ref>{{cite web |url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |title=The Supreme Court findings |access-date=7 July 2008 |publisher=Supreme Court of Ukraine |date=3 December 2004 |language=uk |archive-date=22 June 2013 |archive-url=https://www.webcitation.org/6HZ9wqN35?url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |url-status=live }}</ref> Die uitslag het 'n groot openbare reaksie en steun ontlok vir die opposisiekandidaat, [[Wiktor Joesjtsjenko]], wat die uitslag bevraagteken het. In die oproerige maande van die rewolusie het kandidaat Joesjtsjenko skielik ernstig siek geword, en verskillende onafhanklike doktersgroepe het bevind hy is met dioksien (TCDD) vegiftig.<ref name="CBS: Yushchenko: Live And Carry On">{{cite news |title=Yushchenko: 'Live And Carry On' |work=CBS News |date=30 January 2005 |url=https://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |access-date=17 April 2020 |archive-date=25 October 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121025143917/http://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |url-status=dead }}</ref><ref name="Ref_j">{{cite web |url=https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |title=Study: Dioxin that poisoned Yushchenko made in lab |work=Kyiv Post |date=5 August 2009 |agency=Associated Press |location=Londen |access-date=29 January 2022 |archive-date=31 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220131165135/https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |url-status=live }}</ref> Joesjtsjenko het Russiese betrokkenheid sterk vermoed.<ref name="Ref_2009c">{{cite news |url=http://www.kyivpost.com/nation/49610 |title=Yushchenko to Russia: Hand over witnesses |newspaper=Kyiv Post |date=28 October 2009 |access-date=11 February 2010}}</ref> Dit alles het eindelik tot die vreedsame [[Oranje Rewolusie]] gelei wat Joesjtsjenko en [[Joelia Timosjenko]] aan die bewind geplaas het, terwyl Janoekowitsj leier van die opposisie geword het.<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-url=https://web.archive.org/web/20080115052653/http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-date=15 January 2008 |title=Ukraine-Independent Ukraine |access-date=14 January 2008 |website=Encyclopædia Britannica (fee required) |url-status=dead}}</ref> In 2008 het die Russiese president Poetin hom uitgespreek teen Oekraïne se moontlike toelating tot Navo.<ref>{{cite news|author-last1=Harding |author-first1=Luke |author-last2=Borger |author-first2=Julian |author-last3=Chrisafis |author-first3=Angelique |date=2 April 2008 |title=Bush-Putin row grows as pact pushes east |work=The Guardian |location=[[Moskou]]; [[Boekarest]]; [[Parys]]|url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=8 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220208091130/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Dawar |author-first=Anil |date=4 April 2008 |title=Putin warns Nato over expansion |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=13 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220213213527/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |url-status=live}}</ref> In 2009 het die [[Roemenië|Roemeense]] ontleder Iulian Chifu en sy medeskrywers die opinie uitgespreek dat Rusland, met betrekking tot Oekraïne, 'n opgedateerde weergawe van die [[Brezjnef-leerstelling]] navolg waarvolgens die soewereiniteit van Oekraïne nie groter kan wees as dié van die [[Warskouverdrag]]slande voor die verval van die Sowjet-invloedsfeer in die laat 1980's en vroeë 1990's nie.<ref name="Chifu">{{cite book|author-last1=Chifu |author-first1=Iulian |title=The Russian Georgian War: A trilateral cognitive institutional approach of the crisis decision-making process |author-last2=Nantoi |author-first2=Oazu |author-last3=Sushko |author-first3=Oleksandr |publisher=Editura Curtea Veche |year=2009 |isbn=978-973-1983-19-6 |location=[[Boekarest]] |page=181 |chapter=Russia–Georgia War of August 2008: Ukrainian Approach |access-date=21 Februarie 2016 |chapter-url=http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20180930233012/http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf|archive-date=30 September 2018 |url-status=live}}</ref> In 2009 het Janoekowitsj aangekondig hy gaan hom in 2010 weer as president verkiesbaar stel. Hy het gewen en is in 2010 beëdig. ===Oekraïense rewolusie en oorlog=== [[Beeld:Euromaidan Kyiv 1-12-13 by Gnatoush 005.jpg|thumb|links|Die Euromaidan-optogte in Desember 2013 in Kijif.]] Ná weke van protesoptogte as deel van die [[Euromaidan]]-beweging (2013-2014) het die pro-Russiese president Janoekowitsj en die leiers van die Oekraïense parlementêre opposisie op 21 Februarie 2014 'n ooreenkoms onderteken vir 'n vroeë verkiesing. Die volgende dag het Janoekowitsj uit Kijif gevlug weens 'n beskuldigingstem wat hom van sy mag as president sou stroop.<ref name="interfax1">{{cite news|date=24 Februarie 2014 |title=Rada removes Yanukovych from office, schedules new elections for May 25 |agency=Interfax-Ukraine |url=http://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html|url-status=live |access-date=15 Februarie 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200210094859/https://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html |archive-date=10 Februarie 2020}}</ref> Leiers van die [[Russies]]sprekende oostelike streke van Oekraïne het hulle lojaliteit teenoor Janoekowitsj bevestig,<ref>{{cite news|author-last1=Polityuk |author-first1=Pavel |author-last2=Robinson |author-first2=Matt |author-last3=Baczynska |author-first3=Gabriela |author-last4=Goettig |author-first4=Marcin |author-last5=Graff |author-first5=Peter |author-last6=Elgood |author-first6=Giles |date=22 Februarie 2014 |title=Ukraine parliament removes Yanukovich, who flees Kiev in "coup" |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |editor-last=Roche |editor-first=Andrew|url=https://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |url-status=live|access-date=18 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160609181723/http://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |archive-date=9 Junie 2016 }}</ref> en dit het gelei tot die pro-Russiese onrus in 2014 in Oekraïne.<ref>{{cite web|author-last=Fisher |author-first=Max |date=3 September 2014 |title=Everything you need to know about the Ukraine crisis |url=https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122003807/https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know|archive-date=22 Januarie 2022 |access-date=24 Januarie 2022 |website=Vox |publisher=Vox Media |language=en}}</ref> Die onrus is gevolg deur die anneksasie van die [[Krim]] deur Rusland in Maart 2014 en die oorlog in die Donbas, wat in April 2014 begin het met die skepping van die Russies gesteunde kwasistate Donetsk- en Loehansk-volksrepubliek.<ref>{{cite news|author-last1=Grytsenko |author-first1=Oksana |author-last2=Vlasova |author-first2=Anastasia |date=12 April 2014 |title=Armed pro-Russian insurgents in Luhansk say they are ready for police raid |work=Kyiv Post |publisher=Businessgroup LLC |location=Luhansk |url=http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|access-date=1 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140412131249/http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|archive-date=12 April 2014}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Ragozin |author-first=Leonid |date=16 Maart 2019 |title=Annexation of Crimea: A masterclass in political manipulation |url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/3/16/annexation-of-crimea-a-masterclass-in-political-manipulation |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200528090201/https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/annexation-crimea-masterclass-political-manipulation-190315174459207.html |archive-date=8 Mei 2020 |access-date=24 Januarie 2022 |website=aljazeera.com |publisher=Al Jazeera |location=[[Riga]] |language=en }}</ref> Op 14 September 2020 het die Oekraïense president [[Wolodimir Zelenski]] Oekraïne se nuwe nasionale sekuriteitstrategie goedgekeur "wat voorsiening maak vir die ontwikkeling van 'n bondgenootskap met Navo met die oog op lidmaatskap van Navo".<ref>{{cite news|date=25 Januarie 2022|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|publisher=Al Jazeera|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|url-status=live|access-date=15 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220215002641/https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|archive-date=15 Februarie 2022|author-last=Duggal|author-first=Hanna}}</ref><ref name="ua-nato-relations">{{cite news|date=11 January 2020 |title=Relations with Ukraine|work=[[Navo]] |publisher=Navo |url=https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=15 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220215011708/https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm |url-status=live}}</ref> Op 24 Maart 2021 het Zelenski 'n verdrag onderteken wat die strategie goedkeur vir "die ontsetting en reïntegrasie van die tydelik besette gebied Krim en stad [[Sewastopol]]".<ref>{{cite news |date=24 Maart 2021 |title=Zelensky enacts strategy for de-occupation and reintegration of Crimea |work=Ukrinform |publisher=Regering van Oekraïne |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=12 Desember 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211212130511/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html |url-status=live}}</ref> In Julie 2021 het Poetin 'n essay gepubliseer met die titel "Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners", waarin hy sy mening herbevestig dat die Russe en Oekraïners "een volk" is.<ref>{{cite web|author-last=Poetin |author-first=Wladimir |author-link=Wladimir Poetin |date=12 Julie 2021|title=Article by Vladimir Putin 'On the Historical Unity of Russians and Ukrainians' |url=http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125053520/http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181|archive-date=25 Januarie 2021 |access-date=1 Februarie 2022 |website=Die Kremlin |publisher=Regering van Rusland }}</ref> Die Amerikaanse historikus Timothy Snyder het Poetin se idees as [[imperialisme]] beskryf.<ref>{{cite web|author-last=Snyder |author-first=Timothy D. |date=18 Januarie 2022 |title=How to think about war in Ukraine |url=https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220119065436/https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |archive-date=19 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2021 |website=Thinking about... (newsletter) |publisher=Substack }}</ref> Die Britse joernalis Edward Lucas het gemeen dit is historiese revisionisme.<ref>{{cite web|author-last=Lucas |author-first=Edward |date=15 September 2020 |title=Why Putin's history essay requires a rewrite |url=https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb|url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125143913/https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Times |publisher=Times Newspapers}}</ref> Ander waarnemers het die Russiese leierskap daarvan beskuldig dat hulle 'n verwronge siening van moderne Oekraïne en sy geskiedenis het.<ref>{{cite web|author-last=Roth |author-first=Andrew |date=7 Desember 2021|title=Putin's Ukraine rhetoric driven by distorted view of neighbour |url=https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211207180813/https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |archive-date=7 Desember 2021|access-date=25 Januarie 2021 |work=The Guardian |publication-place=Moskou}}</ref><ref>{{cite web|last1=Dickinson |first1=Peter |last2=Haring |first2=Melinda |last3=Lubkivsky |first3=Danylo |last4=Motyl |first4=Alexander |last5=Whitmore |first5=Brian |last6=Goncharenko |first6=Oleksiy |last7=Fedchenko |first7=Yevhen |last8=Bonner |first8=Brian |last9=Kuzio |first9=Taras |date=15 Julie 2021 |title=Putin's new Ukraine essay reveals imperial ambitions |url=https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210715191212/https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |archive-date=15 Julie 2021 |access-date=25 Januarie 2021|publisher=Atlantic Council}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Wilson |author-first=Andrew |date=23 Desember 2021 |title=Russia and Ukraine: 'One People' as Putin Claims? |url=https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124130721/https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims/|archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=Royal United Services Institute}}</ref> Rusland het gesê moontlike lidmaatskap van Oekraïne van Navo en die uitbreiding van Navo in die algemeen bedreig sy nasionale sekuriteit.<ref>{{cite news|author-last=Taylor |author-first=Paul |date=23 November 2021 |title=Ukraine: NATO's original sin |work=Politico |publisher=Axel Springer SE |url=https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |access-date=1 Februarie 2022 |archive-date=29 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220129135805/https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Guyer |author-first=Jonathan |date=27 Januarie 2022 |title=How America's NATO expansion obsession plays into the Ukraine crisis |work=Vox |publisher=Vox Media |url=https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion|access-date=20 Februarie 2022 |archive-date=18 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218060139/https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion |url-status=live}}</ref> Op sy beurt het Oekraïne en ander Europese lande wat aan Rusland grens, Poetin daarvan beskuldig dat hy Russiese [[irredentisme]] probeer beoefen en van aggressiewe militaristiese beleide.<ref>{{cite web|author=Agencies |date=13 September 2014 |title=Putin wants to destroy Ukraine and restore Soviet Union, says Yatseniuk |url=https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125154846/https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Bullough |author-first=Oliver |date=28 Maart 2014 |title=Vladimir Putin: The rebuilding of 'Soviet' Russia |url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124104112/https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=BBC }}</ref><ref>{{cite web|author-last=Rubin |author-first=Trudy |date=11 Januarie 2022 |title=Putin wants to reestablish the Russian empire. Can NATO stop him without war? |url=https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125155257/https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Philadelphia Inquirer |publisher=Interstate General Media}}</ref> ==Aanvang== [[Beeld:2nd Battalion, 503rd Infantry Regiment, 173rd Airborne Brigade depart Aviano Air Base, Italy, Feb. 24, 2022.jpg|thumb|220px|Amerikaanse valskermsoldate vertrek uit Italië na [[Letland]], 24 Februarie 2022. Duisende Amerikaanse troepe is in Oos-Europa ontplooi tydens die Russiese versterkings.<ref>{{cite news|url=https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |archive-date=26 February 2022 |work=Stars and Stripes |title=173rd Airborne Brigade battalion heads to Latvia as Ukraine comes under Russian attack |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022}}</ref>]] ===Russiese militêre versterkings=== Die konflik het begin met 'n groot militêre opbou, aanvanklik van Maart tot April 2021 en daarna weer van Oktober 2021 tot Februarie 2022. Tydens laasgenoemde het Rusland eise aan die VSA en Navo gestel dat Oekraïne nie by Navo aansluit nie, sowel as dat Navo-soldate en militêre uitrusting in [[Oos-Europa]] verminder word.<ref>{{cite news|author-last1=Tétrault-Farber |author-first1=Gabrielle |author-last2=Balmforth |author-first2=Tom |date=17 Desember 2021 |title=Russia demands NATO roll back from East Europe and stay out of Ukraine |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220222081106/https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |url-status=live}}</ref> Rusland het gedreig met 'n niegespesifiseerde militêre reaksie as Navo 'n "agressiewe toon" bly handhaaf.<ref>{{cite news|author-last=MacKinnon |author-first=Mark |date=21 Desember 2021 |title=Putin warns of unspecified military response if U.S. and NATO continue 'aggressive line' |language=en-CA |work=The Globe and Mail |url=https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=15 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220115165246/https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |url-status=live}}</ref> ===Russiese ontkenning van invalsplan=== Ondanks die Russiese militêre opbou het Russiese amptenare maande lank ontken dat Rusland enige plan het om Oekraïne binne te val.<ref name="Deny">{{cite news |author-last1=Kiely |author-first1=Eugene |author-last2=Farley |author-first2=Robert |title=Russian Rhetoric Ahead of Attack Against Ukraine: Deny, Deflect, Mislead |url=https://www.factcheck.org/2022/02/russian-rhetoric-ahead-of-attack-against-ukraine-deny-deflect-mislead/ |access-date=26 February 2022 |work=FactCheck.org |date=24 February 2022}}</ref><ref name="denials">{{cite news |author-last1=Taylor |author-first1=Adam |title=Russia's attack on Ukraine came after months of denials it would attack |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |access-date=26 February 2022 |newspaper=The Washington Post |date=24 February 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220224205233/https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |archive-date=24 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref> Op 12 November 2021 het Dmitri Peskof, Poetin se woordvoerder, aan verslaggewers gesê "Rusland bedreig niemand. Die beweging van troepe op ons gebied behoort niemand rede tot kommer te gee nie."<ref name="Deny"/><ref name="denials"/> Op 28 November 2021 het Peskof gesê "Rusland het nooit enige plan gehad om enigiemand aan te val nie, dit het nie nou planne nie en sal nooit sulke planne hê nie ... Rusland is 'n vreedsame land, wat goeie betrekkinge met sy buurlande wil handhaaf."<ref name="Deny"/> Op 12 Desember 2021 het hy gesê spanning jeens Oekraïne "word geskep om Rusland verder te demoniseer en hom as 'n moontlike aggressor uit te beeld".<ref name=Deny/> Op 19 Januarie 2022 het die Russiese onderminister van buitelandse sake gesê "Rusland wil nie enige aksie van 'n aggressiewe aard hê of daaraan deelneem nie. Ons sal nie wat ook al in Oekraïne aanval, inval, binnedring of begin nie."<ref name="Deny"/> Op 12 Februarie 2022 het die Kremlin se raadgewer oor buitelandse sake besprekings oor die "sogenaamde beplande Russiese inval" as "histerie" beskryf.<ref name="Deny"/><ref name=denials/> ===Russiese aantygings=== [[Beeld:Vladimir Putin and Sergey Shoigu - Saint-Petersburg 2017-07-30 (1).jpg|thumb|220px|links|Poetin en sy vertroueling van baie jare, die minister van verdediging, [[Sergei Sjoigoe]].<ref>{{cite news |title=Ukraine conflict: Who's in Putin's inner circle and running the war? |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60573261 |work=BBC News |date=2 March 2022 |access-date=4 March 2022}}</ref>]] Op 9 Desember 2021 het president Poetin gepraat van diskriminasie teen Russiessprekendes buite Rusland en gesê: "Ek moet sê, [[Russofobie]] is die eerste tree tot [[volksmoord]]. Ek en jy weet wat in die Donbas gebeur. Dit lyk beslis baie soos volksmoord."<ref>{{cite news |title=Putin Says Conflict in Eastern Ukraine 'Looks Like Genocide' |url=https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |work=AFP |publisher=The Moscow Times |date=10 Desember 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=21 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221082440/https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news|title=Путин заявил о геноциде на Донбассе |trans-title=Putin announced the genocide in the Donbass |url=https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |work=Rossiyskaya Gazeta |date=9 Desember 2021 |language=ru |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222212644/https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |url-status=live}}</ref> Rusland het ook die Oekraïense taalwet veroordeel.<ref>{{cite news |title=New law stokes Ukraine language tensions |url=https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |work=France 24 |date=1 April 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032739/https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |url-status=live }}</ref> Op 15 Februarie 2022 het Poetin aan die pers gesê: "Wat in die Donbas gebeur, is beslis volksmoord."<ref name="france24genocide">{{cite news|title=US accuses Moscow of creating Ukraine invasion pretext with 'genocide' claims |url=https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims |work=AFP |publisher=France 24 |date=15 Februarie 2021|access-date=23 Februarie 2022|archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224034042/https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims|url-status=live}}</ref> Nuusmedia het daarop gewys dat die Oekraïense president Zelenski self 'n Russiessprekende is, ondanks Poetin se aantygings van 'n volksmoord op Russiessprekendes.<ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |title=Russians accuse Ukrainians of genocide as they pave way for potential invasion |newspaper=The Daily Telegraph |date=19 Februarie 2022 |author-last1=Vasilyeva |author-first1=Nataliya |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223103730/https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |url-status=live}}</ref> Rusland se aantygings van volksmoord is wyd as vals verwerp.<ref>{{cite news |title=Ukraine crisis: Vladimir Putin address fact-checked |url=https://www.bbc.co.uk/news/60477712 |access-date=24 Februarie 2022 |work=BBC News |date=22 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223162137/http://www.bbc.co.uk/news/60477712 |url-status=live }}</ref> Verskeie internasionale organisasies, insluitende die [[VN]] se hoëkommissaris vir menseregte en die [[Raad van Europa]], kon geen bewyse vir die Russiese bewerings vind nie.<ref>{{cite web|date=15 Junie 2014 |title=Report on the human rights situation in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|publisher=OHCHR|access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=14 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214151822/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|year=2021 |title=Civic Space and Fundamental Freedoms in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |publisher=OHCHR |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=9 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211209154320/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Daily and spot reports from the Special Monitoring Mission to Ukraine |url=https://www.osce.org/ukraine-smm/reports |publisher=OSCE |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222080943/https://www.osce.org/ukraine-smm/reports|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|date=2 April 2014 |title=Ad hoc Report on the situation of national minorities in Ukraine adopted on 1 April 2014 |url=https://rm.coe.int/16800c5d6f|archive-url=https://web.archive.org/web/20220204183556/https://rm.coe.int/16800c5d6f |archive-date=4 Februarie 2022 |publisher=Raad van Europa}}</ref> Die Europese Kommissie het dit as Russiese waninligting afgemaak.<ref>{{cite press release|date=24 Januarie 2022 |title=Disinformation About the Current Russia-Ukraine Conflict – Seven Myths Debunked |url=https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |access-date=22 Februarie 2022 |website=Directorate-General for European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218045942/https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live |language=en}}</ref> Die Amerikaanse ambassade in Oekraïne het dit as "laakbare onwaarheid" beskryf,<ref>{{cite news|title=United States: Russia's claim of 'genocide in Ukraine' is reprehensible falsehood |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |work=Ukrinform |date=17 Februarie 2022 |access-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218120707/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live}}</ref> terwyl die woordvoerder Ned Price van die Amerikaanse departement van buitelandse sake gesê het Moskou maak sulke bewerings as 'n verskoning om Oekraïne in te val.<ref name="france24genocide" /> In 'n nasionalistiese toespraak op 21 Februarie het Poetin ook beweer die "Oekraïense gemeenskap" het "[[Neo-Nazisme|neonazisties]]" geword, sonder om bewyse te lewer, en gesê Rusland se doel is "om Oekraïne te denazifiseer".<ref>{{cite news |author-last1=Fisher |author-first1=Max |date=23 Februarie 2022 |title=Word by Word and Between the Lines: A Close Look at Putin’s Speech |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220223115611/https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |archive-date=23 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Seddon |first1=Max |title=Putin justifies war in menacing speech as Zelensky appeals for peace |url=https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |access-date=24 Februarie 2022 |work=Financial Times |date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112202/https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |url-status=live }}</ref> President Zelenski is egter [[Jood]]s en drie lede van sy familie het in die [[Holocaust]] gesterf.<ref name=":02">{{cite news|author-last1=Abbruzzese |author-first1=Jason |date=24 Februarie 2022 |title=Putin says he is fighting a resurgence of Nazism. That's not true. |work=NBC News |url=https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |url-status=live |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112830/https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |archive-date=24 Februarie 2022}}</ref> ===Uitbreiding van gevegte (tot 23 Februarie)=== [[Beeld:Обращение Президента Российской Федерации 2022-02-21.webm|thumb|thumbtime=00:03|Poetin kondig die inval aan.<br/><small>(Engelse onderskrifte beskikbaar)</small>]] Gevegte in die Donbas het aansienlik toegeneem sedert 17 Februarie 2022. Op 21 Februarie, ná die erkenning van die Donetsk- en Loehansk-republieke, het Poetin gelas dat Russiese troepe na die Donbas gestuur word in wat hy 'n "vredehandhawingsending" genoem het.<ref name="ru-troops-donbas">{{cite news|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into separatist-held parts of Ukraine |publisher=CNN |url=https://cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102720/https://www.cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |url-status=live}}</ref> Rusland het gesê vyf Oekraïense saboteurs wat die grens na Rusland oorgesteek het, is vermoor. Dit is verwerp deur die Oekraïense minister van buitelandse sake, Dmitro Koeleba.<ref>{{cite news|title=Russia claims to kill 5 Ukrainian 'saboteurs' who crossed border |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |access-date=24 February 2022 |archive-date=21 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221232442/https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |url-status=live}}</ref> Later het verskeie nuusmedia berig Russiese magte gaan die Donbas binne.<ref name="guard-troops-donbas">{{cite web|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into eastern Ukraine on 'peacekeeping duties' |website=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223175613/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last= |first= |date=22 February 2022 |title=Chilling social media footage emerges of convoys of Russian military equipment entering Donbas in Ukraine |url=https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |access-date= |website=Sky News |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032732/https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |url-status=live}}</ref> Die ingryping is deur die VN se [[Veiligheidsraad]] veroordeel en Rusland het geen steun gekry nie.<ref>{{cite web|title=Putin gets no support from UN Security Council over Ukraine |url=https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223172555/https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |archive-date=23 February 2022 |access-date=24 February 2022 |publisher=ABC News |language=en}}</ref> Op 22 Februarie het die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], gesê dit was "die begin van 'n Russiese inval in Oekraïne". Volgens Navo se sekretaris-generaal, [[Jens Stoltenberg]], en die [[Kanada|Kanadese]] eerste minister, [[Justin Trudeau]], het "verdere indringing" plaasgevind. Die Oekraïense minister van buitelandse sake, Koeleba, het verklaar: "Daar is nie iets soos 'n klein, middelmatige of groot inval nie. 'n Inval is 'n inval." Op 23 Februarie het Rusland sy ambassade in Kijif begin ontruim en die [[Vlag van Rusland|Russiese vlag]] van die gebou verwyder.<ref>{{cite news|title=Russia evacuates embassy in Ukraine as crisis escalates |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |date=23 February 2022 |access-date=23 February 2022 |author-first=Dasha |author-last=Litvinova |work=Associated Press |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102040/https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |url-status=live}}</ref> Die webtuistes van die Oekraïense parlement en regering, sowel as bankwebtuistes, is deur kuberaanvalle lamgelê.<ref>{{cite news |title=Ukraine hit by more cyberattacks, destructive malware |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |access-date=24 February 2022 |work=Associated Press |date=23 February 2022 |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064547/https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |url-status=live }}</ref> Nog 'n vergadering van die VN se Veiligheidsraad is op 23-24 Februarie belê. Rusland het Oekraïne binnegeval tydens 'n noodvergadering van die raad om die krisis af te weer.<ref name=":0">{{cite web|date=23 February 2022 |title='It's too late': Russian move roils UN meeting on Ukraine |url=https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224021804/https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=AP News |language=en}}</ref> Die inval het plaasgevind terwyl Rusland die presidentskap van die Veiligheidsraad vir Februarie 2022 beklee het; die land het 'n vetomag as een van die vyf permanente lede.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{cite web|title=U.S. Says Russia Will Face U.N. Security Council Resolution |url=https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064610/https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=Wall Street Journal |language=en}}</ref> ==Inval== [[Lêer:Последствия удара ракеты по Голосеевскому району Киева (6).jpg|duimnael|regs|220px|'n Struktuur in [[Kijif]] wat deur 'n missielaanval vernietig is.]] Op 24 Februarie, net voor 06:00 Moskoutyd (UTC+3), het Poetin aangekondig hy het besluit om 'n "spesiale militêre operasie" in Oos-Oekraïne te loods.<ref name="tassputspeech24" /><ref name="Meduza_Putin_announces_invasion">{{cite news |title=Putin announces formal start of Russia's invasion in eastern Ukraine |date=24 February 2022 |newspaper=Meduza |url=https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |access-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224033732/https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |archive-date=24 February 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|title=Russian President Vladimir Putin announces military assault against Ukraine in surprise speech |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|access-date=24 February 2022 |website=MSN |language=en-US |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064559/https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|url-status=live}}</ref> In sy toespraak het Poetin gesê daar is geen planne om Oekraïense gebied te beset nie en beweer hy ondersteun die reg van die volke van Oekraïne op selfbeskikking.<ref name="tassputspeech24">{{cite news|date=24 February 2022 |title=Путин принял решение о проведении операции по денацификации и демилитаризации Украины |language=ru |trans-title=Putin decided to conduct an operation to de-Nazify and demilitarise Ukraine |work=TASS |url=https://tass.ru/politika/13825671 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224045055/https://tass.ru/politika/13825671 |url-status=live}}</ref> Hy het ook gesê Rusland beoog die "demilitarisasie en denazifisering" van Oekraïne – CNN en NBC het dié bewerings as "sonder gronde" en "vals" beskryf.<ref>{{cite news|author-last=Chernova |author-first=Anna |date=24 February 2022 |title=Kremlin spokesperson echoes Putin's baseless claims on invasion objectives |work=CNN |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_542ef6fc653f4404d483a5156ecc23e6 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224132757/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/index.html |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Tim |author-last2=Lister |author-first3=Ivana |author-last3=Kottasová |author-first4=Laura |author-last4=Smith-Spark |date=24 February 2022 |title=Ukraine vows defiance as Russia launches major invasion |url=https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |access-date=24 February 2022 |website=CNN |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224145336/https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news|first1=David K.|last1=Li|first2=Jonathan|last2=Allen|first3=Corky|last3=Siemaszko|title=Putin using false 'Nazi' narrative to justify Russia's attack on Ukraine, experts say|url=https://www.nbcnews.com/news/world/putin-claims-denazification-justify-russias-attack-ukraine-experts-say-rcna17537|access-date=2022-02-25|website=NBC News|date=24 February 2022|language=en}}</ref> Dit is ook deur die Amerikaanse Holocaust-herdenkingsmuseum veroordeel.<ref>{{cite news|url=https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|title=Holocaust Museum Criticizes Putin's Saying Ukraine Needs to Be 'Denazified'|date=February 24, 2022|agency=Newsweek|access-date=25 February 2022|archive-date=25 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025159/https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|url-status=live}}</ref> Poetin het die lede van die [[Oekraïense Gewapende Magte|Oekraïense magte]] gevra om hulle wapens neer te lê en terug te keer huis toe.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60503037|title=Ukraine conflict: Russia announces special military operation in Donbas |website=BBC News |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.bbc.com/news/world-europe-60503037 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549 |title=Russia's Putin Announces Military Operation in Ukraine |website=The Moscow Times |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549|url-status=live}}</ref><ref name="krputspeech24">{{Cite news |date=24 February 2022 |title=Обращение Президента Российской Федерации |language=ru |work=Kremlin.ru |url=http://kremlin.ru/events/president/news/67843 |access-date=24 February 2022 |archive-date= |archive-url= |url-status=live}}</ref> Kort voor 07:00 (UTC+2) op die 24ste het Zelenski krygswet in Oekraïne afgekondig.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |title=Russia-Ukraine crisis live news: Putin has launched 'full-scale invasion', says Ukrainian foreign minister – latest updates &#124; World news |work=[[The Guardian]] |date=16 July 2018 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224054309/https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |url-status=live }}</ref> Later het hy die Oekraïense weermag opdrag gegee om die invallers "maksimum verliese toe te dien".<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |title=Зеленский отдал приказ ВСУ наносить максимальные потери оккупантам |language=ru |trans-title=Zelensky ordered the Armed Forces of Ukraine to inflict maximum losses on the invaders |website=Unian |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224082802/https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |url-status=live }}</ref> Zelenski het ook aangekondig dat diplomatieke betrekkinge met Rusland onmiddellik opgehef word.<ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824153 |title=Украина разорвала дипломатические отношения с Россией |website=Interfax |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224095330/https://www.interfax.ru/world/824153 |url-status=live}}</ref> Later dié dag het hy 'n algemene mobilisasie aangekondig.<ref>{{cite news |title=Ukrainian president signs decree on general mobilisation of population -Interfax |url=https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |access-date=25 February 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022 |language=en |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025205/https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Om 10:00 (UTC+2) het die Oekraïense presidensiële administrasie aangekondig Russiese troepe het Oekraïne uit die noorde binnegeval (tot 5&nbsp;km diep). Russiese troepe was bedrywig in [[Charkif-oblast]] en [[Tsjernihif-oblast]], naby [[Soemi]].<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |title=Войска России на севере Украины продвинулись вглубь до пяти километров – Арестович |language= |website= |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224091205/https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |url-status=live }}</ref> Om 10:30 (UTC+2) het die Oekraïense departement van verdediging aangekondig Russiese troepe in Tsjernihif-oblast is gekeer, 'n groot geveg was naby Charkif aan die gang, en [[Marioepol]] en Sjtsjastja is ten volle teruggewen.<ref name=mil.2402.1030>{{cite web |author= |url=https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |title=General Staff of the Armed Forces of Ukraine: Operative information as of 10.30 |language= |website=mil.gov.ua |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224103548/https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |url-status=live }}</ref> ===Noordelike front=== [[Beeld:Russian bombardment of telecommunications antennas in Kiev.jpg|thumb|220px|Russe val telekommunikasietorings in Kijif aan.]] Die poging om Kijif oor te neem het ingesluit 'n aanval uit die suide van Belarus af aan die westeroewer van die [[Dnjepr|Dniprorivier]], skynbaar met die doel om Kijif uit die weste te omsingel. Dit word gesteun deur twee aparte spille van aanvalle vanuit Rusland aan die oosteroewer van die Dnipro: in die weste by Tsjernihif en in die ooste by Soemi. Met die oostelike spil van aanvalle is blykbaar probeer om Kijif uit die noordooste en ooste te omsingel.<ref name="ISW 4MAR">{{cite web |title=Russian Offensive Campaign Assessment, March 4 |url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-4 |website=Institute for the Study of War |access-date=5 March 2022 |date=4 March 2022}}</ref> In die [[Slag van Tsjernobil (2022)|Slag van Tsjornobil]] het die Russe beheer oorgeneem van die spookdorpe [[Tsjornobil]] en [[Pripjat]];<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Ukraine loses control of Chernobyl nuclear site, amid battles in Kyiv outskirts |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225030412/https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |url-status=live}}</ref> maar hulle vooruitgang is in die wiele gery deur sterk weerstand deur Oekraïne.<ref>{{cite web |url=https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Gazeta |language=uk|title=Українські військові під Києвом зупинили колону російських танків |trans-title=The Ukrainian military stopped a column of Russian tanks near Kyiv |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100628/https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |url-status=live }}</ref> [[Beeld:Battle of Hostomel, 04.03.2022, Skirmish Aftermath.jpg|thumb|links|220px|Ná gevegte in Hostomel, 4 Maart.]] Ná 'n deurbraak by Tsjornobil is die Russe teruggehou deur die Slag van Iwankif, 'n noordelike voorstad van Kijif. Russiese lugmagte het probeer om twee vliegvelde om Kijif oor te neem.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Battle Underway for Airbase on Kyiv Outskirts |work=The Moscow Times |agency=AFP |url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225043724/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |title=Окупанти намагаються висадити десант у Василькові, йдуть бої |url=https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226004532/https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |agency=Ukrinform |language=uk}}</ref> Daar was in dié eerste dae blykbaar 'n poging van Rusland om Kijif vinnig te beset met 'n infiltrasie deur die Spetsnaz (Spesiale Magte), ondersteun deur lugoperasies en 'n vinnige gemeganiseerde aanval uit die noorde, maar dit het nie geslaag nie.<ref>{{cite web |last1=Roblin |first1=Sebastien |title=At Vasylkiv, Ukrainians Repel Russia's Paratroopers and Commandos in Frantic Night Battle |url=https://www.19fortyfive.com/2022/02/at-vasylkiv-ukrainians-repel-russias-paratroopers-and-commandos-in-frantic-night-battle/ |website=19FortyFive |access-date=5 March 2022 |date=27 February 2022}}</ref> Teen vroeg in Maart was die Russiese opmars aan die westekant van die Dnipro beperk en is die Russe deur die Oekraïense verdediging gestuit.<ref name="ISW 4MAR"/> Teen 5 Maart het 'n groot Russiese konvooi, van na berig word 64&nbsp;km lank, min vordering in die rigting van Kijif gemaak;<ref>{{cite news |last=Stern |first=David L. |date=5 March 2022 |title=After temporary cease-fires break down, Putin threatens Ukraine’s government |language=en-US |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/03/05/ukraine-military-battlefield-kyiv-mariupol/ |access-date=6 March 2022 |issn=0190-8286}}</ref> die Londengebaseerde dinkskrum Royal United Services Institute (RUSI) beskou die Russiese optrede uit die noorde en ooste as "vertraag".<ref name="rusi">DW News [https://www.youtube.com/watch?v=f1po2OdNnIc (6 Maart 2022) How is the war in Ukraine going for Russia?] Russia's force is 95% committed, leaving a 5% reserve.</ref> Vordering aan die Tsjernihif-spil het in 'n groot mate tot stilstand gekom toe die beleg van Tsjernihif begin. Rusland het die grootste vordering gemaak aan die Soemi-spil in die ooste. Die Russe het die Slag van [[Konotop]] gewen, terwyl die [[Slag van Soemi]] steeds aan die gang was. Russiese magte, wat van Soemi af met snelweë oor plat, swak verdedigde grondgebied beweeg het, het Browari, 'n oostelike voorstad van Kijif, bereik.<ref name="ISW 4MAR"/> Russiese magte het ook van die noordweste van Kijif gevorder en Boetsja, Hostomel en Worzel teen 5 Maart verower.<ref>{{cite news|url=https://edition.cnn.com/2022/03/06/europe/ukraine-russia-invasion-sunday-intl-hnk/index.html|title='A family died... in front of my eyes': Civilians killed as Russian military strike hits evacuation route in Kyiv suburb|first1=Tim|last1=Lister|first2=Josh|last2=Pennington|first3=Luke|last3=McGee|first4=Radina|last4=Gigova|website=CNN|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3422872-bucha-vorzel-hostomel-under-enemys-control-situation-remains-critical.html|title=Bucha, Vorzel, Hostomel under enemy's control, situation remains critical|website=Ukrinform|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref> Die posisie in Irpin was teen 9 Maart nog onseker.<ref>{{cite news |title="Irpin can't be bought, Irpin fights": Mayor refuses Russian demand to surrender |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-08-22/h_e09d49888fcb2a07b8f1a95d6f2b0faa |access-date=8 March 2022 |agency=CNN |date=8 March 2022 |language=en}}</ref> Op 25 Maart het die Oekraïense teenoffensief in Kijif daartoe gelei dat verskeie dorpe, insluitend Makarif<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60847188 |title=Ukraine war: Ukrainian fightback gains ground west of Kyiv |work=BBC News |date=23 Maart 2022 |access-date=29 March 2022}}</ref> oos en wes van Kijif herower is.<ref name="Guardian220325">{{cite news |first1=Joanna |last1=Walters |first2=Jem |last2=Bartholomew |first3=Martin |last3=Belam |first4=Samantha |last4=Lock |date=25 Maart 2022 |title=Russia-Ukraine war latest: Ukraine takes back towns east of Kyiv; hopes of Mariupol humanitarian corridor grow – live |work=[[The Guardian]] |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/25/ukraine-war-latest-news-sanctions-a-little-late-zelenskiy-tells-european-council-biden-to-visit-poland-live |access-date=25 Maart 2022 |issn=0261-3077}}</ref> As deel van 'n algemene terugtog van Russiese magte noord van Kijif, sowel as aanvalle op Russiese formasies deur die Oekraïense weermag, het Russiese troepe in die [[Boetsja]]-gebied teen die einde van Maart noord teruggetrek. Oekraïense magte het die stad op 1 April binnegegaan.<ref>{{cite web |last=Rudenko |first=Olga |date=2 April 2022 |title=Hundreds of murdered civilians discovered as Russians withdraw from towns near Kyiv (GRAPHIC IMAGES) |url=https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |access-date=3 April 2022 |website=The Kyiv Independent |archive-date=3 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220403022637/https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |url-status=live}}</ref> Oekraïne het beweer hulle het die hele streek rondom Kijif, insluitend Irpin, Boetsja en Hostomel, teen 2 April herower, met bewyse van [[Slagting van Boetja|oorlogsmisdade wat in Boetsja]] ontbloot is.<ref>{{cite web |title=Ukraine war latest: Ukraine says it has retaken entire Kyiv region |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60949706 |access-date=2 April 2022 |website=BBC News}}</ref> Op 6 April het NAVO se sekretaris-generaal [[Jens Stoltenberg]] gesê dat die Russiese "terugtrekking, hervoorsiening en herontplooiing" van hul troepe uit die Kijif-gebied geïnterpreteer moet word as 'n uitbreiding van Poetin se planne vir sy militêre optrede teen die Oekraïne, deur sy magte te herontplooi en te konsentreer op Oos-Oekraïne en [[Marioepol]] binne die volgende twee weke, as 'n voorloper van die verdere uitbreiding van Poetin se optrede teen die res van Oekraïne.<ref>{{cite news |url=https://news.yahoo.com/nato-chief-says-putin-still-144125043.html |title=NATO chief says Putin still wants to control all of Ukraine, despite repositioning forces to the eastern Donbas region |first1=Jake |last1=Epstein |first2=John |last2=Haltiwanger |date=6 April 2022 |access-date=7 April 2022}}</ref> ===Oostelike front=== [[Beeld:Russian bombardment on the outskirts of Kharkiv.jpg|thumb|220px|'n Russiese bombardement aan die buitewyke van Charkif, 1 Maart.]] In die noordooste het Russiese troepe Charkif en Soemi probeer binneval. Albei is sowat 35&nbsp;km van die Russiese grens af.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Kharkiv's Resistance to Russia's War Has Already Begun |url=https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225044904/https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |archive-date=25 February 2022 }}</ref><ref>{{cite web |title=Росія атакувала українські міста: де відбулися бої |trans-title=Russia attacked Ukrainian cities: where the fighting took place |url=https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |access-date=27 February 2022 |website=24 Канал |language=uk |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025620/https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |url-status=live }}</ref> Volgens die Oekraïense weermag het hulle die Slag van [[Konotop]] op 25 Februarie verloor.<ref name="pol25feb">{{cite news |last=Ward |first=Alexander |title='Almost not possible' for Ukraine to win without West's help, Ukraine official says |work=Politico |url=https://politi.co/3LWSyC5 |access-date=26 February 2022 |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226175146/https://www.politico.com/newsletters/national-security-daily/2022/02/25/almost-not-possible-for-ukraine-to-win-00011969 |url-status=live }}</ref> In die Slag van Charkif het Russiese tenks sterk weerstand ondervind. Op 28 Februarie het verskeie missiele die stad getref en dit het 'n aantal lewens geëis. Die slag is deur die Oekraïense presidensiële raadgewer beskryf as die "[[Slag van Stalingrad|Stalingrad]] van die 21ste eeu".<ref>{{Cite web |date=2 March 2022 |title=Russia-Ukraine War: What to know on Day 7 of Russian assault |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302184211/https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=AP News}}</ref> In die Slag van Soemi het intense stedelike oorlogvoering plaasgevind.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Ukrainian soldiers clash with Russians in a fierce fight near Sumy, a regional capital located near the border with Russia. |url=https://kyivindependent.com/uncategorized/ukrainian-soldiers-clash-with-russians-in-a-fierce-fight-near-sumy-a-regional-capital-located-near-the-border-with-russia/ |access-date=25 February 2022 |work=The Kyiv Independent}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1496879377749098496 |user=JulianRoepcke |title=#Breaking #NewsMap The Putin regime army captured the city of #Sumy (264.000 inhabitants) in N-E #Ukraine. There seems to be no fighting and Russia tanks control the center. #PutinAtWar |date=24 February 2022 |access-date=28 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225094626/https://twitter.com/julianroepcke/status/1496879377749098496 |archive-date=25 February 2022 |url-status=live |last=Röpcke |first=Julian}}</ref> Op die oggend van 25 Februarie het Russiese magte van die Donetsk-gebied in die ooste na Marioepol beweeg en Oekraïense magte naby die dorp Pawlopil teengekom, waar hulle verslaan is.<ref>{{cite web |title=Fierce battles raging in all directions near Mariupol – mayor |url=https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226011040/https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref> Die Russiese vloot het na berig word die aand van 25 Februarie 'n aanval op die kuslyn van die [[See van Azof]] geloods, 70&nbsp;km wes van Marioepol.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title="Amphibious assault" underway west of Mariupol on the Sea of Azov, senior US defense official says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220827/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=CNN}}</ref><ref>{{cite web |title=Russian Navy Carries Out Amphibious Assault Near Mariupol |url=https://maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220846/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Maritime Executive}}</ref> Op 1 Maart het Denis Poesjilin, hoof van die Volksrepubliek Donetsk, aangekondig die republiek se magte het die nabygeleë stad Wolnowacha feitlik heeltemal omsingel en hulle sou binnekort dieselfde met Marioepol doen.<ref>{{cite web |date=1 March 2022 |title=Russian-backed separatist leader expects his forces to surround Mariupol on Tuesday |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-01-22/h_0e3d20b474aa007bb1e4acc0d0fba984 |access-date=1 March 2022 |website=CNN}}</ref> Op 2 Maart is Russiese soldate weggekeer van Sjewjerodonetsk tydens die Slag van Sjewjerodonetsk.<ref>{{Cite web |title=Новини України: Російське вторгнення: поточна ситуація на Луганщині |url=https://galinfo.com.ua/news/rosiyske_vtorgnennya_potochna_sytuatsiya_na_luganshchyni_381541.html |access-date=3 March 2022 |website=Гал-інфо}}</ref> ===Suidelike front=== [[Beeld:Destruction of Russian tanks by Ukrainian troops in Mariupol (4).jpg|duimnael|220px|'n Vernietigde Russiese tenk naby Marioepol, 7 Maart.]] Op 24 Februarie het Russiese troepe beheer geneem van die Noord-Krimkanaal, waarna die Krim se watertoevoer herstel is. Dit was sedert 2014 afgesny.<ref name=":5">{{cite news |title=Russian forces unblock water flow for canal to annexed Crimea, Moscow says |url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |archive-date=1 March 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022}}</ref> Die beleg van Marioepol het ook begin toe die gevegte ooswaarts na dié stad verskuif het. Die front is toe met die Donbas verbind.<ref name="unianberdyansk">{{cite news|title=Российская военная техника заняла территорию бывшего аэропорта "Бердянск" – горсовет |trans-title=Russian military equipment occupied the territory of the former airport "Berdyansk" – city council |url=https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |access-date=26 February 2022 |agency=Unian |language=ru |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226195413/https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |url-status=live }}</ref> Op 1 Maart het Russiese magte begin voorberei om hulle aanval op Melitopol en ander stede te hervat. Daarmee het die Slag van Melitopol begin.<ref>{{cite web |first=Anastasia |last=Zadorozhnaya |date=1 March 2022 |title=Войска оккупанта готовят наступление на Мелитополь |trans-title=Invader's troops are preparing an attack on Melitopol |url=https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054411/https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |work=RIA Melitopol |language=ru}}</ref> Iwan Fedorof, die burgemeester, het later gesê die Russe het die stad beset.<ref>{{cite web |first=Marina |last=Korobova |date=1 March 2022 |title="Мелитополь не сдался, Мелитополь – временно оккупирован" – городской голова о ситуации на 1 марта |trans-title="Melitopol did not surrender, Melitopol is temporarily occupied" – the mayor on the situation on March 1 |url=https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054418/https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=Mestnyye Vesti |language=ru}}</ref> Ander Russiese magte het op 26 Februarie van die Krim af noordwaarts beweeg en 'n eenheid het die Zaporizjzja-kernaanleg genader.<ref>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Ukraine official says Russian troops approaching Zaporizhzhia nuclear plant |work=National Post |url=https://nationalpost.com/pmn/news-pmn/ukraine-official-says-russian-troops-approaching-zaporizhzhia-nuclear-plant |access-date=28 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |date=28 February 2022 |title=The Russians paused the invasion, but aren't losing |url=https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220228023541/https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |archive-date=28 February 2022 |access-date=28 February 2022 |website=Australian Financial Review}}</ref> Op 28 Februarie het hulle die beleg van Enerhodar begin in 'n poging om beheer van die kernaanleg oor te neem.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title=Ukraine nuclear plant on fire after Russia shelling |newspaper=News.com.au — Australia's Leading News Site |url=https://www.news.com.au/breaking-news/ukraine-pounded-and-exodus-mounts-as-russia-seizes-key-city/news-story/4c2bd269029008ba09ab2cab3a5a32b7 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Brand het tydens die geweergevegte uitgebreek.<ref>{{cite web |date=3 March 2022 |title=Russian forces attacking Zaporizhzhia nuclear power plant in Ukraine, per multiple reports |url=https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |access-date=4 March 2022 |website=Business Insider Australia |archive-date= 4 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220304042146/https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |url-status=dead }}</ref> Volgens die Internasionale Atoomenergieagentskap is noodsaaklike toerusting nie beskadig nie.<ref>{{cite news |date=3 March 2022 |title=Russian forces strike Ukraine from multiple fronts, including at power plant |work=ABC News |url=https://www.abc.net.au/news/2022-03-04/latest-on-where-fighting-is-happening-in-ukraine/100881052 |access-date=4 March 2022}}</ref> Teen 4 Maart is die Zaporizjzja-kernaanleg deur Russiese magte beset. Hoewel brande steeds aangemeld is, was daar geen bestralingslekkasie nie.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title= Russian troops take Zaporizhzhia nuclear plant |work=ABC News |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-nuclear-plant-invasion-advances-83245801 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Derde spil van aanvalle, uit die Krim, het noordweswaarts beweeg waar Russiese magte brûe oor die Dnipro oorgeneem het.<ref>{{cite news|title=Ukraine loses control over crossing to Kherson |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |access-date=25 February 2022 |agency=Ukrinform |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225155031/https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |url-status=live}}</ref> Op 2 Maart het Russiese troepe die Slag van Cherson gewen. Dit was die eerste groot stad wat in die aanval beset is.<ref name="falls">{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Pérez-Peña |first2=Richard |date=2 March 2022 |title=First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |access-date=3 March 2022 |issn=0362-4331 |archive-date=3 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |url-status=live }}</ref> Russiese troepe het toe na Mikolajif beweeg, wat tussen Cherson en [[Odesa]] lê. Op 4 Maart het Oekraïense verdedigers 'n aanval in die Slag van Mikolajif afgeweer en die Koelbakino-lugbasis teruggewen.<ref name=":8">{{cite news |title=Ukrainian defenders repelled attack on Mykolaiv city, fighting continues on outskirts |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3420336-ukrainian-defenders-repelled-attack-on-mykolaiv-city-fighting-continues-on-outskirts.html |access-date=4 March 2022 |agency=Ukrinform |date=4 March 2022}}</ref> ===Horlifka-aanval=== Op 2 Maart het Oekraïense magte begn met 'n aanval in die rigting van Horlifka in [[Donetsk-oblast]]. Die stad word sedert 2014 deur die [[Volksrepubliek Donetsk]] beheer. ===Luggevegte=== Op 24 Februarie het Russiese magte die Tsjoehoejif-lugmagbasis aangeval,<ref>{{cite web |title=Ukraine: Video appears to show aftermath of missile strike on air base in Chuhuiv |publisher=Sky News |date=24 Februarie 2022 |access-date=6 April 2022 |url=https://news.sky.com/video/ukraine-video-appears-to-show-aftermath-of-missile-strike-on-air-base-in-chuhuiv-12550242}}</ref> wat [[Bayraktar TB2]]-[[Onbemande vliegtuig|hommeltuie]] gehuisves het. Die aanval het skade aan brandstofbergingsareas en infrastruktuur veroorsaak.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2022/02/24/satellite-imagery-shows-russian-attack-on-ukraine-from-space.html |title=Satellite imagery shows Russian attack on Ukraine from space |publisher=CNBC |first=Michael |last=Sheetz |date=24 Februarie 2022 |access-date=8 Maart 2022}}</ref> Die volgende dag is die Millerowo-lugbasis deur Russiese magte aangeval.<ref>"Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus". The Times of Israel. Geargiveer van die oorspronklike op 27 Februarie 2022. Besoek op 28 Februarie 2022.</ref> Tydens die Zjitomir-lughawe-aanval op 27 Februarie is berig dat Rusland 9K720 Iskander-missielstelsels, geleë in [[Belarus]], gebruik het om die burgerlike Zjitomir-lughawe aan te val.<ref>{{cite web |title=Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220227183646/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |archive-date=27 Februarie 2022 |access-date=28 Februarie 2022 |work=The Times of Israel}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1498178611916034054 |user=KyivIndependent |title=Russia used Iskander missile systems to attack Zhytomyr Airport. The air strikes were conducted from Belarus, using Russian ballistic missile launchers. Earlier, Belarus said it wouldn't allow air strikes from its territory amid Ukraine's upcoming peace talks with Russia.|date=8 Maart 2022 |access-date=8 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220305041549/https://twitter.com/KyivIndependent/status/1498178611916034054 |archive-date=5 Maart 2022 |url-status=live}}</ref> Baie Oekraïense lugverdedigingsgeriewe is in die eerste dae van die inval volledig of gedeeltelik deur Russiese lugaanvalle vernietig.<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-61106245 |title=Ukraine's battle for control of its skies |first=Jonathan |last=Beale |work=[[BBC News]] |date=14 April 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Rusland het op 5 Maart minstens tien vliegtuie verloor.<ref>{{cite news |last=Trevithick |first=Joseph |title=The Russian Air Force Just Had A Terrible Day Over Ukraine |url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44602/the-russian-air-force-just-had-a-terrible-day-over-ukraine |access-date=5 Maart 2022 |work=The Drive}}</ref> Op 6 Maart het die algemene staf van die [[Gewapende Magte van Oekraïne|gewapende magte van Oekraïne]] berig dat 88 Russiese vliegtuie sedert die begin van oorlog vernietig is.<ref>{{cite web|title=Enemy loses 88 aircraft, helicopters in Ukraine – General Staff |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/808029.html |access-date=9 Maart 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref>'n Anonieme senior Amerikaanse verdedigingsbeampte het egter op 7 Maart aan [[Reuters]] gesê dat Rusland steeds die "oorgrote meerderheid" van sy vegvliegtuie en helikopters wat naby Oekraïne versamel is, beskikbaar het om te vlieg.<ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/world/europe/putin-has-deployed-nearly-100-pct-pre-staged-forces-into-ukraine-us-official-2022-03-07/ |title=Putin has deployed nearly 100% of pre-staged forces into Ukraine- U.S. Official |first1=Idrees |last1=Ali |first2=Phil |last2=Stewart |work=[[Reuters]] |date=7 Maart 2022}}</ref> Na die eerste maand van die inval het Justin Bronk, 'n Britse militêre waarnemer, die Russiese vliegtuigverliese by 15 vastevlerkvliegtuie en 35 helikopters getel, maar het opgemerk dat die ware totaal beslis hoër was.<ref>{{cite news |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/24/analysis-russia-falls-back-on-urban-siege-warfare-in-ukraine |title=Analysis: Russia falls back on urban siege warfare in Ukraine |first=Justin |last=Bronk |publisher=[[Al Jazeera]] |date=24 Maart 2022 |access-date=24 Maart 2022}}</ref> Daarteenoor, volgens die Verenigde State, was 49 Oekraïnse vegvliegtuie teen 18 Maart verlore. <ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60774819?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=62349f1d0ce87e491a0f0199%26How%20much%20of%20Ukraine%27s%20air%20force%20is%20still%20operational%3F%262022-03-18T19%3A44%3A06%2B00%3A00&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:12473c63-8acb-47a3-975e-484ef2787681&pinned_post_asset_id=62349f1d0ce87e491a0f0199&pinned_post_type=share |title=How much of Ukraine's air force is still operational? |editor-first=Jude |editor-last=Sheerin |work=[[BBC News]] |date=18 Maart 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Op 13 Maart het Russiese magte verskeie kruisermissielaanvalle uitgevoer op 'n militêre opleidingsgerief in Jaworif, Lwif-Oblast, naby die Poolse grens. Die plaaslike goewerneur, Maksim Kozitski, het berig minstens 35 mense is in die aanvalle dood.<ref>{{cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/13/russia-air-strikes-hit-ukraine-military-base-near-poland |title=Russia strikes Ukraine army base near Poland as it widens attacks |publisher=[[Al Jazeera]] |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.cnn.com/2022/03/13/europe/russia-invasion-ukraine-03-13-intl-hnk/index.html |title=Dozens killed as Russian forces strike targets in western Ukraine |first1=Tim |last1=Lister |first2=Mohammed |last2=Tawfeeq |first3=Olga |last3=Voitovych |first4=Simone |last4=McCarthy |first5=Tara |last5=John |publisher=CNN |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref> Die swak prestasie van die Russiese Lugmag word deur ''[[The Economist]]'' toegeskryf aan Rusland se onvermoë om Oekraïne se mediumafstand-[[grond-tot-lugmissiel]]-batterye (SAM) te onderdruk, Rusland se gebrek aan presisiegeleide bomme, tesame met Oekraïense middelafstand-SAM-stellings wat vliegtuie dwing om laag te vlieg en hulle kwesbaar vir Stinger en ander skouergelanseer grond-tot-lug-missiele maak, en gebrek aan opleiding en vliegure vir Russiese vlieëniers wat hulle onervare maak vir die soort nabygrondse ondersteuningsmissies tipies van moderne lugmagte.<ref>{{cite news |date=3 Maart 2022 |title=The curious case of Russia's missing air force |url=https://www.economist.com/interactive/2022/03/08/curious-case-russias-missing-air-force |newspaper=[[The Economist]] |access-date=9 Maart 2022 |url-access=subscription}}</ref> ===Vlootgevegte=== Oekraïne lê aan die [[Swartsee]], wat slegs toegang het deur die Turkse [[Bosporus]]- en [[Dardanelle]]-strate. Op 28 Februarie het [[Turkye]] die Montreux-konvensie van 1936 in werking gestel en die seestraat afgeseël vir Russiese oorlogskepe wat nie geregistreer is as tuisbasisse in die Swartsee nie en nie na hul hawens van oorsprong terugkeer nie. Dit het die deurgang van vier Russiese vlootvaartuie deur die Turkse Straat verhinder.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-implement-international-pact-access-shipping-straits-due-ukraine-war-2022-02-27/ |title=Turkey to implement pact limiting Russian warships to Black Sea |work=[[Reuters]] |date=28 Februarie 2022 |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |last=Tavsan |first=Sinan |date=2 Maart 2022 |title=Turkey rejects Russia's request for navy ships to pass Bosporus |newspaper=Nikkei Asia |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Ukraine-war/Turkey-rejects-Russia-s-request-for-navy-ships-to-pass-Bosporus |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Russia cancelled Black Sea passage bid of four warships: Turkey |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/2/russia-cancelled-black-sea-passage-bid-warships-turkey |publisher=[[Al Jazeera]] |date=2 Maart 2022 |access-date=29 Maart 2022}}</ref> Op 24 Februarie het die Oekraïense staatsgrenswagdiens omstreeks 18:00 plaaslike tyd aangekondig 'n aanval deur Russiese skepe op Zmijini-eiland (Slangeiland) het begin.<ref>{{cite tweet|title=Ukrainian soldier deployed on Snake Island live streamed the moment a Russian warship opened fire on the Island. All 13 soldiers lost their lives. |url=https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 |number=1497003710349824007 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100712/https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 | date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |user=PokiRae_}}</ref> Die Russiese kruiser ''[[Moskwa (skip)|Moskwa]]'' en patrollieboot ''Wasili Bikof'' het die eiland gebombardeer.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Russian Navy Captures Ukraine's Outpost on Snake Island |work=The Maritime Executive |url=https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |url-status=live |access-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100645/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |archive-date=25 February 2022}}</ref> Toe die Russiese oorlogskip homself identifiseer en die Oekraïense soldate op die eiland beveel om oor te gee, was hulle antwoord: "[[Roesski wojenni korabl, idi na choei!|Russiese oorlogskip, fok weg!]]" ("Русский военный корабль, иди нахуй!", ''Roesski wojenni korabl, [[Russiese mat (taal)|idi nachoei]]!'')<ref>{{cite web |last1=Lister |first1=Tim |last2=Pennington |first2=Josh |date=24 February 2022 |title=February 24, 2022 Russia-Ukraine news |website=CNN |at=Entry: Audio emerges appearing to be of Ukrainian fighters defending island from Russian warship |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |access-date=25 February 2022 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225020216/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title="Русский корабль, иди на х.й!": захисники Зміїного відповіли ворогові |trans-title='Russian ship, go on f.y!': Defenders of the Serpent responded to the enemy |url=https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225021042/https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Українська правда |language=uk}}</ref> Ná die bombardement het Russiese soldate geland en beheer van die eiland oorgeneem.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Ukraine soldiers told Russian officer 'go fuck yourself' before they died on island |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225102114/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Guardian}}</ref> Die 13 soldate wat die eiland verdedig het, is gevange geneem. Opnames van die opmerking is wyd op die [[internet]] versprei; dit het sedertdien 'n uitroep van die Oekraïense weermag geword, sowel as van burgerlikes wat teen die inval betoog. Rusland het op 26 Februarie verklaar dat Amerikaanse hommeltuie inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te help teiken, wat die VSA ontken het.<ref>{{cite web |first1=Nathan |last1=Hodge |first2=Vasco |last2=Cotovio |first3=Oren |last3=Lieberman |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-date=27 Februarie 2022 |date=26 Februarie 2022 |title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy |publisher=CNN}}</ref> Op 3 Maart het 'n foto blykbaar die Oekraïense fregat ''Hetman Sahaidatsjni'', vlagskip van die Oekraïense Vloot, gewys waar hy gedeeltelik gesink in 'n hawe lê.<ref>{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as the Russians close in |language=en |work=The Times |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 March 2022 |issn=0140-0460}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44563/the-ukrainian-navys-flagship-appears-to-have-been-scuttled |title=The Ukrainian Navy's Flagship Appears To Have Been Scuttled |work=The Drive |date=3 March 2022}}</ref> Die volgende dag het die Oekraïense minister van verdediging bevestig dat die ''Hetman Sahaidatsjni'' in Mikolajif gekelder is om te voorkom dat Russiese magte dit oorneem.<ref name="Interfax_scuttle">{{cite news |title=Hetman Sahaidachny frigate, being under repair, flooded not to get to enemy – Reznikov |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/806837.html |access-date=4 Maart 2022 |publisher=Interfax Ukraine}}</ref><ref name="Times_Scuttles_Flagship">{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as Russians close in |newspaper=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 Maart 2022 |agency=The Times |date=4 Maart 2022 |issn=0140-0460}}</ref> Op 14 Maart het die Russiese bron [[RT]] berig dat die Russiese Weermag ongeveer 'n dosyn Oekraïense skepe in Berdiansk oorgeneem het, insluitend die Polnocny-klas landingskip ''Yuri Olefirenko''.<ref>{{cite web |url=https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |title=Analysis: Russian Armed Forces capture dozen Ukrainian ships in Berdyansk |date=14 Maart 2022 |access-date=18 Maart 2022 |website=Navy Recognition |archive-date=15 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220315091937/https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |url-status=dead }}</ref> Frigatte van die [[Swartseevloot]], die ''[[Admiraal Makarof (Skip)|Admiraal Makarof]]'', ''Admiraal Grigorowitsj'' en ''Admiraal Essen'' het deelgeneem aan die Russiese inval in Oekraïne, wat 'n Oekraïense olieraffinadery en brandstofdepots in die voorstede van [[Odesa]] geteiken het met missiele wat van die skepe se Bastion-P-stelsel afgevuur is.<ref>{{Cite news |last=Grylls |first=George |date=4 April 2022 |title=Russian ships bombard Odesa with cruise missiles |work=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |url-status=live |url-access=subscription |access-date=5 Mei 2022 |archive-url=https://archive.today/20220404115501/https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |archive-date=4 April 2022 }}</ref> Op 13 April is die Russiese geleide missielkruiser ''Moskwa'', die [[vlagskip]] van die [[Swartseevloot]], deur twee Oekraïense R-360 Neptune-teenskipkruisermissiele getref, wat die skip aan die brand gesteek het. ''Moskwa'' het later 'n ammunisie-ontploffing weens die brande opgedoen. Die Russiese ministerie van verdediging het gesê die skip is ernstig beskadig nadat 'n brand 'n ammunisie-ontploffing veroorsaak het, sonder enige verwysing na 'n Oekraïense aanval. Die volgende dag, na 'n poging om dit aan wal te sleep, het Russiese amptenare bevestig dat die skip gesink het.<ref>{{cite news|title=Russia says Moskva cruiser has sunk after reported Ukrainian missile strike|url=https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|work=The Guardian|date=14 April 2022|author1=Pjotr Sauer|author2=Julian Borger|access-date=14 April 2022|archive-date=14 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220414202148/https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|url-status=live}}</ref> ===Populêre weerstand=== [[Lêer:Reporter’s Notebook - Thriving Kyiv Becomes Battle Zone, Almost Overnight 03.jpg|duimnael|Burgers in Kijif berei [[Molotofbom]]me op 26 Februarie voor.]] Oekraïense burgerlikes het die Russiese inval weerstaan, aangesluit by die territoriale verdedigingseenhede, [[molotofbom]]me gemaak, kos geskenk, versperrings soos Tsjeggiese krimpvarkies gebou.<ref>{{cite news |last1=Raghavan |first1=Sudarsan |last2=O'Grady |first2=Siobhán |last3=Shefte |first3=Whitney |last4=Khudov |first4=Kostiantyn |title=In a Kyiv under siege, neighbors dig trenches and raise barriers to brace for Russian assault |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/28/ukraine-russia-kyiv-defense/ |access-date=10 Maart 2022 |newspaper=[[The Washington Post]] |date=28 Februarie 2022}}</ref> en gehelp om vlugtelinge te vervoer.<ref>{{cite web|first=Jen |last=Kirby |access-date=10 March 2022 |title=The other members of Ukraine's resistance |url=https://www.vox.com/22956752/ukraine-resistance-volunteers-russia-invasion |date=3 Maart 2022 |website=Vox}}</ref> In reaksie op 'n oproep van die Oekraïne se vervoeragentskap, Ukravtodor, het burgerlikes padtekens uitmekaar gehaal of verander, tydelike versperrings gebou en paaie geblokkeer. Sosiale mediaberigte het spontane straatprotesaksies teen Russiese magte in besette nedersettings getoon, wat dikwels in mondelinge woordewisseling en fisieke teëstand met Russiese troepe ontwikkel het.<ref name="yes!">{{cite news |last=Hunter |first=Daniel |title=How Ukrainian Civilians Are Resisting Military Force |url=https://www.yesmagazine.org/democracy/2022/03/01/ukraine-civilian-resistance |access-date=8 March 2022 |work=Yes Magazine |date=1 Maart 2022}}</ref> In sommige gevalle het mense Russiese militêre voertuie fisies geblokkeer, wat hulle soms gedwing het om terug te trek.<ref name="yes!" /><ref>{{cite news |title=Ukrainian Civilians Take On Russian Invaders With Words And Deeds |url=https://www.rferl.org/a/ukraine-civil-resistance-russian-aggression/31728966.html |access-date=8 Maart 2022 |publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty|date=28 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Santora |first2=Marc |last3=Hill |first3=Evan |last4=Cardia |first4=Alexander |title=Ukrainian protesters take to the streets in occupied Kherson. |url=https://www.nytimes.com/2022/03/05/world/europe/kherson-protests-ukraine.html |access-date=8 Maart 2022 |work=[[The New York Times]] |date=5 Maart 2022}}</ref> Die Russiese soldate se reaksie op ongewapende burgerlike weerstand het gewissel van onwilligheid om die betogers te konfronteer<ref name="yes!" /> tot vuur in die lug of direk in skares.<ref>{{cite news |title=Ukrainian authorities accuse Russians of opening fire on civilian protest |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-05-22/h_c9644300c3986a3e19e31dcb6188abdf |access-date=8 Maart 2022 |publisher=CNN |date=5 Maart 2022}}</ref> Daar was massa-aanhoudings van Oekraïense betogers, en Oekraïense media het gerapporteer dat gedwonge verdwynings, skynteregstellings, gyselaarneming, buitegeregtelike moorde en seksuele geweld deur die Russiese weermag gepleeg is.<ref>{{cite news |title=Ordinary Ukrainians are resisting Vladimir Putin's occupying force in Kherson and elsewhere |url=https://www.economist.com/europe/ordinary-ukrainians-are-resisting-vladimir-putins-occupying-force-in-kherson-and-elsewhere/21808101 |newspaper=[[The Economist]] |date=9 March 2022 |access-date=10 March 2022 |url-access=subscription}}</ref> ==Buitelandse militêre hulp== [[Beeld:Countries supplying military equipment to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#800000|Rusland}} {{legend0|#ffff00|Oekraïne}} {{legend0|#000080|Lande wat militêre hulp na Oekraïne gestuur het}} ]] [[Beeld:Countries supplying aid to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#d50000|Rusland}} {{legend0|#ffff61|Oekraïne}} {{legend0|#00afff|Lande wat enige hulp na Oekraïne stuur, insluitende humanitêre hulp}}]] Lidlande van Navo het tydens die opbou verdedigingswapens na Oekraïne gestuur.<ref>{{cite news |author-last1=Brennan |author-first1=Margaret |author-last2=Watson |author-first2=Eleanor |url=https://www.cbsnews.com/news/u-s-nato-ukraine-weapons-defense-russia/ |title=U.S. and NATO to surge lethal weaponry to Ukraine to help shore up defenses against Russia |work=CBS News |date=20 January 2022}}</ref> Die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], het $260&nbsp;miljoen se hulp laat goedkeur. Dit sluit verskeie soorte wapens, ammunisie en ander toerusting in.<ref>{{cite web |title=U.S. Security Assistance to Ukraine |url=https://crsreports.congress.gov/product/pdf/IF/IF12040 |website=Congressional Research Service |access-date=26 February 2022 |date=9 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Mitchell |author-first1=Ellen |title=Pentagon mulling ways to get more lethal aid to Ukraine |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/pentagon-mulling-ways-to-get-more-lethal-aid-to-ukraine/ar-AAUjH92 |website=The Hill |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Gould |author-first1=Joe |author-last2=Altman |author-first2=Howard |title=Pentagon reveals info on $200M military aid to Ukraine, including more Javelins |url=https://www.defensenews.com/congress/2022/01/25/200m-in-javelins-other-anti-armor-systems-grenade-launchers-and-more-to-ukraine-dod/ |website=Defense News |access-date=26 February 2022 |language=en |date=25 January 2022}}</ref> Ná die begin van die oorlog het [[België]],<ref name=clapsonbe>{{cite news |author-last=Clapson |author-first=Colin |date=26 February 2022 |title=Belgium sends weapons to Ukraine |url=https://www.vrt.be/vrtnws/en/2022/02/26/belgium-sends-weapons-to-ukraine/ |work=VRT |location=Brussels |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Tsjeggië]],<ref name=cznlweapons>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Czech Republic, Netherlands To Ship More Military Aid To Ukraine |url=https://www.rferl.org/a/czech-netherlands-military-aid-ukraine/31724987.html |work=Eesti Rahvusringhääling |location=Washington |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Estland]],<ref name=errweapons>{{cite news |date=25 February 2022 |title=Estonia sending additional weapons, aid to Ukraine |url=https://news.err.ee/1608512402/estonia-sending-additional-weapons-aid-to-ukraine |work=ERR |location=Tallinn |access-date=26 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title=Portugal vai enviar armas para a Ucrânia |trans-title=Portugal will send weapons to Ukraine |url=https://www.publico.pt/2022/02/27/mundo/noticia/portugal-vai-enviar-armas-ucrania-1996989 |access-date=27 February 2022 |website=Público |language=pt}}</ref> [[Frankryk]], [[Griekeland]],<ref name="GreekMilitaryAid">{{cite web|url=https://www.ekathimerini.com/news/1178530/greece-to-send-defensive-military-equipment-to-ukraine/ |title=Greece to send defensive military equipment to Ukraine |website=Kathimerini |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref> [[Nederland]], [[Portugal]] en [[Brittanje]] aangekondig dat hulle nog wapens sal stuur om die Oekraïense weermag en regering te help verdedig.<ref name="Reuters_jensNatoSupport2502">{{cite news |title=NATO allies to provide more weapons to Ukraine, Stoltenberg says|url=https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Reuters}}</ref> Op 24 Februarie het [[Pole]] militêre voorraad afgelewer.<ref>{{cite web |title=Polska broń dla Ukrainy. Pierwsze transporty dotarły, kolejne w drodze |trans-title=Polish weapons for Ukraine. The first shipments have arrived, others are on their way |url=https://www.rp.pl/biznes/art35754421-polska-bron-dla-ukrainy-pierwsze-transporty-dotarly-kolejne-w-drodze |access-date=26 February 2022 |website=Rzeczpospolita |language=pl}}</ref> Terwyl sommige van die 30 lidlande van Navo wapens gestuur het, het Navo as organisasie dit nie gedoen nie.<ref name="Al Jazeera 2022">{{cite news|title=NATO to deploy thousands of commandos to nations near Ukraine |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/25/nato-allies-to-provide-more-weapons-to-ukraine-stoltenberg-says |publisher=Al Jazeera |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref> Op 26 Februarie het die Amerikaanse minister van buitelandse sake, [[Antony Blinken]], aangekondig dat hy $350&nbsp;miljoen se militêre hulp goedgekeur het, insluitende verskeie teenaanvalstelsels, wapens en ammunisie, lyfpantsers en verwante toerusting.<ref>{{cite web |author-first1=Adrienne |author-last1=Vogt |author-first2=Lauren |author-last2=Said-Moorhouse |author-first3=Jeevan |author-last3=Ravindran |author-first4=Peter |author-last4=Wilkinson |author-first5=Jessie |author-last5=Yeung |author-first6=Brad |author-last6=Lendon |author-first7=Steve |author-last7=George |author-first8=Meg |author-last8=Wagner |date=26 February 2022 |title=Blinken authorizes $350 million more in US military assistance to Ukraine |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_a84870443012615e6811285f23d9c6fb |access-date=26 February 2022 |website=CNN |language=en}}</ref> Rusland beweer Amerikaanse [[Hommeltuig|hommeltuie]] het inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om hulle te help om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te teiken. Amerika ontken dit.<ref>{{cite web|author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Vasco|author-last2=Cotovio|author-first3=Oren|author-last3=Lieberman|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac|date=26 February 2022|title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy|website=CNN}}</ref> Ook [[Denemarke]], [[Swede]], [[Noorweë]] en [[Finland]] het intussen wapens aan Oekraïne gestuur. Buitelanders word ook betrek by die oorlog deur inisiatiewe soos die [[Inligtingstegnologie Leër van Oekraïne|IT-leër van Oekraine]], 'n vrywillige kuberoorlogvoeringsorganisasie wat aan die einde van Februarie 2022 geskep is om weerstand te bied teen die digitale indringing van Oekraïense inligting en die kuberruim ná die begin van die Russiese inval.<ref name="Reuters Article 1">{{cite news |last1=Schectman |first1=Joel |last2=Bing |first2=Christopher |title=EXCLUSIVE Ukraine calls on hacker underground to defend against Russia |url=https://www.reuters.com/world/exclusive-ukraine-calls-hacker-underground-defend-against-russia-2022-02-24/ |access-date=3 Maart 2022 |work=[[Reuters]] |date=25 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Todd |first1=Drew |title=Anonymous Hacking Group Targets Russian Government |url=https://www.secureworld.io/industry-news/anonymous-hacktivists-target-russia |access-date=3 Maart 2022 |date=25 Februarie 2022}}</ref> Daar is ook 'n [[Internasionale Legioen van die Territoriale Verdedigingsmag van Oekraïne]] of die Oekraïense Vreemdelegioen as 'n militêre eenheid van die Oekraïense territoriale magte, geskep deur die Oekraïense regering op versoek van president Wolodimir Zelenski met die doel om te veg teen die Russiese inval<ref>{{cite web|url=https://foreignpolicy.com/2022/03/07/ukraines-foreign-legion-is-ready-for-battle/|title=Ukraine’s Foreign Legion Is Ready for Battle|first=Anchal|last=Vohra|work=Foreign Policy|date=7 Maart 2022}}</ref> ==Humanitêre gevolge== ===Vlugtelinge=== [[Beeld:Refugees from Ukraine at border posts in the west of the country.jpg|duimnael|220px|links|Vlugtelinge uit Oekraïne by 'n grenspos in die weste van die land.]] Vanweë die volgehou militêre opbou aan die Oekraïense grens het baie naburige lande en hulporganisasies hulle weke voor die inval begin voorberei vir 'n moontlike massamigrasie. Die Oekraïense departement van verdediging het in Desember 2021 voorspel dat tussen 3&nbsp;miljoen en 5&nbsp;miljoen mens dalk kan vlug.<ref>{{cite magazine|author-last=Aguilera |author-first=Jasmine |date=25 February 2022 |title=Russia's Invasion of Ukraine May Trigger a Refugee Crisis. Here's How the World Is Preparing |url=https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |magazine=Time Magazine}}</ref> Op 24 Februarie het die regering van [[Letland]] 'n plan goedgekeur om sowat 10&nbsp;000 vlugtelinge uit Oekraïne te huisves,<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Latvia ready to take in Ukrainian refugees, visas for Russians to be suspended |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=24 February 2022}}</ref> en twee dae later het die eerste vlugtelinge begin aankom.<ref>{{cite news |author-first=Iveta |author-last=Čigāne |date=26 February 2022 |title=First Ukrainian refugees arrive in Latvia |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022}}</ref> Ana Revenco, die minister van binnelandse sake van [[Moldowa]], het op 25 Februarie gesê meer as 15&nbsp;800 Oekraïense burgers het die grens na dié land oorgesteek. Volgens [[Roemenië]] het sowat 10&nbsp;000 Oekraïners sedert die begin van die inval die grens met dié land oorgesteek, maar net 11 van hulle het om vlugtelingstatus aansoek gedoen.<ref>{{cite web |title=Almost 26,000 Ukrainian Refugees Have Arrived In Moldova, Romania Since Invasion |url=https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |website=RadioLiberty |language=en}}</ref> [[Pole]] het [[Covid-19-pandemie|Covid-19-migrasiemaatreëls]] opgehef in afwagting van 'n vloed vlugtelinge.<ref>{{cite web |author-last1=Charlish |author-first1=Alan |author-last2=Ilie |author-first2=Luiza |title='I don't know what to do': fleeing Ukrainians start arriving in central Europe |url=https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |website=Reuters |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225015837/https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Op 26 Februarie het die Poolse minister Paweł Szefernaker gesê sowat 100&nbsp;000 vlugtelinge het Pole reeds sedert die begin van die inval binnegekom.<ref>{{cite news |title=Some 100,000 Ukrainians have entered Poland since war began-interior minister |url=https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Reuters |date=26 February 2022}}</ref> Ook [[Hongarye]]<ref>{{cite web|date=26 February 2022 |title=PM Orbán: Hungary 'Friendly Place' for Arrivals from Ukraine|url=https://hungarytoday.hu/pm-orban-hungary-friendly-arrivals-from-ukraine-conflict-swift/ |access-date=26 February 2022 |website=Hungary Today}}</ref> en [[Bulgarye]] ondervind 'n toeloop van vlugtelinge.<ref>{{cite news |title=A wave of refugees from Ukraine is coming to Bulgaria |url=https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=The European Times |date=26 February 2022}}</ref> Op 27 Februarie het die VN se hoëkommissaris vir vlugtelinge gesê meer as 268&nbsp;000 mense het sedert die begin van die inval uit Oekraïne gevlug. Pole beweer van hulle het 77&nbsp;300 net op 26 Februarie na dié land gevlug.<ref>{{cite web |title=More than 368,000 flee war in Ukraine - UNHCR |url=https://www.rte.ie/news/world/2022/0227/1283298-ukraine-refugees/ |website=RTE |access-date=27 February 2022 |language=en |date=27 February 2022}}</ref> ===Aantygings van oorlogsmisdade=== [[Beeld:Ukrainian civilian killed during the Russian bombing of Chernihiv.jpg|thumb|220px|'n Oekraïnse burgerlike wat gedood is tydens Russiese bomaavalle in Tsjernihif. Voor staan 'n babawaentjie.]] Kenners meen die inval in Oekraïne oortree die [[Handves van die Verenigde Nasies]] en is 'n aggressiemisdaad volgens die internasionale misdaadwet. Dié misdaad kan vervolg word.<ref name="OpinioJuris_aggression">{{cite news |date=4 February 2022 |title=A Reminder of the Importance of the Crime of Aggression: Considering the Situation of Russia and Ukraine |work=Opinio Juris |url=http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine/ |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225114043/http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref name="Conversation_intl_law_powerless">{{cite news |author-last1=Guilfoyle |author-first1=Douglas |author-last2=McIntyre |author-first2=Juliette |author-last3=Paige |author-first3=Tamsin Phillipa |date=24 February 2020 |title=Is international law powerless against Russian aggression in Ukraine? No, but it's complicated |language=en |work=The Conversation |url=https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225123605/https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |archive-date=25 February 2022}}</ref> Op 25 Februarie het [[Amnestie Internasionaal]] gesê dit het onomstootlike bewyse dat Rusland die internasionale humanitêre wet oortree het, en dat sommige van sy aanvalle oorlogsmisdade kan wees.<ref>{{cite news |author-last1=Churchman |author-first1=Laurie |title=Russia carrying out 'indiscriminate attacks' on civilian areas, says Amnesty |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=The Independent |date=25 February 2022}}</ref> Amnestie en [[Human Rights Watch]] het gesê Russiese magte het voor die voet aanvalle op burgerlike gebiede uitgevoer en onder meer hospitale getref.<ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian military have carried out indiscriminate attacks – new expert analysis |url=https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |archive-date=26 February 2022 |work=Amnesty International |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian Cluster Munition Hits Hospital |url=https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Human Rights Watch |date=25 February 2022}}</ref> Volgens die goewerneur van Soemi-oblast is onder meer 'n kinderhuis en kindertuin in dié deelgebied getref. Daar was 'n beroep op die Internasionale Misdaadhof om die saak te ondersoek.<ref>{{cite news |author-last1=Wong |author-first1=Tessa |title=Ukraine live updates: Kyiv warned of toxic fumes after strike on oil depot |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60542877?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=621aff760ce87e491a0ed483%26Six%20civilian%20deaths%20reported%20in%20Okhtyrka%262022-02-27T04%3A50%3A56.609Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:45681a06-c2fb-4d79-af43-7f69b49aae68 |access-date=27 February 2022 |work=[[BBC News]] |date=27 February 2022 |language=en-gb}}</ref> Op 1 Maart het president Zelenski gesê daar is bewyse dat burgerlike gebiede geteiken is in 'n Russiese bomaanval op Charkif vroeër dié dag. Hy het dit as 'n oorlogsmisdaad beskryf.<ref name="BBC_1march">{{cite news |title=Ukraine: Kharkiv attack was a war crime, says President Zelensky |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| archive-date=2022-03-01 |access-date=1 March 2022 |work=BBC News |date=1 March 2022}}</ref> ===Grieks-Russiese diplomatieke krisis=== 'n Diplomatieke krisis tussen [[Griekeland]] en Rusland het ontstaan nadat laasgenoemde se lugmag twee dorpe van Griekse minderhede naby Marioepol in Oekraïne gebombardeer en 10 Grieke gedood het. Griekeland het sterk protes aangeteken en die Russiese ambassadeur na die Griekse departement van buitelandse sake in [[Athene]] ontbied. Frankryk, Pole, Swede en ander lande het hulle meegevoel uitgespreek. Rusland het enige betrokkenheid ontken en beweer dit was die werk van die Oekraïense verregse militante groep die [[Azofbataljon]]. Athene het egter Moskou se bewering verwerp en aangekondig dit het bewyse van Russiese betrokkenheid.<ref>{{cite web|url=https://www.efsyn.gr/politiki/exoteriki-politiki/333846_ypex-ehoyme-apodeixeis-oti-oi-ellines-skotothikan-apo-rosika |trans-title=Greek Foreign Ministry: we have evidence that the Greeks were killed by Russian fire |title=ΥΠΕΞ: Έχουμε αποδείξεις ότι οι Έλληνες σκοτώθηκαν από ρωσικά πυρά |website=EfSyn |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=el}}</ref> Hierna het Griekeland se eerste minister, [[Kyriakos Mitsotakis]], aangekondig dat sy land verdedigingstoerusting en humanitêre hulp aan Oekraïne gaan verleen.<ref>{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/27/russian-air-strikes-in-ukraine-kills-10-greek-nationals-fm |title=Greece summons Russian envoy after bombing kills 10 nationals |website=Al Jazeera |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref><ref name="GreekMilitaryAid"/> ==Rusland se redes vir inval== ===Poetin se toespraak=== Uit Poetin se oogpunt het die aanval op Oekraïne nodig geword omdat Navo aanhou uitbrei en Rusland se grense nader. Boonop is Oekraïne histories deel van Rusland. Poetin het op 24 Februarie in sy toespraak verwys na Westerse oorlogsdade teen [[Serwië]], [[Irak]] en ander lande, asook na die Duitse aanval op die Sowjetunie in 1941 en het onder meer gesê: :[...] Die VSA is steeds 'n groot land, 'n stelselbouende mag. Sy metgeselle onderwerp hulle nie net nederig en gehoorsaam en sing saam by elke geleentheid nie, maar volg ook sy gedrag en aanvaar geesdriftig die reëls wat hy neerlê. [...] :Ten spyte van alles het ons in Desember 2021 weer probeer om 'n ooreenkoms met die VSA en sy bondgenote te bereik oor veiligheidsbeginsels in Europa en oor die nievergroting van Navo. Alles vergeefs. Die Amerikaanse posisie het nie verander nie. Hulle ag dit nie nodig om 'n ooreenkoms met Rusland te bereik oor hierdie kwessie nie, wat vir ons belangrik is; hulle streef hulle eie doelwitte na en verontagsaam ons belange. [...] :Selfs nou, met Navo wat ooswaarts uitbrei, word die situasie vir ons land elke jaar erger en gevaarliker. [...] Die leidende Navolande ondersteun, om hul eie doelwitte te bereik, ekstreme nasionaliste en neo-Nazi's in Oekraïne, wat op hul beurt nooit die inwoners van die Krim en Sewastopol sal vergewe vir hul vrye keuse om met Rusland te herenig nie. [...] Die volksrepublieke van die Donbas het Rusland om hulp gevra. :In hierdie verband, in ooreenstemming met artikel 51 van deel 7 van die Handves van die Verenigde Nasies, met die toestemming van die Russiese Federasieraad en in implementering van die verdrae van vriendskap en wedersydse bystand met die Volksrepubliek Donetsk en die Volksrepubliek Loehansk, op 22 Februarie vanjaar bekragtig deur die Federale Vergadering, het ek besluit om 'n spesiale militêre operasie uit te voer. :Hulle doel is om die mense te beskerm wat al agt jaar lank deur die Kijifse regering mishandel en vermoor word. En vir daardie doel sal ons streef na die demilitarisering en denazifisering van Oekraïne en sal ons diegene wat talle bloedige misdade teen die burgerlike bevolking gepleeg het, insluitend burgers van die Russiese Federasie, voor die hof bring. :Terselfdertyd sluit ons planne nie die besetting van Oekraïense gebiede in nie. Ons is nie van plan om iets met geweld op enigiemand af te dwing nie. [...] :In hierdie verband doen ek ook 'n beroep op die burgers van Oekraïne. In 2014 het Rusland 'n plig gehad om inwoners van die Krim en Sewastopol te beskerm teen diegene wat jy as "Nazi's" beskryf. Die mense van die Krim en Sewastopol het hulle historiese tuisland, Rusland, gekies en ons het hulle daarin ondersteun. Ook hier kon ons eenvoudig nie anders optree nie. :Vandag se gebeure gaan nie daaroor om die belange van die Oekraïne en die Oekraïense mense te benadeel nie. Dit gaan daaroor om Rusland self te beskerm teen diegene wat Oekraïne gyselaar geneem het en probeer om hulle teen ons land en sy mense te gebruik. :Weereens, dit is 'n kwessie van selfverdediging teen die bedreigings wat ons in die gesig staar en teen 'n selfs groter rampspoed as wat vandag gebeur. [...]<ref>{{cite news|url=https://www.tagesspiegel.de/politik/begruendung-fuer-die-invasion-putins-kriegserklaerung-gegen-die-ukraine-im-wortlaut/28101090.html |title=Putins Kriegserklärung gegen die Ukraine im Wortlaut |werk=tagesspiegel.de |date=2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> ===Feitkontrole=== Die Duitse uitsaaidiens Deutsche Welle het die stellings uit Poetin se toespraak aan 'n feitkontrole onderwerp. Die bewering dat die Navoblok ooswaarts uitbrei en dat die oorlogsmasjien die Russiese grense nader, is misleidend: Navo het weliswaar 14 Oos-Europese state erken sedert die ineenstorting van die Sowjetunie. Die organisasie het die logistieke voorbereidings vir troepversterkings ná 2014 getref in reaksie op die anneksasie van die Krim. Die Navotroepe in die streek (5&nbsp;000 soldate) is egter heeltemal te swak om Rusland te bedreig (850&nbsp;000 soldate). Verder is Poetin se regverdiging verkeerd; dit is 'n saak van verdediging binne die betekenis van die Verenigde Nasies se handves. Daar is geen teken van 'n aanval deur Oekraïne nie. Inteendeel, Oekraïne het die afgelope weke alles gedoen om Rusland nie ’n verskoning te gee om homself te verdedig nie, volgens ’n aangehaalde navorser, Pia Furhop van die Duitse Instituut vir Internasionale Politiek en Veiligheid. Daar is ook geen bewyse van 'n volksmoord in Oekraïne waarvan Poetin gepraat het nie. Dit was immers net ’n “propaganda-narratief” deur Poetin dat hy Oekraïne moes “denazifiseer”. ’n Joodse kandidaat het die presidensiële verkiesing gewen, en in die laaste algemene verkiesing in 2019 het die verenigde front van die verregse partye slegs 2,15&nbsp;persent van die stemme gekry.<ref>{{cite web |author=Joscha Weber, Andrea Grunau, Matthias von Hein, Eugen Theise |url=https://www.dw.com/de/putins-kriegsgr%C3%BCnde-im-faktencheck/a-60901735 |title=Poetin se redes vir oorlog in 'n feitekontrole |work=dw.com | date=2022-02-25 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Poetin se essay ''Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners'', waarvolgens Russe en Oekraïners een volk is, is in Julie 2021 gepubliseer.<ref name=":1" /> Dit is geïnterpreteer as 'n aanduiding dat Poetin nie Oekraïne se staatskaping erken nie. Poetin se bewering dat die meerderheid van Oekraïne se grondgebied uit "geskenke" van Rusland bestaan, gaan ook in hierdie rigting. ’n Kaart het op Russiese staatstelevisie verskyn wat die ooreenstemmende skenkings van die individuele Russiese heersers wys. Stern.de som op dat Poetin en die Kremlin net 'n klein area in die middel as Oekraïne sien.<ref>{{cite web|author=Ellen Ivits |url=https://www.stern.de/politik/ausland/ukraine--karte-des-russischen-tv-koennte-putins-plan-entlarven-31653226.html |title="Geskenke van die Russiese tsare": Russiese TV-kaart kan Poetin se plan ontbloot |work=Stern.de |date =2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Deutsche Welle se feitkontrole bestempel Poetin se bewering dat die moderne Oekraïne deur Rusland geskep is, as vals. Poetin het dit ook as 'n fout beskou dat Lenin die Oekraïense gebiede die status van 'n Sowjetrepubliek gegee het. Trouens, volgens Deutsche Welle, was daar egter twee jaar lank 'n onafhanklike Oekraïense nasionale staat voordat die Rooi Leër dit in 1920 binnegeval het. Die historikus Joachim von Puttkamer word aangehaal as verwysend na die “lang Oekraïense nasionale beweging”. Hy het dit "absurd" genoem dat Oekraïne 'n "kunsproduk van die Bolsjewiste" is. Die feitkontrole noem Poetin se stelling dat Oekraïne nog nooit “stabiele tradisies van werklike staatskaping” gehad het nie, “misleidend”. Die feit dat die staat van 1918 nie lank bestaan ​​het nie, was te wyte aan die inval deur Sowjet-Rusland. Volgens Guido Hausmann is dit waar dat wat nou Oekraïne is, dikwels aan ander lande behoort het. Dit geld insgelyks vir ander lande soos Duitsland. In die referendum oor Oekraïne se onafhanklikheid op 1 Desember 1991 het meer as 92 persent van Oekraïners vir onafhanklikheid gestem.<ref>{{cite web|author=Ines Eisele |url=https://www.dw.com/de/faktencheck-putins-blick-auf-die-geschichte-der-ukraine/a-60895811 |title=Feitekontrole: Poetin se siening van die geskiedenis van Oekraïne |work=dw.com |date=2022-02-24 |language = af |access-date=2022-02-25}}</ref> == Sien ook == * [[Oekraïense invalle in Wes-Rusland sedert Augustus 2024]] * [[Operasie Sinitsia]] * [[Oekraïense aanvalle op Russiese lugmagbasisse in Junie 2025|Operasie Spinnerak]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = 2022 Russian invasion of Ukraine}} {{Normdata}} [[Kategorie:Russiese inval in Oekraïne, 2022| ]] d424xyh1v1572u4l9tbi6kaxmvkatnk 2814650 2814649 2025-06-21T11:33:52Z BurgertB 2401 /* Populêre weerstand */ 2814650 wikitext text/x-wiki {{nuus}} {{Inligtingskas Militêre konflik |konflik = Russiese inval in Oekraïne, 2022 |deelvan = Die Russiese oorlog teen Oekraïne |beeld = [[Lêer:2022 Russian invasion of Ukraine.svg|300px]] |byskrif = {{Leftlegend|#FDE182|Deurlopend beheer deur die Oekraïne}}{{Leftlegend|#EBC0B3|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne|Tans beset of beheer deur Rusland]]}}{{Leftlegend|#ABD4DD|[[Russies-besette gebiede van die Oekraïne#Voormalig|Voorheen deur Rusland beset]] of [[Oekraïense besetting van Koersk-oblast|Oekraïens-besette Russiese gebiede]]}} |datum = [[24 Februarie]] [[2022]] – tans |plek = [[Oekraïne]] |resultaat = onbeslis |gebied = | party1 = '''{{RUS}}''' <br />'''[[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Donetsk|VR Donetsk]]''' <br />'''[[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Volksrepubliek Loehansk|VR Loehansk]]''' '''Steun:''' <br/>{{vlagland|Belarus}}<br/>{{vlagland|Noord-Korea}}<ref>{{Cite web|url=https://www.thinkchina.sg/politics/exploited-and-abandoned-north-korean-troops-ukraine?ref=top-hero|title=Exploited and abandoned: North Korean troops in Ukraine|website=ThinkChina|access-date=2025-03-19}}</ref> | party2 = '''{{vlagland|Oekraïne}}''' <br/> '''Steun:''' '''[[NAVO]]''' <br/> '''{{EU}}''' <br/> '''{{vlagland|AUS}}''' <br/> '''{{vlagland|JPN}}''' <br/> '''{{vlagland|NZL}}''' <br/> '''{{vlagland|Suid-Korea}}''' |party3 = |aanvoerder1 = [[Beeld:Flag of the President of Russia.svg|20px]] '''[[Wladimir Poetin]]''' <br /> {{RU-VLAG}} [[Michail Misjoestin]] <br />{{RU-VLAG}} [[Sergei Lawrof]] <br />{{RU-VLAG}} Aleksandr Dvornikov <br />{{RU-VLAG}} Sergej Sjojgoe <br />{{RU-VLAG}} Valeri Gerasimov <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Denis Poesjilin]] <br /> [[Beeld:Flag of Donetsk People's Republic.svg|20px]] [[Wladimir Pasjkof]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Leonid Pasetsjnik]] <br /> [[Beeld:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|20px]] [[Sergei Koslof]] |aanvoerder2 = [[Beeld:Flag of the President of Ukraine.svg|20px]] '''[[Wolodimir Zelenski]]'''<br />{{vlagikoon|Oekraïne}} [[Denis Sjmihal]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} [[Waleri Zaloezjni]] <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Dmytro Koeleba <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Danilov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Oleksii Reznikov <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Serhiy Sjaptala <br /> {{vlagikoon|Oekraïne}} Roeslan Chomtsjak |aanvoerder3 = |sterkte1 = {{RU-VLAG}} 1&nbsp;013&nbsp;000 soldate; 2&nbsp;000&nbsp;000 reserviste,<ref>{{Cite web|taal=en|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|access-date=2022-02-20}}</ref> waarvan 175&nbsp;000 – 190&nbsp;000 troepe in Oekraïne<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|title=Russia positioning helicopters, in possible sign of Ukraine plans|access-date=22 Februarie 2022|author=Barnes, Julian E.|author2=Crowley, Michael|author3=Schmitt, Eric|date=10 Januarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220122100818/https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|title=Citing U.S. Intelligence, Biden says Putin has decided to invade Ukraine|access-date=22 Februarie 2022|last=Bengali|first=Shashank|date=18 Februarie 2022|work=The New York Times|taal=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220222072836/https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin|archivedate=22 Februarie 2022}}</ref> |sterkte2 = {{vlagikoon|Oekraïne}} 255&nbsp;000 soldate, 1&nbsp;000&nbsp;000 reserviste, 20&nbsp;000 vrywilligers<ref>{{Cite web|url=https://www.scmp.com/news/world/russia-central-asia/article/3169477/ukraine-crisis-20000-foreign-volunteers-ukraine|title=Ukraine crisis: 20,000 foreign volunteers in Ukraine to fight Russians, says foreign minister|access-date=11 Maart 2022|date=7 Maart 2022|publisher=South China Morning Post|taal=en}}</ref> |sterkte3 = |ongevalle1 = '''{{RU-VLAG}}'''<br />'''Volgens Rusland (22 Maart)'''<br /> 9&nbsp;861 dood<br /> 16&nbsp;153 gewond<br/><ref>{{Cite web|url=https://www.standaard.be/cnt/dmf20220322_95021989|title=Russische krant past bericht met 10.000 Russische doden meteen aan|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=De Standaard|taal=nl}}</ref> '''Volgens die VSA (22 Maart):''' <br /> >7&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/22/world/europe/russia-ukraine-pentagon.html|title=Russia’s combat force has shrunk, a Pentagon official says, reflecting casualties and other struggles|access-date=24 Maart 2022|date=22 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> en 14&nbsp;000 tot 21&nbsp;000 gewond <ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2022/03/16/us/politics/russia-troop-deaths.html|title=As Russian troop deaths climb, morale becomes an issue, officials say|access-date=17 Maart 2022|date=17 Maart 2022|publisher=[[The New York Times]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br />27&nbsp;200 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian defenders have already killed about 27,200 Russian troops since the Russian invasion of Ukraine began on February 24|date=14 Mei 2022|publisher=Ukrinform|taal=en}}</ref>, 500-600 krygsgevanges<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60717902?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=622cb1be980bea49f4b7c333%26Over%20500%20Russian%20troops%20surrendered%20as%20of%20Friday%20-%20Zelensky%262022-03-12T14%3A47%3A19.661Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:3da69b02-0241-41a8-b6ad-f689b0a73517&pinned_post_asset_id=622cb1be980bea49f4b7c333&pinned_post_type=share|title=Over 500 Russian troops surrendered as of Friday - Zelensky|access-date=14 Maart 2022|date=12 Maart 2022|publisher=[[BBC|BBC News]]}}</ref><br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />30&nbsp;000 tot 40&nbsp;000 dood, gewond of krygsgevange<ref name="france24.com">{{Cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20220330-as-ukraine-holds-out-its-military-losses-remain-hard-to-gauge|title=As Ukraine holds out, its military losses remain hard to gauge|access-date=5 April 2022|date=30 Maart 2022|publisher=France24|taal=en}}</ref> '''Materiële verliese''' <br /> '''Rusland:''' <br /> '''Volgens Oekraïne (14 Mei):'''<br /> 1&nbsp;218 tenks<br />13 skepe<br />163 helikopters<br />200 vliegtuige<br />2&nbsp;934 gepantserde voertuie<br />551 kanonne<br />411 hommeltuie <ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3482891-ukrainian-army-kills-about-27200-russian-soldiers-since-invasion.html|title=Ukrainian army kills about 27,200 Russian soldiers since invasion|access-date=2022-05-14|work=Ukrinform|taal=en}}</ref><ref name="interfax">{{Cite web|url=https://en.interfax.com.ua/news/general/823755.html|title=Ukraine Army destroyed about 19,500 enemy troops since Russian invasion started|date=13 April 2022|publisher=Interfax-Ukraine|language=en}}</ref><br /> | ongevalle2 = {{vlagikoon|Oekraïne}}<br />'''Volgens Oekraïne (16 April):'''<br />2&nbsp;500-3&nbsp;000 dood, 10&nbsp;000 gewond<ref>{{Cite web|url=https://edition.cnn.com/2022/04/15/politics/tapper-zelensky-interview-cnntv/index.html|title=Exclusive: Zelensky says world should be prepared for possibility Putin could use nuclear weapons|access-date=18 April 2022|date=16 April 2022|publisher=[[CNN]]|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens Rusland (2 Maart):'''<br />2&nbsp;870 dood, 3&nbsp;760 gewond en 572 krygsgevange<ref>{{Cite web|url=https://whdh.com/news/moscow-nearly-500-of-its-troops-have-been-killed-in-ukraine/|titel=Moscow: Nearly 500 of its troops have been killed in Ukraine|access-date=14 Maart 2022|date=2 Maart 2022|publisher=Associated Press|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens die VSA (9 Maart):'''<br /> tussen 2&nbsp;000-4&nbsp;000 dood<ref>{{Cite web|url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-russia-death-toll-invasion/|title=Up to 6,000 Russians may have been killed in Ukraine so far, U.S. official estimates|access-date=14 Maart 2022|date=10 Maart 2022|publisher=CBS News|taal=en}}</ref> <br /> '''Volgens NAVO (30 Maart):'''<br />5&nbsp;000 dood en gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër)<ref name="france24.com"/> '''Materiële verliese''' <br /> '''Oekraïne:''' <br /> '''Volgens Rusland (23 Maart):'''<br /> 1&nbsp;558 gepantserde voertuie, waaronder tenks<ref name="tass.com">{{Cite web|url=https://tass.com/politics/1426081?utm_source=de.wikipedia.org&utm_medium=referral&utm_campaign=de.wikipedia.org&utm_referrer=de.wikipedia.org|title=Russian military destroys Ukrainian weapons storage site northwest of Rovno|access-date=30 Maart 2022|date=23 Maart 2022|publisher=Tass|taal=en}}</ref> <br /> 184 vliegtuige en helikopters<ref name="tass.com"/> <br />246 hommeltuie<ref name="tass.com"/> <br />8 skepe<ref>{{Cite web|url=https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434|title=Russian Defense Ministry reports use of Navy, 8 Ukranian military boats destroyed|access-date=14 Maart 2022|date=26 Februarie 2022|publisher=Interfax|taal=en|archive-date=20 Maart 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220320205318/https://interfax.com/newsroom/top-stories/74434/|url-status=dead}}</ref> | ongevalle3 = '''Aantal burgerlike slagoffers volgens die OHCHR (13 Mei):'''<br /> 3&nbsp;573 burgerlike sterftes, 3&nbsp;816 gewond (reële syfers, maar na skatting aansienlik hoër) <ref>{{Cite web|url=https://www.ohchr.org/en/news/2022/05/ukraine-civilian-casualty-update-13-may-2022|title=Ukraine: civilian casualty update 13 May 2022|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=[[Verenigde Nasies]]|taal=en}}</ref> '''Aantal Oekraïense vlugtelinge volgens die UNHCR (13 Mei):'''<br /> 6&nbsp;111&nbsp;172 vlugtelinge<ref>{{Cite web|url=http://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine|title=Refugees fleeing Ukraine (since 24 February 2022)|access-date=14 Mei 2022|date=13 Mei 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> en ~10 miljoen interne verdrewe<ref>{{Cite web|url=https://www.unhcr.org/ua/en/43027-unhcr-scales-up-for-those-displaced-by-war-in-ukraine-deploys-cash-assistance.html|title=UNHCR scales up for those displaced by war in Ukraine, deploys cash assistance|access-date=14 Maart 2022|date=11 Maart 2022|publisher=UNHCR|taal=en}}</ref> | notes = | portaal = Oekraïne }} {{beeldgroep2|perrow = 2|total_width=300 | align = right | direction = horizontal | background color = |image1=People on a metro station during Russian invasion, Kyiv, 2022.jpg |alt1= |image2=Reporter's Notebook - Confusion, Chaos as Russia Invades Ukraine 02.jpg |alt2= |image3=Apartment block in Kharkiv damaged during Russian invasion.jpg |alt3= |image4=Житловий будинок на вул. Лобановського, 6-А після обстрілу.jpg |alt4= |image5=Chernihiv Oblast, 28.02.2022 (4) - ruins.jpg |alt5= |footer_align= center |footer= '''Kloksgewys van links heel bo:''' {{flatlist| *Mense skuil in die Kijifse metro *Brandende voertuie op die pad tussen Charkif en Kijif *Die verwoesting van woongebiede in Charkif, Tsjernihif en Kijif }} }} <!--do not add bold text to the lead, per [[WP:AVOIDBOLD]]--> Op 24 Februarie 2022 het Rusland 'n grootskaalse inval begin in [[Oekraïne]], een van sy buurlande in die suidweste. Volgens vroeë berigte is dit die grootste konvensionele-oorlogvoeringsoperasie in [[Europa]] sedert die [[Tweede Wêreldoorlog]].<ref>{{cite news |author-last=Karmanau |author-first=Yuras |author-last2=Heintz |author-first2=Jim |author-last3=Isachenkov |author-first3=Vladimir |author-last4=Litvinova |author-first4=Dasha |others=Photograph by Evgeniy Maloletka (AP Photo) |date=24 February 2022 |title=Russia presses invasion to outskirts of Ukrainian capital |work=ABC News |publisher=American Broadcasting Corporation |agency=Associated Press |location=[[Kijif]] |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-defiant-putin-warns-us-nato-83078619| archive-date=27 February 2022 |access-date=26 February 2022 }}</ref><ref>{{cite news |last1=Tsvetkova |first1=Maria |last2=Vasovic |first2=Aleksandar |last3=Zinets |first3=Natalia |last4=Charlish |first4=Alan |last5=Grulovic |first5=Fedja |last6= |first6= |others=Robert Birsel en Frank Jack Daniel |date=27 February 2022 |title=Putin puts nuclear 'deterrence' forces on alert |language=en |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |url=https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |url-status=live |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://www.reuters.com/world/europe/western-allies-expel-key-russian-banks-global-system-ukraine-fights-2022-02-27/ |archive-date=27 February 2022}}</ref> Dit is 'n groot toename in die [[Russiese oorlog teen Oekraïne|vyandelikheid tussen die twee lande, wat sedert 2014 duur]]. Die veldtog is voorafgegaan deur 'n langdurige versterking van die Russiese militêre teenwoordigheid sedert vroeg in 2021 en eise deur Rusland dat Oekraïne nie by [[Navo]] aansluit nie.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> In die dae voor die inval het Rusland die selfverklaarde volksrepublieke [[Volksrepubliek Donetsk|Donetsk]] en [[Volksrepubliek Loehansk|Loehansk]] in die streek die [[Donbas]] ([[Oekraïens]]: Донба́с, ''Donbas''; [[Russies]]: Донба́сс, ''Donbass'') van Oos-Oekraïne erken, en dit is gevolg deur die instroming van die Russiese weermag na die streek op 21 Februarie 2022. Op 22 Februarie het die Russiese federale raad president [[Wladimir Poetin]] eenparig die reg gegee om militêre mag buite Rusland te gebruik. Op 24 Februarie omstreeks 03:00 [[UTC]] (06:00 [[Moskoutyd]], UTC+3) het Poetin 'n militêre operasie in Oos-Oekraïne aangekondig. Minute later het missiele begin val op plekke dwarsoor die land, insluitende Oekraïne se hoofstad, [[Kijif]]. Die Oekraïense grensdiens het bevestig dat die grensposte met Rusland en [[Belarus]] aangeval word.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |title=Russia attacks Ukraine |website=CNN |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073725/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_ec5f24d5accb8f8503aabdc63e3fd22d |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824058 |title=Украинские пограничники сообщили об атаке границы со стороны России и Белоруссии |website=Interfax |date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224073737/https://www.interfax.ru/world/824058 |url-status=live}}</ref> Grondmagte het Oekraïne omstreeks 05:00 UTC binnegegaan, twee uur nadat die missielaanvalle begin het.<ref name=":2">{{cite news|date=24 Februarie 2022 |title=Why is Russia invading Ukraine and what does Putin want? |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=19 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219125518/https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589 |url-status=live}}</ref> Die Oekraïense president, [[Wolodimir Zelenski]], het gereageer deur krygswet af te kondig, diplomatieke bande met Rusland te verbreek en algemene mobilisasie aan te kondig. Rusland het tydens die inval 'n noordelike front vanaf [[Belarus]] gerig op Kijif geloods. Terselfdertyd het Rusland 'n noordoostelike frontaanval gerig op die stad [[Charkif]]; en 'n suidoostelike front gedeel in twee afsonderlike fronte, naamlik 'n suidelike front vanaf die [[Krim]] en 'n afsonderlike suidoostelike front wat na die stede [[Loehansk]] en [[Donetsk]] geloods is.<ref name="CBS-2022-03-20">{{cite news |title=Ukraine rejects Russian demand to surrender port city of Mariupol in exchange for safe passage |date=20 Maart 2022 |publisher=CBS News |url=https://www.cbsnews.com/news/ukraine-mariupol-russia-surrender-reject/ |access-date=21 Maart 2022}}</ref><ref name="CBC-2022-03-21">{{cite news |title=Ukraine refuses to surrender Mariupol as scope of human toll remains unclear |date=21 Maart 2022 |publisher=Canadian Broadcasting Corporation |url=https://www.cbc.ca/news/world/ukraine-russia-war-march21-1.6391709 |access-date=21 Maart 2022}}</ref> Op 8 April het die Russiese ministerie van verdediging aangekondig alle troepe en afdelings wat in Suidoos-Oekraïne ontplooi is, sal verenig onder generaal Aleksandr Dwornikof, wat beheer geneem het van gekombineerde militêre operasies, insluitend die herontplooide magte wat oorspronklik aan die noordelike en noordoostelike fronte toegewys is, en daarna onttrek is en hertoegewys is in die tweede fase aan die suidoostelike front.<ref name="hindustannewshub.com">{{cite web |date=8 April 2022 |title=Trending news: BBC: Putin replaces military commander in Ukraine – The Moscow Times |url=https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |access-date=9 April 2022 |website=Hindustan News Hub |archive-date= 9 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220409085406/https://hindustannewshub.com/russia-ukraine-news/bbc-putin-replaces-military-commander-in-ukraine-the-moscow-times/ |url-status=dead }}</ref> Teen 17 April is vordering aan die suidoostelike front belemmer deur oorblywende troepe wat uithou in die Azofstal-yster-en-staalwerk in [[Marioepol]]. <ref name="Radio New Zealand">{{cite news |title=Ukraine war: Mariupol defenders will fight to the end |date=17 April 2022 |access-date=20 April 2022 |work=Radio New Zealand |url=https://www.rnz.co.nz/news/world/465439/ukraine-war-mariupol-defenders-will-fight-to-the-end-pm}}</ref> Op 19 April het Rusland 'n hernieude inval oor 'n 500 kilometer lange front geloods wat strek van Charkif na Donetsk en Loehansk, met gelyktydige missielaanvalle weer gerig op Kijif in die noorde en [[Lwif]] in die weste van Oekraïne.<ref name="nytimes.com">{{cite news |title=Ukraine Says Russia Begins Assault in the East After Raining Missiles Nationwide |first1=Jane |last1=Arraf |first2=Ivan |last2=Nechepurenko |first3=Mark |last3=Landler |newspaper=[[The New York Times]] |date=19 April 2022 |access-date=20 April 2022 |url=https://www.nytimes.com/2022/04/18/world/europe/ukraine-russia-missiles-lviv-donbas.html}}</ref> Verskeie lande oor die wêreld heen het die inval veroordeel en onmiddellik sanksies teen Rusland ingestel.<ref>{{cite web |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 Februarie 2022 |website=usatoday.com |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live }}</ref> In Rusland is massa-inhegtenisnemings uitgevoer by protesoptogte teen die oorlog.<ref>{{cite web|author-last=Morin |author-first=Rebecca |date=24 February 2022 |title=World leaders condemn Russian invasion of Ukraine; EU promises 'harshest' sanctions – live updates |url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224110055/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/02/24/russia-ukraine-invasion/6920609001/ |archive-date=24 Februarie 2022 |access-date=24 Februarie 2022 |website=USA Today}}</ref><ref>{{Cite web|date=24 Februarie 2022|title=More than 1,700 people detained in widespread Russian protests against Ukraine invasion|url=https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|last=|first=|access-date=24 Februarie 2022|work=CBC News|archive-date=24 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220224193201/https://www.cbc.ca/news/world/russia-protest-arrests-1.6362938|url-status=live}}</ref> Voor en tydens die inval het sommige lidlande van Navo Oekraïne voorsien van wapens en ander hulpmiddels.<ref name="Al Jazeera 2022"/> Poetin het Rusland se kernmagte op 27 Februarie op 'n gereedheidsgrondslag geplaas na aanleiding van nuwe sanksies en "aggressiewe stellings".<ref name=":4">{{cite web |last=Kenney |first=Caitlin |last2=Peniston |first2=Bradley |date=28 February 2022 |title=What Just Happened With Putin's Nuclear Forces? Here's What Experts Say |url=https://www.defenseone.com/threats/2022/02/what-just-happened-putins-nuclear-forces-heres-what-experts-say/362501/ |access-date=6 March 2022 |website=Defense One |language=en}}</ref> Dit het spanning tussen die Weste en Rusland en die vrees vir 'n [[kernoorlog]] verhoog.<ref>{{cite web |last1=Heintz |first1=Jim |last2=Isachenkov |first2=Vladimir |last3=Karmanau |first3=Yuras |last4=Litvinova |first4=Dasha |date=27 February 2022 |others=Reporting by Ellen Knickmeyer, Eric Tucker, Robert Burns and Hope Yen ([[Washington D.C.]]); Francesca Ebel, Josef Federman and Andrew Drake ([[Kijif]]); Mstyslav Chernov en Nic Dumitrache ([[Marioepol]]) |title=Putin puts nuclear forces on high alert, escalating tensions |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-kyiv-business-europe-moscow-2e4e1cf784f22b6afbe5a2f936725550 |access-date=3 March 2022 |website=AP News |publisher=Associated Press |location=Kijif}}</ref> Die inval het Europa se grootste vlugtelingskrisis sedert die Tweede Wêreldoorlog veroorsaak. Miljoene mense het al uit Oekraïne gevlug,<ref>{{Cite news |last=Oladipo |first=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |language=en-GB |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25 |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> veral na [[Pole]], maar ook na [[Hongarye]], [[Roemenië]], [[Moldowa]] en [[Slowakye]].<ref>{{Cite news |date=2022-03-10 |title=How many refugees have fled Ukraine and where are they going? |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-60555472 |access-date=2022-03-12}}</ref> Vlugtelinge is hoofsaaklik vroue en kinders, omdat die regering mans tussen die ouderdomme van 18 en 60 jaar verbied het om die land te verlaat.<ref>{{cite news |last1=Oladipo |first1=Joanna Walters (now); Gloria |last2=Ambrose |first2=Tom |last3=Jones |first3=Sam |last4=Lock (earlier) |first4=Samantha |last5=Beaumont |first5=Peter |last6=O'Carroll |first6=Lisa |date=7 March 2022 |title=Russia-Ukraine war: shelling preventing evacuation of civilians from besieged cities, Ukraine says – live |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/07/ukraine-news-russia-war-latest-news-vladimir-putin-zelenskiy-kyiv-russian-invasion-civilian-attacks-irpin-ceasefire-live-updates |access-date=7 March 2022 |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite web |date=6 March 2022 |title=Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN |url=https://www.theguardian.com/world/2022/mar/06/ukraine-fastest-growing-refugee-crisis-since-second-world-war |access-date=6 March 2022 |website=[[The Guardian]]}}</ref><ref>{{cite web |last1=Akbarzai |first1=Sahar |last2=Landwehr |first2=Jennifer |date=2 March 2022 |others=Photograph by Hannibal Hanschke (Getty Images) |title=1 million refugees have fled Ukraine in a week, UN says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-02-22/h_085a6dc9035cfa03a2ab888e96f58b25%20<!--|url-status=live--> |access-date=3 March 2022 |website=CNN |publisher=WarnerMedia}}</ref> ==Agtergrond== ===Tyd ná die Sowjetunie en die Oranje Rewolusie=== Ná die [[ontbinding van die Sowjetunie]] in 1991 het Rusland en Oekraïne noue bande behou. In 1994 het Oekraïne ingestem om weg te doen met sy [[Kernwapen|kernarsenaal]] en die [[Boedapest-memorandum]] te onderteken op voorwaarde dat Rusland, [[Brittanje]] en die [[VSA]] versekering sou verskaf teen geweldsbedreigings van sy territoriale integriteit en vir sy politieke onafhanklikheid. Vyf jaar later was Rusland een van die ondertekenaars van die [[Manifes vir Europese Sekuriteit]], wat "die inherente reg van elke deelnemende staat herbevestig het om vry te wees om sy sekuriteitsmaatreëls te kies of verander, insluitende verdrae van bondsgenootskappe, soos wat dit ontwikkel".<ref>{{cite web|title=Istanbul Document 1999 |url=http://www.osce.org/node/39569 |publisher=Organization for Security and Co-operation in Europe |date=19 November 1999 |access-date=21 Julie 2015 |archive-date=1 Junie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140601124042/http://www.osce.org/node/39569 |url-status=live}}</ref> In 2004 is [[Wiktor Janoekowitsj]], toe die eerste minister, verklaar as wenner van die presidentsverkiesing, waarin 'n groot knoeiery volgens die hooggeregshof van Oekraïne plaasgevind het.<ref>{{cite web |url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |title=The Supreme Court findings |access-date=7 July 2008 |publisher=Supreme Court of Ukraine |date=3 December 2004 |language=uk |archive-date=22 June 2013 |archive-url=https://www.webcitation.org/6HZ9wqN35?url=http://www.skubi.net/ukraine/judgment-december-3.html |url-status=live }}</ref> Die uitslag het 'n groot openbare reaksie en steun ontlok vir die opposisiekandidaat, [[Wiktor Joesjtsjenko]], wat die uitslag bevraagteken het. In die oproerige maande van die rewolusie het kandidaat Joesjtsjenko skielik ernstig siek geword, en verskillende onafhanklike doktersgroepe het bevind hy is met dioksien (TCDD) vegiftig.<ref name="CBS: Yushchenko: Live And Carry On">{{cite news |title=Yushchenko: 'Live And Carry On' |work=CBS News |date=30 January 2005 |url=https://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |access-date=17 April 2020 |archive-date=25 October 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121025143917/http://www.cbsnews.com/stories/2005/01/28/60minutes/main670103.shtml |url-status=dead }}</ref><ref name="Ref_j">{{cite web |url=https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |title=Study: Dioxin that poisoned Yushchenko made in lab |work=Kyiv Post |date=5 August 2009 |agency=Associated Press |location=Londen |access-date=29 January 2022 |archive-date=31 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220131165135/https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/study-dioxin-that-poisoned-yushchenko-made-in-lab-46417.html |url-status=live }}</ref> Joesjtsjenko het Russiese betrokkenheid sterk vermoed.<ref name="Ref_2009c">{{cite news |url=http://www.kyivpost.com/nation/49610 |title=Yushchenko to Russia: Hand over witnesses |newspaper=Kyiv Post |date=28 October 2009 |access-date=11 February 2010}}</ref> Dit alles het eindelik tot die vreedsame [[Oranje Rewolusie]] gelei wat Joesjtsjenko en [[Joelia Timosjenko]] aan die bewind geplaas het, terwyl Janoekowitsj leier van die opposisie geword het.<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-url=https://web.archive.org/web/20080115052653/http://www.britannica.com/eb/article-30090/Ukraine |archive-date=15 January 2008 |title=Ukraine-Independent Ukraine |access-date=14 January 2008 |website=Encyclopædia Britannica (fee required) |url-status=dead}}</ref> In 2008 het die Russiese president Poetin hom uitgespreek teen Oekraïne se moontlike toelating tot Navo.<ref>{{cite news|author-last1=Harding |author-first1=Luke |author-last2=Borger |author-first2=Julian |author-last3=Chrisafis |author-first3=Angelique |date=2 April 2008 |title=Bush-Putin row grows as pact pushes east |work=The Guardian |location=[[Moskou]]; [[Boekarest]]; [[Parys]]|url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=8 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220208091130/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/02/nato.georgia |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Dawar |author-first=Anil |date=4 April 2008 |title=Putin warns Nato over expansion |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=13 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220213213527/https://www.theguardian.com/world/2008/apr/04/nato.russia |url-status=live}}</ref> In 2009 het die [[Roemenië|Roemeense]] ontleder Iulian Chifu en sy medeskrywers die opinie uitgespreek dat Rusland, met betrekking tot Oekraïne, 'n opgedateerde weergawe van die [[Brezjnef-leerstelling]] navolg waarvolgens die soewereiniteit van Oekraïne nie groter kan wees as dié van die [[Warskouverdrag]]slande voor die verval van die Sowjet-invloedsfeer in die laat 1980's en vroeë 1990's nie.<ref name="Chifu">{{cite book|author-last1=Chifu |author-first1=Iulian |title=The Russian Georgian War: A trilateral cognitive institutional approach of the crisis decision-making process |author-last2=Nantoi |author-first2=Oazu |author-last3=Sushko |author-first3=Oleksandr |publisher=Editura Curtea Veche |year=2009 |isbn=978-973-1983-19-6 |location=[[Boekarest]] |page=181 |chapter=Russia–Georgia War of August 2008: Ukrainian Approach |access-date=21 Februarie 2016 |chapter-url=http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20180930233012/http://www.cpc-ew.ro/pdfs/the_russian_georgian_war.pdf|archive-date=30 September 2018 |url-status=live}}</ref> In 2009 het Janoekowitsj aangekondig hy gaan hom in 2010 weer as president verkiesbaar stel. Hy het gewen en is in 2010 beëdig. ===Oekraïense rewolusie en oorlog=== [[Beeld:Euromaidan Kyiv 1-12-13 by Gnatoush 005.jpg|thumb|links|Die Euromaidan-optogte in Desember 2013 in Kijif.]] Ná weke van protesoptogte as deel van die [[Euromaidan]]-beweging (2013-2014) het die pro-Russiese president Janoekowitsj en die leiers van die Oekraïense parlementêre opposisie op 21 Februarie 2014 'n ooreenkoms onderteken vir 'n vroeë verkiesing. Die volgende dag het Janoekowitsj uit Kijif gevlug weens 'n beskuldigingstem wat hom van sy mag as president sou stroop.<ref name="interfax1">{{cite news|date=24 Februarie 2014 |title=Rada removes Yanukovych from office, schedules new elections for May 25 |agency=Interfax-Ukraine |url=http://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html|url-status=live |access-date=15 Februarie 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200210094859/https://en.interfax.com.ua/news/general/192030.html |archive-date=10 Februarie 2020}}</ref> Leiers van die [[Russies]]sprekende oostelike streke van Oekraïne het hulle lojaliteit teenoor Janoekowitsj bevestig,<ref>{{cite news|author-last1=Polityuk |author-first1=Pavel |author-last2=Robinson |author-first2=Matt |author-last3=Baczynska |author-first3=Gabriela |author-last4=Goettig |author-first4=Marcin |author-last5=Graff |author-first5=Peter |author-last6=Elgood |author-first6=Giles |date=22 Februarie 2014 |title=Ukraine parliament removes Yanukovich, who flees Kiev in "coup" |work=Reuters |publisher=Thomson Corporation |location=Kijif |editor-last=Roche |editor-first=Andrew|url=https://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |url-status=live|access-date=18 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160609181723/http://in.reuters.com/article/ukraine-crisis-parliament-idINDEEA1L04L20140222 |archive-date=9 Junie 2016 }}</ref> en dit het gelei tot die pro-Russiese onrus in 2014 in Oekraïne.<ref>{{cite web|author-last=Fisher |author-first=Max |date=3 September 2014 |title=Everything you need to know about the Ukraine crisis |url=https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122003807/https://www.vox.com/2014/9/3/18088560/ukraine-everything-you-need-to-know|archive-date=22 Januarie 2022 |access-date=24 Januarie 2022 |website=Vox |publisher=Vox Media |language=en}}</ref> Die onrus is gevolg deur die anneksasie van die [[Krim]] deur Rusland in Maart 2014 en die oorlog in die Donbas, wat in April 2014 begin het met die skepping van die Russies gesteunde kwasistate Donetsk- en Loehansk-volksrepubliek.<ref>{{cite news|author-last1=Grytsenko |author-first1=Oksana |author-last2=Vlasova |author-first2=Anastasia |date=12 April 2014 |title=Armed pro-Russian insurgents in Luhansk say they are ready for police raid |work=Kyiv Post |publisher=Businessgroup LLC |location=Luhansk |url=http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|access-date=1 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140412131249/http://www.kyivpost.com/content/ukraine/armed-pro-russian-insurgents-in-luhansk-say-they-are-ready-for-police-raid-343167.html|archive-date=12 April 2014}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Ragozin |author-first=Leonid |date=16 Maart 2019 |title=Annexation of Crimea: A masterclass in political manipulation |url=https://www.aljazeera.com/opinions/2019/3/16/annexation-of-crimea-a-masterclass-in-political-manipulation |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200528090201/https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/annexation-crimea-masterclass-political-manipulation-190315174459207.html |archive-date=8 Mei 2020 |access-date=24 Januarie 2022 |website=aljazeera.com |publisher=Al Jazeera |location=[[Riga]] |language=en }}</ref> Op 14 September 2020 het die Oekraïense president [[Wolodimir Zelenski]] Oekraïne se nuwe nasionale sekuriteitstrategie goedgekeur "wat voorsiening maak vir die ontwikkeling van 'n bondgenootskap met Navo met die oog op lidmaatskap van Navo".<ref>{{cite news|date=25 Januarie 2022|title=Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine|publisher=Al Jazeera|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|url-status=live|access-date=15 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220215002641/https://www.aljazeera.com/news/2022/1/25/infographic-military-capabilities-of-russia-and-ukraine-interactive|archive-date=15 Februarie 2022|author-last=Duggal|author-first=Hanna}}</ref><ref name="ua-nato-relations">{{cite news|date=11 January 2020 |title=Relations with Ukraine|work=[[Navo]] |publisher=Navo |url=https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=15 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220215011708/https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm |url-status=live}}</ref> Op 24 Maart 2021 het Zelenski 'n verdrag onderteken wat die strategie goedkeur vir "die ontsetting en reïntegrasie van die tydelik besette gebied Krim en stad [[Sewastopol]]".<ref>{{cite news |date=24 Maart 2021 |title=Zelensky enacts strategy for de-occupation and reintegration of Crimea |work=Ukrinform |publisher=Regering van Oekraïne |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html|access-date=15 Februarie 2022 |archive-date=12 Desember 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211212130511/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3214479-zelensky-enacts-strategy-for-deoccupation-and-reintegration-of-crimea.html |url-status=live}}</ref> In Julie 2021 het Poetin 'n essay gepubliseer met die titel "Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners", waarin hy sy mening herbevestig dat die Russe en Oekraïners "een volk" is.<ref>{{cite web|author-last=Poetin |author-first=Wladimir |author-link=Wladimir Poetin |date=12 Julie 2021|title=Article by Vladimir Putin 'On the Historical Unity of Russians and Ukrainians' |url=http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125053520/http://en.kremlin.ru/events/president/news/66181|archive-date=25 Januarie 2021 |access-date=1 Februarie 2022 |website=Die Kremlin |publisher=Regering van Rusland }}</ref> Die Amerikaanse historikus Timothy Snyder het Poetin se idees as [[imperialisme]] beskryf.<ref>{{cite web|author-last=Snyder |author-first=Timothy D. |date=18 Januarie 2022 |title=How to think about war in Ukraine |url=https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220119065436/https://snyder.substack.com/p/how-to-think-about-war-in-ukraine |archive-date=19 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2021 |website=Thinking about... (newsletter) |publisher=Substack }}</ref> Die Britse joernalis Edward Lucas het gemeen dit is historiese revisionisme.<ref>{{cite web|author-last=Lucas |author-first=Edward |date=15 September 2020 |title=Why Putin's history essay requires a rewrite |url=https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb|url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125143913/https://www.thetimes.co.uk/article/why-putins-history-essay-requires-a-rewrite-6nzjzbqjb |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Times |publisher=Times Newspapers}}</ref> Ander waarnemers het die Russiese leierskap daarvan beskuldig dat hulle 'n verwronge siening van moderne Oekraïne en sy geskiedenis het.<ref>{{cite web|author-last=Roth |author-first=Andrew |date=7 Desember 2021|title=Putin's Ukraine rhetoric driven by distorted view of neighbour |url=https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211207180813/https://www.theguardian.com/world/2021/dec/07/putins-ukraine-rhetoric-driven-by-distorted-view-of-neighbour |archive-date=7 Desember 2021|access-date=25 Januarie 2021 |work=The Guardian |publication-place=Moskou}}</ref><ref>{{cite web|last1=Dickinson |first1=Peter |last2=Haring |first2=Melinda |last3=Lubkivsky |first3=Danylo |last4=Motyl |first4=Alexander |last5=Whitmore |first5=Brian |last6=Goncharenko |first6=Oleksiy |last7=Fedchenko |first7=Yevhen |last8=Bonner |first8=Brian |last9=Kuzio |first9=Taras |date=15 Julie 2021 |title=Putin's new Ukraine essay reveals imperial ambitions |url=https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210715191212/https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/putins-new-ukraine-essay-reflects-imperial-ambitions/ |archive-date=15 Julie 2021 |access-date=25 Januarie 2021|publisher=Atlantic Council}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Wilson |author-first=Andrew |date=23 Desember 2021 |title=Russia and Ukraine: 'One People' as Putin Claims? |url=https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124130721/https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/russia-and-ukraine-one-people-putin-claims/|archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=Royal United Services Institute}}</ref> Rusland het gesê moontlike lidmaatskap van Oekraïne van Navo en die uitbreiding van Navo in die algemeen bedreig sy nasionale sekuriteit.<ref>{{cite news|author-last=Taylor |author-first=Paul |date=23 November 2021 |title=Ukraine: NATO's original sin |work=Politico |publisher=Axel Springer SE |url=https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |access-date=1 Februarie 2022 |archive-date=29 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220129135805/https://www.politico.eu/article/ukraine-nato-georgia-europe-european-union-united-states/ |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author-last=Guyer |author-first=Jonathan |date=27 Januarie 2022 |title=How America's NATO expansion obsession plays into the Ukraine crisis |work=Vox |publisher=Vox Media |url=https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion|access-date=20 Februarie 2022 |archive-date=18 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218060139/https://www.vox.com/22900113/nato-ukraine-russia-crisis-clinton-expansion |url-status=live}}</ref> Op sy beurt het Oekraïne en ander Europese lande wat aan Rusland grens, Poetin daarvan beskuldig dat hy Russiese [[irredentisme]] probeer beoefen en van aggressiewe militaristiese beleide.<ref>{{cite web|author=Agencies |date=13 September 2014 |title=Putin wants to destroy Ukraine and restore Soviet Union, says Yatseniuk |url=https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125154846/https://www.theguardian.com/world/2014/sep/13/putin-destroy-restore-soviet-union-ukraine-pm |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Guardian}}</ref><ref>{{cite web|author-last=Bullough |author-first=Oliver |date=28 Maart 2014 |title=Vladimir Putin: The rebuilding of 'Soviet' Russia |url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124104112/https://www.bbc.co.uk/news/magazine-26769481 |archive-date=24 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |publisher=BBC }}</ref><ref>{{cite web|author-last=Rubin |author-first=Trudy |date=11 Januarie 2022 |title=Putin wants to reestablish the Russian empire. Can NATO stop him without war? |url=https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220125155257/https://www.inquirer.com/opinion/ukraine-putin-russia-nato-20220111.html |archive-date=25 Januarie 2022 |access-date=25 Januarie 2022 |work=The Philadelphia Inquirer |publisher=Interstate General Media}}</ref> ==Aanvang== [[Beeld:2nd Battalion, 503rd Infantry Regiment, 173rd Airborne Brigade depart Aviano Air Base, Italy, Feb. 24, 2022.jpg|thumb|220px|Amerikaanse valskermsoldate vertrek uit Italië na [[Letland]], 24 Februarie 2022. Duisende Amerikaanse troepe is in Oos-Europa ontplooi tydens die Russiese versterkings.<ref>{{cite news|url=https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.stripes.com/theaters/europe/2022-02-24/173rd-Airborne-Brigade-Ukraine-Latvia-Russia-5128627.html |archive-date=26 February 2022 |work=Stars and Stripes |title=173rd Airborne Brigade battalion heads to Latvia as Ukraine comes under Russian attack |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022}}</ref>]] ===Russiese militêre versterkings=== Die konflik het begin met 'n groot militêre opbou, aanvanklik van Maart tot April 2021 en daarna weer van Oktober 2021 tot Februarie 2022. Tydens laasgenoemde het Rusland eise aan die VSA en Navo gestel dat Oekraïne nie by Navo aansluit nie, sowel as dat Navo-soldate en militêre uitrusting in [[Oos-Europa]] verminder word.<ref>{{cite news|author-last1=Tétrault-Farber |author-first1=Gabrielle |author-last2=Balmforth |author-first2=Tom |date=17 Desember 2021 |title=Russia demands NATO roll back from East Europe and stay out of Ukraine |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220222081106/https://www.reuters.com/world/russia-unveils-security-guarantees-says-western-response-not-encouraging-2021-12-17/ |url-status=live}}</ref> Rusland het gedreig met 'n niegespesifiseerde militêre reaksie as Navo 'n "agressiewe toon" bly handhaaf.<ref>{{cite news|author-last=MacKinnon |author-first=Mark |date=21 Desember 2021 |title=Putin warns of unspecified military response if U.S. and NATO continue 'aggressive line' |language=en-CA |work=The Globe and Mail |url=https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=15 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220115165246/https://www.theglobeandmail.com/world/article-putin-warns-of-unspecified-military-response-if-us-and-nato-continue/ |url-status=live}}</ref> ===Russiese ontkenning van invalsplan=== Ondanks die Russiese militêre opbou het Russiese amptenare maande lank ontken dat Rusland enige plan het om Oekraïne binne te val.<ref name="Deny">{{cite news |author-last1=Kiely |author-first1=Eugene |author-last2=Farley |author-first2=Robert |title=Russian Rhetoric Ahead of Attack Against Ukraine: Deny, Deflect, Mislead |url=https://www.factcheck.org/2022/02/russian-rhetoric-ahead-of-attack-against-ukraine-deny-deflect-mislead/ |access-date=26 February 2022 |work=FactCheck.org |date=24 February 2022}}</ref><ref name="denials">{{cite news |author-last1=Taylor |author-first1=Adam |title=Russia's attack on Ukraine came after months of denials it would attack |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |access-date=26 February 2022 |newspaper=The Washington Post |date=24 February 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220224205233/https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/24/ukraine-russia-denials/ |archive-date=24 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref> Op 12 November 2021 het Dmitri Peskof, Poetin se woordvoerder, aan verslaggewers gesê "Rusland bedreig niemand. Die beweging van troepe op ons gebied behoort niemand rede tot kommer te gee nie."<ref name="Deny"/><ref name="denials"/> Op 28 November 2021 het Peskof gesê "Rusland het nooit enige plan gehad om enigiemand aan te val nie, dit het nie nou planne nie en sal nooit sulke planne hê nie ... Rusland is 'n vreedsame land, wat goeie betrekkinge met sy buurlande wil handhaaf."<ref name="Deny"/> Op 12 Desember 2021 het hy gesê spanning jeens Oekraïne "word geskep om Rusland verder te demoniseer en hom as 'n moontlike aggressor uit te beeld".<ref name=Deny/> Op 19 Januarie 2022 het die Russiese onderminister van buitelandse sake gesê "Rusland wil nie enige aksie van 'n aggressiewe aard hê of daaraan deelneem nie. Ons sal nie wat ook al in Oekraïne aanval, inval, binnedring of begin nie."<ref name="Deny"/> Op 12 Februarie 2022 het die Kremlin se raadgewer oor buitelandse sake besprekings oor die "sogenaamde beplande Russiese inval" as "histerie" beskryf.<ref name="Deny"/><ref name=denials/> ===Russiese aantygings=== [[Beeld:Vladimir Putin and Sergey Shoigu - Saint-Petersburg 2017-07-30 (1).jpg|thumb|220px|links|Poetin en sy vertroueling van baie jare, die minister van verdediging, [[Sergei Sjoigoe]].<ref>{{cite news |title=Ukraine conflict: Who's in Putin's inner circle and running the war? |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60573261 |work=BBC News |date=2 March 2022 |access-date=4 March 2022}}</ref>]] Op 9 Desember 2021 het president Poetin gepraat van diskriminasie teen Russiessprekendes buite Rusland en gesê: "Ek moet sê, [[Russofobie]] is die eerste tree tot [[volksmoord]]. Ek en jy weet wat in die Donbas gebeur. Dit lyk beslis baie soos volksmoord."<ref>{{cite news |title=Putin Says Conflict in Eastern Ukraine 'Looks Like Genocide' |url=https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |work=AFP |publisher=The Moscow Times |date=10 Desember 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=21 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221082440/https://www.themoscowtimes.com/2021/12/10/putin-says-conflict-in-eastern-ukraine-looks-like-genocide-a75780 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news|title=Путин заявил о геноциде на Донбассе |trans-title=Putin announced the genocide in the Donbass |url=https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |work=Rossiyskaya Gazeta |date=9 Desember 2021 |language=ru |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222212644/https://rg.ru/2021/12/09/putin-zaiavil-o-genocide-na-donbasse.html |url-status=live}}</ref> Rusland het ook die Oekraïense taalwet veroordeel.<ref>{{cite news |title=New law stokes Ukraine language tensions |url=https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |work=France 24 |date=1 April 2021 |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032739/https://www.france24.com/en/live-news/20210401-new-law-stokes-ukraine-language-tensions |url-status=live }}</ref> Op 15 Februarie 2022 het Poetin aan die pers gesê: "Wat in die Donbas gebeur, is beslis volksmoord."<ref name="france24genocide">{{cite news|title=US accuses Moscow of creating Ukraine invasion pretext with 'genocide' claims |url=https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims |work=AFP |publisher=France 24 |date=15 Februarie 2021|access-date=23 Februarie 2022|archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224034042/https://www.france24.com/en/live-news/20220216-us-accuses-moscow-of-creating-ukraine-invasion-pretext-with-genocide-claims|url-status=live}}</ref> Nuusmedia het daarop gewys dat die Oekraïense president Zelenski self 'n Russiessprekende is, ondanks Poetin se aantygings van 'n volksmoord op Russiessprekendes.<ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |title=Russians accuse Ukrainians of genocide as they pave way for potential invasion |newspaper=The Daily Telegraph |date=19 Februarie 2022 |author-last1=Vasilyeva |author-first1=Nataliya |access-date=24 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223103730/https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/19/russians-accuse-ukrainians-genocide-propaganda-blitz/ |url-status=live}}</ref> Rusland se aantygings van volksmoord is wyd as vals verwerp.<ref>{{cite news |title=Ukraine crisis: Vladimir Putin address fact-checked |url=https://www.bbc.co.uk/news/60477712 |access-date=24 Februarie 2022 |work=BBC News |date=22 Februarie 2022 |archive-date=23 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223162137/http://www.bbc.co.uk/news/60477712 |url-status=live }}</ref> Verskeie internasionale organisasies, insluitende die [[VN]] se hoëkommissaris vir menseregte en die [[Raad van Europa]], kon geen bewyse vir die Russiese bewerings vind nie.<ref>{{cite web|date=15 Junie 2014 |title=Report on the human rights situation in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|publisher=OHCHR|access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=14 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220214151822/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/HRMMUReport15June2014.pdf|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|year=2021 |title=Civic Space and Fundamental Freedoms in Ukraine |url=https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |publisher=OHCHR |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=9 Desember 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211209154320/https://www.ohchr.org/Documents/Countries/UA/UkraineCivicSpace2021-EN.pdf |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Daily and spot reports from the Special Monitoring Mission to Ukraine |url=https://www.osce.org/ukraine-smm/reports |publisher=OSCE |access-date=23 Februarie 2022 |archive-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220222080943/https://www.osce.org/ukraine-smm/reports|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|date=2 April 2014 |title=Ad hoc Report on the situation of national minorities in Ukraine adopted on 1 April 2014 |url=https://rm.coe.int/16800c5d6f|archive-url=https://web.archive.org/web/20220204183556/https://rm.coe.int/16800c5d6f |archive-date=4 Februarie 2022 |publisher=Raad van Europa}}</ref> Die Europese Kommissie het dit as Russiese waninligting afgemaak.<ref>{{cite press release|date=24 Januarie 2022 |title=Disinformation About the Current Russia-Ukraine Conflict – Seven Myths Debunked |url=https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |access-date=22 Februarie 2022 |website=Directorate-General for European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218045942/https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news/disinformation-about-current-russia-ukraine-conflict-seven-myths-debunked-2022-01-24_en |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live |language=en}}</ref> Die Amerikaanse ambassade in Oekraïne het dit as "laakbare onwaarheid" beskryf,<ref>{{cite news|title=United States: Russia's claim of 'genocide in Ukraine' is reprehensible falsehood |url=https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |work=Ukrinform |date=17 Februarie 2022 |access-date=22 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218120707/https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/3406104-united-states-russias-claim-of-genocide-in-ukraine-is-reprehensible-falsehood.html |archive-date=18 Februarie 2022 |url-status=live}}</ref> terwyl die woordvoerder Ned Price van die Amerikaanse departement van buitelandse sake gesê het Moskou maak sulke bewerings as 'n verskoning om Oekraïne in te val.<ref name="france24genocide" /> In 'n nasionalistiese toespraak op 21 Februarie het Poetin ook beweer die "Oekraïense gemeenskap" het "[[Neo-Nazisme|neonazisties]]" geword, sonder om bewyse te lewer, en gesê Rusland se doel is "om Oekraïne te denazifiseer".<ref>{{cite news |author-last1=Fisher |author-first1=Max |date=23 Februarie 2022 |title=Word by Word and Between the Lines: A Close Look at Putin’s Speech |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://archive.ph/20220223115611/https://www.nytimes.com/2022/02/23/world/europe/putin-speech-russia-ukraine.html |archive-date=23 Februarie 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Seddon |first1=Max |title=Putin justifies war in menacing speech as Zelensky appeals for peace |url=https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |access-date=24 Februarie 2022 |work=Financial Times |date=24 Februarie 2022 |archive-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112202/https://www.ft.com/content/0783ea10-b493-4889-8da8-5a5ea75cb977 |url-status=live }}</ref> President Zelenski is egter [[Jood]]s en drie lede van sy familie het in die [[Holocaust]] gesterf.<ref name=":02">{{cite news|author-last1=Abbruzzese |author-first1=Jason |date=24 Februarie 2022 |title=Putin says he is fighting a resurgence of Nazism. That's not true. |work=NBC News |url=https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |url-status=live |access-date=24 Februarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224112830/https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/live-blog/russia-ukraine-conflict-live-updates-n1289655/ncrd1289673 |archive-date=24 Februarie 2022}}</ref> ===Uitbreiding van gevegte (tot 23 Februarie)=== [[Beeld:Обращение Президента Российской Федерации 2022-02-21.webm|thumb|thumbtime=00:03|Poetin kondig die inval aan.<br/><small>(Engelse onderskrifte beskikbaar)</small>]] Gevegte in die Donbas het aansienlik toegeneem sedert 17 Februarie 2022. Op 21 Februarie, ná die erkenning van die Donetsk- en Loehansk-republieke, het Poetin gelas dat Russiese troepe na die Donbas gestuur word in wat hy 'n "vredehandhawingsending" genoem het.<ref name="ru-troops-donbas">{{cite news|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into separatist-held parts of Ukraine |publisher=CNN |url=https://cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102720/https://www.cnn.com/2022/02/21/europe/russia-ukraine-tensions-monday-intl/index.html |url-status=live}}</ref> Rusland het gesê vyf Oekraïense saboteurs wat die grens na Rusland oorgesteek het, is vermoor. Dit is verwerp deur die Oekraïense minister van buitelandse sake, Dmitro Koeleba.<ref>{{cite news|title=Russia claims to kill 5 Ukrainian 'saboteurs' who crossed border |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |access-date=24 February 2022 |archive-date=21 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220221232442/https://www.timesofisrael.com/russia-claims-to-kill-5-ukrainian-saboteurs-who-crossed-border/ |url-status=live}}</ref> Later het verskeie nuusmedia berig Russiese magte gaan die Donbas binne.<ref name="guard-troops-donbas">{{cite web|date=21 February 2022 |title=Putin orders troops into eastern Ukraine on 'peacekeeping duties' |website=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today |access-date=23 February 2022 |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223175613/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/21/ukraine-putin-decide-recognition-breakaway-states-today|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last= |first= |date=22 February 2022 |title=Chilling social media footage emerges of convoys of Russian military equipment entering Donbas in Ukraine |url=https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |access-date= |website=Sky News |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224032732/https://www.skynews.com.au/world-news/chilling-social-media-footage-emerges-of-convoys-of-russian-military-equipment-entering-donbas-in-ukraine/news-story/ad0ec2c630b5e5aaaa8efdd85509e832 |url-status=live}}</ref> Die ingryping is deur die VN se [[Veiligheidsraad]] veroordeel en Rusland het geen steun gekry nie.<ref>{{cite web|title=Putin gets no support from UN Security Council over Ukraine |url=https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223172555/https://abcnews.go.com/US/wireStory/putin-support-security-council-ukraine-83037165 |archive-date=23 February 2022 |access-date=24 February 2022 |publisher=ABC News |language=en}}</ref> Op 22 Februarie het die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], gesê dit was "die begin van 'n Russiese inval in Oekraïne". Volgens Navo se sekretaris-generaal, [[Jens Stoltenberg]], en die [[Kanada|Kanadese]] eerste minister, [[Justin Trudeau]], het "verdere indringing" plaasgevind. Die Oekraïense minister van buitelandse sake, Koeleba, het verklaar: "Daar is nie iets soos 'n klein, middelmatige of groot inval nie. 'n Inval is 'n inval." Op 23 Februarie het Rusland sy ambassade in Kijif begin ontruim en die [[Vlag van Rusland|Russiese vlag]] van die gebou verwyder.<ref>{{cite news|title=Russia evacuates embassy in Ukraine as crisis escalates |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |date=23 February 2022 |access-date=23 February 2022 |author-first=Dasha |author-last=Litvinova |work=Associated Press |archive-date=23 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223102040/https://apnews.com/article/russia-ukraine-europe-russia-moscow-kyiv-626a8c5ec22217bacb24ece60fac4fe1 |url-status=live}}</ref> Die webtuistes van die Oekraïense parlement en regering, sowel as bankwebtuistes, is deur kuberaanvalle lamgelê.<ref>{{cite news |title=Ukraine hit by more cyberattacks, destructive malware |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |access-date=24 February 2022 |work=Associated Press |date=23 February 2022 |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064547/https://apnews.com/article/russia-ukraine-technology-business-europe-russia-9e9f9e9b52eaf53cf9d8ade0588b661b |url-status=live }}</ref> Nog 'n vergadering van die VN se Veiligheidsraad is op 23-24 Februarie belê. Rusland het Oekraïne binnegeval tydens 'n noodvergadering van die raad om die krisis af te weer.<ref name=":0">{{cite web|date=23 February 2022 |title='It's too late': Russian move roils UN meeting on Ukraine |url=https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224021804/https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-russia-ukraine-europe-russia-united-nations-31c5af31d2a72163676459d317269b35 |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=AP News |language=en}}</ref> Die inval het plaasgevind terwyl Rusland die presidentskap van die Veiligheidsraad vir Februarie 2022 beklee het; die land het 'n vetomag as een van die vyf permanente lede.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{cite web|title=U.S. Says Russia Will Face U.N. Security Council Resolution |url=https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064610/https://www.wsj.com/livecoverage/russia-ukraine-latest-news/card/pUrIX20rUPrwgE9WQPoX |archive-date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |website=Wall Street Journal |language=en}}</ref> ==Inval== [[Lêer:Последствия удара ракеты по Голосеевскому району Киева (6).jpg|duimnael|regs|220px|'n Struktuur in [[Kijif]] wat deur 'n missielaanval vernietig is.]] Op 24 Februarie, net voor 06:00 Moskoutyd (UTC+3), het Poetin aangekondig hy het besluit om 'n "spesiale militêre operasie" in Oos-Oekraïne te loods.<ref name="tassputspeech24" /><ref name="Meduza_Putin_announces_invasion">{{cite news |title=Putin announces formal start of Russia's invasion in eastern Ukraine |date=24 February 2022 |newspaper=Meduza |url=https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |access-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224033732/https://meduza.io/en/news/2022/02/24/putin-announces-start-of-military-operation-in-eastern-ukraine |archive-date=24 February 2022 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|title=Russian President Vladimir Putin announces military assault against Ukraine in surprise speech |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|access-date=24 February 2022 |website=MSN |language=en-US |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064559/https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI|url-status=live}}</ref> In sy toespraak het Poetin gesê daar is geen planne om Oekraïense gebied te beset nie en beweer hy ondersteun die reg van die volke van Oekraïne op selfbeskikking.<ref name="tassputspeech24">{{cite news|date=24 February 2022 |title=Путин принял решение о проведении операции по денацификации и демилитаризации Украины |language=ru |trans-title=Putin decided to conduct an operation to de-Nazify and demilitarise Ukraine |work=TASS |url=https://tass.ru/politika/13825671 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224045055/https://tass.ru/politika/13825671 |url-status=live}}</ref> Hy het ook gesê Rusland beoog die "demilitarisasie en denazifisering" van Oekraïne – CNN en NBC het dié bewerings as "sonder gronde" en "vals" beskryf.<ref>{{cite news|author-last=Chernova |author-first=Anna |date=24 February 2022 |title=Kremlin spokesperson echoes Putin's baseless claims on invasion objectives |work=CNN |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_542ef6fc653f4404d483a5156ecc23e6 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224132757/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/index.html |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Tim |author-last2=Lister |author-first3=Ivana |author-last3=Kottasová |author-first4=Laura |author-last4=Smith-Spark |date=24 February 2022 |title=Ukraine vows defiance as Russia launches major invasion |url=https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |access-date=24 February 2022 |website=CNN |language=en |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224145336/https://www.cnn.com/2022/02/24/europe/ukraine-russia-invasion-thursday-intl/index.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news|first1=David K.|last1=Li|first2=Jonathan|last2=Allen|first3=Corky|last3=Siemaszko|title=Putin using false 'Nazi' narrative to justify Russia's attack on Ukraine, experts say|url=https://www.nbcnews.com/news/world/putin-claims-denazification-justify-russias-attack-ukraine-experts-say-rcna17537|access-date=2022-02-25|website=NBC News|date=24 February 2022|language=en}}</ref> Dit is ook deur die Amerikaanse Holocaust-herdenkingsmuseum veroordeel.<ref>{{cite news|url=https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|title=Holocaust Museum Criticizes Putin's Saying Ukraine Needs to Be 'Denazified'|date=February 24, 2022|agency=Newsweek|access-date=25 February 2022|archive-date=25 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025159/https://www.newsweek.com/holocaust-museum-criticizes-putin-saying-ukraine-needs-denazified-1682467|url-status=live}}</ref> Poetin het die lede van die [[Oekraïense Gewapende Magte|Oekraïense magte]] gevra om hulle wapens neer te lê en terug te keer huis toe.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60503037|title=Ukraine conflict: Russia announces special military operation in Donbas |website=BBC News |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.bbc.com/news/world-europe-60503037 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549 |title=Russia's Putin Announces Military Operation in Ukraine |website=The Moscow Times |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224064553/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/russias-putin-announces-military-operation-in-ukraine-a76549|url-status=live}}</ref><ref name="krputspeech24">{{Cite news |date=24 February 2022 |title=Обращение Президента Российской Федерации |language=ru |work=Kremlin.ru |url=http://kremlin.ru/events/president/news/67843 |access-date=24 February 2022 |archive-date= |archive-url= |url-status=live}}</ref> Kort voor 07:00 (UTC+2) op die 24ste het Zelenski krygswet in Oekraïne afgekondig.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |title=Russia-Ukraine crisis live news: Putin has launched 'full-scale invasion', says Ukrainian foreign minister – latest updates &#124; World news |work=[[The Guardian]] |date=16 July 2018 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224054309/https://www.theguardian.com/world/live/2022/feb/23/ukraine-russia-news-crisis-latest-live-updates-putin-biden-europe-sanctions-russian-invasion-border-troops |url-status=live }}</ref> Later het hy die Oekraïense weermag opdrag gegee om die invallers "maksimum verliese toe te dien".<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |title=Зеленский отдал приказ ВСУ наносить максимальные потери оккупантам |language=ru |trans-title=Zelensky ordered the Armed Forces of Ukraine to inflict maximum losses on the invaders |website=Unian |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224082802/https://www.unian.net/society/zelenskiy-otdal-prikaz-vsu-nanosit-maksimalnye-poteri-okkupantam-novosti-ukrainy-11715478.html |url-status=live }}</ref> Zelenski het ook aangekondig dat diplomatieke betrekkinge met Rusland onmiddellik opgehef word.<ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/world/824153 |title=Украина разорвала дипломатические отношения с Россией |website=Interfax |date=24 February 2022 |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224095330/https://www.interfax.ru/world/824153 |url-status=live}}</ref> Later dié dag het hy 'n algemene mobilisasie aangekondig.<ref>{{cite news |title=Ukrainian president signs decree on general mobilisation of population -Interfax |url=https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |access-date=25 February 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022 |language=en |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025205/https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Om 10:00 (UTC+2) het die Oekraïense presidensiële administrasie aangekondig Russiese troepe het Oekraïne uit die noorde binnegeval (tot 5&nbsp;km diep). Russiese troepe was bedrywig in [[Charkif-oblast]] en [[Tsjernihif-oblast]], naby [[Soemi]].<ref>{{cite web |author= |url=https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |title=Войска России на севере Украины продвинулись вглубь до пяти километров – Арестович |language= |website= |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224091205/https://www.unian.net/war/voyska-rossii-na-severe-ukrainy-prodvinulis-vglub-do-pyati-kilometrov-arestovich-novosti-donbassa-11715571.html |url-status=live }}</ref> Om 10:30 (UTC+2) het die Oekraïense departement van verdediging aangekondig Russiese troepe in Tsjernihif-oblast is gekeer, 'n groot geveg was naby Charkif aan die gang, en [[Marioepol]] en Sjtsjastja is ten volle teruggewen.<ref name=mil.2402.1030>{{cite web |author= |url=https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |title=General Staff of the Armed Forces of Ukraine: Operative information as of 10.30 |language= |website=mil.gov.ua |date= |access-date=24 February 2022 |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224103548/https://www.mil.gov.ua/en/news/2022/02/24/general-staff-of-the-armed-forces-of-ukraine-operative-information-as-of-10-30/ |url-status=live }}</ref> ===Noordelike front=== [[Beeld:Russian bombardment of telecommunications antennas in Kiev.jpg|thumb|220px|Russe val telekommunikasietorings in Kijif aan.]] Die poging om Kijif oor te neem het ingesluit 'n aanval uit die suide van Belarus af aan die westeroewer van die [[Dnjepr|Dniprorivier]], skynbaar met die doel om Kijif uit die weste te omsingel. Dit word gesteun deur twee aparte spille van aanvalle vanuit Rusland aan die oosteroewer van die Dnipro: in die weste by Tsjernihif en in die ooste by Soemi. Met die oostelike spil van aanvalle is blykbaar probeer om Kijif uit die noordooste en ooste te omsingel.<ref name="ISW 4MAR">{{cite web |title=Russian Offensive Campaign Assessment, March 4 |url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-4 |website=Institute for the Study of War |access-date=5 March 2022 |date=4 March 2022}}</ref> In die [[Slag van Tsjernobil (2022)|Slag van Tsjornobil]] het die Russe beheer oorgeneem van die spookdorpe [[Tsjornobil]] en [[Pripjat]];<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Ukraine loses control of Chernobyl nuclear site, amid battles in Kyiv outskirts |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225030412/https://www.timesofisrael.com/ukraine-troops-battle-invading-russian-army-in-kyiv-outskirts/ |url-status=live}}</ref> maar hulle vooruitgang is in die wiele gery deur sterk weerstand deur Oekraïne.<ref>{{cite web |url=https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Gazeta |language=uk|title=Українські військові під Києвом зупинили колону російських танків |trans-title=The Ukrainian military stopped a column of Russian tanks near Kyiv |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100628/https://gazeta.ua/articles/np/_ukrayinski-vijskovi-pid-kiyevom-zupinili-kolonu-rosijskih-tankiv/1072503 |url-status=live }}</ref> [[Beeld:Battle of Hostomel, 04.03.2022, Skirmish Aftermath.jpg|thumb|links|220px|Ná gevegte in Hostomel, 4 Maart.]] Ná 'n deurbraak by Tsjornobil is die Russe teruggehou deur die Slag van Iwankif, 'n noordelike voorstad van Kijif. Russiese lugmagte het probeer om twee vliegvelde om Kijif oor te neem.<ref>{{cite news|date=24 February 2022 |title=Battle Underway for Airbase on Kyiv Outskirts |work=The Moscow Times |agency=AFP |url=https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225043724/https://www.themoscowtimes.com/2022/02/24/battle-underway-for-airbase-on-kyiv-outskirts-a76573 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |title=Окупанти намагаються висадити десант у Василькові, йдуть бої |url=https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226004532/https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3413199-okupanti-namagautsa-visaditi-desant-u-vasilkovi-jdut-boi.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |agency=Ukrinform |language=uk}}</ref> Daar was in dié eerste dae blykbaar 'n poging van Rusland om Kijif vinnig te beset met 'n infiltrasie deur die Spetsnaz (Spesiale Magte), ondersteun deur lugoperasies en 'n vinnige gemeganiseerde aanval uit die noorde, maar dit het nie geslaag nie.<ref>{{cite web |last1=Roblin |first1=Sebastien |title=At Vasylkiv, Ukrainians Repel Russia's Paratroopers and Commandos in Frantic Night Battle |url=https://www.19fortyfive.com/2022/02/at-vasylkiv-ukrainians-repel-russias-paratroopers-and-commandos-in-frantic-night-battle/ |website=19FortyFive |access-date=5 March 2022 |date=27 February 2022}}</ref> Teen vroeg in Maart was die Russiese opmars aan die westekant van die Dnipro beperk en is die Russe deur die Oekraïense verdediging gestuit.<ref name="ISW 4MAR"/> Teen 5 Maart het 'n groot Russiese konvooi, van na berig word 64&nbsp;km lank, min vordering in die rigting van Kijif gemaak;<ref>{{cite news |last=Stern |first=David L. |date=5 March 2022 |title=After temporary cease-fires break down, Putin threatens Ukraine’s government |language=en-US |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/03/05/ukraine-military-battlefield-kyiv-mariupol/ |access-date=6 March 2022 |issn=0190-8286}}</ref> die Londengebaseerde dinkskrum Royal United Services Institute (RUSI) beskou die Russiese optrede uit die noorde en ooste as "vertraag".<ref name="rusi">DW News [https://www.youtube.com/watch?v=f1po2OdNnIc (6 Maart 2022) How is the war in Ukraine going for Russia?] Russia's force is 95% committed, leaving a 5% reserve.</ref> Vordering aan die Tsjernihif-spil het in 'n groot mate tot stilstand gekom toe die beleg van Tsjernihif begin. Rusland het die grootste vordering gemaak aan die Soemi-spil in die ooste. Die Russe het die Slag van [[Konotop]] gewen, terwyl die [[Slag van Soemi]] steeds aan die gang was. Russiese magte, wat van Soemi af met snelweë oor plat, swak verdedigde grondgebied beweeg het, het Browari, 'n oostelike voorstad van Kijif, bereik.<ref name="ISW 4MAR"/> Russiese magte het ook van die noordweste van Kijif gevorder en Boetsja, Hostomel en Worzel teen 5 Maart verower.<ref>{{cite news|url=https://edition.cnn.com/2022/03/06/europe/ukraine-russia-invasion-sunday-intl-hnk/index.html|title='A family died... in front of my eyes': Civilians killed as Russian military strike hits evacuation route in Kyiv suburb|first1=Tim|last1=Lister|first2=Josh|last2=Pennington|first3=Luke|last3=McGee|first4=Radina|last4=Gigova|website=CNN|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3422872-bucha-vorzel-hostomel-under-enemys-control-situation-remains-critical.html|title=Bucha, Vorzel, Hostomel under enemy's control, situation remains critical|website=Ukrinform|date=7 March 2022|access-date=9 March 2022}}</ref> Die posisie in Irpin was teen 9 Maart nog onseker.<ref>{{cite news |title="Irpin can't be bought, Irpin fights": Mayor refuses Russian demand to surrender |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-08-22/h_e09d49888fcb2a07b8f1a95d6f2b0faa |access-date=8 March 2022 |agency=CNN |date=8 March 2022 |language=en}}</ref> Op 25 Maart het die Oekraïense teenoffensief in Kijif daartoe gelei dat verskeie dorpe, insluitend Makarif<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60847188 |title=Ukraine war: Ukrainian fightback gains ground west of Kyiv |work=BBC News |date=23 Maart 2022 |access-date=29 March 2022}}</ref> oos en wes van Kijif herower is.<ref name="Guardian220325">{{cite news |first1=Joanna |last1=Walters |first2=Jem |last2=Bartholomew |first3=Martin |last3=Belam |first4=Samantha |last4=Lock |date=25 Maart 2022 |title=Russia-Ukraine war latest: Ukraine takes back towns east of Kyiv; hopes of Mariupol humanitarian corridor grow – live |work=[[The Guardian]] |url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/25/ukraine-war-latest-news-sanctions-a-little-late-zelenskiy-tells-european-council-biden-to-visit-poland-live |access-date=25 Maart 2022 |issn=0261-3077}}</ref> As deel van 'n algemene terugtog van Russiese magte noord van Kijif, sowel as aanvalle op Russiese formasies deur die Oekraïense weermag, het Russiese troepe in die [[Boetsja]]-gebied teen die einde van Maart noord teruggetrek. Oekraïense magte het die stad op 1 April binnegegaan.<ref>{{cite web |last=Rudenko |first=Olga |date=2 April 2022 |title=Hundreds of murdered civilians discovered as Russians withdraw from towns near Kyiv (GRAPHIC IMAGES) |url=https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |access-date=3 April 2022 |website=The Kyiv Independent |archive-date=3 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220403022637/https://kyivindependent.com/national/hundreds-of-murdered-civilians-discovered-as-russians-withdraw-from-towns-near-kyiv-graphic-images/ |url-status=live}}</ref> Oekraïne het beweer hulle het die hele streek rondom Kijif, insluitend Irpin, Boetsja en Hostomel, teen 2 April herower, met bewyse van [[Slagting van Boetja|oorlogsmisdade wat in Boetsja]] ontbloot is.<ref>{{cite web |title=Ukraine war latest: Ukraine says it has retaken entire Kyiv region |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60949706 |access-date=2 April 2022 |website=BBC News}}</ref> Op 6 April het NAVO se sekretaris-generaal [[Jens Stoltenberg]] gesê dat die Russiese "terugtrekking, hervoorsiening en herontplooiing" van hul troepe uit die Kijif-gebied geïnterpreteer moet word as 'n uitbreiding van Poetin se planne vir sy militêre optrede teen die Oekraïne, deur sy magte te herontplooi en te konsentreer op Oos-Oekraïne en [[Marioepol]] binne die volgende twee weke, as 'n voorloper van die verdere uitbreiding van Poetin se optrede teen die res van Oekraïne.<ref>{{cite news |url=https://news.yahoo.com/nato-chief-says-putin-still-144125043.html |title=NATO chief says Putin still wants to control all of Ukraine, despite repositioning forces to the eastern Donbas region |first1=Jake |last1=Epstein |first2=John |last2=Haltiwanger |date=6 April 2022 |access-date=7 April 2022}}</ref> ===Oostelike front=== [[Beeld:Russian bombardment on the outskirts of Kharkiv.jpg|thumb|220px|'n Russiese bombardement aan die buitewyke van Charkif, 1 Maart.]] In die noordooste het Russiese troepe Charkif en Soemi probeer binneval. Albei is sowat 35&nbsp;km van die Russiese grens af.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Kharkiv's Resistance to Russia's War Has Already Begun |url=https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |access-date=27 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225044904/https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/ |archive-date=25 February 2022 }}</ref><ref>{{cite web |title=Росія атакувала українські міста: де відбулися бої |trans-title=Russia attacked Ukrainian cities: where the fighting took place |url=https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |access-date=27 February 2022 |website=24 Канал |language=uk |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225025620/https://24tv.ua/rosiya-atakuvala-ukrayinski-mista-de-vidbulisya-boyi_n1877474 |url-status=live }}</ref> Volgens die Oekraïense weermag het hulle die Slag van [[Konotop]] op 25 Februarie verloor.<ref name="pol25feb">{{cite news |last=Ward |first=Alexander |title='Almost not possible' for Ukraine to win without West's help, Ukraine official says |work=Politico |url=https://politi.co/3LWSyC5 |access-date=26 February 2022 |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226175146/https://www.politico.com/newsletters/national-security-daily/2022/02/25/almost-not-possible-for-ukraine-to-win-00011969 |url-status=live }}</ref> In die Slag van Charkif het Russiese tenks sterk weerstand ondervind. Op 28 Februarie het verskeie missiele die stad getref en dit het 'n aantal lewens geëis. Die slag is deur die Oekraïense presidensiële raadgewer beskryf as die "[[Slag van Stalingrad|Stalingrad]] van die 21ste eeu".<ref>{{Cite web |date=2 March 2022 |title=Russia-Ukraine War: What to know on Day 7 of Russian assault |url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302184211/https://apnews.com/article/russia-ukraine-united-nations-general-assembly-state-of-the-union-address-kyiv-business-1fc732f01985f1b57e8dc5e7e411805f |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=AP News}}</ref> In die Slag van Soemi het intense stedelike oorlogvoering plaasgevind.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Ukrainian soldiers clash with Russians in a fierce fight near Sumy, a regional capital located near the border with Russia. |url=https://kyivindependent.com/uncategorized/ukrainian-soldiers-clash-with-russians-in-a-fierce-fight-near-sumy-a-regional-capital-located-near-the-border-with-russia/ |access-date=25 February 2022 |work=The Kyiv Independent}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1496879377749098496 |user=JulianRoepcke |title=#Breaking #NewsMap The Putin regime army captured the city of #Sumy (264.000 inhabitants) in N-E #Ukraine. There seems to be no fighting and Russia tanks control the center. #PutinAtWar |date=24 February 2022 |access-date=28 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225094626/https://twitter.com/julianroepcke/status/1496879377749098496 |archive-date=25 February 2022 |url-status=live |last=Röpcke |first=Julian}}</ref> Op die oggend van 25 Februarie het Russiese magte van die Donetsk-gebied in die ooste na Marioepol beweeg en Oekraïense magte naby die dorp Pawlopil teengekom, waar hulle verslaan is.<ref>{{cite web |title=Fierce battles raging in all directions near Mariupol – mayor |url=https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226011040/https://ua.interfax.com.ua/news/general/801883.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref> Die Russiese vloot het na berig word die aand van 25 Februarie 'n aanval op die kuslyn van die [[See van Azof]] geloods, 70&nbsp;km wes van Marioepol.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title="Amphibious assault" underway west of Mariupol on the Sea of Azov, senior US defense official says |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220827/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=CNN}}</ref><ref>{{cite web |title=Russian Navy Carries Out Amphibious Assault Near Mariupol |url=https://maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220846/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Maritime Executive}}</ref> Op 1 Maart het Denis Poesjilin, hoof van die Volksrepubliek Donetsk, aangekondig die republiek se magte het die nabygeleë stad Wolnowacha feitlik heeltemal omsingel en hulle sou binnekort dieselfde met Marioepol doen.<ref>{{cite web |date=1 March 2022 |title=Russian-backed separatist leader expects his forces to surround Mariupol on Tuesday |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-01-22/h_0e3d20b474aa007bb1e4acc0d0fba984 |access-date=1 March 2022 |website=CNN}}</ref> Op 2 Maart is Russiese soldate weggekeer van Sjewjerodonetsk tydens die Slag van Sjewjerodonetsk.<ref>{{Cite web |title=Новини України: Російське вторгнення: поточна ситуація на Луганщині |url=https://galinfo.com.ua/news/rosiyske_vtorgnennya_potochna_sytuatsiya_na_luganshchyni_381541.html |access-date=3 March 2022 |website=Гал-інфо}}</ref> ===Suidelike front=== [[Beeld:Destruction of Russian tanks by Ukrainian troops in Mariupol (4).jpg|duimnael|220px|'n Vernietigde Russiese tenk naby Marioepol, 7 Maart.]] Op 24 Februarie het Russiese troepe beheer geneem van die Noord-Krimkanaal, waarna die Krim se watertoevoer herstel is. Dit was sedert 2014 afgesny.<ref name=":5">{{cite news |title=Russian forces unblock water flow for canal to annexed Crimea, Moscow says |url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-unblock-water-flow-canal-annexed-crimea-moscow-says-2022-02-24/ |archive-date=1 March 2022 |work=Reuters |date=24 February 2022}}</ref> Die beleg van Marioepol het ook begin toe die gevegte ooswaarts na dié stad verskuif het. Die front is toe met die Donbas verbind.<ref name="unianberdyansk">{{cite news|title=Российская военная техника заняла территорию бывшего аэропорта "Бердянск" – горсовет |trans-title=Russian military equipment occupied the territory of the former airport "Berdyansk" – city council |url=https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |access-date=26 February 2022 |agency=Unian |language=ru |archive-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220226195413/https://www.unian.net/war/rossiyskaya-voennaya-tehnika-zanyala-territoriyu-byvshego-aeroporta-berdyansk-gorsovet-novosti-donbassa-11719648.html |url-status=live }}</ref> Op 1 Maart het Russiese magte begin voorberei om hulle aanval op Melitopol en ander stede te hervat. Daarmee het die Slag van Melitopol begin.<ref>{{cite web |first=Anastasia |last=Zadorozhnaya |date=1 March 2022 |title=Войска оккупанта готовят наступление на Мелитополь |trans-title=Invader's troops are preparing an attack on Melitopol |url=https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054411/https://ria-m.tv/news/279120/voyska_okkupanta_gotovyat_nastuplenie_na_melitopol.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |work=RIA Melitopol |language=ru}}</ref> Iwan Fedorof, die burgemeester, het later gesê die Russe het die stad beset.<ref>{{cite web |first=Marina |last=Korobova |date=1 March 2022 |title="Мелитополь не сдался, Мелитополь – временно оккупирован" – городской голова о ситуации на 1 марта |trans-title="Melitopol did not surrender, Melitopol is temporarily occupied" – the mayor on the situation on March 1 |url=https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302054418/https://www.mv.org.ua/news/264014-melitopol_ne_sdalsja_melitopol_-_vremenno_okkupirovan_-_gorodskoi_golova_o_situacii_na_1_marta.html |archive-date=2 March 2022 |access-date=2 March 2022 |website=Mestnyye Vesti |language=ru}}</ref> Ander Russiese magte het op 26 Februarie van die Krim af noordwaarts beweeg en 'n eenheid het die Zaporizjzja-kernaanleg genader.<ref>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Ukraine official says Russian troops approaching Zaporizhzhia nuclear plant |work=National Post |url=https://nationalpost.com/pmn/news-pmn/ukraine-official-says-russian-troops-approaching-zaporizhzhia-nuclear-plant |access-date=28 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |date=28 February 2022 |title=The Russians paused the invasion, but aren't losing |url=https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220228023541/https://www.afr.com/policy/foreign-affairs/the-russians-have-paused-the-invasion-but-aren-t-losing-20220228-p5a09f |archive-date=28 February 2022 |access-date=28 February 2022 |website=Australian Financial Review}}</ref> Op 28 Februarie het hulle die beleg van Enerhodar begin in 'n poging om beheer van die kernaanleg oor te neem.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title=Ukraine nuclear plant on fire after Russia shelling |newspaper=News.com.au — Australia's Leading News Site |url=https://www.news.com.au/breaking-news/ukraine-pounded-and-exodus-mounts-as-russia-seizes-key-city/news-story/4c2bd269029008ba09ab2cab3a5a32b7 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Brand het tydens die geweergevegte uitgebreek.<ref>{{cite web |date=3 March 2022 |title=Russian forces attacking Zaporizhzhia nuclear power plant in Ukraine, per multiple reports |url=https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |access-date=4 March 2022 |website=Business Insider Australia |archive-date= 4 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220304042146/https://www.businessinsider.com.au/russian-forces-attacking-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-ukraine-ap-2022-3 |url-status=dead }}</ref> Volgens die Internasionale Atoomenergieagentskap is noodsaaklike toerusting nie beskadig nie.<ref>{{cite news |date=3 March 2022 |title=Russian forces strike Ukraine from multiple fronts, including at power plant |work=ABC News |url=https://www.abc.net.au/news/2022-03-04/latest-on-where-fighting-is-happening-in-ukraine/100881052 |access-date=4 March 2022}}</ref> Teen 4 Maart is die Zaporizjzja-kernaanleg deur Russiese magte beset. Hoewel brande steeds aangemeld is, was daar geen bestralingslekkasie nie.<ref>{{cite news |date=4 March 2022 |title= Russian troops take Zaporizhzhia nuclear plant |work=ABC News |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/russia-attacks-ukraine-nuclear-plant-invasion-advances-83245801 |access-date=4 March 2022}}</ref> 'n Derde spil van aanvalle, uit die Krim, het noordweswaarts beweeg waar Russiese magte brûe oor die Dnipro oorgeneem het.<ref>{{cite news|title=Ukraine loses control over crossing to Kherson |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |access-date=25 February 2022 |agency=Ukrinform |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225155031/https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412906-ukraine-loses-control-over-crossing-to-kherson.html |url-status=live}}</ref> Op 2 Maart het Russiese troepe die Slag van Cherson gewen. Dit was die eerste groot stad wat in die aanval beset is.<ref name="falls">{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Pérez-Peña |first2=Richard |date=2 March 2022 |title=First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |access-date=3 March 2022 |issn=0362-4331 |archive-date=3 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html |url-status=live }}</ref> Russiese troepe het toe na Mikolajif beweeg, wat tussen Cherson en [[Odesa]] lê. Op 4 Maart het Oekraïense verdedigers 'n aanval in die Slag van Mikolajif afgeweer en die Koelbakino-lugbasis teruggewen.<ref name=":8">{{cite news |title=Ukrainian defenders repelled attack on Mykolaiv city, fighting continues on outskirts |url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3420336-ukrainian-defenders-repelled-attack-on-mykolaiv-city-fighting-continues-on-outskirts.html |access-date=4 March 2022 |agency=Ukrinform |date=4 March 2022}}</ref> ===Horlifka-aanval=== Op 2 Maart het Oekraïense magte begn met 'n aanval in die rigting van Horlifka in [[Donetsk-oblast]]. Die stad word sedert 2014 deur die [[Volksrepubliek Donetsk]] beheer. ===Luggevegte=== Op 24 Februarie het Russiese magte die Tsjoehoejif-lugmagbasis aangeval,<ref>{{cite web |title=Ukraine: Video appears to show aftermath of missile strike on air base in Chuhuiv |publisher=Sky News |date=24 Februarie 2022 |access-date=6 April 2022 |url=https://news.sky.com/video/ukraine-video-appears-to-show-aftermath-of-missile-strike-on-air-base-in-chuhuiv-12550242}}</ref> wat [[Bayraktar TB2]]-[[Onbemande vliegtuig|hommeltuie]] gehuisves het. Die aanval het skade aan brandstofbergingsareas en infrastruktuur veroorsaak.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2022/02/24/satellite-imagery-shows-russian-attack-on-ukraine-from-space.html |title=Satellite imagery shows Russian attack on Ukraine from space |publisher=CNBC |first=Michael |last=Sheetz |date=24 Februarie 2022 |access-date=8 Maart 2022}}</ref> Die volgende dag is die Millerowo-lugbasis deur Russiese magte aangeval.<ref>"Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus". The Times of Israel. Geargiveer van die oorspronklike op 27 Februarie 2022. Besoek op 28 Februarie 2022.</ref> Tydens die Zjitomir-lughawe-aanval op 27 Februarie is berig dat Rusland 9K720 Iskander-missielstelsels, geleë in [[Belarus]], gebruik het om die burgerlike Zjitomir-lughawe aan te val.<ref>{{cite web |title=Airport in central Ukraine reportedly targeted by missile fired from Belarus |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220227183646/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/airport-in-central-ukraine-reportedly-targeted-by-missile-fired-from-belarus/ |archive-date=27 Februarie 2022 |access-date=28 Februarie 2022 |work=The Times of Israel}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1498178611916034054 |user=KyivIndependent |title=Russia used Iskander missile systems to attack Zhytomyr Airport. The air strikes were conducted from Belarus, using Russian ballistic missile launchers. Earlier, Belarus said it wouldn't allow air strikes from its territory amid Ukraine's upcoming peace talks with Russia.|date=8 Maart 2022 |access-date=8 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220305041549/https://twitter.com/KyivIndependent/status/1498178611916034054 |archive-date=5 Maart 2022 |url-status=live}}</ref> Baie Oekraïense lugverdedigingsgeriewe is in die eerste dae van die inval volledig of gedeeltelik deur Russiese lugaanvalle vernietig.<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-61106245 |title=Ukraine's battle for control of its skies |first=Jonathan |last=Beale |work=[[BBC News]] |date=14 April 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Rusland het op 5 Maart minstens tien vliegtuie verloor.<ref>{{cite news |last=Trevithick |first=Joseph |title=The Russian Air Force Just Had A Terrible Day Over Ukraine |url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44602/the-russian-air-force-just-had-a-terrible-day-over-ukraine |access-date=5 Maart 2022 |work=The Drive}}</ref> Op 6 Maart het die algemene staf van die [[Gewapende Magte van Oekraïne|gewapende magte van Oekraïne]] berig dat 88 Russiese vliegtuie sedert die begin van oorlog vernietig is.<ref>{{cite web|title=Enemy loses 88 aircraft, helicopters in Ukraine – General Staff |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/808029.html |access-date=9 Maart 2022 |website=Interfax-Ukraine}}</ref>'n Anonieme senior Amerikaanse verdedigingsbeampte het egter op 7 Maart aan [[Reuters]] gesê dat Rusland steeds die "oorgrote meerderheid" van sy vegvliegtuie en helikopters wat naby Oekraïne versamel is, beskikbaar het om te vlieg.<ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/world/europe/putin-has-deployed-nearly-100-pct-pre-staged-forces-into-ukraine-us-official-2022-03-07/ |title=Putin has deployed nearly 100% of pre-staged forces into Ukraine- U.S. Official |first1=Idrees |last1=Ali |first2=Phil |last2=Stewart |work=[[Reuters]] |date=7 Maart 2022}}</ref> Na die eerste maand van die inval het Justin Bronk, 'n Britse militêre waarnemer, die Russiese vliegtuigverliese by 15 vastevlerkvliegtuie en 35 helikopters getel, maar het opgemerk dat die ware totaal beslis hoër was.<ref>{{cite news |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/24/analysis-russia-falls-back-on-urban-siege-warfare-in-ukraine |title=Analysis: Russia falls back on urban siege warfare in Ukraine |first=Justin |last=Bronk |publisher=[[Al Jazeera]] |date=24 Maart 2022 |access-date=24 Maart 2022}}</ref> Daarteenoor, volgens die Verenigde State, was 49 Oekraïnse vegvliegtuie teen 18 Maart verlore. <ref>{{cite news |url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60774819?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=62349f1d0ce87e491a0f0199%26How%20much%20of%20Ukraine%27s%20air%20force%20is%20still%20operational%3F%262022-03-18T19%3A44%3A06%2B00%3A00&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:12473c63-8acb-47a3-975e-484ef2787681&pinned_post_asset_id=62349f1d0ce87e491a0f0199&pinned_post_type=share |title=How much of Ukraine's air force is still operational? |editor-first=Jude |editor-last=Sheerin |work=[[BBC News]] |date=18 Maart 2022 |access-date=19 April 2022}}</ref> Op 13 Maart het Russiese magte verskeie kruisermissielaanvalle uitgevoer op 'n militêre opleidingsgerief in Jaworif, Lwif-Oblast, naby die Poolse grens. Die plaaslike goewerneur, Maksim Kozitski, het berig minstens 35 mense is in die aanvalle dood.<ref>{{cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/13/russia-air-strikes-hit-ukraine-military-base-near-poland |title=Russia strikes Ukraine army base near Poland as it widens attacks |publisher=[[Al Jazeera]] |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.cnn.com/2022/03/13/europe/russia-invasion-ukraine-03-13-intl-hnk/index.html |title=Dozens killed as Russian forces strike targets in western Ukraine |first1=Tim |last1=Lister |first2=Mohammed |last2=Tawfeeq |first3=Olga |last3=Voitovych |first4=Simone |last4=McCarthy |first5=Tara |last5=John |publisher=CNN |date=13 Maart 2022 |access-date=14 Maart 2022}}</ref> Die swak prestasie van die Russiese Lugmag word deur ''[[The Economist]]'' toegeskryf aan Rusland se onvermoë om Oekraïne se mediumafstand-[[grond-tot-lugmissiel]]-batterye (SAM) te onderdruk, Rusland se gebrek aan presisiegeleide bomme, tesame met Oekraïense middelafstand-SAM-stellings wat vliegtuie dwing om laag te vlieg en hulle kwesbaar vir Stinger en ander skouergelanseer grond-tot-lug-missiele maak, en gebrek aan opleiding en vliegure vir Russiese vlieëniers wat hulle onervare maak vir die soort nabygrondse ondersteuningsmissies tipies van moderne lugmagte.<ref>{{cite news |date=3 Maart 2022 |title=The curious case of Russia's missing air force |url=https://www.economist.com/interactive/2022/03/08/curious-case-russias-missing-air-force |newspaper=[[The Economist]] |access-date=9 Maart 2022 |url-access=subscription}}</ref> ===Vlootgevegte=== Oekraïne lê aan die [[Swartsee]], wat slegs toegang het deur die Turkse [[Bosporus]]- en [[Dardanelle]]-strate. Op 28 Februarie het [[Turkye]] die Montreux-konvensie van 1936 in werking gestel en die seestraat afgeseël vir Russiese oorlogskepe wat nie geregistreer is as tuisbasisse in die Swartsee nie en nie na hul hawens van oorsprong terugkeer nie. Dit het die deurgang van vier Russiese vlootvaartuie deur die Turkse Straat verhinder.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-implement-international-pact-access-shipping-straits-due-ukraine-war-2022-02-27/ |title=Turkey to implement pact limiting Russian warships to Black Sea |work=[[Reuters]] |date=28 Februarie 2022 |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |last=Tavsan |first=Sinan |date=2 Maart 2022 |title=Turkey rejects Russia's request for navy ships to pass Bosporus |newspaper=Nikkei Asia |url=https://asia.nikkei.com/Politics/Ukraine-war/Turkey-rejects-Russia-s-request-for-navy-ships-to-pass-Bosporus |access-date=17 Maart 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Russia cancelled Black Sea passage bid of four warships: Turkey |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/2/russia-cancelled-black-sea-passage-bid-warships-turkey |publisher=[[Al Jazeera]] |date=2 Maart 2022 |access-date=29 Maart 2022}}</ref> Op 24 Februarie het die Oekraïense staatsgrenswagdiens omstreeks 18:00 plaaslike tyd aangekondig 'n aanval deur Russiese skepe op Zmijini-eiland (Slangeiland) het begin.<ref>{{cite tweet|title=Ukrainian soldier deployed on Snake Island live streamed the moment a Russian warship opened fire on the Island. All 13 soldiers lost their lives. |url=https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 |number=1497003710349824007 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100712/https://twitter.com/PokiRae_/status/1497003710349824007?t=u6cn75KuUNW12U0KAtw4Rg&s=19 | date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |user=PokiRae_}}</ref> Die Russiese kruiser ''[[Moskwa (skip)|Moskwa]]'' en patrollieboot ''Wasili Bikof'' het die eiland gebombardeer.<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Russian Navy Captures Ukraine's Outpost on Snake Island |work=The Maritime Executive |url=https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |url-status=live |access-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225100645/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-captures-ukraine-s-outpost-on-snake-island |archive-date=25 February 2022}}</ref> Toe die Russiese oorlogskip homself identifiseer en die Oekraïense soldate op die eiland beveel om oor te gee, was hulle antwoord: "[[Roesski wojenni korabl, idi na choei!|Russiese oorlogskip, fok weg!]]" ("Русский военный корабль, иди нахуй!", ''Roesski wojenni korabl, [[Russiese mat (taal)|idi nachoei]]!'')<ref>{{cite web |last1=Lister |first1=Tim |last2=Pennington |first2=Josh |date=24 February 2022 |title=February 24, 2022 Russia-Ukraine news |website=CNN |at=Entry: Audio emerges appearing to be of Ukrainian fighters defending island from Russian warship |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |access-date=25 February 2022 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225020216/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-24-22-intl/h_2e17e59214679efefede60d5fb481432 |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title="Русский корабль, иди на х.й!": захисники Зміїного відповіли ворогові |trans-title='Russian ship, go on f.y!': Defenders of the Serpent responded to the enemy |url=https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225021042/https://www.pravda.com.ua/news/2022/02/25/7325592/ |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=Українська правда |language=uk}}</ref> Ná die bombardement het Russiese soldate geland en beheer van die eiland oorgeneem.<ref>{{cite web |date=25 February 2022 |title=Ukraine soldiers told Russian officer 'go fuck yourself' before they died on island |url=https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225102114/https://www.theguardian.com/world/2022/feb/25/ukraine-soldiers-told-russians-to-go-fuck-yourself-before-black-sea-island-death |archive-date=25 February 2022 |access-date=25 February 2022 |website=The Guardian}}</ref> Die 13 soldate wat die eiland verdedig het, is gevange geneem. Opnames van die opmerking is wyd op die [[internet]] versprei; dit het sedertdien 'n uitroep van die Oekraïense weermag geword, sowel as van burgerlikes wat teen die inval betoog. Rusland het op 26 Februarie verklaar dat Amerikaanse hommeltuie inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te help teiken, wat die VSA ontken het.<ref>{{cite web |first1=Nathan |last1=Hodge |first2=Vasco |last2=Cotovio |first3=Oren |last3=Lieberman |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220227/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac |archive-date=27 Februarie 2022 |date=26 Februarie 2022 |title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy |publisher=CNN}}</ref> Op 3 Maart het 'n foto blykbaar die Oekraïense fregat ''Hetman Sahaidatsjni'', vlagskip van die Oekraïense Vloot, gewys waar hy gedeeltelik gesink in 'n hawe lê.<ref>{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as the Russians close in |language=en |work=The Times |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 March 2022 |issn=0140-0460}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/44563/the-ukrainian-navys-flagship-appears-to-have-been-scuttled |title=The Ukrainian Navy's Flagship Appears To Have Been Scuttled |work=The Drive |date=3 March 2022}}</ref> Die volgende dag het die Oekraïense minister van verdediging bevestig dat die ''Hetman Sahaidatsjni'' in Mikolajif gekelder is om te voorkom dat Russiese magte dit oorneem.<ref name="Interfax_scuttle">{{cite news |title=Hetman Sahaidachny frigate, being under repair, flooded not to get to enemy – Reznikov |url=https://en.interfax.com.ua/news/general/806837.html |access-date=4 Maart 2022 |publisher=Interfax Ukraine}}</ref><ref name="Times_Scuttles_Flagship">{{cite news |last=Evans |first=Michael |title=Ukraine scuttles its flagship frigate as Russians close in |newspaper=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/ukraine-scuttles-its-flagship-frigate-as-the-russians-close-in-wtd07bbqp |access-date=4 Maart 2022 |agency=The Times |date=4 Maart 2022 |issn=0140-0460}}</ref> Op 14 Maart het die Russiese bron [[RT]] berig dat die Russiese Weermag ongeveer 'n dosyn Oekraïense skepe in Berdiansk oorgeneem het, insluitend die Polnocny-klas landingskip ''Yuri Olefirenko''.<ref>{{cite web |url=https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |title=Analysis: Russian Armed Forces capture dozen Ukrainian ships in Berdyansk |date=14 Maart 2022 |access-date=18 Maart 2022 |website=Navy Recognition |archive-date=15 Maart 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220315091937/https://www.navyrecognition.com/index.php/focus-analysis/11502-analysis-russian-armed-forces-capture-dozen-ukrainian-ships-in-berdyansk.html |url-status=dead }}</ref> Frigatte van die [[Swartseevloot]], die ''[[Admiraal Makarof (Skip)|Admiraal Makarof]]'', ''Admiraal Grigorowitsj'' en ''Admiraal Essen'' het deelgeneem aan die Russiese inval in Oekraïne, wat 'n Oekraïense olieraffinadery en brandstofdepots in die voorstede van [[Odesa]] geteiken het met missiele wat van die skepe se Bastion-P-stelsel afgevuur is.<ref>{{Cite news |last=Grylls |first=George |date=4 April 2022 |title=Russian ships bombard Odesa with cruise missiles |work=[[The Times]] |url=https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |url-status=live |url-access=subscription |access-date=5 Mei 2022 |archive-url=https://archive.today/20220404115501/https://www.thetimes.co.uk/article/odesa-russian-ships-launch-cruise-missile-attack-bvmt9xb6g |archive-date=4 April 2022 }}</ref> Op 13 April is die Russiese geleide missielkruiser ''Moskwa'', die [[vlagskip]] van die [[Swartseevloot]], deur twee Oekraïense R-360 Neptune-teenskipkruisermissiele getref, wat die skip aan die brand gesteek het. ''Moskwa'' het later 'n ammunisie-ontploffing weens die brande opgedoen. Die Russiese ministerie van verdediging het gesê die skip is ernstig beskadig nadat 'n brand 'n ammunisie-ontploffing veroorsaak het, sonder enige verwysing na 'n Oekraïense aanval. Die volgende dag, na 'n poging om dit aan wal te sleep, het Russiese amptenare bevestig dat die skip gesink het.<ref>{{cite news|title=Russia says Moskva cruiser has sunk after reported Ukrainian missile strike|url=https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|work=The Guardian|date=14 April 2022|author1=Pjotr Sauer|author2=Julian Borger|access-date=14 April 2022|archive-date=14 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220414202148/https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|url-status=live}}</ref> ===Populêre weerstand=== [[Lêer:Reporter’s Notebook - Thriving Kyiv Becomes Battle Zone, Almost Overnight 03.jpg|duimnael|Burgers in Kijif berei [[Molotofbom]]me op 26 Februarie voor.]] Oekraïense burgerlikes het die Russiese inval weerstaan, aangesluit by die territoriale verdedigingseenhede, [[molotofbom]]me gemaak, kos geskenk, versperrings soos Tsjeggiese krimpvarkies gebou.<ref>{{cite news |last1=Raghavan |first1=Sudarsan |last2=O'Grady |first2=Siobhán |last3=Shefte |first3=Whitney |last4=Khudov |first4=Kostiantyn |title=In a Kyiv under siege, neighbors dig trenches and raise barriers to brace for Russian assault |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/28/ukraine-russia-kyiv-defense/ |access-date=10 Maart 2022 |newspaper=[[The Washington Post]] |date=28 Februarie 2022}}</ref> en gehelp om vlugtelinge te vervoer.<ref>{{cite web|first=Jen |last=Kirby |access-date=10 March 2022 |title=The other members of Ukraine's resistance |url=https://www.vox.com/22956752/ukraine-resistance-volunteers-russia-invasion |date=3 Maart 2022 |website=Vox}}</ref> In reaksie op 'n oproep van die Oekraïne se vervoeragentskap, Oekraftodor, het burgerlikes padtekens uitmekaar gehaal of verander, tydelike versperrings gebou en paaie geblokkeer. Sosiale mediaberigte het spontane straatprotesaksies teen Russiese magte in besette nedersettings getoon, wat dikwels in mondelinge woordewisseling en fisieke teëstand met Russiese troepe ontwikkel het.<ref name="yes!">{{cite news |last=Hunter |first=Daniel |title=How Ukrainian Civilians Are Resisting Military Force |url=https://www.yesmagazine.org/democracy/2022/03/01/ukraine-civilian-resistance |access-date=8 March 2022 |work=Yes Magazine |date=1 Maart 2022}}</ref> In sommige gevalle het mense Russiese militêre voertuie fisiek geblokkeer, wat hulle soms gedwing het om terug te trek.<ref name="yes!" /><ref>{{cite news |title=Ukrainian Civilians Take On Russian Invaders With Words And Deeds |url=https://www.rferl.org/a/ukraine-civil-resistance-russian-aggression/31728966.html |access-date=8 Maart 2022 |publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty|date=28 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Schwirtz |first1=Michael |last2=Santora |first2=Marc |last3=Hill |first3=Evan |last4=Cardia |first4=Alexander |title=Ukrainian protesters take to the streets in occupied Kherson. |url=https://www.nytimes.com/2022/03/05/world/europe/kherson-protests-ukraine.html |access-date=8 Maart 2022 |work=[[The New York Times]] |date=5 Maart 2022}}</ref> Die Russiese soldate se reaksie op ongewapende burgerlike weerstand het gewissel van onwilligheid om die betogers te konfronteer<ref name="yes!" /> tot vuur in die lug of direk in skares.<ref>{{cite news |title=Ukrainian authorities accuse Russians of opening fire on civilian protest |url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-05-22/h_c9644300c3986a3e19e31dcb6188abdf |access-date=8 Maart 2022 |publisher=CNN |date=5 Maart 2022}}</ref> Daar was massa-aanhoudings van Oekraïense betogers, en Oekraïense media het gerapporteer dat gedwonge verdwynings, skynteregstellings, gyselaarneming, buitegeregtelike moorde en seksuele geweld deur die Russiese weermag gepleeg is.<ref>{{cite news |title=Ordinary Ukrainians are resisting Vladimir Putin's occupying force in Kherson and elsewhere |url=https://www.economist.com/europe/ordinary-ukrainians-are-resisting-vladimir-putins-occupying-force-in-kherson-and-elsewhere/21808101 |newspaper=[[The Economist]] |date=9 March 2022 |access-date=10 March 2022 |url-access=subscription}}</ref> ==Buitelandse militêre hulp== [[Beeld:Countries supplying military equipment to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#800000|Rusland}} {{legend0|#ffff00|Oekraïne}} {{legend0|#000080|Lande wat militêre hulp na Oekraïne gestuur het}} ]] [[Beeld:Countries supplying aid to Ukraine during the 2022 Russian invasion.svg|duimnael|260px|regs| {{legend0|#d50000|Rusland}} {{legend0|#ffff61|Oekraïne}} {{legend0|#00afff|Lande wat enige hulp na Oekraïne stuur, insluitende humanitêre hulp}}]] Lidlande van Navo het tydens die opbou verdedigingswapens na Oekraïne gestuur.<ref>{{cite news |author-last1=Brennan |author-first1=Margaret |author-last2=Watson |author-first2=Eleanor |url=https://www.cbsnews.com/news/u-s-nato-ukraine-weapons-defense-russia/ |title=U.S. and NATO to surge lethal weaponry to Ukraine to help shore up defenses against Russia |work=CBS News |date=20 January 2022}}</ref> Die Amerikaanse president, [[Joe Biden]], het $260&nbsp;miljoen se hulp laat goedkeur. Dit sluit verskeie soorte wapens, ammunisie en ander toerusting in.<ref>{{cite web |title=U.S. Security Assistance to Ukraine |url=https://crsreports.congress.gov/product/pdf/IF/IF12040 |website=Congressional Research Service |access-date=26 February 2022 |date=9 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Mitchell |author-first1=Ellen |title=Pentagon mulling ways to get more lethal aid to Ukraine |url=https://www.msn.com/en-us/news/world/pentagon-mulling-ways-to-get-more-lethal-aid-to-ukraine/ar-AAUjH92 |website=The Hill |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |author-last1=Gould |author-first1=Joe |author-last2=Altman |author-first2=Howard |title=Pentagon reveals info on $200M military aid to Ukraine, including more Javelins |url=https://www.defensenews.com/congress/2022/01/25/200m-in-javelins-other-anti-armor-systems-grenade-launchers-and-more-to-ukraine-dod/ |website=Defense News |access-date=26 February 2022 |language=en |date=25 January 2022}}</ref> Ná die begin van die oorlog het [[België]],<ref name=clapsonbe>{{cite news |author-last=Clapson |author-first=Colin |date=26 February 2022 |title=Belgium sends weapons to Ukraine |url=https://www.vrt.be/vrtnws/en/2022/02/26/belgium-sends-weapons-to-ukraine/ |work=VRT |location=Brussels |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Tsjeggië]],<ref name=cznlweapons>{{cite news |date=26 February 2022 |title=Czech Republic, Netherlands To Ship More Military Aid To Ukraine |url=https://www.rferl.org/a/czech-netherlands-military-aid-ukraine/31724987.html |work=Eesti Rahvusringhääling |location=Washington |access-date=26 February 2022}}</ref> [[Estland]],<ref name=errweapons>{{cite news |date=25 February 2022 |title=Estonia sending additional weapons, aid to Ukraine |url=https://news.err.ee/1608512402/estonia-sending-additional-weapons-aid-to-ukraine |work=ERR |location=Tallinn |access-date=26 February 2022}}</ref><ref>{{cite web |title=Portugal vai enviar armas para a Ucrânia |trans-title=Portugal will send weapons to Ukraine |url=https://www.publico.pt/2022/02/27/mundo/noticia/portugal-vai-enviar-armas-ucrania-1996989 |access-date=27 February 2022 |website=Público |language=pt}}</ref> [[Frankryk]], [[Griekeland]],<ref name="GreekMilitaryAid">{{cite web|url=https://www.ekathimerini.com/news/1178530/greece-to-send-defensive-military-equipment-to-ukraine/ |title=Greece to send defensive military equipment to Ukraine |website=Kathimerini |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref> [[Nederland]], [[Portugal]] en [[Brittanje]] aangekondig dat hulle nog wapens sal stuur om die Oekraïense weermag en regering te help verdedig.<ref name="Reuters_jensNatoSupport2502">{{cite news |title=NATO allies to provide more weapons to Ukraine, Stoltenberg says|url=https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/nato-allies-provide-more-weapons-ukraine-stoltenberg-says-2022-02-25/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=Reuters}}</ref> Op 24 Februarie het [[Pole]] militêre voorraad afgelewer.<ref>{{cite web |title=Polska broń dla Ukrainy. Pierwsze transporty dotarły, kolejne w drodze |trans-title=Polish weapons for Ukraine. The first shipments have arrived, others are on their way |url=https://www.rp.pl/biznes/art35754421-polska-bron-dla-ukrainy-pierwsze-transporty-dotarly-kolejne-w-drodze |access-date=26 February 2022 |website=Rzeczpospolita |language=pl}}</ref> Terwyl sommige van die 30 lidlande van Navo wapens gestuur het, het Navo as organisasie dit nie gedoen nie.<ref name="Al Jazeera 2022">{{cite news|title=NATO to deploy thousands of commandos to nations near Ukraine |url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/25/nato-allies-to-provide-more-weapons-to-ukraine-stoltenberg-says |publisher=Al Jazeera |access-date=26 February 2022 |date=25 February 2022}}</ref> Op 26 Februarie het die Amerikaanse minister van buitelandse sake, [[Antony Blinken]], aangekondig dat hy $350&nbsp;miljoen se militêre hulp goedgekeur het, insluitende verskeie teenaanvalstelsels, wapens en ammunisie, lyfpantsers en verwante toerusting.<ref>{{cite web |author-first1=Adrienne |author-last1=Vogt |author-first2=Lauren |author-last2=Said-Moorhouse |author-first3=Jeevan |author-last3=Ravindran |author-first4=Peter |author-last4=Wilkinson |author-first5=Jessie |author-last5=Yeung |author-first6=Brad |author-last6=Lendon |author-first7=Steve |author-last7=George |author-first8=Meg |author-last8=Wagner |date=26 February 2022 |title=Blinken authorizes $350 million more in US military assistance to Ukraine |url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_a84870443012615e6811285f23d9c6fb |access-date=26 February 2022 |website=CNN |language=en}}</ref> Rusland beweer Amerikaanse [[Hommeltuig|hommeltuie]] het inligting aan die Oekraïense vloot verskaf om hulle te help om Russiese oorlogskepe in die Swartsee te teiken. Amerika ontken dit.<ref>{{cite web|author-first1=Nathan |author-last1=Hodge |author-first2=Vasco|author-last2=Cotovio|author-first3=Oren|author-last3=Lieberman|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-26-22/h_b669a7b9f3668b9579d3cb72c52647ac|date=26 February 2022|title=Pentagon denies Russia's claim that it's "highly likely" US used surveillance drones to help Ukrainian navy|website=CNN}}</ref> Ook [[Denemarke]], [[Swede]], [[Noorweë]] en [[Finland]] het intussen wapens aan Oekraïne gestuur. Buitelanders word ook betrek by die oorlog deur inisiatiewe soos die [[Inligtingstegnologie Leër van Oekraïne|IT-leër van Oekraine]], 'n vrywillige kuberoorlogvoeringsorganisasie wat aan die einde van Februarie 2022 geskep is om weerstand te bied teen die digitale indringing van Oekraïense inligting en die kuberruim ná die begin van die Russiese inval.<ref name="Reuters Article 1">{{cite news |last1=Schectman |first1=Joel |last2=Bing |first2=Christopher |title=EXCLUSIVE Ukraine calls on hacker underground to defend against Russia |url=https://www.reuters.com/world/exclusive-ukraine-calls-hacker-underground-defend-against-russia-2022-02-24/ |access-date=3 Maart 2022 |work=[[Reuters]] |date=25 Februarie 2022}}</ref><ref>{{cite news |last1=Todd |first1=Drew |title=Anonymous Hacking Group Targets Russian Government |url=https://www.secureworld.io/industry-news/anonymous-hacktivists-target-russia |access-date=3 Maart 2022 |date=25 Februarie 2022}}</ref> Daar is ook 'n [[Internasionale Legioen van die Territoriale Verdedigingsmag van Oekraïne]] of die Oekraïense Vreemdelegioen as 'n militêre eenheid van die Oekraïense territoriale magte, geskep deur die Oekraïense regering op versoek van president Wolodimir Zelenski met die doel om te veg teen die Russiese inval<ref>{{cite web|url=https://foreignpolicy.com/2022/03/07/ukraines-foreign-legion-is-ready-for-battle/|title=Ukraine’s Foreign Legion Is Ready for Battle|first=Anchal|last=Vohra|work=Foreign Policy|date=7 Maart 2022}}</ref> ==Humanitêre gevolge== ===Vlugtelinge=== [[Beeld:Refugees from Ukraine at border posts in the west of the country.jpg|duimnael|220px|links|Vlugtelinge uit Oekraïne by 'n grenspos in die weste van die land.]] Vanweë die volgehou militêre opbou aan die Oekraïense grens het baie naburige lande en hulporganisasies hulle weke voor die inval begin voorberei vir 'n moontlike massamigrasie. Die Oekraïense departement van verdediging het in Desember 2021 voorspel dat tussen 3&nbsp;miljoen en 5&nbsp;miljoen mens dalk kan vlug.<ref>{{cite magazine|author-last=Aguilera |author-first=Jasmine |date=25 February 2022 |title=Russia's Invasion of Ukraine May Trigger a Refugee Crisis. Here's How the World Is Preparing |url=https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://time.com/6150856/ukraine-refugees-russia-invasion-preparation/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |magazine=Time Magazine}}</ref> Op 24 Februarie het die regering van [[Letland]] 'n plan goedgekeur om sowat 10&nbsp;000 vlugtelinge uit Oekraïne te huisves,<ref>{{cite news |date=24 February 2022 |title=Latvia ready to take in Ukrainian refugees, visas for Russians to be suspended |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/politics/politics/latvia-ready-to-take-in-ukrainian-refugees-visas-for-russians-to-be-suspended.a445142/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=24 February 2022}}</ref> en twee dae later het die eerste vlugtelinge begin aankom.<ref>{{cite news |author-first=Iveta |author-last=Čigāne |date=26 February 2022 |title=First Ukrainian refugees arrive in Latvia |publisher=Public Broadcasting of Latvia |url=https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://eng.lsm.lv/article/society/society/first-ukrainian-refugees-arrive-in-latvia.a445412/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022}}</ref> Ana Revenco, die minister van binnelandse sake van [[Moldowa]], het op 25 Februarie gesê meer as 15&nbsp;800 Oekraïense burgers het die grens na dié land oorgesteek. Volgens [[Roemenië]] het sowat 10&nbsp;000 Oekraïners sedert die begin van die inval die grens met dié land oorgesteek, maar net 11 van hulle het om vlugtelingstatus aansoek gedoen.<ref>{{cite web |title=Almost 26,000 Ukrainian Refugees Have Arrived In Moldova, Romania Since Invasion |url=https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.rferl.org/a/moldova-state-of-emergency-ukraine/31720351.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |website=RadioLiberty |language=en}}</ref> [[Pole]] het [[Covid-19-pandemie|Covid-19-migrasiemaatreëls]] opgehef in afwagting van 'n vloed vlugtelinge.<ref>{{cite web |author-last1=Charlish |author-first1=Alan |author-last2=Ilie |author-first2=Luiza |title='I don't know what to do': fleeing Ukrainians start arriving in central Europe |url=https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |website=Reuters |date=24 February 2022 |access-date=25 February 2022 |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225015837/https://www.reuters.com/world/europe/central-european-countries-prepare-receive-ukrainian-refugees-2022-02-24/ |url-status=live }}</ref> Op 26 Februarie het die Poolse minister Paweł Szefernaker gesê sowat 100&nbsp;000 vlugtelinge het Pole reeds sedert die begin van die inval binnegekom.<ref>{{cite news |title=Some 100,000 Ukrainians have entered Poland since war began-interior minister |url=https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.reuters.com/world/europe/some-100000-ukrainians-have-entered-poland-since-war-began-interior-minister-2022-02-26/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Reuters |date=26 February 2022}}</ref> Ook [[Hongarye]]<ref>{{cite web|date=26 February 2022 |title=PM Orbán: Hungary 'Friendly Place' for Arrivals from Ukraine|url=https://hungarytoday.hu/pm-orban-hungary-friendly-arrivals-from-ukraine-conflict-swift/ |access-date=26 February 2022 |website=Hungary Today}}</ref> en [[Bulgarye]] ondervind 'n toeloop van vlugtelinge.<ref>{{cite news |title=A wave of refugees from Ukraine is coming to Bulgaria |url=https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.europeantimes.news/2022/02/a-wave-of-refugees-from-ukraine-is-coming-to-bulgaria/ |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=The European Times |date=26 February 2022}}</ref> Op 27 Februarie het die VN se hoëkommissaris vir vlugtelinge gesê meer as 268&nbsp;000 mense het sedert die begin van die inval uit Oekraïne gevlug. Pole beweer van hulle het 77&nbsp;300 net op 26 Februarie na dié land gevlug.<ref>{{cite web |title=More than 368,000 flee war in Ukraine - UNHCR |url=https://www.rte.ie/news/world/2022/0227/1283298-ukraine-refugees/ |website=RTE |access-date=27 February 2022 |language=en |date=27 February 2022}}</ref> ===Aantygings van oorlogsmisdade=== [[Beeld:Ukrainian civilian killed during the Russian bombing of Chernihiv.jpg|thumb|220px|'n Oekraïnse burgerlike wat gedood is tydens Russiese bomaavalle in Tsjernihif. Voor staan 'n babawaentjie.]] Kenners meen die inval in Oekraïne oortree die [[Handves van die Verenigde Nasies]] en is 'n aggressiemisdaad volgens die internasionale misdaadwet. Dié misdaad kan vervolg word.<ref name="OpinioJuris_aggression">{{cite news |date=4 February 2022 |title=A Reminder of the Importance of the Crime of Aggression: Considering the Situation of Russia and Ukraine |work=Opinio Juris |url=http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine/ |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225114043/http://opiniojuris.org/2022/02/04/a-reminder-of-the-importance-of-the-crime-of-aggression-considering-the-situation-of-russia-and-ukraine |archive-date=25 February 2022}}</ref><ref name="Conversation_intl_law_powerless">{{cite news |author-last1=Guilfoyle |author-first1=Douglas |author-last2=McIntyre |author-first2=Juliette |author-last3=Paige |author-first3=Tamsin Phillipa |date=24 February 2020 |title=Is international law powerless against Russian aggression in Ukraine? No, but it's complicated |language=en |work=The Conversation |url=https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |url-status=live |access-date=26 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225123605/https://theconversation.com/is-international-law-powerless-against-russian-aggression-in-ukraine-no-but-its-complicated-177905 |archive-date=25 February 2022}}</ref> Op 25 Februarie het [[Amnestie Internasionaal]] gesê dit het onomstootlike bewyse dat Rusland die internasionale humanitêre wet oortree het, en dat sommige van sy aanvalle oorlogsmisdade kan wees.<ref>{{cite news |author-last1=Churchman |author-first1=Laurie |title=Russia carrying out 'indiscriminate attacks' on civilian areas, says Amnesty |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.independent.co.uk/news/world/europe/russia-attacks-civilian-amnesty-ukraine-b2023362.html |archive-date=26 February 2022 |access-date=25 February 2022 |work=The Independent |date=25 February 2022}}</ref> Amnestie en [[Human Rights Watch]] het gesê Russiese magte het voor die voet aanvalle op burgerlike gebiede uitgevoer en onder meer hospitale getref.<ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian military have carried out indiscriminate attacks – new expert analysis |url=https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.amnesty.org.uk/press-releases/ukraine-russian-military-have-carried-out-indiscriminate-attacks-new-expert-analysis |archive-date=26 February 2022 |work=Amnesty International |date=25 February 2022}}</ref><ref>{{cite news |title=Ukraine: Russian Cluster Munition Hits Hospital |url=https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |url-status=live |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220226/https://www.hrw.org/news/2022/02/25/ukraine-russian-cluster-munition-hits-hospital |archive-date=26 February 2022 |access-date=26 February 2022 |work=Human Rights Watch |date=25 February 2022}}</ref> Volgens die goewerneur van Soemi-oblast is onder meer 'n kinderhuis en kindertuin in dié deelgebied getref. Daar was 'n beroep op die Internasionale Misdaadhof om die saak te ondersoek.<ref>{{cite news |author-last1=Wong |author-first1=Tessa |title=Ukraine live updates: Kyiv warned of toxic fumes after strike on oil depot |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60542877?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=621aff760ce87e491a0ed483%26Six%20civilian%20deaths%20reported%20in%20Okhtyrka%262022-02-27T04%3A50%3A56.609Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:45681a06-c2fb-4d79-af43-7f69b49aae68 |access-date=27 February 2022 |work=[[BBC News]] |date=27 February 2022 |language=en-gb}}</ref> Op 1 Maart het president Zelenski gesê daar is bewyse dat burgerlike gebiede geteiken is in 'n Russiese bomaanval op Charkif vroeër dié dag. Hy het dit as 'n oorlogsmisdaad beskryf.<ref name="BBC_1march">{{cite news |title=Ukraine: Kharkiv attack was a war crime, says President Zelensky |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| url-status=live | archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-60567162| archive-date=2022-03-01 |access-date=1 March 2022 |work=BBC News |date=1 March 2022}}</ref> ===Grieks-Russiese diplomatieke krisis=== 'n Diplomatieke krisis tussen [[Griekeland]] en Rusland het ontstaan nadat laasgenoemde se lugmag twee dorpe van Griekse minderhede naby Marioepol in Oekraïne gebombardeer en 10 Grieke gedood het. Griekeland het sterk protes aangeteken en die Russiese ambassadeur na die Griekse departement van buitelandse sake in [[Athene]] ontbied. Frankryk, Pole, Swede en ander lande het hulle meegevoel uitgespreek. Rusland het enige betrokkenheid ontken en beweer dit was die werk van die Oekraïense verregse militante groep die [[Azofbataljon]]. Athene het egter Moskou se bewering verwerp en aangekondig dit het bewyse van Russiese betrokkenheid.<ref>{{cite web|url=https://www.efsyn.gr/politiki/exoteriki-politiki/333846_ypex-ehoyme-apodeixeis-oti-oi-ellines-skotothikan-apo-rosika |trans-title=Greek Foreign Ministry: we have evidence that the Greeks were killed by Russian fire |title=ΥΠΕΞ: Έχουμε αποδείξεις ότι οι Έλληνες σκοτώθηκαν από ρωσικά πυρά |website=EfSyn |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=el}}</ref> Hierna het Griekeland se eerste minister, [[Kyriakos Mitsotakis]], aangekondig dat sy land verdedigingstoerusting en humanitêre hulp aan Oekraïne gaan verleen.<ref>{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/27/russian-air-strikes-in-ukraine-kills-10-greek-nationals-fm |title=Greece summons Russian envoy after bombing kills 10 nationals |website=Al Jazeera |date=27 February 2022 |access-date=27 February 2022 |language=en}}</ref><ref name="GreekMilitaryAid"/> ==Rusland se redes vir inval== ===Poetin se toespraak=== Uit Poetin se oogpunt het die aanval op Oekraïne nodig geword omdat Navo aanhou uitbrei en Rusland se grense nader. Boonop is Oekraïne histories deel van Rusland. Poetin het op 24 Februarie in sy toespraak verwys na Westerse oorlogsdade teen [[Serwië]], [[Irak]] en ander lande, asook na die Duitse aanval op die Sowjetunie in 1941 en het onder meer gesê: :[...] Die VSA is steeds 'n groot land, 'n stelselbouende mag. Sy metgeselle onderwerp hulle nie net nederig en gehoorsaam en sing saam by elke geleentheid nie, maar volg ook sy gedrag en aanvaar geesdriftig die reëls wat hy neerlê. [...] :Ten spyte van alles het ons in Desember 2021 weer probeer om 'n ooreenkoms met die VSA en sy bondgenote te bereik oor veiligheidsbeginsels in Europa en oor die nievergroting van Navo. Alles vergeefs. Die Amerikaanse posisie het nie verander nie. Hulle ag dit nie nodig om 'n ooreenkoms met Rusland te bereik oor hierdie kwessie nie, wat vir ons belangrik is; hulle streef hulle eie doelwitte na en verontagsaam ons belange. [...] :Selfs nou, met Navo wat ooswaarts uitbrei, word die situasie vir ons land elke jaar erger en gevaarliker. [...] Die leidende Navolande ondersteun, om hul eie doelwitte te bereik, ekstreme nasionaliste en neo-Nazi's in Oekraïne, wat op hul beurt nooit die inwoners van die Krim en Sewastopol sal vergewe vir hul vrye keuse om met Rusland te herenig nie. [...] Die volksrepublieke van die Donbas het Rusland om hulp gevra. :In hierdie verband, in ooreenstemming met artikel 51 van deel 7 van die Handves van die Verenigde Nasies, met die toestemming van die Russiese Federasieraad en in implementering van die verdrae van vriendskap en wedersydse bystand met die Volksrepubliek Donetsk en die Volksrepubliek Loehansk, op 22 Februarie vanjaar bekragtig deur die Federale Vergadering, het ek besluit om 'n spesiale militêre operasie uit te voer. :Hulle doel is om die mense te beskerm wat al agt jaar lank deur die Kijifse regering mishandel en vermoor word. En vir daardie doel sal ons streef na die demilitarisering en denazifisering van Oekraïne en sal ons diegene wat talle bloedige misdade teen die burgerlike bevolking gepleeg het, insluitend burgers van die Russiese Federasie, voor die hof bring. :Terselfdertyd sluit ons planne nie die besetting van Oekraïense gebiede in nie. Ons is nie van plan om iets met geweld op enigiemand af te dwing nie. [...] :In hierdie verband doen ek ook 'n beroep op die burgers van Oekraïne. In 2014 het Rusland 'n plig gehad om inwoners van die Krim en Sewastopol te beskerm teen diegene wat jy as "Nazi's" beskryf. Die mense van die Krim en Sewastopol het hulle historiese tuisland, Rusland, gekies en ons het hulle daarin ondersteun. Ook hier kon ons eenvoudig nie anders optree nie. :Vandag se gebeure gaan nie daaroor om die belange van die Oekraïne en die Oekraïense mense te benadeel nie. Dit gaan daaroor om Rusland self te beskerm teen diegene wat Oekraïne gyselaar geneem het en probeer om hulle teen ons land en sy mense te gebruik. :Weereens, dit is 'n kwessie van selfverdediging teen die bedreigings wat ons in die gesig staar en teen 'n selfs groter rampspoed as wat vandag gebeur. [...]<ref>{{cite news|url=https://www.tagesspiegel.de/politik/begruendung-fuer-die-invasion-putins-kriegserklaerung-gegen-die-ukraine-im-wortlaut/28101090.html |title=Putins Kriegserklärung gegen die Ukraine im Wortlaut |werk=tagesspiegel.de |date=2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> ===Feitkontrole=== Die Duitse uitsaaidiens Deutsche Welle het die stellings uit Poetin se toespraak aan 'n feitkontrole onderwerp. Die bewering dat die Navoblok ooswaarts uitbrei en dat die oorlogsmasjien die Russiese grense nader, is misleidend: Navo het weliswaar 14 Oos-Europese state erken sedert die ineenstorting van die Sowjetunie. Die organisasie het die logistieke voorbereidings vir troepversterkings ná 2014 getref in reaksie op die anneksasie van die Krim. Die Navotroepe in die streek (5&nbsp;000 soldate) is egter heeltemal te swak om Rusland te bedreig (850&nbsp;000 soldate). Verder is Poetin se regverdiging verkeerd; dit is 'n saak van verdediging binne die betekenis van die Verenigde Nasies se handves. Daar is geen teken van 'n aanval deur Oekraïne nie. Inteendeel, Oekraïne het die afgelope weke alles gedoen om Rusland nie ’n verskoning te gee om homself te verdedig nie, volgens ’n aangehaalde navorser, Pia Furhop van die Duitse Instituut vir Internasionale Politiek en Veiligheid. Daar is ook geen bewyse van 'n volksmoord in Oekraïne waarvan Poetin gepraat het nie. Dit was immers net ’n “propaganda-narratief” deur Poetin dat hy Oekraïne moes “denazifiseer”. ’n Joodse kandidaat het die presidensiële verkiesing gewen, en in die laaste algemene verkiesing in 2019 het die verenigde front van die verregse partye slegs 2,15&nbsp;persent van die stemme gekry.<ref>{{cite web |author=Joscha Weber, Andrea Grunau, Matthias von Hein, Eugen Theise |url=https://www.dw.com/de/putins-kriegsgr%C3%BCnde-im-faktencheck/a-60901735 |title=Poetin se redes vir oorlog in 'n feitekontrole |work=dw.com | date=2022-02-25 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Poetin se essay ''Oor die historiese eenheid van die Russe en Oekraïners'', waarvolgens Russe en Oekraïners een volk is, is in Julie 2021 gepubliseer.<ref name=":1" /> Dit is geïnterpreteer as 'n aanduiding dat Poetin nie Oekraïne se staatskaping erken nie. Poetin se bewering dat die meerderheid van Oekraïne se grondgebied uit "geskenke" van Rusland bestaan, gaan ook in hierdie rigting. ’n Kaart het op Russiese staatstelevisie verskyn wat die ooreenstemmende skenkings van die individuele Russiese heersers wys. Stern.de som op dat Poetin en die Kremlin net 'n klein area in die middel as Oekraïne sien.<ref>{{cite web|author=Ellen Ivits |url=https://www.stern.de/politik/ausland/ukraine--karte-des-russischen-tv-koennte-putins-plan-entlarven-31653226.html |title="Geskenke van die Russiese tsare": Russiese TV-kaart kan Poetin se plan ontbloot |work=Stern.de |date =2022-02-24 |language=de |access-date=2022-02-25}}</ref> Deutsche Welle se feitkontrole bestempel Poetin se bewering dat die moderne Oekraïne deur Rusland geskep is, as vals. Poetin het dit ook as 'n fout beskou dat Lenin die Oekraïense gebiede die status van 'n Sowjetrepubliek gegee het. Trouens, volgens Deutsche Welle, was daar egter twee jaar lank 'n onafhanklike Oekraïense nasionale staat voordat die Rooi Leër dit in 1920 binnegeval het. Die historikus Joachim von Puttkamer word aangehaal as verwysend na die “lang Oekraïense nasionale beweging”. Hy het dit "absurd" genoem dat Oekraïne 'n "kunsproduk van die Bolsjewiste" is. Die feitkontrole noem Poetin se stelling dat Oekraïne nog nooit “stabiele tradisies van werklike staatskaping” gehad het nie, “misleidend”. Die feit dat die staat van 1918 nie lank bestaan ​​het nie, was te wyte aan die inval deur Sowjet-Rusland. Volgens Guido Hausmann is dit waar dat wat nou Oekraïne is, dikwels aan ander lande behoort het. Dit geld insgelyks vir ander lande soos Duitsland. In die referendum oor Oekraïne se onafhanklikheid op 1 Desember 1991 het meer as 92 persent van Oekraïners vir onafhanklikheid gestem.<ref>{{cite web|author=Ines Eisele |url=https://www.dw.com/de/faktencheck-putins-blick-auf-die-geschichte-der-ukraine/a-60895811 |title=Feitekontrole: Poetin se siening van die geskiedenis van Oekraïne |work=dw.com |date=2022-02-24 |language = af |access-date=2022-02-25}}</ref> == Sien ook == * [[Oekraïense invalle in Wes-Rusland sedert Augustus 2024]] * [[Operasie Sinitsia]] * [[Oekraïense aanvalle op Russiese lugmagbasisse in Junie 2025|Operasie Spinnerak]] ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = 2022 Russian invasion of Ukraine}} {{Normdata}} [[Kategorie:Russiese inval in Oekraïne, 2022| ]] 2knftlsiprhwcoi3tpfi1whn1zg5gpb 0 389531 2814532 2812138 2025-06-20T18:30:11Z SpesBona 2720 Jammer! 2814532 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas2 |naam = Rugby Kanada |kleur = |titel = |beeld = Rugby Canada logo.svg |beeld_wydte = 200px |beeld_onderskrif = Kenteken van Rugby Kanada |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = [[Engels]]e naam |1 = ''Rugby Canada'' |opskrif2 = Afkorting |2 = RC |opskrif3 = [[Frans]]e naam |3 = ''Fédération canadienne de rugby à XV'' |opskrif4 = [[Land]] |4 = {{vlagland|Kanada}} |opskrif5 = [[Sport]]soorte |5 = [[Rugby]], [[Sewesrugby]] |opskrif6 = Stigting |6 = 1974 (1929) |opskrif7 = |7 = |opskrif8 = Lid van |8 = [[Wêreldrugby]] |opskrif9 = Aangesluit in |9 = 1987 |opskrif10 = Vastelandse beheerliggaam |10 = [[Rugby Amerikas Noord]] |opskrif11 = Voorsitter |11 = Tim Powers |opskrif12 = Setel |12 = Richmond Hill, [[Ontario]], Kanada |opskrif13 = [[Amptelike taal|Amptelike tale]] |13 = Engels en Frans |opskrif14 = Amptelike webwerf |14 = [https://rugby.ca/ ''rugby.ca''] |opskrif15 = |15 = |opskrif16 = |16 = |opskrif17 = |17 = |opskrif18 = |18 = |opskrif19 = |19 = |opskrif20 = |20 = }} '''Rugby Kanada''' ([[Engels]]: ''Rugby Canada'', afgekort: “RC”; [[Frans]]: ''Fédération canadienne de rugby à XV'') is die bestuursliggaam wat [[rugby]] en [[sewesrugby]] in [[Kanada]] beheer. Die huidige beheerliggaam is in 1974 gestig en in Richmond Hill, [[Ontario]], gesetel. Sedert 1987 verteenwoordig dit Kanada by [[Wêreldrugby]] en sedert 2001 ook by [[Rugby Amerikas Noord]] (“RAN”). == Geskiedenis == [[Lêer:CanadaRugbyWorldCup1987.jpg|duimnael|links|Die [[Kanadese nasionale rugbyspan]] tydens die [[Rugbywêreldbeker 1987]]]] In 1929 is die eerste nasionale beheerliggaam, die Rugbyunie van Kanada, gestig.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyfootballhistory.com/canada.html |title=Canada |publisher=Rugby Football History |accessdate=12 Junie 2025}}</ref> Die Rugbyunie van Kanada is in 1965 herstig en in 1967 in Kanadese Rugbyunie hernoem; vandag dra dié nasionale beheerliggaam die naam Rugby Kanada.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/rugby |title=Rugby |publisher=The Canadian Encyclopedia |author=Dave Brown |date=4 Maart 2015 |accessdate=12 Junie 2025}}</ref> Die Kanadese beheerliggaam het in 1987, net voor die [[Rugbywêreldbeker 1987|eerste rugbywêreldbekertoernooi]], ’n volle lid van die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) geword.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/organisation/membership/north-america/canada |title=Canada |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=12 Junie 2025}}</ref> Daarbenewens was Rugby Kanada in 2001 ’n stigtingslid van die Noord-Amerikaanse en Wes-Indiese Rugbyvereniging (''North America and West Indies Rugby Association'', NAWIRA; nou [[Rugby Amerikas Noord]]), nadat Kanada en die Verenigde State by die Wes-Indiese Rugbyvereniging (''West Indies Rugby Association'') aangesluit het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://rugbyamericasnorth.com/about/about-ran/ |title=About RAN |publisher=[[Rugby Amerikas Noord]] |date=2001 |accessdate=12 Junie 2025}}</ref> == Taak == Rugby Kanada organiseer verskeie nasionale spanne, insluitend [[Kanadese nasionale rugbyspan|Kanada se nasionale seniormansrugbyspan]], [[Kanadese nasionale vrouerugbyspan|vroue]] (albei ''Canucks'' of ''Les Rouges'') en jeug. Rugby Kanada hou ook toesig oor sewesrugby in Kanada en aangesien dit ’n Olimpiese sportsoort is, werk hulle met die Kanadese [[Nasionale Olimpiese Komitee]] saam. Dit beheer ook die Nasionale Juniorkampioenskap, ’n nasionale kompetisie vir o/20-mansspanne. Dit het voorheen die Superliga ondersteun as die hoogste vlak van manskompetisie in die land, maar die liga is gestaak nadat die Amerikas Rugbykampioenskap geskep is in 2009, met slegs Kanadese spanne verteenwoordig in die eerste fase. Naas die amptelike nasionale span roep Rugby Kanada ook ander keurspanne byeen. ''Canada A'' is die tweede nasionale span van Kanada en hulle het tot in 2016 aan die Amerikaanse Rugbykampioenskap deelgeneem, voordat hulle na Wêreldrugby se Stille Oseaan-uitdaagtoernooi oorgeskakel het. Die ''Canada Sevens'' is die Kanadese sewesrugbyspan en hulle neem aan internasionale toernooie soos Wêreldrugby se Sewesreeks, Sewesrugbywêreldbeker, [[Olimpiese Somerspele]] en [[Statebondspele]] deel. Daarbenewens bestuur die beheerliggaam kinder- en jeugrugby in Kanada. Kinders en jongmense word reeds op skool aan rugby bekend gestel en na gelang van hul belangstelling en talent begin hulle met hul afrigting.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://rugby.ca/en/hq/player-development |title=Player development |publisher=Rugby Kanada |date=2021 |accessdate=12 Junie 2025}}</ref> Net soos ander rugbylande beskik Kanada oor ’n o/20-nasionale span wat aan die [[Wêreldrugby o/20-kampioenskap]] deelneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/tournaments/u20/championship |title=World Rugby U20 Championship |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=12 Junie 2025}}</ref> Sedert 2019 neem die Toronto Arrows, ’n Kanadese span deel aan die professionele Major League Rugby, wat oorwegend deur Amerikaanse klubspanne beslis word.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.majorleague.rugby/news/mlr-announces-additions-of-toronto-and-washington-d-c/ |title=MLR Announces Additions of Toronto and Washington, D.C. |publisher=Major League Rugby |date=2 November 2018 |accessdate=28 Junie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220628025148/https://www.majorleague.rugby/news/mlr-announces-additions-of-toronto-and-washington-d-c/ |archive-date=28 Junie 2022 |url-status=dead}}</ref> Daarbenewens word die amateurtoernooi tussen die tien provinsiale beheerliggame beslis, van wie dié uit [[Brits-Columbië]] as sterkste beskou word. Van 2009 tot 2018 is die Kanadese Rugbykampioenskap tussen vier plaaslike keurspanne beslis. Rugby Kanada organiseer ook gereeld internasionale toernooie. Hulle het al opgetree as gasheer van die [[vrouerugbywêreldbeker]]toernooi in [[Vrouerugbywêreldbeker 2006|2006]]. Daarbenewens word die Kanada Sewes jaarliks op die [[BC Place-stadion]] in [[Vancouver]] beslis. == Provinsiale rugbyunies in Kanada == * British Columbia Rugbyunie ** Fraser Valley Rugbyunie ** Vancouver Rugbyunie * New Brunswick Rugbyunie * Newfoundland Rugbyunie * Ontario Rugbyunie * PEI Rugbyunie * Rugby Alberta * Rugby Manitoba * Rugby Nova Scotia * Rugby Quebec * Saskatchewan Rugbyunie == Kenteken == Rugby Kanada se kenteken toon ’n elfpuntige esdoringblaar (''Acer saccharum'') in die nasionale kleure wit en rooi, ontleen aan die [[vlag van Kanada]], met die belettering ''Rugby'' op. Die nasionale spanne se byname is ''Canucks'', ontleen aan die slangterm vir Kanadese, en ''Les Rouges'' („die rooies“), afgelei van die truikleur. == Sien ook == {{Portaal|Rugby|Ru ball.svg}} * [[Krieket Kanada]] == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * {{en}} {{fr}} [https://rugby.ca/ Rugby Kanada se tuisblad] {{Affiliasies van Wêreldrugby}} {{Normdata}} [[Kategorie:Rugby in Kanada]] [[Kategorie:Rugbybeheerliggaam]] [[Kategorie:Wêreldrugby]] j89z6iuivr5auc8omn12021iu9b4orq 0 398800 2814493 2767282 2025-06-20T16:53:11Z Oesjaar 7467 /* Spesies */ Skakel 2814493 wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | image = | image_caption = | taxon = Senegalia | authority = Raf., (1838) | type_species = | type_species_authority = | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = 224; [[#Spesies|Sien teks]] | range_map = | range_map_caption = | synonyms_ref = | synonyms =* ''Dugandia'' <small>Britton & Killip</small> * ''Manganaroa'' <small>Speg.</small> }} '''''Senegalia''''' is 'n [[genus]] van blomdraende plante in die [[Fabaceae]] [[Familie (biologie)|familie]], algemeen bekend as '''doringbome''' of '''acacias'''. Dit behoort aan die subfamilie [[Mimosoideae]]. Sy spesies is as lede van die [[Acacia]] genus beskou tot 2009. == Spesies == Daar is tans 220 spesies wat tot die genus hoort:<ref>https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:30003347-2</ref> {{div col|colwidth=24em}} * ''[[Senegalia adenocalyx]]'' <small>(Brenan & Exell) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia afra]]'' <small>(Thunb.) P.J.H.Hurter & Mabb.</small> * ''[[Senegalia albizioides]]'' <small>(Pedley) Pedley</small> * ''[[Senegalia alemquerensis]]'' <small>(Huber) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia alexae]]'' <small>Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia altiscandens]]'' <small>(Ducke) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia amazonica]]'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia andamanica'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia angustifolia'' <small>(Lam.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia anisophylla]]'' <small>(S.Watson) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia ankokib]]'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia aristeguietana'' <small>(L.Cárdenas) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia asak]]'' <small>(Forssk.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia ataxacantha]]'' <small>(DC.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia atlantica'' <small>V.Terra & F.C.P.Garcia</small> * ''Senegalia bahiensis'' <small>(Benth.) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''[[Senegalia baronii]]'' <small>(Villiers & Du Puy) Boatwr.</small> * ''Senegalia berlandieri'' <small>(Benth.) Britton & Rose</small> * ''Senegalia bonariensis'' <small>(Gillies ex Hook. & Arn.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia borneensis]]'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia brevispica'' <small>(Harms) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia burkei]]'' <small>(Benth.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia caesia'' <small>(L.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia caraniana]]'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia catechu'' <small>(L.f.) P.J.H.Hurter & Mabb.</small> * ''Senegalia catharinensis'' <small>(Burkart) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia cearensis'' <small>V.Terra & F.C.P.Garcia</small> * ''[[Senegalia chariessa]]'' <small>(Milne-Redh.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia cheilanthifolia]]'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia chundra'' <small>(Roxb. ex Rottler) Maslin</small> * ''Senegalia circummarginata'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia clandestina'' <small>Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia comosa'' <small>(Gagnep.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia condyloclada]]'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia crassifolia'' <small>(A.Gray) Britton & Rose</small> * ''Senegalia croatii'' <small>Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia cupuliformis'' <small>V.Terra & F.C.P.Garcia</small> * ''Senegalia delavayi'' <small>(Franch.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia densispina]]'' <small>(Thulin) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia diadenia]]'' <small>(R.Parker) Ragup., Seigler, Ebinger & Maslin</small> * ''[[Senegalia donaldi]]'' <small>(Haines) Ragup., Seigler, Ebinger & Maslin</small> * ''Senegalia donnaiensis'' <small>(Gagnep.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia duartei'' <small>Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia dudgeonii'' <small>(Craib) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia ebingeri'' <small>Seigler</small> * ''Senegalia emilioana'' <small>(Fortunato & Ciald.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia × emoryana'' <small>(Benth.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia eriocarpa]]'' <small>Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia erubescens]]'' <small>(Welw. ex Oliv.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia erythrocalyx]]'' <small>(Brenan) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia etilis'' <small>(Speg.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia ferruginea'' <small>(DC.) Pedley</small> * ''Senegalia fiebrigii'' <small>(Hassl.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia flagellaris]]'' <small>(Thulin) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia fleckii]]'' <small>(Schinz) Boatwr.</small> * ''[[Senegalia fumosa]]'' <small>(Thulin) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia gageana'' <small>(Craib) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia galpinii]]'' <small>(Burtt Davy) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia garrettii'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia gaumeri'' <small>(S.F.Blake) Britton & Rose</small> * ''Senegalia giganticarpa'' <small>(G.P.Lewis) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia gilliesii'' <small>(Steud.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia globosa'' <small>(Bocage & Miotto) L.P.Queiroz</small> * ''[[Senegalia goetzei]]'' <small>(Harms) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia gourmaensis]]'' <small>(A.Chev.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia grandistipula'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia greggii'' <small>(A.Gray) Britton & Rose</small> * ''Senegalia guangdongensis'' <small>Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia guarensis'' <small>(L.Cárdenas & F.García) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia hainanensis'' <small>(Hayata) H.Sun</small> * ''[[Senegalia hamulosa]]'' <small>(Benth.) Boatwr.</small> * ''Senegalia harleyi'' <small>Seigler, Ebinger & P.G.Ribeiro</small> * ''Senegalia hatschbachii'' <small>Seigler, Ebinger & P.G.Ribeiro</small> * ''Senegalia hayesii'' <small>(Benth.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia hecatophylla]]'' <small>(Steud. ex A.Rich.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia hereroensis]]'' <small>(Engl.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia hildebrandtii]]'' <small>(Vatke) Boatwr.</small> * ''[[Senegalia hoehnei]]'' <small>Seigler, M.P.Lima, M.J.F.Barros & Ebinger</small> * ''[[Senegalia hohenackeri]]'' <small>(Craib) Ragup., Seigler, Ebinger & Maslin</small> * ''[[Senegalia huberi]]'' <small>(Ducke) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia insuavis'' <small>(Lace) Pedley</small> * ''[[Senegalia interior]]'' <small>Britton & Rose</small> * ''Senegalia intsia'' <small>(L.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia irwinii'' <small>Seigler, Ebinger & P.G.Ribeiro</small> * ''Senegalia kallunkiae'' <small>(J.W.Grimes & Barneby) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''[[Senegalia kamerunensis]]'' <small>(Gand.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia kekapur'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia kelloggiana'' <small>(A.M.Carter & Rudd) C.E.Glass & Seigler</small> * ''Senegalia kerrii'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia klugii'' <small>(Standl. ex J.F.Macbr.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia kostermansii'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia kraussiana]]'' <small>([[Carl Meissner|Meisn.]] ex Benth.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia kuhlmannii]]'' <small>(Ducke) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia kunmingensis'' <small>(C.Chen & H.Sun) Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''[[Senegalia lacerans]]'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia laeta]]'' <small>(R.Br. ex Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia langsdorffii]]'' <small>(Benth.) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''[[Senegalia lankaensis]]'' <small>(Kosterm.) Ragup., Seigler, Ebinger & Maslin</small> * ''[[Senegalia lasiophylla]]'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia latifoliola]]'' <small>(Kuntze) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia latistipulata]]'' <small>(Harms) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia lenticularis'' <small>(Buch.-Ham. ex Benth.) Ragup., Seigler, Ebinger & Maslin</small> * ''Senegalia lewisii'' <small>(Bocage & Miotto) L.P.Queiroz</small> * ''Senegalia limae'' <small>(Bocage & Miotto) L.P.Queiroz</small> * ''[[Senegalia loetteri]]'' <small>N.Hahn</small> * ''Senegalia loretensis'' <small>(J.F.Macbr.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia lowei'' <small>(L.Rico) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia lozanoi'' <small>Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia lujae]]'' <small>(De Wild. & T.Durand) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia macbridei'' <small>(Britton & Rose ex J.F.Macbr.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia macilenta'' <small>(Rose) Britton & Rose</small> * ''Senegalia macrocephala'' <small>(Lace) Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''[[Senegalia macrostachya]]'' <small>(Rchb. ex DC.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia magnibracteosa'' <small>(Burkart) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia mahrana]]'' <small>(Thulin & Al-Gifri) Ragup., Seigler, Ebinger & Maslin</small> * ''[[Senegalia manubensis]]'' <small>(J.H.Ross) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia martii'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia martiusiana'' <small>(Steud.) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''Senegalia maschalocephala'' <small>(Griseb.) Britton & Rose</small> * ''Senegalia mattogrossensis'' <small>(Malme) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia meeboldii'' <small>(Craib) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia megaladena'' <small>(Desv.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia mellifera]]'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia menabeensis]]'' <small>(Villiers & Du Puy) Boatwr.</small> * ''[[Senegalia meridionalis]]'' <small>(Villiers & Du Puy) Boatwr.</small> * ''Senegalia merrillii'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia micrantha'' <small>Britton & Rose</small> * ''Senegalia mikanii'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia mirandae'' <small>(L.Rico) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia modesta'' <small>(Wall.) P.J.H.Hurter</small> * ''[[Senegalia moggii]]'' <small>(Thulin & Tardelli) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia monacantha'' <small>(Willd.) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''Senegalia montigena'' <small>(Brenan & Exell) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia montis-salinarum]]'' <small>N.Hahn</small> * ''[[Senegalia montis-usti]]'' <small>(Merxm. & A.Schreib.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia nigrescens]]'' <small>(Oliv.) P.J.H.Hurter</small> * ''Senegalia nitidifolia'' <small>(Speg.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia noblickii'' <small>Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia obliqua'' <small>Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''[[Senegalia occidentalis]]'' <small>(Rose) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia ochracea]]'' <small>(Thulin & A.S.Hassan) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia ogadensis]]'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia olivensana'' <small>(G.P.Lewis) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia orientalis'' <small>Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia paganuccii'' <small>Seigler, Ebinger & P.G.Ribeiro</small> * ''Senegalia painteri'' <small>Britton & Rose</small> * ''Senegalia palawanensis'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia paniculata'' <small>(Willd.) Killip</small> * ''Senegalia paraensis'' <small>(Ducke) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia parviceps'' <small>(Speg.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia pedicellata'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia peninsularis]]'' <small>Britton & Rose</small> * ''Senegalia pennata'' <small>(L.) Maslin</small> * ''[[Senegalia pentagona]]'' <small>(Schumach.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia persiciflora]]'' <small>(Pax) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia pervillei]]'' <small>(Benth.) Boatwr.</small> * ''[[Senegalia petrensis]]'' <small>(Thulin) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia phillippei'' <small>Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia piauhiensis'' <small>(Benth.) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''Senegalia picachensis'' <small>(Brandegee) Britton & Rose</small> * ''Senegalia piptadenioides'' <small>(G.P.Lewis) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia pluricapitata'' <small>(Steud.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia pluriglandulosa'' <small>(Verdc.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia polhillii]]'' <small>(Villiers & Du Puy) Boatwr.</small> * ''[[Senegalia polyacantha]]'' <small>(Willd.) Seigler & Ebinger</small> ** ''[[Senegalia polyacantha subsp. campylacantha]]'' <small>(Hochst. ex A.Rich.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia polyphylla'' <small>(DC.) Britton & Rose</small> * ''Senegalia praecox'' <small>(Griseb.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia producta'' <small>(J.W.Grimes) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia prominens'' <small>Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia propinqua'' <small>L.Bai</small> * ''Senegalia pruinescens'' <small>(Kurz) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia pseudointsia'' <small>(Miq.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia pseudonigrescens]]'' <small>(Brenan & J.H.Ross) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia pteridifolia'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia purpusii'' <small>(Brandegee) Britton & Rose</small> * ''Senegalia quadriglandulosa'' <small>(Mart.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia rafinesqueana'' <small>V.Terra & F.C.P.Garcia</small> * ''Senegalia recurva'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia reniformis'' <small>(Benth.) Britton & Rose</small> * ''Senegalia rhytidocarpa'' <small>(L.Rico) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia ricoae'' <small>(Bocage & Miotto) L.P.Queiroz</small> * ''Senegalia riparia'' <small>(Kunth) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia robynsiana]]'' <small>(Merxm. & A.Schreib.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia roemeriana'' <small>(Scheele) Britton & Rose</small> * ''Senegalia rostrata'' <small>(Humb. & Bonpl. ex Willd.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia rovumae]]'' <small>(Oliv.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia rugata'' <small>(Lam.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia sakalava]]'' <small>(Drake) Boatwr.</small> * ''Senegalia saltilloensis'' <small>Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia schlechteri]]'' <small>(Harms) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia schweinfurthii]]'' <small>(Brenan & Exell) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia seigleri]]'' <small>Ebinger</small> * ''[[Senegalia senegal]]'' <small>(L.) Britton</small> * ''Senegalia serra'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia somalensis]]'' <small>(Vatke) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia sororia'' <small>(Standl.) Britton & Rose</small> * ''Senegalia stenocarpa'' <small>Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia stipitata'' <small>Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia subangulata'' <small>(Rose) Britton & Rose</small> * ''Senegalia subsessilis'' <small>Britton & Rose</small> * ''Senegalia sulitii'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia tamarindifolia'' <small>(L.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia tanganyikensis]]'' <small>(Brenan) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia tanjorensis]]'' <small>(Ragup., Thoth. & A.Mahad.) A.Deshp. & Maslin</small> * ''[[Senegalia tawitawiensis]]'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia taylorii]]'' <small>(Brenan & Exell) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia teniana'' <small>(Harms) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia tenuifolia'' <small>(L.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia tephrodermis]]'' <small>(Brenan) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia thailandica'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia thomasii]]'' <small>(Harms) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia tonkinensis'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia torta'' <small>(Roxb.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia trijuga'' <small>(Rizzini) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia tucumanensis'' <small>(Griseb.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia × turneri'' <small>Seigler, Ebinger & C.E.Glass</small> * ''Senegalia velutina'' <small>(DC.) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''[[Senegalia venosa]]'' <small>(Hochst. ex Benth.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia verheijenii'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia vietnamensis'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia weberbaueri]]'' <small>(Harms) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia welwitschii]]'' <small>(Oliv.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia westiana]]'' <small>(DC.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia wrightii]]'' <small>(Benth.) Britton & Rose</small> * ''Senegalia yunnanensis'' <small>(Franch.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia × zamudioi'' <small>Seigler, Ebinger & C.E.Glass</small> * ''[[Senegalia zizyphispina]]'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> {{div col end}} == Galery == <gallery> Acacia caffra, habitus, Pretoria NBT.jpg|[[Gewone haakdoring]] (''Senegalia afra'') Acacia nigrescens, Pretoria NBT.jpg|[[Knoppiesdoring]] (''Senegalia nigrescens'') Acacia mellifera, habitus, Steenbokpan, a.jpg|[[Swarthaak]] (''Senegalia mellifera'') Acacia ataxacantha, habitus, Skeerpoort.jpg|[[Vlamdoring]] (''Senegalia ataxacantha'') Acacia polyacantha, habitus, Walter Sisulu NBT.jpg|[[Witdoring]] (''Senegalia polyacantha'') </gallery> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Senegalia| ]] t5cx0arz5j14x9lpzfulaebk4pptmda 2814495 2814493 2025-06-20T16:58:39Z Oesjaar 7467 /* Spesies */ Skakel 2814495 wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | image = | image_caption = | taxon = Senegalia | authority = Raf., (1838) | type_species = | type_species_authority = | subdivision_ranks = Spesies | subdivision = 224; [[#Spesies|Sien teks]] | range_map = | range_map_caption = | synonyms_ref = | synonyms =* ''Dugandia'' <small>Britton & Killip</small> * ''Manganaroa'' <small>Speg.</small> }} '''''Senegalia''''' is 'n [[genus]] van blomdraende plante in die [[Fabaceae]] [[Familie (biologie)|familie]], algemeen bekend as '''doringbome''' of '''acacias'''. Dit behoort aan die subfamilie [[Mimosoideae]]. Sy spesies is as lede van die [[Acacia]] genus beskou tot 2009. == Spesies == Daar is tans 220 spesies wat tot die genus hoort:<ref>https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:30003347-2</ref> {{div col|colwidth=24em}} * ''[[Senegalia adenocalyx]]'' <small>(Brenan & Exell) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia afra]]'' <small>(Thunb.) P.J.H.Hurter & Mabb.</small> * ''[[Senegalia albizioides]]'' <small>(Pedley) Pedley</small> * ''[[Senegalia alemquerensis]]'' <small>(Huber) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia alexae]]'' <small>Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia altiscandens]]'' <small>(Ducke) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia amazonica]]'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia andamanica'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia angustifolia'' <small>(Lam.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia anisophylla]]'' <small>(S.Watson) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia ankokib]]'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia aristeguietana'' <small>(L.Cárdenas) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia asak]]'' <small>(Forssk.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia ataxacantha]]'' <small>(DC.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia atlantica'' <small>V.Terra & F.C.P.Garcia</small> * ''Senegalia bahiensis'' <small>(Benth.) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''[[Senegalia baronii]]'' <small>(Villiers & Du Puy) Boatwr.</small> * ''Senegalia berlandieri'' <small>(Benth.) Britton & Rose</small> * ''Senegalia bonariensis'' <small>(Gillies ex Hook. & Arn.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia borneensis]]'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia brevispica'' <small>(Harms) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia burkei]]'' <small>(Benth.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia caesia'' <small>(L.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia caraniana]]'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia catechu'' <small>(L.f.) P.J.H.Hurter & Mabb.</small> * ''Senegalia catharinensis'' <small>(Burkart) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia cearensis'' <small>V.Terra & F.C.P.Garcia</small> * ''[[Senegalia chariessa]]'' <small>(Milne-Redh.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia cheilanthifolia]]'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia chundra'' <small>(Roxb. ex Rottler) Maslin</small> * ''Senegalia circummarginata'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia clandestina'' <small>Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia comosa'' <small>(Gagnep.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia condyloclada]]'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia crassifolia'' <small>(A.Gray) Britton & Rose</small> * ''Senegalia croatii'' <small>Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia cupuliformis'' <small>V.Terra & F.C.P.Garcia</small> * ''Senegalia delavayi'' <small>(Franch.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia densispina]]'' <small>(Thulin) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia diadenia]]'' <small>(R.Parker) Ragup., Seigler, Ebinger & Maslin</small> * ''[[Senegalia donaldi]]'' <small>(Haines) Ragup., Seigler, Ebinger & Maslin</small> * ''Senegalia donnaiensis'' <small>(Gagnep.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia duartei'' <small>Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia dudgeonii'' <small>(Craib) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia ebingeri'' <small>Seigler</small> * ''Senegalia emilioana'' <small>(Fortunato & Ciald.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia × emoryana'' <small>(Benth.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia eriocarpa]]'' <small>Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia erubescens]]'' <small>(Welw. ex Oliv.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia erythrocalyx]]'' <small>(Brenan) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia etilis'' <small>(Speg.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia ferruginea'' <small>(DC.) Pedley</small> * ''Senegalia fiebrigii'' <small>(Hassl.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia flagellaris]]'' <small>(Thulin) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia fleckii]]'' <small>(Schinz) Boatwr.</small> * ''[[Senegalia fumosa]]'' <small>(Thulin) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia gageana'' <small>(Craib) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia galpinii]]'' <small>(Burtt Davy) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia garrettii'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia gaumeri'' <small>(S.F.Blake) Britton & Rose</small> * ''Senegalia giganticarpa'' <small>(G.P.Lewis) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia gilliesii'' <small>(Steud.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia globosa'' <small>(Bocage & Miotto) L.P.Queiroz</small> * ''[[Senegalia goetzei]]'' <small>(Harms) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia gourmaensis]]'' <small>(A.Chev.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia grandistipula'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia greggii'' <small>(A.Gray) Britton & Rose</small> * ''Senegalia guangdongensis'' <small>Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia guarensis'' <small>(L.Cárdenas & F.García) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia hainanensis'' <small>(Hayata) H.Sun</small> * ''[[Senegalia hamulosa]]'' <small>(Benth.) Boatwr.</small> * ''Senegalia harleyi'' <small>Seigler, Ebinger & P.G.Ribeiro</small> * ''Senegalia hatschbachii'' <small>Seigler, Ebinger & P.G.Ribeiro</small> * ''Senegalia hayesii'' <small>(Benth.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia hecatophylla]]'' <small>(Steud. ex A.Rich.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia hereroensis]]'' <small>(Engl.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia hildebrandtii]]'' <small>(Vatke) Boatwr.</small> * ''[[Senegalia hoehnei]]'' <small>Seigler, M.P.Lima, M.J.F.Barros & Ebinger</small> * ''[[Senegalia hohenackeri]]'' <small>(Craib) Ragup., Seigler, Ebinger & Maslin</small> * ''[[Senegalia huberi]]'' <small>(Ducke) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia insuavis'' <small>(Lace) Pedley</small> * ''[[Senegalia interior]]'' <small>Britton & Rose</small> * ''Senegalia intsia'' <small>(L.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia irwinii]]'' <small>Seigler, Ebinger & P.G.Ribeiro</small> * ''Senegalia kallunkiae'' <small>(J.W.Grimes & Barneby) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''[[Senegalia kamerunensis]]'' <small>(Gand.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia kekapur'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia kelloggiana'' <small>(A.M.Carter & Rudd) C.E.Glass & Seigler</small> * ''Senegalia kerrii'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia klugii'' <small>(Standl. ex J.F.Macbr.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia kostermansii'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia kraussiana]]'' <small>([[Carl Meissner|Meisn.]] ex Benth.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia kuhlmannii]]'' <small>(Ducke) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia kunmingensis'' <small>(C.Chen & H.Sun) Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''[[Senegalia lacerans]]'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia laeta]]'' <small>(R.Br. ex Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia langsdorffii]]'' <small>(Benth.) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''[[Senegalia lankaensis]]'' <small>(Kosterm.) Ragup., Seigler, Ebinger & Maslin</small> * ''[[Senegalia lasiophylla]]'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia latifoliola]]'' <small>(Kuntze) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia latistipulata]]'' <small>(Harms) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia lenticularis'' <small>(Buch.-Ham. ex Benth.) Ragup., Seigler, Ebinger & Maslin</small> * ''Senegalia lewisii'' <small>(Bocage & Miotto) L.P.Queiroz</small> * ''Senegalia limae'' <small>(Bocage & Miotto) L.P.Queiroz</small> * ''[[Senegalia loetteri]]'' <small>N.Hahn</small> * ''Senegalia loretensis'' <small>(J.F.Macbr.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia lowei'' <small>(L.Rico) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia lozanoi'' <small>Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia lujae]]'' <small>(De Wild. & T.Durand) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia macbridei'' <small>(Britton & Rose ex J.F.Macbr.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia macilenta'' <small>(Rose) Britton & Rose</small> * ''Senegalia macrocephala'' <small>(Lace) Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''[[Senegalia macrostachya]]'' <small>(Rchb. ex DC.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia magnibracteosa'' <small>(Burkart) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia mahrana]]'' <small>(Thulin & Al-Gifri) Ragup., Seigler, Ebinger & Maslin</small> * ''[[Senegalia manubensis]]'' <small>(J.H.Ross) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia martii'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia martiusiana'' <small>(Steud.) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''Senegalia maschalocephala'' <small>(Griseb.) Britton & Rose</small> * ''Senegalia mattogrossensis'' <small>(Malme) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia meeboldii'' <small>(Craib) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia megaladena'' <small>(Desv.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia mellifera]]'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia menabeensis]]'' <small>(Villiers & Du Puy) Boatwr.</small> * ''[[Senegalia meridionalis]]'' <small>(Villiers & Du Puy) Boatwr.</small> * ''Senegalia merrillii'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia micrantha'' <small>Britton & Rose</small> * ''Senegalia mikanii'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia mirandae'' <small>(L.Rico) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia modesta'' <small>(Wall.) P.J.H.Hurter</small> * ''[[Senegalia moggii]]'' <small>(Thulin & Tardelli) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia monacantha'' <small>(Willd.) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''Senegalia montigena'' <small>(Brenan & Exell) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia montis-salinarum]]'' <small>N.Hahn</small> * ''[[Senegalia montis-usti]]'' <small>(Merxm. & A.Schreib.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia nigrescens]]'' <small>(Oliv.) P.J.H.Hurter</small> * ''Senegalia nitidifolia'' <small>(Speg.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia noblickii'' <small>Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia obliqua'' <small>Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''[[Senegalia occidentalis]]'' <small>(Rose) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia ochracea]]'' <small>(Thulin & A.S.Hassan) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia ogadensis]]'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia olivensana'' <small>(G.P.Lewis) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia orientalis'' <small>Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia paganuccii'' <small>Seigler, Ebinger & P.G.Ribeiro</small> * ''Senegalia painteri'' <small>Britton & Rose</small> * ''Senegalia palawanensis'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia paniculata'' <small>(Willd.) Killip</small> * ''Senegalia paraensis'' <small>(Ducke) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia parviceps'' <small>(Speg.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia pedicellata'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia peninsularis]]'' <small>Britton & Rose</small> * ''Senegalia pennata'' <small>(L.) Maslin</small> * ''[[Senegalia pentagona]]'' <small>(Schumach.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia persiciflora]]'' <small>(Pax) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia pervillei]]'' <small>(Benth.) Boatwr.</small> * ''[[Senegalia petrensis]]'' <small>(Thulin) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia phillippei'' <small>Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia piauhiensis'' <small>(Benth.) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''Senegalia picachensis'' <small>(Brandegee) Britton & Rose</small> * ''Senegalia piptadenioides'' <small>(G.P.Lewis) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia pluricapitata'' <small>(Steud.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia pluriglandulosa'' <small>(Verdc.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia polhillii]]'' <small>(Villiers & Du Puy) Boatwr.</small> * ''[[Senegalia polyacantha]]'' <small>(Willd.) Seigler & Ebinger</small> ** ''[[Senegalia polyacantha subsp. campylacantha]]'' <small>(Hochst. ex A.Rich.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia polyphylla'' <small>(DC.) Britton & Rose</small> * ''Senegalia praecox'' <small>(Griseb.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia producta'' <small>(J.W.Grimes) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia prominens'' <small>Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia propinqua'' <small>L.Bai</small> * ''Senegalia pruinescens'' <small>(Kurz) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia pseudointsia'' <small>(Miq.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia pseudonigrescens]]'' <small>(Brenan & J.H.Ross) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia pteridifolia'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia purpusii'' <small>(Brandegee) Britton & Rose</small> * ''Senegalia quadriglandulosa'' <small>(Mart.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia rafinesqueana'' <small>V.Terra & F.C.P.Garcia</small> * ''Senegalia recurva'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia reniformis'' <small>(Benth.) Britton & Rose</small> * ''Senegalia rhytidocarpa'' <small>(L.Rico) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia ricoae'' <small>(Bocage & Miotto) L.P.Queiroz</small> * ''Senegalia riparia'' <small>(Kunth) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia robynsiana]]'' <small>(Merxm. & A.Schreib.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia roemeriana'' <small>(Scheele) Britton & Rose</small> * ''Senegalia rostrata'' <small>(Humb. & Bonpl. ex Willd.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia rovumae]]'' <small>(Oliv.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia rugata'' <small>(Lam.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia sakalava]]'' <small>(Drake) Boatwr.</small> * ''Senegalia saltilloensis'' <small>Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia schlechteri]]'' <small>(Harms) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia schweinfurthii]]'' <small>(Brenan & Exell) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia seigleri]]'' <small>Ebinger</small> * ''[[Senegalia senegal]]'' <small>(L.) Britton</small> * ''Senegalia serra'' <small>(Benth.) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia somalensis]]'' <small>(Vatke) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia sororia'' <small>(Standl.) Britton & Rose</small> * ''Senegalia stenocarpa'' <small>Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia stipitata'' <small>Maslin, B.C.Ho, H.Sun & L.Bai</small> * ''Senegalia subangulata'' <small>(Rose) Britton & Rose</small> * ''Senegalia subsessilis'' <small>Britton & Rose</small> * ''Senegalia sulitii'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia tamarindifolia'' <small>(L.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia tanganyikensis]]'' <small>(Brenan) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia tanjorensis]]'' <small>(Ragup., Thoth. & A.Mahad.) A.Deshp. & Maslin</small> * ''[[Senegalia tawitawiensis]]'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia taylorii]]'' <small>(Brenan & Exell) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia teniana'' <small>(Harms) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia tenuifolia'' <small>(L.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia tephrodermis]]'' <small>(Brenan) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia thailandica'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia thomasii]]'' <small>(Harms) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia tonkinensis'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia torta'' <small>(Roxb.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia trijuga'' <small>(Rizzini) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia tucumanensis'' <small>(Griseb.) Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia × turneri'' <small>Seigler, Ebinger & C.E.Glass</small> * ''Senegalia velutina'' <small>(DC.) Bocage & L.P.Queiroz</small> * ''[[Senegalia venosa]]'' <small>(Hochst. ex Benth.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''Senegalia verheijenii'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia vietnamensis'' <small>(I.C.Nielsen) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia weberbaueri]]'' <small>(Harms) Seigler & Ebinger</small> * ''[[Senegalia welwitschii]]'' <small>(Oliv.) Kyal. & Boatwr.</small> * ''[[Senegalia westiana]]'' <small>(DC.) Britton & Rose</small> * ''[[Senegalia wrightii]]'' <small>(Benth.) Britton & Rose</small> * ''Senegalia yunnanensis'' <small>(Franch.) Maslin, Seigler & Ebinger</small> * ''Senegalia × zamudioi'' <small>Seigler, Ebinger & C.E.Glass</small> * ''[[Senegalia zizyphispina]]'' <small>(Chiov.) Kyal. & Boatwr.</small> {{div col end}} == Galery == <gallery> Acacia caffra, habitus, Pretoria NBT.jpg|[[Gewone haakdoring]] (''Senegalia afra'') Acacia nigrescens, Pretoria NBT.jpg|[[Knoppiesdoring]] (''Senegalia nigrescens'') Acacia mellifera, habitus, Steenbokpan, a.jpg|[[Swarthaak]] (''Senegalia mellifera'') Acacia ataxacantha, habitus, Skeerpoort.jpg|[[Vlamdoring]] (''Senegalia ataxacantha'') Acacia polyacantha, habitus, Walter Sisulu NBT.jpg|[[Witdoring]] (''Senegalia polyacantha'') </gallery> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Senegalia| ]] 1uhq9e1vy9bt3i729rc1j1ug9awlsue 0 406753 2814596 2616337 2025-06-20T23:16:22Z Johannescharlesventer 146706 2814596 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = George Gershwin | beeld = George Gershwin 1937.jpg<!-- | beeldonderskif = Gershwin in 1937, deur Carl Van Vechten--> | geboortenaam = Jacob Gershwine | geboortedatum = {{Geboortedatum|1898|9|26}} | geboorteplek = [[New York]], [[Verenigde State]] | sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|1937|7|11|1898|9|26}} | sterfplek = [[Los Angeles]], [[Kalifornië]], VSA | rusplek = [[Westchester Hills Cemetery]], New York | beroep = {{hlist|Pianis|komponis}} }} '''George Gershwin''' ({{IPAc-en|ˈ|ɡ|ɜr|ʃ|.|w|ɪ|n}}; gebore '''Jacob Gershwine'''; [[26 September]] [[1898]]&nbsp;– [[11 Julie]] [[1937]]) was 'n [[Amerikaanse]] [[komponis]]. Sy werke sluit populêre-, [[jazz]]- en klassieke musiek in. Sy bekendste werke is die orkestrale komposisies ''Rhapsody in Blue'' (1924) en ''An American in Paris'' (1928), die liedere "Swanee" (1919) en "Fascinating Rhythm" (1924), standaardwerke van die jazzrepertorium soos "Embraceable You" (1928) en "I Got Rhythm" (1930) en die [[opera]] ''Porgy and Bess'' (1935), wat die treffer "Summertime" insluit. Gershwin het [[klavier]] studeer onder Charles Hambitzer en komposisie onder Rubin Goldmark, Henry Cowell en Joseph Brody. Hy het sy loopbaan begin as 'n "song plugger",<ref>'n Sanger of klavierspeler wat in die vroeë jare van die [[20ste eeu]] deur afdelingswinkels, musiekwinkels en musiekuitgewers in diens geneem is om nuwe bladmusiek bekend te stel en te help verkoop. Dit was een van die maniere waarop treffers geadverteer is voordat opnames van goeie gehalte algemeen beskikbaar was.</ref> maar het spoedig begin om komposisies vir die [[Broadway]]teater te komponeer saam met sy broer Ira Gershwin en Buddy DeSylva. Hy het na [[Parys]] verhuis om onder Nadia Boulanger te studeer, maar Boulanger het hom daarvan afgeraai omrede sy van oordeel was dat streng en rigiede opleiding in klassieke musiek sy reeds ontwikkelde styl, wat sterk beïnvloed is deur [[jazz]]musiek, skade sou berokken; [[Maurice Ravel]] het soortgelyke kwelpunte gehad toe Gershwin hom gevra het of hy onder hom kon studeer. Na dié teleurstellings het hy ''An American in Paris'' gekomponeer en teruggekeer na New York en die opera ''Porgy and Bess'' gekomponeer saam met Ira en DuBose Heyward. Dit was aanvanklik 'n kommersiële mislukking, maar is gaandeweg erken as een van die belangrikste Amerikaanse operas van die twintigste eeu, en 'n Amerikaanse kulturele meesterwerk. Gershwin het hierna na Hollywood verhuis en verskeie klankbane gekomponeer. Hy is in 1937 oorlede op die nog jeugdige ouderdom van 38 aan 'n [[tumor|breingewas]].<ref>Carp L. George Gershwin-illustrious American composer: his fatal glioblastoma. Am J Surg Pathol 1979; 3: 473–478.</ref> Sy komposisies is verwerk vir gebruik in film en televisie. Baie daarvan het standaardwerke van die jazzgenre geword. == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronnelys == * {{cite book|last=Hyland|first=William G.|title=George Gershwin : A New Biography|url=https://archive.org/details/georgegershwinne0000hyla|url-access=registration|year=2003|publisher=Praeger|isbn=0-275-98111-8}} * {{cite book|last1=Jablonski|first1=Edward|first2=Lawrence D.|last2=Stewart|title=The Gershwin Years: George and Ira|place=Garden City, New Jersey|publisher=Doubleday|year=1973|edition=2nd|isbn=0-306-80739-4|url=https://archive.org/details/gershwinyearsgeo00jabl}} * {{cite book|last=Jablonski|first=Edward|title=Gershwin|year=1987|publisher=Doubleday|isbn=0-385-19431-5|url=https://archive.org/details/gershwin00jabl}} * Kimball, Robert & Alfred Simon. ''The Gershwins'' (1973), Athenium, New York, {{ISBN|0-689-10569-X}} * {{cite book|editor1-last=Mawer|editor1-first=Deborah|editor2-last=Cross|editor2-first=Jonathan|title=The Cambridge Companion to Ravel|series=Cambridge Companions to Music|year=2000|publisher=Cambridge University Press|isbn=0-521-64856-4}} * {{cite book|first=Joan|last=Peyser|author-link=Joan Peyser|title=The Memory of All That:The Life of George Gershwin|year=2007|publisher=Hal Leonard|isbn=978-1-4234-1025-6|url=https://archive.org/details/memoryofallthatl00peys}} * {{cite book|last=Pollack|first=Howard|title=George Gershwin. His Life and Work|year=2006|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-24864-9|url=https://archive.org/details/georgegershwinhi00poll}} * Rimler, Walter. ''A Gershwin Companion'' (1991), Popular Culture {{ISBN|1-56075-019-7}} * Rimler, Walter ''George Gershwin : An Intimate Portrait'' (2009), University of Illinois Press, {{ISBN|0-252-03444-9}} * Sloop, Gregory. "What Caused George Gershwin's Untimely Death?" Journal of Medical Biography 9 (Februarie 2001): 28–30 == Verdere leesmateriaal == * Alpert, Hollis. ''The Life and Times of Porgy and Bess: The Story of an American Classic'' (1991). Nick Hern Books. {{ISBN|1-85459-054-5}} * Carnovale, Norbert. ''George Gershwin: a Bio-Bibliography'' (2000. ) Greenwood Press. {{ISBN|978-0-313-26003-2}} {{ISBN|0-313-26003-6}} * Feinstein, Michael. ''Nice Work If You Can Get It: My Life in Rhythm and Rhyme'' (1995), Hyperion Books. {{ISBN|0-7868-8220-4}} * Jablonski, Edward. ''Gershwin Remembered'' (2003). Amadeus Press. {{ISBN|0-931340-43-8}} * Muccigrosso, Robert, ed., ''Research Guide to American Historical Biography'' (1988) 5:2523-30 * Rosenberg, Deena Ruth. ''Fascinating Rhythm: The Collaboration of George and Ira Gershwin'' (1991). University of Michigan Press {{ISBN|978-0-472-08469-2}} * Sheed, Wilfred. ''The House That George Built: With a Little Help from Irving, Cole, and a Crew of About Fifty'' (2007). Random House. {{ISBN|0-8129-7018-7}} * Suriano, Gregory R. (redakteur). ''Gershwin in His Time: A Biographical Scrapbook, 1919–1937'' (1998). Diane Pub Co. {{ISBN|0-7567-5660-X}} * Weber, Katharine. "The Memory Of All That: George Gershwin, Kay Swift, and My Family's Legacy of Infidelities" (2011). Crown Publishers, Inc./Broadway Books {{ISBN|978-0-307-39589-4}} * Wyatt, Robert and John Andrew Johnson (redakteure). ''The George Gershwin Reader'' (2004). Oxford University Press. {{ISBN|0-19-513019-7}} == Eksterne skakels == *{{Commons-inline}} *{{IMSLP|id=Gershwin, George}} *{{IMDb name|0006097|George Gershwin}} *[http://hdl.loc.gov/loc.music/eadmus.mu010014 George en Ira Gershwin-versameling] by die [[Biblioteek van die VSA-kongres]] *George Gershwin Biografie by die [http://www.amuseum.org/jahf/virtour/page22.html Joods-Amerikaanse Heldesaal] *[http://research.hrc.utexas.edu:8080/hrcxtf/view?docId=ead/00062.xml&query=gershwin,%20george&query-join=and George Gershwin-versameling] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130411045309/http://research.hrc.utexas.edu:8080/hrcxtf/view?docId=ead%2F00062.xml&query=gershwin%2C%20george&query-join=and |date=11 April 2013 }} by die Harry Ransom Sentrum, Universiteit van Texas, Austin *[http://www.music.umich.edu/ami/gershwin/ The Gershwin Initiative] by [http://umich.edu Die Universiteit van Michigan] *[https://archives.yale.edu/repositories/7/archival_objects/3197744 George Gershwin oral histories at Oral History of American Music] *[https://www.youtube.com/watch?v=8IBWo3eP6L0 'n Uitvoering/lesing van Gershwin se An American in Paris] met Bruce Adolphe {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Gershwin, George}} [[Kategorie:Geboortes in 1898]] [[Kategorie:Sterftes in 1937]] [[Kategorie:Amerikaanse komponiste]] 9jeopqvwt67n30mkv0rx7ywhfhrd6na 2814597 2814596 2025-06-20T23:16:49Z Johannescharlesventer 146706 /* Bronnelys */ 2814597 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = George Gershwin | beeld = George Gershwin 1937.jpg<!-- | beeldonderskif = Gershwin in 1937, deur Carl Van Vechten--> | geboortenaam = Jacob Gershwine | geboortedatum = {{Geboortedatum|1898|9|26}} | geboorteplek = [[New York]], [[Verenigde State]] | sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|1937|7|11|1898|9|26}} | sterfplek = [[Los Angeles]], [[Kalifornië]], VSA | rusplek = [[Westchester Hills Cemetery]], New York | beroep = {{hlist|Pianis|komponis}} }} '''George Gershwin''' ({{IPAc-en|ˈ|ɡ|ɜr|ʃ|.|w|ɪ|n}}; gebore '''Jacob Gershwine'''; [[26 September]] [[1898]]&nbsp;– [[11 Julie]] [[1937]]) was 'n [[Amerikaanse]] [[komponis]]. Sy werke sluit populêre-, [[jazz]]- en klassieke musiek in. Sy bekendste werke is die orkestrale komposisies ''Rhapsody in Blue'' (1924) en ''An American in Paris'' (1928), die liedere "Swanee" (1919) en "Fascinating Rhythm" (1924), standaardwerke van die jazzrepertorium soos "Embraceable You" (1928) en "I Got Rhythm" (1930) en die [[opera]] ''Porgy and Bess'' (1935), wat die treffer "Summertime" insluit. Gershwin het [[klavier]] studeer onder Charles Hambitzer en komposisie onder Rubin Goldmark, Henry Cowell en Joseph Brody. Hy het sy loopbaan begin as 'n "song plugger",<ref>'n Sanger of klavierspeler wat in die vroeë jare van die [[20ste eeu]] deur afdelingswinkels, musiekwinkels en musiekuitgewers in diens geneem is om nuwe bladmusiek bekend te stel en te help verkoop. Dit was een van die maniere waarop treffers geadverteer is voordat opnames van goeie gehalte algemeen beskikbaar was.</ref> maar het spoedig begin om komposisies vir die [[Broadway]]teater te komponeer saam met sy broer Ira Gershwin en Buddy DeSylva. Hy het na [[Parys]] verhuis om onder Nadia Boulanger te studeer, maar Boulanger het hom daarvan afgeraai omrede sy van oordeel was dat streng en rigiede opleiding in klassieke musiek sy reeds ontwikkelde styl, wat sterk beïnvloed is deur [[jazz]]musiek, skade sou berokken; [[Maurice Ravel]] het soortgelyke kwelpunte gehad toe Gershwin hom gevra het of hy onder hom kon studeer. Na dié teleurstellings het hy ''An American in Paris'' gekomponeer en teruggekeer na New York en die opera ''Porgy and Bess'' gekomponeer saam met Ira en DuBose Heyward. Dit was aanvanklik 'n kommersiële mislukking, maar is gaandeweg erken as een van die belangrikste Amerikaanse operas van die twintigste eeu, en 'n Amerikaanse kulturele meesterwerk. Gershwin het hierna na Hollywood verhuis en verskeie klankbane gekomponeer. Hy is in 1937 oorlede op die nog jeugdige ouderdom van 38 aan 'n [[tumor|breingewas]].<ref>Carp L. George Gershwin-illustrious American composer: his fatal glioblastoma. Am J Surg Pathol 1979; 3: 473–478.</ref> Sy komposisies is verwerk vir gebruik in film en televisie. Baie daarvan het standaardwerke van die jazzgenre geword. == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronnelys == * {{cite book|last=Hyland|first=William G.|title=George Gershwin : A New Biography|url=https://archive.org/details/georgegershwinne0000hyla|url-access=registration|year=2003|publisher=Praeger|isbn=0-275-98111-8}} * {{cite book|last1=Jablonski|first1=Edward|first2=Lawrence D.|last2=Stewart|title=The Gershwin Years: George and Ira|place=Garden City, New Jersey|publisher=Doubleday|year=1973|edition=2nd|isbn=0-306-80739-4|url=https://archive.org/details/gershwinyearsgeo00jabl}} * {{cite book|last=Jablonski|first=Edward|title=Gershwin|year=1987|publisher=Doubleday|isbn=0-385-19431-5|url=https://archive.org/details/gershwin00jabl}} * Kimball, Robert & Alfred Simon. ''The Gershwins'' (1973), Athenium, New York, {{ISBN|0-689-10569-X}} * {{cite book|editor1-last=Mawer|editor1-first=Deborah|editor2-last=Cross|editor2-first=Jonathan|title=The Cambridge Companion to Ravel|series=Cambridge Companions to Music|year=2000|publisher=Cambridge University Press|isbn=0-521-64856-4}} * {{cite book|first=Joan|last=Peyser|title=The Memory of All That:The Life of George Gershwin|year=2007|publisher=Hal Leonard|isbn=978-1-4234-1025-6|url=https://archive.org/details/memoryofallthatl00peys}} * {{cite book|last=Pollack|first=Howard|title=George Gershwin. His Life and Work|year=2006|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-24864-9|url=https://archive.org/details/georgegershwinhi00poll}} * Rimler, Walter. ''A Gershwin Companion'' (1991), Popular Culture {{ISBN|1-56075-019-7}} * Rimler, Walter ''George Gershwin : An Intimate Portrait'' (2009), University of Illinois Press, {{ISBN|0-252-03444-9}} * Sloop, Gregory. "What Caused George Gershwin's Untimely Death?" Journal of Medical Biography 9 (Februarie 2001): 28–30 == Verdere leesmateriaal == * Alpert, Hollis. ''The Life and Times of Porgy and Bess: The Story of an American Classic'' (1991). Nick Hern Books. {{ISBN|1-85459-054-5}} * Carnovale, Norbert. ''George Gershwin: a Bio-Bibliography'' (2000. ) Greenwood Press. {{ISBN|978-0-313-26003-2}} {{ISBN|0-313-26003-6}} * Feinstein, Michael. ''Nice Work If You Can Get It: My Life in Rhythm and Rhyme'' (1995), Hyperion Books. {{ISBN|0-7868-8220-4}} * Jablonski, Edward. ''Gershwin Remembered'' (2003). Amadeus Press. {{ISBN|0-931340-43-8}} * Muccigrosso, Robert, ed., ''Research Guide to American Historical Biography'' (1988) 5:2523-30 * Rosenberg, Deena Ruth. ''Fascinating Rhythm: The Collaboration of George and Ira Gershwin'' (1991). University of Michigan Press {{ISBN|978-0-472-08469-2}} * Sheed, Wilfred. ''The House That George Built: With a Little Help from Irving, Cole, and a Crew of About Fifty'' (2007). Random House. {{ISBN|0-8129-7018-7}} * Suriano, Gregory R. (redakteur). ''Gershwin in His Time: A Biographical Scrapbook, 1919–1937'' (1998). Diane Pub Co. {{ISBN|0-7567-5660-X}} * Weber, Katharine. "The Memory Of All That: George Gershwin, Kay Swift, and My Family's Legacy of Infidelities" (2011). Crown Publishers, Inc./Broadway Books {{ISBN|978-0-307-39589-4}} * Wyatt, Robert and John Andrew Johnson (redakteure). ''The George Gershwin Reader'' (2004). Oxford University Press. {{ISBN|0-19-513019-7}} == Eksterne skakels == *{{Commons-inline}} *{{IMSLP|id=Gershwin, George}} *{{IMDb name|0006097|George Gershwin}} *[http://hdl.loc.gov/loc.music/eadmus.mu010014 George en Ira Gershwin-versameling] by die [[Biblioteek van die VSA-kongres]] *George Gershwin Biografie by die [http://www.amuseum.org/jahf/virtour/page22.html Joods-Amerikaanse Heldesaal] *[http://research.hrc.utexas.edu:8080/hrcxtf/view?docId=ead/00062.xml&query=gershwin,%20george&query-join=and George Gershwin-versameling] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130411045309/http://research.hrc.utexas.edu:8080/hrcxtf/view?docId=ead%2F00062.xml&query=gershwin%2C%20george&query-join=and |date=11 April 2013 }} by die Harry Ransom Sentrum, Universiteit van Texas, Austin *[http://www.music.umich.edu/ami/gershwin/ The Gershwin Initiative] by [http://umich.edu Die Universiteit van Michigan] *[https://archives.yale.edu/repositories/7/archival_objects/3197744 George Gershwin oral histories at Oral History of American Music] *[https://www.youtube.com/watch?v=8IBWo3eP6L0 'n Uitvoering/lesing van Gershwin se An American in Paris] met Bruce Adolphe {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Gershwin, George}} [[Kategorie:Geboortes in 1898]] [[Kategorie:Sterftes in 1937]] [[Kategorie:Amerikaanse komponiste]] 55hsbvx07s3s8sex63k7h628mp6wlmu 0 409633 2814526 2737580 2025-06-20T18:15:04Z SpesBona 2720 Bygewerk 2814526 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas2 |naam = USA Rugby |kleur = |titel = |beeld = Kenteken van die Verenigde State se nasionale rugbyspan.svg |beeld_wydte = 200px |beeld_onderskrif = Kenteken van VSA Rugby |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = [[Engels]]e naam |1 = ''USA Rugby'' |opskrif2 = Amptelike naam naam |2 = ''United States of America Rugby Football Union'' |opskrif3 = |3 = |opskrif4 = [[Land]] |4 = {{vlagland|Verenigde State}} |opskrif5 = [[Sport]]soorte |5 = [[Rugby]], [[Sewesrugby]] |opskrif6 = Stigting |6 = 1975 |opskrif7 = |7 = |opskrif8 = Lid van |8 = [[Wêreldrugby]] |opskrif9 = Aangesluit in |9 = 1987 |opskrif10 = Vastelandse beheerliggaam |10 = [[Rugby Amerikas Noord]] |opskrif11 = Voorsitter |11 = Tom Cusack |opskrif12 = [[Hoof- uitvoerende beampte]] |12 = Ross Young |opskrif13 = Setel |13 = Glendale, [[Colorado]], Verenigde State |opskrif14 = [[Amptelike taal]] |14 = Engels |opskrif15 = Amptelike webwerf |15 = [https://usa.rugby/ ''usa.rugby''] |opskrif16 = |16 = |opskrif17 = |17 = |opskrif18 = |18 = |opskrif19 = |19 = |opskrif20 = |20 = }} '''VSA Rugby''' ([[Engels]]: ''USA Rugby''; amptelike naam: ''United States of America Rugby Football Union''; letterlik: “Verenigde State van Amerika Rugbyvoetbalunie”, afgekort: “USAR”) is die bestuursliggaam wat [[rugby]] en [[sewesrugby]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] beheer. Die beheerliggaam is in 1975 gestig en in Glendale, [[Colorado]], gesetel. Sedert 1987 verteenwoordig dit die Verenigde State by [[Wêreldrugby]] en sedert 2001 ook by [[Rugby Amerikas Noord]] (“RAN”). == Geskiedenis == [[Lêer:1991 USA Rugby World Cup Squad.jpg|duimnael|links|Die [[Verenigde State se nasionale rugbyspan]] tydens die [[Rugbywêreldbeker 1991]]]] VSA Rugby is op 7 Junie 1975 in [[Chicago]] onder die naam Verenigde State van Amerika Rugbyvoetbalunie (''United States of America Rugby Football Union'', USARFU) gestig<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.theguardian.com/sport/2015/sep/25/rugby-america-college-university-world-cup |title=Can American rugby move beyond the college campus? |publisher=[[The Guardian]] |date=25 September 2011 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> en het in 1987, net voor die [[Rugbywêreldbeker 1987|eerste rugbywêreldbekertoernooi]], ’n volle lid van die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) geword.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/organisation/membership/north-america/usa |title=USA |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Daarbenewens was VSA Rugby in 2001 ’n stigtingslid van die Noord-Amerikaanse en Wes-Indiese Rugbyvereniging (''North America and West Indies Rugby Association'', NAWIRA; nou [[Rugby Amerikas Noord]]), nadat Kanada en die Verenigde State by die Wes-Indiese Rugbyvereniging (''West Indies Rugby Association'') aangesluit het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://rugbyamericasnorth.com/about/about-ran/ |title=About RAN |publisher=[[Rugby Amerikas Noord]] |date=2001 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> == Taak == VSA Rugby organiseer verskeie nasionale spanne, insluitend die [[Verenigde State se nasionale rugbyspan|Verenigde State se nasionale seniormansrugbyspan]], [[Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan|vroue]] (albei die Arende) en jeug. VSA Rugby hou ook toesig oor sewesrugby in Verenigde State en aangesien dit ’n Olimpiese sportsoort is, werk hulle met die Amerikaanse [[Nasionale Olimpiese Komitee]] saam. Dit beheer ook die ''Division 1-A Rugby'', ’n nasionale kompetisie vir o/20-mansspanne. Daarbenewens bestaan die ''Collegiate Rugby Championship'' vir juniorsewesspanne. Naas die amptelike nasionale span roep VSA Rugby ook ander keurspanne byeen. ''USA Selects'' is die tweede nasionale span van die Verenigde State en hulle het tot in 2016 aan die Amerikaanse Rugbykampioenskap deelgeneem, voordat hulle na Wêreldrugby se Stille Oseaan-uitdaagtoernooi oorgeskakel het. Die ''USA Sevens'' is die Amerikaanse sewesrugbyspan en hulle neem aan internasionale toernooie soos Wêreldrugby se Sewesreeks, Sewesrugbywêreldbeker en [[Olimpiese Somerspele]] deel. Daarbenewens bestuur die beheerliggaam kinder- en jeugrugby in die Verenigde State. Kinders en jongmense word reeds op skool aan rugby bekend gestel en na gelang van hul belangstelling en talent begin hulle met hul afrigting. Net soos ander rugbylande beskik die Verenigde State oor ’n o/20-nasionale span wat aan die [[Wêreldrugby o/20-kampioenskap]] deelneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/tournaments/u20/championship |title=World Rugby U20 Championship |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Rugby word ook toenemend gewild by kolleges en universiteite en aangebied as ’n alternatief vir [[Amerikaanse voetbal]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://qz.com/545698/nfl-meet-your-latest-rival-rugby-is-coming-to-america/ |titel=NFL, meet your latest rival: Rugby is coming to America |publisher=qz.com |date=10 November 2015 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Die beheerliggaam reël ook die plaaslike kompetisies. Die professionele [[Major League Rugby]], waaraan in 2024 elf klubspanne deelneem, is die belangrikste rugbyliga in die Verenigde State en dit is in 2017 ten einde van die Amerikaanse rugby se verdere ontwikkeling gestig. Sedertdien speel die meeste spelers van die Amerikaanse nasionale span in dié liga, van die ander spelers is veral in [[Engeland]] en [[Australië]] aktief. Bo die nasionale kampioenskap word jaarliks saam met twee spanne uit [[Argentinië]] en een elk uit [[Brasilië]], [[Chili]], [[Paraguay]] en [[Uruguay]] die internasionale [[Superrugby Amerikas]]-toernooi beslis.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.americasrugbynews.com/2022/12/22/super-rugby-americas-to-launch-without-pride-or-jaguares/ |title=Super Rugby Americas to launch without Pride or Jaguares |publisher=Americas Rugby News |date=22 Desember 2022 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Die belangrikste vrouerugbyliga is die professionele Women’s Premier League Rugby, waaraan sewe spanne deelneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://scrumhalfconnection.com/2009/09/01/preview-of-teams-in-usa-rugby-womens/ |title=Preview of Teams in the USA Rugby Women's Premier League (WPL) |publisher=Women's Rugby News |author=Wendy Young |date=1 September 2009 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Benede word sedert 2025 die halfprofessionele [[Women’s Elite Rugby]] tussen ses spanne beslis. VSA Rugby organiseer ook gereeld internasionale toernooie. Onder andere word die VSA Sewes jaarliks op die [[Dignity Health Sportpark]] in [[Los Angeles]] beslis. VSA Rugby sal beide die [[Rugbywêreldbeker 2031]] en [[Vrouerugbywêreldbeker 2033]] aanbied.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/news/714742/rugby-world-cup-host-locations-confirmed-through-to-2033 |title=Rugby World Cup host locations confirmed through to 2033 |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=12 Mei 2022 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> == Kenteken == VSA Rugby se kenteken toon ’n [[Amerikaanse arend]] (''Haliaeetus leucocephalus'') in die nasionale kleure wit, blou en rooi, wat ’n rugbybal dra, met die belettering ''USA Rugby'' daaronder. Die nasionale spanne se byname is ''Eagles'' („Arende“) en aan die Verenigde State se nasionale voël, die Amerikaanse arend, ontleen. Die spanne se gelukbringer is derhalwe ’n Amerikaanse arend met die naam ''Rookie the Eagle''. == Sien ook == {{Portaal|Rugby|Ru ball.svg}} * [[VSA Krieket]] == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * {{en}} [https://usa.rugby/ VSA Rugby se amptelike tuisblad] {{Affiliasies van Wêreldrugby}} {{Normdata}} [[Kategorie:Rugby in die Verenigde State van Amerika]] [[Kategorie:Rugbybeheerliggaam]] [[Kategorie:Wêreldrugby]] dbo32wfj0cj8rg51if1b9dahxporrj8 2814547 2814526 2025-06-20T19:33:21Z Johannescharlesventer 146706 2814547 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas2 |naam = USA Rugby |kleur = |titel = |beeld = Kenteken van die Verenigde State se nasionale rugbyspan.svg |beeld_wydte = 200px |beeld_onderskrif = Kenteken van VSA Rugby |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = [[Engels]]e naam |1 = ''USA Rugby'' |opskrif2 = Amptelike naam naam |2 = ''United States of America Rugby Football Union'' |opskrif3 = |3 = |opskrif4 = [[Land]] |4 = {{vlagland|Verenigde State}} |opskrif5 = [[Sport]]soorte |5 = [[Rugby]], [[Sewesrugby]] |opskrif6 = Stigting |6 = 1975 |opskrif7 = |7 = |opskrif8 = Lid van |8 = [[Wêreldrugby]] |opskrif9 = Aangesluit in |9 = 1987 |opskrif10 = Vastelandse beheerliggaam |10 = [[Rugby Amerikas Noord]] |opskrif11 = Voorsitter |11 = Tom Cusack |opskrif12 = [[Hoof- uitvoerende beampte]] |12 = Ross Young |opskrif13 = Setel |13 = Glendale, [[Colorado]], Verenigde State |opskrif14 = [[Amptelike taal]] |14 = Engels |opskrif15 = Amptelike webwerf |15 = [https://usa.rugby/ ''usa.rugby''] |opskrif16 = |16 = |opskrif17 = |17 = |opskrif18 = |18 = |opskrif19 = |19 = |opskrif20 = |20 = }} '''VSA Rugby''' ([[Engels]]: ''USA Rugby''; amptelike naam: ''United States of America Rugby Football Union''; letterlik: “Verenigde State van Amerika Rugbyvoetbalunie”, afgekort: “USAR”) is die bestuursliggaam wat [[rugby]] en [[sewesrugby]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] beheer. Die beheerliggaam is in 1975 gestig en in Glendale, [[Colorado]], gesetel. Sedert 1987 verteenwoordig dit die Verenigde State by [[Wêreldrugby]] en sedert 2001 ook by [[Rugby Amerikas Noord]] (“RAN”). == Geskiedenis == [[Lêer:1991 USA Rugby World Cup Squad.jpg|duimnael|links|Die [[Verenigde State se nasionale rugbyspan]] tydens die [[Rugbywêreldbeker 1991]]]] VSA Rugby is op 7 Junie 1975 in [[Chicago]] onder die naam Verenigde State van Amerika Rugbyvoetbalunie (''United States of America Rugby Football Union'', USARFU) gestig<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.theguardian.com/sport/2015/sep/25/rugby-america-college-university-world-cup |title=Can American rugby move beyond the college campus? |publisher=[[The Guardian]] |date=25 September 2011 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> en het in 1987, net voor die [[Rugbywêreldbeker 1987|eerste rugbywêreldbekertoernooi]], ’n volle lid van die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) geword.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/organisation/membership/north-america/usa |title=USA |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Daarbenewens was VSA Rugby in 2001 ’n stigtingslid van die Noord-Amerikaanse en Wes-Indiese Rugbyvereniging (''North America and West Indies Rugby Association'', NAWIRA; nou [[Rugby Amerikas Noord]]), nadat Kanada en die Verenigde State by die Wes-Indiese Rugbyvereniging (''West Indies Rugby Association'') aangesluit het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://rugbyamericasnorth.com/about/about-ran/ |title=About RAN |publisher=[[Rugby Amerikas Noord]] |date=2001 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> == Taak == VSA Rugby organiseer verskeie nasionale spanne, insluitend die [[Verenigde State se nasionale rugbyspan|Verenigde State se nasionale seniormansrugbyspan]], [[Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan|vroue]] (albei die Arende) en jeug. VSA Rugby hou ook toesig oor sewesrugby in Verenigde State en aangesien dit ’n Olimpiese sportsoort is, werk hulle met die Amerikaanse [[Nasionale Olimpiese Komitee]] saam. Dit beheer ook die ''Division 1-A Rugby'', ’n nasionale kompetisie vir o/20-mansspanne. Daarbenewens bestaan die ''Collegiate Rugby Championship'' vir juniorsewesspanne. Naas die amptelike nasionale span roep VSA Rugby ook ander keurspanne byeen. ''USA Selects'' is die tweede nasionale span van die Verenigde State en hulle het tot in 2016 aan die Amerikaanse Rugbykampioenskap deelgeneem, voordat hulle na Wêreldrugby se Stille Oseaan-uitdaagtoernooi oorgeskakel het. Die ''USA Sevens'' is die Amerikaanse sewesrugbyspan en hulle neem aan internasionale toernooie soos Wêreldrugby se Sewesreeks, Sewesrugbywêreldbeker en [[Olimpiese Somerspele]] deel. Daarbenewens bestuur die beheerliggaam kinder- en jeugrugby in die Verenigde State. Kinders en jongmense word reeds op skool aan rugby bekend gestel en na gelang van hul belangstelling en talent begin hulle met hul afrigting. Net soos ander rugbylande beskik die Verenigde State oor ’n o/20-nasionale span wat aan die [[Wêreldrugby o/20-kampioenskap]] deelneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/tournaments/u20/championship |title=World Rugby U20 Championship |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Rugby word ook toenemend gewild by kolleges en universiteite en aangebied as ’n alternatief vir [[Amerikaanse voetbal]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://qz.com/545698/nfl-meet-your-latest-rival-rugby-is-coming-to-america/ |titel=NFL, meet your latest rival: Rugby is coming to America |publisher=qz.com |date=10 November 2015 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Die beheerliggaam reël ook die plaaslike kompetisies. Die professionele [[Major League Rugby]], waaraan in 2024 elf klubspanne deelneem, is die belangrikste rugbyliga in die Verenigde State. Dit is in 2017 gestig met die doel om Amerikaanse rugby verder te ontwikkel. Sedertdien speel die meeste spelers van die Amerikaanse nasionale span in dié liga. Oorsese spelers is veral afkomstig van [[Engeland]], Suid-Afrika en [[Australië]]. Bo die nasionale kampioenskap word jaarliks saam met twee spanne uit [[Argentinië]] en een elk uit [[Brasilië]], [[Chili]], [[Paraguay]] en [[Uruguay]] die internasionale [[Superrugby Amerikas]]-toernooi beslis.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.americasrugbynews.com/2022/12/22/super-rugby-americas-to-launch-without-pride-or-jaguares/ |title=Super Rugby Americas to launch without Pride or Jaguares |publisher=Americas Rugby News |date=22 Desember 2022 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Die belangrikste vrouerugby-liga is die professionele Women’s Premier League Rugby, waaraan sewe spanne deelneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://scrumhalfconnection.com/2009/09/01/preview-of-teams-in-usa-rugby-womens/ |title=Preview of Teams in the USA Rugby Women's Premier League (WPL) |publisher=Women's Rugby News |author=Wendy Young |date=1 September 2009 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Benede die professionele vlak sedert 2025 is die halfprofessionele [[Women’s Elite Rugby]], wat tussen ses spanne beslis word. VSA Rugby organiseer ook gereeld internasionale toernooie. Onder andere word die VSA Sewes jaarliks op die [[Dignity Health Sportpark]] in [[Los Angeles]] beslis. VSA Rugby sal beide die [[Rugbywêreldbeker 2031]] en [[Vrouerugbywêreldbeker 2033]] aanbied.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/news/714742/rugby-world-cup-host-locations-confirmed-through-to-2033 |title=Rugby World Cup host locations confirmed through to 2033 |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=12 Mei 2022 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> == Kenteken == VSA Rugby se kenteken toon ’n [[Amerikaanse arend]] (''Haliaeetus leucocephalus'') in die nasionale kleure van wit, blou en rooi met ’n rugbybal, met die belettering ''USA Rugby'' daaronder. Die nasionale spanne se bynaam is die ''Eagles'' („Arende“), wat aan die Verenigde State se nasionale voël, die Amerikaanse arend, ontleen is. Die spanne se gelukbringer is derhalwe ’n Amerikaanse arend met die naam ''Rookie the Eagle''. == Sien ook == {{Portaal|Rugby|Ru ball.svg}} * [[VSA Krieket]] == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * {{en}} [https://usa.rugby/ VSA Rugby se amptelike tuisblad] {{Affiliasies van Wêreldrugby}} {{Normdata}} [[Kategorie:Rugby in die Verenigde State van Amerika]] [[Kategorie:Rugbybeheerliggaam]] [[Kategorie:Wêreldrugby]] omwviuv9dasjw6miy8nm82n9ou43nqo 2814548 2814547 2025-06-20T19:35:30Z Johannescharlesventer 146706 /* Taak */ 2814548 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas2 |naam = USA Rugby |kleur = |titel = |beeld = Kenteken van die Verenigde State se nasionale rugbyspan.svg |beeld_wydte = 200px |beeld_onderskrif = Kenteken van VSA Rugby |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = [[Engels]]e naam |1 = ''USA Rugby'' |opskrif2 = Amptelike naam naam |2 = ''United States of America Rugby Football Union'' |opskrif3 = |3 = |opskrif4 = [[Land]] |4 = {{vlagland|Verenigde State}} |opskrif5 = [[Sport]]soorte |5 = [[Rugby]], [[Sewesrugby]] |opskrif6 = Stigting |6 = 1975 |opskrif7 = |7 = |opskrif8 = Lid van |8 = [[Wêreldrugby]] |opskrif9 = Aangesluit in |9 = 1987 |opskrif10 = Vastelandse beheerliggaam |10 = [[Rugby Amerikas Noord]] |opskrif11 = Voorsitter |11 = Tom Cusack |opskrif12 = [[Hoof- uitvoerende beampte]] |12 = Ross Young |opskrif13 = Setel |13 = Glendale, [[Colorado]], Verenigde State |opskrif14 = [[Amptelike taal]] |14 = Engels |opskrif15 = Amptelike webwerf |15 = [https://usa.rugby/ ''usa.rugby''] |opskrif16 = |16 = |opskrif17 = |17 = |opskrif18 = |18 = |opskrif19 = |19 = |opskrif20 = |20 = }} '''VSA Rugby''' ([[Engels]]: ''USA Rugby''; amptelike naam: ''United States of America Rugby Football Union''; letterlik: “Verenigde State van Amerika Rugbyvoetbalunie”, afgekort: “USAR”) is die bestuursliggaam wat [[rugby]] en [[sewesrugby]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] beheer. Die beheerliggaam is in 1975 gestig en in Glendale, [[Colorado]], gesetel. Sedert 1987 verteenwoordig dit die Verenigde State by [[Wêreldrugby]] en sedert 2001 ook by [[Rugby Amerikas Noord]] (“RAN”). == Geskiedenis == [[Lêer:1991 USA Rugby World Cup Squad.jpg|duimnael|links|Die [[Verenigde State se nasionale rugbyspan]] tydens die [[Rugbywêreldbeker 1991]]]] VSA Rugby is op 7 Junie 1975 in [[Chicago]] onder die naam Verenigde State van Amerika Rugbyvoetbalunie (''United States of America Rugby Football Union'', USARFU) gestig<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.theguardian.com/sport/2015/sep/25/rugby-america-college-university-world-cup |title=Can American rugby move beyond the college campus? |publisher=[[The Guardian]] |date=25 September 2011 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> en het in 1987, net voor die [[Rugbywêreldbeker 1987|eerste rugbywêreldbekertoernooi]], ’n volle lid van die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) geword.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/organisation/membership/north-america/usa |title=USA |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Daarbenewens was VSA Rugby in 2001 ’n stigtingslid van die Noord-Amerikaanse en Wes-Indiese Rugbyvereniging (''North America and West Indies Rugby Association'', NAWIRA; nou [[Rugby Amerikas Noord]]), nadat Kanada en die Verenigde State by die Wes-Indiese Rugbyvereniging (''West Indies Rugby Association'') aangesluit het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://rugbyamericasnorth.com/about/about-ran/ |title=About RAN |publisher=[[Rugby Amerikas Noord]] |date=2001 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> == Taak == VSA Rugby organiseer verskeie nasionale spanne, insluitend die [[Verenigde State se nasionale rugbyspan|Verenigde State se nasionale seniormansrugbyspan]], [[Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan|vroue]] (albei die Arende) en jeug. VSA Rugby hou ook toesig oor sewesrugby in Verenigde State en aangesien dit ’n Olimpiese sportsoort is, werk hulle met die Amerikaanse [[Nasionale Olimpiese Komitee]] saam. Dit beheer ook die ''Division 1-A Rugby'', ’n nasionale kompetisie vir o/20-mansspanne. Daarbenewens bestaan die ''Collegiate Rugby Championship'' vir juniorsewesspanne. Naas die amptelike nasionale span roep VSA Rugby ook ander keurspanne byeen. ''USA Selects'' is die tweede nasionale span van die Verenigde State en hulle het tot in 2016 aan die Amerikaanse Rugbykampioenskap deelgeneem, voordat hulle na Wêreldrugby se Stille Oseaan-uitdaagtoernooi oorgeskakel het. Die ''USA Sevens'' is die Amerikaanse sewesrugbyspan en hulle neem aan internasionale toernooie soos Wêreldrugby se Sewesreeks, Sewesrugbywêreldbeker en [[Olimpiese Somerspele]] deel. Daarbenewens bestuur die beheerliggaam kinder- en jeugrugby in die Verenigde State. Kinders en jongmense word reeds op skool aan rugby bekend gestel en na gelang van hul belangstelling en talent begin hulle met hul afrigting. Net soos ander rugbylande beskik die Verenigde State oor ’n o/20-nasionale span wat aan die [[Wêreldrugby o/20-kampioenskap]] deelneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/tournaments/u20/championship |title=World Rugby U20 Championship |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Rugby word ook toenemend gewild by kolleges en universiteite en aangebied as ’n alternatief vir [[Amerikaanse voetbal]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://qz.com/545698/nfl-meet-your-latest-rival-rugby-is-coming-to-america/ |titel=NFL, meet your latest rival: Rugby is coming to America |publisher=qz.com |date=10 November 2015 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Die beheerliggaam reël ook die plaaslike kompetisies. Die professionele [[Major League Rugby]], waaraan elf klubspanne in 2024 deelgeneem het, is die belangrikste rugby-liga in die Verenigde State. Dit is in 2017 gestig met die doel om Amerikaanse rugby verder te ontwikkel. Sedertdien speel die meeste spelers van die Amerikaanse nasionale span in dié liga. Oorsese spelers is veral afkomstig van [[Engeland]], Suid-Afrika en [[Australië]]. Bo die nasionale kampioenskap word jaarliks saam met twee spanne uit [[Argentinië]] en een elk uit [[Brasilië]], [[Chili]], [[Paraguay]] en [[Uruguay]] die internasionale [[Superrugby Amerikas]]-toernooi beslis.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.americasrugbynews.com/2022/12/22/super-rugby-americas-to-launch-without-pride-or-jaguares/ |title=Super Rugby Americas to launch without Pride or Jaguares |publisher=Americas Rugby News |date=22 Desember 2022 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Die belangrikste vrouerugby-liga is die professionele Women’s Premier League Rugby, waaraan sewe spanne deelneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://scrumhalfconnection.com/2009/09/01/preview-of-teams-in-usa-rugby-womens/ |title=Preview of Teams in the USA Rugby Women's Premier League (WPL) |publisher=Women's Rugby News |author=Wendy Young |date=1 September 2009 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Benede die professionele vlak sedert 2025 is die halfprofessionele [[Women’s Elite Rugby]], wat tussen ses spanne beslis word. VSA Rugby organiseer ook gereeld internasionale toernooie. Onder andere word die VSA Sewes jaarliks op die [[Dignity Health Sportpark]] in [[Los Angeles]] beslis. VSA Rugby sal beide die [[Rugbywêreldbeker 2031]] en [[Vrouerugbywêreldbeker 2033]] aanbied.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/news/714742/rugby-world-cup-host-locations-confirmed-through-to-2033 |title=Rugby World Cup host locations confirmed through to 2033 |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=12 Mei 2022 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> == Kenteken == VSA Rugby se kenteken toon ’n [[Amerikaanse arend]] (''Haliaeetus leucocephalus'') in die nasionale kleure van wit, blou en rooi met ’n rugbybal, met die belettering ''USA Rugby'' daaronder. Die nasionale spanne se bynaam is die ''Eagles'' („Arende“), wat aan die Verenigde State se nasionale voël, die Amerikaanse arend, ontleen is. Die spanne se gelukbringer is derhalwe ’n Amerikaanse arend met die naam ''Rookie the Eagle''. == Sien ook == {{Portaal|Rugby|Ru ball.svg}} * [[VSA Krieket]] == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * {{en}} [https://usa.rugby/ VSA Rugby se amptelike tuisblad] {{Affiliasies van Wêreldrugby}} {{Normdata}} [[Kategorie:Rugby in die Verenigde State van Amerika]] [[Kategorie:Rugbybeheerliggaam]] [[Kategorie:Wêreldrugby]] c2s3w5xpf6vrctdm39poj2wmwuybs91 0 409715 2814534 2814324 2025-06-20T18:30:35Z SpesBona 2720 Jammer! 2814534 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas2 |naam = Spaanse Rugbyfederasie |kleur = |titel = |beeld = Kenteken van die Spaanse nasionale rugbyspan.svg |beeld_wydte = 200px |beeld_onderskrif = Kenteken van die Spaanse Rugbyfederasie |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = [[Spaans]]e naam |1 = ''Federación Española de Rugby'' |opskrif2 = Afkorting |2 = FER |opskrif3 = [[Land]] |3 = {{vlagland|Spanje}} |opskrif4 = [[Sport]]soorte |4 = [[Rugby]], [[Sewesrugby]] |opskrif5 = Stigting |5 = 1923 |opskrif6 = |6 = |opskrif7 = Lid van |7 = [[Wêreldrugby]] |opskrif8 = Aangesluit in |8 = 1988 |opskrif9 = Vastelandse beheerliggaam |9 = [[Rugby Europa]] |opskrif10 = President |10 = Juan Carlos Martín Sánchez |opskrif11 = Setel |11 = [[Madrid]], Spanje |opskrif12 = [[Amptelike taal]] |12 = Spaans |opskrif13 = Amptelike webwerf |13 = [https://ferugby.es/ ''ferugby.es''] |opskrif14 = |14 = |opskrif15 = |15 = |opskrif16 = |16 = |opskrif17 = |17 = |opskrif18 = |18 = |opskrif19 = |19 = |opskrif20 = |20 = }} Die '''Spaanse Rugbyfederasie''' ([[Spaans]]: ''Federación Española de Rugby'', afgekort “FER”) is die bestuursliggaam wat [[rugby]] en [[sewesrugby]] in [[Spanje]] beheer. Die beheerliggaam is in 1923 gestig en in [[Madrid]] gesetel. Sedert 1988 verteenwoordig dit Spanje by [[Wêreldrugby]] en sedert 1934 ook by [[Rugby Europa]] (“RE”). == Geskiedenis == Die Spaanse Rugbyfederasie is in 1923 gestig en het in 1988 ’n volle lid van die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) geword.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/organisation/membership/europe/spain |title=Spain |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=19 Junie 2025}}</ref> Daarbenewens was die Spaanse Rugbyfederasie in 1934 ’n stigtingslid van die vastelandse beheerliggaam ''Fédération internationale de rugby amateur'' (FIRA; nou [[Rugby Europa]]).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyfootballhistory.com/timeline1930s.htm |title=Historical Rugby Milestones 1930s |publisher=Rugby Football History |accessdate=19 Junie 2025}}</ref> Van 1934 tot 1941 is die streek [[Katalonië]] verteenwoordig deur sy eie nasionale span, en dié beheerliggaam was ook ’n lid van FIRA. == Taak == Die Spaanse Rugbyfederasie organiseer verskeie nasionale spanne, insluitend [[Spaanse nasionale rugbyspan|Spanje se nasionale seniormansrugbyspan]] (''Los Leones''), [[Spaanse nasionale vrouerugbyspan|vroue]] (''Las Leonas'') en jeug. Die FER hou ook toesig oor sewesrugby in Spanje en aangesien dit ’n Olimpiese sportsoort is, werk hulle met die Spaanse [[Nasionale Olimpiese Komitee]] saam. Naas die amptelike nasionale span roep die FER ook ander keurspanne byeen. Daarbenewens bestuur die beheerliggaam kinder- en jeugrugby in Spanje. Kinders en jongmense word reeds op skool aan rugby bekend gestel en na gelang van hul belangstelling en talent begin hulle met hul afrigting. Derhalwe het die beheerliggaam ’n uit verskeie module bestaande konsep ontwikkel, wat deur sportonderwysers op [[Laerskool|Laer-]] en [[Hoërskool]] gebruik kan word.<ref>{{es}} {{cite web |url=https://ferugby.es/rugby-escolar |title=Rugby Escolar |publisher=[[Spaanse Rugbyfederasie]] |date=2023 |accessdate=19 Junie 2025}}</ref> Net soos ander rugbylande beskik Spanje oor ’n o/20-nasionale span wat aan die Europese en [[Wêreldrugby o/20-kampioenskap]] deelneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/tournaments/u20 |title=World Rugby U20 Championship |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=19 Junie 2025}}</ref> Die ''Spain Sevens'' is die Spaanse sewesrugbyspan en hulle neem aan internasionale toernooie soos Wêreldrugby se Sewesreeks, Sewesrugbywêreldbeker en [[Olimpiese Somerspele]] deel. Die beheerliggaam reël ook die plaaslike kompetisies. Die hoogste rugbyliga in Spanje is die semiprofessionele ''División de Honor de Rugby'', waaraan twaalf spanne deelneem. Weens die beter finansiële moontlikhede verkies baie spelers egter ’n loopbaan by ’n klub in [[Frankryk]] of ’n ander [[Wes-Europa|Wes-Europese]] land. In Spanje aktiewe nasionale spelers draf meestal uit vir die professionele span Castilla y Leon Iberians wat sedert 2021 aan die Rugby Europa Superbeker deelneem. Vir slegs een seisoen, van 2009 tot 2010, het die professionele liga ''Superibérica de Rugby'' bestaan. Die Spaanse Rugbyfederasie organiseer ook gereeld internasionale toernooie. Hulle het al opgetree as gasheer van die [[vrouerugbywêreldbeker]]toernooi in [[Vrouerugbywêreldbeker 2002|2002]]. == Kenteken == Die Spaanse Rugbyfederasie se kenteken toon ’n leeu wat op ’n rubgybal leen, met die belettering ''España Rugby'' daaronder. == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * {{es}} [https://ferugby.es/ Amptelike webwerf van die Spaanse Rugbyfederasie] {{Affiliasies van Wêreldrugby}} {{Normdata}} [[Kategorie:Rugby in Spanje]] [[Kategorie:Rugbybeheerliggaam]] [[Kategorie:Wêreldrugby]] 6vjxbzfzfjtpcrs8lolkgmieh0sjk09 0 410705 2814533 2812470 2025-06-20T18:30:24Z SpesBona 2720 Jammer! 2814533 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas2 |naam = Rugby Nederland |kleur = |titel = |beeld = Kenteken van die Nederlandse nasionale rugbyspan.png |beeld_wydte = 200px |beeld_onderskrif = Kenteken van Rugby Nederland |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = [[Nederlands]]e naam |1 = ''Rugby Nederland'' |opskrif2 = Afkorting |2 = RN |opskrif3 = [[Land]] |3 = {{vlagland|Nederland}} |opskrif4 = [[Sport]]soorte |4 = [[Rugby]], [[Sewesrugby]] |opskrif5 = Stigting |5 = 1932 |opskrif6 = Lid van |6 = [[Wêreldrugby]] |opskrif7 = Aangesluit in |7 = 1988 |opskrif8 = Vastelandse beheerliggaam |8 = [[Rugby Europa]] |opskrif9 = President |9 = Jan-Hein Pieterse |opskrif10 = Setel |10 = [[Nasionale Rugbysentrum Amsterdam|Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]], Nederland |opskrif11 = [[Amptelike taal]] |11 = Nederlands |opskrif12 = Amptelike webwerf |12 = [https://rugby.nl/ ''rugby.nl''] |opskrif13 = |13 = |opskrif14 = |14 = |opskrif15 = |15 = |opskrif16 = |16 = |opskrif17 = |17 = |opskrif18 = |18 = |opskrif19 = |19 = |opskrif20 = |20 = }} '''Rugby Nederland''' ([[Nederlands]]; afgekort “RN”), tot in 2014 die '''Nederlandse Rugbybond''' (NRB) is die bestuursliggaam wat [[rugby]] en [[sewesrugby]] in [[Nederland]] beheer. Die beheerliggaam is in 1932 gestig en by die [[Nasionale Rugbysentrum Amsterdam|Nasionale Rugbysentrum]] in [[Amsterdam]] gesetel. Sedert 1988 verteenwoordig dit Nederland by [[Wêreldrugby]] en sedert 1934 ook by [[Rugby Europa]] (“RE”). == Geskiedenis == Rugby Nederland is in 1932 gestig en het in 1988 by die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) aangesluit.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/organisation/membership/europe/netherlands |title=Netherlands |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=13 Junie 2025}}</ref> Daarbenewens was RN in 1934 ’n stigtingslid van die kontinentale beheerliggaam ''Fédération Internationale de Rugby Amateur'' (FIRA; nou [[Rugby Europa]]).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyeurope.eu/about-us |title=About us |publisher=[[Rugby Europa]] |date=2020 |accessdate=13 Junie 2025}}</ref> In 2014 is die naam verander in Rugby Nederland.<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.rugby.nl/sites/default/files/RN_Jaarverslag%202016_ONLINE.pdf |title=2014–2015 Rugby Nederland |publisher=[[Rugby Nederland]] |date=29 Junie 2016 |accessdate=9 Mei 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190509115119/https://www.rugby.nl/sites/default/files/RN_Jaarverslag%202016_ONLINE.pdf |archive-date=9 Mei 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> == Taak == Rugby Nederland organiseer verskeie nasionale spanne, insluitend [[Nederlandse nasionale rugbyspan|Nederland se nasionale seniorrugbyspan vir mans]] (Oranje), [[Nederlandse nasionale vrouerugbyspan|vroue]] en jeug. RN hou ook toesig oor sewesrugby in Nederland en aangesien dit ’n Olimpiese sportsoort is, werk hulle met die Nederlandse [[Nasionale Olimpiese Komitee]] saam. Naas die amptelike nasionale span roep RN ook ander keurspanne byeen. Daarbenewens bestuur die beheerliggaam kinder- en jeugrugby in Nederland. Kinders en jongmense word reeds op skool aan rugby bekend gestel en na gelang van hul belangstelling en talent begin hulle met hul afrigting. Net soos ander rugbylande beskik Nederland oor ’n o/20-nasionale span wat aan die Europese en [[Wêreldrugby o/20-kampioenskap]] deelneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/tournaments/u20/championship |title=World Rugby U20 Championship |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=13 Junie 2025}}</ref> Die beheerliggaam reël ook die plaaslike kompetisies. Die hoogste rugbyliga in die land is die Ereklasse, waaraan agt spanne deelneem. Die meeste spelers van die Nederlandse nasionale span is uit dié liga afkomstig. Van die ander spelers is veral in Frankryk aktief. In Nederland self speel aktiewe spelers van die nasionale span meestal vir die professionele klubspan The Delta wat sedert 2021 aan die Rugby Europa Superbeker deelneem. Rugby Nederland organiseer ook gereeld internasionale toernooie. Hulle het al opgetree as gasheer van die [[vrouerugbywêreldbeker]]toernooi in [[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]]. == Kenteken == Rugby Nederland se kenteken toon ’n rugbybal daargestel as ’n [[tulp]] in Oranje met die belettering ''Rugby Nederland'' regs aan. == Sien ook == {{Portaal|Rugby|Ru ball.svg}} * [[Koninklike Nederlandse Krieketbond]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{nl}} [https://rugby.nl/ Amptelike webwerf van Rugby Nederland] {{Affiliasies van Wêreldrugby}} {{Normdata}} [[Kategorie:Rugby in Nederland]] [[Kategorie:Rugbybeheerliggaam]] [[Kategorie:Wêreldrugby]] 19pj1xobixocyed69m6b97mxb08e8s8 0 418242 2814651 2693027 2025-06-21T11:45:16Z BurgertB 2401 Taal 2814651 wikitext text/x-wiki [[Lêer:August 2024 Kursk Oblast incursion.svg|duimnael|Augustus 2024 Koersk-oblast inval.]] Op 6 Augustus 2024, tydens die [[Russiese inval in Oekraïne sedert 2022|voortslepende Russies-Oekraïnse Oorlog]], het die [[Oekraïense Weermag]] 'n inval in [[Rusland]] se [[Koersk-oblast]] geloods en bots met die Russiese Weermag en Russiese grenswag.<ref name="REU86">{{Cite web |date=6 Augustus 2024 |title=Russia says it moves troop reserves to border after Ukrainian attack |url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-thwart-ukrainian-attempt-penetrate-border-regional-governor-says-2024-08-06/ |access-date=6 Augustus 2024 |website=[[Reuters]] |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=6 Augustus 2024 |title=Russia claims it is repelling Ukrainian border attack |url=https://www.dw.com/en/russia-claims-it-is-repelling-ukrainian-border-attack/a-69873333 |access-date=6 Augustus 2024 |website=Deutsche Welle |language=en |archive-date=6 Augustus 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240806163812/https://www.dw.com/en/russia-claims-it-is-repelling-ukrainian-border-attack/a-69873333 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |last=Miller |first=Christopher |date=6 Augustus 2024 |title=Moscow claims Ukraine has launched offensive inside Russia |url=https://www.ft.com/content/83ad1e07-19d6-4ae0-b10e-208926fec4eb |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20240807131254/https://www.ft.com/content/c716482f-c032-4993-aa12-985a4828ff9d |archive-date=7 Augustus 2024 |access-date=6 Augustus 2024 |website=[[Financial Times]] |language=en}}</ref> Volgens Rusland het minstens 1 000 troepe die grens teen 9 Augustus oorgesteek, ondersteun deur tenks en gepantserde voertuie.<ref name="BBC 8 Aug">{{cite news |last1=Waterhouse |first1=James |last2=Gozzi |first2=Laura |date=8 Augustus 2024 |title=State of emergency declared as Ukraine launches raid into Russia |url=https://www.bbc.co.uk/news/articles/cm2n9y4nm3lo |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240809033309/https://www.bbc.co.uk/news/articles/cm2n9y4nm3lo |archive-date=9 Augustus 2024 |access-date=9 Augustus 2024 |work=[[BBC News]]}}</ref> Die Instituut vir die Studie van Oorlog het gesê Oekraïense magte het binne twee dae 10 kilometer tot in Koersk-oblast gevorder, en het beheer oorgeneem van verskeie nedersettings in die Soedzjanski-distrik.<ref name="BBC Cursino"/> 'n Noodtoestand is in Koersk-oblast afgekondig,<ref name="BBC 8 Aug"/> en Russiese versterkings is na die gebied gehaas.<ref name="BBC Cursino">{{cite news |last1=Cursino |first1=Malu |title=Russia must feel war consequences, says Zelensky amid Ukrainian attack |url=https://www.bbc.co.uk/news/articles/cy0ngzg9754o |work=[[BBC News]] |date=9 August 2024 |access-date=9 Augustus 2024 |archive-date=9 Augustus 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240809032748/https://www.bbc.co.uk/news/articles/cy0ngzg9754o |url-status=live }}</ref> Op 10 Augustus het Russiese owerhede 'n "teen-terroriste-operasie"-regime in Koersk-, Belgorod- en Brjansk-oblast ingestel.<ref>{{cite news |last=Ivashkiv |first=Olena |date=10 August 2024 |title=Russian authorities impose counter-terrorist operation regime in 3 oblasts |url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/08/10/7469768/ |work=Ukrainska Pravda |language=en |access-date=12 Augustus 2024 |archive-date=16 Augustus 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240816021634/https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/08/10/7469768/ |url-status=live }}</ref><ref name="voa1">{{Cite web|url=https://www.voanews.com/a/russia-launches-new-operation-to-halt-advancing-ukrainian-troops/7737304.html|title=Russia evacuates tens of thousands amid Ukraine incursion|date=10 Augustus 2024|website=Voice of America|access-date=10 Augustus 2024|archive-date=16 Augustus 2024|archive-usurl=https://web.archive.org/web/20240816035546/https://www.voanews.com/a/russia-launches-new-operation-to-halt-advancing-ukrainian-troops/7737304.html|url-status=live}}</ref> Die Oekraïense weermag het gesê hulle het 1 000 km² Russiese grondgebied in 'n week verower, terwyl Russiese owerhede erken het dat Oekraïne teen 13 Augustus 28 nedersettings ingeneem het.<ref>{{cite news |title=Ukraine says it has seized 1,000 sq km in Kursk offensive as Putin vows 'worthy response' |url=https://www.theguardian.com/world/article/2024/aug/13/ukraine-kursk-offensive-1000-square-km-of-russia-seized-incursion |work=[[The Guardian]] |date=13 Augustus 2024 |access-date=15 Augustus 2024 |archive-date=16 Augustus 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240816035547/https://www.theguardian.com/world/article/2024/aug/13/ukraine-kursk-offensive-1000-square-km-of-russia-seized-incursion |url-status=live }}</ref> Oekraïne het op 15 Augustus 2024 'n militêre administrasie vir die gebied onder sy beheer gestig. Vanaf 18 Augustus het Rusland se senior amptenare herhaaldelik gesê sy "troepe het die Oekraïense winste gestuit." "Hierdie verhaal is egter weerspreek deur 'n aantal van Rusland se invloedryke militêre bloggers, Oekraïense bronne en Westerse ontleding."<ref name=newsweek20240818>{{cite news |title=Kursk invasion map shows Ukrainian advances in new locations |url=https://www.newsweek.com/ukraine-russia-war-kursk-invasion-advances-map-isw-1940807 |access-date=18 Augustus 2024 |work=Newsweek |date=18 Augustus 2024 |language=en |archive-date=18 Augustus 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240818224302/https://www.newsweek.com/ukraine-russia-war-kursk-invasion-advances-map-isw-1940807 |url-status=live }}</ref> Sedert die Russiese inval in Oekraïne in 2022 begin het, was daar verskeie kleiner invalle in Rusland deur pro-Oekraïnse magte.<ref>{{Cite web |title=Russia battling major Ukrainian cross-border incursion for third day |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/8/8/putin-accuses-ukraine-of-major-provocation-in-attack-on-russias-kursk |access-date=2024-08-08 |website=Al Jazeera |language=en |archive-date=8 Augustus 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240808133835/https://www.aljazeera.com/news/2024/8/8/putin-accuses-ukraine-of-major-provocation-in-attack-on-russias-kursk |url-status=live }}</ref> Oekraïne het hierdie grondinvalle ondersteun, maar het direkte betrokkenheid ontken.<ref name="BBC Cursino"/> Die Koersk-inval het beide Rusland en Oekraïne se bondgenote verras.<ref name="BBC Cursino"/> Dit is die belangrikste aanval oor die grens sedert die 2022-inval<ref>{{cite news |title=Ukraine braces for reprisals as Russia to send more troops to Kursk |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/8/10/ukraine-braces-for-reprisals-as-russia-to-send-more-troops-to-kursk |work=[[Al Jazeera]] |date=10 Augustus 2024 |language=en |access-date=10 Augustus 2024 |archive-date=10 Augustus 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240810130632/https://www.aljazeera.com/news/2024/8/10/ukraine-braces-for-reprisals-as-russia-to-send-more-troops-to-kursk |url-status=live }}</ref> en die eerste wat hoofsaaklik deur Oekraïense staande magte uitgevoer is. ==Verwysings== {{Verwysings|3}} {{Normdata}} [[Kategorie:Russiese inval in Oekraïne, 2022]] ceps0lnwqcb1ezvjbawcw1gbpqocvly 0 426611 2814529 2750158 2025-06-20T18:27:11Z Oesjaar 7467 Ai! 2814529 wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | image = BitingMidge.jpg | image_caption = ''Culicoides sonorensis'' | image2 = | image2_caption = | display_parents = 3 | taxon = Ceratopogonidae | authority = [[Edward Newman (entomologist)|Newman]], 1834 | subdivision_ranks = Subfamilies | subdivision = | synonyms = }} Die '''brandasmuggies''' ('''Ceratopogonidae''') is 'n [[Familie (biologie)|familie]] van [[insek]]te wat tot die [[Orde (biologie)|orde]] [[Diptera]] (tweevlerkiges) hoort. Die [[spesie]]s in die familie is tussen 2-3&nbsp;mm groot. Die muggies is swart en hard met 'n konvekse bors. Die voelers is korter as die kop. Die volwassenes is bloedsuiers en kan ernstige plae onder vee veroorsaak. Die larwes leef in lopende water. Die familie staan ook as ''brandasmuggies'' bekend. == Bronnelys == * Insektopedie, [[Erik Holm]], Struik Nature, 2017, ISBN 978 1 77584 224 8 {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweevlerkiges]] oy0jyg3ikn42wzamdl44qcymrl2mqib 0 426612 2814531 2750161 2025-06-20T18:28:23Z Oesjaar 7467 Verbeter 2814531 wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Simuliidae]] 2m7n45k8qj9z0gb5x9s69ax3wijd3jm 0 428987 2814515 2792750 2025-06-20T17:58:34Z Oesjaar 7467 Verbeter 2814515 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Outomatiese taksoboks | image = Clogmia Albipunctata or moth fly.jpg | image_caption = Manlike ''[[Clogmia albipunctata]]'' | image2 = | image2_caption = | display_parents = 3 | taxon = Psychodidae | authority = Newman, 1834<ref name="Newman1834">{{cite journal |last1=Newman |first1=E. |title=Attempted division of British insects into natural orders |journal=The Entomological Magazine |date=1834 |volume=2 |pages=379–431 |url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/8980527#page/405/mode/1up |access-date=10 November 2021}}</ref> | subdivision_ranks = Subfamilies | subdivision = <center>Subfamilies</center> | synonyms = * Phlebotomidae }} Die '''rioolmuggies''' (Psychodidae) is 'n [[Familie (biologie)|familie]] van [[insek]]te wat tot die [[Orde (biologie)|orde]] [[Diptera]] (tweevlerkiges) hoort. Die [[spesie]]s is klein, 2-4&nbsp;mm groot. Die muggies het breë, plat, motagtige vlerke en die volwasse wyfies is bloedsuiers, veral met reptiele. Daar is tans 23 spesies bekend met vele wat nog benaam moet word. Hierdie familie kan maklik met witvlieë, (Aleyrodidae) of rikaniede (Ricaniidae) verwar word. == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * Insektopedie, [[Erik Holm]], Struik Nature, 2017, ISBN 978 1 77584 224 8 {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweevlerkiges]] k6ndjcdrynay8uguwwcrvk5564x3u7w 0 449809 2814575 2814424 2025-06-20T21:25:22Z CharlBarnard 74119 2814575 wikitext text/x-wiki '''Interaktiewe stemrespons''' (IVR) is ’n tegnologie wat [[telefoon]]gebruikers toelaat om met ’n [[rekenaar]]beheerde telefoonsisteem te kommunikeer deur stemopdragte en DTMF-klanke vanaf ’n telefoonsleutelbord. In telefonie stel IVR kliënte in staat om met ’n maatskappy se hoofstelsel te kommunikeer via ’n sleutelbord of deur spraakherkenning. Dienste kan opgevra word via die IVR-dialoog. IVR-stelsels kan reageer met vooraf opgeneemde of dinamies gegenereerde klank en gebruikers aanstuur. Dit word gebruik om groot volumes oproepe te hanteer, en ook vir uitgaande oproepe.<ref>https://www.voip-info.org/ivr/</ref> IVR-stelsels word gebruik om selfdiensoplossings te skep vir mobiele aankope, betalings, [[kleinhandel]], nutsdienste, reis- en weerdienste. In kombinasie met outomatiese assistente en oproepverspreiders (ACD), kan oproepbestuur geoptimaliseer word. Die term stemrespons-eenheid (VRU) word soms ook gebruik.<ref>https://www.ibm.com/topics/interactive-voice-response</ref> == Geskiedenis == Interaktiewe stemrespons het in die vroeë 1970’s ontstaan toe verskeie telefoonmaatskappye begin het om rekenaargesteunde stelsels te ontwikkel wat met telefone kon kommunikeer. Die vroeë stelsels was beperk tot eenvoudige take soos stemboodskapopnames en die aflewering van voorafgeregistreerde inligting. Die koste en tegniese kompleksiteit het aanvanklik IVR ontoeganklik gemaak vir kleiner ondernemings. Gedurende die 1980’s het tegnologie soos digitale stroombaan-geskakelde netwerke en die bekendstelling van die tou-aanraakfoon (touchtone) die doeltreffendheid van IVR-stelsels verbeter. Maatskappye soos AT&T en Nortel het belangrike bydraes gelewer tot IVR-ontwikkeling, veral met die integrasie van outomatiese gesproke antwoorde en databasissoektogte. Hierdie dekade het die weg gebaan vir meer komplekse toepassings, insluitend bankdienste via telefoon en outomatiese kliëntediens. In die 1990’s het IVR begin migreer na oop rekenaarplatforms met standaard sagteware-argitekture, waardeur dit makliker geword het om IVR in bestaande IT-infrastrukture te integreer. Terselfdertyd het die opkoms van kliëntedienssentra en die behoefte aan doeltreffender kliëntinteraksie die aanvaarding van IVR wêreldwyd aangevuur. Teen die vroeë 2000’s het IVR-stelsels meer gesofistikeerd geword met verbeterde spraakherkenning, natuurlike taalverwerking en die gebruik van XML-gebaseerde tale soos VoiceXML. Dit het die ontwikkeling van dinamiese en aanpasbare IVR-stelsels moontlik gemaak wat komplekse gebruikersinteraksies kon hanteer. == Tegnologie == IVR-stelsels bestaan uit hardeware en sagteware wat saamwerk om oproepe outomaties te hanteer sonder menslike tussenkoms. Die kernkomponente sluit in 'n telefoonkoppelvlak, 'n stemverwerkingsenjin, spraakherkenning- en spraaksintese-modules, en ’n toepassingslogika-laag wat die vloei van die gesprek bestuur. Vroeë IVR-stelsels was gebaseer op tou-aanraak-insette (DTMF) waar gebruikers keuses gemaak het deur nommers op hul foon in te druk. Moderne stelsels ondersteun gevorderde spraakherkenning wat gebruikers toelaat om natuurlike taal te gebruik eerder as voorafbepaalde keuses. Spraakherkenning word dikwels gekombineer met taalverwerking om gebruikers se bedoelinge akkuraat te interpreteer. Hierdie vermoëns word aangedryf deur gesofistikeerde algoritmes en taalmodelle wat op groot datastelle opgelei is. Aan die ander kant maak spraaksintese dit moontlik vir IVR-stelsels om dinamiese antwoorde te genereer gebaseer op konteks en databasisnavrae. Dit stel stelsels in staat om persoonlike inligting te verskaf, soos rekeningbalanse of afleweringsdatums. IVR-stelsels kan óf plaaslik geïmplementeer word op toegewyde bedieners, óf as wolkgebaseerde dienste gelewer word. Wolk-IVR het al hoe meer gewild geraak weens skaalbaarheid, laer koste en maklike integrasie met ander digitale kanale soos webportale en mobiele toepassings. Die meeste moderne IVR-stelsels gebruik standaard tale soos VoiceXML om toepassingslogika te definieer. Dit bevorder interoperabiliteit en vergemaklik die ontwikkeling van komplekse, multi-platform oplossings. === Implementasiemodelle === * Plaaslike toerusting * PSTN-gehoste oplossings * Wolk- of ASP-dienste === Dialoogsoorte === * Sleutelbordmenu’s * Gerigte dialoog * Oop dialoog (natuurlike taal) * Gemengde dialoog == Toepassings == IVR-stelsels word in verskeie nywerhede gebruik om kliëntediens te outomatiseer, koste te verlaag en toegang tot inligting buite gewone kantoorure te verskaf. Algemene toepassings sluit in: * **Bankdienste:** Klante kan rekeningbalanse nagaan, betalings maak en transaksiegeskiedenis hoor sonder om met 'n bankbeampte te praat. * **Telekommunikasie:** Verskaffers gebruik IVR vir rekeningnavrae, herlaai-opsies, en tegniese ondersteuning. * **Gesondheidsorg:** Pasiënte kan afsprake bevestig, mediese uitslae ontvang of herhaalvoorskrifte aanvra deur 'n IVR-stelsel. * **Reis- en gasvryheidsbedrywe:** Lugrederye en hotelle gebruik IVR vir besprekings, vluginligting en selfdiens-inskrywings. * **Openbare sektore:** Regeringsagentskappe gebruik IVR vir belastingnavrae, lisensiehernuwing en stemopnames tydens peilings of sensusse. IVR-stelsels word ook dikwels geïntegreer met kliëntverhoudingsbestuur (CRM)-stelsels om persoonlike diens te verbeter en doeltreffendheid te verhoog. Deur IVR kan ondernemings hoë oproepvolumes hanteer sonder om personeel dramaties uit te brei. Moderne IVR-oplossings ondersteun dikwels veeltalige interaksies, waardeur klante hul voorkeurtaal kan kies, wat inklusiwiteit bevorder en gebruikerservaring verbeter. == Maatskaplike impak == IVR-stelsels het 'n betekenisvolle rol gespeel in die uitbreiding van toegang tot dienste, veral in gebiede waar hulpbronne beperk is of waar menslike agente nie altyd beskikbaar is nie. Deur selfdiens moontlik te maak via die telefoon, het IVR individue in staat gestel om op hul eie tyd toegang tot noodsaaklike inligting en dienste te kry. In ontwikkelende lande word IVR gebruik om boere inligting oor gewaspryse, weerstoestande en landbouadvies te gee, dikwels in hul eie moedertale. Dit bevorder ekonomiese deelname en kennisdeling op gemeenskapsvlak. Terselfdertyd is daar kritiek op IVR wanneer dit swak geïmplementeer word—veral as gebruikers gefrustreerd raak deur lang, onpersoonlike keusestrukture of as daar geen maklike manier is om met 'n regte persoon te praat nie. Dit kan kliëntetevredenheid benadeel en toegang belemmer, veral vir bejaardes of mense met gehoorprobleme. Ten spyte hiervan bly IVR ’n kragtige hulpmiddel om dienslewering te demokratiseer, veral wanneer dit slim ontwerp en verantwoordelik toegepas word. == Kritiek == Hoewel IVR-stelsels bedoel is om doeltreffendheid te verbeter, het dit ook wye kritiek ontlok. Baie gebruikers ervaar frustrasie met lang menu’s, beperkte opsies, en die onmoontlikheid om vinnig met ’n regstreekse persoon te praat. Hierdie probleme kan lei tot swak kliëntetevredenheid en verhoogde herhaaloproepe. Daar is ook bekommernis dat maatskappye IVR gebruik om doelbewus toegang tot menslike agente te bemoeilik, wat besparings prioritiseer bo kliënte-ervaring. Sommige stelsels vra byvoorbeeld gebruikers om dieselfde inligting verskeie kere in te voer, of verskaf nie ’n duidelike opsie om 'n operateur te bereik nie. Vir mense met gestremdhede, bejaardes, of nie-moederstaalsprekers kan IVR 'n bykomende struikelblok vorm. Indien dit nie inklusief ontwerp is nie, kan dit eerder uitsluit as bemagtig. Ten spyte van hierdie probleme bly IVR wydverspreid, hoewel ondernemings toenemend belê in verbeterde ontwerpe en spraakverwerking om die gebruikerservaring te verfyn. == Visuele en video-IVR == Visuele IVR is 'n uitbreiding van tradisionele IVR wat gebruikers toelaat om deur menu-opsies op 'n skerm te navigeer eerder as om te luister en op sleutels te druk. Dit word dikwels aangebied via slimfone of rekenaars en gebruik grafiese koppelvlakke om interaksie vinniger en intuïtiewer te maak. In plaas van om deur veelvuldige klankopsies te luister, kan gebruikers onmiddellik kies uit ’n visuele lys van opsies. Dit verminder foute, versnel die proses, en verbeter algehele gebruikerstevredenheid. Visuele IVR is dikwels geïntegreer met mobiele toepassings of webportale en kan ook bykomende kontekstuele inligting wys. Video-IVR gaan nog 'n stap verder deur tweerigting video-kommunikasie toe te laat tussen die gebruiker en 'n menslike agent, of om voorafopgeneemde video-inhoud te verskaf as deel van die selfdiens-ervaring. Dit is nuttig in sektore soos gesondheidsorg, tegniese ondersteuning en finansiële dienste waar visuele aanwysings belangrik is. Albei tegnologieë verbeter toeganklikheid en maak IVR meer inklusief vir mense met verskillende vermoëns en voorkeure. == Gehoste vs Op-Perseel IVR == By '''gehoste IVR''' (cloud/ASP-dienste) bestuur ‘n derdeparty diensverskaffer die infrastruktuur, wat buigbaarheid, laer aanvanklike koste en skaalbaarheid bied. '''Op-perseel IVR''' vereis dat ‘n organisasie self die hardeware en omgewing installeer en onderhou — meer beheer, maar ook hoër verspreidingskoste en IT-verantwoordelikheid.<ref>“What Hosted IVR And How It Works?”, CallHippo</ref> == SIP & Interaktiewe Kontak Sentra == SIP-gebaseerde IVR is geintegreer met kontaksentra vir spraak-, video- en boodskapdienste. Dienste soos interactieve boodskapprosesse in real-time en dinamiese oproeproetering gebeur in regte tyd via SIP-protokol en IP-netwerke eerder as tradisionele PSTN-kanale.<ref>“What Is IVR?”, VoIP-Info; teoreties SIP gebruik</ref> == Interaktiewe Boodskap-Verspreiding == Moderne IVR-stelsels kan outomaties SMS, e-pos of spraakboodskappe stuur as deel van ‘n kliëntreis. Hulle reageer op invoer of gebeurtenisse (bv. “stuur bevestiging via SMS”) en bied ‘n multimodale benadering om gebruikers aan te spreek en by te hou. == Ontwikkeling & KI-gedrewe Outomatisering == Nuwe tendense toon ‘n verskuiwing van tradisionele kode-gebaseerde ontwikkeling van IVR na **[[KI]]-gedrewe platforms** wat vloei en spraakmodelle automatiseer. ArXiv-navorsing dui op ‘n toename in die gebruik van widget-gebaseerde ontwikkelingsomgewings en [[kletsbot]]-styl skepprogramme om fluïede, intuïtiewe IVR-stelsels vinniger saam te stel.<ref>Khushbu Mehboob Shaikh et al., “Evolution of IVR building techniques…”, arXiv, Nov 2024</ref> == Sien ook == * [[Outomatiese oproepverspreiding]] * [[Kliëntverhoudingsbestuur]] * [[Telefoonrekenaar-integrasie]] * [[Selfdiens]] * [[Spraakherkenning]] * [[Spraaksintese]] * [[VoiceXML]] == Verwysings == {{verwysings|30em}} [[Kategorie:Telekommunikasie]] [[Kategorie:Rekenaars in die samelewing]] [[Kategorie:Spraaktegnologie]] 8o010efmpe6n1dl3hpg131pbtqtb5k8 0 450332 2814477 2814459 2025-06-20T12:35:24Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Wes-Kaapse Publieke Biblioteek]] verwyder; [[:Kategorie:Openbare biblioteke in die Wes-Kaap]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2814477 wikitext text/x-wiki {{Databoks}} Die '''Adriaanse-biblioteek''' is 'n openbare [[biblioteek]] wat die gemeenskap van [[Elsiesrivier]] in die noordelike voorstede van [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]], dien. Dit is in Adriaanselaan, Elsiesrivier geleë en is deel van die Wes-Kaapse Biblioteekdienste wat deur die [[Stad Kaapstad Metropolitaanse Munisipaliteit|Stad Kaapstad]] bestuur word.<ref>https://www.ivote.co.za/view/south-africa/adriaanse-public-library-in-cape-town</ref><ref>{{Cite web|url=https://community-services.blaauwberg.net/libraries/western-cape-libraries/Adriaanse-Public-Library|title=Library Western Cape Libraries - Adriaanse Public Library, Elsies River, Cape Town, Western Cape, South Africa|website=community-services.blaauwberg.net|accessdate=2025-06-19}}</ref> ==Biblioteekambassadeurs== Die biblioteek werk met jong Biblioteekambassadeurs wat gevra om 'n video te skep oor 'n onderwerp soos *Die liefde vir [[lees]] *Wat ek van my biblioteek hou *'n Program of diens by my biblioteek *[[Biblioteekkunde]] as 'n loopbaankeuse ==Fasiliteite en dienste== Adriaanse-biblioteek het 'n verskeidenheid dienste en fasiliteite aan sy lede, insluitend: * Boek- en multimedia-uitlenings * Toegang tot [[Rekenaar|rekenaars]] en [[internet]] via die SmartCape-program * [[Tydskrif|Tydskrifte]] en [[Koerant|koerante]] * Ondersteuning vir opvoedkundige programme en leesbevordering * Verhale- en storie-ure vir kinders ==Bedieningstye== {| class="wikitable" style="text-align: center" |+ !Dag !Openingstye |- |Maandag tot Donderdag |10:00 – 17:30 |- |Vrydag |10:00 – 17:00 |- |Saterdag |10:00 – 13:00 |} ===Gemeenskapsbetrokkenheid=== Die Adriaanse-biblioteek speel 'n aktiewe rol in die gemeenskap deur deelname aan verskeie kulturele en opvoedkundige inisiatiewe. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Biblioteke]] [[Kategorie:Openbare biblioteke in die Wes-Kaap]] qh57cbxmb42evzihfeaegkgdlwg5dlj 0 450383 2814557 2814349 2025-06-20T20:43:42Z BurgertB 2401 2814557 wikitext text/x-wiki {{Kursiewe titel}} {{Inligtingskas rolprent | naam = The Woman in the Window | beeld = | regisseur = Joe Wright | vervaardiger = {{Plainlist| * Scott Rudin * Eli Bush * Anthony Katagas }} | produksieleier = | geskryf_deur = | geskoei = ''The Woman in the Window '' deur A.J. Finn | met = {{Plainlist| * [[Amy Adams]] * [[Gary Oldman]] * [[Anthony Mackie]] * Fred Hechinger * [[Wyatt Russell]] * [[Brian Tyree Henry]] * [[Jennifer Jason Leigh]] * [[Julianne Moore]] }} | musiek = Danny Elfman | kinematografie = Bruno Delbonnel | ateljee = {{Plainlist| * 20th Century Studios<ref name=thr>{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-reviews/the-woman-in-the-window-film-1234951496/|title=Netflix's ''The Woman in the Window'': Film Review|last=Linden|first=Sheri|work=The Hollywood Reporter|date=2021-05-13|accessdate=2023-07-25}}</ref> * Fox 2000 Pictures<ref name=thr/> }} | verspreider = [[Netflix]]<ref>{{Cite web|date=2020-08-24|title=Woman In The Window: When It Is Heading On Netflix, Every Detail Fans Should Know|url=https://thedigitalwise.com/2020/08/24/woman-in-the-window-when-it-is-heading-on-netflix-every-detail-fans-should-know/|website=The Digital Wise|access-date=September 12, 2020|archive-date=October 27, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201027030528/https://thedigitalwise.com/2020/08/24/woman-in-the-window-when-it-is-heading-on-netflix-every-detail-fans-should-know/|url-status=dead}}</ref> | vrygestel = {{Begindatum|2021|5|14|df=y}} | speeltyd = 100 minute | land = [[VSA]] | taal = [[Engels]] | imdb_id = 6111574 }} '''''The Woman in the Window''''' is 'n Amerikaanse sielkundige [[riller]]rolprent van 2021 wat deur Joe Wright geregisseer en deur Tracy Letts geskryf is. Dit is geskoei op die roman met dieselfde naam van 2018 deur A.J. Finn. Die fliek gaan oor 'n vrou met [[agorafobie]] ([[Amy Adams]]) wat haar nuwe bure ([[Gary Oldman]], Fred Hechinger en [[Julianne Moore]]) begin afloer en die getuie van 'n moord in hulle huis is. Nog akteurs is [[Anthony Mackie]], [[Wyatt Russell]], [[Brian Tyree Henry]] en [[Jennifer Jason Leigh]]. Die rolprent is deur Fox 2000 Pictures vervaardig en sou teen Oktober 2019 in teaters uitgereik word. Dit is egter tot Mei 2020 uitgestel weens die [[Covid-19-pandemie]] en eindelik aan [[Netflix]] verkoop.<ref>{{Cite web |last=Huff |first=Lauren |date=January 7, 2021 |title=After years of delays, 'The Woman in the Window' is ready for its Netflix release |url=https://ew.com/movies/joe-wright-previews-woman-in-the-window/ |access-date=2023-08-03 |website=EW.com |language=en}}</ref> Dit is op 14 Mei 2021 uitgereik en is beskou as een van die beste Netflix-titels van dié jaar.<ref>{{Cite web |last=Moore |first=Kasey |date=2021-12-29 |title=Most Popular New Netflix Movies Released in 2021 |url=https://www.whats-on-netflix.com/news/most-popular-netflix-movies-released-in-2021/ |access-date=2023-08-03 |website=What's on Netflix |language=en}}</ref> Resensies was gemeng tot negatief; die toneelspel is geprys, maar die storielyn is afgeskiet.<ref name=RT>{{cite web|url=https://www.rottentomatoes.com/m/the_woman_in_the_window_2020|title=The Woman in the Window|website=[[Rotten Tomatoes]]|publisher=Fandango|access-date=19 Junie 2025}}</ref> Die rolprent en roman is onder die inspirasies vir Netflix se donkerkomediereeks van 2022 ''[[The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window]]'', wat die draak steek met die genre van sielkundige dramas.<ref>{{Cite web |last=Worthington |first=Clint |date=January 27, 2022 |title=The Woman in the House Across the Street From the Girl in the Window Drags Its Long Title Through an Uninspired Season {{!}} TV/Streaming |url=https://www.rogerebert.com/streaming/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-tv-review-2022 |access-date=2023-08-03 |website=RogerEbert.com |language=en}}</ref> ==Storielyn== {{Pretbederwer}} {{beeldgroep2|perrow = 2 / 2 |total_width=280 |align=left |image1=Amy Adams UK Nocturnal Animals Premiere (cropped).jpg|caption1=[[Amy Adams]] |image2=The Laundromat 04 (48816203358) (cropped).jpg|caption2 = [[Gary Oldman]] |image3=Julianne Moore Cannes 2018.jpg|caption3=[[Julianne Moore]] |image4=Wyatt Russell on Wizard Radio Media.jpg|caption4=[[Wyatt Russell]] }} Die kindersielkundige Anna Fox woon alleen in 'n huis in [[Manhattan]] nadat sy van haar man, Edward, geskei het. Hy en hulle dogter, Olivia, woon elders, maar hulle praat daagliks oor die foon. Anna ly aan agorafobie en haar ingeperkte toestand maak dat sy uit haar venster op die tweede verdieping al haar bure se doen en late dophou, insluitende dié van die Russell-gesin, wat kort tevore oorkant die straat ingetrek het. Sy drink baie pille en drank. Een middag besoek die Russells se seun, Ethan, haar en impliseer dat sy pa mishandelend is. Sy ma, Jane, besoek haar ook en hulle raak bevriend. Een nag sien Anna hoe Jane in die sitkamer doodgesteek word. Sy bel die polisie, maar hulle glo haar nie en beweer almal in die gesin is oukei. Alistair kom saam met Jane daar aan, maar sy is tot Anna se skok 'n heel ander vrou as die een wat sy ontmoet het. Sy begin op die Russells spioeneer. Anna se huurder, David, wat in die kelderverdieping woon, sê hy het niks gsien of gehoor nie, maar Anna vind uit hy was in die tronk en het sy paroolvoorwaardes oortree. Sy ontvang 'n anonieme [[e-pos]] met 'n foto waar sy slaap. Sy bel weer die polisie, wat saam met die Russells en David na Anna se huis kom, maar dit word deur 'n speurder onthul dat Edward en Olivia in 'n ongeluk dood is wat deur Anna veroorsaak is. Anna is nou agorafobies as gevolg daarvan en haar medisyne veroorsaak dat sy hallusineer en gesprekke voer met mense wat nie daar is nie. Anna vra die Russells verskoning en hou op op hulle dop te hou. Sy neem 'n video op haar selfoon op terwyl sy beplan om met 'n oordosis pille [[selfmoord]] te pleeg. Sy ontdek dan op haar rekenaar 'n foto wat sy van haar kat geneem het, en in die weerkaatsing van die wynglas sien sy die oorspronklike Jane, wat bewys sy bestaan werklik. Anna wys David die foto en hy beken die oorspronklike Jane wat sy ontmoet het, is 'n vrou genaamd Katie Melli, en sy is Ethan se biologiese ma. Katie het die Russells bekruip in die hoop om naby Ethan te kom. David weier om Anna te help om die waarheid te ontbloot. Dan word hy skielik deur Ethan, wat in die huis weggekruip het, aangeval en vermoor. Ethan onthul aan Anna dat hy Katie vermoor het en 'n [[reeksmoordenaar]] is, wat ook Alistair se uitvoerende beampte in [[Boston]] vermoor het. Hy is nou van plan om Anna te vermoor. Hy kruip al 'n week lank in die huis weg en is die een wat die foto van haar geneem het terwyl sy slaap. Anna vlug na die dak, waar hulle veg totdat sy hom deur die dakvenster na sy dood stamp. Nege maande later is Anna nugter en gesond. Sy groet haar huis voordat sy uittrek om 'n nuwe lewe te begin; sy is nou nie meer bang vir die buitewêreld nie. ==Hoofakteurs== {{div col|2}} * [[Amy Adams]] as dr. Anna Fox, 'n kindersielkundige wat aan [[agorafobie]] ly * [[Gary Oldman]] as Alistair Russell, Anna se buurman * [[Anthony Mackie]] as Edward Fox, Anna se vervreemde man * Fred Hechinger as Ethan Russell, Alistair se tienerseun * [[Wyatt Russell]] as David Winter * [[Brian Tyree Henry]] as speurder Little * [[Julianne Moore]] as Katie Melli * [[Jennifer Jason Leigh]] as Jane Russell {{div col end}} ==Ontvangs== Op [[Rotten Tomatoes]] het ''The Woman in the Window'' 'n goedkeuringsyfer van 25%, gebaseer op 217 resensies, en 'n gemiddelde punt van 4,6/10. Op [[Metacritic]] het dit 'n punt van 41 uit 100, gebaseer op 39 resensies, wat dui op 'n "gemengde of gemiddelde" ontvangs. Volgens baie resensente is die prent op 'n goeie tyd uitgereik, ná meer as 'n jaar van inperking weens Covid-2019, en ''The Hollywood Reporter'' het gesê die fliek se "ingeperkte hoofkarakter word nou soveel makliker deur gehore verstaan".<ref name=thr/><ref name=Decider>{{Cite web |last=Menta |first=Anna |date=2021-05-15 |title=Amy Adams 'The Woman In the Window' Provides Post-Lockdown Catharsis |url=https://decider.com/2021/05/15/the-woman-in-the-window-netflix-amy-adams-lockdown-coronavirus/ |access-date=2023-07-29 |website=Decider |language=en-US}}</ref> Adams se toneelspel en die visuele aspek van die prent is geprys.<ref name="thr" /><ref name=Brody>{{cite magazine|title=Review: ''The Woman in the Window'' is Junk with Visual Verve |url=https://www.newyorker.com/culture/the-front-row/review-the-woman-in-the-window-is-junk-with-visual-verve |last=Brody |first=Richard |date=May 17, 2021 |magazine=The New Yorker |archive-url=https://web.archive.org/web/20210518001340/https://www.newyorker.com/culture/the-front-row/review-the-woman-in-the-window-is-junk-with-visual-verve |archive-date=2021-05-18 |url-status=live}}</ref> ''[[Rolling Stone]]'' se David Fear noem Adams 'n veelsydige aktrise wat lig, donker en enigiets tussenin kan wees. Sy "het 'n buitengewone slag om 'n vrou-langsaan-gevoel aan die meeste van haar rolle te gee".<ref name="Fear">{{cite magazine|url=https://www.rollingstone.com/tv-movies/tv-movie-reviews/woman-in-the-window-movie-review-amy-adams-1167353/ |title='The Woman in the Window': Amy Adams Gets Rear-Windowed |last=Fear |first=David |date=May 14, 2021 |magazine=[[Rolling Stone]] |access-date=February 12, 2024}}</ref> Christy Lemire van RogerEbert.com het geskryf die regisseur, Joe Wright, "laat Anna se Manhattan-woonstel beide spelonkagtig en kloustrofobies voel".<ref name="Lemire">{{Cite web |last=Lemire |first=Christy |date=May 14, 2021 |title=The Woman in the Window movie review (2021) |url=https://www.rogerebert.com/reviews/the-woman-in-the-window-movie-review-2021 |access-date=2023-07-29 |website=RogerEbert.com |language=en}}</ref> Stephanie Zacharek van ''[[Time (tydskrif)|Time]]'' noem die pent 'n "koel, smaakvolle sielkundige riller".<ref name=TimeMag>{{Cite magazine |date=2021-05-13 |title='The Woman in the Window' Is an Effective Agoraphobia Thriller with a Chilly Uptown Sheen |url=https://time.com/6048326/woman-in-the-window-review-netflix/ |last=Zacharek |first=Stephanie |access-date=2023-07-29 |magazine=Time |archive-url=https://web.archive.org/web/20231215151833/https://time.com/6048326/woman-in-the-window-review-netflix/ |archive-date=2023-12-15 |url-status=live |language=en}}</ref> Sy sê die prent is "genotvol vir sy eie teatrale somberheid."<ref name="TimeMag" /> A.O. Scott van ''The New York Times'' sê die prent is soortgelyk aan ander sielkundige rillers oor vroue in nood, sonder om besonder opwindend of sielkundig insiggewend te wees.<ref name="Scott">{{Cite news |last=Scott |first=A. O. |date=2021-05-13 |title='The Woman in the Window' Review: Don't You Be My Neighbor |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2021/05/13/movies/the-woman-in-the-window-review.html |access-date=2023-07-29 |issn=0362-4331}}</ref> [[NPR]] se Linda Holmes meen: "Vindingrykheid is om die formule te gebruik om iets betekenisvol nuuts te skep, en dit is waar die prent te kort skiet."<ref name="Holmes">{{cite news |last1=Holmes |first1=Linda |title='The Woman In The Window' Locks Amy Adams Inside |url=https://www.npr.org/2021/05/14/996178421/the-woman-in-the-window-locks-amy-adams-inside |website=NPR |access-date=2 August 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230729211037/https://www.npr.org/2021/05/14/996178421/the-woman-in-the-window-locks-amy-adams-inside |archive-date=Jul 29, 2023 |language=en |date=May 14, 2021 |url-status=live}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== * {{IMDb-titel|6111574}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = The Woman in the Window (2021 film)}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] c8600v8l8vgqg07srtoxcv9l6uvy0cu 0 450395 2814535 2814418 2025-06-20T18:36:44Z Vryheidsfront Minus 188698 2814535 wikitext text/x-wiki {{Etniese groep | beeld = [[Lêer:Masoud-mirza-zell-e-soltan-aqabaji.jpg|300px]] | onderskrif = Afro-Iraniërs in [[Isfahan]], circa 1890 | groep = Afro-Iraniërs | bevolking = Onbekend | plek = Suidelike dele van [[Iran]] | taal = [[Persies]], [[Arabies]],<br />[[Beloetsji]] | geloof = Hoofsaaklik [[Islam]] | verwante = Afro-Arabiere, Afro-Indiërs }} '''Afro-Iraniërs''' ([[Persies]]: ایرانیان آفریقایی‌تبار) verwys na [[swart mense]] wat in [[Iran]] woon en wat deels of geheel van [[Afrika]] afstam. Die meeste Afro-Iraniërs is gekonsentreer in die suidelike provinsies van Iran, insluitend [[Hormozgan]], Sistan en Beloetsjistan, Bushehr, Khuzestan en Fars. Hulle is verdeel tussen Afro-Iraniërs wat hulself as [[Perse]], Irannese [[Arabiere]] of [[Beloetsje|Beloetsjie]] identifiseer.<ref>Mirzai, Behnaz. [http://www.afroiranianlives.com/index.htm ''Afro-Iranian Lives (documentary film)'']. afroiranianlives.com. Retrieved 23 November 2011.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8810281262|title=معرفی یک اثر ثبت ملی شده در فسا|website=Fars News|language=fa|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903080206/http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8810281262|archive-date=September 3, 2014}}</ref> == Geskiedenis == Die [[Slawerny|slawehandel]] in die [[Indiese Oseaan]] was multidireksioneel en het oor tyd verander. Om die vraag na eenvoudige arbeid te bevredig, is swart slawe wat deur Arabiese slawehandelaars gevang is, oor eeue in groot getalle verkoop aan die [[Persiese Golf]], [[Egipte]], [[Arabiese Skiereiland|Arabië]], [[Indië]], die [[Verre Ooste]], die eilande in die Indiese Oseaan en [[Ethiopië]]. Ander het as immigrante oor duisende jare gekom, of van [[Portugese Ryk|Portugese]] slawehandelaars wat teen die vroeë 16de eeu die meeste van die betwiste hawens van Koninkryk Ormus se [[Bandar Abbas]], Hormoz en [[Qesjm]]-eilande in suidelike Iran beset het.<ref>{{Cite web|url=https://newafricanmagazine.com/16616/|title=Recalling Africa's harrowing tale of its first slavers – The Arabs|date=2018-03-27|website=New African Magazine|access-date=2022-05-24}}</ref><ref>Tazmini, Ghoncheh. {{Cite journal |last1=Tazmini |first1=Ghoncheh |date=2017-03-01 |title=The Persian–Portuguese Encounter in Hormuz: Orientalism Reconsidered |url=https://doi.org/10.1080/00210862.2016.1263542 |journal=Association for Iranian Studies |volume=50 |issue=2 |pages=271–292 |doi=10.1080/00210862.2016.1263542 |hdl-access=free |hdl=10071/15719}}</ref> Tydens die Qajar-heerskappy het baie ryk huishoudings swart Afrikaanse vroue en kinders ingevoer om huishoudelike werk te verrig, saam met Oos-Europese Tsjerkessiese slawe. Hierdie slawe is hoofsaaklik uit die Zanj-groep geneem, wat ’n [[Bantoetale|Bantoe]]-sprekende volk was wat in die streek gewoon het wat ongeveer die moderne [[Tanzanië|Tanzania]], [[Mosambiek]] en [[Malawi]] beslaan. Onder Britse druk het Mohammad Shah Qajar in 1848 ’n ''firman'' (’n koninklike bevel) uitgevaardig wat die slawerny onderdruk het. Sommige Afro-Iraniërs is ook afstammelinge van 19de-eeuse [[Pêrelduik|pêrelduikers]] en meer onlangse ekonomiese migrante uit Afrika.<ref>{{Cite web|url=https://adamajmunu.medium.com/how-the-collective-for-black-iranians-is-amplifying-afro-iranian-voices-7aad6e93bb74|title=How the Collective for Black Iranians Is Amplifying Afro-Iranian Voices|date=2022-03-13|website=Medium|access-date=2025-06-20}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Etniese groepe in Iran]] sa9owagh47t1wlxxbmebm5cooj8ofuk 2814545 2814535 2025-06-20T19:03:25Z Vryheidsfront Minus 188698 2814545 wikitext text/x-wiki {{Etniese groep | beeld = [[Lêer:Masoud-mirza-zell-e-soltan-aqabaji.jpg|300px]] | onderskrif = Afro-Iraniërs in [[Isfahan]], circa 1890 | groep = Afro-Iraniërs | bevolking = Onbekend | plek = Suidelike dele van [[Iran]] | taal = [[Persies]], [[Arabies]],<br />[[Beloetsji]] | geloof = Hoofsaaklik [[Islam]] | verwante = Afro-Arabiere, Afro-Indiërs }} '''Afro-Iraniërs''' ([[Persies]]: ایرانیان آفریقایی‌تبار) verwys na [[swart mense]] wat in [[Iran]] woon en wat deels of geheel van [[Afrika]] afstam. Die meeste Afro-Iraniërs is gekonsentreer in die suidelike provinsies van Iran, insluitend [[Hormozgan]], Sistan en Beloetsjistan, Bushehr, Khuzestan en Fars. Hulle is verdeel tussen Afro-Iraniërs wat hulself as [[Perse]], Irannese [[Arabiere]] of [[Beloetsje|Beloetsjie]] identifiseer.<ref>Mirzai, Behnaz. [http://www.afroiranianlives.com/index.htm ''Afro-Iranian Lives (documentary film)'']. afroiranianlives.com. Retrieved 23 November 2011.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8810281262|title=معرفی یک اثر ثبت ملی شده در فسا|website=Fars News|language=fa|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903080206/http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8810281262|archive-date=September 3, 2014}}</ref> == Geskiedenis == Die [[Slawerny|slawehandel]] in die [[Indiese Oseaan]] was multidireksioneel en het oor tyd verander. Om die vraag na eenvoudige arbeid te bevredig, is swart slawe wat deur Arabiese slawehandelaars gevang is, oor eeue in groot getalle verkoop aan die [[Persiese Golf]], [[Egipte]], [[Arabiese Skiereiland|Arabië]], [[Indië]], die [[Verre Ooste]], die eilande in die Indiese Oseaan en [[Ethiopië]]. Ander het as immigrante oor duisende jare gekom, of van [[Portugese Ryk|Portugese]] slawehandelaars wat teen die vroeë 16de eeu die meeste van die betwiste hawens van Koninkryk Ormus se [[Bandar Abbas]], Hormoz en [[Qesjm]]-eilande in suidelike Iran beset het.<ref>{{Cite web|url=https://newafricanmagazine.com/16616/|title=Recalling Africa's harrowing tale of its first slavers – The Arabs|date=2018-03-27|website=New African Magazine|access-date=2022-05-24}}</ref><ref>Tazmini, Ghoncheh. {{Cite journal |last1=Tazmini |first1=Ghoncheh |date=2017-03-01 |title=The Persian–Portuguese Encounter in Hormuz: Orientalism Reconsidered |url=https://doi.org/10.1080/00210862.2016.1263542 |journal=Association for Iranian Studies |volume=50 |issue=2 |pages=271–292 |doi=10.1080/00210862.2016.1263542 |hdl-access=free |hdl=10071/15719}}</ref> Tydens die [[Kadjar-dinastie|Kadjar]]-heerskappy het baie ryk huishoudings swart Afrikaanse vroue en kinders ingevoer om huishoudelike werk te verrig, saam met Oos-Europese Tsjerkessiese slawe. Hierdie slawe is hoofsaaklik uit die Zanj-groep geneem, wat ’n [[Bantoetale|Bantoe]]-sprekende volk was wat in die streek gewoon het wat ongeveer die moderne [[Tanzanië|Tanzania]], [[Mosambiek]] en [[Malawi]] beslaan. Onder Britse druk het Mohammad Shah Qajar in 1848 ’n ''firman'' (’n koninklike bevel) uitgevaardig wat die slawerny onderdruk het. Sommige Afro-Iraniërs is ook afstammelinge van 19de-eeuse [[Pêrelduik|pêrelduikers]] en meer onlangse ekonomiese migrante uit Afrika.<ref>{{Cite web|url=https://adamajmunu.medium.com/how-the-collective-for-black-iranians-is-amplifying-afro-iranian-voices-7aad6e93bb74|title=How the Collective for Black Iranians Is Amplifying Afro-Iranian Voices|date=2022-03-13|website=Medium|access-date=2025-06-20}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Etniese groepe in Iran]] 3fyy1rncjf7srpr3ppyz46msvaafafy 14 450399 2814476 2814461 2025-06-20T12:34:43Z Pynappel 70858 Pynappel het bladsy [[Kategorie:Wes-Kaapse Publieke Biblioteek]] na [[Kategorie:Openbare biblioteke in die Wes-Kaap]] geskuif sonder om 'n aanstuur agter te laat: Die konvensie is om meervoude in kategoriename te gebruik. Openbare vs. publieke biblioteek: 317 treffers vir openbare vs. 46 vir publieke op afwiki. 2814461 wikitext text/x-wiki {{Commons category|Wes-Kaapse Publieke Biblioteek}} [[:En:Category:Public libraries in South Africa by province|Wes-Kaapse Publieke Biblioteek]] tezy3a0q6isjgr0s9fssebvmkcubv2w 2814478 2814476 2025-06-20T12:35:50Z Pynappel 70858 Opruim 2814478 wikitext text/x-wiki {{Commons category|Wes-Kaapse Publieke Biblioteek}} pokbyuechs7nmquqkz9j0dfii7dxbrk 2814479 2814478 2025-06-20T12:36:24Z Pynappel 70858 2814479 wikitext text/x-wiki {{Commons category|Public libraries in the Western Cape|Openbare biblioteke in die Wes-Kaap}} i64jrr5r3uig4mc9uj33iyaxl6x91qz 0 450400 2814470 2025-06-20T12:04:14Z Sobaka 328 begin nuwe artikel . nog besig 2814470 wikitext text/x-wiki '''Grootdata''' verwys hoofsaaklik na [[data]]stelle wat te groot of kompleks is om deur tradisionele dataverwerkingsagteware hanteer te word. [[Data]] met baie inskrywings (rye) bied groter statistiese krag, terwyl data met hoër kompleksiteit (meer eienskappe of kolomme) tot 'n hoër vals ontdekkingskoers kan lei.<ref>{{Cite journal |last= Breur |first=Tom|date=Julie 2016|title=Statistical Power Analysis and the contemporary "crisis" in social sciences|journal=Journal of Marketing Analytics |publisher=Palgrave Macmillan |location= London, England |volume=4 |issue=2–3 |pages=61–65 |doi=10.1057/s41270-016-0001-3 |issn=2050-3318|doi-access=free}}</ref> Uitdagings vir grootdata-analise sluit in die vaslegging van data, databerging, data-analise, soek, deel, oordrag, visualisering, navraag doen, opdatering, inligtingprivaatheid en databron. Grootdata is oorspronklik met drie sleutelkonsepte geassosieer: volume, verskeidenheid en snelheid.<ref>{{Cite journal |last1=McAfee |first1=Andrew |last2=Brynjolfsson |first2=Erik |date=2012-10-01 |title=Big data: the management revolution |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23074865/ |journal=Harvard Business Review |volume=90 |issue=10 |pages=60–66, 68, 128 |issn=0017-8012 |pmid=23074865}}</ref> Die analise van grootdata bied uitdagings in steekproefneming, en het dus voorheen slegs waarnemings en steekproefneming toegelaat. Dus verwys 'n vierde konsep, waarheidsgetrouheid, na die kwaliteit of insiggewendheid van die data.<ref name=":0" /> Sonder voldoende belegging in kundigheid vir grootdata-waarheid, kan die volume en verskeidenheid data koste en [[risiko]]'s veroorsaak wat 'n organisasie se kapasiteit om waarde uit grootdata te skep en vas te lê, oorskry.<ref>{{Cite journal |last1=Cappa |first1= Francesco |last2=Oriani |first2=Raffaele |last3=Peruffo |first3=Enzo |last4=McCarthy |first4=Ian |date=2021 |title=Big Data for Creating and Capturing Value in the Digitalized Environment: Unpacking the Effects of Volume, Variety, and Veracity on Firm Performance |url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jpim.12545 |journal=Journal of Product Innovation Management |language=en |volume=38 |issue=1 |pages=49–67 |doi=10.1111/jpim.12545 |s2cid=225209179 |issn=0737-6782|url-access=subscription }}</ref> Huidige gebruik van die term grootdata verwys gewoonlik na die gebruik van voorspellende analise, gebruikersgedragsanalise of sekere ander gevorderde data-analisemetodes wat waarde uit grootdata onttrek, en selde na 'n spesifieke grootte van die datastel. "Daar is min twyfel dat die hoeveelhede data wat nou beskikbaar is inderdaad groot is, maar dit is nie die mees relevante kenmerk van hierdie nuwe data-ekosisteem nie."<ref>{{cite journal |last1=Boyd |first1=Danah |last2=Crawford |first2=Kate |title=Six Provocations for Big Data |journal=Social Science Research Network |date=21 September 2011 |doi=10.2139/ssrn.1926431 |s2cid=148610111 |url=http://osf.io/nrjhn/ |access-date=12 Julie 2019 |archive-date=28 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200228015558/https://osf.io/nrjhn/ |url-status=live }}</ref> Analise van datastelle kan nuwe korrelasies vind om "besigheidstendense op te spoor, siektes te voorkom, misdaad te bestry, ensovoorts".{{r|Economist}} Wetenskaplikes, sakebestuurders, mediese praktisyns, advertensies en regerings ondervind gereeld probleme met grootdatastelle in gebiede soos internetsoektogte, fintech, gesondheidsorganalise, geografiese inligtingstelsels, stedelike informatika en besigheidsinformatika. Wetenskaplikes ondervind beperkings in e-wetenskapwerk, insluitend [[meteorologie]], genomika,<ref>{{cite journal | title = Community cleverness required | journal = Nature | volume = 455 | issue = 7209 | pages = 1 | date = September 2008 | pmid = 18769385 | doi = 10.1038/455001a | bibcode = 2008Natur.455....1. | doi-access = free }}</ref> konnektomika, komplekse fisika-simulasies, biologie en omgewingsnavorsing.<ref>{{cite journal | vauthors = Reichman OJ, Jones MB, Schildhauer MP | title = Challenges and opportunities of open data in ecology | journal = Science | volume = 331 | issue = 6018 | pages = 703–5 | date = February 2011 | pmid = 21311007 | doi = 10.1126/science.1197962 | bibcode = 2011Sci...331..703R | s2cid = 22686503 | url = https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | access-date = 12 Julie 2019 | archive-date = 19 Oktober 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201019060839/https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | url-status = live }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Ekonomie]] [[Kategorie:Inligtingkunde]] [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Rekenaarkunde]] t1zmsw7qufegcs0lbjx47t5m6omnf7h 2814473 2814470 2025-06-20T12:29:06Z Sobaka 328 bywerk 2814473 wikitext text/x-wiki '''Grootdata''' verwys hoofsaaklik na [[data]]stelle wat te groot of kompleks is om deur tradisionele dataverwerkingsagteware hanteer te word. [[Data]] met baie inskrywings (rye) bied groter statistiese krag, terwyl data met hoër kompleksiteit (meer eienskappe of kolomme) tot 'n hoër vals ontdekkingskoers kan lei.<ref>{{Cite journal |last= Breur |first=Tom|date=Julie 2016|title=Statistical Power Analysis and the contemporary "crisis" in social sciences|journal=Journal of Marketing Analytics |publisher=Palgrave Macmillan |location= London, England |volume=4 |issue=2–3 |pages=61–65 |doi=10.1057/s41270-016-0001-3 |issn=2050-3318|doi-access=free}}</ref> Uitdagings vir grootdata-analise sluit in die vaslegging van data, databerging, data-analise, soek, deel, oordrag, visualisering, navraag doen, opdatering, inligtingprivaatheid en databron. Grootdata is oorspronklik met drie sleutelkonsepte geassosieer: volume, verskeidenheid en snelheid.<ref>{{Cite journal |last1=McAfee |first1=Andrew |last2=Brynjolfsson |first2=Erik |date=2012-10-01 |title=Big data: the management revolution |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23074865/ |journal=Harvard Business Review |volume=90 |issue=10 |pages=60–66, 68, 128 |issn=0017-8012 |pmid=23074865}}</ref> Die analise van grootdata bied uitdagings in steekproefneming, en het dus voorheen slegs waarnemings en steekproefneming toegelaat. Dus verwys 'n vierde konsep, waarheidsgetrouheid, na die kwaliteit of insiggewendheid van die data.<ref name=":0" /> Sonder voldoende belegging in kundigheid vir grootdata-waarheid, kan die volume en verskeidenheid data koste en [[risiko]]'s veroorsaak wat 'n organisasie se kapasiteit om waarde uit grootdata te skep en vas te lê, oorskry.<ref>{{Cite journal |last1=Cappa |first1= Francesco |last2=Oriani |first2=Raffaele |last3=Peruffo |first3=Enzo |last4=McCarthy |first4=Ian |date=2021 |title=Big Data for Creating and Capturing Value in the Digitalized Environment: Unpacking the Effects of Volume, Variety, and Veracity on Firm Performance |url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jpim.12545 |journal=Journal of Product Innovation Management |language=en |volume=38 |issue=1 |pages=49–67 |doi=10.1111/jpim.12545 |s2cid=225209179 |issn=0737-6782|url-access=subscription }}</ref> Huidige gebruik van die term grootdata verwys gewoonlik na die gebruik van voorspellende analise, gebruikersgedragsanalise of sekere ander gevorderde data-analisemetodes wat waarde uit grootdata onttrek, en selde na 'n spesifieke grootte van die datastel. "Daar is min twyfel dat die hoeveelhede data wat nou beskikbaar is inderdaad groot is, maar dit is nie die mees relevante kenmerk van hierdie nuwe data-ekosisteem nie."<ref>{{cite journal |last1=Boyd |first1=Danah |last2=Crawford |first2=Kate |title=Six Provocations for Big Data |journal=Social Science Research Network |date=21 September 2011 |doi=10.2139/ssrn.1926431 |s2cid=148610111 |url=http://osf.io/nrjhn/ |access-date=12 Julie 2019 |archive-date=28 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200228015558/https://osf.io/nrjhn/ |url-status=live }}</ref> Analise van datastelle kan nuwe korrelasies vind om "besigheidstendense op te spoor, siektes te voorkom, misdaad te bestry, ensovoorts".{{r|Economist}} Wetenskaplikes, sakebestuurders, mediese praktisyns, advertensies en regerings ondervind gereeld probleme met grootdatastelle in gebiede soos internetsoektogte, fintech, gesondheidsorganalise, geografiese inligtingstelsels, stedelike informatika en besigheidsinformatika. Wetenskaplikes ondervind beperkings in e-wetenskapwerk, insluitend [[meteorologie]], genomika,<ref>{{cite journal | title = Community cleverness required | journal = Nature | volume = 455 | issue = 7209 | pages = 1 | date = September 2008 | pmid = 18769385 | doi = 10.1038/455001a | bibcode = 2008Natur.455....1. | doi-access = free }}</ref> konnektomika, komplekse fisika-simulasies, biologie en omgewingsnavorsing.<ref>{{cite journal | vauthors = Reichman OJ, Jones MB, Schildhauer MP | title = Challenges and opportunities of open data in ecology | journal = Science | volume = 331 | issue = 6018 | pages = 703–5 | date = February 2011 | pmid = 21311007 | doi = 10.1126/science.1197962 | bibcode = 2011Sci...331..703R | s2cid = 22686503 | url = https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | access-date = 12 Julie 2019 | archive-date = 19 Oktober 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201019060839/https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | url-status = live }}</ref> Die grootte en aantal beskikbare datastelle het vinnig gegroei namate data ingesamel word deur toestelle soos mobiele toestelle, goedkoop en talle inligting-senserende [[Internet van Dinge]]-toestelle, lugwaarnemingstoerusting (afstandwaarneming), sagtewarelogboeke, kameras, mikrofone, radiofrekwensie-identifikasie (RFID) lesers en draadlose sensornetwerke.<ref>{{cite web |author= Hellerstein, Joe |title= Parallel Programming in the Age of Big Data |date= 9 November 2008 |work= Gigaom Blog |url= http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 7 Oktober 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20121007033928/http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |url-status= dead }}</ref><ref>{{cite book |first1= Toby |last1= Segaran |first2= Jeff |last2= Hammerbacher |title= Beautiful Data: The Stories Behind Elegant Data Solutions |url= https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |year= 2009 |publisher= O'Reilly Media |isbn= 978-0-596-15711-1 |page= 257 |access-date= 31 Desember 2015 |archive-date= 12 Mei 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160512110157/https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |url-status= live }}</ref> Die wêreld se tegnologiese per capita kapasiteit om inligting te stoor, het sedert die 1980's elke 40 maande rofweg verdubbel;<ref name="martinhilbert.net">{{cite journal | vauthors = Hilbert M, López P | title = The world's technological capacity to store, communicate, and compute information | journal = Science | volume = 332 | issue = 6025 | pages = 60–5 | date = April 2011 | pmid = 21310967 | doi = 10.1126/science.1200970 | url = http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | bibcode = 2011Sci...332...60H | s2cid = 206531385 | access-date = 11 Mei 2019 | archive-date = 19 Augustus 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190819122943/http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | url-status = live }}</ref> vanaf 2012 word elke dag 2.5 eksagrepe (2.17×260 grepe) data gegenereer.<ref>{{cite web |url= http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |title= IBM What is big data? – Bringing big data to the enterprise |publisher= ibm.com |access-date= 26 Augustus 2013 |archive-date= 24 Augustus 2013 |archive-url= https://web.archive.org/web/20130824213031/http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |url-status= live }}</ref> Gebaseer op 'n IDC-verslagvoorspelling, is voorspel dat die globale datavolume eksponensieel sou groei van 4.4 zettagrepe tot 44 zettagrepe tussen 2013 en 2020. Teen 2025 voorspel IDC dat daar 163 zettagrepe data sal wees.<ref>{{Cite web|url=https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-March-2017.pdf|title=Data Age 2025: The Evolution of Data to Life-Critical|last1=Reinsel|first1=David|last2=Gantz|first2=John|date=13 April 2017|website=seagate.com|publisher=International Data Corporation|location=Framingham, MA, US|access-date=2 November 2017|last3=Rydning|first3=John|archive-date=8 Desember 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171208010603/https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-Maart-2017.pdf|url-status=live}}</ref> Volgens die IDC word beraam dat wêreldwye besteding aan grootdata- en besigheidsanalise-oplossings (BDA) $215,7 miljard in 2021 sal bereik.<ref>{{cite web | url=https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | title=Global Spending on Big Data and Analytics Solutions Will Reach $215.7 Billion in 2021, According to a New IDC Spending Guide | access-date=31 Julie 2022 | archive-date=23 Julie 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220723034825/https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/551501/worldwide-big-data-business-analytics-revenue/ | title=Big data and business analytics revenue 2022 }}</ref> Volgens Statista word voorspel dat die wêreldwye grootdatamark teen 2027 tot $103 miljard sal groei.<ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/254266/global-big-data-market-forecast/ | title=Global big data industry market size 2011-2027 }}</ref> In 2011 het McKinsey & Company berig dat as Amerikaanse gesondheidsorg grootdata kreatief en effektief sou gebruik om doeltreffendheid en kwaliteit te bevorder, die sektor meer as $300 miljard in waarde elke jaar kan skep.<ref name="McKinsey2011"/> In die ontwikkelde ekonomieë van Europa kan regeringsadministrateurs meer as €100 miljard ($149 miljard) in verbeterings aan operasionele doeltreffendheid bespaar deur grootdata te gebruik.<ref name="McKinsey2011"/> En gebruikers van dienste wat deur persoonlike liggingsdata moontlik gemaak word, kan $600 miljard in verbruikersurplus vasvang.<ref name="McKinsey2011">[https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/business%20functions/mckinsey%20digital/our%20insights/big%20data%20the%20next%20frontier%20for%20innovation/mgi_big_data_exec_summary.pdf Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity] McKinsey Global Institute May 2011</ref> Een vraag vir groot ondernemings is om te bepaal wie grootdata-inisiatiewe moet besit wat die hele organisasie raak.<ref>Oracle and FSN, [http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity "Mastering Big Data: CFO Strategies to Transform Insight into Opportunity"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130804062518/http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity |date=4 Augustus 2013 }}, Desember 2012</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Ekonomie]] [[Kategorie:Inligtingkunde]] [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Rekenaarkunde]] 12o1titkmetuyta50zbbma4fdsvd9dg 2814474 2814473 2025-06-20T12:31:10Z Sobaka 328 diagram 2814474 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Revised NIST Big Data Taxonomy.jpg|duimnael|'n Diagram van die generering en algemene toepassing van grootdata.]] '''Grootdata''' verwys hoofsaaklik na [[data]]stelle wat te groot of kompleks is om deur tradisionele dataverwerkingsagteware hanteer te word. [[Data]] met baie inskrywings (rye) bied groter statistiese krag, terwyl data met hoër kompleksiteit (meer eienskappe of kolomme) tot 'n hoër vals ontdekkingskoers kan lei.<ref>{{Cite journal |last= Breur |first=Tom|date=Julie 2016|title=Statistical Power Analysis and the contemporary "crisis" in social sciences|journal=Journal of Marketing Analytics |publisher=Palgrave Macmillan |location= London, England |volume=4 |issue=2–3 |pages=61–65 |doi=10.1057/s41270-016-0001-3 |issn=2050-3318|doi-access=free}}</ref> Uitdagings vir grootdata-analise sluit in die vaslegging van data, databerging, data-analise, soek, deel, oordrag, visualisering, navraag doen, opdatering, inligtingprivaatheid en databron. Grootdata is oorspronklik met drie sleutelkonsepte geassosieer: volume, verskeidenheid en snelheid.<ref>{{Cite journal |last1=McAfee |first1=Andrew |last2=Brynjolfsson |first2=Erik |date=2012-10-01 |title=Big data: the management revolution |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23074865/ |journal=Harvard Business Review |volume=90 |issue=10 |pages=60–66, 68, 128 |issn=0017-8012 |pmid=23074865}}</ref> Die analise van grootdata bied uitdagings in steekproefneming, en het dus voorheen slegs waarnemings en steekproefneming toegelaat. Dus verwys 'n vierde konsep, waarheidsgetrouheid, na die kwaliteit of insiggewendheid van die data.<ref name=":0" /> Sonder voldoende belegging in kundigheid vir grootdata-waarheid, kan die volume en verskeidenheid data koste en [[risiko]]'s veroorsaak wat 'n organisasie se kapasiteit om waarde uit grootdata te skep en vas te lê, oorskry.<ref>{{Cite journal |last1=Cappa |first1= Francesco |last2=Oriani |first2=Raffaele |last3=Peruffo |first3=Enzo |last4=McCarthy |first4=Ian |date=2021 |title=Big Data for Creating and Capturing Value in the Digitalized Environment: Unpacking the Effects of Volume, Variety, and Veracity on Firm Performance |url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jpim.12545 |journal=Journal of Product Innovation Management |language=en |volume=38 |issue=1 |pages=49–67 |doi=10.1111/jpim.12545 |s2cid=225209179 |issn=0737-6782|url-access=subscription }}</ref> Huidige gebruik van die term grootdata verwys gewoonlik na die gebruik van voorspellende analise, gebruikersgedragsanalise of sekere ander gevorderde data-analisemetodes wat waarde uit grootdata onttrek, en selde na 'n spesifieke grootte van die datastel. "Daar is min twyfel dat die hoeveelhede data wat nou beskikbaar is inderdaad groot is, maar dit is nie die mees relevante kenmerk van hierdie nuwe data-ekosisteem nie."<ref>{{cite journal |last1=Boyd |first1=Danah |last2=Crawford |first2=Kate |title=Six Provocations for Big Data |journal=Social Science Research Network |date=21 September 2011 |doi=10.2139/ssrn.1926431 |s2cid=148610111 |url=http://osf.io/nrjhn/ |access-date=12 Julie 2019 |archive-date=28 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200228015558/https://osf.io/nrjhn/ |url-status=live }}</ref> Analise van datastelle kan nuwe korrelasies vind om "besigheidstendense op te spoor, siektes te voorkom, misdaad te bestry, ensovoorts".{{r|Economist}} Wetenskaplikes, sakebestuurders, mediese praktisyns, advertensies en regerings ondervind gereeld probleme met grootdatastelle in gebiede soos internetsoektogte, fintech, gesondheidsorganalise, geografiese inligtingstelsels, stedelike informatika en besigheidsinformatika. Wetenskaplikes ondervind beperkings in e-wetenskapwerk, insluitend [[meteorologie]], genomika,<ref>{{cite journal | title = Community cleverness required | journal = Nature | volume = 455 | issue = 7209 | pages = 1 | date = September 2008 | pmid = 18769385 | doi = 10.1038/455001a | bibcode = 2008Natur.455....1. | doi-access = free }}</ref> konnektomika, komplekse fisika-simulasies, biologie en omgewingsnavorsing.<ref>{{cite journal | vauthors = Reichman OJ, Jones MB, Schildhauer MP | title = Challenges and opportunities of open data in ecology | journal = Science | volume = 331 | issue = 6018 | pages = 703–5 | date = February 2011 | pmid = 21311007 | doi = 10.1126/science.1197962 | bibcode = 2011Sci...331..703R | s2cid = 22686503 | url = https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | access-date = 12 Julie 2019 | archive-date = 19 Oktober 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201019060839/https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | url-status = live }}</ref> Die grootte en aantal beskikbare datastelle het vinnig gegroei namate data ingesamel word deur toestelle soos mobiele toestelle, goedkoop en talle inligting-senserende [[Internet van Dinge]]-toestelle, lugwaarnemingstoerusting (afstandwaarneming), sagtewarelogboeke, kameras, mikrofone, radiofrekwensie-identifikasie (RFID) lesers en draadlose sensornetwerke.<ref>{{cite web |author= Hellerstein, Joe |title= Parallel Programming in the Age of Big Data |date= 9 November 2008 |work= Gigaom Blog |url= http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 7 Oktober 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20121007033928/http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |url-status= dead }}</ref><ref>{{cite book |first1= Toby |last1= Segaran |first2= Jeff |last2= Hammerbacher |title= Beautiful Data: The Stories Behind Elegant Data Solutions |url= https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |year= 2009 |publisher= O'Reilly Media |isbn= 978-0-596-15711-1 |page= 257 |access-date= 31 Desember 2015 |archive-date= 12 Mei 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160512110157/https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |url-status= live }}</ref> Die wêreld se tegnologiese per capita kapasiteit om inligting te stoor, het sedert die 1980's elke 40 maande rofweg verdubbel;<ref name="martinhilbert.net">{{cite journal | vauthors = Hilbert M, López P | title = The world's technological capacity to store, communicate, and compute information | journal = Science | volume = 332 | issue = 6025 | pages = 60–5 | date = April 2011 | pmid = 21310967 | doi = 10.1126/science.1200970 | url = http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | bibcode = 2011Sci...332...60H | s2cid = 206531385 | access-date = 11 Mei 2019 | archive-date = 19 Augustus 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190819122943/http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | url-status = live }}</ref> vanaf 2012 word elke dag 2.5 eksagrepe (2.17×260 grepe) data gegenereer.<ref>{{cite web |url= http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |title= IBM What is big data? – Bringing big data to the enterprise |publisher= ibm.com |access-date= 26 Augustus 2013 |archive-date= 24 Augustus 2013 |archive-url= https://web.archive.org/web/20130824213031/http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |url-status= live }}</ref> Gebaseer op 'n IDC-verslagvoorspelling, is voorspel dat die globale datavolume eksponensieel sou groei van 4.4 zettagrepe tot 44 zettagrepe tussen 2013 en 2020. Teen 2025 voorspel IDC dat daar 163 zettagrepe data sal wees.<ref>{{Cite web|url=https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-March-2017.pdf|title=Data Age 2025: The Evolution of Data to Life-Critical|last1=Reinsel|first1=David|last2=Gantz|first2=John|date=13 April 2017|website=seagate.com|publisher=International Data Corporation|location=Framingham, MA, US|access-date=2 November 2017|last3=Rydning|first3=John|archive-date=8 Desember 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171208010603/https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-Maart-2017.pdf|url-status=live}}</ref> Volgens die IDC word beraam dat wêreldwye besteding aan grootdata- en besigheidsanalise-oplossings (BDA) $215,7 miljard in 2021 sal bereik.<ref>{{cite web | url=https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | title=Global Spending on Big Data and Analytics Solutions Will Reach $215.7 Billion in 2021, According to a New IDC Spending Guide | access-date=31 Julie 2022 | archive-date=23 Julie 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220723034825/https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/551501/worldwide-big-data-business-analytics-revenue/ | title=Big data and business analytics revenue 2022 }}</ref> Volgens Statista word voorspel dat die wêreldwye grootdatamark teen 2027 tot $103 miljard sal groei.<ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/254266/global-big-data-market-forecast/ | title=Global big data industry market size 2011-2027 }}</ref> In 2011 het McKinsey & Company berig dat as Amerikaanse gesondheidsorg grootdata kreatief en effektief sou gebruik om doeltreffendheid en kwaliteit te bevorder, die sektor meer as $300 miljard in waarde elke jaar kan skep.<ref name="McKinsey2011"/> In die ontwikkelde ekonomieë van Europa kan regeringsadministrateurs meer as €100 miljard ($149 miljard) in verbeterings aan operasionele doeltreffendheid bespaar deur grootdata te gebruik.<ref name="McKinsey2011"/> En gebruikers van dienste wat deur persoonlike liggingsdata moontlik gemaak word, kan $600 miljard in verbruikersurplus vasvang.<ref name="McKinsey2011">[https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/business%20functions/mckinsey%20digital/our%20insights/big%20data%20the%20next%20frontier%20for%20innovation/mgi_big_data_exec_summary.pdf Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity] McKinsey Global Institute May 2011</ref> Een vraag vir groot ondernemings is om te bepaal wie grootdata-inisiatiewe moet besit wat die hele organisasie raak.<ref>Oracle and FSN, [http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity "Mastering Big Data: CFO Strategies to Transform Insight into Opportunity"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130804062518/http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity |date=4 Augustus 2013 }}, Desember 2012</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Ekonomie]] [[Kategorie:Inligtingkunde]] [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Rekenaarkunde]] mr6it5kyg4lzqv9zttgwdwpkvr7bsex 2814475 2814474 2025-06-20T12:34:02Z Sobaka 328 skakel 2814475 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Revised NIST Big Data Taxonomy.jpg|duimnael|'n Diagram van die generering en algemene toepassing van grootdata.]] '''Grootdata''' verwys hoofsaaklik na [[Databasis|datastelle]] wat te groot of kompleks is om deur tradisionele dataverwerkingsagteware hanteer te word. [[Data]] met baie inskrywings (rye) bied groter statistiese krag, terwyl data met hoër kompleksiteit (meer eienskappe of kolomme) tot 'n hoër vals ontdekkingskoers kan lei.<ref>{{Cite journal |last= Breur |first=Tom|date=Julie 2016|title=Statistical Power Analysis and the contemporary "crisis" in social sciences|journal=Journal of Marketing Analytics |publisher=Palgrave Macmillan |location= London, England |volume=4 |issue=2–3 |pages=61–65 |doi=10.1057/s41270-016-0001-3 |issn=2050-3318|doi-access=free}}</ref> Uitdagings vir grootdata-analise sluit in die vaslegging van data, databerging, data-analise, soek, deel, oordrag, visualisering, navraag doen, opdatering, inligtingprivaatheid en databron. Grootdata is oorspronklik met drie sleutelkonsepte geassosieer: volume, verskeidenheid en snelheid.<ref>{{Cite journal |last1=McAfee |first1=Andrew |last2=Brynjolfsson |first2=Erik |date=2012-10-01 |title=Big data: the management revolution |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23074865/ |journal=Harvard Business Review |volume=90 |issue=10 |pages=60–66, 68, 128 |issn=0017-8012 |pmid=23074865}}</ref> Die analise van grootdata bied uitdagings in steekproefneming, en het dus voorheen slegs waarnemings en steekproefneming toegelaat. Dus verwys 'n vierde konsep, waarheidsgetrouheid, na die kwaliteit of insiggewendheid van die data.<ref name=":0" /> Sonder voldoende belegging in kundigheid vir grootdata-waarheid, kan die volume en verskeidenheid data koste en [[risiko]]'s veroorsaak wat 'n organisasie se kapasiteit om waarde uit grootdata te skep en vas te lê, oorskry.<ref>{{Cite journal |last1=Cappa |first1= Francesco |last2=Oriani |first2=Raffaele |last3=Peruffo |first3=Enzo |last4=McCarthy |first4=Ian |date=2021 |title=Big Data for Creating and Capturing Value in the Digitalized Environment: Unpacking the Effects of Volume, Variety, and Veracity on Firm Performance |url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jpim.12545 |journal=Journal of Product Innovation Management |language=en |volume=38 |issue=1 |pages=49–67 |doi=10.1111/jpim.12545 |s2cid=225209179 |issn=0737-6782|url-access=subscription }}</ref> Huidige gebruik van die term grootdata verwys gewoonlik na die gebruik van voorspellende analise, gebruikersgedragsanalise of sekere ander gevorderde data-analisemetodes wat waarde uit grootdata onttrek, en selde na 'n spesifieke grootte van die datastel. "Daar is min twyfel dat die hoeveelhede data wat nou beskikbaar is inderdaad groot is, maar dit is nie die mees relevante kenmerk van hierdie nuwe data-ekosisteem nie."<ref>{{cite journal |last1=Boyd |first1=Danah |last2=Crawford |first2=Kate |title=Six Provocations for Big Data |journal=Social Science Research Network |date=21 September 2011 |doi=10.2139/ssrn.1926431 |s2cid=148610111 |url=http://osf.io/nrjhn/ |access-date=12 Julie 2019 |archive-date=28 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200228015558/https://osf.io/nrjhn/ |url-status=live }}</ref> Analise van datastelle kan nuwe korrelasies vind om "besigheidstendense op te spoor, siektes te voorkom, misdaad te bestry, ensovoorts".{{r|Economist}} Wetenskaplikes, sakebestuurders, mediese praktisyns, advertensies en regerings ondervind gereeld probleme met grootdatastelle in gebiede soos internetsoektogte, fintech, gesondheidsorganalise, geografiese inligtingstelsels, stedelike informatika en besigheidsinformatika. Wetenskaplikes ondervind beperkings in e-wetenskapwerk, insluitend [[meteorologie]], genomika,<ref>{{cite journal | title = Community cleverness required | journal = Nature | volume = 455 | issue = 7209 | pages = 1 | date = September 2008 | pmid = 18769385 | doi = 10.1038/455001a | bibcode = 2008Natur.455....1. | doi-access = free }}</ref> konnektomika, komplekse fisika-simulasies, biologie en omgewingsnavorsing.<ref>{{cite journal | vauthors = Reichman OJ, Jones MB, Schildhauer MP | title = Challenges and opportunities of open data in ecology | journal = Science | volume = 331 | issue = 6018 | pages = 703–5 | date = February 2011 | pmid = 21311007 | doi = 10.1126/science.1197962 | bibcode = 2011Sci...331..703R | s2cid = 22686503 | url = https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | access-date = 12 Julie 2019 | archive-date = 19 Oktober 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201019060839/https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | url-status = live }}</ref> Die grootte en aantal beskikbare datastelle het vinnig gegroei namate data ingesamel word deur toestelle soos mobiele toestelle, goedkoop en talle inligting-senserende [[Internet van Dinge]]-toestelle, lugwaarnemingstoerusting (afstandwaarneming), sagtewarelogboeke, kameras, mikrofone, radiofrekwensie-identifikasie (RFID) lesers en draadlose sensornetwerke.<ref>{{cite web |author= Hellerstein, Joe |title= Parallel Programming in the Age of Big Data |date= 9 November 2008 |work= Gigaom Blog |url= http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 7 Oktober 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20121007033928/http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |url-status= dead }}</ref><ref>{{cite book |first1= Toby |last1= Segaran |first2= Jeff |last2= Hammerbacher |title= Beautiful Data: The Stories Behind Elegant Data Solutions |url= https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |year= 2009 |publisher= O'Reilly Media |isbn= 978-0-596-15711-1 |page= 257 |access-date= 31 Desember 2015 |archive-date= 12 Mei 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160512110157/https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |url-status= live }}</ref> Die wêreld se tegnologiese per capita kapasiteit om inligting te stoor, het sedert die 1980's elke 40 maande rofweg verdubbel;<ref name="martinhilbert.net">{{cite journal | vauthors = Hilbert M, López P | title = The world's technological capacity to store, communicate, and compute information | journal = Science | volume = 332 | issue = 6025 | pages = 60–5 | date = April 2011 | pmid = 21310967 | doi = 10.1126/science.1200970 | url = http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | bibcode = 2011Sci...332...60H | s2cid = 206531385 | access-date = 11 Mei 2019 | archive-date = 19 Augustus 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190819122943/http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | url-status = live }}</ref> vanaf 2012 word elke dag 2.5 eksagrepe (2.17×260 grepe) data gegenereer.<ref>{{cite web |url= http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |title= IBM What is big data? – Bringing big data to the enterprise |publisher= ibm.com |access-date= 26 Augustus 2013 |archive-date= 24 Augustus 2013 |archive-url= https://web.archive.org/web/20130824213031/http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |url-status= live }}</ref> Gebaseer op 'n IDC-verslagvoorspelling, is voorspel dat die globale datavolume eksponensieel sou groei van 4.4 zettagrepe tot 44 zettagrepe tussen 2013 en 2020. Teen 2025 voorspel IDC dat daar 163 zettagrepe data sal wees.<ref>{{Cite web|url=https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-March-2017.pdf|title=Data Age 2025: The Evolution of Data to Life-Critical|last1=Reinsel|first1=David|last2=Gantz|first2=John|date=13 April 2017|website=seagate.com|publisher=International Data Corporation|location=Framingham, MA, US|access-date=2 November 2017|last3=Rydning|first3=John|archive-date=8 Desember 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171208010603/https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-Maart-2017.pdf|url-status=live}}</ref> Volgens die IDC word beraam dat wêreldwye besteding aan grootdata- en besigheidsanalise-oplossings (BDA) $215,7 miljard in 2021 sal bereik.<ref>{{cite web | url=https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | title=Global Spending on Big Data and Analytics Solutions Will Reach $215.7 Billion in 2021, According to a New IDC Spending Guide | access-date=31 Julie 2022 | archive-date=23 Julie 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220723034825/https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/551501/worldwide-big-data-business-analytics-revenue/ | title=Big data and business analytics revenue 2022 }}</ref> Volgens Statista word voorspel dat die wêreldwye grootdatamark teen 2027 tot $103 miljard sal groei.<ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/254266/global-big-data-market-forecast/ | title=Global big data industry market size 2011-2027 }}</ref> In 2011 het McKinsey & Company berig dat as Amerikaanse gesondheidsorg grootdata kreatief en effektief sou gebruik om doeltreffendheid en kwaliteit te bevorder, die sektor meer as $300 miljard in waarde elke jaar kan skep.<ref name="McKinsey2011"/> In die ontwikkelde ekonomieë van Europa kan regeringsadministrateurs meer as €100 miljard ($149 miljard) in verbeterings aan operasionele doeltreffendheid bespaar deur grootdata te gebruik.<ref name="McKinsey2011"/> En gebruikers van dienste wat deur persoonlike liggingsdata moontlik gemaak word, kan $600 miljard in verbruikersurplus vasvang.<ref name="McKinsey2011">[https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/business%20functions/mckinsey%20digital/our%20insights/big%20data%20the%20next%20frontier%20for%20innovation/mgi_big_data_exec_summary.pdf Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity] McKinsey Global Institute May 2011</ref> Een vraag vir groot ondernemings is om te bepaal wie grootdata-inisiatiewe moet besit wat die hele organisasie raak.<ref>Oracle and FSN, [http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity "Mastering Big Data: CFO Strategies to Transform Insight into Opportunity"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130804062518/http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity |date=4 Augustus 2013 }}, Desember 2012</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Ekonomie]] [[Kategorie:Inligtingkunde]] [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Rekenaarkunde]] lzkw3zqlfnqv8t94okoj3k3k00bymng 2814633 2814475 2025-06-21T08:59:39Z Sobaka 328 bywerk 2814633 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Revised NIST Big Data Taxonomy.jpg|duimnael|'n Diagram van die generering en algemene toepassing van grootdata.]] '''Grootdata''' verwys hoofsaaklik na [[Databasis|datastelle]] wat te groot of kompleks is om deur tradisionele dataverwerkingsagteware hanteer te word. [[Data]] met baie inskrywings (rye) bied groter statistiese krag, terwyl data met hoër kompleksiteit (meer eienskappe of kolomme) tot 'n hoër vals ontdekkingskoers kan lei.<ref>{{Cite journal |last= Breur |first=Tom|date=Julie 2016|title=Statistical Power Analysis and the contemporary "crisis" in social sciences|journal=Journal of Marketing Analytics |publisher=Palgrave Macmillan |location= London, England |volume=4 |issue=2–3 |pages=61–65 |doi=10.1057/s41270-016-0001-3 |issn=2050-3318|doi-access=free}}</ref> Uitdagings vir grootdata-analise sluit in die vaslegging van data, databerging, data-analise, soek, deel, oordrag, visualisering, navraag doen, opdatering, inligtingprivaatheid en databron. Grootdata is oorspronklik met drie sleutelkonsepte geassosieer: volume, verskeidenheid en snelheid.<ref>{{Cite journal |last1=McAfee |first1=Andrew |last2=Brynjolfsson |first2=Erik |date=2012-10-01 |title=Big data: the management revolution |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23074865/ |journal=Harvard Business Review |volume=90 |issue=10 |pages=60–66, 68, 128 |issn=0017-8012 |pmid=23074865}}</ref> Die analise van grootdata bied uitdagings in steekproefneming, en het dus voorheen slegs waarnemings en steekproefneming toegelaat. Dus verwys 'n vierde konsep, waarheidsgetrouheid, na die kwaliteit of insiggewendheid van die data.<ref name=":0" /> Sonder voldoende belegging in kundigheid vir grootdata-waarheid, kan die volume en verskeidenheid data koste en [[risiko]]'s veroorsaak wat 'n organisasie se kapasiteit om waarde uit grootdata te skep en vas te lê, oorskry.<ref>{{Cite journal |last1=Cappa |first1= Francesco |last2=Oriani |first2=Raffaele |last3=Peruffo |first3=Enzo |last4=McCarthy |first4=Ian |date=2021 |title=Big Data for Creating and Capturing Value in the Digitalized Environment: Unpacking the Effects of Volume, Variety, and Veracity on Firm Performance |url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jpim.12545 |journal=Journal of Product Innovation Management |language=en |volume=38 |issue=1 |pages=49–67 |doi=10.1111/jpim.12545 |s2cid=225209179 |issn=0737-6782|url-access=subscription }}</ref> Huidige gebruik van die term grootdata verwys gewoonlik na die gebruik van voorspellende analise, gebruikersgedragsanalise of sekere ander gevorderde data-analisemetodes wat waarde uit grootdata onttrek, en selde na 'n spesifieke grootte van die datastel. "Daar is min twyfel dat die hoeveelhede data wat nou beskikbaar is inderdaad groot is, maar dit is nie die mees relevante kenmerk van hierdie nuwe data-ekosisteem nie."<ref>{{cite journal |last1=Boyd |first1=Danah |last2=Crawford |first2=Kate |title=Six Provocations for Big Data |journal=Social Science Research Network |date=21 September 2011 |doi=10.2139/ssrn.1926431 |s2cid=148610111 |url=http://osf.io/nrjhn/ |access-date=12 Julie 2019 |archive-date=28 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200228015558/https://osf.io/nrjhn/ |url-status=live }}</ref> Analise van datastelle kan nuwe korrelasies vind om "besigheidstendense op te spoor, siektes te voorkom, misdaad te bestry, ensovoorts".{{r|Economist}} Wetenskaplikes, sakebestuurders, mediese praktisyns, advertensies en regerings ondervind gereeld probleme met grootdatastelle in gebiede soos internetsoektogte, fintech, gesondheidsorganalise, geografiese inligtingstelsels, stedelike informatika en besigheidsinformatika. Wetenskaplikes ondervind beperkings in e-wetenskapwerk, insluitend [[meteorologie]], genomika,<ref>{{cite journal | title = Community cleverness required | journal = Nature | volume = 455 | issue = 7209 | pages = 1 | date = September 2008 | pmid = 18769385 | doi = 10.1038/455001a | bibcode = 2008Natur.455....1. | doi-access = free }}</ref> konnektomika, komplekse fisika-simulasies, biologie en omgewingsnavorsing.<ref>{{cite journal | vauthors = Reichman OJ, Jones MB, Schildhauer MP | title = Challenges and opportunities of open data in ecology | journal = Science | volume = 331 | issue = 6018 | pages = 703–5 | date = February 2011 | pmid = 21311007 | doi = 10.1126/science.1197962 | bibcode = 2011Sci...331..703R | s2cid = 22686503 | url = https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | access-date = 12 Julie 2019 | archive-date = 19 Oktober 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201019060839/https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | url-status = live }}</ref> Die grootte en aantal beskikbare datastelle het vinnig gegroei namate data ingesamel word deur toestelle soos mobiele toestelle, goedkoop en talle inligting-senserende [[Internet van Dinge]]-toestelle, lugwaarnemingstoerusting (afstandwaarneming), sagtewarelogboeke, kameras, mikrofone, radiofrekwensie-identifikasie (RFID) lesers en draadlose sensornetwerke.<ref>{{cite web |author= Hellerstein, Joe |title= Parallel Programming in the Age of Big Data |date= 9 November 2008 |work= Gigaom Blog |url= http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 7 Oktober 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20121007033928/http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |url-status= dead }}</ref><ref>{{cite book |first1= Toby |last1= Segaran |first2= Jeff |last2= Hammerbacher |title= Beautiful Data: The Stories Behind Elegant Data Solutions |url= https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |year= 2009 |publisher= O'Reilly Media |isbn= 978-0-596-15711-1 |page= 257 |access-date= 31 Desember 2015 |archive-date= 12 Mei 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160512110157/https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |url-status= live }}</ref> Die wêreld se tegnologiese per capita kapasiteit om inligting te stoor, het sedert die 1980's elke 40 maande rofweg verdubbel;<ref name="martinhilbert.net">{{cite journal | vauthors = Hilbert M, López P | title = The world's technological capacity to store, communicate, and compute information | journal = Science | volume = 332 | issue = 6025 | pages = 60–5 | date = April 2011 | pmid = 21310967 | doi = 10.1126/science.1200970 | url = http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | bibcode = 2011Sci...332...60H | s2cid = 206531385 | access-date = 11 Mei 2019 | archive-date = 19 Augustus 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190819122943/http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | url-status = live }}</ref> vanaf 2012 word elke dag 2.5 eksagrepe (2.17×260 grepe) data gegenereer.<ref>{{cite web |url= http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |title= IBM What is big data? – Bringing big data to the enterprise |publisher= ibm.com |access-date= 26 Augustus 2013 |archive-date= 24 Augustus 2013 |archive-url= https://web.archive.org/web/20130824213031/http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |url-status= live }}</ref> Gebaseer op 'n IDC-verslagvoorspelling, is voorspel dat die globale datavolume eksponensieel sou groei van 4.4 zettagrepe tot 44 zettagrepe tussen 2013 en 2020. Teen 2025 voorspel IDC dat daar 163 zettagrepe data sal wees.<ref>{{Cite web|url=https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-March-2017.pdf|title=Data Age 2025: The Evolution of Data to Life-Critical|last1=Reinsel|first1=David|last2=Gantz|first2=John|date=13 April 2017|website=seagate.com|publisher=International Data Corporation|location=Framingham, MA, US|access-date=2 November 2017|last3=Rydning|first3=John|archive-date=8 Desember 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171208010603/https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-Maart-2017.pdf|url-status=live}}</ref> Volgens die IDC word beraam dat wêreldwye besteding aan grootdata- en besigheidsanalise-oplossings (BDA) $215,7 miljard in 2021 sal bereik.<ref>{{cite web | url=https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | title=Global Spending on Big Data and Analytics Solutions Will Reach $215.7 Billion in 2021, According to a New IDC Spending Guide | access-date=31 Julie 2022 | archive-date=23 Julie 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220723034825/https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/551501/worldwide-big-data-business-analytics-revenue/ | title=Big data and business analytics revenue 2022 }}</ref> Volgens Statista word voorspel dat die wêreldwye grootdatamark teen 2027 tot $103 miljard sal groei.<ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/254266/global-big-data-market-forecast/ | title=Global big data industry market size 2011-2027 }}</ref> In 2011 het McKinsey & Company berig dat as Amerikaanse gesondheidsorg grootdata kreatief en effektief sou gebruik om doeltreffendheid en kwaliteit te bevorder, die sektor meer as $300 miljard in waarde elke jaar kan skep.<ref name="McKinsey2011"/> In die ontwikkelde ekonomieë van Europa kan regeringsadministrateurs meer as €100 miljard ($149 miljard) in verbeterings aan operasionele doeltreffendheid bespaar deur grootdata te gebruik.<ref name="McKinsey2011"/> En gebruikers van dienste wat deur persoonlike liggingsdata moontlik gemaak word, kan $600 miljard in verbruikersurplus vasvang.<ref name="McKinsey2011">[https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/business%20functions/mckinsey%20digital/our%20insights/big%20data%20the%20next%20frontier%20for%20innovation/mgi_big_data_exec_summary.pdf Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity] McKinsey Global Institute May 2011</ref> Een vraag vir groot ondernemings is om te bepaal wie grootdata-inisiatiewe moet besit wat die hele organisasie raak.<ref>Oracle and FSN, [http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity "Mastering Big Data: CFO Strategies to Transform Insight into Opportunity"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130804062518/http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity |date=4 Augustus 2013 }}, Desember 2012</ref> Relasionele databasisbestuurstelsels en statistiese sagtewarepakkette vir [[rekenaar]]s wat gebruik word om data te visualiseer, sukkel dikwels om grootdata te verwerk en te analiseer. Die verwerking en analise van groot data mag "massief parallelle sagteware vereis wat op tiene, honderde of selfs duisende bedieners loop".<ref>{{cite web |author= Jacobs, A. |title= The Pathologies of Big Data |date= 6 Julie 2009 |work= ACMQueue |url= http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 8 Desember 2015 |archive-url= https://web.archive.org/web/20151208072827/http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |url-status= live }}</ref> Wat as "grootdata" kwalifiseer, wissel na gelang van die vermoëns van diegene wat dit analiseer en hul gereedskap. Verder maak die uitbreiding van vermoëns grootdata 'n bewegende teiken. "Vir sommige organisasies kan die eerste keer dat hulle honderde gigagrepe data in die gesig staar, 'n behoefte veroorsaak om databestuursopsies te heroorweeg. Vir ander kan dit tiene of honderde teragrepe neem voordat datagrootte 'n beduidende oorweging word."<ref>{{cite journal|last1= Magoulas |first1= Roger |last2=Lorica|first2=Ben|date=Februarie 2009|title=Introduction to Big Data|url=https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|journal=Release 2.0 |location= Sebastopol, CA|publisher=O'Reilly Media|issue=11|access-date=26 Februarie 2021|archive-date=2 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211102185002/https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|url-status=live}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Ekonomie]] [[Kategorie:Inligtingkunde]] [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Rekenaarkunde]] rxgcfvtyuyrpmofbcigozob9f2buvgg 2814634 2814633 2025-06-21T09:02:13Z Sobaka 328 bywerk 2814634 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Revised NIST Big Data Taxonomy.jpg|duimnael|'n Diagram van die generering en algemene toepassing van grootdata.]] '''Grootdata''' verwys hoofsaaklik na [[Databasis|datastelle]] wat te groot of kompleks is om deur tradisionele dataverwerkingsagteware hanteer te word. [[Data]] met baie inskrywings (rye) bied groter statistiese krag, terwyl data met hoër kompleksiteit (meer eienskappe of kolomme) tot 'n hoër vals ontdekkingskoers kan lei.<ref>{{Cite journal |last= Breur |first=Tom|date=Julie 2016|title=Statistical Power Analysis and the contemporary "crisis" in social sciences|journal=Journal of Marketing Analytics |publisher=Palgrave Macmillan |location= London, England |volume=4 |issue=2–3 |pages=61–65 |doi=10.1057/s41270-016-0001-3 |issn=2050-3318|doi-access=free}}</ref> Uitdagings vir grootdata-analise sluit in die vaslegging van data, databerging, data-analise, soek, deel, oordrag, visualisering, navraag doen, opdatering, inligtingprivaatheid en databron. Grootdata is oorspronklik met drie sleutelkonsepte geassosieer: volume, verskeidenheid en snelheid.<ref>{{Cite journal |last1=McAfee |first1=Andrew |last2=Brynjolfsson |first2=Erik |date=2012-10-01 |title=Big data: the management revolution |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23074865/ |journal=Harvard Business Review |volume=90 |issue=10 |pages=60–66, 68, 128 |issn=0017-8012 |pmid=23074865}}</ref> Die analise van grootdata bied uitdagings in steekproefneming, en het dus voorheen slegs waarnemings en steekproefneming toegelaat. Dus verwys 'n vierde konsep, waarheidsgetrouheid, na die kwaliteit of insiggewendheid van die data.<ref name=":0" /> Sonder voldoende belegging in kundigheid vir grootdata-waarheid, kan die volume en verskeidenheid data koste en [[risiko]]'s veroorsaak wat 'n organisasie se kapasiteit om waarde uit grootdata te skep en vas te lê, oorskry.<ref>{{Cite journal |last1=Cappa |first1= Francesco |last2=Oriani |first2=Raffaele |last3=Peruffo |first3=Enzo |last4=McCarthy |first4=Ian |date=2021 |title=Big Data for Creating and Capturing Value in the Digitalized Environment: Unpacking the Effects of Volume, Variety, and Veracity on Firm Performance |url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jpim.12545 |journal=Journal of Product Innovation Management |language=en |volume=38 |issue=1 |pages=49–67 |doi=10.1111/jpim.12545 |s2cid=225209179 |issn=0737-6782|url-access=subscription }}</ref> Huidige gebruik van die term grootdata verwys gewoonlik na die gebruik van voorspellende analise, gebruikersgedragsanalise of sekere ander gevorderde data-analisemetodes wat waarde uit grootdata onttrek, en selde na 'n spesifieke grootte van die datastel. "Daar is min twyfel dat die hoeveelhede data wat nou beskikbaar is inderdaad groot is, maar dit is nie die mees relevante kenmerk van hierdie nuwe data-ekosisteem nie."<ref>{{cite journal |last1=Boyd |first1=Danah |last2=Crawford |first2=Kate |title=Six Provocations for Big Data |journal=Social Science Research Network |date=21 September 2011 |doi=10.2139/ssrn.1926431 |s2cid=148610111 |url=http://osf.io/nrjhn/ |access-date=12 Julie 2019 |archive-date=28 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200228015558/https://osf.io/nrjhn/ |url-status=live }}</ref> Analise van datastelle kan nuwe korrelasies vind om "besigheidstendense op te spoor, siektes te voorkom, misdaad te bestry, ensovoorts".{{r|Economist}} Wetenskaplikes, sakebestuurders, mediese praktisyns, advertensies en regerings ondervind gereeld probleme met grootdatastelle in gebiede soos internetsoektogte, fintech, gesondheidsorganalise, geografiese inligtingstelsels, stedelike informatika en besigheidsinformatika. Wetenskaplikes ondervind beperkings in e-wetenskapwerk, insluitend [[meteorologie]], genomika,<ref>{{cite journal | title = Community cleverness required | journal = Nature | volume = 455 | issue = 7209 | pages = 1 | date = September 2008 | pmid = 18769385 | doi = 10.1038/455001a | bibcode = 2008Natur.455....1. | doi-access = free }}</ref> konnektomika, komplekse fisika-simulasies, biologie en omgewingsnavorsing.<ref>{{cite journal | vauthors = Reichman OJ, Jones MB, Schildhauer MP | title = Challenges and opportunities of open data in ecology | journal = Science | volume = 331 | issue = 6018 | pages = 703–5 | date = February 2011 | pmid = 21311007 | doi = 10.1126/science.1197962 | bibcode = 2011Sci...331..703R | s2cid = 22686503 | url = https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | access-date = 12 Julie 2019 | archive-date = 19 Oktober 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201019060839/https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | url-status = live }}</ref> Die grootte en aantal beskikbare datastelle het vinnig gegroei namate data ingesamel word deur toestelle soos mobiele toestelle, goedkoop en talle inligting-senserende [[Internet van Dinge]]-toestelle, lugwaarnemingstoerusting (afstandwaarneming), sagtewarelogboeke, kameras, mikrofone, radiofrekwensie-identifikasie (RFID) lesers en draadlose sensornetwerke.<ref>{{cite web |author= Hellerstein, Joe |title= Parallel Programming in the Age of Big Data |date= 9 November 2008 |work= Gigaom Blog |url= http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 7 Oktober 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20121007033928/http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |url-status= dead }}</ref><ref>{{cite book |first1= Toby |last1= Segaran |first2= Jeff |last2= Hammerbacher |title= Beautiful Data: The Stories Behind Elegant Data Solutions |url= https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |year= 2009 |publisher= O'Reilly Media |isbn= 978-0-596-15711-1 |page= 257 |access-date= 31 Desember 2015 |archive-date= 12 Mei 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160512110157/https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |url-status= live }}</ref> Die wêreld se tegnologiese per capita kapasiteit om inligting te stoor, het sedert die 1980's elke 40 maande rofweg verdubbel;<ref name="martinhilbert.net">{{cite journal | vauthors = Hilbert M, López P | title = The world's technological capacity to store, communicate, and compute information | journal = Science | volume = 332 | issue = 6025 | pages = 60–5 | date = April 2011 | pmid = 21310967 | doi = 10.1126/science.1200970 | url = http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | bibcode = 2011Sci...332...60H | s2cid = 206531385 | access-date = 11 Mei 2019 | archive-date = 19 Augustus 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190819122943/http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | url-status = live }}</ref> vanaf 2012 word elke dag 2.5 eksagrepe (2.17×260 grepe) data gegenereer.<ref>{{cite web |url= http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |title= IBM What is big data? – Bringing big data to the enterprise |publisher= ibm.com |access-date= 26 Augustus 2013 |archive-date= 24 Augustus 2013 |archive-url= https://web.archive.org/web/20130824213031/http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |url-status= live }}</ref> Gebaseer op 'n IDC-verslagvoorspelling, is voorspel dat die globale datavolume eksponensieel sou groei van 4.4 zettagrepe tot 44 zettagrepe tussen 2013 en 2020. Teen 2025 voorspel IDC dat daar 163 zettagrepe data sal wees.<ref>{{Cite web|url=https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-March-2017.pdf|title=Data Age 2025: The Evolution of Data to Life-Critical|last1=Reinsel|first1=David|last2=Gantz|first2=John|date=13 April 2017|website=seagate.com|publisher=International Data Corporation|location=Framingham, MA, US|access-date=2 November 2017|last3=Rydning|first3=John|archive-date=8 Desember 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171208010603/https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-Maart-2017.pdf|url-status=live}}</ref> Volgens die IDC word beraam dat wêreldwye besteding aan grootdata- en besigheidsanalise-oplossings (BDA) $215,7 miljard in 2021 sal bereik.<ref>{{cite web | url=https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | title=Global Spending on Big Data and Analytics Solutions Will Reach $215.7 Billion in 2021, According to a New IDC Spending Guide | access-date=31 Julie 2022 | archive-date=23 Julie 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220723034825/https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/551501/worldwide-big-data-business-analytics-revenue/ | title=Big data and business analytics revenue 2022 }}</ref> Volgens Statista word voorspel dat die wêreldwye grootdatamark teen 2027 tot $103 miljard sal groei.<ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/254266/global-big-data-market-forecast/ | title=Global big data industry market size 2011-2027 }}</ref> In 2011 het McKinsey & Company berig dat as Amerikaanse gesondheidsorg grootdata kreatief en effektief sou gebruik om doeltreffendheid en kwaliteit te bevorder, die sektor meer as $300 miljard in waarde elke jaar kan skep.<ref name="McKinsey2011"/> In die ontwikkelde ekonomieë van Europa kan regeringsadministrateurs meer as €100 miljard ($149 miljard) in verbeterings aan operasionele doeltreffendheid bespaar deur grootdata te gebruik.<ref name="McKinsey2011"/> En gebruikers van dienste wat deur persoonlike liggingsdata moontlik gemaak word, kan $600 miljard in verbruikersurplus vasvang.<ref name="McKinsey2011">[https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/business%20functions/mckinsey%20digital/our%20insights/big%20data%20the%20next%20frontier%20for%20innovation/mgi_big_data_exec_summary.pdf Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity] McKinsey Global Institute May 2011</ref> Een vraag vir groot ondernemings is om te bepaal wie grootdata-inisiatiewe moet besit wat die hele organisasie raak.<ref>Oracle and FSN, [http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity "Mastering Big Data: CFO Strategies to Transform Insight into Opportunity"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130804062518/http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity |date=4 Augustus 2013 }}, Desember 2012</ref> Relasionele databasisbestuurstelsels en statistiese sagtewarepakkette vir [[rekenaar]]s wat gebruik word om data te visualiseer, sukkel dikwels om grootdata te verwerk en te analiseer. Die verwerking en analise van groot data mag "massief parallelle sagteware vereis wat op tiene, honderde of selfs duisende bedieners loop".<ref>{{cite web |author= Jacobs, A. |title= The Pathologies of Big Data |date= 6 Julie 2009 |work= ACMQueue |url= http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 8 Desember 2015 |archive-url= https://web.archive.org/web/20151208072827/http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |url-status= live }}</ref> Wat as "grootdata" kwalifiseer, wissel na gelang van die vermoëns van diegene wat dit analiseer en hul gereedskap. Verder maak die uitbreiding van vermoëns grootdata 'n bewegende teiken. "Vir sommige organisasies kan die eerste keer dat hulle honderde gigagrepe data in die gesig staar, 'n behoefte veroorsaak om databestuursopsies te heroorweeg. Vir ander kan dit tiene of honderde teragrepe neem voordat datagrootte 'n beduidende oorweging word."<ref>{{cite journal|last1= Magoulas |first1= Roger |last2=Lorica|first2=Ben|date=Februarie 2009|title=Introduction to Big Data|url=https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|journal=Release 2.0 |location= Sebastopol, CA|publisher=O'Reilly Media|issue=11|access-date=26 Februarie 2021|archive-date=2 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211102185002/https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|url-status=live}}</ref> ==Definisie== Die term "grootdata" word al sedert die 1990's gebruik, met sommige wat John Mashey erkenning gee vir die popularisering van die term.<ref>{{Cite web |title= Big Data… and the Next Wave of InfraStress |author= John R. Mashey |date= 25 April 1998 |publisher= Usenix |work= Slides from invited talk |url= http://static.usenix.org/event/usenix99/invited_talks/mashey.pdf |access-date= 28 September 2016 |archive-date= 12 Oktober 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20161012095743/http://static.usenix.org/event/usenix99/invited_talks/mashey.pdf |url-status= live }}</ref><ref>{{cite news |title=The Origins of 'Big Data': An Etymological Detective Story |author=Steve Lohr |date=1 Februarie 2013 |url=http://bits.blogs.nytimes.com/2013/02/01/the-origins-of-big-data-an-etymological-detective-story/ |work=[[The New York Times]] |access-date=28 September 2016 |archive-date=6 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306042217/http://bits.blogs.nytimes.com/2013/02/01/the-origins-of-big-data-an-etymological-detective-story/ |url-status=live }}</ref> Grootdata sluit gewoonlik datastelle in met groottes wat die vermoë van algemeen gebruikte sagteware-instrumente om data binne 'n aanvaarbare tyd vas te lê, te kureer, te bestuur en te verwerk, oorskry.{{Sfn | Snijders | Matzat | Reips | 2012}} Grootdata-filosofie omvat ongestruktureerde, semi-gestruktureerde en gestruktureerde data; die hoof fokus is egter op ongestruktureerde data.<ref name="Springer 2017">{{cite book |chapter=Towards Differentiating Business Intelligence, Big Data, Data Analytics and Knowledge Discovery |last1=Dedić |first1=N. |title= Innovations in Enterprise Information Systems Management and Engineering |last2=Stanier |first2=C. |issn=1865-1356 |oclc=909580101 |publisher=Springer International Publishing |location= Berlin; Heidelberg |year=2017 |volume=285 |pages= 114–22 |doi=10.1007/978-3-319-58801-8_10 |series=Lecture Notes in Business Information Processing |isbn=978-3-319-58800-1 |chapter-url= http://eprints.staffs.ac.uk/3551/1/Towards%20Differentiating%20Business%20Intelligence%20Big%20Data%20Data%20Analytics%20and%20Knowldge%20Discovery.docx |access-date=7 September 2019 |archive-date= 27 November 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20201127065236/http://eprints.staffs.ac.uk/3551/1/Towards%20Differentiating%20Business%20Intelligence%20Big%20Data%20Data%20Analytics%20and%20Knowldge%20Discovery.docx |url-status=live }}</ref> Groot data "grootte" is 'n voortdurend bewegende teiken; vanaf 2012 wissel dit van 'n paar dosyn teragrepe tot baie zettagrepe data.<ref name="Everts">{{cite magazine |last1=Everts |first1=Sarah |title=Information Overload |magazine= [[Distillations (magazine)|Distillations]] |date=2016 |volume=2 |issue=2 |pages=26–33 |url=https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/information-overload |access-date= 22 Maart 2018 |archive-date=3 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403133511/https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/information-overload |url-status=live }}</ref> Grootdata vereis 'n stel tegnieke en tegnologieë met nuwe vorme van integrasie om insigte te openbaar uit datastelle wat uiteenlopend, kompleks en van 'n massiewe skaal is. <ref>{{cite journal | last1 = Ibrahim | last2 = Targio Hashem | first2 = Abaker | last3 = Yaqoob | first3 = Ibrar | last4 = Badrul Anuar | first4 = Nor | last5 = Mokhtar | first5 = Salimah | last6 = Gani | first6 = Abdullah | last7 = Ullah Khan | first7 = Samee | year = 2015 | title = big data" on cloud computing: Review and open research issues | journal = Information Systems | volume = 47 | pages = 98–115 | doi = 10.1016/j.is.2014.07.006 | s2cid = 205488005 }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Ekonomie]] [[Kategorie:Inligtingkunde]] [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Rekenaarkunde]] k9dh39vtx68gb3dkdxbjf0kn9mc1jj2 2814635 2814634 2025-06-21T09:04:50Z Sobaka 328 /* Definisie */ bywerk 2814635 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Revised NIST Big Data Taxonomy.jpg|duimnael|'n Diagram van die generering en algemene toepassing van grootdata.]] '''Grootdata''' verwys hoofsaaklik na [[Databasis|datastelle]] wat te groot of kompleks is om deur tradisionele dataverwerkingsagteware hanteer te word. [[Data]] met baie inskrywings (rye) bied groter statistiese krag, terwyl data met hoër kompleksiteit (meer eienskappe of kolomme) tot 'n hoër vals ontdekkingskoers kan lei.<ref>{{Cite journal |last= Breur |first=Tom|date=Julie 2016|title=Statistical Power Analysis and the contemporary "crisis" in social sciences|journal=Journal of Marketing Analytics |publisher=Palgrave Macmillan |location= London, England |volume=4 |issue=2–3 |pages=61–65 |doi=10.1057/s41270-016-0001-3 |issn=2050-3318|doi-access=free}}</ref> Uitdagings vir grootdata-analise sluit in die vaslegging van data, databerging, data-analise, soek, deel, oordrag, visualisering, navraag doen, opdatering, inligtingprivaatheid en databron. Grootdata is oorspronklik met drie sleutelkonsepte geassosieer: volume, verskeidenheid en snelheid.<ref>{{Cite journal |last1=McAfee |first1=Andrew |last2=Brynjolfsson |first2=Erik |date=2012-10-01 |title=Big data: the management revolution |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23074865/ |journal=Harvard Business Review |volume=90 |issue=10 |pages=60–66, 68, 128 |issn=0017-8012 |pmid=23074865}}</ref> Die analise van grootdata bied uitdagings in steekproefneming, en het dus voorheen slegs waarnemings en steekproefneming toegelaat. Dus verwys 'n vierde konsep, waarheidsgetrouheid, na die kwaliteit of insiggewendheid van die data.<ref name=":0" /> Sonder voldoende belegging in kundigheid vir grootdata-waarheid, kan die volume en verskeidenheid data koste en [[risiko]]'s veroorsaak wat 'n organisasie se kapasiteit om waarde uit grootdata te skep en vas te lê, oorskry.<ref>{{Cite journal |last1=Cappa |first1= Francesco |last2=Oriani |first2=Raffaele |last3=Peruffo |first3=Enzo |last4=McCarthy |first4=Ian |date=2021 |title=Big Data for Creating and Capturing Value in the Digitalized Environment: Unpacking the Effects of Volume, Variety, and Veracity on Firm Performance |url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jpim.12545 |journal=Journal of Product Innovation Management |language=en |volume=38 |issue=1 |pages=49–67 |doi=10.1111/jpim.12545 |s2cid=225209179 |issn=0737-6782|url-access=subscription }}</ref> Huidige gebruik van die term grootdata verwys gewoonlik na die gebruik van voorspellende analise, gebruikersgedragsanalise of sekere ander gevorderde data-analisemetodes wat waarde uit grootdata onttrek, en selde na 'n spesifieke grootte van die datastel. "Daar is min twyfel dat die hoeveelhede data wat nou beskikbaar is inderdaad groot is, maar dit is nie die mees relevante kenmerk van hierdie nuwe data-ekosisteem nie."<ref>{{cite journal |last1=Boyd |first1=Danah |last2=Crawford |first2=Kate |title=Six Provocations for Big Data |journal=Social Science Research Network |date=21 September 2011 |doi=10.2139/ssrn.1926431 |s2cid=148610111 |url=http://osf.io/nrjhn/ |access-date=12 Julie 2019 |archive-date=28 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200228015558/https://osf.io/nrjhn/ |url-status=live }}</ref> Analise van datastelle kan nuwe korrelasies vind om "besigheidstendense op te spoor, siektes te voorkom, misdaad te bestry, ensovoorts".{{r|Economist}} Wetenskaplikes, sakebestuurders, mediese praktisyns, advertensies en regerings ondervind gereeld probleme met grootdatastelle in gebiede soos internetsoektogte, fintech, gesondheidsorganalise, geografiese inligtingstelsels, stedelike informatika en besigheidsinformatika. Wetenskaplikes ondervind beperkings in e-wetenskapwerk, insluitend [[meteorologie]], genomika,<ref>{{cite journal | title = Community cleverness required | journal = Nature | volume = 455 | issue = 7209 | pages = 1 | date = September 2008 | pmid = 18769385 | doi = 10.1038/455001a | bibcode = 2008Natur.455....1. | doi-access = free }}</ref> konnektomika, komplekse fisika-simulasies, biologie en omgewingsnavorsing.<ref>{{cite journal | vauthors = Reichman OJ, Jones MB, Schildhauer MP | title = Challenges and opportunities of open data in ecology | journal = Science | volume = 331 | issue = 6018 | pages = 703–5 | date = February 2011 | pmid = 21311007 | doi = 10.1126/science.1197962 | bibcode = 2011Sci...331..703R | s2cid = 22686503 | url = https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | access-date = 12 Julie 2019 | archive-date = 19 Oktober 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201019060839/https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | url-status = live }}</ref> Die grootte en aantal beskikbare datastelle het vinnig gegroei namate data ingesamel word deur toestelle soos mobiele toestelle, goedkoop en talle inligting-senserende [[Internet van Dinge]]-toestelle, lugwaarnemingstoerusting (afstandwaarneming), sagtewarelogboeke, kameras, mikrofone, radiofrekwensie-identifikasie (RFID) lesers en draadlose sensornetwerke.<ref>{{cite web |author= Hellerstein, Joe |title= Parallel Programming in the Age of Big Data |date= 9 November 2008 |work= Gigaom Blog |url= http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 7 Oktober 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20121007033928/http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |url-status= dead }}</ref><ref>{{cite book |first1= Toby |last1= Segaran |first2= Jeff |last2= Hammerbacher |title= Beautiful Data: The Stories Behind Elegant Data Solutions |url= https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |year= 2009 |publisher= O'Reilly Media |isbn= 978-0-596-15711-1 |page= 257 |access-date= 31 Desember 2015 |archive-date= 12 Mei 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160512110157/https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |url-status= live }}</ref> Die wêreld se tegnologiese per capita kapasiteit om inligting te stoor, het sedert die 1980's elke 40 maande rofweg verdubbel;<ref name="martinhilbert.net">{{cite journal | vauthors = Hilbert M, López P | title = The world's technological capacity to store, communicate, and compute information | journal = Science | volume = 332 | issue = 6025 | pages = 60–5 | date = April 2011 | pmid = 21310967 | doi = 10.1126/science.1200970 | url = http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | bibcode = 2011Sci...332...60H | s2cid = 206531385 | access-date = 11 Mei 2019 | archive-date = 19 Augustus 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190819122943/http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | url-status = live }}</ref> vanaf 2012 word elke dag 2.5 eksagrepe (2.17×260 grepe) data gegenereer.<ref>{{cite web |url= http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |title= IBM What is big data? – Bringing big data to the enterprise |publisher= ibm.com |access-date= 26 Augustus 2013 |archive-date= 24 Augustus 2013 |archive-url= https://web.archive.org/web/20130824213031/http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |url-status= live }}</ref> Gebaseer op 'n IDC-verslagvoorspelling, is voorspel dat die globale datavolume eksponensieel sou groei van 4.4 zettagrepe tot 44 zettagrepe tussen 2013 en 2020. Teen 2025 voorspel IDC dat daar 163 zettagrepe data sal wees.<ref>{{Cite web|url=https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-March-2017.pdf|title=Data Age 2025: The Evolution of Data to Life-Critical|last1=Reinsel|first1=David|last2=Gantz|first2=John|date=13 April 2017|website=seagate.com|publisher=International Data Corporation|location=Framingham, MA, US|access-date=2 November 2017|last3=Rydning|first3=John|archive-date=8 Desember 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171208010603/https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-Maart-2017.pdf|url-status=live}}</ref> Volgens die IDC word beraam dat wêreldwye besteding aan grootdata- en besigheidsanalise-oplossings (BDA) $215,7 miljard in 2021 sal bereik.<ref>{{cite web | url=https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | title=Global Spending on Big Data and Analytics Solutions Will Reach $215.7 Billion in 2021, According to a New IDC Spending Guide | access-date=31 Julie 2022 | archive-date=23 Julie 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220723034825/https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/551501/worldwide-big-data-business-analytics-revenue/ | title=Big data and business analytics revenue 2022 }}</ref> Volgens Statista word voorspel dat die wêreldwye grootdatamark teen 2027 tot $103 miljard sal groei.<ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/254266/global-big-data-market-forecast/ | title=Global big data industry market size 2011-2027 }}</ref> In 2011 het McKinsey & Company berig dat as Amerikaanse gesondheidsorg grootdata kreatief en effektief sou gebruik om doeltreffendheid en kwaliteit te bevorder, die sektor meer as $300 miljard in waarde elke jaar kan skep.<ref name="McKinsey2011"/> In die ontwikkelde ekonomieë van Europa kan regeringsadministrateurs meer as €100 miljard ($149 miljard) in verbeterings aan operasionele doeltreffendheid bespaar deur grootdata te gebruik.<ref name="McKinsey2011"/> En gebruikers van dienste wat deur persoonlike liggingsdata moontlik gemaak word, kan $600 miljard in verbruikersurplus vasvang.<ref name="McKinsey2011">[https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/business%20functions/mckinsey%20digital/our%20insights/big%20data%20the%20next%20frontier%20for%20innovation/mgi_big_data_exec_summary.pdf Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity] McKinsey Global Institute May 2011</ref> Een vraag vir groot ondernemings is om te bepaal wie grootdata-inisiatiewe moet besit wat die hele organisasie raak.<ref>Oracle and FSN, [http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity "Mastering Big Data: CFO Strategies to Transform Insight into Opportunity"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130804062518/http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity |date=4 Augustus 2013 }}, Desember 2012</ref> Relasionele databasisbestuurstelsels en statistiese sagtewarepakkette vir [[rekenaar]]s wat gebruik word om data te visualiseer, sukkel dikwels om grootdata te verwerk en te analiseer. Die verwerking en analise van groot data mag "massief parallelle sagteware vereis wat op tiene, honderde of selfs duisende bedieners loop".<ref>{{cite web |author= Jacobs, A. |title= The Pathologies of Big Data |date= 6 Julie 2009 |work= ACMQueue |url= http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 8 Desember 2015 |archive-url= https://web.archive.org/web/20151208072827/http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |url-status= live }}</ref> Wat as "grootdata" kwalifiseer, wissel na gelang van die vermoëns van diegene wat dit analiseer en hul gereedskap. Verder maak die uitbreiding van vermoëns grootdata 'n bewegende teiken. "Vir sommige organisasies kan die eerste keer dat hulle honderde gigagrepe data in die gesig staar, 'n behoefte veroorsaak om databestuursopsies te heroorweeg. Vir ander kan dit tiene of honderde teragrepe neem voordat datagrootte 'n beduidende oorweging word."<ref>{{cite journal|last1= Magoulas |first1= Roger |last2=Lorica|first2=Ben|date=Februarie 2009|title=Introduction to Big Data|url=https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|journal=Release 2.0 |location= Sebastopol, CA|publisher=O'Reilly Media|issue=11|access-date=26 Februarie 2021|archive-date=2 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211102185002/https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|url-status=live}}</ref> ==Definisie== Die term "grootdata" word al sedert die 1990's gebruik, met sommige wat John Mashey erkenning gee vir die popularisering van die term.<ref>{{Cite web |title= Big Data… and the Next Wave of InfraStress |author= John R. Mashey |date= 25 April 1998 |publisher= Usenix |work= Slides from invited talk |url= http://static.usenix.org/event/usenix99/invited_talks/mashey.pdf |access-date= 28 September 2016 |archive-date= 12 Oktober 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20161012095743/http://static.usenix.org/event/usenix99/invited_talks/mashey.pdf |url-status= live }}</ref><ref>{{cite news |title=The Origins of 'Big Data': An Etymological Detective Story |author=Steve Lohr |date=1 Februarie 2013 |url=http://bits.blogs.nytimes.com/2013/02/01/the-origins-of-big-data-an-etymological-detective-story/ |work=[[The New York Times]] |access-date=28 September 2016 |archive-date=6 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306042217/http://bits.blogs.nytimes.com/2013/02/01/the-origins-of-big-data-an-etymological-detective-story/ |url-status=live }}</ref> Grootdata sluit gewoonlik datastelle in met groottes wat die vermoë van algemeen gebruikte sagteware-instrumente om data binne 'n aanvaarbare tyd vas te lê, te kureer, te bestuur en te verwerk, oorskry.{{Sfn | Snijders | Matzat | Reips | 2012}} Grootdata-filosofie omvat ongestruktureerde, semi-gestruktureerde en gestruktureerde data; die hoof fokus is egter op ongestruktureerde data.<ref name="Springer 2017">{{cite book |chapter=Towards Differentiating Business Intelligence, Big Data, Data Analytics and Knowledge Discovery |last1=Dedić |first1=N. |title= Innovations in Enterprise Information Systems Management and Engineering |last2=Stanier |first2=C. |issn=1865-1356 |oclc=909580101 |publisher=Springer International Publishing |location= Berlin; Heidelberg |year=2017 |volume=285 |pages= 114–22 |doi=10.1007/978-3-319-58801-8_10 |series=Lecture Notes in Business Information Processing |isbn=978-3-319-58800-1 |chapter-url= http://eprints.staffs.ac.uk/3551/1/Towards%20Differentiating%20Business%20Intelligence%20Big%20Data%20Data%20Analytics%20and%20Knowldge%20Discovery.docx |access-date=7 September 2019 |archive-date= 27 November 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20201127065236/http://eprints.staffs.ac.uk/3551/1/Towards%20Differentiating%20Business%20Intelligence%20Big%20Data%20Data%20Analytics%20and%20Knowldge%20Discovery.docx |url-status=live }}</ref> Groot data "grootte" is 'n voortdurend bewegende teiken; vanaf 2012 wissel dit van 'n paar dosyn teragrepe tot baie zettagrepe data.<ref name="Everts">{{cite magazine |last1=Everts |first1=Sarah |title=Information Overload |magazine= [[Distillations (magazine)|Distillations]] |date=2016 |volume=2 |issue=2 |pages=26–33 |url=https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/information-overload |access-date= 22 Maart 2018 |archive-date=3 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403133511/https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/information-overload |url-status=live }}</ref> Grootdata vereis 'n stel tegnieke en tegnologieë met nuwe vorme van integrasie om insigte te openbaar uit datastelle wat uiteenlopend, kompleks en van 'n massiewe skaal is. <ref>{{cite journal | last1 = Ibrahim | last2 = Targio Hashem | first2 = Abaker | last3 = Yaqoob | first3 = Ibrar | last4 = Badrul Anuar | first4 = Nor | last5 = Mokhtar | first5 = Salimah | last6 = Gani | first6 = Abdullah | last7 = Ullah Khan | first7 = Samee | year = 2015 | title = big data" on cloud computing: Review and open research issues | journal = Information Systems | volume = 47 | pages = 98–115 | doi = 10.1016/j.is.2014.07.006 | s2cid = 205488005 }}</ref> "Volume", "verskeidenheid", "snelheid" en verskeie ander "V's" (in Engels) word deur sommige organisasies bygevoeg om dit te beskryf, 'n hersiening wat deur sommige bedryfsowerhede uitgedaag word.<ref>{{cite magazine|last=Grimes|first=Seth|title=Big Data: Avoid 'Wanna V' Confusion|url=http://www.informationweek.com/big-data/big-data-analytics/big-data-avoid-wanna-v-confusion/d/d-id/1111077|magazine=[[InformationWeek]]|access-date=5 January 2016|archive-date=23 Desember 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151223185813/http://www.informationweek.com/big-data/big-data-analytics/big-data-avoid-wanna-v-confusion/d/d-id/1111077|url-status=live}}</ref> Die V's van groot data is dikwels na verwys as die "drie V's", "vier V's" en "vyf V's". Hulle het die eienskappe van groot data in volume, verskeidenheid, snelheid, waarheid en waarde verteenwoordig.<ref name=":0">{{Cite web|date=2016-09-17|title=The 5 V's of big data|url=https://www.ibm.com/blogs/watson-health/the-5-vs-of-big-data/|access-date=2021-01-20|website=Watson Health Perspectives|language=en-US|archive-date=18 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210118085939/https://www.ibm.com/blogs/watson-health/the-5-vs-of-big-data/|url-status=live}}</ref> Variasie word dikwels ingesluit as 'n bykomende eienskap van grootdata. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Ekonomie]] [[Kategorie:Inligtingkunde]] [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Rekenaarkunde]] 768h30ncgtzb62wo7i1kblhs2z91l48 2814636 2814635 2025-06-21T09:05:12Z Sobaka 328 /* Verwysings */ 2814636 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Revised NIST Big Data Taxonomy.jpg|duimnael|'n Diagram van die generering en algemene toepassing van grootdata.]] '''Grootdata''' verwys hoofsaaklik na [[Databasis|datastelle]] wat te groot of kompleks is om deur tradisionele dataverwerkingsagteware hanteer te word. [[Data]] met baie inskrywings (rye) bied groter statistiese krag, terwyl data met hoër kompleksiteit (meer eienskappe of kolomme) tot 'n hoër vals ontdekkingskoers kan lei.<ref>{{Cite journal |last= Breur |first=Tom|date=Julie 2016|title=Statistical Power Analysis and the contemporary "crisis" in social sciences|journal=Journal of Marketing Analytics |publisher=Palgrave Macmillan |location= London, England |volume=4 |issue=2–3 |pages=61–65 |doi=10.1057/s41270-016-0001-3 |issn=2050-3318|doi-access=free}}</ref> Uitdagings vir grootdata-analise sluit in die vaslegging van data, databerging, data-analise, soek, deel, oordrag, visualisering, navraag doen, opdatering, inligtingprivaatheid en databron. Grootdata is oorspronklik met drie sleutelkonsepte geassosieer: volume, verskeidenheid en snelheid.<ref>{{Cite journal |last1=McAfee |first1=Andrew |last2=Brynjolfsson |first2=Erik |date=2012-10-01 |title=Big data: the management revolution |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23074865/ |journal=Harvard Business Review |volume=90 |issue=10 |pages=60–66, 68, 128 |issn=0017-8012 |pmid=23074865}}</ref> Die analise van grootdata bied uitdagings in steekproefneming, en het dus voorheen slegs waarnemings en steekproefneming toegelaat. Dus verwys 'n vierde konsep, waarheidsgetrouheid, na die kwaliteit of insiggewendheid van die data.<ref name=":0" /> Sonder voldoende belegging in kundigheid vir grootdata-waarheid, kan die volume en verskeidenheid data koste en [[risiko]]'s veroorsaak wat 'n organisasie se kapasiteit om waarde uit grootdata te skep en vas te lê, oorskry.<ref>{{Cite journal |last1=Cappa |first1= Francesco |last2=Oriani |first2=Raffaele |last3=Peruffo |first3=Enzo |last4=McCarthy |first4=Ian |date=2021 |title=Big Data for Creating and Capturing Value in the Digitalized Environment: Unpacking the Effects of Volume, Variety, and Veracity on Firm Performance |url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jpim.12545 |journal=Journal of Product Innovation Management |language=en |volume=38 |issue=1 |pages=49–67 |doi=10.1111/jpim.12545 |s2cid=225209179 |issn=0737-6782|url-access=subscription }}</ref> Huidige gebruik van die term grootdata verwys gewoonlik na die gebruik van voorspellende analise, gebruikersgedragsanalise of sekere ander gevorderde data-analisemetodes wat waarde uit grootdata onttrek, en selde na 'n spesifieke grootte van die datastel. "Daar is min twyfel dat die hoeveelhede data wat nou beskikbaar is inderdaad groot is, maar dit is nie die mees relevante kenmerk van hierdie nuwe data-ekosisteem nie."<ref>{{cite journal |last1=Boyd |first1=Danah |last2=Crawford |first2=Kate |title=Six Provocations for Big Data |journal=Social Science Research Network |date=21 September 2011 |doi=10.2139/ssrn.1926431 |s2cid=148610111 |url=http://osf.io/nrjhn/ |access-date=12 Julie 2019 |archive-date=28 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200228015558/https://osf.io/nrjhn/ |url-status=live }}</ref> Analise van datastelle kan nuwe korrelasies vind om "besigheidstendense op te spoor, siektes te voorkom, misdaad te bestry, ensovoorts".{{r|Economist}} Wetenskaplikes, sakebestuurders, mediese praktisyns, advertensies en regerings ondervind gereeld probleme met grootdatastelle in gebiede soos internetsoektogte, fintech, gesondheidsorganalise, geografiese inligtingstelsels, stedelike informatika en besigheidsinformatika. Wetenskaplikes ondervind beperkings in e-wetenskapwerk, insluitend [[meteorologie]], genomika,<ref>{{cite journal | title = Community cleverness required | journal = Nature | volume = 455 | issue = 7209 | pages = 1 | date = September 2008 | pmid = 18769385 | doi = 10.1038/455001a | bibcode = 2008Natur.455....1. | doi-access = free }}</ref> konnektomika, komplekse fisika-simulasies, biologie en omgewingsnavorsing.<ref>{{cite journal | vauthors = Reichman OJ, Jones MB, Schildhauer MP | title = Challenges and opportunities of open data in ecology | journal = Science | volume = 331 | issue = 6018 | pages = 703–5 | date = February 2011 | pmid = 21311007 | doi = 10.1126/science.1197962 | bibcode = 2011Sci...331..703R | s2cid = 22686503 | url = https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | access-date = 12 Julie 2019 | archive-date = 19 Oktober 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201019060839/https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | url-status = live }}</ref> Die grootte en aantal beskikbare datastelle het vinnig gegroei namate data ingesamel word deur toestelle soos mobiele toestelle, goedkoop en talle inligting-senserende [[Internet van Dinge]]-toestelle, lugwaarnemingstoerusting (afstandwaarneming), sagtewarelogboeke, kameras, mikrofone, radiofrekwensie-identifikasie (RFID) lesers en draadlose sensornetwerke.<ref>{{cite web |author= Hellerstein, Joe |title= Parallel Programming in the Age of Big Data |date= 9 November 2008 |work= Gigaom Blog |url= http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 7 Oktober 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20121007033928/http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |url-status= dead }}</ref><ref>{{cite book |first1= Toby |last1= Segaran |first2= Jeff |last2= Hammerbacher |title= Beautiful Data: The Stories Behind Elegant Data Solutions |url= https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |year= 2009 |publisher= O'Reilly Media |isbn= 978-0-596-15711-1 |page= 257 |access-date= 31 Desember 2015 |archive-date= 12 Mei 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160512110157/https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |url-status= live }}</ref> Die wêreld se tegnologiese per capita kapasiteit om inligting te stoor, het sedert die 1980's elke 40 maande rofweg verdubbel;<ref name="martinhilbert.net">{{cite journal | vauthors = Hilbert M, López P | title = The world's technological capacity to store, communicate, and compute information | journal = Science | volume = 332 | issue = 6025 | pages = 60–5 | date = April 2011 | pmid = 21310967 | doi = 10.1126/science.1200970 | url = http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | bibcode = 2011Sci...332...60H | s2cid = 206531385 | access-date = 11 Mei 2019 | archive-date = 19 Augustus 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190819122943/http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | url-status = live }}</ref> vanaf 2012 word elke dag 2.5 eksagrepe (2.17×260 grepe) data gegenereer.<ref>{{cite web |url= http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |title= IBM What is big data? – Bringing big data to the enterprise |publisher= ibm.com |access-date= 26 Augustus 2013 |archive-date= 24 Augustus 2013 |archive-url= https://web.archive.org/web/20130824213031/http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |url-status= live }}</ref> Gebaseer op 'n IDC-verslagvoorspelling, is voorspel dat die globale datavolume eksponensieel sou groei van 4.4 zettagrepe tot 44 zettagrepe tussen 2013 en 2020. Teen 2025 voorspel IDC dat daar 163 zettagrepe data sal wees.<ref>{{Cite web|url=https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-March-2017.pdf|title=Data Age 2025: The Evolution of Data to Life-Critical|last1=Reinsel|first1=David|last2=Gantz|first2=John|date=13 April 2017|website=seagate.com|publisher=International Data Corporation|location=Framingham, MA, US|access-date=2 November 2017|last3=Rydning|first3=John|archive-date=8 Desember 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171208010603/https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-Maart-2017.pdf|url-status=live}}</ref> Volgens die IDC word beraam dat wêreldwye besteding aan grootdata- en besigheidsanalise-oplossings (BDA) $215,7 miljard in 2021 sal bereik.<ref>{{cite web | url=https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | title=Global Spending on Big Data and Analytics Solutions Will Reach $215.7 Billion in 2021, According to a New IDC Spending Guide | access-date=31 Julie 2022 | archive-date=23 Julie 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220723034825/https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/551501/worldwide-big-data-business-analytics-revenue/ | title=Big data and business analytics revenue 2022 }}</ref> Volgens Statista word voorspel dat die wêreldwye grootdatamark teen 2027 tot $103 miljard sal groei.<ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/254266/global-big-data-market-forecast/ | title=Global big data industry market size 2011-2027 }}</ref> In 2011 het McKinsey & Company berig dat as Amerikaanse gesondheidsorg grootdata kreatief en effektief sou gebruik om doeltreffendheid en kwaliteit te bevorder, die sektor meer as $300 miljard in waarde elke jaar kan skep.<ref name="McKinsey2011"/> In die ontwikkelde ekonomieë van Europa kan regeringsadministrateurs meer as €100 miljard ($149 miljard) in verbeterings aan operasionele doeltreffendheid bespaar deur grootdata te gebruik.<ref name="McKinsey2011"/> En gebruikers van dienste wat deur persoonlike liggingsdata moontlik gemaak word, kan $600 miljard in verbruikersurplus vasvang.<ref name="McKinsey2011">[https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/business%20functions/mckinsey%20digital/our%20insights/big%20data%20the%20next%20frontier%20for%20innovation/mgi_big_data_exec_summary.pdf Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity] McKinsey Global Institute May 2011</ref> Een vraag vir groot ondernemings is om te bepaal wie grootdata-inisiatiewe moet besit wat die hele organisasie raak.<ref>Oracle and FSN, [http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity "Mastering Big Data: CFO Strategies to Transform Insight into Opportunity"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130804062518/http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity |date=4 Augustus 2013 }}, Desember 2012</ref> Relasionele databasisbestuurstelsels en statistiese sagtewarepakkette vir [[rekenaar]]s wat gebruik word om data te visualiseer, sukkel dikwels om grootdata te verwerk en te analiseer. Die verwerking en analise van groot data mag "massief parallelle sagteware vereis wat op tiene, honderde of selfs duisende bedieners loop".<ref>{{cite web |author= Jacobs, A. |title= The Pathologies of Big Data |date= 6 Julie 2009 |work= ACMQueue |url= http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 8 Desember 2015 |archive-url= https://web.archive.org/web/20151208072827/http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |url-status= live }}</ref> Wat as "grootdata" kwalifiseer, wissel na gelang van die vermoëns van diegene wat dit analiseer en hul gereedskap. Verder maak die uitbreiding van vermoëns grootdata 'n bewegende teiken. "Vir sommige organisasies kan die eerste keer dat hulle honderde gigagrepe data in die gesig staar, 'n behoefte veroorsaak om databestuursopsies te heroorweeg. Vir ander kan dit tiene of honderde teragrepe neem voordat datagrootte 'n beduidende oorweging word."<ref>{{cite journal|last1= Magoulas |first1= Roger |last2=Lorica|first2=Ben|date=Februarie 2009|title=Introduction to Big Data|url=https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|journal=Release 2.0 |location= Sebastopol, CA|publisher=O'Reilly Media|issue=11|access-date=26 Februarie 2021|archive-date=2 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211102185002/https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|url-status=live}}</ref> ==Definisie== Die term "grootdata" word al sedert die 1990's gebruik, met sommige wat John Mashey erkenning gee vir die popularisering van die term.<ref>{{Cite web |title= Big Data… and the Next Wave of InfraStress |author= John R. Mashey |date= 25 April 1998 |publisher= Usenix |work= Slides from invited talk |url= http://static.usenix.org/event/usenix99/invited_talks/mashey.pdf |access-date= 28 September 2016 |archive-date= 12 Oktober 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20161012095743/http://static.usenix.org/event/usenix99/invited_talks/mashey.pdf |url-status= live }}</ref><ref>{{cite news |title=The Origins of 'Big Data': An Etymological Detective Story |author=Steve Lohr |date=1 Februarie 2013 |url=http://bits.blogs.nytimes.com/2013/02/01/the-origins-of-big-data-an-etymological-detective-story/ |work=[[The New York Times]] |access-date=28 September 2016 |archive-date=6 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306042217/http://bits.blogs.nytimes.com/2013/02/01/the-origins-of-big-data-an-etymological-detective-story/ |url-status=live }}</ref> Grootdata sluit gewoonlik datastelle in met groottes wat die vermoë van algemeen gebruikte sagteware-instrumente om data binne 'n aanvaarbare tyd vas te lê, te kureer, te bestuur en te verwerk, oorskry.{{Sfn | Snijders | Matzat | Reips | 2012}} Grootdata-filosofie omvat ongestruktureerde, semi-gestruktureerde en gestruktureerde data; die hoof fokus is egter op ongestruktureerde data.<ref name="Springer 2017">{{cite book |chapter=Towards Differentiating Business Intelligence, Big Data, Data Analytics and Knowledge Discovery |last1=Dedić |first1=N. |title= Innovations in Enterprise Information Systems Management and Engineering |last2=Stanier |first2=C. |issn=1865-1356 |oclc=909580101 |publisher=Springer International Publishing |location= Berlin; Heidelberg |year=2017 |volume=285 |pages= 114–22 |doi=10.1007/978-3-319-58801-8_10 |series=Lecture Notes in Business Information Processing |isbn=978-3-319-58800-1 |chapter-url= http://eprints.staffs.ac.uk/3551/1/Towards%20Differentiating%20Business%20Intelligence%20Big%20Data%20Data%20Analytics%20and%20Knowldge%20Discovery.docx |access-date=7 September 2019 |archive-date= 27 November 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20201127065236/http://eprints.staffs.ac.uk/3551/1/Towards%20Differentiating%20Business%20Intelligence%20Big%20Data%20Data%20Analytics%20and%20Knowldge%20Discovery.docx |url-status=live }}</ref> Groot data "grootte" is 'n voortdurend bewegende teiken; vanaf 2012 wissel dit van 'n paar dosyn teragrepe tot baie zettagrepe data.<ref name="Everts">{{cite magazine |last1=Everts |first1=Sarah |title=Information Overload |magazine= [[Distillations (magazine)|Distillations]] |date=2016 |volume=2 |issue=2 |pages=26–33 |url=https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/information-overload |access-date= 22 Maart 2018 |archive-date=3 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403133511/https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/information-overload |url-status=live }}</ref> Grootdata vereis 'n stel tegnieke en tegnologieë met nuwe vorme van integrasie om insigte te openbaar uit datastelle wat uiteenlopend, kompleks en van 'n massiewe skaal is. <ref>{{cite journal | last1 = Ibrahim | last2 = Targio Hashem | first2 = Abaker | last3 = Yaqoob | first3 = Ibrar | last4 = Badrul Anuar | first4 = Nor | last5 = Mokhtar | first5 = Salimah | last6 = Gani | first6 = Abdullah | last7 = Ullah Khan | first7 = Samee | year = 2015 | title = big data" on cloud computing: Review and open research issues | journal = Information Systems | volume = 47 | pages = 98–115 | doi = 10.1016/j.is.2014.07.006 | s2cid = 205488005 }}</ref> "Volume", "verskeidenheid", "snelheid" en verskeie ander "V's" (in Engels) word deur sommige organisasies bygevoeg om dit te beskryf, 'n hersiening wat deur sommige bedryfsowerhede uitgedaag word.<ref>{{cite magazine|last=Grimes|first=Seth|title=Big Data: Avoid 'Wanna V' Confusion|url=http://www.informationweek.com/big-data/big-data-analytics/big-data-avoid-wanna-v-confusion/d/d-id/1111077|magazine=[[InformationWeek]]|access-date=5 January 2016|archive-date=23 Desember 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151223185813/http://www.informationweek.com/big-data/big-data-analytics/big-data-avoid-wanna-v-confusion/d/d-id/1111077|url-status=live}}</ref> Die V's van groot data is dikwels na verwys as die "drie V's", "vier V's" en "vyf V's". Hulle het die eienskappe van groot data in volume, verskeidenheid, snelheid, waarheid en waarde verteenwoordig.<ref name=":0">{{Cite web|date=2016-09-17|title=The 5 V's of big data|url=https://www.ibm.com/blogs/watson-health/the-5-vs-of-big-data/|access-date=2021-01-20|website=Watson Health Perspectives|language=en-US|archive-date=18 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210118085939/https://www.ibm.com/blogs/watson-health/the-5-vs-of-big-data/|url-status=live}}</ref> Variasie word dikwels ingesluit as 'n bykomende eienskap van grootdata. == Verwysings == {{Verwysings|3}} {{Normdata}} [[Kategorie:Ekonomie]] [[Kategorie:Inligtingkunde]] [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Rekenaarkunde]] ar068g4uphgw7ra3f2vlzcywlz9bsnm 2814637 2814636 2025-06-21T09:12:45Z Sobaka 328 /* Definisie */ bywerk 2814637 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Revised NIST Big Data Taxonomy.jpg|duimnael|'n Diagram van die generering en algemene toepassing van grootdata.]] '''Grootdata''' verwys hoofsaaklik na [[Databasis|datastelle]] wat te groot of kompleks is om deur tradisionele dataverwerkingsagteware hanteer te word. [[Data]] met baie inskrywings (rye) bied groter statistiese krag, terwyl data met hoër kompleksiteit (meer eienskappe of kolomme) tot 'n hoër vals ontdekkingskoers kan lei.<ref>{{Cite journal |last= Breur |first=Tom|date=Julie 2016|title=Statistical Power Analysis and the contemporary "crisis" in social sciences|journal=Journal of Marketing Analytics |publisher=Palgrave Macmillan |location= London, England |volume=4 |issue=2–3 |pages=61–65 |doi=10.1057/s41270-016-0001-3 |issn=2050-3318|doi-access=free}}</ref> Uitdagings vir grootdata-analise sluit in die vaslegging van data, databerging, data-analise, soek, deel, oordrag, visualisering, navraag doen, opdatering, inligtingprivaatheid en databron. Grootdata is oorspronklik met drie sleutelkonsepte geassosieer: volume, verskeidenheid en snelheid.<ref>{{Cite journal |last1=McAfee |first1=Andrew |last2=Brynjolfsson |first2=Erik |date=2012-10-01 |title=Big data: the management revolution |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23074865/ |journal=Harvard Business Review |volume=90 |issue=10 |pages=60–66, 68, 128 |issn=0017-8012 |pmid=23074865}}</ref> Die analise van grootdata bied uitdagings in steekproefneming, en het dus voorheen slegs waarnemings en steekproefneming toegelaat. Dus verwys 'n vierde konsep, waarheidsgetrouheid, na die kwaliteit of insiggewendheid van die data.<ref name=":0" /> Sonder voldoende belegging in kundigheid vir grootdata-waarheid, kan die volume en verskeidenheid data koste en [[risiko]]'s veroorsaak wat 'n organisasie se kapasiteit om waarde uit grootdata te skep en vas te lê, oorskry.<ref>{{Cite journal |last1=Cappa |first1= Francesco |last2=Oriani |first2=Raffaele |last3=Peruffo |first3=Enzo |last4=McCarthy |first4=Ian |date=2021 |title=Big Data for Creating and Capturing Value in the Digitalized Environment: Unpacking the Effects of Volume, Variety, and Veracity on Firm Performance |url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jpim.12545 |journal=Journal of Product Innovation Management |language=en |volume=38 |issue=1 |pages=49–67 |doi=10.1111/jpim.12545 |s2cid=225209179 |issn=0737-6782|url-access=subscription }}</ref> Huidige gebruik van die term grootdata verwys gewoonlik na die gebruik van voorspellende analise, gebruikersgedragsanalise of sekere ander gevorderde data-analisemetodes wat waarde uit grootdata onttrek, en selde na 'n spesifieke grootte van die datastel. "Daar is min twyfel dat die hoeveelhede data wat nou beskikbaar is inderdaad groot is, maar dit is nie die mees relevante kenmerk van hierdie nuwe data-ekosisteem nie."<ref>{{cite journal |last1=Boyd |first1=Danah |last2=Crawford |first2=Kate |title=Six Provocations for Big Data |journal=Social Science Research Network |date=21 September 2011 |doi=10.2139/ssrn.1926431 |s2cid=148610111 |url=http://osf.io/nrjhn/ |access-date=12 Julie 2019 |archive-date=28 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200228015558/https://osf.io/nrjhn/ |url-status=live }}</ref> Analise van datastelle kan nuwe korrelasies vind om "besigheidstendense op te spoor, siektes te voorkom, misdaad te bestry, ensovoorts".{{r|Economist}} Wetenskaplikes, sakebestuurders, mediese praktisyns, advertensies en regerings ondervind gereeld probleme met grootdatastelle in gebiede soos internetsoektogte, fintech, gesondheidsorganalise, geografiese inligtingstelsels, stedelike informatika en besigheidsinformatika. Wetenskaplikes ondervind beperkings in e-wetenskapwerk, insluitend [[meteorologie]], genomika,<ref>{{cite journal | title = Community cleverness required | journal = Nature | volume = 455 | issue = 7209 | pages = 1 | date = September 2008 | pmid = 18769385 | doi = 10.1038/455001a | bibcode = 2008Natur.455....1. | doi-access = free }}</ref> konnektomika, komplekse fisika-simulasies, biologie en omgewingsnavorsing.<ref>{{cite journal | vauthors = Reichman OJ, Jones MB, Schildhauer MP | title = Challenges and opportunities of open data in ecology | journal = Science | volume = 331 | issue = 6018 | pages = 703–5 | date = February 2011 | pmid = 21311007 | doi = 10.1126/science.1197962 | bibcode = 2011Sci...331..703R | s2cid = 22686503 | url = https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | access-date = 12 Julie 2019 | archive-date = 19 Oktober 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201019060839/https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | url-status = live }}</ref> Die grootte en aantal beskikbare datastelle het vinnig gegroei namate data ingesamel word deur toestelle soos mobiele toestelle, goedkoop en talle inligting-senserende [[Internet van Dinge]]-toestelle, lugwaarnemingstoerusting (afstandwaarneming), sagtewarelogboeke, kameras, mikrofone, radiofrekwensie-identifikasie (RFID) lesers en draadlose sensornetwerke.<ref>{{cite web |author= Hellerstein, Joe |title= Parallel Programming in the Age of Big Data |date= 9 November 2008 |work= Gigaom Blog |url= http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 7 Oktober 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20121007033928/http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |url-status= dead }}</ref><ref>{{cite book |first1= Toby |last1= Segaran |first2= Jeff |last2= Hammerbacher |title= Beautiful Data: The Stories Behind Elegant Data Solutions |url= https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |year= 2009 |publisher= O'Reilly Media |isbn= 978-0-596-15711-1 |page= 257 |access-date= 31 Desember 2015 |archive-date= 12 Mei 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160512110157/https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |url-status= live }}</ref> Die wêreld se tegnologiese per capita kapasiteit om inligting te stoor, het sedert die 1980's elke 40 maande rofweg verdubbel;<ref name="martinhilbert.net">{{cite journal | vauthors = Hilbert M, López P | title = The world's technological capacity to store, communicate, and compute information | journal = Science | volume = 332 | issue = 6025 | pages = 60–5 | date = April 2011 | pmid = 21310967 | doi = 10.1126/science.1200970 | url = http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | bibcode = 2011Sci...332...60H | s2cid = 206531385 | access-date = 11 Mei 2019 | archive-date = 19 Augustus 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190819122943/http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | url-status = live }}</ref> vanaf 2012 word elke dag 2.5 eksagrepe (2.17×260 grepe) data gegenereer.<ref>{{cite web |url= http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |title= IBM What is big data? – Bringing big data to the enterprise |publisher= ibm.com |access-date= 26 Augustus 2013 |archive-date= 24 Augustus 2013 |archive-url= https://web.archive.org/web/20130824213031/http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |url-status= live }}</ref> Gebaseer op 'n IDC-verslagvoorspelling, is voorspel dat die globale datavolume eksponensieel sou groei van 4.4 zettagrepe tot 44 zettagrepe tussen 2013 en 2020. Teen 2025 voorspel IDC dat daar 163 zettagrepe data sal wees.<ref>{{Cite web|url=https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-March-2017.pdf|title=Data Age 2025: The Evolution of Data to Life-Critical|last1=Reinsel|first1=David|last2=Gantz|first2=John|date=13 April 2017|website=seagate.com|publisher=International Data Corporation|location=Framingham, MA, US|access-date=2 November 2017|last3=Rydning|first3=John|archive-date=8 Desember 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171208010603/https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-Maart-2017.pdf|url-status=live}}</ref> Volgens die IDC word beraam dat wêreldwye besteding aan grootdata- en besigheidsanalise-oplossings (BDA) $215,7 miljard in 2021 sal bereik.<ref>{{cite web | url=https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | title=Global Spending on Big Data and Analytics Solutions Will Reach $215.7 Billion in 2021, According to a New IDC Spending Guide | access-date=31 Julie 2022 | archive-date=23 Julie 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220723034825/https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/551501/worldwide-big-data-business-analytics-revenue/ | title=Big data and business analytics revenue 2022 }}</ref> Volgens Statista word voorspel dat die wêreldwye grootdatamark teen 2027 tot $103 miljard sal groei.<ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/254266/global-big-data-market-forecast/ | title=Global big data industry market size 2011-2027 }}</ref> In 2011 het McKinsey & Company berig dat as Amerikaanse gesondheidsorg grootdata kreatief en effektief sou gebruik om doeltreffendheid en kwaliteit te bevorder, die sektor meer as $300 miljard in waarde elke jaar kan skep.<ref name="McKinsey2011"/> In die ontwikkelde ekonomieë van Europa kan regeringsadministrateurs meer as €100 miljard ($149 miljard) in verbeterings aan operasionele doeltreffendheid bespaar deur grootdata te gebruik.<ref name="McKinsey2011"/> En gebruikers van dienste wat deur persoonlike liggingsdata moontlik gemaak word, kan $600 miljard in verbruikersurplus vasvang.<ref name="McKinsey2011">[https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/business%20functions/mckinsey%20digital/our%20insights/big%20data%20the%20next%20frontier%20for%20innovation/mgi_big_data_exec_summary.pdf Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity] McKinsey Global Institute May 2011</ref> Een vraag vir groot ondernemings is om te bepaal wie grootdata-inisiatiewe moet besit wat die hele organisasie raak.<ref>Oracle and FSN, [http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity "Mastering Big Data: CFO Strategies to Transform Insight into Opportunity"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130804062518/http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity |date=4 Augustus 2013 }}, Desember 2012</ref> Relasionele databasisbestuurstelsels en statistiese sagtewarepakkette vir [[rekenaar]]s wat gebruik word om data te visualiseer, sukkel dikwels om grootdata te verwerk en te analiseer. Die verwerking en analise van groot data mag "massief parallelle sagteware vereis wat op tiene, honderde of selfs duisende bedieners loop".<ref>{{cite web |author= Jacobs, A. |title= The Pathologies of Big Data |date= 6 Julie 2009 |work= ACMQueue |url= http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 8 Desember 2015 |archive-url= https://web.archive.org/web/20151208072827/http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |url-status= live }}</ref> Wat as "grootdata" kwalifiseer, wissel na gelang van die vermoëns van diegene wat dit analiseer en hul gereedskap. Verder maak die uitbreiding van vermoëns grootdata 'n bewegende teiken. "Vir sommige organisasies kan die eerste keer dat hulle honderde gigagrepe data in die gesig staar, 'n behoefte veroorsaak om databestuursopsies te heroorweeg. Vir ander kan dit tiene of honderde teragrepe neem voordat datagrootte 'n beduidende oorweging word."<ref>{{cite journal|last1= Magoulas |first1= Roger |last2=Lorica|first2=Ben|date=Februarie 2009|title=Introduction to Big Data|url=https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|journal=Release 2.0 |location= Sebastopol, CA|publisher=O'Reilly Media|issue=11|access-date=26 Februarie 2021|archive-date=2 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211102185002/https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|url-status=live}}</ref> ==Definisie== Die term "grootdata" word al sedert die 1990's gebruik, met sommige wat John Mashey erkenning gee vir die popularisering van die term.<ref>{{Cite web |title= Big Data… and the Next Wave of InfraStress |author= John R. Mashey |date= 25 April 1998 |publisher= Usenix |work= Slides from invited talk |url= http://static.usenix.org/event/usenix99/invited_talks/mashey.pdf |access-date= 28 September 2016 |archive-date= 12 Oktober 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20161012095743/http://static.usenix.org/event/usenix99/invited_talks/mashey.pdf |url-status= live }}</ref><ref>{{cite news |title=The Origins of 'Big Data': An Etymological Detective Story |author=Steve Lohr |date=1 Februarie 2013 |url=http://bits.blogs.nytimes.com/2013/02/01/the-origins-of-big-data-an-etymological-detective-story/ |work=[[The New York Times]] |access-date=28 September 2016 |archive-date=6 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306042217/http://bits.blogs.nytimes.com/2013/02/01/the-origins-of-big-data-an-etymological-detective-story/ |url-status=live }}</ref> Grootdata sluit gewoonlik datastelle in met groottes wat die vermoë van algemeen gebruikte sagteware-instrumente om data binne 'n aanvaarbare tyd vas te lê, te kureer, te bestuur en te verwerk, oorskry.{{Sfn | Snijders | Matzat | Reips | 2012}} Grootdata-filosofie omvat ongestruktureerde, semi-gestruktureerde en gestruktureerde data; die hoof fokus is egter op ongestruktureerde data.<ref name="Springer 2017">{{cite book |chapter=Towards Differentiating Business Intelligence, Big Data, Data Analytics and Knowledge Discovery |last1=Dedić |first1=N. |title= Innovations in Enterprise Information Systems Management and Engineering |last2=Stanier |first2=C. |issn=1865-1356 |oclc=909580101 |publisher=Springer International Publishing |location= Berlin; Heidelberg |year=2017 |volume=285 |pages= 114–22 |doi=10.1007/978-3-319-58801-8_10 |series=Lecture Notes in Business Information Processing |isbn=978-3-319-58800-1 |chapter-url= http://eprints.staffs.ac.uk/3551/1/Towards%20Differentiating%20Business%20Intelligence%20Big%20Data%20Data%20Analytics%20and%20Knowldge%20Discovery.docx |access-date=7 September 2019 |archive-date= 27 November 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20201127065236/http://eprints.staffs.ac.uk/3551/1/Towards%20Differentiating%20Business%20Intelligence%20Big%20Data%20Data%20Analytics%20and%20Knowldge%20Discovery.docx |url-status=live }}</ref> Groot data "grootte" is 'n voortdurend bewegende teiken; vanaf 2012 wissel dit van 'n paar dosyn teragrepe tot baie zettagrepe data.<ref name="Everts">{{cite magazine |last1=Everts |first1=Sarah |title=Information Overload |magazine= [[Distillations (magazine)|Distillations]] |date=2016 |volume=2 |issue=2 |pages=26–33 |url=https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/information-overload |access-date= 22 Maart 2018 |archive-date=3 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403133511/https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/information-overload |url-status=live }}</ref> Grootdata vereis 'n stel tegnieke en tegnologieë met nuwe vorme van integrasie om insigte te openbaar uit datastelle wat uiteenlopend, kompleks en van 'n massiewe skaal is. <ref>{{cite journal | last1 = Ibrahim | last2 = Targio Hashem | first2 = Abaker | last3 = Yaqoob | first3 = Ibrar | last4 = Badrul Anuar | first4 = Nor | last5 = Mokhtar | first5 = Salimah | last6 = Gani | first6 = Abdullah | last7 = Ullah Khan | first7 = Samee | year = 2015 | title = big data" on cloud computing: Review and open research issues | journal = Information Systems | volume = 47 | pages = 98–115 | doi = 10.1016/j.is.2014.07.006 | s2cid = 205488005 }}</ref> "Volume", "verskeidenheid", "snelheid" en verskeie ander "V's" (in Engels) word deur sommige organisasies bygevoeg om dit te beskryf, 'n hersiening wat deur sommige bedryfsowerhede uitgedaag word.<ref>{{cite magazine|last=Grimes|first=Seth|title=Big Data: Avoid 'Wanna V' Confusion|url=http://www.informationweek.com/big-data/big-data-analytics/big-data-avoid-wanna-v-confusion/d/d-id/1111077|magazine=[[InformationWeek]]|access-date=5 January 2016|archive-date=23 Desember 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151223185813/http://www.informationweek.com/big-data/big-data-analytics/big-data-avoid-wanna-v-confusion/d/d-id/1111077|url-status=live}}</ref> Die V's van groot data is dikwels na verwys as die "drie V's", "vier V's" en "vyf V's". Hulle het die eienskappe van groot data in volume, verskeidenheid, snelheid, waarheid en waarde verteenwoordig.<ref name=":0">{{Cite web|date=2016-09-17|title=The 5 V's of big data|url=https://www.ibm.com/blogs/watson-health/the-5-vs-of-big-data/|access-date=2021-01-20|website=Watson Health Perspectives|language=en-US|archive-date=18 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210118085939/https://www.ibm.com/blogs/watson-health/the-5-vs-of-big-data/|url-status=live}}</ref> Variasie word dikwels ingesluit as 'n bykomende eienskap van grootdata. 'n Definisie van 2018 lui: "Grootdata is waar parallelle rekenaargereedskap nodig is om data te hanteer", en merk op: "Dit verteenwoordig 'n duidelike en duidelik gedefinieerde verandering in die [[rekenaarwetenskap]] wat gebruik word, via parallelle programmeringsteorieë, en verliese van sommige van die waarborge en vermoëns wat deur Codd se relasionele model gemaak word."<ref>{{Cite book|last=Fox|first=Charles|date=25 March 2018|title=Data Science for Transport|url=https://www.springer.com/us/book/9783319729527|publisher=Springer|isbn=9783319729527|series=Springer Textbooks in Earth Sciences, Geography and Environment|access-date=31 Maart 2018|archive-date=1 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180401144520/https://www.springer.com/us/book/9783319729527|url-status=live}}</ref> In 'n vergelykende studie van groot datastelle het Kitchin en McArdle bevind dat geeneen van die algemeen beskoude eienskappe van grootdata konsekwent in al die geanaliseerde gevalle voorkom nie.<ref>{{cite journal | last1 = Kitchin | first1 = Rob | last2 = McArdle | first2 = Gavin | year = 2016 | title = What makes Big Data, Big Data? Exploring the ontological characteristics of 26 datasets | journal = Big Data & Society | volume = 3 | pages = 1–10 | doi = 10.1177/2053951716631130 | s2cid = 55539845 | doi-access = free }}</ref> Om hierdie rede het ander studies die herdefiniëring van magsdinamika in kennisontdekking as die bepalende eienskap geïdentifiseer.<ref>{{cite journal | last1 = Balazka | first1 = Dominik | last2 = Rodighiero | first2 = Dario | year = 2020 | title = Big Data and the Little Big Bang: An Epistemological (R)evolution | journal = Frontiers in Big Data | volume = 3 | page = 31 | doi = 10.3389/fdata.2020.00031 | pmid = 33693404 | pmc = 7931920 | hdl = 1721.1/128865 | hdl-access = free | doi-access = free }}</ref> In plaas daarvan om op die intrinsieke eienskappe van groot data te fokus, bevorder hierdie alternatiewe perspektief 'n relasionele begrip van die objek wat beweer dat wat saak maak, die manier is waarop data versamel, gestoor, beskikbaar gestel en geanaliseer word. == Verwysings == {{Verwysings|3}} {{Normdata}} [[Kategorie:Ekonomie]] [[Kategorie:Inligtingkunde]] [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Rekenaarkunde]] 07b4pnelolvf56pfr4gmd0qdok00pt4 2814639 2814637 2025-06-21T09:21:34Z Sobaka 328 bywerk 2814639 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Revised NIST Big Data Taxonomy.jpg|duimnael|'n Diagram van die generering en algemene toepassing van grootdata.]] '''Grootdata''' verwys hoofsaaklik na [[Databasis|datastelle]] wat te groot of kompleks is om deur tradisionele dataverwerkingsagteware hanteer te word. [[Data]] met baie inskrywings (rye) bied groter statistiese krag, terwyl data met hoër kompleksiteit (meer eienskappe of kolomme) tot 'n hoër vals ontdekkingskoers kan lei.<ref>{{Cite journal |last= Breur |first=Tom|date=Julie 2016|title=Statistical Power Analysis and the contemporary "crisis" in social sciences|journal=Journal of Marketing Analytics |publisher=Palgrave Macmillan |location= London, England |volume=4 |issue=2–3 |pages=61–65 |doi=10.1057/s41270-016-0001-3 |issn=2050-3318|doi-access=free}}</ref> Uitdagings vir grootdata-analise sluit in die vaslegging van data, databerging, data-analise, soek, deel, oordrag, visualisering, navraag doen, opdatering, inligtingprivaatheid en databron. Grootdata is oorspronklik met drie sleutelkonsepte geassosieer: volume, verskeidenheid en snelheid.<ref>{{Cite journal |last1=McAfee |first1=Andrew |last2=Brynjolfsson |first2=Erik |date=2012-10-01 |title=Big data: the management revolution |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23074865/ |journal=Harvard Business Review |volume=90 |issue=10 |pages=60–66, 68, 128 |issn=0017-8012 |pmid=23074865}}</ref> Die analise van grootdata bied uitdagings in steekproefneming, en het dus voorheen slegs waarnemings en steekproefneming toegelaat. Dus verwys 'n vierde konsep, waarheidsgetrouheid, na die kwaliteit of insiggewendheid van die data.<ref name=":0" /> Sonder voldoende belegging in kundigheid vir grootdata-waarheid, kan die volume en verskeidenheid data koste en [[risiko]]'s veroorsaak wat 'n organisasie se kapasiteit om waarde uit grootdata te skep en vas te lê, oorskry.<ref>{{Cite journal |last1=Cappa |first1= Francesco |last2=Oriani |first2=Raffaele |last3=Peruffo |first3=Enzo |last4=McCarthy |first4=Ian |date=2021 |title=Big Data for Creating and Capturing Value in the Digitalized Environment: Unpacking the Effects of Volume, Variety, and Veracity on Firm Performance |url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jpim.12545 |journal=Journal of Product Innovation Management |language=en |volume=38 |issue=1 |pages=49–67 |doi=10.1111/jpim.12545 |s2cid=225209179 |issn=0737-6782|url-access=subscription }}</ref> Huidige gebruik van die term grootdata verwys gewoonlik na die gebruik van voorspellende analise, gebruikersgedragsanalise of sekere ander gevorderde data-analisemetodes wat waarde uit grootdata onttrek, en selde na 'n spesifieke grootte van die datastel. "Daar is min twyfel dat die hoeveelhede data wat nou beskikbaar is inderdaad groot is, maar dit is nie die mees relevante kenmerk van hierdie nuwe data-ekosisteem nie."<ref>{{cite journal |last1=Boyd |first1=Danah |last2=Crawford |first2=Kate |title=Six Provocations for Big Data |journal=Social Science Research Network |date=21 September 2011 |doi=10.2139/ssrn.1926431 |s2cid=148610111 |url=http://osf.io/nrjhn/ |access-date=12 Julie 2019 |archive-date=28 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200228015558/https://osf.io/nrjhn/ |url-status=live }}</ref> Analise van datastelle kan nuwe korrelasies vind om "besigheidstendense op te spoor, siektes te voorkom, misdaad te bestry, ensovoorts".{{r|Economist}} Wetenskaplikes, sakebestuurders, mediese praktisyns, advertensies en regerings ondervind gereeld probleme met grootdatastelle in gebiede soos internetsoektogte, fintech, gesondheidsorganalise, geografiese inligtingstelsels, stedelike informatika en besigheidsinformatika. Wetenskaplikes ondervind beperkings in e-wetenskapwerk, insluitend [[meteorologie]], genomika,<ref>{{cite journal | title = Community cleverness required | journal = Nature | volume = 455 | issue = 7209 | pages = 1 | date = September 2008 | pmid = 18769385 | doi = 10.1038/455001a | bibcode = 2008Natur.455....1. | doi-access = free }}</ref> konnektomika, komplekse fisika-simulasies, biologie en omgewingsnavorsing.<ref>{{cite journal | vauthors = Reichman OJ, Jones MB, Schildhauer MP | title = Challenges and opportunities of open data in ecology | journal = Science | volume = 331 | issue = 6018 | pages = 703–5 | date = February 2011 | pmid = 21311007 | doi = 10.1126/science.1197962 | bibcode = 2011Sci...331..703R | s2cid = 22686503 | url = https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | access-date = 12 Julie 2019 | archive-date = 19 Oktober 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201019060839/https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | url-status = live }}</ref> Die grootte en aantal beskikbare datastelle het vinnig gegroei namate data ingesamel word deur toestelle soos mobiele toestelle, goedkoop en talle inligting-senserende [[Internet van Dinge]]-toestelle, lugwaarnemingstoerusting (afstandwaarneming), sagtewarelogboeke, kameras, mikrofone, radiofrekwensie-identifikasie (RFID) lesers en draadlose sensornetwerke.<ref>{{cite web |author= Hellerstein, Joe |title= Parallel Programming in the Age of Big Data |date= 9 November 2008 |work= Gigaom Blog |url= http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 7 Oktober 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20121007033928/http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |url-status= dead }}</ref><ref>{{cite book |first1= Toby |last1= Segaran |first2= Jeff |last2= Hammerbacher |title= Beautiful Data: The Stories Behind Elegant Data Solutions |url= https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |year= 2009 |publisher= O'Reilly Media |isbn= 978-0-596-15711-1 |page= 257 |access-date= 31 Desember 2015 |archive-date= 12 Mei 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160512110157/https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |url-status= live }}</ref> Die wêreld se tegnologiese per capita kapasiteit om inligting te stoor, het sedert die 1980's elke 40 maande rofweg verdubbel;<ref name="martinhilbert.net">{{cite journal | vauthors = Hilbert M, López P | title = The world's technological capacity to store, communicate, and compute information | journal = Science | volume = 332 | issue = 6025 | pages = 60–5 | date = April 2011 | pmid = 21310967 | doi = 10.1126/science.1200970 | url = http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | bibcode = 2011Sci...332...60H | s2cid = 206531385 | access-date = 11 Mei 2019 | archive-date = 19 Augustus 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190819122943/http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | url-status = live }}</ref> vanaf 2012 word elke dag 2.5 eksagrepe (2.17×260 grepe) data gegenereer.<ref>{{cite web |url= http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |title= IBM What is big data? – Bringing big data to the enterprise |publisher= ibm.com |access-date= 26 Augustus 2013 |archive-date= 24 Augustus 2013 |archive-url= https://web.archive.org/web/20130824213031/http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |url-status= live }}</ref> Gebaseer op 'n IDC-verslagvoorspelling, is voorspel dat die globale datavolume eksponensieel sou groei van 4.4 zettagrepe tot 44 zettagrepe tussen 2013 en 2020. Teen 2025 voorspel IDC dat daar 163 zettagrepe data sal wees.<ref>{{Cite web|url=https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-March-2017.pdf|title=Data Age 2025: The Evolution of Data to Life-Critical|last1=Reinsel|first1=David|last2=Gantz|first2=John|date=13 April 2017|website=seagate.com|publisher=International Data Corporation|location=Framingham, MA, US|access-date=2 November 2017|last3=Rydning|first3=John|archive-date=8 Desember 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171208010603/https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-Maart-2017.pdf|url-status=live}}</ref> Volgens die IDC word beraam dat wêreldwye besteding aan grootdata- en besigheidsanalise-oplossings (BDA) $215,7 miljard in 2021 sal bereik.<ref>{{cite web | url=https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | title=Global Spending on Big Data and Analytics Solutions Will Reach $215.7 Billion in 2021, According to a New IDC Spending Guide | access-date=31 Julie 2022 | archive-date=23 Julie 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220723034825/https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/551501/worldwide-big-data-business-analytics-revenue/ | title=Big data and business analytics revenue 2022 }}</ref> Volgens Statista word voorspel dat die wêreldwye grootdatamark teen 2027 tot $103 miljard sal groei.<ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/254266/global-big-data-market-forecast/ | title=Global big data industry market size 2011-2027 }}</ref> In 2011 het McKinsey & Company berig dat as Amerikaanse gesondheidsorg grootdata kreatief en effektief sou gebruik om doeltreffendheid en kwaliteit te bevorder, die sektor meer as $300 miljard in waarde elke jaar kan skep.<ref name="McKinsey2011"/> In die ontwikkelde ekonomieë van Europa kan regeringsadministrateurs meer as €100 miljard ($149 miljard) in verbeterings aan operasionele doeltreffendheid bespaar deur grootdata te gebruik.<ref name="McKinsey2011"/> En gebruikers van dienste wat deur persoonlike liggingsdata moontlik gemaak word, kan $600 miljard in verbruikersurplus vasvang.<ref name="McKinsey2011">[https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/business%20functions/mckinsey%20digital/our%20insights/big%20data%20the%20next%20frontier%20for%20innovation/mgi_big_data_exec_summary.pdf Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity] McKinsey Global Institute May 2011</ref> Een vraag vir groot ondernemings is om te bepaal wie grootdata-inisiatiewe moet besit wat die hele organisasie raak.<ref>Oracle and FSN, [http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity "Mastering Big Data: CFO Strategies to Transform Insight into Opportunity"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130804062518/http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity |date=4 Augustus 2013 }}, Desember 2012</ref> Relasionele databasisbestuurstelsels en statistiese sagtewarepakkette vir [[rekenaar]]s wat gebruik word om data te visualiseer, sukkel dikwels om grootdata te verwerk en te analiseer. Die verwerking en analise van groot data mag "massief parallelle sagteware vereis wat op tiene, honderde of selfs duisende bedieners loop".<ref>{{cite web |author= Jacobs, A. |title= The Pathologies of Big Data |date= 6 Julie 2009 |work= ACMQueue |url= http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 8 Desember 2015 |archive-url= https://web.archive.org/web/20151208072827/http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |url-status= live }}</ref> Wat as "grootdata" kwalifiseer, wissel na gelang van die vermoëns van diegene wat dit analiseer en hul gereedskap. Verder maak die uitbreiding van vermoëns grootdata 'n bewegende teiken. "Vir sommige organisasies kan die eerste keer dat hulle honderde gigagrepe data in die gesig staar, 'n behoefte veroorsaak om databestuursopsies te heroorweeg. Vir ander kan dit tiene of honderde teragrepe neem voordat datagrootte 'n beduidende oorweging word."<ref>{{cite journal|last1= Magoulas |first1= Roger |last2=Lorica|first2=Ben|date=Februarie 2009|title=Introduction to Big Data|url=https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|journal=Release 2.0 |location= Sebastopol, CA|publisher=O'Reilly Media|issue=11|access-date=26 Februarie 2021|archive-date=2 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211102185002/https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|url-status=live}}</ref> ==Definisie== Die term "grootdata" word al sedert die 1990's gebruik, met sommige wat John Mashey erkenning gee vir die popularisering van die term.<ref>{{Cite web |title= Big Data… and the Next Wave of InfraStress |author= John R. Mashey |date= 25 April 1998 |publisher= Usenix |work= Slides from invited talk |url= http://static.usenix.org/event/usenix99/invited_talks/mashey.pdf |access-date= 28 September 2016 |archive-date= 12 Oktober 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20161012095743/http://static.usenix.org/event/usenix99/invited_talks/mashey.pdf |url-status= live }}</ref><ref>{{cite news |title=The Origins of 'Big Data': An Etymological Detective Story |author=Steve Lohr |date=1 Februarie 2013 |url=http://bits.blogs.nytimes.com/2013/02/01/the-origins-of-big-data-an-etymological-detective-story/ |work=[[The New York Times]] |access-date=28 September 2016 |archive-date=6 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306042217/http://bits.blogs.nytimes.com/2013/02/01/the-origins-of-big-data-an-etymological-detective-story/ |url-status=live }}</ref> Grootdata sluit gewoonlik datastelle in met groottes wat die vermoë van algemeen gebruikte sagteware-instrumente om data binne 'n aanvaarbare tyd vas te lê, te kureer, te bestuur en te verwerk, oorskry.{{Sfn | Snijders | Matzat | Reips | 2012}} Grootdata-filosofie omvat ongestruktureerde, semi-gestruktureerde en gestruktureerde data; die hoof fokus is egter op ongestruktureerde data.<ref name="Springer 2017">{{cite book |chapter=Towards Differentiating Business Intelligence, Big Data, Data Analytics and Knowledge Discovery |last1=Dedić |first1=N. |title= Innovations in Enterprise Information Systems Management and Engineering |last2=Stanier |first2=C. |issn=1865-1356 |oclc=909580101 |publisher=Springer International Publishing |location= Berlin; Heidelberg |year=2017 |volume=285 |pages= 114–22 |doi=10.1007/978-3-319-58801-8_10 |series=Lecture Notes in Business Information Processing |isbn=978-3-319-58800-1 |chapter-url= http://eprints.staffs.ac.uk/3551/1/Towards%20Differentiating%20Business%20Intelligence%20Big%20Data%20Data%20Analytics%20and%20Knowldge%20Discovery.docx |access-date=7 September 2019 |archive-date= 27 November 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20201127065236/http://eprints.staffs.ac.uk/3551/1/Towards%20Differentiating%20Business%20Intelligence%20Big%20Data%20Data%20Analytics%20and%20Knowldge%20Discovery.docx |url-status=live }}</ref> Groot data "grootte" is 'n voortdurend bewegende teiken; vanaf 2012 wissel dit van 'n paar dosyn teragrepe tot baie zettagrepe data.<ref name="Everts">{{cite magazine |last1=Everts |first1=Sarah |title=Information Overload |magazine= [[Distillations (magazine)|Distillations]] |date=2016 |volume=2 |issue=2 |pages=26–33 |url=https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/information-overload |access-date= 22 Maart 2018 |archive-date=3 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403133511/https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/information-overload |url-status=live }}</ref> Grootdata vereis 'n stel tegnieke en tegnologieë met nuwe vorme van integrasie om insigte te openbaar uit datastelle wat uiteenlopend, kompleks en van 'n massiewe skaal is. <ref>{{cite journal | last1 = Ibrahim | last2 = Targio Hashem | first2 = Abaker | last3 = Yaqoob | first3 = Ibrar | last4 = Badrul Anuar | first4 = Nor | last5 = Mokhtar | first5 = Salimah | last6 = Gani | first6 = Abdullah | last7 = Ullah Khan | first7 = Samee | year = 2015 | title = big data" on cloud computing: Review and open research issues | journal = Information Systems | volume = 47 | pages = 98–115 | doi = 10.1016/j.is.2014.07.006 | s2cid = 205488005 }}</ref> "Volume", "verskeidenheid", "snelheid" en verskeie ander "V's" (in Engels) word deur sommige organisasies bygevoeg om dit te beskryf, 'n hersiening wat deur sommige bedryfsowerhede uitgedaag word.<ref>{{cite magazine|last=Grimes|first=Seth|title=Big Data: Avoid 'Wanna V' Confusion|url=http://www.informationweek.com/big-data/big-data-analytics/big-data-avoid-wanna-v-confusion/d/d-id/1111077|magazine=[[InformationWeek]]|access-date=5 January 2016|archive-date=23 Desember 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151223185813/http://www.informationweek.com/big-data/big-data-analytics/big-data-avoid-wanna-v-confusion/d/d-id/1111077|url-status=live}}</ref> Die V's van groot data is dikwels na verwys as die "drie V's", "vier V's" en "vyf V's". Hulle het die eienskappe van groot data in volume, verskeidenheid, snelheid, waarheid en waarde verteenwoordig.<ref name=":0">{{Cite web|date=2016-09-17|title=The 5 V's of big data|url=https://www.ibm.com/blogs/watson-health/the-5-vs-of-big-data/|access-date=2021-01-20|website=Watson Health Perspectives|language=en-US|archive-date=18 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210118085939/https://www.ibm.com/blogs/watson-health/the-5-vs-of-big-data/|url-status=live}}</ref> Variasie word dikwels ingesluit as 'n bykomende eienskap van grootdata. 'n Definisie van 2018 lui: "Grootdata is waar parallelle rekenaargereedskap nodig is om data te hanteer", en merk op: "Dit verteenwoordig 'n duidelike en duidelik gedefinieerde verandering in die [[rekenaarwetenskap]] wat gebruik word, via parallelle programmeringsteorieë, en verliese van sommige van die waarborge en vermoëns wat deur Codd se relasionele model gemaak word."<ref>{{Cite book|last=Fox|first=Charles|date=25 March 2018|title=Data Science for Transport|url=https://www.springer.com/us/book/9783319729527|publisher=Springer|isbn=9783319729527|series=Springer Textbooks in Earth Sciences, Geography and Environment|access-date=31 Maart 2018|archive-date=1 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180401144520/https://www.springer.com/us/book/9783319729527|url-status=live}}</ref> In 'n vergelykende studie van groot datastelle het Kitchin en McArdle bevind dat geeneen van die algemeen beskoude eienskappe van grootdata konsekwent in al die geanaliseerde gevalle voorkom nie.<ref>{{cite journal | last1 = Kitchin | first1 = Rob | last2 = McArdle | first2 = Gavin | year = 2016 | title = What makes Big Data, Big Data? Exploring the ontological characteristics of 26 datasets | journal = Big Data & Society | volume = 3 | pages = 1–10 | doi = 10.1177/2053951716631130 | s2cid = 55539845 | doi-access = free }}</ref> Om hierdie rede het ander studies die herdefiniëring van magsdinamika in kennisontdekking as die bepalende eienskap geïdentifiseer.<ref>{{cite journal | last1 = Balazka | first1 = Dominik | last2 = Rodighiero | first2 = Dario | year = 2020 | title = Big Data and the Little Big Bang: An Epistemological (R)evolution | journal = Frontiers in Big Data | volume = 3 | page = 31 | doi = 10.3389/fdata.2020.00031 | pmid = 33693404 | pmc = 7931920 | hdl = 1721.1/128865 | hdl-access = free | doi-access = free }}</ref> In plaas daarvan om op die intrinsieke eienskappe van groot data te fokus, bevorder hierdie alternatiewe perspektief 'n relasionele begrip van die objek wat beweer dat wat saak maak, die manier is waarop data versamel, gestoor, beskikbaar gestel en geanaliseer word. ===Groot data teenoor besigheidsintelligensie=== Die groeiende volwassenheid van die konsep definieer die verskil tussen "grootdata" en "sake-intelligensie" duideliker:<ref>{{cite web|url=http://www.bigdataparis.com/presentation/mercredi/PDelort.pdf?PHPSESSID=tv7k70pcr3egpi2r6fi3qbjtj6#page=4|format=PDF|title=avec focalisation sur Big Data & Analytique|website=Bigdataparis.com|access-date=8 Oktober 2017|archive-date=25 Februarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014647/https://www.bigdataparis.com/presentation/mercredi/PDelort.pdf?PHPSESSID=tv7k70pcr3egpi2r6fi3qbjtj6#page=4|url-status=dead}}</ref> *Sake-intelligensie gebruik toegepaste wiskundige gereedskap en beskrywende statistieke met data met hoë inligtingsdigtheid om dinge te meet, tendense op te spoor, ens. * Grootdata gebruik wiskundige analise, optimalisering, induktiewe statistieke en konsepte van nie-lineêre stelselidentifikasie<ref name="SAB1">Billings S.A. "Nonlinear System Identification: NARMAX Methods in the Time, Frequency, and Spatio-Temporal Domains". Wiley, 2013</ref> om wette (regressies, nie-lineêre verwantskappe en oorsaaklike effekte) af te lei uit groot stelle data met lae inligtingsdigtheid<ref>{{cite web|url=http://www.andsi.fr/tag/dsi-big-data/|title=le Blog ANDSI » DSI Big Data|website=Andsi.fr|access-date=8 October 2017|archive-date=10 Oktober 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171010205333/http://www.andsi.fr/tag/dsi-big-data/|url-status=live}}</ref> om verwantskappe en afhanklikhede te openbaar, of om voorspellings van uitkomste en gedrag uit te voer.<ref name="SAB1" /><ref>{{cite web|url=http://lecercle.lesechos.fr/entrepreneur/tendances-innovation/221169222/big-data-low-density-data-faible-densite-information-com|title=Les Echos – Big Data car Low-Density Data ? La faible densité en information comme facteur discriminant – Archives|author=Les Echos|date=3 April 2013|website=Lesechos.fr|access-date=8 Oktober 2017|archive-date=30 April 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140430153257/http://lecercle.lesechos.fr/entrepreneur/tendances-innovation/221169222/big-data-low-density-data-faible-densite-information-com|url-status=live}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|3}} {{Normdata}} [[Kategorie:Ekonomie]] [[Kategorie:Inligtingkunde]] [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Rekenaarkunde]] 6bl9kud3wtu217b4coy40a3masvy8i7 2814640 2814639 2025-06-21T09:28:35Z Sobaka 328 2814640 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Revised NIST Big Data Taxonomy.jpg|duimnael|'n Diagram van die generering en algemene toepassing van grootdata.]] '''Grootdata''' verwys hoofsaaklik na [[Databasis|datastelle]] wat te groot of kompleks is om deur tradisionele dataverwerkingsagteware hanteer te word. [[Data]] met baie inskrywings (rye) bied groter statistiese krag, terwyl data met hoër kompleksiteit (meer eienskappe of kolomme) tot 'n hoër vals ontdekkingskoers kan lei.<ref>{{Cite journal |last= Breur |first=Tom|date=Julie 2016|title=Statistical Power Analysis and the contemporary "crisis" in social sciences|journal=Journal of Marketing Analytics |publisher=Palgrave Macmillan |location= London, England |volume=4 |issue=2–3 |pages=61–65 |doi=10.1057/s41270-016-0001-3 |issn=2050-3318|doi-access=free}}</ref> Uitdagings vir grootdata-analise sluit in die vaslegging van data, databerging, data-analise, soek, deel, oordrag, visualisering, navraag doen, opdatering, inligtingprivaatheid en databron. Grootdata is oorspronklik met drie sleutelkonsepte geassosieer: volume, verskeidenheid en snelheid.<ref>{{Cite journal |last1=McAfee |first1=Andrew |last2=Brynjolfsson |first2=Erik |date=2012-10-01 |title=Big data: the management revolution |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23074865/ |journal=Harvard Business Review |volume=90 |issue=10 |pages=60–66, 68, 128 |issn=0017-8012 |pmid=23074865}}</ref> Die analise van grootdata bied uitdagings in steekproefneming, en het dus voorheen slegs waarnemings en steekproefneming toegelaat. Dus verwys 'n vierde konsep, waarheidsgetrouheid, na die kwaliteit of insiggewendheid van die data.<ref name=":0" /> Sonder voldoende belegging in kundigheid vir grootdata-waarheid, kan die volume en verskeidenheid data koste en [[risiko]]'s veroorsaak wat 'n organisasie se kapasiteit om waarde uit grootdata te skep en vas te lê, oorskry.<ref>{{Cite journal |last1=Cappa |first1= Francesco |last2=Oriani |first2=Raffaele |last3=Peruffo |first3=Enzo |last4=McCarthy |first4=Ian |date=2021 |title=Big Data for Creating and Capturing Value in the Digitalized Environment: Unpacking the Effects of Volume, Variety, and Veracity on Firm Performance |url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jpim.12545 |journal=Journal of Product Innovation Management |language=en |volume=38 |issue=1 |pages=49–67 |doi=10.1111/jpim.12545 |s2cid=225209179 |issn=0737-6782|url-access=subscription }}</ref> Huidige gebruik van die term grootdata verwys gewoonlik na die gebruik van voorspellende analise, gebruikersgedragsanalise of sekere ander gevorderde data-analisemetodes wat waarde uit grootdata onttrek, en selde na 'n spesifieke grootte van die datastel. "Daar is min twyfel dat die hoeveelhede data wat nou beskikbaar is inderdaad groot is, maar dit is nie die mees relevante kenmerk van hierdie nuwe data-ekosisteem nie."<ref>{{cite journal |last1=Boyd |first1=Danah |last2=Crawford |first2=Kate |title=Six Provocations for Big Data |journal=Social Science Research Network |date=21 September 2011 |doi=10.2139/ssrn.1926431 |s2cid=148610111 |url=http://osf.io/nrjhn/ |access-date=12 Julie 2019 |archive-date=28 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200228015558/https://osf.io/nrjhn/ |url-status=live }}</ref> Analise van datastelle kan nuwe korrelasies vind om "besigheidstendense op te spoor, siektes te voorkom, misdaad te bestry, ensovoorts".<ref>"Data, data everywhere". ''[[The Economist]].'' 25 Februarie 2010. Geargiveer van die oorspronklike op 27 Mei 2018. Besoek op 9 Desember 2012.</ref> Wetenskaplikes, sakebestuurders, mediese praktisyns, advertensies en regerings ondervind gereeld probleme met grootdatastelle in gebiede soos internetsoektogte, fintech, gesondheidsorganalise, geografiese inligtingstelsels, stedelike informatika en besigheidsinformatika. Wetenskaplikes ondervind beperkings in e-wetenskapwerk, insluitend [[meteorologie]], genomika,<ref>{{cite journal | title = Community cleverness required | journal = Nature | volume = 455 | issue = 7209 | pages = 1 | date = September 2008 | pmid = 18769385 | doi = 10.1038/455001a | bibcode = 2008Natur.455....1. | doi-access = free }}</ref> konnektomika, komplekse fisika-simulasies, biologie en omgewingsnavorsing.<ref>{{cite journal | vauthors = Reichman OJ, Jones MB, Schildhauer MP | title = Challenges and opportunities of open data in ecology | journal = Science | volume = 331 | issue = 6018 | pages = 703–5 | date = Februarie 2011 | pmid = 21311007 | doi = 10.1126/science.1197962 | bibcode = 2011Sci...331..703R | s2cid = 22686503 | url = https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | access-date = 12 Julie 2019 | archive-date = 19 Oktober 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201019060839/https://escholarship.org/uc/item/7627s45z | url-status = live }}</ref> Die grootte en aantal beskikbare datastelle het vinnig gegroei namate data ingesamel word deur toestelle soos mobiele toestelle, goedkoop en talle inligting-senserende [[Internet van Dinge]]-toestelle, lugwaarnemingstoerusting (afstandwaarneming), sagtewarelogboeke, kameras, mikrofone, radiofrekwensie-identifikasie (RFID) lesers en draadlose sensornetwerke.<ref>{{cite web |author= Hellerstein, Joe |title= Parallel Programming in the Age of Big Data |date= 9 November 2008 |work= Gigaom Blog |url= http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 7 Oktober 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20121007033928/http://gigaom.com/2008/11/09/mapreduce-leads-the-way-for-parallel-programming/ |url-status= dead }}</ref><ref>{{cite book |first1= Toby |last1= Segaran |first2= Jeff |last2= Hammerbacher |title= Beautiful Data: The Stories Behind Elegant Data Solutions |url= https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |year= 2009 |publisher= O'Reilly Media |isbn= 978-0-596-15711-1 |page= 257 |access-date= 31 Desember 2015 |archive-date= 12 Mei 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160512110157/https://books.google.com/books?id=zxNglqU1FKgC |url-status= live }}</ref> Die wêreld se tegnologiese per capita kapasiteit om inligting te stoor, het sedert die 1980's elke 40 maande rofweg verdubbel;<ref name="martinhilbert.net">{{cite journal | vauthors = Hilbert M, López P | title = The world's technological capacity to store, communicate, and compute information | journal = Science | volume = 332 | issue = 6025 | pages = 60–5 | date = April 2011 | pmid = 21310967 | doi = 10.1126/science.1200970 | url = http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | bibcode = 2011Sci...332...60H | s2cid = 206531385 | access-date = 11 Mei 2019 | archive-date = 19 Augustus 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190819122943/http://www.uvm.edu/pdodds/files/papers/others/2011/hilbert2011a.pdf | url-status = live }}</ref> vanaf 2012 word elke dag 2.5 eksagrepe (2.17×260 grepe) data gegenereer.<ref>{{cite web |url= http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |title= IBM What is big data? – Bringing big data to the enterprise |publisher= ibm.com |access-date= 26 Augustus 2013 |archive-date= 24 Augustus 2013 |archive-url= https://web.archive.org/web/20130824213031/http://www.ibm.com/big-data/us/en/ |url-status= live }}</ref> Gebaseer op 'n IDC-verslagvoorspelling, is voorspel dat die globale datavolume eksponensieel sou groei van 4.4 zettagrepe tot 44 zettagrepe tussen 2013 en 2020. Teen 2025 voorspel IDC dat daar 163 zettagrepe data sal wees.<ref>{{Cite web|url=https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-March-2017.pdf|title=Data Age 2025: The Evolution of Data to Life-Critical|last1=Reinsel|first1=David|last2=Gantz|first2=John|date=13 April 2017|website=seagate.com|publisher=International Data Corporation|location=Framingham, MA, US|access-date=2 November 2017|last3=Rydning|first3=John|archive-date=8 Desember 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171208010603/https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/files/Seagate-WP-DataAge2025-Maart-2017.pdf|url-status=live}}</ref> Volgens die IDC word beraam dat wêreldwye besteding aan grootdata- en besigheidsanalise-oplossings (BDA) $215,7 miljard in 2021 sal bereik.<ref>{{cite web | url=https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | title=Global Spending on Big Data and Analytics Solutions Will Reach $215.7 Billion in 2021, According to a New IDC Spending Guide | access-date=31 Julie 2022 | archive-date=23 Julie 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220723034825/https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48165721 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/551501/worldwide-big-data-business-analytics-revenue/ | title=Big data and business analytics revenue 2022 }}</ref> Volgens Statista word voorspel dat die wêreldwye grootdatamark teen 2027 tot $103 miljard sal groei.<ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/254266/global-big-data-market-forecast/ | title=Global big data industry market size 2011-2027 }}</ref> In 2011 het McKinsey & Company berig dat as Amerikaanse gesondheidsorg grootdata kreatief en effektief sou gebruik om doeltreffendheid en kwaliteit te bevorder, die sektor meer as $300 miljard in waarde elke jaar kan skep.<ref name="McKinsey2011"/> In die ontwikkelde ekonomieë van Europa kan regeringsadministrateurs meer as €100 miljard ($149 miljard) in verbeterings aan operasionele doeltreffendheid bespaar deur grootdata te gebruik.<ref name="McKinsey2011"/> En gebruikers van dienste wat deur persoonlike liggingsdata moontlik gemaak word, kan $600 miljard in verbruikersurplus vasvang.<ref name="McKinsey2011">[https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/business%20functions/mckinsey%20digital/our%20insights/big%20data%20the%20next%20frontier%20for%20innovation/mgi_big_data_exec_summary.pdf Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity] McKinsey Global Institute May 2011</ref> Een vraag vir groot ondernemings is om te bepaal wie grootdata-inisiatiewe moet besit wat die hele organisasie raak.<ref>Oracle and FSN, [http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity "Mastering Big Data: CFO Strategies to Transform Insight into Opportunity"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130804062518/http://www.fsn.co.uk/channel_bi_bpm_cpm/mastering_big_data_cfo_strategies_to_transform_insight_into_opportunity |date=4 Augustus 2013 }}, Desember 2012</ref> Relasionele databasisbestuurstelsels en statistiese sagtewarepakkette vir [[rekenaar]]s wat gebruik word om data te visualiseer, sukkel dikwels om grootdata te verwerk en te analiseer. Die verwerking en analise van groot data mag "massief parallelle sagteware vereis wat op tiene, honderde of selfs duisende bedieners loop".<ref>{{cite web |author= Jacobs, A. |title= The Pathologies of Big Data |date= 6 Julie 2009 |work= ACMQueue |url= http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |access-date= 21 April 2010 |archive-date= 8 Desember 2015 |archive-url= https://web.archive.org/web/20151208072827/http://queue.acm.org/detail.cfm?id=1563874 |url-status= live }}</ref> Wat as "grootdata" kwalifiseer, wissel na gelang van die vermoëns van diegene wat dit analiseer en hul gereedskap. Verder maak die uitbreiding van vermoëns grootdata 'n bewegende teiken. "Vir sommige organisasies kan die eerste keer dat hulle honderde gigagrepe data in die gesig staar, 'n behoefte veroorsaak om databestuursopsies te heroorweeg. Vir ander kan dit tiene of honderde teragrepe neem voordat datagrootte 'n beduidende oorweging word."<ref>{{cite journal|last1= Magoulas |first1= Roger |last2=Lorica|first2=Ben|date=Februarie 2009|title=Introduction to Big Data|url=https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|journal=Release 2.0 |location= Sebastopol, CA|publisher=O'Reilly Media|issue=11|access-date=26 Februarie 2021|archive-date=2 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211102185002/https://academics.uccs.edu/~ooluwada/courses/datamining/ExtraReading/BigData|url-status=live}}</ref> ==Definisie== Die term "grootdata" word al sedert die 1990's gebruik, met sommige wat John Mashey erkenning gee vir die popularisering van die term.<ref>{{Cite web |title= Big Data… and the Next Wave of InfraStress |author= John R. Mashey |date= 25 April 1998 |publisher= Usenix |work= Slides from invited talk |url= http://static.usenix.org/event/usenix99/invited_talks/mashey.pdf |access-date= 28 September 2016 |archive-date= 12 Oktober 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20161012095743/http://static.usenix.org/event/usenix99/invited_talks/mashey.pdf |url-status= live }}</ref><ref>{{cite news |title=The Origins of 'Big Data': An Etymological Detective Story |author=Steve Lohr |date=1 Februarie 2013 |url=http://bits.blogs.nytimes.com/2013/02/01/the-origins-of-big-data-an-etymological-detective-story/ |work=[[The New York Times]] |access-date=28 September 2016 |archive-date=6 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306042217/http://bits.blogs.nytimes.com/2013/02/01/the-origins-of-big-data-an-etymological-detective-story/ |url-status=live }}</ref> Grootdata sluit gewoonlik datastelle in met groottes wat die vermoë van algemeen gebruikte sagteware-instrumente om data binne 'n aanvaarbare tyd vas te lê, te kureer, te bestuur en te verwerk, oorskry.{{Sfn | Snijders | Matzat | Reips | 2012}} Grootdata-filosofie omvat ongestruktureerde, semi-gestruktureerde en gestruktureerde data; die hoof fokus is egter op ongestruktureerde data.<ref name="Springer 2017">{{cite book |chapter=Towards Differentiating Business Intelligence, Big Data, Data Analytics and Knowledge Discovery |last1=Dedić |first1=N. |title= Innovations in Enterprise Information Systems Management and Engineering |last2=Stanier |first2=C. |issn=1865-1356 |oclc=909580101 |publisher=Springer International Publishing |location= Berlin; Heidelberg |year=2017 |volume=285 |pages= 114–22 |doi=10.1007/978-3-319-58801-8_10 |series=Lecture Notes in Business Information Processing |isbn=978-3-319-58800-1 |chapter-url= http://eprints.staffs.ac.uk/3551/1/Towards%20Differentiating%20Business%20Intelligence%20Big%20Data%20Data%20Analytics%20and%20Knowldge%20Discovery.docx |access-date=7 September 2019 |archive-date= 27 November 2020 |archive-url= https://web.archive.org/web/20201127065236/http://eprints.staffs.ac.uk/3551/1/Towards%20Differentiating%20Business%20Intelligence%20Big%20Data%20Data%20Analytics%20and%20Knowldge%20Discovery.docx |url-status=live }}</ref> Groot data "grootte" is 'n voortdurend bewegende teiken; vanaf 2012 wissel dit van 'n paar dosyn teragrepe tot baie zettagrepe data.<ref name="Everts">{{cite magazine |last1=Everts |first1=Sarah |title=Information Overload |magazine= [[Distillations (magazine)|Distillations]] |date=2016 |volume=2 |issue=2 |pages=26–33 |url=https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/information-overload |access-date= 22 Maart 2018 |archive-date=3 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190403133511/https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/information-overload |url-status=live }}</ref> Grootdata vereis 'n stel tegnieke en tegnologieë met nuwe vorme van integrasie om insigte te openbaar uit datastelle wat uiteenlopend, kompleks en van 'n massiewe skaal is. <ref>{{cite journal | last1 = Ibrahim | last2 = Targio Hashem | first2 = Abaker | last3 = Yaqoob | first3 = Ibrar | last4 = Badrul Anuar | first4 = Nor | last5 = Mokhtar | first5 = Salimah | last6 = Gani | first6 = Abdullah | last7 = Ullah Khan | first7 = Samee | year = 2015 | title = big data" on cloud computing: Review and open research issues | journal = Information Systems | volume = 47 | pages = 98–115 | doi = 10.1016/j.is.2014.07.006 | s2cid = 205488005 }}</ref> "Volume", "verskeidenheid", "snelheid" en verskeie ander "V's" (in Engels) word deur sommige organisasies bygevoeg om dit te beskryf, 'n hersiening wat deur sommige bedryfsowerhede uitgedaag word.<ref>{{cite magazine|last=Grimes|first=Seth|title=Big Data: Avoid 'Wanna V' Confusion|url=http://www.informationweek.com/big-data/big-data-analytics/big-data-avoid-wanna-v-confusion/d/d-id/1111077|magazine=[[InformationWeek]]|access-date=5 January 2016|archive-date=23 Desember 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151223185813/http://www.informationweek.com/big-data/big-data-analytics/big-data-avoid-wanna-v-confusion/d/d-id/1111077|url-status=live}}</ref> Die V's van groot data is dikwels na verwys as die "drie V's", "vier V's" en "vyf V's". Hulle het die eienskappe van groot data in volume, verskeidenheid, snelheid, waarheid en waarde verteenwoordig.<ref name=":0">{{Cite web|date=2016-09-17|title=The 5 V's of big data|url=https://www.ibm.com/blogs/watson-health/the-5-vs-of-big-data/|access-date=2021-01-20|website=Watson Health Perspectives|language=en-US|archive-date=18 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210118085939/https://www.ibm.com/blogs/watson-health/the-5-vs-of-big-data/|url-status=live}}</ref> Variasie word dikwels ingesluit as 'n bykomende eienskap van grootdata. 'n Definisie van 2018 lui: "Grootdata is waar parallelle rekenaargereedskap nodig is om data te hanteer", en merk op: "Dit verteenwoordig 'n duidelike en duidelik gedefinieerde verandering in die [[rekenaarwetenskap]] wat gebruik word, via parallelle programmeringsteorieë, en verliese van sommige van die waarborge en vermoëns wat deur Codd se relasionele model gemaak word."<ref>{{Cite book|last=Fox|first=Charles|date=25 March 2018|title=Data Science for Transport|url=https://www.springer.com/us/book/9783319729527|publisher=Springer|isbn=9783319729527|series=Springer Textbooks in Earth Sciences, Geography and Environment|access-date=31 Maart 2018|archive-date=1 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180401144520/https://www.springer.com/us/book/9783319729527|url-status=live}}</ref> In 'n vergelykende studie van groot datastelle het Kitchin en McArdle bevind dat geeneen van die algemeen beskoude eienskappe van grootdata konsekwent in al die geanaliseerde gevalle voorkom nie.<ref>{{cite journal | last1 = Kitchin | first1 = Rob | last2 = McArdle | first2 = Gavin | year = 2016 | title = What makes Big Data, Big Data? Exploring the ontological characteristics of 26 datasets | journal = Big Data & Society | volume = 3 | pages = 1–10 | doi = 10.1177/2053951716631130 | s2cid = 55539845 | doi-access = free }}</ref> Om hierdie rede het ander studies die herdefiniëring van magsdinamika in kennisontdekking as die bepalende eienskap geïdentifiseer.<ref>{{cite journal | last1 = Balazka | first1 = Dominik | last2 = Rodighiero | first2 = Dario | year = 2020 | title = Big Data and the Little Big Bang: An Epistemological (R)evolution | journal = Frontiers in Big Data | volume = 3 | page = 31 | doi = 10.3389/fdata.2020.00031 | pmid = 33693404 | pmc = 7931920 | hdl = 1721.1/128865 | hdl-access = free | doi-access = free }}</ref> In plaas daarvan om op die intrinsieke eienskappe van groot data te fokus, bevorder hierdie alternatiewe perspektief 'n relasionele begrip van die objek wat beweer dat wat saak maak, die manier is waarop data versamel, gestoor, beskikbaar gestel en geanaliseer word. ===Groot data teenoor besigheidsintelligensie=== Die groeiende volwassenheid van die konsep definieer die verskil tussen "grootdata" en "sake-intelligensie" duideliker:<ref>{{cite web|url=http://www.bigdataparis.com/presentation/mercredi/PDelort.pdf?PHPSESSID=tv7k70pcr3egpi2r6fi3qbjtj6#page=4|format=PDF|title=avec focalisation sur Big Data & Analytique|website=Bigdataparis.com|access-date=8 Oktober 2017|archive-date=25 Februarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210225014647/https://www.bigdataparis.com/presentation/mercredi/PDelort.pdf?PHPSESSID=tv7k70pcr3egpi2r6fi3qbjtj6#page=4|url-status=dead}}</ref> *Sake-intelligensie gebruik toegepaste wiskundige gereedskap en beskrywende statistieke met data met hoë inligtingsdigtheid om dinge te meet, tendense op te spoor, ens. * Grootdata gebruik wiskundige analise, optimalisering, induktiewe statistieke en konsepte van nie-lineêre stelselidentifikasie<ref name="SAB1">Billings S.A. "Nonlinear System Identification: NARMAX Methods in the Time, Frequency, and Spatio-Temporal Domains". Wiley, 2013</ref> om wette (regressies, nie-lineêre verwantskappe en oorsaaklike effekte) af te lei uit groot stelle data met lae inligtingsdigtheid<ref>{{cite web|url=http://www.andsi.fr/tag/dsi-big-data/|title=le Blog ANDSI » DSI Big Data|website=Andsi.fr|access-date=8 October 2017|archive-date=10 Oktober 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171010205333/http://www.andsi.fr/tag/dsi-big-data/|url-status=live}}</ref> om verwantskappe en afhanklikhede te openbaar, of om voorspellings van uitkomste en gedrag uit te voer.<ref name="SAB1" /><ref>{{cite web|url=http://lecercle.lesechos.fr/entrepreneur/tendances-innovation/221169222/big-data-low-density-data-faible-densite-information-com|title=Les Echos – Big Data car Low-Density Data ? La faible densité en information comme facteur discriminant – Archives|author=Les Echos|date=3 April 2013|website=Lesechos.fr|access-date=8 Oktober 2017|archive-date=30 April 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140430153257/http://lecercle.lesechos.fr/entrepreneur/tendances-innovation/221169222/big-data-low-density-data-faible-densite-information-com|url-status=live}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|3}} {{Normdata}} [[Kategorie:Ekonomie]] [[Kategorie:Inligtingkunde]] [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Rekenaarkunde]] 9ggcdhoho9uea39gg2oc2agvcs4z5o5 1 450401 2814471 2025-06-20T12:05:48Z Sobaka 328 Nuwe bladsy geskep met '{{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}}' 2814471 wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 0 450402 2814481 2025-06-20T14:35:03Z 77.72.132.117 Nuwe bladsy geskep met '{{Infoboks instansie|naam=African Foundation for Savings and Development|afkorting=AFSD|slagspreuk=''Bemagtig Afrika deur finansiële insluiting''|stigting={{start datum|2010}}|tipe=Nie-regeringsorganisasie, Mikrofinansiële instelling|status=Nie-winsgewende organisasie|hoofkantoor=123 Mandela Straat, Sandton, Johannesburg, Suid-Afrika|gebied_geskik=Sub-Sahara Afrika|amptelike_taal=Engels|leierstitel=Hoof Uitvoerende Beampte|webwerf=[https://afsd.co.za afsd.co.za]|d...' 2814481 wikitext text/x-wiki {{Infoboks instansie|naam=African Foundation for Savings and Development|afkorting=AFSD|slagspreuk=''Bemagtig Afrika deur finansiële insluiting''|stigting={{start datum|2010}}|tipe=Nie-regeringsorganisasie, Mikrofinansiële instelling|status=Nie-winsgewende organisasie|hoofkantoor=123 Mandela Straat, Sandton, Johannesburg, Suid-Afrika|gebied_geskik=Sub-Sahara Afrika|amptelike_taal=Engels|leierstitel=Hoof Uitvoerende Beampte|webwerf=[https://afsd.co.za afsd.co.za]|dienste=Mikrofinansiering, bankwese, onderwys, volhoubare ontwikkeling}} '''African Foundation for Savings and Development''' ('''AFSD''') is 'n nie-winsgewende organisasie en gelisensieerde bank wat in Suid-Afrika geregistreer is. Die organisasie fokus op die bevordering van finansiële insluiting, armoedeverligting en volhoubare ontwikkeling in gemeenskappe in Afrika. == Agtergrond == AFSD is in die vroeë 2010’s gestig in reaksie op die behoefte aan toeganklike finansiële dienste vir mense in landelike en onderbediende gebiede. Die organisasie fokus op drie kernareas: bestaansmiddele, weerbaarheid en opvoeding. == Banklisensie == AFSD beskik oor 'n formele banklisensie wat deur die [[Suid-Afrikaanse Reserwebank]] se [[Prudential Authority]] uitgereik is. Dit stel die organisasie in staat om: * Deposito's te ontvang; * Lenings aan individue en besighede uit te reik; * Handels- en beleggingsaktiwiteite te verrig; * Spaarskemas en transaksiedienste aan te bied. Die lisensie verhoog AFSD se geloofwaardigheid as 'n betroubare finansiële instelling in Afrika. == Hoofaktiwiteite == === Mikrofinansiering en bestaansmiddele === AFSD bied mikrolenings, spaardienste en basiese finansiële opleiding aan. Die doel is om kleinboere en entrepreneurs te help om hul inkomste te verhoog. Volgens AFSD: * Ongeveer 80 % van kliënte is selfstandig of betrokke in landbou; * Die terugbetalingsyfer van lenings is gemiddeld 93 %. === Weerbaarheid === AFSD werk aan die versterking van huishoudings se vermoë om eksterne skokke (soos klimaatsverandering, siekte of droogtes) te weerstaan. Projekte sluit in: * Toegang tot skoon water en sanitasie; * Gesondheidsdienste en hernubare energie; * Ondersteuning vir volhoubare landboupraktyke. === Onderwys === AFSD bevorder onderwys en vaardigheidsontwikkeling as ’n sleutel tot armoedeverligting. Die organisasie ondersteun: * Finansiële geletterdheid vir vrouekoöperasies; * Digitale leerprogramme vir kinders; * Beroepsopleiding en entrepreneurskap. == Geografiese bereik == Die organisasie se hoofkantoor is in Sandton, Johannesburg, maar dit bedien ook kliënte in: * [[Uganda]] * [[Zambië]] * [[Malawi]] * [[Tanzanië]] Mobiele bankeenhede en digitale platforms stel AFSD in staat om afgeleë gebiede te bereik. == Finansiering == AFSD ontvang befondsing vanaf internasionale skenkers, beleggingsfondse en inkomste uit sy eie finansiële dienste. Die organisasie beweer dat 97 % van elke geskenkte dollar direk aan programme spandeer word. == Kontakinligting == * '''Fisiese adres:''' 123 Mandela Straat, Sandton, Johannesburg, Gauteng Provinsie, Suid-Afrika, 2196 * '''Telefoon:''' +27 21 007 2007 * '''E-pos:''' [mailto:contact@afsd.co.za contact@afsd.co.za] * '''Webwerf:''' https://afsd.co.za == Verwysings == <references /> == Eksterne skakels == * [https://afsd.co.za Amptelike webwerf van AFSD] * [https://www.resbank.co.za/ South African Reserve Bank – Prudential Authority] * [https://www.cgap.org/ CGAP – Consultative Group to Assist the Poor] lgnijs7ro81qu64roe0h0i9ilhjufjz 2814482 2814481 2025-06-20T14:36:06Z 77.72.132.117 2814482 wikitext text/x-wiki '''African Foundation for Savings and Development''' ('''AFSD''') is 'n nie-winsgewende organisasie en gelisensieerde bank wat in Suid-Afrika geregistreer is. Die organisasie fokus op die bevordering van finansiële insluiting, armoedeverligting en volhoubare ontwikkeling in gemeenskappe in Afrika. == Agtergrond == AFSD is in die vroeë 2010’s gestig in reaksie op die behoefte aan toeganklike finansiële dienste vir mense in landelike en onderbediende gebiede. Die organisasie fokus op drie kernareas: bestaansmiddele, weerbaarheid en opvoeding. == Banklisensie == AFSD beskik oor 'n formele banklisensie wat deur die [[Suid-Afrikaanse Reserwebank]] se [[Prudential Authority]] uitgereik is. Dit stel die organisasie in staat om: * Deposito's te ontvang; * Lenings aan individue en besighede uit te reik; * Handels- en beleggingsaktiwiteite te verrig; * Spaarskemas en transaksiedienste aan te bied. Die lisensie verhoog AFSD se geloofwaardigheid as 'n betroubare finansiële instelling in Afrika. == Hoofaktiwiteite == === Mikrofinansiering en bestaansmiddele === AFSD bied mikrolenings, spaardienste en basiese finansiële opleiding aan. Die doel is om kleinboere en entrepreneurs te help om hul inkomste te verhoog. Volgens AFSD: * Ongeveer 80 % van kliënte is selfstandig of betrokke in landbou; * Die terugbetalingsyfer van lenings is gemiddeld 93 %. === Weerbaarheid === AFSD werk aan die versterking van huishoudings se vermoë om eksterne skokke (soos klimaatsverandering, siekte of droogtes) te weerstaan. Projekte sluit in: * Toegang tot skoon water en sanitasie; * Gesondheidsdienste en hernubare energie; * Ondersteuning vir volhoubare landboupraktyke. === Onderwys === AFSD bevorder onderwys en vaardigheidsontwikkeling as ’n sleutel tot armoedeverligting. Die organisasie ondersteun: * Finansiële geletterdheid vir vrouekoöperasies; * Digitale leerprogramme vir kinders; * Beroepsopleiding en entrepreneurskap. == Geografiese bereik == Die organisasie se hoofkantoor is in Sandton, Johannesburg, maar dit bedien ook kliënte in: * [[Uganda]] * [[Zambië]] * [[Malawi]] * [[Tanzanië]] Mobiele bankeenhede en digitale platforms stel AFSD in staat om afgeleë gebiede te bereik. == Finansiering == AFSD ontvang befondsing vanaf internasionale skenkers, beleggingsfondse en inkomste uit sy eie finansiële dienste. Die organisasie beweer dat 97 % van elke geskenkte dollar direk aan programme spandeer word. == Kontakinligting == * '''Fisiese adres:''' 123 Mandela Straat, Sandton, Johannesburg, Gauteng Provinsie, Suid-Afrika, 2196 * '''Telefoon:''' +27 21 007 2007 * '''E-pos:''' [mailto:contact@afsd.co.za contact@afsd.co.za] * '''Webwerf:''' https://afsd.co.za == Verwysings == <references /> == Eksterne skakels == * [https://afsd.co.za Amptelike webwerf van AFSD] * [https://www.resbank.co.za/ South African Reserve Bank – Prudential Authority] * [https://www.cgap.org/ CGAP – Consultative Group to Assist the Poor] a6r2x4as5ss4of1ff8c8yez0gkoy36e 2814483 2814482 2025-06-20T14:37:02Z 77.72.132.117 2814483 wikitext text/x-wiki '''African Foundation for Savings and Development''' ('''AFSD''') is 'n nie-winsgewende organisasie en gelisensieerde bank wat in Suid-Afrika geregistreer is. Die organisasie fokus op die bevordering van finansiële insluiting, armoedeverligting en volhoubare ontwikkeling in gemeenskappe in Afrika. == Agtergrond == AFSD is in die vroeë 2010’s gestig in reaksie op die behoefte aan toeganklike finansiële dienste vir mense in landelike en onderbediende gebiede. Die organisasie fokus op drie kernareas: bestaansmiddele, weerbaarheid en opvoeding. == Banklisensie == AFSD beskik oor 'n formele banklisensie wat deur die [[Suid-Afrikaanse Reserwebank]] se [[Prudential Authority]] uitgereik is. Dit stel die organisasie in staat om: * Deposito's te ontvang; * Lenings aan individue en besighede uit te reik; * Handels- en beleggingsaktiwiteite te verrig; * Spaarskemas en transaksiedienste aan te bied. Die lisensie verhoog AFSD se geloofwaardigheid as 'n betroubare finansiële instelling in Afrika. == Hoofaktiwiteite == === Mikrofinansiering en bestaansmiddele === AFSD bied mikrolenings, spaardienste en basiese finansiële opleiding aan. Die doel is om kleinboere en entrepreneurs te help om hul inkomste te verhoog. Volgens AFSD: * Ongeveer 80 % van kliënte is selfstandig of betrokke in landbou; * Die terugbetalingsyfer van lenings is gemiddeld 93 %. === Weerbaarheid === AFSD werk aan die versterking van huishoudings se vermoë om eksterne skokke (soos klimaatsverandering, siekte of droogtes) te weerstaan. Projekte sluit in: * Toegang tot skoon water en sanitasie; * Gesondheidsdienste en hernubare energie; * Ondersteuning vir volhoubare landboupraktyke. === Onderwys === AFSD bevorder onderwys en vaardigheidsontwikkeling as ’n sleutel tot armoedeverligting. Die organisasie ondersteun: * Finansiële geletterdheid vir vrouekoöperasies; * Digitale leerprogramme vir kinders; * Beroepsopleiding en entrepreneurskap. == Geografiese bereik == Die organisasie se hoofkantoor is in Sandton, Johannesburg, maar dit bedien ook kliënte in: * [[Uganda]] * [[Zambië]] * [[Malawi]] * [[Tanzanië]] Mobiele bankeenhede en digitale platforms stel AFSD in staat om afgeleë gebiede te bereik. == Finansiering == AFSD ontvang befondsing vanaf internasionale skenkers, beleggingsfondse en inkomste uit sy eie finansiële dienste. Die organisasie beweer dat 97 % van elke geskenkte dollar direk aan programme spandeer word. == Kontakinligting == * '''Fisiese adres:''' 123 Mandela Straat, Sandton, Johannesburg, Gauteng Provinsie, Suid-Afrika, 2196 * '''Telefoon:''' +27 21 007 2007 * '''E-pos:''' [mailto:contact@afsd.co.za contact@afsd.co.za] * '''Webwerf:''' https://afsd.co.za == Eksterne skakels == * [https://afsd.co.za Amptelike webwerf van AFSD] * [https://www.resbank.co.za/ South African Reserve Bank – Prudential Authority] * [https://www.cgap.org/ CGAP – Consultative Group to Assist the Poor] fnxmwppv9jvp11phgergaik2qd2r1mr 2814488 2814483 2025-06-20T16:37:14Z Oesjaar 7467 /* Kontakinligting */ Verwyder bemarking info. 2814488 wikitext text/x-wiki '''African Foundation for Savings and Development''' ('''AFSD''') is 'n nie-winsgewende organisasie en gelisensieerde bank wat in Suid-Afrika geregistreer is. Die organisasie fokus op die bevordering van finansiële insluiting, armoedeverligting en volhoubare ontwikkeling in gemeenskappe in Afrika. == Agtergrond == AFSD is in die vroeë 2010’s gestig in reaksie op die behoefte aan toeganklike finansiële dienste vir mense in landelike en onderbediende gebiede. Die organisasie fokus op drie kernareas: bestaansmiddele, weerbaarheid en opvoeding. == Banklisensie == AFSD beskik oor 'n formele banklisensie wat deur die [[Suid-Afrikaanse Reserwebank]] se [[Prudential Authority]] uitgereik is. Dit stel die organisasie in staat om: * Deposito's te ontvang; * Lenings aan individue en besighede uit te reik; * Handels- en beleggingsaktiwiteite te verrig; * Spaarskemas en transaksiedienste aan te bied. Die lisensie verhoog AFSD se geloofwaardigheid as 'n betroubare finansiële instelling in Afrika. == Hoofaktiwiteite == === Mikrofinansiering en bestaansmiddele === AFSD bied mikrolenings, spaardienste en basiese finansiële opleiding aan. Die doel is om kleinboere en entrepreneurs te help om hul inkomste te verhoog. Volgens AFSD: * Ongeveer 80 % van kliënte is selfstandig of betrokke in landbou; * Die terugbetalingsyfer van lenings is gemiddeld 93 %. === Weerbaarheid === AFSD werk aan die versterking van huishoudings se vermoë om eksterne skokke (soos klimaatsverandering, siekte of droogtes) te weerstaan. Projekte sluit in: * Toegang tot skoon water en sanitasie; * Gesondheidsdienste en hernubare energie; * Ondersteuning vir volhoubare landboupraktyke. === Onderwys === AFSD bevorder onderwys en vaardigheidsontwikkeling as ’n sleutel tot armoedeverligting. Die organisasie ondersteun: * Finansiële geletterdheid vir vrouekoöperasies; * Digitale leerprogramme vir kinders; * Beroepsopleiding en entrepreneurskap. == Geografiese bereik == Die organisasie se hoofkantoor is in Sandton, Johannesburg, maar dit bedien ook kliënte in: * [[Uganda]] * [[Zambië]] * [[Malawi]] * [[Tanzanië]] Mobiele bankeenhede en digitale platforms stel AFSD in staat om afgeleë gebiede te bereik. == Finansiering == AFSD ontvang befondsing vanaf internasionale skenkers, beleggingsfondse en inkomste uit sy eie finansiële dienste. Die organisasie beweer dat 97 % van elke geskenkte dollar direk aan programme spandeer word. == Eksterne skakels == * [https://afsd.co.za Amptelike webwerf van AFSD] * [https://www.resbank.co.za/ South African Reserve Bank – Prudential Authority] * [https://www.cgap.org/ CGAP – Consultative Group to Assist the Poor] 6p6ocs7oh8o28rwjm03x9tmnl1kd66l 0 450403 2814494 2025-06-20T16:55:58Z Oesjaar 7467 Nuwe spesie 2814494 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = | image = | image_caption = | status = | status_system = IUCN3.1 | taxon = Senegalia seigleri | authority = Ebinger, (2017) | synonyms = | range_map = | range_map_caption = |}} '''''Senegalia seigleri''''' is 'n [[struik]] wat deel van die ''Fabaceae'' [[Familie (biologie)|familie]] is. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan noordoos [[Brasilië]]. == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Bron == * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:77174450-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Senegalia|seigleri]] [[Kategorie:Flora van Brasilië]] [[Kategorie:Endemiese plante van Brasilië]] g4zyb961il0ir2rvb8gf7ay8v3yvzl7 0 450404 2814496 2025-06-20T17:02:05Z Oesjaar 7467 Nuwe spesie 2814496 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = | image = | image_caption = | status = | status_system = IUCN3.1 | taxon = Senegalia irwinii | authority = Seigler, Ebinger & P.G.Ribeiro, (2014) | synonyms = | range_map = | range_map_caption = |}} '''''Senegalia irwinii''''' is 'n [[struik]] of 'n [[boom]] wat deel van die ''Fabaceae'' [[Familie (biologie)|familie]] is. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan noordoos en suidoos [[Brasilië]]. == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Bron == * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:77148194-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Senegalia|irwinii]] [[Kategorie:Flora van Brasilië]] [[Kategorie:Endemiese plante van Brasilië]] 7s730cx7d6k8nwtn8kjebs2yjkxhr88 10 450405 2814501 2025-06-20T17:14:49Z Oesjaar 7467 Nuwe taksonoom 2814501 wikitext text/x-wiki {{Don't edit this line {{{machine code|}}} |rank=genus |link=Parkinsonia |parent=Caesalpinioideae |refs=<!--Shown on this page only; don't include <ref> tags --> }} q3n8ubcav9rldasz0ytoedfvexriot4 0 450406 2814516 2025-06-20T18:00:03Z SpesBona 2720 Nuwe artikel 2814516 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspan | land = Verenigde State | beeld = Kenteken van die Verenigde State se nasionale rugbyspan.svg | unie = [[VSA Rugby]] (USAR) | bynaam = die Arende | embleem = Die goue arend | stadion = <!-- Die unie se hoofstadion --> | kapasiteit = | kaptein = [[Kate Zackary]] | afrigter = {{vlagikoon|Tonga}} [[Sione Fukofuka]] <small>(sedert 2024)</small> | patroon_la1 = _usarugby20h | patroon_b1 = _usarugby20h | patroon_ra1 = _usarugby20h | patroon_sh1 = _navysides | patroon_so1 = | linkerarm1 = FFFFFF | liggaam1 = FFFFFF | regterarm1 = FFFFFF | broek1 = FFFFFF | kouse1 = FFFFFF | patroon_la2 = _usarugby20a | patroon_b2 = _usarugby20a | patroon_ra2 = _usarugby20a | patroon_sh2 = _redsides | patroon_so2 = | linkerarm2 = 002955 | liggaam2 = 002955 | regterarm2 = 002955 | broek2 = 002955 | kouse2 = 002955 | statistiek = Statistiek | toetse = [[Jamie Burke]] (51) | toptoetspuntebehaler = | meestedrieë = | jongstespeler = | eerste = {{CANruv}} 3–22 {{USAruv-r}}<br />([[Victoria (Brits-Columbië)|Victoria]], [[Kanada]]; 14 November 1987) | grootwen = {{JPNruv}} 0–121 {{USAruv-r}}<br />([[Melrose]], [[Skotland]]; 15 April 1994) | grootverloor = {{ENGruv}} 89–0 {{USAruv-r}}<br />([[Worcester, Engeland|Worcester]], [[Engeland]]; 21 November 2021) | Wêreldbekerverskynings = 9/9 | jaar = 1991 | beste = Kampioen in [[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] | url = | unieurl = www.usa.rugby }} Die '''Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan''' ([[Engels]]: ''United States women’s national rugby union team'') is die nasionale vroue[[rugby]]span wat die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] in internasionale wedstryde (toetswedstryde) verteenwoordig. Dié span dra die bynaam “die Arende” (''the Eagles''), na die [[Amerikaanse arend]] (''Haliaeetus leucocephalus''), die nasionale [[voël]] van die [[Noord-Amerika]]anse land. Rugby word in die Verenigde State geadministreer deur [[VSA Rugby]] ([[Engels]]: ''USA Rugby'', USAR) wat in 1975 gestig is. Die Verenigde State word as die beste rugbyspan in die [[Amerikas]] beskou. Die Verenigde State se nasionale rugbyspan is tans (Junie 2025) negende op Wêreldrugby se wêreldranglys gelys.<ref name="ranglys">{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/rankings |title=Women’s and Men’s Rankings |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Die Verenigde State het hul eerste toetswedstryd in 1987 teen [[Kanadese nasionale vrouerugbyspan|Kanada]] gespeel. Die Verenigde State se belangrikste internasionale verskyning is tydens die vierjaarlikse [[vrouerugbywêreldbeker]]toernooi wat sedert 1991 beslis word. Die Verenigde State het aan al nege die toernooie deelgeneem en tydens die eerste [[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991-toernooi]] hul eerste titel ingepalm en by die twee daaropvolgende toernooie in [[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] en [[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] ook die eindstryd gehaal. Die Verenigde State neem jaarliks aan die Stille Oseaan-vierreeks deel, saam met [[Wallaroos|Australië]], [[Black Ferns|Nieu-Seeland]] en Kanada. Drie voormalige Amerikaanse rugbyspelers is in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem. Die Verenigde State speel tradisioneel in ’n wit trui met blou en rooi kleuraksente, ’n blou gestreepte wit broek en wit sokkies. == Beheerliggaam == {{Hoofartikel|VSA Rugby}} Die beheerliggaam vir rugby in die Verenigde State is VSA Rugby (Engels: ''USA Rugby'', USAR). VSA Rugby is in 1975 onder die naam Verenigde State van Amerika Rugbyvoetbalunie (''United States of America Rugby Football Union'', USARFU) gestig en het in 1987, net voor die [[Rugbywêreldbeker 1987|eerste rugbywêreldbekertoernooi]], ’n volle lid van die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) geword.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/organisation/membership/north-america/usa |title=USA |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Daarbenewens was VSA Rugby in 2001 ’n stigtingslid van die Noord-Amerikaanse en Wes-Indiese Rugbyvereniging (''North America and West Indies Rugby Association'', NAWIRA; nou [[Rugby Amerikas Noord]]), nadat Kanada en die Verenigde State by die Wes-Indiese Rugbyvereniging (''West Indies Rugby Association'') aangesluit het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://rugbyamericasnorth.com/about/about-ran/ |title=About RAN |publisher=[[Rugby Amerikas Noord]] |date=2001 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Die professionele Women’s Premier League Rugby, waaraan sewe spanne deelneem, is die belangrikste rugbyliga in die Verenigde State en dit is in 2009 ten einde van die vrouerugby se verdere ontwikkeling gestig.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://scrumhalfconnection.com/2009/09/01/preview-of-teams-in-usa-rugby-womens/ |title=Preview of Teams in the USA Rugby Women's Premier League (WPL) |publisher=Women's Rugby News |author=Wendy Young |date=1 September 2009 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Sedertdien is die meeste spelers van die Amerikaanse nasionale span uit dié liga afkomstig, van die ander spelers is veral in [[Engeland]] aktief. Benede word sedert 2025 die halfprofessionele [[Women’s Elite Rugby]] tussen ses spanne beslis. == Geskiedenis == === Oorsprong === Die vrouerugby in die Verenigde State het sy aanvang geneem met drie in 1972 bestaande spanne: Die [[Colorado-staatsuniversiteit]] Hookers in [[Fort Collins]], die [[Universiteit van Colorado in Boulder|Universiteit van Colorado]] in [[Boulder, Colorado|Boulder]] en die [[Universiteit van Illinois in Urbana-Champaign|Universiteit van Illinois]] in [[Champaign, Illinois|Champaign]]. In die middel-1970’s is ook klubs gestig by verskeie kolleges regdeur die land. Ná hul matrikulasie het spelers van hierdie klubs weer klubs in ander stede en stedelike sentrums gestig. Destyds was daar slegs een afdeling vir vrouerugby. In 1975 is die beheerliggaam Verenigde State van Amerika Rugbyvoetbalunie (''United States of America Rugby Football Union'', USARFU; nou [[VSA Rugby]]) gestig en het vier gebiede behels. Destyds het die vroue oor hul eie beheerliggaam beskik wat ewewydig met die USARFU uit vier gebiede bestaan het (''East'', ''Midwest'', ''West'' en ''Pacific''). In 1978 is die Nasionale Vrouekampioenskap vir die eerste keer beslis. Die Chicago Vrouerugbyklub in [[Chicago]] het dié toernooi aangebied, wat die klub uit [[Portland, Maine|Portland]] gewen het. === Die nasionale span se eerste jare === In 1985 is vir die eerste keer ’n soort nasionale span gekeur. Dié keurspan het glo uit die land se beste spelers bestaan. Dit het onder die naam ''WIVERN'' na [[Engeland]] en [[Frankryk]] getoer.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://womensrugbyhistory.blogspot.com/1985/11/times-nov-23-1985-pg.html |title=American Barbarians tour of England |publisher=womensrugbyhistory.com |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Die span het die toer onoorwonne afgesluit en baie van die spelers is gekeur vir die [[Vrouerugbywêreldbeker 1991]]. Reeds in 1987 het die VSA in [[Victoria (Brits-Columbië)|Victoria|Victoria]] hul eerste toetswedstryd teen [[Kanadese nasionale vrouerugbyspan|Kanada]] gespeel.<ref name=":0">{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyontario.com/content_page/10029095/ |title=History of Women's Rugby in Ontario |publisher=Rugby Ontario |author=Safa Khan |accessdate=13 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211113183244/https://www.rugbyontario.com/content_page/10029095/ |archive-date=13 November 2021 |url-status=dead}}</ref> Dit was ook die heel eerste vrouetoetswedstryd buite [[Europa]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.scrumqueens.com/features/american-century-usas-100th-test |title=An American Century: USA's 100th test |publisher=Scrum Queens |author=John Birch |date=16 Augustus 2014 |accessdate=4 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230404190729/https://www.scrumqueens.com/features/american-century-usas-100th-test |archive-date=4 April 2023 |url-status=dead}}</ref> Hoewel die vroue nie toegelaat is om die Amerikaanse arend-kenteken te gebruik nie, is die wedstryd deur beide [[Rugby Kanada]] en USARFU erken. Die VSA en Kanada het sedertdien jaarliks in die CanAm-reeks ontmoet. Die Amerikaners was in hierdie reeks vir tien jaar onoorwonne. In 1990 het die nasionale span onder die naam “USA Presidents 15” aan die Vrouewêreldrugbyfees in [[Nieu-Seeland]] deelgeneem. Die span het die toernooi met ’n wenrekord van 3–1 afgesluit en hulle is slegs deur die gasvroue geklop. Een jaar later is in [[Cardiff]] die eerste Vrouerugbywêreldbeker beslis. Onder hul Walliese afrigter [[Kevin O’Brien]] en die Suid-Afrikaner Chris Leach het die Arende met die trofee weggestap. In die halfeindstryd het hulle [[Black Ferns|Nieu-Seeland]] geklop, voordat hulle in die eindstryd oor [[Engelse nasionale vrouerugbyspan|Engeland]] geseëvier het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2025/en/past-tournaments/1998 |titel=1998 Women's Rugby World Cup |publisher=rugbyworldcup.com |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Ook in 1991 is die eerste vrou in die USARFU se uitvoerende raad gekies, toe Jamie Jordan as tesourier benoem is. In 1997 is die nasionale o/23-span gestig. Die hoofafrigter, Franck Boivert, het [[Peter Steinberg]] as o/23-afrigter aangewys. As deel van die CanAm-reeks se tienjaarviering het die nasionale span die o/23-span in hul eerste wedstryd teen Kanada aangemoedig. === Onlangse ontwikkeling === [[Lêer:2014 USA Rugby Team with Peter Steinberg.jpg|duimnael|Die Amerikaanse span in 2014]] Die Amerikaners het die [[Vrouerugbywêreldbeker 2017]] in [[Ierland]] in die vierde plek afgesluit,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2025/en/past-tournaments/2017 |titel=2017 Women's Rugby World Cup |publisher=rugbyworldcup.com |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> waarmee hulle regstreeks vir die daaropvolgende [[Vrouerugbywêreldbeker 2021]] in Nieu-Seeland gekwalifiseer het. Vroeg in 2018 het die beheerliggaam die voormalige nasionale speler [[Emilie Bydwell]] as direkteur-generaal van die vroue se hoëprestasieprogram aangewys.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.usa.rugby/2017/11/usa-rugby-appoints-emilie-bydwell-as-general-manager-of-womens-high-performance/ |title=USA Rugby appoints Emilie Bydwell as General Manager of Women's High Performance |publisher=[[VSA Rugby]] |date=15 November 2017 |accessdate=20 Junie 2022}}</ref> In Mei dieselfde jaar het Rob Cain voltydse hoofafrigter geword en dieen die program ’n nuwe rigting gegee. Die vroue se nasionale spanprogram het ’n aantal ouderdomsgroep- en ontwikkelingsprogramme ingesluit soos “Hoërskool All-Amerikaners” (o/18), o/20, “Kollegiale All-Amerikaners” en ''USA Selects''. Al die ouderdomsgroep- en ontwikkelingsprogramme is deel van die nasionale spanontwikkelingsprogram en ’n voorloper tot die Arende. == Kleure, embleem en bynaam == [[Lêer:USA Eagles Mascot Churchill Cup 2010.jpg|duimnael|upright|Die Verenigde State se Arendegelukbringer – ''Rookie the Eagle'' – tydens die Churchillbeker 2010]] Die Verenigde State speel tradisioneel in ’n wit trui met blou en rooi kleuraksente, ’n blou gestreepte wit broek en wit sokkies. Hul alternatiewe trui is ’n rooi en wit gestreepte donkerblou trui met ’n wit gestreepte donkerblou broek en donkerblou sokkies. Die beheerliggaam [[VSA Rugby]] se kenteken toon die [[Amerikaanse arend]] (''Haliaeetus leucocephalus'') in die nasionale kleure wit, blou en rooi, wat ’n rugbybal dra, met die belettering ''USA Rugby'' daaronder. Die nasionale span se bynaam is ''Eagles'' („Arende“) en aan die Verenigde State se nasionale voël, die Amerikaanse arend, ontleen. Die span se gelukbringer is derhalwe ’n Amerikaanse arend met die naam ''Rookie the Eagle''. == Tuisstadions == Net soos ander vername rugbylande soos Frankryk, Ierland, Italië, Kanada, Nieu-Seeland, Skotland, Suid-Afrika en Wallis beskik die Verenigde State oor geen amptelike tuisstadion vir hul nasionale span nie. Die Amerikaners gebruik vir hul toetse eerder ’n verskeidenheid stadions dwarsdeur die Verenigde State. === Rugbywêreldbekerstadions === {{Hoofartikel|Vrouerugbywêreldbeker 2033}} Die Verenigde State sal die Vrouerugbywêreldbeker 2033 aanbied. Dit sal ná die [[Vrouerugbywêreldbeker 2006]] in Kanada die tweede [[vrouerrugbywêreldbeker]]toernooi in die [[Amerikas]] wees.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/news/714742/rugby-world-cup-host-locations-confirmed-through-to-2033 |title=Rugby World Cup host locations confirmed through to 2033 |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=12 Mei 2022 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> == Toetswedstryde == Die Verenigde State het 67 van sy 153 toetswedstryde gewen, ’n wenrekord van 43,79%. Die Verenigde State se statistieke in toetswedstryde teen alle lande, in alfabetiese volgorde, is soos volg (korrek teen Junie 2025): {| class="sortable wikitable" ! Opponent ! Gespeel ! Gewen ! Verloor ! Gelykop ! % Gewen |- bgcolor="#d0ffd0" align="center" |- | {{AUSruv}} || 8 || 6 || 2 || 0 || 75,00 |- | {{ENGruv}} || 21 || 1 || 20 || 0 || 4,76 |- | {{FRAruv}} || 14 || 2 || 11 || 1 || 14,29 |- | {{IRLruv}} || 9 || 5 || 4 || 0 || 55,56 |- | {{ITAruv}} || 4 || 2 || 2 || 0 || 50,00 |- | {{JPNruv}} || 4 || 3 || 1 || 0 || 75,00 |- | {{CANruv}} || 46 || 19 || 27 || 0 || 41,30 |- | {{KAZruv}} || 2 || 2 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{NEDruv}} || 3 || 3 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{NZLruv}} || 16 || 1 || 15 || 0 || 6,25 |- | {{RUSruv}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{SAMruv}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{SCOruv}} || 7 || 5 || 2 || 0 || 71,43 |- | {{ESPruv}} || 4 || 4 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{URSruv}} || 2 || 2 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{RSAruv}} || 6 || 5 || 1 || 0 || 83,33 |- | {{SWEruv}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{WALruv}} || 4 || 4 || 0 || 0 || 100,00 |- | align="left" |'''Algeheel''' || '''153''' || '''67''' || '''84''' || '''2''' || '''43,79''' |} == Wedywering met ander nasionale spanne == Die Verenigde State se grootste mededinger in rugby is [[Kanadesese nasionale vrouerugbyspan|Kanada]]. Die Verenigde State het meer toetswedstryde teen dié noordelike buurland as teen enige ander land gespeel. Die twee spanne het in 1987 vir die eerste keer teen mekaar te staan gekom en van die 46 toetswedstryde tot dusver het Kanada 27 gewen en die Verenigde State 19. Beide Kanada en die Verenigde State is onder die suksesvolste spanne wat die vrouerugbywêreldbekertoernooi betref, aangesien die Kanadese in 2014 die eindstryd gehaal het, terwyl die Amerikaners die eerste Vrouerugbywêreldbeker 1991 kon wen en tydens die twee daaropvolgende toernooie ook die eindstryd kon haal. Tot dusver het albei spanne tydens drie vrouerugbywêreldbekertoernooie vier keer ontmoet: in 1998, 2010 en twee keer tydens die 2021-toernooi wat in 2022 gehou is. Sedert 2021 ontmoet albei spanne jaarliks tydens die jaarlikse Stille Oseaan-vierreeks, waaraan ook Australië en Nieu-Seeland deelneem. Van 1987 tot 1999 was die Verenigde State in nege agtereenvolgende toetswedstryde onoorwonne, sedert 2019 kon Kanada dié wenreeks ewenaar en ook nege agtereenvolgende toetswedstryde wen.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.americasrugbynews.com/2023/04/01/comprehensive-victory-for-canada-over-usa-in-spain/ |title=Comprehensive victory for Canada over USA in Spain |publisher=Americas Rugby News |date=1 April 2023 |accessdate=12 Junie 2025}}</ref> Die Verenigde State handhaaf ook ’n sekere wedywering met Engeland. Engeland en die Verenigde State het tot dusver in 21 toetswedstryde ontmoet, waarvan Engeland 20 gewen het en die Verenigde State een. Engeland en die Verenigde State het in twee eindstryde ontmoet (me een oorwinning en nederlaag elk). == Rekords == === Wêreldbekerrekord === Die Verenigde State het aan elke vrouerugbywêreldbekertoernooie deelgeneem en tydens die eerste 1991-toernooi sy eerste titel ingepalm. {| class="wikitable" ! Jaar !! Uitslag |- style="background:#F7F6A8;" | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] || '''Kampioen''' |- style="background:#DCE5E5;" | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] || Naaswenner |- style="background:#DCE5E5;" | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] || Naaswenner |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2002|2002]] || Sewende plek |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2006|2006]] || Vyfde plek |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2010|2010]] || Vyfde plek |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2014|2014]] || Sesde plek |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2017|2017]] || Vierde plek |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2021|2021]] || Karteindrondte |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2025|2025]] || ''gekwalifiseer'' |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2029|2029]] || {{n.v.t.}} |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2033|2033]] || ''gekwalifiseer as gasheer'' |} === Stille Oseaan-vierreeks === Die Verenigde State se enigste jaarlikse toernooi is die Stille Oseaan-vierreeks, waar hulle teen drie ander lande van die Stille Oseaangebied speel: Australië, Kanada en Nieu-Seeland. Die Stille Oseaan-vierreeks is in 2021 vir die eerste keer tussen Kanada en die Verenigde State beslis, Australië en Nieu-Seeland het in 2022 by dié toernooi aangesluit.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://w-rugby.com/club-house/pacific-four-series-rugby |title=Pacific Four Series Announced |publisher=W Rugby |accessdate=12 Junie 2025}}</ref> Die Amerikaners het tot dusver nog geen toernooi gewen nie. == Spelers == === Huidige span === Die volgende spelers het die Verenigde State se span gevorm tydens die WXV 1 2024:<ref>{{en}} {{cite web |url=https://eagles.rugby/news/usa-womens-eagles-traveling-squad-announced-for-wxv-1-in-british-columbia-2024913 |title=USA Women’s Eagles Traveling Squad announced for WXV 1 in British Columbia |publisher=[[VSA Rugby]] |author=Taylor Dean |date=13 September 2024 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> {| | valign="top"| {| class="wikitable" |+ Agterspelers ''(backs)'' |- ! Speler !! Posisie !! Klub !! Toetswedstryde |- | [[Cassidy Bargell]] || [[Skrumskakel]] || [[Beantown RFC|Beantown]] || style="text-align:center" | {{0}}2 |- | [[Sophie Pyrz]] || Skrumskakel || [[Life West Gladiatrix]] / Rhinos || style="text-align:center" | {{0}}2 |- | [[Taina Tukuafu]] || Skrumskakel || [[Berkeley All Blues]] || style="text-align:center" | 10 |- | [[Gabby Cantorna]] || [[Losskakel]] || [[Exeter Chiefs]] || style="text-align:center" | 30 |- | [[McKenzie Hawkins]] || Losskakel || [[Colorado Grey Wolves]] || style="text-align:center" | 17 |- | [[Emily Henrich]] || [[Senter]] || [[Leicester Tigers]] || style="text-align:center" | 18 |- | [[Atumata Hingano]] || Senter || USA Sevens || style="text-align:center" | {{0}}6 |- | [[Alev Kelter]] || Senter || [[Loughborough Lightning]] || style="text-align:center" | 23 |- | [[Rachel Ehrecke]] || [[Vleuel]] || [[Colorado Grey Wolves]] || style="text-align:center" | 15 |- | [[Rachel Johnson]] || Vleuel || [[Exeter Chiefs]] || style="text-align:center" | 29 |- | [[Cheta Emba]] || [[Heelagter]] || USA Sevens || style="text-align:center" | {{0}}9 |- | [[Tess Feury]] || Heelagter || [[Leicester Tigers Women|Leicester Tigers]] || style="text-align:center" | 28 |- | [[Bulou Mataitoga]] || Heelagter || [[Loughborough Lightning]] || style="text-align:center" | 18 |} | | valign="top"| {| class="wikitable" |+ Voorspelers ''(forwards)'' |- ! Speler !! Posisie !! Klub !! Toetswedstryde |- | [[Paige Stathopoulos]] || [[Haker]] || [[Beantown RFC|Beantown]] || style="text-align:center" | 10 |- | [[Joanne Faʻavesi]] || Haker || USA Sevens || style="text-align:center" | {{0}}7 |- | [[Kathryn Treder]] || Haker || [[Loughborough Lightning]] || style="text-align:center" | 22 |- | [[Catie Benson]] || [[Stut]] || [[Sale Sharks]] || style="text-align:center" | 45 |- | [[Charli Jacoby]] || Stut || [[Exeter Chiefs]] || style="text-align:center" | 29 |- | [[Erica Jarrell]] || Stut || [[Sale Sharks]] || style="text-align:center" | 10 |- | [[Maya Learned]] || Stut || [[Colorado Gray Wolves]] || style="text-align:center" | 13 |- | [[Alivia Leatherman]] || Stut || [[Life West Gladiatrix]] || style="text-align:center" | {{0}}5 |- | [[Hope Rogers]] || Stut || [[Exeter Chiefs]] || style="text-align:center" | 47 |- | [[Keia Mae Sagapiolu]] || Stut || [[Leicester Tigers]] || style="text-align:center" | 11 |- | [[Emerson Allen]] || [[Slot (rugby)|Slot]] || [[Life West Gladiatrix]] || style="text-align:center" | {{0}}1 |- | [[Tahlia Brody]] || Slot || [[Leicester Tigers]] || style="text-align:center" | 12 |- | [[Summer Harris-Jones]] || [[Losvoorspeler]] || USA Sevens || style="text-align:center" | {{0}}4 |- | [[Tessa Hann]] || Losvoorspeler || USA Sevens || style="text-align:center" | 11 |- | [[Kris Thomas]] || Losvoorspeler || Colorado Gray Wolves || style="text-align:center" | {{0}}1 |- | [[Kate Zackary]] [[Lêer:Captain sports.svg|15px|Kaptein]] || [[Agsteman]] || [[Trailfinders Women|Ealing Trailfinders]] || style="text-align:center" | 37 |} |} === Bekende spelers === Drie voormalige Amerikaanse spelers is vir hul uitstekende prestasies in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem:<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/halloffame/inductees |title=Inductees |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=12 Junie 2025}}</ref> {| class="wikitable zebra" ! Speler !! Posisie !! Inskrywing |- | [[Kathy Flores]] || [[Agsteman]] || 2022 |- | [[Patty Jervey]] || [[Losvoorspeler]] || 2014 |- | [[Phaidra Knight]] || Losvoorspeler || 2017 |} == Afrigters == Die volgende persone het al as hoofafrigters van Manusina Samoa gedien: {| class="wikitable zebra" ! Naam !! Tydperk |- | {{vlagikoon|Wallis}} Kevin O’Brien || 1991 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Franck Boivert || 1994 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Martin Gallagher || 2002 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Kathy Flores || 2002–2011 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Peter Steinberg || 2011–2017 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Rob Cain || 2018–2024 |- | {{vlagikoon|Tonga}} Sione Fukofuka || sedert 2024 |} == Sien ook == {{Portaal|Rugby|Ru ball.svg}} * [[Verenigde State se nasionale rugbyspan]] == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|United States women's national rugby union team|Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan}} * {{en}} [https://www.usa.rugby/ Amptelike webwerf van VSA Rugby] * {{en}} [https://www.world.rugby/organisation/membership/north-america/usa Die Verenigde State by Wêreldrugby] {{Nasionale vrouerugbyspanne}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nasionale vrouerugbyspanne]] [[Kategorie:Rugby in die Verenigde State van Amerika]] ixzi8flbzy2epjwkngzewklt4cba3tu 2814624 2814516 2025-06-21T06:19:03Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2814624 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspan | land = Verenigde State | beeld = Kenteken van die Verenigde State se nasionale rugbyspan.svg | unie = [[VSA Rugby]] (USAR) | bynaam = die Arende | embleem = Die goue arend | stadion = <!-- Die unie se hoofstadion --> | kapasiteit = | kaptein = [[Kate Zackary]] | afrigter = {{vlagikoon|Tonga}} [[Sione Fukofuka]] <small>(sedert 2024)</small> | patroon_la1 = _usarugby20h | patroon_b1 = _usarugby20h | patroon_ra1 = _usarugby20h | patroon_sh1 = _navysides | patroon_so1 = | linkerarm1 = FFFFFF | liggaam1 = FFFFFF | regterarm1 = FFFFFF | broek1 = FFFFFF | kouse1 = FFFFFF | patroon_la2 = _usarugby20a | patroon_b2 = _usarugby20a | patroon_ra2 = _usarugby20a | patroon_sh2 = _redsides | patroon_so2 = | linkerarm2 = 002955 | liggaam2 = 002955 | regterarm2 = 002955 | broek2 = 002955 | kouse2 = 002955 | statistiek = Statistiek | toetse = [[Jamie Burke]] (51) | toptoetspuntebehaler = | meestedrieë = | jongstespeler = | eerste = {{CANruv}} 3–22 {{USAruv-r}}<br />([[Victoria (Brits-Columbië)|Victoria]], [[Kanada]]; 14 November 1987) | grootwen = {{JPNruv}} 0–121 {{USAruv-r}}<br />([[Melrose]], [[Skotland]]; 15 April 1994) | grootverloor = {{ENGruv}} 89–0 {{USAruv-r}}<br />([[Worcester, Engeland|Worcester]], [[Engeland]]; 21 November 2021) | Wêreldbekerverskynings = 9/9 | jaar = 1991 | beste = Kampioen in [[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] | url = | unieurl = www.usa.rugby }} Die '''Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan''' ([[Engels]]: ''United States women’s national rugby union team'') is die nasionale vroue[[rugby]]span wat die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] in internasionale wedstryde (toetswedstryde) verteenwoordig. Dié span dra die bynaam “die Arende” (''the Eagles''), na die [[Amerikaanse arend]] (''Haliaeetus leucocephalus''), die nasionale [[voël]] van die [[Noord-Amerika]]anse land. Rugby word in die Verenigde State geadministreer deur [[VSA Rugby]] ([[Engels]]: ''USA Rugby'', USAR) wat in 1975 gestig is. Die Verenigde State word as die beste rugbyspan in die [[Amerikas]] beskou. Die Verenigde State se nasionale rugbyspan is tans (Junie 2025) negende op Wêreldrugby se wêreldranglys gelys.<ref name="ranglys">{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/rankings |title=Women’s and Men’s Rankings |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Die Verenigde State het hul eerste toetswedstryd in 1987 teen [[Kanadese nasionale vrouerugbyspan|Kanada]] gespeel. Die Verenigde State se belangrikste internasionale verskyning is tydens die vierjaarlikse [[vrouerugbywêreldbeker]]toernooi wat sedert 1991 beslis word. Die Verenigde State het aan al nege die toernooie deelgeneem en tydens die eerste [[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991-toernooi]] hul eerste titel ingepalm en by die twee daaropvolgende toernooie in [[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] en [[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] ook die eindstryd gehaal. Die Verenigde State neem jaarliks aan die Stille Oseaan-vierreeks deel, saam met [[Wallaroos|Australië]], [[Black Ferns|Nieu-Seeland]] en Kanada. Drie voormalige Amerikaanse rugbyspelers is in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem. Die Verenigde State speel tradisioneel in ’n wit trui met blou en rooi kleuraksente, ’n blou gestreepte wit broek en wit sokkies. == Beheerliggaam == {{Hoofartikel|VSA Rugby}} Die beheerliggaam vir rugby in die Verenigde State is VSA Rugby (Engels: ''USA Rugby'', USAR). VSA Rugby is in 1975 onder die naam Verenigde State van Amerika Rugbyvoetbalunie (''United States of America Rugby Football Union'', USARFU) gestig en het in 1987, net voor die [[Rugbywêreldbeker 1987|eerste rugbywêreldbekertoernooi]], ’n volle lid van die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) geword.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/organisation/membership/north-america/usa |title=USA |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Daarbenewens was VSA Rugby in 2001 ’n stigtingslid van die Noord-Amerikaanse en Wes-Indiese Rugbyvereniging (''North America and West Indies Rugby Association'', NAWIRA; nou [[Rugby Amerikas Noord]]), nadat Kanada en die Verenigde State by die Wes-Indiese Rugbyvereniging (''West Indies Rugby Association'') aangesluit het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://rugbyamericasnorth.com/about/about-ran/ |title=About RAN |publisher=[[Rugby Amerikas Noord]] |date=2001 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Die professionele Women’s Premier League Rugby, waaraan sewe spanne deelneem, is die belangrikste rugbyliga in die Verenigde State en dit is in 2009 ten einde van die vrouerugby se verdere ontwikkeling gestig.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://scrumhalfconnection.com/2009/09/01/preview-of-teams-in-usa-rugby-womens/ |title=Preview of Teams in the USA Rugby Women's Premier League (WPL) |publisher=Women's Rugby News |author=Wendy Young |date=1 September 2009 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Sedertdien is die meeste spelers van die Amerikaanse nasionale span uit dié liga afkomstig, van die ander spelers is veral in [[Engeland]] aktief. Benede word sedert 2025 die halfprofessionele [[Women’s Elite Rugby]] tussen ses spanne beslis. == Geskiedenis == === Oorsprong === Die vrouerugby in die Verenigde State het sy aanvang geneem met drie in 1972 bestaande spanne: Die [[Colorado-staatsuniversiteit]] Hookers in [[Fort Collins]], die [[Universiteit van Colorado in Boulder|Universiteit van Colorado]] in [[Boulder, Colorado|Boulder]] en die [[Universiteit van Illinois in Urbana-Champaign|Universiteit van Illinois]] in [[Champaign, Illinois|Champaign]]. In die middel-1970’s is ook klubs gestig by verskeie kolleges regdeur die land. Ná hul matrikulasie het spelers van hierdie klubs weer klubs in ander stede en stedelike sentrums gestig. Destyds was daar slegs een afdeling vir vrouerugby. In 1975 is die beheerliggaam Verenigde State van Amerika Rugbyvoetbalunie (''United States of America Rugby Football Union'', USARFU; nou [[VSA Rugby]]) gestig en het vier gebiede behels. Destyds het die vroue oor hul eie beheerliggaam beskik wat ewewydig met die USARFU uit vier gebiede bestaan het (''East'', ''Midwest'', ''West'' en ''Pacific''). In 1978 is die Nasionale Vrouekampioenskap vir die eerste keer beslis. Die Chicago Vrouerugbyklub in [[Chicago]] het dié toernooi aangebied, wat die klub uit [[Portland, Maine|Portland]] gewen het. === Die nasionale span se eerste jare === In 1985 is vir die eerste keer ’n soort nasionale span gekeur. Dié keurspan het glo uit die land se beste spelers bestaan. Dit het onder die naam ''WIVERN'' na [[Engeland]] en [[Frankryk]] getoer.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://womensrugbyhistory.blogspot.com/1985/11/times-nov-23-1985-pg.html |title=American Barbarians tour of England |publisher=womensrugbyhistory.com |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Die span het die toer onoorwonne afgesluit en baie van die spelers is gekeur vir die [[Vrouerugbywêreldbeker 1991]]. Reeds in 1987 het die VSA in [[Victoria (Brits-Columbië)|Victoria|Victoria]] hul eerste toetswedstryd teen [[Kanadese nasionale vrouerugbyspan|Kanada]] gespeel.<ref name=":0">{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyontario.com/content_page/10029095/ |title=History of Women's Rugby in Ontario |publisher=Rugby Ontario |author=Safa Khan |accessdate=13 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211113183244/https://www.rugbyontario.com/content_page/10029095/ |archive-date=13 November 2021 |url-status=dead}}</ref> Dit was ook die heel eerste vrouetoetswedstryd buite [[Europa]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.scrumqueens.com/features/american-century-usas-100th-test |title=An American Century: USA's 100th test |publisher=Scrum Queens |author=John Birch |date=16 Augustus 2014 |accessdate=4 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230404190729/https://www.scrumqueens.com/features/american-century-usas-100th-test |archive-date=4 April 2023 |url-status=dead}}</ref> Hoewel die vroue nie toegelaat is om die Amerikaanse arend-kenteken te gebruik nie, is die wedstryd deur beide [[Rugby Kanada]] en USARFU erken. Die VSA en Kanada het sedertdien jaarliks in die CanAm-reeks ontmoet. Die Amerikaners was in hierdie reeks vir tien jaar onoorwonne. In 1990 het die nasionale span onder die naam “USA Presidents 15” aan die Vrouewêreldrugbyfees in [[Nieu-Seeland]] deelgeneem. Die span het die toernooi met ’n wenrekord van 3–1 afgesluit en hulle is slegs deur die gasvroue geklop. Een jaar later is in [[Cardiff]] die eerste Vrouerugbywêreldbeker beslis. Onder hul Walliese afrigter [[Kevin O’Brien]] en die Suid-Afrikaner Chris Leach het die Arende met die trofee weggestap. In die halfeindstryd het hulle [[Black Ferns|Nieu-Seeland]] geklop, voordat hulle in die eindstryd oor [[Engelse nasionale vrouerugbyspan|Engeland]] geseëvier het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2025/en/past-tournaments/1998 |titel=1998 Women's Rugby World Cup |publisher=rugbyworldcup.com |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> Ook in 1991 is die eerste vrou in die USARFU se uitvoerende raad gekies, toe Jamie Jordan as tesourier benoem is. In 1997 is die nasionale o/23-span gestig. Die hoofafrigter, Franck Boivert, het [[Peter Steinberg]] as o/23-afrigter aangewys. As deel van die CanAm-reeks se tienjaarviering het die nasionale span die o/23-span in hul eerste wedstryd teen Kanada aangemoedig. === Onlangse ontwikkeling === [[Lêer:2014 USA Rugby Team with Peter Steinberg.jpg|duimnael|Die Amerikaanse span in 2014]] Die Amerikaners het die [[Vrouerugbywêreldbeker 2017]] in [[Ierland]] in die vierde plek afgesluit,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/2025/en/past-tournaments/2017 |titel=2017 Women's Rugby World Cup |publisher=rugbyworldcup.com |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> waarmee hulle regstreeks vir die daaropvolgende [[Vrouerugbywêreldbeker 2021]] in Nieu-Seeland gekwalifiseer het. Vroeg in 2018 het die beheerliggaam die voormalige nasionale speler [[Emilie Bydwell]] as direkteur-generaal van die vroue se hoëprestasieprogram aangewys.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.usa.rugby/2017/11/usa-rugby-appoints-emilie-bydwell-as-general-manager-of-womens-high-performance/ |title=USA Rugby appoints Emilie Bydwell as General Manager of Women's High Performance |publisher=[[VSA Rugby]] |date=15 November 2017 |accessdate=20 Junie 2022 |archive-date= 9 Mei 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220509133212/https://www.usa.rugby/2017/11/usa-rugby-appoints-emilie-bydwell-as-general-manager-of-womens-high-performance/ |url-status=dead }}</ref> In Mei dieselfde jaar het Rob Cain voltydse hoofafrigter geword en dieen die program ’n nuwe rigting gegee. Die vroue se nasionale spanprogram het ’n aantal ouderdomsgroep- en ontwikkelingsprogramme ingesluit soos “Hoërskool All-Amerikaners” (o/18), o/20, “Kollegiale All-Amerikaners” en ''USA Selects''. Al die ouderdomsgroep- en ontwikkelingsprogramme is deel van die nasionale spanontwikkelingsprogram en ’n voorloper tot die Arende. == Kleure, embleem en bynaam == [[Lêer:USA Eagles Mascot Churchill Cup 2010.jpg|duimnael|upright|Die Verenigde State se Arendegelukbringer – ''Rookie the Eagle'' – tydens die Churchillbeker 2010]] Die Verenigde State speel tradisioneel in ’n wit trui met blou en rooi kleuraksente, ’n blou gestreepte wit broek en wit sokkies. Hul alternatiewe trui is ’n rooi en wit gestreepte donkerblou trui met ’n wit gestreepte donkerblou broek en donkerblou sokkies. Die beheerliggaam [[VSA Rugby]] se kenteken toon die [[Amerikaanse arend]] (''Haliaeetus leucocephalus'') in die nasionale kleure wit, blou en rooi, wat ’n rugbybal dra, met die belettering ''USA Rugby'' daaronder. Die nasionale span se bynaam is ''Eagles'' („Arende“) en aan die Verenigde State se nasionale voël, die Amerikaanse arend, ontleen. Die span se gelukbringer is derhalwe ’n Amerikaanse arend met die naam ''Rookie the Eagle''. == Tuisstadions == Net soos ander vername rugbylande soos Frankryk, Ierland, Italië, Kanada, Nieu-Seeland, Skotland, Suid-Afrika en Wallis beskik die Verenigde State oor geen amptelike tuisstadion vir hul nasionale span nie. Die Amerikaners gebruik vir hul toetse eerder ’n verskeidenheid stadions dwarsdeur die Verenigde State. === Rugbywêreldbekerstadions === {{Hoofartikel|Vrouerugbywêreldbeker 2033}} Die Verenigde State sal die Vrouerugbywêreldbeker 2033 aanbied. Dit sal ná die [[Vrouerugbywêreldbeker 2006]] in Kanada die tweede [[vrouerrugbywêreldbeker]]toernooi in die [[Amerikas]] wees.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyworldcup.com/news/714742/rugby-world-cup-host-locations-confirmed-through-to-2033 |title=Rugby World Cup host locations confirmed through to 2033 |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=12 Mei 2022 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> == Toetswedstryde == Die Verenigde State het 67 van sy 153 toetswedstryde gewen, ’n wenrekord van 43,79%. Die Verenigde State se statistieke in toetswedstryde teen alle lande, in alfabetiese volgorde, is soos volg (korrek teen Junie 2025): {| class="sortable wikitable" ! Opponent ! Gespeel ! Gewen ! Verloor ! Gelykop ! % Gewen |- bgcolor="#d0ffd0" align="center" |- | {{AUSruv}} || 8 || 6 || 2 || 0 || 75,00 |- | {{ENGruv}} || 21 || 1 || 20 || 0 || 4,76 |- | {{FRAruv}} || 14 || 2 || 11 || 1 || 14,29 |- | {{IRLruv}} || 9 || 5 || 4 || 0 || 55,56 |- | {{ITAruv}} || 4 || 2 || 2 || 0 || 50,00 |- | {{JPNruv}} || 4 || 3 || 1 || 0 || 75,00 |- | {{CANruv}} || 46 || 19 || 27 || 0 || 41,30 |- | {{KAZruv}} || 2 || 2 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{NEDruv}} || 3 || 3 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{NZLruv}} || 16 || 1 || 15 || 0 || 6,25 |- | {{RUSruv}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{SAMruv}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{SCOruv}} || 7 || 5 || 2 || 0 || 71,43 |- | {{ESPruv}} || 4 || 4 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{URSruv}} || 2 || 2 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{RSAruv}} || 6 || 5 || 1 || 0 || 83,33 |- | {{SWEruv}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 100,00 |- | {{WALruv}} || 4 || 4 || 0 || 0 || 100,00 |- | align="left" |'''Algeheel''' || '''153''' || '''67''' || '''84''' || '''2''' || '''43,79''' |} == Wedywering met ander nasionale spanne == Die Verenigde State se grootste mededinger in rugby is [[Kanadesese nasionale vrouerugbyspan|Kanada]]. Die Verenigde State het meer toetswedstryde teen dié noordelike buurland as teen enige ander land gespeel. Die twee spanne het in 1987 vir die eerste keer teen mekaar te staan gekom en van die 46 toetswedstryde tot dusver het Kanada 27 gewen en die Verenigde State 19. Beide Kanada en die Verenigde State is onder die suksesvolste spanne wat die vrouerugbywêreldbekertoernooi betref, aangesien die Kanadese in 2014 die eindstryd gehaal het, terwyl die Amerikaners die eerste Vrouerugbywêreldbeker 1991 kon wen en tydens die twee daaropvolgende toernooie ook die eindstryd kon haal. Tot dusver het albei spanne tydens drie vrouerugbywêreldbekertoernooie vier keer ontmoet: in 1998, 2010 en twee keer tydens die 2021-toernooi wat in 2022 gehou is. Sedert 2021 ontmoet albei spanne jaarliks tydens die jaarlikse Stille Oseaan-vierreeks, waaraan ook Australië en Nieu-Seeland deelneem. Van 1987 tot 1999 was die Verenigde State in nege agtereenvolgende toetswedstryde onoorwonne, sedert 2019 kon Kanada dié wenreeks ewenaar en ook nege agtereenvolgende toetswedstryde wen.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.americasrugbynews.com/2023/04/01/comprehensive-victory-for-canada-over-usa-in-spain/ |title=Comprehensive victory for Canada over USA in Spain |publisher=Americas Rugby News |date=1 April 2023 |accessdate=12 Junie 2025}}</ref> Die Verenigde State handhaaf ook ’n sekere wedywering met Engeland. Engeland en die Verenigde State het tot dusver in 21 toetswedstryde ontmoet, waarvan Engeland 20 gewen het en die Verenigde State een. Engeland en die Verenigde State het in twee eindstryde ontmoet (me een oorwinning en nederlaag elk). == Rekords == === Wêreldbekerrekord === Die Verenigde State het aan elke vrouerugbywêreldbekertoernooie deelgeneem en tydens die eerste 1991-toernooi sy eerste titel ingepalm. {| class="wikitable" ! Jaar !! Uitslag |- style="background:#F7F6A8;" | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] || '''Kampioen''' |- style="background:#DCE5E5;" | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] || Naaswenner |- style="background:#DCE5E5;" | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] || Naaswenner |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2002|2002]] || Sewende plek |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2006|2006]] || Vyfde plek |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2010|2010]] || Vyfde plek |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2014|2014]] || Sesde plek |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2017|2017]] || Vierde plek |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2021|2021]] || Karteindrondte |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2025|2025]] || ''gekwalifiseer'' |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2029|2029]] || {{n.v.t.}} |- | align=center | [[Vrouerugbywêreldbeker 2033|2033]] || ''gekwalifiseer as gasheer'' |} === Stille Oseaan-vierreeks === Die Verenigde State se enigste jaarlikse toernooi is die Stille Oseaan-vierreeks, waar hulle teen drie ander lande van die Stille Oseaangebied speel: Australië, Kanada en Nieu-Seeland. Die Stille Oseaan-vierreeks is in 2021 vir die eerste keer tussen Kanada en die Verenigde State beslis, Australië en Nieu-Seeland het in 2022 by dié toernooi aangesluit.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://w-rugby.com/club-house/pacific-four-series-rugby |title=Pacific Four Series Announced |publisher=W Rugby |accessdate=12 Junie 2025}}</ref> Die Amerikaners het tot dusver nog geen toernooi gewen nie. == Spelers == === Huidige span === Die volgende spelers het die Verenigde State se span gevorm tydens die WXV 1 2024:<ref>{{en}} {{cite web |url=https://eagles.rugby/news/usa-womens-eagles-traveling-squad-announced-for-wxv-1-in-british-columbia-2024913 |title=USA Women’s Eagles Traveling Squad announced for WXV 1 in British Columbia |publisher=[[VSA Rugby]] |author=Taylor Dean |date=13 September 2024 |accessdate=20 Junie 2025}}</ref> {| | valign="top"| {| class="wikitable" |+ Agterspelers ''(backs)'' |- ! Speler !! Posisie !! Klub !! Toetswedstryde |- | [[Cassidy Bargell]] || [[Skrumskakel]] || [[Beantown RFC|Beantown]] || style="text-align:center" | {{0}}2 |- | [[Sophie Pyrz]] || Skrumskakel || [[Life West Gladiatrix]] / Rhinos || style="text-align:center" | {{0}}2 |- | [[Taina Tukuafu]] || Skrumskakel || [[Berkeley All Blues]] || style="text-align:center" | 10 |- | [[Gabby Cantorna]] || [[Losskakel]] || [[Exeter Chiefs]] || style="text-align:center" | 30 |- | [[McKenzie Hawkins]] || Losskakel || [[Colorado Grey Wolves]] || style="text-align:center" | 17 |- | [[Emily Henrich]] || [[Senter]] || [[Leicester Tigers]] || style="text-align:center" | 18 |- | [[Atumata Hingano]] || Senter || USA Sevens || style="text-align:center" | {{0}}6 |- | [[Alev Kelter]] || Senter || [[Loughborough Lightning]] || style="text-align:center" | 23 |- | [[Rachel Ehrecke]] || [[Vleuel]] || [[Colorado Grey Wolves]] || style="text-align:center" | 15 |- | [[Rachel Johnson]] || Vleuel || [[Exeter Chiefs]] || style="text-align:center" | 29 |- | [[Cheta Emba]] || [[Heelagter]] || USA Sevens || style="text-align:center" | {{0}}9 |- | [[Tess Feury]] || Heelagter || [[Leicester Tigers Women|Leicester Tigers]] || style="text-align:center" | 28 |- | [[Bulou Mataitoga]] || Heelagter || [[Loughborough Lightning]] || style="text-align:center" | 18 |} | | valign="top"| {| class="wikitable" |+ Voorspelers ''(forwards)'' |- ! Speler !! Posisie !! Klub !! Toetswedstryde |- | [[Paige Stathopoulos]] || [[Haker]] || [[Beantown RFC|Beantown]] || style="text-align:center" | 10 |- | [[Joanne Faʻavesi]] || Haker || USA Sevens || style="text-align:center" | {{0}}7 |- | [[Kathryn Treder]] || Haker || [[Loughborough Lightning]] || style="text-align:center" | 22 |- | [[Catie Benson]] || [[Stut]] || [[Sale Sharks]] || style="text-align:center" | 45 |- | [[Charli Jacoby]] || Stut || [[Exeter Chiefs]] || style="text-align:center" | 29 |- | [[Erica Jarrell]] || Stut || [[Sale Sharks]] || style="text-align:center" | 10 |- | [[Maya Learned]] || Stut || [[Colorado Gray Wolves]] || style="text-align:center" | 13 |- | [[Alivia Leatherman]] || Stut || [[Life West Gladiatrix]] || style="text-align:center" | {{0}}5 |- | [[Hope Rogers]] || Stut || [[Exeter Chiefs]] || style="text-align:center" | 47 |- | [[Keia Mae Sagapiolu]] || Stut || [[Leicester Tigers]] || style="text-align:center" | 11 |- | [[Emerson Allen]] || [[Slot (rugby)|Slot]] || [[Life West Gladiatrix]] || style="text-align:center" | {{0}}1 |- | [[Tahlia Brody]] || Slot || [[Leicester Tigers]] || style="text-align:center" | 12 |- | [[Summer Harris-Jones]] || [[Losvoorspeler]] || USA Sevens || style="text-align:center" | {{0}}4 |- | [[Tessa Hann]] || Losvoorspeler || USA Sevens || style="text-align:center" | 11 |- | [[Kris Thomas]] || Losvoorspeler || Colorado Gray Wolves || style="text-align:center" | {{0}}1 |- | [[Kate Zackary]] [[Lêer:Captain sports.svg|15px|Kaptein]] || [[Agsteman]] || [[Trailfinders Women|Ealing Trailfinders]] || style="text-align:center" | 37 |} |} === Bekende spelers === Drie voormalige Amerikaanse spelers is vir hul uitstekende prestasies in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem:<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/halloffame/inductees |title=Inductees |publisher=[[Wêreldrugby]] |accessdate=12 Junie 2025}}</ref> {| class="wikitable zebra" ! Speler !! Posisie !! Inskrywing |- | [[Kathy Flores]] || [[Agsteman]] || 2022 |- | [[Patty Jervey]] || [[Losvoorspeler]] || 2014 |- | [[Phaidra Knight]] || Losvoorspeler || 2017 |} == Afrigters == Die volgende persone het al as hoofafrigters van Manusina Samoa gedien: {| class="wikitable zebra" ! Naam !! Tydperk |- | {{vlagikoon|Wallis}} Kevin O’Brien || 1991 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Franck Boivert || 1994 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Martin Gallagher || 2002 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Kathy Flores || 2002–2011 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Peter Steinberg || 2011–2017 |- | {{vlagikoon|Verenigde State}} Rob Cain || 2018–2024 |- | {{vlagikoon|Tonga}} Sione Fukofuka || sedert 2024 |} == Sien ook == {{Portaal|Rugby|Ru ball.svg}} * [[Verenigde State se nasionale rugbyspan]] == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|United States women's national rugby union team|Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan}} * {{en}} [https://www.usa.rugby/ Amptelike webwerf van VSA Rugby] * {{en}} [https://www.world.rugby/organisation/membership/north-america/usa Die Verenigde State by Wêreldrugby] {{Nasionale vrouerugbyspanne}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nasionale vrouerugbyspanne]] [[Kategorie:Rugby in die Verenigde State van Amerika]] 91tzcm1dvug9jw6kva51o2ehge2mmzi 0 450407 2814518 2025-06-20T18:01:45Z Oesjaar 7467 Nuwe insek familie. 2814518 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Outomatiese taksoboks | image = | image_caption = | image2 = | image2_caption = | display_parents = 3 | taxon = Cecidomyiidae | authority = | subdivision_ranks = Subfamilies | subdivision = <center>Subfamilies</center> | synonyms = }} Die '''galmuggies''' (Cecidomyiidae) is 'n [[Familie (biologie)|familie]] van [[insek]]te wat tot die [[Orde (biologie)|orde]] [[Diptera]] (tweevlerkiges) hoort. Die [[spesie]]s is klein, 1-3&nbsp;mm groot. Die muskietagtige muggies het 'n kenmerkende dik gepunte agterlyf. Die meeste larwes leef in plantgalle wat hulle seld veroorsaak. Sommige van die die spesies is landbouplae. Daar is tans 26 spesies bekend maar kenners is van mening dat honderde spesies nog ontdel sal word. == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * Insektopedie, [[Erik Holm]], Struik Nature, 2017, ISBN 978 1 77584 224 8 {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweevlerkiges]] 400v1klsmu2s9x35sgmeckmobppjgjx 2814521 2814518 2025-06-20T18:04:34Z Oesjaar 7467 Verbeter 2814521 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Outomatiese taksoboks | image = | image_caption = | image2 = | image2_caption = | display_parents = 3 | taxon = Cecidomyiidae | authority = Newman, 1835 | subdivision_ranks = Subfamilies | subdivision = * [[Catotrichinae]] * [[Cecidomyiinae]] * [[Lestremiinae]] * [[Micromyinae]]<ref name=gagne>{{Cite web|title=A Catalog of the Cecidomyiidae (Diptera) of the World, Fourth Edition|access-date=2018-04-29|last1=Gagné |first1=Raymond |last2=Jaschhof |first2=Mathias|date=2017|url=https://www.ars.usda.gov/ARSUserFiles/80420580/Gagne_2017_World_Cat_4th_ed.pdf|publisher=Agricultural Research Service, US Department of Agriculture}}</ref> * [[Porricondylinae]] * [[Winnertziinae]]<ref>{{Cite journal|url=https://www.biotaxa.org/Zootaxa/article/view/zootaxa.4127.2.1|title=A review of world Diallactiini (Diptera, Cecidomyiidae, Winnertziinae), with the description of six new genera and seventeen new species|author1=Mathias Jaschhof|journal=Zootaxa |year=2016|volume=4127 |issue=2 |pages=201–244 |doi=10.11646/zootaxa.4127.2.1|pmid=27395622 |url-access=subscription}}</ref> | synonyms = *Cecidomyidae (common misspelling)<ref>{{Cite web |url=http://www.faculty.ucr.edu/~legneref/identify/cecidomy.htm |title=University of California, Riverside |access-date=2013-01-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924010034/http://www.faculty.ucr.edu/~legneref/identify/cecidomy.htm |archive-date=2015-09-24 |url-status=dead }}</ref> *Itonididae }} Die '''galmuggies''' (Cecidomyiidae) is 'n [[Familie (biologie)|familie]] van [[insek]]te wat tot die [[Orde (biologie)|orde]] [[Diptera]] (tweevlerkiges) hoort. Die [[spesie]]s is klein, 1-3&nbsp;mm groot. Die muskietagtige muggies het 'n kenmerkende dik gepunte agterlyf. Die meeste larwes leef in plantgalle wat hulle seld veroorsaak. Sommige van die die spesies is landbouplae. Daar is tans 26 spesies bekend maar kenners is van mening dat honderde spesies nog ontdel sal word. == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * Insektopedie, [[Erik Holm]], Struik Nature, 2017, ISBN 978 1 77584 224 8 {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweevlerkiges]] op748uk5c6wz3hk82jlgfbugb252px9 2814522 2814521 2025-06-20T18:05:00Z Oesjaar 7467 Verbeter 2814522 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Outomatiese taksoboks | image = Fly_December_2007-4.jpg | image_caption = | image2 = | image2_caption = | display_parents = 3 | taxon = Cecidomyiidae | authority = Newman, 1835 | subdivision_ranks = Subfamilies | subdivision = * [[Catotrichinae]] * [[Cecidomyiinae]] * [[Lestremiinae]] * [[Micromyinae]]<ref name=gagne>{{Cite web|title=A Catalog of the Cecidomyiidae (Diptera) of the World, Fourth Edition|access-date=2018-04-29|last1=Gagné |first1=Raymond |last2=Jaschhof |first2=Mathias|date=2017|url=https://www.ars.usda.gov/ARSUserFiles/80420580/Gagne_2017_World_Cat_4th_ed.pdf|publisher=Agricultural Research Service, US Department of Agriculture}}</ref> * [[Porricondylinae]] * [[Winnertziinae]]<ref>{{Cite journal|url=https://www.biotaxa.org/Zootaxa/article/view/zootaxa.4127.2.1|title=A review of world Diallactiini (Diptera, Cecidomyiidae, Winnertziinae), with the description of six new genera and seventeen new species|author1=Mathias Jaschhof|journal=Zootaxa |year=2016|volume=4127 |issue=2 |pages=201–244 |doi=10.11646/zootaxa.4127.2.1|pmid=27395622 |url-access=subscription}}</ref> | synonyms = *Cecidomyidae (common misspelling)<ref>{{Cite web |url=http://www.faculty.ucr.edu/~legneref/identify/cecidomy.htm |title=University of California, Riverside |access-date=2013-01-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924010034/http://www.faculty.ucr.edu/~legneref/identify/cecidomy.htm |archive-date=2015-09-24 |url-status=dead }}</ref> *Itonididae }} Die '''galmuggies''' (Cecidomyiidae) is 'n [[Familie (biologie)|familie]] van [[insek]]te wat tot die [[Orde (biologie)|orde]] [[Diptera]] (tweevlerkiges) hoort. Die [[spesie]]s is klein, 1-3&nbsp;mm groot. Die muskietagtige muggies het 'n kenmerkende dik gepunte agterlyf. Die meeste larwes leef in plantgalle wat hulle seld veroorsaak. Sommige van die die spesies is landbouplae. Daar is tans 26 spesies bekend maar kenners is van mening dat honderde spesies nog ontdel sal word. == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * Insektopedie, [[Erik Holm]], Struik Nature, 2017, ISBN 978 1 77584 224 8 {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweevlerkiges]] cd4ki2k1oe2k0ivyf11vfue4ryi3vs5 2814523 2814522 2025-06-20T18:06:13Z Oesjaar 7467 Verbeter 2814523 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Outomatiese taksoboks | image = Fly_December_2007-4.jpg | image_caption = | image2 = | image2_caption = | display_parents = 3 | taxon = Cecidomyiidae | authority = Newman, 1835 | subdivision_ranks = Subfamilies | subdivision = * [[Catotrichinae]] * [[Cecidomyiinae]] * [[Lestremiinae]] * [[Micromyinae]]<ref name=gagne>{{Cite web|title=A Catalog of the Cecidomyiidae (Diptera) of the World, Fourth Edition|access-date=2018-04-29|last1=Gagné |first1=Raymond |last2=Jaschhof |first2=Mathias|date=2017|url=https://www.ars.usda.gov/ARSUserFiles/80420580/Gagne_2017_World_Cat_4th_ed.pdf|publisher=Agricultural Research Service, US Department of Agriculture}}</ref> * [[Porricondylinae]] * [[Winnertziinae]]<ref>{{Cite journal|url=https://www.biotaxa.org/Zootaxa/article/view/zootaxa.4127.2.1|title=A review of world Diallactiini (Diptera, Cecidomyiidae, Winnertziinae), with the description of six new genera and seventeen new species|author1=Mathias Jaschhof|journal=Zootaxa |year=2016|volume=4127 |issue=2 |pages=201–244 |doi=10.11646/zootaxa.4127.2.1|pmid=27395622 |url-access=subscription}}</ref> | synonyms = *Cecidomyidae (algemene spelfout)<ref>{{Cite web |url=http://www.faculty.ucr.edu/~legneref/identify/cecidomy.htm |title=University of California, Riverside |access-date=2013-01-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924010034/http://www.faculty.ucr.edu/~legneref/identify/cecidomy.htm |archive-date=2015-09-24 |url-status=dead }}</ref> *Itonididae }} Die '''galmuggies''' (Cecidomyiidae) is 'n [[Familie (biologie)|familie]] van [[insek]]te wat tot die [[Orde (biologie)|orde]] [[Diptera]] (tweevlerkiges) hoort. Die [[spesie]]s is klein, 1-3&nbsp;mm groot. Die muskietagtige muggies het 'n kenmerkende dik gepunte agterlyf. Die meeste larwes leef in plantgalle wat hulle seld veroorsaak. Sommige van die die spesies is landbouplae. Daar is tans 26 spesies bekend maar kenners is van mening dat honderde spesies nog ontdel sal word. == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * Insektopedie, [[Erik Holm]], Struik Nature, 2017, ISBN 978 1 77584 224 8 {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweevlerkiges]] lld0prvjn3qpm68731igtppcqb105am 0 450408 2814524 2025-06-20T18:06:45Z Oesjaar 7467 Aanstuur 2814524 wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Cecidomyiidae]] 7rodzrl0xguempaavinjlty186nuvmi 0 450409 2814527 2025-06-20T18:22:43Z Oesjaar 7467 Nuwe familie... 2814527 wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | image = | image_caption = | image2 = | image2_caption = | display_parents = 3 | taxon = Simuliidae | authority = | subdivision_ranks = Subfamilies | subdivision = | synonyms = }} Die '''swartmuggies''' (Simuliidae) is 'n [[Familie (biologie)|familie]] van [[insek]]te wat tot die [[Orde (biologie)|orde]] [[Diptera]] (tweevlerkiges) hoort. Die [[spesie]]s is klein, 2-3&nbsp;mm groot en is swart, harde muggies met 'n konvekse bors. Die voelers is korter as die kop. Die larwes leef in lopende water terwyl die volwassenes bloedsuiers is. Die familie is ernstige plae van vee en daar is tans 65 spesies bekend. == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * Insektopedie, [[Erik Holm]], Struik Nature, 2017, ISBN 978 1 77584 224 8 {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweevlerkiges]] 938vlbiia6n0ysg6dln680ghqngbv10 2814528 2814527 2025-06-20T18:24:50Z Oesjaar 7467 Verbeter 2814528 wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | image = Blackfly.jpg | image_caption = ''Simulium trifasciatum'' | image2 = | image2_caption = | display_parents = 3 | taxon = Simuliidae | authority = [[Edward Newman (entomologist)|Newman]], 1834 | subdivision_ranks = Subfamilies | subdivision = * [[Parasimuliinae]] * [[Simuliinae]] | synonyms = }} Die '''swartmuggies''' (Simuliidae) is 'n [[Familie (biologie)|familie]] van [[insek]]te wat tot die [[Orde (biologie)|orde]] [[Diptera]] (tweevlerkiges) hoort. Die [[spesie]]s is klein, 2-3&nbsp;mm groot en is swart, harde muggies met 'n konvekse bors. Die voelers is korter as die kop. Die larwes leef in lopende water terwyl die volwassenes bloedsuiers is. Die familie is ernstige plae van vee en daar is tans 65 spesies bekend. == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * Insektopedie, [[Erik Holm]], Struik Nature, 2017, ISBN 978 1 77584 224 8 {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweevlerkiges]] cjaninbbutengjnlsc03wwdv75eqyp4 0 450410 2814530 2025-06-20T18:27:49Z Oesjaar 7467 Aanstuur 2814530 wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Ceratopogonidae]] 4wf18w40tggdjx7babdagjknnbuhlst 0 450411 2814536 2025-06-20T18:37:38Z Oesjaar 7467 Nuwe familie... 2814536 wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | image = | image_caption = | image2 = | image2_caption = | display_parents = 3 | taxon = Tabanidae | authority = | subdivision_ranks = Subfamilies | subdivision = | synonyms = }} Die '''blindevlieë''' ook '''steekvlieë''' (Tabanidae) is 'n [[Familie (biologie)|familie]] van [[insek]]te wat tot die [[Orde (biologie)|orde]] [[Diptera]] (tweevlerkiges) hoort. Die [[spesie]]s is middelgroot, 10-25&nbsp;mm groot. == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * Insektopedie, [[Erik Holm]], Struik Nature, 2017, ISBN 978 1 77584 224 8 {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweevlerkiges]] 3uhp40v2412dwx3b8lasciez1x3t4y2 2814537 2814536 2025-06-20T18:40:42Z Oesjaar 7467 Verbeter 2814537 wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | image = Horse fly Tabanus 2.jpg | image_caption = ''[[Tabanus sulcifrons]]''<ref>Cirrus Digital [http://www.cirrusimage.com/fly_horse_Tabanus.htm Horse Fly ''Tabanus sulcifrons'']</ref> | image2 = | image2_caption = | display_parents = 3 | taxon = Tabanidae | authority = [[Latreille]], 1802<ref name="Nomenclature1961">{{cite book |author=International Commission on Zoological Nomenclature |title=The Bulletin of Zoological Nomenclature |url=https://books.google.com/books?id=XxoTAAAAIAAJ |year=1961 |publisher=International Trust for Zoological Nomenclature |page=55}}</ref> | subdivision_ranks = Subfamilies | subdivision = * [[Adersiinae]] * [[Chrysopsinae]] * [[Pangoniinae]] * [[Scepsidinae]] * [[Tabaninae]] | synonyms = }} Die '''blindevlieë''' ook '''steekvlieë''' (Tabanidae) is 'n [[Familie (biologie)|familie]] van [[insek]]te wat tot die [[Orde (biologie)|orde]] [[Diptera]] (tweevlerkiges) hoort. Die [[spesie]]s is middelgroot, 10-25&nbsp;mm groot. == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * Insektopedie, [[Erik Holm]], Struik Nature, 2017, ISBN 978 1 77584 224 8 {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Tweevlerkiges]] qtdlrdvvem6zkhe4ojd95k4quiwdrrq 0 450412 2814539 2025-06-20T18:43:43Z Oesjaar 7467 Aanstuur 2814539 wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Tabanidae]] atwp0z6ytprtzsbrjgx0391zhj8u4vv 0 450413 2814540 2025-06-20T18:44:17Z Oesjaar 7467 Aanstuur 2814540 wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Tabanidae]] atwp0z6ytprtzsbrjgx0391zhj8u4vv 14 450414 2814546 2025-06-20T19:05:13Z Vryheidsfront Minus 188698 Nuwe bladsy geskep met '{{Broodkrummels}} [[Kategorie:Geografie van Iran]] [[Kategorie:Eilande van Asië| Iran]] [[Kategorie:Eilande volgens land|Iran]]' 2814546 wikitext text/x-wiki {{Broodkrummels}} [[Kategorie:Geografie van Iran]] [[Kategorie:Eilande van Asië| Iran]] [[Kategorie:Eilande volgens land|Iran]] j0enbbggoeu5gas7fo4z5xry4dw463s 2 450415 2814550 2025-06-20T19:44:56Z Derek J Moore 173539 <//-- Credit to Txikipedia>> 2814550 css text/css <//-- Credit to Txikipedia>> .txikipedia-izenburua { font-size: 26px; font-family: 'GochiHand', sans-serif; color: white; padding: 6px; padding-right: 10px; } .txikipedia-izenburua .mw-ui-button {background-color: #fc3; border-width: 0;} .gaurkotu {display: none;} .banner-box-2 {padding-right: 10px; width: 96%;} /*NABARMEN*/ .banner-image { position: relative; overflow: hidden; max-width: 1125px; height: auto; } .banner-image img { max-width: 100%; height: auto; width: auto; } .banner-box { padding: 8px 7px; background: rgb(16,16,16); background: rgba(0,0,0,0.6); width: 99%; margin-bottom: 0; } .banner-box-nagusi { height: 350px; } .banner-box-albo { height: 175px; } .mainpage-shadowbox { color: white; background: rgb(16,16,16); background: rgba(0,0,0,0.6); } .mainpage-shadowbox h2 { font-size: 120%; font-family: 'Linux Libertine','Georgia','Times',serif; font-style: italic; background-color: rgba(255,204,51,0.75); color: white; display:inline-block; padding: 4px 10px 4px 10px; margin-top: 0; margin-bottom: -14px; } .mainpage-shadowbox.aurrekoa h2 { background-color: rgba(51,102,204,0.75); font-size: 100%; } .mainpage-shadowbox.aurrekoa-2 h2 { background-color: rgba(0,175,137,0.75); font-size: 100%; } .mainpage-shadowbox a { color: white; font-weight: bold; text-decoration: underline; } .mainpage-shadowbox h2 a { text-decoration: none; } .banner-box-2 { position: absolute; z-index: 2; bottom: 0; left: 0; } .banner-box-2 .quote { font-size: 14px; line-height: 1.2em; } h7c2vykpydexxcjsu7pyqqexubhpopj 2 450416 2814551 2025-06-20T19:46:44Z Derek J Moore 173539 Nuwe bladsy geskep met '<styles src="/styles.css" /> .txikipedia-handfont { font-family: 'GochiHand', sans-serif; } {| style="width: 100%; background-color: #551A8B; border-radius: 3px; color: white; padding-top: 10px; padding-bottom: 20px; padding-left: 20px; padding-right: 20px; margin-top: -20px;" |style="width: 67%;" class="lotura-txuri"| <div class="txikipedia-handfont" style="font-size: 3em;">Ongi etorri <span style="color:#36c">Txiki</span><span style="color:#00af89;">pediara</sp...' 2814551 wikitext text/x-wiki <styles src="/styles.css" /> .txikipedia-handfont { font-family: 'GochiHand', sans-serif; } {| style="width: 100%; background-color: #551A8B; border-radius: 3px; color: white; padding-top: 10px; padding-bottom: 20px; padding-left: 20px; padding-right: 20px; margin-top: -20px;" |style="width: 67%;" class="lotura-txuri"| <div class="txikipedia-handfont" style="font-size: 3em;">Ongi etorri <span style="color:#36c">Txiki</span><span style="color:#00af89;">pediara</span></div> <div class="txikipedia-handfont" style="font-size: 1.2em; margin-top: -20px; padding-left: 80px;">Umeentzako euskarazko entziklopedia txiki eta askea</div> |style="text-align: right; font-size: 14px; width: 33%;" class="lotura-txuri"|Gaur {{data|{{CURRENTYEAR}}|{{CURRENTMONTH}}|{{CURRENTDAY}}}}, {{CURRENTDAYNAME}} da<br />eta {{txp|:Kategoria:Txikipedia|{{formatnum:{{#expr:{{formatnum:{{PAGESINCATEGORY:Txikipedia}}|R}}-3}}}}}} artikulu ditugu. |} <div class="txikipedia-handfont" style="background: salmon; font-size: 26px; color: white; padding: 6px; padding-right: 10px;">🔎&nbsp;&nbsp;Gaiak</div> <div style="padding-top: 6px;"> <gallery mode="packed" class="txikipedia-handfont" style="font-size: 1.2em; margin: 0;"> Fitxategi:Pencil ballonicon2.svg|{{txp|:Kategoria:Txikipedia:Arteak eta kultura|Kultura}}|link={{txp|:Kategoria:Txikipedia:Arteak eta kultura}} Fitxategi:Creative-Tail-People-wonder-women.svg|{{txp|:Kategoria:Txikipedia:Biografiak|Biografiak}}|link={{txp|:Kategoria:Txikipedia:Biografiak}} Fitxategi:Creative-Tail-Objects-sign-left.svg|{{txp|:Kategoria:Txikipedia:Geografia|Geografia}} |link={{txp|:Kategoria:Txikipedia:Geografia}} Fitxategi:Home Creative Tail.svg|{{txp|:Kategoria:Txikipedia:Gizartea|Gizartea}}|link={{txp|:Kategoria:Txikipedia:Gizartea}} Fitxategi:Circle-icons-clock.svg|{{txp|:Kategoria:Txikipedia:Historia|Historia}}|link={{txp|:Kategoria:Txikipedia:Historia}} Fitxategi:Creative-Tail-Animal-bee.svg|{{txp|:Kategoria:Txikipedia:Natura zientziak|Natura}}|link={{txp|:Kategoria:Txikipedia:Natura zientziak}} Fitxategi:Creative-Tail-microscope.svg|{{txp|:Kategoria:Txikipedia:Zientzia|Zientzia}}|link={{txp|:Kategoria:Txikipedia:Zientzia}} </gallery> </div> <hr /> {{Txikipedia:Azala/Eduki nabarmena}} <div style="float:right; width: 40%; vertical-align: top;"> <div id="irudia-nabarmen" class="txikipedia-izenburua" style="background-color: #36c;">📷&nbsp;&nbsp;Irudi nabarmendua</div> <div style="text-align: justify;"> <div class="banner-image nomobile" style="width: 100%;"> <div class="mainpage-shadowbox banner-box-2 banner-box"> {{Txikipedia/Nabarmendutako irudia/{{CURRENTYEAR}}/{{CURRENTMONTH}}}} </div> </div> </div> </div> <div style="float:right; width: 60%; vertical-align: top;"> <div id="artikulua-nabarmen" class="txikipedia-izenburua" style="background-color:#00af89;">📰&nbsp;&nbsp;Artikulu nabarmendua</div> <div style="text-align: justify; padding-right: 18px; margin-bottom: 6px;">{{Txikipedia:Nabarmendutako artikulua/{{CURRENTYEAR}}/{{CURRENTMONTH}}}}</div> </div> <br clear="all" /> <hr /> {{Txikipedia:Azala/Aplikazioa}} {|style="width: 100%; padding: 10px;"| |- |style="width: 50%; text-align: right;"|<big><big>'''Jaitsi Txikipedia Aplikazioa >>>>>'''</big></big> |style="width: 25%; text-align: center;"|[[Fitxategi:Android robot.svg|60px|link=https://play.google.com/store/apps/details?id=org.ewke.txikipedia]]<br />[https://play.google.com/store/apps/details?id=org.ewke.txikipedia Android] |style="width: 25%; text-align: center;"|[[Fitxategi:IOS wordmark (2017).svg|60px|link=https://apps.apple.com/us/app/txikipedia/id1523433958]]<br />[https://apps.apple.com/us/app/txikipedia/id1523433958 iOS] |} {{Txikipedia:Azala/Azpian}} <div style="float:right; width: 40%; vertical-align: top;"> <div class="txikipedia-izenburua" style="background-color: #229911;">📰&nbsp;&nbsp;Artikuluren bat egin nahi?</div> <div class="hlist" style="padding: 6px;"> '''Ondoko artikulu hauek egin nahi? *{{txp|Euskalki}} *{{txp|Ganbera orkestra}} *{{txp|Herri-musika}} *{{txp|Hizkuntza familia}} *{{txp|Indoeuropar hizkuntzak}} </div> <div class="hlist" style="padding: 6px;"> '''Beste hauek, aldiz, osatzeko daude:''' *{{txp|Bulgaria}} *{{txp|Euskal Autonomia Erkidegoa}} *{{txp|Euskal Herriko mitologia}} *{{txp|Futbol}} *{{txp|Garraio}} *{{txp|Mexiko}} *{{txp|Poliedro}} *{{txp|Saxofoi}} </div> <div class="txikipedia-izenburua" style="background-color: #646a6f;">🐺&nbsp;&nbsp;Ikasi Otsorekin!</div> <div class="hlist" style="padding: 6px;"> [[Fitxategi:Ikasi Otsorekin.jpg|center|300px|link=Txikipedia:Ikasi Otsorekin]] </div> <div class="txikipedia-izenburua" style="background-color: #d4db18;">🙋&nbsp;&nbsp;Laguntza behar duzu?</div> <div style="padding: 6px;"> [[Fitxategi:Creative-Tail-Halloween-magic.svg|30px|link=Atari:Hezkuntza/Lehen_Hezkuntza/Txikipedian_idatzi]] [[Atari:Hezkuntza/Lehen_Hezkuntza/Txikipedian_idatzi|Nola idazten da Txikipedian?]] [[Fitxategi:Creative-Tail-Objects-binoculars.svg|30px|link=Txikipedia:Zer_da_Txikipedia]] {{txp|Zer_da_Txikipedia|Zer da Txikipedia?}} [[Fitxategi:Creative-Tail-Objects-paper-plane.svg|30px|link=#]] Kontaktua: eutxikipedia@gmail.com [[Fitxategi:Creative-Tail-Animal-bird.svg|30px|link=http://twitter.com/txikipedia]] Twitter: [http://twitter.com/txikipedia @txikipedia] [[Fitxategi:Creative-Tail-rocket.svg|30px|link=https://play.google.com/store/apps/details?id=org.ewke.txikipedia]] [https://play.google.com/store/apps/details?id=org.ewke.txikipedia Jaitsi Txikipedia aplikazioa] </div> </div> <div style="float:right; width: 60%; vertical-align: top;"> <div class="txikipedia-izenburua" style="background: #551A8B;">[https://tools.wmflabs.org/listeria/index.php?action=update&lang=eu&page=Txantiloi:Ausazko_hitza 🎲]&nbsp;&nbsp;Ausazko hitza (bota dadoa)</div> <div style="background: AntiqueWhite; color: black; padding: 0; text-align: justify; padding: 8px;"> {{ausazko hitza}} </div> <div class="txikipedia-izenburua" style="background: #b32425;">💡&nbsp;&nbsp;Ba al dakizu?</div> <div style="background: #fee7e6; color: black; padding: 6px; text-align: justify; margin-bottom: 0;">{{Txikipedia/Ba al dakizu}}</div> </div> __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ {{Txikipedia interwiki}} [[Kategoria:Txikipedia]] kn05j9p4ks622b8ta0h8d35ebceptrb 3 450417 2814554 2025-06-20T20:37:20Z OutoModerator 183924 Kennisgewing van outomatiese terugrol op [[Lys van hoofstede]] 2814554 wikitext text/x-wiki == Junie 2025 : OutoModerator het jou wysiging teruggerol == Hallo! Ek is [[User:OutoModerator|OutoModerator]], 'n outomatiese stelsel wat 'n [[Masjienleer|masjienleermodel]] gebruik om potensiële slegte wysigings te identifiseer en terug te rol om te verseker dat Wikipedia vertroubaar en betroubaar bly. Ongelukkig het ek een van jou [[Special:Diff/2814553|onlangse wysigings]] teruggestel na [[Lys van hoofstede]]. * Omdat die model wat ek gebruik nie perfek is nie, rol dit soms goeie wysigings terug. As jy glo dat die verandering wat jy gemaak het konstruktief was, [[Gebruiker:OutoModerator/Vals positiewe|rapporteer dit asseblief hier]]. * [[:mw:Moderator Tools/Automoderator|Leer meer]] oor my sagteware. [[Gebruiker:OutoModerator|OutoModerator]] ([[Gebruikerbespreking:OutoModerator|kontak]]) 20:37, 20 Junie 2025 (UTC) 718fdrybq0p718b2l6gosah6p2fiblq 0 450418 2814556 2025-06-20T20:42:12Z BurgertB 2401 Nuwe artikel, besig 2814556 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Televisiereeks | reeksnaam = The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window | beeld = | onderskrif = | reeksnaam_2 = | genre = {{Plainlist| * Swart komedie * Satire * Raaisel * Riller }} | skepper = {{Plainlist| * Rachel Ramras * Hugh Davidson * Larry Dorf }} | skrywer = | regisseur = Michael Lehmann | rolverdeling = {{Plainlist| * [[Kristen Bell]] * [[Michael Ealy]] * Tom Riley * Mary Holland * [[Cameron Britton]] * [[Shelley Hennig]] * Samsara Yett }} | komponis = | oorsprongsland = [[VSA]] | taal = [[Engels]] | aantal_episodes = 8 | uitvoerende_vervaardiger = {{Plainlist| * Rachel Ramras * Hugh Davidson * Larry Dorf * Kristen Bell * [[Will Ferrell]] * Jessica Elbaum * Brittney Segal * Michael Lehmann }} | vervaardiger = Danielle Weinstock | kinematografie = John Lindley | looptydperk = 22-29 minute | maatskappy = {{Plainlist| * Hugh Rachel Larry * Gloria Sanchez Productions }} | kanaal = [[Netflix]] | eerste_uitsending = {{Begindatum|2022|01|28|df=y}} }} '''''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window''''' (algemeen afgekort as '''''TWITHATSFTGITW''''') is 'n [[Amerika]]anse swartkomediereeks vir [[televisie]] wat vir [[Netflix]] geskep is. Dit is hoofsaaklik 'n [[parodie]] op sielkundige [[riller]]s. Die reeks van agt episodes is op 28 Januarie 2022 begin stroom en het gemengde resensies gekry. Die reeks is geïnspireer deur A.J. Finn se roman waarvan die rolprent ''[[The Woman in the Window]]'' gemaak is, Paula Hawkins se ''The Girl on the Train'', Daphne du Maurier se ''Rebecca'', [[Alfred Hitchcock]] se ''Rear Window'' en Gillian Flynn se ''Sharp Objects''.<ref>{{cite web|url=https://www.netflix.com/tudum/articles/the-woman-in-the-house-inspiration-book-movie-list|title=5 Inspirations Behind ''The Woman in the House''|accessdate=January 31, 2022|date=January 27, 2022|first=Jean|last=Bentley|website=Netflix Tudum|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127232658/https://www.netflix.com/tudum/articles/the-woman-in-the-house-inspiration-book-movie-list|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chaney|first=Jen|title=A Run-on Review of ''The Woman in the House Across the Street From the Girl in the Window''|url=https://www.vulture.com/article/the-woman-in-the-house-netflix-series-review-kristen-bell.html|access-date=31 January 2022|website=Vulture|date=28 January 2022|archive-date=January 29, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220129235435/https://www.vulture.com/article/the-woman-in-the-house-netflix-series-review-kristen-bell.html|url-status=live}}</ref> ==Storielyn== 'n Gebroke vrou met die naam Anna is onseker of sy 'n moord gesien het. Sy meng [[alkohol]] met [[medisyne]] wat deur haar [[sielkundige]] voorgeskryf is, het dikwels hallusinasies en ly aan 'n verlammende vrees vir reën (ombrofobie). Anna word beskinder deur lede van haar gemeenskap, insluitende haar nuwe bure. Ongeag of sy 'n moord gesien het of nie, Anna besluit om die waarheid uit te vind.<ref name="SeriesOrder">{{cite web|url=https://deadline.com/2020/10/kristen-bell-limited-series-the-woman-in-the-house-netflix-gloria-sanchez-productions-1234600682/|title=Kristen Bell To Star In Limited Series ''The Woman In The House'' For Netflix From Gloria Sanchez Productions|website=Deadline Hollywood|first=Peter|last=White|date=October 20, 2020|access-date=October 20, 2020|archive-date=October 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020201643/https://deadline.com/2020/10/kristen-bell-limited-series-the-woman-in-the-house-netflix-gloria-sanchez-productions-1234600682/|url-status=live}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse televisiereekse]] mnp9ft7wz6kxw19xoiast9i5o1kigy8 2814562 2814556 2025-06-20T21:09:59Z BurgertB 2401 Besig 2814562 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Televisiereeks | reeksnaam = The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window | beeld = | onderskrif = | reeksnaam_2 = | genre = {{Plainlist| * Swart komedie * Satire * Raaisel * Riller }} | skepper = {{Plainlist| * Rachel Ramras * Hugh Davidson * Larry Dorf }} | skrywer = | regisseur = Michael Lehmann | rolverdeling = {{Plainlist| * [[Kristen Bell]] * [[Michael Ealy]] * Tom Riley * Mary Holland * [[Cameron Britton]] * [[Shelley Hennig]] * Samsara Yett }} | komponis = | oorsprongsland = [[VSA]] | taal = [[Engels]] | aantal_episodes = 8 | uitvoerende_vervaardiger = {{Plainlist| * Rachel Ramras * Hugh Davidson * Larry Dorf * Kristen Bell * [[Will Ferrell]] * Jessica Elbaum * Brittney Segal * Michael Lehmann }} | vervaardiger = Danielle Weinstock | kinematografie = John Lindley | looptydperk = 22-29 minute | maatskappy = {{Plainlist| * Hugh Rachel Larry * Gloria Sanchez Productions }} | kanaal = [[Netflix]] | eerste_uitsending = {{Begindatum|2022|01|28|df=y}} }} '''''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window''''' (algemeen afgekort as '''''TWITHATSFTGITW''''') is 'n [[Amerika]]anse swartkomediereeks vir [[televisie]] wat vir [[Netflix]] geskep is. Dit is hoofsaaklik 'n [[parodie]] op sielkundige [[riller]]s. Die reeks van agt episodes is op 28 Januarie 2022 begin stroom en het gemengde resensies gekry. Die reeks is geïnspireer deur A.J. Finn se roman waarvan die rolprent ''[[The Woman in the Window]]'' gemaak is, Paula Hawkins se ''The Girl on the Train'', Daphne du Maurier se ''Rebecca'', [[Alfred Hitchcock]] se ''Rear Window'' en Gillian Flynn se ''Sharp Objects''.<ref>{{cite web|url=https://www.netflix.com/tudum/articles/the-woman-in-the-house-inspiration-book-movie-list|title=5 Inspirations Behind ''The Woman in the House''|accessdate=January 31, 2022|date=January 27, 2022|first=Jean|last=Bentley|website=Netflix Tudum|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127232658/https://www.netflix.com/tudum/articles/the-woman-in-the-house-inspiration-book-movie-list|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chaney|first=Jen|title=A Run-on Review of ''The Woman in the House Across the Street From the Girl in the Window''|url=https://www.vulture.com/article/the-woman-in-the-house-netflix-series-review-kristen-bell.html|access-date=31 January 2022|website=Vulture|date=28 January 2022|archive-date=January 29, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220129235435/https://www.vulture.com/article/the-woman-in-the-house-netflix-series-review-kristen-bell.html|url-status=live}}</ref> ==Storielyn== 'n Gebroke vrou met die naam Anna is onseker of sy 'n moord gesien het. Sy meng [[alkohol]] met [[medisyne]] wat deur haar [[sielkundige]] voorgeskryf is, het dikwels hallusinasies en ly aan 'n verlammende vrees vir reën (ombrofobie). Anna word beskinder deur lede van haar gemeenskap, insluitende haar nuwe bure. Ongeag of sy 'n moord gesien het of nie, Anna besluit om die waarheid uit te vind.<ref name="SeriesOrder">{{cite web|url=https://deadline.com/2020/10/kristen-bell-limited-series-the-woman-in-the-house-netflix-gloria-sanchez-productions-1234600682/|title=Kristen Bell To Star In Limited Series ''The Woman In The House'' For Netflix From Gloria Sanchez Productions|website=Deadline Hollywood|first=Peter|last=White|date=October 20, 2020|access-date=October 20, 2020|archive-date=October 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020201643/https://deadline.com/2020/10/kristen-bell-limited-series-the-woman-in-the-house-netflix-gloria-sanchez-productions-1234600682/|url-status=live}}</ref> ==Hoofkarakters== * [[Kristen Bell]] as Anna Whitaker, 'n skilder wat 'n ruskans neem van haar loopbaan<ref>{{cite news|url=https://comicbook.com/tv-shows/news/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-a-satirical-murder-mystery-thrill-ride|title=''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' Review: A Satirical Murder-Mystery Thrill Ride|date=January 26, 2022|first=Matthew|last=Aguilar|accessdate=January 27, 2022|website=ComicBook.com|archive-date=January 26, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220126143107/https://comicbook.com/tv-shows/news/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-a-satirical-murder-mystery-thrill-ride/|url-status=live}}</ref> om te rou oor die dood van haar negejarige dogter, 'n tragedie wat ook die einde van haar huwelik beteken het.<ref name="psy">{{cite news|url=https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-reviews/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-1235081862|title=Netflix's ''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'': TV Review|date=January 26, 2022|first=Daniel|last=Fienberg|accessdate=January 27, 2022|website=Hollywood Reporter|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127012514/https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-reviews/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-1235081862/|url-status=live}}</ref> Sy ly aan 'n vrees vir reën en meng dikwels hele bottels wyn met haar medisyne, wat hallusinasies veroorsaak.<ref>{{cite news|url=https://www.slashfilm.com/681739|title=''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' Trailer: Kristen Bell Leads A Dark Comedy Series|date=January 25, 2022|first=BJ|last=Colangelo|accessdate=December 8, 2021|website=/Film|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127214713/https://www.slashfilm.com/681739|url-status=live}}</ref><ref name="wsj">{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-netflix-amy-adams-kristen-bell-appy-pratt-tom-riley-11643149562|title=''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' Review: A Mocking Mouthful|date=January 25, 2022|first=John|last=Anderson|accessdate=January 27, 2022|website=The Wall Street Journal|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127001014/https://www.wsj.com/articles/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-netflix-amy-adams-kristen-bell-appy-pratt-tom-riley-11643149562|url-status=live}}</ref> * [[Michael Ealy]] as Douglas Whitaker, Anna se eksman en sielkundige wat in [[reeksmoordenaar]]s spesialiseer.<ref name="psy"/> * [[Tom Riley (akteur)|Tom Riley]] as Neil Coleman, Anna se wewenaar-buurman. * Mary Holland as Sloane, Anna se ondersteunende vriendin * [[Cameron Britton]] as Buell, 'n eenvoudige, vriendelike nutsman wat al jare lank Anna se posbus regmaak.<ref name="mailbox">{{cite news|url=https://collider.com/kristen-bell-tom-riley-michael-ealy-woman-in-the-house-across-the-street-from-girl-in-the-window-interview|title=Kristen Bell, Tom Riley & Michael Ealy on Why ''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' is the Perfect Title|date=January 27, 2022|first=Christina|last=Radish|accessdate=January 27, 2022|website=Collider|archive-date=January 29, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220129210234/https://collider.com/kristen-bell-tom-riley-michael-ealy-woman-in-the-house-across-the-street-from-girl-in-the-window-interview/|url-status=live}}</ref> * [[Shelley Hennig]] as Lisa, Neil se meisie wat Anna glo vermoor is.<ref>{{cite news|url=https://www.joe.ie/movies-tv/woman-in-the-house-netflix-review-740777|title=Netflix has just provided us this generation's answer to ''Scream''|date=January 27, 2022|first=Rory|last=Cashin|accessdate=January 27, 2022|website=Joe|archive-date=January 26, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220126112157/https://www.joe.ie/movies-tv/woman-in-the-house-netflix-review-740777|url-status=live}}</ref> Dit word later onthul haar regte naam is Chastity Linkous.<ref name="grave">{{cite news|url=https://www.looper.com/738452|title=Biggest Unanswered Questions in ''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window''|accessdate=January 31, 2022|date=January 28, 2022|first=Lauren|last=Thoman|website=Looper|archive-date=February 16, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220216071617/https://www.looper.com/738452|url-status=live}}</ref> * Samsara Yett as Emma Coleman, Neil se negejarige dogter.<ref>{{cite news|url=https://www.ign.com/articles/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-netflix-kristen-bell|title=''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' Review|date=January 27, 2022|first=Matt|last=Fowler|accessdate=January 27, 2022|website=IGN|archive-date=January 26, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220126223600/https://www.ign.com/articles/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-netflix-kristen-bell|url-status=live}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse televisiereekse]] caog6r7kg36j2lqfyx8c7llw9vkpv0x 2814567 2814562 2025-06-20T21:20:11Z BurgertB 2401 Besig 2814567 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Televisiereeks | reeksnaam = The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window | beeld = | onderskrif = | reeksnaam_2 = | genre = {{Plainlist| * Swart komedie * Satire * Raaisel * Riller }} | skepper = {{Plainlist| * Rachel Ramras * Hugh Davidson * Larry Dorf }} | skrywer = | regisseur = Michael Lehmann | rolverdeling = {{Plainlist| * [[Kristen Bell]] * [[Michael Ealy]] * Tom Riley * Mary Holland * [[Cameron Britton]] * [[Shelley Hennig]] * Samsara Yett }} | komponis = | oorsprongsland = [[VSA]] | taal = [[Engels]] | aantal_episodes = 8 | uitvoerende_vervaardiger = {{Plainlist| * Rachel Ramras * Hugh Davidson * Larry Dorf * Kristen Bell * [[Will Ferrell]] * Jessica Elbaum * Brittney Segal * Michael Lehmann }} | vervaardiger = Danielle Weinstock | kinematografie = John Lindley | looptydperk = 22-29 minute | maatskappy = {{Plainlist| * Hugh Rachel Larry * Gloria Sanchez Productions }} | kanaal = [[Netflix]] | eerste_uitsending = {{Begindatum|2022|01|28|df=y}} }} {{beeldgroep2|perrow = 2 / 2 |total_width=280 |align=left |image1=Tom Riley (2007).jpg|caption1=[[Tom Riley (akteur)|Tom Riley]] |image2=Kristen Bell 2020 (close-up).jpg|caption2=[[Kristen Bell]] |image3=Michael Ealy October 2024 (cropped).jpg|caption3=[[Michael Ealy]] |image4=Shelley Hennig by Gage Skidmore.jpg|caption4=[[Shelley Hennig]]}} '''''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window''''' (algemeen afgekort as '''''TWITHATSFTGITW''''') is 'n [[Amerika]]anse swartkomediereeks vir [[televisie]] wat vir [[Netflix]] geskep is. Dit is hoofsaaklik 'n [[parodie]] op sielkundige [[riller]]s. Die reeks van agt episodes is op 28 Januarie 2022 begin stroom en het gemengde resensies gekry. Die reeks is geïnspireer deur A.J. Finn se roman waarvan die rolprent ''[[The Woman in the Window]]'' gemaak is, Paula Hawkins se ''The Girl on the Train'', Daphne du Maurier se ''Rebecca'', [[Alfred Hitchcock]] se ''Rear Window'' en Gillian Flynn se ''Sharp Objects''.<ref>{{cite web|url=https://www.netflix.com/tudum/articles/the-woman-in-the-house-inspiration-book-movie-list|title=5 Inspirations Behind ''The Woman in the House''|accessdate=January 31, 2022|date=January 27, 2022|first=Jean|last=Bentley|website=Netflix Tudum|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127232658/https://www.netflix.com/tudum/articles/the-woman-in-the-house-inspiration-book-movie-list|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chaney|first=Jen|title=A Run-on Review of ''The Woman in the House Across the Street From the Girl in the Window''|url=https://www.vulture.com/article/the-woman-in-the-house-netflix-series-review-kristen-bell.html|access-date=31 January 2022|website=Vulture|date=28 January 2022|archive-date=January 29, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220129235435/https://www.vulture.com/article/the-woman-in-the-house-netflix-series-review-kristen-bell.html|url-status=live}}</ref> ==Storielyn== 'n Gebroke vrou met die naam Anna is onseker of sy 'n moord gesien het. Sy meng [[alkohol]] met [[medisyne]] wat deur haar [[sielkundige]] voorgeskryf is, het dikwels hallusinasies en ly aan 'n verlammende vrees vir reën (ombrofobie). Anna word beskinder deur lede van haar gemeenskap, insluitende haar nuwe bure. Ongeag of sy 'n moord gesien het of nie, Anna besluit om die waarheid uit te vind.<ref name="SeriesOrder">{{cite web|url=https://deadline.com/2020/10/kristen-bell-limited-series-the-woman-in-the-house-netflix-gloria-sanchez-productions-1234600682/|title=Kristen Bell To Star In Limited Series ''The Woman In The House'' For Netflix From Gloria Sanchez Productions|website=Deadline Hollywood|first=Peter|last=White|date=October 20, 2020|access-date=October 20, 2020|archive-date=October 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020201643/https://deadline.com/2020/10/kristen-bell-limited-series-the-woman-in-the-house-netflix-gloria-sanchez-productions-1234600682/|url-status=live}}</ref> ==Hoofkarakters== * [[Kristen Bell]] as Anna Whitaker, 'n skilder wat 'n ruskans neem van haar loopbaan<ref>{{cite news|url=https://comicbook.com/tv-shows/news/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-a-satirical-murder-mystery-thrill-ride|title=''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' Review: A Satirical Murder-Mystery Thrill Ride|date=January 26, 2022|first=Matthew|last=Aguilar|accessdate=January 27, 2022|website=ComicBook.com|archive-date=January 26, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220126143107/https://comicbook.com/tv-shows/news/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-a-satirical-murder-mystery-thrill-ride/|url-status=live}}</ref> om te rou oor die dood van haar negejarige dogter, 'n tragedie wat ook die einde van haar huwelik beteken het.<ref name="psy">{{cite news|url=https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-reviews/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-1235081862|title=Netflix's ''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'': TV Review|date=January 26, 2022|first=Daniel|last=Fienberg|accessdate=January 27, 2022|website=Hollywood Reporter|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127012514/https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-reviews/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-1235081862/|url-status=live}}</ref> Sy ly aan 'n vrees vir reën en meng dikwels hele bottels wyn met haar medisyne, wat hallusinasies veroorsaak.<ref>{{cite news|url=https://www.slashfilm.com/681739|title=''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' Trailer: Kristen Bell Leads A Dark Comedy Series|date=January 25, 2022|first=BJ|last=Colangelo|accessdate=December 8, 2021|website=/Film|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127214713/https://www.slashfilm.com/681739|url-status=live}}</ref><ref name="wsj">{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-netflix-amy-adams-kristen-bell-appy-pratt-tom-riley-11643149562|title=''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' Review: A Mocking Mouthful|date=January 25, 2022|first=John|last=Anderson|accessdate=January 27, 2022|website=The Wall Street Journal|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127001014/https://www.wsj.com/articles/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-netflix-amy-adams-kristen-bell-appy-pratt-tom-riley-11643149562|url-status=live}}</ref> * [[Michael Ealy]] as Douglas Whitaker, Anna se eksman en sielkundige wat in [[reeksmoordenaar]]s spesialiseer.<ref name="psy"/> * [[Tom Riley (akteur)|Tom Riley]] as Neil Coleman, Anna se wewenaar-buurman. * Mary Holland as Sloane, Anna se ondersteunende vriendin * [[Cameron Britton]] as Buell, 'n eenvoudige, vriendelike nutsman wat al jare lank Anna se posbus regmaak.<ref name="mailbox">{{cite news|url=https://collider.com/kristen-bell-tom-riley-michael-ealy-woman-in-the-house-across-the-street-from-girl-in-the-window-interview|title=Kristen Bell, Tom Riley & Michael Ealy on Why ''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' is the Perfect Title|date=January 27, 2022|first=Christina|last=Radish|accessdate=January 27, 2022|website=Collider|archive-date=January 29, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220129210234/https://collider.com/kristen-bell-tom-riley-michael-ealy-woman-in-the-house-across-the-street-from-girl-in-the-window-interview/|url-status=live}}</ref> * [[Shelley Hennig]] as Lisa, Neil se meisie wat Anna glo vermoor is.<ref>{{cite news|url=https://www.joe.ie/movies-tv/woman-in-the-house-netflix-review-740777|title=Netflix has just provided us this generation's answer to ''Scream''|date=January 27, 2022|first=Rory|last=Cashin|accessdate=January 27, 2022|website=Joe|archive-date=January 26, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220126112157/https://www.joe.ie/movies-tv/woman-in-the-house-netflix-review-740777|url-status=live}}</ref> Dit word later onthul haar regte naam is Chastity Linkous.<ref name="grave">{{cite news|url=https://www.looper.com/738452|title=Biggest Unanswered Questions in ''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window''|accessdate=January 31, 2022|date=January 28, 2022|first=Lauren|last=Thoman|website=Looper|archive-date=February 16, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220216071617/https://www.looper.com/738452|url-status=live}}</ref> * Samsara Yett as Emma Coleman, Neil se negejarige dogter.<ref>{{cite news|url=https://www.ign.com/articles/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-netflix-kristen-bell|title=''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' Review|date=January 27, 2022|first=Matt|last=Fowler|accessdate=January 27, 2022|website=IGN|archive-date=January 26, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220126223600/https://www.ign.com/articles/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-netflix-kristen-bell|url-status=live}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse televisiereekse]] pmsjpc5ud41nfyuvm9ea60k93x62gud 2814581 2814567 2025-06-20T21:44:02Z BurgertB 2401 Klaar 2814581 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Televisiereeks | reeksnaam = The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window | beeld = | onderskrif = | reeksnaam_2 = | genre = {{Plainlist| * Swart komedie * Satire * Raaisel * Riller }} | skepper = {{Plainlist| * Rachel Ramras * Hugh Davidson * Larry Dorf }} | skrywer = | regisseur = Michael Lehmann | rolverdeling = {{Plainlist| * [[Kristen Bell]] * [[Michael Ealy]] * Tom Riley * Mary Holland * [[Cameron Britton]] * [[Shelley Hennig]] * Samsara Yett }} | komponis = | oorsprongsland = [[VSA]] | taal = [[Engels]] | aantal_episodes = 8 | uitvoerende_vervaardiger = {{Plainlist| * Rachel Ramras * Hugh Davidson * Larry Dorf * Kristen Bell * [[Will Ferrell]] * Jessica Elbaum * Brittney Segal * Michael Lehmann }} | vervaardiger = Danielle Weinstock | kinematografie = John Lindley | looptydperk = 22-29 minute | maatskappy = {{Plainlist| * Hugh Rachel Larry * Gloria Sanchez Productions }} | kanaal = [[Netflix]] | eerste_uitsending = {{Begindatum|2022|01|28|df=y}} }} {{beeldgroep2|perrow = 2 / 2 |total_width=280 |align=left |image1=Tom Riley (2007).jpg|caption1=[[Tom Riley (akteur)|Tom Riley]] |image2=Kristen Bell 2020 (close-up).jpg|caption2=[[Kristen Bell]] |image3=Michael Ealy October 2024 (cropped).jpg|caption3=[[Michael Ealy]] |image4=Shelley Hennig by Gage Skidmore.jpg|caption4=[[Shelley Hennig]]}} '''''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window''''' (algemeen afgekort as '''''TWITHATSFTGITW''''') is 'n [[Amerika]]anse swartkomediereeks vir [[televisie]] wat vir [[Netflix]] geskep is. Dit is hoofsaaklik 'n [[parodie]] op sielkundige [[riller]]s. Die reeks van agt episodes is op 28 Januarie 2022 begin stroom en het gemengde resensies gekry. Die reeks is geïnspireer deur A.J. Finn se roman waarvan die rolprent ''[[The Woman in the Window]]'' gemaak is, Paula Hawkins se ''The Girl on the Train'', Daphne du Maurier se ''Rebecca'', [[Alfred Hitchcock]] se ''Rear Window'' en Gillian Flynn se ''Sharp Objects''.<ref>{{cite web|url=https://www.netflix.com/tudum/articles/the-woman-in-the-house-inspiration-book-movie-list|title=5 Inspirations Behind ''The Woman in the House''|accessdate=January 31, 2022|date=January 27, 2022|first=Jean|last=Bentley|website=Netflix Tudum|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127232658/https://www.netflix.com/tudum/articles/the-woman-in-the-house-inspiration-book-movie-list|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last=Chaney|first=Jen|title=A Run-on Review of ''The Woman in the House Across the Street From the Girl in the Window''|url=https://www.vulture.com/article/the-woman-in-the-house-netflix-series-review-kristen-bell.html|access-date=31 January 2022|website=Vulture|date=28 January 2022|archive-date=January 29, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220129235435/https://www.vulture.com/article/the-woman-in-the-house-netflix-series-review-kristen-bell.html|url-status=live}}</ref> ==Storielyn== 'n Gebroke vrou met die naam Anna is onseker of sy 'n moord gesien het. Sy meng [[alkohol]] met [[medisyne]] wat deur haar [[sielkundige]] voorgeskryf is, het dikwels hallusinasies en ly aan 'n verlammende vrees vir reën (ombrofobie). Anna word beskinder deur lede van haar gemeenskap, insluitende haar nuwe bure. Ongeag of sy 'n moord gesien het of nie, Anna besluit om die waarheid uit te vind.<ref name="SeriesOrder">{{cite web|url=https://deadline.com/2020/10/kristen-bell-limited-series-the-woman-in-the-house-netflix-gloria-sanchez-productions-1234600682/|title=Kristen Bell To Star In Limited Series ''The Woman In The House'' For Netflix From Gloria Sanchez Productions|website=Deadline Hollywood|first=Peter|last=White|date=October 20, 2020|access-date=October 20, 2020|archive-date=October 20, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020201643/https://deadline.com/2020/10/kristen-bell-limited-series-the-woman-in-the-house-netflix-gloria-sanchez-productions-1234600682/|url-status=live}}</ref> ==Hoofkarakters== * [[Kristen Bell]] as Anna Whitaker, 'n skilder wat 'n ruskans neem van haar loopbaan<ref>{{cite news|url=https://comicbook.com/tv-shows/news/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-a-satirical-murder-mystery-thrill-ride|title=''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' Review: A Satirical Murder-Mystery Thrill Ride|date=January 26, 2022|first=Matthew|last=Aguilar|accessdate=January 27, 2022|website=ComicBook.com|archive-date=January 26, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220126143107/https://comicbook.com/tv-shows/news/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-a-satirical-murder-mystery-thrill-ride/|url-status=live}}</ref> om te rou oor die dood van haar negejarige dogter, 'n tragedie wat ook die einde van haar huwelik beteken het.<ref name="psy">{{cite news|url=https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-reviews/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-1235081862|title=Netflix's ''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'': TV Review|date=January 26, 2022|first=Daniel|last=Fienberg|accessdate=January 27, 2022|website=Hollywood Reporter|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127012514/https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-reviews/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-1235081862/|url-status=live}}</ref> Sy ly aan 'n vrees vir reën en meng dikwels hele bottels wyn met haar medisyne, wat hallusinasies veroorsaak.<ref>{{cite news|url=https://www.slashfilm.com/681739|title=''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' Trailer: Kristen Bell Leads A Dark Comedy Series|date=January 25, 2022|first=BJ|last=Colangelo|accessdate=December 8, 2021|website=/Film|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127214713/https://www.slashfilm.com/681739|url-status=live}}</ref><ref name="wsj">{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-netflix-amy-adams-kristen-bell-appy-pratt-tom-riley-11643149562|title=''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' Review: A Mocking Mouthful|date=January 25, 2022|first=John|last=Anderson|accessdate=January 27, 2022|website=The Wall Street Journal|archive-date=January 27, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220127001014/https://www.wsj.com/articles/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-netflix-amy-adams-kristen-bell-appy-pratt-tom-riley-11643149562|url-status=live}}</ref> * [[Michael Ealy]] as Douglas Whitaker, Anna se eksman en sielkundige wat in [[reeksmoordenaar]]s spesialiseer.<ref name="psy"/> * [[Tom Riley (akteur)|Tom Riley]] as Neil Coleman, Anna se wewenaar-buurman. * Mary Holland as Sloane, Anna se ondersteunende vriendin * [[Cameron Britton]] as Buell, 'n eenvoudige, vriendelike nutsman wat al jare lank Anna se posbus regmaak.<ref name="mailbox">{{cite news|url=https://collider.com/kristen-bell-tom-riley-michael-ealy-woman-in-the-house-across-the-street-from-girl-in-the-window-interview|title=Kristen Bell, Tom Riley & Michael Ealy on Why ''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' is the Perfect Title|date=January 27, 2022|first=Christina|last=Radish|accessdate=January 27, 2022|website=Collider|archive-date=January 29, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220129210234/https://collider.com/kristen-bell-tom-riley-michael-ealy-woman-in-the-house-across-the-street-from-girl-in-the-window-interview/|url-status=live}}</ref> * [[Shelley Hennig]] as Lisa, Neil se meisie wat Anna glo vermoor is.<ref>{{cite news|url=https://www.joe.ie/movies-tv/woman-in-the-house-netflix-review-740777|title=Netflix has just provided us this generation's answer to ''Scream''|date=January 27, 2022|first=Rory|last=Cashin|accessdate=January 27, 2022|website=Joe|archive-date=January 26, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220126112157/https://www.joe.ie/movies-tv/woman-in-the-house-netflix-review-740777|url-status=live}}</ref> Dit word later onthul haar regte naam is Chastity Linkous.<ref name="grave">{{cite news|url=https://www.looper.com/738452|title=Biggest Unanswered Questions in ''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window''|accessdate=January 31, 2022|date=January 28, 2022|first=Lauren|last=Thoman|website=Looper|archive-date=February 16, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220216071617/https://www.looper.com/738452|url-status=live}}</ref> * Samsara Yett as Emma Coleman, Neil se negejarige dogter.<ref>{{cite news|url=https://www.ign.com/articles/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-netflix-kristen-bell|title=''The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window'' Review|date=January 27, 2022|first=Matt|last=Fowler|accessdate=January 27, 2022|website=IGN|archive-date=January 26, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220126223600/https://www.ign.com/articles/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-netflix-kristen-bell|url-status=live}}</ref> ==Ontvangs== Op [[Rotten Tomatoes]] het die reeks 'n goedkeuringsyfer van 54%, gebaseer op 57 resensies, en 'n gemiddelde punt van 5,9/10.<ref>{{Cite Rotten Tomatoes|id=the_woman_in_the_house_across_the_street_from_the_girl_in_the_window|title=The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window|type=tv|season=1|access-date=March 4, 2022|publisher_hide=y}}</ref> Op [[Metacritic]] kry die reeks 'n punt van 49 uit 100, gebaseer op 21 resensies, wat dui op 'n "gemengde of gemiddelde" ontvangs.<ref>{{cite web|url=https://www.metacritic.com/movie/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window|title=The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window reviews|publisher=[[Metacritic]]|access-date=January 29, </ref> Chitra Ramaswamy van ''[[The Guardian]]'' gee die prent 2 sterre uit 5 en noem dit "op sy beste belaglik en op sy slegste ontstellend".<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/tv-and-radio/2022/jan/28/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-a-bewilderingly-bad-spoof|work=The Guardian|title=The Woman in the House Across the Street From the Girl in the Window review – a bewilderingly bad spoof|first=Chitra|last=Ramaswamy|location=London|date=January 28, 2022|access-date=February 5, 2022|archive-date=February 4, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220204215158/https://www.theguardian.com/tv-and-radio/2022/jan/28/the-woman-in-the-house-across-the-street-from-the-girl-in-the-window-review-a-bewilderingly-bad-spoof|url-status=live}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings|3}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse televisiereekse]] cmcwjmky5g40eu9semjde72rlcriby6 1 450419 2814558 2025-06-20T20:46:34Z BurgertB 2401 Nuwe bladsy geskep met '{{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}}' 2814558 wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 0 450420 2814559 2025-06-20T20:48:11Z BurgertB 2401 Stuur aan na [[The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window]] 2814559 wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[The Woman in the House Across the Street from the Girl in the Window]] f5snvnbqz5cld2cxom3oiz0tudgqhqn 0 450421 2814563 2025-06-20T21:17:15Z Vryheidsfront Minus 188698 Nuwe bladsy geskep met '{{Inligtingskas Eilande | naam = Qesjm | beeld naam = QeshmIsland_NASA.jpg | beeld byskrif = Qesjm vanuit die ruimte, Augustus 2000 | beeld grootte = | liggingkaart = Qeshm_fr.jpg | inheemse naam = قشم | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = [[Iran]], [[Straat van Hormuz]], [[Persiese Golf]] | koördinate = {{Koördinate|26|41|43|N|55|37|06|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = | totale eilande = 1 | hoofeilande = | oppervlak = 1 491 Vierkante kilomet...' 2814563 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Eilande | naam = Qesjm | beeld naam = QeshmIsland_NASA.jpg | beeld byskrif = Qesjm vanuit die ruimte, Augustus 2000 | beeld grootte = | liggingkaart = Qeshm_fr.jpg | inheemse naam = قشم | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = [[Iran]], [[Straat van Hormuz]], [[Persiese Golf]] | koördinate = {{Koördinate|26|41|43|N|55|37|06|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = | totale eilande = 1 | hoofeilande = | oppervlak = 1 491 [[Vierkante kilometer|vk km]] | hoogste berg = | hoogte = | land = Iran | land admin afdelingstitel = Provinsie | land admin afdelings = [[Hormozgan]] | land admin afdelingstitel 1 = Distrik | land admin afdelings 1 = Qesjm | land admin afdelingstitel 2 = | land admin afdelings 2 = | land hoofstad = | land grootste stad = | land grootste stad bevolking = | land leiertitel = | land leiernaam = | land 1 = | land 1 admin afdelingstitel = | land 1 admin afdelings = | land 1 hoofstad = | land 1 grootste stad = | land 1 grootste stad bevolking = | land 1 leiertitel = | land 1 leiernaam = | land 2 = | land 2 admin afdelingstitel = | land 2 admin afdelings = | land 2 hoofstad = | land 2 grootste stad = | land 2 grootste stad bevolking = | land 2 leiertitel = | land 2 leiernaam = | bevolking = 148 993 | bevolking as of = 2016 | digtheid = 67,07 | etniese groepe = | addisionele inligting = }} '''Qesjm''' ([[Persies]]: قشم) is ’n pylvormige [[Iran|Irannese]] eiland in die [[Straat van Hormuz]] van die [[Persiese Golf]], met ’n oppervlakte van ongeveer 1 500 vierkante kilometer. Qesjm word van die Irannese vasteland geskei deur die Clarence-straat (of Choeran-straat) en is die grootste eiland in die Persiese Golf. Die eiland maak deel uit van Qesjm-distrik in die Hormozgan-provinsie.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/place/Qeshm|title=Qeshm|website=Britannica|access-date=2025-06-20}}</ref> == Geografie == Qesjm-eiland lê ’n paar kilometer van die suidelike kuslyn van Iran af, in die Persiese Golf, regoor die hawestede [[Bandar Abbas]] en Bandar Chamir. Die eiland, wat ’n vryesone van 300 vierkante kilometer huisves, is 135 km lank en lê strategies in die Straat van Hormuz, net 60 kilometer van die [[Oman|Omaanse]] hawe Chasab en ongeveer 180 kilometer (112 myl) van die [[Verenigde Arabiese Emirate|VAE]] se Mina Rasjid. By sy breedste punt, naby die middel van die eiland, strek Qesjm oor 40 kilometer (25 myl); by sy smalste punt is dit sowat 9,4 kilometer (5,8 myl) wyd. Die eiland het ’n oppervlakte van 1 491 vierkante kilometer (576 vierkante myl) en is byna dubbel so groot soos [[Bahrein]]. Die stad Qesjm, geleë aan die oostelikste punt van die eiland, is 22 kilometer (14 myl) van Bandar Abbas af, terwyl die naaste punt van die eiland slegs twee kilometer (1 myl) van die vasteland af is. Die gemiddelde temperatuur op die eiland is ongeveer 27 °C. Die warmste maande is van Junie tot Augustus, en die koudste van Oktober tot Januarie. Die gemiddelde jaarlikse reënval is 183,2 mm. Die eiland, wat uit 59 dorpe en nedersettings bestaan, het tydens die 2011-sensus ’n bevolking van 117 774 gehad. Die plaaslike bevolking is hoofsaaklik betrokke by vissery, [[dhow]]-bousel, handel en dienste. Daar is ook beplande projekte om ’n brug te bou wat Qesjm met die Irannese vasteland sal verbind.<ref>{{Cite web|url=http://payvand.com/news/07/sep/1158.html|title=Austrians to Construct Persian Gulf Bridge to Connect Qeshm Island to the Main Island|website=payvand.com|access-date=2016-10-05}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.encyclopedia.com/reference/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/qeshm|title=Qeshm – Dictionary definition of Qeshm {{!}} Encyclopedia.com: FREE online dictionary|website=encyclopedia.com|access-date=2016-10-05}}</ref> Qesjm-eiland het verskeie toeriste-aantreklikhede om meer plaaslike en internasionale besoekers te lok. === Namakdan Soutgrot === Met ’n lengte van 6,58 km is die Namakdan Soutgrot die langste bekende soutgrot ter wêreld. Sout en [[swawel]] is tradisioneel hier gemyn (''namak'' is die Persiese woord vir sout); vandag vorm dit die belangrikste geotoneel binne die Qesjm-eiland UNESCO Globale Geopark.<ref>{{cite web |title=Namakdan Salt Cave |url=https://iugs-geoheritage.org/geoheritage_sites/namakdan-salt-dome/ |website=IUGS International Commission on Geoheritage |publisher=IUGS |access-date=2 November 2022}}</ref> == Geskiedenis == Die vroegste bewys van menslike teenwoordigheid op Qesjm dateer uit die Paleolitiese Tydperk, waarvan klipgereedskap by Bam-e Qesjm gevind is. Geskiedkundige verwysings na Qesjm strek ver terug tot in die pre-Islamitiese era. Daar word geglo dat dit die eiland is wat deur Ptolemeus (Boek 6, Hoofstuk IV) in die 2de eeu n.C. Alexandria of Aracia genoem is, en ook as Alexandria deur Ammianus Marcellinus (xxiii.6.42) in die 4de eeu. As gevolg van sy strategiese geopolitieke ligging naby die mond van die Persiese Golf, is Qesjm gereeld deur indringers aangeval, insluitend die Elamiete, Omajjade en Abbasiede, asook die Portugese, Engelse en Nederlanders. Onder Sassanidiese heerskappy (tussen 224–651 n.C.) is die eiland Abarkawan genoem en was dit deel van die administratiewe streek Ardashir-Khwarrah. Volgens geskiedkundige bronne was Qesjm bekend as ’n sentrum vir handel en navigasie. Die ekonomie het gebloei tydens die Dailamiet- en Boeïed-dinastieë, toe handelskepe van plekke soos China, Indië en Oos-Afrika Qesjm aangedoen het. Die ontdekkingsreisiger William Baffin is noodlottig gewond op Qesjm in 1622 tydens die Anglo-Persiese oorneming van die eiland. Volgens ''Cassell's Bible'' is Qesjm ook ’n moontlike ligging van die [[Tuin van Eden]]. === Iran Air-vlug 655 === Op 3 Julie 1988 is ’n burgerlike Iran Air [[Airbus A300]] ([[Iran Air-vlug 655]]) deur die [[Amerikaanse Vloot|Amerikaanse]] [[Amerikaanse Vloot|Vloot]] se geleide-missielkruiser, ''USS Vincennes'', net suid van die eiland afgeskiet. Al 290 mense aan boord is dood. Die wrak het sowat 2,5 kilometer van Qesjm se suidelike kus af in die see gestort. [[Kategorie:Eilande van Iran]] 8f138p3xz4ep4hzzd6dhwaqw3fh0n32 2814565 2814563 2025-06-20T21:19:19Z Vryheidsfront Minus 188698 /* Iran Air-vlug 655 */ 2814565 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Eilande | naam = Qesjm | beeld naam = QeshmIsland_NASA.jpg | beeld byskrif = Qesjm vanuit die ruimte, Augustus 2000 | beeld grootte = | liggingkaart = Qeshm_fr.jpg | inheemse naam = قشم | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = [[Iran]], [[Straat van Hormuz]], [[Persiese Golf]] | koördinate = {{Koördinate|26|41|43|N|55|37|06|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = | totale eilande = 1 | hoofeilande = | oppervlak = 1 491 [[Vierkante kilometer|vk km]] | hoogste berg = | hoogte = | land = Iran | land admin afdelingstitel = Provinsie | land admin afdelings = [[Hormozgan]] | land admin afdelingstitel 1 = Distrik | land admin afdelings 1 = Qesjm | land admin afdelingstitel 2 = | land admin afdelings 2 = | land hoofstad = | land grootste stad = | land grootste stad bevolking = | land leiertitel = | land leiernaam = | land 1 = | land 1 admin afdelingstitel = | land 1 admin afdelings = | land 1 hoofstad = | land 1 grootste stad = | land 1 grootste stad bevolking = | land 1 leiertitel = | land 1 leiernaam = | land 2 = | land 2 admin afdelingstitel = | land 2 admin afdelings = | land 2 hoofstad = | land 2 grootste stad = | land 2 grootste stad bevolking = | land 2 leiertitel = | land 2 leiernaam = | bevolking = 148 993 | bevolking as of = 2016 | digtheid = 67,07 | etniese groepe = | addisionele inligting = }} '''Qesjm''' ([[Persies]]: قشم) is ’n pylvormige [[Iran|Irannese]] eiland in die [[Straat van Hormuz]] van die [[Persiese Golf]], met ’n oppervlakte van ongeveer 1 500 vierkante kilometer. Qesjm word van die Irannese vasteland geskei deur die Clarence-straat (of Choeran-straat) en is die grootste eiland in die Persiese Golf. Die eiland maak deel uit van Qesjm-distrik in die Hormozgan-provinsie.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/place/Qeshm|title=Qeshm|website=Britannica|access-date=2025-06-20}}</ref> == Geografie == Qesjm-eiland lê ’n paar kilometer van die suidelike kuslyn van Iran af, in die Persiese Golf, regoor die hawestede [[Bandar Abbas]] en Bandar Chamir. Die eiland, wat ’n vryesone van 300 vierkante kilometer huisves, is 135 km lank en lê strategies in die Straat van Hormuz, net 60 kilometer van die [[Oman|Omaanse]] hawe Chasab en ongeveer 180 kilometer (112 myl) van die [[Verenigde Arabiese Emirate|VAE]] se Mina Rasjid. By sy breedste punt, naby die middel van die eiland, strek Qesjm oor 40 kilometer (25 myl); by sy smalste punt is dit sowat 9,4 kilometer (5,8 myl) wyd. Die eiland het ’n oppervlakte van 1 491 vierkante kilometer (576 vierkante myl) en is byna dubbel so groot soos [[Bahrein]]. Die stad Qesjm, geleë aan die oostelikste punt van die eiland, is 22 kilometer (14 myl) van Bandar Abbas af, terwyl die naaste punt van die eiland slegs twee kilometer (1 myl) van die vasteland af is. Die gemiddelde temperatuur op die eiland is ongeveer 27 °C. Die warmste maande is van Junie tot Augustus, en die koudste van Oktober tot Januarie. Die gemiddelde jaarlikse reënval is 183,2 mm. Die eiland, wat uit 59 dorpe en nedersettings bestaan, het tydens die 2011-sensus ’n bevolking van 117 774 gehad. Die plaaslike bevolking is hoofsaaklik betrokke by vissery, [[dhow]]-bousel, handel en dienste. Daar is ook beplande projekte om ’n brug te bou wat Qesjm met die Irannese vasteland sal verbind.<ref>{{Cite web|url=http://payvand.com/news/07/sep/1158.html|title=Austrians to Construct Persian Gulf Bridge to Connect Qeshm Island to the Main Island|website=payvand.com|access-date=2016-10-05}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.encyclopedia.com/reference/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/qeshm|title=Qeshm – Dictionary definition of Qeshm {{!}} Encyclopedia.com: FREE online dictionary|website=encyclopedia.com|access-date=2016-10-05}}</ref> Qesjm-eiland het verskeie toeriste-aantreklikhede om meer plaaslike en internasionale besoekers te lok. === Namakdan Soutgrot === Met ’n lengte van 6,58 km is die Namakdan Soutgrot die langste bekende soutgrot ter wêreld. Sout en [[swawel]] is tradisioneel hier gemyn (''namak'' is die Persiese woord vir sout); vandag vorm dit die belangrikste geotoneel binne die Qesjm-eiland UNESCO Globale Geopark.<ref>{{cite web |title=Namakdan Salt Cave |url=https://iugs-geoheritage.org/geoheritage_sites/namakdan-salt-dome/ |website=IUGS International Commission on Geoheritage |publisher=IUGS |access-date=2 November 2022}}</ref> == Geskiedenis == Die vroegste bewys van menslike teenwoordigheid op Qesjm dateer uit die Paleolitiese Tydperk, waarvan klipgereedskap by Bam-e Qesjm gevind is. Geskiedkundige verwysings na Qesjm strek ver terug tot in die pre-Islamitiese era. Daar word geglo dat dit die eiland is wat deur Ptolemeus (Boek 6, Hoofstuk IV) in die 2de eeu n.C. Alexandria of Aracia genoem is, en ook as Alexandria deur Ammianus Marcellinus (xxiii.6.42) in die 4de eeu. As gevolg van sy strategiese geopolitieke ligging naby die mond van die Persiese Golf, is Qesjm gereeld deur indringers aangeval, insluitend die Elamiete, Omajjade en Abbasiede, asook die Portugese, Engelse en Nederlanders. Onder Sassanidiese heerskappy (tussen 224–651 n.C.) is die eiland Abarkawan genoem en was dit deel van die administratiewe streek Ardashir-Khwarrah. Volgens geskiedkundige bronne was Qesjm bekend as ’n sentrum vir handel en navigasie. Die ekonomie het gebloei tydens die Dailamiet- en Boeïed-dinastieë, toe handelskepe van plekke soos China, Indië en Oos-Afrika Qesjm aangedoen het. Die ontdekkingsreisiger William Baffin is noodlottig gewond op Qesjm in 1622 tydens die Anglo-Persiese oorneming van die eiland. Volgens ''Cassell's Bible'' is Qesjm ook ’n moontlike ligging van die [[Tuin van Eden]]. === Iran Air-vlug 655 === Op 3 Julie 1988 is ’n burgerlike Iran Air [[Airbus A300]] ([[Iran Air-vlug 655]]) deur die [[Amerikaanse Vloot|Amerikaanse]] [[Amerikaanse Vloot|Vloot]] se geleide-missielkruiser, ''USS Vincennes'', net suid van die eiland afgeskiet. Al 290 mense aan boord is dood. Die wrak het sowat 2,5 kilometer van Qesjm se suidelike kus af in die see gestort. == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Eilande van Iran]] dcrpbt2xo4qmvva929cjf6lyktrkc0l 2814576 2814565 2025-06-20T21:26:12Z Vryheidsfront Minus 188698 2814576 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Eilande | naam = Qesjm | beeld naam = QeshmIsland_NASA.jpg | beeld byskrif = Qesjm vanuit die ruimte, Augustus 2000 | beeld grootte = | liggingkaart = Qeshm_fr.jpg | inheemse naam = قشم | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = [[Iran]], [[Straat van Hormuz]], [[Persiese Golf]] | koördinate = {{Koördinate|26|41|43|N|55|37|06|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = | totale eilande = 1 | hoofeilande = | oppervlak = 1 491 [[Vierkante kilometer|vk km]] | hoogste berg = | hoogte = | land = Iran | land admin afdelingstitel = Provinsie | land admin afdelings = [[Hormozgan]] | land admin afdelingstitel 1 = Distrik | land admin afdelings 1 = Qesjm | land admin afdelingstitel 2 = | land admin afdelings 2 = | land hoofstad = | land grootste stad = | land grootste stad bevolking = | land leiertitel = | land leiernaam = | land 1 = | land 1 admin afdelingstitel = | land 1 admin afdelings = | land 1 hoofstad = | land 1 grootste stad = | land 1 grootste stad bevolking = | land 1 leiertitel = | land 1 leiernaam = | land 2 = | land 2 admin afdelingstitel = | land 2 admin afdelings = | land 2 hoofstad = | land 2 grootste stad = | land 2 grootste stad bevolking = | land 2 leiertitel = | land 2 leiernaam = | bevolking = 148 993 | bevolking as of = 2016 | digtheid = 67,07 | etniese groepe = | addisionele inligting = }} '''Qesjm''' ([[Persies]]: قشم) is ’n pylvormige [[Iran|Irannese]] eiland in die [[Straat van Hormuz]] van die [[Persiese Golf]], met ’n oppervlakte van ongeveer 1 500 vierkante kilometer. Qesjm word van die Irannese vasteland geskei deur die Clarence-straat (of Choeran-straat) en is die grootste eiland in die Persiese Golf. Die eiland maak deel uit van Qesjm-distrik in die Hormozgan-provinsie.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/place/Qeshm|title=Qeshm|website=Britannica|access-date=2025-06-20}}</ref> == Geografie == Qesjm-eiland lê ’n paar kilometer van die suidelike kuslyn van Iran af, in die Persiese Golf, regoor die hawestede [[Bandar Abbas]] en Bandar Chamir. Die eiland, wat ’n vryesone van 300 vierkante kilometer huisves, is 135 km lank en lê strategies in die Straat van Hormuz, net 60 kilometer van die [[Oman|Omaanse]] hawe Chasab en ongeveer 180 kilometer (112 myl) van die [[Verenigde Arabiese Emirate|VAE]] se Mina Rasjid. By sy breedste punt, naby die middel van die eiland, strek Qesjm oor 40 kilometer (25 myl); by sy smalste punt is dit sowat 9,4 kilometer (5,8 myl) wyd. Die eiland het ’n oppervlakte van 1 491 vierkante kilometer (576 vierkante myl) en is byna dubbel so groot soos [[Bahrein]]. Die stad Qesjm, geleë aan die oostelikste punt van die eiland, is 22 kilometer (14 myl) van Bandar Abbas af, terwyl die naaste punt van die eiland slegs twee kilometer (1 myl) van die vasteland af is. Die gemiddelde temperatuur op die eiland is ongeveer 27 °C. Die warmste maande is van Junie tot Augustus, en die koudste van Oktober tot Januarie. Die gemiddelde jaarlikse reënval is 183,2 mm. Die eiland, wat uit 59 dorpe en nedersettings bestaan, het tydens die 2011-sensus ’n bevolking van 117 774 gehad. Die plaaslike bevolking is hoofsaaklik betrokke by vissery, [[dhow]]-bousel, handel en dienste. Daar is ook beplande projekte om ’n brug te bou wat Qesjm met die Irannese vasteland sal verbind.<ref>{{Cite web|url=http://payvand.com/news/07/sep/1158.html|title=Austrians to Construct Persian Gulf Bridge to Connect Qeshm Island to the Main Island|website=payvand.com|access-date=2016-10-05}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.encyclopedia.com/reference/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/qeshm|title=Qeshm – Dictionary definition of Qeshm {{!}} Encyclopedia.com: FREE online dictionary|website=encyclopedia.com|access-date=2016-10-05}}</ref> Qesjm-eiland het verskeie toeriste-aantreklikhede om meer plaaslike en internasionale besoekers te lok. === Namakdan Soutgrot === Met ’n lengte van 6,58 km is die Namakdan Soutgrot die langste bekende soutgrot ter wêreld. Sout en [[swawel]] is tradisioneel hier gemyn (''namak'' is die Persiese woord vir sout); vandag vorm dit die belangrikste geotoneel binne die Qesjm-eiland UNESCO Globale Geopark.<ref>{{cite web |title=Namakdan Salt Cave |url=https://iugs-geoheritage.org/geoheritage_sites/namakdan-salt-dome/ |website=IUGS International Commission on Geoheritage |publisher=IUGS |access-date=2 November 2022}}</ref> == Geskiedenis == Die vroegste bewys van menslike teenwoordigheid op Qesjm dateer uit die Paleolitiese Tydperk, waarvan klipgereedskap by Bam-e Qesjm gevind is. Geskiedkundige verwysings na Qesjm strek ver terug tot in die pre-Islamitiese era. Daar word geglo dat dit die eiland is wat deur Ptolemeus (Boek 6, Hoofstuk IV) in die 2de eeu n.C. Alexandria of Aracia genoem is, en ook as Alexandria deur Ammianus Marcellinus (xxiii.6.42) in die 4de eeu. As gevolg van sy strategiese geopolitieke ligging naby die mond van die Persiese Golf, is Qesjm gereeld deur indringers aangeval, insluitend die Elamiete, [[Omajjadiese Kalifaat|Omajjade]] en [[Abbasidiese Kalifaat|Abbasiede]], asook die [[Portugese Ryk|Portugese]], [[Engeland|Engelse]] en [[Nederlandse Ryk|Nederlanders]]. Onder [[Sassanidiese Ryk|Sassanidiese]] heerskappy (tussen 224–651 n.C.) is die eiland Abarkawan genoem en was dit deel van die administratiewe streek Ardashir-Khwarrah.<ref>{{cite journal |last=Hinds |first=Martin |year=1984 |title=The First Arab Conquests in Fārs |journal=[[Iran (journal)|Iran]] |volume=22 |pages=39–53 |doi=10.2307/4299735 |jstor=4299735 |s2cid=194982986}}</ref> Volgens geskiedkundige bronne was Qesjm bekend as ’n sentrum vir handel en navigasie. Die ekonomie het gebloei tydens die Dailamiet- en Boeïed-dinastieë, toe handelskepe van plekke soos China, Indië en Oos-Afrika Qesjm aangedoen het. Die ontdekkingsreisiger William Baffin is noodlottig gewond op Qesjm in 1622 tydens die Anglo-Persiese oorneming van die eiland. Volgens ''Cassell's Bible'' is Qesjm ook ’n moontlike ligging van die [[Tuin van Eden]].<ref>{{Cite web|url=http://www.arian-tour.com/pictures/gallery/Qeshm-Island/34/1/view/|title=Qeshm Island|last=LTD|first=Kaspid|website=arian-tour.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20170902141800/http://www.arian-tour.com/pictures/gallery/Qeshm-Island/34/1/view/|archive-date=2017-09-02|access-date=2016-08-26|url-status=dead}}</ref> === Iran Air-vlug 655 === Op 3 Julie 1988 is ’n burgerlike Iran Air [[Airbus A300]] ([[Iran Air-vlug 655]]) deur die [[Amerikaanse Vloot|Amerikaanse]] [[Amerikaanse Vloot|Vloot]] se geleide-missielkruiser, ''USS Vincennes'', net suid van die eiland afgeskiet. Al 290 mense aan boord is dood. Die wrak het sowat 2,5 kilometer van Qesjm se suidelike kus af in die see gestort. == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Eilande van Iran]] o41tigyjcyz72b9l9yirnbc1tkwhpj4 2814579 2814576 2025-06-20T21:26:49Z Vryheidsfront Minus 188698 2814579 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Eilande | naam = Qesjm | beeld naam = QeshmIsland_NASA.jpg | beeld byskrif = Qesjm vanuit die ruimte, Augustus 2000 | beeld grootte = | liggingkaart = Qeshm_fr.jpg | inheemse naam = قشم | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = [[Iran]], [[Straat van Hormuz]], [[Persiese Golf]] | koördinate = {{Koördinate|26|41|43|N|55|37|06|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = | totale eilande = 1 | hoofeilande = | oppervlak = 1 491 [[Vierkante kilometer|vk km]] | hoogste berg = | hoogte = | land = Iran | land admin afdelingstitel = Provinsie | land admin afdelings = [[Hormozgan]] | land admin afdelingstitel 1 = Distrik | land admin afdelings 1 = Qesjm | land admin afdelingstitel 2 = | land admin afdelings 2 = | land hoofstad = | land grootste stad = | land grootste stad bevolking = | land leiertitel = | land leiernaam = | land 1 = | land 1 admin afdelingstitel = | land 1 admin afdelings = | land 1 hoofstad = | land 1 grootste stad = | land 1 grootste stad bevolking = | land 1 leiertitel = | land 1 leiernaam = | land 2 = | land 2 admin afdelingstitel = | land 2 admin afdelings = | land 2 hoofstad = | land 2 grootste stad = | land 2 grootste stad bevolking = | land 2 leiertitel = | land 2 leiernaam = | bevolking = 148 993 | bevolking as of = 2016 | digtheid = 67,07 | etniese groepe = | addisionele inligting = }} '''Qesjm''' ([[Persies]]: قشم) is ’n pylvormige [[Iran|Irannese]] eiland in die [[Straat van Hormuz]] van die [[Persiese Golf]], met ’n oppervlakte van ongeveer 1 500 vierkante kilometer. Qesjm word van die Irannese vasteland geskei deur die Clarence-straat (of Choeran-straat) en is die grootste eiland in die Persiese Golf. Die eiland maak deel uit van Qesjm-distrik in die Hormozgan-provinsie.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/place/Qeshm|title=Qeshm|website=Britannica|access-date=2025-06-20}}</ref> == Geografie == Qesjm-eiland lê ’n paar kilometer van die suidelike kuslyn van Iran af, in die Persiese Golf, regoor die hawestede [[Bandar Abbas]] en Bandar Chamir. Die eiland, wat ’n vryesone van 300 vierkante kilometer huisves, is 135 km lank en lê strategies in die Straat van Hormuz, net 60 kilometer van die [[Oman|Omaanse]] hawe Chasab en ongeveer 180 kilometer (112 myl) van die [[Verenigde Arabiese Emirate|VAE]] se Mina Rasjid. By sy breedste punt, naby die middel van die eiland, strek Qesjm oor 40 kilometer (25 myl); by sy smalste punt is dit sowat 9,4 kilometer (5,8 myl) wyd. Die eiland het ’n oppervlakte van 1 491 vierkante kilometer (576 vierkante myl) en is byna dubbel so groot soos [[Bahrein]]. Die stad Qesjm, geleë aan die oostelikste punt van die eiland, is 22 kilometer (14 myl) van Bandar Abbas af, terwyl die naaste punt van die eiland slegs twee kilometer (1 myl) van die vasteland af is. Die gemiddelde temperatuur op die eiland is ongeveer 27 °C. Die warmste maande is van Junie tot Augustus, en die koudste van Oktober tot Januarie. Die gemiddelde jaarlikse reënval is 183,2 mm. Die eiland, wat uit 59 dorpe en nedersettings bestaan, het tydens die 2011-sensus ’n bevolking van 117 774 gehad. Die plaaslike bevolking is hoofsaaklik betrokke by vissery, [[dhow]]-bousel, handel en dienste. Daar is ook beplande projekte om ’n brug te bou wat Qesjm met die Irannese vasteland sal verbind.<ref>{{Cite web|url=http://payvand.com/news/07/sep/1158.html|title=Austrians to Construct Persian Gulf Bridge to Connect Qeshm Island to the Main Island|website=payvand.com|access-date=2016-10-05}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.encyclopedia.com/reference/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/qeshm|title=Qeshm – Dictionary definition of Qeshm {{!}} Encyclopedia.com: FREE online dictionary|website=encyclopedia.com|access-date=2016-10-05}}</ref> Qesjm-eiland het verskeie toeriste-aantreklikhede om meer plaaslike en internasionale besoekers te lok. === Namakdan Soutgrot === Met ’n lengte van 6,58 km is die Namakdan Soutgrot die langste bekende soutgrot ter wêreld. Sout en [[swawel]] is tradisioneel hier gemyn (''namak'' is die Persiese woord vir sout); vandag vorm dit die belangrikste geotoneel binne die Qesjm-eiland UNESCO Globale Geopark.<ref>{{cite web |title=Namakdan Salt Cave |url=https://iugs-geoheritage.org/geoheritage_sites/namakdan-salt-dome/ |website=IUGS International Commission on Geoheritage |publisher=IUGS |access-date=2 November 2022}}</ref> == Geskiedenis == Die vroegste bewys van menslike teenwoordigheid op Qesjm dateer uit die Paleolitiese Tydperk, waarvan klipgereedskap by Bam-e Qesjm gevind is. Geskiedkundige verwysings na Qesjm strek ver terug tot in die pre-Islamitiese era. Daar word geglo dat dit die eiland is wat deur Ptolemeus (Boek 6, Hoofstuk IV) in die 2de eeu n.C. Alexandria of Aracia genoem is, en ook as Alexandria deur Ammianus Marcellinus (xxiii.6.42) in die 4de eeu. As gevolg van sy strategiese geopolitieke ligging naby die mond van die Persiese Golf, is Qesjm gereeld deur indringers aangeval, insluitend die Elamiete, [[Omajjadiese Kalifaat|Omajjade]] en [[Abbasidiese Kalifaat|Abbasiede]], asook die [[Portugese Ryk|Portugese]], [[Engeland|Engelse]] en [[Nederlandse Ryk|Nederlanders]]. Onder [[Sassanidiese Ryk|Sassanidiese]] heerskappy (tussen 224–651 n.C.) is die eiland Abarkawan genoem en was dit deel van die administratiewe streek Ardashir-Khwarrah.<ref>{{cite journal |last=Hinds |first=Martin |year=1984 |title=The First Arab Conquests in Fārs |journal=[[:en:Iran (journal)|Iran]] |volume=22 |pages=39–53 |doi=10.2307/4299735 |jstor=4299735 |s2cid=194982986}}</ref> Volgens geskiedkundige bronne was Qesjm bekend as ’n sentrum vir handel en navigasie. Die ekonomie het gebloei tydens die Dailamiet- en Boeïed-dinastieë, toe handelskepe van plekke soos China, Indië en Oos-Afrika Qesjm aangedoen het. Die ontdekkingsreisiger William Baffin is noodlottig gewond op Qesjm in 1622 tydens die Anglo-Persiese oorneming van die eiland. Volgens ''Cassell's Bible'' is Qesjm ook ’n moontlike ligging van die [[Tuin van Eden]].<ref>{{Cite web|url=http://www.arian-tour.com/pictures/gallery/Qeshm-Island/34/1/view/|title=Qeshm Island|last=LTD|first=Kaspid|website=arian-tour.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20170902141800/http://www.arian-tour.com/pictures/gallery/Qeshm-Island/34/1/view/|archive-date=2017-09-02|access-date=2016-08-26|url-status=dead}}</ref> === Iran Air-vlug 655 === Op 3 Julie 1988 is ’n burgerlike Iran Air [[Airbus A300]] ([[Iran Air-vlug 655]]) deur die [[Amerikaanse Vloot|Amerikaanse]] [[Amerikaanse Vloot|Vloot]] se geleide-missielkruiser, ''USS Vincennes'', net suid van die eiland afgeskiet. Al 290 mense aan boord is dood. Die wrak het sowat 2,5 kilometer van Qesjm se suidelike kus af in die see gestort. == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Eilande van Iran]] cg5ekighe0ojcjtgbfhw2vngttvnrqk 2814582 2814579 2025-06-20T21:54:38Z Vryheidsfront Minus 188698 2814582 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Eilande | naam = Qesjm | beeld naam = QeshmIsland_NASA.jpg | beeld byskrif = Qesjm vanuit die ruimte, Augustus 2000 | beeld grootte = | liggingkaart = Qeshm_fr.jpg | inheemse naam = قشم | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = [[Iran]], [[Straat van Hormuz]], [[Persiese Golf]] | koördinate = {{Koördinate|26|41|43|N|55|37|06|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = | totale eilande = 1 | hoofeilande = | oppervlak = 1 491 [[Vierkante kilometer|vk km]] | hoogste berg = | hoogte = | land = Iran | land admin afdelingstitel = Provinsie | land admin afdelings = [[Hormozgan]] | land admin afdelingstitel 1 = Distrik | land admin afdelings 1 = Qesjm | land admin afdelingstitel 2 = | land admin afdelings 2 = | land hoofstad = | land grootste stad = | land grootste stad bevolking = | land leiertitel = | land leiernaam = | land 1 = | land 1 admin afdelingstitel = | land 1 admin afdelings = | land 1 hoofstad = | land 1 grootste stad = | land 1 grootste stad bevolking = | land 1 leiertitel = | land 1 leiernaam = | land 2 = | land 2 admin afdelingstitel = | land 2 admin afdelings = | land 2 hoofstad = | land 2 grootste stad = | land 2 grootste stad bevolking = | land 2 leiertitel = | land 2 leiernaam = | bevolking = 148 993 | bevolking as of = 2016 | digtheid = 67,07 | etniese groepe = | addisionele inligting = }} '''Qesjm''' ([[Persies]]: قشم) is ’n pylvormige [[Iran|Irannese]] eiland in die [[Straat van Hormuz]] van die [[Persiese Golf]], met ’n oppervlakte van ongeveer 1 500 vierkante kilometer. Qesjm word van die Irannese vasteland geskei deur die Clarence-straat (of Choeran-straat) en is die grootste eiland in die Persiese Golf. Die eiland maak deel uit van Qesjm-distrik in die Hormozgan-provinsie.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/place/Qeshm|title=Qeshm|website=Britannica|access-date=2025-06-20}}</ref> == Geografie == [[Lêer:Beach Qeshm Island.jpg|links|duimnael|Strand op Qesjm]] Qesjm-eiland lê ’n paar kilometer van die suidelike kuslyn van Iran af, in die Persiese Golf, regoor die hawestede [[Bandar Abbas]] en Bandar Chamir. Die eiland, wat ’n vryesone van 300 vierkante kilometer huisves, is 135 km lank en lê strategies in die Straat van Hormuz, net 60 kilometer van die [[Oman|Omaanse]] hawe Chasab en ongeveer 180 kilometer (112 myl) van die [[Verenigde Arabiese Emirate|VAE]] se Mina Rasjid. By sy breedste punt, naby die middel van die eiland, strek Qesjm oor 40 kilometer (25 myl); by sy smalste punt is dit sowat 9,4 kilometer (5,8 myl) wyd. Die eiland het ’n oppervlakte van 1 491 vierkante kilometer (576 vierkante myl) en is byna dubbel so groot soos [[Bahrein]]. Die stad Qesjm, geleë aan die oostelikste punt van die eiland, is 22 kilometer (14 myl) van Bandar Abbas af, terwyl die naaste punt van die eiland slegs twee kilometer (1 myl) van die vasteland af is. Die gemiddelde temperatuur op die eiland is ongeveer 27 °C. Die warmste maande is van Junie tot Augustus, en die koudste van Oktober tot Januarie. Die gemiddelde jaarlikse reënval is 183,2 mm. Die eiland, wat uit 59 dorpe en nedersettings bestaan, het tydens die 2011-sensus ’n bevolking van 117 774 gehad. Die plaaslike bevolking is hoofsaaklik betrokke by vissery, [[dhow]]-bousel, handel en dienste. Daar is ook beplande projekte om ’n brug te bou wat Qesjm met die Irannese vasteland sal verbind.<ref>{{Cite web|url=http://payvand.com/news/07/sep/1158.html|title=Austrians to Construct Persian Gulf Bridge to Connect Qeshm Island to the Main Island|website=payvand.com|access-date=2016-10-05}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.encyclopedia.com/reference/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/qeshm|title=Qeshm – Dictionary definition of Qeshm {{!}} Encyclopedia.com: FREE online dictionary|website=encyclopedia.com|access-date=2016-10-05}}</ref> Qesjm-eiland het verskeie toeriste-aantreklikhede om meer plaaslike en internasionale besoekers te lok. === Namakdan Soutgrot === Met ’n lengte van 6,58 km is die Namakdan Soutgrot die langste bekende soutgrot ter wêreld. Sout en [[swawel]] is tradisioneel hier gemyn (''namak'' is die Persiese woord vir sout); vandag vorm dit die belangrikste geotoneel binne die Qesjm-eiland UNESCO Globale Geopark.<ref>{{cite web |title=Namakdan Salt Cave |url=https://iugs-geoheritage.org/geoheritage_sites/namakdan-salt-dome/ |website=IUGS International Commission on Geoheritage |publisher=IUGS |access-date=2 November 2022}}</ref> == Geskiedenis == Die vroegste bewys van menslike teenwoordigheid op Qesjm dateer uit die Paleolitiese Tydperk, waarvan klipgereedskap by Bam-e Qesjm gevind is. Geskiedkundige verwysings na Qesjm strek ver terug tot in die pre-Islamitiese era. Daar word geglo dat dit die eiland is wat deur Ptolemeus (Boek 6, Hoofstuk IV) in die 2de eeu n.C. Alexandria of Aracia genoem is, en ook as Alexandria deur Ammianus Marcellinus (xxiii.6.42) in die 4de eeu. As gevolg van sy strategiese geopolitieke ligging naby die mond van die Persiese Golf, is Qesjm gereeld deur indringers aangeval, insluitend die Elamiete, [[Omajjadiese Kalifaat|Omajjade]] en [[Abbasidiese Kalifaat|Abbasiede]], asook die [[Portugese Ryk|Portugese]], [[Engeland|Engelse]] en [[Nederlandse Ryk|Nederlanders]]. Onder [[Sassanidiese Ryk|Sassanidiese]] heerskappy (tussen 224–651 n.C.) is die eiland Abarkawan genoem en was dit deel van die administratiewe streek Ardashir-Khwarrah.<ref>{{cite journal |last=Hinds |first=Martin |year=1984 |title=The First Arab Conquests in Fārs |journal=[[:en:Iran (journal)|Iran]] |volume=22 |pages=39–53 |doi=10.2307/4299735 |jstor=4299735 |s2cid=194982986}}</ref> Volgens geskiedkundige bronne was Qesjm bekend as ’n sentrum vir handel en navigasie. Die ekonomie het gebloei tydens die Dailamiet- en Boeïed-dinastieë, toe handelskepe van plekke soos China, Indië en Oos-Afrika Qesjm aangedoen het. Die ontdekkingsreisiger William Baffin is noodlottig gewond op Qesjm in 1622 tydens die Anglo-Persiese oorneming van die eiland. Volgens ''Cassell's Bible'' is Qesjm ook ’n moontlike ligging van die [[Tuin van Eden]].<ref>{{Cite web|url=http://www.arian-tour.com/pictures/gallery/Qeshm-Island/34/1/view/|title=Qeshm Island|last=LTD|first=Kaspid|website=arian-tour.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20170902141800/http://www.arian-tour.com/pictures/gallery/Qeshm-Island/34/1/view/|archive-date=2017-09-02|access-date=2016-08-26|url-status=dead}}</ref> === Iran Air-vlug 655 === Op 3 Julie 1988 is ’n burgerlike Iran Air [[Airbus A300]] ([[Iran Air-vlug 655]]) deur die [[Amerikaanse Vloot|Amerikaanse]] [[Amerikaanse Vloot|Vloot]] se geleide-missielkruiser, ''USS Vincennes'', net suid van die eiland afgeskiet. Al 290 mense aan boord is dood. Die wrak het sowat 2,5 kilometer van Qesjm se suidelike kus af in die see gestort. == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Eilande van Iran]] 3sv2920ji1j1gvw4b7hbk1xx81pfpfw 0 450422 2814564 2025-06-20T21:18:28Z Kozak2025 191366 Dit is een van die belangrijkste monument van centraal-Oekraïne 2814564 wikitext text/x-wiki '''Die vesting van Sint Elisabeth''' (Oekr. '''Фортеця Святої Єлизавети''') Dit is 'een stervormige vesting in die stad [[Kropiwnitski]], een van 10 sulke vestings in die hele Europa en die hoofsimbool van sentraal-[[Oekraïne]]. [[File:Фортеця Святої Єлисавети. Місто Кропивницький.jpg|thumb|Noaansig]] [[File:Пантеон Вічної Слави, 9 травня 2025.jpg|thumb|250px|Militêre begraafplaas]] Na die stigting van die kolonie "Nuwe Serwië" deur Suid-Europese setlaars, het Oekraïense [[Kosakke]], op bevel van die Russiese Keiserin Elizabeth, hierdie vesting gebou om hierdie gebiede teen aanvalle deur die Ottomaanse Ryk te beskerm. In 1654 is 'n militêre alliansie geskep, binne die raamwerk waarvan Oekraïners aan verskeie oorloë aan die kant van Rusland deelgeneem het. Tydens die oorlog met die Ottomaanse Ryk van 1768 tot 1774 het die vesting, beman deur 6 000 soldate, 'n massiewe beleg deur 70 000 aanvallers suksesvol weerstaan ​​en 'n Turkse aanval afgeweer. In 1784 is kanonne vanaf Cherson na die vesting vervoer. In 1794 was daar 162 kanonne, wat 277 soldate bedien het. Na die 18de eeu het slegs twee kanonne oorleef - hulle is op klipvoetstukke by die ingang van die hoofhek geplaas. Op 17 September 1842 het keiser Nicholas I by die vesting aangekom vir 'n parade, in 1874 - Alexander II, en in 1888 - Alexander III <ref>[https://dozor.kr.ua/post/khto-kresliv-pershi-plani-fortetsi-svyatoi-elisaveti-11053.html Хто креслив перші плани фортеці Святої Єлисавети]</ref> <ref>[https://armyinform.com.ua/2021/06/16/hto-i-yak-znyshhuvav-zaporizku-sich/ Хто і як знищував Запорізьку Січ]</ref> <ref>[https://uinp.gov.ua/istorychnyy-kalendar/cherven/15/1775-ruynuvannya-zaporizkoyi-sichi 1775 - руйнування Запорізької Січі]</ref>. Tydens die oorlog met die Oekraïense Volksrepubliek is die stad deur kommuniste beset, wat hier 'n gevangenis vir politieke teenstanders opgerig het. Tydens die hongersnood van 1932-1933, kunsmatig veroorsaak en as volksmoord erken, en die onderdrukking van 1937, het die OGPU en NKVD (Sowjet-geheime dienste) in die geheim die liggame van diegene wat aan honger gesterf het en die liggame van diegene wat aan onderdrukking gesterf het, in massagrafte begrawe. Die onderwerp van Sowjet-politieke onderdrukking was verbode om selfs in privaat gesprekke bespreek te word, wat nog te sê in die media; enige melding daarvan kon daartoe lei dat die outeur gevange geneem of in 'n psigiatriese hospitaal geplaas word, wat die geval gebly het tot die val van die diktatorskap in 1991 <ref>[https://dakiro.kr-admin.gov.ua/v/2018/10-23/exh.php З архівних джерел про Великий терор»(до 80-х роковин Великого терору – масових політичних репресій 1937-1938 рр.)]</ref>. Tydens die Nazi-besetting van die stad van 1941 tot 1944 is duisende Jode en weerstandsvegters herhaaldelik hier doodgeskiet. Na bevryding is die dooies hier begrawe. Sedert 1950 is 'n groot gedenkteken vir die slagoffers van die Tweede Wêreldoorlog hier gebou, wat 50 000 grafte bevat, meestal Oekraïners en Jode. [[File:Фортечні вали.jpg|thumb|220px|Standbeelde]] In die 1960's is klipmonumente op die grafte opgerig, en in die vroeë 1980's is beeldhouwerke in die middel van die grafte geplaas. Daar is monumente gewy aan die helde van die Tweede Wêreldoorlog en die Russies-Oekraïense Oorlog (2014-). Daarbenewens is in 2016 'n monument opgerig vir die slagoffers van die hongersnood van 1932-1933 <ref>[https://persha.kr.ua/article/65196-hronika-golokostu-na-kirovogradshhini/ Хроніка Голокосту на Кіровоградщині]</ref><ref>[https://gre4ka.info/statti/72730-13-tysiach-vbytykh-istoryky-rozpovily-pro-kilkist-zhertv-holokostu-na-kirovohradshchyni-foto/ 13 тисяч вбитих: історики розповіли про кількість жертв Голокосту на Кіровоградщині (ФОТО)]</ref><ref>[https://kroptravel.gov.ua/index.php/node/98 Історичні вали фортеці Св. Єлисавети]</ref>. == Verwysings == ncdx79wan9nfnxejb0aaj2lk7p76g79 2814628 2814564 2025-06-21T08:29:36Z Pynappel 70858 2814628 wikitext text/x-wiki '''Die vesting van Sint Elisabeth''' (Oekr. '''Фортеця Святої Єлизавети''') Dit is 'een stervormige vesting in die stad [[Kropiwnitski]], een van 10 sulke vestings in die hele Europa en die hoofsimbool van sentraal-[[Oekraïne]]. [[File:Фортеця Святої Єлисавети. Місто Кропивницький.jpg|thumb|Noaansig]] [[File:Пантеон Вічної Слави, 9 травня 2025.jpg|thumb|250px|Militêre begraafplaas]] Na die stigting van die kolonie "Nuwe Serwië" deur Suid-Europese setlaars, het Oekraïense [[Kosakke]], op bevel van die Russiese Keiserin Elizabeth, hierdie vesting gebou om hierdie gebiede teen aanvalle deur die Ottomaanse Ryk te beskerm. In 1654 is 'n militêre alliansie geskep, binne die raamwerk waarvan Oekraïners aan verskeie oorloë aan die kant van Rusland deelgeneem het. Tydens die oorlog met die Ottomaanse Ryk van 1768 tot 1774 het die vesting, beman deur 6 000 soldate, 'n massiewe beleg deur 70 000 aanvallers suksesvol weerstaan ​​en 'n Turkse aanval afgeweer. In 1784 is kanonne vanaf Cherson na die vesting vervoer. In 1794 was daar 162 kanonne, wat 277 soldate bedien het. Na die 18de eeu het slegs twee kanonne oorleef - hulle is op klipvoetstukke by die ingang van die hoofhek geplaas. Op 17 September 1842 het keiser Nicholas I by die vesting aangekom vir 'n parade, in 1874 - Alexander II, en in 1888 - Alexander III <ref>[https://dozor.kr.ua/post/khto-kresliv-pershi-plani-fortetsi-svyatoi-elisaveti-11053.html Хто креслив перші плани фортеці Святої Єлисавети]</ref> <ref>[https://armyinform.com.ua/2021/06/16/hto-i-yak-znyshhuvav-zaporizku-sich/ Хто і як знищував Запорізьку Січ]</ref> <ref>[https://uinp.gov.ua/istorychnyy-kalendar/cherven/15/1775-ruynuvannya-zaporizkoyi-sichi 1775 - руйнування Запорізької Січі]</ref>. Tydens die oorlog met die Oekraïense Volksrepubliek is die stad deur kommuniste beset, wat hier 'n gevangenis vir politieke teenstanders opgerig het. Tydens die hongersnood van 1932-1933, kunsmatig veroorsaak en as volksmoord erken, en die onderdrukking van 1937, het die OGPU en NKVD (Sowjet-geheime dienste) in die geheim die liggame van diegene wat aan honger gesterf het en die liggame van diegene wat aan onderdrukking gesterf het, in massagrafte begrawe. Die onderwerp van Sowjet-politieke onderdrukking was verbode om selfs in privaat gesprekke bespreek te word, wat nog te sê in die media; enige melding daarvan kon daartoe lei dat die outeur gevange geneem of in 'n psigiatriese hospitaal geplaas word, wat die geval gebly het tot die val van die diktatorskap in 1991 <ref>[https://dakiro.kr-admin.gov.ua/v/2018/10-23/exh.php З архівних джерел про Великий терор»(до 80-х роковин Великого терору – масових політичних репресій 1937-1938 рр.)]</ref>. Tydens die Nazi-besetting van die stad van 1941 tot 1944 is duisende Jode en weerstandsvegters herhaaldelik hier doodgeskiet. Na bevryding is die dooies hier begrawe. Sedert 1950 is 'n groot gedenkteken vir die slagoffers van die [[Tweede Wêreldoorlog]] hier gebou, wat 50&nbsp;000 grafte bevat, meestal Oekraïners en Jode. [[File:Фортечні вали.jpg|thumb|220px|Standbeelde]] In die 1960's is klipmonumente op die grafte opgerig, en in die vroeë 1980's is beeldhouwerke in die middel van die grafte geplaas. Daar is monumente gewy aan die helde van die Tweede Wêreldoorlog en die [[Russiese oorlog teen Oekraïne|Russies-Oekraïense Oorlog]] (2014-). Daarbenewens is in 2016 'n monument opgerig vir die slagoffers van die hongersnood van 1932-1933 <ref>[https://persha.kr.ua/article/65196-hronika-golokostu-na-kirovogradshhini/ Хроніка Голокосту на Кіровоградщині]</ref><ref>[https://gre4ka.info/statti/72730-13-tysiach-vbytykh-istoryky-rozpovily-pro-kilkist-zhertv-holokostu-na-kirovohradshchyni-foto/ 13 тисяч вбитих: історики розповіли про кількість жертв Голокосту на Кіровоградщині (ФОТО)]</ref><ref>[https://kroptravel.gov.ua/index.php/node/98 Історичні вали фортеці Св. Єлисавети]</ref>. == Verwysings == 7mmf0yvsni2h3mk59s4bg7kodnk6lzc 2814629 2814628 2025-06-21T08:34:13Z Pynappel 70858 2814629 wikitext text/x-wiki '''Die vesting van Sint Elisabeth''' (Oekr. '''Фортеця Святої Єлизавети''') Dit is 'een stervormige vesting in die stad [[Kropiwnitski]], een van 10 sulke vestings in die hele [[Europa]] en die hoofsimbool van sentraal-[[Oekraïne]]. [[File:Фортеця Святої Єлисавети. Місто Кропивницький.jpg|thumb|Noaansig]] [[File:Пантеон Вічної Слави, 9 травня 2025.jpg|thumb|250px|Militêre begraafplaas]] Na die stigting van die kolonie "Nuwe Serwië" deur Suid-Europese setlaars, het Oekraïense [[Kosakke]], op bevel van die Russiese keiserin Elizabeth, hierdie vesting gebou om hierdie gebiede teen aanvalle deur die [[Ottomaanse Ryk]] te beskerm. In 1654 is 'n militêre alliansie geskep, binne die raamwerk waarvan Oekraïners aan verskeie oorloë aan die kant van [[Rusland]] deelgeneem het. Tydens die oorlog met die Ottomaanse Ryk van 1768 tot 1774 het die vesting, beman deur 6&nbsp;000 soldate, 'n massiewe beleg deur 70&nbsp;000 aanvallers suksesvol weerstaan ​​en 'n Turkse aanval afgeweer. In 1784 is [[Kanon|kanonne]] vanaf [[Cherson]] na die vesting vervoer. In 1794 was daar 162 kanonne, wat 277 soldate bedien het. Na die 18de eeu het slegs twee kanonne oorleef - hulle is op klipvoetstukke by die ingang van die hoofhek geplaas. Op 17 September 1842 het keiser Nicholas I by die vesting aangekom vir 'n parade, in 1874 - Alexander II, en in 1888 - Alexander III.<ref>[https://dozor.kr.ua/post/khto-kresliv-pershi-plani-fortetsi-svyatoi-elisaveti-11053.html Хто креслив перші плани фортеці Святої Єлисавети]</ref><ref>[https://armyinform.com.ua/2021/06/16/hto-i-yak-znyshhuvav-zaporizku-sich/ Хто і як знищував Запорізьку Січ]</ref><ref>[https://uinp.gov.ua/istorychnyy-kalendar/cherven/15/1775-ruynuvannya-zaporizkoyi-sichi 1775 - руйнування Запорізької Січі]</ref> Tydens die oorlog met die Oekraïense Volksrepubliek is die stad deur kommuniste beset, wat hier 'n gevangenis vir politieke teenstanders opgerig het. Tydens die [[Holodomor|hongersnood van 1932-1933]], kunsmatig veroorsaak en as [[volksmoord]] erken, en die onderdrukking van 1937, het die OGPU en NKVD (Sowjet-geheime dienste) in die geheim die liggame van diegene wat aan honger gesterf het en die liggame van diegene wat aan onderdrukking gesterf het, in massagrafte begrawe. Die onderwerp van Sowjet-politieke onderdrukking was verbode om selfs in privaat gesprekke bespreek te word, wat nog te sê in die media; enige melding daarvan kon daartoe lei dat die outeur gevange geneem of in 'n psigiatriese hospitaal geplaas word, wat die geval gebly het tot die val van die diktatorskap in 1991.<ref>[https://dakiro.kr-admin.gov.ua/v/2018/10-23/exh.php З архівних джерел про Великий терор»(до 80-х роковин Великого терору – масових політичних репресій 1937-1938 рр.)]</ref> Tydens die [[Nazi-Duitsland|Nazi]]-besetting van die stad van 1941 tot 1944 is duisende [[Jode]] en weerstandsvegters herhaaldelik hier doodgeskiet. Na bevryding is die dooies hier begrawe. Sedert 1950 is 'n groot gedenkteken vir die slagoffers van die [[Tweede Wêreldoorlog]] hier gebou, wat 50&nbsp;000 grafte bevat, meestal Oekraïners en Jode. [[File:Фортечні вали.jpg|thumb|220px|Standbeelde]] In die 1960's is klipmonumente op die grafte opgerig, en in die vroeë 1980's is beeldhouwerke in die middel van die grafte geplaas. Daar is monumente gewy aan die helde van die Tweede Wêreldoorlog en die [[Russiese oorlog teen Oekraïne|Russies-Oekraïense Oorlog]] (2014-). Daarbenewens is in 2016 'n monument opgerig vir die slagoffers van die hongersnood van 1932-1933.<ref>[https://persha.kr.ua/article/65196-hronika-golokostu-na-kirovogradshhini/ Хроніка Голокосту на Кіровоградщині]</ref><ref>[https://gre4ka.info/statti/72730-13-tysiach-vbytykh-istoryky-rozpovily-pro-kilkist-zhertv-holokostu-na-kirovohradshchyni-foto/ 13 тисяч вбитих: історики розповіли про кількість жертв Голокосту на Кіровоградщині (ФОТО)]</ref><ref>[https://kroptravel.gov.ua/index.php/node/98 Історичні вали фортеці Св. Єлисавети]</ref> == Verwysings == p8h93q38q0bhza4hb55stafizxizop2 2814631 2814629 2025-06-21T08:40:39Z Sobaka 328 2814631 wikitext text/x-wiki '''Die vesting van Sint Elisabeth''' (Oekr. '''Фортеця Святої Єлизавети''') Dit is 'n stervormige vesting in die stad [[Kropiwnitski]], een van 10 sulke vestings in die hele [[Europa]] en die hoofsimbool van sentraal-[[Oekraïne]]. [[File:Фортеця Святої Єлисавети. Місто Кропивницький.jpg|thumb|Noaansig]] [[File:Пантеон Вічної Слави, 9 травня 2025.jpg|thumb|250px|Militêre begraafplaas]] Na die stigting van die kolonie "Nuwe Serwië" deur Suid-Europese setlaars, het Oekraïense [[Kosakke]], op bevel van die Russiese keiserin Elizabeth, hierdie vesting gebou om hierdie gebiede teen aanvalle deur die [[Ottomaanse Ryk]] te beskerm. In 1654 is 'n militêre alliansie geskep, binne die raamwerk waarvan Oekraïners aan verskeie oorloë aan die kant van [[Rusland]] deelgeneem het. Tydens die oorlog met die Ottomaanse Ryk van 1768 tot 1774 het die vesting, beman deur 6&nbsp;000 soldate, 'n massiewe beleg deur 70&nbsp;000 aanvallers suksesvol weerstaan ​​en 'n Turkse aanval afgeweer. In 1784 is [[Kanon|kanonne]] vanaf [[Cherson]] na die vesting vervoer. In 1794 was daar 162 kanonne, wat 277 soldate bedien het. Na die 18de eeu het slegs twee kanonne oorleef - hulle is op klipvoetstukke by die ingang van die hoofhek geplaas. Op 17 September 1842 het keiser Nicholas I by die vesting aangekom vir 'n parade, in 1874 - Alexander II, en in 1888 - Alexander III.<ref>[https://dozor.kr.ua/post/khto-kresliv-pershi-plani-fortetsi-svyatoi-elisaveti-11053.html Хто креслив перші плани фортеці Святої Єлисавети]</ref><ref>[https://armyinform.com.ua/2021/06/16/hto-i-yak-znyshhuvav-zaporizku-sich/ Хто і як знищував Запорізьку Січ]</ref><ref>[https://uinp.gov.ua/istorychnyy-kalendar/cherven/15/1775-ruynuvannya-zaporizkoyi-sichi 1775 - руйнування Запорізької Січі]</ref> Tydens die oorlog met die Oekraïense Volksrepubliek is die stad deur kommuniste beset, wat hier 'n gevangenis vir politieke teenstanders opgerig het. Tydens die [[Holodomor|hongersnood van 1932-1933]], kunsmatig veroorsaak en as [[volksmoord]] erken, en die onderdrukking van 1937, het die OGPU en NKVD (Sowjet-geheime dienste) in die geheim die liggame van diegene wat aan honger gesterf het en die liggame van diegene wat aan onderdrukking gesterf het, in massagrafte begrawe. Die onderwerp van Sowjet-politieke onderdrukking was verbode om selfs in privaat gesprekke bespreek te word, wat nog te sê in die media; enige melding daarvan kon daartoe lei dat die outeur gevange geneem of in 'n psigiatriese hospitaal geplaas word, wat die geval gebly het tot die val van die diktatorskap in 1991.<ref>[https://dakiro.kr-admin.gov.ua/v/2018/10-23/exh.php З архівних джерел про Великий терор»(до 80-х роковин Великого терору – масових політичних репресій 1937-1938 рр.)]</ref> Tydens die [[Nazi-Duitsland|Nazi]]-besetting van die stad van 1941 tot 1944 is duisende [[Jode]] en weerstandsvegters herhaaldelik hier doodgeskiet. Na bevryding is die dooies hier begrawe. Sedert 1950 is 'n groot gedenkteken vir die slagoffers van die [[Tweede Wêreldoorlog]] hier gebou, wat 50&nbsp;000 grafte bevat, meestal Oekraïners en Jode. [[File:Фортечні вали.jpg|thumb|220px|Standbeelde]] In die 1960's is klipmonumente op die grafte opgerig, en in die vroeë 1980's is beeldhouwerke in die middel van die grafte geplaas. Daar is monumente gewy aan die helde van die Tweede Wêreldoorlog en die [[Russiese oorlog teen Oekraïne|Russies-Oekraïense Oorlog]] (2014-). Daarbenewens is in 2016 'n monument opgerig vir die slagoffers van die hongersnood van 1932-1933.<ref>[https://persha.kr.ua/article/65196-hronika-golokostu-na-kirovogradshhini/ Хроніка Голокосту на Кіровоградщині]</ref><ref>[https://gre4ka.info/statti/72730-13-tysiach-vbytykh-istoryky-rozpovily-pro-kilkist-zhertv-holokostu-na-kirovohradshchyni-foto/ 13 тисяч вбитих: історики розповіли про кількість жертв Голокосту на Кіровоградщині (ФОТО)]</ref><ref>[https://kroptravel.gov.ua/index.php/node/98 Історичні вали фортеці Св. Єлисавети]</ref> == Verwysings == 90k4b58mqvkngayqy54n3kt3yvfxhdq 0 450424 2814587 2025-06-20T22:52:09Z Johannescharlesventer 146706 Nuwe bladsy geskep met '{{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Artie Shaw | beeld = Artie_Shaw_(Gottlieb_07773).jpg | beeldonderskrif = Shaw, omstreeks 1947 | geboortenaam = Arthur Jacob Arshawsky | geboortedatum = {{geboortedatum|1910|5|23}} | geboorteplek = New York Stad, Verenigde State | sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2004|12|30|1910|5|23}} | sterfplek = Thousand Oaks, Kaliforni...' 2814587 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Artie Shaw | beeld = Artie_Shaw_(Gottlieb_07773).jpg | beeldonderskrif = Shaw, omstreeks 1947 | geboortenaam = Arthur Jacob Arshawsky | geboortedatum = {{geboortedatum|1910|5|23}} | geboorteplek = New York Stad, Verenigde State | sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2004|12|30|1910|5|23}} | sterfplek = Thousand Oaks, Kalifornië, Verenigde State | genre = {{flatlist| * [[Jazz]] * swing }} | beroep = {{hlist|Musikant|orkesleier|komponis|akteur}} | instrument = {{hlist|[[Klarinet]]|saxofoon}} | jare_aktief = 1925–1954 }} '''Artie Shaw''' (gebore as '''Arthur Jacob Arshawsky'''; [[23 Mei]] [[1910]] – [[30 Desember]] [[2004]]) was 'n Amerikaanse [[klarinet]]tis, [[komponis]], orkesleier van [[jazz]]musiek, akteur en die skrywer van beide fiksie en nie-fiksie werke. Shaw word alomweë beskou as "een van jazz se beste klarinettiste"<ref>{{cite web|url=http://allmusic.com/artist/artie-shaw-p7522/discography/compilations |title=Artie Shaw |website=AllMusic |access-date=31 Maart 2012}}</ref> en het in die laat-1930's tot die vroeë 1940's aan die hoof gestaan van een van die VSA se gewildste jazzorkeste. Alhoewel hy verskeie treffers gehad het, word hy veral onthou vir sy 1938-opname van Cole Porter se "Begin the Beguine". Voor die vrystelling van "Beguine" was Shaw en sy ontluikende orkes relatief onbekend. Na die vrystelling van "Beguine" het Shaw spoedig te voorskyn getree as 'n bekende [[popmusiek|popmusikant]]. Die plaat sou uiteindelik een van die rigtinggewendste opnames van die era word. As musikant was Shaw rusteloos, en hy het spoedig 'n voorstander geword van wat later bekend sou staan as "Third Stream"-musiek, wat karakteristieke van klassieke musiek vermeng met jazz-vorme en -tradisies. Sy musiek het ander musikante beïnvloed, soos Monty Norman in Engeland. Norman se "James Bond-tema" is waarskynlik beïnvloed deur Shaw se 1938-opname van "Nightmare".<ref>{{Cite web|url=https://www.jazziz.com/short-history-nightmare-artie-shaw-1936/|title=A short history of… "Nightmare" (Artie Shaw, 1936)|last=Micucci|first=Matt|date=2017-07-18|website=JAZZIZ Magazine|language=en|access-date=2019-11-10|archive-date=22 Mei 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240522021649/https://www.jazziz.com/short-history-nightmare-artie-shaw-1936/|url-status=dead}}</ref> Shaw het, buiten sy werk saam met groot orkeste of "big Bands", ook opnames gemaak saam met klein jazz-orkeste. Hy het van 1942 tot 1944 gedien in die [[Amerikaanse Vloot]] en gedurende die tyd aan die hoof gestaan van 'n orkes wat deur die Suid-[[Stille Oseaan]] getoer het en die gees van die soldate en matrose hoog gehou het. Na sy ontslag in 1944 het hy teruggekeer na die VSA en 'n orkes gelei. Na ontbinding van dié orkes het hy op ander belangstellings begin konsentreer en hom geleidelik onttrek van die professionele musiekwêreld, alhoewel hy steeds 'n gesaghebbende figuur in populêre- en jazzmusiek was, voordat hy hom in 1954 geheel en al onttrek het uit die musiekwêreld.<ref>{{Cite book|title = Artie Shaw, King of the Clarinet: His Life and Times|last = Nolan|first = Tom|publisher = W. W. Norton|year = 2011|location = New York|pages = xiii-xv (Preface)}}</ref> == Keur uit sy diskografie == {| class="wikitable sortable" |+ ! rowspan="2" |Jaar ! rowspan="2" |Titel !Hoogste<br />pos. |- !Billboard Hot 100 (VSA) |- |1936 |There's Frost On The Moon Brunswick Records |10 |- | rowspan="4" |1937 |All God's Chillun Got Rhythm (Brunswick of Vocalion) |15 |- |Free Wheeling (Vocalion Records) |13 |- |Love Is Good For Anything That Ails You |20 |- |Love And Learn (Brunswick) |11 |- | rowspan="10" |1938 |Back Bay Shuffle (Bluebird Records) |8 |- |Begin The Beguine (Bluebird), oorblywende liedjies almal by Bluebird, behalwe soos aangeteken |1 |- |Deep In A Dream |3 |- |Goodnight, Angel |2 |- |I Have Eyes |10 |- |Indian Love Call |6 |- |Let 'Er Go |12 |- |Nightmare |7 |- |One Song |15 |- |They Say |1 |- | rowspan="15" |1939 |Between A Kiss And A Sigh |13 |- |Comes Love |4 |- |Day In, Day Out |11 |- |Deep Purple |17 |- |Delightful Delirium |15 |- |I Poured My Heart Into A Song |4 |- |Jungle Drums |15 |- |Many Dreams Ago |11 |- |Melancholy Mood |8 |- |Pastel Blue |12 |- |Thanks For Everything |1 |- |Traffic Jam |9 |- |What Is This Thing Called Love |15 |- |When Winter Comes |6 |- |You Grow Sweeter As The Years Go By |15 |- | rowspan="5" |1940 |All The Things You Are |8 |- |Old, Old Castle In Scotland |25 |- |Frenesi |1 |- |Adios, Mariquita Linda |20 |- |The Blues, Pt. 1 & 2 |14 |- | rowspan="5" |1941 |Star Dust |6 |- |Summit Ridge Drive |10 |- |Concerto For Clarinet, Pt. 1 & 2 |10 |- |Dancing In The Dark |9 |- |Blues In The Night |10 |- |1944 |It Had To Be You |10 |- |1945 |Ac-Cent-Tchu-Ate The Positive (Victor Records) |5 |- |1946 |I Got The Sun In The Morning (Musicraft) |17 |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronnelys == * Tom Nolan, ''Artie Shaw, King of the Clarinet: His Life and Times'' (W. W. Norton, New York, 2011). * John White, ''Artie Shaw: His Life and Music'' (Bloomsbury Academic, Londen, 2004). * Vladimir Simosko, ''Artie Shaw: A Musical Biography and Discography'' (Scarecrow Press, Lanham, MD, 2000). == Eksterne skakels == {{Commons category|Artie Shaw}} {{Wikiquote}} *{{IMDb name|789600}} * [http://www.namm.org/library/oral-history/artie-shaw Onderhoud met Artie Shaw] by NAMM Oral History Collection (1994) * [http://www.swingmusic.net/Shaw_Artie.html Biography at swingmusic.net] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110216060431/http://www.swingmusic.net/Shaw_Artie.html |date=16 Februarie 2011 }} * [https://web.archive.org/web/20160303110833/http://www.rarefilmm.com/2014/12/artie-shaw-time-is-all-youve-got-1985.html Rare film blog: Artie Shaw 1985] * "Swing Bandleader, Clarinetist Artie Shaw Dies", ''The Washington Post,'' 31 Desember 2004 * Universiteit van Arizona: Artie Shaw-versameling * [https://adp.library.ucsb.edu/names/103638 Artie Shaw opnames] by die Discography of American Historical Recordings *[https://www.mosaicrecords.com/the-great-jazz-artists/artie-shaw/ Classic Artie Shaw Bluebird And Victor Sessions (Mosaic Records)] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Shaw, Artie}} [[Kategorie:Geboortes in 1910]] [[Kategorie:Sterftes in 2004]] [[Kategorie:Amerikaanse musici]] [[Kategorie:Amerikaanse komponiste]] m1xs1kbm2ageaug5ugbq49n9253u7tx 2814592 2814587 2025-06-20T23:01:37Z Johannescharlesventer 146706 2814592 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Artie Shaw | beeld = Artie_Shaw_(Gottlieb_07773).jpg | beeldonderskrif = Shaw, omstreeks 1947 | geboortenaam = Arthur Jacob Arshawsky | geboortedatum = {{geboortedatum|1910|5|23}} | geboorteplek = New York Stad, Verenigde State | sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2004|12|30|1910|5|23}} | sterfplek = Thousand Oaks, Kalifornië, Verenigde State | genre = {{flatlist| * [[Jazz]] * swing }} | beroep = {{hlist|Musikant|orkesleier|komponis|akteur}} | instrument = {{hlist|[[Klarinet]]|saxofoon}} | jare_aktief = 1925–1954 }} '''Artie Shaw''' (gebore as '''Arthur Jacob Arshawsky'''; [[23 Mei]] [[1910]] – [[30 Desember]] [[2004]]) was 'n Amerikaanse [[klarinet]]tis, [[komponis]], orkesleier van [[jazz]]musiek, akteur en die skrywer van beide fiksie en nie-fiksie werke. Shaw word alomweë beskou as "een van jazz se beste klarinettiste"<ref>{{cite web|url=http://allmusic.com/artist/artie-shaw-p7522/discography/compilations |title=Artie Shaw |website=AllMusic |access-date=31 Maart 2012}}</ref> en het in die laat-1930's tot die vroeë 1940's aan die hoof gestaan van een van die VSA se gewildste jazzorkeste. Alhoewel hy verskeie treffers gehad het, word hy veral onthou vir sy 1938-opname van Cole Porter se "Begin the Beguine". Voor die vrystelling van "Beguine" was Shaw en sy ontluikende orkes relatief onbekend. Na die vrystelling van "Beguine" het Shaw spoedig te voorskyn getree as 'n bekende [[popmusiek|popmusikant]]. Die plaat sou uiteindelik een van die rigtinggewendste opnames van die era word. As musikant was Shaw rusteloos, en hy het spoedig 'n voorstander geword van wat later bekend sou staan as "Third Stream"-musiek, wat karakteristieke van klassieke musiek vermeng met jazzvorme en -tradisies. Sy musiek het ander musikante beïnvloed, soos Monty Norman in Engeland. Norman se "James Bond-tema" is waarskynlik beïnvloed deur Shaw se 1938-opname van "Nightmare".<ref>{{Cite web|url=https://www.jazziz.com/short-history-nightmare-artie-shaw-1936/|title=A short history of… "Nightmare" (Artie Shaw, 1936)|last=Micucci|first=Matt|date=2017-07-18|website=JAZZIZ Magazine|language=en|access-date=2019-11-10|archive-date=22 Mei 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240522021649/https://www.jazziz.com/short-history-nightmare-artie-shaw-1936/|url-status=dead}}</ref> Shaw het, buiten sy werk saam met groot orkeste of "big Bands", ook opnames gemaak saam met klein jazz-orkeste. Hy het van 1942 tot 1944 gedien in die [[Amerikaanse Vloot]] en gedurende die tyd aan die hoof gestaan van 'n orkes wat deur die Suid-[[Stille Oseaan]] getoer het en die gees van die soldate en matrose hoog gehou het. Na sy ontslag in 1944 het hy teruggekeer na die VSA en 'n orkes gelei. Na ontbinding van dié orkes het hy op ander belangstellings begin konsentreer en hom geleidelik onttrek van die professionele musiekwêreld, alhoewel hy steeds 'n gesaghebbende figuur in populêre- en jazzmusiek was, voordat hy hom in 1954 geheel en al onttrek het uit die musiekwêreld.<ref>{{Cite book|title = Artie Shaw, King of the Clarinet: His Life and Times|last = Nolan|first = Tom|publisher = W. W. Norton|year = 2011|location = New York|pages = xiii-xv (Preface)}}</ref> == Keur uit sy diskografie == {| class="wikitable sortable" |+ ! rowspan="2" |Jaar ! rowspan="2" |Titel !Hoogste<br />pos. |- !Billboard Hot 100 (VSA) |- |1936 |There's Frost On The Moon Brunswick Records |10 |- | rowspan="4" |1937 |All God's Chillun Got Rhythm (Brunswick of Vocalion) |15 |- |Free Wheeling (Vocalion Records) |13 |- |Love Is Good For Anything That Ails You |20 |- |Love And Learn (Brunswick) |11 |- | rowspan="10" |1938 |Back Bay Shuffle (Bluebird Records) |8 |- |Begin The Beguine (Bluebird), oorblywende liedjies almal by Bluebird, behalwe soos aangeteken |1 |- |Deep In A Dream |3 |- |Goodnight, Angel |2 |- |I Have Eyes |10 |- |Indian Love Call |6 |- |Let 'Er Go |12 |- |Nightmare |7 |- |One Song |15 |- |They Say |1 |- | rowspan="15" |1939 |Between A Kiss And A Sigh |13 |- |Comes Love |4 |- |Day In, Day Out |11 |- |Deep Purple |17 |- |Delightful Delirium |15 |- |I Poured My Heart Into A Song |4 |- |Jungle Drums |15 |- |Many Dreams Ago |11 |- |Melancholy Mood |8 |- |Pastel Blue |12 |- |Thanks For Everything |1 |- |Traffic Jam |9 |- |What Is This Thing Called Love |15 |- |When Winter Comes |6 |- |You Grow Sweeter As The Years Go By |15 |- | rowspan="5" |1940 |All The Things You Are |8 |- |Old, Old Castle In Scotland |25 |- |Frenesi |1 |- |Adios, Mariquita Linda |20 |- |The Blues, Pt. 1 & 2 |14 |- | rowspan="5" |1941 |Star Dust |6 |- |Summit Ridge Drive |10 |- |Concerto For Clarinet, Pt. 1 & 2 |10 |- |Dancing In The Dark |9 |- |Blues In The Night |10 |- |1944 |It Had To Be You |10 |- |1945 |Ac-Cent-Tchu-Ate The Positive (Victor Records) |5 |- |1946 |I Got The Sun In The Morning (Musicraft) |17 |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronnelys == * Tom Nolan, ''Artie Shaw, King of the Clarinet: His Life and Times'' (W. W. Norton, New York, 2011). * John White, ''Artie Shaw: His Life and Music'' (Bloomsbury Academic, Londen, 2004). * Vladimir Simosko, ''Artie Shaw: A Musical Biography and Discography'' (Scarecrow Press, Lanham, MD, 2000). == Eksterne skakels == {{Commons category|Artie Shaw}} {{Wikiquote}} *{{IMDb name|789600}} * [http://www.namm.org/library/oral-history/artie-shaw Onderhoud met Artie Shaw] by NAMM Oral History Collection (1994) * [http://www.swingmusic.net/Shaw_Artie.html Biography at swingmusic.net] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110216060431/http://www.swingmusic.net/Shaw_Artie.html |date=16 Februarie 2011 }} * [https://web.archive.org/web/20160303110833/http://www.rarefilmm.com/2014/12/artie-shaw-time-is-all-youve-got-1985.html Rare film blog: Artie Shaw 1985] * "Swing Bandleader, Clarinetist Artie Shaw Dies", ''The Washington Post,'' 31 Desember 2004 * Universiteit van Arizona: Artie Shaw-versameling * [https://adp.library.ucsb.edu/names/103638 Artie Shaw opnames] by die Discography of American Historical Recordings *[https://www.mosaicrecords.com/the-great-jazz-artists/artie-shaw/ Classic Artie Shaw Bluebird And Victor Sessions (Mosaic Records)] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Shaw, Artie}} [[Kategorie:Geboortes in 1910]] [[Kategorie:Sterftes in 2004]] [[Kategorie:Amerikaanse musici]] [[Kategorie:Amerikaanse komponiste]] bxiuedksb98cghkzzk5eux9pe85nmc4 2814593 2814592 2025-06-20T23:03:12Z Johannescharlesventer 146706 2814593 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Artie Shaw | beeld = Artie_Shaw_(Gottlieb_07773).jpg | beeldonderskrif = Shaw, omstreeks 1947 | geboortenaam = Arthur Jacob Arshawsky | geboortedatum = {{geboortedatum|1910|5|23}} | geboorteplek = New York Stad, Verenigde State | sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2004|12|30|1910|5|23}} | sterfplek = Thousand Oaks, Kalifornië, Verenigde State | genre = {{flatlist| * [[Jazz]] * swing }} | beroep = {{hlist|Musikant|orkesleier|komponis|akteur}} | instrument = {{hlist|[[Klarinet]]|saxofoon}} | jare_aktief = 1925–1954 }} '''Artie Shaw''' (gebore as '''Arthur Jacob Arshawsky'''; [[23 Mei]] [[1910]] – [[30 Desember]] [[2004]]) was 'n Amerikaanse [[klarinet]]tis, [[komponis]], orkesleier van [[jazz]]musiek, akteur en die skrywer van beide fiksie en nie-fiksie werke. Shaw word alomweë beskou as "een van jazz se beste klarinettiste"<ref>{{cite web|url=http://allmusic.com/artist/artie-shaw-p7522/discography/compilations |title=Artie Shaw |website=AllMusic |access-date=31 Maart 2012}}</ref> en het in die laat-1930's tot die vroeë 1940's aan die hoof gestaan van een van die VSA se gewildste jazzorkeste. Alhoewel hy verskeie treffers gehad het, word hy veral onthou vir sy 1938-opname van Cole Porter se "Begin the Beguine". Voor die vrystelling van "Beguine" was Shaw en sy ontluikende orkes relatief onbekend. Na die vrystelling van "Beguine" het Shaw spoedig te voorskyn getree as 'n bekende [[popmusiek|popmusikant]]. Die plaat sou uiteindelik een van die rigtinggewendste opnames van die era word. As musikant was Shaw rusteloos, en hy het spoedig 'n voorstander geword van wat later bekend sou staan as "Third Stream"-musiek, wat karakteristieke van klassieke musiek vermeng met jazzvorme en -tradisies. Sy musiek het ander musikante beïnvloed, soos Monty Norman in Engeland. Norman se "James Bond-tema" is waarskynlik beïnvloed deur Shaw se 1938-opname van "Nightmare".<ref>{{Cite web|url=https://www.jazziz.com/short-history-nightmare-artie-shaw-1936/|title=A short history of… "Nightmare" (Artie Shaw, 1936)|last=Micucci|first=Matt|date=2017-07-18|website=JAZZIZ Magazine|language=en|access-date=2019-11-10|archive-date=22 Mei 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240522021649/https://www.jazziz.com/short-history-nightmare-artie-shaw-1936/|url-status=dead}}</ref> Shaw het, buiten sy werk saam met groot orkeste of "big Bands", ook opnames gemaak saam met klein jazz-orkeste. Hy het van 1942 tot 1944 gedien in die [[Amerikaanse Vloot]] en gedurende die tyd aan die hoof gestaan van 'n orkes wat deur die Suid-[[Stille Oseaan]] getoer het en die gees van die soldate en matrose hoog gehou het. Na sy ontslag in 1944 het hy teruggekeer na die VSA en 'n orkes gelei. Na ontbinding van dié orkes het hy op ander belangstellings begin konsentreer en hom geleidelik onttrek van die professionele musiekwêreld, alhoewel hy steeds 'n gesaghebbende figuur in populêre- en jazzmusiek was, voordat hy hom in 1954 geheel en al onttrek het uit die musiekwêreld.<ref>{{Cite book|title = Artie Shaw, King of the Clarinet: His Life and Times|last = Nolan|first = Tom|publisher = W. W. Norton|year = 2011|location = New York|pages = xiii-xv (Voorwoord)}}</ref> == Keur uit sy diskografie == {| class="wikitable sortable" |+ ! rowspan="2" |Jaar ! rowspan="2" |Titel !Hoogste<br />pos. |- !Billboard Hot 100 (VSA) |- |1936 |There's Frost On The Moon Brunswick Records |10 |- | rowspan="4" |1937 |All God's Chillun Got Rhythm (Brunswick of Vocalion) |15 |- |Free Wheeling (Vocalion Records) |13 |- |Love Is Good For Anything That Ails You |20 |- |Love And Learn (Brunswick) |11 |- | rowspan="10" |1938 |Back Bay Shuffle (Bluebird Records) |8 |- |Begin The Beguine (Bluebird), oorblywende liedjies almal by Bluebird, behalwe soos aangeteken |1 |- |Deep In A Dream |3 |- |Goodnight, Angel |2 |- |I Have Eyes |10 |- |Indian Love Call |6 |- |Let 'Er Go |12 |- |Nightmare |7 |- |One Song |15 |- |They Say |1 |- | rowspan="15" |1939 |Between A Kiss And A Sigh |13 |- |Comes Love |4 |- |Day In, Day Out |11 |- |Deep Purple |17 |- |Delightful Delirium |15 |- |I Poured My Heart Into A Song |4 |- |Jungle Drums |15 |- |Many Dreams Ago |11 |- |Melancholy Mood |8 |- |Pastel Blue |12 |- |Thanks For Everything |1 |- |Traffic Jam |9 |- |What Is This Thing Called Love |15 |- |When Winter Comes |6 |- |You Grow Sweeter As The Years Go By |15 |- | rowspan="5" |1940 |All The Things You Are |8 |- |Old, Old Castle In Scotland |25 |- |Frenesi |1 |- |Adios, Mariquita Linda |20 |- |The Blues, Pt. 1 & 2 |14 |- | rowspan="5" |1941 |Star Dust |6 |- |Summit Ridge Drive |10 |- |Concerto For Clarinet, Pt. 1 & 2 |10 |- |Dancing In The Dark |9 |- |Blues In The Night |10 |- |1944 |It Had To Be You |10 |- |1945 |Ac-Cent-Tchu-Ate The Positive (Victor Records) |5 |- |1946 |I Got The Sun In The Morning (Musicraft) |17 |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronnelys == * Tom Nolan, ''Artie Shaw, King of the Clarinet: His Life and Times'' (W. W. Norton, New York, 2011). * John White, ''Artie Shaw: His Life and Music'' (Bloomsbury Academic, Londen, 2004). * Vladimir Simosko, ''Artie Shaw: A Musical Biography and Discography'' (Scarecrow Press, Lanham, MD, 2000). == Eksterne skakels == {{Commons category|Artie Shaw}} {{Wikiquote}} *{{IMDb name|789600}} * [http://www.namm.org/library/oral-history/artie-shaw Onderhoud met Artie Shaw] by NAMM Oral History Collection (1994) * [http://www.swingmusic.net/Shaw_Artie.html Biography at swingmusic.net] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110216060431/http://www.swingmusic.net/Shaw_Artie.html |date=16 Februarie 2011 }} * [https://web.archive.org/web/20160303110833/http://www.rarefilmm.com/2014/12/artie-shaw-time-is-all-youve-got-1985.html Rare film blog: Artie Shaw 1985] * "Swing Bandleader, Clarinetist Artie Shaw Dies", ''The Washington Post,'' 31 Desember 2004 * Universiteit van Arizona: Artie Shaw-versameling * [https://adp.library.ucsb.edu/names/103638 Artie Shaw opnames] by die Discography of American Historical Recordings *[https://www.mosaicrecords.com/the-great-jazz-artists/artie-shaw/ Classic Artie Shaw Bluebird And Victor Sessions (Mosaic Records)] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Shaw, Artie}} [[Kategorie:Geboortes in 1910]] [[Kategorie:Sterftes in 2004]] [[Kategorie:Amerikaanse musici]] [[Kategorie:Amerikaanse komponiste]] ezlqxrhfvpfmsa25awsa64k6n13gt5a 2814594 2814593 2025-06-20T23:09:03Z Johannescharlesventer 146706 2814594 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Artie Shaw | beeld = Artie_Shaw_(Gottlieb_07773).jpg | beeldonderskrif = Shaw, omstreeks 1947 | geboortenaam = Arthur Jacob Arshawsky | geboortedatum = {{geboortedatum|1910|5|23}} | geboorteplek = New York Stad, Verenigde State | sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2004|12|30|1910|5|23}} | sterfplek = Thousand Oaks, Kalifornië, Verenigde State | genre = {{flatlist| * [[Jazz]] * swing }} | beroep = {{hlist|Musikant|orkesleier|komponis|akteur}} | instrument = {{hlist|[[Klarinet]]|saxofoon}} | jare_aktief = 1925–1954 }} [[Lêer:Artie Shaw in Second Chorus 2.jpg|duimnael|Artie Shaw]] '''Artie Shaw''' (gebore as '''Arthur Jacob Arshawsky'''; [[23 Mei]] [[1910]] – [[30 Desember]] [[2004]]) was 'n Amerikaanse [[klarinet]]tis, [[komponis]], orkesleier van [[jazz]]musiek, akteur en die skrywer van beide fiksie en nie-fiksie werke. Shaw word alomweë beskou as "een van jazz se beste klarinettiste"<ref>{{cite web|url=http://allmusic.com/artist/artie-shaw-p7522/discography/compilations |title=Artie Shaw |website=AllMusic |access-date=31 Maart 2012}}</ref> en het in die laat-1930's tot die vroeë 1940's aan die hoof gestaan van een van die VSA se gewildste jazzorkeste. Alhoewel hy verskeie treffers gehad het, word hy veral onthou vir sy 1938-opname van Cole Porter se "Begin the Beguine". Voor die vrystelling van "Beguine" was Shaw en sy ontluikende orkes relatief onbekend. Na die vrystelling van "Beguine" het Shaw spoedig te voorskyn getree as 'n bekende [[popmusiek|popmusikant]]. Die plaat sou uiteindelik een van die rigtinggewendste opnames van die era word. As musikant was Shaw rusteloos, en hy het spoedig 'n voorstander geword van wat later bekend sou staan as "Third Stream"-musiek, wat karakteristieke van klassieke musiek vermeng met jazzvorme en -tradisies. Sy musiek het ander musikante beïnvloed, soos Monty Norman in Engeland. Norman se "James Bond-tema" is waarskynlik beïnvloed deur Shaw se 1938-opname van "Nightmare".<ref>{{Cite web|url=https://www.jazziz.com/short-history-nightmare-artie-shaw-1936/|title=A short history of… "Nightmare" (Artie Shaw, 1936)|last=Micucci|first=Matt|date=2017-07-18|website=JAZZIZ Magazine|language=en|access-date=2019-11-10|archive-date=22 Mei 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240522021649/https://www.jazziz.com/short-history-nightmare-artie-shaw-1936/|url-status=dead}}</ref> Shaw het, buiten sy werk saam met groot orkeste of "big Bands", ook opnames gemaak saam met klein jazz-orkeste. Hy het van 1942 tot 1944 gedien in die [[Amerikaanse Vloot]] en gedurende die tyd aan die hoof gestaan van 'n orkes wat deur die Suid-[[Stille Oseaan]] getoer het en die gees van die soldate en matrose hoog gehou het. Na sy ontslag in 1944 het hy teruggekeer na die VSA en 'n orkes gelei. Na ontbinding van dié orkes het hy op ander belangstellings begin konsentreer en hom geleidelik onttrek van die professionele musiekwêreld, alhoewel hy steeds 'n gesaghebbende figuur in populêre- en jazzmusiek was, voordat hy hom in 1954 geheel en al onttrek het uit die musiekwêreld.<ref>{{Cite book|title = Artie Shaw, King of the Clarinet: His Life and Times|last = Nolan|first = Tom|publisher = W. W. Norton|year = 2011|location = New York|pages = xiii-xv (Voorwoord)}}</ref> == Keur uit sy diskografie == {| class="wikitable sortable" |+ ! rowspan="2" |Jaar ! rowspan="2" |Titel !Hoogste<br />pos. |- !Billboard Hot 100 (VSA) |- |1936 |There's Frost On The Moon Brunswick Records |10 |- | rowspan="4" |1937 |All God's Chillun Got Rhythm (Brunswick of Vocalion) |15 |- |Free Wheeling (Vocalion Records) |13 |- |Love Is Good For Anything That Ails You |20 |- |Love And Learn (Brunswick) |11 |- | rowspan="10" |1938 |Back Bay Shuffle (Bluebird Records) |8 |- |Begin The Beguine (Bluebird), oorblywende liedjies almal by Bluebird, behalwe soos aangeteken |1 |- |Deep In A Dream |3 |- |Goodnight, Angel |2 |- |I Have Eyes |10 |- |Indian Love Call |6 |- |Let 'Er Go |12 |- |Nightmare |7 |- |One Song |15 |- |They Say |1 |- | rowspan="15" |1939 |Between A Kiss And A Sigh |13 |- |Comes Love |4 |- |Day In, Day Out |11 |- |Deep Purple |17 |- |Delightful Delirium |15 |- |I Poured My Heart Into A Song |4 |- |Jungle Drums |15 |- |Many Dreams Ago |11 |- |Melancholy Mood |8 |- |Pastel Blue |12 |- |Thanks For Everything |1 |- |Traffic Jam |9 |- |What Is This Thing Called Love |15 |- |When Winter Comes |6 |- |You Grow Sweeter As The Years Go By |15 |- | rowspan="5" |1940 |All The Things You Are |8 |- |Old, Old Castle In Scotland |25 |- |Frenesi |1 |- |Adios, Mariquita Linda |20 |- |The Blues, Pt. 1 & 2 |14 |- | rowspan="5" |1941 |Star Dust |6 |- |Summit Ridge Drive |10 |- |Concerto For Clarinet, Pt. 1 & 2 |10 |- |Dancing In The Dark |9 |- |Blues In The Night |10 |- |1944 |It Had To Be You |10 |- |1945 |Ac-Cent-Tchu-Ate The Positive (Victor Records) |5 |- |1946 |I Got The Sun In The Morning (Musicraft) |17 |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronnelys == * Tom Nolan, ''Artie Shaw, King of the Clarinet: His Life and Times'' (W. W. Norton, New York, 2011). * John White, ''Artie Shaw: His Life and Music'' (Bloomsbury Academic, Londen, 2004). * Vladimir Simosko, ''Artie Shaw: A Musical Biography and Discography'' (Scarecrow Press, Lanham, MD, 2000). == Eksterne skakels == {{Commons category|Artie Shaw}} {{Wikiquote}} *{{IMDb name|789600}} * [http://www.namm.org/library/oral-history/artie-shaw Onderhoud met Artie Shaw] by NAMM Oral History Collection (1994) * [http://www.swingmusic.net/Shaw_Artie.html Biography at swingmusic.net] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110216060431/http://www.swingmusic.net/Shaw_Artie.html |date=16 Februarie 2011 }} * [https://web.archive.org/web/20160303110833/http://www.rarefilmm.com/2014/12/artie-shaw-time-is-all-youve-got-1985.html Rare film blog: Artie Shaw 1985] * "Swing Bandleader, Clarinetist Artie Shaw Dies", ''The Washington Post,'' 31 Desember 2004 * Universiteit van Arizona: Artie Shaw-versameling * [https://adp.library.ucsb.edu/names/103638 Artie Shaw opnames] by die Discography of American Historical Recordings *[https://www.mosaicrecords.com/the-great-jazz-artists/artie-shaw/ Classic Artie Shaw Bluebird And Victor Sessions (Mosaic Records)] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Shaw, Artie}} [[Kategorie:Geboortes in 1910]] [[Kategorie:Sterftes in 2004]] [[Kategorie:Amerikaanse musici]] [[Kategorie:Amerikaanse komponiste]] 22jd8l7ius4hmh2pbumnw5edet3pda7 2814595 2814594 2025-06-20T23:09:31Z Johannescharlesventer 146706 2814595 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Artie Shaw | beeld = Artie_Shaw_(Gottlieb_07773).jpg | beeldonderskrif = Shaw, omstreeks 1947 | geboortenaam = Arthur Jacob Arshawsky | geboortedatum = {{geboortedatum|1910|5|23}} | geboorteplek = New York Stad, Verenigde State | sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2004|12|30|1910|5|23}} | sterfplek = Thousand Oaks, Kalifornië, Verenigde State | genre = {{flatlist| * [[Jazz]] * swing }} | beroep = {{hlist|Musikant|orkesleier|komponis|akteur}} | instrument = {{hlist|[[Klarinet]]|saxofoon}} | jare_aktief = 1925–1954 }} [[Lêer:Artie Shaw in Second Chorus 2.jpg|duimnael|Artie Shaw]] '''Artie Shaw''' (gebore as '''Arthur Jacob Arshawsky'''; [[23 Mei]] [[1910]] – [[30 Desember]] [[2004]]) was 'n Amerikaanse [[klarinet]]tis, [[komponis]], orkesleier van [[jazz]]musiek, akteur en die skrywer van beide fiksie en nie-fiksie. Shaw word alomweë beskou as "een van jazz se beste klarinettiste"<ref>{{cite web|url=http://allmusic.com/artist/artie-shaw-p7522/discography/compilations |title=Artie Shaw |website=AllMusic |access-date=31 Maart 2012}}</ref> en het in die laat-1930's tot die vroeë 1940's aan die hoof gestaan van een van die VSA se gewildste jazzorkeste. Alhoewel hy verskeie treffers gehad het, word hy veral onthou vir sy 1938-opname van Cole Porter se "Begin the Beguine". Voor die vrystelling van "Beguine" was Shaw en sy ontluikende orkes relatief onbekend. Na die vrystelling van "Beguine" het Shaw spoedig te voorskyn getree as 'n bekende [[popmusiek|popmusikant]]. Die plaat sou uiteindelik een van die rigtinggewendste opnames van die era word. As musikant was Shaw rusteloos, en hy het spoedig 'n voorstander geword van wat later bekend sou staan as "Third Stream"-musiek, wat karakteristieke van klassieke musiek vermeng met jazzvorme en -tradisies. Sy musiek het ander musikante beïnvloed, soos Monty Norman in Engeland. Norman se "James Bond-tema" is waarskynlik beïnvloed deur Shaw se 1938-opname van "Nightmare".<ref>{{Cite web|url=https://www.jazziz.com/short-history-nightmare-artie-shaw-1936/|title=A short history of… "Nightmare" (Artie Shaw, 1936)|last=Micucci|first=Matt|date=2017-07-18|website=JAZZIZ Magazine|language=en|access-date=2019-11-10|archive-date=22 Mei 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240522021649/https://www.jazziz.com/short-history-nightmare-artie-shaw-1936/|url-status=dead}}</ref> Shaw het, buiten sy werk saam met groot orkeste of "big Bands", ook opnames gemaak saam met klein jazz-orkeste. Hy het van 1942 tot 1944 gedien in die [[Amerikaanse Vloot]] en gedurende die tyd aan die hoof gestaan van 'n orkes wat deur die Suid-[[Stille Oseaan]] getoer het en die gees van die soldate en matrose hoog gehou het. Na sy ontslag in 1944 het hy teruggekeer na die VSA en 'n orkes gelei. Na ontbinding van dié orkes het hy op ander belangstellings begin konsentreer en hom geleidelik onttrek van die professionele musiekwêreld, alhoewel hy steeds 'n gesaghebbende figuur in populêre- en jazzmusiek was, voordat hy hom in 1954 geheel en al onttrek het uit die musiekwêreld.<ref>{{Cite book|title = Artie Shaw, King of the Clarinet: His Life and Times|last = Nolan|first = Tom|publisher = W. W. Norton|year = 2011|location = New York|pages = xiii-xv (Voorwoord)}}</ref> == Keur uit sy diskografie == {| class="wikitable sortable" |+ ! rowspan="2" |Jaar ! rowspan="2" |Titel !Hoogste<br />pos. |- !Billboard Hot 100 (VSA) |- |1936 |There's Frost On The Moon Brunswick Records |10 |- | rowspan="4" |1937 |All God's Chillun Got Rhythm (Brunswick of Vocalion) |15 |- |Free Wheeling (Vocalion Records) |13 |- |Love Is Good For Anything That Ails You |20 |- |Love And Learn (Brunswick) |11 |- | rowspan="10" |1938 |Back Bay Shuffle (Bluebird Records) |8 |- |Begin The Beguine (Bluebird), oorblywende liedjies almal by Bluebird, behalwe soos aangeteken |1 |- |Deep In A Dream |3 |- |Goodnight, Angel |2 |- |I Have Eyes |10 |- |Indian Love Call |6 |- |Let 'Er Go |12 |- |Nightmare |7 |- |One Song |15 |- |They Say |1 |- | rowspan="15" |1939 |Between A Kiss And A Sigh |13 |- |Comes Love |4 |- |Day In, Day Out |11 |- |Deep Purple |17 |- |Delightful Delirium |15 |- |I Poured My Heart Into A Song |4 |- |Jungle Drums |15 |- |Many Dreams Ago |11 |- |Melancholy Mood |8 |- |Pastel Blue |12 |- |Thanks For Everything |1 |- |Traffic Jam |9 |- |What Is This Thing Called Love |15 |- |When Winter Comes |6 |- |You Grow Sweeter As The Years Go By |15 |- | rowspan="5" |1940 |All The Things You Are |8 |- |Old, Old Castle In Scotland |25 |- |Frenesi |1 |- |Adios, Mariquita Linda |20 |- |The Blues, Pt. 1 & 2 |14 |- | rowspan="5" |1941 |Star Dust |6 |- |Summit Ridge Drive |10 |- |Concerto For Clarinet, Pt. 1 & 2 |10 |- |Dancing In The Dark |9 |- |Blues In The Night |10 |- |1944 |It Had To Be You |10 |- |1945 |Ac-Cent-Tchu-Ate The Positive (Victor Records) |5 |- |1946 |I Got The Sun In The Morning (Musicraft) |17 |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronnelys == * Tom Nolan, ''Artie Shaw, King of the Clarinet: His Life and Times'' (W. W. Norton, New York, 2011). * John White, ''Artie Shaw: His Life and Music'' (Bloomsbury Academic, Londen, 2004). * Vladimir Simosko, ''Artie Shaw: A Musical Biography and Discography'' (Scarecrow Press, Lanham, MD, 2000). == Eksterne skakels == {{Commons category|Artie Shaw}} {{Wikiquote}} *{{IMDb name|789600}} * [http://www.namm.org/library/oral-history/artie-shaw Onderhoud met Artie Shaw] by NAMM Oral History Collection (1994) * [http://www.swingmusic.net/Shaw_Artie.html Biography at swingmusic.net] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110216060431/http://www.swingmusic.net/Shaw_Artie.html |date=16 Februarie 2011 }} * [https://web.archive.org/web/20160303110833/http://www.rarefilmm.com/2014/12/artie-shaw-time-is-all-youve-got-1985.html Rare film blog: Artie Shaw 1985] * "Swing Bandleader, Clarinetist Artie Shaw Dies", ''The Washington Post,'' 31 Desember 2004 * Universiteit van Arizona: Artie Shaw-versameling * [https://adp.library.ucsb.edu/names/103638 Artie Shaw opnames] by die Discography of American Historical Recordings *[https://www.mosaicrecords.com/the-great-jazz-artists/artie-shaw/ Classic Artie Shaw Bluebird And Victor Sessions (Mosaic Records)] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Shaw, Artie}} [[Kategorie:Geboortes in 1910]] [[Kategorie:Sterftes in 2004]] [[Kategorie:Amerikaanse musici]] [[Kategorie:Amerikaanse komponiste]] 1uinm67aj8ys0dfw9nq3kxtfq1qnqxw 0 450425 2814599 2025-06-20T23:27:25Z Vryheidsfront Minus 188698 Nuwe bladsy geskep met '{{Inligtingskas Eilande | naam = Kisj | beeld naam = Kish skyline.jpg | beeld byskrif = | beeld grootte = | liggingkaart = Kish-island-Persian-Gulf.jpg | inheemse naam = <br /> جزیره‌ی کیش<br />Jazire-ye Kisj | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = [[Iran]], [[Persiese Golf]] | koördinate = {{Koördinate|26|32|N|53|38|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = | totale eilande = 1 | hoofeilande = | oppervlak = 91,5 [[Vierkante kilometer|vk km]] | h...' 2814599 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Eilande | naam = Kisj | beeld naam = Kish skyline.jpg | beeld byskrif = | beeld grootte = | liggingkaart = Kish-island-Persian-Gulf.jpg | inheemse naam = <br /> جزیره‌ی کیش<br />Jazire-ye Kisj | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = [[Iran]], [[Persiese Golf]] | koördinate = {{Koördinate|26|32|N|53|38|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = | totale eilande = 1 | hoofeilande = | oppervlak = 91,5 [[Vierkante kilometer|vk km]] | hoogste berg = | hoogte = | land = Iran | land admin afdelingstitel = Provinsie | land admin afdelings = [[Hormozgan]] | land admin afdelingstitel 1 = Distrik | land admin afdelings 1 = Bandar Lengeh | land admin afdelingstitel 2 = | land admin afdelings 2 = | land hoofstad = | land grootste stad = | land grootste stad bevolking = | land leiertitel = | land leiernaam = | land 1 = | land 1 admin afdelingstitel = | land 1 admin afdelings = | land 1 hoofstad = | land 1 grootste stad = Kisj | land 1 grootste stad bevolking = 39 853 | land 1 leiertitel = | land 1 leiernaam = | land 2 = | land 2 admin afdelingstitel = | land 2 admin afdelings = | land 2 hoofstad = | land 2 grootste stad = | land 2 grootste stad bevolking = | land 2 leiertitel = | land 2 leiernaam = | bevolking = 55 205 | bevolking as of = 2024 | digtheid = | etniese groepe = | addisionele inligting = }} Kisj ([[Persies]]: کیش) is ’n 91,5 vierkante kilometer oordeiland in die Bandar Lengeh-distrik, [[Hormozgan]]-provinsie, aan die suidkus van [[Iran]] in die [[Persiese Golf]]. Die eiland vorm die stad Kisj. Vanweë sy status as ’n vryhandelsone, word die eiland bemark as ’n verbruikersparadys met inkopiesentrums, toeriste-aantreklikhede en oordhotelle.<ref>{{Cite book |last=Brian Nicholson and Sundeep Sahay |url=http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/NISPAcee/UNPAN015616.pdf |title=Building Iran's Software Industry: An Assessment of Plans and Prospects sing the Software Export Success Model |publisher=Institute for Development Policy and Management, University of Manchester, UK |year=2003 |isbn=1904143377 |access-date=2014-02-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304042110/http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/NISPAcee/UNPAN015616.pdf |archive-date=2016-03-04 |url-status=dead}}</ref> Die eiland het ’n geskatte bevolking van ongeveer 55 205 inwoners en ontvang jaarliks sowat 12 miljoen besoekers.<ref>{{Cite web|url=https://www.itto.org/iran/city/Kish-Island/|title=Kish Island, Hormozgan province - ITTO|last=www.sirang.com|first=Sirang Rasaneh|website=itto.org {{!}} Iran Tourism & Touring|access-date=2022-09-28}}</ref> == Geskiedenis == Kisj-eiland is in die geskiedenis op verskeie maniere genoem, onder andere as Kamtina, Arakia ([[Oudgrieks]]: Ἀρακία), Arakata en Ghiss. Volgens die Iraanse taalkundige Zana Vahdat was die voormalige naam van Kisj "Dowlatkhaneh", wat ’n algemene benaming was gedurende die tydperk van die Atabakke van Persië. [[Lêer:Greek Ship of kish amir.jpg|links|duimnael|''Die Griekse Skip'' is die wrak van ’n vragskepe-stoomskip uit 1943, die ''Koula F'', op ’n strand aan die suidwes-kus van Kisj. Sy was oorspronklik ’n Britse skip, ''Empire Trumpet'', en is in Skotland gebou. In 1966 het sy vasgeloop en alle pogings om haar te red het misluk.<ref name="Clyde">{{Cite web|url=http://www.clydesite.co.uk/clydebuilt/viewship.asp?id=19858|title=SS Empire Trumpet|last=Cameron|first=Stuart|last2=Robinson|first2=George|website=Clydebuilt Ships Database|archive-url=https://web.archive.org/web/20111219174028/http://clydesite.co.uk/clydebuilt/viewship.asp?id=19858|archive-date=19 December 2011|access-date=10 April 2013|last3=Stewart|first3=Gavin|url-status=usurped}}</ref>]] In 325 v.C. het [[Alexander die Grote]] vir Nearchus op ’n ekspedisietog gestuur na die See van Oman en die Persiese Golf. Nearchus se geskrifte oor Arakata bevat die eerste bekende verwysing na Kisj-eiland in die antieke wêreld. Toe Marco Polo die keiserlike hof in China besoek het, het hy kommentaar gelewer oor die keiserin se pêrels; daar is aan hom gesê dat hulle van Kisj afkomstig was.<ref>{{Cite web|url=https://iranbrands.review/culture/kish-island/|title=Kish Island Guide: An Insider's Look at This Hidden Gem|last=team|first=I. B. R.|date=2024-05-17|website=Iran Brands Review|language=en|access-date=2024-05-28}}</ref> == Geografie == Kisj is geleë in die Persiese Golf, sowat 19 km (12 myl) van die Iraanse vasteland af, en het ’n oppervlakte van ongeveer 91 km² (35 vk. myl), met ’n buitenste grens van 40 km (25 myl) en ’n byna ellipsvormige silhoeët. === Klimaat, natuur en geobotanie === Kisj lê op ’n smal strook tropiese plantegroei in die Noordelike Halfrond, met die Persiese plato in die noorde en die Arabiese Skiereiland in die suide. === Weer === Kisj het ’n baie droë, semi-ekwatoriale klimaat. Oor ’n tydperk van agt jaar was die gemiddelde jaarlikse reënval 145 mm, waarvan 54% in die winter, 28% in die herfs en 14% in die somer geval het. Die gemiddelde jaarlikse temperatuur was 26,6 °C. Die relatiewe humiditeit van die lug maak dit soortgelyk aan ’n see-eiland, behalwe in die kouer seisoene. Die humiditeit is ongeveer 60% vir die grootste deel van die jaar. Van Oktober tot April is die weer sag, met temperature wat wissel tussen 18 °C en 25 °C. Van Junie tot Augustus is dit uiters warm en humid, met temperature wat dikwels 40 °C oorskry en minimum temperature van nie minder nie as 26 °C. Statistieke in die Kisj-vryesone se argiewe toon dat die eiland se temperatuur wissel van baie warm tot matig warm, gepaard met relatiewe hoë humiditeit en soms swaar, kortstondige reënbuie in sekere seisoene. Met uitsondering van sommige suidoostelike kusgebiede en ’n paar ander eilande in die Persiese Golf, het Kisj-eiland die meeste sonskynure in die streek—ongeveer 3 100 uur per jaar. Volgens klimaatsklassifikasie en algemene weerstoestande beteken Kisj se nabyheid aan die Kreefskeerkring, sy blootstelling aan hoë tropiese drukstelsels, en sy ligging tussen warm, vlak waters dat die eiland vir die grootste deel van die jaar warm en humid is.<ref>{{Cite web|url=http://www.kish.ir/HomePage.aspx?TabID=4734&Site=DouranPortal&Lang=en-US|title=Kish Free Zone Organization – سازمان منطقه آزاد کیش|publisher=Kish.ir|archive-url=https://web.archive.org/web/20110117001702/http://kish.ir/HomePage.aspx?TabID=4734&Site=DouranPortal&Lang=en-US|archive-date=2011-01-17|access-date=2010-04-19|url-status=dead}}</ref> == Ekonomie == Sedert die middel 1990’s het die Iraanse regering ’n aggressiewe veldtog begin om Kisj as ’n mededinger vir Dubai en Doha te posisioneer. Hierdie veldtog het grootskaalse konstruksieprojekte en programme ingesluit wat gemik is op die aantrek van buitelandse beleggings en handel. Binne die sogenaamde Kisj-vryhandelsone is die standaardwette van die Islamitiese Republiek van Iran aansienlik meer ontspanne as op die vasteland. Dit het gelei tot ’n toename in binnelandse toerisme en internasionale handel op die eiland. '''Beleggingsaansporings in die Kisj-vryhandelsone sluit in:''' * 15 jaar belastingvrystelling; * geen visumvereiste vir toegang nie; * 100% buitelandse eienaarskap moontlik; * buigsame monetêre en bankdienste; * uitgebreide wetlike waarborge en beskerming. Benewens die bestaande Irannese Oliebeurs, is ’n nuwe beurs—die Kisj-aandelebeurs—in 2010 ingewy om buitelandse beleggings en finansiële aktiwiteite te bevorder.<ref>{{Cite web |date=2010-12-24 |title=Fars News Agency :: New Stock Exchange Kicks off Work in Southern Iran |url=http://english.farsnews.com/newstext.php?nn=8910030737 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120314145403/http://english.farsnews.com/newstext.php?nn=8910030737 |archive-date=2012-03-14 |access-date=2012-03-07 |publisher=English.farsnews.com}}</ref> == Vervoer == Die verbinding met Kisj geskied óf per see óf per lug deur middel van die Kisj-lughawe en Kisj-hawe. Kisj Internasionale Lughawe dien as die toegangspunt vir toeriste wat die eiland besoek.<ref>{{Cite web|url=https://www.timesaerospace.aero/features/air-transport/kish-finds-its-niche|title=Kish finds its niche|website=Times Aerospace|access-date=2025-06-21}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Externe skakels == * [http://www.freezones.ir/ Amptelike webwerf van Iran se vryhandelsone] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210815034719/http://www.freezones.ir/ |date=2021-08-15 }} * {{Wikivoyage}} {{Commons category|Kish Island}} [[Kategorie:Eilande van Iran]] 6tknwqeholspqvrsh6z5z1lw3gcly57 2814600 2814599 2025-06-20T23:29:57Z Vryheidsfront Minus 188698 2814600 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Eilande | naam = Kisj | beeld naam = Kish skyline.jpg | beeld byskrif = | beeld grootte = | liggingkaart = Kish-island-Persian-Gulf.jpg | inheemse naam = <br /> جزیره‌ی کیش<br />Jazire-ye Kisj | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = [[Iran]], [[Persiese Golf]] | koördinate = {{Koördinate|26|32|N|53|58|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = | totale eilande = 1 | hoofeilande = | oppervlak = 91,5 [[Vierkante kilometer|vk km]] | hoogste berg = | hoogte = | land = Iran | land admin afdelingstitel = Provinsie | land admin afdelings = [[Hormozgan]] | land admin afdelingstitel 1 = Distrik | land admin afdelings 1 = Bandar Lengeh | land admin afdelingstitel 2 = | land admin afdelings 2 = | land hoofstad = | land grootste stad = | land grootste stad bevolking = | land leiertitel = | land leiernaam = | land 1 = | land 1 admin afdelingstitel = | land 1 admin afdelings = | land 1 hoofstad = | land 1 grootste stad = Kisj | land 1 grootste stad bevolking = 39 853 | land 1 leiertitel = | land 1 leiernaam = | land 2 = | land 2 admin afdelingstitel = | land 2 admin afdelings = | land 2 hoofstad = | land 2 grootste stad = | land 2 grootste stad bevolking = | land 2 leiertitel = | land 2 leiernaam = | bevolking = 55 205 | bevolking as of = 2024 | digtheid = | etniese groepe = | addisionele inligting = }} Kisj ([[Persies]]: کیش) is ’n 91,5 vierkante kilometer oordeiland in die Bandar Lengeh-distrik, [[Hormozgan]]-provinsie, aan die suidkus van [[Iran]] in die [[Persiese Golf]]. Die eiland vorm die stad Kisj. Vanweë sy status as ’n vryhandelsone, word die eiland bemark as ’n verbruikersparadys met inkopiesentrums, toeriste-aantreklikhede en oordhotelle.<ref>{{Cite book |last=Brian Nicholson and Sundeep Sahay |url=http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/NISPAcee/UNPAN015616.pdf |title=Building Iran's Software Industry: An Assessment of Plans and Prospects sing the Software Export Success Model |publisher=Institute for Development Policy and Management, University of Manchester, UK |year=2003 |isbn=1904143377 |access-date=2014-02-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304042110/http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/NISPAcee/UNPAN015616.pdf |archive-date=2016-03-04 |url-status=dead}}</ref> Die eiland het ’n geskatte bevolking van ongeveer 55 205 inwoners en ontvang jaarliks sowat 12 miljoen besoekers.<ref>{{Cite web|url=https://www.itto.org/iran/city/Kish-Island/|title=Kish Island, Hormozgan province - ITTO|last=www.sirang.com|first=Sirang Rasaneh|website=itto.org {{!}} Iran Tourism & Touring|access-date=2022-09-28}}</ref> == Geskiedenis == Kisj-eiland is in die geskiedenis op verskeie maniere genoem, onder andere as Kamtina, Arakia ([[Oudgrieks]]: Ἀρακία), Arakata en Ghiss. Volgens die Iraanse taalkundige Zana Vahdat was die voormalige naam van Kisj "Dowlatkhaneh", wat ’n algemene benaming was gedurende die tydperk van die Atabakke van Persië. [[Lêer:Greek Ship of kish amir.jpg|links|duimnael|''Die Griekse Skip'' is die wrak van ’n vragskepe-stoomskip uit 1943, die ''Koula F'', op ’n strand aan die suidwes-kus van Kisj. Sy was oorspronklik ’n Britse skip, ''Empire Trumpet'', en is in Skotland gebou. In 1966 het sy vasgeloop en alle pogings om haar te red het misluk.<ref name="Clyde">{{Cite web|url=http://www.clydesite.co.uk/clydebuilt/viewship.asp?id=19858|title=SS Empire Trumpet|last=Cameron|first=Stuart|last2=Robinson|first2=George|website=Clydebuilt Ships Database|archive-url=https://web.archive.org/web/20111219174028/http://clydesite.co.uk/clydebuilt/viewship.asp?id=19858|archive-date=19 December 2011|access-date=10 April 2013|last3=Stewart|first3=Gavin|url-status=usurped}}</ref>]] In 325 v.C. het [[Alexander die Grote]] vir Nearchus op ’n ekspedisietog gestuur na die See van Oman en die Persiese Golf. Nearchus se geskrifte oor Arakata bevat die eerste bekende verwysing na Kisj-eiland in die antieke wêreld. Toe Marco Polo die keiserlike hof in China besoek het, het hy kommentaar gelewer oor die keiserin se pêrels; daar is aan hom gesê dat hulle van Kisj afkomstig was.<ref>{{Cite web|url=https://iranbrands.review/culture/kish-island/|title=Kish Island Guide: An Insider's Look at This Hidden Gem|last=team|first=I. B. R.|date=2024-05-17|website=Iran Brands Review|language=en|access-date=2024-05-28}}</ref> == Geografie == Kisj is geleë in die Persiese Golf, sowat 19 km (12 myl) van die Iraanse vasteland af, en het ’n oppervlakte van ongeveer 91 km² (35 vk. myl), met ’n buitenste grens van 40 km (25 myl) en ’n byna ellipsvormige silhoeët. === Klimaat, natuur en geobotanie === Kisj lê op ’n smal strook tropiese plantegroei in die Noordelike Halfrond, met die Persiese plato in die noorde en die Arabiese Skiereiland in die suide. === Weer === Kisj het ’n baie droë, semi-ekwatoriale klimaat. Oor ’n tydperk van agt jaar was die gemiddelde jaarlikse reënval 145 mm, waarvan 54% in die winter, 28% in die herfs en 14% in die somer geval het. Die gemiddelde jaarlikse temperatuur was 26,6 °C. Die relatiewe humiditeit van die lug maak dit soortgelyk aan ’n see-eiland, behalwe in die kouer seisoene. Die humiditeit is ongeveer 60% vir die grootste deel van die jaar. Van Oktober tot April is die weer sag, met temperature wat wissel tussen 18 °C en 25 °C. Van Junie tot Augustus is dit uiters warm en humid, met temperature wat dikwels 40 °C oorskry en minimum temperature van nie minder nie as 26 °C. Statistieke in die Kisj-vryesone se argiewe toon dat die eiland se temperatuur wissel van baie warm tot matig warm, gepaard met relatiewe hoë humiditeit en soms swaar, kortstondige reënbuie in sekere seisoene. Met uitsondering van sommige suidoostelike kusgebiede en ’n paar ander eilande in die Persiese Golf, het Kisj-eiland die meeste sonskynure in die streek—ongeveer 3 100 uur per jaar. Volgens klimaatsklassifikasie en algemene weerstoestande beteken Kisj se nabyheid aan die Kreefskeerkring, sy blootstelling aan hoë tropiese drukstelsels, en sy ligging tussen warm, vlak waters dat die eiland vir die grootste deel van die jaar warm en humid is.<ref>{{Cite web|url=http://www.kish.ir/HomePage.aspx?TabID=4734&Site=DouranPortal&Lang=en-US|title=Kish Free Zone Organization – سازمان منطقه آزاد کیش|publisher=Kish.ir|archive-url=https://web.archive.org/web/20110117001702/http://kish.ir/HomePage.aspx?TabID=4734&Site=DouranPortal&Lang=en-US|archive-date=2011-01-17|access-date=2010-04-19|url-status=dead}}</ref> == Ekonomie == Sedert die middel 1990’s het die Iraanse regering ’n aggressiewe veldtog begin om Kisj as ’n mededinger vir Dubai en Doha te posisioneer. Hierdie veldtog het grootskaalse konstruksieprojekte en programme ingesluit wat gemik is op die aantrek van buitelandse beleggings en handel. Binne die sogenaamde Kisj-vryhandelsone is die standaardwette van die Islamitiese Republiek van Iran aansienlik meer ontspanne as op die vasteland. Dit het gelei tot ’n toename in binnelandse toerisme en internasionale handel op die eiland. '''Beleggingsaansporings in die Kisj-vryhandelsone sluit in:''' * 15 jaar belastingvrystelling; * geen visumvereiste vir toegang nie; * 100% buitelandse eienaarskap moontlik; * buigsame monetêre en bankdienste; * uitgebreide wetlike waarborge en beskerming. Benewens die bestaande Irannese Oliebeurs, is ’n nuwe beurs—die Kisj-aandelebeurs—in 2010 ingewy om buitelandse beleggings en finansiële aktiwiteite te bevorder.<ref>{{Cite web |date=2010-12-24 |title=Fars News Agency :: New Stock Exchange Kicks off Work in Southern Iran |url=http://english.farsnews.com/newstext.php?nn=8910030737 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120314145403/http://english.farsnews.com/newstext.php?nn=8910030737 |archive-date=2012-03-14 |access-date=2012-03-07 |publisher=English.farsnews.com}}</ref> == Vervoer == Die verbinding met Kisj geskied óf per see óf per lug deur middel van die Kisj-lughawe en Kisj-hawe. Kisj Internasionale Lughawe dien as die toegangspunt vir toeriste wat die eiland besoek.<ref>{{Cite web|url=https://www.timesaerospace.aero/features/air-transport/kish-finds-its-niche|title=Kish finds its niche|website=Times Aerospace|access-date=2025-06-21}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Externe skakels == * [http://www.freezones.ir/ Amptelike webwerf van Iran se vryhandelsone] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210815034719/http://www.freezones.ir/ |date=2021-08-15 }} * {{Wikivoyage}} {{Commons category|Kish Island}} [[Kategorie:Eilande van Iran]] mnjjo4r674tfwqsjf198w59y6vzdsby 2814601 2814600 2025-06-20T23:33:38Z Vryheidsfront Minus 188698 2814601 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Eilande | naam = Kisj | beeld naam = Kish skyline.jpg | beeld byskrif = | beeld grootte = | liggingkaart = Kish-island-Persian-Gulf.jpg | inheemse naam = <br /> جزیره‌ی کیش<br />Jazire-ye Kisj | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = [[Iran]], [[Persiese Golf]] | koördinate = {{Koördinate|26|32|N|53|58|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = | totale eilande = 1 | hoofeilande = | oppervlak = 91,5 [[Vierkante kilometer|vk km]] | hoogste berg = | hoogte = | land = Iran | land admin afdelingstitel = Provinsie | land admin afdelings = [[Hormozgan]] | land admin afdelingstitel 1 = Distrik | land admin afdelings 1 = Bandar Lengeh | land admin afdelingstitel 2 = | land admin afdelings 2 = | land hoofstad = | land grootste stad = | land grootste stad bevolking = | land leiertitel = | land leiernaam = | land 1 = | land 1 admin afdelingstitel = | land 1 admin afdelings = | land 1 hoofstad = | land 1 grootste stad = Kisj | land 1 grootste stad bevolking = 39 853 | land 1 leiertitel = | land 1 leiernaam = | land 2 = | land 2 admin afdelingstitel = | land 2 admin afdelings = | land 2 hoofstad = | land 2 grootste stad = | land 2 grootste stad bevolking = | land 2 leiertitel = | land 2 leiernaam = | bevolking = 55 205 | bevolking as of = 2024 | digtheid = | etniese groepe = | addisionele inligting = }} Kisj ([[Persies]]: کیش) is ’n 91,5 vierkante kilometer oordeiland in die Bandar Lengeh-distrik, [[Hormozgan]]-provinsie, aan die suidkus van [[Iran]] in die [[Persiese Golf]]. Die eiland vorm die stad Kisj. Vanweë sy status as ’n vryhandelsone, word die eiland bemark as ’n verbruikersparadys met inkopiesentrums, toeriste-aantreklikhede en oordhotelle.<ref>{{Cite book |last=Brian Nicholson and Sundeep Sahay |url=http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/NISPAcee/UNPAN015616.pdf |title=Building Iran's Software Industry: An Assessment of Plans and Prospects sing the Software Export Success Model |publisher=Institute for Development Policy and Management, University of Manchester, UK |year=2003 |isbn=1904143377 |access-date=2014-02-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304042110/http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/NISPAcee/UNPAN015616.pdf |archive-date=2016-03-04 |url-status=dead}}</ref> Die eiland het ’n geskatte bevolking van ongeveer 55 205 inwoners en ontvang jaarliks sowat 12 miljoen besoekers.<ref>{{Cite web|url=https://www.itto.org/iran/city/Kish-Island/|title=Kish Island, Hormozgan province - ITTO|last=www.sirang.com|first=Sirang Rasaneh|website=itto.org {{!}} Iran Tourism & Touring|access-date=2022-09-28}}</ref> == Geskiedenis == Kisj-eiland is in die geskiedenis op verskeie maniere genoem, onder andere as Kamtina, Arakia ([[Oudgrieks]]: Ἀρακία), Arakata en Ghiss. Volgens die Irannese taalkundige Zana Vahdat was die voormalige naam van Kisj "Dowlatkhaneh", wat ’n algemene benaming was gedurende die tydperk van die Atabakke van Persië. [[Lêer:Greek Ship of kish amir.jpg|links|duimnael|''Die Griekse Skip'' is die wrak van ’n vragskepe-stoomskip uit 1943, die ''Koula F'', op ’n strand aan die suidwes-kus van Kisj. Sy was oorspronklik ’n Britse skip, ''Empire Trumpet'', en is in Skotland gebou. In 1966 het sy vasgeloop en alle pogings om haar te red het misluk.<ref name="Clyde">{{Cite web|url=http://www.clydesite.co.uk/clydebuilt/viewship.asp?id=19858|title=SS Empire Trumpet|last=Cameron|first=Stuart|last2=Robinson|first2=George|website=Clydebuilt Ships Database|archive-url=https://web.archive.org/web/20111219174028/http://clydesite.co.uk/clydebuilt/viewship.asp?id=19858|archive-date=19 December 2011|access-date=10 April 2013|last3=Stewart|first3=Gavin|url-status=usurped}}</ref>]] In 325 v.C. het [[Alexander die Grote]] vir Nearchus op ’n ekspedisietog gestuur na die See van Oman en die Persiese Golf. Nearchus se geskrifte oor Arakata bevat die eerste bekende verwysing na Kisj-eiland in die antieke wêreld. Toe [[Marco Polo]] die keiserlike hof in [[China]] besoek het, het hy kommentaar gelewer oor die keiserin se pêrels; daar is aan hom gesê dat hulle van Kisj afkomstig was.<ref>{{Cite web|url=https://iranbrands.review/culture/kish-island/|title=Kish Island Guide: An Insider's Look at This Hidden Gem|last=team|first=I. B. R.|date=2024-05-17|website=Iran Brands Review|language=en|access-date=2024-05-28}}</ref> == Geografie == Kisj is geleë in die Persiese Golf, sowat 19 km (12 myl) van die Irannese vasteland af, en het ’n oppervlakte van ongeveer 91 km² (35 vk. myl), met ’n buitenste grens van 40 km (25 myl) en ’n byna ellipsvormige silhoeët. === Klimaat, natuur en geobotanie === Kisj lê op ’n smal strook tropiese plantegroei in die Noordelike Halfrond, met die Persiese plato in die noorde en die Arabiese Skiereiland in die suide. === Weer === Kisj het ’n baie droë, semi-ekwatoriale klimaat. Oor ’n tydperk van agt jaar was die gemiddelde jaarlikse reënval 145 mm, waarvan 54% in die winter, 28% in die herfs en 14% in die somer geval het. Die gemiddelde jaarlikse temperatuur was 26,6 °C. Die relatiewe humiditeit van die lug maak dit soortgelyk aan ’n see-eiland, behalwe in die kouer seisoene. Die humiditeit is ongeveer 60% vir die grootste deel van die jaar. Van Oktober tot April is die weer sag, met temperature wat wissel tussen 18 °C en 25 °C. Van Junie tot Augustus is dit uiters warm en humid, met temperature wat dikwels 40 °C oorskry en minimum temperature van nie minder nie as 26 °C. Statistieke in die Kisj-vryesone se argiewe toon dat die eiland se temperatuur wissel van baie warm tot matig warm, gepaard met relatiewe hoë humiditeit en soms swaar, kortstondige reënbuie in sekere seisoene. Met uitsondering van sommige suidoostelike kusgebiede en ’n paar ander eilande in die Persiese Golf, het Kisj-eiland die meeste sonskynure in die streek—ongeveer 3 100 uur per jaar. Volgens klimaatsklassifikasie en algemene weerstoestande beteken Kisj se nabyheid aan die Kreefskeerkring, sy blootstelling aan hoë tropiese drukstelsels, en sy ligging tussen warm, vlak waters dat die eiland vir die grootste deel van die jaar warm en humid is.<ref>{{Cite web|url=http://www.kish.ir/HomePage.aspx?TabID=4734&Site=DouranPortal&Lang=en-US|title=Kish Free Zone Organization – سازمان منطقه آزاد کیش|publisher=Kish.ir|archive-url=https://web.archive.org/web/20110117001702/http://kish.ir/HomePage.aspx?TabID=4734&Site=DouranPortal&Lang=en-US|archive-date=2011-01-17|access-date=2010-04-19|url-status=dead}}</ref> == Ekonomie == Sedert die middel 1990’s het die Irannese regering ’n aggressiewe veldtog begin om Kisj as ’n mededinger vir [[Doebai (stad)|Doebai]] en [[Doha]] te posisioneer. Hierdie veldtog het grootskaalse konstruksieprojekte en programme ingesluit wat gemik is op die aantrek van buitelandse beleggings en handel. Binne die sogenaamde Kisj-vryhandelsone is die standaardwette van die Islamitiese Republiek van Iran aansienlik meer ontspanne as op die vasteland. Dit het gelei tot ’n toename in binnelandse toerisme en internasionale handel op die eiland. '''Beleggingsaansporings in die Kisj-vryhandelsone sluit in:''' * 15 jaar belastingvrystelling; * geen visumvereiste vir toegang nie; * 100% buitelandse eienaarskap moontlik; * buigsame monetêre en bankdienste; * uitgebreide wetlike waarborge en beskerming. Benewens die bestaande Irannese Oliebeurs, is ’n nuwe beurs—die Kisj-aandelebeurs—in 2010 ingewy om buitelandse beleggings en finansiële aktiwiteite te bevorder.<ref>{{Cite web |date=2010-12-24 |title=Fars News Agency :: New Stock Exchange Kicks off Work in Southern Iran |url=http://english.farsnews.com/newstext.php?nn=8910030737 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120314145403/http://english.farsnews.com/newstext.php?nn=8910030737 |archive-date=2012-03-14 |access-date=2012-03-07 |publisher=English.farsnews.com}}</ref> == Vervoer == Die verbinding met Kisj geskied óf per see óf per lug deur middel van die Kisj-lughawe en Kisj-hawe. Kisj Internasionale Lughawe dien as die toegangspunt vir toeriste wat die eiland besoek.<ref>{{Cite web|url=https://www.timesaerospace.aero/features/air-transport/kish-finds-its-niche|title=Kish finds its niche|website=Times Aerospace|access-date=2025-06-21}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Externe skakels == * [http://www.freezones.ir/ Amptelike webwerf van Iran se vryhandelsone] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210815034719/http://www.freezones.ir/ |date=2021-08-15 }} * {{Wikivoyage}} {{Commons category|Kish Island}} [[Kategorie:Eilande van Iran]] sb3wq42hhdcs1ibsx502aosa8mn0s8o 2814602 2814601 2025-06-20T23:36:19Z Vryheidsfront Minus 188698 2814602 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Eilande | naam = Kisj | beeld naam = Kish skyline.jpg | beeld byskrif = | beeld grootte = | liggingkaart = Kish-island-Persian-Gulf.jpg | inheemse naam = <br /> جزیره‌ی کیش<br />Jazire-ye Kisj | inheemse naam skakel = | bynaam = | ligging = [[Iran]], [[Persiese Golf]] | koördinate = {{Koördinate|26|32|N|53|58|O|aansig=inlyn,titel}} | argipel = | totale eilande = 1 | hoofeilande = | oppervlak = 91,5 [[Vierkante kilometer|vk km]] | hoogste berg = | hoogte = | land = Iran | land admin afdelingstitel = Provinsie | land admin afdelings = [[Hormozgan]] | land admin afdelingstitel 1 = Distrik | land admin afdelings 1 = Bandar Lengeh | land admin afdelingstitel 2 = | land admin afdelings 2 = | land hoofstad = | land grootste stad = | land grootste stad bevolking = | land leiertitel = | land leiernaam = | land 1 = | land 1 admin afdelingstitel = | land 1 admin afdelings = | land 1 hoofstad = | land 1 grootste stad = Kisj | land 1 grootste stad bevolking = 39 853 | land 1 leiertitel = | land 1 leiernaam = | land 2 = | land 2 admin afdelingstitel = | land 2 admin afdelings = | land 2 hoofstad = | land 2 grootste stad = | land 2 grootste stad bevolking = | land 2 leiertitel = | land 2 leiernaam = | bevolking = 55 205 | bevolking as of = 2024 | digtheid = | etniese groepe = | addisionele inligting = }} '''Kisj''' ([[Persies]]: کیش) is ’n 91,5 vierkante kilometer oordeiland in die Bandar Lengeh-distrik, [[Hormozgan]]-provinsie, aan die suidkus van [[Iran]] in die [[Persiese Golf]]. Die eiland vorm die stad Kisj. Vanweë sy status as ’n vryhandelsone, word die eiland bemark as ’n verbruikersparadys met inkopiesentrums, toeriste-aantreklikhede en oordhotelle.<ref>{{Cite book |last=Brian Nicholson and Sundeep Sahay |url=http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/NISPAcee/UNPAN015616.pdf |title=Building Iran's Software Industry: An Assessment of Plans and Prospects sing the Software Export Success Model |publisher=Institute for Development Policy and Management, University of Manchester, UK |year=2003 |isbn=1904143377 |access-date=2014-02-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304042110/http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/NISPAcee/UNPAN015616.pdf |archive-date=2016-03-04 |url-status=dead}}</ref> Die eiland het ’n geskatte bevolking van ongeveer 55 205 inwoners en ontvang jaarliks sowat 12 miljoen besoekers.<ref>{{Cite web|url=https://www.itto.org/iran/city/Kish-Island/|title=Kish Island, Hormozgan province - ITTO|last=www.sirang.com|first=Sirang Rasaneh|website=itto.org {{!}} Iran Tourism & Touring|access-date=2022-09-28}}</ref> == Geskiedenis == Kisj-eiland is in die geskiedenis op verskeie maniere genoem, onder andere as Kamtina, Arakia ([[Oudgrieks]]: Ἀρακία), Arakata en Ghiss. Volgens die Irannese taalkundige Zana Vahdat was die voormalige naam van Kisj "Dowlatkhaneh", wat ’n algemene benaming was gedurende die tydperk van die Atabakke van Persië. [[Lêer:Greek Ship of kish amir.jpg|links|duimnael|''Die Griekse Skip'' is die wrak van ’n vragskepe-stoomskip uit 1943, die ''Koula F'', op ’n strand aan die suidwes-kus van Kisj. Sy was oorspronklik ’n Britse skip, ''Empire Trumpet'', en is in Skotland gebou. In 1966 het sy vasgeloop en alle pogings om haar te red het misluk.<ref name="Clyde">{{Cite web|url=http://www.clydesite.co.uk/clydebuilt/viewship.asp?id=19858|title=SS Empire Trumpet|last=Cameron|first=Stuart|last2=Robinson|first2=George|website=Clydebuilt Ships Database|archive-url=https://web.archive.org/web/20111219174028/http://clydesite.co.uk/clydebuilt/viewship.asp?id=19858|archive-date=19 December 2011|access-date=10 April 2013|last3=Stewart|first3=Gavin|url-status=usurped}}</ref>]] In 325 v.C. het [[Alexander die Grote]] vir Nearchus op ’n ekspedisietog gestuur na die See van Oman en die Persiese Golf. Nearchus se geskrifte oor Arakata bevat die eerste bekende verwysing na Kisj-eiland in die antieke wêreld. Toe [[Marco Polo]] die keiserlike hof in [[China]] besoek het, het hy kommentaar gelewer oor die keiserin se pêrels; daar is aan hom gesê dat hulle van Kisj afkomstig was.<ref>{{Cite web|url=https://iranbrands.review/culture/kish-island/|title=Kish Island Guide: An Insider's Look at This Hidden Gem|last=team|first=I. B. R.|date=2024-05-17|website=Iran Brands Review|language=en|access-date=2024-05-28}}</ref> == Geografie == Kisj is geleë in die Persiese Golf, sowat 19 km (12 myl) van die Irannese vasteland af, en het ’n oppervlakte van ongeveer 91 km² (35 vk. myl), met ’n buitenste grens van 40 km (25 myl) en ’n byna ellipsvormige silhoeët. === Klimaat, natuur en geobotanie === Kisj lê op ’n smal strook tropiese plantegroei in die Noordelike Halfrond, met die Persiese plato in die noorde en die Arabiese Skiereiland in die suide. === Weer === Kisj het ’n baie droë, semi-ekwatoriale klimaat. Oor ’n tydperk van agt jaar was die gemiddelde jaarlikse reënval 145 mm, waarvan 54% in die winter, 28% in die herfs en 14% in die somer geval het. Die gemiddelde jaarlikse temperatuur was 26,6 °C. Die relatiewe humiditeit van die lug maak dit soortgelyk aan ’n see-eiland, behalwe in die kouer seisoene. Die humiditeit is ongeveer 60% vir die grootste deel van die jaar. Van Oktober tot April is die weer sag, met temperature wat wissel tussen 18 °C en 25 °C. Van Junie tot Augustus is dit uiters warm en humid, met temperature wat dikwels 40 °C oorskry en minimum temperature van nie minder nie as 26 °C. Statistieke in die Kisj-vryesone se argiewe toon dat die eiland se temperatuur wissel van baie warm tot matig warm, gepaard met relatiewe hoë humiditeit en soms swaar, kortstondige reënbuie in sekere seisoene. Met uitsondering van sommige suidoostelike kusgebiede en ’n paar ander eilande in die Persiese Golf, het Kisj-eiland die meeste sonskynure in die streek—ongeveer 3 100 uur per jaar. Volgens klimaatsklassifikasie en algemene weerstoestande beteken Kisj se nabyheid aan die Kreefskeerkring, sy blootstelling aan hoë tropiese drukstelsels, en sy ligging tussen warm, vlak waters dat die eiland vir die grootste deel van die jaar warm en humid is.<ref>{{Cite web|url=http://www.kish.ir/HomePage.aspx?TabID=4734&Site=DouranPortal&Lang=en-US|title=Kish Free Zone Organization – سازمان منطقه آزاد کیش|publisher=Kish.ir|archive-url=https://web.archive.org/web/20110117001702/http://kish.ir/HomePage.aspx?TabID=4734&Site=DouranPortal&Lang=en-US|archive-date=2011-01-17|access-date=2010-04-19|url-status=dead}}</ref> == Ekonomie == Sedert die middel 1990’s het die Irannese regering ’n aggressiewe veldtog begin om Kisj as ’n mededinger vir [[Doebai (stad)|Doebai]] en [[Doha]] te posisioneer. Hierdie veldtog het grootskaalse konstruksieprojekte en programme ingesluit wat gemik is op die aantrek van buitelandse beleggings en handel. Binne die sogenaamde Kisj-vryhandelsone is die standaardwette van die Islamitiese Republiek van Iran aansienlik meer ontspanne as op die vasteland. Dit het gelei tot ’n toename in binnelandse toerisme en internasionale handel op die eiland. '''Beleggingsaansporings in die Kisj-vryhandelsone sluit in:''' * 15 jaar belastingvrystelling; * geen visumvereiste vir toegang nie; * 100% buitelandse eienaarskap moontlik; * buigsame monetêre en bankdienste; * uitgebreide wetlike waarborge en beskerming. Benewens die bestaande Irannese Oliebeurs, is ’n nuwe beurs—die Kisj-aandelebeurs—in 2010 ingewy om buitelandse beleggings en finansiële aktiwiteite te bevorder.<ref>{{Cite web |date=2010-12-24 |title=Fars News Agency :: New Stock Exchange Kicks off Work in Southern Iran |url=http://english.farsnews.com/newstext.php?nn=8910030737 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120314145403/http://english.farsnews.com/newstext.php?nn=8910030737 |archive-date=2012-03-14 |access-date=2012-03-07 |publisher=English.farsnews.com}}</ref> == Vervoer == Die verbinding met Kisj geskied óf per see óf per lug deur middel van die Kisj-lughawe en Kisj-hawe. Kisj Internasionale Lughawe dien as die toegangspunt vir toeriste wat die eiland besoek.<ref>{{Cite web|url=https://www.timesaerospace.aero/features/air-transport/kish-finds-its-niche|title=Kish finds its niche|website=Times Aerospace|access-date=2025-06-21}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Externe skakels == * [http://www.freezones.ir/ Amptelike webwerf van Iran se vryhandelsone] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210815034719/http://www.freezones.ir/ |date=2021-08-15 }} * {{Wikivoyage}} {{Commons category|Kish Island}} [[Kategorie:Eilande van Iran]] ixdsj32vnwsjy76khdcsdqcx7iywi6s 0 450426 2814610 2025-06-21T03:34:14Z 101.51.33.98 Nuwe bladsy geskep met '[[Lêer:Anton Drexler at desk.jpg|duimnael]] '''Anton Drexler''' ([[13 Junie]] [[1884]] – [[24 Februarie]] [[1942]]) was 'n Duitse verregse politieke agitator vir die Völkisch-beweging in die 1920's. Hy het die Duitse Arbeidersparty (DAP) gestig, die pan-Duitse en antisemitiese voorloper van die [[Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty|Nazi-party]] (NSDAP). Drexler het sy opvolger in die NSDAP, [[Adolf Hitler]], gedurende sy vroeë jare in die politiek gem...' 2814610 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Anton Drexler at desk.jpg|duimnael]] '''Anton Drexler''' ([[13 Junie]] [[1884]] – [[24 Februarie]] [[1942]]) was 'n Duitse verregse politieke agitator vir die Völkisch-beweging in die 1920's. Hy het die Duitse Arbeidersparty (DAP) gestig, die pan-Duitse en antisemitiese voorloper van die [[Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty|Nazi-party]] (NSDAP). Drexler het sy opvolger in die NSDAP, [[Adolf Hitler]], gedurende sy vroeë jare in die politiek gementor. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Drexler, Anton}} [[Kategorie:Duitse Nazi's]] [[Kategorie:Geboortes in 1884]] [[Kategorie:Sterftes in 1942]] 8scinekz7ha8vkatwcqyzjgnh22oj6d 0 450427 2814612 2025-06-21T03:51:08Z 101.51.33.98 Nuwe bladsy geskep met '[[Lêer:WilhelmEmanuelBurgdorf.png|duimnael]] '''Wilhelm Emanuel Burgdorf''' ([[15 Februarie]] [[1895]] – [[2 Mei]] [[1945]]) was 'n Duitse generaal wat gedurende die laaste jare van die [[Tweede Wêreldoorlog]] tot prominensie verhef is. Burgdorf het van Mei 1940 tot April 1942 as bevelvoerder van die 529ste Infanterieregiment gedien (deel van die 299ste Infanteriedivisie). In Oktober 1944 het Burgdorf die rol van hoof van die Leërpersoneelkantoor en hoofadjudan...' 2814612 wikitext text/x-wiki [[Lêer:WilhelmEmanuelBurgdorf.png|duimnael]] '''Wilhelm Emanuel Burgdorf''' ([[15 Februarie]] [[1895]] – [[2 Mei]] [[1945]]) was 'n Duitse generaal wat gedurende die laaste jare van die [[Tweede Wêreldoorlog]] tot prominensie verhef is. Burgdorf het van Mei 1940 tot April 1942 as bevelvoerder van die 529ste Infanterieregiment gedien (deel van die 299ste Infanteriedivisie). In Oktober 1944 het Burgdorf die rol van hoof van die Leërpersoneelkantoor en hoofadjudant van [[Adolf Hitler]] oorgeneem. In hierdie hoedanigheid het hy 'n sleutelrol gespeel in die gedwonge selfmoord van Veldmaarskalk [[Erwin Rommel]]. Burgdorf het op 2 Mei 1945 selfmoord gepleeg in die Führerbunker aan die einde van die [[Slag van Berlyn]]. == Eksterne skakels == {{Commonskat-inlyn|Wilhelm Burgdorf}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Burgdorf, Wilhelm}} [[Kategorie:Duitse dade van selfmoord]] [[Kategorie:Duitse militariste]] [[Kategorie:Duitsers in die Tweede Wêreldoorlog]] [[Kategorie:Generaals]] [[Kategorie:Geboortes in 1895]] [[Kategorie:Sterftes in 1945]] fm9qshjv45ax4ovf4de0mg4n1fbrvh2 2814613 2814612 2025-06-21T03:53:43Z 101.51.33.98 /* Eksterne skakels */ 2814613 wikitext text/x-wiki [[Lêer:WilhelmEmanuelBurgdorf.png|duimnael]] '''Wilhelm Emanuel Burgdorf''' ([[15 Februarie]] [[1895]] – [[2 Mei]] [[1945]]) was 'n Duitse generaal wat gedurende die laaste jare van die [[Tweede Wêreldoorlog]] tot prominensie verhef is. Burgdorf het van Mei 1940 tot April 1942 as bevelvoerder van die 529ste Infanterieregiment gedien (deel van die 299ste Infanteriedivisie). In Oktober 1944 het Burgdorf die rol van hoof van die Leërpersoneelkantoor en hoofadjudant van [[Adolf Hitler]] oorgeneem. In hierdie hoedanigheid het hy 'n sleutelrol gespeel in die gedwonge selfmoord van Veldmaarskalk [[Erwin Rommel]]. Burgdorf het op 2 Mei 1945 selfmoord gepleeg in die Führerbunker aan die einde van die [[Slag van Berlyn]]. == Eksterne skakels == {{Commonskat-inlyn|Wilhelm Burgdorf}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Burgdorf, Wilhelm}} [[Kategorie:Duitse dade van selfmoord]] [[Kategorie:Duitse Nazi's]] [[Kategorie:Duitse militariste]] [[Kategorie:Duitsers in die Tweede Wêreldoorlog]] [[Kategorie:Generaals]] [[Kategorie:Geboortes in 1895]] [[Kategorie:Sterftes in 1945]] 627672ky9rlg3hjp85o2xsd4uhuvywe 0 450428 2814615 2025-06-21T05:17:21Z Nikolai Kurbatov 125512 Nuwe bladsy geskep met '{{TITELAANSIG|''In Little Italy''}} {{Databoks}} '''''In Little Italy''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/I/InLittleItaly1909.html In Little Italy]</ref><ref>Jennifer M. Bean. ''Flickers of Desire: Movie Stars of the 1910s''</ref> == Hoofrolspelers == * [[Marion Leonard]] - Marie Cadrona. * [[George Nichols]] - Tony Guilletto. * [[Henry B. Walthall]] - V...' 2814615 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''In Little Italy''}} {{Databoks}} '''''In Little Italy''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/I/InLittleItaly1909.html In Little Italy]</ref><ref>Jennifer M. Bean. ''Flickers of Desire: Movie Stars of the 1910s''</ref> == Hoofrolspelers == * [[Marion Leonard]] - Marie Cadrona. * [[George Nichols]] - Tony Guilletto. * [[Henry B. Walthall]] - Victor Ratazzi. * [[Anthony O'Sullivan]]. * [[James Kirkwood]]. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000907}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] gwj63hnpfx2umyljpdof7ibyewekylh 2814616 2814615 2025-06-21T05:19:19Z Nikolai Kurbatov 125512 2814616 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''In Little Italy''}} {{Databoks}} '''''In Little Italy''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/I/InLittleItaly1909.html In Little Italy]</ref><ref>Jennifer M. Bean. ''Flickers of Desire: Movie Stars of the 1910s''</ref> == Hoofrolspelers == * [[Marion Leonard]] - Marie Cadrona. * George Nichols - Tony Guilletto. * [[Henry B. Walthall]] - Victor Ratazzi. * Anthony O'Sullivan. * James Kirkwood. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000907}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] kwvlkrcntbinunkytrz70rabf1ne52s 0 450429 2814618 2025-06-21T05:28:15Z Nikolai Kurbatov 125512 Nuwe bladsy geskep met '{{TITELAANSIG|''Jones and His New Neighbors''}} {{Databoks}} '''''Jones and His New Neighbors''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/36490 JONES AND HIS NEW NEIGHBORS]</ref><ref>Bernard A. Drew. ''Motion Picture Series and Sequels: A Reference Guide''</ref> == Hoofrolspelers == * [[John R. Cumpson]] - Mr. Jones * [[Florence Lawrence]] - Mrs. Jones...' 2814618 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''Jones and His New Neighbors''}} {{Databoks}} '''''Jones and His New Neighbors''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/36490 JONES AND HIS NEW NEIGHBORS]</ref><ref>Bernard A. Drew. ''Motion Picture Series and Sequels: A Reference Guide''</ref> == Hoofrolspelers == * [[John R. Cumpson]] - Mr. Jones * [[Florence Lawrence]] - Mrs. Jones * [[Anita Hendrie]] * [[Mack Sennett]] * [[Gertrude Robinson]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000920}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] hvw6ewh9vyjua87eiiueadf4gkyoltx 2814620 2814618 2025-06-21T05:30:33Z Nikolai Kurbatov 125512 /* Hoofrolspelers */ 2814620 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''Jones and His New Neighbors''}} {{Databoks}} '''''Jones and His New Neighbors''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/36490 JONES AND HIS NEW NEIGHBORS]</ref><ref>Bernard A. Drew. ''Motion Picture Series and Sequels: A Reference Guide''</ref> == Hoofrolspelers == * John R. Cumpson - Mr. Jones * [[Florence Lawrence]] - Mrs. Jones * Anita Hendrie * [[Mack Sennett]] * [[Gertrude Robinson]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000920}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] 5bcvr8q0xb88ewdgj9hge5dkykqz4dh 0 450430 2814621 2025-06-21T05:31:31Z Nikolai Kurbatov 125512 Nuwe bladsy geskep met '{{TITELAANSIG|''Jones and the Lady Book Agent''}} {{Databoks}} '''''Jones and the Lady Book Agent''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/36491 JONES AND THE LADY BOOK AGENT]</ref><ref>[https://letterboxd.com/film/jones-and-the-lady-book-agent/ Jones and the Lady Book Agent]</ref> == Hoofrolspelers == * [[John R. Cumpson]] - Mr. Jones * Florence L...' 2814621 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''Jones and the Lady Book Agent''}} {{Databoks}} '''''Jones and the Lady Book Agent''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/36491 JONES AND THE LADY BOOK AGENT]</ref><ref>[https://letterboxd.com/film/jones-and-the-lady-book-agent/ Jones and the Lady Book Agent]</ref> == Hoofrolspelers == * [[John R. Cumpson]] - Mr. Jones * [[Florence Lawrence]] - Mrs. Jones * [[Flora Finch]] * [[Mack Sennett]] - Smith * [[Gertrude Robinson]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000921}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] bmpwaie5qlaeucci8tp6nf1ipdzv7me 2814622 2814621 2025-06-21T05:33:39Z Nikolai Kurbatov 125512 2814622 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''Jones and the Lady Book Agent''}} {{Databoks}} '''''Jones and the Lady Book Agent''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/36491 JONES AND THE LADY BOOK AGENT]</ref><ref>[https://letterboxd.com/film/jones-and-the-lady-book-agent/ Jones and the Lady Book Agent]</ref> == Hoofrolspelers == * John R. Cumpson - Mr. Jones * [[Florence Lawrence]] - Mrs. Jones * [[Flora Finch]] * [[Mack Sennett]] - Smith * [[Gertrude Robinson]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000921}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] 2z4jogfjdz26z7q9xgfxx3zzr11kru3 2814632 2814622 2025-06-21T08:42:39Z Sobaka 328 2814632 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''Jones and the Lady Book Agent''}} {{Databoks}} '''''Jones and the Lady Book Agent''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D.W. Griffith]].<ref>[https://catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/36491 JONES AND THE LADY BOOK AGENT]</ref><ref>[https://letterboxd.com/film/jones-and-the-lady-book-agent/ Jones and the Lady Book Agent]</ref> == Hoofrolspelers == * John R. Cumpson - Mr. Jones * [[Florence Lawrence]] - Mrs. Jones * [[Flora Finch]] * [[Mack Sennett]] - Smith * [[Gertrude Robinson]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000921}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] ss4qrp0bw20t2rjtlhq4pxy0vuniema 1 450431 2814638 2025-06-21T09:13:50Z Sobaka 328 Nuwe bladsy geskep met '{{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}}' 2814638 wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv