Wikipedia afwiki https://af.wikipedia.org/wiki/Tuisblad MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter Media Spesiaal Bespreking Gebruiker Gebruikerbespreking Wikipedia Wikipediabespreking Lêer Lêerbespreking MediaWiki MediaWikibespreking Sjabloon Sjabloonbespreking Hulp Hulpbespreking Kategorie Kategoriebespreking Portaal Portaalbespreking TimedText TimedText talk Module Module talk Event Event talk 0 32 2816322 2694055 2025-06-27T07:27:58Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816322 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Suid-Afrikaanse dorp | naam = Bloemfontein | ander_naam = Mangaung {{st}}<br />ǀʼAuxa ǃXās | inheemse_naam = | nedersetting_tipe = Stad | beeld_stadsilhoeët = Bloemfontein, Free State, South Africa (20351086709).jpg | beeld_alt = | beeldbyskrif = 'n Uitsig oor Bloemfontein | beeld_vlag = | beeld_seël = | beeld_skild = Bloemfontein Coat of Arms.jpg | bynaam = Rosestad | slagspreuk = "Floreat" ("Laat dit blom") | beeld_kaart = | duimdrukkeretiketposisie= onderkant | kaart_onderskrif = | latd = 29 |latm = 7 |lats = 11 | longd = 26 |longm = 13 |longs = 30 | provinsie = Vrystaat | distrik = | munisipaliteit = Mangaung | hoofplek = | stigtingsdatum = [[1846]]<ref>{{en}} {{cite web |title=Chronological order of town establishment in South Africa based on Floyd (1960:20-26) |url=http://upetd.up.ac.za/thesis/available/etd-07212011-123414/unrestricted/05back.pdf |pages=xlv-lii |archive-url=https://web.archive.org/web/20190713023732/http://upetd.up.ac.za/thesis/available/etd-07212011-123414/unrestricted/05back.pdf |archive-date=13 Julie 2019 |url-status=live |df=dmy-all |accessdate=22 September 2016}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://de.scribd.com/document/291256918/Chronological-Order-of-Town-Establishment-in-South-Africa |title=Chronological Order of Town Establishment in South Africa |last=Evans |first=Owain |accessdate=30 September 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200422045415/https://de.scribd.com/document/291256918/Chronological-Order-of-Town-Establishment-in-South-Africa |archive-date=22 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | regeringvoetnotas = | regeringstipe = <!-- Wyknommer --> | leier_party = [[African National Congress|ANC]] | leiertitel = [[Burgemeester]] | leiernaam = [[Gregory Nthatisi]] | leiertitel1 = | leiernaam1 = | leiertitel2 = | leiernaam2 = | oppervlakvoetnotas = | oppervlak_totaal_km2 = 236.17 | oppervlak_metro_km2 = 6283.99 | hoogte_m = 1395 | hoogte_maks_m = | hoogte_min_m = | bevolkingvoetnotas = | bevolking_skat = 256185 | bev_skat_op = 2011 | bevolking_totaal = 528000<ref name="Cox" /> | bevolking_soos_op = 2021 | bevolking_metro = 747431 | bevolkingsdigtheid_metro_km2 = 120 | bevolking_metro_voetnotas = | bevolking_demonym = Bloemfonteiners | bevolkingnota = <!-- demografie (deel 1) --> | demografie1_voetnotas = | persent_swart = 56,1% | persent_kleurling = 12,8% | persent_asiër = 0,8% | persent_wit = 29,8% | persent_ander = 9,5% <!-- demografie (deel 2) --> | demografie2_voetnotas = | demografie2_titel1 = [[Afrikaans]] | demografie2_info1 = 42,5% | demografie2_titel2 = [[Suid-Sotho]] | demografie2_info2 = 33,4% | demografie2_titel3 = [[Engels]] | demografie2_info3 = 7,5% | demografie2_titel4 = [[Xhosa]] | demografie2_info4 = 7,1% | demografie2_titel5 = Ander | demografie2_info5 = 9,5% | poskode = 9300 | poskode2 = 9301 | skakelkode = 051 | sensuskode = <!-- 499023 --> | webwerf = [http://www.bloemfontein.co.za/ Mangaung-munisipaliteit] }} '''Bloemfontein''' is die [[hoofstad]] van die [[Suid-Afrika]]anse provinsie [[Vrystaat]] en die land se [[Lys van dorpe in Suid-Afrika|sesde grootste stad]]. Dit is ook sedert 1910 Suid-Afrika se regterlike hoofstad (een van die land se drie hoofstede).<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> Suid-Afrika se hoogste hof, die [[Konstitusionele Hof van Suid-Afrika|Konstitusionele Hof]], is egter sedert 1994 in [[Johannesburg]] gesetel.<ref name="Marais Twala 2020 pp. 49–62">{{en}} {{cite journal | last1=Marais | first1=Lochner | last2=Twala | first2=Chitja | title=Bloemfontein: the rise and fall of South Africa's judicial capital | journal=African Geographical Review | publisher=Informa UK Limited | volume=40 | issue=1 | date=7 Mei 2020 | issn=1937-6812 | doi=10.1080/19376812.2020.1760901 | pages=49–62| s2cid=218929562 }}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.gov.za/about-sa/south-africa-glance |title=South Africa at a glance |publisher=[[Regering van Suid-Afrika]] |accessdate=16 Augustus 2024}}</ref><ref name=":0">{{en}} {{cite book |author=Wendell Cox |title=Demographia World Urban Areas 13th Edition |publisher=Demograhia |year=2017 |pages=20–36 |url=http://www.demographia.com/db-worldua.pdf}}</ref> Bloemfontein staan informeel as '''Bloem''' bekend en word in [[Suid-Sotho]] '''Mangaung''' ("plek van die [[jagluiperd]]e") genoem en deur die [[Griekwas]] '''ǀʼAuxa ǃXās'''.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.strabon.io/site/Bloemfontein |title=Bloemfontein |publisher=Strabon |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> Die stad beslaan 'n oppervlakte van 236 [[vierkante kilometer]] en het 'n bevolking van sowat 528&nbsp;000.<ref name="Cox">{{en}} {{cite book |url=http://www.demographia.com/db-worldua.pdf |title=Demographia World Urban Areas 13th Edition |publisher=Demograhia |author=Wendell Cox |date=Junie 2021 |pages=96 |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> Die [[Mangaung Metropolitaanse Munisipaliteit]], waarvan dit deel is, het 'n bevolking van 747&nbsp;431.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.statssa.gov.za/?page_id=993&id=mangaung-municipality |title=Statistics By Place: Mangaung |publisher=[[Statistiek Suid-Afrika]] |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> Bloemfontein lê op 'n hoogte van 1&nbsp;395&nbsp;m bo seevlak. Sedert 2023 dien [[Gregory Nthatisi]] van die [[African National Congress]] (ANC) as uitvoerende [[burgemeester]] van Bloemfontein en omstreke.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.ofm.co.za/article/centralsa/328639/nthatisi-elected-as-mayor-of-mangaung-metro |title=Nthatisi elected as mayor of Mangaung Metro |publisher=OFM |author=Kekeletso Mosebetsi |date=15 Oktober 2023 |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> [[Lêer:Bloemfontein, Free State, South Africa (20511526246).jpg|duimnael|links|'n Uitsig oor Bloemfontein, soos gesien vanaf [[Naval Hill]]]] [[Lêer:High Court, Bloemfontein, South Africa.JPG|duimnael|links|Die [[Hoogste Hof van Appèl, Suid-Afrika|Appèlhof van Suid-Afrika]] in Bloemfontein]] Bloemfontein lê in die hart van die Vrystaat se sentrale plato en is een van die min stede met 'n wildtuin in sy sentrum, bo-op [[Naval Hill]]. Bloemfontein staan nog steeds vir sy blommeprag en die voormalige Rosefees bekend en het die bynaam '''Rosestad'''. Die stad is geleë in die middel van die land, waarvolgens dit ook "Sentraal-Suid-Afrika" genoem word.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.bloemfontein.co.za/diduknw.php |title=Did you know? |publisher=Bloemfontein |accessdate=8 Maart 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080308062541/http://www.bloemfontein.co.za/diduknw.php |archive-date=8 Maart 2008 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://bloemfontein.startpage.co.za/ |title=General Information |accessdate=8 Desember 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081208191416/http://bloemfontein.startpage.co.za/ |archive-date=8 Desember 2008 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.news24.com/News24/10-SA-city-nicknames-and-why-theyre-called-that-20150622 |title=10 SA city nicknames, and why they’re called that |publisher=[[Nuus24]] |date=22 Junie 2015 |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> Die stad het sy oorsprong in 'n Britse fort en nedersetting wat in 1846 deur majoor Henry Douglas Warden in die destydse Transoranje-streek gevestig is. Dit het vervolgens as administratiewe setel van die Britse kolonie [[Oranjerivier-soewereiniteit]] (1848–1854) en die onafhanklike Boererepubliek Oranje-Vrystaat gedien wat in 1854 gestig is. Tussen Mei en Junie 1899 is die historiese [[Bloemfontein-konferensie]] hier gehou as 'n laaste vergeefse poging om 'n militêre konflik tussen die destydse [[Boererepubliek]]e en die [[Britse Ryk]] te vermy. In die 20ste eeu het Bloemfontein tot die geografiese spilpunt van Suid-Afrika se spoorwegnetwerk ontwikkel. Sowat 160&nbsp;km noordoos van Bloemfontein het 'n groot ekonomiese opswaai vanaf 1948 met die ontginning van die [[Vrystaatse Goudveld]] begin. Later, vanaf 1962, het die gebied sentraal gestaan in die verwesenliking van die [[Oranjerivierprojek]] met sy waterkragsentrales en besproeiingskemas. Vandag is Bloemfontein 'n moderne stad met [[wolkekrabber]]s, [[winkelsentrum]]s en [[restaurant]]e; en die [[Sand du Plessis-teaterkompleks|Sand du Plessis-teater]] as een van sy kenmerkendste argitektoniese besienswaardighede. Tegelykertyd het Bloemfontein sy kulturele erfenis bewaar en die stad spog met pragtige historiese geboue soos die [[Stadhuis van Bloemfontein|Raadsaal]], een van die mooistes in Suid-Afrika. In die stad is die [[Hoogste Hof van Appèl, Suid-Afrika|Hoogste Hof van Appèl]], Franklin-wildreservaat, [[Naval Hill]], [[Maselspoort]]-ontspanningsoord en die [[Sand du Plessis-teaterkompleks]] geleë. Die stad beskik ook oor 'n aantal museums, waaronder die [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]], die [[Nasionale Vrouemonument]], die [[Anglo-Boereoorlogmuseum]], die [[Nasionale Museum]] en die [[Oliewenhuis Kunsmuseum]]. Bloemfontein spog ook met die eerste digitale [[planetarium]] in die [[Suidelike Halfrond]], die [[Naval Hill-planetarium]], en die [[Boyden-observatorium]], 'n sterrekundige navorsingssterrewag. == Etimologie en bynaam == [[Lêer:H Nicolls Bloemfontein 1868.jpg|duimnael|Bloemfontein soos in 1868 deur H. Nicolls geskilder]] Daar is onsekerheid oor die oorsprong van die stad se naam. Daar word aangeneem dit kom van die [[Nederlands]]e woorde ''bloem'' en ''fontein'', dus "fontein van blomme". Een van die gewilde koloniale legendes lui 'n [[os]] met die naam Bloem het behoort aan Rudolphus Martinus Brits, een van die eerste boere, wat naby 'n fontein op sy plaas deur 'n [[leeu]] gevang is. 'n Waarskynliker verhaal is dié oor Jan Bloem II (1775–1858), 'n [[Griekwas (stam)|Griekwa-leier]] wat hom daar gevestig het.<ref>{{en}} {{cite book |url=https://books.google.de/books?id=te1461s33IwC&redir_esc=y |title=Weekends with Legends |author=Bridget Hilton-Barber |publisher=New Africa Books |year=2001 |isbn=978-0-86486-471-0 |page=98}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.sahistory.org.za/article/prehistory-bloemfontein-area |title=Prehistory of the Bloemfontein area |publisher=South African History Online |accessdate=2 Augustus 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240802222515/https://www.sahistory.org.za/article/prehistory-bloemfontein-area |archive-date=2 Augustus 2024 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Sy vader was Jan Bloem, 'n vlugteling van die [[Kaapkolonie]], waar hy na bewering gesoek is in verband met die moord op sy eerste vrou. Bloem was bekend as 'n goeie skut en het 'n rol gespeel in die opleiding van Griekwavegters tydens die Griekwaoorloë in die 18de eeu. Sy seun het later die leier van die streek geword. Die Suid-Sotho-naam ''Mangaung'' beteken "die plek waar die [[jagluiperd]]s dwaal". Die Griekwa-naam, ''ǀʼAuxa ǃXās'', verwys na Jan Bloem II. Daar word dikwels na die stad verwys as die "Rosestad" danksy die verskeidenheid [[Roos|rose]] wat goed in die klimaat aard en jaarliks van die [[lente]] tot diep in die [[herfs]] 'n blommeprag oplewer. == Geskiedenis == === Vroeë geskiedenis === Die Bloemfonteingebied is oorspronklik deur [[Boesman|San]], [[Griekwas (stam)|Griekwas]] en [[Basotho]] bewoon voordat die eerste [[Voortrekkers]] hulle in die 1830's hier gevestig het. Een van die eerste [[Afrikaners]], wat omstreeks 1840 'n plaas in die streek bewoon het, was Johannes Nicolaas Brits (* 1790). Volgens oorlewering het Brits sy plaas na aanleiding van 'n fontein met blomme "Bloemfontein" genoem. === Britse dorpstigting === [[Lêer:Bloemfontein, from the South - c1900.JPG|duimnael|'n Foto van Kerkstraat, tans bekend as Oliver Tambo-weg, in Bloemfontein (omstreeks 1900). Agter is die [[NG gemeente Bloemfontein|Tweetoringkerk]] en [[Naval Hill]]]] Alhoewel Bloemfontein later merendeels deur [[Afrikaners]] bewoon is, is die nedersetting in 1846 deur 'n [[Britse Leër]]-majoor, [[Henry Douglas Warden]], as 'n Britse fort en buitepos in die Transoranje-streek gestig – 'n gebied met voldoende watervoorrade wat destyds deur !Orana (sogenoemde "Korana" van die ǀHõaǁʼaes, ǀHũdiǁʼaes, Einiǁʼaes en ander), [[Kaapkolonie]]trekboere, Griekwas (destyds "Basters" genoem), Basotho en [[Rolong]] bewoon is. Warden het die plek hoofsaaklik gekies weens die nabyheid tot die hoofroete na [[Winburg]], die uitgestrekte oop terrein en die feit dat dit destyds vry van [[perdesiekte]] was. Brits het sy plaas vervolgens vir £37&nbsp;10s aan majoor Warden verkoop.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.bloemfonteinguide.co.za/about-bloemfontein/history/ |title=History of Bloemfontein, Free State, South Africa |publisher=Bloemfontein Guide |accessdate=21 Januarie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170121041821/http://www.bloemfonteinguide.co.za/about-bloemfontein/history/ |archive-date=21 Januarie 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die gebied rondom Bloemfontein is op 3 Februarie 1848 amptelik deur die Britse regering geannekseer en het vervolgens as die [[Oranjerivier-soewereiniteit]] (1848–1854) bekendgestaan, met Bloemfontein as administratiewe setel. Die dorp is in 1850 die eerste keer as 'n woongebied verklaar, vier jaar voor die stigting van die [[Oranje-Vrystaat]] (1854–1902) waarvan Bloemfontein die regeringsetel geword het. Die dorpsgebied is deur Andrew Hudson Bain opgemeet. Sy reghoekige uitleg het voorsiening gemaak vir lang strate wat parallel met die plaaslike rivier in noord-suidelike rigting geloop het en kort strate. Die nedersetting het geleidelik na terreine noord van die rivier uitgebrei. In 1851 het die bevolking op sowat 300 te staan gekom en daar was sowat sestig woonhuise. === Vroeë kerkgemeentes en perswese === Die Eerste Raadsaal is in 1849 in St Georgesstraat gebou waar dit aanvanklik as skoolgebou en vergadersaal gedien het, maar ook vir kerkdienste gebruik is. Die eerste [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|Nederduitse Gereformeerde gemeente]] is reeds in 1848 gestig en kon in Mei 1852 hul nuwe kerkgebou, die bekende tweetoringkerk, in Kerkstraat inwy. In dié tyd het ook die eerste [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katolieke]], [[Anglikaanse Kerk van Suider-Afrika|Anglikaanse]] en Metodistegemeentes in Bloemfontein ontstaan wat hul kerkdienste almal in die Eerste Raadsaal gehou het. Die Metodiste-predikant, wat in 1850 in Bloemfontein aangekom het, het ook kerkdienste vir die bruin en swart bevolking gehou, al moes hulle hiervoor in 'n meer beskeie gebou, 'n eenvoudige hut, vergader. Die eerste Rooms-Katolieke kerkgebou is in 1852 naby die regeringskantore in St Georgesstraat opgerig. Die eerste [[koerant|dagblad]], ''The Friend of the Sovereignty and Bloemfontein Gazette'', het op 10 Junie 1850 verskyn. "Die Volksblad", later [[Volksblad]], uit die [[Media24]]-stal was die laaste oorblywende dagblad wat in Bloemfontein vervaardig en na die hele Vrystaat en [[Noord-Kaap]] versprei is. Dit is tans slegs aanlyn beskikbaar. === Koloniale ekonomie en infrastruktuur === [[Lêer:Statue de Brand à Bloemfontein.jpg|duimnael|links|upright|Standbeeld van [[Jan Brand]] in Bloemfontein]] [[Lêer:3e Raadszaal OVS VA0970.jpg|duimnael|Derde Raadszaal van die Volksraad van die Oranje-Vrystaat, Bloemfontein, 1893, kort voordat dit deur die Vierde Raadsaal vervang is]] Terwyl die nedersetting aanhou groei het, is ook steeds meer besighede in Bloemfontein gevestig. In Junie 1850 is die eerste munisipale amptenaar benoem. Nogtans het die dorp in dié tyd nog geen volle munisipale status gehad nie en was die [[infrastruktuur]] maar gebrekkig. 'n Beperkte posdiens tussen Bloemfontein en [[Colesberg]] is reeds in 1846 deur majoor Warden gevestig, en kort daarna het ander posroetes gevolg. Die eerste amptelike [[poskantoor]] is in 1875 in die Ou Parlementsgebou op Markplein ingerig. Toe dit te klein geraak het, is dit deur 'n groter gebou op dieselfde plek vervang. Die gebou troon steeds sedert sy opening op 22 Junie 1892 oor Hoffmanplein in die sentrale stad. Die vervoer van goedere was 'n ander belangrike vraagstuk. Bloemfontein was in die 1850's nog 'n taamlik afgeleë nedersetting in Suid-Afrika. Aanvanklik kon boumateriale, [[klere]], huishoudelike goedere en meubels slegs in beperkte hoeveelhede met ossewaens vanuit [[Gqeberha|Port Elizabeth]] en [[Oos-Londen]] se [[Hawe|seehawens]] na Bloemfontein vervoer word. Goedere wat nie plaaslik vervaardig kon word nie, was gevolglik skaars en duur. Die Britse bewind was in die beginjare allesbehalwe gevestig en verhoudinge tussen die verskillende bevolkingsgroepe gespanne. So is majoor Warden ontslaan en op 23 Julie 1852 deur Henry Green vervang. === Oranje-Vrystaat === {{Hoofartikel|Oranje-Vrystaat}} [[Lêer:Bloemfontein City Hall Vil001.jpg|duimnael|links|Die oostelike kantooringang tot [[Stadhuis van Bloemfontein|Bloemfontein se stadsaal]]]] [[Lêer:Tweetoringkerk, Bloemfontein, 4 Januarie 2018, Morné van Rooyen.jpg|duimnael|Die [[NG gemeente Bloemfontein|Tweetoringkerk]] in 2018]] [[Lêer:The National Archives UK - CO 1069-215-94-Derivative01.jpg|duimnael|Bloemfontein se [[Konsentrasiekamp]] tydens die [[Tweede Vryheidsoorlog]]]] [[Lêer:Die Vierde Raadsaal, President Brand Street, Bloemfontein, Free State, South-Africa..jpg|duimnael|links|Die [[Vierde Raadsaal]]]] [[Lêer:9 2 302 0007-Old Presidency-Bloemfontein-s.jpg|duimnael|Die [[Ou Presidensie]]]] Nòg die Britse Koloniale Kantoor te [[Londen]] nòg die meerderheid [[Nederlands]]sprekende bewoners van die Oranjerivier-soewereiniteit was werklik tevrede met die politieke situasie in die kolonie, en so het die Britte besluit om hulle aan die gebied te onttrek. Op 30 Januarie 1854 is die Republiek van die Oranje-Vrystaat gestig en Bloemfontein tot sy hoofstad verklaar. Die [[Boererepubliek]] Oranje-Vrystaat se gebied het gestrek tussen die [[Oranjerivier|Oranje-]] en [[Vaalrivier]]e en sy grense is in 1848 bepaal deur die [[Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland]], toe die Oranjerivier-soewereiniteit gestig is met 'n Britse [[resident]] in Bloemfontein. As die hoofstad van die Oranje-Vrystaat het die groei en vestiging van die republiek ook Bloemfontein se ontwikkeling aangewakker. Die stad het talle openbare geboue opgerig wat tot vandag toe gebruik word, vergemaklik deur die republiek se bestuur en vergoeding deur die Britte vir die verlies van die [[diamant]]ryke [[Griekwaland-Wes|Griekwaland-gebied]].<ref>{{en}} David Johnson, "Griqua Land Claims in Southern Africa, 1874–1998", in David L. Eng and David Kazanjian, eds., "Loss: The Politics of Mourning" (Berkeley: Univ. of CA Press, 2003), 283–88. {{ISBN|0520232364}}</ref> Die ou Oranje-Vrystaat-presidentswoning, die [[Ou Presidensie]], is vandag 'n museum en kultuurruimte in die stad. Nuwe administratiewe strukture is in 1859 in die dorp gevestig en in 1880 het Bloemfontein munisipale status verwerf. Robert Innes is as die eerste burgemeester verkies, terwyl die destydse bevolking op 2&nbsp;567 beraam is. Bloemfonteiners kon ekonomiese voordeel trek uit die opening van die [[Kimberley]]-diamantveld in die 1860's as verblyfplek vir delwers uit ander landsdele op hul pad na die Noord-Kaap. Die verskaffing van dienste aan diamantdelwers was die eerste stap in Bloemfontein se 19de-eeuse ekonomiese groeifase. Later het 'n aantal finansiële en handelsondernemings hulle hoofkwartiere hier gevestig. Bloemfontein het daarna tot 'n belangrike vervoerspilpunt ontwikkel, veral nadat die spoorwegverbinding tussen [[Kaapstad]] en [[Johannesburg]], wat destyds in aanbou was, in 1890 tot by Bloemfontein gevorder het. Die spoorlyn het die stad van 'n sentraal geleë spoorwegstasie voorsien en dit was vir die Britte van kritieke belang in die latere besetting van die stad. Die skrywer [[J.R.R. Tolkien]] is op 3 Januarie 1892 in Bloemfontein gebore. Sy familie het die Oranje-Vrystaat egter verlaat nadat sy vader, [[Arthur Tolkien]], oorlede is toe Tolkien drie jaar oud was (in 1895).<ref>{{en}} {{cite book |author=Humphrey Carpenter |title=Tolkien: A Biography |publisher=Ballantine Books |year=1977 |isbn=978-0-04-928037-3 |location=New York}}</ref> Hy het aangeteken dat sy vroegste herinneringe aan "'n warm land" was.<ref>{{en}} Tolkien: "though my earliest memories of are a hot country […] I was shipped home [England] in 1895". Biographical sketch to Houghton Mifflin Co. (Julie 1955), in "The Letters of J.R.R. Tolkien", ed. Humphrey Carpenter (London: Allen Unwin, 1981; London: Houghton Mifflin Harcourt, 2014), 165. {{ISBN|0544363795}}</ref> In 1899 is die Bloemfontein-konferensie gehou wat gepoog het om die uitbreek van die [[Tweede Vryheidsoorlog|Anglo-Boereoorlog]] te vermy. Deel van die onderhandelinge was die ontmoeting tussen die president van die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] (ZAR), [[Paul Kruger]], en Sir [[Alfred Milner]]. Dié twee staatsmanne is deur die staatshoof van die Oranje-Vrystaat, president [[Marthinus Theunis Steyn|Steyn]], na Bloemfontein genooi om die dreigende militêre konflik tussen die ZAR en die Britse Ryk af te weer. Dit het egter misluk en oorlog het op 11 Oktober 1899 uitgebreek. Op 13 Maart 1900, ná die [[Slag van Paardeberg]], het Britse magte die stad oorgeneem en 'n [[Suid-Afrikaanse konsentrasiekampe|konsentrasiekamp]] naby gebou om [[Boere]]vroue en -kinders aan te hou. In 1913 is die [[Nasionale Vrouemonument]] opgerig aan die buitewyke van die stad ter herdenking van al die Boereburgerlikes wat tydens die oorlog in die konsentrasiekampe gesterf het.<ref>{{en}} Grundlingh, Albert. "The National Women's Monument. The Making and Mutation of Meaning in Afrikaner Memory of the South African War." Cuthbertson, Gregor; Grundlingh, Albert M.; and Suttie, Mary-Lynn (Hrsg.). "Writing a Wider War. Rethinking Gender, Race, and Identity in the South African War, 1899–1902". Athens, Ohio:Ohio University Press. 2002. bl.&nbsp;18–36.</ref><ref>{{en}} Marschall, Sabine. "Serving Male Agendas. Two National Women's Monuments in South Africa". Women's Studies 33 (2004). bl.&nbsp;1009–1033.</ref> Die heuwel in die stad is [[Naval Hill]] genoem na die vlootkanonne wat die Britte ingebring het om die posisie teen aanvalle te versterk.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.angloboerwar.com/other-information/16-other-information/1844-blockhouses |title=Anglo Boer War – Blockhouses |publisher=Angloboerwar |author=David Biggins |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> === Bloemfontein in die Unie van Suid-Afrika === {{Hoofartikel|Unie van Suid-Afrika}} [[Lêer:Afskeid.jpg|duimnael|Die Afskeidmonument by die Suid-Afrikaanse Oorlogmuseum (voor 30 November 2015 bekend as Oorlogsmuseum) versinnebeeld die begin van die Suid-Afrikaanse Oorlog (voor 30 November 2015 bekend as Tweede Vryheidsoorlog of Anglo-Boereoorlog)]] [[Lêer:Bloemfontein Women's Memorial Vil004.jpg|duimnael|Die [[Nasionale Vrouemonument]] is op 16 Desember 1913 onthul ter gedagtenis aan 26&nbsp;370 Afrikanervroue en -kinders wat gedurende die Tweede Vryheidsoorlog (of Anglo-Boereoorlog) gesterf het. Die monument is gebou met blokke gesny uit Kroonstad-sandsteen]] Op 31 Mei 1910, presies agt jaar nadat die Boere die [[Verdrag van Vereeniging]] onderteken het om die Anglo-Boereoorlog tussen die [[Britse Ryk]] en die twee Boererepublieke (die Zuid-Afrikaansche Republiek en die Oranje-Vrystaat) te beëindig, is die Unie van Suid-Afrika gestig.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.sahistory.org.za/topic/union-south-africa-1910 |title=The Union of South Africa 1910 |publisher=South African History Online |accessdate=19 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220419083815/https://www.sahistory.org.za/article/union-south-africa-1910 |archive-date=19 April 2022 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Weens onenigheid oor die ligging van die unie se hoofstad is 'n kompromie bereik waarvolgens Bloemfontein die setel geword het van die [[Hoogste Hof van Appèl, Suid-Afrika|Hoogste Hof van Appèl]] en dit het dus die unie se regterlike hoofstad geword.<ref>{{en}} Artikel 109 van die Suid-Afrikaanse Wet, 1909</ref> Bloemfontein het ook 'n finansiële vergoeding ontvang.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://archive.org/details/jstor-2212266 |title=The South Africa Act, 1909 |publisher=The American Journal of International Law |date=1 Januarie 1910 |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> Bloemfontein, wat in die sentrum van die nuutgestigte staat geleë was, het destyds nie oor 'n noemenswaardige nywerheidsbasis beskik nie, maar het nogtans danksy enkele belangrike onderwysinstellings 'n nasionale rol as opvoedkundige sentrum gespeel. Op 8 Januarie 1912 het swart afgevaardigdes van dwarsoor Suid-Afrika in Bloemfontein vergader om die voorloperorganisasie van die [[African National Congress]] (ANC), die Native National Congress (NNC), in die lewe te roep. Die Unie van Suid-Afrika het nie burgerregte aan swart Suid-Afrikaners toegestaan nie, wat aanleiding gegee het tot die organisasie se stigting. Sy hoofdoel was om te veg vir gelyke regte van swart Suid-Afrikaners.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.sahistory.org.za/organisations/african-national-congress-anc |title=African National Congress (ANC) |publisher=South African History Online |date=20 Maart 2011 |accessdate=20 Desember 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171220091912/http://www.sahistory.org.za/organisations/african-national-congress-anc |archive-date=20 Desember 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Tydens die implementering van die [[paswette]] het die stad groot betogings gesien wat Suid-Afrikaanse owerhede gedwing het om vroue vir byna vier dekades van dié wette vry te stel.<ref>{{en}} {{cite book |author=Nancy L. Clark |title=South Africa : the rise and fall of apartheid |date=2016 |others=William H. Worger |isbn=978-1-138-12444-8 |edition=3 |location=Abingdon, Oxon |oclc=883649263 |url=https://search.worldcat.org/de/title/883649263 |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> Die afkondiging van die Naturelle-grondwet – die eerste in 'n reeks vroeë [[apartheid]]swette wat grondbesit deur swart Suid-Afrikaners beperk het – in die wit Suid-Afrikaanse parlement is daardeur verhinder. Ná [[Barry Hertzog]] se uittrede uit die [[Suid-Afrikaanse Party]] in 1913 het hy van 1 tot 9 Januarie 1914 met sy ondersteuners in Bloemfontein vergader om die [[Nasionale Party]] te stig en dié party se beginsels neer te lê.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.sahistory.org.za/topic/national-party-np |title=National Party (NP) |publisher=South African History Online |date=30 Maart 2011 |accessdate=22 Oktober 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221022065219/https://www.sahistory.org.za/article/national-party-np |archive-date=22 Oktober 2022 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die Nasionale Party het gegroei en in 1948 die Suid-Afrikaanse regering oorgeneem en die beleid van rasseskeiding geïmplementeer, bekend as [[apartheid]]. In 1945 het Bloemfontein stadstatus verwerf en op 18 Maart 1950 is die [[Universiteit van die Vrystaat|Universiteit van die Oranje-Vrystaat]] in die stad gevestig. === Apartheidsera === {{Hoofartikel|Apartheid}} Die segregasie van woonbuurte in Bloemfontein het in die 19de eeu reeds begin met die aanvaarding van Ordinansie 1 van 1860. Daarvolgens mag geen "nieblanke" sonder geskrewe toestemming van die eienaar (Britse regering) bly op grond in dorpe waar plaaslike munisipaliteite nog nie bestaan het nie. Op 3 Junie 1861 het die raad die volgende drie terreine in Bloemfontein aangewys: Die swart bevolking moes na die gebied regs van die buurt bekend as Kaffirfontein trek, bruin mense na die Waaihoek- swart buurt aan die oostelike buitewyke van die stad. Die inwoners van dié gebiede moes "hutbelasting" betaal, sowel as belasting op weiregte.<ref name="bloemfontein1">{{en}} {{cite web |url=http://www.sahistory.org.za/article/bloemfontein-segregated-city |title=Bloemfontein the Segregated city |publisher=SA History Online |date=30 Maart 2011 |accessdate=2 Augustus 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240802222515/http://www.sahistory.org.za/article/bloemfontein-segregated-city |archive-date=2 Augustus 2024 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Dit het die fondament gelê vir die toepassing van woonbuurtsegregasie soos gevisualiseer deur die argitekte van apartheid, wat in 1948 in werking getree het. Toe die Nasionale Party die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1948|algemene verkiesing van 1948]] gewen het, het hulle die apartheidsbeleid begin implementeer. Dié beleid was gebaseer op afsonderlike ontwikkeling vir etniese groepe en rasseskeiding is afgedwing. Toe die regering die [[Groepsgebiedewet]] van 1950 uitvaardig, het die Bloemfonteinse munisipaliteit veranderings in werking gestel in die rasse-opset van die stad. Die munisipaliteit het die Cape Stands-woongebied afgebreek waar die stad se bruin bevolking gewoon het en het die inwoners na [[Heidedal]] geskuif. Omdat bruin en swart so naby aan mekaar gewoon het, het gemengde huwelike algemeen voorgekom, en dit het gelei tot 'n gedeeltelik gemengde bevolking in Heidedal en Mangaung. In 1952 het Bloemfontein nuwe woongebiede vir die swart bevolking begin bou. Nuwe woongebiede is gestig om 'n skeiding te tref tussen die rassegroepe, soos die [[Basoeto]], [[Xhosas]] en [[Tswanas]]. Die gebiede was saam bekend as Mangaung.<ref name="bloemfontein1" /> Phahameng, 'n Suid-Sotho-township, was in 1956 die eerste formele behuisingsprojek wat deur die munisipaliteit goedgekeur is. Fisieke buffers soos die spoorlyn en paaie tussenin is gebruik om die swart etniese groepe, die wit mense en die bruine mense van mekaar te skei. Tussen 1952 en 1968 is 11&nbsp;000 huise, waarvan sowat 6&nbsp;000 deur die regering geboude huurhuise, in Mangaung gebou.<ref name="bloemfotein2">{{en}} {{cite web |url=https://www.uniassignment.com/essay-samples/cultural-studies/review-of-apartheid-in-bloemfontein-verno-cultural-studies-essay.php |title=Review of Apartheid in Bloemfontein Verno Cultural Studies Essay |publisher=Uni Assignment |accessdate=1 Oktober 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211001150408/https://www.uniassignment.com/essay-samples/cultural-studies/review-of-apartheid-in-bloemfontein-verno-cultural-studies-essay.php |archive-date=1 Oktober 2021 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> In 1968 het Mangaung 'n ernstige tekort aan huise gehad, met sowat 3&nbsp;000 tot 6&nbsp;000 eenhede wat benodig is. Om die probleem op te los is in 1979 'n uitbreiding, [[Botshabelo]], van 55&nbsp;km na oos bygevoeg. Die Bloemfonteinse munisipaliteit het alle swart verstedeliking na [[Thaba Nchu]] en Botshabelo gekanaliseer. Dié is ontwikkel as 'n bron van goedkoop arbeid vir die stad. 'n Gesubsidieerde busdiens is ingestel en Botshabelo is tot 'n desentralisasiepunt verklaar wat beteken dit is aangewys as 'n nywerheidsontwikkelingspunt om die afstand tussen die werkplek en die woonplek te verminder. In 1988 het sowat 14&nbsp;500 mense elke dag tussen Botshabelo en Bloemfontein gependel. Dit het beteken dat 55% van Botshabelo se arbeidsmag buite die stad werksaam was.<ref name="bloemfotein3">{{en}} {{cite web |url=https://impulscentrum.be/south_africa/mod4_fringe/lesson11.asp |title=Apartheid and housing in Mangaung and Botshabelo |publisher=Impuls centrum |accessdate=6 Desember 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171206074617/https://impulscentrum.be/south_africa/mod4_fringe/lesson11.asp |archive-date=6 Desember 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> === Sedert 1994 === In 1994, ná apartheid, het Bloemfontein, Botshabelo en Thaba Nchu deel van die [[Motheo-distriksmunisipaliteit]] geword. Op 18 Mei 2011 is dié munisipaliteit ontbind en Mangaung is opgradeer tot 'n metropolitaanse munisipaliteit met Bloemfontein as hoofsetel. Tot in 1994 was die stad Suid-Afrika se alleenlike regterlike hoofstad. Dit bly die setel van die [[Hoogste Hof van Appèl, Suid-Afrika|Hoogste Hof van Appèl]] (voorheen die Appèlafdeling van die Hooggeregshof). Die stad is ook 'n administratiewe sentrum met baie privaat hospitale en opvoedkundige instellings. == Regering == [[Lêer:Legislative chamber, Free State parliament (6461110525).jpg|duimnael|Vergadersaal van die [[Vrystaatse provinsiale wetgewer]] in die Vierde [[Raadsaal]]]] Die Vrystaatse Provinsiale Regeringsgebou in Bloemfontein huisves ook die setel van die Mangaung Metropolitaanse Munisipaliteit wat in 2011 van 'n plaaslike munisipaliteit opgegradeer is. Die [[Vierde Raadsaal]] huisves die [[Vrystaatse provinsiale wetgewer]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.sahistory.org.za/place/fourth-raadsaal-bloemfontein |title=The Fourth Raadsaal, Bloemfontein |publisher=South African History Online |accessdate=21 Junie 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240621172445/https://www.sahistory.org.za/place/fourth-raadsaal-bloemfontein |archive-date=21 Junie 2024 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Sedert die stigting van die Mangaung Metropolitaanse Munisipaliteit in 2000 het die [[African National Congress]] elke verkiesing gewen en is die regeringsparty in die munisipaliteit, hoewel hul aantal stemme met elke verkiesing afgeneem het. Sedert 26 April 2023 dien [[Gregory Nthatisi]] as die uitvoerende burgemeester van die Mangaung Metropolitaanse Munisipaliteit en daarmee van Bloemfontein. Die Mangaung Metropolitaanse Munisipaliteit verkies 'n munisipale raad vir 'n tydperk van vyf jaar deur middel van 'n gemengde-lede-proporsionele-verteenwoordiging-stelsel (MMP) waarin wyke individuele raadslede kies saam met diegene wat uit partylyste benoem word. Kiesers het twee stemme: een vir 'n verteenwoordiger om 'n wyksraadslid te word en die ander vir 'n politieke party. Laasgenoemde stem verdeel setels in die munisipale raad onder partye, terwyl eersgenoemde stem setels onder die individuele verteenwoordigers verdeel. == Geografie en klimaat == [[Lêer:Bloemfontein in Bloemfontein.jpg|duimnael|Die Bloemfontein in Bloemfontein]] [[Lêer:Bloemfontein dust storm.JPG|duimnael|'n Stofstorm omhul Bloemfontein]] Bloemfontein is geleë by 29 grade suiderlengte en 26 grade oosterbreedte in Sentraal-Suid-Afrika aan die suidelike rand van die [[Hoëveld]] op 'n hoogte van 1&nbsp;400&nbsp;m bo seevlak. Dit grens aan die halfdorre streek van die [[Karoo]]. Die gebied is oor die algemeen plat met koppies hier en daar, en die algemene plantegroei is Hoëveldse grasland. Bloemfontein het 'n koue halfdroë klimaat ([[Köppen-klimaatklassifikasie|Köppen]] BSk), met warm [[somer]]dae en koue, droë [[winter]]s. Bloemfontein ontvang gemiddeld 559&nbsp;mm [[reën]] per jaar, gewoonlik in die somermaande, dikwels as sterk, maar kortstondige middag-/aanddonderstorms wat 'n tydelike verligting van die hitte is. Die stad is droog en stowwerig in die winter met ysige nagte en meestal ligte, sonnige dae. [[Ryp]] is baie algemeen, terwyl [[sneeu]] skaars is. Sneeuval is in Augustus 2006 aangemeld en weer op 26 Julie 2007 by die lughawe. So onlangs as Augustus 2020 en Julie 2021 het baie ligte sneeu oor die stad geval met ietwat swaarder sneeuval op 4 Junie 2024. Boonop sorg die stad se hooglandhoogte vir buitengewone daaglikse temperature van ongeveer 15–20&nbsp;°C. Gemiddelde dagtemperature wissel van 16&nbsp;°C in Junie tot 32&nbsp;°C in Januarie. Die omgewing is die koudste in Julie wanneer die [[kwik]] in die loop van 'n winternag gemiddeld tot -2&nbsp;°C daal. {{Tabel weergemiddeldes | locatie = Bloemfontein (1991−2020) | bron = NOAA (humiditeit 1961–1990),<ref>{{en}} {{cite web |url=ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/RA-I/UA/68442.TXT |title=Bloemfontein Climate Normals 1961−1990 |publisher=[[National Oceanic and Atmospheric Administration]] |accessdate=29 November 2013}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.nodc.noaa.gov/archive/arc0216/0253808/2.2/data/0-data/Region-1-WMO-Normals-9120/SouthAfrica/CSV/BloemfonteinWO_68442.csv |title=Climate Normals 1991−2020 |publisher=[[National Oceanic and Atmospheric Administration]] |accessdate=18 September 2018 |archive-date=10 Maart 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240310084835/https://www.nodc.noaa.gov/archive/arc0216/0253808/2.2/data/0-data/Region-1-WMO-Normals-9120/SouthAfrica/CSV/BloemfonteinWO_68442.csv |url-status=dead }}</ref> [[Suid-Afrikaanse Weerdiens]] (neerslag)<ref>{{en}} {{cite web |url=http://old.weathersa.co.za/Climat/Climstats/BloemfonteinStats.jsp |title=Climate data for Bloemfontein |publisher=[[Suid-Afrikaanse Weerdiens]] |accessdate=15 Maart 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120315025056/http://old.weathersa.co.za/Climat/Climstats/BloemfonteinStats.jsp |archive-date=15 Maart 2012 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> <!-- maandelikse temperatuur- en neerslaggemiddeld--> | jan_gem=22.9 | jan_gem_ns=91.8 | feb_gem=22.2 | feb_gem_ns=83.1 | mrt_gem=20.0 | mrt_gem_ns=77.0 | apr_gem=15.8 | apr_gem_ns=43.6 | mei_gem=11.8 | mei_gem_ns=19.0 | jun_gem=8.2 | jun_gem_ns=12.5 | jul_gem=7.9 | jul_gem_ns=5.3 | aug_gem=10.7 | aug_gem_ns=9.9 | sep_gem=14.9 | sep_gem_ns=11.6 | okt_gem=18.3 | okt_gem_ns=45.5 | nov_gem=20.1 | nov_gem_ns=64.8 | dec_gem=22.2 | dec_gem_ns=71.3 | jaar_gem=16.2 | jaar_gem_ns=535.2 | jan_gem_min=15.1 | jan_gem_max=30.8 | feb_gem_min=14.6 | feb_gem_max=29.8 | mrt_gem_min=12.1 | mrt_gem_max=27.9 | apr_gem_min=7.3 | apr_gem_max=24.2 | mei_gem_min=2.2 | mei_gem_max=21.3 | jun_gem_min=−1.7 | jun_gem_max=18.1 | jul_gem_min=−2.3 | jul_gem_max=18.2 | aug_gem_min=0.4 | aug_gem_max=20.9 | sep_gem_min=4.7 | sep_gem_max=25.2 | okt_gem_min=9.1 | okt_gem_max=27.4 | nov_gem_min=11.4 | nov_gem_max=28.8 | dec_gem_min=13.8 | dec_gem_max=30.5 | jaar_gem_min=7.2 | jaar_gem_max=25.2 | jan_a_min=5.6 | jan_a_max=39.3 | feb_a_min=4.3 | feb_a_max=38.9 | mrt_a_min=0.8 | mrt_a_max=34.7 | apr_a_min=−2.6 | apr_a_max=33.3 | mei_a_min=−8.7 | mei_a_max=29.5 | jun_a_min=−9.1 | jun_a_max=24.5 | jul_a_min=−9.6 | jul_a_max=26.5 | aug_a_min=−9.7 | aug_a_max=28.6 | sep_a_min=−6.7 | sep_a_max=33.6 | okt_a_min=−2.9 | okt_a_max=34.8 | nov_a_min=−0.1 | nov_a_max=36.6 | dec_a_min=3.3 | dec_a_max=37.7 | jaar_a_min=−9.7 | jaar_a_max=39.3 | zujan = 9.6 | zufeb = 8.8 | zumrt = 8.3 | zuapr = 8.3 | zumei = 8.6 | zujun = 8.3 | zujul = 8.8 | zuaug = 9.2 | zusep = 9.3 | zuokt = 9.4 | zunov = 9.9 | zudec = 10.3 | rdjan = 8.9 | rdfeb = 7.8 | rdmrt = 7.2 | rdapr = 5.2 | rdmei = 2.4 | rdjun = 1.4 | rdjul = 0.7 | rdaug = 1.3 | rdsep = 1.6 | rdokt = 4.6 | rdnov = 5.8 | rddec = 7.5 | lvjan = 55 | lvfeb = 62 | lvmrt = 64 | lvapr = 66 | lvmei = 62 | lvjun = 62 | lvjul = 57 | lvaug = 50 | lvsep = 46 | lvokt = 50 | lvnov = 52 | lvdec = 52 }} == Kultuur == Kultureel is die stad toonaangewend. Skeppende werk op die gebied van uitvoerende kuns, beeldende kuns, letterkunde en skilderkuns word gedoen. Die stad is sentrum vir die Vrystaat Kunswedstrydvereniging. Teaters: [[Sand du Plessis-teater|Sand du Plessis]]; [[Sterrewagteater|Sterrewag]]; Wynand Mouton; Scaena; Odeion; André Huguenot; [[Bloemfonteinse Stadskouburg|Stadskouburg]]. Die Sand du Plessis-teater is een van die grootste en mees moderne in die [[Suidelike Halfrond]] met 'n kapasiteit van ongeveer 1&nbsp;000. Die teater huisves ook die Vrystaatse Simfonieorkes (VSSO). Museums: Nasionale Museum; Suid-Afrikaanse Oorlogsmuseum (voor 30 November 2015 bekend as Oorlogsmuseum); Freshford; [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN); [[Oliewenhuis]]; [[Nasionale Vrouemonument]]. === Rosefees === [[Lêer:Loch Logan Waterfront, Bloemfontein, Free State, South Africa (19915335154).jpg|duimnael|Die Loch Logan-waterfront, waar die grootste deel van die Rosefees plaasgevind het]] Bloemfontein, die Rosestad, het jaarliks in Oktober 'n Rosefees gehou. In hierdie koel maand blom [[Roos|rose]] in die Vrystaat op hulle beste.<ref name="showme.co.za">{{en}} {{cite web |url=http://showme.co.za/events-entertainment/bloemfontein-rose-festival/ |title=Bloemfontein Rose Festival |publisher=ShowMe – South Africa |accessdate=17 Augustus 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200817174110/http://showme.co.za/events-entertainment/bloemfontein-rose-festival/ |archive-date=17 Augustus 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die meeste bedrywighede het by die Loch Logan-waterfront in die stad plaasgevind.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bloemfontein-information.co.za/town/events/2051/mangaung-rose-festival |title=Mangaung Rose Festival – Events in Bloemfontein |publisher=Bloemfontein Information |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref><ref name="internext.co.za">{{en}} {{cite web |url=https://www.internext.co.za/rosefestival/ |title=Bloemfontein Rose Festival/Fees |publisher=Internext |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> Die fees het roosliefhebbers van die hele Suid-Afrika en wêreldwyd met 'n groot tentoonstelling van rose en ander plaaslike gebeure gelok.<ref name="sa-venues.com">{{en}} {{cite web |url=https://www.sa-venues.com/events/freestate/bloemfontein-rose-festival/ |title=Bloemfontein Rose Festival |publisher=SA Venues |accessdate=4 November 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231104204742/https://www.sa-venues.com/events/freestate/bloemfontein-rose-festival/ |archive-date=4 November 2023 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die fees het van Bloemfontein 'n gewilde jaarlikse bymekaarkomplek vir duisende mense gemaak.<ref name="sleeping-out.co.za">{{en}} {{cite web |url=https://www.sleeping-out.co.za/events/bloemfontein-rose-festival |title=Bloemfontein Rose Festival 2016 |publisher=Sleeping-OUT |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> Die eerste Rosefees het in 1976 plaasgevind, toe stadraadslede besluit het 'n Rosefees sal geskik wees vir die Rosestad. In 1976 het die feesgebeure oor 'n paar dae plaasgevind en bedrywighede in die Sanlam-plaza ingesluit wat met rose verband hou. Die fees het daarna aansienlik uitgebrei.<ref name="internext.co.za" /> [[Hortologie|Tuinmakers]] is genooi om deel te neem aan kompetisies wat gefokus het op die ontwerp en verbetering van tuine in die stad. Inwoners het ook hulle tuine vir die algemene publiek oopgestel.<ref name="sleeping-out.co.za" /> Die meeste festiwiteite het plaasgevind by die Loch Logan-waterfront, die grootste [[winkelsentrum]] in Sentraal-Suid-Afrika. Dit strek oor sowat 80&nbsp;000&nbsp;m² en bied inkopies, vermaak, sport en kultuur in Bloemfontein.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.bloemdirectory.co.za/home/shopping-centres/loch-logan-waterfront/loch-logan-waterfront-centre |title=Loch Logan Waterfront Centre – Bloemfontein Directory |publisher=Bloemdirectory |accessdate=27 Julie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200727011156/http://www.bloemdirectory.co.za/home/shopping-centres/loch-logan-waterfront/loch-logan-waterfront-centre |archive-date=27 Julie 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die waterfront het blomme vertoon van plaaslike kwekerye asook die amptelike munisipale vertoning deur die parkdepartment wat die Mangaung Munisipaliteit georganiseer.<ref name="sa-venues.com" /><ref name="sleeping-out.co.za" /> Die Vrystaatse Roosvereniging se roossnykompetisie met sowat 700 deelnemers jaarliks is ook by die waterfront beslis, saam met die Mej. Volksblad Roosknoppie-kompetisie vir meisies tussen drie en vier jaar oud, georganiseer in samewerking met die [[Volksblad]]-koerant.<ref name="showme.co.za" /> Verder is 'n Mej. Bloemfontein Roos-kompetisie gehou. Die Roosoggend Hoogtee is gewoonlik aangebied by die Urth-tuinsentrum waar tee en lekkernye bedien is. Die Urth-tuinsentrum is 'n klein- en groothandel kwekery geleë by Kenneth Kaunda-straat in Bloemfontein.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.seda.org.za/Happening/LatestNews/PressReleases/Cazelles/Urth.aspx |title=Urth Garden Centre |publisher=SEDA |accessdate=29 Mei 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170529165248/http://www.seda.org.za/Happening/LatestNews/PressReleases/Cazelles/Urth.aspx |archive-date=29 Mei 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die kroning van die koning en koningin van die rose het in die jaar van die benoeming plaasgevind.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bloemfonteincourant.co.za/first-king-queen-roses/ |title=Are you the very first King or Queen of Roses? |publisher=Bloemfontein Courant |date=7 September 2016 |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> Die Mangaung Rose Klassieke Fietstoer was 'n padwedren wat tydens die jaarlikse fees beslis is. Dié geleentheid is organiseer deur AfriCycle Tours en die datums is jaarliks aangekondig. Die wedren het weggespring by die Urth en die wedrenafstande in 22&nbsp;km, 56&nbsp;km en 106&nbsp;km ingesluit.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.bicycling.co.za/event/bizhub-rose-classic/ |title=Home |publisher=Bicycling |accessdate=6 November 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171106070543/http://www.bicycling.co.za/event/bizhub-rose-classic/ |archive-date=6 November 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://afriadventures.co.za/event/mangaung-rose-classic/ |title=Mangaung Rose Classic |publisher=Afriadventures |accessdate=11 Maart 2023}} {{dooie skakel}}</ref> Die Kom ons Groen Bloem-uitstalling was ook deel van die Rosefees en het "groen" en plaaslike organiese besighede die geleentheid gebied om hul besighede te bevorder.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.wherevent.com/detail/Mangaung-RoseFestival-Lets-Green-BLOEM-Expo |title=Lets Green BLOEM Expo |publisher=Wherevent |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> Dit het die tentoonstelling van verskillende produkte en dienste ingesluit wat 'n groen omgewing ondersteun, soos [[sonkrag]], gryswaterstelsels, groentetonnels, JoJo-tenkstelsels, ens.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.bloemskou.co.za/events/1401/Go-Green-Expo/ |title=Go Green Expo – Bloemskou 26 April – 05 May 2018 |publisher=Bloemskou |date=1 Maart 2018 |accessdate=8 Augustus 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170808165123/http://www.bloemskou.co.za/events/1401/Go-Green-Expo/ |archive-date=8 Augustus 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> == Demografie == [[Lêer:Bloemfontein-Eiffel Tower-001.JPG|duimnael|upright|'n [[Eiffeltoring]]replika in 'n nywerheidsgebied naby Batho]] Volgens die 2011-sensus het die stad 'n bevolking van 556&nbsp;000 gehad (meer as 'n verdubbeling sedert 111&nbsp;697 in 2001), van wie 56% [[swart mense]] en 30% [[wit mense]] was. Die res was 12,8% [[bruin mense]] en 0,8% [[Asiatiese Suid-Afrikaners|Asiate]]. [[Afrikaans]] is die belangrikste huistaal in die stad wat deur 43 persent van sy bewoners gebesig word. Die ander groot huistaal is [[Suid-Sotho]] (33 persent). Soos orals in Suid-Afrika bevat Bloemfontein [[township]]s van die apartheidsera. Manguang is die elfde en Botshabelo die 13de grootste in Suid-Afrika en die grootstes in die Vrystaat.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://businesstech.co.za/news/trending/132269/these-are-the-biggest-townships-in-south-africa/ |title=These are the biggest townships in South Africa |publisher=BusinessTech |date=14 Augustus 2016 |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> {| class="wikitable" ! Jaar !! Totaal !! [[Bruin mense|Bruines]] !! [[Swart mense|Swartes]] !! [[Wit Suid-Afrikaners|Wittes]] !! [[Asiatiese Suid-Afrikaners|Asiërs]] !! Nie gespesifiseer |- | '''2001'''<ref>{{en}} {{cite web |url=https://census2001.adrianfrith.com/place/40502 |title=Bloemfontein |publisher=Adrian Frith |work=2001-sensus |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> || 111&nbsp;697 || 12&nbsp;025 || 26&nbsp;274 || 72&nbsp;619 || 780 || — |- | '''2011'''<ref>{{en}} {{cite web |url=https://census2011.adrianfrith.com/place/499023 |title=Bloemfontein |publisher=Adrian Frith |work=2011-sensus |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> || 256&nbsp;185 || 32&nbsp;827 || 143&nbsp;736 || 76&nbsp;325 || 2&nbsp;100 || 1&nbsp;196 |} === Joodse gemeenskap === {{Hoofartikel|Jode in Suid-Afrika}} [[Lêer:Wolf Ehrlich.jpg|duimnael|upright|[[Wolf Ehrlich]] was van 1906 tot ’07 Bloemfontein se eerste Joodse burgemeester en in 1912 die eerste president van die Suid-Afrikaanse Joodse Raad van Afgevaardigdes]] Joodse families het ’n belangrike rol in die totstandkoming en ontwikkeling van die [[Vrystaat]]se hoofstad gespeel. Isaac Baumann van Hesse-Cassel (1813–1881), een van die eerste nedersetters wat in 1848 grond in die nuwe dorpsgebied gekoop het, het die eerste winkel opgerig. Die vroegste Groot Versoendag- ([[Jom Kippoer]]) dienste is in 1871 in sy huis gehou. In 1873 is huwelike ingevolge Joodse gebruike in die Oranje-Vrystaat gewettig. ’n [[Hebreeus]]e gemeente is in 1876 gestig en ’n [[sinagoge]] in 1903 opgerig. Die eerste president (1902–’24) daarvan was Wolf Ehrlich. Namate die Oos-Europese element toegeneem het, het die gemeenskapsleierskap geleidelik na hulle toe oorgegaan. Hierin het Jacob Philips en Henry Bradlow ’n belangrike rol gespeel. Jode het ’n aktiewe aandeel aan munisipale aangeleenthede gehad. Baumann was die tweede voorsitter van Bloemfontein se munisipale raad, die voorloper van die dorpsraad. Sy seun Gustav was die eerste landmeter-generaal van die Oranje-Vrystaat. Moritz Leviseur, wat deelgeneem het aan die Basoeto-oorlog (1865–’66), het die dorp se eerste hospitaal help stig en ook die Nasionale Museum. Sy vrou, Sophie, het Ouma Looks Back geskryf, herinnerings aan die vroeë dae, en het bekend geword as die “Grand Old Lady of Bloemfontein”. Wolf Ehrlich, ’n vriend van die Boeregeneraal en latere eerste minister [[Barry Hertzog|J.B.M. Hertzog]], het as senator in die Suid-Afrikaanse parlement gedien. Bloemfontein het drie Joodse burgemeesters gehad: Ehrlich (1906–’07 en 1911–’12), Ivan Haarburger (1912–’14) en Sol Harris (1929). Die gemeenskap het ’n goed ontwikkelde netwerk instellings gehad, waaronder ’n doelmatige gemeenskapsentrum vir kultuur- en opvoedingsaktiwiteite. In 1965 is ’n groot nuwe sinagoge gebou. In 1956 het die Hebreeuse gemeente, Chevra Kaddisha, talmoed tora, en liefdadigheidsinstellings saamgespan om die Verenigde Hebreeuse Instellings van Bloemfontein te vorm. Daar was ook onder meer ’n OVS- provinsiale komitee van de Suid-Afrikaanse Joodse Raad van Afgevaardigdes en die OVS- en Noord-Kaapse Sionistiese Raad. Ook het die stad ’n klein Hervormde groep gehad. In 1967 het die Joodse gemeente 1&nbsp;347 getel uit ’n totale bevolking van 119&nbsp;000. Daarna het die gemeenskap, soos almal landwyd buiten in Johannesburg, Kaapstad en Durban, geleidelik gekwyn. In 1997 is die sinagoge verkoop en het die gemeenskap oorgetrek na die nou ontbinde Hervormde gemeente se tuiste. Teen 2004 het net 180 Jode in Bloemfontein oorgebly.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.jewishvirtuallibrary.org/bloemfontein |title=Bloemfontein, South Africa |publisher=Jewish Virtual Library |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> === Woonbuurte === [[Lêer:Hamilton, Bloemfontein.JPG|duimnael|'n Uitsig oor die Hamilton-nywerheidsgebied in Bloemfontein]] Bloemfontein se woonbuurte sluit in [[Heidedal]] in die ooste en suidooste, [[Bainsvlei]], Woodland Hills, [[Brandwag, Bloemfontein|Brandwag]], [[Ehrlichpark, Bloemfontein|Ehrlichpark]], [[Fauna, Bloemfontein|Fauna]], [[Fichardtpark]], [[Fleurdal]], [[Gardeniapark]], [[Generaal De Wet, Bloemfontein|Generaal De Wet]], [[Hospitaalpark]], Kiepersol, [[Lourierpark]], Park-Wes, [[Pellissier, Bloemfontein|Pellissier]], [[Uitsig, Bloemfontein|Uitsig]], [[Universitas, Bloemfontein|Universitas]], [[Westdene, Bloemfontein|Westdene]], [[Wilgehof, Bloemfontein|Wilgehof]] en [[Willows, Bloemfontein|Willows]] in die suide. In die sentrum bevind hom [[Bloemfontein Sentraal]]. Wes van Bloemfontein is daar [[Langenhovenpark]] en noord van die stad [[Arboretum, Bloemfontein|Arboretum]], [[Baysvalley, Bloemfontein|Baysvalley]], [[Bayswater, Bloemfontein|Bayswater]], [[Dan Pienaar, Bloemfontein|Dan Pienaar]], Heliconhoogte, [[Heuwelsig]], Hillsboro, Hillside, Hilton, [[Naval Hill]], [[Navalsig]], [[Noordhoek, Bloemfontein|Noordhoek]], Pentagonpark, Panoramapark en Waverley. In die noordooste kan Roodewal en Vallombrosa gevind word. Die hoofsaaklik swart woonbuurte is Rocklands, Phahameng, Phelindaba, Bloemanda, Bochabela, JB Mafora en die historiese Batho met die Maphikela-huis, waar die ANC gestig is. Oos van Bloemfontein is [[Botshabelo]] en [[Thaba Nchu]]. == Infrastruktuur == === Vervoer === ==== Paaie ==== [[Lêer:Hoffman square, Bloemfontein.jpg|duimnael|Hoffmanplein in die middestad]] Bloemfontein se nasionale en streekpaaie is soos volg: Die [[N1 (Suid-Afrika)|N1]], 'n hoofpad wat tussen [[Kaapstad]] in die suidweste en [[Johannesburg]] en [[Zimbabwe]] in die noorde loop, loop wes van die stad verby. Die [[N8 (Suid-Afrika)|N8]] loop oos/wes en verbind Bloemfontein met [[Kimberley]] en [[Maseru]], die hoofstad van [[Lesotho]]. Bloemfontein is ook die noordelike eindpunt van die [[N6 (Suid-Afrika)|N6]] wat rofweg suidwaarts loop na die hawestad [[Oos-Londen]]. By 'n kruising net voor die stad word die N6 die M30. Dié pad eindig in 'n wisselaar met die N1. Daar is ook tweesyfer-R-roetes. Die [[R64 (Suid-Afrika)|R64]] is die ou pad na Kimberley deur [[Dealesville]] en [[Boshof]]. Dit eindig by die N1. Die [[R30 (Suid-Afrika)|R30]] eindig by die N1 noord van die stad. Dit is die pad na [[Welkom]] en loop deur [[Brandfort]] en [[Theunissen]]. Dit loop verder na [[Rustenburg]]. Drie driesyfer-R-roetes begin in Bloemfontein. Die [[R706 (Suid-Afrika)|R706]] begin by die N8 in die middestad en loop suidwes na [[Jagersfontein]] en [[Fauresmith]]. Die [[R702 (Suid-Afrika)|R702]] begin ook by die N8 in die middestad, maar loop suidoos na [[Dewetsdorp]] en [[Wepener]]. Die derde R-roete, die [[R700 (Suid-Afrika)|R700]], begin suid van die middestad by die M30 en loop noord. Dit kruis die N8 en N1 op pad na [[Bultfontein]]. Bloemfontein het daarbenewens verskeie metropolitaanse of M-roetes. Dié paaie word onafhanklik van dié in ander stede in Suid-Afrika genommer. ==== Spoorlyne ==== [[Lêer:Bloemfontein Station c.JPG|duimnael|Bloemfonteinstasie]] Bloemfontein is ook goed verbind met [[Spoorvervoer in Suid-Afrika|spoorweë]]. 'n Treinspoor is in 1890 gebou om Bloemfontein met Kaapstad te verbind. Omdat Bloemfontein sentraal geleë is, lê dit aan die groot spoorroete tussen Kaapstad en Johannesburg, terwyl treine daagliks na en van stede soos Gqeberha, Oos-Londen en ander stede loop. ==== Lugvervoer ==== [[Lêer:Bloemfontein Airport - panoramio.jpg|duimnael|Die [[Bram Fischer Internasionale Lughawe]]]] Bloemfontein het twee lughawens: die New Tempe Aerodrome en die [[Bram Fischer Internasionale Lughawe]]. Die Tempe-lughawe het geen geskeduleerde vlugte nie, maar word as 'n opleidingsgerief vir vlieëniers en skole gebruik. Bram Fischer het geskeduleerde vlugte na al die groot Suid-Afrikaanse stede. ==== Geïntegreerde Vervoernetwerk ==== In Oktober 2016 het die [[Mangaung Metropolitaanse Munisipaliteit|Mangaung-munisipaliteit]] en verskeie taxiverenigings 'n ooreenkoms bereik oor die Geïntegreerde Vervoernetwerk, wat tans in aanbou is. Die projek bestaan uit twee fases – in die eerste fase word buslane in die stad gebou en in die tweede fase bushaltes en -stasies.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bloemfonteincourant.co.za/mangaung-makes-history-metro-taxi-associations-partner/ |title=Mangaung makes history as metro and taxi associations partner |publisher=Bloemfontein Courant |author=Pulane Choane |date=19 Oktober 2016 |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> == Onderwys == [[Lêer:Main Building, University of the Orange Free State, Bloemfontein, South-Africa 1.jpg|duimnael|Die hoofgebou van die [[Universiteit van die Vrystaat]]]] [[Lêer:Main building and Hamilton Hall, Grey College - panoramio (1).jpg|duimnael|Die hoofgebou van die [[Grey-kollege]]]] Onderwys is 'n belangrike sektor in Bloemfontein se sosiale en ekonomiese lewe. Bloemfontein beskik oor talle leerinstellings, van kleuterskole tot universiteite en kolleges. Klasse word van skool tot skool in verskillende tale aangebied, met sommige wat selfs al hul klasse in twee tale onderrig. Die onderrigtale is veral [[Afrikaans]], Engels en [[Suid-Sotho]]. {{div col|2}} === Primêre onderwys === * [[St. Andrew-skool, Bloemfontein|St. Andrew-skool]] * [[Grey-kollege]] === Sekondêre onderwys === * [[St. Andrew-skool, Bloemfontein|St. Andrew-skool]] * [[Grey-kollege]] * [[Hoërskool Eunice]] * [[Bloemfontein Hoërskool]] * [[Hoërskool Fichardtpark]] * [[Hoërskool Jim Fouché]] * [[Hoërskool Sand du Plessis]] * [[St. Michael-skool, Bloemfontein|St. Michael-skool]] * [[Hoërskool Sentraal, Bloemfontein|Hoërskool Sentraal]] === Tersiêre onderwys === * [[Universiteit van die Vrystaat]] * [[Sentrale Universiteit vir Tegnologie]] * Motheo TVET-kollege {{div col end}} Verder is daar die Motheo FET-kollege wat drie hoofkampusse (Thaba N'chu, Hillside View en Bloemfontein) en satellietkampusse in Zastron, Philippolis en Botshabelo behels. == Ekonomie == [[Lêer:Bloemfontein, Free State, South Africa (20349763248).jpg|duimnael|Bloemfontein se sakekern]] Dit is veral die private sektor wat Bloemfontein se ekonomie aandryf. Bloemfontein se aandeel aan die nasionale [[Bruto binnelandse produk|BBP]], indiensneming en bevolking is die laagste onder die maatstafgroep van Suid-Afrikaanse en Suider-Afrikaanse stede en bevind hom net onder dié van [[Gqeberha]]. Die stad se aandeel aan die nasionale BBP beloop 1,73%, sy aandeel aan die nasionale indiensneming beloop 1,86% en sy aandeel aan die nasionale bevolking beloop 1,67%. Bloemfontein se BBP-groei met 0,57% in 2015 was in die onderste helfte van die maatstafgroep aan stede. Soos ander groot stede in Suid-Afrika het Bloemfontein se BBP-groei die afgelope paar jaar stadig maar seker afgeneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://storymaps.arcgis.com/stories/a8c51b7190db462185aa4b46d8944997 |title=City Competitiveness and Economic Growth Mangaung, South Africa |publisher=Storymaps |date=23 November 2020 |accessdate=20 Oktober 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221020183758/https://storymaps.arcgis.com/stories/a8c51b7190db462185aa4b46d8944997 |archive-date=20 Oktober 2022 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> === Groot maatskappye === Die stad huisves twee van Suid-Afrika se voorste konstruksie- en infrastruktuurmaatskappye. Raubex Group Bpk. is in 1974 gestig en sedert Maart 2007 gelys op die [[JSE]]<ref>{{en}} {{cite web |url=https://raubex.com/ |title=Raubex is one of South Africa's leading infrastructure development and construction materials supply groups |publisher=Raubex Group Bpk. |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> en Ruwacon Edms Bpk. wat in 1999 gestig is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.ruwacon.co.za/ |title=As a leading construction company... |publisher=Ruwacon Edms Bpk. |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> Van die ander groot maatskappye sluit in die kleinhandelafdelingswinkel Kloppers, gestig in 1967<ref>{{en}} {{cite web |url=https://kloppers.co.za/ |title=expert Kloppers |publisher=Kloppers |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> en EconoFoods Edms Bpk. wat in 1996 gestig is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://econofoods.co.za/ |title=Everything nice at wholesale price |publisher=EconoFoods Edms Bpk. |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> === Hospitale en klinieke === * Bloemcare Psigiatriese kliniek * Mediclinic Bloemfontein (Privaat) * Nasionaal Distrikshospitaal * Life Pasteur Hospitaal (Privaat) * Life Rosepark Hospitaal (Privaat) * Netcare Pelonomi Streekshospitaal (Semi-privaat) * Netcare Universitas Hospitaal (Semi-privaat) * Vrystaat Psigiatriese Kompleks – Bloemfontein (voorheen Oranje Hospitaal) === Vermaak === * [[Sand du Plessis-teaterkompleks]] == Godsdiens == {{Sien ook|NG gemeente Bloemfontein|Gereformeerde kerk Bloemfontein}} Bloemfontein het 'n groot en uiteenlopende Christelike bevolking. Die stad huisves verskeie kerke en denominasies: * Dit is die setel van die [[Anglikaanse Kerk van Suider-Afrika|Anglikaanse bisdom van die Vrystaat]] * [[Afrikaanse Baptistekerk]] * [[Nederduitse Gereformeerde Kerkfamilie|Nederduitse Gereformeerde Kerk]] * [[Heilige Hart-katedraal, Bloemfontein|Heilige Hart-katedraal]] in Bloemfontein is die setel van die [[Rooms-Katolieke Aartsbisdom van Bloemfontein]] * [[Sewendedagadventisme]], Suider-Afrikaanse hoofkwartier. * Christelike Herlewingskerk.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://crcchurch.com/ |title=Christian Revival Church – Win the lost at any cost! |publisher=Christelike Herlewingskerk |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> * ''New Covenant Ministries International'' het 'n kerk gehad met die naam Fountainhead gelei deur Chris Gerber. Dit was 'n Nuwe-Testamentiese Kerk bekend as Fountainhead Church International. Later het hierdie kerk saamgesmelt met ''Doxa Deo Bloemfontein'' wat nou die gekombineerde kerk se naam is. Die stad het ook 'n groot Joodse bevolking wat hulle in die middel-19de eeu begin vestig het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.jewishgen.org/safrica/communities/8/index.htm |title=A History of the Jewish Community Archives |publisher=Saul Issroff, Mike Getz, SAfrica SIG and Jewishgen Inc. |author=Dr Saul Issroff |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> Bloemfontein beskik oor twee groot [[Begraafplaas|begraafplase]]: * Die Ou Begraafplaas: Die drie begraafplase het meer as 1&nbsp;000 name. Die oudste begraafplaas is in 1871 aangeleë en bloot 'n piepklein omheinde area met 'n publieke begraafplaas naby die middestad. Dit sluit 'n paar grafte in van verskeie Joodse pioniere wat in die stad se vroeë dae aktief betrokke was en wat aan weerskante in die Boereoorlog 1899–1902 geveg het. Elkeen van hierdie pioniersgesinne se sowat dertig grafstene is volledig getranskribeer. * Suidpark: Hierdie begraafplaas is in 1978 ingewy en bevat nou meer as 10&nbsp;000 grafte. Dit is die grootste begraafplaas in die Vrystaat.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.iajgsjewishcemeteryproject.org/south-africa/bloemfontein.html |title=BLOEMFONTEIN – Free State Prov |publisher=Internasionale Joodse Begraafplaasprojek |accessdate=31 Maart 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190331073508/http://www.iajgsjewishcemeteryproject.org/south-africa/bloemfontein.html |archive-date=31 Maart 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Op 7 Oktober 2010 is verskeie grafstene op die Joodse begraafplaas in Bloemfontein geskend met [[swastika]]s en [[Antisemitisme|antisemitiese]] graffiti.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://antisemitism.org.il/article/13935/south-africa-%E2%80%93-jewish-cemetery-was-desecrated |title=South Africa – Jewish cemetery was desecrated |publisher=CFCA |date=7 Oktober 2010 |accessdate=6 April 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170406103548/http://antisemitism.org.il/article/13935/south-africa-–-jewish-cemetery-was-desecrated |archive-date=6 April 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Op 10 April 2012 is Bloemfontein se geskiedkundige Memorium-begraafplaas gevandaliseer, met 35 grafstene wat omgestoot en onwelvoeglike graffiti wat op die mure van die aangrensende Ohel gesmeer is. Die graffiti het beelde van geldsakke en diamante ingesluit, sowel as van 'n kru getekende Magen David, na bewering as deel van 'n antisemitiese daad.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://antisemitism.org.il/article/71463/jewish-cemetery-vandalized |title=Jewish cemetery vandalized |publisher=CFCA |accessdate=6 April 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170406102851/http://antisemitism.org.il/article/71463/jewish-cemetery-vandalized |archive-date=6 April 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Daar is ook die ou Phahameng-begraafplaas wat uit die 1960's dateer en tydens die apartheidsera uitdruklik gereserveer was vir Afrikane en 'n [[Heldeakker]] bevat waar vryheidsvegters ter ruste gelê is. Die Heide Heights-begraafplaas in Heidedal was tydens die apartheidsera gereserveer vir bruin mense, maar alle rasse kon hul dooies begrawe ná 1994. Dié begraafplaas is gesluit omdat dit vol was. == Gemeenskapsorganisasies == * Die eerste Tafelronde is in 1927 gestig in [[Norwich]], [[Engeland]]. Die stigter Louis Marchesi was 'n jong lid van die Norwich [[Rotariërs|Rotariërklub]] wat 'n behoefte gevoel het vir 'n klub waar die jong sake-eienaars van die stad gereeld kon bymekaarkom. By hul vergaderings kon hulle idees uitruil, van die ervarings van hul kollegas leer en 'n kollektiewe rol speel in die burgerlike lewe van Norwich. Van 'n baie vroeë stadium af is ooreengekom dat Tafelronde 'n niegodsdienstige en niepolitieke klub sou wees wat tot vandag toe die geval is.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.roundtable158.co.za/ |title=Round Table / Tafelronde |publisher=Round Table / Tafelronde 158 Bloemfontein |accessdate=23 Januarie 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080123182124/http://www.roundtable158.co.za/ |archive-date=23 Januarie 2008 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> * Kinderwelsyn Bloemfontein & Kinderlyn Vrystaat is 'n niewinsgewende organisasie wat in 1914 gestig is deur 'n groep vrywilligers wat 'n behoefte aan welsynsdienste onder die gemeenskap geïdentifiseer het. In 2024 het Kinderwelsyn Bloemfontein sy 110de verjaarsdag gevier. Oor die afgelope 110 jaar is baie gemeenskapsprogramme suksesvol geïmplementeer.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://childlinefs.org.za/about-us/ |title=About us |publisher=Childlinefs |accessdate=18 Augustus 2024}}</ref> * Die [[Vrymesselary|Vrymesselaarsentrum]] Bloemfontein is in die 1970's gestig toe al die Vrymesselaarslosies in Bloemfontein hul individuele eiendomme verkoop het. Die sentrum is opgerig om al die Vrymesselaarsaktiwiteite in Bloemfontein en omliggende gebiede te huisves. Al die vier in Suid-Afrika aktiewe afdelings kom by die sentrum bymekaar. Die losies wat die sentrum saam besit is ''Lodge Unie'' (gestig in 1864), ''Rising Star Lodge'' (gestig in 1865), ''Thistle Lodge'' (gestig in 1903), ''Emerald Lodge'' (gestig in 1905), ''Lodge Dagbreek'' (gestig in 1932) en ''Lodge Oranje'' (gestig in 1964). Verskeie sygrade word by die sentrum voorsien, insluitende ''Mark'', ''Ark'', ''Royal Arch'' en ''Rose Croix''. Bloemfontein het 'n ryk Vrymesselaarsgeskiedenis, veral tydens die Anglo-Boereoorlog (1899–1902), en lede soos [[Herbert Kitchener]], [[Rudyard Kipling]] en [[Arthur Conan Doyle]] het losies in Bloemfontein besoek.<ref>{{af}} {{en}} {{cite web |url=http://www.masoniclodges.co.za/index.php |title=Vrymesselaars Bloemfontein Freemasons |publisher=Bloemfontein Masonic Centre |accessdate=13 November 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113044451/http://www.masoniclodges.co.za/index.php |archive-date=13 November 2013 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> == Sport == [[Lêer:Free State Stadium1.jpg|duimnael|Buiteaansig van die [[Vrystaatstadion]] in Bloemfontein]] [[Lêer:BMSSK Range 2010.jpg|duimnael|Bloemfontein se metaalsilhoeëtskietbaan, 2010]] Die [[Vrystaatstadion]] en die omliggende sportkompleks is van die vernaamste sportgeriewe in Bloemfontein en die Vrystaat. Dit is al tydens geleenthede soos die [[Rugbywêreldbeker 1995]], [[Afrikanasiesbeker 1996]], [[FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2009]] en die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010]] gebruik. Die stad beskik ook oor ander sportplekke, insluitende sportgeriewe van die Universiteit van die Vrystaat, skole en ander sportklubs. Van die ander stadions in Bloemfontein sluit in [[Mangaung-ovaal]], [[Dr. Petrus Molemela-stadion]] en [[Clive Solomons-stadion]]. Bloemfontein is saam met die nabygeleë [[Botshabelo]] die tuiste van [[Bloemfontein Celtic]] wat in die [[Premiersokkerliga]] meeding. Bloemfontein se Vrystaatstadion huisves twee [[rugby]]spanne: die [[Cheetahs (Verenigde Rugbykampioenskap)|Cheetahs]] wat van 2017 tot 2020 in die [[Verenigde Rugbykampioenskap]] meegeding het<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.pro14rugby.org/club/toyota-cheetahs/ |title=Toyota Cheetahs |publisher=Guinness PRO14 |date=29 Augustus 2017 |accessdate=12 September 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190912200606/http://www.pro14rugby.org/club/toyota-cheetahs |archive-date=12 September 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> en die [[Vrystaat Cheetahs]] wat in die plaaslike [[Curriebeker]] speel. Die Vrystaat Cheetahs kon in 2005 die Curriebeker inpalm, nadat hulle die [[Blou Bulle]] geklop het, in 2006 het hulle die eindstryd teen die Blou Bulle getrek en kon die Curriebeker in 2007 behou toe hulle die [[Goue Leeus]] geklop het. Vervolgens was die Vrystaat Cheetahs tot in 2008 die kampioene, wanneer hulle versuim het om die eindstryd vir die eerste keer sedert 2004 te bereik. In 2009 kon die Vrystaat Cheetahs die eindstryd bereik, maar hulle was nie in staat om die Blou Bulle op [[Loftus Versfeld]] te verslaan nie. In 2016 het die Vrystaat Cheetahs die beker ná 'n perfekte seisoen ingepalm en die Blou Bulle tuis in Bloemfontein geklop. Die [[Knights (krieketspan)|Knights-krieketspan]] verteenwoordig die Vrystaat en die [[Noord-Kaap]] op [[Mangaung-ovaal]] wat tot die Vrystaatstadionkompleks behoort. Bloemfontein is 'n gereelde aanbieder van internasionale en plaaslike kriekettoernooie.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://cricket.co.za/team/2895/VKB-Knights/1592/2019-20-4-Day-Domestic-Series/ |title=VKB Knights |publisher=[[Krieket Suid-Afrika]] |accessdate=10 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210410232940/https://cricket.co.za/team/2895/VKB-Knights/1592/2019-20-4-Day-Domestic-Series/ |archive-date=10 April 2021 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Tydens die [[Krieketwêreldbeker 2003]] is vyf wedstryde op Bloemfontein se Mangaung-ovaal beslis. Die stad het een van die mees aktiewe [[sweefvlug]]gemeenskappe in Suid-Afrika en die wêreld en hulle gebruik die New Tempe-lughawe in die noorde van Bloemfontein. Bloemfontein het 'n veldrenbaan (tempe) wat deur die Bloemfontein-veldrenklub bestuur word en dit het ook 'n knortjorbaan gehad (M&F Raceway) wat vroeg in 2015 gesluit is. Bloemfontein beskik oor 'n omvattende skietsentrum 20&nbsp;km suid van die stad, wat die meeste vorme van skietsport bied, insluitend verskeie kleiteiken-, pistool- en geweerdissiplines. Bloemfontein se skietsportgemeenskap het talle provinsiale en nasionale verteenwoordigers opgelewer. Bloemfontein se metaalsilhoeëtskietbaan is een van die beste metaalsilhoeëtskietbane ter wêreld. Drie internasionale IMSSU-wêreldkampioenskappe is reeds hier aangebied: * 6de IMSSU-wêreldkampioenskappe 2004<ref name="IMSSU – World Championship Results">{{en}} {{cite web |url=http://www.imssu.org/results.aspx |title=IMSSU – World Championship Results |publisher=Internasionale Metaalsilhoeëtskietvereniging |accessdate=5 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220405001437/http://www.imssu.org/results.aspx |archive-date=5 April 2022 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> * 7de IMSSU-wêreldkampioenskappe 2006<ref name="IMSSU – World Championship Results" /> * 12de IMSSU-wêreldkampioenskappe 2016<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.imssu.org/ws2016.aspx |title=IMSSU World Championships 2016 |publisher=Internasionale Metaalsilhoeëtskietvereniging |accessdate=5 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220405001404/http://www.imssu.org/ws2016.aspx |archive-date=5 April 2022 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Bloemfontein het twee rotsklimklubs met 'n muur en rotsgrot.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.sancf.org/index.php?option=com_content&view=article&id=202:exciting-start-to-bloemfontein-wall&catid=43:fs&Itemid=18 |title=Exciting start to Bloemfontein wall |publisher=Suid-Afrikaanse Nasionale Klimfederasie |accessdate=9 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160309103126/http://sancf.org/index.php?catid=43:fs&id=202:exciting-start-to-bloemfontein-wall&itemid=18&option=com_content&view=article |archive-date=9 Maart 2016 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> == Bekende boorlinge == [[Lêer:J. R. R. Tolkien, ca. 1925.jpg|duimnael|upright|J.R.R. Tolkien, ca. 1925]] [[Lêer:Juan Smith.jpg|duimnael|upright|Juan Smith in 2008]] [[Lêer:Allan Donald.jpg|duimnael|upright|Allan Donald in 2013]] Baie bekende mense word met Bloemfontein geassosieer: {{div col|2}} === Rugbyspelers === * [[Jannie de Beer]] * [[Naka Drotské]] * [[Chris Dry]] * [[André Joubert]] * [[Ruben Kruger]] * [[Ox Nché]] * [[Coenie Oosthuizen]] * [[Os du Randt]] * [[Ollie le Roux]] * [[Juan Smith]] * [[François Steyn]] * [[André Venter]] * [[Brendan Venter]] === Krieketspelers === * [[Gerald Coetzee]] * [[Hansie Cronjé]] * [[Allan Donald]] * [[Charles Fichardt]] * [[Kepler Wessels]] * [[Morné van Wyk]] === Sokkerspelers === * [[Willem Jackson]] * [[Thembinkosi Lorch]] * [[Neo Maema]] * [[Vuyo Mere]] * [[Kgotso Moleko]] * [[Thabo Nthethe]] === Musici === * [[Brendan Peyper]], Afrikaanse musikus and liedjieskrywer * [[Leon Schuster]], rolprentvervaardiger, komediant en musikant * [[Coenie de Villiers]], Afrikaanse musikus en * [[Shaun Morgan Welgemoed]] en [[Dale Stewart]], musici en stigtingslede van die groep [[Seether]] === Akteurs/regisseurs === * [[Al Debbo]], akteur, komediant en sanger * [[Tony Kgoroge]], akteur === Ander === * [[Gerrit Badenhorst]], kragopteller en sterkmanmededinger * [[Zola Budd]], internasionale langafstandatleet * [[Frans Claerhout]], kunstenaar * [[Gert Coetzer]], rugbyligaspeler * [[Beric John Croome]], regter * [[Winkie Direko]], eerste swart universiteitskanselier * [[Gert Fouche]], fietsryer * [[Bram Fischer]], burgeregteaktivis * [[John Vernon Harrison]], geologis * [[Temple Hauptfleisch]], skrywer * [[Maretha Maartens]], skrywer * [[Frances Beatrice Marshoff]], politikus * [[Billy Modise]], politikus * [[Linda Mvusi]], argitek en akteur * [[Ryk Neethling]], Olimpiese goue medaljewennerswemmer * [[Carla Oberholzer]], fietsryer * [[Marcos Ondruska]], tennisspeler * [[Karla Pretorius]], [[netbal]]speler * [[Flaxman Qoopane]], skrywer * [[Deneys Reitz]], soldaat, politikus, kabinetsminister en skrywer * [[Wally Rivers]], fietsryer * [[Kate Roberts]], driekampatleet * [[Elzabe Rockman]], politikus * [[M.C.E. van Schoor]], historikus * [[J.R.R. Tolkien]], skrywer * [[Jovan van Vuuren]], verspringer * [[Jack Wells]], gimnas * [[Ronel van Wyk]], fietsryer * [[Fritz Wolmarans]], tennisspeler * [[Lizzie van Zyl]], kindergevangene in die Bloemfonteinse konsentrasiekamp tydens die [[Tweede Vryheidsoorlog]] {{div col end}} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie}} {{Wikt}} * {{en}} {{Wikivoyage}} * {{en}} [http://www.bloemfontein.co.za/ Munisipale webwerf] * {{en}} [http://www.bloempages.com/ Bloemfontein Online Directory] * {{en}} [http://www.sahistory.org.za/article/afrikaans-community-1820-1899 Afrikaans community 1820–1899] * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Bloemfontein|title=Bloemfontein|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=18 Augustus 2024}} {{Geografiese ligging |Senter = Bloemfontein |Noord = [[Kroonstad]] |Noordwes = [[Bultfontein]] |Noordoos = |Oos = [[Botshabelo]] • [[Maseru]] |Suidoos = [[Dewetsdorp]] |Suid = [[Reddersburg]] • [[Trompsburg]] |Suidwes = |Wes = [[Kimberley]] }} {{SA grootste stede}} {{Suid-Afrikaanse distriksmunisipaliteit navbox|MAN}} {{Provinsiale hoofstede van Suid-Afrika}} {{Hoofstede in Afrika}} {{Normdata}} [[Kategorie:Bloemfontein| ]] [[Kategorie:Provinsiehoofstede van Suid-Afrika]] d3ofxjssiewwse75lk2k581wyuob6mz 0 34 2816329 2792689 2025-06-27T08:12:13Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816329 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Breyten Breytenbach | bynaam = | beeld = Breyten Breytenbach, 1995 - 16.jpg | beeldbeskrywing = | onderskrif = Breytenbach in 1995 | geboortenaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum|1939|9|16}} | geboorteplek = [[Bonnievale]], [[Wes-Kaap]] | dood_datum = {{Sterfdatum en ouderdom|2024|11|24|1939|9|16|df=yes}} | sterfteplek = [[Parys]], [[Frankryk]]<ref name="litnet" /><ref name="versindaba" /><ref name="mm" /><ref name="iol" /><ref name="ftvi" /><ref name="n24" /> | ouers = | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]], [[Frankryk]] | beroep = Skrywer, kunstenaar | ander = | bekend = Sy skryfwerk | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = [[Hertzogprys]] (3x)<br />''Prix des Septs'' | party = | godsdiens = | huweliksmaat = Yolande Ngo Thi Hoang Lien | kinders = | webblad = | handtekening = }} '''Breyten Breytenbach''' (* [[16 September]] [[1939]] — † [[24 November]] [[2024]])<ref name=":0">Versindaba: http://versindaba.co.za/gedigte/breyten-breytenbach/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161002130831/http://versindaba.co.za/gedigte/breyten-breytenbach/ |date= 2 Oktober 2016 }}</ref> was 'n [[Suid-Afrika]]anse [[skrywer]] en [[kunstenaar]] met [[Frankryk|Franse]] burgerskap.<ref>Esat: http://esat.sun.ac.za/index.php/Breyten_Breytenbach</ref> Breytenbach het 'n beduidende bydrae tot die [[Afrikaans]]e letterkunde met sy digkuns gelewer.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> Hy is ook bekend as die mees prominente gevangenis-skrywer van Suid-Afrika, nadat hy nege jaar tronkstraf onder die apartheidsregering moes uitdien.<ref>Tydskrif vir Letterkunde: http://www.scielo.org.za/scielo.php?pid=s0041-476x2009000200005&script=sci_arttext</ref> Sy omvangryke oeuvre is geskryf onder sy eie naam, sowel as '''B.B. Lasarus''', '''Jan Blom''' en '''Jan Afrika'''. Hy sterf in [[Parys]], [[Frankryk]], op die ouderdom van 85 – met sy vrou Yolande aan sy sy.<ref name="litnet">{{en}} {{cite web |url=https://www.litnet.co.za/breytenbach-family-press-release/ |title=Breytenbach family press release |publisher=[[LitNet]] |date=24 November 2024 |accessdate=25 November 2024}}</ref><ref name="versindaba">{{af}} {{cite web |url=https://versindaba.co.za/2024/11/24/riv-breyten-breytenbach-16-sept-1939-23-nov-2024/ |title=RIV Breyten Breytenbach (16 Sept. 1939 – 23 Nov. 2024) |publisher=Versindaba |date=24 November 2024 |accessdate=25 November 2024}}</ref><ref name="mm">{{af}} {{cite web |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/breyten-breytenbach-85-sterf/ |title=Breyten Breytenbach (85) sterf |publisher=[[Maroela Media]] |date=24 November 2024 |accessdate=25 November 2024}}</ref><ref name="iol">{{en}} {{cite web |url=https://www.iol.co.za/news/south-africa/breyten-breytenbach-dies-at-85-166e06e1-be09-4201-9430-f4fdb4823897 |title=Breyten Breytenbach dies at 85 |publisher=[[IOL]] |date=24 November 2024 |accessdate=25 November 2024}}</ref><ref name="ftvi">{{fr}} {{cite web |url=https://www.francetvinfo.fr/culture/le-peintre-et-poete-sud-africain-breyten-breytenbach-est-mort_6916763.html |title=Le peintre et poète sud-africain Breyten Breytenbach est mort |publisher=[[France Info]] |date=24 November 2024 |accessdate=25 November 2024}}</ref><ref name="n24">{{af}} {{cite web |url=https://www.netwerk24.com/netwerk24/kunste/aktueel/blitsberig-breyten-breytenbach-sterf-20241124 |title=BLITSBERIG – Breyten Breytenbach sterf |publisher=[[Netwerk24]] |date=24 November 2024 |accessdate=25 November 2024}}</ref> == Biografie == === Vroeë jare en opleiding === Breyten Breytenbach is op 16 September 1939 op Bonnievale gebore as die derde van vyf kinders van Hans en Kitty Breytenbach. Sy broer [[Jan Breytenbach|Jan]] is later stigter van die Suid-Afrikaanse Spesiale Mag in die Weermag en sy broer Cloete is later oorlogskorrespondent en bekende fotograaf. Hy het nog ’n broer, Sebastiaan, en ’n suster, Rachel. Sy vader is ten tye van Breyten se geboorte ’n boer in die distrik. Op vyfjarige ouderdom verhuis die gesin na die plaas Kafferkuilsrivier in die distrik [[Riversdal]], waar hy op die dorp skoolgaan aan die Laerskool Langenhoven. Vroeg reeds begin hy teken en in [[1948]] teken hy ’n spotprent van doktor [[Daniël François Malan|D.F. Malan]] wat vir generaal [[Jan Christian Smuts|Jan Smuts]] uitklop in die bokskryt, na aanleiding van die [[Nasionale Party]] se oorwinning in daardie jaar se algemene verkiesing. In 1948 word die plaas verkoop en verhuis die gesin na [[Wellington, Wes-Kaap|Wellington]], waar sy vader eers ’n winkel naby die dorp langs die spoorlyn besit. Later trek hulle dorp toe, waar hulle tot [[1970]] die Grevilleas losieshuis bedryf. Breyten matrikuleer in [[1957]] as hoofseun aan die [[Hugenote Hoërskool|Hoërskool Hugenote]] op die dorp.<ref name=":0" /> In die jare [[1958]] en [[1959]] studeer hy aan die [[Universiteit van Kaapstad]] vir ’n [[B.A.-graad]]. In die Departement van Afrikaans en Nederlands staan hy onder die opleiding van [[Boerneef]], [[Johannes du Plessis Scholtz|J. du P. (Canis) Scholtz]] en [[D.J. Opperman]]. In dieselfde tyd studeer hy ook kuns aan die Michaelis Kunsskool van die Universiteit van Kaapstad onder leiding van [[Lippy Lipshitz]]. Per geleentheid raak hy betrokke by studente-aktivisme en hy is een van die studente wat betoog teen aparte universiteite vir verskillende rasse. Hy laat vaar dan sy studies en werk vir ’n tyd lank as redaksie-assistent van Gerry de Melker, uitgewer by H.A.U.M., asook in die uitgewery se boekwinkel. Deur hierdie werk raak hy in [[Kaapstad]] bevriend met onder andere [[Jan Rabie]], [[Uys Krige]], [[Jack Cope]] en [[Ingrid Jonker]]. Wanneer hy voor sy vertrek oorsee deur die land ryloop en tydelik in [[Johannesburg]] bly, loseer hy aan huis van Ingrid Jonker en haar man, die digter Pieter Venter.<ref name=":1">LitNet ATKV-Skrywersalbum 28 April 2015: http://www.litnet.co.za/breyten-breytenbach-1939/</ref> === Lewe in Europa === In Desember 1959 vertrek hy as vierdeklas-passasier oorsee op die ''Mozambique'', ’n Portugese boot, om die wêreld te verken.<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Breytenbach,_Breyten{{Dooie skakel|date=Januarie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Hy land in [[Lissabon]] en per trein reis hy deur [[Portugal]] en [[Spanje]] na [[Parys]] in [[Frankryk]]. Hiervandaan is hy per boot na ’n kusdorp aan die Engelse Kanaal en daarvandaan na [[Londen]] in [[Engeland]], waar sy broer Cloete en sy vrou destyds gewoon het. In Londen werk hy onder meer as verpakker in ’n fabriek, waarna hy weer na Frankryk vertrek. In [[Cannes]] skets hy saans in ’n nagklub portrette in ruil vir ’n bord kos. Dan kry hy werk as kok op ’n plesierboot en vaar vir ’n paar maande rond in die [[Middellandse See]], voordat die boot terugkeer Londen toe. Hier ontmoet hy sy toekomstige vrou Yolande by vriende. Teen die einde van [[1960]] vertrek hy na [[Noorweë]], waar hy ses maande lank Engels by die Berlitz-skool in [[Bergen]] doseer. In Junie [[1961]] keer hy terug na Parys waar hy as skilder werk en al het hy as skilder ’n karige inkomste, word sy werk later uitgestal in die Galerie Espace in [[Amsterdam]] en in [[Edinburg]], Parys, [[Minneapolis]], [[Rome]], [[Berlyn]], [[Brussel]], [[Rotterdam]], [[Le Havre]] en [[Groningen (munisipaliteit)|Groningen]]. ==== Huwelik met Yolande en nagevolge ==== Na sy huwelik in [[1962]] in Londen met Yolande, die Frans-Paryse vrou van [[Viëtnamese]] afkoms, woon hulle eers in ’n kamer op die linkeroewer van die [[Seine]] en later in ’n woonstelletjie in die Rue Malebranche in Parys. Sy vrou is ’n Franse burger, hoewel haar ouers van Viëtnamese afkoms is en sy daar gebore is. As vierjarige gaan sy na Frankryk waar haar vader [[Viëtnam]] se verteenwoordiger by [[Unesco]] was. Haar regte naam is Ngo Thi Hoang Lien, wat “geel lotus” beteken en sy en die lotus figureer prominent in Breyten se digkuns.<ref>Oulitnet: http://www.oulitnet.co.za/seminaar/ampie_breyten.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170621162522/http://oulitnet.co.za/seminaar/ampie_breyten.asp |date=21 Junie 2017 }}</ref> In Parys werk Yolande as sekretaresse by ’n Amerikaanse maatskappy en sy behaal ’n B.A.-graad aan die Sorbonne, waarna sy verder studeer in die Regte en Volkekunde. Sy is Frans, Viëtnamees, Spaans en Engels magtig. Breyten studeer in [[1963]] ook aan die Sorbonne, terwyl hy ’n lewe probeer maak uit sy skilderye en later deur ’n agent in Amsterdam ietwat beter doen en ook gereelde uitstallings hou in België en Nederland. Hy raak in hierdie tyd al hoe meer betrokke by anti-apartheidsorganisasies, veral nadat ’n visum vir sy vrou om [[Suid-Afrika]] te besoek sodat hy die A.P.B.-prys in ontvangs kan neem, in [[1965]] geweier word. In [[1967]] besoek hulle Suider-Afrika en gaan [[Swaziland]] deur [[Mosambiek]] binne, waar familie en vriende hulle kom groet en hulle op die terugreis met die boot toegelaat word om Kaapstad twee dae lank te verken. In [[1972]] word ’n visum vir Suid-Afrika aan sy vrou toegestaan en in Desember van daardie jaar kom die egpaar vir ’n verblyf van etlike maande na Suid-Afrika. Hier tree Breytenbach in Februarie [[1973]] in die lesingreeks oor die [[Sestigers]] voor die Kaapse Somerskool op. Sy boek ''’n Seisoen in die paradys'', wat onder die skuilnaam B.B. Lasarus gepubliseer word, beskryf die gebeurtenisse tydens hierdie besoek. Op letterkundige gebied is hy van meet af aan omstrede. Reeds met publikasie van sy debuutwerke, ''Die ysterkoei moet sweet'' en ''Katastrofes'', verwys Afrikaanse Persboekhandel die proewe na die besturende direkteur omdat hulle van mening is dat die werke ongesond en ongewens is. [[Bartho Smit]] behandel egter die besware met bestuur en die boeke word gepubliseer, waarna dit ook die A.P.B.-prys verower.<ref>LitNet: http://www.litnet.co.za/grepe-uit-die-uitgeegeskiedenis-van-breyten-breytenbach/</ref> Tydens toekenning van die CNA-prys in [[1968]] is D.J. Opperman een van die beoordelaars en dit is vir hom duidelik dat ''Die huis van die dowe'' die sterkste aanspraakmaker is. Gedagtig aan die weiering van ’n visum vir Breyten se vrou in 1965, verneem Opperman deur middel van sy vriend Johan Spies of die regering haar sal toelaat om die land binne te kom vir die ontvangs van die prys. Die Eerste Minister, [[John Vorster]], oefen hierna groot druk op die beoordelaars uit om hulle aanbeveling te verander. Opperman staan egter vas en lig Vorster in dat hulle ’n aantal boeke suiwer letterkundig beoordeel en nie die persone nie. Hy is voorts nie bereid om Breytenbach se werk met ’n amateur te bespreek nie en indien Vorster die werk verder wil bespreek stel hy as voorwaarde vir die gesprek dat Vorster vir drie maande sy klasse op Stellenbosch bywoon sodat hy hom vir die gesprek kan oplei.<ref>Kannemeyer, J.C. ''D.J. Opperman: ’n Biografie''. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 1986. bladsye 347-349.</ref> Na toekenning van die prys vir ''Die huis van die dowe'' sê Breyten in ’n onderhoud met ''Vrij Nederland'' dat die prys oëverblindery is en ’n vorm van omkoop om hom tot stilswye te dwing. Verder stel hy dit dat hy weens sy vrou se velkleur toegang tot Suid-Afrika geweier word en dat hy die prysgeld aan organisasies gaan skenk wat optrede teen die land voorstaan. Hierteen neem Opperman en [[Human en Rousseau|Human & Rousseau]] eksepsie en in ’n ope brief aan Breyten wat op [[18 November]] [[1968]] in ''[[Die Burger]]'' verskyn, repudieer hulle hom. Hulle distansieer hulle van sy politiek en sy steun vir terrorisme-organisasies en sê dat dit nie Breyten se vrou se ras is wat sy koms na Suid-Afrika verhinder nie, maar wel Breyten se steun vir ’n “bloedige inval in sy vaderland”. Hierdie ope brief veroorsaak ’n vertrouensbreuk tussen Breyten en sy uitgewer en hy gee hierna sy werke uit by die onafhanklike uitgewers Buren en daarna Taurus. Voor die toekenning van die [[Hertzogprys]] in [[1971]] word in die pers bespiegel dat Breyten die sterkste kandidaat is, maar die prys word aan die “veilige” [[Elisabeth Eybers]] toegeken. In Junie [[1975]] word Breyten se digbundel, ''Skryt: om ’n sinkende skip blou te verf'', die eerste Afrikaanse digbundel wat verbied word onder die streng sensuurwette van daardie tyd, veral weens ’n politieke gedig gerig aan die [[Eerste Minister van Suid-Afrika|Eerste Minister]], [[John Vorster]] (of J. Vrotstert), onder die titel ''Brief uit die vreemde aan slagter''. By herhaling gaan die beoordelaars van die Hertzogprys Breytenbach verby wanneer bekronings vir poësie gemaak moet word en wanneer hulle eindelik in [[1984]] die digbundel ''(‘yk’)'' bekroon, weier hy die prys.<ref name=":1" /> === Anti-apartheidsvegter en tronkstraf === Reeds in April 1970 skryf Breyten ’n artikel vir ''Sechaba'', die amptelike mondstuk van die destyds verbode [[African National Congress|ANC]], waarin hy openlik revolusie en die omverwerping van die [[Apartheidsregering|Suid-Afrikaanse regering]] bepleit. In 1971 word hy aangewys as die ere-ondervoorsitter van die studente-organisasie [[National Union of South African Students]] (Nusas) (wat hom sterk teen die apartheidsbeleid uitspreek) en in Junie [[1974]] word hy erepresident. In Frankryk word hy stigterslid van Okhela (wat beteken “om aan die brand te steek”), ’n anti-apartheidsorganisasie wat hom veral daarvoor beywer om blankes in die stryd teen apartheid te mobiliseer. Die Verenigde Volke-organisasie (later die [[Verenigde Nasies]]) hou in April 1975 in Parys ’n spesiale seminaar oor apartheid waaraan Breyten deelneem. Hy noem Suid-Afrika ’n “terroristestaat” en pleit vir groter steun aan die bevrydingsbewegings.<ref>Sestigers: https://diesestigers.wordpress.com/breyten-breytenbach/</ref> Op [[19 Augustus]] [[1975]] word hy op die lughawe [[O.R. Tambo Internasionale Lughawe|Jan Smuts]] in hegtenis geneem nadat hy op [[1 Augustus]] die land met ’n vals paspoort onder die skuilnaam Christian Jean-Marc Galaska binnegekom het. Sy aanhouding is ingevolge Artikel 6 van die Wet op Terrorisme en vyf van die mense met wie hy na bewering in Suid-Afrika kontak gehad het, word ook aangehou. Die veiligheidspolisie was bewus van sy voorgenome besoek lank voordat hy geland het, nadat ’n onbekende persoon hom verraai het. Op [[10 November]] [[1975]] verskyn Breyten die eerste keer in die hof te midde van groot plaaslike en internasionale belangstelling, met die verhoor wat dan uitgestel word tot [[21 November]]. Met die aanvang van die verhoor op 21 November pleit Breyten skuldig op die hoofaanklag met sekere wysigings op die klagstaat en hy word daarna op elf aanklagte skuldig bevind. Op [[27 November]] [[1975]] vonnis regter P.M. Cillié hom tot nege jaar gevangenisstraf, al het beide die staat onder leiding van die prokureur-generaal, dr. Percy Yutar, en Breyten se verdediging ’n maksimum vonnis van slegs vyf jaar gevra. Verlof tot appèl teen die vonnis word in Desember 1975 en weer in Maart [[1976]] geweier. In die loop van [[1977]] word hy ’n tweede keer verhoor op grond van beweerde pogings om te ontsnap en om deur gesprekke met een van die bewaarders die doelstellings van Okhela te bevorder. Op meeste van hierdie aanklagte word hy onskuldig bevind. Hy word slegs skuldig bevind daaraan dat hy tronkregulasies oortree het en word hiervoor tot R50 of drie maande gevangenisstraf gevonnis. Tydens sy aanhouding wend die Afrikaanse Skrywersgilde herhaalde pogings aan dat Breytenbach toegelaat word om in die gevangenis te skryf en te skilder en dat sy vonnis versag word. Sy moeder is op [[4 April]] [[1978]] onverwags aan ’n hartaanval oorlede, maar Breyten word verlof geweier om die begrafnis by te woon. Nadat hy lank in [[Pretoria]] se gevangenis aangehou is, word hy later na [[Pollsmoor-gevangenis|Pollsmoor]] in [[Kaapstad]] verplaas. Tydens sy gevangeskap word sy vrou toegelaat om hom twee keer per jaar te besoek. Op [[2 Desember]] [[1982]], nadat hy iets meer as sewe jaar van sy vonnis uitgedien het, word Breytenbach vrygelaat. Breyten verklaar hierna dat dit feitlik onmoontlik is vir ’n blanke Suid-Afrikaner om deur swart vryheidsvegters as bondgenote in die stryd aanvaar te word. Dus meen hy dat hy self geen verdere rol in die politiek te speel het nie. Hy en sy vrou gaan bly weer in Parys, waar hy in [[1983]] Franse burgerskap aanvaar en die egpaar in die laat tagtigerjare ouers word van ’n dogter, wat hulle Daphnée noem. Hulle koop benewens die ateljee in Parys ook ’n lappie grond aan die voet van die [[Pireneë]]. In April [[1985]] word hy genooi as gas van die Universiteit van Kalifornië, waar hy lesings lewer en uit sy boeke voorlees. Hy woon ook in 1985 die 48ste PEN-konferensie in [[New York Stad|New York]] by. In [[1987]] is hy saam met Van Zyl Slabbert een van die organiseerders van die ontmoeting tussen die toe nog verbode ANC en leidende Suid-Afrikaners in [[Dakar]], [[Senegal]]. Hierdie ontmoeting baan die weg vir verdere soortgelyke ontmoetings en skep die klimaat vir die nuwe demokratiese bestel binne Suid-Afrika. Hy woon ook die veel besproke Victoria Watervalberaad in [[1989]] tussen prominente skrywers en die ANC by en lewer by hierdie geleentheid die slotreferaat in Engels oor ’n Suid-Afrikaanse letterkunde. Wanneer sy pa se gesondheid verswak, word in Julie 1989 ’n visum vir vier dae aan Breyten en Yolande toegestaan vir ’n besoek. Breyten se pa is in Desember 1989 in die ouderdom van 85 jaar oorlede. Visums word dan vir drie dae aan Breyten en Yolande toegestaan om die roudiens in [[Grahamstad]] by te woon, asook die seremonie in [[Hermanus]], waar sy pa se as by sy ma se graf gestrooi is. In Mei [[1990]] word Breyten as direkteur van Taurus-uitgewers aangestel, met sy hoofdoel om ondersoek in te stel na die moontlikheid om Afrika letterkunde aan die Suid-Afrikaanse publiek bekend te stel. In 1990 is hy een van die stigters van die [[Gorée]]-instituut in Dakar in Senegal, wat kulturele navorsing doen wat daarop gemik is om burgerlike bemagtiging in Afrika-samelewings te bewerkstellig.<ref name=":1" /> === Lewe na sy vrylating === [[Lêer:Breyten Breytenbach, 1995 - 13.jpg|duimnael|Breytenbach in 1995]] Na 1990 besoek hy gereeld sy land van herkoms, wanneer dit weens veranderde politieke omstandighede makliker word om toegang te verkry. Hy hou gereelde lesings, onder andere in Augustus 1990 in [[Stellenbosch]] voor die Stellenbosse Aktuele Aangeleentheidskring en in Oktober 1990 by die Afrikaanse Skrywersgilde se beraad op [[Langebaan]]. In Desember [[1991]] by die landswye skrywerskonferensie georganiseer deur die koerant ''New Nation'' lewer hy die hooftoespraak onder die titel ''Om by heerskappy verby te skryf''. In Julie [[1993]] tree hy op by die Wits Winterforum. By die [[Demokratiese Alliansie]] se taalberaad van [[1998]] tree hy op saam met die leier van die DA, [[Tony Leon]], en die voorsitter van [[Pansat]], [[Neville Alexander]]. In [[2001]] tree hy op [[KykNET|KykNet]] se poësieprogram ''Ja-nee'' op, waar hy met plaaslike letterkundiges, digters en skrywers oor die digkuns gesels, terwyl hy in Maart [[2008]] deelneem aan ’n oop gesprek wat deur die Departement Afrikaans van die [[Universiteit van Wes-Kaapland|Universiteit Wes-Kaapland]] gereël is. Ook in die buiteland tree hy by verskeie kere in die openbaar op en maak belangwekkende toesprake. In November 1993 by Washington Universiteit in [[St. Louis]] in [[Missouri]], stel hy dit duidelik dat die komende demokrasie in Suid-Afrika slegs sal werk as die politici beperk word tot hulle sleutelrol as dienaars van die samelewing om hulle neiging tot uitbuiting van die gemeenskap teen te werk. In [[1994]] lewer hy die openingstoespraak by die 25ste Poetry International in Rotterdam, waarheen 72 skrywers van oor die wêreld genooi is. Breyten is in 2008 die hoofspreker by die elfde internasionale Time of the Writer skrywersfees wat in Durban aangebied is en tree wêreldwyd by verskeie ander openbare byeenkomste op, insluitende die derde ''[[Mail & Guardian]]'' literêre fees in [[2012]] in die [[Markteater]] in Johannesburg. === Akademikus === [[Lêer:9.13.09BreytenBreytenbachByLuigiNovi1.jpg|duimnael|Breytenbach by die 2009 Brooklyn Book Festival]] In [[1999]] word hy aangestel as Global Distinguished Professor in Lettere aan die Universiteit van New York in Amerika, waar hy lesings gee in die kreatiewe skryfkunsprogram. In Januarie [[2000]] word hy vir ’n tydperk van drie jaar aangestel as besoekende professor by die Universiteit van Kaapstad se Fakulteit Geesteswetenskappe. Vanaf 2000 is hy ook betrokke by die Gorée-Instituut in Dakar, Senegal waar hy die uitvoerende direkteur van hierdie instelling word en in [[2005]] in ’n bitter stryd met die regering van Senegal betrokke is om hierdie instituut te behou. Deur die vredesakademie van hierdie instituut raak hy ook vanaf [[2004]] betrokke by die vredesproses in [[Guinee-Bissau]]. Hy stig die Pirogue-kollektief as verlengstuk van die Gorée-Instituut om met behulp van vrywillige individue vorm te gee aan kultureel kreatiewe projekte. In Mei [[2013]] bied hierdie kollektief saam met die Spier-landgoed buite Stellenbosch ’n Dansende Digtersfees aan waarin ses internasionaal bekende digters (Ko Un, Carolyn Forché, Yang Lian, Joachim Sartorius, Tomaž Salamun en David Shulman) saam met Breyten, [[Antjie Krog]], [[Petra Müller]] en [[Marlene van Niekerk]] vir ’n week die ruimtes van skepping en verbeelding van die poësie ontgin en ondersoek. Die program word afgesluit met twee dae waarin daar bedags openbare gesprekke en meesterklasse is en snags voorlesings met musiek. Die sukses van hierdie fees lei tot die opvolg daarvan in [[2014]], waarvoor hy weereens die feeskurator is. In 2013 word hy ook uitgenooi om as beoordelaar op te tree vir die toekenning van die Griffin Poetry Prize, ’n internasionaal gerekende Kanadese prys wat jaarliks toegeken word aan ’n internasionale digter in Engels, asook ’n prys vir ’n Kanadese digter.<ref>CBC: http://www.cbc.ca/news/arts/south-african-poet-breyten-breytenbach-to-judge-griffin-prize-1.1271065</ref> === Kunstenaar === [[Lêer:Breyten Breytenbach, 1995 - 21.jpg|duimnael|Breytenbach in 1995]] Sy eerste kunsuitstalling in Suid-Afrika is vanaf Desember 1993 tot Januarie 1994 by die S.A. Kunsvereniging se galery in Kaapstad onder die titel ''Painting the eye''. Hierdie tentoonstelling word gevier met ’n gedenkboek, wat illustrasies van sy skilderye bevat, asook ’n inleiding deur Georges Marie Lory en artikels deur Marilet Sienaert, [[John Miles]] en Breyten self. Hy volg dit op met die kunsuitstalling ''Woordwerk'' in 1999, waar sy gedigte en kuns vermeng word. In 2012 hou hy weer ’n groot kunsuitstalling in Suid-Afrika, by die Suidoosterfees in Kaapstad onder die titel ''Vingerverhale''. == Skryfwerk == === Inleiding === Reeds op skool skryf hy gediggies vir meisies op wie hy ’n ogie gehad het. Sy eerste verse, onder meer ''Nanag'' en ''Terminus'', en vroeë prosastukke, onder meer ''Drie halwes maak ’n hele'', verskyn in die studenteblad ''Groote Schuur'' in 1959. In die jare 1961 tot [[1964]] publiseer hy enkele verse en prosasketse in ''Contrast'' en ''Sestiger''. Hy beskou homself egter eerder as skilder en nie eintlik as ’n skrywer of digter nie, maar word gemotiveer om sy skryfwerk ernstig op te neem nadat [[Chris Barnard (skrywer)|Chris Barnard]] vroeg in 1964 Parys besoek en waardering vir sy werk toon. Hierna stuur hy die manuskripte van ''Die ysterkoei moet sweet'' en ''Katastrofes'' na [[Bartho Smit]] by [[Afrikaanse Pers (1962) Beperk|Afrikaanse Pers]], wat dit publiseer. Breyten se agtergrond as skilder veroorsaak dat hy tegnieke en raamwerke van hierdie kunsvorm as vanselfsprekende hulpmiddels gebruik by sy digkuns.<ref>Brink, André P. ''Die poësie van Breyten Breytenbach''. Blokboeke 15. Academica. Pretoria en Kaapstad. Tweede uitgawe, 1973.</ref> As skilder (en dus ook as digter) kan hy beskou word as ’n Nuwe Realis, wat aanvaar dat niks vreemds is vir die mens nie en dus staan die groteske en die skrikwekkende naas (en as deel van) die sagte en mooie en in alles kan die mens ontdek word. Hierdie tipe kuns het ’n aanslag wat wesenlik surrealisties is, wat weer op sy beurt raakpunte vertoon met Zen-[[Boeddhisme]], wat waarskynlik die grootste enkele vormende invloed op Breyten se digkuns is. [[Zen]] is ’n omvattende wêreldbeeld waardeur denke wat dinge kategoriseer en een vir een omvat, omver gegooi word deur nie dinge teenoor mekaar te stel nie, maar dit gesamentlik te belewe. Verhoudings tussen diverse dinge is dus belangriker as dinge op sigself en hierdie wêreldbeeld floreer op vrye en ongewone assosiasie. Teenoorgesteldes word nie noodwendig as paradoksaal ervaar nie, maar eerder as teenkante van dieselfde munt. Aansluitend hierby werk skilderkuns per definisie met beelde en wanneer hierdie beelde gekombineer word met die elemente soos hierbo uiteengesit, kan dit lei tot unieke assosiasies. Die ryk beeldspraak in sy poësie is juis een van die uitstaande kenmerke daarvan, met die verskil tussen skilder en dig wat hierdeur opgehef word. In Middeleeuse China was die woord vir skildery geluidlose poësie, ’n denkwyse waarby sy skeppings aansluit. ’n Zen-beeld wat gereeld gebruik word vir die eenheid en interafhanklikheid van alle dinge is die weerkaatsing van die maan in die water. Die maan se teenwoordigheid maak sy weerkaatsing moontlik, die water se teenwoordigheid maak dit moontlik dat weerkaatsing kan plaasvind.<ref>H.P. van Coller. ''Perspektief en Profiel Deel 1''. van 1998 op bladsy 277.</ref> Benewens sy eie naam publiseer hy onder verskeie skuilname, soos B.B. Lasarus, Jan Blom en Jan Afrika. Dit is ook regdeur sy [[oeuvre]] ’n gegewe dat sy identiteit verander en hy verwys deurlopend na homself in sy gedigte, asof hy ’n aparte figuur is. Eindelik word sy identiteit geskep in sy gedigte en dit is dus nie verbasend dat sy identiteit verander as dit deurgaans herskep moet word nie. Die ek of self is nie ’n vaste punt nie, maar eerder ’n masker (saamgestel uit herinnering en verbeelding), wat die naamwisseling verklaar en ook die terugkerende spieëlmotief as een van die sentrale maskers van die self.<ref>H.P. van Coller. ''Perspektief en Profiel Deel 1''. van 1998 en sy bespreking van ''Die universele analogie.'' op bladsye 284-286.</ref> Aansluitend hierby is sy feitlik onbeperkte woordspeling, waardeur hy gedurig sy eie naam vervorm deur die woorde, letter en klanke te kombineer, om te ruil, letters weg te laat en te herrangskik. Hierdie permutasie gebruik hy ook vir vele ander begrippe in sy gedigte (soos byvoorbeeld “reis van eieland tot eiland” in ''Kouevuur'', bladsy 84), wat lei tot die skep van ’n groot aantal neologismes, maar ook die treffende naasmekaarstel van botsende begrippe.<ref>''Permutasie: agter die woord aan reis'' op bladsye 280-282 in H.P. van Coller se ''Perspektief en Profiel Deel 1'' van 1998</ref> Dwarsdeur sy oeuvre maak hy gebruik van terugkerende simbole (insluitende vlerke en voëls of ander metodes van vlieg, kleure, water, vel en membrane of ander vorms van bedekking), wat telkens die simboliese waarde van die vorige beklemtoon maar ook herinterpreteer. Gesien teen bostaande agtergrond, is dit vanselfsprekend dat Breyten se digkuns onmiddellik as uniek en vernuwend ervaar word en hy kap van meet af aan vir hom ’n belangrike en eiesoortige plek in die Afrikaanse poësie oop. === Poësie === ==== Digbundels voor sy tronkstraf ==== ''Die ysterkoei moet sweet'' se titel is afgelei van die Zen-spreuk, “Om die Groot Niet te kan vertrap, sal die Ysterkoei moet sweet”. Die Groot Niet is die groot geheel waarin alle teenstellinge opgehef word, soos lig en donker, geboorte en dood, en alles word daarin saamgevat. Dit is veral nie iets nie, aangesien ’n mens iets kan beskryf, terwyl niks nie beskryf kan word nie. Die titel wil dan sê dat die onmoontlike moet gebeur vir die mens om die Groot Niet te kan omskryf, wat impliseer dat die gedigte hoogstens as ’n poging tot beelding of interpretasie beskou kan word.<ref>Antonissen, Rob. ''Spitsberaad.'' Nasou Beperk. Elsiesrivier. Eerste uitgawe. Eerste druk, 1966.</ref> In 1964 word die Afrikaanse Pers Boekhandel-prys vir ''Die ysterkoei'' ''moet sweet'' en ''Katastrofes'' toegeken. In ''Die huis van die dowe'' verwys die titel na die dowe skilder Goya se laaste tuiste in [[Madrid]] in [[Spanje]], waar hy hom na sy sewentigste verjaarsdag van die samelewing onttrek het, wetende dat dit sy laaste aardse tuiste is. As teenvoeter vir die skrikwekkende buitewêreld en op soek na troos en genesing skilder hy op die mure sy beroemde “swart skilderye”, wat sy eie fantasieë en nagmerries uitbeeld. Die titel kan egter ook verwys na Breyten se eie ballingskap in die vreemde, waar hy toenemend doof word vir die Suid-Afrikaanse belewenis en die Afrikaanse taal. Die digbundel probeer dan om troos te soek teen die pyn van die lewe, veral in die lig van ’n fisiese gebrek soos doofheid, die dood van ’n sintuig, wat afstand en skeiding van die werklikheid impliseer. Dit wat jy nie het nie oorheers dit wat jy reeds het, waarby die motto van die bundel aansluit, “In die huis van die dowe is die blinde koning”, wat ook suggereer dat diegene met gebrek nie baas is binne hulle eie huis nie. Algaande deur die bundel groei die besef dan dat die gedig self die digter se woning word, ’n woning wat gedurig herskep moet word, wat nie solied is nie.<ref>Lindenberg, E. Standpunte. Nuwe reeks 74, Desember 1967.</ref> Die C.N.A.-prys word in 1967 toegeken aan ''Die huis van die'' ''dowe'' en hierdie bundel verower in 1968 ook die Nederlandse Reina Prinsen Geerligsprys. In ''Kouevuur'' word die teenoorgesteldes van “koue” en “vuur” saamgevoeg in een geheel, wat ook gangreen en die verspreiding (verrotting) daarvan deur die hele liggaam suggereer. As sodanig beliggaam dit sowel die lewe as dood. Net soos die geval is met sy vorige bundels, vorm die gedigte in die bundel ’n groot geheel wat op mekaar inwerk.<ref>Cloete, T.T. Standpunte. Nuwe reeks 88, April 1970.</ref><ref>Antonissen, Rob. ''Verkenning en kritiek.'' H.A.U.M. Pretoria. Eerste uitgawe. Eerste druk, 1979.</ref> Die titel van ''Lotus'' (uitgegee onder die skuilnaam Jan Blom) word verder belig deur die [[Boeddhisme|Boeddhistiese]] spreuk wat as motto vooraan die eerste afdeling van die bundel staan, te wete “aum mani padme hum”. Hoewel baie moeilik vertaalbaar, kan dit gesien word as “blom verborge in die lotus” of as “pêrel verborge in die lotus”.<ref>André P. Brink. ''Die poësie van Breyten Breytenbach.'' bladsy 28</ref> Die bundel word opgedra aan sy vrou, Hoang Lien, wat “goue lotus” beteken en hy publiseer die bundel onder die naam Jan Blom (ook janblom, wat platanna beteken). Sodoende word ’n verband gelê tussen lotus en padda en hierdie verhouding word deurlopende motief vir die bundel. Nege is die Boeddhistiese volmaakte getal, derhalwe ook die getal van die heilige lotus met sy nege kroonblare. Die bundel word dan ook in nege afdelings verdeel, wat ook saamval met die nege letters van Hoang Lien. Hierdie agtergrond gegewens dui reeds die hegte samehang en eenheid van die bundel aan.<ref>Brink, André P. ''Voorlopige Rapport''. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 1976.</ref> ''Lotus'' word in 1970 met die C.N.A.-prys bekroon en in 1972 deur die Maatschappij der Nederlandse Letterkunde saam met ''Skryt'' met die Nederlandse Van der Hoogt-prys. ''Skryt. Om ’n sinkende skip blou te verf'' is in Nederland uitgegee en kombineer Breyten se gedigte met sy tekeninge. Dit bevat ’n nawoord van die Nederlandse digter H.C. ten Berge en is volgens die opdrag “’n eerbetoon… aan die volk van Suid-Afrika aan wie ’n burgerskap in hul geboorteland ontsê word”. Die titel kombineer die woorde “skryf” en “skyt” in die titel, wat hierdie twee begrippe dan aaneenskakel. Om te skryf word dan ’n verrotte uitwerpsel wat weer een word met die aarde, waaruit lewe weer sal voortspruit. Dit suggereer egter ook ’n wanhoop in die krag en waarde van die skryfproses. Die subtitel verklaar dat dit eintlik ’n futiele proses is. Die titel suggereer ook die gedigte se doel as die “skrif van die stryd”. Die digproses self word in hierdie bundel dan ’n sentrale motief, wat veral deur middel van vlerke en gevlerkte wesens uitgebeeld word.<ref>Brink, André P. ''Voorlopige Rapport''. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 1976.</ref><ref>Coetzee, Ampie. Rapport, 24 Februarie 1974.</ref> Die Maatschappij der Nederlandse Letterkunde ken die Nederlandse Van der Hoogt-prys in 1972 toe aan ''Skryt'' en ''Lotus.'' ''Met ander woorde vrugte van die droom van stilte'' keer weer terug na die hegte struktuur wat ’n bundel soos ''Lotus'' kenmerk. Die titel beslaan die volmaakte nege woorde, die twee motto’s voorin beslaan elk nege woorde en die bundel word doelbewus opgebou uit ’n veelvoud van nege gedigte. Ten spyte van die woordryke titel, gaan dit hier veral oor stilte teen die agtergrond van die gedurige wisselwerking en verhoudings tussen alles (die Groot Niet) wat ook in ander bundels so ’n sentrale rol speel.<ref>Brink, André P. ''Voorlopige Rapport''. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 1976.</ref> ==== Digbundels geskryf gedurende sy aanhouding en tronkstraf ==== Tydens Breyten se aanhouding in 1975 en voor vonnisoplegging skryf hy die bundel ''Voetskrif'', waar die titel reeds die aard van die bundel saamvat en suggereer. Om met voete te skryf is ’n manier van skryf soos deur ’n gestremde en is beeld van sy eie gestremdheid tydens aanhouding. As voete skrywe, impliseer dit dat skryf ’n manier van loop is en word die gedig dan ’n reis, waar die reis wat hy beskryf een van ontdekking is, maar veral ook een van bedreiging en verraad. Die voete is terselfdertyd verbinding tussen lewe en dood, waar hy met gevangenskap ook afsterf van sy verlede. Verder impliseer voetskrif ook heiligheid, omdat mens jou skoene uittrek om die heilige gebied te verken. Dit is ook ’n soort voetnoot by ’n primêre teks, waar gevangenskap nie deel is van die hoofstroom van die lewe nie. Dwarsdeur sy oeuvre is daar by die digter ook ’n begeerte om te vlieg, waar jy juis die gebruik van jou voete moet prysgee om dit te bereik. Die enigste manier waarop hy kan vlieg is om sy gedigte soos gevleuelde wesens uit te stuur om te bereik wat hy nie kan nie (veral treffend uitgebeeld in “''vers as boodskapper''”). Daar is dan ook ’n kloof in die bundel tussen die hier waar hy hom bevind en die daar, waar die onbereikbare geliefdes is. Die bundel bevat verskeie gedigte oor die afwesige geliefde (asook twee gedigte vir sy ouers), wat afwesig maar tog ook ’n skakel en kontak met die buitewêreld is.<ref>Brink, André P. ''Voorlopige Rapport''. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 1976.</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 15 no. 1, Februarie 1977.</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 17 no.2, Junie 1977.</ref><ref>Olivier, Gerrit. Beeld, 5 April 1976.</ref> Die Perskor-prys word in 1976 aan ''Voetskrif'' toegeken. Alhoewel nuwe werk van Breyten volgens wet nie tydens aanhouding gepubliseer kan word nie, verkry hy internasionale bekendheid deur die verskyning van sy poësie in ''Babel'', ''De Populier'', ''De Vlaamse Gids'', ''Raster'' en die stensils van ''Poetry International'' en die versameling van sy gedigte in Nederlandse uitgawes (''Het huis van de dove'' en ''Met andere woorden'', 1976–1977). In hierdie bloemlesings word al sy verse volledig opgeneem, ook dié wat in ''’n Seisoen in die paradys'' en in tydskrifte verskyn het. Verskeie vertalings en bloemlesings van sy werk verskyn ook in hierdie tyd. Die Nederlandse vertaling van ''Skryt'' word gedoen deur Adriaan van Dis in 1976 en ''Sinking ship blues'' word in 1977 in Engels vertaal deur [[André P. Brink]]. Anderstalige bloemlesings sluit in ''Feu froid'' in Frans deur Georges Marie Lory in 1976, wat op sy beurt weer in Engels, [[Arabies]] en [[Pools]] vertaal word; ''Kreuz des Südens, Schwarzer Brand'' in [[Duits]] deur Rosi Russink in 1977; ''In Africa even the flies are'' ''happy'' onder redaksie van Dennis Hirson in 1978, wat op sy beurt vertaal is in Portugees, Spaans, Frans, Duits, Italiaans en Nederlands; ''And death white as word'' met ’n inleiding deur [[Ampie Coetzee]] in 1979 en vertalings in [[Portugees]] deur Mario Cesariny in [[1979]]. In [[1980]] verskyn ''Vingermaan'' in Nederland, met tekeninge van Breytenbach en gedigte oor hom deur H.C. ten Berge, Rutger Kopland, Gerrit Kouwenaar, Lucebert en Bert Schierbeek. Vertalings van sy werk verskyn verder ook in onder andere [[Baskies]], [[Deens]], [[Noorweegs]] en [[Sweeds]]. In Afrikaans verskyn die bloemlesing ''Blomskryf'' onder redaksie van Ernst Lindenberg en Ampie Coetzee met ’n keuse van sy gedigte uit al sy bundels voor ''Voetskrif'', terwyl dit ook verspreide gedigte uit tydskrifte bevat en gedigte wat in ''’n Seisoen in die paradys'' verskyn het. In sy inleiding tot die bundel wys Ampie Coetzee daarop dat Breytenbach self sy gedigte beskryf as sou dit om verhoudings gaan. Hierdie verhoudings sentreer dan rondom die digter en sy verhouding met die poësie en die digter en sy verhouding tot die leser of mens in die algemeen, die liefde en die geliefde. Breytenbach se wens is dan dat die bundel in twee afdelings verdeel moet word, ''Hoesê'' (''voetverse – huis van die dowe'') en ''Sosê'' (''hartverse'' – ''witskrif van die liefde''), waarin hierdie verhoudings sentraal staan.<ref>Brink, André P. Rapport, 27 Maart 1977.</ref> Binne enkele jare na sy vrylating verskyn vier digbundels in nie-chronologiese volgorde, wat gesamentlik die titel ''Die ongedanste dans'' dra. In chronologiese orde (nie die orde waarin dit uitgegee is nie) is die bundels ''Lewendood'', ''Buffalo Bill'', ''Eklips'' en ''(‘yk’)''. Hierdie bundels is die gesamentlike weergawe van sy ervarings en waarnemings binne die gevangenis. Die gedigte is doelbewus selfs meer verwikkeld as sy vroeëre poësie, aangesien hy nie sy siel wou blootlê aan diegene wat letterlik oor sy skouer geloer het wat hy skryf nie. Volgens die voorwaardes aan die begin van sy strafoplegging moes alle geskrifte saans ingehandig word en kon dit eers na vrylating gepubliseer word. Uit die verse is daar ook tekens van ’n toenemende uitsigloosheid, wat baie van die gedigte donker stem. Die titel ''Lewendood'' omvat die begrippe lewe en dood, maar impliseer ook “lewend dood”. Dit beskryf dus die twee pole van spanning binne die bundel, maar is ook aanduidend van die toestand van die digter in die tronk. Die gedigte styg egter bo die eng persoonlike uit deur byvoorbeeld verwysings na die graffiti van vorige gevangenes en die beeldspraak wat Dante se hellevaart oproep. Kenmerkend is weer die vrye assosiasie en beeldspraak wat sy digkuns kenmerk en die voortdurende soeke na sin en waarheid binne die omgewing waarbinne hy hom bevind. Dikwels is die tema ook die taal en die onvermoë van die taal om dinge werklik te kan sê soos dit is, asook die dood van ’n taal.<ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 24 no. 4, November 1986.</ref><ref>Olivier, Fanie. Rapport, 18 Augustus 1985.</ref> ''Lewendood'' is in [[1986]] op die kortlys vir die toekenning van die Rapportprys. Die titel van ''[[Buffalo Bill]]'' verwys na die legendariese Amerikaanse volksheld wat bekend geword het in sy gevegte teen die Amerikaanse [[Indiane]] in die negentiende eeu.<ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 23 no. 2, Mei 1985.</ref><ref>Olivier, Fanie. Rapport, 2 Desember 1984.</ref><ref>Snyman, Henning. Die Burger, 21 Maart 1985.</ref> In ''Eklips'' is die klem baie sterker op die toestand van die ek eerder as die ervarings van die ek, en bepeins hy die dinge wat belangrik is, die krag van die liefde en die wisselwerking tussen lewe en dood. Die titel kan verwys na die verdoeseling van die dinge wat werklik is, veral deur woorde en die onmag van woorde, asook na die dinge wat as werklik belangrik bewys word tydens sy eklips of gevangenskap.<ref>Brink, André P. Rapport, 1 Mei 1983</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 22 no. 2, Mei 1984</ref><ref>Olivier, Gerrit. Die Burger, 23 Junie 1983</ref> ''Eklips'' is in 1984 op die kortlys vir die toekenning van die Louis Luyt-prys. Na vrylating verklaar Breyten dat sy “self” in die tronk van hom afgestroop is en “ek” word “yk”. Die titel van ''(‘yk’)'' word in hakies geplaas om gevangenskap van die ek aan te dui, terwyl die insluiting van die letter “y” ook kan dui op ’n eenwording van die ek met Yolande, terwyl die aanhalingstekens daarop kan dui dat hy in sy gevangeskap slegs op woorde aangewys is. Dit kan ook dui op ’n soort tussenstadium of tussen-in wees, met implikasie dat die lewe in gevangenskap tydelik opgehef is. Die bundel bevat weereens liefdesgedigte waarin die verlange na die afwesige geliefde voorop staan, gedigte oor die tronklewe wat soms met ’n winterlandskap en koue verbind word en die verlange na kommunikasie en kontak met die buitewêreld. Hierdie toestand van isolasie word in baie gedigte ook met die dood verbind, wat ook die betekenis van afwesigheid aanneem. Daar is deurentyd ’n bewussyn van mure of grense en ’n drang om hierdie grense te oorskry, met woorde die enigste manier om dit in hierdie situasie te bereik.<ref>Brink, André P. Rapport, 29 Januarie 1984 en 5 Februarie 1984</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 22 no. 2, Mei 1984</ref> In 1984 is hierdie bundel ook op die kortlys vir die toekenning van die Louis Luyt-prys en word eindelik tweede geplaas. ''Judas eye'' is ’n keuse uit sy tronkbundels in Engelse vertaling, waarin hy hom in ’n nawoord oor sy poësie uitlaat en in ’n selfportret iets oor sy lewensloop vertel. ==== Digbundels na sy vrylating ==== ''Soos die so'' is Breyten se eerste bundel wat gedigte bevat wat geskryf is na sy vrylating, hoewel baie van die gedigte van voor hierdie tyd dateer. Die bundel bevat ook twee prosatekste waarin die aard van hierdie bundel uiteengesit word en besin word oor die funksie van poësie. Hierin skryf hy dat die bundel ’n “verserige notaboek” is wat beskryf “soos ek my lewe leef”. Die bundel word volgens chronologiese datumbepaling gestruktureer. Aan die einde van 1973 het hy ’n gedrukte dagboek aangeskaf wat hy daarna gereeld met versinskrywings vir die dag invul (’n gedig vir elke dag!) en met etlike onderbrekings volhou tot [[4 September]] [[1974]]. Hierdie versinskrywings word veertien jaar later, op [[16 September]] [[1988]], hervat.<ref>Kannemeyer, J.C. ''Op weg na 2000.'' Tafelberg-Uitgewers Beperk. Eerste uitgawe, 1998.</ref><ref>Scholtz, Merwe. Insig, Februarie 1991</ref><ref>Toerien, Barend J. Die Burger, 18 Junie 1991</ref><ref>Van der Merwe, P.P. Rapport, 10 Maart 1991</ref> In 1990 word ''Soos die so'' genomineer vir die Rapportprys. Die bundel ''nege landskappe van ons tye bemaak aan ’n beminde'' word soos die titel aandui in nege afdelings verdeel, waarin die reise van die digter uitgebeeld word. Dit is egter nie net die uiterlike landskappe wat verken word nie, maar ook die binne toestand of innerlike landskap van die ek. In wese vorm die bundel ’n soort testament wat aan sy vrou “bemaak” word, en die gedigte is dus gevul met weemoedigheid en die dood, met intense herbelewing van die landskappe as die vreugde wat dinge in stand hou. Sy verbysterende vermoë tot beeldspraak maak hierdie landskappe letterlik visuele woord-landskappe. Die bundel kan gesien word as sy poëtiese testament, waarin hy oor sy digterlike ambag besin en dit saamvat. ''Nege landskappe van ons tye bemaak aan ’n beminde'' is in 1994 ’n naaswenner van die CNA-prys en word dan in [[1996]] bekroon met die [[Helgaard Steyn-prys]] vir die beste letterkundige werk die voorafgaande vier jaar.<ref>Hambidge, Joan. Insig, Julie 1993</ref><ref>Hugo, Daniël. Die Burger, 22 Junie 1993</ref><ref>Kannemeyer, J.C. Rapport, 11 Julie 1993</ref><ref>Kannemeyer, J.C. ''Op weg na 2000.'' Tafelberg-Uitgewers Beperk. Eerste uitgawe, 1998.</ref> Die gedigte in ''Plakboek'' (uitgegee in sy eie handskrif en geïllustreer met sy eie skilderye) is reisverse (onder andere deur Frankryk na Italië) en dateer uit 1975. Hierdie reisgedigte is egter meer universeel van aard en beweeg tussen tyd en plek en vanaf die geografiese na die innerlike, met die illustrasies wat ’n integrale deel van die gedig en die betekenis uitmaak.<ref>Ohlhoff, Heinrich. Insig, Junie 1994</ref><ref>Olivier, Fanie. Rapport, 11 September 1994</ref><ref>Snyman, Henning. Die Burger, 8 Junie 1994</ref> [[Ampie Coetzee]] stel die bloemlesing ''Die hand vol vere'' uit sy poësie saam, wat naas verse uit sy digbundels ook gedigte bevat wat voorheen óf ongepubliseer was óf slegs in tydskrifte verskyn het.<ref>Van Vuuren, Helize. Die Burger, 11 Oktober 1995</ref><ref>Weideman, George. Rapport, 10 September 1995</ref> Die bundel ''Oorblyfsels: ’n roudig'' (onder die naam Jan Blom) bevat in ’n gedig met nege dele hulde aan sy ontslape uitgewersvriend Daantjie Saayman, wat in 1970 bereid was om die nege gedigte wat weens politieke redes uit ''Kouevuur'' weggelaat is apart te publiseer onder die titel ''Oorblyfsels uit die pelgrim se reis na ’n tydelike''. Die verse word ’n reis deur die streke van ’n besondere vriendskap, waarin daar deurnag gesels is by wyn en vuur te midde van ’n algemene gevoel van verwagting en hoop. Terselfdertyd is dit ’n reis na die dood en die verse het dan ook ’n oorwegend elegiese toon.<ref>Coetzee, Ampie. Insig, Augustus 1997</ref><ref>Grové, A.P. Beeld, 16 Junie 1997</ref><ref>Malan, Lucas. Rapport, 22 Junie 1997</ref> Saam met ''Papierblom'' word hierdie bundel in 1999 met die [[Hertzogprys]] bekroon. ''Papierblom'' is ’n verafrikaansing van [[bougainvillea]] en dui ook op die skeppingsproses, waar die digter met sy gedigte as’t ware woorde op die papier laat blom. Die titel beklemtoon ook die tydelikheid van alles, met ’n papierblom wat gou vergaan. Hierdie bundel verskyn onder die pseudoniem Jan Afrika, wat die digter se kontinent van herkoms aandui, al tipeer die subtitel die bundel as ’n “swerfjoernaal”. Die talle plekname onder baie van die gedigte is inderdaad ’n aanduiding van hoe die digter voortdurend aan die beweeg is. Dit is egter nie ’n tradisionele reisbundel nie, aangesien die reise meer inwaarts gerig is en ook regstreeks met die maak van poësie verband hou. Die reis self word as belangrik beskou, nie die bestemming nie. Daar is ook heelwat droomgedigte, wat aansluit by die liefde, natuur en musiektemas van ander gedigte. Soos kenmerkend van veral sy latere werk, is die dood ook ’n belangrike motief en bring Breyten hulde aan sy vriend Jan Rabie wat op daardie stadium aan ’n aftakelende siekte ly. Die dood is egter ook die afskeid van die land van sy herkoms en liefde.<ref>Weideman, George “Rapport” 21 Junie 1998</ref><ref>Cloete, T.T. “Beeld” 18 Mei 1998</ref> Wanneer die Hertzogprys in 1999 weer aan Breyten toegeken word, hierdie keer vir ''Papierblom'' en ''Oorblyfsels: ’n roudig'', aanvaar hy dit en word hy persoonlik gebel en gelukgewens (op Afrikaans) deur president [[Nelson Mandela]], van een tronkvoël aan ’n ander.<ref>Gabriël Botma. ''‘Storm’ om Breyten raak nou absurd.'' Die Burger, 21 April 2001</ref> In ''Lady one'' bundel hy ’n keuse uit sy liefdesverse en hy neem ook nege voorheen ongepubliseerde gedigte hierin op. Die versameling ''Ysterkoei-blues'' bevat die digbundels ''Die ysterkoei moet sweet'', ''Die huis van die dowe'', ''Kouevuur'', ''Oorblyfsels uit die pelgrim se verse na ’n tydelike, Lotus'', ''Skryt'', ''Met ander woorde vrugte van die droom van stilte'', ''Plakboek'', die gedigte in ''’n Seisoen in die paradys'' en ander verspreide gedigte wat uit die tydperk voor 1975 dateer. ''Katastrofes'' word ook ingesluit, omdat Breyten dit as prosaverse beskou wat by sy digkuns tuishoort. ''Die ongedanste dans'' is die volledige uitgawe van sy gevangenisgedigte en bevat ''Voetskrif'', ''Lewendood'', ''Buffalo Bill'', ''Eklips'', ''(‘yk’)'', die gedigte in ''Boek (Deel een): Dryfpunt'' en die lang ongepubliseerde gedig ''Die glimlag'' (opgedra aan [[Fjodor Dostojefski]]).<ref>Naudé, Charl-Pierre. Rapport, 11 September 2005</ref><ref>Van Vuuren, Helize. Beeld, 13 Junie 2005</ref> ''Die singende hand: Versamelde gedigte 1984–2014'' is Breytenbach se derde versamelbundel. Dit vorm 'n drieluik met die vorige twee bande, ''Ysterkoei-blues'' en ''Die ongedanste dans''. Die versameling bevat die volgende elf bundels: ''Soos die so''; ''Nege landskappe van ons tye bemaak aan 'n beminde''; ''Oorblyfsels''; ''Papierblom''; ''Die "(Lady One)"-siklus uit Lady One''; ''die windvanger''; ''Oorblyfsel/Voice over''; ''die beginsel van stof''; ''katalekte''; ''vyf-en-veertig skemeraandsange'' en ''oorblyfsel''.<ref>https://www.graffitiboeke.co.za/af/24528/Boeke {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200417152825/https://www.graffitiboeke.co.za/af/24528/Boeke |date=17 April 2020 }} URL opgespoor en besoek op 19 November 2019</ref> ==== Werk in 2000's ==== Na ’n lang stilswye waarin Breyten sweer dat hy nooit weer in Afrikaans sal dig nie (onder meer nadat Afrikaners in ’n internet-peiling op die webwerf van ''[[Die Burger]]'' gestem het dat hy nie lid van die volk behoort te wees nie) verskyn die indrukwekkende bundel ''Die windvanger''. Later volg ''Die beginsel van stof'' en ''Katalekte'', wat saam met hierdie bundel ’n drieluik vorm. ''Die windvanger'' word weer in nege afdelings verdeel.<ref>Britz, Etienne. Insig, Mei 2007</ref><ref>Marais, Danie. Rapport, 15 April 2007</ref><ref>Naudé, Charl-Pierre. Beeld, 30 April 2007</ref><ref>Prins, Jo. Beeld, 7 Mei 2007</ref> In 2008 word die Hertzogprys, die Universiteit van Johannesburg-prys, die [[W.A. Hofmeyr-prys]] en die Protea-prys aan “''Die windvanger''” toegeken, terwyl hierdie digbundel in dieselfde jaar ook op die kortlys vir die [[Helgaard Steyn-prys]] is. ''Die beginsel van stof'' bevat weereens blyke van Breyten se besondere woordvermoë, waar hy deur nuwe woordskeppings die taal verryk, besondere beelde skep en die gedigte laai met veelvuldige betekenislae. Temas wat hierin aangeraak word sluit in die digterskap en die ouderdom en dood, waarin afskeid geneem word van ontslape mense soos Van Zyl Slabbert, sy ma (Ounooi) en sy broer Basjan. Deurentyd lewer hy skerp kommentaar op korrupte politici. Die veertien sonnette wat hy geskryf het vir die fees wat tot sy eer op Hengelo in Nederland tydens sy sewentigste verjaarsdag gehou is, vorm ook deel van die bundel. In aansluiting by die res van sy oeuvre gebruik hy in hierdie bundel op meesterlike wyse die poëtiese tegnieke van inkantering, musikaliteit en opeenstapeling, sodat die blote klank en ritme van die gedig bydra tot die impak en betekenis daarvan. Zen-simbole soos die maan se refleksie op die water (aanduidend van verligting deurdat die een in die ander teenwoordig is en selfs die kleinste druppel water die gehele maan en ruimte kan reflekteer, asook simbool van die alomteenwoordigheid van die dood in die lewe) en die voël en vlerke doem ook hier, soos elders in sy poësie, gereeld op.<ref>Crous, Marius. Beeld, 14 Februarie 2011</ref><ref>Taljaard, Marlies. Rapport, 6 Maart 2011</ref> ''Katalekte'' se titel beteken “versameling fragmente van ou dig- of prosastukke”. Die subtitel is ''artefakte vir die stadige gebruike van doodgaan'' en die titel ontstaan dus waarskynlik uit die motto van die skrywer Cioran wat in die bundel opgeneem word, naamlik dat oeuvres sterf, maar nie fragmente nie, omdat hulle nooit geleef het nie. Die bundel sluit tematies aan by sy hele oeuvre en Breyten maak weer bemoeienis met die dood, die skryfproses, die erotiese liefde, die verhouding met die vaderland, reis en reiservarings. Telkens verras hy weer met sy vermoë om nuwe metafore en nuwe woorde te skep, terwyl die gebruik van terugkerende motiewe in sy werk soos die ysterkoei, voël, die ouers, die nar, die bobbejaan, lewe en dood en vele ander ook in gesprek tree met sy vorige werk en dit gedurig relativeer.<ref>Hambidge, Joan. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 50 no. 1 Herfs 2013</ref><ref>Viljoen, Louise. Beeld, 3 Desember 2012</ref> Hierdie omvangryke bundel van 212 bladsye word in sewe afdelings verdeel. Hierdie bundel vorm saam met ''Die windvanger'' en ''Die beginsel van stof'' ’n drieluik.<ref>Versindaba: http://versindaba.co.za/2012/11/19/onderhoud-met-breyten-breytenbach/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160515091852/http://versindaba.co.za/2012/11/19/onderhoud-met-breyten-breytenbach/ |date=15 Mei 2016 }}</ref> Die bundel ''oorblyfsel / voice over'' (in Afrikaans en Engels) noem Breyten ’n “collage”, waarin hy getransformeerde variasies van sy vriend en Palestynse digter, Mahmoed Darwiesj, se werk opneem. Hy skryf die gedigte na Darwiesj se dood as fragmente van ’n voortgesette gesprek met hom. Die gedigte spreek van nostalgie en die hunkering na ’n beter lewe, terwyl die ooreenkomste tussen die Palestynse en Afrikaanse wêrelde ook opval. Dood en verganklikheid is die oorheersende temas.<ref>Crous, Marius. Beeld, 21 September 2009</ref><ref>Pienaar, Hans. Rapport, 20 September 2009</ref> In Frankryk word Breyten in [[2009]] vereer met die toekenning van die Max Jacob-prys vir ''Outre voix'', die Franse vertaling van ''oorblyfsel / voice over'' deur [[Georges Lory]]. In [[2010]] ontvang die bundel die Mahmoed Darwiesj-stigting se inhuldigingsprys en die oorspronklike Afrikaans / Engelse digbundel word in 2010 met die Protea-prys vir poësie bekroon vir die beste digbundel wat die voorafgaande jaar verskyn het.<ref>Stellenbosch Universiteit: http://scholar.sun.ac.za/handle/10019.1/71886 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160625083314/http://scholar.sun.ac.za/handle/10019.1/71886 |date=25 Junie 2016 }}</ref> ''Vyf-en-veertig skemeraandsange uit die eenbeendanser se werkruimte'' is weer vol van gedigte wat getuig van Breytenbach se vermoë om vernuftig met klank en beeld om te gaan. Die titel verwys na die digter se “werkruimte” en die veelvuldige verwysing na die sterre beklemtoon dat Breytenbach se werkruimte die heelal is, waar hy soos die planete, swartkolle en sterre die oneindigheid naspeur en alle dinge aan mekaar verbind. Beweging is dan ook een van die herhalende motiewe in die bundel.<ref>Hugo, Daniel. Rapport, 1 Junie 2014</ref> ==== Versamelbundels ==== Breyten se gedigte word in ’n menigte versamelbundels opgeneem, waaronder ’n baie ruim keuse in die bloemlesings wat die hele Afrikaanse poësieskat dek, soos ''Groot verseboek'' en ''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte''. Ander versamelbundels waarin sy werk verskyn, sluit in ''Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte'', ''Woordpaljas'', ''Digters en digkuns'', ''Kraaines'', ''Die goue vreugde'' en ''Goudaar''. Hy publiseer ook sy gedigte in verskeie letterkundige tydskrifte, insluitende ''Contrast'', ''Sestiger'', ''Kol'', ''Standpunte'' en ''The bloody horse''. ’n Teken van sy groot internasionale aansien is dat sy werk vertaal is in onder andere Engels, Nederlands, Sweeds, Italiaans, Baskies, Bulgaars, Deens, Frans, Duits, Portugees en Spaans. ==== Poësie op CD's ==== Sy poësie is ook verkrygbaar op verskeie [[Laserskyf|CD’s]]. ''Om te Breyten'' is die eerste CD waarop kunstenaars hulle gunsteling-gedigte van Breyten toonset en uitvoer. In 2001 word dit opgevolg met ''Mondmusiek'', waarop Breyten ’n al groter rol speel. Hy lees van sy gedigte voor met musiek van plaaslike musikante op die agtergrond.<ref>Pieterse, H.J. Beeld, 25 Junie 2001</ref> Hierdie CD word in 2010 deur luisteraars aangewys as die beste Afrikaanse album van die jaar. In 2002 volg ''Lady One'', waarop hy Engelse gedigte met veral ’n sterk Oosterse musiekbegeleiding voorlees.<ref>Pieterse, H.J. Beeld, 12 Augustus 2002.</ref><ref>Pieterse, H.J. Beeld, 10 Julie 2000</ref><ref>Snyman, Henning. Rapport, 28 Mei 2000</ref> ''Beste Breyten'' is ’n keur uit al die CD’s en bevat ook ’n aantal nuwe snitte. [[Laurinda Hofmeyr]] bring in 2008 die CD ''Reis na die suide'' uit waarop sy ook van Breyten se gedigte sing wat sy self getoonset het. === Prosa === Breyten se eerste gepubliseerde prosawerk is ''Katastrofes'', waarin reeds bekende elemente uit sy digkuns ook figureer. Die gepynigde ek bevind hom in ’n absurde wêreld waarin alles aan die verrot is, op soek na identiteit, verwesenliking en troos. Soortgelyke tegnieke as in sy poësie word ook gebruik, soos aaneenskakeling van oënskynlik onverwante assosiasies, gebruik van fantasie, saamvoeg van teenoorgesteldes, alles weergegee met uitsonderlike beeldingsvermoë. Die prosa wyk af van normale perspektiewe en beeld nie noodwendig katastrofes aan soos wat dit normaalweg verstaan word nie. Dit is eerder flitse of fragmente waar sonderlinge gebeurtenisse as gewoon aangebied word of ’n fantasiewêreld as realiteit voorgehou word, met die mens as oorsaak van die katastrofes. Verder is daar mildelik gebruik gemaak van die paradoks, met ontsteltenis wat volg op die doodgewone en die gruwelike wat begroet word met geen verwondering nie. In die Afrikaanse prosa is hierdie stukke uniek, aangesien dit beweeg op ’n paralogiese vlak waar die betekenis redelike begrip ontwyk, maar die impak tog betekenisvol is.<ref>Antonissen, Rob. ''Spitsberaad.'' Nasou Beperk. Elsiesrivier. Eerste uitgawe. Eerste druk, 1966.</ref><ref>Smuts, J.P. ''Burgerband.'' Tafelberg-Uitgewers Beperk. Kaapstad. Eerste uitgawe, 1985.</ref> In 1964 word die Afrikaanse Pers Boekhandel-prys toegeken aan ''Katastrofes'' en ''Die ysterkoei'' ''moet sweet.'' ''Om te vlieg'' (''Opstel in vyf ledemate en ’n ode'') is sy heel eerste voltooide prosawerk, al word dit na ''Katastrofes'' gepubliseer. Reeds in 1967 is dit aanvaar vir publikasie, maar dit word dan deur vrees vir die streng sensuurwette van die tyd gekelder. Dit is die verhaal van Panus (samestelling van penis en anus) se begeerte om te vlieg, wat oor ’n tydperk van vyf seisoene strek. Hy bevind hom tydens oorlog in Slagterstad, ’n stad wat verwantskappe met Parys en Kaapstad toon. Die werk word geskryf uit ’n dubbelperspektief aangesien Panus beide karakter en verteller is. Sy begeerte om te vlieg is ’n verlange om aan die groei en ontbinding, dood en lewe te ontvlug en homself volkome te verwesenlik, waar om te vlieg eindelik gelykgestel word aan [[Nirwana]], die opperste bevryding. Hierdie begeerte kan ook gesien word as samehangend met die begeerte om te skryf. Die vyf seisoene (winter, winnel (winter en lente gekombineer), lente, somer en herfs) van die boek verwys ook na vyf wonderbaarlike vermoëns van [[Boeddha]] en omdat Boeddha die Al is, skep die vyf saam een liggaam wat meer as sy dele is. Hierdie vermoëns is kennis deur middel van die hemelse oor, kennis van ander se gedagtes, herinnering aan voorafgaande lewens, kennis van die dood en hergeboorte van ander wesens. So word die seisoene dan beide ’n herhaling van die ander en ’n nuwe perspektief, wat gelyktydig met die ander plaasvind. Dit is ’n werk wat heeltemal afwyk van die konvensionele verhalende prosa en dit skep ’n fantasiewêreld waarin die makabere en kosmiese ’n verbinding met mekaar aangaan.<ref>Brink, André P. ''Voorlopige Rapport.'' Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 1976.</ref> Breyten publiseer verskeie prosasketse in ''Sestiger'', ''Contrast'' en ''De Vlaamse Gids'' en uit hierdie werk (asook verskeie stukke wat uit die oorspronklike manuskrip van ''Katastrofes'' weggelaat is en prosastukke uit ''’n Seisoen in die paradys'') word keuses saamgebundel in ''De boom achter de maan'' in Nederland en ''Die miernes swel op ja die fox-terrier kry ’n weekend en ander byna vergete katastrofes en fragmente uit ’n ou manuskrip''. Hierdie werk is dus verwant aan ''Katastrofes'', alhoewel dit hoofsaaklik van mindere kwaliteit is.<ref>Olivier, Fanie. Die Transvaler, 1 Desember 1980</ref><ref>Smuts, J.P. ''Burgerband''. Tafelberg-Uitgewers Beperk. Kaapstad. Eerste uitgawe, 1985.</ref> Die kortverhaal ''Strafbare onskuld'' word in Julie 1968 in ''Contrast'' gepubliseer en daarna deur [[Hennie Aucamp]] in die versamelbundel ''Bolder'' opgeneem. Breyten se prosawerk verskyn ook in ander versamelbundels, insluitende ''Borde borde boordevol'' saamgestel deur Hennie Aucamp, ''Vertellers'' van Merwe Scholtz en ''Die Afrikaanse kortverhaalboek'' en ''Kort keur'', beide van [[Abraham H. de Vries]]. In ''’n Seisoen in die paradys'' (onder die skuilnaam B.B. Lasarus) doen hy verslag oor die besoek van hom en sy vrou aan Suid-Afrika in 1972–1973, waarin hy sy jeugwêreld ook herontdek en die Suid-Afrikaanse samelewing herevalueer. Die titel verduidelik die kortstondigheid van sy besoek aan sy oorsprong terwyl die skuilnaam BB (vir sy voorletters) na hom verwys en na Lasarus, die man wat die dood oorwin het nadat hy ’n seisoen in die graf deurgebring het. In die paradys is daar dus beide lewe en dood, hemel en hel. Die boek staan dan ook in die teken van vele afskeide van mense, gebiede en dinge wat hy geken het. Hy belig die teks met vele gedigte en sluit dan ook sy siening van die digterskap in die boek in.<ref>Brink, André P. Rapport, 23 Januarie 1977.</ref><ref>Brink, André P. ''Tweede Voorlopige Rapport''. Human & Rousseau. Kaapstad Pretoria Johannesburg. Eerste uitgawe, 1980.</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 15 no. 1, Februarie 1977</ref><ref>De Vries, Abraham. Beeld, 10 Januarie 1977</ref> Die boek is in Nederlands vertaal deur Hans Ester en Adriaan van Dis en in Engels deur Rike Vaughan. Na sy vrylating publiseer hy die prosabundel ''Mouroir'', wat grootliks in die tronk geskryf is. Dit bestaan uit nege en dertig kortprosatekste, waarvan elf in Engels geskrywe is. Die titel is die Franse woord vir ’n tehuis vir bejaardes, waar die inwoners op die dood wag en dus ook die betekenis van veroordeelde of gevangene inkorporeer. In aansluiting by sy vorige prosawerke word die inhoud surrealisties aangebied, met die onderwerp hoofsaaklik ervarings in die gevangenis. In die subtitel word die boek as “bespieëlende notas van ’n roman”, waardeur die aard daarvan (fragmente, sketse en meditasies) wat tog op ’n manier saamhang, aangedui word. Die spieël van hierdie subtitel is ook aanduidend van die wyse waarop dinge nie direk gesê word nie, maar eerder soos in ’n spieël weerkaatsings is, met die weerkaatsings wat ook in die verskillende tekste na mekaar weerkaats en dus by mekaar aansluit. Dit is dus ’n verwikkelde werk wat nie maklik sy geheime prysgee nie.<ref>Brink, André P. Rapport, 20 November 1983</ref><ref>Smuts, J.P. Die Burger, 10 Mei 1984</ref><ref>Smuts, J.P. ''Burgerband.'' Tafelberg-Uitgewers Beperk. Kaapstad. Eerste uitgawe, 1985.</ref> ''Mouroir'' is in 1984 op die kortlys vir die toekenning van die Louis Luyt-prys. ''Boek (Deel een): Dryfpunt'' behandel die digaksie en die rol van waarneming en inspirasie. Dit is egter nie tegnies en realisties geskryf nie aangesien hy in die tronk (waar die boek geskryf is) uiteraard geen toegang tot verwysingswerke gehad het nie. Sy kennis van die literatuur en wye leeskennis sorg egter dat hy die wese van kuns, die skeppingsdrang en die skeppende daad kan ondersoek. Kreatiwiteit word hier verbind met fantasie, surrealisme, invoer van karakters uit sy vorige werke, hallusinasie en dies meer en hy sluit ook ’n beduidende aantal gedigte binne die teks in. Sodoende word dit beide fiksie en nie-fiksie, maar bied nogtans ’n boeiende blik op sy eie kreatiewe proses.<ref>Hambidge, Joan. Rapport, 26 Julie 1987</ref><ref>Pakendorf, Gunther. Die Burger, 24 September 1987</ref> ''Parool / Parole'' is ’n keur deur Francis Galloway uit sy openbare toesprake wat by verskeie geleenthede tussen 1968 en 2015 in Afrikaans en Engels gelewer is, asook briewe en ander tekste waarmee hy aan openbare debat oor aktuele kwessies deelgeneem het. Onder andere is daar sy toespraak by die Sestiger-somerskool wat in 1973 by die [[Universiteit van Kaapstad]] gehou is en ’n stimulus was vir Afrikaanse skrywers se maatskaplike betrokkenheid; die pleidooi wat hy in 1975 in die Hooggeregshof gelewer het voor die regter wat hom tronk toe gestuur het op aanklag van terrorisme; en sy omstrede toespraak by die aanvaarding van die Rapport-prys in 1986, waarin hy Afrikaners gekonfronteer het oor hulle instandhouding van ’n polisiestaat. Uit die stukke blyk Breyten se deurlopende verset teen ongeregtigheid en sy vermanings kan in alle gevalle na hierdie standpunt teruggevoer word.<ref>Burger, Willie. Beeld, 26 Oktober 2015</ref> === Engelse prosa === Verskeie Engelse prosawerke van hom verskyn na sy vrylating. ''The true confessions of an albino terrorist'' bevat ’n meer realistiese uitbeelding van sy tronkervarings as ''Mouroir'' (al speel hy ’n vir hom normale spel tussen werklikheid en fiksie of droom) en is dan ook die eerste boek wat hy skryf na vrylating. Hy dikteer die teks op bande en praat hierop deurentyd met sy vrou (wat die bande vir hom transkribeer), om haar te vertel wat hy jare lank moes verswyg. Sy openbaarmaking van die werklikheid binne die Suid-Afrikaanse tronke is ontstellend. Hoewel sy bedoeling was om ’n politieke teks te skryf, is die uiteinde tog ook ’n geskrif met letterkundige meriete, hoewel dit duidelik is dat sy meesterskap van Engels nie so sterk is as sy Afrikaans nie.<ref>Breytenbach, Kerneels. Die Burger, 12 April 1984</ref><ref>Brink, André P. Rapport, 13 Mei 1984</ref><ref>Du Toit, André. Die Suid-Afrikaan. Lente 1984</ref> In 1984 is ''The true confessions of an Albino terrorist'' op die kortlys vir die toekenning van die Engelse C.N.A.-prys. ''End papers'' bevat essays, briewe en aantekeninge oor die toestand van blanke Afrikaners voor wat hy reeds beskou as die finale afbreuk van apartheid. Die roman ''Memory of snow and of dust'' se titel dui reeds aan dat ons hier te maak het met paradoksale verbindings, motiewe van kortstondigheid en verganklikheid en die poging om daardie vervlietende tye te onthou of vas te hou. Dit is hoofsaaklik surrealistiese prosa, wat nogtans ’n boeiende intrige bevat.<ref>Gouws, Tom. Insig, November 1989</ref><ref>Roos, Henriette. Rapport, 19 November 1989</ref> In 1990 wen “''emory of snow and of dust'' die Engelse C.N.A.-prys. ''All one horse: fiction and images'' bevat sketse oor mens, dier en wêreld op soek na sin en insig, wat op ’n sekere manier aan ''Katastrofes'' herinner. ''Return to paradise'' besin oor wedervaringe tydens ’n drie maande besoek van hom en Yolande aan ’n veranderende Suid-Afrika in 1991, waartydens hy in sy unieke posisie as beide buitestaander en inwoner weer helderheid oor sy geboorteland probeer verkry. Die boek verskyn aanvanklik in Nederlands (as ''Terugkeer naar het Paradijs'') voordat dit in Engels verskyn en is ’n reis-aanvulling vir ''ʼn'' ''Seisoen in die paradys'' en daarna sy besoek wat op sy tronkstraf en die boek ''The true confessions of an albino terrorist'' uitgeloop het, om sodoende ’n drieluik te vorm.<ref>Cilliers, Cecile. Insig, Maart 1994</ref><ref>Hambidge, Joan. Die Burger, 7 Desember 1993</ref> Die Sunday Times Alan Paton Award vir nie-fiksie word in 1994 toegeken aan ''Return to paradise''. ''The memory of birds in times of revolution'' is ’n versameling persoonlike geskrifte (essays, toesprake, referate en ope briewe) wat hy tussen 1987 en 1994 skryf. Hierin besin hy oor die politiek in Suid-Afrika en spreek sy menings uit oor aktuele sake, wat die apartheidsregering en die ANC-regering insluit, terwyl hy ook voorstelle aan die hand doen vir verbetering. Hy besef dat die ganse eeu immoreel is, waar die mensdom konsekwent wreed en destruktief optree teen sy buurman en die omgewing.<ref>Cilliers, Cecile. Rapport, 2 Junie 1996</ref><ref>Müller, Petra. Insig, Junie 1996</ref><ref>Nel, Jo. Beeld, 29 Julie 1996</ref> ''Dog heart'' (met subtitel ''a travel memoir'') bevat sketse oor sy Bolandse jeug, geskryf in opdrag van die Duitse uitgewer Hanser. Dit is deel van ’n reeks waarin bekende skrywers oor hulle gunsteling streke skryf. Die subtitel verwys egter dat Breyten steeds op reis is, op soek na sy jeug en na homself. Die titel verwys na Nietzsche se besluit om sy menslike pyn “hond” te noem, omdat dit net so getrou en onopsigtelik is en hy sy gevoelens daarop kon uitleef. Hy verwoord dan ook sy pyn van onthou, maar in ’n beheerste toon, wat juis daarom meer aangrypend word. Die skrywer bevind hom hier in Middle World, ’n plek wat later weer sy verskyning in sy prosa sal maak. Hierdie middelwêreld is wanneer jy jou tuiste verlaat het, maar nog nie ’n geborgenheid in ’n nuwe tuiste gevind het nie.<ref>Cilliers, Cecile. Rapport, 29 November 1998</ref><ref>Müller, Petra. Insig, Januarie 1999</ref><ref>Nel, Jo. Beeld, 15 Februarie 1999</ref> ''Dog heart'' is in 1999 op die kortlys vir die toekenning van die M-Net-prys. ''A veil of footsteps'' (met die subtitel ''memoir of a nomadic fictional character'') is weereens ’n ongewone reisboek, waar die reis meer inwaarts as uitwaarts is. Die reis word in die boek ’n metafoor vir verbeelding, waar ’n bekende landskap voortdurend anders bekyk en beskryf word deur nuwe metafore daarvoor te vind. Hier is weer persoonlike refleksies van sy karakter Breyten Wordfool, wat hom in staat stel om die waarnemings in die derde persoon te maak en per geleentheid selfs in gesprek met homself te tree. Uiteindelik bly die refleksies egter vaag en verberg deur die sluier van voetstappe. Daar is ’n streep van moedeloosheid deur die boek, met kritiek op die verval, ongeregtigheid, misdaad en wanhopige toestande wat wêreldwyd ervaar word, maar sonder hoop dat die wêreld kan verander en dat verset werklik gaan help. Hierdie toestand gee ook deels uiting aan sy nomadiese karakter (vergelyk die subtitel) wat hom nêrens meer werklik tuis laat voel nie.<ref>Burger, Willie. Beeld, 14 April 2008</ref><ref>Human, Thys. Rapport, 27 April 2008</ref> In 2009 is ''A veil of footsteps'' op die kortlys vir die toekenning van die Herman Charles Bosman-prys vir Engelse letterkundige werk en outobiografieë. By Archipelago Books in [[New York Stad|New York]] publiseer Breyten ''Intimate stranger'', waarin hy besin oor die poësie in die algemeen en sy eie siening daarvan. Hy haal ander skrywers en digters ook aan en tree met hulle in gesprek oor die opvattings van die poësie, sodat poësie inderdaad ervaar kan word as ’n bepaalde manier van lewe.<ref>Du Plooy, Heilna. Beeld, 22 Februarie 2010</ref> Dit is ook ’n siening van sy eie digtersaktiwiteit. Hierdie boek het reeds in 2006 in Nederlands verskyn as ''Intieme vreemde''. ''Notes from the Middle World'' bevat essays oor die sosiaal-politiese situasie in Suid-Afrika en twee gedigte. Die titel-essay definieer die middelwêreld as ’n tussenplek waar jy jou tuiste verlaat, maar dat jou tuiste jou nie verlaat nie, wat teenstrydigheid en onsekerheid teweegbring.<ref>Kozein, Rustum. Rapport, 14 Maart 2010</ref> ''Intimate stranger'', ''A veil of footsteps'', ''Notes from the Middle World'' en ’n onvoltooide roman is ’n vierluik wat hy ''The Middle World Quartet'' noem. Terwyl elkeen apart gelees kan word, speel dit ook op mekaar in en motiewe, karakters en situasies daarin word in die verskillende boeke uit verskillende hoeke ondersoek. === Drama === Breyten maak sy debuut as dramaturg in 1997 by die [[Klein Karoo Nasionale Kunstefees]] (KKNK) op [[Oudtshoorn]] met ''Boklied'', waarin belangwekkende kommentaar gelewer word op tydgenootlike werklikhede binne die Afrikanergemeenskap, veral die oorgang vanaf ’n Europa-orde na ’n Afrika-orde. Hierdie drama is onmiddellik omstrede weens die eksplisiete sekstonele en pront dialoog wat daarin voorkom, maar word ook waardeer vir die wyse waarop daarin geslaag word om mites, legendes en rituele aaneen te vleg. Die titel verwys na die bokdans wat in [[antieke Griekeland]] deel gevorm het van die erediens vir die god van wyn en teater, [[Dionysos]] (die Romeinse Bacchus), waaruit die klassieke tragedie ontwikkel het. Hierdie is egter geen tragedie nie en die subtitel dui dit aan as ''’n vermaaklikheid in drie bedrywe''. ’n Groep digters woon ’n konferensie by in ’n gevangenis (maar dit kan ook die paradys of hel wees). Die karakter Maker, wat die rol van die skrywer van die stuk speel, spreek die gehoor aan die einde van die eerste bedryf regstreeks aan soos die gebruik was in die [[Middeleeue]]. Van die karakters roep ook verskeie figure uit die verlede en hede op, soos Madonna wat Moeder Maria, [[Marilyn Monroe]] of die sangeres kan verteenwoordig. Aan die slot word Maker as sondebok geoffer, nadat aspekte van die dramaturg se persoon simbolies nageboots is en politieke en sosiale kwessies in hedendaagse Suid-Afrika aangeraak is. Die drama is ryk aan intertekstuele verwysings na ander werke, soos [[Arthur Rimbaud]] se ''’n Seisoen in die hel'' en [[Aristofanes|Aristophanes]] se ''Die paddas'' en ''Die voëls''. Hierdie verwysings word egter nie maklik deur die gemiddelde teaterganger gesnap nie, sodat die drama as ontoeganklik beskryf kan word.<ref>De Villiers, Aart. Insig, September 1998</ref><ref>Van der Westhuizen, P.C. Beeld, 8 Junie 1998</ref> ''Boklied'' ontvang die De Kat-Herrieprys by die KKNK, asook agt ENB Vita Streekteatertoekennings vir 1997–1998. Sy eerste Engelse drama, ''The life and times of Johnny Cockroach'', word in 1999 tydens die Grahamstadse Kunstefees opgevoer. Dit is ’n vervolg op ''Boklied'' en is weereens ’n stuk deurdrenk van simboliek en filosofie. Die titel verwys na die onsterflike kakkerlak wat ’n beslissing oor die eeue heen kan uitbring. ’n Regbank van drie vroue (wat die vroue, moeders, dogters, minnaars en weduwees verteenwoordig) verhoor die hoofspelers in die afgelope eeu se belangrikste gebeure. Hulle word opgeroep om vir oulaas die oortuigings, passie en drome te herleef wat gelei het tot revolusies, oorloë en omwentelinge. In die proses word die onbenulligheid van elke ideologie ontbloot en gestel teenoor die onbeskryflike lyding en sinnelose geweld wat dit meegebring het. In die nuwe Suid-Afrika is die terugkry van grond waarvan swart gemeenskappe in die apartheidsjare ontneem is en die terugwen van ’n eie trots gesetel in tradisionele norme die dryfveer. ’n Hoofman keer van die myne terug na sy ou grond, maar as hy sterwe, word sy dogter van die universiteit gehaal om oor te neem. Daar is dan konflik tussen die tradisionele en die nuwe, stedelike leefwyse. In die nuwe tuiswêreld is daar ook reeds ’n mafia wat geld maak deur dienste aan die inwoners te verkoop.<ref>Muller, Braam. Die Volksblad, 2 Julie 1999</ref> Hierdie drama word na hersiening in 2002 in die ''South African Theatre Journal'' gepubliseer. In ''Die toneelstuk'' (subtitel ''Belydenis in twee bedrywe''), wat sy debuut in 2001 by die KKNK het, vorm Breyten se jare in die gevangenis die agtergrond en die drama neem die vorm aan van ’n toneelstuk wat binne ’n tronk afspeel. Breytenbach word self in die stuk uitgebeeld as eerstens die jong gevangene Dawid / Inkwisiteur en die ouer Breyten as Baba Halfjan, wat op ’n troon (tennisskeidsregterstoel) sit en as ’n soort hoof van die jurie optree. Die kwessie van skuld staan sentraal in die debat wat die regisseur met die gevangene in die eerste bedryf voer, waar Dawid repeteer vir die koms van Dostojefski en in die proses sy sondes bely. Die stuk wag naamlik op die koms van die Russiese skrywer [[Fjodor Dostojefski|Dostojefski]], wat soos Breyten ook op sy dag om vermeende politieke redes ’n tyd in die tronk deurgebring het. Hierdie proses van wag het duidelike aansluiting by die Teater van die Absurde en die stuk ''[[Waiting for Godot]]'' van [[Samuel Beckett]]. Die repetisie van ’n toneelstuk binne ’n toneelstuk wat besig is om geskryf te word, sluit ook by hierdie teatertradisie aan. Dostojefski daag egter wel op en praat deur middel van gegewe vervat in sy roman ''Die gebroeders Karamazov'', en sluit dit aan by die debatte oor geloof en twyfel. Breyten voltooi die onvoltooide gedig in Dostojefski se werk, wat oor vryheid en ’n beter wêreld handel. Hierna neem Dostojefski in die tweede bedryf die plek van Baba Halfjan op die troon in, vervaag die werklikheid van Breytenbach se lewe en word die stuk algaande ’n uitbeelding van ’n droom, waarin verskeie intertekste oormekaar skuif en indringende sosiaal-politieke, filosofiese en religieuse standpunte gemaak word. Dit is veral die persoonlike belydenis so eie aan die Christelike godsdiens en sy uitwerking van persoonlike skuldgevoel wat aangeval word, maar die soustrein-mentaliteit van politieke magshebbers, die Afrikaner se posisie in ’n nuwe Suid-Afrika en die [[Waarheid-en-versoeningskommissie|Waarheid- en Versoeningskommissie]] word alles aangespreek. Die boodskap is dat niks ons van die geskiedenis kan red nie, nie die politici nie, nie die godsdiens nie en eindelik ook nie die kuns nie. Die surrealistiese aanslag van beide Breyten se dramas, met die klem op die woord eerder as handeling, en die wye verwysingsraamwerk, plaas hoë eise op die gehoor en leser.<ref>Basson, Marthinus. Insig, Julie 2001</ref><ref>Olivier, Fanie. Beeld, 10 September 2001</ref> === Vertalings en redakteur === Breyten doen ook vertalings in Afrikaans, waaronder ''Titus Andronicus'' van [[William Shakespeare|Shakespeare (]]1970), ''Die skooltrein'' van Helen Acker (1970) en ''Die geheim van die houtbene'' van Griselda Gifford (1968). As redakteur is hy verantwoordelik vir die bundel ''Imagine Africa'', ’n versameling van essays, verhale, gedigte en genre-oorskrydende skeppings, asook ’n reeks afbeeldings van die grafiese werk van Amadou Kane Sy, ’n Senegalese kunstenaar. Werk van Suid-Afrikaanse skrywers en digters daarin is deur [[Charl-Pierre Naudé]], [[Adam Small]], Eben Venter en Breytenbach self. == Eerbewyse en toekennings == === Toekennings<ref>Stellenbosch Writers: http://www.stellenboschwriters.com/breyten.html</ref> === * A.P.B.-prys vir ''Die ysterkoei moet sweet'' en ''Katastrofes,'' 1965 * Hertzogprys vir digkuns 1999 (In 1984 toegeken, maar van die hand gewys) * CNA-prys vir ''Die huis van die dowe, Kouevuur'' en ''Lotus,'' 1970 * Van der Hoogt prys ('n Nederlandse prys) vir ''Skryt,'' 1972 * Perskor-prys vir ''Voetskrif,'' 1976 * Spesiale toekenning van die Jan Campert Foundation * Spesiale toekenning van die International Publisher's Prize (Prix des Septs), 1977 * Hertzogprys vir digkuns vir ''Die Windvanger,'' 2008 * Max Jacob-prys vir ''Outre Voix''/''Voice Over'', die Franse weergawe van''Oorblyfsel/Voice Over,'' 2010 * Mahmoud Darwish Literature Prize vir''Oorblyfsel/Voice Over,'' 2010 * Die CD ''Mondmusiek'' is as beste Afrikaanse album van die jaar gestem, 2010 * Max Jacob-prys vir ''Outre Voix''/''Voice Over'',die Franse weergawe van ''Oorblyfsel/Voice Over,'' 2010 * Mahmoud Darwish Literature Prize vir ''Oorblyfsel/Voice Over, 2010'' * Hertzogprys vir digkuns 2008 vir ''Die Windvanger'' === Eerbewyse === Benewens die vele pryse wat sy individuele boeke verower, word Breytenbach se werk en persoon by herhaling bekroon en word hy op velerlei maniere vereer. In 1972 word hy verkies tot lid van die Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Tydens sy verhoor in 1975 ontvang Breyten ’n kunsprys ter waarde van R1 000 van die Stadsraad van Vitry in [[Frankryk]]. Hy verower die Prix de Septs in 1977 vir sy literêre werk, ’n prys wat deur sewe internasionale uitgewerye ingestel is en waarvan hy die eerste ontvanger is. In 1978 kry hy ’n spesiale toekenning van die komitee van die International Publisher’s Prize. Hy word in 1980 benoem vir die internasionale Neustadtprys (waar hy met slegs een punt tweede eindig na die Tsjeggiese skrywer Josef Skvorecky). Hy ontvang in 1981 die eregeld van Poetry International, ’n prys wat toegeken word aan ’n digter wat onder meer deur sy werk in ’n ernstige situasie beland het. Van die Jan Campert-stichting ontvang hy in [[Den Haag]] in 1983 ’n spesiale prys om sy vryheid te vier en sy digterskap te stimuleer. Hy is die onderwerp van ’n film wat deur Jobst Grabow gemaak word en in 1983 oor Duitse televisie gebeeldsaai word, naamlik ''Prison mailbag x4 South Africa, a letter to Breyten Breytenbach''. In 1984 ontvang hy ’n toekenning van die beweging vir sosiale menseregte en in 1985 die Pierpaolo Pasolini-prys, vernoem na die wêreldbekende Italiaanse digter en filmregisseur. Breyten ontvang hierdie prys in erkenning vir die werk wat hy onder moeilike omstandighede gedoen het. In 1988 vereer die [[Universiteit van Wes-Kaapland]] hom met ’n eredoktorsgraad vir wat hy vir die Afrikaanse taal gedoen het, ’n eer wat in 1993 gevolg word deur die [[Universiteit van KwaZulu-Natal]] in [[Durban]] in erkenning vir die groot sosiale en kulturele bydrae van sy werk en sy internasionale statuur. Die Universiteit van Gent in [[België]] vereer hom dan in 2014 met ’n eredoktorsgraad in erkenning van sy eiesinnige kunstenaarskap en sosiaal-kritiese werk. Die Internasionale Parlement van Skrywers verkies in November 1993 ’n Wêreldraad en ’n president. Sestig skrywers kom in [[Straatsburg|Strassburg]] byeen en verkies Adonis, [[Pierre Bourdieu]], [[Jacques Derrida]], Carlos Fuentes, Edouard Glissant, Toni Morrison en Breytenbach tot die Wêreldraad, met Salman Rushdie as president. Hierdie parlement stel hom ten doel om vir verdrukte skrywers te veg en die onafhanklikheid van vryheid van spraak en skryf te verdedig. In 1995 kry hy in Nederland die Jacobus van Looy-prys vir ’n kunstenaar wat skryf- en skildertalent kombineer. Op 6 Mei 1995 reël die Oudskolierebond van sy alma mater, die Hugenote Hoërskool in Wellington, ’n huldigingsaand vir hom te Provence in Wellington, waartydens ’n voordragprogram van sy werke aangebied word, en op 8 Mei 1995 oorhandig die Hugenote Hoërskool ’n eretoekenning aan hom. Ook in 1995 ontvang hy die twaalfde Malaparte-prys wat jaarliks deur die Vriende van [[Capri]] toegeken word ter herdenking van die Italiaanse joernalis en skrywer en ter erkenning van die politieke betrokkenheid en die literêre prestasies van die ontvanger. Poetry International maak hom in 1996 die onderwerp van die jaarlikse vertaalprojek wat deel is van hierdie fees. Verskeie dokumentêre films oor sy lewe word gemaak. Hierdie sluit in ’n Engelse film oor ''’n Seisoen in die Paradys'' in 1997 onder regie van die Sweed Richard Dindo, ’n film in Frans en ook die film ''Breyten the artist'' onder regie van Hennie Serfontein wat in 1997 op die rolprentprogram van die Grahamstadse kunstefees en ook op 3 vertoon word. Die stigting Weltenbürger Verein, onder beskerming van die motorvervaardiger [[Volkswagen]] in die Duitse stad Hannover, vereer hom in 1998 as ’n wêreldburger. In 2005 ken Pallo Jordan, die minister van Kuns en Kultuur, ’n toekenning van sy departement aan hom toe vir sy lewenswerk, maar hy weier hierdie toekenning. Sy ouerhuis Grevilleas in Wellington in die Boland word gerestoureer en dit word in Februarie 2007 geopen as die Breytenbach-sentrum vir die Kunste, waar hy onder andere periodiek skryfopleiding aanbied. Die sentrum wil ’n geleentheid bied vir talentvolle kunssinniges om hulle kuns uit te leef en as die middelpunt van die kultuurlewe in die streek funksioneer. Hy word in 2007 deur die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] benoem vir die [[Nobelprys vir Letterkunde|Nobelprys]]. Ten tye van sy sewentigste verjaarsdag hou die dorp Hengelo in Oos-Nederland vir twee weke vanaf 14-26 Junie 2009 ’n groot uitstalling van sy beeldende en letterkundige werk onder die titel “Raakruimtes”. Ook ter viering van sy sewentigste verjaarsdag word die Lente 2009 uitgawe van ''Tydskrif vir Letterkunde'' aan sy werk toegewy. In 2010 word die Mahmoud Darwiesj-toekenning vir sy lewenswerk in die Palestynse stad Ramallah aan hom oorhandig. Louise Viljoen publiseer in 2014 ’n indringende studie oor sy werk onder die titel ''Die mond vol vuur''.<ref>Fourie, Reinhard. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 52 no.2 Vierde reeks Lente 2015</ref> Sy werk word ook gereeld opgevoer. In 2002 word ''Lappesait'' by die KKNK opgevoer met Pedro Kruger en Eugenie Swanepoel wat van Breyten se getoonsette poësie sing. Sy tronkgedigte word in 2009 deur die komponis Martin Watt in ’n opera omskep onder die naam ''Tronkvoël''. By Woordfees op Stellenbosch in 2010 word die produksie ''Verse in my vingers'' met die eerste prys vir woordmusiek bekroon. == Publikasies<ref>Digitale bibliotheek voor Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=brey004</ref> == === Poësie === * ''Die ysterkoei moet sweet'', Johannesburg, 1964 * ''Die huis van die dowe '', Kaapstad, 1967 * ''Kouevuur'', Kaapstad, [[1969]] * ''Lotus'', Kaapstad, 1970 * ''Skryt. Om 'n sinkende skip blou te verf'', Amsterdam, 1972 * ''Met ander woorde'', Kaapstad, 1973 * ''Voetskrif'', Johannesburg, 1976 * ''Sinking Ship Blues'', Toronto, 1977 * ''And Death White as Words''. ''An Anthology'', Londen, 1978 * ''In Africa even the flies are happy'', Londen 1978 * ''Blomskryf'' (Bloemlesing?) Emmarentia, 1979 * ''Eklips'', Emmarentia, 1983 * ''('Yk')'', Taurus, 1983 * ''Buffalo Bill'', Emmarentia, 1984 * ''Lewendood'', Emmarentia, 1985 * ''Judas Eye'', Londen – New York, 1989 * ''Soos die so'', Emmarentia, 1990 * ''Nege landskappe van ons tye bemaak aan 'n beminde'', Groenkloof, 1993 * ''Die hand vol vere'', Kaapstad, [[1995]] (bloemlesing?) * ''Oorblyfsels, 'n Roudig'', Kaapstad, [[1997]] * ''Papierblom (72 gedigte uit 'n swerfjoernaal)'', Human & Rousseau, Kaapstad, 1998 (onder skuilnaam Jan Afrika) * ''Lady One'', Kaapstad, 2000 (Keurversameling liefdesgedigte) * ''Ysterkoei-blues'', Kaapstad, 2001 (Versamelde gedigte 1964–1975) * ''Lady One: Of Love and other Poems'', New York, [[2002]] * ''Die ongedanste dans'', Kaapstad, 2005 (Gevangenisgedigte 1975–1983) * ''Die windvanger'', Kaapstad, [[2007]] * ''Oorblyfsel/Voice over'', Human & Rousseau, 2009 (Gedigte in Afrikaans met die Engelse weergawe op die oorkantste bladsy.) * ''die beginsel van stof'', Human & Rousseau, 2011 * ''katalekte – artefakte vir die stadige gebruike van doodgaan'', H&R, 2012 * ''vyf-en-veertig skemeraandsange'', Human & Rousseau, 2014 * ''die na-dood'', Human & Rousseau, 2016 * ''Die singende hand: Versamelde gedigte'', 1984–2014 * ''op weg na kû'', 2019 * ''Hokhokaai: Fragmente'', Hond, 2021 === Prosa === * ''Katastrofes'', 1964 ('n Versameling kort-kortverhale, wat deur Breytenbach as deel van die [[poësie]] van sy [[oeuvre]] gesien behoort te word. Die hele ''Katastrofes'' verskyn dus ook in die [[bloemlesing]] ''Ysterkoei-blues''.) * ''Om te vlieg'', Kaapstad, 1971 (roman) * ''De boom achter de maan'', Amsterdam, 1974 * ''Die miernes swell op …''), Emmarentia, 1980 (stories) * ''A Season in Paradise'' (Een seizoen in het paradijs), Amsterdam – New York – Londen, 1980 (Roman, [[Sensuurwet (Apartheid)|weergawe nie aan sensuur onderwerp nie]]) * ''Mouroir: Mirror Notes of a Novel'', Londen – New York, 1983 * ''The True Confessions of an Albino Terrorist'', Londen – New York, 1983 * ''Spiegeldood'', Amsterdam , 1984 * ''End Papers'', Londen, 1985 (essays) * ''Memory of Snow and of Dust'', Londen – New York, 1987 (roman) * ''Boek. Deel een'', Emmarentia, 1987 (essays) * ''All One Horse. Fiction and Images'', Londen, 1989 * ''Hart-Lam'', Emmarentia, 1991 (essays) * ''Return to Paradise. An African journal'', Londen – New York, [[1992]] * ''Memory of Birds in Times of Revolution'' Londen – New York, 1996 (essays) * ''Dog Heart. A travel memoir'', Kaapstad, 1998 * ''Woordwerk'', Kaapstad, 1999 * ''A veil of footsteps'', Kaapstad 2008 * ''Notes from the Middle World'', Haymarket Books, Chicago, 2009 * ''Parool/Parole: Versamelde Toesprake/Collected Speeches'', Penguin Books, Kaapstad, 2015 === Dramas === * ''Boklied,'' 1997 * ''The life and times of Johnny Cockroach,'' 1999 * ''Die toneelstuk'' (subtitel ''Belydenis in twee bedrywe''), 2001 === Kompakskywe === * ''Mondmusiek'', 2001 * ''Lady One'', 2002 === Vertalings === * ''Die geheim van die houtbene'' – Griselda Gifford, 1968 * ''Die skooltrein'' – Helen Acker, 1970 * ''Titus Andronicus'' – William Shakespeare, 1970 === Redakteur === * ''Imagine Africa'', 2001 == Sien ook == * [[Lys van Afrikaanse skrywers]] * [[Lys van Afrikaanse digters]] * [[Lys van Suid-Afrikaanse skrywers]] * [[Lys van Suid-Afrikaanse digters]] * [[Boeddhisme]] == Bronne == === Boeke === * Antonissen, Rob. ''Spitsberaad''. Nasou Beperk Elsiesrivier Eerste uitgawe Eerste druk 1966 * Antonissen, Rob. ''Verkenning en kritiek''. H.A.U.M. Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 1979 * Aucamp, Hennie. ''Kort voor lank.'' Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe, Tweede druk1980 * Beukes, W.D. (red.) ''Boekewêreld: Die Nasionale Pers in die uitgewersbedryf tot 1990.'' Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe eerste druk 1992 * Botha, Elize. ''Prosakroniek.'' Tafelberg Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1987 * Botha, Elize en Pretorius, Réna (reds.) ''Samehang en sin.'' Tafelberg-Uitgewers Kaapstad Eerste druk 1983 * Brink, André P. ''Aspekte van die nuwe prosa''. Academica Pretoria en Kaapstad Eerste uitgawe Derde druk 1972 * Brink, André P. ''Breyten Breytenbach''. in Nienaber, P.J. et al. ''Perspektief en Profiel.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969 * Cloete, T.T. (red.) ''Die Afrikaanse literatuur sedert sestig''. Nasou Beperk. Eerste uitgawe, 1980 * De Vries, Abraham H. ''Kortom''. Academica. Pretoria, Kaapstad en Johannesburg. Eerste uitgawe, 1983 * De Vries, Abraham H. ''Kortom 2''. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 1989 * De Vries, Abraham H. ''Kort vertel'': ''Aspekte van die Afrikaanse kortverhaal.'' Suid-Afrikaanse Instituut Amsterdam, 1998 * Ferreira, Jeanette. ''Breyten: die simbool daar.'' Saayman & Weber. Kaapstad, 1985 * Galloway, Francis (red.) ''Breyten Breytenbach: Woordenaar, Woordnar: 'n Huldiging'' Protea Boekhuis, Pretoria, 2019 * Grobler, Hilda. ''Bolder.'' Blokboeke 57. Academica. Pretoria en Kaapstad. Eerste uitgawe, 1988 * Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans''. Nasou Beperk. Vyfde uitgawe. Eerste druk, 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2''. Academica. Pretoria, Kaapstad en Johannesburg. Eerste uitgawe. Eerste druk, 1983 * Kannemeyer, J.C. (red.) ''Kraaines.'' Human & Rousseau. Kaapstad en Johannesburg. Eerste uitgawe, 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Ontsyferde stene.'' Inset-Uitgewers. Stellenbosch. Eerste uitgawe. Eerste druk, 1996 * Kannemeyer, J.C. ''Verse vir die vraestel''. Tafelberg-Uitgewers Beperk. Eerste uitgawe, 1998 * Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004''. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 2005 * Lindenberg, E. (red.) ''Inleiding tot die Afrikaanse letterkunde.'' Academica. Pretoria en Kaapstad. Vierde uitgawe Eerste druk, 1973 * Nienaber, P.J., Roodt, P.H. en Snyman, N.J. (samestellers) ''Digters en digkuns''. Perskor-Uitgewers. Kaapstad. Vyfde uitgawe. Sewende druk, 2007 * Nienaber, P.J. et al. ''Perspektief en Profiel.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel. Johannesburg. Derde hersiene uitgawe, 1969 * Opperman, D.J. ''Verspreide opstelle.'' Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 1977 * Pheiffer, R.H. ''Woordpaljas''. Human & Rousseau. Kaapstad en Johannesburg. Derde uitgawe. Derde druk, 1993 * Scholtz, J. du P. ''Oor skilders en skrywers.'' Tafelberg-Uitgewers Beperk. Kaapstad. Eerste uitgawe, 1979 * Snyman, Henning. ''Kort keur:'' ''Abraham H. de Vries.'' Reuse-Blokboek 3. Academica. Pretoria Kaapstad en Johannesburg. Tweede druk, 1983 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel I.'' J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1998 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 2.'' J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1999 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 3.'' Van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 2006 * Viljoen, Hein. ''Breyten Breytenbach (1939-) alias Panus, alias Don Espejuelo, alias Bangai Bird, alias Kamiljoen''. in Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel I.'' J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1998 * Galloway, F. (red.) ''breyten breytenbach, woordenaar woordnar.'' Protea Boekhuis, {{ISBN| 9781485310655}} === Verhandelings en proefskrifte === * Anker, W. (2007) Die nomadiese self - skisoanalitiese beskouinge oor karaktersubjektiwiteit in die prosawerk van Alexander Strachan en Breyten Breytenbach. Universiteit van Stellenbosch. * Conradie, P. (1981) 'n Ondersoek na die tydruimtelike aspek in Voetskrif van Breyten Breytenbach. Universiteit van Kaapstad. * Fagan, E. (1988) Die rol van die outeur in moderne literêre teorie, met spesifieke verwysing na die ek-poësie van Breyten Breytenbach en DJ Opperman. Universiteit van Kaapstad. * Ferreira, J. (1982) Terugkerende simbool in die poësie van Breyten Breytenbach. Universiteit van Pretoria. * Galloway, F. (1974) Die sinestetiese beeld in die poesie van Breyten Breytenbach. Universiteit van die Vrystaat. * Galloway, F. (1987) Breyten Breytenbach- die skrywer as openbare figuur. Universiteit van die Vrystaat. * Green, B. (2012) A skopos-based analysis of Breytenbach’s Titus Andronicus. Universiteit van Stellenbosch. * Grobler, M. (2016) Breyten Breytenbach's "Middle World" - the "Middle World as diaspora, identity, and consciousness". Universiteit van Pretoria. * Kirsten, E. (2013) Tussen tale - oortekening as vertaalstrategie in Breyten Breytenbach se bundel Oorblyfsel- Voice Over. Universiteit van Stellenbosch. * Morkel, A. (1992) Buitebladontwerpe as bydrae tot teksinterpretasie van Breyten Breytenbach se Buffalo Bill in die Ongedanste dans. Universiteit van Noordwes. * Roodt, P.H. (1977) Ek (-spreker) in Die ysterkoei moet sweet van Breyten Breytenbach. Universiteit van Pretoria. * Smuts, S. (1995) 'n post-strukturalistiese beskouing van Breytan Breytenbach se Die Ysterkoei moet sweet en ("YK"). Universiteit van Kaapstad. * Viljoen, L. (1988) Breyten Breytenbach se (`yk') - 'n semiotiese ondersoek. Universiteit van Stellenbosch. === Tydskrifte en koerante === * Anker, W.P.P. ''Om tuis te gaan in styl: Territoriumskepping in Breyten Breytenbach se ’n Seisoen in die paradys (1976) en Dog Heart (1998).'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Anoniem. ''Breyten nooi 10 digters na Spier.'' Beeld, 16 Februarie 2013 * Anoniem. ''Breytenbach se toesprake gebundel.'' Beeld, 30 Junie 2015 * Bekker, Pirow. ''Die ‘Ek’ in die Voorstellingsgedig aan Breyten Breytenbach''. Standpunte, Nuwe reeks 86, Desember 1969 * Beukes, Marthinus. ''Vlae tussen woorde as poëtikale spilpunte in ‘nege landskappe van ons tye bemaak aan ’n beminde’ en ‘die windvanger’ van Breyten Breytenbach.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Botma, Gabriël. ‘''Storm’ om Breyten raak nou absurd''. Die Burger, 21 April 2001 * Breytenbach, Breyten. ''Die een oud-tronkvoël bel die ander…'' Insig, Julie 1999 * Breytenbach, Kerneels. ''Breyten sê nee vir SA prys.'' Die Burger, 28 April 1984 * Botha, Johann. ''Breyten die skilder soek geen gunste.'' Die Burger, 18 Desember 1993 * Brink, André P. ''Blomme vir Boeddha''. Standpunte. Nuwe reeks 73, Oktober 1967 * Brink, André P. ''Verbeeldingsvlug''. Standpunte. Nuwe reeks 74, Desember 1967 * Brümmer, Willemien. ''Die geluid van drome.'' By, 12 September 2009 * Burger, Willie. ''Taal as ‘ingang’ tot die wêreld: reis, verbeelding, herinnering en identiteit na aanleiding van Breytenbach se ‘A veil of footsteps’.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Cloete, T.T. ''Die kort en heel vorm van Breytenbach se ‘Die Boenk’.'' Standpunte. Nuwe reeks 146, April 1980 * Coetzee, Ampie. ''Só het Breyten vir homself sy mensheid bewys.'' Rapport, 7 Desember 1975 * Coetzee, Ampie. ''Mag Breyten nog baie verse teen die dood skryf''. Beeld, 16 September 1999 * Coetzee, Ampie. ''Wat woorde beteken: ’n Voorwoord.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Coetzee, Ampie .''Die vlugtige taal van vergeet: Die metafoor by Breyten Breytenbach''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Coetzee, Ampie. ''Sy onvrede met woorde bly''. Beeld, 20 September 2014 * Crous, Marius. ''Breyten Breytenbach se uitbeelding van die gevangenis.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 52 no. 1 Vierde reeks Herfs 2015 * Degenaar, J.J. ''Breyten se taal – só kry dit beslag''. Die Burger, 20 Junie 1983 * De Villiers, Riaan. ''Breyten keer terug.'' Die Suid-Afrikaan. Herfs 1986 * De Vries, Willem. ''Breyten se Middelwêreld.'' Beeld, 28 April 2010 * De Vries, Willem. ''Motte het die trui verslind…'' Beeld, 10 November 2012 * Du Plooy, Heilna. ''Die inkerende waarneming''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Galloway, Francis. ''Tydens die vrystelling van ‘Breyten Breytenbach as openbare figuur.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 29 no. 2, Mei 1991 * Galloway, Francis. ’''Ek is nie meer een van ons nie’: Breyten en die volk''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 41 no. 1, Somer 2004 * Giliomee, Hermann. ’''True confessions’, ‘End papers’ and the Dakar conference: A review of the Political arguments.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Gouws, T. ''Fases in die ontwikkeling van die Breytenbach-oeuvre''. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 30 no. 1, Maart 1990 * Greeff, Rachelle. ''Bitterbrak Buiteblaf lê nooit op Baas se baadjie''.Rapport, 6 September 2009. * Jordaan, Dirk. ''Klankman Breyten''. Plus, 29 Mei 2002 * Keyser, Gawie. ''Breyten kry kunsprys.'' Beeld, 15 September 1995 * La Vita, Murray. ''Om van nes tot nes te kan koekoe''. Beeld, 23 Februarie 2008 * La Vita, Murray. ''Vrou met klein portrette'', By, 2 April 2011 * La Vita, Murray. ''Om woord en lyn te meng''. Beeld, 30 Januarie 2013 * La Vita, Murray. ''Skeppingsproses ’n poging om waansin af te weer.'' Beeld, 27 Maart 2014 * Le Grange, Carina. ''Breyten se tronkverse word opera in Afrikaans''. Plus, 13 Oktober 2009 * Lombard, Magda. ''Intertekstualiteit en vervanging in die digkuns van Breyten Breytenbach n.a.v. twee gedigte uit ‘Voetskrif’.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 25 no. 1, Februarie 1987 * Louw, Liesl. ''Breyten, Senegalese haaks oor eiland.'' Beeld, 8 Maart 2005 * Meiring, Eben. ''Breyten in Frans.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 26 no. 4, November 1988 * Meiring, Eben. ''Breyten, Cendrars en die literêre reis.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 27 no. 2, Mei 1989 * Müller, H.C.T. ''Visie plus visier: Breytenbach se prosa n.a.v. onlangse tekste.'' Tydskrif virLetterkunde. Nuwe reeks 19 no. 1, Februarie 1981 * Müller, H.C.T. ''Visie plus visier II.'' Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 19 no. 2, Mei 1981 * Nash, Andrew. Zen Communist: ''Breyten Breytenbach’s view from underground.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Naudé, Charl-Pierre en Breytenbach, Breyten. ''Kyk tog wat daar (ook) staan''. Boeke-Insig. No. 4 Winter 2008 * Naudé, Charl-Pierre. ''Sien hoe klik klak woorde.'' Rapport, 6 September 2009 * Naudé, Charl-Pierre. ''Breyten Breytenbach: Leuenverklikker, manteldraaier of albinoterroris?'' Rapport, 24 Januarie 2010 * Nel, Johan. ''Breyten & broers kom tuis.'' Rapport, 25 Februarie 2007 * Oakes, Philip. ''Portrait of an artist in exile''. Sunday Times Magazine, 8 Julie 1984 * Olivier, Fanie. ''Ballingskap en die gedig''. Standpunte. Nuwe reeks 104, Desember 1972 * Pienaar-Vosloo, Anet. ''Op reis deur Breyten se Parys.'' By, 26 Januarie 2013 * Pieterse, Henning. ''Leesmodus vir Breyten se ’n brief van hulle vakansie''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 30 no. 1, Februarie 1992 * Rabie, Jan. ''Die Breytenbachs en Breyten''. Die Burger, 18 Desember 1982 * Retief, Hanlie. ''Die windvanger van Moermikland''. Rapport, 23 Maart 2008 * Roodt, P.H. ''Die ek is nie ek nie: Breyten en Van Wyk Louw.'' Tydskrif vir Letterkunde, Nuwe reeks 18 no. 2, Mei 1980 * Rossouw, Johann. ''Breyten agter tralies''. Beeld, 19 Mei 2001 * Saayman, Sandra. ’''Writing is travelling unfolding its own landscape. A discussion with Breyten Breytenbach on ‘A veil of footsteps’.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Scholtz, Merwe. ''Die vele paaie na vryheid van die albino terroris.'' Insig, Mei 2004 * Slabber, Coenie. ''Breyten vertel hoe hy dig.'' Rapport, 13 Januarie 1991 * Slabbert, H. le R. ''Die godin in die ikoon – gedagtes oor religie en kuns in ‘ikoon’ van Breyten Breytenbach.'' Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 19 no. 2, Mei 1981 * Slippers, Bibi. ''Breyten Breytenbach, bennekindjie''. Rapport. My tyd, 26 Mei 2013 * Smith, Ian en Slabber, Coenie. ''Digter ná 7 jaar uit tronk.'' Rapport, 5 Desember 1982 * Smith, Francois. ''Murder your darlings: Breytenbach, die dood en die vrou. T''ydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Smuts, Lisbé. ''Die ‘ek’ in ‘(‘yk’)’: Die desentralisasie van die subjek in Breyten Breytenbach se digbundel ‘(‘yk’)’.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Steenberg, Elsabe. ’''n Bespreking van vyf verhale uit ‘Kort keur’ van Abraham H. de Vries''. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 20 no. 2, Mei 1982 * Ten Berge, Hans C. ''Niet bestelde brief aan een nomade.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Toerien, Barend J. ’''n Voetnoot by Breyten se ‘Judas eye’''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 27, no.3 Augustus 1989 * Van der Merwe, Annari. ''… wil dig in Afrikaans stuiptrekkende taal…'' Standpunte. Nuwe reeks 108, Augustus 1973 * Van Krevelen, Lourens. ''De creatieve bewegingen van een vrije geest: aantekening over het contrast tussen Breytenbach’s integrale werkwijze en de gefragmenteerde perceptie van zijn werk''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Van Niekerk, Annemarié. ''Holland vereer Breyten.'' Plus, 6 Julie 2009 * Van Rooyen, Ina. ''Hier iewers hond.'' By, 20 Maart 2010 * Van Rooyen, Johan. ''Breyten se beelde bly by jou spook.'' Insig, Februarie 1994 * Van Vuuren, Helize. ''Rilke en Breytenbach: twee digters in Parys''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 31 no. 2, Mei 1993 * Van Vuuren, Helize. ’''Die taal asyn aan die lippe’: ’n oorsig van Breyten Breytenbach se poësie-oeuvre''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 43 no. 2, Lente 2006 * Van Vuuren, Helize. ’''Labyrinth of loneliness’: Breyten Breytenbach’s prison poetry (1976–1985).'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 * Viljoen, Hein. ''Gespreksvoorwaardes vir die poësie''. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 17 no. 1, Februarie 1979. * Viljoen, Louise. ''Die leser in Breyten Breytenbach se tronkpoësie''. Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 46 no. 2, Lente 2009 === Internet === * Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1998/04/6/3/3.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1999/10/18/13/1.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2009/09/14/BJ/10/GallowayoorBB.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1989/11/04/6/5.html * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1994/01/22/4/3.html * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2000/05/29/20/1.html * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2000/06/20/5/2.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2008/01/12/SK/12/VoetnootBreyten.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2008/02/22/SK/13/breyte.html * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2010/03/20/BJ/8/bjbreyten1-BV-BW.html * Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2008/09/08/RH/15/proteaprys.html * Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2009/09/08/RY/4/RB_RachelleoorBreyten-viering.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2009/12/03/VB/14/breyten.html * Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2013/03/05/VB/4/LF004-StoryA.html == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie}} * [http://www.nyu.edu/fas/Faculty/Global/BreytenBreytenbach.html 'n Bladsy oor Breytenbach by die Universiteit van New York] * [http://amsterdam.nettime.org/Lists-Archives/nettime-l-0204/msg00150.html Ope brief aan Generaal Ariel Sharon] (deur Breyten Breytenbach) * [http://www.stellenboschwriters.com/breyten.html Stellenbosch Writers] * http://www.goreeinstitute.org/ * Tydskrif vir Letterkunde: http://www.letterkunde.up.ac.za/argief/43_2/04%20Van%20Vuuren%2003.pdf * [https://maroelamedia.co.za/afrikaans/boeke/boek-breyten-breytenbach-woordenaar-woordnar/ Artikel op Maroela Media, ''Boek: breyten breytenbach: woordenaar, woordnar''] {{Sestigers}} {{Normdata}} {{Voorbladster}} {{DEFAULTSORT:Breytenbach, Breyten}} [[Kategorie:Franse digters]] [[Kategorie:Franse skilders]] [[Kategorie:Franse skrywers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse anti-apartheidsaktiviste]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse skilders]] [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1939]] [[Kategorie:Sterftes in 2024]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Afrikaanse letterkunde]] [[Kategorie:Akademiese personeel van die Universiteit Kaapstad]] 6x2ygsjxvbip5da1ric63l18qnvz5zs 0 431 2816204 2735805 2025-06-26T20:51:28Z Sobaka 328 /* Geboortes */ bywerk 2816204 wikitext text/x-wiki {{JanuarieKalender}} '''1 Januarie''' is [[nuwejaarsdag]], die eerste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]]. Dit is ook die eerste dag van die eerste [[kwartaal]] van die jaar. Daar volg nog 364 dae in die res van die jaar (365 in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). == Gebeure == <!--gebruik teenwoordige tyd--> [[Lêer:Hogmanay Party.jpg|duimnael|Vuurwerke oor Edinburg in Skotland, 1 Januarie 2006.]] [[Lêer:EC09-1973 European Community map enlargement.svg|duimnael|1973 – Denemarke, Ierland en die Verenigde Koninkryk sluit by die Europese Gemeenskap aan]] [[Lêer:EC10-1981 European Community map enlargement.svg|duimnael|1981 – Griekeland sluit by die Europese Gemeenskap aan]] [[Lêer:EC12-1986 European Community map enlargement.svg|duimnael|1986 – Portugal en Spanje sluit by die Europese Gemeenskap aan]] [[Lêer:EU15-1995 European Union map enlargement.svg|duimnael|1995 – Finland, Oostenryk en Swede sluit by die Europese Unie aan]] [[Lêer:EU27-2007 European Union map enlargement.svg|duimnael|2007 – Bulgarye en Roemenië sluit by die Europese Unie aan]] * [[153 v.C.]] – Die [[Konsul (Rome)|konsuls]] van die [[Romeinse Republiek]] begin hul termyn vir die eerste keer op 1 Januarie in plaas van 1 Maart en daarom is 1 Januarie vandag die begin van die kalenderjaar. * [[45 v.C.]] – Die [[Juliaanse kalender]] tree in werking nadat [[Julius Caesar]] die Romeinse kalender hervorm het. * [[32 v.C.]] – Die Romeinse senaat verklaar Octavian tot Dux Italiae (Leier van Italië). Daarmee verklaar hy de facto oorlog teen [[Cleopatra VII|Cleopatra]] en [[Marcus Antonius]]. * [[404]] – Die laaste gladiatorkompetisie vind plaas in [[Rome]]. * [[1159]] – [[Pous Alexander III]] stel [[Ubaldo Allucingoli]] (later [[Pous Lucius III]]) aan as kardinaal-biskop van Ostia en Velletri. * [[1438]] – Albert II van Habsburg word koning van [[Hongarye]]. * [[1622]] – In die [[Gregoriaanse kalender]] word 1 Januarie as die eerste dag van die jaar verklaar. * [[1651]] – [[Karel II van Engeland]] word die koning van [[Skotland]]. * [[1700]] – [[Rusland]] aanvaar die [[Juliaanse kalender]]. * [[1707]] – Johan V word die koning van [[Portugal]]. * [[1748]] – [[Pous Benedictus XIV]] publiseer “Inter caetera” oor karnaval. * [[1751]] – Pous Benedictus XIV publiseer “Celebationem magni” ter afsluiting van die Heilige Jaar 1750. * [[1788]] – Die eerste uitgawe van ''[[The Times]]'' word gepubliseer. * [[1801]] – Die wetgewende unie van [[Koninkryk van Groot-Brittanje|Groot-Brittanje]] en [[Koninkryk van Ierland|Ierland]] smelt saam om die [[Verenigde Koninkryk]] te vorm, die Sint Patrickkruis word tot die ''[[Union Jack]]'' gevoeg. * 1801 – Giuseppe Piazzi ontdek die eerste [[asteroïed]], [[1 Ceres]]. * [[1804]] – Die einde van [[Frankryk|Franse]] regering in [[Haïti]]. * [[1808]] – Invoering van [[slawerny|slawe]] na die [[VSA]] word verban. * [[1863]] – [[Abraham Lincoln]] lewer die emansipasieafkondiging tydens die tweede jaar van die [[Amerikaanse Burgeroorlog]]. * [[1880]] – Konstruksie van die [[Panamakanaal]] begin. * [[1884]] – [[Caledon]] in die [[Wes-Kaap]] verkry munisipale status. * [[1891]] – [[NG gemeente Tamboerskloof]] na ’n bittere stryd van [[NG gemeente Kaapstad]] afgestig. * [[1893]] – [[Japan]] aanvaar die [[Gregoriaanse kalender]]. * [[1897]] – Die [[Oranje Vrijstaatsche Gouvernementsspoorwegen]] word gestig. * [[1899]] – Die einde van die [[Spanje|Spaanse]] regering in [[Kuba]]. * [[1901]] – Die [[Britse Ryk|Britse kolonies]] [[Nieu-Suid-Wallis]], [[Queensland]], [[Suid-Australië]], [[Tasmanië]], [[Victoria (Australië)|Victoria]] en [[Wes-Australië]] stig die [[Australië|Australiese Gemenebes]] met [[Canberra]] as hoofstad. * 1901 – Die [[Franse nasionale rugbyspan|Franse rugbyspan]] speel die eerste keer ’n rugbytoets teen [[Nieu-Seelandse nasionale rugbyspan|Nieu- Seeland]]. * 1901 – [[Nigerië]] word ’n [[Verenigde Koninkryk|Britse]] protektoraat. * [[1911]] – Die [[Noordelike Gebied]] word van [[Suid-Australië]] afgestig as eie [[Deelstate en gebiede van Australië|gebied]] binne die [[Australië|Australiese Gemenebes]]. * [[1912]] – Stigting van die [[Republiek China]] op die Chinese vasteland. * [[1937]] – Anastasio Somoza word die president van [[Nicaragua]]. * [[1956]] – Die einde van die [[Verenigde Koninkryk|Anglo]]-[[Egipte|Egiptiese]] kondominium in die [[Soedan]]. * [[1959]] – In [[Kuba]] word [[Fulgencio Batista]] deur [[Fidel Castro]] omvergewerp. * [[1960]] – [[Kameroen]] word van [[Frankryk]] onafhanklik. * [[1962]] – [[Samoa|Wes-Samoa]] word onafhanklik van [[Nieu-Seeland]]. * [[1964]] – Die federasie van [[Rhodesië]] en [[Malawi|Njassaland]] word ontbind. * [[1970]] – Die Unix epog begin om 00:00:00 GT. * [[1968]] - Twee treine bots tussen [[Skukuza]] en [[Krokodilbrug]] in die [[Krugerwildtuin]]. Veertien mense sterf en 38 word beseer. * [[1971]] – [[Sigaret]]advertensies word verban op [[Verenigde State|VSA]]-[[televisie]]. * [[1973]] – [[Denemarke]] en die [[Verenigde Koninkryk]] verlaat die [[Europese Vryhandelsvereniging]] en betree met [[Republiek van Ierland|Ierland]] die [[Europese Unie|Europese gemeenskap]]. * [[1979]] – Die [[VSA]] en die [[Volksrepubliek China]] knoop diplomatieke betrekkinge aan. * [[1981]] – [[Griekeland]] betree die Europese gemeenskap. * [[1983]] – [[ARPANET]] verander amptelik na die [[internetprotokol]], om die [[Internet]] te vorm. * [[1984]] – [[Broenei]] word van die Verenigde Koninkryk onafhanklik. * [[1984]] – AT&T word opgebreek in 22 onafhanklike dele. * [[1985]] – [[Groenland]] verlaat die Europese gemeenskap. * [[1986]] – [[Finland]] betree en [[Portugal]] verlaat die Europese Vryhandelsvereniging. [[Spanje]] en Portugal betree die Europese gemeenskap. * 1986 – [[Aruba]] verlaat die [[Nederlandse Antille]] en word ’n aparte deel van die [[Koninkryk der Nederlande]]. * [[1993]] – [[Tsjeggo-Slowakye]] word verdeel en die republieke [[Tsjeggië]] en [[Slowakye]] word gestig. * [[1994]] – Die [[NAFTA]] word gestig deur [[Kanada]], [[Meksiko]] en die [[Verenigde State van Amerika]]. * [[1995]] – Die [[Wêreld-handelsorganisasie]] word geskep om die "Algemene ooreenkoms op tariewe en handel" te vervang. * 1995 – Stigting van die [[OVSE]], die opvolger van die KVSE, in [[Helsinki]]. * 1995 – [[Finland]], [[Oostenryk]] en [[Swede]] verlaat die Europese Vryhandelsvereniging en betree die [[Europese Unie]]. * [[1996]] – [[Slowenië]] betree die [[Sentraal-Europese Vryehandelsooreenkoms]]. * [[1997]] – [[Roemenië]] betree die Sentraal-Europese Vryehandelsooreenkoms. * [[1999]] – Die [[euro]]-geldeenheid word in [[België]], [[Duitsland]], [[Finland]], [[Frankryk]], [[Republiek van Ierland|Ierland]], [[Italië]], [[Luxemburg]], [[Nederland]], [[Oostenryk]], [[Portugal]] en [[Spanje]] in gebruik geneem. [[Bulgarye]] betree die Sentraal-Europese Vryehandelsooreenkoms. * [[2001]] – Die euro-geldeenheid word ingelei in [[Griekeland]]. * [[2002]] – Euro-banknote en -muntstukke word ingelei in België, Duitsland, Finland, Frankryk, Griekeland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Oostenryk, Portugal en Spanje. * [[2003]] – [[Kroasië]] betree die Sentraal-Europese Vryehandelsooreenkoms. * [[2003]] – [[Luiz Inácio Lula da Silva]] word president van [[Brasilië]]. * [[2006]] – [[Noord-Masedonië|Masedonië]] betree die Sentraal-Europese Vryehandelsooreenkoms. * [[2007]] – [[Bulgarye]] en [[Roemenië]] verlaat die Sentraal-Europese Vryehandelsooreenkoms en word lidstate van die [[Europese Unie]], die euro word ingelei in [[Slowenië]]. [[Albanië]], [[Bosnië en Herzegowina]], [[Kosovo]], [[Moldowa]], [[Montenegro]] en [[Serwië]] sluit by die Sentraal-Europese Vryehandelsooreenkoms aan. * [[2008]] – Die euro word ingelei in [[Malta]] en [[Siprus]]. * [[2009]] – Die euro word ingelei in [[Slowakye]]. * [[2011]] – Die euro word ingelei in [[Estland]]. * 2011 – Die [[Amerikaanse dollar]] word ingelei in [[Bonaire]], [[Saba]] en [[Sint Eustatius]]. * [[2014]] – Die [[Franse oorsese gebiede|Franse oorsese gebied]] [[Mayotte]] word amptelik deel van die Europese Unie en die euro word ingelei in [[Letland]]. * [[2015]] – Die euro word ingelei in [[Litaue]]. * [[2023]] – Die euro word ingelei in [[Kroasië]]. * 2023 – [[Luiz Inácio Lula da Silva]] word opnuut president van Brasilië. * [[2024]] – [[Egipte]], [[Ethiopië]], [[Iran]] en die [[Verenigde Arabiese Emirate]] sluit by [[BRICS]] aan. == Geboortes == * [[1431]] – [[Pous Alexander VI]], die 214de [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] († [[1503]]). * [[1449]] – [[Lorenzo de' Medici]], Italiaanse staatsman († [[1492]]). * [[1484]] – [[Ulrich Zwingli]], Switserse hervormpr en Potestantse leier († [[1531]]). * [[1618]] – [[Bartolomé Esteban Murillo]], Spaanse skilder († [[1682]]). * [[1714]] – [[Kristijonas Donelaitis]], Pruisies-Litause digter († [[1780]]). * [[1735]] – [[Paul Revere]], Amerikaanse patriot († [[1818]]). * [[1814]] – [[Hong Xiuquan]], leier van die [[Taiping-rebellie]] teen die [[Qing-dinastie]] († [[1864]]). * [[1830]] – [[Simeon Jacobs]], Prokureur-generaal van die [[Kaapkolonie]] († [[1883]]). * [[1853]] – [[Hans von Koessler]], Duitse komponis, dirigent en musiekonderwyser († [[1926]]). * [[1858]] – [[Dirk Balfoort]], Nederlandsgebore regisseur, direkteur van die Rederykerskamer en komponis († [[1921]]). * [[1863]] – [[Pierre de Coubertin]], historikus († [[1937]]). * [[1868]] – [[Maria Kloppers]], Suid-Afrikaanse weldoener († [[1950]]). * [[1874]] – [[Gustave Whitehead]], Amerikaanse lugvaartpionier († [[1927]]). * [[1879]] – [[E.M. Forster]], Britse skrywer († [[1970]]). * [[1887]] – [[Wilhelm Canaris]], Duitse admiraal († [[1945]]). * [[1892]] – [[Bertha Solomon]], Suid-Afrikaanse feminis en politikus († [[1969]]). * [[1895]] – [[J. Edgar Hoover]], Amerikaanse [[FBI]]-direkteur († [[1972]]). * [[1912]] – [[Kim Philby]], Britse spioen († [[1988]]). * [[1924]] – [[Charlie Munger]], Amerikaanse prokureur en sakevennoot van [[Warren Buffett]] († [[2023]]). * [[1925]] – [[Idi Amin]], Ugandese staatsman, President van Uganda († [[2003]]). * [[1927]] – [[Maurice Béjart]], Franse choreograaf († [[2007]]). * [[1933]] – [[Joe Orton]], Engelse dramaturg, skrywer en dagboekskrywer († [[1967]]). * [[1938]] – [[Margaret Singana]], [[Suid-Afrika]]anse sangeres († [[2000]]). * [[1945]] – [[Jacky Ickx]], Belgiese motorrenjaer. * [[1954]] – [[Eric Nobbs]], Suid-Afrikaanse akteur († [[2022]]). * [[1960]] – [[Mohamed Bazoum]], 10de president van [[Niger]]. * [[1962]] – [[Jaco Reinach]], [[Springbok]]rugbyspeler en atleet († [[1997]]). * 1962 – [[Deon Coetzee]], Suid-Afrikaanse akteur. * [[1969]] – [[Nicholas Gleaves]], Engelse akteur en skrywer. * [[1983]] – [[Shou Zi Chew]], Singapoerse sakeman en entrepreneur. * [[1983]] – [[Floyd Shivambu]], Suid-Afrikaanse politikus. == Sterftes == * [[152]] – [[Pous Markianus van Alexandrië]] agtste patriarg van die Kerk in Alexandrië (* ''onbekend''). * [[1559]] – [[Christiaan III van Denemarke]], Koning van Denemarke en Noorweë (* [[1503]]). * [[1583]] – [[François de Belleforest]], [[Frankryk|Franse]] skrywer, digter, en vertaler van die [[Renaissance]]-era (* [[1530]]). * [[1655]] – [[Frans Banninck Cocq]], 17de eeuse [[burgemeester]] van [[Amsterdam]] (* [[1605]]). * [[1782]] – [[Johann Christian Bach]], Duitse komponis (* [[1735]]). * [[1894]] – [[Heinrich Hertz]], Duitse fisikus (* [[1857]]). * [[1972]] – [[Maurice Chevalier]], Franse akteur (* [[1888]]). * [[1989]] – [[Stompie Moeketsi]], ANC-aktivis, op 14-jarige ouderdom vermoor (* [[1974]]). * [[1992]] – [[Grace Hopper]], Amerikaanse [[rekenaar]]pionier (* [[1906]]). * [[1994]] – [[Cesar Romero]], Kubaans-Amerikaanse akteur en komediant (* [[1907]]). * [[1995]] – [[Eugene Wigner]], [[Hongare|Hongaars]]-Amerikaanse [[Teoretiese fisika|teoretiese fisikus]] en [[Nobelprys vir Fisika|Nobelprys-wenner]] (* [[1902]]). * [[2001]] – [[Ray Walston]], Amerikaanse akteur (* [[1914]]). * [[2006]] – [[Haas Schoeman]], Springbokflank (* [[1940]]). * [[2009]] – [[Helen Suzman]], Suid-Afrikaanse politikus (* [[1917]]). * [[2017]] – [[Yaakov Neeman]], Israelse politikus, advokaat en regsgeleerde (* [[1939]]). * [[2020]] – [[Rein Arndt]], Suid-Afrikaanse wetenskaplike (* [[1929]]). == Vakansie-, vierings- en waarnemingsdae == * Meeste lande wat die [[Gregoriaanse kalender]] gebruik, vier [[Nuwejaarsdag]] om 00:00:00 met vuurwerkvertonings. * [[Katoliek]]e agtdaagse fees van die heilige maagd Maria, moeder van [[God]]. * Die agtste dag van [[Kersfees]]. * [[Kopieregvervaldag]] word in die [[VSA]] gevier, wanneer ’n jaar se werke in die [[publieke domein]] kom. Word nie tussen [[1978]] tot [[2018]] gevier nie, as gevolg herhaalde kopiereg-verlengings. * Onafhanklikheidsdag van [[Haïti]]. * Stigtingsdag in [[China]]. * Onafhanklikheidsdag van die [[Soedan]]. * Bevrydingsdag in [[Kuba]]. * Stigtingsdag in [[Slowakye]]. * Laaste dag van Kwanzaa. * Feesdag van [[Pous Markianus van Alexandrië]] volgens die [[Kopties-Ortodokse Kerk]]. {{CommonsKategorie|1 January}} [[Kategorie:Januarie]] c3aj4bmhl71lp8mxjmdrdfw9ecbt14k 0 456 2816205 2811134 2025-06-26T20:52:14Z Sobaka 328 /* Geboortes */ skakel 2816205 wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=PrideParade1983 01.jpg|teks=Gay pride San Francisco 1983}} Die '''jaar 1983''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Saterdag]] begin het. Dit was die 83ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[10 Januarie]] - Die konsep [[tegnologiese singulariteit]] word vir die eerste keer geartikuleer deur die [[wetenskapfiksie]] [[skrywer]] Vernor Vinge in die ''Omni'' tydskrif. * [[18 April]] – 'n Selfmoordbomaanvaller vernietig die [[Amerikaanse]] ambassade in [[Beiroet]], [[Libanon]]. * [[25 April]] – [[Pioneer 10]] reis verby [[Pluto]] se [[wentelbaan]]. * [[20 Mei]] – In Pretoria sterf agtien mense in die [[Kerkstraat-bomontploffing]] en 217 word beseer. * [[9 Junie]] – [[Margaret Thatcher]] word herverkies as Britse Eerste Minister. * 9–[[25 Junie]] – Die [[Krieketwêreldbeker 1983|3de Krieketwêreldbeker]] word in [[Engeland]] en [[Wallis]] aangebied en deur [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] gewen. * [[13 Junie]] – Pioneer 10 word die eerste mensgemaakte voorwerp om die [[sonnestelsel]] te verlaat. * [[24 Junie]] – Sally Ride, die eerste Amerikaanse [[ruimtevaarder|vrou in die ruimte]], keer terug na die aarde. * [[5 Augustus]] – Die skip [[Castillo de Bellver (skip)|Castillo de Bellver]] slaan aan die brand en veroorsaak 'n groot olie-besoedelingsramp aan die [[Weskus]] van Suid-Afrika. * [[1 September]] – [[Korean Air]] Vlug 7, 'n handelslugredery-[[vliegtuig]] met 246 passasiers en 23 bemanningslede aan boord, word deur 'n [[Sowjet-Unie|Sowjet]] [[Soechoi Su-15]] [[vegvliegtuig]] neergeskiet. * [[19 September]] – [[St. Kitts en Nevis]] word van die [[Verenigde Koninkryk]] onafhanklik. * [[23 September]] – [[Gerrie Coetzee]] van [[Suid-Afrika]] word die eerste [[swaargewig]]bokskampioen vanuit [[Afrika]]. * [[10 Oktober]] – Die [[Israel]]se Shamir I-kabinet onder leiding van eerste minister [[Yitzhak Shamir]] word geïnstalleer. * [[15 Oktober]] – Die [[1983 Suid-Afrikaanse Grand Prix]] vind op [[Kyalami-renbaan|Kyalami]] plaas. * [[23 Oktober]] – Libanese Burgeroorlog: Selfmoordbomaanvallers vernietig twee kasernes in Beiroet, Libanon. 241 Amerikaanse vlootsoldate en 58 [[Frankryk|Franse]] [[valskerm]]soldate van die internasionale vredesmag sterf. * [[15 November]] – Die [[Turkse Republiek van Noord-Siprus]] verklaar eensydig sy onafhanklikheid van [[Siprus]]. == Geboortes == * [[1 Januarie]] – [[Shou Zi Chew]], Singapoerse sakeman en entrepreneur. * 1 Januarie – [[Floyd Shivambu]], Suid-Afrikaanse politikus. * [[8 Januarie]] – [[Kim Jong-oen]], huidige [[Noord-Korea]]anse staatshoof. * [[18 Januarie]] – [[Caroline Wöstmann]], [[Suid-Afrikaanse]] ultramaraton-[[atleet]]. * [[5 Februarie]] – [[Yoon Jae-young]], [[Suid-Korea]]anse [[tafeltennis]]speler. * [[1 Maart]] – [[Lupita Nyong'o]], Keniaanse aktrise en rolprentvervaardiger. * [[4 Maart]] – [[Jaque Fourie]], [[Springbokrugbyspeler]] (senter). * [[10 April]] – [[Ryan Merriman]], Amerikaanse akteur. * [[13 April]] – [[Schalk Burger]], Springbokrugbyspeler (flank). * [[17 April]] – [[Emad Mostaque]], Brits-Bangladesjiese sakebestuurder en [[kunsmatige intelligensie]] [[entrepreneur]]. * [[20 April]] – [[Miranda Kerr]], Australiese model en sakevrou. * [[4 Mei]] – [[Brad Bufanda]], Amerikaanse akteur († [[2017]]). * [[13 Mei]] – [[Grégory Lemarchal]], Franse sanger († [[2007]]). * [[6 Junie]] – [[Joe Rokocoko]], [[All Blacks|oud-All Blackrugbyspeler]] (vleuel). * [[11 Junie]] – [[Wynand Olivier]], Springbokrugbyspeler (senter). * [[12 Junie]] – [[Anja Rubik]], Poolse foto- en loopplankmodel. * [[27 Junie]] – [[Dale Steyn]], Suid-Afrikaanse oud-toetskrieketspeler. * [[30 Junie]] – [[Patrick Wolf]], Britse sanger-liedjieskrywer. * [[1 Julie]] – [[Izak Davel]], Suid-Afrikaanse akteur, sanger, danser en model. * [[10 Julie]] – [[Golshifteh Farahani]], Iranse aktrise. * [[12 Julie]] – [[Bryan Habana]], Springbokrugbyspeler (vleuel). * [[15 Julie]] – [[Cyril Descours]], Franse akteur. * [[20 Julie]] – [[Phumzile van Damme]], voormalige DA-politikus. * [[22 Julie]] – [[Sharni Vinson]], Australies-Amerikaanse aktrise. * [[14 Augustus]] – [[Mila Kunis]], Amerikaanse aktrise. * [[19 Augustus]] – [[Reeva Steenkamp]], vermoorde Suid-Afrikaanse model († [[2013]]). * [[20 Augustus]] – [[Christo Davids]], Suid-Afrikaanse akteur. * 20 Augustus – [[Andrew Garfield]], Amerikaanse akteur. * [[14 September]] – [[Amy Winehouse]], Britse sangeres en liedjieskrywer († [[2011]]). * [[16 September]] – [[Kirsty Coventry]], 'n Zimbabwiese [[swemmer]], [[politikus]] en President van die [[IOK]]. * [[18 September]] – [[Sasha Son]], [[Litaue|Litause]] sanger en liedjieskrywer. * [[6 Oktober]] – [[Sunette Viljoen]], Suid-Afrikaanse Olimpiese atleet en krieketspeler. * [[15 Oktober]] – [[Bruno Senna]], Brasiliaanse F1-renjaer. * [[29 Oktober]] – [[Johnny Lewis]], Amerikaanse akteur († [[2012]]). * [[21 November]] – [[Ronald Lamola]], Suid-Afrikaanse [[Minister van Internasionale Betrekkinge en Samewerking]]. * [[14 Desember]] – [[Tatum Keshwar]], Suid-Afrikaanse model en [[Mejuffrou Suid-Afrika|Mej Suid-Afrika 2008]]. * [[20 Desember]] – [[Lucy Pinder]], Engelse fotomodel en aktrise. == Sterftes == * [[8 Januarie]] – [[Gerhard Barkhorn]], Duitse [[bobaasvlieënier]] en slegs die tweede vegvlieënier wat meer as 300 vyandige vliegtuie kon neerskiet (* [[1919]]). * [[13 Januarie]] – [[Arthur Space]], Amerikaanse akteur (* [[1909]]). * [[30 Januarie]] – [[Fritz Machlup]], Oostenryks-Amerikaanse ekonoom (* [[1902]]). * [[25 Februarie]] – [[Tennessee Williams]], Amerikaanse dramaturg (* [[1911]]). * [[3 Maart]] – [[Hergé]], die skepper van die ''[[Die avonture van Kuifie|Kuifie]]'' reeks kinderstories (* [[1907]]). * [[8 Maart]] – Sir [[William Walton]], Engelse komponis (* [[1902]]). * [[4 April]] – [[Gloria Swanson]], Amerikaanse aktrise (* [[1899]]) * [[30 April]] – [[George Balanchine]], Russiese danser (* [[1904]]). * [[7 Julie]] – [[Herman Kahn]], Amerikaanse fururis (* [[1922]]). * [[10 Julie]] – [[G.D. Scholtz]], Suid-Afrikaanse geskiedkundige, skrywer en koerantredakteur. (* [[1905]]). * [[19 Julie]] – [[Erik Ode]], Duitse akteur (* [[1910]]). * [[25 Julie]] – [[M.I. Murray]], Afrikaanse lektrise, [[skrywer]] en [[dramaturg]] (* [[1899]]). * [[29 Julie]] – [[David Niven]], Britse akteur (* [[1910]]). * [[10 September]] – [[John Vorster]], [[Suid-Afrika]]anse politikus, sewende [[Eerste Minister van Suid-Afrika]] (1966–1978) en vierde [[Staatspresident van Suid-Afrika]] (1978–1979) (* [[1915]]). * [[25 September]] – [[Leopold III van België]], koning van [[België]] (* [[1901]]). * [[26 Oktober]] – [[Alfred Tarski]], Poolse wiskundige en logikus (* [[1901]]). * [[4 November]] – [[Hendrik Bernardus Thom]], 'n bekroonde Afrikaanse skrywer en historikus (* [[1905]]). * [[27 November]] – [[Jorge Ibargüengoitia]], Meksikaanse skrywer (*[[1928]]). * [[2 Desember]] – [[Fifi D'Orsay]], Amerikaanse aktrise (* [[1904]]). * [[25 Desember]] – [[Joan Miró]], Spaans-Katalaanse skilder (* [[1893]]). * Onbekend – [[Leon Maré]], 'n Afrikaanse skrywer en [[Hertzogprys]]wenner vir prosa (* [[1889]]). [[Kategorie:1983| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] haypypl87c12h4jb88wgh6j21z9p2o3 0 484 2816118 2736038 2025-06-26T18:50:35Z SpesBona 2720 /* Gebeure */ + [[Vrouerugbywêreldbeker 2002]] 2816118 wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Euro coins and banknotes.jpg|teks=euros}} Die '''jaar 2002''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Dinsdag]] begin het. Dit was die 2de jaar van die [[21ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[1 Januarie]] – Die [[Euro]]banknote en -muntstukke word ingevoer in [[België]], [[Duitsland]], [[Finland]], [[Frankryk]], [[Griekeland]], [[Republiek van Ierland|Ierland]], [[Italië]], [[Luxemburg]], [[Nederland]], [[Oostenryk]], [[Portugal]] en [[Spanje]]. * [[1 Januarie]] – Prof. Theuns Eloff aanvaar diens as rektor van die [[PU vir CHO]]. * Die negende uitgawe van die ''[[Afrikaanse Woordelys en Spelreëls]]'' uitgegee deur die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]]. * [[8 Februarie|8]]-[[24 Februarie]] – Die 19de [[Olimpiese Winterspele 2002|Olimpiese Winterspele]] word in [[Salt Lake City]], [[Verenigde State van Amerika]], aangebied. * [[7 Maart|7]]-[[16 Maart]] – Die agste [[Paralimpiese Winterspele 2002|Paralimpiese Winterspele]] word in Salt Lake City, Verenigde State van Amerika, aangebied. * [[20 Mei]] – Herstel van [[Oos-Timor]] se onafhanklikheid van [[Indonesië]]. * [[12 Mei|12]]–[[25 Mei]] – Die [[Vrouerugbywêreldbeker 2002|4de Vrouerugbywêreldbeker]] word in [[Spanje]] aangebied en deur [[Black Ferns|Nieu-Seeland]] gewen. * [[31 Mei]]-[[30 Junie]] – Die 17de [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2002|FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi]] word in [[Suid-Korea]] en [[Japan]] gespeel, wat deur [[Brasilië]] gewen word. * [[8 Junie]] – [[Serena Williams]] wen die [[Franse Ope]]. * [[9 Julie]] – Stigting van die [[Afrika-unie]], die opvolger van die [[Organisasie vir Afrika-eenheid]], in [[Lusaka]]. * [[10 September]] – [[Switserland]] sluit aan by die [[Verenigde Nasies]]. * [[12 September|12]]–[[30 September]] – Die [[Kampioenetrofee 2002|3de Kampioenetrofee]] word in [[Sri Lanka]] aangebied en deur [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] en [[Sri Lankaanse nasionale krieketspan|Sri Lanka]] as medewenners gewen. * [[1 November]] – Uitbreek van die [[Ernstige akute respiratoriese sindroom|Ears]] in die [[Yunnan]]provinsie van die [[Volksrepubliek China]]. * [[15 November]] – [[Hu Jintao]] word algemene sekretaris van die [[Kommunistiese Party van China]]. == Geboortes == * [[30 September]] – [[Maddie Ziegler]], Amerikaanse [[aktrise]] en danseres. == Sterftes == * Maart (dag onbekend) – [[Pieter Pieterse]], [[Afrikaanse skrywer]] en TV-aanbieder (* [[1936]]). * [[21 Januarie]] – [[Peggy Lee]], Amerikaanse aktrise (* [[1920]]). * [[22 Januarie]] – [[Sheldon Allman]], [[Amerikaanse]] [[akteur]] (* [[1924]]). * [[28 Januarie]] – [[Astrid Lindgren]], [[Swede|Sweedse skrywer]] wat onder andere ook ''Pippi Langkous'' geskryf het (* [[1907]]). * [[9 Februarie]] – [[Prinses Margaret, Gravin van Snowdon]], Britse koninklike (* [[1930]]). * [[22 Februarie]] – [[Tilana Hanekom]], Suid-Afrikaanse aktrise (* [[1921]]). * [[27 Maart]] – [[Dudley Moore]], Engelse akteur en musikant (* [[1935]]). * 27 Maart – [[Milton Berle]], Amerikaanse akteur, komediant (* [[1908]]). * [[30 Maart]] – [[Elizabeth Bowes-Lyon]], voormalige Britse koningin (* [[1900]]). * [[1 April]] – [[Simo Häyhä]], Finse soldaat en waarskynlik die suksesvolste sluipskutter van alle tye (* [[1905]]). * [[12 April]] – [[Steve Tshwete]], ANC-kabinetsminister (* [[1938]]). * [[18 April]] – [[Thor Heyerdahl]], 'n [[Noorweë|Noorse]] ontdekkingsreisiger (* [[1914]]). * [[22 April]] – [[Linda Lovelace]], Amerikaanse [[pornografie]]se aktrise (* [[1949]]). * [[5 Mei]] – [[Hugo Banzer]], Boliviaanse politikus, generaal en president van [[Bolivië]] (* [[1926]]). * [[25 Mei]] – [[Bart de Graaff]], invloedryke Nederlandse TV-aanbieder, komediant en skepper van programme (* [[1967]]). * [[1 Junie]] – [[Hansie Cronjé]], Suid-Afrikaanse oud-[[krieket]]kaptein (* [[1969]]). * [[10 Junie]] – [[Attie van der Colf]], predikant in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]] en digter van 126 omrymings in die ''Liedboek van die Kerk'' (* [[1933]]). * [[24 Junie]] – [[Jurie Ferreira]], Afrikaanse sanger (* [[1921]]). * [[29 Junie]] – [[Stephen Fry]], Suid-Afrika se drie-en-twintigste [[Springbokkaptein]] (* [[1924]]). * [[1 Julie]] – [[Eleanor Baker]], Suid-Afrikaanse skrywer (* [[1944]]). * [[9 Julie]] – [[Rod Steiger]], Amerikaanse akteur (* [[1925]]). * [[3 Augustus]] – [[Carmen Silvera]], Britse aktrise (* [[1922]]). * [[23 Augustus]] – [[Stafford Beer]], Britse stelseteoretikus en konsultant. (* [[1926]]). * [[13 September]] – [[George Hills]], Britse geskiedkundige van Spaans-Britse afkoms (* [[1918]]). * [[1 Oktober]] – [[Walter Annenberg]], Amerikaanse uitgewer, filantroop en diplomaat (* [[1908]]). * [[13 Oktober]] – [[Stephen E. Ambrose]], Amerikaanse [[geskiedkundige]] en biograaf van twee voormalige V.S. presidente (* [[1936]]). * 13 Oktober – [[Garfield Todd]], [[Eerste Minister]] van [[Suid-Rhodesië]] (* [[1908]]). * [[12 November]] – [[Johannes Kerkorrel]], Afrikaanse musikant (* [[1960]]). * [[18 November]] – [[James Coburn]], Amerikaanse akteur (* [[1928]]). * [[24 November]] – [[John Rawls]], Amerikaanse filosoof (* [[1921]]). * [[2 Desember]] – [[Ivan Illich]], Duitse [[filosoof]] en [[teoloog]] (* [[1926]]). * [[11 Desember]] – [[Brad Dexter]], Amerikaanse akteur (* [[1917]]). [[Kategorie:2002| ]] [[Kategorie:21ste eeu]] r8mqhe2hevqa5effsi6xyo9wxo3in52 0 2077 2816126 2722147 2025-06-26T19:00:11Z SpesBona 2720 /* Sport */ Rugby bygewerk 2816126 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Land |noem_naam = Koninkryk Spanje |volle_naam = <small>''Reino de España'' ([[Spaans]])</small> |algemene_naam = Spanje |beeld_vlag = Flag of Spain.svg |beeld_wapen = Escudo de España (variant).svg |simbool_tipe = Wapen |beeld_kaart = EU-Spain.svg |leuse = ''Plus Ultra''<br /><small>''([[Latyn]] vir: "Steeds verder")''</small> |volkslied = ''[[Marcha Real]]''<ref>{{es}} {{cite web |url=http://www.boe.es/boe/dias/1997/10/11/pdfs/A29594-29600.pdf |title=Real Decreto 1560/1997, de 10 de octubre, por el que se regula el Himno Nacional |author=Spaanse Regering |work=Boletín Oficial del Estado núm. 244 |date=11 Oktober 1997 |accessdate=1 Junie 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200527153553/https://www.boe.es/boe/dias/1997/10/11/pdfs/A29594-29600.pdf |archive-date=27 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><br /><small>''([[Spaans]] vir: "Koninklike Mars")''</small><br /><center>[[Lêer:Marcha Real-Royal March by US Navy Band.ogg]]</center> |amptelike_tale = [[Spaans]] |hoofstad = [[Madrid]] {{Koördinate|40|26|N|03|42|W}} |latd = 40 |latm = 26 |latNS = N |longd = 03 |longm = 42 |longEW = W |grootste_stad = [[Madrid]] |regeringsvorm = Unitêre parlementêre<br />[[grondwetlike monargie]] |leiertitels = <br />• [[Koning]]<br />• [[Eerste minister]] |leiername = [[Felipe VI]]<br />[[Pedro Sánchez]] |oppervlak_rang = 54<sup>ste</sup> |oppervlak_grootte = |oppervlak = 505&nbsp;370<ref name="CIA">{{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/spain/|title=Spain|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=16 September 2024}}</ref> |oppervlakmi² = 195&nbsp;124 |persent_water = 0,89 (2015)<ref>{{en}} {{cite web|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#|title=Surface water and surface water change|publisher=[[OESO]]|accessdate=16 September 2024}}</ref> |bevolking_skatting = 47&nbsp;280&nbsp;433<ref name="CIA" /> |bevolking_skatting_jaar = 2024 |bevolking_rang = 32<sup>ste</sup> |bevolking_sensus = 46&nbsp;354&nbsp;321 |bevolking_sensus_jaar = 2016 |bevolkingsdigtheid = 93,6 |bevolkingsdigtheidmi² = 242,3 |bevolkingsdigtheidrang = 121<sup>ste</sup> |BBP_PPP = $2&nbsp;516&nbsp;miljard<ref name=imf2>{{en}} {{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2024/April/weo-report?c=184,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2022&ey=2029&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=Spain |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |date=April 2024 |accessdate=16 September 2024}}</ref> |BBP_PPP_rang = 15<sup>de</sup> |BBP_PPP_jaar = 2024 |BBP_PPP_per_kapita = $52&nbsp;012<ref name="imf2" /> |BBP_PPP_per_kapita_rang = 36<sup>ste</sup> |BBP = $1&nbsp;647&nbsp;miljard<ref name="imf2" /> |BBP_rang = 15<sup>de</sup> |BBP_jaar = 2024 |BBP_per_kapita = $34&nbsp;045<ref name="imf2" /> |BBP_per_kapita_rang = 32<sup>ste</sup> |onafhanklikheidstipe = Vorming |onafhanklikheidsgebeure = • Dinasties<br />• ''[[de facto]]''<br />• ''[[de jure]]''<br />• Nasionale staat<br />• Grondwetlike monargie<br />• Huidige grondwet |onafhanklikheidsdatums = <br /><br />[[20 Januarie]] [[1479]]<br />[[23 Januarie]] [[1516]]<br />[[9 Junie]] [[1715]]<br />[[19 Maart]] [[1812]]<br />[[12 April]] [[1931]]<br />[[29 Desember]] [[1978]] |MOI = {{wins}} 0,911<ref>{{en}} {{cite web |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf |title=Human Development Report 2023/2024 |publisher=United Nations Development Programme |date=13 Maart 2024 |accessdate=16 September 2024}}</ref> |MOI_rang = 27<sup>ste</sup> |MOI_jaar = 2022 |MOI_kategorie = {{kleur|#090|baie hoog}} |Gini = 31,5<ref>{{en}} {{cite web |url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tessi190/default/table?lang=en |title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey |publisher=Eurostat |accessdate=16 September 2024}}</ref> |Gini_rang = |Gini_jaar = 2023 |Gini_kategorie = {{kleur|#fc0|medium}} |geldeenheid = [[Euro]] (€) |geldeenheid_kode = EUR |land_kode = ES |tydsone = MET |utc_afwyking = [[UTC+01:00|+1]] |tydsone_somer = MEST |utc_afwyking_DST = [[UTC+02:00|+2]] |internet_domein = [[.es]] |skakelkode = 34 |voetskrif = }} '''Spanje''' ([[Spaans]]: ''España'', [esˈpaɲa], {{Audio|Es-España.ogg|luister}}), amptelik die '''Koninkryk Spanje''' ([[Spaans]]: ''Reino de España'', [[Katalaans]]: ''Regne d'Espanya'', [[Aragonees]]: ''Reino d'Espanya'', [[Asturies]]: ''Reinu d'España'', [[Baskies]]: ''Espainiako Erresuma'', [[Galicies]]: ''Reino de España'', [[Oksitaans]]: ''Reiaume d'Espanha''), is 'n [[land]] in die suidweste van [[Europa]]. Dit deel die [[Iberiese Skiereiland]] met [[Portugal]] en [[Gibraltar]]. In die noorde word Spanje begrens deur die [[Pireneë]] van [[Frankryk]] en die landjie [[Andorra]]. Die [[Baleariese Eilande]] in die [[Middellandse See]], die [[Kanariese Eilande]] langs die weskus van [[Noord-Afrika]], asook die [[eksklawe]]s [[Ceuta]] en [[Melilla]] in Noord-Afrika, wat deur Marokko omring word, maak deel uit van Spanje se staatsgebied. Dit beslaan 'n oppervlakte van 505&nbsp;370&nbsp;km² en het 'n bevolking van 47&nbsp;280&nbsp;433 in 2024 gehad.<ref name="CIA" /> [[Lêer:Satellite image of Spain in January 2003.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-satellietbeeld van Spanje]] [[Lêer:Sp-map.png|duimnael|links|Geografiese kaart van Spanje]] Spanje is 'n [[Grondwetlike monargie|grondwetlike erflike monargie]] nadat dit dekades lank, tot die [[Fascisme|fascistiese]] leier of ''caudillo'' [[Francisco Franco]] se afsterwe in 1975, deur 'n diktatoriese regime beheer is. Administratief word die land onderverdeel in 17 outonome gemeenskappe en twee outonome stede, die eksklawes Ceuta en Melilla. Die hoofstad en grootste metropool is [[Madrid]]. Ander belangrike metropolitaanse gebiede sluit in [[Barcelona]], [[Valencia, Spanje|Valencia]], [[Sevilla]], [[Zaragoza]], [[Málaga]] en [[Bilbao]]. Spanje is 'n lidstaat van die [[Verenigde Nasies]] (VN, sedert 14 Desember 1955), die Organisasie vir Ekonomiese Samewerking en Ontwikkeling ([[OESO]], sedert 1961), die [[Europese Unie]] (EU, sedert 1 Januarie 1986) en die [[NAVO|Noord-Atlantiese Verdragsorganisasie]] (NAVO, sedert 30 Mei 1982). Dit is een van die hoogs ontwikkelde nywerheidslande en word ook onder die wêreld se grootste twintig in- en uitvoerlande gereken. Danksy 'n hoogs ontwikkelde [[toerisme]]sektor is Spanje die tweede meesbesoekte land op aarde na Frankryk.<ref>{{en}} {{cite book |title=International Tourism Highlights 2020 Edition |publisher=[[Wêreldtoerismeorganisasie]] |location=Madrid |year=2021 |isbn=978-92-844-2245-6 |page=8 |DOI=10.18111/9789284422456}}</ref> In 1999 het die land by die [[euro]]sone aangesluit; sedert 2002 is Eurobanknote en -muntstukke in omloop. Die [[amptelike taal]] is Spaans (oftewel Kastiliaans, ''Castellano''), met Katalaans as tweede ampstaal in die outonome gemeenskappe van [[Katalonië]], Valencia en op die Baleariese Eilande; Baskies in die [[Baskeland]] en dele van Navarra; Galicies in [[Galisië]]; en [[Aranees]] in die Val d'Aran. [[Aragonees]] en [[Asturies]] word as streekstale erken. Die bevolking word volgens taal of dialek en kultuur onderverdeel in Kastiliane in Noord- en Sentraal-Spanje, Andalusiërs in die suide, Galiciërs in die noordweste, [[Baske]] in die noordoostelike Atlantiese kusgebied en [[Katalane]] in die noordoostelike Mediterreense streek. Die geskiedenis van Spanje se kultuur strek terug tot in die prehistoriese tydperk toe die land omstreeks 15&nbsp;000 v.C. deur die Iberiërs bewoon is wat hul naam aan die Iberiese Skiereiland verleen het. Die geskiedenis van kuns in Spanje strek oor byna twintig millennia, van paleolitiese kuns wat in grotte in die noordweste van die land aangetref word, tot [[Salvador Dalí]] se 20ste eeuse surrealistiese skilderye. == Etimologie == Die naam "Spanje" (''España'') is afgelei van ''[[Hispania]]'', die [[Antieke Rome|Romeinse]] naam vir die [[Iberiese Skiereiland]] en sy provinsies tydens die [[Romeinse Ryk]]. Die etimologiese oorsprong van die term Hispania is onduidelik, hoewel die [[Fenisië]]rs na die gebied verwys het as ''Spania'' (wat "land van die [[konyn]]e" beteken), gevolglik is die Fenisiese teorie die mees aanvaarde.<ref>{{es}} {{cite web |url=http://www.abc.es/espana/20140829/abci-donde-procede-palabra-espana-201408281811.html |title="I-span-ya", el misterioso origen de la palabra España |publisher=ABC |date=28 Augustus 2014 |accessdate=13 November 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161113170715/http://www.abc.es/espana/20140829/abci-donde-procede-palabra-espana-201408281811.html |archive-date=13 November 2016 |url-status=live}}</ref> Daar was 'n aantal rekeninge en hipoteses oor die oorsprong daarvan: Jesús Luis Cunchillos het gemeen dat die wortel van die woord ''span'' die Fenisiese woord ''spy'' is, wat "smee" beteken. Gevolglik sou ''i-spn-ya'' beteken "die land waar metale gesmee word".<ref>{{es}} #Linch, John (direkteur), Fernández Castro, María Cruz (del segundo tomo), Historia de España, El País, volumen II, La península Ibérica en época prerromana, bl. 40. Dossier. La etimología de España; ¿tierra de conejos?, {{ISBN|978-84-9815-764-2}}</ref> Dit kan ook afgelei gewees het van die Fenisiese woord ''I-Shpania'' wat "eiland van konyne", "land van konyne" of "hoek" kan beteken; laasgenoemde verwys na Spanje se ligging aan die einde van die [[Middellandse See]]; Romeinse munte wat in die gebied onder keiser [[Hadrianus]] gemunt is, toon 'n vroulike figuur met 'n konyn by haar voete,<ref>{{en}} {{cite book |author=Ulick Ralph Burke |title=A History of Spain from the Earliest Times to the Death of Ferdinand the Catholic, Volume 1 |publisher=Longmans, Green & Co |year=1895 |location=Londen |page=12 |hdl=2027/hvd.fl29jg?urlappend=%3Bseq=36}}</ref> en [[Strabo]] het dit die "land van die konyne" genoem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://en.wikisource.org/wiki/Catholic_Encyclopedia_(1913)/Spain |title=Spain |publisher=Catholic Encyclopedia |editor=Charles Herbermann |location=New York |accessdate=16 September 2024}}</ref> Die betrokke woord beteken eintlik "[[dassie]]", moontlik weens die Fenisiërs wat die twee diere verwar het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.understandinganimalresearch.org.uk/news/staff-blog/rabbits-fish-and-mice-but-no-rock-hyrax/ |title=Rabbits, fish and mice, but no rock hyrax |publisher=Understanding Animal Research |accessdate=31 Oktober 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181031134610/http://www.understandinganimalresearch.org.uk/news/staff-blog/rabbits-fish-and-mice-but-no-rock-hyrax/ |archive-date=31 Oktober 2018 |url-status=live}}</ref> Daar is ook die bewering dat "Hispania" afgelei is van die [[Baskies]]e woord ''Ezpanna'', wat "rand" of "grens" beteken, nog 'n verwysing na die feit dat die Iberiese Skiereiland die suidwestelike hoek van die Europese vasteland vorm.<ref>{{en}} {{cite book |author=Charles Anthon |title=A System of Ancient and Mediæval Geography for the Use of Schools and Colleges |publisher=Harper & Brothers |location=New York |year=1850 |url=https://archive.org/details/asystemancienta03anthgoog/ |page=[https://archive.org/details/asystemancienta03anthgoog/page/n28 14]}}</ref> == Geskiedenis == {{Hoofartikel|Geskiedenis van Spanje}} === Vroeë geskiedenis en oudheid === [[Lêer:Diorama de la Cova d'Altamira (1929) obra de l'escultor Josep Font.JPG|duimnael|'n [[Diorama]] van die Altamira-grot (Katalaanse Argeologiese Museum, [[Barcelona]])]] Die eerste mense het hulle volgens die huidige stand van navorsing sowat 1,5 miljoen jaar gelede op die gebied van die huidige Spanje gevestig. Die [[Neanderdaller]] het vermoedelik 45&nbsp;000 jaar gelede verdwyn. Die [[Neolitikum]] (van die 6de millenium v.C.), die oorgang van die [[Jagter-versamelaar|die toeëiening van die lewenstyl as jagters, vissers en versamelaars]] na die produserende, uiteindelik landelike lewenswyse het begin met die migrasie uit die sentrale Middellandse Seegebied wat sy oorsprong in die [[Nabye Ooste]] gehad het. [[Lêer:02.Teatro romano (49).JPG|duimnael|links|'n Romeinse teater in Mérida]] Uit die 10de eeu v.C. getuig die handel van [[Fenisië|Fenisiese]] seevaarders met die Suid-Spaanse kusstreke. Ten minste van die 8ste eeu af het hulle kolonies gestig wat als handelsplekke gedien het, waarvan hul bekendste [[Cádiz]] (Gades) was; later het [[Grieke]] gevolg, veral die Fokeërs uit [[Marseille|Massalia]]. In die 5de en 4de eeu v.C. het [[Kelte]] uit die noorde hulle op die [[Iberiese Skiereiland]] gevestig en in die noordelike en westelike gebiede gemeng met die inheemse Iberiërs (sien [[Keltiberies|Keltiberiërs]]). In hierdie tydperk is [[Oud-Spaanse skrifte]] gebruik. 'n Ander belangrike vroeë inheemse volk is die [[Baske]] in die noorde van die land. Tydens die [[Puniese Oorloë]] het die [[Kartago|Kartage]], nasate van die Fenisiërs, groot dele in die suide en ooste van die skiereiland verower. Tydens die [[Tweede Puniese Oorlog]] het die [[Antieke Rome|Romeine]] spoedig die suide en weste van die Kartage verower. Dit het egter 200 jaar geneem totdat die Romeine ook die noorde kon verower. Die provinsies [[Hispania Baetica]] in die suide en [[Hispania Tarraconensis]] in die noorde en ooste het in belangrike dele van die [[Romeinse Ryk]] ontwikkel. Uit die Romeine se Latynse taal het later Spaans en ander [[Romaanse tale]] in Spanje ontwikkel. === Van Moorse heerskappy tot Spaanse Ryk === {{Hoofartikel|Spaanse Ryk}} Tydens die [[Volksverhuising]], waartydens die [[Wes-Romeinse Ryk]] in die 5de eeu ineengestort het, het die [[Suebe]] hulle op die Iberiese Skiereiland gevestig, terwyl die [[Wes-Gote]] na [[Gallië]] beweeg en ook groot dele van die Iberiese Skiereiland verower het. Ná 'n vernietigende nederlaag teen die [[Frankiese Ryk]] het die Wes-Gote Gallië ontruim en hul sentrum na die skiereiland verskuif. Na hierdie tweede en laaste fase van die Wes-Gotiese Ryk word vanweë sy nuwe hoofstad [[Toledo]] ook as Toledaanse Ryk verwys. Hulle heerskappy is van 711 af deur Islamitiese troepe beëindig, nadat die Wes-Gotiese koning [[Roderik]] verslaan is. Die Arabiese nalatenskap het ná eeue se heerskappy die argitektuur en die taal beïnvloed. Hierdie [[Berbers|Berbergroepe]], waarna as [[More]] verwys is, het die grootste deel van die skiereiland verower, maar hulle het nie daarin geslaag om hulle in die noorde van die skiereiland te vestig nie. Die Goot [[Pelayo]] (hy word slegs in 'n vals kroniek genoem) het hul uitbreiding in die [[Slag van Covadonga]] in Noord-Spanje gestuit. Dié slag het – terugskouend – die begin van die Christelike herowering gemerk, die [[Reconquista]], wat in 722 begin en oor eeue gestrek het. Die Moorse Spanje het ná 750 onafhanklik geword van die Arabiese Ryk, in 929 het [[Abd al-Rahman III]] in [[Al-Andalus]] 'n eie [[kalifaat]] uitgeroep. Geskille tussen die adelsgesinne het daartoe gelei dat die kalifaat 'n eeu later in verskeie Taifas verbrokkel het. Intussen is die verenigingsproses in die noorde veral deur [[Kastilië]] aangedryf. Die [[Koninkryk León]] is in 1037 deur koning [[Ferdinand I van León|Ferdinand I die Grote]] verower; boonop het die Kastiliërs imperiale doele nagejaag en tydelik die keisertitel aangeneem. Vername figure in die Reconquista rondom die 11de eeu was [[Raymond Berengarius III van Barcelona]] en [[El Cid]]; laasgenoemde is later as nasionale held van Spanje vereer. Albei koninkryke het in 1157 verbrokkel, toe koning [[Alfons VII van León en Kastilië|Alfonso VII]] 'n erfdeling uitgevoer het. Teen 1230 is hulle deur [[Ferdinand III van Kastilië|Ferdinand III]] in die Koninkryk Kastilië herenig. In 1469 het die troonopvolger van Kastilië, [[Isabella I van Kastilië|Isabella]], in die [[huwelik]] getree met [[Ferdinand II van Aragon|Ferdinand]], die troonopvolger van Aragon. Ná die regeringsoorname in 1474 in Kastilië en in 1479 in Aragon het hulle albei heerskappye saam regeer. Hulle het die twee koninkryke egter nie in een enkele staat verenig nie. [[Lêer:Ridolfo del Ghirlandaio - Ritratto di Cristoforo Colombo (1520).jpg|duimnael|upright|[[Christophorus Columbus]] (ca. 1451–1506): Genuese seevaarder in diens van die Kroon van Kastilië (portret deur Ridolfo Ghirlandaio)]] In 1492 het Christelike troepe die laaste oorblywende gebied op die skiereiland onder Islamitiese bewind verower. In dieselfde jaar het [[Christophorus Columbus]] [[Ontdekking van Amerika|Amerika vir Europa ontdek]]. Ná die einde van die Reconquista is ook ander godsdienstige minderhede geteiken. Die "Katolieke konings" Isabella I en Ferdinand II wou geen nie-Christene meer in hul ryke duld nie. [[Moslem]]s en [[Jode]] is gedwing om hulle te laat doop. In 1478 is die [[Spaanse Inkwisisie]] ingestel om "ongelowiges" wat net uiterlik bekeer het, maar in die geheim hul ou godsdiens nagekom het, op te spoor en te straf (onder andere deur [[auto de fe]]). Op 31 Maart 1492 het Isabella I en Ferdinand II die uitsettingsbevel uitgevaardig, waarvolgens al die 300&nbsp;000 Jode, wat hulle nie wou laat doop nie, die Koninkryk Kastilië en die ryke van die Kroon van Aragon moes verlaat ([[Sefardiese Jode]]). In 1609 het [[Filips III van Spanje|Filips III]] ook die Moriske, afstammelinge van bekeerde More, uitgesit. In die 16de eeu is die heerskappye van Kastilië en Aragon tot een koninkryk verenig. Aragon was reeds 'n gevestigde seemag in die Middellandse See, terwyl Kastilië meegeding het met Portugal oor invloed op die Atlantiese Oseaan. Met die ontdekking van die [[Amerikas]] deur Kolumbus vir Europa het Spanje 'n Christelike [[groot moondheid]] geword. In 1504 is [[Johanna van Kastilië|Johanna I]] ná die dood van haar moeder Isabella I tot koningin van Kastilië geproklameer. Deur haar huwelik met [[Filips I van Kastilië|Filips I]], die seun van die [[Heilige Romeinse Ryk|Rooms-Duitse]] keiser [[Maksimiliaan I]], het 'n blywende verbintenis ontstaan tussen die Spaanse koninkryke en die [[Huis van Habsburg]] (Spaans: ''Casa de Austria''). Hul seun, koning [[Karel V|Karel I]], sedert 1516 Spaanse koning, het in 1519 as Karel V keiser van die Heilige Romeinse Ryk geword. Onder sy bewind het [[Hernán Cortés]] die [[Spaanse verowering van die Asteekse Ryk|Asteekse Ryk in Meksiko]], [[Francisco Pizarro]] die [[Spaanse verowering van die Inka-ryk|Inka-ryk in Peru]] en ander [[conquistador]]es die [[Spaanse verowering van Yucatan|Yucatanskiereiland]] verower. Vervolgens het [[Nieu-Spanje]] in Noord-Amerika Spanje se rykste kolonie geword. Nadat Karel in 1556 afstand gedoen het van alle poste, is die heerskappye tussen die Spaanse en Oostenrykse lyne van die Huis van Habsburg verdeel. Daarmee het die Habsburgse Nederland as Spaanse Nederland aan die Spaanse Ryk geval. [[Lêer:Iberian Union Empires.png|duimnael|Die [[Iberiese Unie]] in 1640, Spaanse gebiede in rooi]] In 1571 was Spanje deel van die Heilige Liga en het vervolgens in die [[Slag van Lepanto]] teen die [[Ottomaanse Ryk]] geveg, waarmee die Turkse bedreiging in die Middellandse See beëindig is. In 1580 het die Portugese [[Huis van Aviz]] uitgesterf en die buurland het om dinastiese redes aan die Spaanse Huis van Habsburg ([[Iberiese Unie]]) geval. Portugal was tot in 1640 ondergeskik aan Spanje en het dele van sy koloniale ryk verloor. In dié jaar het die hertog van [[Huis van Braganza|Braganza]] 'n adellike opstand aangevoer teen die Spanjaarde en homself as [[Johannes IV van Portugal|Johannes IV]] tot Portugese koning uitgeroep. In 1588 het koning [[Filips II van Spanje|Filips II]] met die [[Spaanse Armada]] die [[Koninkryk van Engeland]] onder die Protestantse koningin [[Elizabeth I van Engeland|Elizabeth I]] probeer verower, maar [[Francis Drake]] en gure weer het die armada vernietig. Dit was ook deel van die [[Tagtigjarige Oorlog]], waartydens die [[Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande]] in opstand gekom het teen Spanje en deur die Engelse en Franse ondersteun is. Gelyktydig het in die Heilige Romeinse Ryk die [[Dertigjarige Oorlog]] gewoed. Albei oorloë het in 1648 geëindig met die ondertekening van die [[Vrede van Münster]] en die [[Vrede van Wesfale]], waarin Spanje onafhanklikheid aan Nederland moes toestaan. Teen 1600 het die Spaanse Ryk oor groot dele van [[Suid-Amerika|Suid-]] en [[Sentraal-Amerika]], die [[Suidelike Verenigde State]] en die [[Filippyne]] gestrek. Nadat die Engelse en Franse se koloniale strewe ook toegeneem het, het Spanje geleidelik aan wêreldwye invloed verloor. Die Franse koning [[Lodewyk XIV van Frankryk|Lodewyk XIV]] het veral op die Spaanse Nederland gemik en die [[Devolusieoorlog]] ontketen wat met die [[Vrede van Aken (1668)|Vrede van Aken]] en die oorhandiging van 'n aantal stede aan die Franse geëindig het, terwyl Spanje [[Franche-Comté]] ontvang het. Enkele jare later het die [[Frans-Nederlandse Oorlog]] uitgebreek en dié oorlog is met die [[Vrede van Nijmegen]] beëindig waarin die vorige uitruiling van gebiede omgekeer is. Nadat in 1700 die laaste koning van die Huis van Habsburg se Spaanse lyn, [[Karel II van Spanje|Karel II]] sonder nakomelinge oorlede is, is hy opgevolg deur [[Filips V van Spanje|Filips van Bourbon]], die kleinseun van die Franse koning [[Lodewyk XIV van Frankryk|Lodewyk XIV]] uit die [[Huis van Bourbon]]. Die [[Spaanse Opvolgingsoorlog]] het in groot dele van Wes-Europa gewoed, onder andere het Spanje [[Gibraltar]] aan Groot-Brittanje verloor. Tydens die [[Sewejarige Oorlog]] het Spanje in 'n groot alliansie saam met Frankryk, Oostenryk, [[Russiese Ryk|Rusland]] en [[Swede]] geveg teen Groot-Brittanje, [[Koninkryk Pruise|Pruise]] en [[Portugal]], maar hom aan die verloorkant bevind. In die [[Verdrag van Parys (1763)|Verdrag van Parys]] moes die land egter minder kolonies as sy geallieerdes oorhandig en slegs [[Florida]] aan die Britte oorhandig, terwyl dit [[Louisiana]] van die Franse bekom het. Spanje het saam met Frankryk en Nederland die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] tydens die [[Amerikaanse Onafhanklikheidsoorlog]] teen [[Koninkryk van Groot-Brittanje|Groot-Brittanje]] ondersteun en in die [[Vrede van Parys (1783)|Vrede van Parys]] ná dié oorlog [[Florida]] en [[Minorka]] van die Britte gewen. Die Amerikaanse lande se onafhanklikheidsoorloë, veral die [[Meksikaanse Onafhanklikheidsoorlog|Meksikaanse]] en Suid-Amerikaanse onafhanklikheidsoorloë aan die begin van die 19de eeu, het met die onafhanklikheid van die meeste kolonies geëindig. Aan die einde van die [[Spaans-Amerikaanse Oorlog]] (wat die [[Filippynse Rewolusie]] ingesluit het) het Spanje in 1898 sy laaste kolonies in die [[Karibiese gebied]] en die [[Stille Oseaan]] aan die Verenigde State verloor, waarmee die Spaanse koloniale ryk tot 'n einde gekom het. Die Afrikakolonies wat later bygevoeg is (Spaans-Marokko, Spaans-Sahara en [[Ekwatoriaal-Guinee]]) het uiteindelik hul onafhanklikheid in die 20ste eeu verkry. === Van Franse besetting tot Franco-diktatuur === [[Lêer:1812-cadiz.jpg|duimnael|upright|Standbeeld in herinnering aan die Cortes van Cádiz (1810–1813) wat die eerste Spaanse grondwet uitgevaardig het]] Ná die [[Franse Rewolusie]] (van 1789 tot 1799) het [[Napoleon Bonaparte]] bewind oorgeneem in Frankryk en nadat hy Spanje verower het, sy broer [[Josef Bonaparte]] tot koning geproklameer. Die Spanjaarde het weerstand ontbied in 'n lank [[Guerrilla-oorlogvoering|guerrilla-oorlog]]. Van 1810 tot 1813 het die ''Cortes'', afgevaardigdes uit al die provinsies van die Spaanse Ryk, in Cádiz vergader en die land se eerste grondwet uitgevaardig. Dié liberale grondwet was later voorbeeld vir ander grondwette van Spanje en in die buiteland. Ná Napoleon se oorgawe het [[Ferdinand VII van Spanje|Ferdinand VII]] op die Spaanse troon teruggekeer. Hy is in 1833 deur sy (destyds tweejarige) dogter [[Isabella II van Spanje|Isabella II]] opgevolg. Sy was aan bewind tot in 1868. Ná die afdanking van die in 1870 tot koning verkose [[Amadeus I van Spanje|Amadeus]] uit die [[Huis van Savoje]] is in 1873 die Eerste Spaanse Republiek uitgeroep. Ná 'n [[staatsgreep]] is in 1874 die monargie onder [[Alfons XII van Spanje]] heringestel. Aan die begin van die 20ste eeu was Spanje 'n hoofsaaklik onderontwikkelde agrariese land, gekenmerk deur [[Feodalisme|feodale eienaarskapsverhoudinge]], die min nywerhede was veral in Katalonië en die Baskeland saamgetrek. Tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] het Spanje neutraal gebly. Spanje is weens sy min vlak van buitelandse handelsskakels deur die [[Groot Depressie]] heelwat minder geraak as ander lande.<ref>{{de}} {{cite book |author=Horst Hans Hergel |title=Industrialisierungspolitik in Spanien seit Ende des Bürgerkrieges |year=1963 |page=15 |url=https://books.google.de/books?id=ummCBwAAQBAJ&pg=PA15 |accessdate=16 September 2024}}</ref> In 1923 het generaal [[Miguel Primo de Rivera]] bewind oorgeneem en 'n [[militêre diktatuur]] geïnstalleer, maar die verbinding van koning [[Alfons XIII van Spanje|Alfons XIII]] met die diktator het die monargie gediskrediteer, terwyl die dringende sosiale probleme egter nie aangepak is nie; op 14 April 1931 het [[Niceto Alcalá Zamora]] die Tweede Spaanse Republiek uitgeroep. Die oorgeërfde politieke en sosiale konflikte het die Tweede Spaanse Republiek van die begin af oorheers, reeds in 1932 het regse militêrs onder generaal [[José Sanjurjo]] 'n staatsgreep probeer. In 1934 was daar 'n reeks linkse en anargistiese opstande, wat deels bloedig onderdruk is. Die politieke onstabiliteit, wat veral deur die ekstreme verteenwoordigers van linkse en regse posisies en hul paramilitêre verenigings, maar ook deur lede van die gewone veiligheidsmagte aangehits is, is met die Volksfront, bestaande uit linksliberale, sosialistiese en kommunistiese partye, se oorwinning in die parlementsverkiesings op 17 Februarie 1936 verder verskerp. [[Lêer:Franco0001.PNG|duimnael|upright|Generaal [[Francisco Franco]], van 1936/39 tot sy dood in 1975 langjarige diktator van Spanje]] In Julie 1936 het dele van die weermag onder generaal [[Francisco Franco]] in opstand gekom teen die regering, die staatsgreep was slegs in enkele dele van die land suksesvol, terwyl dit in die belangrike politieke en nywerheidsgebiede misluk het (o.&nbsp;a. Madrid, Katalonië en Baskeland). Dit het tot die [[Spaanse Burgeroorlog]] gelei, waartydens die nasionalistiese opstandiges belangrike hulp ontvang het van die fascistiese [[Italië]] asook [[Nazi-Duitsland]] en die kommuniste deur die [[Sowjetunie]] ondersteun is, terwyl die liberale demokrasieë Frankryk en die Verenigde Koninkryk neutraal gebly en daarmee Franco se oorwinning bevoordeel het. Die nasionaliste onder Franco het in 1939 geseëvier. Die diktatuur onder Franco het begin met etlike jare se gewelddadige suiwerings, waarmee die land 'n lang fase van politieke en sosiale letargie betree het. Ná die einde van die burgeroorlog het Franco aangesluit by die [[Anti-Kominternpakt]] met Nazi-Duitsland, Italië en [[Japannese Keiserryk|Japan]] wat teen die uitbreiding van [[kommunisme]] gerig was.<ref>{{en}} {{cite book |author=Edmund J. Osmanczyk |title=The Encyclopedia of The United Nations and International Relations |edition=2 |publisher=Taylor and Francis |location=Bristol |year=1990 |isbn=0-85066-833-6 |page=865}}</ref> Nadat Nazi-Duitsland in Augustus dieselfde jaar egter die [[Molotof-Ribbentrop-verdrag]] met die Sowjetunie onderteken het, het die Spaanse verhouding met die Duitsers afgekoel. Vervolgens het Franco, ongeag die Duitse en Italiaanse ondersteuning tydens die burgeroorlog, die [[Spilmoondhede]] tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]] op militêre vlak nie ondersteun nie. Die meeste mense wat uit Nazi-Duitsland gevlug het, is egter in Spaanse [[konsentrasiekamp]]e, wat tydens die burgeroorlog gebou is, geïnterneer. Net soos ander Europese lande het ook Spanje ná die wêreldoorlog 'n lang ekonomiese opswaai geniet.<ref>{{en}} {{cite book |author1=Nicholas Crafts |author2=Gianni Toniolo |title=Economic Growth in Europe Since 1945 |publisher=Cambridge University Press |year=1996 |isbn=978-0-521-49964-4 |page=123}}</ref> In 1947 het Franco die monargie herstel en in 1969 [[Juan Carlos I]] tot sy opvolger benoem. Hy het ná die diktator se dood op 20 November 1975 'n demokratiseringsproses (''Transición'') ingelui. Spanje het in 1978 met die goedkeuring van 'n grondwet 'n [[grondwetlike monargie]] geword. In die laaste fase van Franco se diktatorskap en veral tydens die ''Transición'' het die land gebuk gegaan onder massiewe terreuraanvalle deur die [[Euskadi Ta Askatasuna|ETA]] en ander linkse asook regse terreurgroepe. In 1981 het die laaste staatsgreeppoging ("23-F") deur regse militêrs en dele van die paramilitêre Burgerwag (''Guardia Civil'') teen die demokratiese regering misluk. Die eerste minister [[Adolfo Suárez]] het hervormings deurgevoer wat die oorgang na demokrasie gebaan het. === Sedert demokratisering === [[Lêer:Felipe VI 2023.jpg|duimnael|upright|[[Felipe VI]] is sedert 2014 die Spaanse koning]] Die oorgang het in 1982 met die bewindsoorname deur die Sosiaal-Demokratiese Party onder [[Felipe González]] (''Partido Socialista Obrero Español'', PSOE) geëindig. Spanje het in 1982 by die [[NAVO]] en in 1986 by die [[Europese Unie|Europese Gemeenskap]] (EG, nou die Europese Unie) aangesluit en nog 'n ekonomiese groeifase ervaar. Gelyktydig is in die stryd teen die ETA 'n staatsterroristiese eenheid (Antiterreurbevrydingsgroepe, ''Grupos Antiterroristas de Liberación'', GAL) opgestel, wat met marteling en moord die Baskiese separatiste beveg het, dié tydperk word in Spanje "vuil oorlog" (''guerra sucia'') genoem.<ref>{{de}} {{cite web |url=http://www2.amnesty.de/internet/deall.nsf/51a43250d61caccfc1256aa1003d7d38/277ded49d4581b5fc1256aa0002eae27?OpenDocument |title=Jahresbericht 1998 – Spanien |publisher=[[Amnestie Internasionaal]] |accessdate=4 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306145906/http://www.amnesty.de/umleitung/1998/deu03/025?lang=de%26mimetype%3dtext%2fhtml |archive-date=4 Maart 2016}}</ref> Die [[skandaal]] rondom die GAL-verwikkelinge van belangrike regeringslede het in 1996 gelei tot 'n verkiesingsnederlaag vir die PSOE. Vervolgens het [[José María Aznar]] van die konserwatiewe Volksparty (''Partido Popular'', PP) die nuwe eerste minister geword. In 2002 is die [[euro]] as geldeenheid ingevoer. Ná twee ampstermyne wat gekenmerk was deur talle skandale en binnelandse konflikte ([[Irakse Oorlog]]), het die PP, onder die indruk van die Madridse treinaanvalle op 11 Maart 2004, die parlementsverkiesings verloor (op 14 Maart 2004). Daarna het José Luis Rodríguez Zapatero (PSOE) in Madrid 'n minderheidsregering gelei. In 2007 het in Spanje 'n eiendomsborrel gebars; in 2008 is die land deur die [[kredietkrisis]] geraak. Gelyktydig het separatistiese bewegings, veral in Katalonië, gegroei. Ná die verkiesings in Desember 2011 het die PP onder [[Mariano Rajoy]] weer aan bewind gekom, wat ná 1982, 1996 en 2004 die altesaam vierde magsverandering tussen die konserwatiewes en die sosiaaldemokrate sedert die demokratiese oorgang was. Tydens die parlementsverkiesings op 20 Desember 2015 het die twee groot partye aansienlik aan stemme verloor en kleiner partye soos Podemos en Ciudadanos het na vore gekom. Weens die ingewikkelde meerderheidsverhoudings het die regeringsvorming misluk, wat tot herverkiesings op 26 Junie 2016 gelei het. Nadat die aantal setels min verander het, was die regeringsvorming weereens moeilik. Mariano Rajoy het op 29 Oktober 2016 eindelik eerste minister geword en 'n minderheidsregering aangevoer, totdat hy op 1 Junie 2018 deur 'n [[mosie van wantroue]] in die parlement verwyder is. Hy is opgevolg deur die sosialis [[Pedro Sánchez]], maar sy party is met slegs 84 setels in 'n minderheidsregering op die steun van Unidos Podemos, PNV en verskeie separatistiese partye aangewese. == Geografie == Naas [[Rusland]], Frankryk en [[Oekraïne]] is Spanje die grootste land in Europa. Met inbegrip van die Baleariese en Kanariese Eilande is die oppervlakte 505&nbsp;370&nbsp;km².<ref name="CIA" /> Spanje beslaan ongeveer 85% van die Iberiese Skiereiland en Portugal beslaan 15% van die skiereiland. Die grens tussen die twee lande is ongeveer 1&nbsp;000&nbsp;km lank, terwyl die grens tussen Spanje en [[Frankryk]], die Pireneë, sowat 500&nbsp;km lank is. Die res van die land grens, behalwe vir 'n klein gedeelte langs [[Andorra]] en [[Gibraltar]], aan die see. In die noorde is die [[Golf van Biskaje]] en die [[Kantabriese See]], in die noordooste die [[Golf van Lion]], in die ooste die [[Baleariese See]] en in die suide die [[Alboransee]] geleë. Die twee Marokkaanse kusstede Melilla en Ceuta, die eilande en eilandgroepies [[Penon de Vélez]] de la Gomera, Islas de Alhucemas en die [[Chafarin]], wat aan die kus van Marokko lê, en die eiland Alboran, wat ongeveer halfpad tussen Melilla en die Spaanse vasteland lê, behoort ook aan Spanje. === Landskap === [[Lêer:SotresPanorama.jpg|duimnael|links|Die [[Kantabriese Gebergte]] in Noord-Spanje]] [[Lêer:Teide and Caldera 2006.jpg|duimnael|[[Teide]] op die [[Kanariese Eilande]] is die hoogste bergpiek op Spaanse gebied]] Buiten [[Oostenryk]] en [[Switserland]] is Spanje die bergagtigste land in Europa. Die land lê gemiddeld 660&nbsp;m bo seespieël, en een sesde van Spanje lê hoër as 1&nbsp;000&nbsp;m. [[Teide]] op die Kanariese eiland [[Tenerife]] is met 3&nbsp;715&nbsp;m die hoogste bergpiek op Spaanse gebied. Die hoogste piek op die Spaanse vasteland en die Iberiese Skiereiland is [[Mulhacén]] met 'n hoogte van 3&nbsp;478&nbsp;m, gevolg deur [[Aneto]] met 'n hoogte van 3&nbsp;404&nbsp;m; laasgenoemde is ook die hoogste berg in die [[Pireneë]]. In die Pireneë is pieke wat hoër as 3&nbsp;000&nbsp;m is. Spanje bestaan ruweg uit 'n groot plato, die [[Meseta]] of Spaanse hoogvlakte, wat tussen 600 en 1&nbsp;000&nbsp;m hoog is en deur bergreekse omring word. In die noorde is die ''Cordillera Cantabrica'' ([[Kantabriese Gebergte]]), met [[Picos de Europa]] as die hoogste piek (2&nbsp;648&nbsp;m). Suid van die [[Ebro]]rivier lê die ''Cordillera lbérica'' (ook Sistema lberico genoem), met die Sierra de Gúdar as die hoogste deel. Heeltemal suid, in die Sierra Nevada, is die [[Sistema Béticos]], met Mulhacén (3&nbsp;478&nbsp;m) as die hoogste piek. Deur die gebergte loop die hoogste pad in Europa, naamlik tussen Granada en [[Pichacho de Veleta]] (3&nbsp;392&nbsp;m). Die Meseta word in 'n noordelike en 'n suidelike gebied verdeel deur die sentrale bergland noord van Madrid, waarvan onder meer die [[Sierra de Guadarrama]], die [[Sierra de Gredos]] en die [[Sierra de Avila]] deel uitmaak. Dit vorm ook die grenslyn tussen die historiese landstreke Oud- en Nieu-Kastilië. Afgesien van die groot berge wat om die Meseta geleë is, is daar 'n aantal kleiner berge wat verspreid oor die hoogvlakte lê, onder meer die Sierra Morena (noord van die [[Guadalquivir]]) en die Montes de Toledo. === Klimaat === [[Lêer:Spain Köppen.svg|duimnael|Klimaatsones in Spanje volgens die [[Köppen-klimaatklassifikasie]]]] Spanje is 'n uitgestrekte land met 'n ander [[klimaat]] in feitlik elke streek. Die Meseta het 'n kontinentale klimaat met 'n groot verskil tussen [[winter]]- en [[somer]]temperature. Die [[Spanjaarde]] beskryf hulle klimaat gewoonlik as drie maande van hel en nege maande winter. In Madrid is die maksimumtemperatuur in die somer 40&nbsp;°C en in die winter –7&nbsp;°C. Die Meseta ontvang gemiddeld slegs 370&nbsp;mm [[reën]] per jaar, hoofsaaklik gedurende die [[lente]] en die [[herfs]]. Noord- en Noordwes-Spanje het matige winters en warm somers. Die reënval is daar byna oral meer as 1&nbsp;000&nbsp;mm per jaar en op plekke selfs meer as 1&nbsp;500&nbsp;mm. Die Spaanse ooskus het ’n Mediterreense klimaat met warm, droë somers en matige, nat winters. In Barcelona is die gemiddelde temperatuur in die winter 8&nbsp;°C en in die somer 26&nbsp;°C. Die gebied ontvang gemiddeld 500&nbsp;mm reën per jaar, hoofsaaklik in die winter. In die suidooste is die klimaat min of meer dieselfde, maar die gemiddelde wintertemperatuur is aansienlik hoër (tot byna 15&nbsp;°C). Ongeveer een derde van Spanje het 'n Mediterreense klimaat. Die klimaat van die verre suide stem baie ooreen met dié van Noord-Afrika. Veral die lae dele het geweldig warm somers en uitsonderlik sagte winters. Die kusstrook van Gibraltar tot by [[Alicante]] is die warmste streek. [[Malaga]] se temperatuur in die winter is gemiddeld 13&nbsp;°C en in die somer 27&nbsp;°C. Die gebied tussen [[Murcia]] en [[Almeria]] is woestynagtig en kry nie meer as 300&nbsp;mm reën per jaar nie. === Riviere en mere === [[Lêer:Spain River Basins-es.png|duimnael|Spanje se rivierstelsels]] Die meeste riviere in Spanje water in 'n oostelike rigting in die Middellandse See af. Feitlik al die riviere is onbevaarbaar. Die belangrikste riviere (van noord na suid) is Llobregat (gedeeltelik bevaarbaar), Ebro (ook gedeeltelik bevaarbaar), [[Turia]], [[Júcar]], [[Sangonera]], [[Almanzora]], Andarax, Guadalhorce en Guadiaro. [[Taag]] en [[Douro|Duero]] mond albei in Portugal in die [[Atlantiese Oseaan]] uit. Die Ebro is met 'n lengte van 930&nbsp;km die langste Spaanse rivier, gevolg deur die [[Guadalquivir]] met 'n lengte van 657&nbsp;km. Die Taag (Portugees Tejo en Spaans Tajo) is die langste rivier op die Iberiese Skiereiland en dit vloei deur belangrike stede soos die ou Spaanse hoofstad [[Toledo]] en die Portugese hoofstad [[Lissabon]], terwyl die Spaanse hoofstad Madrid slegs 40&nbsp;km noord van die rivier geleë is. [[Guadiana]], wat in die suide aan Portugal grens, sowel as Guadalquivir en [[Guadalete]], vloei na die Atlantiese Oseaan. In die noorde en noordweste is daar talle riviere aan die kus, waarvan Nervion, [[Besaya]], [[Bidassoa]], Deva, Nalon, Navia en Rivadeo die belangrikstes is. Buiten die stumere het Spanje baie min mere: suid van Valencia is 'n groot strandmeer, La Albufera, en oos van [[Cartagena, Spanje|Cartagena]] lê 'n tweede, die Mar Menor. === Kuste === [[Lêer:Tossa de Mar View.jpg|duimnael|Mediterreense kus aan die [[Costa Brava]]]] Die kuslyn aan die Middellandse See is ongeveer 1&nbsp;700&nbsp;km lank en baie egalig. Groot dele bestaan uit mooi sandstrande, wat gewilde toeriste-aantreklikhede is. Die [[Costa Brava]] (van die grens met Frankryk af tot by Barcelona), die [[Costa Dorada]] (van Barcelona af tot by die monding van die Ebro), die [[Costa Blanca]] (van Kaap de la Nao af tot by [[Kaap de Palos]]) en die [[Costa del Sol]] aan weerskante van [[Málaga]] is van die mooiste en gewildste kusstroke aan die Spaanse kus. In die suidweste (by die delta van die Guadalquivir) is 'n groot gebied met duine, naamlik die [[Arenas Gordas]]. Die noordkus van Spanje aan die [[Golf van Biskaje]] en die [[Kantabriese See]] is steil en rotsagtig en is dus nie vir toeriste geskik nie. Dit is 'n sogenaamde riaskus, waar versonke riviermondings diep, smal baaie (rias) vorm. === Fauna en flora === [[Lêer:Canis Lupus Signatus.JPG|duimnael|Iberiese wolwe (''Canis lupus signatus'')]] Spanje het vroeër groot beboste gebiede gehad, maar dit is deur oorloë, grondontginning, weiding en die bewerking van plantasies vernietig. Vandag is slegs sowat 10% van Spanje se grondgebied bebos. Uitgestrekte bosse kom nog net in die Pireneë en noordwestelike dele van die land voor. Tog lewer die land belangrike bosbouprodukte soos [[hars]] en [[kurk]]. Spanje is ná Portugal die tweede grootste kurkprodusent ter wêreld. In die laaste paar dekades het die Spaanse regering pogings aangewend om die land weer te bebos. Hoewel Spanje steeds 'n jagtersparadys is, het die wildgetalle – soos elders in Europa – geweldig afgeneem. Ter beskerming van die dierelewe het die owerheid sedert 1918 'n hele aantal wildreservate aangelê. Die oudste reservaat is die van Covadonga by Oviedo. Later het die van Ordesa in die Pireneë, en Donana in die duine en moerasse suidwes van Sevilla, en die by Tenerife en San Miguel de la Palma (Kanariese Eilande) bygekom. == Tradisionele landstreke == [[Lêer:Provinces of Spain.svg|duimnael|Streke en provinsies van Spanje]] Geografies en tradisioneel kan Spanje in verskeie landstreke, elk met sy eie kenmerkende eienskappe, verdeel word. In die verre suide lê [[Andalusië]], wat duidelike invloede van [[Afrika]] ([[More]]) sowel as Europa toon. Dit is een van die onderontwikkelde streke waar grondbesit nog 'n belangrike rol speel. Andalusië het 'n paar groot stede met 'n kleurryke verlede en talle besienswaardighede, onder meer [[Sevilla]], [[Granada]] en [[Málaga]]. [[Kastilië]] is in baie opsigte die hart van Spanje. Sedert die [[Middeleeue]] het die gebied, wat min of meer met die Meseta ooreenstem, 'n oorheersende rol gespeel en Kastiliaans het byvoorbeeld Spanje se amptelike taal geword. Kastilië is hoofsaaklik 'n landbougebied en bestaan uit eindelose kaal vlaktes. In die noorde is Oud-Kastilië en in die suide [[Nieu-Kastilië]]. Belangrike stede in die noorde is [[Salamanca]], [[Valladolid]] en [[Burgos]]. Die hoofstad van Spanje, Madrid, lê in Nieu-Kastilië. Die noorde van Spanje staan as [[Kantabrië]] bekend. Dit is 'n bergagtige gebied en bestaan van wes na oos uit [[Galisië]], [[Asturië]], Léon en die Baskiese provinsies. Galisië ontvang die meeste reën, maar is nog nie vir [[toerisme]] ontsluit nie. Asturië is 'n [[mynbou]]- en swaarnywerheidsgebied. Léon kom baie ooreen met Kastilië. Die Baskiese provinsies in die noorde is veral bekend om hulle welvarendheid in vergelyking met ander en ook om die inwoners se sterk [[nasionalisme]]. Aan die voet van die Pireneë in die weste lê [[Navarra]] en in die ooste [[Katalonië]]. Navarra het noue bande met sowel die [[Baske]] as [[Frankryk]]. Katalonië is ekonomies die beste ontwikkel en is meer verwesters as ander dele van Spanje. Omdat hulle relatief ryk is en hulle eie taal praat, voel die [[Katalane]] net so min Spaans as die Baske. Aragón lê half ingedruk tussen Navarra en Katalonië. Dit is ’n bergagtige, baie onvrugbare agrariese gebied. Die gebied langs die Middellandse See, tussen Katalonië en Andalusië, word die Levant genoem. Dit omvat die streek Valencia met sy uitstekende klimaat en sitrusverbouing, en die woestynagtige gebied Murcia. == Administratiewe streke == [[Lêer:Autonomous communities of Spain.svg|duimnael|'n Kaart van die Spaanse outonome gemeenskappe en stede]] Volgens die 1978-grondwet bestaan Spanje uit 17 "nasionaliteite en streke". Elke outonome gemeenskap (''comunidad autónoma'') het deur 'n statuut van outonomiteit sekere bevoegdhede in wetgewing en uitvoering verkry. Die omvang van hierdie regte verskil vir elke outonome gemeenskap. Oor die algemeen geniet nasionaliteite meer outonomiteit as streke. Sewe van die 17 outonome gemeenskappe bestaan uit slegs een provinsie (''provincias''), die ander uit meer (tot nege) provinsies. Altesaam is daar 50 [[Provinsies van Spanje|Provinsies in Spanje]]. Buitendien is daar die twee outonome stede (''ciudades autónomas'') [[Ceuta]] en [[Melilla]] aan die Marokkaanse kus wat nie deel uitmaak van enige provinsie nie. Benede provinsies is [[comarca]]s, plaaslike tradisionele streke of 'n groep munisipaliteite (''municipios''). === Outonome gemeenskappe === {| class="wikitable sortable mw-datatable" ! class="unsortable" style="width:50px" | Vlag ! Outonome<br />gemeenskap ! Hoofstad ! Wetgewer ! Oppervlakte<br />(km²) ! Bevolking<br />(2020) ! Digtheid<br />(/km²) ! Status |- | align="center" | [[Lêer:Bandera de Andalucia.svg|40px|Vlag van Andalusië]] | [[Andalusië]] | [[Sevilla]] | Parlement | align="right" | 87&nbsp;268 <small>(17,2%)</small> | align="right" | 8&nbsp;464&nbsp;411 | align="right" | 96 | Nasionaliteit |- | align="center" | [[Lêer:Flag of Aragon.svg|40px|Vlag van Aragon]] | [[Aragon]] | [[Zaragoza]] | Cortes | align="right" | 47&nbsp;719 <small>(9,4%)</small> | style="text-align:right" | 1&nbsp;329&nbsp;391 | align="right" | 28 | Nasionaliteit |- | align="center" | [[Lêer:Flag of Asturias.svg|40px|Vlag van Asturië]] | [[Asturië]] | [[Oviedo]] | General Junta | align="right" | 10&nbsp;604 <small>(2,1%)</small> | style="text-align:right" | 1&nbsp;018&nbsp;784 | align="right" | 96 | Historiese gemeenskap |- | align="center" | [[Lêer:Flag of the Balearic Islands.svg|40px|Vlag van die Baleariese Eilande]] | [[Baleariese Eilande]] | [[Palma]] | Parlement | align="right" | 4&nbsp;992 <small>(1%)</small> | style="text-align:right" | 1&nbsp;171&nbsp;543 | align="right" | 230 | Nasionaliteit |- | align="center" | [[Lêer:Flag of the Basque Country.svg|40px|Vlag van die Baskeland]] | [[Outonome Gemeenskap van die Baskeland|Baskeland]] | [[Vitoria-Gasteiz]]<br /><small>(''[[de facto]]'' setel van instellings)</small> | Parlement | align="right" | 7&nbsp;234 <small>(1,4%)</small> | style="text-align:right" | 2&nbsp;220&nbsp;504 | align="right" | 305 | Nasionaliteit |- | align="center" | [[Lêer:Flag of the Canary Islands.svg|40px|Vlag van die Kanariese Eilande]] | [[Kanariese Eilande]] | [[Las Palmas de Gran Canaria|Las Palmas]],<br />[[Santa Cruz de Tenerife|Santa Cruz]] | Parlement | align="right" | 7&nbsp;447 <small>(1,5%)</small> | style="text-align:right" | 2&nbsp;175&nbsp;952 | align="right" | 289 | Nasionaliteit |- | align="center" | [[Lêer:Flag of Cantabria (Official).svg|40px|Vlag van Kantabrië]] | [[Kantabrië]] | [[Santander, Spanje|Santander]] | Parlement | align="right" | 5&nbsp;321 <small>(1%)</small> | style="text-align:right" | 582&nbsp;905 | align="right" | 109 | Historiese gemeenskap |- | align="center" | [[Lêer:Flag of Castile and León.svg|40px|Vlag van Kastilië en León]] | [[Kastilië en León]] | [[Valladolid]]<br /><small>(''[[de facto]]'' setel van instellings)</small> | Cortes | align="right" | 94&nbsp;223 <small>(18,6%)</small> | style="text-align:right" | 2&nbsp;394&nbsp;918 | align="right" | 25 | Historiese gemeenskap |- | align="center" | [[Lêer:Flag of Castile-La Mancha.svg|40px|Vlag van Kastilië-La Mancha]] | [[Kastilië-La Mancha]] | [[Toledo]] | Cortes | align="right" | 79&nbsp;463 <small>(15,7%)</small> | style="text-align:right" | 2&nbsp;045&nbsp;221 | align="right" | 26 | Streek |- | align="center" | [[Lêer:Flag of Catalonia.svg|40px|Vlag van Katalonië]] | [[Katalonië]] | [[Barcelona]] | Parlement | align="right" | 32&nbsp;114 <small>(6,3%)</small> | style="text-align:right" | 7&nbsp;780&nbsp;479 | align="right" | 239 | Nasionaliteit |- | align="center" | [[Lêer:Flag of Extremadura, Spain (with coat of arms).svg|40px|Vlag van Extremadura]] | [[Extremadura]] | [[Mérida]] | Vergadering | align="right" | 41&nbsp;634 <small>(8,2%)</small> | style="text-align:right" | 1&nbsp;063&nbsp;987 | align="right" | 26 | Streek |- | align="center" | [[Lêer:Flag of Galicia.svg|40px|Vlag van Galisië]] | [[Galisië]] | [[Santiago de Compostela]] | Parlement | align="right" | 29&nbsp;574 <small>(5,8%)</small> | style="text-align:right" | 2&nbsp;701&nbsp;819 | align="right" | 91 | Nasionaliteit |- | align="center" | [[Lêer:Flag of La Rioja (with coat of arms).svg|40px|Vlag van La Rioja]] | [[La Rioja]] | [[Logroño]] | Parlement | align="right" | 5&nbsp;045 <small>(1%)</small> | style="text-align:right" | 319&nbsp;914 | align="right" | 63 | Streek |- | align="center" | [[Lêer:Flag of the Community of Madrid.svg|40px|Vlag van Madrid]] | [[Madrid]] | [[Madrid]] | Vergadering | align="right" | 8&nbsp;028 <small>(1,6%)</small> | style="text-align:right" | 6&nbsp;779&nbsp;888 | align="right" | 830 | Streek |- | align="center" | [[Lêer:Flag of the Region of Murcia.svg|40px|Vlag van Murcia]] | [[Murcia]] | [[Murcia]] | Regionale vergadering | align="right" | 11&nbsp;313 <small>(2,9%)</small> | style="text-align:right" | 1&nbsp;511&nbsp;251 | align="right" | 132 | Streek |- | align="center" | [[Lêer:Bandera de Navarra.svg|40px|Vlag van Navarra]] | [[Navarre]] | [[Pamplona]] | Parlement | align="right" | 10&nbsp;391 <small>(2%)</small> | style="text-align:right" | 661&nbsp;197 | align="right" | 63 | Nasionaliteit |- | align="center" | [[Lêer:Flag of the Land of Valencia (official).svg|40px|Vlag van die Valensiaanse gemeenskap]] | [[Valensiaanse gemeenskap]] | [[Valencia, Spanje|Valencia]] | Cortes | align="right" | 23&nbsp;255 <small>(4,6%)</small> | style="text-align:right" | 5&nbsp;057&nbsp;353 | align="right" | 215 | Nasionaliteit |} === Outonome stede === {| class="wikitable sortable mw-datatable" ! class="unsortable" style="width:50px" | Vlag ! class="unsortable" style="width:50px" | Wapen ! Outonome<br />stad ! Wetgewer ! Oppervlakte<br />(km²) ! Bevolking<br />(2020) ! Digtheid<br />(/km²) |- | align="center" | [[Lêer:Flag of Ceuta.svg|40px|Vlag van Ceuta]] | [[Lêer:Coat of Arms of Ceuta.svg|25px|Wapen van Ceuta]] | [[Ceuta]] | Vergadering | align="right" | 18,5 | align="right" | 84&nbsp;202 | align="right" | 4&nbsp;583 |- | align="center" | [[Lêer:Flag of Melilla.svg|40px|Vlag van Melilla]] | [[Lêer:Coat of Arms of Melilla.svg|25px|Vlag van Melilla]] | [[Melilla]] | Vergadering | align="right" | 12,3 | align="right" | 87&nbsp;076 | align="right" | 7&nbsp;031 |} == Demografie == [[Lêer:Population densities in Spain (2007).svg|duimnael|links|Bevolkingsdigtheidkaart van Spanje]] [[Lêer:Llengües d'Espanya.svg|duimnael|Taalverspreidingkaart van Spanje: {{columns-list|2| {{sleutel|#ddf1b4|[[Spaans|Kastiliaans]]}} {{sleutel|#f59053|[[Katalaans]]}} {{sleutel|#808080|[[Baskies]]}} {{sleutel|#2b83ba|[[Galicies]]}} {{sleutel|#91cba8|[[Asturies]]-[[Leonees]]}} {{sleutel|#fede99|[[Aragonees]]}} {{sleutel|#d7191c|[[Aranees]]}}}}]] Spanje is ten opsigte van sy inheemse bevolking 'n minder homogene land as sy buurland Portugal. Die term [[Spanjaarde]] kan na die staatsvolk of titulêre nasie van die land verwys wat verskillende [[etniese groep]]e insluit. Ander belangrike inheemse groepe sluit in [[Baske]] in die Baskeland en [[Katalane]] in [[Katalonië]] wat hul eie nasionale identiteit as etniese en taalgroepe handhaaf. Volgens die 2021-skatting is 84,8% van die bevolking Spanjaarde, 1,7% Marokkane, 1,% [[Roemene]] en 12,3% ander.<ref name="CIA" /> 'n Ander belangrike minderheid is [[Roma]]. In onlangse jare het ook [[Arabiere]] hulle in Spanje gevestig. Spanje se uiteenlopende inheemse bevolking weerspieël ook in die tale van die land. Naas [[Spaans]] (waarna in die grondwet as "Kastiliaans" verwys word) wat deur sowat 74% van die bevolking gepraat word, is [[Katalaans]] (amptelik in Katalonië, die Baleariese eilande en die Valensiaanse gemeenskap) 17%, [[Galicies]] (amptelik in [[Galisië]]) 7%, [[Baskies]] (amptelik in die Baskeland en [[Navarra]]) 2%, [[Aranees]] (amptelik in dele van Katalonië) met sowat 5&nbsp;000 sprekers belangrike inheemse tale.<ref name="CIA" /> Van die ander belangrike streekstale sluit in [[Aragonees]] in [[Aragon]], [[Asturies]] in [[Asturië]], [[Leonees]] in [[Kastilië en León]] en [[Oksitaans]] in Katalonië. Die meeste Spanjaarde is [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katolieke]] [[Christendom|Christene]] (58,2%), met klein minderhede [[Ateïsme|ateïste]] (16,2%), [[Agnostisisme|agnosties]] (10,8%), ander (2,7%), niegelowiges (10,5%) en onbepaal (1,7%).<ref name="CIA" /> == Ekonomie == [[Lêer:Airbus A400M EC-404 ILA 2012 12.jpg|duimnael|Die finale montering van die [[Airbus A400M Atlas|Airbus A400M]] geskiet in Sevilla]] [[Lêer:SEAT Leon Mk4 1X7A5842.jpg|duimnael|'n Model van die Seat Leon. Seat is 'n groot nywerheidswerkgewer in Spanje.]] [[Lêer:Vista de Benidorm, España, 2014-07-02, DD 51-53 HDR.JPG|duimnael|'n Aansig van Benidorm snags. [[Toerisme]] speel 'n belangrike rol in die Spaanse ekonomie.]] [[Lêer:Greenhouses near El Ejido.jpg|duimnael|Kweekhuise by El Ejido]] [[Lêer:Territorial waters - Spain.svg|duimnael|Die eksklusiewe ekonomiese sone van Spanje]] Met die ''Plan de Estabilización'' in 1959, die demokratiese oorgang ná 1975, die toetrede tot die Europese Gemeenskap in 1986 en sy deelname aan die Ekonomiese en Monetêre Unie het Spanje die grondslag geleë vir 'n langaanhoudende ekonomiese opswaai. Die land se nywerhede is agtereenvolgens geliberaliseer en gemoderniseer. Hieruit het 'n aantal internasionaal suksesvolle maatskappy voortgespruit soos [[IBERIA]], [[Seat]], [[Telefónica]], [[Zara]], [[El Corte Inglés]], [[Endesa]], [[Parador]]. Die oopstelling van Spanje vir internasionale mededinging het gelei tot uitgebreide direkte buitelandse beleggings. Die prys hiervoor was egter erge krimpings in tradisionele bedrywe, byvoorbeeld in die Baskeland. Die Spaanse maatskappye se gemiddelde aantal werknemers was in 2011 met tien ook heelwat minder as die EU-deursnee van 17 (ter vergelyking: Griekeland 5, Duitsland 35). 80% van die maatskappye in die produserende bedryf het minder as tien werknemers, wat op 'n min mededingendheid van dié vernuwende nywerheid dui. Die herindustrialisering ná die krisis in 2009–2013, wat tot 'n erge ineenstorting van die nywerheidsproduksie gelei het, geskiet tans slegs stadig, hoewel die daarmee gepaard gaande vermindering in indiensneming die produktiwiteit verhoog het. In 2014 is vir die eerste keer sedert die krisis 'n groei in die nywerheidsproduksie van 1,1% aangeteken.<ref>{{es}} {{cite news |title=El pequeño tamaño lastra la carrera española por la reindustrializatión |publisher=El País |author=A. Mars |date=16 Mei 2015}}</ref> Spanje was, volgens 'n studie deur die bank [[Credit Suisse]] in 2017, die land met die twaalfde grootste nasionale totale fortuine wêreldwyd. Die Spanjaarde se totale eienaarskap aan eiendom, aandele en kontant was altesaam 4&nbsp;845 miljard [[Amerikaanse dollar]]. Die fortuine volgens volwassenes is gemiddeld 129&nbsp;578 en 63&nbsp;369 Dollar in [[mediaan]] (Duitsland: 203&nbsp;946 en 47&nbsp;091 dollar onderskeidelik). Die [[Gini-koëffisiënt]] by die welvaartverspreiding het in 2016 68,0 beloop wat op 'n gemiddelde ongelykheid aan rykdom dui.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.credit-suisse.com/corporate/en/articles/news-and-expertise/global-wealth-report-2017-201711.html |title=Global Wealth Report 2017 |publisher=Credit Suisse |accessdate=1 Januarie 2018}}</ref> In 2018 was daar in Spanje 25 miljardêrs. Die rykste persoon in die land is [[Amancio Ortega]] wat met 'n fortuin van sowat 70 miljard Amerikaanse dollar onder die tien rykste mense wêreldwyd is. Ortega is die stigter van die tekstielmaatskappy [[Inditex]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.forbes.com/billionaires/#137307c3251c |title=The World's Billionaires 2018 |publisher=[[Forbes]] |accessdate=21 Julie 2018}}</ref> Die ekonomiese groei rondom die millenniumwisseling is veral deur 'n eiendomsborrel gesteun, waardeur die gemiddelde skuldlas in 2005 125% van die jaarlikse salaris beloop het, dit was drie keer meer as tien jaar terug.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.bde.es/informes/be/boleco/2005/be0507e.pdf |title=Bank of Spain Economic Bulletin 07/2005 |publisher=Bank van Spanje |accessdate=22 Julie 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722185109/http://www.bde.es/informes/be/boleco/2005/be0507e.pdf|archive-date=22 Julie 2011}}</ref> Die eiendomsborrel het tydens die finansiële krisis van 2007 af gebars. Aangesien die Spaanse banke feitlik slegs lenings met veranderlike rentekoerse toegestaan en sodoende die rentekoersrisiko aan die leners oorgedra het en die banke weens streng regulering skaars by die ineenstorting van bate-gesteunde sekuriteite betrokke was, is die Spaanse bankwese lank as relatief stabiel beskou. Aangesien die eiendomsektor amper een derde tot die BBP bygedra het, het die ineenstorting 'n groot impak op die ekonomie gehad. Gelyktydig het die eiendomspryse skerp gekrimp, in die eerste kwartaal 2009 met 6,8% in vergelyking tot dieselfde kwartaal die vorige jaar,<ref>{{de}} {{cite web |url=http://de.reuters.com/article/economicsNews/idDEBEE53G0HV20090417 |title=Immobilienpreise in Spanien im 1. Quartal im Rekordtempo gefallen |publisher=[[Reuters]] |date=17 April 2009 |accessdate=16 Januarie 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160116125802/http://de.reuters.com/article/economicsNews/idDEBEE53G0HV20090417 |archive-date=16 Januarie 2016}}</ref> het baie huishoudings 'n groot skuldlas gedra. Op 25 Junie 2012 het die destydse minister van finansies Luis de Guindos namens die Spaanse regering by die Europese Unie vir finansiële hulp aangeklop om die Spaanse banke te herkapitaliseer. Die Euro-vennote het aan Spanje reeds 'n enkelbedrag van 100 miljard euro belowe.<ref name="SPON-840744">{{de}} {{cite web |url=https://www.spiegel.de/wirtschaft/soziales/euro-krise-spanien-beantragt-offiziell-bankenhilfe-a-840744.html |title=Spanien beantragt Finanzhilfen bei Euro-Partnern |publisher=Der Spiegel |date=25 Junie 2012 |accessdate=17 September 2024}}</ref> Nadat die situasie in die Spaanse finansiële sektor verlig het, het die land in Januarie 2014 die euro-reddingspakket verlaat. Gedurende die 18-maande-tydperk van die hulpmaatreëls het Spanje altesaam 41,4 miljard euro ontvang om sy banke te ondersteun.<ref>{{de}} {{cite web |url=https://www.bundesregierung.de/Webs/Breg/DE/Themen/Euro/Programmlaender/reformkurs/_node.html |title=Spanien hat Rettungsschirm verlassen |publisher=Bundesregierung |accessdate=6 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306161028/https://www.bundesregierung.de/Webs/Breg/DE/Themen/Euro/Programmlaender/reformkurs/_node.html |archive-date=6 Maart 2016}}</ref> Die werkloosheidskoers in November 2012 was volgens die Europese Unie se berekening 26,6%.<ref name="werkloosheidskoers">{{de}} {{cite web |url=http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_PUBLIC/3-08012013-BP/DE/3-08012013-BP-DE.PDF |title=Arbeitslosenquote des Euroraums bei 11,8 % |publisher=Eurostat |date=8 Januarie 2013 |accessdate=23 Januarie 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130123231140/http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_PUBLIC/3-08012013-BP/DE/3-08012013-BP-DE.PDF |archive-date=23 Januarie 2013}}</ref> In 2006 was dit 7,6%<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.oecdobserver.org/news/fullstory.php/aid/1592/Spain%92s_economy_.html |title=Spain’s Economy: Closing the Gap |publisher=[[OESO]] |date=15 Augustus 2008 |accessdate=15 Augustus 2008}}</ref> en in November 2008 13,4%. Daarmee was dit die destyds hoogste werkloosheidskoers in die Europese Unie. Gelyktydig was die werkloosheidskoers van onder 25-jariges op 56,5% (in November 2012), net ná Griekeland die naashoogste koers in die Europese Unie.<ref name="werkloosheidskoers" /> Vanweë die ekonomiese herstel van 2013 af het dit tot in Januarie 2016 tot 20,5% gekrimp (4,68 miljoen werkloses)<ref>{{de}} {{cite web |url=http://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/7197748/3-01032016-AP-DE.pdf |title=Arbeitslosenquote im Euroraum bei 10,3% |publisher=Eurostat |date=1 Maart 2016 |accessdate=6 Maart 2016}}</ref> en in Junie 2018 tot 15,2%.<ref>{{de}} {{cite web |url=http://ec.europa.eu/eurostat/de/home |title=Home |publisher=Eurostat |accessdate=8 Augustus 2018}}</ref> In 2017 het die betrug die jeugwerkloosheidskoers 39,4% beloop.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.1524.ZS |title=Unemployment, youth total (% of total labor force ages 15-24) (modeled ILO estimate) {{!}} Data |publisher=Wêreldbank |accessdate=8 Augustus 2018}}</ref> In 2009 was 4,2% van al die werknemers in [[landbou]] werksaam, 24% in nywerhede en 71,7% in die diensektor. Die totale aantal werknemers is in 2017 op 22,75 miljoen beraam; waarvan 46,4% vroue.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2129.html |title=The World Factbook |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |accessdate=21 Augustus 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160821073349/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2129.html |archive-date=21 Augustus 2016}}</ref> In die Wêreldwye mededingendheidverslag, wat die mededingendheid van lande vergelyk, het Spanje die 34ste plek onder 137 lande beklee (in 2017–2018).<ref>{{en}} {{cite web |url=http://reports.weforum.org/global-competitiveness-index-2017-2018/countryeconomy-profiles/#economy=ESP |title=Country/Economy Profiles |publisher=Global Competitiveness Index 2017-2018 |accessdate=4 Desember 2017}}</ref> In die Ekonomiese Vryheidsindeks was die land in 2017 in die 69ste plek van 180 lande.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.heritage.org/index/pages/all-country-scores |title=Index of Economic Freedom |publisher=Heritage |accessdate=17 September 2024}}</ref> Spanje se [[Kapitalisme|kapitalistiese]] [[gemengde ekonomie]] is die [[Lys van lande volgens BBP (nominaal)|15de grootste wêreldwyd]] en die vierde grootste in die [[Europese Unie]] asook die vierde grootste in die Eurosone, ná [[Duitsland]], [[Frankryk]] en [[Italië]]. Die sentrum-regse regering onder die voormalige eerste minister [[José María Aznar]] het suksesvol daarna gestreef om in 1999 deel te word van die lande wat die Euro as nuwe geldeenheid ingevoer het. In Julie 2024 was die [[werkloosheid]]skoers 11,27%.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.ine.es/dyngs/INEbase/en/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736176918&menu=ultiDatos&idp=1254735976595 |title=Economically Active Population Survey. Second Quarter 2024. |publisher=Nasionale Statistiekinstituut |accessdate=16 September 2024}}</ref> Die jeugwerkloosheidskoers (26,5% in April 2024) is baie hoog in vergelyking met ander EU-lidlande.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://datosmacro.expansion.com/paro/espana?sector=Desempleo+hombres+menores+de+25+a%C3%B1os&sc=LAB-25- |title=Expansión / Unemployment, youth total (% of total labor force ages 15-24) (national estimate) - Spain}}</ref> Voortdurende swakpunte in Spanje se ekonomie sluit in 'n groot [[informele ekonomie]],<ref>{{en}} {{cite book |author=Lauren A. Benton |title=Invisible Factories: The Informal Economy and Industrial Development in Spain |publisher=SUNY Press |date=1990}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.theatlantic.com/business/archive/2013/07/spains-black-market-economy-is-worth-20-of-its-gdp/277840/ |title=Spain's Black Market Economy Is Worth 20% of Its GDP: One million Spanish people have jobs in the underground economy |publisher=The Atlantic |date=16 Julie 2013 |author=Roberto A. Ferdman |accessdate=11 September 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170911114536/https://www.theatlantic.com/business/archive/2013/07/spains-black-market-economy-is-worth-20-of-its-gdp/277840/ |archive-date=11 September 2017}}</ref><ref>{{en}} {{cite book |author1=Angel Alañón |author2=M. Gómez-Antonio |title=Estimating the size of the shadow economy in Spain: a structural model with latent variables |publisher=Applies Economics |year=2005 |volume=37 |edition=9 |page=1011–1025}}</ref> en 'n onderwysstelsel wat volgens [[OESO]] van die swakste in die [[ontwikkelde land]]e is, saam met dié in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]].<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.oecd.org/dataoecd/51/21/37392840.pdf |title=OECD report for 2006 |publisher=[[OESO]] |accessdate=19 Augustus 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080819191607/http://www.oecd.org/dataoecd/51/21/37392840.pdf |archive-date=19 Augustus 2008 |url-status=live}}</ref> Die skadu-ekonomie het 'n aandeel van 21,5% aan die BBP.<ref>{{ca}} {{cite web |url=https://www.elperiodico.cat/ca/economia/20110601/l-economia-submergida-a-espanya-1028006 |title=L'economia submergida a Espanya representa el 21,5% del PIB |publisher=El Periódico de Catalunya |date=1 Junie 2011 |accessdate=17 September 2024}}</ref> Sedert die 1990's het sommige Spaanse maatskappye multinasionale status verwerf nadat hulle hulle dienste veral na die kultureel verwante [[Latyns-Amerika]] uitgebrei het. In dié streek is Spanje die naasgrootste belegger ná die Verenigde State. Spaanse maatskappye het ook na [[Asië]] uitgebrei, veral na [[Indië]] en die [[Volksrepubliek China]].<ref name=Economist2009bet>{{en}} {{cite web |url=http://www.economist.com/business/displaystory.cfm?story_id=13579705 |title=A good bet? |publisher=[[The Economist]] |date=30 April 2009 |accessdate=4 Mei 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090504012604/http://www.economist.com/business/displaystory.cfm?story_id=13579705 |archive-date=4 Mei 2009 |url-status=live}}</ref> Spaanse maatskappye belê onder andere in [[hernubare energie]]-kommersialisering ([[Iberdrola]] was die wêreld se grootste hernubare energie-operateur<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.forbes.com/feeds/afx/2008/05/25/afx5046256.html |title=Spain's Iberdrola signs investment accord with Gulf group Taqa |publisher=[[Forbes]] |date=25 Mei 2008 |accessdate=7 Junie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100607172216/http://www.forbes.com/feeds/afx/2008/05/25/afx5046256.html |archive-date=7 Junie 2010 |url-status=dead}}</ref>), tegnologiemaatskappye soos [[Telefónica]], [[Abengoa]], [[Mondragon Corporation]] (die wêreld se grootste koöperasie wat deur werkers besit word), [[Movistar]], [[Hisdesat]], [[Indra Sistemas|Indra]], treinvervaardigers soos [[Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles|CAF]], [[Talgo]], globale korporasies soos die tekstielmaatskappy [[Inditex]], petroleummaatskappye soos [[Repsol]] of [[Cepsa]] en [[infrastruktuur]] met ses van die tien grootste internasionale konstruksiemaatskappye wat in vervoer spesialiseer is Spaans, soos [[Ferrovial]], [[Acciona]], [[Grupo ACS|ACS]], [[Obrascón Huarte Lain|OHL]] en [[Fomento de Construcciones y Contratas|FCC]].<ref name=Economist2009big>{{en}} {{cite web |url=http://www.economist.com/business/displaystory.cfm?story_id=13447445 |title=Big in America? |publisher=[[The Economist]] |date=8 April 2009 |accessdate=12 April 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090412092504/http://www.economist.com/business/displaystory.cfm?story_id=13447445 |archive-date=12 April 2009 |url-status=live}}</ref> Die motorbedryf is een van die grootste werkverskaffers in die land. In 2023 het Spanje 2,45 miljoen motors vervaardig wat dit die agste grootste motorvervaardiger wêreldwyd en die tweede grootste in Europa na Duitsland maak,<ref name=ICEX>{{en}} {{cite web |url=https://www.investinspain.org/en/industries/automotive-mobility |title=Spain is the 2nd largest automaker in Europe and the 8th largest in the world |publisher=ICEX-Invest in Spain |date=22 Julie 2024}}</ref> 'n plek wat dit ook in 2024 behou het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://worldpopulationreview.com/country-rankings/car-production-by-country |title=Car Production by Country 2024 |publisher=worldpopulationreview.com |accessdate=26 Maart 2024}}</ref> In 2023 is altesaam 89% van die motors en 60% van die motoronderdele/-toebehore wat in Spanje vervaardig is uitgevoer. In 2023 is altesaam 2&nbsp;201&nbsp;802 in Spanje vervaardigde motors uitgevoer. In dié jaar het die Spaanse motorbedryf 10% tot die land se [[bruto binnelandse produk]] en 18% tot die Spaanse uitvoere bygedra (insluitende motors en motoronderdele/-toebehore). Die buitelandse handelsoorskot van motors het in 2023 €18,8 miljard beloop. Die bedryf genereer 9% van die totale indiensneming en byna twee miljoen werksgeleenthede is gekoppel aan hierdie bedryf.<ref name=ICEX/> === Handelsvennote === Spanje se hoofuitvoervennote is [[Frankryk]] 17%, [[Duitsland]] 10%, [[Portugal]] 9%, [[Italië]] 8% en die [[Verenigde Koninkryk]] 6% (in 2022). Spanje se hoofuitvoere is [[motor]]s, geraffineerde petroleum, [[Klere|kledingstukke]], verpakte [[medisyne]] en motoronderdele/-toebehore. Met weinig natuurlike hulpbronne om ekonomiese ontwikkeling te onderhou steun Spanje op ander lande vir meeste van sy grondstowwe; die land voer dus 'n verskeidenheid goedere in. Die land se hoofinvoervennote is Duitsland 11%, die [[Volksrepubliek China]] 10%, Frankryk 10%, Italië 7% en die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] 6% (ook in 2022). Spanje se hoofinvoere is [[ruolie]], [[aardgas]], kledingstukke, motors en motoronderdele/-toebehore. Spanje se algehele grootste handelsvennote is almal EU-lidlande soos Frankryk, Duitsland en Italië.<ref name="CIA" /> == Sport == [[Lêer:Equipe de rugby d'Espagne.jpg|duimnael|links|Die [[Spaanse nasionale rugbyspan]] in 2009]] [[Lêer:World Cup celebration - 2.jpg|duimnael|Spanje in 2010 nadat hulle die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010|sokkerwêreldbekertoernooi]] gewen het]] [[Sokker]] is die gewildste [[sport]]soort in Spanje. [[Real Madrid]] en [[FC Barcelona]] is twee van die suksesvolste sokkerspanne wêreldwyd. Van die ander vername sokkerklubs sluit in [[Celta de Vigo]], [[Club Deportivo Lugo]], [[Real Club Deportivo Carabanchel]] en [[SD Compostela]]. Die [[Spaanse nasionale sokkerspan]] is met vier titels die [[UEFA Europa-beker]] se rekordwenner (in 1964, 2008, [[Europese Sokkerkampioenskap 2012|2012]] en 2024) en hulle kon ook die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010]] in [[Suid-Afrika]] wen. Hulle het daarmee die eerste span geword wat drie belangrike internasionale toernooie agtereenvolgens kon wen. Van die vername sokkerspelers uit dié tydperk sluit in [[Xabi Alonso]], [[Andrés Iniesta]] en [[David Villa]]. Spanje se hoogste sokkerliga is [[La Liga]], gevolg deur Secunda División. [[Basketbal]], [[tennis]], [[fietsry]], [[handbal]], [[futsal]], [[motorfietsry]] en, in die afgelope tyd, [[Formule Een]] is ook gewilde sportsoorte. Die [[Spaanse nasionale rugbyspan]] het vir die [[Rugbywêreldbeker 1999]] gekwalifiseer, maar hulle het laaste in hul groep geëindig. Hulle ding in die [[Europese Rugbykampioenskap]] met ander opkomende rugbyspanne mee. Die ''Estadio Nacional Universidad Complutense'' in Madrid dien as tuisstadion van beide die mans- en [[Spaanse nasionale vrouerugbyspan|vrouerugbyspan]]. Die [[Vuelta a España]] is 'n belangrike fietswedren wat elke September gehou word en tot die drie Grand Tours behoort, saam met die [[Tour de France]] en die [[Giro d'Italia]]. In Formule Een word sedert 1913 die [[Spaanse Grand Prix]] aangebied, voorheen op onderskeidelik die [[Jarama-renbaan]], die [[Jerez-renbaan]] asook die [[Montjuïc-renbaan]] en sedert 1991 op die [[Barcelona-Catalunya-renbaan]]. By tye is ook die [[Europese Grand Prix]] in Spanje gejaag, naamlik in Jerez en in [[Valenciastraatbaan|Valencia]]. Spanje het al verskeie groot sportgeleenthede soos die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1982]], die [[Olimpiese Somerspele 1992]] en die [[Vrouerugbywêreldbeker 2002]] aangebied. Spanje sal saam met [[Argentinië]], [[Marokko]], [[Paraguay]], [[Portugal]] en [[Uruguay]] die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2030]] aanbied.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/sport/football/articles/cqx80eqqyero |title=How will the 2030 World Cup work? |publisher=[[BBC]] |author=Emma Middleton |date=11 Desember 2024 |accessdate=12 Desember 2024}}</ref> In hul onderskeie streke is die sportsoorte [[Baskiese pelote]] en Valensiaanse pelote baie gewild. == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bronnelys == ; Algemeen ---- * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Spain|title=Spain|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=16 September 2024}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/spain/|title=Spain|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=16 September 2024}} * [[Wêreldspektrum]], 1982, ISBN 0-908409-67-2, volume 26, bl. 71 – 73 == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Spain|Spanje}} * {{en}} {{Wikivoyage|Spain|Spanje}} * {{es}} [https://www.congreso.es/ Amptelike webwerf van die Spaanse parlement] * {{es}} [https://administracion.gob.es/ Amptelike webwerf van die Spaanse regering] * {{en}} [https://www.spain.info/ Amptelike webwerf van die Spaanse departement van Toerisme] {{Geografiese ligging | Senter = {{vlagland|Spanje}} | Noord = [[Kantabriese See]] • [[Golf van Biskaje]] | Noordoos = {{vlagland|Frankryk}} • {{vlagland|Andorra}} • {{vlagland|Frankryk}} • [[Golf van Lion]] | Oos = [[Baleariese See]] • {{vlagland|Italië}} | Suidoos = [[Alboransee]] • {{vlagland|Algerië}} | Suid = {{vlagland|Gibraltar}} • {{vlagland|Ceuta}} • [[Straat van Gibraltar]] • {{vlagland|Marokko}} • {{vlagland|Melilla}} | Suidwes = {{vlagland|Kanariese Eilande}} • [[Golf van Cádiz]] | Wes = {{vlagland|Portugal}} | Noordwes = [[Atlantiese Oseaan]] }} {{Navigasie indeling Spanje}} {{EU-lande}} {{NAVO-lande}} {{Lande van Europa}} {{Normdata}} [[Kategorie:Spanje| ]] oknzzsxqq88gudle0z14izxjce3zqjz 0 2150 2816117 2711826 2025-06-26T18:50:25Z SpesBona 2720 /* Gebeure */ + [[Vrouerugbywêreldbeker 2002]] 2816117 wikitext text/x-wiki {{MeiKalender}} '''25 Mei''' is die 145ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (146ste in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog 220 dae. == Gebeure == * 556 v.C. – Nabonidus verdring Labashi-Marduk van die troon van [[Babilonië]]. * [[1085]] – Alfons VI van León verower die stad [[Toledo]] van die More. * [[1420]] – [[Hendrik die Seevaarder]] word Grootmeester van die Orde van Christus, die [[Portugese]] opvolger van die [[Orde van die Tempeliers]]. * [[1521]] – Edik van Worms: [[Martin Luther]] word voëlvry en 'n [[kettery|ketter]] verklaar deur die Ryksdag van Worms. * [[1572]] – [[Pous Gregorius XIII]] word in [[Rome]] gekroon deur kardinaal Innocenzo del Monte. * [[1625]] – [[Pous Urbanus VIII]] verklaar Elisabeth van Portugal heilig. * [[1675]] – [[Pous Clemens X]] verklaar Ollegarius van Tarragona salig. * [[1810]] – Mei-rewolusie: Burgers van [[Buenos Aires]] gooi die [[Spanje|Spaanse]] onderkoning uit en verklaar die eerste onafhanklike plaaslike [[regering]] in [[Argentinië]]. * [[1842]] – [[Christian Doppler]] hou in [[Praag]] sy beroemde voordrag: ''"Über das farbige Licht der Doppelsterne und einige anderer Gestirne des Himmels"''. * [[1854]] – Stigting van die kultureel-politieke beweging ''Félibrige'' in [[Oksitanië]], [[Frankryk]]. * [[1895]] – Die [[Republiek van Formosa]] word ingehuldig in [[Taiwan (eiland)|Taiwan]] en [[onafhanklikheid]] van [[Qing-dinastie|Qing-China]] verklaar. Tang Ching-sung is die eerste president. * [[1914]] – [[Giacomo della Chiesa]] (later [[Pous Benedictus XV]]) word kardinaal van Santi Quattro Coronati. * [[1940]] – [[Tweede Wêreldoorlog]]: Die [[Slag van Duinkerken]] begin. * [[1946]] – [[Jordanië]] word van die [[Verenigde Koninkryk]] onafhanklik. * [[1948]] – Andrew Moyer verkry 'n [[patent]] vir sy metode vir die massaproduksie van [[penisillien]]. * [[1961]] – [[Apollo-program]], met die doelwit om ''[[Maanlanding|'n mens op die maan te land]] en veilig terug te bring [[Aarde]]'' toe, word aangekondig. * [[1985]] – Die [[32-Bataljon]] van die [[Suid-Afrikaanse Weermag]] (SAW) wy op 'n parade op Buffalo amptelik die ere-boomstomp in ter nagedagtenis aan al die gesneuwelde soldate van die eenheid. * [[1995]] – Die derde [[Rugbywêreldbeker 1995|Rugbywêreldbeker]] begin in [[Suid-Afrika]]. * [[2002]] – [[Black Ferns|Nieu-Seeland]] klop [[Engelse nasionale vrouerugbyspan|Engeland]] in die eindstryd met 19–9 en wen sodoende die vierde [[Vrouerugbywêreldbeker 2002|Vrouerugbywêreldbeker]] in [[Spanje]]. * 2007 – [[Google]] stel sy ''Street View'' bekend wat vir eers in enkele stede in die VSA gebruik word. * [[2012]] – [[Suid-Afrika]] word gekies vir die grootste gedeelte van die [[SKA]]-radioteleskoopprojek. * 2012 – [[Siriese Burgeroorlog]]: Die bloedbad van Houla in [[Sirië]]. * [[2014]] – [[Petro Porosjenko]] wen die [[Oekraïne|Oekraïense]] presidentsverkiesing. * [[2018]] – Tydens 'n referendum stem 66,4% van die stemgeregtiges in die [[Republiek Ierland]] ten gunste van die wettiging van [[aborsie]]s. * [[2021]] – [[Costa Rica]] sluit by die [[OESO]] aan. == Geboortes ==<!--........rooi skakels hieronder.......... * 1572 – [[Moritz die Geleerde]], landgraaf van Hessen-Kassel * 1663 – [[Johann Dientzenhofer]], Bambergse boumeester van die Barock * 1703 – [[Christoph Ludwig Crell]], Duitse literatuur- en regswetenskaplike * 1718 – [[Johann Christian Blasche]], Duitse Lutherse teoloog * 1759 – [[Franz Paul von Herbert]], Oostenrykse kunsversamelaar * 1768 – [[Kagawa Kageki]], Japannese Tanka-digter * 1775 – [[Charlotte Johanna]], Portugese koningin * 1777 – [[Adolph von Vagedes]], Duitse argitek en digter * 1778 – [[Claus Harms]], Duitse Protestantse teoloog * 1802 – [[Johann Friedrich von Brandt]], Duitse natuurwetenskaplike * 1807 – [[Jacob Martin Philippi]], Duitse Protestantse teoloog * 1815 – [[Giovanni Caselli]], Italiaanse skeikundige * 1818 – [[Jacob Burckhardt]], Switserse kultuurhistorikus * 1821 – [[Wilhelm Rüstow]], Duitse vryheidsvegter, geskiedkundige en skrywer * 1826 – [[Danilo II]], vors van [[Montenegro]] († 1860) * 1832 – [[Jules Blanchard]], Franse beeldhouer * 1841 – [[Louis Aronstein]], Duitse chemikus * 1846 – [[Naim Frashëri]], Albaanse digter * 1848 – [[Helmuth Johannes Ludwig von Moltke]], Pruisiese generaal * 1851 – [[Johannes Peisker]], Boheemse sosioloog * 1852 – [[Franz Hilarius Ascher]], Oostenrykse ondernemer en uitgewer * 1854 – [[Hugo von Preen]], Oostenrykse skilder en argeoloog * 1860 – [[Bruno Louis Schaefer]], Duitse regsgeleerde en senator in Hamburg * 1863 – [[Kunigunde Ansion]], Oostenrykse skrywer * 1863 – [[Conrad Cichorius]], Duitse geskiedkundige * 1863 – [[Camille Erlanger]], Franse komponis * 1863 – [[Wolfgang Golther]], Duitse taalkundige en literatuurhistorikus * 1863 – [[Heinrich Rickert]], Duitse filosoof * 1865 – [[Pieter Zeeman]], Nederlandse natuurkundige († 1943) * 1865 – [[Friedrich August III]], laaste koning van Sakse * 1867 – [[Wilhelm Langheld]], Duitse offisier * 1871 – [[Otto Dempwolff]], Duitse taalkundige en volkekundige * 1874 – [[Abraham Oyanedel Urrutia]], Chileense politikus * 1882 – [[Maurice Le Boucher]], Franse orrelis en komponis * 1882 – [[Ernst von Weizsäcker]], Duitse vlootoffisier, diplomaat en SS-generaal * 1885 – [[Isaac Anken]], Switserse politikus * 1888 – [[Anatoli Nikolajewitsch Alexandrow]], Russiese komponis * 1889 – [[Sverre Jordan]], Noorse komponis en dirigent († 1972) * 1889 – [[Gilardo Gilardi]], Argentynse komponis († 1963) * 1889 – [[Lucien Adrion]], Franse skilder * 1890 – [[Alexander Jakowlewitsch Arossew]], Russiese skrywer, politikus en diplomaat * 1891 – [[Rinke Tolman]], Nederlandse veldbioloog en skrywer († 1983) * 1891 – [[Johannes Lange]], Duitse psigiater * 1894 – [[Jakob Joos]], Duitse skeikundige * 1894 – [[Josef Wolfgang Steinbeißer]], Duitse akteur en dramaturg * 1894 – [[Čeněk Junek]], Tsjeggiese bankier en renjaer * 1896 – [[Jan Nicolaas Bakhuizen van den Brink]], Nederlandse teoloog en kerkgeskiedkundige * 1898 – [[Robert Aron]], Franse historikus * 1898 – [[Paul Frischauer]], Oostenrykse skrywer * 1901 – [[Alex Asperslagh]], Nederlandse skilder en keramiek-kunstenaar († 1984) * 1901 – [[Emilio Amero]], Mexikaanse skilder en fotograaf * 1903 – [[Johan Schreiner]], Noorse geskiedkundige * 1904 – [[Kurt Thomas]], Duitse komponis * 1904 – [[Lizzi Waldmüller]], Oostenrykse aktrise en sangeres * 1905 – [[Nils Ahrbom]], Sweedse argitek * 1905 – [[Wilhelm Apel]], Duitse politikus * 1906 – [[Cele Abba]], Italiaanse aktrise * 1907 – [[Gregorio Zaide]], Filippynse geskiedkundige († 1986) * 1907 – [[Plácido Domingo Ferrer]], Spaanse sanger (Bariton) * 1907 – U Nu, Mianmarese politikus en premier * 1914 – [[Wang Shixiang]], Chinese kuns- en kultuurwetenskaplike en digter († 2009) * 1917 – [[Josef Rudnick]], Duitse ondernemer en politikus * 1919 – [[Trude Lechle]], Oostenrykse aktrise en produsent * 1920 – [[Georges Bordonove]], Franse geskiedkundige en skrywer († 2007) * 1920 – [[Rudolf Lenz]], Oostenrykse akteur * 1921 – [[Jack Steinberger]], Duits-Amerikaanse natuurkundige en Nobelpryswenner * 1922 – [[Enrico Berlinguer]], Italiaanse politikus († 1984) * 1923 – [[Eduardo Estéban Tejeda]], Argentynse komponis * 1924 – [[Walter Schultheiß]], Duitse akteur, skrywer en skilder * 1926 – [[Max von der Grün]], Duitse skrywer * 1928 – [[Frigyes Hidas]], Hongaarse komponis († 2007) * 1930 – [[Sonia Rykiel]], Franse modeontwerpster († 2016) * 1930 – [[Hans Georg Anniès]], Duitse beeldhouer * 1931 – [[Georgi Gretsjko]], Russiese ruimtevaarder († 2017) * 1933 – [[Daan de Groot]], Nederlandse fietsryer († 1982) * 1933 – [[Amanda Guerreño]], Argentynse komponis * 1934 – [[Rudy van Houten]], Nederlandse pianis en komponis († 2004) * 1937 – [[Klaus Brunnstein]], Duitse rekenaarwetenskaplike en politikus * 1937 – [[Friedrich Dieckmann]], Duitse skrywer * 1937 – [[Hans Poser]], Duitse filosoof * 1938 – [[Jules Hamel]], Nederlandse akteur * 1939 – [[Klaus Naumann]], Duitse generaal * 1940 – [[Marianne Ahrne]], Sweedse regisseur en skrywer * 1941 – [[Jürgen Borchert]], Duitse skrywer en fotograaf * 1941 – [[Vladimir Voronin]], Moldawiese politikus en staatspresident * 1946 – [[Jean-Pierre Danguillaume]], Franse fietsryer * 1948 – [[Bülent Arınç]], Turkse politikus * 1948 – [[Klaus Meine]], Duitse Rock-musikant (''Scorpions'') * 1950 – [[Otomar Kvěch]], Tsjeggiese komponis * 1950 – [[Thomas Osman]], Eritreïse biskop * 1952 – [[Petar Stojanow]], Bulgaarse staatspresident * 1962 – [[Ingeborg Hungnes]], Noorse sangeres * 1965 – [[Roef Ragas]], Nederlandse akteur († 2007) * 1965 – [[Sirka Schwartz-Uppendieck]], Duitse orrelis en pianis * 1966 – [[Laurentien Brinkhorst]], prinses van Oranje-Nassau --> * [[1803]] – [[Ralph Waldo Emerson]], Amerikaanse skrywer en filosoof († [[1882]]). * 1803 – [[Edward Bulwer-Lytton]], Britse politikus en skrywer († [[1873]]). * [[1839]] – [[Jules Porgès]], Frans-Suid-Afrikaanse entrepreneur en 'n [[Randhere|Randheer]] († [[1921]]). * [[1882]] – [[Frederick Sturrock]], Suid-Afrikaanse politikus en kabinetsminister († [[1959]]). * [[1889]] – [[Günther Lütjens]], Duitse admiraal († [[1941]]). * 1889 – [[Igor Sikorsky]], Amerikaanse lugvaartpionier van Oekraïnse afkoms († [[1972]]). * [[1927]] – [[Robert Ludlum]], Amerikaanse outeur van rillerromans, skepper van Jason Bourne in die ''Bourne Trilogy''reeks († [[2001]]). * [[1933]] – [[Lionel Wilson]], [[Springbokrugbyspeler]] († [[2017]]). * [[1939]] – [[Ian McKellen]], Engelse akteur en skrywer. * [[1964]] – [[Ray Stevenson]], [[Engeland|Engelse]] akteur († [[2023]]). * [[1965]] – [[Yahya Jammeh]], Gambiese staatspresident. * [[1969]] – [[Anne Heche]], Amerikaanse aktrise, skryfster en filmvervaardiger († [[2022]]). * [[1970]] – [[Kim Taek-soo]], voormalige [[Suid-Korea]]anse [[tafeltennis]]speler en -afrigter. * [[1975]] – [[Keiko Fujimori]], Peruaanse politikus en administrateur. * [[1988]] – [[Cameron van der Burgh]], Suid-Afrikaanse swemmer en Olimpiese gouemedaljewenner. == Sterftes == * [[615]] – [[Pous Bonifatius IV]], die 67ste [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] (* ±[[550]]). * [[641]] – [[Konstantyn III Herakleios|Konstantyn III]], [[keiser]] van [[Bisantynse Ryk|Bisantium]] (* [[612]]). * [[1085]] – [[Pous Gregorius VII]], die 157ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk (* ±[[1023]]). * [[1261]] – [[Pous Alexander IV]], die 181ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk (* ±[[1199]]). * [[1646]] – [[Adriaen van der Stel]], goewerneur van [[Mauritius]] (* onbekend). * [[1660]] – [[Adam Dollard des Ormeaux]], die kommandant van die fort in Ville-Marie (die huidige [[Montreal]]), [[Nieu-Frankryk]] (* [[1635]]). * [[1681]] – [[Pedro Calderón de la Barca]], Spaanse [[drama]]turg (* [[1600]]). * [[1849]] – Sir [[Benjamin D'Urban]], 'n Britse goewerneur aan die [[Kaap die Goeie Hoop]] (* [[1777]]). * [[1911]] – [[Harry Bolus]], [[plantkundige]], botaniese kunstenaar, besigheidsman en [[filantroop]] (* [[1834]]). * [[1920]] – [[Henry Barber]], grootwildjagter, ontdekkingsreisiger en sakeman (* [[1850]]). * [[1981]] – Dr. [[F.C.L. Bosman]], lektor, skrywer en redakteur van Afrikaanse geskrifte (* [[1898]]). * [[2002]] – [[Bart de Graaff]], invloedryke Nederlandse TV-aanbieder en komediant (* [[1967]]). * [[2009]] – [[Amos Elon]], Israelse skrywer en joernalis (* [[1926]]). * [[2010]] – [[Bun Booyens]], Afrikaanse kultuurhistorikus (* [[1916]]). * [[2016]] – [[Yang Jiang]], Chinese dramaturg, skrywer en vertaler (* [[1911]]). * [[2020]] – [[George Floyd]], [[Verenigde State|Amerikaanse]] reeksmisdadiger en gewapende rower (* [[1973]]). * [[2021]] – [[Ben Kruger]], Suid-Afrikaanse [[akteur]] (* [[1957]]). * 2021 – [[Monica Breed]], Afrikaanse omroeper, aktrise en skrywer van kleuterprogramme (* [[1923]]). == Vakansies, vierings, en waarnemingsdae == * [[Onafhanklikheidsdag]] in '''[[Jordanië]]''' ([[1946]]) * Feesdag van [[Pous Urbanus I]] in die Rooms-Katolieke Kerk. {{commonskat|25 May}} [[Kategorie:Mei]] 53tk9w5gl2aimvhdpx4jpu6uiqgfw4r 0 4804 2816115 2813609 2025-06-26T18:30:14Z SpesBona 2720 /* Sport */ Rugby bygewerk 2816115 wikitext text/x-wiki : ''Hierdie artikel handel oor die land in Europa, wat deel uitmaak van die [[Koninkryk van die Nederlande]], vir ander gelyknamige state, sien [[Nederland (dubbelsinnig)]].'' {{Inligtingskas Land |noem_naam = Nederland |volle_naam = <small>''Nederland'' ([[Nederlands]])</small> |algemene_naam = Nederland |beeld_vlag = Flag of the Netherlands.svg |beeld_wapen = State coat of arms of the Netherlands.svg |simbool_tipe = Wapen |beeld_kaart = EU-Netherlands.svg |leuse = ''Je Maintiendrai'' ([[Frans]])<br />''Ik zal handhaven'' ([[Nederlands]])<br /><small>("Ek sal handhaaf")</small> |volkslied = ''[[Wilhelmus van Nassouwe|Wilhelmus]]''<br />[[Lêer:United States Navy Band - Het Wilhelmus (tempo corrected).ogg|senter]] |amptelike_tale = [[Nederlands]], [[Wes-Fries]] |hoofstad = [[Amsterdam]] {{Koördinate|52|22|N|4|53|O}} |latd = 52 |latm = 22 |latNS = N |longd = 4 |longm = 53 |longEW = O |grootste_stad = [[Amsterdam]] |regeringsvorm = Unitêre parlementêre<br />[[grondwetlike monargie]] |leiertitels = <br />• [[Nederlandse monargie|Monarg]]<br />• [[Eerste Minister van Nederland|Eerste minister]]<br />• Adjunkpremiers |leiername = [[Willem-Alexander van die Nederlande|Willem-Alexander]]<br />[[Dick Schoof]]<br />[[Fleur Agema]]<br />[[Sophie Hermans]]<br />[[Eddy van Hijum]]<br />[[Mona Keijzer]] |oppervlak_rang = 134<sup>ste</sup> |oppervlak_grootte = |oppervlak = 41&nbsp;865<ref name="Rijksoverheid.nl">{{nl}} {{cite web |url=https://allecijfers.nl/nederland/ |title=AlleCijfers |publisher=Statistieken Nederland |accessdate=2 Julie 2024}}</ref><ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/caribische-deel-van-het-koninkrijk/vraag-en-antwoord/waaruit-bestaat-het-koninkrijk-der-nederlanden |title=Waaruit bestaat het Koninkrijk der Nederlanden? – Rijksoverheid.nl |publisher=Ministerie van Algemene Zaken |date=19 Mei 2015 |accessdate=2 Julie 2024}}</ref> |oppervlakmi² = 16&nbsp;164 |persent_water = 18,41 (2023)<ref name="Rijksoverheid.nl" /> |bevolking_skatting = 17&nbsp;985&nbsp;137<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-bevolking/bevolkingsteller |title=Bevolkingsteller |publisher=Sentrale Statistiekkantoor |date=2 Julie 2024 |accessdate=2 Julie 2024}}</ref> |bevolking_skatting_jaar = 2024 |bevolking_rang = 68<sup>ste</sup> |bevolking_sensus = 16&nbsp;655&nbsp;799<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.cbs.nl/-/media/imported/documents/2014/44/2014-b57-pub.pdf?la=en-gb |title=Dutch Census 2011 Analysis and Methodology |publisher=Sentrale Statistiekkantoor |page=9 |date=19 November 2014 |accessdate=2 Julie 2024}}</ref> |bevolking_sensus_jaar = 2011 |bevolkingsdigtheid = 429,6 |bevolkingsdigtheidmi² = 1&nbsp;112,7 |bevolkingsdigtheidrang = 33<sup>ste</sup> |BBP_PPP = $1&nbsp;329&nbsp;miljard<ref name=imf2>{{en}} {{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2024/April/weo-report?c=138,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2022&ey=2029&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=Netherlands |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |date=April 2024 |accessdate=2 Julie 2024}}</ref> |BBP_PPP_rang = 28<sup>ste</sup> |BBP_PPP_jaar = 2024 |BBP_PPP_per_kapita = $74&nbsp;158<ref name=imf2 /> |BBP_PPP_per_kapita_rang = 11<sup>de</sup> |BBP = $1&nbsp;143&nbsp;miljard<ref name=imf2 /> |BBP_rang = 17<sup>de</sup> |BBP_jaar = 2024 |BBP_per_kapita = $63&nbsp;750<ref name=imf2 /> |BBP_per_kapita_rang = 11<sup>de</sup> |onafhanklikheidstipe = • Verklaar<br />• Erken<br />• [[Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande|Nederlandse Republiek]]<br />• [[Koninkryk van die Nederlande]]<br />• Huide grondwet |onafhanklikheidsgebeure = |onafhanklikheidsdatums = van die [[Spaanse Ryk]]<br />[[26 Julie]] [[1581]]<br />[[30 Januarie]] [[1648]]<br />[[16 Januarie]] [[1795]]<br />[[16 Maart]] [[1815]]<br />[[15 Desember]] [[1954]] |MOI = {{wins}} 0,946<ref name="MOI">{{en}} {{cite web |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf |title=Human Development Report 2023/2024 |publisher=United Nations Development Programme |date=13 Maart 2024 |accessdate=2 Julie 2024}}</ref> |MOI_rang = 10<sup>de</sup> |MOI_jaar = 2022 |MOI_kategorie = {{kleur|#090|baie hoog}} |Gini = 26,4<ref>{{en}} {{cite web |url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tessi190/default/table?lang=en |title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey |publisher=Eurostat |accessdate=2 Julie 2024}}</ref> |Gini_rang = 15<sup>de</sup> |Gini_jaar = 2023 |Gini_kategorie = {{kleur|#90|laag}} |geldeenheid = [[Euro]] (€) |geldeenheid_kode = EUR |land_kode = NL |tydsone = MET |utc_afwyking = [[UTC+01:00|+01]] |tydsone_somer = MEST |utc_afwyking_DST = [[UTC+02:00|+02]] |internet_domein = [[.nl]] |skakelkode = 31 |voetskrif = <div class="center">Portaal [[Lêer:Portal.svg|20px]] [[Portaal:Europa|Europa]]</div> }} '''Nederland''' ([[Nederlands]]: [ˈneːdərlɑnt], {{Audio|Nl-Nederland.ogg|luister}}; [[Wes-Fries]]: ''Nederlân''), informeel '''[[Holland]]''',<ref name="Netherlands vs. Holland">{{en}} {{cite web |url=https://www.holland.com/global/tourism/information/general/netherlands-vs-holland.htm |title=Netherlands vs. Holland |publisher=Nederlandse Kantoor vir Toerisme en Kongresse |date=18 Oktober 2012 |accessdate=24 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201124192022/https://www.holland.com/global/tourism/information/general/netherlands-vs-holland.htm |archive-date=24 November 2020 |url-status=dead}}</ref> is 'n [[land]] in die noordweste van die [[Europa|Europese]] vasteland en bestaan uit 12 provinsies. Dit word begrens deur die [[Noordsee]] in die noorde en weste, [[België]] in die suide en [[Duitsland]] in die ooste; in die Noordsee grens Nederland ook aan die [[Verenigde Koninkryk]].<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.defensie.nl/english/topics/hydrography/contents/maritime-zones-and-boundaries/netherlands-boundaries-in-the-north-sea |title=Netherlands boundaries in the North Sea |publisher=Departement van Verdediging |accessdate=15 Augustus 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170707091257/https://www.defensie.nl/english/topics/hydrography/contents/maritime-zones-and-boundaries/netherlands-boundaries-in-the-north-sea |archive-date=7 Julie 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die [[hoofstad]] is [[Amsterdam]] en die [[regeringsetel]] is [[Den Haag]]. Die [[Karibies Nederland|Karibiese eilande]] [[Bonaire]], [[Saba]] en [[Sint Eustatius]] maak ook deel van Nederland uit. Saam met die Karibiese eilande [[Aruba]], [[Curaçao]] en [[Sint Maarten]] vorm Nederland die [[Koninkryk van die Nederlande]]. Die land se [[amptelike taal]] is Nederlands, met [[Wes-Fries]] as 'n tweede ampstaal in die provinsie [[Friesland]], en [[Engels]] en [[Papiaments]] as sekondêre ampstale in die Karibies Nederland. Nederlandse [[Nedersaksies]] en [[Limburgs]] is erkende streekstale (gebesig onderskeidelik in die (noord)ooste en suidooste), terwyl [[Romani]] en [[Jiddisj]] erkende minderheidstale is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/erkende-talen/vraag-en-antwoord/erkende-talen-nederland |title=Welke erkende talen heeft Nederland? |publisher=Rijksoverheid |date=11 Januarie 2016 |accessdate=2 Julie 2024}}</ref> [[Lêer:Satellite image of the Netherlands in May 2000.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Nederland]] Nederland se vier grootste stede is Amsterdam, [[Rotterdam]], [[Den Haag]] en [[Utrecht (munisipaliteit)|Utrecht]].<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/methoden/classificaties/overig/gemeentegrootte-en-stedelijkheid |title=Gemeentegrootte en stedelijkheid |publisher=CBS |accessdate=16 Desember 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191216193954/https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/methoden/classificaties/overig/gemeentegrootte-en-stedelijkheid |archive-date=16 Desember 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Amsterdam is die land se mees bevolkte stad en amptelike hoofstad,<ref>{{nl}} {{cite web |last=Dutch Wikisource |title=Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden |url=http://nl.wikisource.org/wiki/Grondwet_voor_het_Koninkrijk_der_Nederlanden |at=[http://nl.wikisource.org/wiki/Nederlandse_grondwet/Hoofdstuk_2#Artikel_32 Chapter 2, Article 32] |accessdate=3 Julie 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200421011452/https://nl.wikisource.org/wiki/Grondwet_voor_het_Koninkrijk_der_Nederlanden |archive-date=21 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> terwyl Den Haag die [[Stategeneraal van Nederland|Stategeneraal]], die [[Kabinet van Nederland|Kabinet]] en die Hooggeregshof huisves.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://netherlandsmission.org/article.asp?articleref=AR00000154EN&categoryvalue=netherlands&subcategoryvalue=nlgeneralinfo |author=Permanent Mission of the Netherlands to the UN |title=General Information |accessdate=26 Junie 2013 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131005025411/http://netherlandsmission.org/article.asp?articleref=AR00000154EN&categoryvalue=netherlands&subcategoryvalue=nlgeneralinfo |archivedate=5 Oktober 2013 }}</ref> Die Rotterdamse hawe is die besigste beide in [[Europa]] en buite Asië, net ná die [[Volksrepubliek China]] en [[Singapoer]].<ref>{{en}} {{cite press release |date=1 Junie 2014 |title=Port Statistics 2013 |url=https://www.portofrotterdam.com/sites/default/files/Port-statistics-2013.pdf |page=8 |publisher=Rotterdam Port Authority |accessdate=28 Junie 2014 |archivedate= 8 Augustus 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190808001139/https://www.portofrotterdam.com/sites/default/files/Port-statistics-2013.pdf }}</ref> Die Amsterdamse [[Lughawe Schiphol]] is die belangrikste in Nederland en die derde besigste in Europa net ná [[Londen]] se [[Lughawe Londen-Heathrow|Heathrow]] en [[Parys]] se [[Lughawe Parys-Charles de Gaulle|Charles de Gaulle]]. Nederland is 'n stigtingslid van die [[Europese Unie]], Eurosone, G10, [[NAVO]], [[OESO]] en [[Wêreldhandelsorganisasie|WHO]], maar ook deel van die [[Schengen-ooreenkoms|Schengengebied]] en die trilaterale [[Benelux]]. Dit huisves 'n aantal interregeringsorganisasies en internasionale howe, waarvan die meeste in Den Haag, wat vervolgens die "wetlike hoofstad van die wêreld" genoem word.<ref>{{en}} {{cite book |last = van Krieken |first = Peter J. |author2 = David McKay |title = The Hague: Legal Capital of the World |publisher = Cambridge University Press |year = 2005 |isbn = 978-90-6704-185-0 |url-access = registration |url = https://archive.org/details/haguelegalcapita0000unse}}</ref> ''Nederland'' beteken letterlik "[[Lae Lande]]" en verwys na sy lae hoogte en plat topografie, waarvan net sowat 50% 1 meter bo seevlak geleë is, en naastenby 26% benede seevlak.<ref>{{en}} {{cite journal |last1=Schiermeier |first1=Quirin |title=Few fishy facts found in climate report |journal=Nature |date=5 Julie 2010 |volume=466 |issue=170 |pages=170 |doi=10.1038/466170a |pmid=20613812 |doi-access=free | issn = 0028-0836}}</ref> Die meeste gebiede benede seevlak, bekend as polders, is tydens landherwinning verkry wat in die 14de eeu begin het.<ref>{{en}} {{cite book |title=How it Works: Science and Technology |url=https://archive.org/details/howitworks09mars |url-access=registration |year=2003 |publisher=Marshall Cavendish |isbn=978-0-7614-7323-7 |page=[https://archive.org/details/howitworks09mars/page/1208 1208]}}</ref> In die omgangstaal of informeel word na Nederland as ''Holland'' verwys.<ref name="Netherlands vs. Holland" /> Met 'n bevolking van sowat 17,8 miljoen in 2023 op 'n oppervlakte van omtrent 41&nbsp;500&nbsp;km² — waarvan die landoppervlakte omtrent 33&nbsp;600&nbsp;km² — maak van Nederland met 'n bevolkingsdigtheid van 429/km² (totaal) en 529/km² (land) die twaalfde digsbevolkte land in die wêreld en die vyfde digsbevolkte in Europa. Nogtans is Nederland die wêreld se tweede belangrikste uitvoerder van [[voedsel]] en [[landbou]]produkte (na die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]]), danksy sy vrugbare grond, gematigde klimaat, intensiewe landbou en vindingrykheid.<ref>{{nl}} {{cite web |url=http://www.freshplaza.com/article/133941/Netherlands-Agricultural-exports-top-80-billion-Euros |title=Netherlands: Agricultural exports top 80 billion Euros |accessdate=25 Januarie 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200331033124/https://www.freshplaza.com/article/133941/Netherlands-Agricultural-exports-top-80-billion-Euros/ |archive-date=31 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref name="hollandtrade.com">{{en}} {{cite web |url=http://www.hollandtrade.com/sector-information/agriculture-and-food/?bstnum=4909 |title=Agriculture and food |first=Netherlands Enterprise Agency |last=(RVO) |work=hollandtrade.com |accessdate=26 Augustus 2016 |date=17 Julie 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160101082732/http://www.hollandtrade.com/sector-information/agriculture-and-food/?bstnum=4909 |archive-date=1 Januarie 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref name="nationalgeograhpic.com">{{en}} {{cite web |url=https://www.nationalgeographic.com/magazine/2017/09/holland-agriculture-sustainable-farming/ |title=How the Netherlands Feeds the World |publisher=[[National Geographic Society]] |accessdate=15 Januarie 2020 |date=September 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200514163531/https://www.nationalgeographic.com/magazine/2017/09/holland-agriculture-sustainable-farming/ |archive-date=14 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Nederland handhaaf sedert 1848 'n unitêre parlementêre [[grondwetlike monargie]]. Die land beskik oor 'n tradisie van ''Verzuiling'' en 'n lang geskiedenis van sosiale verdraagsaamheid; hulle het [[aborsie]], [[prostitusie]] en [[genadedood]] gewettig en 'n liberale [[dwelm]]beleid. Nederland het in 1870 die [[doodstraf]] in die burgerlike reg afgeskaf, hoewel dit eers heeltemal verwyder is totdat 'n nuwe grondwet in 1983 goedgekeur is. Nederland het reeds in 1917 die stemreg vir vroue ingevoer en in 2001 die eerste land geword om [[selfdegeslaghuwelik]]e te wettig. Sy [[Gemengde ekonomie|gemengde mark]] binne 'n [[Ontwikkelde land|gevorderde ekonomie]] het die elfde hoogste per kapita-inkoms wêreldwyd.<ref name=imf2 /> Nederland beklee wêreldwyd die eerste plekke wat [[persvryheid]],<ref>{{en}} {{cite web |url=https://rsf.org/en/ranking |title=2016 World Press Freedom Index – RSF |date=1 Februarie 2017 |website=Rsf.org |archive-url=https://web.archive.org/web/20200522185106/https://rsf.org/en/ranking |archive-date=22 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ekonomiese vryheid,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.heritage.org/index/country/netherlands |title=Netherlands |accessdate=10 Mei 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130510115657/http://www.heritage.org/index/country/netherlands |archive-date=10 Mei 2013}}</ref> [[Menslike-ontwikkelingsindeks|menslike ontwikkeling]], lewenskwaliteit en [[geluk]] betref.<ref>{{en}} {{cite book |last=Helliwell |first=John |last2=Layard |first2=Richard |last3=Sachs |first3=Jeffrey |url=http://worldhappiness.report/wp-content/uploads/sites/2/2017/03/HR17.pdf |title=World Happiness Report 2017 |publisher=[[Verenigde Nasies]] se Volhoubare ontwikkelingsoplossingsnetwerk |date=20 Maart 2017 |isbn=978-0-9968513-5-0 |accessdate=18 Junie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170712180233/http://worldhappiness.report/wp-content/uploads/sites/2/2017/03/HR17.pdf |archive-date=12 Julie 2017 |url-status=dead }}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://worldhappiness.report/wp-content/uploads/sites/2/2016/03/HR-V1_web.pdf |title=2016 World Happiness Report |website=Worldhappiness.report |accessdate=3 Augustus 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180219140526/http://worldhappiness.report/wp-content/uploads/sites/2/2016/03/HR-V1_web.pdf |archive-date=19 Februarie 2018 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref> In 2019 het Nederland die tiende grootste ekonomie volgens BBP per capita gehad,<ref name=imf2 /> die tiende plek van menslike ontwikkeling<ref name="MOI" /> en die vyfde plek op die Wêreldgelukindeks beklee.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://worldhappiness.report/ |title=World Happiness Report 2019 |publisher=World Happiness Report |accessdate=2 Julie 2024}}</ref> == Etimologie == Mense verwys dikwels na Nederland as Holland — die naam van die ou provinsie [[Holland]] en die gesamentlike naam van die twee huidige provinsies [[Noord-Holland|Noord]]- en [[Zuid-Holland]], maar Holland is net 'n deel van Nederland, soos [[Engeland]] net 'n deel van die [[Verenigde Koninkryk]] is. === Nederland en die Lae Lande === [[Lêer:Leo Belgicus (Dutch-Belgic Lion of the Low Countries) Famiano Strada c1647.jpg|duimnael|links|Die ''[[Leo Belgicus]]'' ("Belgiese [[leeu]]") deur Famiano Strada in 1647]] [[Lêer:The Low Countries.png|duimnael|Die Lae Lande tussen 1556 en 1648]] Beide die streek Lae Lande (bestaande uit België, Nederland en [[Luxemburg]]) en die land Nederland het dieselfde [[toponiem]]. Plekname met ''Neder'' (of ''lage''), ''Nieder'', ''Nether'' (of ''low'') en ''Nedre'' (in [[Germaanse tale]]) en ''Bas'' of ''Inferior'' (in [[Romaanse tale]]) word dwarsdeur Europa gebruik. Hulle word soms in 'n [[Deiksis|deiktiese]] verhouding tot 'n hoër grond wat vervolgens ''Upper'', ''Boven'', ''Oben'', ''Superior'' of ''Haut'' genoem word, geplaas. In die geval van die Lae Lande/Nederland is die geografiese ligging van die ''laer'' streek min of meer stroomaf en naby die see. Die geografiese ligging van die boonste streek het oor die tyd heen egter aansienlik verander, afhangende van die ligging van die ekonomiese en militêre mag wat die Lae Lande oorheers het. Die [[Romeinse Ryk|Romeine]] het tussen die Romeinse provinsies stroomaf [[Germania Inferior]] (hedendaags dele van België en Nederland) en stroomop [[Germania Superior]] (hedendaags dele van Duitsland) onderskei. Die benaming "laag" vir die streek het in die 10de eeu weer verskyn, toe die Hertogdom Neder-Lotharinge die meeste van hierdie gebied beslaan het.<ref name="Franks (Columbia Encyclopedia)">{{en}} {{cite web |url=http://www.encyclopedia.com/topic/Franks.aspx |title=Franks |publisher=Columbia University Press |work=Columbia Encyclopedia |year=2013 |accessdate=1 Februarie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160819021501/http://www.encyclopedia.com/topic/Franks.aspx |archive-date=19 Augustus 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://nobhist.narod.ru/lorraine.html |title=Lotharingia / Lorraine (Lothringen) |date=5 September 2013 |accessdate=1 Februarie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191101203541/http://nobhist.narod.ru/lorraine.html |archive-date= 1 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> Maar hierdie keer is die ooreenstemmende "boonste" streek Opper-Lotharinge in die hedendaagse Noord-Frankryk geleë. Die hertoë van [[Boergondië]], wat die Lae Lande in die 15de eeu beheer het, het die term ''les pays de par deçà'' ("die lande hier") vir die Lae Lande in teenoorstelling van ''les pays de par delà'' ("die lande daar") vir hul oorspronklike tuisland Boergondië in die hedendaagse sentraal-oostelike Frankryk gebruik.<ref name="BlockmansPrevenier2010">{{en}} {{cite book |author1=Wim Blockmans |author2=Walter Prevenier |title = The Promised Lands: The Low Countries Under Burgundian Rule, 1369–1530 |url = https://books.google.com/?id=0Foy9GGgdcgC&pg=PA85&dq=duke+pays+de+par+deçà#v=onepage&q=duke%20pays%20de%20par%20deçà&f=false |date=3 Augustus 2010 |publisher=University of Pennsylvania Press |isbn=978-0-8122-0070-6 |pages=85– }}</ref> Onder [[Habsburg]]se heerskap het ''Les pays de par deçà'' in ''pays d'embas'' ("land hieronder") verander,<ref>{{en}} {{cite book |url = https://books.google.com/?id=59Pae06JSiUC&lpg=PP1&dq=The%20New%20Cambridge%20Modern%20History%3A%20Volume%202%2C%20The%20Reformation%2C%201520-1559&pg=PA342#v=onepage&q=The%20New%20Cambridge%20Modern%20History:%20Volume%202,%20The%20Reformation,%201520-1559&f=false |title = The New Cambridge Modern History: Volume 2, The Reformation, 1520–1559 |isbn = 978-0-521-34536-1 |last1 = Elton |first1 = Geoffrey Rudolph |year = 1990 }}</ref> 'n deiktiese uitdrukking in verhouding tot ander Habsburgse besittings soos [[Hongarye]] en [[Oostenryk]]. Dit is in Nederlandse kontemporêre amptelike dokumente as ''Neder-landen'' vertaal.<ref name="Lem">{{nl}} {{cite web |last=Van der Lem |first=Anton |title=De Opstand in de Nederlanden 1555–1609;De landen van herwaarts over |url=http://www.dutchrevolt.leiden.edu/dutch/verhaal/Pages/verhaal01.aspx |accessdate=11 Maart 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010141427/http://www.dutchrevolt.leiden.edu/dutch/verhaal/Pages/verhaal01.aspx |archive-date=10 Oktober 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Vanuit 'n streeksoogpunt was ''Niderlant'' in die laat [[Middeleeue]] ook die gebied tussen die riviere [[Maas]] en [[Ryn]]. Die gebied ''Oberland'' ("Hoogland") was in hierdie deiktiese konteks die gebied rondom [[Keulen]]. Vanaf die middel-16de eeu het die "Lae Lande" en "Nederland" hul oorspronklike deiktiese betekenis verloor. Albei was nes [[Vlaandere]] waarskynlik die mees gebruikte benamings 'n ''pars pro toto'' vir die Lae Lande, veral in die Romaanse tale van Europa. Die [[Tagtigjarige Oorlog]] (1568–1648) het die Lae Lande in 'n onafhanklike noordelike [[Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande|Nederlandse Republiek]] (of ver[[latyn]]s as ''Belgica Foederata'', "Federale Nederland", die voorloper van Nederland) en 'n Spaansbeheerde [[Suidelike Nederlande]] (verlatyns as ''Belgica Regia'', "Koninklike Nederland", die voorloper van België) verdeel. Die Lae Lande verwys nou in sy geheel na die drie lande Nederland, België en Luxemburg, alhoewel dié term in die meeste Romaanse tale na Nederland verwys. Dit word sinoniem met die meer neutrale en geopolitiese term [[Benelux]] gebruik. === Holland === [[Lêer:Amsterdam Airport Schiphol 20080803.JPG|duimnael|links|In sokker word die Nederlandse nasionale span gewoonlik "Holland" genoem; hier hemde by die Amsterdamse Lughawe Schiphol]] In verskeie tale, insluitende [[Afrikaans]], word na Nederland soms as [[Holland]] verwys. Die streek Holland bestaan uit Noord- en Zuid-Holland, twee van die nasie se twaalf provinsies, voorheen 'n enkele provinsie, nog vroeër, die County Holland, 'n oorblyfsel van die ontbinde Friese Koninkryk. Na die agteruitgang van beide die Hertogdom Brabant en die County Vlaandere het Holland die ekonomies en polities leidende county in die Lane Lande geword. Die klem op Holland tydens die stigting van die Nederlandse Republiek, die Tagtigjarige Oorlog en die Anglo-Nederlandse oorloë van die 16de, 17de en 18de eeue het van Holland die ''pars pro toto'' van die hele land gemaak, wat nou as informeel<ref>{{en}} {{cite news |url=https://www.telegraph.co.uk/topics/about-us/style-book/1435302/Telegraph-style-book-places-and-peoples.html |title=Telegraph style book: places and peoples |accessdate=31 Maart 2014 |location=Londen |work=The Daily Telegraph |date=12 April 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200521043058/https://www.telegraph.co.uk/topics/about-us/style-book/1435302/Telegraph-style-book-places-and-peoples.html |archive-date=21 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> of selfs inkorrek beskou word.<ref>{{en}} {{cite news |url=http://handbook.reuters.com/index.php?title=H#Holland |title=The Reuters Style Guide |accessdate=31 Maart 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200521043042/http://handbook.reuters.com/index.php?title=H |archive-date=21 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web|url=http://www2.media.uoa.gr/lectures/linguistic_archives/academic_papers0506/notes/stylesheets_3.pdf|title=The BBC News Styleguide|accessdate=31 Maart 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120227003642/http://www2.media.uoa.gr/lectures/linguistic_archives/academic_papers0506/notes/stylesheets_3.pdf|archive-date=27 Februarie 2012|url-status=dead}}</ref> Die gebruik van die term Holland vir die hele Nederland word deur die meeste Nederlanders verwerp.{{feit}} Nogtans word die naam "Holland" vir die [[Nederlandse nasionale sokkerspan]], insluitende in Nederland gebruik,<ref>{{en}} {{cite news |url=http://image.guardian.co.uk/sys-files/Guardian/documents/2004/07/15/styleguidepdfjuly2004.pdf |title=The Guardian style guide |accessdate=31 Maart 2014 |location=Londen |archive-url=https://web.archive.org/web/20200517223052/http://image.guardian.co.uk/sys-files/Guardian/documents/2004/07/15/styleguidepdfjuly2004.pdf |archive-date=17 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> en die Nederlandse regering se internasionale webwerwe vir beide [[toerisme]] en handel lui "holland.com" en "hollandtradeandinvest.com".<ref>{{en}} [http://www.netherlands-tourism.com/netherlands-holland/ ''Netherlands Tourism''] "Holland vs Netherlands – Is the Netherlands the same as Holland?"</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://exploreholland.nl/holland-vs-netherlands/ |title=Holland vs Netherlands: Everything you need to know |website=Explore Holland |date=17 Januarie 2020 |accessdate=17 Januarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200523063252/https://exploreholland.nl/holland-vs-netherlands/ |archive-date=23 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> In 2020 het die Nederlandse regering egter aangekondig dat hulle in die toekoms net as "Nederland" sal optree.<ref>{{en}} {{cite news |url=https://www.nytimes.com/2020/01/13/world/europe/holland-netherlands-new-name.html |title=Why Dutch Officials Want You to Forget the Country of Holland |website=[[The New York Times]] |location=[[New York]] |date=13 Januarie 2020 |accessdate=15 Januarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200307031234/https://www.nytimes.com/2020/01/13/world/europe/holland-netherlands-new-name.html |archive-date=7 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Geskiedenis == {{Hoofartikel|Geskiedenis van Nederland}} {{Geskiedenis van die Beneluxstate}} === Voorgeskiedenis (voor 800 v.C.) === [[Lêer:5500vc ex leg.jpg|duimnael|links|Nederland in 5500 v.C.]] [[Lêer:BronzAgeElp.png|duimnael|links|Bronstydperkkulture in Nederland]] Met die einde van die laaste [[Ystyd]]perk het die huidige tydperk begin, die [[Holoseen]] (9700 v.C. – hede). Gedurende hierdie tydperk het die temperatuur en daarmee saam die seevlak gestyg, wat tot die oorstroming van die Noordseebeken gelei het. Die moerasagtige rivierdelta wat later Nederland genoem sou word, was egter nog min aantreklik en die bewoning daarvan bly aanvanklik beperk op aangepaste [[jagter-versamelaar]]s. Vanuit [[Suidwes-Asië]] het tussen 8000 en 6700 jaar gelede [[landbou]] oor die hele Europa begin versprei. Aangesien die deltagebied 'n randgebied was, het die [[Neolitikum]] relatief laat begin en was veral beperk op die hoër loessgronde. Nedersettings het begin vorm, maar stede, soos hulle in die sentrum van die [[Ou Wêreld]] begin vorm het, was nog heeltemal onbekend. Die voorgeskiedenis van die huidige Nederland is gekenmerk deur die see en riviere wat die laagliggende gebied gereeld oorspoel het. Die oudste menslike oorblyfsels ([[Neanderdaller]]) is in hoërliggende gebiede gevind, naby [[Maastricht]], en volgens ramings sowat 250&nbsp;000 jaar oud.<ref>{{en}} {{cite journal |last1=Roebroeks |first1=Wil |last2=Sier |first2=Mark J. |last3=Nielsen |first3=Trine Kellberg |last4=Loecker |first4=Dimitri De |last5=Parés |first5=Josep Maria |last6=Arps |first6=Charles E. S. |last7=Mücher |first7=Herman J. |title=Use of red ochre by early Neandertals |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=109 |issue=6 |pages=1889–1894 |doi=10.1073/pnas.1112261109 |pmid=22308348 |date=7 Februarie 2012 |pmc=3277516 |bibcode=2012PNAS..109.1889R}}</ref> Aan die einde van die Weichsel-Ystydperk het die [[Nomade|Nomadiese]] laat Neopaleolitiese Hamburg-beskawing (ca. 13&nbsp;000–10&nbsp;000 v.C.) in die gebied begin [[rendier]]e met spere jaag, maar die latere Ahrensburg-beskawing (ca. 11&nbsp;200–9500 v.C.) het van pyl en boog gebruik gemaak. Van die Mesolitiese Maglemose-beskawing (ca. 8000 v.C.) is die wêreldwyd oudste [[kano]] in [[Drenthe]] gevind.<ref>{{nl}} {{citation | last1 = Van Zeist | first1 = W. | title = De steentijd van Nederland | journal=Nieuwe Drentse Volksalmanak | volume = 75 | pages = 4–11 | year = 1957}}</ref> Die inheemse laat Mesolitiese jagter-versamelaars van die Swifterbantbeskawing (ca. 5600 v.C.) was verbind aan die Suid-Skandinawiese Ertebølle-beskawing en sterk geheg aan riviere en oop water.<ref name="Kooijmans1998">{{nl}} {{cite journal |author=Louwe Kooijmans, L.P. |url=https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/1108/171_060.pdf?sequence=1 |title=Trijntje van de Betuweroute, Jachtkampen uit de Steentijd te Hardinxveld-Giessendam |year=1998 |work=Spiegel Historiael |edition=33 |pages=423–428}}</ref> Tussen 4800 en 4500 v.C. het die Swifterbant-mense van die naburige Bandkeramiese beskawing die gebruik van [[mak maak|veetelt]] begin oorneem, en vanaf 4300 tot 4000 v.C. die gebruik van [[landbou]].<ref>{{nl}} {{cite web |publisher=Volkskrant |date=24 Augustus 2007 |url=http://www.volkskrant.nl/wetenschap/article455140.ece/Prehistorische_akker_gevonden_bij_Swifterbant |title=Prehistoric agricultural field found in Swifterbant, 4300–4000 BC |archive-url=https://web.archive.org/web/20090919141403/http://www.volkskrant.nl/wetenschap/article455140.ece/Prehistorische_akker_gevonden_bij_Swifterbant |archive-date=19 September 2009 }}</ref> Die Tregterbekerbeskawing (ca. 4300–2800 v.C.), wat verwant was aan die Swifterbantbeskawing, het dolmen, groot steengraafmonunente in Drenthe, opgerig. Daar was 'n vinnige en gladde oorgang van die Tregterbekerlandboubeskawing na die pastoralistiese Pan-Europese Toubekerbeskawing (ca. 2950 v.C.). In die suidweste het die Seine-Oise-Marne-beskawing — wat verwant was aan die Vlaardingenbeskawing (ca. 2600 v.C.), 'n skynbaar meer primitiewe beskawing van jagter-versamelaars — tot in die Neolitiese tydperk voortbestaan, voordat hulle ook deur die Toubekerbeskawing vervang is. Vir die daaropvolgende Klokbekerbeskawing (2700–2100 v.C.) is verskeie oorsprongsgebiede vermoed, insluitende die [[Iberiese Skiereiland]], Nederland en [[Sentraal-Europa]].<ref>{{en}} {{cite book |editor-first=Harry |editor-last=Fokkens |editor-first2=Franco |editor-last2=Nicolis |title=Background to beakers : inquiries in regional cultural backgrounds to the Bell Beaker complex |date=2012 |publisher=Sidestone |location=Leiden |isbn=978-90-8890-084-6 |page=131}}</ref> Hulle het metaalwerk in [[koper]], [[goud]] en later [[brons]] ingevoer en internasionale handelsroetes geopen wat nog nie voorheen gesien is nie, soos die ontdekking van koperartefakte weerspieël, aangesien dié metal normaalweg nie in Nederlandse bodem aangetref word nie. Uit die groot aantal vondse van skaars bronsartefakte in Drenthe blyk dit, dat dié stad in die bronstydperk (2000–800 v.C.) 'n belangrike handelsentrum was. Die Klokbekerbeskawing het plaaslik ontwikkel in die Doringdraadbekerbeskawing (2100–1800 v.C.) en later die Elpbeskawing (ca. 1800–800 v.C.),<ref>{{en}} {{cite web |last1=Harry |first1=Fokkens |title=The Periodisation of the Dutch Bronze Age: a Critical Review |url=https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/19822/Fokkens_2001_The%20periodisation%20of%20the%20Dutch%20Bronze%20Age%20a%20critical%20review[1]_Redacted.pdf?sequence=1 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010141442/https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/19822/Fokkens_2001_The%20periodisation%20of%20the%20Dutch%20Bronze%20Age%20a%20critical%20review%5b1%5d_Redacted.pdf?sequence=1 |url-status=dead |archive-date=10 Oktober 2017 |website=Open Access Leiden University |publisher=Argeologiefakulteit, Leiden |accessdate=7 Julie 2017}}</ref> 'n argeologiese beskawing uit die Midde-Bronstydperk met erdewerk van 'n lae gehalte as 'n kenmerk. Die aanvanklike fase van die Elpbeskawing is gekenmerk deur grafheuwels (1800–1200 v.C.) wat baie ooreenstemmings toon met kontemporêre grafheuwels van [[Noord-Duitsland]] en Skandinawië en glo verwant was aan die Grafheuwelbeskawing in Sentraal-Europa. In die daaropvolgende fase is, na aanleiding van die Urnveldbeskawing (1200–800 v.C.) se gebruike, dooies veras, hul as in urne geplaas en op velde begrawe. Die suidelike gebiede is daarna deur die verwante Hilversumbeskawing (1800–800 v.C.) gekenmerk, wat blykbaar van die vorige Doringdraadbekerbeskawing kulturele bande met Brittanje geërf het. === Kelte, Germaanse stamme en Romeine (800 v.C.–410 n.C.) === [[Lêer:Celts in Europe.png|duimnael|links|Kaart van die diachroniese uitbreiding van Keltiese stamme in Europa volgens 19de eeuse hipoteses: {{sleutel|#ffff43|Kerngebied van die Hallstatt-beskawing (6de eeu v.C.)}} {{sleutel|#97ffb6|Grootste Keltiese magsuitbreiding in die 3de eeu v.C.}} {{sleutel|#b7ffc6|Lusitaanse gebied van Iberië waar die presiese Keltiese invloed nie duidelik is nie}} {{sleutel|#27c600|"Ses Keltiese nasies" wat ook tans nog met 'n beduidende aantal sprekers van Keltiese tale spog}} {{sleutel|#1a8000|Huidige Keltiese taalgebied}}]] [[Lêer:Netherlands in the time of the Roman empire.png|duimnael|Germaanse stamme in Nederland tydens die Romeinse tyd]] [[Lêer:Germania 70.svg|duimnael|links|Die Ryngrens rondom 70 n.C.]] Vanaf 800 v.C. het die [[Ystertydperk]]-Keltiese Hallstatt-beskawing invloedryk geword en die Hilversumbeskawing vervang. Ystererts het 'n mate van welvaart meegebring en was dwarsdeur die land beskikbaar, insluitende moerasyster. [[Grofsmid|Smede]] het met brons en yster van nedersetting tot nedersetting gereis en goedere op aanvraag versinsel. Die Vorstengraf van Oss (700 v.C.) is gevind in 'n grafheuwel, die grootste van sy aard in Wes-Europa en het 'n ysterswaard met 'n inlegsel van goud en koraal bevat. Deur die invoering van nuwe tegnologieë vir metaalverwerking kon voedsel meer doeltrefend versamel word, wat tot die stigting van 'n elite gelei het wat hulself met anderer sake besig gehou het. Die belangrikste spesialisasie was dié van spirituele leiers wat gevare kon raaksien of selfs kon afwend. Daarrondom het sentra van toenemende welvaart ontstaan, aanvanklik om die gode tevrede te stel. Ter beskerming is tydelike krygers as 'n soort weermag aangestel, wat egter gaandeweg meer mag verkry het. Relatief egalitêre samelewings het op die manier adellik met 'n aristokratiese bestuur geword. Dit was onder andere van toepassing op die Kelte, vir wie die latere Nederland 'n randgebied was en die aansluitende Tène-beskawing (ca. 450 v.C. tot en met die Romeinse tydperk in die eerste eeu v.C.). Aangetrokke deur die Keltiese welvaart het in die tweede eeue v.C. Germane — waarvan die onderskeid met die Kelte nie baie duidelik is nie — na weste getrek. Die verslegtende klimaat in Skandinawië rondom 850 v.C. het in 650 v.C. verder vererger en glo die migrasie van Germaanse stamme uit die noorde aangehits. Teen die tyd was die migrasie afgesluit en rondom 250 v.C. het 'n aantal algemene kulturele en taalkundige groepe ontstaan.<ref>{{en}} ''The New Encyclopædia Britannica'', 15th edition, 22:641–642</ref><ref name="Verhaal">{{nl}} {{cite book |author=de Vries, Jan W., Roland Willemyns en Peter Burger |title=Het verhaal van een taal |location=Amsterdam |publisher=Prometheus |year=2003 |pages=12, 21–27 |isbn=9789053331866}}</ref> Die Noordsee-Germaanse Ingaewone het die noordelike deel van die Lae Lande bevolk. Hulle sou later in die Frisii en die vroeë Sakse ontwikkel.<ref name="Verhaal" /> 'n Tweede groep, die Weser-Ryn-Germane (of Istwaeone), het langs die Middel-Ryn en [[Weser]] uitgebrei en die Lae Lande suid van die groot riviere bevolk. Dié groep het stamme bevat wat later in die Saliese Franke sou ontwikkel.<ref name="Verhaal" /> Die [[Kelte|Keltiese]] La Tène-beskawing het oor 'n wyer gebied uitgebrei, insluitende die suidelike dele van die Lae Lande. Sommige geleerdes het al gespekuleer dat dalk 'n derde etniese identiteit en taalgroep, nòg Germaans nòg Kelties, in Nederland tot die Romeinse verowering bestaan het, die Ystertydperk-Noordwesblokbeskawing,<ref>{{de}} {{cite book |author=Hachmann, Rolf, Georg Kossack en Hans Kuhn |title=Völker zwischen Germanen und Kelten |year=1986 |pages=183–212 |isbn=978-3-656-02897-0}}</ref><ref name="Lendering">{{en}} {{cite web |author=Lendering, Jona |url=https://www.livius.org/ga-gh/germania/inferior.htm |title=Germania Inferior |publisher=Livius.org |accessdate=6 Oktober 2011 |archive-date= 7 Junie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200607071937/https://www.livius.org/ga-gh/germania/inferior.htm |url-status=dead }}</ref> wat uiteindelik deur die Kelte in die suide en die Germaanse volke uit die ooste opgeneem is. Die eerste skrywer wat die kus van [[Holland]] en [[Vlaandere]] beskryf het, was die [[Antieke Griekeland|Griekse]] [[Aardrykskunde|aardrykskundige]] [[Pitheas]], wat in ca. 325 v.C. beskryf het dat in hierdie gebiede "meer mense in die stryd teen water omkom as in die stryd teen mense."<ref>{{en}} {{cite web |last1=Lendering |first1=Jona |title=The Edges of the Earth (3) – Livius |url=https://www.livius.org/articles/concept/the-edges-of-the-earth-1/the-edges-of-the-earth-3/ |website=www.livius.org |accessdate=28 Februarie 2019 |archive-date= 8 Augustus 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200808110001/https://www.livius.org/articles/concept/the-edges-of-the-earth-1/the-edges-of-the-earth-3/ |url-status=dead }}</ref> Tydens die [[Galliese Oorloë]] tussen 57 tot 53 v.C. is die gebied suid en wes van die Ryn deur Romeinse troepe onder [[Julius Caesar]] verower.<ref name="Lendering" /> Met die aankoms van die Romeine het die Protohistorie van die Lae Lande begin. Caesar beskryf twee belangrike Keltiese stamme wat in die hedendaagse Suid-Nederland was: die Menapii en die Eburone. Hy beskryf ook hoe hy twee Germaanse stamme in die gebeid van die Betuwe vernietig het in wat nou die [[slag van Kessel]] genoem kan word. Ná aanvanklike pogings om die Ryk tot aan die [[Elbe]] uit te brei, het vanaf 47 n.C. die Ryn die permanente noordelike grens, oftewel Limes, van die [[Romeinse Ryk]] geword. Noemenswaardige stede het langs die [[Limes Germanicus]] ontstaan: [[Nijmegen]] en [[Voorburg]]. Oorspronklik deel van [[Gallia Belgica]] het die gebied suid van die Limes deel van die [[Romeinse provinsie]] [[Germania Inferior]] geword. Die gebied noord van die Ryn, bevolk deur die Frisii, het buite die Romeinse Ryk gebly (maar nie buite sy teenwoordigheid en gesag nie), terwyl die Germaanse grensstamme Batawiërs en Cananefates in die Romeinse [[kavallerie]] gedien het.<ref>{{en}} {{cite book |author=Roymans, Nico |title=Ethnic Identity and Imperial Power: The Batavians in the Early Roman Empire |location=Amsterdam |publisher=Amsterdam University Press |year=2005 |pages=226–227 |isbn=9789053567050}}</ref> Die Batawiërs het tydens die Bataafse rebellie in die [[Die jaar van vier keisers|vierkeiserjaar]] van 68/69 n.C. teen die Romeine in opstand gekom, maar hulle is eindelik verslaan. Gedurende die daaropvolgende twee eeue, tot rondom 250, was dit vreedsaam in die Rynprovinsies. Met die opname in die Romeinse Ryk het 'n tydperk van ekonomiese groei en 'n sterk bevolkingstoename begin, die ''[[Pax Romana]]'' ("Romeinse vrede"). Deur die uitbreiding van die padnetwerk en die skeepvaart het die mobiliteit en daarmee saam die handel toegeneem, ondersteun deur die toenemende beskikbaarheid van muntgeld. Die [[Antieke Romeinse godsdiens|Romeinse pantheon]] is bekendgestel, maar voordat die [[Christendom]] die oorheersende godsdiens geword het, was daar veral 'n mengelmoes van [[Paganisme|Heidense kultusse]]. Die Batawiërs het later met ander stamme gemeng en die Konfederasie van die Saliese Franke gevorm, wie se identiteit in die eerste helfte van die derde eeu verskyn het.<ref name="Previté-Orton">{{en}} {{cite book |author=Previté-Orton, Charles |title=The Shorter Cambridge Medieval History |edition=vol. I |year=1952 |pages=51–52, 151 |isbn=978-1-135-83625-2}}</ref> Die Saliese Franke verskyn in Romeinse tekste as beide bondgenote en vyande. In die vierde eeu is hulle deur die Konfederasie van die Sakse uit die ooste gedwing om oor die Ryn in Romeinse gebied te beweeg. Vanaf hul nuwe tuiste in [[Wes-Vlaandere]] en Suid-Nederland het hulle die [[Engelse Kanaal]] oorgesteek. Romeinse troepe het vrede in die gebied herstel, maar hulle het die Franke nie verdryf nie; die Franke is tot in die bewind van keiser [[Julianus]] (358) gevrees, toe die Saliese Franke toegelaat is om hulle as ''foederati'' ("bondgenote") in [[Toxandrië]] te vestig.<ref name="Previté-Orton" /> Daar is vermoed dat ná verslegtende klimaatstoestande en die Romeinse ontrekking uit die gebied die Frisii as ''laeti'' ("krygsgevangenes") in ca. 296 verdwyn en die kusgebied vir die volgende twee eeue grootliks onbevolk agtergelaat het.<ref>{{en}} {{citation |last=Grane |first=Thomas |year=2007 |contribution=From Gallienus to Probus – Three decades of turmoil and recovery |title=The Roman Empire and Southern Scandinavia–a Northern Connection! (PhD thesis) |publisher=Universiteit van Kopenhagen |publication-date=2007 |location=Kopenhagen |page=109}}</ref> Onlangse opgrawings in Kennemerland toon egter duidelike bewyse vir 'n permanente bewoning.<ref>{{en}} {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=rCJOxv2JiVQC&pg=PA53 |title=Why did they leave? Why did they stay? On continuity versus discontinuity from Roman times to Early Middle Ages in the western coastal area of the Netherlands. In: Kontinuität und Diskontinuität: Germania inferior am Beginn und am Ende der römischen Herrschaft; Beiträge des deutsch-niederländischen Kolloquiums in der Katholieke Universiteit Nijmegen, (27 tot 30 Junie 2001) |last=De Koning |first=Jan |date=2003 |publisher=Walter de Gruyter |isbn=978-3-11-017688-9 |pages=53–83}}</ref><ref>{{en}} {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=eEVADwAAQBAJ&pg=PA42 |title=The Dawn of Dutch: Language contact in the Western Low Countries before 1200 |last=Vaan |first=Michiel de |date=15 Desember 2017 |publisher=John Benjamins Publishing Company |isbn=9789027264503 |pages=42–44}}</ref> === Vroeë Middeleeue (411–1000) === {{Hoofartikel|Frankiese Ryk}} [[Lêer:Rorik by H. W. Koekkoek.jpg|duimnael|links|Rorik van Dorestad, [[Wikings|Wikingherser]] in [[Friesland]] ('n romantiese 1912-uitbeelding)]] [[Lêer:Franks expansion.gif|duimnael|Die uitbreiding van die Frankiese magsgebied (481 tot 870 n.C.)]] [[Lêer:Frisia 716-la.svg|duimnael|Franke, Friese en Sakse (710's n.C.)]] Die Germaanse druk op die Limes het egter toegeneem. Die Volksverhuising, wat sowat twee eeue geduur het, het 'n tydperk van instabiliteit ingelui. In 406 is die Ryngrens oorgesteek. Daarop het 'n tydperk van agteruitgang gevolg, waarvan die Romeinse Ryk nie meer kon herstel nie en die fragmentasie van Europa wat tot op hede te siene is, het begin. Die bevolking en handel het afgeneem; geld het in onbruik verval. Nadat die Romeinse regering in die gebied in duie gestort het, het die Franke hul gebiede in talle koninkryke uitgebrei. Teen die 490's het [[Clovis I]] al hierdie gebiede in die Suidelike Nederlande verower, in een Frankiese Ryk verenig en vanaf daar sy veroweringe in [[Gallië]] voortgesit. Tydens hierdie uitbreiding het die Franke suid migreer en eindelik die [[Vulgêrlatyn]] van die plaaslike bevolking oorgeneem.<ref name="Verhaal" /> Die kulturele kloof het met die feit toegeneem, dat Franke ook in hul oorspronklike tuisland in die noorde (d.w.s. Suid-Nederland en Vlaandere) aangebly het, en Ou Frankies bly praat het, wat teen die negende eeu in [[Oudnederlands]] sou ontwikkel.<ref name="Verhaal" /> 'n Nederlands-Franse taalgrens het vervolgens ontstaan.<ref name="Verhaal" /><ref>{{en}} {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=j10lCgAAQBAJ |title=History of the Low Countries |last=Blom |first=J. C. H. |date=30 Junie 2006 |publisher=Berghahn Books |isbn=978-1-84545-272-8 |pages=6–18}}</ref> Noord van die Franke het die klimatiese toestande verbeter en gedurende die Volksverhuising het Sakse en die nou verwante [[Angele]], [[Jute]] en Frisii hulle in die kusgebiede gevestig.<ref name="Ethnic Constructs in Antiquity">{{en}} {{citation |last=Bazelmans |first=Jos |year=2009 |editor1-last=Derks |editor1-first=Ton |editor2-last=Roymans |editor2-first=Nico |contribution=The early-medieval use of ethnic names from classical antiquity: The case of the Frisians |contribution-url=https://books.google.com/books?id=fM_cmuhmSbIC&pg=PA321 |title=Ethnic Constructs in Antiquity: The Role of Power and Tradition |publisher=Amsterdam Universiteit |publication-date=2009 |location=Amsterdam |pages=321–337 |url=http://s393993344.online.de/ssoar/handle/document/27183 |isbn=978-90-8964-078-9 |accessdate=3 Junie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170830194912/http://s393993344.online.de/ssoar/handle/document/27183 |archive-date=30 Augustus 2017 |url-status=dead |archivedate=30 Augustus 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170830194912/http://s393993344.online.de/ssoar/handle/document/27183 }}</ref> Baie het na [[Engeland]] aanbeweeg en bekend geword as [[Angelsakse]], maar na diegene wat aangebly het, is as [[Friese]] verwys en hul tale word [[Fries]] genoem, na die land wat voorheen deur Frisii bevolk is.<ref name="Ethnic Constructs in Antiquity" /> Fries is eens langs die hele Suidkus van die Noordsee gebesig, en dit is onder die lewende tale van die kontinentale Europa steeds die taal wat die naaste verwant is aan [[Engels]]. Teen die sewende eeu het 'n Friese koninkryk (650–734) onder die konings Aldgillis en Redbad met sy sentrum in [[Utrecht (munisipaliteit)|Utrecht]] verskyn,<ref name="Ethnic Constructs in Antiquity" /><ref>{{nl}} {{cite web |url=http://www.bertsgeschiedenissite.nl/ijzertijd/eeuw1ac/frisii.html |title=Frisii en Frisiaevones |publisher=Bertsgeschiedenissite.nl |date=25 Augustus 2002 |accessdate=6 Oktober 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111003101550/http://www.bertsgeschiedenissite.nl/ijzertijd/eeuw1ac/frisii.html |archive-date=3 Oktober 2011}}</ref> terwyl [[Dorestad]] 'n bloeiende handelssentrum was.<ref>{{nl}} {{cite book |author=Willemsen, A. |year=2009 |title=Dorestad. Een wereldstad in de middeleeuwen |publisher=Walburg Pers |location=Zutphen |pages=23–27 |isbn=978-90-5730-627-3}}</ref><ref name="Atlas">{{en}} {{cite book |title=Atlas of Medieval Europe |url=https://books.google.com/books?id=q50IyzCMQxgC&q=dorestad&pg=PA57 |last=MacKay |first=Angus |author2=David Ditchburn |year=1997 |page=57 |publisher=Routledge |isbn=978-0-415-01923-1}}</ref> Tussen 600 en ongeveer 719 het die Friese en Franke dikwels oor hierdie stede in oorlog gekom. In 734 is die Friese in die Slag van die Boarn ná 'n reeks oorloë eindelik verslaan. Met die goedkeuring deur die Franke het die Angelsaksiese sendeling Willibrord die Friese gekersten. Hy het die Aartsbisdom van Utrecht gestig en die eerste biskop van die Friese geword. In 754 is sy opvolger, [[Sint Bonifatius]], egter deur die Friese in [[Dokkum]] vermoor. Keiser [[Karel die Grote]] (768–814) het na die Friese in die noorde eindelik ook die Sakse in die ooste verslaan; waarop 'n tweede kerstening plaasgevind het. In die volgende eeue sou die Christendom aan die omstandighede aanpas en die samelewing volledig deurdring. Onder Karel die Grote was die Lae Lande nie meer 'n randgebied nie; dit het egter naby die sentrum van die Frankiese Ryk geleë. Die Frankiese Karolingiese Ryk het homself op die Romeinse Ryk geskoei en 'n groot deel van Wes-Europa beheer. In 843 is dit egter in drie dele verdeel: Oos-, Middel- en Wes-Frankiese Ryk. Die grootste deel van die hedendaagse Nederland het deel gevorm van die Middel-Frankiese Ryk, 'n swak koninkryk onderhewig aan talle afskortings en anneksasiepogings deur sy sterker bure. Dit het van [[Friesland]] in die noorde tot die Koninkryk Italië in die suide gestrek. Rondom 850 het [[Lotarius I]] van die Middel-Frankiese Ryk die Wiking Rorik van Dorestad as heerser oor die grootste deel van Friesland erken.<ref>{{en}} {{cite web |author=Baldwin, Stewart |url=http://archiver.rootsweb.ancestry.com/th/read/GEN-MEDIEVAL/2002-09/1031544685 |title=Danish Haralds in 9th Century Frisia |accessdate=9 Oktober 2011}}</ref> Toe die Middel-Frankiese Ryk in 855 opgedeel is, is die land noord van die [[Alpe]] aan [[Lotarius II]] oorhandig en het vervolgens bekend gestaan as [[Lotaringe]]. Ná sy afsterwe in 869 is Lotaringe in Bo- en Benede-Lotaringe verdeel; laasgenoemde het die Lae Lande ingesluit wat in 870 as 't ware deel gevorm het van die Oos-Frankiese Ryk, hoewel dit effektief onder beheer was van Wikings, wat toegeslaan het op die grotendeels weerlose Friese en Frankiese dorpe langs die Friese kus en riviere. Rondom 879 het 'n ander Wiking-veldtog onder Godfrid, hertog van Friesland die Friese eilande binnegeval. Die veldtogte deur die Wikings het die gesag van die Franse en Duitse here in die gebied laat krimp. Weerstand teen die Wikings, al dan nie, is ontbied deur plaaslike adellikes, wie se mag vervolgens toegeneem het, en wat tot die opbreking van Benede-Lotaringe in verskeie halfonafhanklike state gelei het. Een van hierdie plaaslike adellikes was Gerolf van Holland, wat die gesag in Friesland oorgeneem het nadat hy gehelp het om Godfrid te vermoor en die Wikingherskap beëindig het. === Hoë Middeleeue (1000–1384) === [[Lêer:Graftombe Ridder Arnold van der Sluijs.jpg|duimnael|'n Middeleeuse graf van die Brabantiese ridder Arnold van der Sluijs]] Die [[Heilige Romeinse Ryk]] (die opvolger van Oos-Francië en toe Lotaringe) het gedurende die 10de en 11de eeu die grootste deel van die Lae Lande beheer, maar was nie in staat om politieke eenheid te bewerkstellig nie. Magtige plaaslike adellikes het hul stede, graafskappe en hertogdomme in privaat koninkryke omgeskep en min sin van verpligting teenoor die keiser gehad. [[Holland]], [[Hainaut]], [[Vlaandere]], [[Gelre]], [[Brabant]] en [[Utrecht (provinsie)|Utrecht]] was in 'n toestand van 'n byna voortdurende oorlog of het paradoksaal genoeg personele unies gevorm. Die taal en kultuur van die grootste deel van die bevolking wat in die Graafskap Holland gebly het, was oorspronklik Fries. Toe die Frankiese vestiging vanaf Vlaandere en Brabant gevorder het, het die gebied vinnig [[Oudnederlands]] geword. Die res van [[Frisië]] in die noorde (nou [[Friesland]] en [[Groningen (provinsie)|Groningen]]) het sy onafhanklikheid bewaar en oor sy eie instellings beskik (gesamentlik die "Friese vryheid" genoem), wat gegrief het op die instelling van die feodale stelsel. Rondom 1000 n.C., as gevolg van 'n aantal landboulike ontwikkelinge, het die ekonomie spoedig begin groei, en die hoër produktiwiteit het landbouers in staat gestel om meer land te bewerk of om handelaars te word. Stede het rondom [[klooster]]s en [[Kasteel|kastele]] gegroei, en 'n merkantiele middelklas het in hierdie stedelike gebiede begin ontwikkel, veral in Vlaandere en later ook in Brabant. Ryk stede het ook sekere voorregte van die monarg vir hulleself begin koop. In praktyk het dit beteken dat [[Brugge]] en [[Antwerpen]] kwasi-onafhanklike republieke in hul eie regte geword het wat later in van die belangrikste stede en hawens van Europa sou ontwikkel. Rondom 1100 n.C. het landbouers uit Vlaandere en Utrecht onbewoonde moerasagtige land in die Westelike Nederland begin dreineer en bewerk wat die opkoms van die Graafskap Holland as magssentrum teweeg gebring het. Gedurende die Hoekse en Kabeljause twiste (Nederlands: ''Hoekse en Kabeljauwse twisten'') tussen 1350 en 1490 is oor die titel Graaf van Holland gebaklei. Die Kabeljause faksie het uit die meer progressiewe stede bestaan, terwyl die Hoekse faksie deur konserwatiewe adellikes gevorm is. Hierdie adellikes het hertog [[Filips die Goeie]] van Boergondië — wat ook graaf van Vlaandere was — genooi om Holland te verower. === Boergondiese, Habsburgse en Spaanse Nederlande (1384–1581) === [[Lêer:William I, Prince of Orange by Adriaen Thomasz. Key Rijksmuseum Amsterdam SK-A-3148.jpg|duimnael|links|[[Willem van Oranje|Willem I]], Prins van Oranje, aanvoerder van die Nederlandse Rebellie, deur [[Adriaen Thomasz Key]]]] [[Lêer:Habsburg Map 1547.jpg|duimnael|Kaart van die Habsburgse heerskappye. Vanaf 1556 het dié dinastie se lande in die Lae Lande aan die Spaanse Habsburg-tak geval]] [[Lêer:Political map of the Low Countries (1350)-NL.svg|duimnael|Die Lae Lande in die 14de eeu]] [[Lêer:Van Soest, Four Days Battle.jpg|duimnael|links|''Die [[Vierdaagse Slag]], 1–4 Junie 1666'' ([[Tweede Anglo-Nederlandse Oorlog]]) deur [[Pieter Cornelisz van Soest]]]] [[Lêer:Beleg van Maastricht (1579), Johann Jakob Wick (cropped).jpg|duimnael|Die Spaanse Furie in Maastricht, 1579]] In 1433 is die meeste van die Keiserlike en Franse leengoedere in die hedendaagse Nederland en België in 'n personele unie onder Filips die Goeie, Hertog van Boergondië, verenig. Die [[Huis van Boergondië]] en hul Habsburgse erfgename sou die Lae Lande vanaf 1384 tot 1581 beheers. Voor die Boergondiese unie het die Nederlanders hulself met hul stad, waarin hulle gebly het, of hul plaaslike hertogdom of graafskap geïdentifiseer. Die Boergondiese tydperk het die pad na nasieskap gebaan. Die nuwe heersers het Nederlandse handelsbelange verdedig, wat toe spoedig ontwikkel het. Die vloot van die Graafskap Holland het die vloot van die [[Hanse]]bond herhaaldelik verslaan. [[Amsterdam]] het gegroei en gedurende die 15de eeu die primêre handelshawe in Europa vir [[graan]] uit die [[Baltiese lande]] geword. Amsterdam het graan aan die belangrikste stede in België, Noord-Frankryk en Engeland verskaf. Hierdie handel was noodsaaklik, aangesien Holland homself nie langer aan graan kon voorsien nie. Gronddreinering het die [[veen]] van die voormalige [[vleiland]]e laat afneem tot 'n vlak wat te laag was om dreinering te handhaaf. Onder die Habsburger [[Karel V]], keiser van die Heilige Romeinse Ryk en Koning van Spanje, is alle leengoedere in die huidige Nederland verenig in die Sewentien Provinsies, wat ook die grootste deel van die huidige België, Luxemburg en bykomende gebiede in die huidige Frankryk en Duitsland ingesluit het (met uitsondering van die Prinsbisdom Luik). Gedurende hierdie periode het die [[Protestantisme]] in Nederland sterk opgekom. Dit was vir die seun van Karel V, [[Filips II van Spanje|Filips II]], 'n streng [[Rooms-Katolieke Kerk|katoliek]], onverteerbaar. Die Spaanse [[inkwisisie]] het meedoënloos in die Nederlande geheers met onthoofdinge en brandstapels om die ketters uit te roei. Dit het groot ontevredenheid in Nederland veroorsaak en tot 'n opstand gelei. Stadhouer [[Willem van Oranje]] het probeer om Filips II te oortuig om die inkwisisie te staak en vir godsdiensvryheid gepleit. Filips II het egter 'n Spaanse leër gestuur om die opstand te onderdruk. Willem van Oranje het teen sy wil leier van die opstand geword, wat in 1568 tot die [[Tagtigjarige Oorlog]] sou ontwikkel. Die opstand het nes godsdienstige ook politieke en ekonomiese oorsake gehad.<ref>{{de}} {{cite book |author=Christoph Driessen |title=Geschichte der Niederlande, Von der Seemacht zum Trendland. |location=Regensburg |year=2009 |pages=18 |isbn=978-3-7917-2173-6}}</ref> Die vlak van felheid aan albei kante kan met die berig van 'n Nederlandse kronis verduidelik word:<ref>{{en}} {{cite book |url=https://archive.org/details/risedutchrepubl01motlgoog |quote=On more than one occasion men were seen hanging their own brothers, who had been taken prisoners in the enemy's ranks... A Spaniard had ceased to be human in their eyes. On one occasion, a surgeon at Veer cut the heart from a Spanish prisoner, nailed it on a vessel's prow, and invited the townsmen to come and fasten their teeth in it, which many did with savage satisfaction. |title=The Rise of the Dutch Republic, Volume 2 |last=Motley |first=John |year=1859 |pages=[https://archive.org/details/risedutchrepubl01motlgoog/page/n33 25]}}</ref> <blockquote>Daar is meer as een keer gesien hoe mans hul eie broers ophang wat in die geledere van die vyand gevange geneem is … 'n Spanjaard het in hul oë opgehou om mens te wees. By een geleentheid het 'n sjirurg by Veer die hart van 'n Spaanse gevangene uitgesny, dit aan die voorkant van 'n vaartuig vasgespyker en die inwoners gevra om hul tande daarin te kom vasmaak, wat baie met groot tevredenheid gedoen het.</blockquote> Die aanvoerder van die Spaanse leër, Fernando Álvarez de Toledo, het genadeloos gepoog om die Protestantse beweging in die Nederlande te onderdruk. Nederlanders is deur die "Bloedraad" en sy Spaanse soldate "lewend verbrand, gewurg, onthoof of begrawe". Afgesnyde koppe en onthoofde lyke is langs strate en paaie vertoon om die bevolking tot onderdanigheid te terroriseer. De Toledo het met die regstelling van 18&nbsp;600 mense gespog,<ref>{{en}} {{cite web |url=http://necrometrics.com/pre1700a.htm#Ne1566 |title=Twentieth Century Atlas – Historical Body Count |website=necrometrics.com}}</ref><ref>{{en}} {{cite book |last1=Clodfelter |first1=Micheal |title=Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Encyclopedia of Casualty and Other Figures, 1492–2015, 4th ed. |date=9 Mei 2017 |publisher=McFarland |isbn=978-0-7864-7470-7 |pages=16 |url=https://books.google.com/books?id=8urEDgAAQBAJ |accessdate=11 November 2020}}</ref> maar hierdie syfer sluit nie diegene in wat deur oorlogvoering en hongersnood omgekom het nie. Die eerste groot belegging was De Toledo se poging om [[Haarlem, Nederland|Haarlem]] te verower en daarmee Holland in twee te sny. Dit het vanaf Desember 1572 tot die volgende [[somer]] geduur, toe Haarlemers op 13 Julie eindelik oorgegee het met die belofte dat die stad van plundering gespaar sou bly. Dit was 'n bepaling wat De Toledo nie kon eerbied nie, toe sy soldate, kwaad van die verskuldigde betaling en die ellendige omstandighede wat hulle gedurende die lang, koue maande van die veldtog verduur het, gemuit het.<ref>{{en}} {{cite book |last1=Arnade |first1=Peter J. |title=Beggars, Iconoclasts, and Civic Patriots: The Political Culture of the Dutch Revolt |year=2008 |page=237 |isbn=978-0-8014-7496-5}}</ref> Op 4 November 1576 het Spaanse tercio's Antwerpen verower en dit aan die ergste plundering in die Nederlandse geskiedenis onderwerp. Die burgers het verset, maar hulle is oorwin; seweduisend van hulle is afgemaai; duisend geboue is afgebrand; mans, vrouens en kinders is in 'n bloedwaan doodgemaak deur soldate wat skree ''Santiago! España! A sangre, a carne, a fuego, a sacco!'' ("Sint James! Spanje! Tot bloed, tot die vleis, tot vuur, tot brand!)<ref>{{en}} {{cite book |last1=Durant |first1=Will |last2=Durant |first2=Ariel |title=The Age of Reason Begins: A History of European Civilization in the Period of Shakespeare, Bacon, Montaigne, Rembrandt, Galileo, and Descartes: 1558–1648 |year=1961 |page=451 |isbn=978-0-671-01320-2}}</ref> As gevolg van die Brandstigting van Antwerpen het afgevaardigdes uit die Rooms-Katolieke Brabant, Protestantse Holland en Zeeland in [[Gent]] ooreengekom om hulle by Utrecht en Willem van Oranje te skaar, alle Spaanse soldate uit Nederland te dryf en 'n nuwe regering vir die Nederlande te vorm. Juan van Oostenryk, die nuwe Spaanse goewerneur, is aanvanklik gedwing om toe te gee, maar hy het binne maande tot aktiewe vyandighede teruggekeer. Toe die gevegte hervat is, het die Nederlanders by koningin [[Elizabeth I van Engeland]] vir hulp gevra, maar sy het aanvanklik by haar verpligtinge teenoor die Spanjaarde uit die Verdrag van Bristol in 1574 gestaan. Die resultaat was dat in 1578 die volgende grootskaalse geveg in [[Gembloers]] plaasgevind het, wat die Spaanse magte maklik gewen en minstens 10&nbsp;000 rebelle doodgemaak het, terwyl die Spaanse min verliese gely het.<ref>{{en}} {{cite book |last1=Gillespie |first1=Alexander |title=The Causes of War: Volume III: 1400 CE to 1650 CE |date=2017 |publisher=Bloomsbury Publishing |page=131 |isbn=978-1-5099-1765-5}}</ref> Ná die nederlaag van Gembloers het die suidelike van die Sewentien provinsies (vandag in Noord-Frankryk en België) hulself van die rebelle in die noorde gedistansieer en met die Unie van Arras in 1579 hul lojaliteit teenoor Filipps II van Spanje beklemtoon. In reaksie daarop het die noordelike van die Sewentien provinsies die Unie van Utrecht (ook in 1579) gesluit en hulself verplig om mekaar te ondersteun in hul verdediging teen die Spaanse leër.<ref>{{en}} {{cite book |author=Motley, John Lothrop |year=1855 |url=https://books.google.com/books?id=8isNLCXfNycC&pg=PA411 |title=The Rise of the Dutch Republic |edition=III |publisher=Harper Bros. |location=New York |pages=411 |isbn=978-1-4400-8471-3}}</ref> Die Unie van Utrecht word beskou as die grondslag van die moderne Nederland, alhoewel die staatsvorm nog herhaaldelik sou verander. In 1579 het Spaanse troepe [[Maastricht]] afgebrand, meer as 10&nbsp;000 burgerlikes vermoor en sodoende die rebellie verder aangehits.<ref>{{en}} {{cite book |last1=Nolan |first1=Cathal J. |title=The Age of Wars of Religion, 1000–1650: An Encyclopedia of Global Warfare and Civilization, Volume 1 |date=2006 |publisher=Greenwood Publishing Group |page=247 |isbn=978-0-313-33045-2}}</ref> Op 26 Julie 1581 het die noordelike provinsies se [[Stategeneraal van Nederland|Stategeneraal]] die Wet van afswering (''Plakkaat van Verlatinghe'') goedgekeur, waarin hulle hul onafhanklikheid verklaar en Filips II as heersende monarg in die noordelike provinsies amptelik afgesit het.<ref>{{en}} {{cite book |author=Motley, John Lothrop |year=1855 |url=https://books.google.com/books?id=8isNLCXfNycC&pg=PA508 |title=The Rise of the Dutch Republic |edition=Vol. III |publisher=Harper Bros. |location=New York |pages=508 |isbn=978-1-4400-8471-3}}</ref> Hierdeur is vir die eerste keer 'n "deur God geïntroneerde koning" afgesit.<ref>{{de}} {{cite book |author=Christoph Driessen |title=Geschichte der Niederlande, Von der Seemacht zum Trendland. |location=Regensburg |year=2009 |pages=50f |isbn=978-3-7917-2173-6}}</ref> Deur die gebreek aan 'n ander geskikte heerser is met die ''Justificatie of Deductie'' in 1588 die soewereiniteit aan die Stategeneraal oorgedra en die [[Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande]] met 'n [[Stadhouer]] as [[staatshoof]] gestig. Die Spaanse koning Filips II kon uit die hulpbronne uit Spanje, Spaans-Amerika, Spaans-Italië en Spaans-Nederland voordeel trek. Die Protestantse koningin Elizabeth I van Engeland het met die Nederlandse stryd teen die Spaanse gesimpatiseer en 'n weermag van 7&nbsp;600 soldate ter ondersteuning van die Nederlanders in hul oorlog teen die Rooms-Katolieke Spanje ontplooi.<ref>{{en}} {{cite book |author=Willson, David Harris |year=1972 |title=History of England |publisher=Holt, Rinehart & Winston |location=New York |pages=294 |isbn=978-0-03-085315-9}}</ref> Engelse troepe onder die Earl of Leicester en toe Lord Willoughby het teen die Spaanse in Nederland onder Alexander Farnese in 'n reeks grootliks besluitelose optrede te staan gekom en sodoende 'n groot hoeveelheid aan Spaanse troepe vasgebind en aan die Nederlanders tyd gegee om hul verdediging te herorganiseer.<ref>{{en}} {{cite book |title=Ground Warfare: An International Encyclopedia, Volume 1 |date=2002 |publisher=ABC-CLIO |page=45 |isbn=978-1-57607-344-5}}</ref> Die oorlog het tot in 1648 geduur, toe Spanje onder koning Filips IV op 15 Mei 1648 in die [[Vrede van Münster]] die onafhanklikheid van die sewe noordelike provinsies eindelik erken het. Met hierdie vredesverdrag is ook die [[Dertigjarige Oorlog]] in die Heilige Romeinse Ryk beëindig en [[Switserland]] se onafhanklikheid erken. Dele van die suidelike provinsies het ''[[de facto]]'' kolonies van die nuwe republikeinse merkantiele ryk geword, maar in Spaanse hande gebly. Die grens wat nou die grens tussen Nederland en België is, is so vasgelê. === Nederlandse republiek (1581–1795) === {{Hoofartikel|Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande|Goue Eeu|Nederlandse koloniale ryk}} [[Lêer:De handelsloge van de VOC in Hougly in Bengalen Rijksmuseum SK-A-4282.jpeg|duimnael|links|'n [[Verenigde Oos-Indiese Kompanjie|VOC]]-fabriek in [[Hugli-Chuchura]], die [[Mogolryk]] se [[Bengale]], deur Hendrik van Schuylenburgh, 1665]] [[Lêer:Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.svg|duimnael|Kaart van die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande]] [[Lêer:Hendrick Avercamp - Winterlandschap met schaatsers bij de stad Kampen.jpg|duimnael|links|''[[Winter]]landskap met skaters naby die stad [[Kampen, Nederland|Kampen]]'' deur [[Hendrick Avercamp]], 1620's]] [[Lêer:Johannes Lingelbach 001.jpg|duimnael|[[Amsterdam]] se Damplein in 1656]] Ná hul onafhanklikheidsverklaring het die provinsies [[Holland]], [[Zeeland]], [[Groningen (provinsie)|Groningen]], [[Friesland]], [[Utrecht (provinsie)|Utrecht]], [[Overijssel]] en [[Gelderland]] 'n [[Konfederasie]] gevorm. Al hierdie hertogdomme, heerskappye en provinsies was outonoom en het hul eie regerings gehad, die [[Provinsiale State|Provinciale Staten]]. Die [[Stategeneraal van Nederland|Stategeneraal]], die konfederale regering, was in [[Den Haag]] gesetel en het uit verteenwoordigers van elkeen van die sewe provinsies bestaan. Die ylbevolkte streek [[Drenthe]] was ook deel van die republiek, hoewel dit nie aan een van die provinsies behoort het nie. Daarbenewens het die republiek gedurende die [[Tagtigjarige Oorlog]] 'n aantal sogenoemde generaliteitslande in [[Vlaandere]], [[Brabant]] en [[Limburg, België|Limburg]] beset. Hul bevolking was meestal Rooms-Katoliek, hierdie gebiede het nie oor hul eie regeringsstrukture beskik nie en is as 'n buffersone tussen die Republiek en die Spaanse Nederland gebruik.<ref>{{en}} {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=XjTSBgAAQBAJ&pg=PA66 |title=The Dutch Republic in the Seventeenth Century: The Golden Age |last=Prak |first=Maarten |date=22 September 2005 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-316-34248-0 |pages=66}}</ref> Die Nederlandse Republiek het die [[feodalisme|feodale stelsel]] verwerp en 'n [[kapitalisme|kapitalistiese]] struktuur gekry. Dit het gelei tot sterk vooruitgang in die ekonomie en wetenskap. Die [[windmeul]]e is ontwikkel en maak industrie en ook, nog belangriker, die inpoldering van land moontlik waardeur gebiede onder die [[seevlak|seespieël]] vinnig drooggemaak kon word. Ontwikkeling in die skeepsboukuns het handel met verafgeleë lande moontlik gemaak. Tydens die Goue Eeu, wat vir die grootste deel van die 17de eeu aangehou het, het die Nederlandse koloniale ryk tot een van die belangrikste seevarende en ekonomiese magte gegroei, langs [[Portugal]], Spanje, Frankryk en Engeland. Wetenskap, weermag en kuns (veral die Nederlandse skildery) was onder die mees bekende wêreldwyd. Teen 1650 het die Nederlanders oor sowat 16&nbsp;000 handelskepe beskik.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.digitalhistory.uh.edu/database/article_display_printable.cfm?HHID=682 |title=The Middle Colonies: New York |publisher=Digital History |accessdate=14 Januarie 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120114182245/http://www.digitalhistory.uh.edu/database/article_display_printable.cfm?HHID=682 |archive-date=14 Januarie 2012 }}</ref> Die [[Verenigde Oos-Indiese Kompanjie]] en die [[Nederlandse Wes-Indiese Kompanjie]] het [[Kolonisasie|kolonies]] en handelsposte dwarsdeur die wêreld gestig, en selfs die suidelike dele van [[Taiwan (eiland)|Taiwan]] beheer (1624–1662 en 1664–1667). Die [[Nieu-Nederland|Nederlandse nedersetting]] in [[Noord-Amerika]] het in 1614 met die stigting van Nieu-Amsterdam in die suidelike deel van die huidige [[Manhattan]] begin. Op 6 April 1652 het die Nederlander [[Jan van Riebeeck]] [[Kaapstad]] in die [[Nederlandse Kaapkolonie]] gestig. Die Nederlandse kolonies in [[Suid-Amerika]] is langs die talle riviere in die vrugbare [[Guyana]]vlaktes gestig, waaronder die Kolonie Surinam (nou [[Suriname]]). In [[Asië]] het die Nederlanders [[Nederlands-Indië]] (nou [[Indonesië]]) en die enigste handelspos in [[Japan]], [[Dejima]], gestig. Gedurende die tydperk van Proto-industrialisering het die Nederlandse koloniale ryk 50% van die tekstiel- en 80% van die sy-invoere uit die Indiese [[Mogolryk]] ontvang, veral uit sy mees ontwikkelde streek Bengal Subah.<ref name="tong">{{en}} {{cite book |author=Junie T. Tong |year=2016 |title=Finance and Society in 21st Century China: Chinese Culture Versus Western Markets |url=https://books.google.com/books?id=_UQGDAAAQBAJ&pg=PA151 |publisher=CRC Press |page=151 |isbn=978-1-317-13522-7}}</ref><ref name="esposito">{{en}} {{cite book |editor1=John L. Esposito |year=2004 |title=The Islamic World: Past and Present |volume=1: Abba – Hist. |url=https://books.google.com/books?id=KZcohRpc4OsC&pg=PT190 |publisher=Oxford University Press |page=174 |isbn=978-0-19-516520-3}}</ref><ref>{{en}} {{cite book |author=Nanda, J. N |year=2005 |title=Bengal: the unique state |publisher=Concept Publishing Company |isbn=978-81-8069-149-2 |pages=10}}</ref><ref name="Prakash">{{en}} {{cite book |author=Om Prakash |url=http://link.galegroup.com/apps/doc/CX3447600139/WHIC?u=seat24826&xid=6b597320 |title=Empire, Mughal |work=History of World Trade Since 1450 |editor=John J. McCusker |volume=1 |publisher=Macmillan Reference USA |year=2006 |pages=237–240 |series=World History in Context |accessdate=3 Augustus 2017}}</ref> Baie ekonomiese historici beskou die Nederlande as die eerste volledige [[Kapitalisme|kapitalistiese]] land wêreldwyd. In die vroegmoderne Europa het dit die welvarendste handelstad ([[Amsterdam]]) en die eerste voltydse [[aandelebeurs]] gehad. Die vindingrykheid van sy handelaars het gelei tot die ontwikkeling van versekerings- en aftreefondse, maar ook verskynsels soos die [[konjunktuur]], die wêreld se eerste kapitaalinflasie, die tulpemanie van 1636–1637, en die wêreld se eerste [[beer]]klopjagter, Isaac Le Maire, wat pryse ondertoe gedwing het deur voorraad te stort en dan teen afslag terug te koop.<ref>{{en}} {{cite magazine |url=http://www.lrb.co.uk/v23/n07/murray-sayle/japan-goes-dutch |title=Japan Goes Dutch |magazine=London Review of Books |date=5 April 2001 |author=Sayle, Murray |volume=23 |issue=7 |pages=3–7}}</ref> Die internasionale mag van Nederland het so vinnig toegeneem dat die [[Engelse]] besorg geraak het en in 1652 die eerste van die vier Engels-Nederlandse oorloë uitgebreek het, waartydens die Nederlanders in die tweede van hul kolonie Nieu-Nederland ontneem is. In 1672 – in Nederlands bekend as [[Rampjaar]] – het die Nederlandse Republiek gelyktydig oorlog teen Frankryk, Engeland en drie Duitse bisdomme gevoer. Op see kon hulle die Engelse en Franse vlote suksesvol daarvan verhinder, om die westelike oewers te bereik. Op land is hulle egter amper volledig deur die uit die ooste komende Franse en Duitse leërs beset. Hulle het daarin geslag om die gety te draai deur dele van Holland te laat oorstroom, maar hulle kon nooit hul ou glorie terugkry nie en het gedurende die 18de eeu 'n algemene agteruitgang beleef, met ekonomiese mededinging deur Engeland en 'n langdurige twis tussen die twee hooffaksies in die Nederlandse samelewing, die Republikeinse ''Staatsgezinden'', en die ondersteuners van die [[stadhouer]], die ''Prinsgezinden''.<ref>{{en}} {{cite book |last1=Koopmans |first1=Joop W. |title=Historical Dictionary of the Netherlands |publisher=Rowman & Littlefield |isbn=978-1-4422-5593-7 |pages=233 |url=https://books.google.com/books?id=GU-xCgAAQBAJ&q=main+political+factions+dutch+society+18th+century&pg=PA271 |date=5 November 2015}}</ref> === Bataafse Republiek en Koninkryk (1795–1890) === {{Hoofartikel|Bataafse Republiek|Koninkryk van Holland|Verenigde Koninkryk van die Nederlande|Koninkryk van die Nederlande}} [[Lêer:Dutch Empire35.PNG|duimnael|links|Kaart van die [[Nederlandse koloniale ryk]]. Liggroen: gebiede wat deur die [[Verenigde Oos-Indiese Kompanjie]] bestuur is; donkergroen: die [[Nederlandse Wes-Indiese Kompanjie]]. In geel die gebiede wat later, gedurende die 19de eeu, beset is.]] [[Lêer:Republiek kaart.PNG|duimnael|Kaart van die republiek in die 18de eeu]] [[Lêer:Nicolaas Pieneman - The Submission of Prince Dipo Negoro to General De Kock.jpg|duimnael|Die voorlegging van Diponegoro aan Generaal De Kock ná die Java-oorlog in 1830; skildery deur Nicolaas Pieneman]] In die derde Engels-Nederlandse oorlog is die Engelse oorwin en stadhouer [[Willem III van Oranje-Nassau]] het die Engelse troon bestyg. Die ekonomiese sentrum het egter na [[Londen]] verskuif. Dit het tot ontevredenheid in die republiek gelei, en baie burgers het vir die oorgang na 'n sterker demokratiese bedeling gepleit wat tot 'n vierde oorlog gelei het. Dit het die republiek so verswak, dat dit teen die Franse rewolusionêre troepe geen weerstand kon ontbied nie. Met die gewapende ondersteuning deur die [[Franse Rewolusie|rewolusionêre Frankryk]] het Nederlandse Republikeine op 19 Januarie 1795 die Bataafse Republiek uitgeroep, wat op die Franse Republiek geskoei was en die Nederlanders in 'n eenheidstaat saamgevat het. Die stadhouer [[Willem V, Prins van Oranje|Willem van Oranje]] moes na Engeland vlug. Die Engelse het die Franse besetting gebruik en enkele kolonies, waaronder die [[Nederlandse Kaapkolonie]] van Nederland gevat. In 1806 is die Koninkryk van Holland deur [[Napoleon Bonaparte]] as 'n marionetkoninkryk met sy broer [[Louis Bonaparte]] as koning gestig om die Nederlande meer effektief te beheer. Koning Louis Bonaparte het egter probeer om die Nederlandse belangstellings teen dié van sy broer te beskerm en hy is op 1 Julie 1810 gedwing om te abdikeer. Die keiser het 'n weermag ontplooi en die Nederlande het deel van die Franse Keiserryk geword totdat Napoleon gedurende [[herfs]] 1813 in die Slag van Leipzig verslaan is. [[Willem I van Nederland|William Frederick]], seun van die laaste stadhouer, het in 1813 na Nederland teruggekeer en homself tot Soewereine Prins van die Nederlande verklaar. Twee jaar later het die [[Kongres van Wene]] die Suidelike Nederlande by die noorde gevoeg om 'n sterk land aan die noordelike grens van Frankryk te stig; hulle het ook Nederlands-Indië teruggekry, maar nie die [[Kaapkolonie]] nie. William Frederick het in 1815 hierdie verenigde Nederlande tot 'n koninkryk verhef en homself as koning Willem I van Nederland geproklameer. Daarbenewens het Willem in ruil vir sy Duitse besittings oorerflike Groothertog van [[Luxembourg]] geword. Sedert 1581 het die Suidelike Nederlande van die noorde in kulturele opsig egter verskil en die Franstalige burgers in die suide het in opstand gekom. Die lae populariteit van koning Willem I het dit moontlik gemaak dat sy die Vlaamse boerebevolking vir hulle saak kon win. In 1830 breek in Brussel 'n [[Belgiese Rewolusie|opstand]] uit en die staat België word uitgeroep. Die suide het in 1830 as [[België]] onafhanklik geword (in 1839 deur die Noordelike Nederland erken, toe die Koninkryk van die Nederlande volgens 'n dekreet gestig is). Die huidige staatsvorm van Nederland het in 1848 ontstaan, toe die mag aan die parlement toegeken is. Die personele unie tussen Luxemburg en Nederland is in 1890 ontbind, nadat [[Willem III van Nederland|Willem III]] sonder oorblywende manlike erfgenaam oorlede is. [[Saliese wet|Opvolgingswette]] het verhoed dat sy dogter [[Wilhelmina van Nederland|koningin Wilhelmina]] die volgende Groothertogin kon word. Die Belgiese Rewolusie tuis en die Java-oorlog in Nederlands-Indië het die Nederlande amper aan die rand van bankrotskap gebring. In 1830 is egter die Kultuurstelsel ingevoer; in Nederlands-Indië moes 20% van die dorpsgrond gewy word aan regeringsgewasse vir uitvoer. Dié beleid het aan die Nederlanders enorme rykdom besorg en die kolonie selfonderhoudend gemaak. In 1863 het die Nederlande [[slawerny]] in sy kolonies afgeskaf.<ref>{{en}} Finkelman and Miller, ''Macmillan Encyclopedia of World Slavery'' 2:637</ref> Slawe in [[Suriname]] het eers in 1873 volledige vryheid verkry, aangesien die wet bepaal het dat daar 'n verpligte oorgang van tien jaar moes plaasvind.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.ascleiden.nl/content/webdossiers/dutch-involvement-transatlantic-slave-trade-and-abolition |title=Dutch involvement in the transatlantic slave trade and abolition |publisher=ascleiden.nl |date=24 Junie 2013 |accessdate=25 Februarie 2021}}</ref> === Wêreldoorloë en later (1890–hede) === {{Hoofartikel|Eerste Wêreldoorlog|Tweede Wêreldoorlog}} [[Lêer:Rotterdam, Laurenskerk, na bombardement van mei 1940.jpg|duimnael|[[Rotterdam]] ná Duitse lugaanvalle in 1940]] [[Lêer:Kok VanAgt DeJong Rutte Lubbers Balkenende.jpg|duimnael|Die voormalige eerste ministers [[Wim Kok]], [[Dries van Agt]], [[Piet de Jong]], [[Ruud Lubbers]] en [[Jan Peter Balkenende]] saam met die destydse eerste minister [[Mark Rutte]] in 2011]] Nederland was in staat om gedurende die [[Eerste Wêreldoorlog]] neutraal te bly, deels omdat die invoer van goedere deur Nederland noodsaaklik was vir die Duitse oorlewing tot die [[Britse Vloot]] se blokkade in 1916.<ref name="Abbenhuis">{{en}} {{cite book |author=Abbenhuis, Maartje M. |year=2006 |url=https://books.google.com/books?id=5gMCfhUR6Y0C&printsec=frontcover |title=The Art of Staying Neutral |publisher=Amsterdam University Press |isbn=90-5356-818-2}}</ref> Dit het tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]] verander, toe [[Nazi-Duitsland]] Nederland op 10 Mei 1940 binnegeval het. Die Rotterdamse Blitz het die hoofgroep van die Nederlandse leër gedwing om vier dae later oor te gee. Tydens die Duitse besetting is meer as 100&nbsp;000 [[Jode]]<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.kampwesterbork.nl/site1.2/English/KAMP/k08.html |title=93 trains |publisher=kampwesterbork.nl |accessdate=7 Desember 2004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20041207064440/http://www.kampwesterbork.nl/site1.2/English/KAMP/k08.html |archive-date=7 Desember 2004 }}</ref> saamgetrek en na Nazi-[[konsentrasiekampe]] vervoer; net min van hulle het die [[Holocaust]] oorleef. Nederlandse werkers is vir dwangarbeid in Duitsland in diens geneem, burgerlikes in die weerstand is in vergelding vir aanvalle op Duitse soldate vermoor en die platteland is vir kos geplunder. Alhoewel daar duisende Nederlanders was wat hul lewens op die spel geplaas het deur Jode vir die Duitsers weg te steek, het meer as 20&nbsp;000 Nederlandse fasciste by die [[Waffen-SS]] aangesluit,<ref>{{nl}} {{cite web |url=http://www.waffen-ss.nl/main.php |title=Nederlanders in de Waffen-SS |website=www.waffen-ss.nl |access-date=25 Februarie 2021 |archive-date=10 Oktober 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010141431/http://www.waffen-ss.nl/main.php |url-status=dead }}</ref> en aan die Oosfront geveg.<ref>{{en}} {{cite web |author=MOOXE from Close Combat Series |url=http://www.closecombatseries.net/CCS/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=7686&highlight= |title=Indonesian SS Volunteers |publisher=Closecombatseries.net |accessdate=28 Oktober 2011}}</ref> Politieke medewerkers was lede van die fascistiese NSB, die enigste wettige politieke party in die besette Nederland. Op 8 Desember 1941 het die Nederlandse regering in ballingskap oorlog teen [[Japannese Keiserryk|Japan]] verklaar,<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.ibiblio.org/pha/policy/1941/411208c.html |title=The Kingdom of the Netherlands declares war with Japan |publisher=ibiblio |accessdate=2 Oktober 2009}}</ref> maar hulle kon nie die Japannese besetting van Nederlands-Indië verhoed nie.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+id0029) |publisher=Library of Congress |year=1992 |title=Indonesia: World War II and the Struggle For Independence, 1942–50; The Japanese Occupation, 1942–45 |accessdate=9 Februarie 2007}}</ref> In 1944–45 was die Eerste Kanadese leër, wat Kanadese, Britse en Poolse soldate ingesluit het, verantwoordelik vir die bevryding van 'n groot deel van Nederland.<ref>{{en}} {{cite video |year=1944 |title=Video: Allies Set For Offensive |url=https://archive.org/details/gov.archives.arc.39141 |publisher=Universal Newsreel |accessdate=21 Februarie 2012}}</ref> Kort na die Bevrydingsdag het die Nederlanders 'n koloniale oorlog teen die nuwe Republiek Indonesië gevoer. In 1954 het die Wet vir die Koninkryk van die Nederlande (''Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden''), wat die gevolg was van internasionale druk om dekolonisering uit te voer, die politieke struktuur van Nederland hervorm. Die Nederlandse kolonies Surinam en Curaçao het saam met die Europese land op 'n gelyke basis lande binne die koninkryk geword. Indonesië het sy onafhanklikheid in Augustus 1945 verklaar (erken in 1949), en was derhalwe nooit deel van die hervormde koninkryk nie. [[Suriname]] het in 1975 gevolg. Ná die oorlog en die opkomende [[Koue Oorlog]] het Nederland die tydperk van neutraliteit verlaat en nouer bande met sy buurlande aangeknoop. Nederland was een van die stigtingslede van [[Benelux]], [[Navo]], [[Euratom]] en die Europese Steenkool- en Staalgemeenskap, wat later in die [[Europese Ekonomiese Gemeenskap|EEG]] (Gemeenskaplike mark) en later die [[Europese Unie]] sou ontwikkel. Emigrasiepogings wat deur die regering ná die oorlog aangemoedig is om die bevolkingsdigtheid te verminder het 500&nbsp;000 Nederlanders aangespoor om die land te verlaat.<ref>{{en}} {{cite encyclopedia |url=https://www.britannica.com/place/Netherlands |title=Netherlands |publisher=[[Encyclopædia Britannica]] |accessdate=2 Julie 2024}}</ref> Die 1960's en 1970's was gekenmerk deur groot sosiale en kulturele veranderinge, soos 'n vinnige deversuiling wat gekenmerk is deur die verval van die ou verdeeldheid op politieke en godsdienstige gebied. Jongmense, en veral studente, het tradisionele sedes verwerp en aangedring op veranderinge in sake soos [[vroueregte]], [[seksualiteit]], ontwapening en omgewingskwessies. In 2002 is die [[euro]] as [[geldeenheid]] ingevoer en in 2010 is die [[Nederlandse Antille]] ontbind. Daar is 'n referendum op elke eiland gehou om hul toekomstige status te bepaal. Vervolgens het die eilande [[Bonaire]], [[Sint Eustatius]] en [[Saba]] (die BES-eilande) nouer bande met Nederland gesluit. Dit het ná die ontbinding van die Nederlandse Antille tot die inkorporasie van die drie eilande by Nederland as ''[[Karibiese Nederland|spesiale munisipaliteite]]'' gelei. Die spesiale munisipaliteite word onder die sambreelterm [[Karibiese Nederland]] saamgevat. Sedertdien vorm Nederland saam met [[Aruba]], [[Curaçao]] en [[Sint Maarten]] die [[Koninkryk van die Nederlande]]. == Politiek == === Staatsvorm === [[Lêer:Willem-Alexander, Prince of Orange.jpg|duimnael|upright|Koning Willem-Alexander van die Nederlande]] [[Lêer:Directeur-generaal AIVD Dick Schoof (cropped).jpg|duimnael|upright|Die eerste minister Dick Schoof]] Nederland is 'n [[grondwetlike monargie]] met 'n parlementêre stelsel. Die setel van die [[Tweede Kamer van die Stategeneraal|Tweede Kamer]] en de regering is in [[Den Haag]]. Die staatshoof is [[Willem-Alexander van die Nederlande|koning Willem-Alexander]] en die [[eerste minister]] [[Dick Schoof]] (die [[Schoof-kabinet]] bestaan sedert 2 Julie 2024). Die parlement bestaan uit twee kamers, naamlik die Tweede Kamer, wat regstreeks deur die volk verkies word, en die [[Eerste Kamer van die Stategeneraal|Eerste Kamer]], wat deur die provinsiale state gekies word. Laasgenoemde word op sy beurt ook weer regstreeks deur die volk verkies. Die Tweede Kamer bestaan uit 150 parlementslede, die Eerste Kamer uit 75 parlementslede. Die Nederlandse parlement word gekenmerk deur 'n veelvoud klein politieke partye. 'n Koalisie tussen sodanige partye is altyd noodsaaklik ten einde 'n regering te kan vorm. Demokrasie leef dus by uitstek in Nederland, maar 'n nadeel van so baie partye is dat die koalisieregerings wat na 'n verkiesing gevorm word, dikwels onstabiel is. As so 'n koalisie tot 'n val kom, moet 'n nuwe verkiesing uitgeroep word, met die gevolg dat Nederland in die verlede verskeie kere vervroegde verkiesings moes hou. === Kroon === {{Hoofartikel|Nederlandse monargie}} Die Kroon word gevorm deur die monarg en die kabinetministers. Die ministers en hulle staatssekretarisse (adjunkministers) vorm saam die ministerraad. Die monarg word binne die Kroon volledig ingelig oor alle politieke sake van die dag. Die monarg se mag is egter beperk. Hy het eintlik net 'n raadgewende stem. Dit is die bedoeling dat die monarg bo die politiek staan. Hy is neutraal en verteenwoordig die volk. Tog bepaal die Nederlandse grondwet dat die monarg onskendbaar is en dat die ministers verantwoordelik is. Die ministers kan dus deur die parlement (en dus indirek deur die volk) ter verantwoording geroep word as die monarg byvoorbeeld die wet sou oortree. === Wetgewingsproses === 'n Besluit kan ingedien word deur die regering of 'n willekeurig Tweede-Kamerlid. Hierna volg 'n stemming in die Tweede Kamer. 'n Besluit kan in die Tweede Kamer uitgebreid bespreek en verander word totdat dit goedgekeur word. Hierna volg 'n goedkeuring in die Eerste Kamer. Die Eerste Kamer doen alleen 'n toetsing of 'n besluit strydig is met die grondwet, andere wette en internasionale verdrae. Die Eerste Kamer kan alleen ja of nee stem, in geval van nee gaan die besluit terug na die Tweede Kamer. {{Sien ook|Lys van kabinette van Nederland}} === Laere owerheid === Nederland se laere owerheid bestaan uit provinsies, munisipaliteite en waterskappe. ==== Provinsies ==== {{Hoofartikel|Provinsies van Nederland}} [[Lêer:Karte der Provinzen (Niederlande) - nl.svg|duimnael|Nederlandse provinsies]] Nederland is onderverdeel in twaalf provinsies. Die laaste provinsiale wysiging was in 1986 waarby Flevoland, waarvan die drooglegging voltooi is in 1968, sy eie bestuur gekry het. {| style="background:none;" cellspacing="2" | {| class="sortable wikitable" style="text-align:center" |- style="text-align:left;" ! style="width:40px;" class="unsortable"| Vlag ! style="width:110px;"| Provinsie ! style="width:120px;"| Hoofstad ! style="width:100px;"| Grootste stad ! style="width:60px;"| Algehele oppervlakte<ref name="Rijksoverheid.nl" /> ! style="width:60px;"| Landoppervlakte ! style="width:90px;"| Bevolking<ref name="Rijksoverheid.nl" /><br />(2023) ! style="width:80px;"| Digtheid |- | [[Lêer:Flag of Drenthe.svg|27px|raam]] || [[Drenthe]] || [[Assen]] || [[Emmen]] || style="text-align:right"| 2&nbsp;680&nbsp;km² ||style="text-align:right"| 2&nbsp;633&nbsp;km² || style="text-align:right"| 502&nbsp;000 || style="text-align:right" | 191/km² |- | [[Lêer:Flag of Flevoland.svg|27px|raam]] || [[Flevoland]] || [[Lelystad]] || [[Almere]] || style="text-align:right"| 2&nbsp;412&nbsp;km² ||style="text-align:right"| 1&nbsp;410&nbsp;km² || style="text-align:right"| 445&nbsp;000 || style="text-align:right"| 315/km² |- | [[Lêer:Frisian flag.svg|27px|raam]] || [[Friesland]] ||colspan="2" | [[Leeuwarden]] || style="text-align:right"| 5&nbsp;753&nbsp;km² ||style="text-align:right"| 3&nbsp;340&nbsp;km² || style="text-align:right"| 660&nbsp;000 || style="text-align:right"| 197/km² |- | [[Lêer:Flag of Gelderland.svg|27px|raam]] || [[Gelderland]] || [[Arnhem]] || [[Nijmegen]] || style="text-align:right"| 5&nbsp;136&nbsp;km² ||style="text-align:right"| 4&nbsp;960&nbsp;km² || style="text-align:right" |2&nbsp;134&nbsp;000 || style="text-align:right"| 430/km² |- | [[Lêer:Flag of Groningen.svg|27px|raam]] || [[Groningen (provinsie)|Groningen]] || colspan="2" | [[Groningen (munisipaliteit)|Groningen]] || style="text-align:right"| 2&nbsp;955&nbsp;km² ||style="text-align:right"| 2&nbsp;316&nbsp;km² || style="text-align:right"| 596&nbsp;000 || style="text-align:right"| 257/km² |- | [[Lêer:Flag of Limburg (Netherlands).svg|27px|raam]] || [[Limburg, Nederland|Limburg]] || colspan="2"| [[Maastricht]] || style="text-align:right"| 2&nbsp;210&nbsp;km² ||style="text-align:right"| 2&nbsp;145&nbsp;km² || style="text-align:right"| 1&nbsp;128&nbsp;000 || style="text-align:right"| 526/km² |- | [[Lêer:North Brabant-Flag.svg|27px|raam]] || [[Noord-Brabant]] || [['s-Hertogenbosch]] || [[Eindhoven]] || style="text-align:right"| 5&nbsp;082&nbsp;km² ||style="text-align:right"| 4&nbsp;902&nbsp;km² || style="text-align:right"| 2&nbsp;626&nbsp;000 || style="text-align:right"| 536/km² |- | [[Lêer:Flag of North Holland.svg|27px|raam]] || [[Noord-Holland]] || [[Haarlem, Nederland|Haarlem]] || [[Amsterdam]] || style="text-align:right"| 4&nbsp;092&nbsp;km² ||style="text-align:right"| 2&nbsp;663&nbsp;km² || style="text-align:right"| 2&nbsp;953&nbsp;000 || style="text-align:right"| 1&nbsp;109/km² |- | [[Lêer:Flag of Overijssel.svg|27px|raam]] || [[Overijssel]] || [[Zwolle]] || [[Enschede]] || style="text-align:right"| 3&nbsp;421&nbsp;km² ||style="text-align:right"| 3&nbsp;317&nbsp;km² || style="text-align:right"| 1&nbsp;184&nbsp;000 || style="text-align:right"| 357/km² |- | [[Lêer:Utrecht (province)-Flag.svg|27px|raam]] || [[Utrecht (provinsie)|Utrecht]] || colspan="2" | [[Utrecht (munisipaliteit)|Utrecht]] || style="text-align:right"| 1&nbsp;560&nbsp;km² ||style="text-align:right"| 1&nbsp;484&nbsp;km² || style="text-align:right"| 1&nbsp;388&nbsp;000 || style="text-align:right"| 935/km² |- | [[Lêer:Flag of Zeeland.svg|27px|raam]] || [[Zeeland]] || colspan="2" | [[Middelburg, Zeeland|Middelburg]] || style="text-align:right"| 2&nbsp;933&nbsp;km² ||style="text-align:right"| 1&nbsp;780&nbsp;km² || style="text-align:right"| 391&nbsp;000 || style="text-align:right"| 220/km² |- | [[Lêer:Flag of Zuid-Holland.svg|27px|raam]] || [[Zuid-Holland]] || [[Den Haag]] || [[Rotterdam]] || style="text-align:right"| 3&nbsp;308&nbsp;km² ||style="text-align:right"| 2&nbsp;698&nbsp;km² || style="text-align:right"| 3&nbsp;805&nbsp;000 || style="text-align:right"| 1&nbsp;410/km² |- class="sortbottom" style="text-align:right" ! colspan="2"| Algeheel ! colspan="2"| [[Amsterdam]] ! 41&nbsp;543&nbsp;km² ! 33&nbsp;647&nbsp;km² ! 17&nbsp;811&nbsp;000 ! 529/km² |} |} {{Sien ook|Vlae van provinsies van Nederland}} ==== Munisipaliteite ==== {{Hoofartikel|Lys van munisipaliteite in Nederland|Lys van nedersettings in Nederland}} [[Lêer:Gemeenten 2024.png|duimnael|Nederlandse munisipaliteite (2024)]] Nederland is verder verdeel in 345 munisipaliteite (2024), waarvan drie in die [[Karibiese gebied]]: die [[Karibiese Nederland]]. Die tien grootste stede is: [[Lêer:Amsterdam airphoto.jpg|duimnael|Die binnestad van Amsterdam]] [[Lêer:2023-Waterschappen-1100.png|duimnael|Nederlandse waterskappe]] {| border=1 cellpadding=2 cellspacing=0 class=wikitable ! Stad / <br/ > munisipaliteit !! Bevolking<br /> (2023) |- | [[Amsterdam]] || 918&nbsp;000 |- | [[Rotterdam]] || 664&nbsp;000 |- | [[Den Haag]] || 563&nbsp;000 |- | [[Utrecht (munisipaliteit)|Utrecht]] || 368&nbsp;000 |- | [[Eindhoven]] || 244&nbsp;000 |- | [[Groningen (munisipaliteit)|Groningen]] || 238&nbsp;000 |- | [[Tilburg]] || 228&nbsp;000 |- | [[Almere]] || 223&nbsp;000 |- | [[Breda]] || 186&nbsp;000 |- | [[Nijmegen]] || 182&nbsp;000 |} {{Sien ook|Lys van grootste munisipaliteite in Nederland}} ==== Waterskappe ==== Nederland is ook verdeel in 21 [[waterskap]]pe wat die waterbeheer toepas. == Geografie == [[Lêer:Oosterscheldekering-pohled.jpg|duimnael|Oosterscheldekering]] Wat baie besoekers aan Nederland opval is die ekstreme platheid van die landskap – veral in die weste waar die land onder [[Seevlak|seespieël]] lê (laagste punt: 6,76 meter onder seespieël ([[Nieuwerkerk aan den IJssel]])). In die ooste lyk dit effe minder plat, maar steeds redelik plat. Slegs Limburg is heuwelagtig, die hoogste punt is die Vaalserberg met 322&nbsp;m. Groot stukke land is uit water gewin; tydens die Suiderseewerke is die provinsie Flevoland geheel uit die Suidersee gewin. Water maak 'n belangrike deel uit van die oppervlak van Nederland, ongeveer 18% bestaan uit water. 'n Ander belangrike waterboukundige projek is die [[Deltawerke]], wat na 'n watersnoodramp in 1953 begin is om Zeeland te beskerm teen oorstrominge. Die Deltawerke omvat baie indrukwekkende waterwerke soos die Oosterscheldekering en die Haringvlietdam. 'n Aantal van die groot riviere mond in Nederland uit in see. Die [[Ryn]] kom Nederland by [[Tolkamer]] binne, waar die Waal by [[Nijmegen]] aftak en 70% van die water afneem. By [[Westervoort]] vertak die Ryn die IJssel en by Wijk bij Duurstede gaan die Ryn oor in die [[Lek]]. Die ou rivierbedding van die Ryn staan vandag bekend as die Kromme Ryn, maar vervoer geen noemenswaardige waterhoeveelhede meer nie. Die Lek mond uit in die Nieuwe Waterweg. Die Maas kom in Suid-Limburg by Wezet Nederland binne en stroom noordwaarts. By Mook buig die rivier af in westelike rigting om uiteindelik uit te mond in die Hollands Diep wat in verbinding staan met meerdere andere watere. Die [[Skelde]] kom Nederland ten noorde van [[Antwerpen]] binne en verbreed tot die Westerschelde. == Ekonomie == [[Lêer:Beursplein_5_(cropped_and_edited).jpg|duimnael|Die Amsterdamse effectenbeurs is die oudste finansiële handelsbeurs ter wêreld]] Nederland se ekonomie is een van die suksesvolstes en doeltreffendstes wêreldwyd. Ondanks sy relatief klein bevolking en oppervlakte het die land tot een van die wêreld se tien grootste uitvoerders en een van die welvarendste nasies ontwikkel. Die bruto finansiële bates van Nederlandse huishoudings beloop 292 persent van die bruto geografiese produk, terwyl die ekonomie tussen 1990 en 2009 met byna 50 persent gegroei het.<ref>{{de}} [http://www.auswaertiges-amt.de/diplo/de/Laenderinformationen/Niederlande/Wirtschaft.html ''Duitse Departement van Buitelandse Sake: Nederland – Ekonomie''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100730092846/http://www.auswaertiges-amt.de/diplo/de/Laenderinformationen/Niederlande/Wirtschaft.html |date=30 Julie 2010 }}</ref> Die Nederlandse ekonomie is 'n tipiese dienste-ekonomie, ongeveer 73% van die bevolking werk in die dienstesektor (met vervoer, logistiek en finansiële dienste as die belangrikste bedrywe), 25% in die industrie en 2% in die landbou. Soos in baie westerse lande vind 'n proses van deïndustrialisasie plaas, waarby tegnologies laagwaardige industrieë verhuis na lae-lonelande in [[Oos-Europa]] en [[Asië]]. Die Nederlandse ekonomie is baie internasionaal, belangrike uitvoervennote is Duitsland, Frankryk, die [[Verenigde Koninkryk]], Italië en die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]]. Belangrike invoervennote is Duitsland, die Verenigde State, België, die [[Volksrepubliek China]], Frankryk en die Verenigde Koninkryk. 4% van die Suid-Afrikaanse uitvoer gaan na Nederland, maar dit speel op die Nederlandse invoerbalans slegs 'n klein rol. === Vervoer === Nederland beskik oor 'n digte snelwegnetwerk. Die hoofare is die A1 van Amsterdam na die Duitse grens by [[Hengelo, Overijssel|Hengelo]], die A2 van [[Maastricht]] na Amsterdam, die A4 van [[Delft]] na Amsterdam, die A12 van Den Haag na die Duitse grens by Emmerik, die A13 van Rotterdam na Den Haag en die N50/A50 van Emmeloord na [[Eindhoven]]. Die hoeveelheid verkeer in die Randstad is 'n groot probleem, 'n dag waarop meer as 500&nbsp;km aan verkeersknope ontstaan is geen uitsondering nie. Daar is ook 'n digte spoorwegnet, met groot knooppunte in Utrecht, Rotterdam, Amsterdam en [[Amersfoort]], met elk baie verbindings in alle rigtings. Die Nederlandse Spoorweë maak baie gebruik van dubbeldektreine om die verkeersstroom van reisigers te hanteer. Via die seehawe van Rotterdam is Nederland 'n belangrike deurvoerland vir die res van Europa. Groot seeskepe meer aan in Rotterdam waar hulle vrag in kleinere binneskepe oorgelaai word. Via die Ryn kan 'n belangrike deel van Europa bereik word. [[Ruolie]] uit die [[Midde-Ooste]] word in Rotterdam via 'n uitgebreide pypleidingstelsel verder Europa in vervoer. === Landbou === Nederland se sterk uitvoergerigte landbousektor, wat tien persent van alle werkgeleenthede verteenwoordig, speel tradisioneel 'n belangrike rol en het van die land die tweede grootste uitvoerder van agrariese produkte ter wêreld gemaak. Die landboubedryf lewer tien persent van die bruto geografiese produk en twee derdes van die oorskot op die handelsrekening op. Duitsland is die belangrikste invoerder van produkte soos blomme en [[kaas]]. Sowat 55 persent van Nederland se totale oppervlakte word vir landboudoeleindes gebruik, terwyl kweekhuise 70&nbsp;000 hektaar beslaan. In die [[Westland]] word groot hoeveelhede vrugte in kasse verbou, in die suide en ooste van die land word groot hoeveelhede vee aangehou. === Grondstowwe === Nederland beskik oor [[steenkool]]-, aardolie- en veral [[aardgas]]reserwes. Die aardgasveld in [[Slochteren]] behoort tot die grootste in die wêreld en Nederland beklee die 20ste plek op die lys van lande met die grootste gasreserwes. Dit is 'n belangrike nasionale inkomstebron en gasleidinge vanuit [[Slochteren]] loop tot in Italië. 'n Ander grondstof wat 'n rol in die nywerheid speel is [[sout]]. Dit word gewin rondom Hengelo en is 'n bron van [[chloor]] vir die chemiese industrie. === Kommunikasie === [[Lêer:Dutch newspapers.jpg|duimnael|Verskeie Nederlandse koerante in Nijmegen]] Die telefoonnetwerk is in hande van 'n voormalig staatsbedryf, KPN. Omdat dit feitelik 'n monopolie is, is daar wetgewing wat ander maatskappye regte toestaan om teen 'n wetlike tarief toegang tot die fisieke telefoonlyne te verkry, waardeur op hulle eie netwerke hulle eie dienste aan kan bied. Die telefoonnetwerk bestaan vir ongeveer 25% uit digitale ISDN-lyne en vir 75% uit tradisionele analooglyne. Nederland het ook 'n groot aantal selfoongebruikers, 11 miljoen. Drie selfoonnetwerke bedryf mobiele GSM-kommunikasie. Televisie gaan vir die grootste gedeelte analoog (PAL) deur middel van kabels. Die proses van digitalisering is in aan die gang maar die [[wet van die remmende voorsprong]] is hier van toepassing, dit word ernstig gehinder deur die relatief goeie kwaliteit beeld wat die analoogtelevisiekabels lewer. Die televisie-uitsendings oor die lug is sedert 2006 wel digitaal. Internet is vandag danksy 'n groot aantal verskaffers wat lae pryse veroorsaak het grotendeels breëband via televisiekabel en [[ADSL]], sodat ongeveer 60% van die gesinne tans 'n breëbandaansluiting het. Omdat Amsterdam wêreldwyd 'n belangrike knooppunt is, is daar gedurende die .com-periode groot hoeveelhede [[optiese vesel]] ondergronds gelê, wat 'n uitgebreide [[infrastruktuur]] aan hoofsnelweë opgelewer het, wat op sy beurt weer verskaffers van bedienerhuisvesting ("server hosting") na Nederland getrek het. == Demografie == === Tale === [[Lêer:Niederlandischer Sprachraum.PNG|duimnael|Verspreiding van Nederlands in Europa]] Die [[amptelike taal]] van Nederland is Nederlands. In die provinsie Friesland is [[Wes-Fries]] 'n amptelike taal, naas Nederlands. [[Nedersaksies]] en [[Limburgs]] geniet erkenning as streekstale. Wes-Fries word gepraat in die provinsie Friesland, dit word deur so te sê iedereen in die provinsie verstaan en ongeveer 'n derde van die bevolking daar as primêre omgangstaal gebruik. Die oorgangsgebied tussen die Nederlandse en Nedersaksiese taalgebied begin oostelik van die provinsie [[Utrecht (provinsie)|Utrecht]], maar Nedersaksies word eintlik net in die mees oostelike dele van die land algemeen gepraat. Limburgs word veral in die provinsie Limburg gepraat waarby dit in die suidelike deel van die provinsie sterk van Nederlands begin afwyk. Hoewel die bespreking van of Limburgs 'n taal of 'n dialek is nog voltrek moet word, is die gebruik van Limburgs baie sterk – in Limburg word dit gewoonlik as primêre omgangstaal gebruik. Vrywel die gehele Nederlandse bevolking praat Nederlands op [[moedertaal]]vlak. Naas die inheemse tale het Nederland 'n hoop immigrante gekry wat hulle tale meegebring het, wat tot gevolg het daar hier en daar bietjie [[Sranantongo]] (= Surinaams), [[Arabies]] of [[Turks]] gepraat word, veral in die groot stede. Gebrekkige kennis van Nederlands in hierdie groepe besorg die regering die laaste jare groot hoofbrekens. Die oorsaak hiervan is dat 'n groot aantal van die eerste generasie Turkse en Marrokkaanse immigrante (wat as gasarbeiders na Nederland gekom het) na selfs veertig jaar in Nederland nogsteeds nie die Nederlandse taal magtig is. Die kinders van hierdie immigrante leer dan nie in hulle eie ouerhuise om Nederlands te praat nie en gevolglik het hulle 'n groot taalagterstand as hulle skool toe gaan. == Kuns en kultuur == === Literatuur === [[Lêer:Utrecht domtoren september 2003.jpg|duimnael|Domtoring in Utrecht]] Die Nederlandse literatuur is tans baie lewendig en trek 'n hoop lesers in die binne- en buiteland. Bekende skrywers is onder meer [[Simon Vestdijk]], [[Gerard Reve|Gerard (van 't) Reve]], [[Harry Mulisch]], [[Cees Noteboom]], [[Willem Frederik Hermans]], [[Jan Wolkers]] en [[Hella S. Haasse]]. Bekende skrywers uit die verlede is [[Pieter Corneliszoon Hooft]] (1581–1641), [[Louis Couperus]], [[Multatuli]] en die digters [[Joost van den Vondel]], [[Willem Kloos]] en [[Frederik van Eeden]]. === Rolprentbedryf === Danksy 'n subsidie wat baie effektief geblyk te wees het, het die rolprentbedryf in Nederland die laaste jare besonder sterk gegroei, waarby tans (2005) die aantalle films in produksie in die tientalle loop. Enkele suksesvolle rolprente van die afgelope jare sluit in ''Minoes'', ''De Tweeling'', ''Pietje Bell'', ''Passievrucht'' en ''Zwartboek'' (''Blackbook''). 'n Beroemde Nederlandse rolprnet uit die sewentigerjare is ''Soldaat van Oranje'' deur regisseur Paul Verhoeven. Nederlandse regisseurs is ook in die Engelstalige mark aktief, 'n voorbeeld van 'n rolprent wat deur 'n Nederlandse regisseur Jan de Bont gemaak is, is ''Speed''. Ondanks die goeie produksie van Nederlandstalige rolprente is Engelstalige rolprente in die bioskope tog in die meerderheid, wat met ondertitels gekyk word. === Musiek === Die Nederlandse musiekbedryf gaan tans (2005) 'n rustige periode deur. 'n Aantal musiekgroepe het gestop en ander raak uit die mode. Baie produktiewe periodes was die begin van die tagtigerjare en halfweg die negentigerjare. Bekende kunstenaars en groepe van die onlangse verlede sluit in Anouk, Doe Maar, Frank Boeijen, Het Goede Doel, Marco Borsato, Di-Rect, Jan Smit, Guus Meeuwis, De Kast, Nick & Simon, 3JS, Bløf, Ali B, De jeugd van Tegenwoordig, [[Stef Bos]] en [[Acda en De Munnik]]. Op radiostasies word musiek in verskillende tale gedraai, ook hier is Engels sterk verteenwoordig. Die Nederlandstalige aanbod verskil per uitsender, op Radio 2 en 100%NL is dit byvoorbeeld 'n groot deel van die aanbod, op Sky Radio word Nederlands alleen gehoor as daar 'n groot Nederlandstalige treffer is. 'n Ander taal wat reëlmatig gehoor word is Fries en ook [[Italiaans]], [[Frans]] en [[Duits]] is af en toe hoorbaar oor die radio. === Kuns === Nederland het baie bekende skilders, bekende meesters is onder meer [[Rembrandt van Rijn]] (1606–1669), [[Salomon van Ruysdael]] (1602–1670), [[Frans Hals]], [[Johannes Vermeer]], [[Judith Leyster]], [[Jan Steen]] en [[Vincent van Gogh]]. Bekende kunstenaars uit die onlangse tydperk is [[Piet Mondriaan]] en [[Maurits Escher]] en die kunsvervalser Han Van Meegeren.<ref>{{en}} [http://www.meegeren.net/ www.meegeren.net]</ref> === Sport === [[Lêer:FIFA World Cup 2010 Final Line-ups.jpg|duimnael|links|[[Nederlandse nasionale sokkerspan|Nederland]] teen [[Spaanse nasionale sokkerspan|Spanje]] tydens die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010]] se eindstryd op 11 Julie 2010 op [[ENB-stadion|Sokkerstad]], [[Johannesburg]]]] [[Lêer:Netherlands rugby.jpg|duimnael|Die [[Nederlandse nasionale rugbyspan]], soos in Januarie 2008]] [[Lêer:Netherlands cricket team.jpg|duimnael|Die [[Nederlandse nasionale krieketspan]] op 5 Julie 2010 in Rotterdam]] [[Sokker]] is die gewildste spansport in Nederland, gevolg deur [[veldhokkie]] en [[vlugbal]]. [[Ysskaats]], [[tennis]], [[gimnastiek]] en [[gholf]] is die gewildste individuele sporte. Inheemse sportsoorte soos fierljeppen, beugelen, [[kaatsspel]], klootschieten, kolven en korfball word ook gespeel. Die [[Nederlandse nasionale sokkerspan]] is een van die gewildste sokkerspanne met sterk mededinging teen buurlande soos België, Duitsland, Engeland en Frankryk. Ten spyte van hul rykdom aan individuele talente kon die Nederlandse elftal net een internasionale titel verower en die [[UEFA Europa-beker]] 1988 wen. Hulle het drie keer die eindstryd van die [[FIFA]] [[Sokker-Wêreldbeker]] gehaal (in [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1974|1974]], [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1978|1978]] en [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010|2010]]), maar nog nie die titel verower nie. Nederland se hoogste sokkerliga is die [[Eredivisie]], gevolg deur die [[Eerste Liga (Nederland)|Eerste Liga]], [[Tweede Liga (Nederland)|Tweede Liga]], [[Derde Liga (Nederland)|Derde Liga]] en die [[Vierde Liga (Nederland)|Vierde Liga]]. [[Krieket]] was voorheen 'n gewilde sport, maar is deur sokker verbygesteek, terwyl krieket in onlangse jare weer gewildheid verwerf het. Die [[Nederlandse nasionale krieketspan]] het tot dusver vir vyf [[krieketwêreldbeker]]toernooie gekwalifiseer (in [[Krieketwêreldbeker 1996|1996]], [[Krieketwêreldbeker 2003|2003]], [[Krieketwêreldbeker 2007|2007]], [[Krieketwêreldbeker 2011|2011]] en [[Krieketwêreldbeker 2023|2023]]). Nederland was medegasheer van die [[Krieketwêreldbeker 1999]], maar het nie daaraan deelgeneem nie. Hulle het ook vir ses [[T20I-wêreldbeker]]toernooie gekwalifiseer (in [[T20I-wêreldbeker 2009|2009]], [[T20I-wêreldbeker 2014|2014]], [[T20I-wêreldbeker 2016|2016]], [[T20I-wêreldbeker 2021|2021]], [[T20I-wêreldbeker 2022|2022]] en [[T20I-wêreldbeker 2024|2024]]). Tydens die T20I-wêreldbeker 2009 het Nederland [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] verslaan,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.news18.com/cricketnext/news/june-5-2009-netherlands-stun-england-in-t20-world-cup-thriller-2654425.html |title=Netherlands Stun England in T20 World Cup Thriller |publisher=News18 |date=5 Junie 2009 |accessdate=2 Julie 2024}}</ref> asook [[Proteas|Suid-Afrika]] tydens beide die T20I-wêreldbeker 2022<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-men-s-t20-world-cup-2022-23-1298134/netherlands-vs-south-africa-40th-match-group-2-1298174/match-report |title=Shock defeat ends South Africa's World Cup as Netherlands script famous win |publisher=ESPNcricinfo |author=Shashank Kishore |date=6 November 2022 |accessdate=2 Julie 2024}}</ref> en die Krieketwêreldbeker 2023.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/icc-cricket-world-cup-2023-ned-vs-sa-south-africa-spooked-as-dutch-do-the-world-cup-double-1403888 |title=South Africa spooked as Dutch do the World Cup double |publisher=ESPNcricinfo |author=Firdose Moonda |date=17 Oktober 2023 |accessdate=2 Julie 2024}}</ref> Die Nederlandse vroue se nasionale veldhokkiespan is die suksesvolste nasionale span op die Hokkiewêreldbeker en het die toernooi tot dusver nege keer gewen (in 1974, 1978, 1983, 1986, 1990, 2006, 2014, 2018 en 2022). Hul eweknie vir mans het die Hokkiewêreldbeker tot dusver drie keer gewen (in 1973, 1990 en 1998). [[Rugby]] word ook in Nederland gespeel, maar die [[Nederlandse nasionale rugbyspan]] het tot dusver nog nie vir 'n [[rugbywêreldbeker]]toernooi gekwalifiseer nie. Hulle ding in die [[Europese Rugbykampioenskap]] met ander opkomende rugbyspanne mee. Daarteenoor het die [[Nederlandse nasionale vrouerugbyspan]] aan drie [[vrouerugbywêreldbeker]]toernooi deelgeneem en die [[Vrouerugbywêreldbeker 1998]] is geheel en al op die [[Nasionale Rugbysentrum]] in Amsterdam beslis. Nederland het al verskeie groot sportgeleenthede soos die [[Olimpiese Somerspele 1928]] en die [[UEFA Europa-beker]] in 2000 (saam met België) gehuisves. == Vakansiedae == [[Lêer:DutchFlagonQueensday.jpg|duimnael|Die Nederlandse rooi-wit-bloue vlag mét oranje wimpel tydens [[Koningsdag]]]] {| border=1 align=center cellpadding=0 cellspacing=0 class=wikitable ! style=background:#efefef; | Datum ! style=background:#efefef; | Afrikaanse naam ! style=background:#efefef; | Nederlandse naam ! style=background:#efefef; | Opmerking |- | [[1 Januarie]] | [[Nuwejaarsdag]] | ''Nieuwjaarsdag'' | Begin van die nuwe jaar |- | [[Maart]]/[[April]] | [[Paasfees]] | ''Pasen'' | Nederlanders vier Paasfees oor twee dae. |- | [[27 April]] | [[Koningsdag]] | ''Koningsdag'' | ''Koningsdag'' word gevier op die verjaardag van die koning, [[Willem-Alexander van die Nederlande|Willem-Alexander]]. |- | [[4 Mei]] | Herdenking van die Dooies | ''Dodenherdenking'' | Herdenking vir die mense wat gesneuwel het in die [[Tweede Wêreldoorlog]] en in andere oorloë. |- | [[5 Mei]] | Bevrydingsdag | ''Bevrijdingsdag'' | Viering van die oorwinning oor [[Duitsland|Duitse]] magte in 1945 tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]]. |- | 40 dae ná Paasfees | [[Hemelvaartsdag]] | ''Hemelvaartsdag'' | Hemelvaart van [[Jesus van Nasaret|Jesus]] |- | 7 weke ná Paasfees | [[Pinkster]] | ''Pinksteren'' | Nederlanders vier Pinkster oor twee dae. |- | [[5 Desember]] | Sinterklaas | ''Sinterklaas'' | Sinterklaas, 'n voorganger van [[Vader Kersfees]] gee geskenke vir kinders. |- | [[25 Desember]], [[26 Desember]] | [[Kersfees]], [[Welwillendheidsdag]] | ''Kerstmis'', ''Tweede kerstdag'' | Nederlanders vier Kersfees oor twee dae. |- | [[31 Desember]] | [[Oujaarsaand]] | ''Oudejaarsdag'' | Einde van die ou jaar |} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bronnelys == ; Algemeen * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Netherlands|title=Netherlands|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=2 Julie 2024}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/netherlands/|title=Netherlands|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=2 Julie 2024}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-17740800|title=Netherlands country profile|publisher=[[BBC]]|accessdate=2 Julie 2024}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Netherlands|Nederland}} {{Wikt|Nederland}} * {{en}} {{Wikivoyage|Netherlands|Nederland}} * {{nl}} [https://www.overheid.nl/ Amptelike webwerf van die Nederlandse owerheid] * {{en}} [https://www.holland.com/ Amptelike toerismewebwerf] * {{nl}} [http://www.cbs.nl/ CBS] – Nederlandse buro van statistiek * {{en}} [http://www.traveldir.org/netherlands/ Reisgids van Nederland] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060615195146/http://www.traveldir.org/netherlands/ |date=15 Junie 2006 }} {{Geografiese ligging | Senter = {{vlagland|Nederland}} | Noord = [[Noordsee]] | Noordoos = [[Duitse Baai]] | Oos = {{vlagland|Duitsland}} | Suidoos = {{vlagland|Duitsland}} | Suid = {{vlagland|België}} | Suidwes = {{vlagland|België}} | Wes = {{vlagland|Verenigde Koninkryk}} • [[Noordsee]] | Noordwes = [[Noordsee]] }} {{Navigasie indeling Nederland}} {{EU-lande}} {{NAVO-lande}} {{Lande van Europa}} {{Normdata}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Nederland| ]] 2qxtqni2ro7fzzwp9eh8iu5crwkxmv0 0 8188 2816219 2810697 2025-06-26T21:32:10Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816219 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Antjie Krog | bynaam = | beeld = Antjie Krog 2019.jpg | beeldbeskrywing = Antjie Krog 2019 | onderskrif = | geboortenaam = Anna Elizabeth Krog | geboortedatum = {{geboortedatum en ouderdom|1952|10|23|df=y}} | geboorteplek = [[Kroonstad]] | dood_datum = | sterfteplek = | ouers = | titel = | nasionaliteit = Suid-Afrikaner | beroep = [[Skrywer]], joernalis | ander = | bekend = | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | party = | godsdiens = | huweliksmaat = John Samuel | kinders = Andries, Susan, Philip en Willem | webblad = | handtekening = }} [[Lêer:Antjie Krog 07032009 A.jpg|duimnael|Antjie Krog wys 'n prentjie vir kinders tydens 'n boekleessessie in Bloemfontein, 2009.]] '''Antjie Krog''' (getroude van '''Samuel''') (gebore [[23 Oktober]] [[1952]] te [[Kroonstad]]) is 'n prominente [[Lys van Suid-Afrikaanse digters|Suid-Afrikaanse digter]], akademikus en [[skrywer]]. Sy publiseer meeste van haar werke onder haar nooiensvan, Krog. In [[1970]], op die hoogtepunt van die [[apartheid]]sjare van [[John Vorster]], het sy hierdie moedige en idealistiese woorde vir haar skoolkoerant geskryf, wat haar konserwatiewe [[Afrikaans]]e gemeenskap geskok het en die aandag van die nasionale media getrek het:<ref name=":5">NB-Uitgewers: http://www.nb.co.za/authors/2076 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128165150/http://www.nb.co.za/authors/2076 |date=28 November 2017 }}</ref> : Gee vir my 'n land waar swart en wit hand aan hand<br /> vrede en liefde kan bring in my mooi land. : ''Give me a land where black and white hand in hand''<br /> ''Can bring peace and love to my beautiful land''. == Lewe en werk == === Vroeë lewe en herkoms === Anna Elizabeth Krog is in 1952 op die plaas Middenspruit in Kroonstad gebore as die oudste van vyf kinders, twee dogters en drie seuns. Haar ouers is die boer Willem Krog en Susanna Jacoba Serfontein (die skryfster [[Dot Serfontein]]<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Krog,_Antjie_(Anna_Elizabeth){{Dooie skakel|date=Januarie 2025 }}</ref>). Haar oupagrootjie aan moederskant, Danie Serfontein, was parlementslid vir Kroonstad na die [[Anglo-Boereoorlog]]. === Opleiding === Sy word groot op haar geboorteplaas en gaan skool op Kroonstad, waar sy in 1970 aan die [[Hoërskool Kroonstad]] matrikuleer. In matriek veroorsaak haar gedigte in die skooljaarblad groot ophef oor die seksuele eksplisietheid en politieke verligtheid daarvan en sy is oornag bekend na 'n belangwekkende berig in die ''[[Rapport]]'' hieroor – ’n gebeurtenis wat lei tot haar vroeë debutering as digter. Daarna studeer sy vanaf [[1971]] aan die [[Universiteit van die Vrystaat|Universiteit van die Oranje-Vrystaat]] en behaal in [[1973]] die [[B.A.-graad]] met Engels, Wysbegeerte en Afrikaans-Nederlands as hoofvakke. Tydens haar studentejare dien sy op die redaksie van die studentekoerante ''Irawa'' en ''Shimla''. === Begin van loopbaan en verdere studie === Sy ontmoet die pianis Albie van Schalkwyk aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat en volg hom na [[Kaapstad]], waar sy ’n tyd lank in die kunsredaksie van ''[[Die Burger]]'' werk voor haar troue. Uit dié huwelik word ’n seun, Andries, gebore. Sy woon ook in hierdie tyd as gas [[D.J. Opperman]] se lesings in die digkunde en [[Lina Spies]] se lesings oor die drama aan die [[Universiteit Stellenbosch|Universiteit van Stellenbosch]] by. Ná haar egskeiding vroeg in [[1976]] keer sy terug na Kroonstad, waar sy later daardie selfde jaar trou met die argitek John Samuel, ’n jeugliefde. Uit hierdie huwelik word drie kinders gebore, Susan, Phillip en Willem.<ref>Poetry International: http://www.poetryinternationalweb.net/pi/site/poet/item/5372 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140203033143/http://www.poetryinternationalweb.net/pi/site/poet/item/5372 |date= 3 Februarie 2014 }}</ref> Hulle bly vir ’n paar jaar in [[Pretoria]] en verhuis dan terug na Kroonstad. In 1976 verwerf sy die B.A. Honneurs-graad in Engels aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat en in [[1983]] verwerf sy die M.A.-graad in Afrikaans aan die [[Universiteit van Pretoria]] met ’n verhandeling oor die onderwerp ''Familiefigure'' in ''die poësie van D.J. Opperman''. Sy behaal ook ’n Onderwysdiploma met lof van die [[Universiteit van Suid-Afrika]].<ref name=":6">Esat: http://esat.sun.ac.za/index.php/Antjie_Krog</ref> === Loopbaan as joernalis en digter === Behalwe huisvrou en moeder, is sy vir ’n ruk onderwyseres by ’n hoërskool vir bruin leerlinge in Kroonstad. Wanneer sy aangestel word as redaktrise van ''Die Suid-Afrikaan'' verhuis sy in [[1993]] na Kaapstad, waar sy aan die begin van [[1995]] ’n betrekking aanvaar as politieke verslaggewer by [[Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie|SABC]] Radio.<ref name=":6" /> Vanaf [[1996]] tot [[1998]] doen sy verslag van die verrigtinge van die [[Waarheid-en-versoeningskommissie|Waarheid- en Versoeningskommissie]] (WVK).<ref name=":5" /> Van die kommissie het sy gesê:<blockquote> ''As die belangrikheid daarvan net aan amnestie en vergoeding gekoppel word, sal dit nie waarheid gekies het nie, maar geregtigheid. As dit waarheid beskou in die breedste sin van mense se waarnemings, verhale, mites en ervarings, sal dit gekies het om herinneringe te herstel en 'n nuwe mensheid te koester, en moontlik is dit geregtigheid in die volste sin van die woord.''</blockquote>Hierdie pos het uitgeloop op die skryf van ''Country of my skull'', eers in Afrikaans geskryf maar deur haar in Engels vertaal met die hulp van [[Ivan Vladislavić|Ivan Vladislavic]]. Sy word later hoof van die radiospan wat hierdie verrigtinge dek en skryf ook hieroor onder die titel ''Brief uit Kaapstad'' in die Nederlandse publikasie ''Nieuw Wereldtijdschrift''. In [[1999]] bedank sy uit haar pos by SABC Radio om voltyds te kan skryf en in hierdie jaar onderneem sy saam met [[Breyten Breytenbach]] en ander Afrika-digters ’n reis op die poësiekaravaan vanaf die slawe-eiland [[Gorée]] tot by Timboektoe in [[Mali]]. Sy word in [[2001]] verkies tot die komitee wat ’n taalbeleid vir die Suid-Afrikaanse tersiêre sektor moet ondersoek. In [[2003]], terwyl sy besig is met die skryf van ''A change of tongue'', het sy ’n ligte beroerte-aanval, maar herstel weer feitlik volkome. In [[2004]] word sy aangestel as Buitengewone Professor aan die [[Universiteit van Wes-Kaapland|Universiteit van die Wes-Kaap]] en sy is ook ’n direkteur van die Instituut vir Geregtigheid en Versoening. Sy lewer in 2004 die N.P. van Wyk Louw-gedenklesing by die [[Universiteit van Johannesburg]] onder die titel ''Die beautiful woorde van Van Wyk Louw''. Teen die einde van [[2006]] word sy deur die kunsliggaam “Behoud de Begeerte” genooi om vir ses weke saam met Tom Lanoye ’n reeks opvoerings in [[België]] en [[Nederland]] te hou, waartydens sy ook op televisie verskyn. Sy spandeer in [[2008]] ’n jaar op uitnodiging van Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD) in [[Berlyn]] aan die Wissenschaftskolleg zu Berlin, ’n sentrum vir gevorderde studie en navorsing. DAAD is ’n Duitse uitruilprogram waar gerekende internasionale skrywers die geleentheid gegee word om as gaste met mekaar te skakel en gedagtes uit te ruil en in rustigheid hulle volle aandag aan hulle skeppende werk te wy. Haar sestigste verjaarsdag vier sy in [[2012]] in [[Den Haag]] by ’n aandgeleentheid wat deur Writers Unlimited The Series aangebied is, waar sy van haar gedigte voorlees en Adriaan van Dis met haar gesels oor die posisie van die digter in Suid-Afrika. Sy neem in [[2013]] deel aan die Dansende Digtersfees wat in Mei op die Spierlandgoed buite [[Stellenbosch]] gehou word as ’n gesamentlike projek tussen Spier en die Pirogue-kollektief, ’n verlengstuk van die [[Gorée]]-instituut in [[Senegal]]. Hier tree sy op saam met Breyten Breytenbach, [[Petra Müller]] en [[Marlene van Niekerk]] en digters van lande soos [[China]], [[Verenigde State van Amerika|Amerika]], [[Suid-Korea]], [[Duitsland]], Nederland, [[Slowenië]] en [[Israel]]. === Uitgesprokenheid === As volwassene is sy sterk uitgesproke teen maatskaplike onreg. Sy is gereeld in polemiek betrokke en kom dan ook gereeld in botsing met ander. In [[1987]] bots sy met [[Ton Vosloo]], besturende direkteur van [[Naspers|Nasionale Pers]], oor [[Dene Smuts]] se bedanking as redakteur van die tydskrif ''Fair Lady''. Met die Afrikaanse Skrywersgildeberaad in [[1990]] betug sy haar medeskrywers oor die Gilde se apatie en pleit dat Afrikaans van die Gilde bevry moet word. Tydens ’n simposium wat in 2003 aan die Universiteit van Stellenbosch gehou is oor die uitdagings waarvoor die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]] in ’n veranderende Suid-Afrika te staan kom, sê sy dat Suid-Afrikaners van verskillende rasse mekaar nie ken nie en dat die kerke mense moet help om nuwe verhoudings as gelykes te bou. Sy speel ’n prominente rol by buitelandse gesprekke met die toe nog verbode [[African National Congress|ANC]], onder andere by die byeenkoms by die Victoria-watervalle in [[Zimbabwe]] in [[1989]], waarna sy in 1990 een van die eerste blankes is wat lid word van hierdie organisasie. In 1990 word sy aangestel as berymer in die Psalmkommissie van die Afrikaanse Kerke, ’n betrokkenheid wat sy in [[1992]] bedank na die onttrekking van die Sinode van die [[Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika|Gereformeerde Kerk]] aan die Kommissie uit protes teen haar aanstelling. === Aantygings van plagiaat en kritiek teen Krog === Aan die begin van 2006 beskuldig professor [[Stephen Watson]] van die [[Universiteit van Kaapstad]] haar in ’n artikel in ''New Contrast'' dat sy plagiaat gepleeg het deur die gehele konsepsie van haar digbundel met vertalings van gedigte van Sandigters, ''die sterre sê ‘tsau’'', op sy digbundel ''Return to the moon'' te baseer en dat sy ook van Ted Hughes oorgeskryf het. Krog ontken hierdie aanklagte ten sterkste. Kritici voer dikwels aan dat haar prosa meer oor haar persoonlike gedagtes oor haar identiteit en innelike struwelinge handel, en nie die breër sosiale kommentaar weerspieël wat haar werk glo bevat nie. Daar is ook vrae geopper oor die gebruik van oorlewendes se getuienis tydens die WVK-verhore sonder die toestemming van daardie persone. == Skryfwerk == === Poësie === Antjie Krog se eerste werk verskyn in skooljaarblaaie van [[1966]] tot 1970 en sy wen in standerds drie, vyf en sewe die Vrystaatse Vlootbond Opstelwedstryde. In matriek kom sy tweede in ’n landswye literêre kompetisie vir skoolkinders en word van haar bydraes in die versamelbundel ''Drumpel'' opgeneem. In die jubileumblad van die Hoërskool Kroonstad van 1970 word nege bydraes van haar gepubliseer, waarvan die opstel ''As die aandwindjie suis'' en die gedigte ''Wat het daar oorgebly?'' en ''My mooi land'' deur hulle seksuele en politieke uitgesprokenheid landswyd aandag trek na sensasionele joernalistieke beriggewing daaroor in die Sondagkoerant ''Rapport''. Die koerantberigte lei daartoe dat die gevange ANC-leier [[Ahmed Kathrada]] ''My mooi land'' in die tronk lees, wat hom so inspireer dat hy hierdie gedig meer as twee dekades later met sy vrylating aan die skare voorlees. ’n Keur uit haar jeugverse word dan in ''Dogter van Jefta'' gebundel terwyl sy nog in matriek is, te midde van groot belangstelling ná die opspraak wat vroeër verwek is. Die titel verwys na die Bybelse gegewe in Rigters 11, met selfopoffering in die proses van volwassewording wat na aanleiding hiervan ’n deurlopende motief in die bundel word. Hoewel dit hoofsaaklik hoërskoolgedigte is wat hierdie besondere wêreld uitbeeld, spreek sy hier reeds bekende temas in haar oeuvre aan, soos liefde en seksualiteit, volk en vaderland en godsdiens. Sy beïndruk hier reeds met haar tegniese vaardigheid, knap hantering van die taal en raak beelde. Teen die agtergrond van die Bybelse geskiedenis van die dogter van Jefta word die offering van die self die sterkste bindingsmiddel in die bundel. Die bundel bevat vier afdelings.<ref>Coetzee, A.J. Standpunte. Nuwe reeks 100, April 1972</ref> ''Januarie-suite'' word geskryf tydens haar voorgraadse universiteitsopleiding en die bundel gee dan ook hierdie milieu verandering in verskeie verse deur. In die titel kan die maand Januarie verwys na die begin van ’n nuwe jaar en dan ook simbolies op die begin van ’n vernuwing in haar digkuns. Die maand se naam kom van die god Janus, met sy twee koppe wat weerskante toe kyk, wat dan ook terselfdertyd ’n einde en aflegging impliseer. ’n Suite is twee kamers wat ineenloop en die eenwording van twee geliefdes is ’n vername metafoor in hierdie bundel. ’n Suite is ook ’n musiekkomposisie waar die wysies aan dieselfde toonsoort behoort en die vele musiekverwysings in die bundel heg dus ook die geheel tot ’n eenheid. Die hooftema is steeds liefdesverse, veral erotiese en intieme liefde. Hierdie bundel kondig egter ook die tema van verlies aan, met die daaropvolgende soeke na dit wat verlore is. Soos in haar debuut beïndruk die natuurlikheid, direktheid en eenvoud van segging, wat soms oorgaan tot verwondering.<ref>Brink, André P. Rapport, 10 Desember 1972</ref> Vir ''Januarie-suite'' ontvang Antjie Krog in 1973 die [[Eugène Maraisprys|Eugène Marais-prys]]. Hierdie eerste twee bundels word later saam uitgegee as ''Eerste gedigte''.<ref>Le Roux, André. Die Burger, 30 Augustus 1984</ref> Krog publiseer ''Beminde Antarktika'' en ''Mannin'' tegelyk en in hierdie bundels word hoofsaaklik die vrou se wêreld voor en na haar huwelik uitgebeeld.<ref name=":0">Spangenberg, D.F. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 13 no. 4, November 1975</ref><ref name=":1">[[Brink, André P.]] Rapport, 21 September 1975</ref><ref name=":2">[[Brink, André P.]] ''Voorlopige Rapport''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1976</ref><ref name=":3">[[Cloete, T.T.]] Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 16 no. 2, Junie 1976</ref><ref name=":4">Johl, Johann. Standpunte. Nuwe reeks 125 Oktober 1976</ref> In ''Beminde Antarktika'' verklaar die bundeltitel reeds die tema van liefde vir ’n koue mens, waaraan in verskeie verse uiting gegee word. Atmosfeer word geskep deur die winter en herfs as agtergrond te gebruik vir die digter op soek na aanraking, warmte en begrip.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /> In [[1977]] word die Reina Prinsen Geerligs-prys toegeken aan ''Beminde Antarktika'' en ''Mannin''. Hierdie twee bundels word later saam uitgegee as ''Siklus''.<ref>[[Kannemeyer, J.C.]] Rapport, 31 Julie 1994</ref><ref>Hambidge, Joan. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 33 no. 2, Mei 1995</ref> ''Otters in bronslaai'' is ’n vroeë hoogtepunt in haar [[oeuvre]], waar die bundelkonstruksie baie meer heg is as voorheen. Die bundeltitel verwys na die baljaar van otters (simbool van viriliteit en seksualiteit) in die lewegewende voedsel, maar “slaai” het ook die konnotasie van verskeidenheid, terwyl “bron” verwys na fontein asook na oorsprong en begin. Hierdie verskeidenheid vind uiting in die vele maniere waarin die mens sy werklikheid kan beleef en die gedigte ontgin dan ook die self, die huweliksmaat, seksualiteit, die kerk, die volk, huishouding en kinders, asook kreatiwiteit, geskiedenis en die aktualiteite van die samelewing. Ontrouheid vorm die vernaamste motief vir die bundel, veral ontrouheid binne die huwelik, maar ook ontrouheid teenoor God, nasionaliteit en kinders. Die bundelverdeling berus op die woorde van ’n ou dansliedjie wat deur dr. [[Stephanus Jacobus du Toit|S.J. du Toit]] in sy ''Suid-Afrikaanse volkspoësie'' opgeteken is. Die eerste afdeling is ''Daar onder in die Breërivier / daar was my plesier'', waarin die [[Vrystaat]] en die plaaslewe beskryf word. Die afdeling ''Daar loop die otters paar en paar / mannetjie en wyfie bymekaar'' bevat gedigte oor die alledaagse lewe van die vrou en moeder. ''Alsander Klipsalmander / Matthewis, Thewis die bokkie / En Jannie sit op die toppie / En Dawid maak die joppie'' is die kort derde afdeling.<ref>Le Roux, André. Beeld, 19 Oktober 1981</ref><ref>Brink, André P. Standpunte. Nuwe reeks 161, Oktober 1982</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 22 no. 2, Junie 1982</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 20 no. 3, Augustus 1982</ref><ref>Galloway, Francis. Die Transvaler, 2 November 1981</ref> ''Jerusalemgangers'' gebruik die historiese gegewe van die vroeë [[Voortrekkers]] wat onder leiding van Adam Enslin in die dertigerjare van die negentiende eeu Afrika ingetrek het op soek na die nuwe Jerusalem as verwysingsraamwerk. Hulle doel was om tot by Jerusalem te trek, waar Bybelse saligheid en volmaaktheid op hulle sou wag, maar vorder eindelik slegs tot by die [[Groot Marico]]-distrik. Hierdie gedoemde trek se profetiese visie, vervoering en passie, wat helaas op waan en selfs waansin gebaseer was, dien as bindmiddel vir die bundel en sy temas. Deur die verwysing na verskeie blanke en Afrika-mites word die soeke na die nuwe Jerusalem ’n beeld van die mens se soeke na die volmaakte toestand en die Afrikaner se selfbedrog in sy eietydse politieke beleid. Die politieke aktualiteit wat die hooftema van die bundel is, word nie eensydig aangebied nie en betrek ’n wye verskeidenheid van perspektiewe, wat ook die persoonlike of huishoudelike insluit. Eindelik is dit duidelik dat die werklikheid nie volmaak is nie, dat dit gevul is met monsters en gedrogte waar die mens sal moet saambestaan met ander groepe. In teenstelling met haar vroeër gedigte maak sy hier baie meer gebruik van intellektuele woorde en verwysings, wat die meer filosofiese benadering onderskryf.<ref>Brink, André P. Rapport, 19 Januarie 1986</ref><ref>Grové, A.P. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 26 no. 3, September 1986</ref> Vir ''Jerusalemgangers'' ontvang Antjie Krog die Rapport-prys in 1987, nadat dit die vorige jaar tweede geplaas is vir hierdie prys. ''Lady Anne'' ondersoek wit verblyf in ’n swart kontinent, waar Lady [[Anne Barnard]] se lewe aan die Kaap twee eeue gelede as metafoor gebruik word en haar perspektief afgewissel word met ’n hedendaagse verteller. Waar Lady Anne te wit en te beskermd en geïsoleerd aan die suidpunt van Afrika vasklou en nooit werklik deel word van die vasteland nie (tiperend van die blanke as geheel), kies die verteller om die binneland in te trek nadat sy deeglik besin het oor haar rol as digter, vrou en mens in hierdie nuwe lewe. So omarm sy dan die werklikheid van eenwording met die kontinent en sy mense, in teenstelling met die vreemdelingskap van die blanke.<ref>Viljoen, Louise. Die Burger, 28 Desember 1989</ref><ref>Conradie, Pieter. Rapport, 13 Augustus 1989</ref><ref>Gouws, Tom. Insig, Oktober 1989</ref><ref>Grové, A.P. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 30 no. 3, September 1990</ref><ref>Kannemeyer, J.C. ''Op weg na 2000''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998</ref> ''Lady Anne'' verower in 1990 die Hertzogprys en is in 1990 op die kortlys vir die C.N.A.-prys en in 1992 op die kortlys vir die toekenning van die [[Helgaard Steyn-prys]]. Reeds die titel ''Gedigte 1989–1995'' suggereer dat hier ’n minder hegte bundel is, waarvan die verse oor ’n wye verskeidenheid onderwerpe hoofsaaklik die tydperk waarin dit ontstaan as gemene deler het. Dit was ’n tyd van uiterstes in die samelewing, vanaf noodtoestand tot demokrasie, moorde en bomme teenoor vredesonderhandelinge, met liefde en uitreiking na die ander wat tegelyk met haat en geweld gepaardgaan. Die bundel skep dan ook ’n gefragmenteerde indruk, met die banale wat saam met die liriese gebundel word en die lewe wat beide ontluister en geloof word. Die gedig word in diens van die groter gemeenskap gebring, met die digter wat veral die sosio-politiese werklikhede en die magstryd tussen mans en vrouens uitbeeld. Die alledaagse spreektaal met sy nie-estetiese banaliteite word hier ontgin, gekombineer met effektiewe hoewel kras beeldgebruik om tot die waarheid op grondvlak deur te dring. Daar is dan ook verse oor die aktualiteite van die eietydse lewe, soos die sosio-politieke en maatskaplike omstandighede, die liefde en kinders. Die oorheersing van mans word afgeskud deur veral die afskud van die manlike orgaan as seksuele magsimbool. Die bevrydingstema regdeur die bundel het dan betrekking nie net op die gelyktydige politieke bevryding nie, maar ook op die bevryding van die vrou. Die deurlopende motief is stryd en protes, om sodoende alle oorheersing en norme af te skud, of dit nou polities, seksualiteit, geslagtelik of taalgebruik is.<ref>Kannemeyer, J.C''. Op weg na 2000''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998</ref><ref>Gouws, Tom. Beeld, 1 April 1996</ref><ref>Hambidge, Joan. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 34 no.3, Augustus 1996</ref><ref>Jansen, Ena. Insig, Junie 1996</ref>  Die bundel word in ses afdelings verdeel. In 1996 is ''Gedigte 1989–1995'' op die kortlys vir die toekenning van die [[Helgaard Steyn-prys]]. Na afloop van die WVK en nadat Krog onder andere die [[Richtersveld]] besoek en ook deelneem aan ’n toer deur [[Wes-Afrika]] na Timboektoe, verskyn die digbundel ''Kleur kom nooit alleen nie''. Hierin besin sy oor die kontinent, sy geskiedenis en sy mense, veral oor die pyn en wreedheid wat dit kenmerk. Deur wedersydse respek en medemenslike liefde kan die wonde egter geheel word en die skanse tussen wit en swart, man en vrou afgebreek word. Na die koms van demokrasie bly die littekens van die verlede oor en hierdie kenmerk word getipeer deur die afdelings van die bundel met die woord “weefsel” saam te snoer.<ref>Snyman, Henning. Rapport, 3 Desember 2000</ref> ''Kleur kom nooit alleen nie'' word in 2001 bekroon met die heel eerste RAU-prys vir skeppende skryfwerk en is in 2004 op die kortlys vir die toekenning van die [[Helgaard Steyn-prys]]. Sy vertaal self ’n keur uit haar gedigte in Engels, wat as ''Down to my last skin'' gepubliseer word.<ref>Nel, Jo. Beeld, 19 Februarie 2001</ref> Die ENB Vita-prys word in 2001 aan haar toegeken vir ''Down to my last skin'', met die beoordelaars wat die mening uitspreek dat hierdie gedigte nie as vertalings lees nie, maar as skeppings in eie reg. Die bundel ''Verweerskrif'' doen Krog se reputasie gestand as digter wat grense oorskry en deur aanvaarde norms breek. Sy ondersoek die intens persoonlike onderwerp van die ouerwordende, menopousale vrou, wat voorheen hoofsaaklik as “onpoëties” beskou is. Weereens is die gedigte kenmerkend eerlik, reguit en uitgesproke oor die verwerende en disintegrerende fisiese liggaam, asook die wye spektrum van emosionele belewenis wat daarmee gepaardgaan, soos woede, weerstand, verlies, weemoed en pyn. Die titel dui op die tweedelige betekenis van fisiese verwering asook digterlike verweer teen die aftakeling. Die voorblad van die bundel sluit ten nouste met die inhoud saam en toon die naakte liggaam van ’n ouer wordende vrou.<ref>De Lange, Johann. Rapport, 16 April 2006</ref><ref>Van Vuuren, Helize. Beeld, 17 April 2006</ref> ''Verweerskrif'' verower in [[2007]] die Proteaprys vir die beste digbundel van die voorafgaande jaar en is in hierdie jaar ook op die kortlys vir die Universiteit van Johannesburg-prys. Die Engelse verwerking van hierdie bundel, ''Body bereft'', verskyn tesame met  die Afrikaanse uitgawe. ''Mede-wete'' en die Engelse weergawe daarvan, ''Synapse'' (’n vertaling van Karen Press) word gelyktydig gepubliseer. Hierdie bundel het sy ontstaan grootliks uit die ervaring van ’n jaar se verblyf in Duitsland, waar Krog aan verskeie unieke ervarings blootgestel is.<ref>Visagie, Andries. Tydskrif vir Letterkunde Jaargang 52 no. 2 Lente 2015</ref><ref>Jacobs, Ihette. Tydskrif vir Letterkunde Jaargang 52 no. 2 Lente 2015</ref><ref>Van Niekerk, Jacomien. Rapport, 7 Desember 2014</ref><ref>Viljoen, Louise. Beeld, 15 Desember 2014</ref> ''Mede-wete'' is in [[2015]] op die kortlys vir die toekenning van die Universiteit van Johannesburg-prys en verower in hierdie jaar die Elisabeth Eybers-prys en die ATKV-prys vir poësie. ''Digter wordende'' is haar eie keur uit al haar gedigte.<ref>Odendaal, Bernard Versindaba: http://versindaba.co.za/2009/10/16/digter-wordende/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128165156/http://versindaba.co.za/2009/10/16/digter-wordende/ |date=28 November 2017 }}</ref> In hierdie bundel orden sy haar gedigte tematies in vyf afdelings, eerder as chronologies. Die vyf afdelings is gedigte oor die verhouding tussen man en vrou, die verhouding tussen ma en kind, die skryfproses, die land en ''Lady Anne''.<ref>Du Plooy, Heilna. Beeld, 7 Desember 2009</ref> ==== Versamelbundels ==== Haar gedigte word opgeneem in talle versamelbundels, wat insluit ''Groot verseboek'', ''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte'', ''Digters en digkuns'', ''Die dye trek die dye aan'',<ref>Pieterse, H.J. Beeld, 23 November 1998</ref> ''Woordpaljas'', ''Liggaamlose taal'', ''Goudaar'', ''My Afrikaanse verseboek'', ''Kraaines'', ''Verse vir Opperman'', ''Majesteit, die kat'', ''Die goue vreugde'', ''Voorspraak'' en ''Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte''. In 2020 word van haar gedigte in ''Vers en vrou'' opgeneem. <ref>De Wet, K. (samest.) Vers & vrou. Kaapstad: Human & Rousseau. 2020</ref> Sy publiseer ook in letterkundige tydskrifte soos ''Standpunte'' en van haar gedigte word in die April [[1985]] uitgawe van die Belgiese tydskrif ''Kruispunt'' opgeneem. Uit haar bundels ''Kleur kom nooit alleen nie'', ''Gedigte 1989–1995'', ''Jerusalemgangers'', ''Lady Anne'', ''Verweerskrif'', ''Otters in Bronslaai'', ''Met woorde soos met kerse'', ''Die sterre sê ‘tsau’'' en ''Country of My Skull'' vertaal sy en ander vertalers ’n aantal gedigte waarvan ’n keur opgeneem word in die Engelse bundel ''Skinned''.<ref>De Kock, Leon. Beeld, 15 Julie 2013</ref> Hierdie bundel word ook in [[Verenigde State van Amerika|Amerika]] uitgegee, ’n eerste vir Antjie. Haar gedigte word vertaal in onder andere [[Engels]], [[Nederlands]], [[Italiaans]], [[Spaans]], [[Sweeds]] en [[Serwies]], terwyl sommiges ook getoonset word.<ref>De Lange, Johann Kaapse paragrawe: http://johanndelange.blogspot.co.za/2010/07/musikale-strukture-in-die-poesie-van.html</ref> ==== Kinderversies ==== Sy lewer ook werk vir kinders. ''Mankepank en ander monsters'' is kinderverse waarin monsters soos die krokodil, die tokkelos, Antjie Somers en spoke in ’n idilliese omgewing saam met feetjies en meerminne woon. Sodoende word die Afrikaanse (hoofsaaklik Westerse) kinderkultuur met dié van die swart volke vermeng. ''Voëls van anderste vere'' is ’n interessante eerste in die Afrikaanse kinderpoësie, aangesien elke Afrikaanse gedig ook ’n Engelse en Xhosa weergawe bevat, vertaal deur [[Michael Cope]] en Sandile Dikeni. Onderwerpe wat aangeroer word, is diere, die kind se leefwêreld en verwysingsraamwerk en die multikulturele samelewing. Sy verwerk ook Robert Browning se weergawe van die klassieke ''Die rottevanger van Hamelndorp'' in Afrikaanse beryming. In ''Fynbos-feetjies'' skryf sy gedigte oor die natuur en plantegroei, ryklik geïllustreer deur Fiona Moodie. Dit is veral die Kaapse blomme en plante wat beskryf word, met realistiese illustrasies van plante, diere, insekte en reptiele. Selfs die wetenskaplike name word soms weergegee, sodat die boek ook ’n opvoedkundige funksie vervul tesame met die vermaak.<ref>Kempen, Willem. Beeld, 3 September 2007</ref> Hierdie bundel word in Engels vertaal deur Gus Ferguson. Van haar kinderverse word opgeneem in ''Nuwe Kleuterverseboek''. === Prosa === Toenemend maak sy ook op prosagebied ’n bydrae en begin al hoe meer om haar in hierdie genre van Engels te bedien om sodoende ’n groter mark te bereik. Sy skryf ’n roman wat as ''Relaas van ’n moord'' (in Engels vertaal as ''Account of a murder'') gepubliseer word. Hierin kombineer sy op vindingryke wyse feit en fiksie van die voorval toe sy en haar familie aan die einde van die apartheidsjare by ’n moord op Kroonstad betrek word en sy as staatsgetuie in die hof moet getuig. Dit gebeur toe ’n lid van Umkhonto we Sizwe ’n bendeleier doodskiet en die moordwapen daarna op haar voorstoep versteek. Hierdie voorval het groot invloed op haar verhouding met haar man en kinders. In die roman word die politieke gebeure en menings van die tyd, asook die verraad en morele stryd om reg en verkeerd ondersoek. Die opspraakwekkende ''Country of my skull'' skryf sy eers in Afrikaans en vertaal dit dan in Engels met die hulp van Ivan Vladislavic. Hierin gee sy verslag van die werk van die WVK en beeld onder andere deur die regstreekse woorde van slagoffers die misdade uit wat tydens die apartheidsbewind gepleeg is. Sodoende word die volle afgryslikheid van dinge wat gebeur het effektief gekommunikeer. As “medepligtige” weens haar eie wit vel gee sy ook haar eie perspektief in soeke na heling.<ref>Slabbert, Frederik van Zyl. Insig, Mei 1998</ref><ref>Jordaan, Wilhelm. Beeld, 10 Junie 2002</ref> Vir ''Country'' ''of my skull'' verower sy in 1999 die [[Sunday Times]] Alan Paton Award vir nie-fiksie en ook ’n toekenning van die internasionale Hiroshima Stigting vir Vrede en Kultuur, terwyl hierdie boek ook verskyn onder die lys van die tophonderd boeke uit Afrika in die twintigste eeu wat deur kenners van die vasteland saamgestel is. Die boek word in 1999 ook eervol vermeld in die Noma-toekennings. Sy wen in [[2000]] die Booksellers’ Choice Award vir die boek wat hulle die meeste geniet het om te verkoop, naamlik ''Country of my'' ''skull'', asook in 2001 ’n [[Olive Schreiner-prys]] vir hierdie boek. ’n Internasionale rolprent getiteld ''In my country'' word van ''Country of my skull'' gemaak met [[Juliette Binoche]] en [[Samuel L. Jackson]] in die hoofrolle, maar die fiktiewe liefdesverhouding tussen die hoofkarakters wat die draaiboekskrywers gebruik om die sensasie te laai werk negatief in op die ontvangs en ervaring van die rolprent. Die boek word voorgeskryf aan universiteite in Amerika en [[Europa]] as deel van die leerplan wat handel oor die optekening van die verlede. ''Country of my skull'' word in verskeie tale vertaal, insluitende Italiaans, Duits, Spaans, Deens en Nederlands. ''A change of tongue'' tree in gesprek met haar moeder<ref>Viljoen, Louise Tydskrif vir Letterkunde: http://www.ajol.info/index.php/tvl/article/view/29788</ref> en gee ’n relaas oor die nuwe Suid-Afrika met sy winste in vergelyking met die apartheidsjare en ook sy probleme en tekortkominge. Dit is ook ’n outobiografie met ’n besondere fokus op Kroonstad, die digter se gebied van herkoms. Besonder boeiend is die agtergrond tot haar digterskap. Die sentrale boodskap van die boek is dat aanpassing noodsaaklik en onafwendbaar is en met die nuwe omstandighede moet mense aanpas. Aanpassing is egter slegs moontlik as daar ’n geheue is van die verlede. In 2004 verower sy weer die Booksellers Award vir die boek wat boekhandelaars die meeste geniet om te verkoop, naamlik ''A change of tongue''. Hierdie boek skryf sy oorspronklik in Afrikaans en vertolk dit daarna in Engels.<ref>Van Niekerk, Anton. Rapport, 23 November 2003</ref><ref>Burger, Willie. Beeld, 20 Oktober 2003</ref><ref>Rossouw, Henk. Insig, Desember 2003</ref> Die Afrikaanse weergawe word ook later gepubliseer as ''’n Ander tongval''.<ref>Van Zyl, Albert. Rapport, 23 Oktober 2005</ref> In ''Begging to be black'' vertel sy drie verhale, naamlik weer die verhaal van die moord op Kroonstad, die verhaal van die Basoetoe-koning Moshoeshoe I en ’n relaas oor haar verblyf in Europa as navorsingsgenoot in [[Berlyn]]. Deur hierdie verhale ondersoek sy hoe die kultuur waarvandaan jy kom jou persepsies kleur en dat optredes deur swart mense vanuit ’n swart oogpunt verstaan moet word.<ref>Kozain, Rustum. Rapport, 27 Desember 2009</ref><ref>Coetzee, Gert. Beeld, 15 Maart 2010</ref> ''Begging to be black'' is in [[2010]] op die kortlys vir die toekenning van die Alan Paton-prys. Oor die WVK publiseer sy in [[2009]] die boek ''There was this goat – Investigating the Truth Commission testimony of Notrose Nobomvu Konile'', wat sy saam met Nosisi Mpolweni en Kopano Ratele skryf. ''Conditional Tense: Memory and Vocabulary after the South African Truth and Reconciliation Commission'' fokus op die ontwikkelings in die Suid-Afrikaanse demokrasie na afloop van die Waarheid- en Versoeningskommissie. Ná die  aanvanklike optimisme het die effek van die land se geskakeerde verlede en traumatiese gebeure soos kolonialisme, die [[Anglo-Boereoorlog]], [[apartheid]] en die impak van voortdurende rassisme, kapitalistiese eksploitasie en korrupsie die samehorigheid van die land se mense grootliks verongeluk. Die skrywer ondersoek in ’n aantal artikels verskeie tekste uit alle hoeke van die samelewing om ’n meer tolerante en begrypende toekomspad aan te dui. Tekste van swart vroue, Afrikanermans en strokies word bespreek saam met die werk van Afrika-filosowe, teoloë en Nobelpryswenners. === Drama === Haar toneelstuk ''Waarom is die wat voor toyi-toyi altyd so vet'' word in 1999 by die [[Aardklop|Aardklop Kunstefees]] en by die [[Markteater]] in [[Johannesburg]] opgevoer met [[Marthinus Basson]] as regisseur. Die drama spreek die probleme aan van die inwoners van die nuwe Suid-Afrika, wat moet leer om saam te leef en van hulle vooroordele ontslae te raak. Dit is ’n tweegesprek tussen ’n wit vrou (Trudie) en ’n swart vrou (Gugu). Beide is ma’s met kinders in ’n voorstedelike laerskool en is getroud met mans wat aan die weermag verbonde is en vroeër in die struggle teen mekaar geveg het. Gugu se man is nou in ’n hoër rang aangestel as Trudie s’n, ten spyte van laasgenoemde se langer diensjare. Trudie en Gugu is besig om ’n muurskildery te verf terwyl hulle die verhouding van swart mense met Afrikaners bespreek. Dit vat nie lank voordat hulle mekaar te lyf wil gaan nie, maar die muurskildery moet klaar.<ref>Boekkooi, Paul. Plus, 4 April 2000</ref> ''’n Ander tongval'' word deur [[Saartjie Botha]] omgesit in ’n toneelstuk en onder andere by die [[Klein Karoo Nasionale Kunstefees|KKNK]] opgevoer. Die komponis Rudiger Meyer skryf musiek wat Antjie se eie voorlesings uit ''Begging to be black'' vergesel, gespeel deur die pianis Jill Richards en gekombineer met agtergrondklanke uit Berlyn vir die produksie ''Antjie in Berlin''. Hierdie produksie open in 2012 by die Grahamstad Nasionale Kunstefees. Antjie vertaal ook ''Mamma Medea'', ’n toneelstuk van die Belgiese Tom Lanoye, wat rofweg gebaseer is op die antieke Griekse drama ''Medea'' van [[Euripides]]. === Vertalings en samestellings === Benewens haar eie kreatiewe skryfwerk vertaal sy ook gedigte uit die ander inheemse Suid-Afrikaanse tale in Afrikaans en publiseer dit as ''Met woorde soos met kerse''.<ref>Blumer, Arnold Oulitnet: http://www.oulitnet.co.za/mond/krog.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140705191441/http://www.oulitnet.co.za/mond/krog.asp |date= 5 Julie 2014 }}</ref> Hierdie bundel is ’n baie waardevolle toevoeging tot die letterkundige skat binne Afrikaans en bevat gedigte wat strek oor ’n tydperk van meer as 150 jaar en gedigte uit die letterkundes van die /Xam, [[Xhosa]], [[Zoeloe]], [[Ndebele (taal)|Ndebele]], Swati, [[Venda (taal)|Venda]], [[Tsonga]], [[Noord-Sotho (taal)|Noord-Sotho]], [[Tswana]] en [[Suid-Sotho]] insluit. Benewens die vertalings sluit sy dikwels ook verhelderende inleidings tot die gedigte in.<ref>De Wet, Karen. Beeld, 17 Junie 2002</ref><ref>Dikeni, Sandile. Rapport, 26 Mei 2002</ref> In 2003 ontvang sy die Suid-Afrikaanse Vertalersinstituut se prys vir die vertaling van inheemse gedigte in ''Met woorde soos met kerse'' en hierdie boek is in dieselfde jaar op die kortlys vir die toekenning van die [[W.A. Hofmeyr-prys]]. Haar vertalings van San-digters se gedigte word as ''die sterre sê ‘tsau’'' en ''the stars say ‘tsau'' gepubliseer.<ref>Brink, André P. Rapport, 27 Junie 2004</ref><ref>Visagie, Andries. Beeld, 23 Augustus 2004</ref> In 2005 is ''Die sterre sê ‘tsau’'' op die kortlys vir die toekenning van die M-Net-prys vir poësie. Haar en [[André P. Brink]] se Engelse vertaling van die gedigte van [[Ingrid Jonker]] (''Black butterflies – selected poems'') is in 2009 op die kortlys vir die literêre vertalingsprys van die Suid-Afrikaanse vertalersinstituut. [[Nelson Mandela]] se ''Long walk to freedom'' vertaal sy as ''Lang pad na vryheid'' en die Nederlandse skrywer se boek “''Mondvol glas'', oor [[Demetrios Tsafendas|Demitrios Tsafendas]] wat dr. [[Hendrik Verwoerd]] vermoor het, word ''Domein van glas'' in Afrikaans.<ref>Venter, L.S. Beeld, 29 Mei 2000</ref><ref>Hough, Barrie. Rapport, 11 Junie 2000</ref> Antjie vertaal ook ''Mamma Medea'', ’n toneelstuk van die Nederlandse Tom Lanoye, wat rofweg gebaseer is op die antieke Griekse drama ''Medea'' van Euripides. Prinses Medea van Kolchis raak verlief op Jason, die barbaarse leier van die Argonoute. Sy verraai haar vader en help Jason om die Goue Vag te buit nadat Jason haar broer vermoor het. Medea vlug saam met Jason na Korinthe, waar Jason sy voorneme aankondig om ook met Kreousa, die dogter van koning Kreon van Korinthe, te trou. In haar knap versvertaling bou Krog ook verwysings in na tydgenootlike Suid-Afrikaanse werklikhede en word verskeie variëteite van Afrikaans benut. By 2002 se Aardklop Kunstefees ontvang die regisseur Marthinus Basson ''Beeld Plus'' se Aartvarkprys vir innoverende werk vir sy ontwerp en regie van hierdie stuk. In 2013 word haar vertaling van [[Athol Fugard]] se drama ''The captain’s tiger'' as ''Die kaptein se tier'' by die Suidoosterfees in Kaapstad opgevoer. Sy vertaal ook ''Sam'' van Ingrid Vander Veken en ''Die gelukkige prins'' van [[Oscar Wilde]]. Haar eie werke is al vertaal in onder andere Engels, Nederlands, Frans, Spaans, Sweeds en Serwies. As samesteller versorg sy onder andere ''Deurloop'', ’n keuse uit die essays van haar moeder, Dot Serfontein; ''Losvoor'', ’n versameling van Afrikaanse gedigte; ''Die dye trek die dye aan'', ’n bundel erotiese poësie saam met [[Johann de Lange]] en saam met Alfred Schaffer versorg sy ''Nuwe stemme 3'', ’n bundel gedigte uit die werk van belowende digters.<ref>Visagie, Andries. Beeld, 20 Junie 2005</ref><ref>Hambidge, Joan. Rapport, 12 Junie 2005</ref> == Eerbewyse == Haar werk en haar persoon word verskeie kere met eerbewyse bekroon. In [[1986]] vervaardig Carl Theunissen en André van den Heever ’n televisieprogram oor haar wat ’n ATKV-prys wen. As erkenning van haar rol as een van die belangrikste Suid-Afrikaanse stemme nooi Poetry International haar in 1992 en weer in 2004 na [[Rotterdam]] vir die jaarlikse poësiefees om op te tree saam met digters uit die res van die wêreld. In 1996 ontvang sy die Foreign Correspondent Award vir uitstaande joernalistiek met haar verslagdoening oor die [[Waarheid-en-versoeningskommissie|WVK]] vir haar artikels wat in ''[[Mail & Guardian]]'' verskyn het en in dieselfde jaar word sy en haar span bekroon met die Pringle-prys vir uitnemendheid in joernalistiek. Sy lewer die sleuteltoesprake in 1998 by die Zimbabwe Book Fair en ook by die Conference on Women and Violence in [[Washington, D.C.|Washington]] in Amerika, wat deur die [[Wêreldbank]] gereël is. Robert Dorsman vertaal van haar gedigte in Nederlands wat in 1999 as ''Om te kan asemhaal'' gepubliseer word. In 2000 ontvang sy die Year 2000 Award van die Hiroshima Foundation for Peace and Culture vir haar bydrae tot waarheid en versoening in Suid-Afrika. Sy word uitgenooi om lesings oor die WVK te hou by onder andere die [[Universiteit van Londen|Universiteite van Londen]] en Glasgow in die [[Verenigde Koninkryk]], Essen en Dortmund in Duitsland, Utrecht in Nederland, Antwerpen in België en McGill, Bishops, Carleton en Toronto in Kanada. In Rwanda is sy die leier van die Engelse sessie by ’n konferensie oor die skryfkuns. Sy verskyn ook gereeld op radioprogramme oor wêreldsake van die , die Dutch World Service in Hilversum en die Belgiese, Australiese, Nieu-Seelandse en Amerikaanse radiostasies. Die Tavistock-kliniek in [[Londen]] ken in [[2002]] ’n eredoktorsgraad aan haar toe vir die bydrae wat haar werk tot die veredeling van wêreld-humanisme gelewer het. Sy word in 2003 genooi om die Internasionale Letterkundefees Winternachten in Den Haag te open met ’n orakelspreuk oor die toekoms van Afrikaans. Die Klein Karoo Nasionale Kunstefees vereer haar in 2004 met ’n Afrikaans Onbeperk Kanna-toekenning vir vernuwende denke. Ook in 2004 ken die [[Universiteit van die Vrystaat|Universiteit van die Oranje-Vrystaat]] ’n eredoktorsgraad aan haar toe en word sy deur die Kovsie-Alumnibond vereer en benoem as Oud-Kovsie van die Jaar. Die [[Universiteit Stellenbosch|Universiteit van Stellenbosch]] verkies haar in 2004 tot die raad van hierdie universiteit. In 2009 word die spesiale uitgawe van die jaarlikse Nederlandse Gedichtendag deur haar geskryf, die eerste keer dat hierdie uitgawe nie oorspronklik Nederlandstalige gedigte bevat nie. Die titel van die siklus van nege gedigte is ''Waar ik jou word''. Die uitgawe bevat ook Nederlandse vertalings van die gedigte. Die ATKV bewys in 2009 hulle hoogste eerbetoon aan haar deur haar te vereer met ’n ATKV Prestige-toekenning, wat tydens die Klein Karoo Nasionale Kunstefees op Oudtshoorn aan haar oorhandig word. By Winternachten 2010, die internasionale literatuur- en rolprentfees in [[Den Haag]], lewer sy die groot openingslesing. In April 2012 ken die Universiteit van Stellenbosch ’n eredoktorsgraad aan haar toe en in dieselfde jaar vereer die Tuks-Alumni Raad haar met ’n Laureaat-toekenning. Nederland vereer haar met die viering van haar sestigste verjaarsdag in 2012 met ''44 Gedichten voor Antjie'', ’n gedenkbundel met opdragverse onder redaksie van Peter Swanborn en Robert Dorsman. In Februarie 2013 word die produksie ''Woorde met wieke'' in die Oude Libertas-teater op Stellenbosch op die planke gebring, waar verskeie vooraanstaande Afrikaanse kunstenaars (insluitende [[Coenie de Villiers]], [[Jak de Priester]], Herman van den Bergh en [[Andries Bezuidenhout]]), hulle toonsettings van haar gedigte uitvoer. In [[2014]] val ’n besondere eer haar te beurt wanneer die bundel ''Körper, beraubt'' met vertalings van haar gedigte uit die bundels ''Verweerskrif'' en ''Mede-wete'' deur Barbara Jung in Duits verskyn, die eerste keer dat ’n Duitse bundel van ’n Afrikaanse digter gepubliseer word. Daar word ook boeke geskryf oor Antjie Krog se werk, insluitende Pieter Conradie se ''Geslagtelikheid in die Antjie Krog-teks'' en Louise Viljoen se ''Ons ongehoorde soort: beskouings oor die werk van Antjie Krog'', terwyl Judith Lütge Coullie en Andries Visagie as redakteurs ’n aantal belangrike artikels oor haar werk byeenbring in die boek ''Antjie Krog: An ethics of body and otherness''. Anthea Garman skryf die studie ''Antjie Krog and the post-apartheid public sphere'', waarin haar lewe en werk en veral haar belangrikheid as politieke aktivis post-apartheid ontleed word. == Publikasies == === Digbundels === * ''Dogter van Jefta'' (1970) * ''Januarie-suite'' (1972) * ''Beminde Antarktika'' (1974) * ''Mannin'' (1974) * ''Otters in bronslaai'' (1981) * ''Jerusalemgangers'' (1985) * ''Lady Anne'' (1989) * ''Gedigte 1989–1995'' (1995) * ''Kleur kom nooit alleen nie'' (2000) * ''Down to my last skin'' (2000) * ''Verweerskrif'' (2006) * ''Mede-wete'' (2014) * ''Plunder'' (2022) === Gedigte vir kinders === * ''Mankepank en ander monsters'' (1989) * ''Voëls van anderste vere'' (1992) * ''Fynbosfeetjies'' deur Antjie Krog en Fiona Moodie (illustreerder) (2007) Ook in Engels gepubliseer as ''Fynbos Fairies.'' * ''Vetplantfeetjies'' deur Antjie Krog, Ingrid Kok en Fiona Moodie (illustreerder) (2022) Ook in Engels gepubliseer as ''Vetplant Fairies''. === Bloemlesings === * ''Met woorde soos met kerse'' (2002) * ''die sterre sê 'tsau'' (2004) === Drama === * ''Waarom is die wat voor Toyi-toyi altyd vet?'' (1999) === Vertaling === * ''Domein van glas'', uit die [[Nederlands (taal)|Nederlandse]] ''Mondvol Glas'' deur [[Henk van Woerden]] * ''Lang pad na vryheid'', uit die [[Engels (taal)|Engelse]] ''Long Walk to Freedom'' deur [[Nelson Mandela]] * ''Mamma Medea'', uit die [[Vlaams (taalkunde)|Vlaamse]] drama ''Mamma Medea'' deur [[Tom Lanoye]] == Toekennings == Sy verwerf die volgende toekenning:<ref>Versindaba: http://versindaba.co.za/gedigte/antjie-krog/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161111172445/http://versindaba.co.za/gedigte/antjie-krog/ |date=11 November 2016 }}</ref> * [[Eugene Maraisprys]] (1973) * [[Reina Prinsen Geerligs-prys]] (1976) * [[Rapport]]-prys (1987) * [[Hertzogprys]] (1990) * ''Buitelandse medewerker''-toekenning (1996) * Pringle-toekenning (1996) * [[Alan Paton]]-toekenning (1996) * Booksellers-toekenning (1999) * Hirosjima-vredes- kultuurstigting-toekenning (2000) * [[Olive Schreiner-prys]] vir prosa (2000) * RAU-prys vir Skeppende Skryfwerk (2001) * Suid-Afrikaanse Vertalersinstituut toekenning vir voortreflike vertaling (2003) * [[Hertzogprys]] vir ''Mede-wete'' (2014) in 2017<ref>{{cite web |url=http://www.litnet.co.za/video-antjie-krog-se-toespraak-die-ontvangs-van-die-hertzogprys-2017/ |title=Video: Antjie Krog se toespraak by die ontvangs van die Hertzogprys 2017 |access-date=25 Junie 2017 |format=[[Video]] |work=[[LitNet]] |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20181003063012/https://www.litnet.co.za/video-antjie-krog-se-toespraak-die-ontvangs-van-die-hertzogprys-2017/ |archive-date=3 Oktober 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> * [[Gouden Ganzenveer]] (2018), 'n Nederlandse literatuurprys<ref>[https://maroelamedia.co.za/afrikaans/antjie-krog-ontvang-nederlandse-literatuurprys/ Maroela Media Jan 2018] </ref> * [[Universiteit van Johannesburg|UJ]]-prys vir ''Plunder'' (2022) in 2023<ref>https://maroelamedia.co.za/afrikaans/boeke/antjie-krog-carien-smith-met-uj-pryse-vereer/ Opgespoor en besoek op 3 April 2023</ref> * [[Hertzogprys]] vir ''Plunder'' (2022) in 2023 == Bronne == === Boeke === * Askes, H. en Landman, J.N. (samestellers). ''Voorspraak''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe Tiende druk 1994 * Beukes, W.D. (red.) ''Boekewêreld: Die Nasionale Pers in die uitgewersbedryf tot 1990''. Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe eerste druk 1992 * Botha, Elize en Pretorius, Réna (reds.) ''Samehang en sin''. Tafelberg-Uitgewers Kaapstad Eerste druk 1983 * Cloete, T.T. (red.) ''Die Afrikaanse literatuur sedert sestig''. Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980 * Gouws, Tom. ''Antjie Krog (1952-).'' in Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel I''. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998 * Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans''. Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk    1988 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2''. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. (red.) ''Kraaines.'' Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Verse vir die vraestel.'' Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998 * Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Nienaber, P.J., Roodt, P.H. en Snyman, N.J. (samestellers) ''Digters en digkuns''. Perskor-Uitgewers Kaapstad Vyfde uitgawe Sewende druk 2007 * Pheiffer, R.H. ''Woordpaljas.'' Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Derde uitgawe Derdedruk 1993 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 2''. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 3.'' Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006 === Verhandelings en proefskrifte === * Abrahams, F. (1992) Die rol van die egosentriese outeur in die poësie van Antjie Krog, met spesifieke verwysing na Lady Anne (1989). Universiteit van Kaapstad. * Crous, M. (1990) Feminisme en lees - Antjie Krog se Lady Anne en Joan Hambidge se Die anatomie van melancholie. Universiteit van Stellenbosch. * Crous, M. (2002) Die diskoers van Antjie Krog se Lady Anne (1989). Universiteit van Stellenbosch. * Hauman, S. (2010) Outobiografie en identiteit - ’n vergelykende beskouing van ’n Wonderlike geweld (2005) van Elsa Joubert en ’n Ander tongval (2005) van Antjie Krog. Universiteit van Stellenbosch. * Honey, M. (2006) (Un)(sub)conscious manipulation- Antjie Krog’s translation of Nelson Mandela’s ‘Long walk to freedom’. Universiteit van Stellenbosch. * Hough, L. (2012) Taal en kulturele identiteit in Mamma Medea van Tom Lanoye (2001) en Antjie Krog (2002). Universiteit van Stellenbosch. * Olivier, H. (2000) Dissonansie in die digkuns van Antjie Krog. Universiteit van Kaapstad. * Van Niekerk, J. (2014) Om te hoort - aspekte van identiteit in Antjie Krog se transformasie-trilogie. Universiteit van Pretoria. * Voges, R. (2017) Die hantering van die begrip ‘interverbondenheid’ in Antjie Krog se bundel Mede-wete (2014). Universiteit van Stellenbosch. * Vosloo, F. (2005) Antjie Krog se vertaling die sterre sê ‘tsau’ ’n deskriptiewe analise. Universiteit van Stellenbosch. * Vosloo, F. (2010) Om te skryf deur te vertaal en te vertaal deur te skryf - Antjie Krog as skrywer-vertaler. Universiteit van Stellenbosch. === Tydskrifte en koerante === * Anoniem. ''Antjie Krog word hier nou ’n Antjie Somers.'' Rapport, 15 September 1985 * Anstey, Gillian. ''When the truth hurts the heart''. Sunday Times, 23 Mei 1999 * Brink-de Wind, Marian. ''’Lady Anne’ deur die oog van die vis''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 30 no. 2, Mei 1992 * Brümmer, Willemien. ''Net ’n ou ‘battle-axe’''. Beeld, 3 Junie 2006 * Brynard, Karin. ''‘Wit mêrrim’ se woorde skroei.'' Beeld, 28 Februarie 2011 * Burger, Karin. ''My boek is so goed, hoekom kry ek so min?'' Rapport, 1 Maart 2009 * Cloete, T.T. ''Tendense in vyf nuwe digbundels''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 47 no. 1, Herfs 2010 * Coetzee, Jan. ''Antjie in somer van haar liefde''. Rapport, 10 Oktober 1976 * De Bruin, Philip. ''Antjie en haar ma verskil, maar daar’s geen wrywing''. Die Burger, 15 Julie 1993 * Deloof, Jan (samesteller). ''Skryf asseblief terug.'' Kruispunt. No. 95 April 1985 * De Wet, Annelie. ''Getemperde Antjie Krog is terug.'' Beeld, 8 September 1981 * Eie korrespondent. ''Antjie had nie tyd vir beryming.'' Die Burger, 3 Desember 1992 * Erasmus, Elfra. '' 'Bieg-prys’ is ’n eer.'' Beeld, 19 Augustus 2004 * Erasmus, Elfra. ''Jonges vermy digkuns om weg te kom van oues en hul stink verlede''. Beeld, 18 September 2004 * Ester, Hans. ''Afrikaanse poësie vir Nederlandse gedigtedag.'' Plus, 5 Februarie 2009 * Eybers, Johan. ''Antjie Krog kry prys vir nuwe bundel.'' Rapport, 18 November 2001 * Gilfillan, F.R. ''Huldigingswoord vir die toekenning van die Hertzogprys.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 28, no. 4, November 1990 * Gouws, Tom. ''Die haplografiese lees van Antjie Krog''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 28, Februarie 1990 * Greeff, Rachelle. ''Wat deurnagdans met feetjievoete maak.'' Rapport, 8 Julie 2007 * Hambidge, Joan. ''Krog se vertalings net seekoei-oortjies.'' Beeld, 7 Desember 2002 * Hugo, Daniel. ''Feetjies vir Afrika?'' By, 28 Julie 2007 * Jackson, Neels. ''Krog ‘vra onhaalbare’, maar kry lof vir rasgesprek.'' Beeld, 5 Mei 2010 * Jacobs, Sean. ''Krog groet blad vir SAUK pos''. Die Burger, 14 Januarie 1995 * Johl, Johann. ''Musiek en literatuur: ’n Voorstudie met verwysing na die oeuvre van Antjie Krog''. Standpunte. Nuwe reeks Februarie 1981 * Kannemeyer, J.C. ''Die horries van A.E. Samuel (gebore Krog).'' Tydskrif vir Letterkunde. Augustus 1989 * Korrespondent. ''Ma Antjie M.A.'' Die Burger, 27 April 1983 * Krog, Antjie. ''Van digter tot ‘podiumbeest''’. By, 18 November 2006 * La Vita, Murray. ''Verlig oor elke omstrede bundel.'' Naweek-Beeld, 14 Maart 2009 * Lemmer, Erika. ''Volminkte sonnette in die Krog-oeuvre: ‘trassies wat uit definisie vry breek’''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 34 no.3, Augustus 1996 * Le Roux, André. ''Die minste skade met my gedigte''. Die Burger, 28 April 1987 * Le Roux, Frieda. ''Krog se stem kry Berlyn-klank by''. Beeld, 3 Julie 2012 * Leuvennink, Jacqueline. ''Antjie Krog sit mens-wees op papier''. Sarie Marais, 28 April 1982 * Ley, Marga. ''Die punt waar jou lyf teen jou gedraai het.'' Beeld, 30 September 2006 * Loots, Sonja. ''Die tong van transformasie.'' Rapport, 12 Oktober 2003 * Malan, Marlene. ''Twis oor tantièmes''. Rapport, 15 Februarie 2009 * Marais, Danie. ''Vraag en antwoord met Antjie Krog.'' Boeke-Insig, no. 1 Lente 2007 * Nieuwoudt, Stephanie. ''WVK ’n storie anderkant woorde, sê Krog oor boek.'' Beeld, 28 April 1998 * Nieuwoudt, Stephanie. ''Lewende legendes.'' Plus, 19 November 1999 * Nieuwoudt, Stephanie. ''Met dié bundel is alles vryer.'' Beeld, 16 Oktober 2000 * Nieuwoudt, Stephanie. ''Vertaling is altyd ’n vorm van verraad, maar hou taal soepel.'' Beeld, 13 September 2002 * Nieuwoudt, Stephanie. ''Ego laat die tonge klap.'' Naweek-Beeld, 11 Oktober 2003 * Parker, Elize en Botha, ''Annél. Antjie se nuwe stem''. Sarie, November 2003 * Pieterse, Henning. ''Voorgeskrewe poësie''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 29 no. 4, November 1991 * Pople, Laetitia. ''Krog se boek dalk rolprent.'' Beeld, 7 Desember 1998 * Pretorius, Antoinette. ''Bodily disintegration and successful ageing in Body Bereft by Antie Krog.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 52 no. 2 Lente 2015 * Prins, Jo. ''Khoisan-verwerkings in Afrikaans in Berlyn.'' * Retief, Hanlie. ''Die binnekant en buitekant van Samuels én Krog.'' Rapport, 15 Oktober 2000 * Sachs, Albie. ''Antjie, in vyf strofes''. Bylae by Nasnuus, November 2000 * Samuel, Andries. ''Die grootmense wat so grawe.'' Rapport, 7 Junie 2009 * Schaffer, Alfred. ''Om deur al die beknellings te bars''. Beeld, 3 Januarie 2015 * Scholtz, Hettie. ''Sy weet waarheen sy op pad is''. Insig, Oktober 2000 * Scholtz, Hettie. ''Die stem van Antjie.'' Insig, Junie 2002 * Schutte, H.J. ''Gedig-ontledings.'' Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 20 no. 4, November 1982 * Slabber, Coenie. ''Antjie se mense''. Rapport, 3 Mei 1987 * Slabber, Coenie. ''Deurbraak met Antjie se ‘Anne’''. Rapport, 22 April 1990 * Slabbert, Antoinette. ''Bitterpits kunsskat''. Beeld, 3 Januarie 2005 * Smith, Francois. ''Antjie en die Nagtegaaltjie''. Insig, Mei 2004 * Smith, M.E. ''Gedigte van Antjie Krog.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 24 no. 3, Augustus 1986 * Smuts, Dene. ''Die dilemma van Antjie Krog''. Beeld, 30 Augustus 1975 * Snyman, N.J. ''Verse van Antjie Krog: Klein vredes van die liefde.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang29 no. 1, Februarie 1991 * Snyman, N.J. ''Antjie Krog aan boord Sir Edward Hughes''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 32 no. 4, November 1994 * Van der Merwe, Kirby. ''Om swart te dink.'' By, 14 November 2009 * Van Niekerk, Jacomien. ''Biografie in die pryslied: die bydrae van Antjie Krog naas twee Xhosa-pryssangers.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 44 no. 2, Lente 2007 * Van Rooyen, Tineke. ''Vier gedigte''’. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 31, no. 2, Mei 1993 * Van Zyl, Johan. ''Antjie se asem''. Naweek-Beeld, 21 Desember 2002 * Van Zyl, Wium .''Van ‘Djokjakarta’ tot ‘Die ballade van die onwaarskynlike seun’''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 28 no. 3, Augustus 1990 * Viljoen, Louise. ''Antjie Krog en haar literêre moeders: die werking van ’n vroulike tradisie in die Afrikaanse poësie''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 44 no. 2, Lente 2007 === Internet === * Brümmer, Willemien. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2006/06/02/DB/15/Krog.html * De Vries, Willem. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2012/09/20/SK/14/antjiekrog_denhaag.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Erasmus, Elfra. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2004/08/23/VB/8/03.html * Hambidge, Joan. Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1993/09/16/5/1.html * La Vita, Murray. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2009/03/13/SK/13/krogg.html * Nieuwoudt, Stephanie. Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1999/11/19/3/8.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Retief, Hanlie. Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2000/10/15/5/2.html * Smith, Francois. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2003/10/16/DB/10LDN/05.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * {{cite web|url=https://www.litnet.co.za/antjie-krog-is-nobelprijs-waardig/|title=“Antjie Krog is Nobelprijs-waardig”|date=13 September 2018|work=[[LitNet]]|accessdate=16 September 2018}} === Ongepubliseerde dokumente === * Olivier, Fanie. ''Handleiding oor ‘Fynbos feetjies’''. “Boeke-Insig == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} * Skrywersprofiel op LitNet: https://www.litnet.co.za/antjiekrog-1952/ * Onderhoud met Krog op LitNet: https://www.litnet.co.za/absa-ketting-ronelda-kamfer-gesels-met-antjie-krog/ * Jacomien van Niekerk, verhandeling oor Krog; Universiteit van Pretoria: http://repository.up.ac.za/handle/2263/3328 * [https://web.archive.org/web/20101127044042/http://www.luxmagazine.nl/visionarythinkers/ Video's van televisieprogramme met Antjie Krog] {{Wenners van die Gouden Ganzenveer}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Krog, Antjie}} [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse dramaturge]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse joernaliste]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse vertalers]] [[Kategorie:Geboortes in 1952]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] qzgs9mskhvhzhihll81ihgq98uyaod0 0 9419 2816370 2726321 2025-06-27T11:26:48Z Harold 3097 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:CHKO+NP Czech map.png]] → [[File:CHKO+NP Czechia map (2011).png]] [[c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] 2816370 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Land |noem_naam = Tsjeggiese Republiek |volle_naam = <small>''Česká republika'' ([[Tsjeggies]])</small> |algemene_naam = Tsjeggië |beeld_vlag = Flag of the Czech Republic.svg |beeld_wapen = Coat of arms of the Czech Republic.svg |simbool_tipe = Wapen |beeld_kaart = EU-Czechia.svg |leuse = ''Pravda vítězí''<br /><small>''([[Tsjeggies]] vir: "Die waarheid triomfeer")''</small> |volkslied = ''[[Kde domov můj]]''<br /><small>''(Tsjeggies vir: "Waar is my tuiste?")''</small><br /><center>[[Lêer:Czech anthem.ogg]]</center> |amptelike_tale = [[Tsjeggies]] |hoofstad = [[Praag]] {{Koördinate|50|05|N|14|28|O}} |latd = 50 |latm = 05 |latNS = N |longd = 14 |longm = 28 |longEW = O |grootste_stad = [[Praag]] |regeringsvorm = Unitêre parlementêre<br />grondwetlike [[republiek]] |leiertitels = <br />• [[President]]<br />• [[Eerste minister]] |leiername = [[Petr Pavel]]<br />[[Petr Fiala]] |oppervlak_rang = 115<sup>de</sup> |oppervlak_grootte = |oppervlak = 78&nbsp;871<ref name="landgebruik">{{en}} {{cite web |url=https://vdb.czso.cz/vdbvo2/faces/en/index.jsf?page=vystup-objekt-vyhledavani&vyhltext=plochy&bkvt=cGxvY2h5&katalog=all&pvo=ZPR15 |title=Land use (as at 31 December) |publisher=Tsjeggiese Statistiekkantoor |date=31 Desember 2022 |accessdate=6 Maart 2024}}</ref> |oppervlakmi² = 30&nbsp;452 |persent_water = 2,16 (2022)<ref name="landgebruik" /> |bevolking_skatting = 10&nbsp;827&nbsp;529<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.czso.cz/csu/czso/population-of-municipalities-1-january-2023 |title=Population of Municipalities – 1 January 2023 |publisher=Tsjeggiese Statistiekkantoor |date=1 Januarie 2023 |accessdate=6 Maart 2024}}</ref> |bevolking_skatting_jaar = 2023 |bevolking_rang = 85<sup>ste</sup> |bevolking_sensus = 10&nbsp;524&nbsp;167<ref>{{cs}} {{cite web |url=https://www.czso.cz/csu/scitani2021/narodnost |title=Národnost |publisher=Tsjeggiese Statistiekkantoor |work=Census 2021 |accessdate=15 Januarie 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220115083026/https://www.czso.cz/csu/scitani2021/narodnost |archive-date=15 Januarie 2022 |url-status=dead}}</ref> |bevolking_sensus_jaar = 2021 |bevolkingsdigtheid = 133 |bevolkingsdigtheidmi² = 344,5 |bevolkingsdigtheidrang = 91<sup>ste</sup> |BBP_PPP = $564,190&nbsp;miljard<ref name=imf2>{{en}} {{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=935,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=Czech Republic |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |date=Oktober 2023 |accessdate=6 Maart 2024}}</ref> |BBP_PPP_rang = 46<sup>ste</sup> |BBP_PPP_jaar = 2024 |BBP_PPP_per_kapita = $50&nbsp;889<ref name="imf2" /> |BBP_PPP_per_kapita_rang = 39<sup>ste</sup> |BBP = $359,111&nbsp;miljard<ref name="imf2" /> |BBP_rang = 47<sup>ste</sup> |BBP_jaar = 2024 |BBP_per_kapita = $32&nbsp;391<ref name="imf2" /> |BBP_per_kapita_rang = 37<sup>ste</sup> |onafhanklikheidstipe = • Prinsdom Boheme<br />• Koninkryk Boheme<br />• [[Tsjeggo-Slowakye]]<br />• Tsjeggiese<br />Sosialistiese Republiek<br />• Tsjeggiese Republiek |onafhanklikheidsgebeure = |onafhanklikheidsdatums = <br />ca. [[870]]<br />[[1198]]<br />[[28 Oktober]] [[1918]]<br /><br />[[1 Januarie]] [[1969]]<br />[[1 Januarie]] [[1993]] |MOI = {{wins}} 0,889<ref>{{en}} {{cite web |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf |title=Human Development Report 2021/2022 |publisher=United Nations Development Programme |date=2021 |accessdate=6 Maart 2024}}</ref> |MOI_rang = 32<sup>ste</sup> |MOI_jaar = 2021 |MOI_kategorie = {{kleur|#090|baie hoog}} |Gini = 24,8<ref>{{en}} {{cite web |url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tessi190/default/table?lang=en |title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey |publisher=Eurostat |accessdate=6 Maart 2024}}</ref> |Gini_rang = 5<sup>de</sup> |Gini_jaar = 2022 |Gini_kategorie = {{kleur|#90|laag}} |geldeenheid = [[Tsjeggiese kroon|Kroon]] |geldeenheid_kode = CZK |land_kode = CZ |tydsone = [[MET]] |utc_afwyking = [[UTC+01:00|+1]] |tydsone_somer = [[MEST]] |utc_afwyking_DST = [[UTC+02:00|+2]] |internet_domein = [[.cz]] |skakelkode = 420 |voetskrif = }} '''Tsjeggië''' ([[Tsjeggies]]: ''Česko'', [ˈtʃɛsko], {{Audio|Cs-Česko.ogg|luister}}), amptelik die '''Tsjeggiese Republiek''' (''Česká republika'', [ˈtʃɛskaː ˈrɛpuˌblɪka], {{Audio|Cs-Ceska Republika.oga|luister}}), is 'n [[landingeslote land]] in [[Sentraal-Europa]]. Dit is die westelike deel van die voormalige [[Tsjeggo-Slowakye]]. Dit grens in die weste en noordweste aan [[Duitsland]], in die noordooste aan [[Pole]], in die ooste aan [[Slowakye]] en in die suide aan [[Oostenryk]]. Die [[hoofstad]] en grootste stad is [[Praag]]. Die land bestaan uit die historiese gebiede van [[Boheme]] in die weste en [[Morawië]] in die ooste, wat deur 'n uitgestrekte plato, die [[Boheems-Morawiese Hoogland]], van mekaar geskei word, asook dele van [[Silesië]] (die vroeëre Oostenryks-Silesië, tans meestal [[Tsjeggies-Silesië]] genoem). Hulle vervul tans geen administratiewe funksie meer nie omrede die federale tradisies van die voorloperstaat Tsjeggo-Slowakye nie voortgesit word nie. Die Tsjeggiese Republiek is sedert 1999 lid van [[NAVO]] en sedert 2004 lid van die [[Europese Unie]]. [[Lêer:Ez-map.png|duimnael|links|Kaart van Tsjeggië]] Ná die [[Slag van Mohács]] in 1526 het die Tsjeggiese lande onder die heerskappy van die [[Huis van Habsburg]] geval. Dit het later deel geword van die [[Keiserryk Oostenryk]] en [[Oostenryk-Hongarye]]. Die onafhanklike Tsjeggo-Slowaakse Republiek is in 1918 gevorm ná die ineenstorting van die Oostenryk-Hongaarse ryk as gevolg van die [[Eerste Wêreldoorlog]]. Ná die [[München-ooreenkoms]], Duitse besetting, die daaropvolgende Westerse trouebreuk in die ooreenkomste van die [[Verdrag van Versailles]], en dankbaarheid vir die bevryding van die grootste deel van Tsjeggo-Slowakye deur die [[Rooi Leër]], het die Kommunistiese Party van Tsjeggo-Slowakye 'n meerderheidsoorwinning (38%)<ref>{{cz}} http://www.libri.cz/databaze/dejiny/text/t98.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080620225613/http://www.libri.cz/databaze/dejiny/text/t98.html |date=20 Junie 2008}}</ref> in die verkiesing van 1946 behaal. In 'n [[staatsgreep]] het die land in 1948 'n [[Kommunisme|kommunistiese]] staat geword. In 1968 het groterwordende ontevredenheid met die regering tot pogings gelei om die kommunistiese bewind te hervorm. Die gebeurtenisse, wat as die [[Praagse Lente]] van 1968 bekend staan, is beëindig met 'n inval deur die magte van die [[Warskouverdrag]]lande (met uitsluiting van [[Roemenië]]); die troepe het tot die sogenaamde Fluweelrewolusie in 1989 in die land gebly, toe die kommunistiese bewind ineengestort het. In 1993 het Tsjeggo-Slowakye vreedsaam in sy samestellende state, Tsjeggië en [[Slowakye]], verdeel. == Etimologie == [[Lêer:Josef Mathauser - Praotec Čech na hoře Říp.jpg|duimnael|links|Stamvader Tsjech op berg Rip – skildery deur Josef Mathauser]] Die tradisionele Afrikaanse naam "Boheme" is ontleen aan die [[Latyn]]se ''Boiohaemum'', wat "tuiste van die [[Boii]]" ('n [[Gallië|Galliese]] stam) beteken. Die huidige Afrikaanse naam is afgelei van die [[Pools]]e etnoniem wat verbind is aan die gebied, en oorspronklik ontleen is aan die Tsjeggiese woord ''Čech''. Dié naam is ontleen aan die [[Slawiërs|Slawiese]] stam (Tsjeggies: ''Češi'', ''Čechové'') en, volgens 'n legende, hul leier [[Ljech, Tsjech en Roes|Tsjech]], wat hulle na Boheme gebring het waar hulle hulle op berg [[Říp]] gevestig het. Die etimologie van die woord ''Čech'' kan teruggespoor word na die [[Protoslawies]]e wortel ''*čel-'', wat beteken "lid van die volk; bloedverwant", wat dit die [[kognaat]] maak van die Tsjeggiese woord ''člověk'' ('n mens).<ref>{{cs}} {{cite web |url=http://nase-rec.ujc.cas.cz/archiv.php?art=4320 |title=Původ jména Čech |publisher=Naše řeč |author=Jaromír Spal |accessdate=9 Desember 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121209232303/http://nase-rec.ujc.cas.cz/archiv.php?art=4320 |archive-date=9 Desember 2012 |url-status=live}}</ref> Die land is tradisioneel verdeel in drie lande: [[Boheme]] (''Čechy'') in die weste, [[Morawië]] (''Morava'') in die ooste en [[Tsjeggies-Silesië]] (''Slezsko''; die kleiner, suidoostelike deel van die historiese [[Silesië]], waarvan die grootste deel in die huidige Pole geleë is) in die noordooste.<ref>{{cs}} {{cite web |url=https://digilib.phil.muni.cz/bitstream/handle/11222.digilib/131842/Books_2010_2019_086-2014-1_9.pdf?sequence=1 |title=Úvod do historické topografie českých zemí: Územní vývoj českých zemí |author=Zbyněk Sviták |year=2014 |work=1ste uitgawe |location=Brno |pages=75–80, 82, 92–96 |url-status=live |accessdate=9 Desember 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171209153428/http://digilib.phil.muni.cz:80/bitstream/handle/11222.digilib/131842/Books_2010_2019_086-2014-1_9.pdf?sequence=1 |archive-date=9 Desember 2017}}</ref> Sedert die 14de eeu is dit bekend as "die lande van die Boheemse kroon", maar ook ander name is gebruik om na dié land te verwys, insluitende "Tsjeggies/Boheemse lande", "Boheemse kroon", "Tsjeggië"<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.radio.cz/en/section/letter/from-bohemia-to-czechia |title=From Bohemia to Czechia |publisher=Radio Praag |date=12 Julie 2016 |accessdate=9 Maart 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180309102644/http://www.radio.cz/en/section/letter/from-bohemia-to-czechia |archive-date=9 Maart 2018 |url-status=live}}</ref> en die "lande van die kroon van [[Wenceslaus van Boheme|Wenceslaus die Heilige]]". Toe die land sy onafhanklikheid ná die ontbinding van [[Oostenryk-Hongarye]] in 1918 herwin het, is die nuwe naam [[Tsjeggo-Slowakye]] uitgedink om die unie van die Tsjeggiese en Slowaakse nasies in een land te onderstreep.<ref name="Thompson2012">{{en}} {{cite book |author=Wayne C. Thompson |title=Nordic, Central and Southeastern Europe 2012 |url=https://books.google.com/books?id=5jHtTydugD4C&pg=PA345 |year=2012 |publisher=Stryker Post |isbn=978-1-61048-892-1 |pages=345v.}}</ref> Nadat Tsjeggo-Slowakye op 31 Desember 1992 ontbind is, is ''Česko'' as die Tsjeggiese kortnaam vir die nuwe land goedgekeur en die departement van buitelandse sake van die Tsjeggiese Republiek beveel "Tsjeggië" as die Afrikaans-talige ekwivalent aan.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.czechia-initiative.com/aboutus.html |title=Czechia – the civic initiative |accessdate=6 Maart 2024}}</ref> == Geografie == [[Lêer:Satellite image of Czech Republic in September 2003.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Tsjeggië]] [[Lêer:CHKO+NP Czechia map (2011).png|duimnael|Kaart van beskermde gebiede in Tsjeggië: nasionale parke (grys) en beskermde beskermde landskapgebiede (groen)]] Tsjeggië is in die hartland van Sentraal-Europa geleë. Meer as vier vyfdes van sy oppervlakte word deur bergstreke en hooglande beslaan, met meerdere bekkenlandskappe wat daartussen geleë is. Die hoogste bergpiek, Sněžka (op 1&nbsp;602&nbsp;m bo seevlak), is in die Oos-Boheemse [[Reusegebergte]] of Krokonoše-bergreeks geleë. Ander belangrike bergreekse is die [[Boheemse Woud]] (''Šumava'', met hoogtes van tussen 1&nbsp;000 en 1&nbsp;400&nbsp;m) langs die suidwestelike grens van Tsjeggië, die Ertsgebergte (met die bergpiek Krušné hory op 1&nbsp;244&nbsp;m) en die Sudetereeks (''Sudety''). Die Boheemse Middelgebergte se pieke verrys suidoos van die Ertsgebergte aan weerskante van die [[Elbe]]rivier. === Nasionale parke === Tsjeggië beskik oor vier nasionale parke: Die oudste is Reusegebergte- Nasionale Park (''Krkonošský národní park'') en die ander is Boheemse Woud- Nasionale Park (''Národní park Šumava''), Thayavallei- Nasionale Park (''Národní park Podyjí'') en Boheemse Switserland- Nasionale Park (''Národní park České Švýcarsko''). {| class="wikitable sortable" style="width:100%;" |- class="hintergrundfarbe5" ! Naam ! Stigting ! Oppervlakte [ha] ! class="unsortable" | Ligging ! class="unsortable" width="90px" | Kaart ! class="unsortable" width="90px" | Beeld |- | Reusegebergte- Nasionale Park<br />(''Krkonošský národní park'') | style="text-align:right" | 1963 | style="text-align:right" | 36&nbsp;300 | Liberecký-streek, Královéhradecký-streek | align="center" style="padding:0" | [[Lêer:Krkonoše National Park (CZE) - location map.svg|100px]] | align="center" style="padding:0" | [[Lêer:Czarny Grzbiet 2.jpg|100px]] |- | Thayavallei- Nasionale Park<br />(''Národní park Podyjí'') | style="text-align:right" | 1991 | style="text-align:right" | 6&nbsp;300 | Jihomoravský-streek | align="center" style="padding:0" | [[Lêer:Podyjí National Park (CZE) - location map.svg|100px]] | align="center" style="padding:0" | [[Lêer:Podyjí National Park (CZE) - view from the Hardegg Viewpoint.jpg|100px]] |- | Boheemse Woud- Nasionale Park<br />(''Národní park Šumava'') | style="text-align:right" | 1991 | style="text-align:right" | 68&nbsp;520 | Jihočeský-streek, Plzeňský-streek | align="center" style="padding:0" | [[Lêer:Šumava National Park and Landscape protected Area (CZE) - location map.svg|100px]] | align="center" style="padding:0" | [[Lêer:Chalupska-slat.jpg|100px]] |- | Boheemse Switserland- Nasionale Park<br/>(''Národní park České Švýcarsko'') | style="text-align:right" | 2000 | style="text-align:right" | 7&nbsp;900 | Ústecký-streek | align="center" style="padding:0" | [[Lêer:Šumava National Park and Landscape protected Area (CZE) - location map.svg|100px]] | align="center" style="padding:0" | [[Lêer:Pravcicka brana 001.jpg|100px]] |- class="sortbottom hintergrundfarbe5" style="font-weight:bold;" | Algeheel | style="text-align:right" | | style="text-align:right" | 119&nbsp;020 | | | |} == Klimaat == === Kenmerke en invloede === [[Lêer:Národní park Podyjí Dyje Nationalpark Thayatal 2013 10 a.jpg|duimnael|'n Stabiele hoëdrukgebied in die najaar met sonnige weer word as "Goue Oktober" waargeneem. Beukebome tower die Nasionale Podyjí Dyjepark in Suid-Morawië op met hul rooi herfskleure en weerkaats in die rustige wateroppervlak van 'n klein meer]] Die Tsjeggiese Republiek is 'n landingeslote land wat in die gematigde breedtegrade van die [[Noordelike Halfrond]] geleë is. Sy gematigde [[klimaat]] varieer volgens geografiese streke, afhangende van die hoogte bo seevlak en seisoen.<ref>{{en}} [http://www.czech.cz/en/Life-Work/Living-here/Climate/Climate ''www.czech.cz: Climate. Besoek op 9 Julie 2017''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170703134600/http://www.czech.cz/en/Life-Work/Living-here/Climate/Climate |date=3 Julie 2017}}</ref> So word in die bergreekse laer gemiddelde temperature aangeteken as in die laer landsdele en oefen gebergtes, wat in die grensgebiede geleë is, merkbare invloed uit op die vloei van lugmassa's en neerslae in laagliggende streke. Die wisselende hoogte van die [[son]] in die loop van 'n jaar veroorsaak dat vier verskillende seisoene met kenmerkende verskille ten opsigte van temperature en neerslae mekaar afwissel. Net soos in ander dele van die Noordelike Halfrond se gematigde sone begin die kalenderjaar in Tsjeggië met 'n koue [[winter]], gevolg deur [[lente]], 'n warm [[somer]] en 'n koel [[herfs]]. Weerstoestande is egter wisselvallig, met groter afwykings van die langtermyn gemiddelde [[reën]]val en [[temperatuur]]. Dié variasie spruit voort uit die veranderende ligging en grootte van twee belangrike drukgebiede – die [[Ysland]]se Laedrukgebied en die [[Asore]]-hoëdrukgebied. Veral gedurende die warm middel van die jaar het 'n uitbreiding van die hoëdrukgebied na Tsjeggië warmer en droër weerstoestande tot gevolg, terwyl die Yslandse Laagdrukgebied bewolking en reënval saambring as dit in rigting van Tsjeggië beweeg. Topografiese verskeidenheid is die belangrikste klimatologiese faktor in Tsjeggië, en so hang die gemiddelde temperatuur van 'n bepaalde streek hoofsaaklik af van sy ligging bo seevlak. Wanneer die lug op die land se hoogste bergpiek, Sněžka (Schneekoppe) in die Reusegebergte op 1&nbsp;602&nbsp;meter, afkoel tot slegs 0,4&nbsp;°C, word in die Suidoos-Morawiese laagland nog byna 10&nbsp;°C aangeteken. Die hoogste gemiddelde jaarlikse temperature word in die hoofstad Praag gemeet – danksy die sogenaamde "warmte-eilandffek" in beboude stedelike gebiede. Ook die gemiddelde jaarlikse reënval word deur die hoogte bo seevlak bepaal. Die natste gebiede is die hoogste bergreeks se steil noordwestelike hellings met meer as 1&nbsp;200 millimeter. Die droogste streke is die laagliggende suidooste van Morawië en die noordweste van Boheme. Die laasgenoemde is in die Krušné-bergreeks se reënskadu geleë. === Seisoene === [[Lêer:Na hradě je Popelčin bál.jpg|duimnael|Die kasteel van Švihov op 'n koue winteraand]] Desember, Januarie en Februarie word as die wintermaande gereken. Die laagste temperature word in Januarie aangeteken wanneer die maandelikse gemiddeld selfs in laer geleë landsdele benede vriespunt is. Neerslae in die berggebiede val dan gewoonlik as [[sneeu]], in die laagland reën of sneeu dit na gelang van temperature. Van die bergstreke, wat maande lank met sneeu bedek is, het tot gewilde wintersportbestemmings ontwikkel. Temperature styg skerp in die lentetyd gedurende Maart, April en Mei. 'n Gewilde gesegde beskryf die kenmerkende eienskappe van elkeen van die lentemaande: {{cquote|''Březen – za kamna vlezem,<br />duben – ještě tam budem,<br />máj – půjdeme v háj.''<br /><br />In Maart – sit ons voor die kaggel.<br />In April – sit ons steeds daar.<br />In Mei – stap ons uit na die tuin.}} [[Lêer:Křivoklátsko - Podzimní bučina.JPG|duimnael|Herfskleure in Křivoklátsko, Wes-Tsjeggië]] Die laaste sneeu smelt gewoonlik in die middel van die lente, en selfs in die hoogste Tsjeggiese bergstreke is April die begin van die blomtyd. Danksy die smeltende sneeu bereik Tsjeggiese riviere in dié tyd hul hoogste watervlakke. Baie volkstradisies word met dié tyd van die jaar verbind. In Julie, die warmste somermaand, is die gemiddelde temperatuur sowat 20&nbsp;°C hoër as in Januarie, met uiterstes van meer as 30&nbsp;°C op baie warm dae. Watertemperature is in die tweede helfte van die somer hoog genoeg om swemmers na die riviere te lok – of diegene, wat van koeler temperature hou, na die berggebiede laat stroom. In Augustus kom dikwels langer periodes met warm weerstoestande voor. September, Oktober en November is die herfsmaande in Tsjeggië, met dikwels nog betreklik warm en droë weerstoestande in September. Eers vroeg in Oktober begin die kwik weer merkbaar daal, met 'n gemiddeld van minder as 10&nbsp;°C. Die Tsjeggiese term vir "November", ''listopad'', verwys na vallende blare. Strawwe ryp en koue nagtemperature kondig die winterseisoen aan. == Geskiedenis == === Voor- en vroeë geskiedenis === [[Lêer:Vestonicka venuse.jpg|duimnael|links|upright|[[Venus van Dolní Věstonice]]]] Vir die teenwoordigheid van mense tydens die [[Ou-Paleolitikum]] is daar slegs indirekte vondse. Die oudste [[gereedskap]]svonde dateer uit die Cromerië-warmtydperk, hul status as argeologiese artefakte word egter dikwels betwyfel. Uit die [[Middel-Paleolitikum]] is gereedskap gevind, wat deur die [[Homo erectus]] vervaardig is, en grotte asook rusplekke van die [[Neanderdaller]]. Die [[Vroeë Paleolitikum]] is die [[Cro-Magnon-mens]] se tydperk. Die bekendste paleolitiese verskynsel op die gebied van die huidige Tsjeggië is die [[Mammoet]]-jagter se kultuur uit die [[Gravettien]], wat rondom 29&nbsp;000–24&nbsp;000 v.C. opgebloei en veral met [[Morawië|Morawiese]] vondse soos [[Dolní Věstonice]] verbind word.<ref>{{de}} {{cite book |author=Karel Valoch |title=Paläolithische Archäologie in der ehemaligen Tschechoslowakei und ihr Beitrag zur mitteleuropäischen Forschung. |work=In: Mitteilungen der Gesellschaft für Urgeschichte 19 |year=2010 |pages=71–115}}</ref> [[Lêer:Karte Mährerreich Svatopluk I.png|duimnael|Vermoedelike uitbreiding van die [[Morawiese Ryk]] onder vors [[Svatopluk I]]]] Vir die tydperk van 5300 tot 4500 v.C. is 'n groot [[Neolitikum|Neolitiese]] vestiging opgespoor. Aan die einde van die [[Laat-Neolitikum]] was die [[Toubekerkultuur]] met verskeie groot grafvelde in Noord-[[Boheme]] en die [[Klokbekerkultuur]] teenwoordig. In die [[Bronstydperk]] is veral die [[Úněticekultuur]] noemenswaardig. Daarop het die Grafheuwel- en [[Urnveldkultuur|Urnveldkulture]] gevolg. In die [[Latènetydperk]] het die [[Kelte|Keltiese]] stam [[Boii]] hulle in dele van die huidige Tsjeggië gevestig, wie se [[Latyn]]se naam ''Boiohaemum'' die oorsprong van die landsnaam Boheme is. Op die Kelte het aan die begin van die eerste eeu n.C. [[Germane|Germaanse]] stamme soos die [[Markomanne]] in Boheme en die [[Quade]] in Morawië gevolg. Tydens die [[Volksverhuising]] word volgens argeologiese en historiese bronne 'n ontvolking van die gebied vermoed. Rondom 550 het [[Slawiërs]] hulle in die gebied gevestig, hul oorsprong was vermoedelik oos van die [[Dnjepr]]. Hulle het van 623 tot 658 oor die eerste ryk geheers, die sogenoemde Ryk van [[Samo]]. Van 768 tot 814 is Boheme waarskynlik deur die [[Frankiese Ryk]] onder [[Karel die Grote]] beheer. In die eerste derde van die 9de eeu ten laaste het onder vors [[Mojmir I]] die [[Morawiese Ryk]] ontstaan; hy is deur die vorste [[Rastislav]] in 846 en [[Svatopluk I]] in 870 opgevolg. In 864 het die [[Bisantynse Ryk|Bisantynse]] [[monnik]]e [[Cyrillus en Methodius]] in Morawië aangekom. Hulle het die grondslag vir die Slawiese liturgie geleë. In 869 is Cyrillus oorlede, waarmee die Bisantynse missie tot 'n einde gekom het. Van 888/890 tot 895 was Boheme deel van die Morawiese Ryk. In 894 is Rastislav se opvolger Svatopluk I dood, dit het die begin van die Morawiese Ryk se einde ingelui, en die terugkeer na die Westelike Latynse kerk en kultuur. In 895 het die Morawiese vors [[Spytihněv I]] in [[Regensburg]] die Oos-Frankiërs se gesag oor Boheme aanvaar. In 907 het die ryk ineengestort. === Přemysliden-dinastie === [[Lêer:Přemyslovci erb.svg|duimnael|[[Wapen (heraldiek)|Wapen]] van die [[Přemysliden-dinastie]]]] Aan die einde van die 9de eeu is die eerste bekende hertog uit die [[Přemysliden-dinastie]], [[Bořivoj I]], [[Doop|gedoop]]. Die Přemyslide [[Wenceslaus die Heilige|Wenceslaus]] is in 929 (of 935) deur sy broer [[Boleslav I van Bohemen|Boleslav]] vermoor en het daarmee die [[beskermheilige]] van die land geword. In 973 het biskop [[Wolfgang van Regensburg]] ingestem in die stigting van 'n Bisdom in [[Praag]]. [[Dětmar]] het die eerste biskop geword en die [[Adalbert van Praag|heilige Adalbert]] (Vojtěch) die tweede. In 1003 het [[Bolesław I van Pole]] Boheme verower (tot 1004), in 1031 is Morawië by Boheme ingelyf (en het in 1182 'n [[markgraaf]]skap geword). In 1038 het [[Břetislav I]] van Boheme Pole binnegeval en Adalbert se bene uit [[Gniezno|Gnesen]] geroof. In 1085 het die [[Heilige Romeinse Ryk|Heilige Romeinse]] keiser [[Hendrik IV]] die Přemyslide [[Vratislav II]] as die eerste Boheemse koning gekroon. In die 12de/13de eeu het Duitse settlers hulle langs die Boheemse grensgebiede gevestig. In die [[Sisiliaanse Goue Bul]] van 1212 het keiser [[Frederik II]] die Boheemse heerser [[Ottokar I van Boheme]] die erflike koningstitel toegestaan. Sedertdien was die Koninkryk Boheme 'n deel van die Heilige Romeinse Ryk, maar met 'n groot outonomie. Die Boheemse heersers het nou tot die sewe [[keurvors]]te behoort. As lede van die kollege het die Boheemse koning dikwels 'n groot politieke gesag binne die ryk uitgeoefen. Onder [[Ottokar II van Boheme]] het die Přemysliden hul hoogtepunt aan mag bereik. Van 1300 af was daar 'n kortstondige Boheemse-Poolse personele unie onder [[Wenceslaus II van Boheme]] en [[Wenceslaus III van Boheme]] (die titulêre koning in Pole). In 1306 is Wenceslaus III in [[Olomouc]] vermoor, waarmee die Přemysliden-dinastie tot 'n einde gekom het. === Huis van Luxemburg === [[Lêer:Karte Böhmen unter Karl IV.png|duimnael|Boheme en ander besittings van [[Karel IV]]]] [[Lêer:Praga - Ponte Karl - Statua di Karl IV - panoramio.jpg|duimnael|links|upright|Standbeeld van Karel IV by die [[Karelsbrug]]]] In 1310 het [[Johan die Blinde|Johan van Luxemburg]], seun van keiser [[Hendrik VII]], in die huwelik getree met die Boheemse prinses [[Elisabeth I van Boheme|Elisabeth]], dogter van [[Wenceslaus II van Boheme]], en Boheemse koning geword tot in 1346. Ná sy dood tydens die [[Slag by Crécy]] is hy in 1347 opgevolg deur sy seun [[Karel IV]] as Boheemse koning. In 1348 het Karel IV die [[Karelsuniversiteit]] as eerste universiteit noord van die [[Alpe]] gestig. In 1355 is Karel IV in [[Rome]] deur [[pous Innocentius VI]] as keiser van die Heilige Romeinse Ryk gekroon. Hy het [[Praag]] as sy hoofstad verkies. In 1356 het Karel IV 'n [[Goue Bul]], die belangrikste van die Heilige Romeinse Ryk se "grondwette" tot die einde van die ou ryk in 1806, laat uitvaardig. In die Goue Bul van Karel IV is onder andere die verkiesing van die Heilige Romeinse Ryk se konings deur die keurvorste en hul kroningseremonie bepaal. In 1378 het Karel IV in sy testament sy erfgrond onder sy seuns verdeel. Die hoofgebied Koninkryk Boheme het sy seun [[Wenceslaus IV]] geërf, wie ook Duitse koning geword het. Hy is in 1420 deur [[Sigismund]] as Boheemse koning opgevolg. === Hussietebeweging === [[Lêer:Jan Hus at the Stake.jpg|duimnael|upright|[[Jan Hus]] is tydens die [[Konsilie van Konstanz]] in 1415 op die brandstapel verbrand]] [[Lêer:Kingdom of Bohemia during the Hussite Wars.jpg|duimnael|links|upright|[[Lande van die Boheemse Kroon]] in die 15de eeu]] In 1415 is die kerkhervormer [[Jan Hus]] tydens die [[Konsilie van Konstanz]] as [[Kettery|Ketter]] veroordeel en op die brandstapel verbrand. Dit het die [[Hussiete]]beweging ingelui, wat tussen 1415 en 1434 die politieke en godsdienstige situasie in Boheme aansienlik beïnvloed en aanleiding gegee het tot die Hussiete-oorloë, wat ná die [[Eerste Praagse defenestrasie|Praagse defenestrasie van 1419]] uitgebreek het. Ná verskeie nederlae van sy magte in Boheme was die invloedsfeer van die Boheemse en Hongaarse koning en Romeinse keiser [[Sigismund]] in sy erfland tydelik op slegs buitewyke (onder andere Suid-Boheme onder die gesag van die adellike familie [[Huis Rosenberg]], die [[Lausitz]], [[Silesië]] en dele van die [[markgraaf]]grap Morawië) beperk. Die Hussiete se belangrikste bevelvoerders was [[Jan Žižka]] en ná sy dood in 1424 [[Andreas Prokop|Prokop Holý]]. Die Hussietebeweging se sentrum was die nuutgestigte nedersetting [[Tábor]]. Die beweging se radikale vleuel kon eers in 1434 tydens die [[Slag by Lipany]] verslaan word. In 1458 het die Boheemse stande [[George van Podiebrad]] (Tsjeggies: ''Jiří z Poděbrad'') as koning van Boheme verkies en hy het daarmee die eerste voor-[[Protestantisme|Protestantse]] koning in Europa geword. === Heerskappy van die Jagiellone === Ná die dood van koning Jiří z Poděbrad in 1471 het die Boheemse stande die [[Pole|Pools]]-[[Litaue|Litause]] Jagiellone-dinastie as nuwe heersers van die Koninkryk verkies. Eers was [[Wladislaus II van Hongarye]] die verkose koning van Boheme. Die tweede heerser uit die dinastie, [[Lodewyk II van Hongarye|Lodewyk II]], is tydens die [[Slag van Mohács]] teen die Turke dood, wat in 'n rampspoedige nederlaag vir sy magte geëindig het. Vervolgens was die Boheemse en Hongaarse Kroon weer vry. === Heerskappy van die Habsburgers === Van 1526 tot 1918 was die Koninkryk Boheme met al die lande van die [[Wenceslaskroon]] deel van die [[Huis van Habsburg]] se heerskappy. In 1526 het die Boheemse stande die Habsburgse [[Ferdinand I]] as koning aanvaar. In 1547 het die Boheemse stande in opstand gekom teen Ferdinand I. Nadat dit onderdruk is, is eerste beperkings op die Koninkryk Boheme se voorregte ingestel, die faktiese godsdienstige vryhede is egter nie aangetas nie. [[Lêer:AACHEN, Hans von - Portrait of Emperor Rudolf II - WGA.jpg|duimnael|links|upright|Keiser [[Rudolf II]]]] In 1583 het keiser [[Rudolf II]], Ferdinand I se kleinseun, met die hele hof van [[Wene]] na Praag verhuis. Die Boheemse hoofstad het weer 'n belangrike sentrum van politiek, kuns en wetenskap geword. In 1609 het Rudolf II die Majesteitsbrief oor godsdienstige vryheid goedgekeur. Op 23 Mei 1611, gedurende Rudolf II se leeftyd, het sy broer [[Matthias (HRR)|Matthias]] die mag in die Koninkryk Boheme oorgeneem. Ná Rudolf se dood is Matthias op 20 Januarie 1612 ook as Romeinse keiser verkies. Matthias het die hof terug na Wene verskuif en die politiek grootliks oorgelaat aan sy kanselier [[Melchior Khlesl|Khlesl]], wat op gelykstelling tussen die denominasies bly fokus het. Die denominasionele geskille in Boheme het egter opnuut opgevlam, toe Matthias se neef en aangewese opvolger [[Ferdinand II]] (keiser van 1619 tot 1637) die mag in die koninkryk oorgeneem het. In 1617 het die stande hom as Boheemse koning verkies, hoewel hy bekend was vir sy streng [[Teenhervorming|teenreformasiebeleid]]. ==== Dertigjarige Oorlog ==== {{Hoofartikel|Dertigjarige Oorlog}} [[Lêer:Prager Fenstersturz Wahrhafftige Zeitung aus Prag.JPG|duimnael|Die [[Tweede Praagse defenestrasie|Praagse defenestrasie van 1618]] op 'n kontemporêre pamflet]] [[Lêer:Schlacht am Weißen Berg C-K 063.jpg|duimnael|Die [[Slag op die Witte Berg]] in 1620]] In 1618 het op die hoogtepunt van die ontevredenheid met die Habsburgers se beleid teenoor hul land verskeie verteenwoordigers van die oorwegend Boheemse Protestanse stande die [[Praagse kasteel]] se kanselary ([[Hradschin]]) binnegedring en twee keiserlike goewerneurs asook een skrywer by die venster uitgegooi. Al drie persone het die sluipmoordpoging oorleef met beswaarlik min beserings. Hierdie sogenoemde [[Tweede Praagse defenestrasie]] het aanleiding gegee tot die [[Boheemse Opstand]]. Dié opstand het gelei tot die [[Dertigjarige Oorlog]] (1618–1648), wat groot dele van veral Duitsland en Tsjeggië verwoes het. In 1619 is keiser Matthias oorlede. In Augustus het die Boheemse stande die Duitse Protestant [[Frederik van die Palts]] as nuwe Boheemse koning verkies. Toe Frederik in [[herfs]] in Praag gekroon is en daar ingetrek het, het die konflik met die Habsburgers 'n saak van die ryk geword. In 1620 het die [[Slag op die Witte Berg]] by Praag in 'n beslissende nederlaag van die Boheemse stande teen die keiserlike troepe geëindig. Frederik van die Palts het uit die land gevlug (hy is "winterkoning" genoem, aangesien hy slegs een [[winter]] aan bewind was). Die leiers van die opstand, altesaam 27 adelikes en Praagse burgers van sowel Tsjeggiese as Duitse herkoms, is op 21 Junie 1621 op die Praagse Sentrale Markplein tereggestel, sommiges op 'n wrede manier. Baie Protestante, waaronder belangrike verteenwoordigers van die Boheemse adel en die geestelike lewe soos die biskop van die [[Boheemse Broers]] [[Johann Amos Comenius]], het die land verlaat en in ballingskap gegaan. Van hul omvangryke goedere is in beslag geneem en oorhandig aan die [[Rooms-Katolieke Kerk]] en keiserlike ondersteuners soos [[Albrecht von Wallenstein|Wallenstein]]. Die vir Boheme ná die [[Slag op die Witte Berg]] beginnende noodlottige tydperk word in die Tsjeggiese geskiedskrywing as die ''temno''-tydperk, die "tydperk van duisternis", genoem. Tydens die Dertigjarige Oorlog het keiser Ferdinand II 'n streng onderdrukkingsbeleid afgedwing teenoor nie-Katolieke in sy heerskappy, veral die Habsburgse erflande insluitende die Koninkryk Boheme. In die Boheemse lande het Duits aanvanklik die tweede [[amptelike taal]] geword, maar spoedig Tsjeggies as die amptelike en die hoërklas se taal amper volledig vervang. Die Koninkryk Boheme se grondwetlike voorregte binne die Ryk is formeel slegs min beperk, maar dié land se onafhanklikheid het fakties vir 'n lang tydperk tot 'n einde gekom. Die gesag oor die land is voortaan en tot in 1918 deur die keiserlike hof en regering in Wene uitgeoefen. ==== Nasionale herlewing van die Tsjegge ==== [[Lêer:Uničov, Josef II statue.jpg|duimnael|links|upright|Standbeeld van keiser [[Josef II]] op die Tsjeggiese platteland]] [[Lêer:Jan Vilímek - František Palacký 2.jpg|duimnael|upright|Die historikus en politikus [[František Palacký]]]] [[Lêer:National Theatre, Prague, Bohemia, Austro-Hungary-LCCN2002708489.jpg|duimnael|Die Tsjeggiese [[Národní divadlo|Nasionale Teater]]]] Tussen 1780 en 1790 het keiser [[Josef II]] onder die leuse ''Alles vir die volk; niks deur die volk nie" (''Alles für das Volk; nichts durch das Volk'') sy [[Josefinisme|Josefiniese hervormings]] in die gees van die [[verligte despotisme]] deurgevoer. Een belangrike hervorming was byvoorbeeld die opheffing van [[lyfeienskap]] in 1781. Aangesien die Boheemse adel se gewoonteregte deur dié hervorming glo in gevaar gestel is, het hulle in teenreaksie die konsep van Boheemse staatsreg uitgevaardig, wat later ook deur burgerlike politici oorgeneem is. Van die einde van die 18de eeu tot omtrent 1885 het die nasionale wedergeboorte van die Tsjegge plaasgevind. In reaksie op die Weense sentralisme het van die einde van die 18de eeu intellektuelles die Tsjeggiese nasionale beweging (wedergeboorte) ondersteun. Hulle het die instandhouding, erkenning en gebruik van die Tsjeggiese taal bevorder (ook ondersteun deur die Duitse romantici). Daarop het later die strewe na politieke outonomie gevolg. Die wens na kulturele outonomie het tot die stigting van wetenskaplike geselskappe soos ''Matice česká'' en ''Matice moravská'' en die gimnastiese beweging ''Sokol'' gelei. Onmiddellik ná die Slawiese kongres in Praag in Junie 1848 is die [[Praagse Pinksteropstand]] onderdruk. Die [[industrialisasie]] het begin en die gesofistikeerde Boheemse lande het die "industriële ruggraat" van die Donaumonargie gevorm. Nadat keiser [[Frans Josef I van Oostenryk|Frans Josef I]] die neo-absolutisme met die oujaarsaandpatent van 1851 goedgekeur het, was daar met die Oktoberdiploma van 1860, die Februariepatent van 1861 en die Desembergrondwet van 1867 verskeie pogings, om aan die Tsjegge sekere vryhede te verskaf. Soos voorheen was en het hulle egter afgeskeep gevoel in vergelyking teenoor die [[Duitsers]] en [[Hongare|Magjare]]. Nietemin het die Koninkryk Boheme tot in 1918 bestaan, maar nie al die Habsburgers het dit hoegenaamd as noodsaaklik geag om hulle in Praag as koning van Boheme te laat kroon nie. Terwyl Hongarye as koninkryk in personele unie met Oostenryk baie nasionale regte geniet het, was in die lande van die Boheemse Kroon (Boheme, Morawië en Oostenryks-Silesië) nie eens die publikasie van Tsjeggiestalige koerante toegelaat nie. Ten einde van 'n Oostenryks-Tsjeggiese kompromie het die Oostenrykse eerste minister [[Kasimir Felix Badeni|Badeni]] in 1897 'n nasionaliteiteregulasie uitgevaardig, waarvolgens al die munisipaliteite in Boheme en Morawië tweetalig bestuur moes word. Daarmee is Tsjeggies in albei kroonlande van 'n minderheids- tot 'n nasionale taal verhef. Vervolgens het die Duitse verteenwoordigers die Ryksraad lamgelê. In 1899 is die nasionaliteiteregulasie weer opgehef. Die Morawiese kompromie van 1905 het ook geen volgehoue suksesse tot gevolg gehad nie, waarop die Boheemse parlement op 26 Julie 1913 eindelik deur 'n keiserlike patent ontbind is. === Tsjeggo-Slowakye === {{Hoofartikel|Tsjeggo-Slowakye}} [[Lêer:Czechoslovakia01.png|duimnael|Tsjeggo-Slowakye van 1918 tot 1938]] Van 1914 tot 1918 het Tsjegge in die [[Eerste Wêreldoorlog]] geveg. Teen die monargie het in ballingskap 'n Tsjeggiese en Slowaakse, deur [[Tomáš Garrigue Masaryk]] aangevoerde opposisie gevorm. Op 28 Oktober 1918 het leidende Tsjeggiese onafhanklikheidstryders ná die ontbinding van die Habsburgse monargie Tsjeggo-Slowakye met Masaryk as eerste staatspresident gestig. Slowakye, wat toe administratief ondergeskik was aan die Koninkryk Hongarye, het onder leiding van [[Milan Rastislav Štefánik]] by die nuwe staat aangesluit. In 1919 het [[Karpate-Oekraïne]] toegetree (wat in 1946 deur die [[Sowjetunie]] geannekseer is) en in 1920 [[Cieszyn|Teschen]]. ==== Tussenoorlogse tydperk en Tweede Wêreldoorlog ==== [[Lêer:Bundesarchiv Bild 102-13623, Tomá- Garrigue Masaryk.jpg|duimnael|links|upright|[[Tomáš Garrigue Masaryk|T. G. Masaryk]], die eerste president]] Van 1918 tot 1938 het die Eerste Tsjeggo-Slowaakse Republiek bestaan. Voor die skeiding van die Tsjeggiese Republiek en die Slowaakse Republiek het vroue op 29 Februarie 1920 in Tsjeggo-Slowakye die algemene aktiewe en passiewe stemreg verkry. Daarmee is die vrouestemreg op nasionale vlak ingevoer.<ref name="ipu-513507" /><ref name="Martin102">{{en}} {{cite book |author=Mart Martin |title=The Almanac of Women and Minorities in World Politics. |publisher=Westview Press Boulder |location=Colorado |year=2000 |pages=102}}</ref> Die verkiesing vir die Tsjeggo-Slowaakse nasionale vergadering is op 18 en 25 April 1920 gehou.<ref name="Dana216">{{en}} {{cite book |author=Dana Mulilová |title=Mothers of the Nation: Women’s Vote in the Czech Republic. |editor=Blanca Rodríguez-Ruiz, Ruth Rubio-Marín |work=The Struggle for Female Suffrage in Europe. Voting to Become Citizens. |publisher=Koninklijke Brill NV |location=Leiden en Boston |year=2012 |isbn=978-90-04-22425-4 |pages=207–223, 216}}</ref> Daar was 'n groot Duitstalige minderheid wat in die Sudeteland die bevolkingsmeerderheid gevorm het. Tydens die 1930-sensus was die aandeel aan die algehele bevolking op die gebied van die huidige Tsjeggië 29,5%.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.czso.cz/csu/2008edicniplan.nsf/engt/24003E05E7/$File/4032080117.pdf |title=Population by nationality: as measured by 1921–2001 censuses}}</ref> Die Duitsers in Tsjeggo-Slowakye is van 1919 af deur die Duitse Nasionale Party (''Deutsche Nationalpartei'') verteenwoordig. Die Duitse sosiaaldemokratie was van 1920 tot 1935 die grootste fraksie in die Praagse Huis van Verteenwoordigers en het in 1929 met hul vooristter [[Ludwig Czech]], wie verskeie poste beklee het, ook regeringsparty geword. In 1933 het [[Konrad Henlein]] die Sudete-Duitse Party (''Sudetendeutsche Partei'', SdP) gestig. Met ondersteuning deur Duitsland het die SdP op verrykende outonomie en 'n afstigting van die Duitstalige gebiede van Tsjeggo-Slowakye aangedring en met die [[Karlsbadse program]] op 24 April 1938 die [[Sudetekrisis]] verskerp. Ná die "[[Anschluss]]" van [[Oostenryk]] in Maart 1938 het [[Adolf Hitler]] met die inval in die Sudeteland gedreig. Die [[Verenigde Koninkryk]] en [[Frankryk]] het as beskermingsmagte ná die [[Vertrag van Saint-Germain]] beskermingsverpligtinge teenoor Tsjeggo-Slowakye gehad. Daarbenewens was Frankryk en die [[Sowjetunie]] bondgenote van Tsjeggo-Slowakye. Die regerings van Frankryk en die Verenigde Koninkryk was van mening, dat hulle deur toegewings ("[[Paaibeleid]]") 'n dreigende oorlog kon verhoed. Sonder die Tsjeggo-Slowaakse regering se teenwoordigheid het Hitler, [[Benito Mussolini|Mussolini]], [[Neville Chamberlain|Chamberlain]] en [[Édouard Daladier|Daladier]] op 29 September 1938 die [[München-ooreenkoms]] onderteken, waarvolgens Tsjeggo-Slowakye die Sudeteland aan [[Nazi-Duitsland]] moes aftree. Die Tsjegge het na dié ooreenkoms as "München-diktaat" of "München-verraad" verwys. Sowat een derde van die Tsjeggo-Slowaakse grondgebied is daarmee by die Duitse Ryk ingelyf. Vervolgens het op 1 Oktober die federale Tweede Tsjeggo-Slowaakse Republiek ontstaan. [[Lêer:Bundesarchiv Bild 183-2004-1202-505, Prag, Burg, Besuch Adolf Hitler.jpg|duimnael|[[Adolf Hitler]] op die Praagse kasteel op 15 Maart 1939]] Op 5 Oktober 1938 het president [[Edvard Beneš]] bedank en na ballingskap in die Verenigde Koninkryk gegaan. Hy is deur [[Emil Hácha]] opgevolg. Ná die besetting van Tsjeggo-Slowakye op 15 Maart 1939 het die nasionaalsosialiste die [[Protektoraat Boheme en Morawië]] gestig. Die Slowaakse Staat was 'n satellietstaat van die Duitse Ryk. Op 27 September 1941 is die goewerneur op permanente verlof, [[Konstantin von Neurath|Neurath]], deur die nuwe ''Reichsprotektor'' [[Reinhard Heydrich]] vervang. Op 27 Mei 1942 het Tsjeggo-Slowaakse weerstandsvegters 'n [[sluipmoord]] op Heydrich uitgevoer. In 'n vergelding het die nasionaalsosialiste al die inwoners van die twee nedersettings [[Lidice]] en [[Ležáky]] vermoor. Tydens die Duitse besetting was op Tsjeggiese bodem die [[Theresienstadt-konsentrasiekamp]] en verskeie buitekampe van die [[Flossenbürg-konsentrasiekamp]], waaronder die [[Leitmeritz-buitekamp]] ([[Litoměřice]]) in bedryf. In 1945 is met die [[Košice|Kaschau]]-program onder die nuwe regering van die eerste minister [[Zdeněk Fierlinger]] Tsjeggo-Slowakye fakties herstel. Amerikaanse, Sowjetse en Tsjeggo-Slowaakse magte het die land bevry. Die afbakeningslyn tussen die Amerikaanse en die Sowjetse invloedsfere, waarop tydens die [[Jalta]]-byeenkoms ooreengekom is, het langs die stede [[Budweis]], [[Pilsen]] en [[Karlovy Vary|Karlsbad]] verloop. ==== Einde van die Tweede Wêreldoorlog en Reale Sosialisme Realsozialismus ==== [[Lêer:Prague liberation 1945 konev.jpg|duimnael|Maarskalk [[Iwan Konef]] tydens die bevryding van Praag op 8 Mei 1945]] Op 5 Mei 1945 het die [[Praagse Opstand]] teen die Duitse besettingsmag begin en op 8 Mei was die [[Tweede Wêreldoorlog]] verby. Op 9 Mei het Sowjetse magte Praag binnegeval. President Beneš het weer die bewind oorgeneem. Tydens die herstel van die staat is die sogenoemde [[Beneš-dekrete]] goedgekeur. Naas die gewone administratiewe aangeleenthede het dié wette ook die beslaglegging op eiendom en die uitsetting van die Duitsers uit Tsjeggo-Slowakye gereël, wat ná die oorlog as "staatsvyande" beskou is. Op 26 Mei 1946 het die [[Kommunistiese Party van Tsjeggo-Slowakye]] (''Komunistická strana Československa'', KSČ) die verkiesings gewen, deel van die regering geword en kon, ondersteun deur die Sowjetunie, 'n ontsaglike politieke invloed uitoefen. Vervolgens het [[Klement Gottwald]] (KSČ) die eerste minister geword. Met die [[Februariestaatsgreep]] in 1948 het die Kommuniste die mag heeltemal oorgeneem, gevolg deur 'n grondwetwysiging en die herorganisasie van die land volgens die Sowjetmodel. Die eerste sogenoemde "Arbeidspresident" was Klement Gottwald. In November 1952 is die voormalige partysekretaris [[Rudolf Slánský]] saam met elf ander aangeklaagdes in die "[[Slánský-proses]]" ter [[Doodstraf|dood veroordeel]]. President Antonín Novotný, wat in 1957 verkies is, het die [[Stalinisme|Stalinistiese]] onderdrukking van daardie tyd verteenwoordig. Op die [[Kafka-konferensie]] in 1964 in [[Liblice]] is [[Franz Kafka]], wat tot op daardie stadium grootliks verbied was, gerehabiliteer. Oproepe na hervormings het toegeneem en hul hoogtepunt bereik op die vierde Tsjeggiese skrywerskongres in Junie 1967 met direkte kritiek op die politieke leierskap. ==== Praagse Lente en militêre intervensie in 1968 ==== {{Hoofartikel|Praagse Lente}} [[Lêer:Praga 11.jpg|duimnael|Inval van die van die [[Warskouverdrag]]troepe]] [[Lêer:Čížov (Horní Břečkov) - strážní věž obr1.jpg|duimnael|Die [[Ystergordyn]] het Tsjeggo-Slowakye tot in 1989 van die [[Weste]] afgesluit]] Tussen 3 en 5 Januarie 1968 het die Tsjeggo-Slowaakse Kommunistiese Party se Sentraalkomitee president Novotný afgesit. [[Alexander Dubček]] het die KSČ se nuwe voorsitter geword en generaal [[Ludvík Svoboda]] president. Aan die begin van Maart is die [[sensuur]] gelig. Die "Praagse Lente" het begin en verdere ontwikkeling het meestal spontaan plaasgevind. Op 5 April 1968 is 'n aksieprogram van die KSČ onder Alexander Dubček goedgekeur. Hulle het op 'n "sosialisme met 'n menslike gesig" gemik (gewaarborgde vryheid van vergadering, klein entrepreneurskap, vrylating van politieke gevangenes). Op 21 Augustus 1968 het die militêre intervensie teen die Praagse Lente begin: Sowjetse en ander [[Warskouverdrag]]troepe het Tsjeggo-Slowakye beset. Ná aanleiding van dié besetting het Moskou met die [[Brezjnef-leerstelling]] die "Beperkte soewereiniteit van die sosialistiese lande" afgekondig“. Vervolgens het baie Tsjegge die land verlaat. Die daaropvolgende politieke fase is "normalisering" genoem. Op 1 Januarie 1969 het met die inwerkingtreding van die Tsjeggo-Slowaakse Federasie se grondwet die Tsjeggiese Sosialistiese Republiek een van Tsjeggo-Slowakye se twee deelrepublieke geword. Op 17 April 1969 is Dubček vervang en Gustáv Husák is verkies as sekretaris-generaal van die KSČ. Die selfverbrandings van die twee studente [[Jan Palach]] en [[Jan Zajíc]] (op 16 Januarie en 25 Februarie 1969 onderskeidelik) in protes teen die begin van "normalisering" het heelwat opskudding veroorsaak. Gevolglik was Tsjeggo-Slowakye een van die mees konserwatiewe lidlande van die [[Oosblok]]. Op 1 Januarie 1977 is die opposisieburgerbeweging "Charta 77" gestig. ==== Fluweelrewolusie ==== [[Lêer:Praha 19891122-419-02.jpg|duimnael|links|Betoging op Wenceslasplein]] Op 17 November 1989 het die polisie 'n studentebetoging wreed onderdruk, wat groot demonstrasies met soms meer as 750&nbsp;000 mense tot gevolg gehad het. Op 19 November 1989 het die burgerforum die dryfkrag van die "fluweelrewolusie in Tsjeggo-Slowakye geword. Op 10 Desember 1989 het staatspresident Gustáv Husák bedank. [[Lêer:Václav Havel cut out.jpg|duimnael|[[Václav Havel]], die laaste Tsjeggo-Slowaakse en eerste Tsjeggiese staatspresident]] Die federale vergadering het op 28 Desember 1989 Alexander Dubček as sy president verkies. Op 29 Dezember 1989 is die burgerregte-aktivis [[Václav Havel]] deur die federale vergadering as president van Tsjeggo-Slowakye verkies. Op 23 April 1990 – ná die sogenoemde streepoorlog – is Tsjeggo-Slowakye herdoop in "Tsjeggiese en Slowaakse Federale Republiek" (ČSFR). Op 8 Junie 1990 is die eerste vrye algemene verkiesings in die ČSFR gehou. Op 5 Julie 1990 het die nuutverkose parlement Václav Havel as staatspresident bevestig. Op 21 Februar 1991 het die ČSFR by die [[Raad van Europa]] aangesluit. Op 16 Desember 1991 is die assosiasie-ooreenkoms met die [[Europese Gemeenskap]] onderteken. Op 5 Junie 1992 is algemene verkiesings in die ČSFR gehou. Die ekonom [[Václav Klaus]] (Demokratiese Burgerparty, ''Občanská demokratická strana'', ODS) het die Tsjeggiese eerste minister geword. Hy het 'n deur die [[Thatcherisme]] geïnspireerde ekonomiese beleid ("markekonomie sonder 'n adjektief") gehandhaaf. Deur 'n koeponprivatisering het agt miljoen Tsjegge aandeelhouers van privaat maatskappye geword. Klaus en [[Vladimír Mečiar]], die eerste minister van Slowakye, het teen die wil van die bevolking ooreengekom om Tsjeggo-Slowakye in twee state te verdeel.<ref>{{en}} {{cite book |author=Karel Vodička, Ladislav Cabada |title=Politický systém České republiky. |publisher=Portál |location=Praag |year=2003 |isbn=80-7178-718-3 |pages=127}}</ref> Op 20 Julie 1992 het president Havel bedank. Op 25 November 1992 het die federale parlement die wet oor die ontbinding van die ČSFR goedgekeur. Op 16 Desember 1992 is die Tsjeggiese Republiek in sy nuwe grondwet as 'n "demokratiese regstaat" bepaal. Die Handves van Grondregte en Vryhede, wat na die politieke omwenteling in Januarie 1991 deur die Tsjeggo-Slowaakse federale vergadering goedgekeur is, is onveranderd deur Tsjeggië oorgeneem. Ná onafhanklikheidwording in 1992 is die algemene stemreg vir vroue en mans in 1993 bekragtig.<ref name="ipu-513507">{{en}} {{cite web |url=https://data.ipu.org/node/45/elections/historical-data-on-women?chamber_id=13507 |title=New Parline: the IPU’s Open Data Platform (beta) |publisher=data.ipu.org |date=29 Februarie 1920 |accessdate=6 Maart 2024}}</ref> === Tsjeggiese Republiek === Op 1 Januarie 1993 is die Tsjeggo-Slowaakse Republiek in wedersydse ooreenkoms ontbind en sowel die Tsjeggiese Republiek as die Slowaakse Republiek as onafhanklike state gestig. Op 2 Februarie 1993 is die nuutverkose Tsjeggiese president Václav Havel ingesweer. Op 30 Junie 1993 het Tsjeggië by die Europese Raad aangesluit. In 1994/95 was die land 'n lid van die [[Veiligheidsraad]]. In 1995 het Tsjeggië die nuwe assosiasie-ooreenkoms met die [[Europese Unie]] onderteken, in 1995 by [[OESO]] en in 1999 by [[NAVO]] aangesluit. Die geskille oor die besetting van die direkteur van die Tsjeggiese televisiestasie ''Česká televize'' het tot die grootste betogings in die Tsjeggiese Republiek sedert 1989 gelei. Op 28 Februarie 2003 is Václav Klaus as staatspresident verkies. Op 1 Mei 2004 het Tsjeggië as deel van die EU-uitbreiding 'n lidland van die [[Europese Unie]] geword. In die voorafgaande referendum was 77,33% van die kiesers ten gunste van die toetreding (met 'n stempersentasie van 55,21%). Sedert Tsjeggië se toetreding tot die [[Schengen-ooreenkoms]] op 21 Desember 2007 is al die grenskontroles met die vier buurlande opgehef. Tsjeggië het in die eerste helfte van 2009 en die tweede helfte van 2022 die voorsitterskap van die Europese Unie oorgeneem. In Tsjeggië het die politieke stelsel na ongeveer agt jaar aangepas by 'n redelik gereelde afwisseling van sentrum-regse en sentrum-linkse regerings. Binne die Europese Unie behoort Tsjeggië aan die [[Visegrád-groep]], saam met Hongarye, Pole en Slowakye. Dié groep beywer hom vir samewerking in militêre, ekonomiese, kulturele en energiesake, asook meer integrasie van die vier lidlande in die Europese Unie.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.visegradgroup.eu/2011/the-bratislava |title=The Bratislava Declaration of the Prime Ministers of the Czech Republic, the Republic of Hungary, the Republic of Poland and the Slovak Republic on the occasion of the 20th anniversary of the Visegrád Group |publisher=[[Visegrád-groep]] |date=24 Augustus 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140824082057/http://www.visegradgroup.eu/2011/the-bratislava |archive-date=24 Augustus 2014}}</ref> Die algemene verkiesings in 2021 is deur die sentrum-regs-liberal-konserwatiewe koalisie Spolu onder leiding van die politieke wetenskaplike en voormalige minister van onderwys [[Petr Fiala]] gewen.<ref>{{cs}} {{cite web |url=https://www.seznamzpravy.cz/p/vysledky-voleb/2021/parlamentni-volby |title=Volby 2021 a výsledky voleb online – Volby do Poslanecké sněmovny |publisher=Seznam.cz |accessdate=6 Maart 2024}}</ref> Hy is aansluitend as eerste minister ingesweer en het die sentralistiese populis [[Andrej Babiš]] vervang. Die koalisie Spolu het 'n regering gevorm met die liberale [[Pirate Party]] en die sentristiese Beweging burgemeesters en onafhanklikes. In 2023 het die voormalige hoof van die algemene weermagstaf van die Tsjeggiese Republiek en Voorsitter van NAVO se Militêre Komitee, generaal [[Petr Pavel]], die presidentsverkiesing gewen en [[Miloš Zeman]] vervang.<ref>{{cs}} {{cite web |url=https://www.idnes.cz/volby/prezidentske/2023?k=vysledky-druhe-kolo |title=Prezidentské volby 2023 – Výsledky voleb |publisher=Mladá fronta DNES |accessdate=6 Maart 2024}}</ref> Pavel is 'n uitgesproke ondersteuner van Tsjeggië se aktiewe lidmaatskap in beide NAVO en die Europese Unie.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rte.ie/news/world/2023/0128/1352413-petr-pavel/ |title=Former NATO general Petr Pavel wins Czech presidential vote |publisher=[[RTÉ]] |date=28 Januarie 2023 |accessdate=6 Maart 2024}}</ref><ref>{{cs}} {{cite web |url=https://www.idnes.cz/volby/prezidentske/2023/petr-pavel |title=Petr Pavel – profil kandidáta na Hrad 2023 |publisher=Mladá fronta DNES |date=14 Oktober 2022 |accessdate=14 Oktober 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221014085352/https://www.idnes.cz/volby/prezidentske/2023/petr-pavel |archive-date=14 Oktober 2022}}</ref> == Administratiewe streke == {{Hoofartikel|Administratiewe streke van Tsjeggië}} [[Lêer:Czechia - Bohemia, Moravia and Czech Silesia III (en).png|duimnael|Kaart van Tsjeggië met tradisionele en huidige administratiewe streke]] [[Lêer:Okresy ČR 2007.PNG|duimnael|Kaart van Tsjeggië se distrikte]] {| class="wikitable sortable" |- style="line-height:1.25em;" !style="font-size:80%;line-height:1.25em;"| Nommerplaat ! Afrikaanse streeksnaam ! Tsjeggiese streeksnaam ! Hoofstad ! Bevolking<br /><small>(2004-skatting)</small> ! Bevolking<br /><small>(2011-skatting)</small><ref>{{cs}} {{cite web |url=http://vdb.czso.cz/sldbvo/#!stranka=zakladni-vysledky&tu=0&th=&vseuzemi=null&v=&vo=H4sIAAAAAAAAAGVPu07DQBDcGJm8XASKdHxCIlFBKrjkHNny4yL7YoQrDmIlIJMY-xxcIdFAQQs9BWV-AvEFtFSInpoSNkhAwUi72pFmNLOLd1CzFNZOxFy0c3kctw2RTRyRqOWXx6fmwfMKKH2oxTMx6osjOUtNqMpJGmWTWTwqkp1dWEI7r-Bu4NQlVIe-7g2IR5zsDC4A_mmgQJFvsL1vkYQSkVA2GHUZx0vZ7EhYtRjtmT6yzpaEGiWcBcQnlCRLKycBs5htopUh5_uDkHU9EiLn6HWJYesUiStBDXQv1H8_jMV03DanMhpH6frb_cPH5fW2AiUT1LmI86hIofGnc_PTwyi9Wtxt1G9fbxTsnXwiJGiY2Pecn9AyJ92hbWH3ikl1lw8CbKX5Nu22QmLZrZ5XfAFdFX7ZZwEAAA..&void= |title=Základní výsledky |publisher=Tsjeggiese Statistiekkantoor |accessdate=27 Junie 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150627004729/http://vdb.czso.cz/sldbvo/ |archive-date=27 Junie 2015 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- |align=center| A || [[Lêer:Coat of arms of Prague.svg|25px]] [[Praag]] |style="font-size:90%;"| ''Hlavní město Praha'' ||style="font-size:90%;"| n.v.t. |align=right| 1&nbsp;170&nbsp;571 ||align=right| 1&nbsp;268&nbsp;796 |- |align=center| S || [[Lêer:Central Bohemian Region CoA CZ.svg|25px]] Sentraal-Boheemse streek |style="font-size:90%;"| ''Středočeský kraj'' || [[Praag]] |align=right| 1&nbsp;144&nbsp;071 ||align=right| 1&nbsp;289&nbsp;211 |- |align=center| C || [[Lêer:South Bohemian Region CoA CZ.svg|25px]] Suid-Boheemse streek |style="font-size:90%;"| ''Jihočeský kraj'' || [[České Budějovice]] |align=right| 625&nbsp;712 ||align=right| 628&nbsp;336 |- |align=center| P || [[Lêer:Plzen Region CoA CZ.svg|25px]] Pilsen-streek |style="font-size:90%;"| ''Plzeňský kraj'' || [[Pilsen]] |align=right| 549&nbsp;618 ||align=right| 570&nbsp;401 |- |align=center| K || [[Lêer:Karlovy Vary Region CoA CZ.svg|25px]] Karlovy Vary-streek |style="font-size:90%;"| ''Karlovarský kraj'' || [[Karlovy Vary]] |align=right| 304&nbsp;588 ||align=right| 295&nbsp;595 |- |align=center| U || [[Lêer:Usti nad Labem Region CoA CZ.svg|25px]] Ústí nad Labem-streek |style="font-size:90%;"| ''Ústecký kraj'' || [[Ústí nad Labem]] |align=right| 822&nbsp;133 ||align=right| 835&nbsp;814 |- |align=center| L || [[Lêer:Liberec Region CoA CZ.svg|25px]] Liberec-streek |style="font-size:90%;"| ''Liberecký kraj'' || [[Liberec]] |align=right| 427&nbsp;563 ||align=right| 432&nbsp;439 |- |align=center| H || [[Lêer:Hradec Kralove Region CoA CZ.svg|25px]] Hradec Králové-streek |style="font-size:90%;"| ''Královéhradecký kraj'' || [[Hradec Králové]] |align=right| 547&nbsp;296 ||align=right| 547&nbsp;916 |- |align=center| E || [[Lêer:Pardubice Region CoA CZ.svg|25px]] Pardubice-streek |style="font-size:90%;"| ''Pardubický kraj'' || [[Pardubice]] |align=right| 505&nbsp;285 ||align=right| 511&nbsp;627 |- |align=center| M || [[Lêer:Olomouc Region CoA CZ.svg|25px]] Olomouc-streek |style="font-size:90%;"| ''Olomoucký kraj'' || [[Olomouc]] |align=right| 635&nbsp;126 ||align=right| 628&nbsp;427 |- |align=center| T || [[Lêer:Moravian-Silesian Region CoA CZ.svg|25px]] Morawies-Silesiese streek |style="font-size:90%;"| ''Moravskoslezský kraj'' || [[Ostrava]] |align=right| 1&nbsp;257&nbsp;554 ||align=right| 1&nbsp;205&nbsp;834 |- |align=center| B || [[Lêer:South Moravian Region CoA CZ.svg|25px]] Suid-Morawiese streek |style="font-size:90%;"| ''Jihomoravský kraj'' || [[Brno]] |align=right| 1&nbsp;123&nbsp;201 ||align=right| 1&nbsp;163&nbsp;508 |- |align=center| Z || [[Lêer:Zlin Region CoA CZ.svg|25px]] Zlín-streek |style="font-size:90%;"| ''Zlínský kraj'' || [[Zlín]] |align=right| 590&nbsp;706 ||align=right| 579&nbsp;944 |- |align=center| J || [[Lêer:Vysocina Region CoA CZ.svg|25px]] Vysočina-streek |style="font-size:90%;"| ''Kraj Vysočina'' || [[Jihlava]] |align=right| 517&nbsp;153 ||align=right| 505&nbsp;565 |} == Geloof == [[Lêer:Praga 0947 globus belarusi-2.jpg|duimnael|Die [[Sint-Vituskatedraal]] binne die [[Praagse kasteel]]]] Tsjeggië het een van die minsreligieuse bevolkings in die hele [[Europa]]. Volgens die 2001-sensus is 59% van die landsbevolking [[Agnostisisme|agnosties]], [[Ateïsme|ateïsties]], ongelowig of 'n ongeorganiseerde gelowige, 26,8% [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katoliek]], en 2,5% [[Protestantisme|Protestants]].<ref>{{cs}} {{cite web |url=http://www.czso.cz/csu/2003edicniplan.nsf/o/4110-03--obyvatelstvo_hlasici_se_k_jednotlivym_cirkvim_a_nabozenskym_spolecnostem |title=Obyvatelstvo hlásící se k jednotlivým církvím a náboženským společnostem |publisher=Tsjeggiese Statistiekkantoor |accessdate=9 Oktober 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009110040/https://www.czso.cz/csu/2003edicniplan.nsf/o/4110-03--obyvatelstvo_hlasici_se_k_jednotlivym_cirkvim_a_nabozenskym_spolecnostem |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Volgens die nuutste Eurobarometeropname in 2005<ref name="ec">{{en}} {{cite web |url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_225_report_en.pdf |title=Eurobarometer on Social Values, Science and technology 2005 – page 11 |accessdate=17 April 2017 |format=PDF |archive-url=https://web.archive.org/web/20170417234033/http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_225_report_en.pdf |archive-date=17 April 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> het 19% van Tsjeggiese inwoners gestaaf dat hulle in 'n [[god]] glo – die laagste koers onder EU-lidlande ná Estland (16%)<ref name="ec" /> – terwyl 50% geantwoord het dat hulle in een of ander gees of lewensmag glo en 30% gesê het dat hulle nie glo dat enige tipe van gees, god of lewensmag bestaan nie. 'n Nuwer opname wat tussen Junie 2015 en Julie 2016 oor 18 Sentraal- en Oos-Europese lande gevoer is, het getoon dat 72% van Tsjeggiese volwassenes nou as agnosties, ateïsties, ongelowig of 'n ongeorganiseerde gelowige identifiseer en 66% het gesê dat hulle nie in 'n god glo nie.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.pewresearch.org/religion/2017/05/10/religious-affiliation/ |title=Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe |publisher=Pew Research Center |date=2017 |accessdate=30 Desember 2024}}</ref> Dit is interessant aangesien ander Sentraal- en Oos-Europese lande wat ook onder 'n kommunistiese regime deurgeloop het, 'n veel hoër religieuse affiliasie toon. Navorsing wys dat Tsjeggië 'n weersin in religieuse en sekulêre outoriteit het wat na 1415 teruggevoer kan word toe volgelinge van die kerkhervormer Jan Hus, nadat hy op die brandstapel vir dwaalleer verbrand is, van die Rooms-Katolieke Kerk weggebreek het. Gedurende die 15de eeu het hierdie "Hussiete" genoeg invloed onder die Tsjeggiese bevolking verkry dat die oorgrote meerderheid nie meer as Katoliek geïdentifiseer het nie.<ref>{{en}} {{cite book |author=Elizabeth A. Clark |title=Church-State Relations in the Czech Republic: Past Turmoil and Present Transformation. |publisher=BYU Law Review |year=1996}}</ref> Alhoewel daar 'n tydperk ná die Dertigjarige Oorlog was wat die Rooms-Katolieke Oostenryks-Hongaarse regime die Hussiete en Protestante onderdruk het en weer Katolisisme ingestel het, is daar steeds 'n historiese en kulturele herinnering wat die bevolking lugtig vir religie maak. {{Sienook|Ortodokse Kerk van Tsjeggië en Slowakye}} == Ekonomie == === Historiese oorsig === Die staatsgebied van die huidige Tsjeggiese Republiek was een van die belangrikste nywerheidstreke in die Oostenryks-Hongaarse dubbelmonargie waar byna 70 persent van die industriële produksie gekonsentreer was en wat omstreeks 1900 ook in 'n Europese konteks as een van die ekonomies mees ontwikkelde gebiede beskou is.<ref>{{en}} [http://www.czech.cz/en/Business/Economic-facts/Main-pillars-of-Czech-industry ''www.czech.cz: Main pillars of Czech industry. Besoek op 9 Julie 2017''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170707073854/http://www.czech.cz/en/Business/Economic-facts/Main-pillars-of-Czech-industry |date=7 Julie 2017}}</ref><ref>{{en}} [http://www.czech.cz/en/Business/Economic-facts/Development-of-Czech-economy ''www.czech.cz: Business – Development of Czech economy. Besoek op 9 Julie 2017''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170805145735/http://www.czech.cz/en/Business/Economic-facts/Development-of-Czech-economy |date=5 Augustus 2017}}</ref> Ook ná sy onafhanklikwording in 1918 kon Tsjeggo-Slowakye as gemeenskaplike Tsjeggies-Slowaakse staat dié suksesverhaal voortsit om binne twee dekades onder die wêreld se tien mees ontwikkelde ekonomieë gereken te word. Die land het tot 'n wêreldleier gegroei op gebiede soos [[tekstiel]]-, [[glas]]- en [[skoen]]vervaardiging, terwyl ook meganiese ingenieurswese, elektrotegniese nywerhede en die energiebedryf beduidende vordering getoon het. === Huidige situasie === [[Lêer:Jindřišská, Václavské náměstí, EVO1.jpg|duimnael|'n EVO1-trem in Praag. Tsjeggië was die vernaamste verskaffer van trems vir Oosbloklande. Tans vervaardig TW Aliance, 'n konsortium van drie ondernemings, trems vir die binnelandse en uitvoermarkte]] Tsjeggië word tans onder die belangrikste ekonomieë en markte in Sentraal-Europa gereken. Sy lang tradisie as nywerheidsland, gekwalifiseerde mannekrag en die groot verskeidenheid van verskaffers van vervaardigingsonderdele maak van die land 'n gewilde bestemming vir buitelandse beleggings. Die Europese Unie stel miljarde € aan fondse vir die Tsjeggiese ekonomie beskikbaar wat van die land 'n gewilde afsetmark maak. Grootskaalse beleggings in energiedoeltreffendheid en omgewingstegnologie is 'n verdere aansporing vir buitelandse ondernemings om tot die Tsjeggiese mark toe te tree. Dikwels word na die Tsjeggiese Republiek se suksesverhaal in verband met ekonomiese transformasie – die oorgang van 'n plan- na 'n markekonomie – verwys. Tsjeggië se [[bruto binnelandse produk]] (BBP) het sedert die afskeiding van Slowakye in 1993 Meer as vervyfdubbel en beloop tans sowat €160 miljard. Volgens koopkragpariteit het die Tsjeggiese ekonomie tot 90 persent van die Europese Unie se gemiddelde BBP gegroei. Tsjeggië se hoogs gediversifiseerde ekonomie en nywerheidsektor is nou verweef met Europese afsetmarkte. Vir Duitsland is Tsjeggië, ondanks sy relatief klein bevolking van 10,5 miljoen, intussen die twaalfde grootste afsetmark, nog voor [[Rusland]], [[Japan]] of [[Indië]].<ref>{{de}} [https://www.gtai.de/GTAI/Navigation/DE/Trade/Maerkte/Geschaeftspraxis/swot-analyse,t=swotanalyse--tschechische-republik,did=1591698.html ''Gerit Schulze: SWOT-Analyse Tschechische Republik. Germany Trade and Invest, 6 Desember 2016''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170805145912/https://www.gtai.de/GTAI/Navigation/DE/Trade/Maerkte/Geschaeftspraxis/swot-analyse%2Ct%3Dswotanalyse--tschechische-republik%2Cdid%3D1591698.html |date= 5 Augustus 2017 }}</ref> === Nywerheidsektor === [[Lêer:13-04-05-Skoda Museum Mladá Boleslav by RalfR-015.jpg|duimnael|Škoda 860 (1929–1932) in die Škoda-museum, Mladá Boleslav]] Verouderde industriële aanlegte, wat uit die kommunistiese tydperk oorgeërf is, was in die vroeë 1990's een van die groot ekonomiese uitdagings vir die Tsjeggiese Republiek, 'n ekonomie wat tradisioneel sterk op nywerhede gesteun het. Sommige sektore het intussen merkwaardige transformasie beleef. So word die Tsjeggiese motor- en elektroniese bedryf onder die mees moderne en doeltreffendste ter wêreld gereken. Siviele ingenieursondernemings en verwante bedrywe is tans die vernaamste industriële sektor. Ander belangrike bedrywe sluit voedselverwerking en brouerye, chemiese nywerhede, rubber-, sement-, tekstiel-, skoen- en glasvervaardiging in. Eweneens belangrik is yster- en staalvervaardiging. Tsjeggië se swaar nywerhede in dié bedryf was voor die val van die [[Ystergordyn]] van die grootstes in [[Oos-Europa]], al was hulle aangewese op die invoer van ertse (veral uit [[Oekraïne]]). Tans word staal hoofsaaklik in aanlegte in Ostrava en sy omgewing (Morawië) vervaardig, met kleiner nywerhede in Boheemse stede soos Kladno, Plzeň en Chomutov. Uitvoergerigte swaar nywerhede vervaardig onder meer motors, vragwaens, motorfietse, trekkers, busse, trems, treinwaens, diesel- en elektriese lokomotiewe en vliegtuie. [[Škoda Auto]], wat in 1895 onder die naam ''Laurin & Klement'' as een van die eerste ondernemings in die jong motorbedryf gestig, is in die vroeë 1990's deur die Duitse motorreus [[Volkswagen]] AG oorgeneem en omvattend gemoderniseer. In die eerste dekade van die 21ste eeu het dit – met 'n aandeel van sowat tien persent van alle uitvoere – tot Tsjeggië se grootste uitvoerder gegroei. == Sport == [[Lêer:KABK-1761 Nederland v Tsjechië.jpg|duimnael|links|Die [[Tsjeggiese nasionale rugbyspan]] in 2010]] [[Lêer:14-06-03-Česko-Rakousko-Olomouc-053.jpg|duimnael|Die [[Tsjeggiese nasionale sokkerspan]] in 2014]] Die twee gewildste [[sport]]soorte in Tsjeggië is [[sokker]] en [[yshokkie]]. Ander gewilde sportsoorte sluit in [[tennis]], [[basketbal]], [[vlugbal]], [[handbal]], [[atletiek]] en [[vloerbal]]. Van die bekendste Tsjeggiese [[tennis]]spelers sluit in [[Tomáš Berdych]], [[Petr Korda]], [[Petra Kvitová]] en [[Hana Mandlíková]]. Die Tsjeggo-Slowaakse nasionale sokkerspan was 'n bestendige presteerder op die internasionale toneel met agt deelnames by [[FIFA]] [[Sokker-Wêreldbeker]]toernooie, waartydens Tsjeggo-Slowakye by die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1934|1934]] en [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1962|1962]] as naaswenner geëindig het. Dié span het ook die Europese Sokkerkampioenskap 1976 gewen, tydens die Europese Sokkerkampioenskap 1980 in die derde plek geëindig en tydens die [[Olimpiese Somerspele 1980]] die goue medalje gewen. Ná die verdeling van Tsjeggo-Slowakye het die [[Tsjeggiese nasionale sokkerspan]] tydens die Europese Sokkerkampioenskap 1996 in die tweede en tydens die Europese Sokkerkampioenskap 2004 in die derde plek geëindig. [[Rugby]] word ook in Tsjeggië gespeel, maar die [[Tsjeggiese nasionale rugbyspan]] kon tot dusver nog nie vir 'n [[rugbywêreldbeker]]toernooi kwalifiseer nie. Hulle ding in die [[Europese Rugbykampioenskap]] met ander opkomende rugbyspanne mee. == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bronnelys == ; Algemeen * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Czech-Republic|title=Czech Republic|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=6 Maart 2024}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/czechia/|title=Czechia|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=6 Maart 2024}} == Eksterne skakels == ; Wiki-webtuistes ---- {{CommonsKategorie|Czech Republic|Tsjeggië}} * {{en}} {{Wikivoyage|Czech_Republic|Tsjeggië}} ; Tsjeggiese regering ---- * {{cs}} {{en}} [https://www.vlada.cz/ Regeringswebwerf] * {{cs}} {{en}} [https://www.hrad.cz/ Presidentswebwerf] * {{cs}} {{en}} [https://www.senat.cz/ Senaatswebwerf] ; Geskiedenis ---- * {{en}} [http://countrystudies.us/czech-republic/ Ihor Gawdiak, ed.: ''Czechoslovakia: A Country Study''. Washington: GPO for the Library of Congress 1987] {{Geografiese ligging | Senter = {{vlagland|Tsjeggië}} | Noord = {{vlagland|Duitsland}} • {{vlagland|Pole}} | Noordoos = {{vlagland|Pole}} | Oos = {{vlagland|Pole}} • {{vlagland|Slowakye}} | Suidoos = {{vlagland|Slowakye}} | Suid = {{vlagland|Oostenryk}} | Suidwes = {{vlagland|Duitsland}} | Wes = {{vlagland|Duitsland}} | Noordwes = {{vlagland|Duitsland}} }} {{Lande van Europa}} {{EU-lande}} {{NAVO-lande}} {{Normdata}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Tsjeggië| ]] 3se5hdeks3zs7614qnjkd68iprhpph1 0 10659 2816114 2773873 2025-06-26T18:30:10Z SpesBona 2720 /* Sport */ Rugby bygewerk 2816114 wikitext text/x-wiki :''Hierdie artikel handel oor die hoofstad van Nederland. Vir die artikel oor die gelyknamige Suid-Afrikaanse dorp, sien [[Amsterdam, Mpumalanga]].'' {{Inligtingskas Nedersetting |amptelike_naam=Amsterdam |ander_naam= |inheemse_naam= |nedersetting_tipe=[[Munisipaliteit]] (''gemeente'') |bynaam="Mokum", "Venesië van die noorde" |slagspreuk=''Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig''<br /><small>([[Nederlands]] vir: "Heldhaftig, Vasberade, Barmhartig")</small> |translit_taal1= |translit_taal1_tipe= |translit_taal1_inligting= |translit_taal2= |translit_taal2_tipe= |translit_taal2_inligting= |beeld_stadsilhoeët=Sights in Amsterdam.jpg |beeldgrootte= |beeldbyskrif=Amsterdamse besienswaardighede |beeld_vlag=Flag of Amsterdam.svg |vlaggrootte=100px |vlagskakel= |beeld_seël= |seëlskakel= |seëlgrootte= |beeld_skild= |skildskakel= |skildgrootte= |beeld_leë_embleem=Wapen van Amsterdam.svg |leë_embleemtipe=Wapen |leë_embleemgrootte=80px |leë_embleemskakel= |beeld_kaart=Amsterdam location map.svg |kaartgrootte=220px |kaartbyskrif=Ligging van Amsterdam in Noord-Holland en Nederland |beeld_kaart1= |kaartgrootte1= |kaartbyskrif1= |beeld_punt_kaart= |puntkaartgrootte= |puntkaartbyskrif= |punt-x= |punt-y= |duimdrukkerkaart= |duimdrukkeretiketposisie=bokant |duimdrukkerkaartgrootte= |duimdrukkerkaartbyskrif= |onderafdelingtipe=[[Land]] |onderafdelingnaam={{vlag|Nederland}} |onderafdelingtipe1=Provinsie |onderafdelingtipe2= |onderafdelingtipe3= |onderafdelingtipe4= |onderafdelingnaam1=[[Lêer:Flag of North Holland.svg|23px]] [[Noord-Holland]] |onderafdelingnaam2= |onderafdelingnaam3= |onderafdelingnaam4= |regeringvoetnotas=<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.iamsterdam.com/en-GB/living/about-amsterdam/city-of-amsterdam/city-government/portfolios-mayor-alderpersons |title=Portfolios: Mayor & Alderpersons |publisher=Munisipaliteit Amsterdam |accessdate=28 Februarie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140228111659/http://www.iamsterdam.com/en-GB/living/about-amsterdam/city-of-amsterdam/city-government/portfolios-mayor-alderpersons |archive-date=28 Februarie 2014 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> |regeringstipe=Munisipale raad |leiertitel=[[Burgemeester]] |leiernaam=Femke Halsema ([[GroenLinks]]) |leiertitel1= |leiertitel2= |leiertitel3= |leiertitel4= |leiernaam1= |leiernaam2= |leiernaam3= |leiernaam4= |stigtingstitel=Eerste verwysing (''Amestelledamme'') |stigtingsdatum=27 Oktober 1275 |stigtingstitel2=Stadsregte |stigtingsdatum2=ca. 1342 |stigtingstitel3= |stigtingsdatum3= |eenheidvoorkeur= |oppervlakvoetnotas=<ref name="tno_randstad">{{nl}} {{cite web |url=http://statline.cbs.nl |title=Kerncijfers wijken en buurten |date=2 Julie 2013 |publisher=Sentrale Statistiekkantoor |accessdate=12 Maart 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/19990427135052/http://statline.cbs.nl/ |archive-date=27 April 1999 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{nl}} {{cite web |author1=Anita Bouman–Eijs |author2=Thijmen van Bree |author3=Wouter Jonkhoff |author4=Olaf Koops |author5=Walter Manshanden |author6=Elmer Rietveld |url=https://www.zuidvleugel.nl/sites/www.zuidvleugel.nl/files/article/downloads/top_20_europese_grootstedelijke_regios_1995_2011_tno_2012_r11155.pdf |title=De Top 20 van Europese grootstedelijke regio's 1995–2011; Randstad Holland in internationaal perspectief |date=17 Desember 2012 |publisher=TNO |place=Delft |accessdate=3 Maart 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140303212054/http://www.zuidvleugel.nl/sites/www.zuidvleugel.nl/files/article/downloads/top_20_europese_grootstedelijke_regios_1995_2011_tno_2012_r11155.pdf |archive-date=3 Maart 2014 |url-status=dead}}</ref> |oppervlakgroottes= |oppervlak_totaal_km2=219.32 |oppervlak_land_km2=165.76 |oppervlak_water_km2=53.56 |oppervlak_totaal_myl2=84.68 |oppervlak_land_myl2=64.00 |oppervlak_water_myl2=20.68 |oppervlak_water_persent= |oppervlak_stedelik_km2= |oppervlak_stedelik_myl2= |oppervlak_metro_km2= |oppervlak_metro_myl2= |oppervlak_leeg1_titel=[[Randstad]] |oppervlak_leeg1_km2=3043 |oppervlak_leeg1_myl2=1175 |oppervlak_leeg2_titel= |oppervlak_leeg2_km2l= |oppervlak_leeg2_myl2= |hoogtevoetnotas=<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.ahn.nl/postcodetool |title=Postcodetool for 1012JS (Dam Square) |work=Actueel Hoogtebestand Nederland |publisher=Het Waterschapshuis |accessdate=18 Februarie 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130921053543/http://www.ahn.nl/postcodetool |archive-date=21 September 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |hoogte_m=–2 |hoogte_voet=–7 |koördinaattipe= |koördinate = {{Koördinate|52|22|N|4|54|O|aansig=inlyn,titel}} |bevolking_soos_op=November 2022 |bevolkingnotas=<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/37230ned/table |title=Kerncijfers wijken en buurten 2021 |publisher=Sentrale Statistiekkantoor |date=3 Mei 2022 |accessdate=2 Augustus 2024}}</ref> |bevolking_totaal=921402 |bevolkingsdigtheid_km2=5206 |bevolkingsdigtheid_myl2=13480 |bevolking_metro=2480394 |bevolkingsdigtheid_metro_km2= |bevolkingsdigtheid_metro_myl2= |bevolking_stedelik=1459402 |bevolkingsdigtheid_stedelik_km2= |bevolkingsdigtheid_stedelik_myl2= |bevolking_leeg1_titel=Randstad |bevolking_leeg1=8116000 |bevolkingsdigtheid_leeg1_km2= |bevolkingsdigtheid_leeg1_myl2= |bevolkingnota=munisipaliteit, 2022; randstad, 2019; stedelike gebied, 2022; metropolitaanse gebied, 2022 |tydsone=MET |utcafset=+01:00 |tydsone_DST=MEST |uctafset_DST=+02:00 |poskodetipe=Poskode |poskode=1000–1183 |skakelkode=020 |leë_naam= |leë_inligting= |leë1_naam= |leë1_inligting= |leë2_naam= |leë2_inligting= |leë3_naam= |leë3_inligting= |voetnotas= |webwerf=[http://www.amsterdam.nl/ ''amsterdam.nl''] }} '''Amsterdam''' ([[Nederlands]]: [ɑmstərˈdɑm], {{Audio|Nl-Amsterdam.ogg|luister}}) is die titulêre [[hoofstad]] en volgens bevolking die grootste stad van die [[Nederland|Koninkryk der Nederlande]]. Amsterdam, in die plaaslike Amsterdamse [[dialek]] ook ''Mokum'' (afgelei uit [[Jiddisj]] vir "plek" of "stad"; [[Hebreeus]]: מָקוֹם, ''Makom''<ref>{{nl}} [http://weblogs.nrc.nl/woordhoek/2008/01/20/mokum/ Woordhoek: Mokum], nrc.nl</ref>) genoem, is in die westelike provinsie [[Noord-Holland]] aan die IJ- en die [[Amstel (rivier)|Amstel]]-riviere geleë. Die [[munisipaliteit]] Amsterdam het 'n bevolking van 918&nbsp;000 (Januarie 2023, CBS) en Groot-Amsterdam het in 2023 'n bevolking van 1&nbsp;456&nbsp;000 gehad.<ref>{{nl}} [https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/70072ned/table?ts=1704288900876 Regionale kerncijfers Nederland], StatLine</ref> Die aantal verskillende nasionaliteite in die munisipaliteit is van die hoogste in die wêreld.<ref name="nationaliteiten amsterdam">{{nl}} {{cite web |url=https://www.trouw.nl/home/amsterdam-stad-met-meeste-nationaliteiten-177-ter-wereld~ad58f67f/ |title=Amsterdam stad met meeste nationaliteiten (177) ter wereld |publisher=Trouw |date=22 Augustus 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913185252/https://www.trouw.nl/home/amsterdam-stad-met-meeste-nationaliteiten-177-ter-wereld~ad58f67f/ |archive-date=13 September 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref name="feitencijfers">{{nl}} {{cite web|url=http://www.iamsterdam.com/nl/uit-in-amsterdam/ontdek-amsterdam/feiten-en-cijfers|title=Feiten & cijfers over Amsterdam|publisher=iamsterdam.com|accessdate=8 Julie 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160708084526/http://www.iamsterdam.com/nl/uit-in-amsterdam/ontdek-amsterdam/feiten-en-cijfers|archive-date=8 Julie 2016|url-status=dead}}</ref> Alhoewel die [[regeringsetel]] en die Koninklike woning in [[Den Haag]], sowat 60&nbsp;km verder wes geleë is, is Amsterdam volgens die Nederlandse grondwet van 1983 die amptelike hoofstad van Nederland.<ref>{{nl}} {{cite web |url=http://www.grondwetpad.nl/De-wandeling/1.-Hofplaats |title=Grondwetpad – 1. Hofplaats |publisher=Huis voor democratie en rechtsstaat |accessdate=5 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190515053508/http://grondwetpad.nl/De-wandeling/1.-Hofplaats |archive-date=15 Mei 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> [[Lêer:Amsterdam Photo 2020 Copernicus Sentinel-2.jpg|duimnael|links|[[ESA]]-satellietbeeld van Amsterdam in 2020]] [[Lêer:Imagen de los canales concéntricos en Ámsterdam.png|duimnael|links|'n Lugbeeld van Amsterdam met die bekende gragte in 2020]] Amsterdam het sy naam te danke aan 'n dam wat in die 13de eeu in die Amstel opgerig is, en sy oorsprong lê in 'n 12de-eeuse klein vissersdorpie. Die plek het kort na 1300 [[stadsregte]] ontvang, in 1345 as gevolg van die Mirakel van Amsterdam 'n pelgrimsoord geword, tydens die [[Goue Eeu]] tot een van die belangrikste hawe- en handelstede ter wêreld gegroei en 'n leidende sentrum van handel en finansies geword.<ref>{{en}} {{cite book|url=http://www.cambridge.org/catalogue/catalogue.asp?isbn=9780521845359&ss=exc|publisher=Cambridge.org|title=Capitals of Capital – A History of International Financial Centres – 1780–2005|author=Youssef Cassis|isbn=978-0-521-84535-9}}</ref> 'n Toestroming aan buitelanders uit veral die Suidelike Nederland, [[Duitsland]] en die Skandinawiese lande het vanaf die einde van die 16de eeu tot staduitbreidinge gelei, waaronder die laaste gragte van die vesting wat nou as die gragtegordel bekend is. Gedurende die 19de en 20ste eeue het die stad uitgebrei en baie nuwe buurte en voorstede is beplan en gebou. Beide die 17de-eeuse Amsterdamse gragtegordel<ref>{{en}} {{cite web |url=http://whc.unesco.org/en/list/1349 |title=Seventeenth-Century Canal Ring Area of Amsterdam inside the Singelgracht |publisher=[[Unesco]] |accessdate=11 Oktober 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191206070829/http://whc.unesco.org/en/list/1349/ |archive-date= 6 Desember 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> en die 19de-eeuse Stelling van Amsterdam<ref>{{en}} {{cite web |url=http://whc.unesco.org/en/list/759 |title=Defence Line of Amsterdam |publisher=[[Unesco]] |accessdate=11 Oktober 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200602084020/http://whc.unesco.org/en/list/759 |archive-date=2 Junie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> is deur [[Unesco]] as [[wêrelderfenisgebied]]e erken. Weens sy gragte word Amsterdam ook ''[[Venesië]] van die noorde'' genoem.<ref name="Venice1">{{en}} {{cite web |url=http://www.amsterdamhotspots.nl/architecture.html |title=Amsterdamhotspots.nl |accessdate=19 April 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171201045624/http://www.amsterdamhotspots.nl/architecture.html |archive-date=1 Desember 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref name="Venice3">{{en}} {{cite web |url=http://www.worldexecutive.com/cityguides/amsterdam/ |title=World Executive City Guides – Amsterdam |accessdate=19 April 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090202034203/http://www.worldexecutive.com/cityguides/amsterdam/ |archive-date= 2 Februarie 2009 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ''Sloten'', wat in 1921 by die munisipaliteit Amsterdam ingelyf is, is die oudste deel van die stad, en dateer uit die 9de eeu. Amsterdam is die ekonomiese sentrum van Nederland en een van die finansiële sentrums in Europa, die stad word deur die studiegroep ''Globalization and World Cities'' as 'n alfa-wêreldstad beskou. Daarbenewens is die stad die kulturele sentrum van Nederland. Baie belangrike Nederlandse instellings is hier gesetel, insluitende [[Philips]], [[AkzoNobel]], [[TomTom]] en [[ING Group|ING]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.forbes.com/lists/2008/18/biz_2000global08_The-Global-2000-Netherlands_10Rank.html |publisher=Forbes.com |title=Forbes Global 2000 Largest Companies – Dutch rankings |archive-url=https://web.archive.org/web/20200520173602/https://www.forbes.com/lists/2008/18/biz_2000global08_The-Global-2000-Netherlands_10Rank.html |archive-date=20 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Van die wêreld se grootste maatskappye is in Amsterdam gesetel of het hul Europese hoofkwartier in Amsterdam, insluitende leidende tegnologiemaatskappye soos [[Uber]], [[Netflix]] en [[Tesla, Inc.|Tesla]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-05-22/the-next-global-tech-hotspot-amsterdam-stakes-its-claim |title=The Next Global Tech Hotspot? Amsterdam Stakes Its Claim |archive-url=https://web.archive.org/web/20200425011934/https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-05-22/the-next-global-tech-hotspot-amsterdam-stakes-its-claim |archive-date=25 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> In 2012 is Amsterdam deur die ''Economist Intelligence Unit'' (EIU) as die naasbeste lewensbare stad benoem<ref>{{en}} {{cite web|url=http://pages.eiu.com/rs/eiu2/images/EIU_BestCities.pdf|title=Best cities ranking and report|accessdate=9 Oktober 2022|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://pages.eiu.com/rs/eiu2/images/EIU_BestCities.pdf|archive-date=9 Oktober 2022|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref> en volgens Mercer die 12de wêreldwyd wat lewenskwaliteit rakende omgewing en [[infrastruktuur]] betref.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.citymayors.com/features/quality_survey.html |title=Best cities in the world (Mercer) |publisher=City Mayors |date=26 Mei 2010 |accessdate=10 Oktober 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200422163214/http://www.citymayors.com/features/quality_survey.html |archive-date=22 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die stad is wêreldwyd op die vierde plek as top-tegnologiese spilpunt in die Savills Tech Cities 2019-verslag (en tweede in Europa),<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.savills.co.uk/research_articles/229130/274942-0 |title=Tech Cities in Motion – 2019 |publisher=Savills |date=4 Februarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190710033644/https://www.savills.co.uk/research_articles/229130/274942-0 |archive-date=10 Julie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> en derde volgens innovasie in die Australiese innovasie-agentskap 2thinknow se Innovasiestede-indeks 2009.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.innovation-cities.com/2thinknow-innovation-cities-global-256-index/ |title=2thinknow Innovation Cities Global 256 Index – worldwide innovation city rankings |publisher=Innovation-cities.com |date=30 Julie 2009 |accessdate=11 September 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100911231656/http://www.innovation-cities.com/2thinknow-innovation-cities-global-256-index/ |archive-date=11 September 2010 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die Amsterdam-hawe is die vyfde grootste hawe in Europa.<ref name="RPA Stat15">{{en}} {{cite press release |date=Mei 2016 |title=Port Statistics 2015 |url=https://www.portofrotterdam.com/sites/default/files/port-statistics-2015.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20170209204616/https://www.portofrotterdam.com/sites/default/files/port-statistics-2015.pdf |archive-date=9 Februarie 2017 |url-status=live |page=6 |publisher=Rotterdamse Hawe-owerheid |accessdate=9 Februarie 2017}}</ref> [[Lughawe Schiphol]] is die besigste lughawe in Nederland en – net na Londen ([[Lughawe Londen-Heathrow]]) en Parys ([[Lughawe Parys-Charles de Gaulle]]) – die derde besigste in Europa. Die Amsterdamse Effektebeurs is die oudste [[effektebeurs]] ter wêreld. Besienswaardighede en aantreklikhede in Amsterdam sluit in sy gragte, Rijksmuseum, Stedelike Museum, Van Gogh Museum en Skeepvaartmuseum, Anne Frank-huis, [[Suid-Afrika Huis]], [[Concertgebouw]], Hermitage Amsterdam, Amsterdamse Museum, Musiekgebou aan 't IJ en EYE Filmmuseum, dieretuin Artis, Wallen, Heineken Experience, Koninklike Paleis, Natura Artis Magistra, Hortus Botanicus Amsterdam, NEMO, die rooiligdistrik en die koffiewinkels. Van die bekende Amsterdamse inwoners sluit in die dagboekskrywer [[Anne Frank]], die skilders [[Rembrandt van Rijn|Rembrandt]] en [[Vincent van Gogh|Van Gogh]], en die filosoof [[Baruch Spinoza]]. Die stad beskik oor twee universiteite ([[Universiteit van Amsterdam]] en [[Vrije Universiteit Amsterdam]]) en 'n aantal kolleges. Daarbenewens staan Amsterdam bekend vir sy gragte, sy verdraagsaamheid teenoor ander kulture en sy liberale atmosfeer. Die stad se eeue-oue multikulturele samelewing geniet wêreldwye aansien. Dit is ook een van die wêreld se meeste multikulturele stede, aangesien meer as 177 verskillende nasionaliteite in Amsterdam woon.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.wantedineurope.com/news/amsterdam-worldc292s-most-multicultural-city.html |title=Amsterdam world's most multicultural city. |date=26 Februarie 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200422234617/https://www.wantedineurope.com/news/amsterdam-worldc292s-most-multicultural-city.html |archive-date=22 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Amsterdam lok jaarliks sowat 5&nbsp;miljoen internasionale [[toeriste]].<ref>{{nl}} {{cite web |url=http://www.parool.nl/parool/nl/4/AMSTERDAM/article/detail/3975968/2015/04/23/Amsterdam-verwelkomde-in-2014-ruim-5-miljoen-buitenlandse-toeristen.dhtml |title=Amsterdam verwelkomde in 2014 ruim 5 miljoen buitenlandse toeristen – Amsterdam – PAROOL |accessdate=6 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181106153506/https://www.parool.nl/parool/nl/4/AMSTERDAM/article/detail/3975968/2015/04/23/Amsterdam-verwelkomde-in-2014-ruim-5-miljoen-buitenlandse-toeristen.dhtml |archive-date=6 November 2018 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die stad is ook bekend vir sy naglewe en feesaktiwiteite; van sy nagklubs (bv. Melkweg, Paradiso) is onder die wêreld se bekendstes. == Etimologie == [[Lêer:Tolprivilege voor Amsterdam van Graaf Floris V 1275.jpg|duimnael|Die ''Tolprivilege van Amsterdam'' uit 1275, waarin vir die eerste keer na Amsterdam (''Amestelledamme'') verwys is]] Ná die vloede in 1170 en 1173 het plaaslike inwoners 'n brug oor die Amstelrivier en 'n dam in die rivier gebou, wat aan die nedersetting die oorspronklike naam ''Amestelledamme'' besorg het. Die eerste bekende verwysing na die naam is 'n dokument van 27 Oktober 1275, wat inwoners van die dorp vrygestel het om die brugtol aan die graaf Floris V te betaal. Dit het aan die inwoners van die dorp Aemstelredamme die moontlikheid besorg om vry deur die Graafskap Holland te reis, sonder dat hulle tol aan brûe, slotte en damme moes betaal. Die dokument verwys na die inwoners as ''homines manentes apud Amestelledamme'' ("mense wat by Amestelledamme lewe"). Die naam "Amestelledamme" verwys na 'n dam wat aan die Amstel lê. In 1282 is ''Amestelredamme'' met 'n "r" gespel, en in 1327 het graaf Willem III van [[Zeeland]], Henegouwe en Holland (beter bekend as Willem die Grote) die skryfwyse ''Aemsterdam'' ingevoer. Die afdamming van die riviermonding het nodig geword om die voorheen opgerigte geboue weerskante die rivier teen vloede te beskerm, aangesien die destydse Zuiderzee 'n oop baai van die [[Noordsee]] was, en die grond het as gevolg van die dreineringsmaatreëls gesink. Die in die Amstel opgerigte dam het die nedersettingsentrums van albei oewers met mekaar verbind; hulle staan nou as ''Oude Zijde'' en ''Nieuwe Zijde'' (ou en nuwe kant) bekend. Op die plek van die ou Amsteldam het gedurende die [[Middeleeue]] 'n stedelike plein ontstaan, wat nog steeds die naam "Dam" dra en die sentrum van die stad vorm. Hier staan die Koninklike Paleis en die Nasionale Monument Die Amsterdammers noem hulle stad ''Mokum'', hierdie woord is afgelei van die [[Hebreeus]]e woord Mokom, wat stad beteken. == Geskiedenis == === Voorgeskiedenis === [[Lêer:Opgraving Fundering 'Kasteel van Amstel', detail.jpg|duimnael|Fondamente van die ''Kasteel van Amstel'']] Die bewoninggeskiedenis van Amsterdam het sowat 4600 jaar gelede aan die einde van die [[Neolitikum|Nuwe Steentydperk]] begin. Opgrawings in 2005–2009 by Damrak en Rokin het eetgerei en bene van plaasdiere uit dié tydperk opgelewer.<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://isgeschiedenis.nl/nieuws/amsterdam-al-bewoond-in-de-steentijd |title=Amsterdam was al in de steentijd bewoond |publisher=isgeschiedenis.nl |archive-url=https://web.archive.org/web/20191219135649/https://isgeschiedenis.nl/nieuws/amsterdam-al-bewoond-in-de-steentijd |archive-date=19 Desember 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Argeologiese vondse (muntstukke, erdewerk) uit die Romeinse tydperk dui daarop dat mense destyds op die gebied van die huidige Amsterdam gebly het, maar tot dusver is geen nedersettings uit dié tydperk opgespoor nie. Rondom 1000 is die moerasagtige gebied, destyds Aemestelle genoem, vanuit die Utrechtse streek ontgin. Vanaf verskillende bestaande turfstrome is aan weerskante dreineringslote gegrawe en 'n boeregemeenskap van landontginners het, soos elders in die turfgebied tussen Gooi en die Hollandse duine, ontstaan. Toe die turf begin neerslaan as gevolg van ontwatering, moes dyke gebou word om die nou laer grond teen die water te beskerm.<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.nu.nl/wetenschap/1801750/amsterdam-200-jaar-ouder-dan-aangenomen.html |title=Amsterdam 200 jaar ouder dan aangenomen |publisher=NU.nl |date=22 Oktober 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200203104718/https://www.nu.nl/wetenschap/1801750/amsterdam-200-jaar-ouder-dan-aangenomen.html |archive-date=3 Februarie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Gedurende die 13de eeu het dit tot die oprigting van dyke langs die Zuiderzee en die IJ, soos die Spaarndammerdyk en Diemerzeedyk, gelei. In die monding van die Amstel is, vermoedelik kort na die oorstrominge van 1170 en 1173, die dam opgerig waarvan Amsterdam sy naam ontleen het.<ref>{{nl}} {{Outeur|Geert Mak}}: ''Een kleine geschiedenis van Amsterdam'', bl. 18. Uitgeverij Atlas, Amsterdam/Antwerpen, 1994</ref> 'n Deel van die Amstel kon gegrawe gewees het. Die deel van die rivier buite, Damrak, was die begin van die Amsterdamse hawe. Die rivier anderkant van die Dam is, deels drooggelê, Rokin. Aan die begin van die 20ste eeu is oorblyfsels van die dam op die plek tussen die Nasionale Monument en die gebou van De Bijenkorf gevind. === Stigting en Middeleeue === [[Lêer:Amsterdam (6578772447).jpg|duimnael|Die Oude Kerk is in 1306 gewy en die oudste Amsterdamse gebou wat nog bestaan]] [[Lêer:Amsterdam Nieuwe Kerk 1697.jpg|duimnael|Die Nieuwe Kerk is die tweede oudste [[Kerk (gebou)|kerk]] in Amsterdam en kroningskerk van die [[Nederlandse monargie|Nederlandse monarge]]]] [[Lêer:Plattegrond van Amsterdam met stadsgezicht (map with cityscape) 1300 Jan Luyken.jpg|duimnael|Skets van Amsterdam in 1300]] [[Lêer:Eucharistic Miracle of Amsterdam by Jacob Cornelisz 1518.png|duimnael|Die ''Stille Omgang'' in 1518]] Amsterdam is heelwat jonger as ander Nederlandse stede soos [[Nijmegen]], [[Rotterdam]] en [[Utrecht (munisipaliteit)|Utrecht]] en volgens oorlewering deur twee [[Friese]] burgers in die laat 12de eeu gestig. Tot in die 13de eeu was die huidige provinsie Holland grotendeels moeilik om te koloniseer. Dit was 'n vleiland, wat hoofsaaklik uit moor en moerasland bestaan het en deur verskeie riviere deurtrek is. Een van hierdie riviere was die Amstel, wat in die IJ-inlaat gemondig het. Deur stormvloede het die IJ die Amstelmonding in 'n nou, langgestrekte baai verander. Rondom hierdie baai het teen 1230 sowat 500 vissers hulle in hutte neergelaat. Here van die Amstelland rondom die gelyknamige rivier was die adellike gesin van Amstel, wat as Ministeriale van die Prinsbisdom Utrecht die kasteel in Ouderkerk aan de Amstel beheer het, totdat dit in 1204 deur rebellierende [[Boer (landbou)|boere]] uit die Kennemerland vernietig is. Vervolgens het die gesin 'n nuwe kasteel, die ''Kasteel van Amstel'', opgerig; die beweerde fondamente is tydens opgrawings in 1994–1999 onder die huidige straat ''Nieuwezijds Kolk'' gevind. Teen 1270 het hulle die rivier, op die plek waar hy tot 'n baai verbreed, deur die naamgewende Dam afgesny. Uit hierdie tydperk dateer 'n ooreenkoms tussen Gijsbrecht IV van A(e)mstel, wie in 1265 die besit geërf het, en sy broer Willem, provoos in Mijdrecht, oor die ontwatering van sy grondbesit in die Amstel.<ref>{{en}} {{cite book|author=Richter Roegholt|title=A Short History of Amsterdam|publisher=Amersfoort|year=2006|pages=9}}</ref> Vanaf hierdie dam het die dyk weerskante van die baai in kurwes na noorde verloop, waar die huidige strate ''Nieuwendijk'' en ''Warmoesstraat'' (en verder suidoos ''Zeedijk'') nog steeds hoër geleë is as die omgewing. Sulke dyke is ook elders langs die Zuiderzee opgerig. Volgens argeologiese opgrawings is die ou kinderliedjie ''Amsterdam, die mooi stad, is op pale opgerig'' heeltemal korrek: Net met behulp van tallose pale as ondergrond – tot 18&nbsp;m diep deur die moerasagtige ondergrond in die vaste sand vasgestamp – kon huise en strate in die moerasgebied opgerig word. Die oudste verwysing van Amsterdam is in 'n dokument van 27 Oktober 1275, waarin graaf [[Floris V van Holland|Floris V]] tolvryheid aan die inwoners verleen heet. Die presiese datum waarop Amsterdam stadsregte verkry het, is onseker. Een van die moontlikhede is dat die Utrechtse biskop Guy van Avesnes in 1300–1301 [[stadsregte]] aan die plaas verleen het, aangesien hy in 'n destydse handves oor ''onsen poiteren van Aemstelredamme'' ("Onse poorters van Amsterdam") skryf. Hy het na die burgers eksplisiet as "poorters" verwys, wat aandui dat stadsregte verleen is. Oor die presiese tyd van die toekenning kan daar weinig meer gesê word as dat die tyd ongeveer of kort na 1300 is.<ref>{{nl}} {{Outeur|Geert Mak}}: ''Een kleine geschiedenis van Amsterdam'', bl. 19 en 20. Uitgeverij Atlas, Amsterdam/Antwerpen, 1994</ref> In 1342 het Amsterdam nuwe stadsregte van die Hollandse graaf [[Willem IV van Holland|Willem IV]] verkry.<ref>{{nl}} 'Amsterdam, een geschiedenis', Amsterdam; 2011, bl. 29 – 'Geschiedenis van Amsterdam, Een stad uit het niets', Amsterdam; 2004, bl. 71.</ref><ref name="amnlgeschedenis">{{nl}} {{cite web |url=http://amsterdam.nl/stad_in_beeld/geschiedenis/de_geschiedenis_van#Stadsrechten |title=De geschiedenis van Amsterdam |publisher=Munisipaliteit Amsterdam |accessdate=19 Augustus 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120819214455/http://www.amsterdam.nl/stad_in_beeld/geschiedenis/de_geschiedenis_van/ |archive-date=19 Augustus 2012 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> As eerste [[Kerk (gebou)|kerk]] het in die tweede helfte van die 13de eeu die Oude Kerk pleks van 'n houtkapel ontstaan. In 1408 het die grotere Nieuwe Kerk gevolg. Florens V, graaf van Holland, het probeer om beheer oor die nuwe handelshawe te verkry en aan sy handelaars tolvryheid verleen. Gijsbrecht van Amstel, wie teen die biskop van Utrecht in opstand gekom het, moes in 1285 aan die graaf as 'n vasal onderwerp, maar hy was in 1296 aan die moord op die graaf betrokke. Sy seun Jan van Amstel het in 1303 'n Vlaamse inval in Holland benut, om van die graaf ontslae te raak, maar is na die onttrek van die Vlaminge onderworpe en hy moes die stadsmure slyp en die brûe afbreek; die plek is van al sy handelsvoorregte ontneem. Hulle is eers na Amsterdam se uiteindelike inlyf by die Graafskap Holland in 1317 heringestel. Daarna het Amsterdam stadsregte ontvang, soos tevore ook [[Dordrecht, Nederland|Dordrecht]], [[Haarlem, Nederland|Haarlem]], [[Delft, Nederland|Delft]] en [[Leiden]]. Onder die grawe van Avesnes en hul opvolgers, die Huis Wittelsbach van Beiere-Straubing, het Holland 'n tydperk van welvaart beleef, wat met die opkoms van Boergondië as 'n nuwe mag beëindig is – in 1433 het Holland onder beheer van [[Filips die Goeie|Filips III die Goeie]] gekom, wat vanuit [[Brussel]] regeer het. Die hoeke-en-kabeljou-geskille tussen 1350 en 1490 was 'n lang smeulende magstryd van die bourgeoisie in die Hollandse stede, in alliansie met die Boergondiese hertogte, teen die belange van die plaaslike feodale adel. Visvang, aanvanklik die belangrikste bron van inkomste, is geleidelik deur handel vervang, veral met gedroogde of gesoute [[haring]] van die Sweedse suidkus en met bier uit [[Hamburg]], waarvoor Amsterdam in 1323 'n invoermonopolie verkry het, wat die springplank vir die Oosseehandel en die begin van Amsterdam as 'n handelstad was. In die 14de eeu het Amsterdam aansienlik gegroei, veral danksy handel met die [[Hanse]]stede. In 1347 is vir die eerste keer na sluise verwys, wat die moeilike vervoer van die goed oor die dam oorbodig gemaak het, aangesien skepe met neergelê maste kon deurvaar. Later het ook sluise by die Amstel se invloei in die stad en sy monding in die IJ bygekom en kanale het die stad deurkruis én omkring, soos deur Cornelis Anthonisz in 1538 uitgebeeld. Destyds het die stad 'n bevolking van sowat 30&nbsp;000 gehad en uit die sentrum van die huidige historiese binnestad bestaan. Amsterdam was nooit 'n lid van die Hanse nie;<ref>{{de}} {{cite book|author=Siggi Weidemann|title=DuMont Kunst-Reiseführer: Amsterdam Nord- und Südholland|edition=1ste|year=1994|pages=10}}</ref> Amsterdam het met hulle handelskonflikte en stryd oor die deurgang van die [[Sont]] gevoer, wat in 1441 deur 'n vergelyk beëindig is. Met nuwe tegnieke (onmiddellike skoonmaak van die vis aan boord) het die visvang op die Noordsee doeltreffender geword. Uit die Mediterreense gebied is sout en tropiese vrugte ingevoer. Amsterdam het in 'n stapel- en omsetmark ontwikkel en die goedere is verder verwerk, wat produksietegnieke, wetenskappe, bank- en versekeringsondernemings en drukkerye laat ontstaan het. Gedurende die 15de eeu het Amsterdam die belangrikste handelstad van [[Holland]] geword. Tydens die uitbreiding van die stad is ringvormige gragte gegrawe, ter verdediging en vir die waterbestuur. Die huise is op 'n fondament van lang houtpale gebou wat op die sandlaag onder die moerasagtige grondlaag staan. Die gebruik van hout as boumateriaal het die stad gedurende die Middeleeue kwesbaar vir stedelike brande gemaak. In 1421 is hierdeur een derde en in 1452 selfs driekwart van die stad verwoes. In 1597 en 1679 het in Amsterdam kleiner brande gewoed.<ref>{{nl}} {{cite web |publisher=Europeana.eu |url=http://www.europeana.eu/portal/record/90402/RP_P_OB_79_499.html |title=Het blussen van de zware brand aan de Elandsgracht, 1679 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151118182843/http://www.europeana.eu/portal/record/90402/RP_P_OB_79_499.html |archive-date=18 November 2015 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> In 1345 het 'n beweerde Eucharistiese wonderwerk die stad in 'n belangrike pelgrimsoord omgeskep, totdat die [[Protestantse Hervorming|Protestantse geloof]] aanvaar is. Die verering van die wonderwerk het ondergronds gegaan maar is lewendig gehou. Gedurende die 19de eeu, veral na die jubeljaar 1845, is die verering hernu en het 'n belangrike nasionale verwysingspunt vir Nederlandse Katolieke geword. Die ''Stille Omgang'' — 'n stille wandeling of optog in siviele drag — is sedert die 19de eeu die uitdrukking van die pelgrimstog binne die Protestantse Nederland.<ref name="stilleomgang">{{nl}} {{cite web|url=http://www.trouw.nl/laatstenieuws/laatstenieuws/article936256.ece/Katholieken_verzameld_voor_Mirakel_van_Amsterdam |title=Mirakel van Amsterdam |accessdate=8 Augustus 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090808045508/http://www.trouw.nl/laatstenieuws/laatstenieuws/article936256.ece/Katholieken_verzameld_voor_Mirakel_van_Amsterdam |archive-date=8 Augustus 2009 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> In die bloeityd van die Stille Omgang het tot 90&nbsp;000 pelgrims na Amsterdam gekom. In die 21ste eeu het dit tot sowat 5&nbsp;000 gedaal. Die stad het vinnig 'n tradisie van burgerlike administrasie ontwikkel, met 'n belangrike rol vir die stadsaal: 'n kollege van prominente burgers wat die meeste administrateurs aangestel het. In die Amsterdamse stadsregering kon alle manlike burgers sit wat oor stadsregte beskik het; hulle is "Poorter" genoem. Gedurende die Middeleeue is die ''Schouts'' en die radslede (''Schepen'') deur die graaf van Holland of sy verteenwoordiger, die ''Baljuw'' (balju) van Amstelland, benoem. Tydens die Laat-Middeleeue kon die patrisiërs die ambagsmanne uit die stadsregering verwyder en ''[[de facto]]'' 'n [[oligargie]] stig. Soos in ander Nederlandse stede het die uit 36 lede bestaande ''Vroedschap'' die magistraat benoem, wat sedert die laat 14de eeu uit vier burgemeesters en 'n aantal ''Schepen'' bestaan het. Die vier gelyktydig sittende burgemeesters, die regente van Amsterdam, het elkeen vir een jaar gedien. As dié met die langste ampstermyn uitgetree het, het die drie oorblywendes 'n opvolger uit die magistraat benoem. Sodoende is die invloed van sekere families binne die magtige regentskap verseker. Dié regeringstelsel het eers met die goedkeuring van die Franse rewolusionêre wette in die [[Bataafse Republiek]] in 1795 geëindig. === Godsdienstige konflikte en onafhanklikheidsoorlog === {{Hoofartikel|Tagtigjarige Oorlog}} [[Lêer:View of Amsterdam.JPG|duimnael|Die oudste bekende geheelbeeld van Amsterdam van [[Cornelis Anthonisz]], 1538]] [[Lêer:Anneken Hendriks, Dam, Amsterdam, by Jan Luyken.jpg|duimnael|Verbranding van 'n beweerde heks in Amsterdam, 1571]] [[Lêer:Bartholomeus van der Helst, Banquet of the Amsterdam Civic Guard in Celebration of the Peace of Münster.jpg|duimnael|Amsterdamse burgers vier die [[Vrede van Münster]], 30 Januarie 1648. Skildery deur [[Bartholomeus van der Helst]]]] In 1477 het die [[Huis van Habsburg]] die Boergondiese landerye – Holland met sy buurlande – geërf. Keiser [[Maksimiliaan I]] het in 1489 Amsterdam, in ruil vir 'n lening van 10&nbsp;000 pond [[silwer]] die reg verleen om die rykskroon bo die stadswapen in te voeg – 'n volgehoue toename in prestige. Onder sy kleinseun, keiser [[Karel V]], is die Graafskap Holland by die 17 provinsies ingelyf. Die belangrikste hawens aan die begin was egter Antwerpen en Rotterdam, veral vir goedere uit die nuwe kolonies in [[Suid-Amerika]]. Sedert 1492 het [[Sefardiese Jode]] uit Spanje en Portugal na Amsterdam gekom en sedert die middel-16de eeu ook [[Asjkenasiese Jode]] uit [[Pole]]. Hulle het 'n belangrike deel van die stad geword. Daar was baie [[sinagoge]]s en 'n aantal Joodse drukkerye. In 1535 is 'n Baptiste-opstand wreed onderdruk. Die [[Protestantse Hervorming]] het vanaf 1550 tot die verspreiding van [[Calvinisme]] gelei. In 1566 het die beeldestorm tot die opstand van die Nederlanders teen Karel se seun, [[Filips II van Spanje]], en sy opvolgers gelei. Die hoofredes vir dié opstand was die oplegging van nuwe belastings, die tiende pennie, en die godsdienstige onderdrukking van Protestantse deur die nuut ingevoerde [[Inkwisisie]]. Filips II van Spanje het in 1567 'n leër onder bevel van die Hertog van Alba na Nederland ontplooi om die rebellie te onderdruk; hy het 'n skrikbewind geïnstalleer en die Protestante met hulp van die Inkwisisie wreed onderdruk. Daarteenoor het in 1568 die ''Geuzen'' in opstand gekom, wat deur [[Willem van Oranje]], Filips se vroeëre goewerneur, aangevoer is. Die meeste stede in die noorde het by die oproeriges aangesluit, terwyl net Amsterdam en Middelburg die Spanjaarde bly ondersteun het, wat gedurende die winter in 1572/1573 Haarlem beleg en uiteindelik verower het. In 1576 het alle Nederlandse provinsies in die Pasifikasie van Gent teen Spanje saamgesluit. Op 8 Februarie 1578 het Amsterdam 'n vredesverdrag met die prins van Oranje en die ander Nederlandse provinsies gesluit. Enkele maande later is die Amsterdamse stadsregering omvergewerp, die ''Alteratie'' van Amsterdam, en die aanhangers van Spanje en die hoër Katolieke klerus is op twee looie gesit en in die IJ ingestoot. Beide die Oude en die Nieuwe Kerk is hervorm. In 1579 het die Unie in 'n noordelike, Protestantse, die Unie van Utrecht met Amsterdam, en 'n suidelike hoofsaaklik Katolieke Unie van Arras verbreek. In 1581 het die noordelike sewe provinsies formeel hul onafhanklikheid van Spanje verklaar. Die sewe provinsies is deur Calvinisme – sonder om die amptelike godsdiens te wees – gekenmerk, terwyl die suide die Katolieke Spaanse Nederland gevorm het. Amsterdam was in 'n godsdienstige opsig verdraagsaam, katolieke [[klooster]]s is nes kerke van [[Mennonisme|Mennonite]] en Lutheraners toegelaat. Só is Amsterdam tot op hede oorwegend calvinisties gekenmerk, maar vorm ook die sentrum van die klein Nederlandse Lutheranisme. In 1609 het [[Kongregasionalistiese Kerk|kongregasionalistiese vlugtelinge]] uit [[Engeland]] onder leiding van John Smyth en Thomas Helwys in 'n bakkery langs die Amsterdamse Bakkerstraat die eerste Baptistegemeenskap as begin van een van die vandag grootste Protestantse [[Kerk (organisasie)|kerkgemeentes]] gestig. Die calvinistiese Hervormingsekte van die Remonstrante het egter onder politieke druk gekom. Amsterdam se weerstand het verhoed dat Willem van Oranje monarg geword en die historiese titel Graaf van Holland bekom het; pleks daarvan het hy goewerneur van die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande, met sy magsbasis die parlement – tot vandag toe bekend as die [[State-Generaal van Nederland]], geword. Dié konstellasie het tot 'n voortdurende mededinging tussen die oligargiese stadsregent en die gewilde goewerneursdinastie gelei. In 1584 is Willem van Oranje deur 'n katolieke fanatikus in Delft vermoor. Hy is deur sy seun Maurits opgevolg en die konflik tussen die suidelike en noordelike provinsies het heen en weer geswaai, totdat die Spanjaarde in die seeslag van Gibraltar in 1607 verslaan is, waarop in 1609 die wapenstilstand van Antwerpen gevolg het, wat vir twaalf jaar van krag was. In 1621 het die konflik met Spanje teen die agtergrond van die [[Dertigjarige Oorlog]] opnuut begin en is eers in 1648 met die Vrede van Westfalen amptelik beëindig, waarvolgens die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande internasionale erkenning verkry en van die [[Heilige Romeinse Ryk]] onafhanklik geword het. Na die inname van [[Antwerpen]] deur die [[Spanjaarde]] in 1585 het baie Antwerpenare, met hul handelsnetwerk, na Amsterdam gekom. Naas baie andere faktore het hul koms en dié van die Jode 'n belangrike rol in die [[Goue Eeu]] van Amsterdam en Holland gespeel. Die rebellie het tot die Tagtigjarige Oorlog gelei, wat uiteindelik met die Nederlandse onafhanklikheid geëindig het.<ref name="80yearswar">{{nl}} {{cite web |url=http://dutchrevolt.leidenuniv.nl/nederlands/default.htm |publisher=Leiden University |title=Eighty Years' War |accessdate=21 Mei 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100526020212/http://dutchrevolt.leidenuniv.nl/Nederlands/default.htm |archive-date=26 Mei 2010 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die [[Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande|Nederlandse Republiek]] is deur die Nederlandse opstandleier [[Willem van Oranje]] sterk bevorder en het bekend geword vir sy relatiewe godsdienstige verdraagsaamheid. Jode van die [[Iberiese Skiereiland]], [[Hugenoot|Huguenote]] uit Frankryk, welvarende handelaars en drukkers uit [[Vlaandere]], asook ekonomiese en godsdienstige vlugtelinge uit die Spaans-beheerde dele van die Lae Lande het in Amsterdam 'n veilige hawe gevind. Die instroming van Nederlandse drukkers en die stad se intellektuele toleransie het van Amsterdam 'n sentrum van die Europese [[persvryheid]] gemaak.<ref>{{en}} {{cite book|author=Wade Rowland|year=2003|title=Galileo's Mistake, A new look at the epic confrontation between Galileo and the Church|location=New York|publisher=Arcade Publishing|isbn=1-55970-684-8|pages=260}}</ref> === Sentrum van die Nederlandse Goue Eeu === {{Hoofartikel|Goue Eeu}} [[Lêer:Gravure van het Oost Indisch Huis (17e eeuw).jpg|duimnael|Die Oos-Indiese Huis in Amsterdam (middel-17de eeu)]] [[Lêer:AmsterdamDamsquar.jpg|duimnael|Die tussen 1648 en 1665 opgerigte Stadhuis (Paleis op de Dam)]] [[Lêer:The courtyard of the Beurs in Amsterdam, by Emanuel de Witte.jpg|duimnael|''Binnehof van die Amsterdamse Aandelebeurs'', deur [[Emanuel de Witte]], 1653. Die Amsterdamse Aandelebeurs was die eerste aandelebeurs wat in die 17de eeu die deurlopende handel ingevoer het.<ref name=Braudel>{{en}} {{cite book|last1=Braudel|first1=Fernand|title=Civilization and capitalism 15th–18th century: The wheels of commerce|url=https://archive.org/details/civilizationcapi01brau|url-access=registration|date=1983|publisher=Harper & Row|location=New York |isbn=978-0-06-015091-4}}</ref>]] [[Lêer:Exact Drawing of Old and New Amsterdam (Map) 1699-1706 by Frederik de Wit.jpg|duimnael|Stadkaart rondom 1699]] [[Lêer:Het IJ voor Amsterdam met het fregat 'De Ploeg' - The fregate 'De Ploeg' on the IJ in Amsterdam (Ludolf Backhuysen, 1708).jpg|duimnael|"''Het IJ voor Amsterdam met het fregat 'De Ploeg'''", skildery deur [[Ludolf Bakhuizen]]; rondom 1690]] [[Lêer:H.P. Schouten - De Dam richting Beurssteeg (1779).jpg|duimnael|'n Tekening van Amsterdam se hofplein Dam in 1779]] Die inlywing van Portugal by Spanje in 1580 het die noordelike Nederland gedwing om selfs na Indië te seil. Die eerste skeepvaarte is in Amsterdam begin en was van die begin af 'n groot sukses. Vervolgens is orals in die land verdere vaarte na Indië beplan. Uit hierdie individuele inisiatiewe het in 1602 die [[Verenigde Oos-Indiese Kompanjie]] (VOC) ontstaan. Inwoners van Amsterdam het meer as die helfte van die kapital saamgebring, wat in die nuwe onderneming belê is, waarvan twee vyfdes klein beleggers (ambagsmanne), en 84 groot beleggers. In 1621 is ook die [[Nederlandse Wes-Indiese Kompanjie]] van stapel gestuur; hulle het in 1626 Nieuw Amsterdam gestig, wat sedert 1667 as [[New York]] bekend is. Die Amsterdamse ruilbank het 'n wêreldwye reputasie geniet. Hierdie handelsgeselskappe het van die Republiek 'n wêreldwye see- en handelsmag gemaak – skepe het van Amsterdam na die [[Oossee]], [[Noord-Amerika]] en [[Afrika]], asook die hedendaagse [[Indonesië]], [[Indië]], [[Sri Lanka]] en [[Brasilië]] geseil – waarvolgens na die wapenstilstand met Spanje in 1609 die Goue Eeu vir Nederland begin het. Hierdie maatskappye het oorsese besittings verkry wat later [[Nederlandse koloniale ryk|Nederlandse kolonies]] sou word. Na Nieuw Amsterdam is ook [[Batavia]], hoofstad van [[Nederlands-Indië]] en [[Kaapstad]], hoofstad van die [[Nederlandse Kaapkolonie]] gestig. Hierdie klein, ylbevolkte republiek, wat oor geen hulpbronne beskik het nie en net 'n klein landbou beskik het, het in die 17de eeu 'n groot ekonomiese krag geword en Amsterdam die belangrikste Europese handelsplek, belangrike stapelmark en die welvarendste stad op die vasteland en die [[Weste]]rse wêreld,<ref>{{en}} {{cite book|author=E. Haverkamp-Bergmann, Rembrandt|title=The Night Watch|location=New Jersey|publisher=Princeton University Press|year=1982|pages=57}}</ref> wat vanaf 1648 tot 1665 die Stadhuis (nou Paleis op de Dam), 'n pragtige raadsaal opgerig het. Die bevolking het tussen 1600 en 1662 van sowat 40&nbsp;000 tot 210&nbsp;000 gestyg, die stad is met nuwe gragte uitgebrei en talle nuwe kerke en sosiale fasiliteite is gebou. In die pakhuise is [[spesery]]e, [[sy]] en ander skatte uit Indië en die [[Stille Oseaan]] gebêre; [[wetenskap]] en [[letterkunde]], [[argitektuur]], [[beeldhouwerk]] en [[skildery]] (Rembrandt en sy leraars) het opgebloei. Amsterdam was Europa se belangrikste plek vir die verskeping van goedere en die leidende finansiële sentrum van die Westerse wêreld.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.uncp.edu/home/rwb/Amsterdam_l.html |title=Amsterdam in the 17th century |publisher=Universiteit van Noord-Carolina by Pembroke |accessdate=26 Oktober 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171026172102/http://www2.uncp.edu/home/rwb/Amsterdam_l.html |archive-date=26 Oktober 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> In 1602 het die Amsterdamse kantoor van die internasionaal handel drywende Verenigde Oos-Indiese Kompanjie die wêreld se eerste aandelebeurs geword, nadat hulle hul eie aandele verhandel het.<ref name="The oldest share">{{en}} {{cite web |url=http://www.oldest-share.com/ |title=The oldest share |accessdate=22 Mei 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080509123937/http://www.oldest-share.com/ |archive-date=9 Mei 2008 |url-status=live}}</ref> Die Bank van Amsterdam het sy besighede in 1609 begin en as 'n volle dienstebank vir Nederlandse handelaarsbankiers en 'n reserwebank opgetree. Die bevolking van Amsterdam het in die tydperk vinnig toegeneem deur 'n geweldige toestroming van buitelanders. Rondom 1570 het Amsterdam minder as 30&nbsp;000 inwoners gehad, in 1622 het hul aantal gegroei tot sowat 100&nbsp;000. Teen die einde van die 17de eeu het die bevolking 200&nbsp;000 oorskry en Amsterdam het saam met [[Londen]], [[Napels]] en [[Parys]] tot die grootste stede in Europa behoort. Die bevolkingsgroei het 'n grootskaalse uitbreiding van die stad nodig gemaak, waaraan die konsentriese gragtegordel met sy koopmanshuise en pakhuise te danke is. Nederland se sukses het egter ook met 'n mededinging teen die grootmondhede [[Koninkryk van Engeland|Engeland]] en Frankryk gepaard gegaan. Tussen 1652 en 1674 is drie Anglo-Nederlandse seeoorloë besleg en tydens die Tweede Noorse Oorlog moes Nederland sy handelsbelange in die Oossee verdedig. Die politikus Johan de Witt en die vlootbevelvoerder [[Michiel de Ruyter]] het hierdie tydperk gekenmerk. Gedurende die Rampjaar 1672 het Nederland gelyktydig oorlog met beide Engeland en Frankryk gevoer. Die [[Frans-Nederlandse Oorlog]] het ten voordeel vir Frankryk geëindig. As gevolg van die verwoestende oorlog was die Amsterdamse hawe vir skepe met goedere uit Indië nie toeganklik nie. Dit het met dalende pryse, die Engelse konkurrensie oorsee, die beskadiging van skepe en dyke se houtpale deur die Paalworm, daaropvolgende oorstromings en die [[runderpes]], wat die uitvoer van [[kaas]] en [[botter]] gekniehalter het, gepaard gegaan. Vervolgens is die groei van die stad vertraag en omstreeks 1680 is die konstruksie-aktiwiteite beëindig. Aan die oostekant van die Amstel was 'n oorvloed aan bouterrein beskikbaar. Erwe is aan liefdadigheidsorganisasies uitgereik en die plantasie is as 'n wandelpark aangewys. Vanaf die middel-18de eeu het die bevolking weer begin daal, en rondom 1815 sy laagtepunt met sowat 140&nbsp;000 inwoners bereik. Amsterdam het sy rol as 'n oorlaaipoort vir die wêreldwye handel kwytgeraak, wat teen einde van die 17de eeu tot 'n omwenteling van die ekonomiese strukture gelei het; Amsterdam was nie meer 'n belangrike hawestad nie, maar het 'n toenemende invloed op die Europese geldmark verkry. Amsterdam het daarin geslag om die finansiële sentrum van die wêreld te word – as bankier vir Europese vorste, wat met lenings hul duur oorloë in Europa en oorsee onderhou het. Amsterdam se ryk burgers het hul geld in die buurlande begin belê. In 1688 het die goewerneur [[Willem III van Engeland|Willem III van Oranje]] die Engelse koning geword. Na sy dood in 1702 is nie 'n nuwe goewerneur benoem nie en die Nederlanders het weer op die stedelike regente se antisentralistiese tradisie begin fokus. Eers in 1747 het Willem IV die nuwe goewerneur van alle provinsies geword. Die van Frankryk uitbreidende tydperk van [[Verligting]] het onluste, veroordeling van misbruike en kritiek op die stelsel van die volk vervreemde regente ontlok. In 1795 is die Bataafse Republiek, 'n vasalstaat van die Napoleontiese Frankryk, gestig. === Agteruitgang en modernisasie === [[Lêer:Old-Amsterdam 1891-street-1.jpg|duimnael|Aansig van Vijzelstraat en die Muntplein, 1891]] Gedurende die [[Napoleontiese Oorloë]] het Amsterdam sy laagtepunt bereik en Louis Bonaparte, een van Napoleon se broers, het koning van die [[Koninkryk van Holland]], wat deur [[Napoleon Bonaparte]] gestig is, geword. Louis het Amsterdam as sy hoofstad verklaar, maar dit kon nie verhoed dat van Amsterdam aan die begin van die 19de eeu 'n verarmde dooie stad geword het nie; Napoleon se Kontinentale stelsel teen die [[Britse Ryk]] het Amsterdam se ekonomiese agteruitgang egter versnel. Die stigting van die [[Verenigde Koninkryk van die Nederlande]] in 1815 was egter 'n keerpunt. Gedurende die 19de eeu het 'n stadige herstel begin en rondom 1850 het Amsterdam buite die 17de-eeuse Singelgrag begin uitbrei. In 1825 het met die nuut gegrawe Noord-Hollandse kanaal die waterverbinding met [[Den Helder]] tot stand gekom. In 1839 is die spoorlyn Amsterdam-Haarlem as eerste spoorweg in Nederland geopen. Sedert 1876 vorm die Noordseekanaal die regstreekse verbinding tussen die Amsterdamse hawe en die sluise by [[IJmuiden]] wat toegang bied tot die [[Noordsee]] en dus na die [[Verenigde Koninkryk]] en die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]]. Die uitlopende 19de eeu word soms as Amsterdam se tweede Goue Eeu beskou.<ref name="Amsterdam City Walks">{{en}} {{cite web |url=http://www.simplyamsterdam.nl/Animation_Second_Golden_Age_of_Amsterdam_1800-1900.htm |title=Amsterdam through the ages – A medieval village becomes a global city |accessdate=21 Mei 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180821115823/http://www.simplyamsterdam.nl/Animation_Second_Golden_Age_of_Amsterdam_1800-1900.htm |archive-date=21 Augustus 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Nuwe museums, 'n treinstasie en die Concertgebouw is opgerig; gelyktydig het die [[Industriële Revolusie]] die stad bereik, waarmee 'n nuwe periode van uitbreiding begin het. Vernuwing van handel, nuwe [[industrie]]ë en 'n bevolkingstoename in die 19de eeuse gordel het gevolg. Die bevolking het van sowat 250&nbsp;000 rondom 1850 tot 510&nbsp;000 in 1900 verdubbel. Die Amsterdam-Ryn-kanaal is gegrawe om aan Amsterdam 'n direkte verbinding na die [[Ryn]] te besorg, en die Noordsee-kanaal is gegrawe ten einde van 'n korter verbinding met die Noordsee. Albei projekte het die handel met Europa en die wêreld dramaties laat toeneem. In 1906 het [[Joseph Conrad]] 'n kort beskrywing van Amsterdam vanaf die seekant gegee en in ''The Mirror of the Sea'' gepubliseer. === 20ste eeu tot hede === [[Lêer:Amsterdam photochrom2.jpg|duimnael|Fotochroom van Amsterdam se Damplein aan die begin van die 20ste eeu]] [[Lêer:Algemeen uitbreidingsplan amsterdam1935.jpg|duimnael|Plankaart van die algemene uitbreidingsplan uit 1935]] [[Lêer:Enorme menigte op de Amstellaan te Amsterdam Op de achtergrond de zgn wolkenkrabber, Bestanddeelnr 900-2830.jpg|duimnael|Mense vier die bevryding van Nederland aan die einde van die Tweede Wêreldoorlog op 8 Mei 1945]] [[Lêer:Rellen bij ontruiming panden in Nieuwmarktbuurt in Amsterdam waterkanon in acti, Bestanddeelnr 927-8239.jpg|duimnael|Betogings van die bevolking teen die bou van die metro aan die Oostlijn het in 1975 tot die Nieuwmarkt-onluste gelei]] [[Lêer:Amsterdam Canal Tour.jpg|duimnael|Die 17de-eeuse Amsterdamse kanale is deur Unesco in 2010 as wêrelderfenisgebied gelys en het aan Amsterdam die bynaam "Venesië van die noorde" besorg. Saam met De Wallen is die kanale die fokuspunt vir toeriste in die stad]] [[Lêer:ZuidasAmsterdamNederland2011.jpg|duimnael|Die Zuidas, die nuwe Amsterdamse sakedistrik]] Net voor die [[Eerste Wêreldoorlog]] het die stad weer begin groei en nuwe voorstede is opgerig. Alhoewel Nederland gedurende die Groot Oorlog neutraal gebly het, het Amsterdam 'n voedseltekort ondergaan en verhittingbrandstof het skaars geword. Dié tekorte het onluste aangehits, waarin 'n aantal mense dood is. Hierdie onluste het as die ''Aardappeloproer'' ("Aartappeloproer") bekend geword. Mense het winkels en pakhuise aan die brand gesteek om goedere, veral voedsel te bekom.<ref name="aardappeloproer">{{nl}} {{cite web|url=http://www.collectie.legermuseum.nl/sites/strategion/contents/i004516/arma39%20het%20aardappeloproer%20in%201917.pdf |title=Aardappeloproer – Legermuseum |accessdate=28 Mei 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080528004443/http://www.collectie.legermuseum.nl/sites/strategion/contents/i004516/arma39%20het%20aardappeloproer%20in%201917.pdf |archive-date=28 Mei 2008 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Op 1 Januarie 1921 is, na 'n oorvloedig in 1916, die verarmde munisipaliteite Durgerdam, Holysloot, Zunderdorp en Schellingwoude, wat almal noord van Amsterdam lê, op hul eie versoek, by Amsterdam ingelyf.<ref>{{nl}} {{cite web|url=https://stadsarchief.amsterdam.nl |title=Amsterdam city archives |accessdate=6 Oktober 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006135130/https://stadsarchief.amsterdam.nl/ |archive-date=6 Oktober 2014 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><ref>{{nl}} {{cite web |url=http://www.centraledorpenraad.nl/landelijk-noord/historie |title=Landelijk Amsterdam-Noord |publisher=Centrale dorpen raad |archive-url=https://web.archive.org/web/20180112185154/http://www.centraledorpenraad.nl/landelijk-noord/historie |archive-date=12 Januarie 2018 |url-status=live |df=dmy-all |accessdate=23 April 2020}}</ref> Tussen die oorloë het die stad verder gegroei, veral na die weste in die Jordaandistrik van die Frederik Hendrikbuurt en omliggende buurte. Die sosiale misstande wat met die Industriële Revolusie gepaard gegaan het, het van Amsterdam 'n sentrum van die Nederlandse sosiaal-demokrasie gemaak en tot grootskaalse stadsuitbreidinge (Plan Zuid, Plan West en AUP) gelei. Tydens die [[Groot Depressie]] in die 1930's is die Amsterdamse Bos (''Boschplan'') deur werklose mense aangeleë. Die verlaging van die hulpbetalings aan werkloses in 1934 het gelei tot die Jordaanoproer, waarby vyf mense dood is. [[Nazi-Duitsland]] het op 10 Mei 1940 Nederland binnegeval en beset. Die Nederlandse weerstand was in Amsterdam omvangryk, en het groepe soos Vrij Nederland en die kunstenaarsweerstand met Gerrit van der Veen gekweek. Van die Amsterdamse burgers het Jode beskerm en sodoende hulself en hul gesinne aan 'n hoë risiko blootgestel om opgesluit te word of in konsentrasiekampe te beland. Meer as 100&nbsp;000 Nederlandse Jode, waarvan sowat 60&nbsp;000 Amsterdamse Jode, is na konsentrasiekampe gedeporteer en van Amsterdam se groot Joodse gemeente is sowat 75&nbsp;000 mense vermoor. Die Nederlandse Kommunistiese Party het as 'n reaksie op die strooptogte die Februarie-staking georganiseer, waaraan omtrent 300&nbsp;000 mense deelgeneem het. Waarskynlik die bekendste gedeporteerde was die jong Joodse meisie [[Anne Frank]], wat in Amsterdam weggekruip en haar wêreldbekende dagboek geskryf het, maar in die [[Bergen-Belsen-konsentrasiekamp]] vermoor is.<ref name="deportation">{{nl}} {{cite web |url=http://www.hollandscheschouwburg.nl/site_en/deportatie/kader.html |publisher=Hollandsche Schouwburg |title=Deportation to camps |accessdate=21 Mei 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150318184829/http://www.hollandscheschouwburg.nl/site_en/deportatie/kader.html |archive-date=18 Maart 2015 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Aan die einde van die [[Tweede Wêreldoorlog]] het die kommunikasie met die res van die land verbreek, en beide voedsel en brandstof was skaars. Baie burgers het op soek na voer na die platteland getrek. [[Hond]]e, [[kat]]te, rou suikerbiet en [[tulp]]bolle — tot 'n pulp gekook — is geëet om aan die lewe te bly.<ref name="hongerwinter">{{nl}} {{cite web |url=http://www.nos.nl/nosjournaal/dossiers/60jaarbevrijding/60jaar_hongerwinter.html |title=Kou en strijd in een barre winter |publisher=NOS |accessdate=20 September 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080920052703/http://www.nos.nl/nosjournaal/dossiers/60jaarbevrijding/60jaar_hongerwinter.html |archive-date=20 September 2008 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die meeste bome in Amsterdam is vir brandstof afgekap, en die hout uit gedeporteerde Jode se wonings is geneem. Ook die Hongerwinter het, net soos in die hele Wes-Nederland, 'n hoë tol van die stad geëis. Die fisiese oorlogskade is in vergelyking met stede soos Rotterdam en Den Haag uiteindelik beperk. Die meeste skade is in 1943 aangerig deur die [[Geallieerdes van die Tweede Wêreldoorlog|Geallieerde]] bomaanval op Amsterdam-Noord, waarin meer as 200 mense dood is. Tydens die Tweede Wêreldoorlog is sowat 110&nbsp;000 Amsterdamers dood. Baie nuwe voorstede, soos Osdorp, Slotervaart, Slotermeer en Geuzenveld, is in die tien jaar na die Tweede Wêreldoorlog opgerig.<ref name="svgeschedenis">{{nl}} {{cite web |url=http://www.slotervaart.amsterdam.nl/stadsdeel_in_beeld/geschiedenis |title=Stadsdeel Slotervaart – Geschiedenis |publisher=Munisipaliteit Amsterdam |accessdate=3 Mei 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080503180139/http://www.slotervaart.amsterdam.nl/stadsdeel_in_beeld/geschiedenis |archive-date=3 Mei 2008 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Hierdie voorstede beskik oor baie uiteenlopende openbare parke en wye oop ruimtes, en die nuwe geboue het verbeterde behuisingsomstandighede met groter en helder kamers, tuine en balkonne. Weens die oorlog en ander gebeurtenisse gedurende die 20ste eeu het amper die hele binnestad verval. Soos die samelewing besig was om te verander het politici en ander invloedryke persoonlikhede planne uitgereik om groot dele van die binnestad te herontwerp. Daar was 'n toenemende aanvraag na kantoorgeboue en ook vir nuwe paaie, aangesien motorvoertuie vir die meeste mense bekostigbaar geword het.<ref name="stadsherstel">{{nl}} {{cite web |url=http://www.stadsherstelamsterdam.nl/ |title=Stadsherstel Missie/Historie |accessdate=22 Mei 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171221012239/https://www.stadsherstelamsterdam.nl/ |archive-date=21 Desember 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Na die oorlog is die ''Algemeen Uitbreidingsplan'' grotendeels uitgevoer, onder andere is die Westelijke Tuinsteden en Buitenveldert opgerig. Ook Amsterdam-Noord het 'n groot uitbreiding ondergaan en die bestaande stad is verander. In 1966 het burgemeester Ivo Samkalden in die polder Bijlmermeer die eerste paal vir die oprigting van 5&nbsp;000 woonstelle in die grond ingeslaan. Ook nuwe woonbuurte soos [[Java-eiland]] en [[KNSM-eiland]] is opgerig. Daarbenewens het die sosiale gesig van die gedurende die dekades na die Tweede Wêreldoorlog verander. In die 1950's het 'n liberale houding van die stadsbestuur 'n vroeë opkoms van [[selfdegeslaghuwelik]]e moontlik gemaak, wat later opgevolg is deur die sosiale emansipasie van homoseksuele mense, waardeur Amsterdam enkele dekades lank as die "homoseksuele hoofstad" van Europa beskou is. Die groot hoeveelheid proteste en sosiale beweginge in die stad het reëlmatig tot rebellies en opstande gelei. In die nasleep van die Paryse studente-opstande in die 1960's het in Amsterdam die kunstsinnige anargistiese Provobeweging ontstaan, wat teen die owerhede meegeding het met speelse optrede, soos gebeure rondom Het Lieverdje (Spui), maar ook met die verligting van 'n rookbom tydens die troue van prinses [[Beatrix van Nederland|Beatrix]] en prins Claus in Maart 1966. In Junie dieselfde het 'n konstruksiewerkerrebellie plaasgevind; tydens hierdie sogenaamde "Telegraafrellen" het een mens gesterf en tientalle is gewond, waarop die burgemeester en die hoofkommissaris van die polisie moes bedank. Onluste het ook op 25 Augustus 1970 uitgebreek toe die slaapverbod by die Nasionale Monument op Damplein afgekondig is. Drie dae lank was dit rusteloos in die stad met klopjagte, beserings en vandalisme, en 'n groep mariniers het onwettig opgetree teen hoofsaaklik alternatiewe, langharige jongelinge. Later sou die jongelinge en hippies nie meer op die dam oornag nie, maar in die Vondelpark. Burgers en plaaslike inwoners het grootskaals teen munisipale planne vir die sloping van die voormalige Joodse woonbuurte en sy vervanging met nuwe geboue bokant die nuwe moltrein wat gebou sou word protesteer. 'n Groot betoging in 1975 het tot die onluste in die Nieuwmarket gelei. In 1977 is 'n moltrein tussen die nuwe voorstad Bijlmermeer in die stad se suidoostelike eksklave en die sentrum van Amsterdam ingerig. Verdere planne vir 'n nuwe snelpad bo die metro om Amsterdam Centraal en die stadsentrum met ander stadsdele te verbind is gemaak. Die nodige grootskaalse slopings het in Amsterdam se voormalige Joodse buurt begin. Nouer strate, soos die Jodenbreestraat, is verbreed en amper alle huise is afgebreek. Op die hoogtepunt van die slopings het die ''Nieuwmarktrellen'' (Nieuwmarktonluste) uitgebreek;<ref name="metrostad">{{nl}} {{cite web |url=http://amsterdam.nl/?ActItmIdt=101459 |title=Typisch Metrostad |publisher=Munisipaliteit Amsterdam |accessdate=5 November 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131105011116/http://www.amsterdam.nl/?ActItmIdt=101459 |archive-date=5 November 2013 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> die oproeriges het hul woede oor die sloping wat deur die herstrukturering van die stad veroorsaak is uitgespreek. Vervolgens is die slopings beëindig en die snelpad is nooit gebou nie; net die moltrein is voltooi. Slegs 'n paar strate is verbreed. Die nuwe stadsaal is op die byna heeltemal gesloopte Waterlooplein opgerig. Intussen is groot private organisasies soos ''Stadsherstel Amsterdam'' gestig ten einde om die hele stadsentrum te laat restoureer. Alhoewel die sukses van hierdie stryd vandag sigbaar is, is pogings vir 'n verdere restourasie steeds aan die gang.<ref name="stadsherstel" /> Die hele stadsentrum het sy voormalige prag teruggekry en is, as 'n geheel, 'n beskermde gebied. Baie van sy geboue het gedenkwaardighede geword en in Julie 2010 is die Gragtegordel (die drie konsentriese kanale: Herengracht, Keizersgracht en Prinsengracht) deur [[Unesco]] as 'n [[wêrelderfenisgebied]] gelys.<ref name="unesco">{{nl}} {{cite web |url=https://www.amsterdam.nl/kunst-cultuur/grachtengordel/ |title=Grachtengordel Amsterdam Werelderfgoed |accessdate=5 Augustus 2015 |publisher=Munisipaliteit Amsterdam |archive-url=https://web.archive.org/web/20190201232424/https://www.amsterdam.nl/kunst-cultuur/grachtengordel/ |archive-date=1 Februarie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> In die 1970's en 1980's het baie, veral jong, nuwe middelklas-Amsterdamers teen die groot tekort aan bekostigbare behuising, die hoë vakaturekoers, die verwaarlosing van woonblokke en die verarming van die 19de-eeuse woonbuurte betoog. Uit protes en as 'n praktiese oplossing het hulle leë geboue beset, opgeknap en daarheen verhuis. Demonstrasies en breë teenkanting teen uitsettings het vanaf die vroeë 1980's herhaaldelik plaasgevind. Baie plaaslike inwoners het simpatie gehad met die plakkers. In Maart 1980 het tenks deur die stad gerol om versperrings teen die uitsetting van geboue in die Vondelstraat af te breek. 'n Ander hoogtepunt was die Kroningsoproer op 30 April 1980 ("Geen woning, geen kroning")<ref>{{nl}} {{cite web |url=http://www.geschiedenis24.nl/nieuws/2005/april/Koninginnedag-1980-Geen-woning-geen-kroning-Themakanaal-week-17-23-t-m-30-april.html |title=Koninginnedag 1980: Geen woning geen kroning |publisher=geschiedenis24.nl |archive-url=https://web.archive.org/web/20140817171932/http://www.geschiedenis24.nl/nieuws/2005/april/Koninginnedag-1980-Geen-woning-geen-kroning-Themakanaal-week-17-23-t-m-30-april.html |archive-date=17 Augustus 2014 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> rondom die seremonies rakende die inhuldiging van prinses Beatrix as die nuwe koningin van Nederland in die Nieuwe Kerk op die Dam. Daar was veral brandende versperrings aan en rondom die Rokin, en daar was gevegte tussen die mobiele eenheid en betogers, met minstens 400 beseerdes. In die daaropvolgende jare was daar gereelde onluste onder plakkers, maar op 'n kleiner skaal. Vreedsaam was die groot vredesdemonstratie teen kruisrakette op 21 November 1981 met sowat 400&nbsp;000 deelnemers. 'n Brand by Hotel Polen op die Rokin in Mei 1977 het egter wel slagoffers geëis, aangesien 33 mense dood is. Die De Slegte-gebou langsaan het ook in vlamme opgegaan, waarby 'n groot aantal waardevolle antieke boeke verlore gegaan het. In die 1970's en 1980's is in die binnestad met 'n stedelike vernuwing begin en beide gesinne en bedrywighede het op soek na meer ruimte uit die binnestad getrek. Die koms van hoogs opgeleide en welverdiende jongmense in hul plek het die ondersteuning van die spysenieringsbedryf en allerlei ander diensaktiwiteite versterk. Vanaf 1984 het die aantal inwoners na twintig jaar weer begin toegeneem. Sedert die 1990's is ook die stadsrande transformeer en uitgebrei. In die Bijlmermeer, berug as 'n beroofde woonbuurt en die plek van 'n vliegtuigramp in 1992, het die kenmerkende heuningkoekwoonstelle plek gemaak vir vernuwing om die leefomgewing te verbeter. 'n Ander opknappingsoperasie was die transformasie van die oostelike hawe van 'n vervalle hawegebied in 'n moderne woongebied. Terselfdertyd het die stad weer na buite begin uitbrei, byvoorbeeld met die oprigting van die nuwe distrikte De Aker en Nieuw Sloten in die suidweste van die stad en, meer onlangs, die ontwikkeling van die distrik IJburg op 'n aantal kunsmatige eilande in die IJmeer. Met die oprigting van die Suidas-sakekern het die stad ook 'n belangrike ekonomiese stedelike uitbreiding aangepak. Aan die begin van die 21ste eeu het Amsterdam 'n groot aantal internasionale toeriste gelok: tussen 2012 en 2015 het die aantal jaarlikse besoekers van 10 tot 17 miljoen gestyg. Die pryse van vaste eiendom het gestyg, en plaaslike winkels moes plek maak vir toeriste-georiënteerde s'n, wat die sentrum onbekostigbaar vir die plaaslike bevolking maak.<ref>{{nl}} {{cite news |url=https://www.groene.nl/artikel/amsterdam-als-koelkastmagneetje |title=Amsterdam als koelkastmagneetje |newspaper=De Groene Amsterdammer |date=27 Julie 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190329043735/https://www.groene.nl/artikel/amsterdam-als-koelkastmagneetje |archive-date=29 Maart 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Hierdie ontwikkelings het tot vergelykinge met Venesië gelei, 'n stad wat deur die toeristestroming oorweldig word.<ref>{{nl}} {{cite news |title=Winkelomzet in Amsterdamse binnenstad explodeerde in 2015 |url=http://www.parool.nl/parool/nl/30/ECONOMIE/article/detail/4233984/2016/01/28/Winkelomzet-in-Amsterdamse-binnenstad-explodeerde-in-2015.dhtml |accessdate=22 Junie 2016 |work=Het Parool |date=22 September 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180922173707/https://www.parool.nl/parool/nl/30/ECONOMIE/article/detail/4233984/2016/01/28/Winkelomzet-in-Amsterdamse-binnenstad-explodeerde-in-2015.dhtml |archive-date=22 September 2018 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> In 2003 is met die bou van 'n moltrein begin wat die dele van die stad noord van die rivier (of meer) IJ met die sentrum verbind. Die projek was omstrede, aangesien die boukoste teen 2008 verdriedubbel het,<ref>{{nl}} {{cite news|title=Geschiedenis van een debacle|work=Het Parool|date=17 April 2008}}</ref> vrese dat geboue in die stadsentrum afgebreek moes word, en omdat die bouwerk herhaaldelik stopgesit en opnuut begin is.<ref>{{nl}} {{cite web |title=Werk aan Amsterdamse Noord-Zuidlijn hervat |url=http://static.nos.nl/nosjournaal/artikelen/2009/8/19/190809_noordzuid_adam.html |website=NOS.nl |accessdate=3 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303223146/http://static.nos.nl/nosjournaal/artikelen/2009/8/19/190809_noordzuid_adam.html |archive-date=3 Maart 2016 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die moltrein is in 2008 uiteindelik voltooi.<ref>{{nl}} {{cite web |title=Bouw Noord/Zuidlijn is voltooid: metrostations en lijn klaar om proef te draaien |url=https://www.at5.nl/artikelen/177226/bouw-noordzuidlijn-is-voltooid-metrostations-en-lijn-klaar-om-proef-te-draaien |website=at5.nl |accessdate=16 September 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180706185620/http://www.at5.nl/artikelen/177226/bouw-noordzuidlijn-is-voltooid-metrostations-en-lijn-klaar-om-proef-te-draaien |archive-date= 6 Julie 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Sedert 2014 word veral op stedelike herlewing en vernuwing gefokus, veral in die gebiede wat direk aan die stadsentrum grens, waaronder die Frederik Hendrikbuurt. Hierdie stedelike vernuwing en uitbreiding van die tradisionele sentrum van die stad — met die konstruksie op kunsmatige eilande van die nuwe oostelike IJburg-woonbuurt — vorm deel van die Strukturele visie Amsterdam 2040-inisiatief.<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.amsterdam.nl/publish/pages/285098/plan_openbare_ruimte_versie_4.pdf |title=Plan Openbare Ruimte Frederik Hendrikbuurt |accessdate=26 September 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180821115805/https://www.amsterdam.nl/publish/pages/285098/plan_openbare_ruimte_versie_4.pdf |archive-date=21 Augustus 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.amsterdam.nl/wonen-leefomgeving/structuurvisie/structural-vision-am/ |title=Structural Vision Amsterdam 2040 |accessdate=26 September 2016}}</ref> == Demografie == === Bevolkingsontwikkeling === Die bevolkingsdata van Amsterdam word vir die hele munisipaliteit bepaal. Die ouere data is vir die destydse stad. <timeline> ImageSize = width:1000 height:225 PlotArea = width:900 height:200 left:33 bottom:18 AlignBars = justify Colors = id:canvas value:rgb(0.98,0.98,0.98) id:grid1 value:rgb(0.8,0.8,0.8) id:grid2 value:gray(0.8) id:bars value:rgb(0.75,0.75,0.75) id:text value:rgb(0.5,0.5,0.5) BackgroundColors = canvas:canvas DateFormat = yyyy Period = from:0 till:905 TimeAxis = orientation:vertical ScaleMajor = unit:year increment:100 start:0 gridcolor:grid1 plotData= color:g width:28 mark:(line,white) align:center fontsize:XS color:bars bar:1300 from:start till:1 text:1&nbsp;000 bar:1400 from:start till:3 text:3&nbsp;000 bar:1500 from:start till:12 text:12&nbsp;000 bar:1570 from:start till:30 text:30&nbsp;000 bar:1600 from:start till:60 text:60&nbsp;000 bar:1625 from:start till:100 text:100&nbsp;000 bar:1650 from:start till:140 text:140&nbsp;000 bar:1700 from:start till:200 text:200&nbsp;000 bar:1796 from:start till:180 text:180&nbsp;000 bar:1815 from:start till:140 text:140&nbsp;000 bar:1830 from:start till:202 text:202&nbsp;400 bar:1849 from:start till:224 text:224&nbsp;000 bar:1879 from:start till:317 text:317&nbsp;000 bar:1899 from:start till:510 text:510&nbsp;900 bar:1925 from:start till:714 text:714&nbsp;200 bar:1929 from:start till:750 text:750&nbsp;000 bar:1963 from:start till:870 text:870&nbsp;000 bar:1984 from:start till:680 text:680&nbsp;000 bar:1999 from:start till:727 text:727&nbsp;000 bar:2005 from:start till:742 text:742&nbsp;000 bar:2008 from:start till:755 text:755&nbsp;269 bar:2011 from:start till:780 text:780&nbsp;152 bar:2014 from:start till:822 text:822&nbsp;000 bar:2017 from:start till:855 text:855&nbsp;000 bar:2019 from:start till:873 text:873&nbsp;200 bar:2024 from:start till:905 text:931&nbsp;748 TextData = pos:(50,200) fontsize:M textcolor:text text:Ontwikkeling van die aantal inwoners van Amsterdam </timeline> Amsterdam het as 'n klein vissersdorpie begin en het in 1300 ongeveer duisend inwoners gehad. Die bevolking begin daarna danksy goeie ontwikkelinge en welvaart ná 1400 vinnig te groei. Volgens 'n persberig uit Julie 2008 sou die bevolking van Amsterdam tot in 2025 met 12,6% styg.<ref>{{nl}} [https://web.archive.org/web/20140423040341/http://vorige.nrc.nl/binnenland/article1934803.ece/Randstad_groeit,_platteland_krimpt Randstad groeit, platteland krimpt], ''NRC Handelsblad'', 8 Julie 2008</ref> Daarvan uitgaande sou Amsterdam in dié jaar 'n bevolking van sowat 845&nbsp;000 hê. Die bevolking groei egter vinniger as verwag. Volgens 'n ondersoek deur die kantoor Ondersoek en Statistiek van die munisipaliteit Amsterdam in 2016 sal die munisipaliteit in 2025 'n bevolking van sowat 906&nbsp;000 hê<ref>{{nl}} [http://www.ois.amsterdam.nl/nieuwsarchief/2016/prognose-amsterdamse-bevolking-snellere-groei Prognose Amsterdamse bevolking: snellere groei], OIS, 17 Februarie 2016.</ref> en rondom 2031 die aantal van 1 miljoen oorsteek. Op 30 November 2019 het Amsterdam 'n bevolkingsrekord verbeter. Die stad het op dié dag 'n bevolking van 873&nbsp;200 gehad, meer as die vorige hoogtepunt van 1959, waarna dit gekrimp het. Die laagtepunt is in 1985 bereik, toe daar 675&nbsp;570 inwoners was, waarna dit weer begin groei het.<ref>{{nl}} [https://nos.nl/artikel/446596-amsterdam-weer-800-000-inwoners.html Amsterdam weer 800.000 inwoners], www.nos.nl; 1 december 2012</ref><ref>{{nl}} [https://nos.nl/artikel/446596-amsterdam-weer-800-000-inwoners.html Amsterdam weer 800.000 inwoners]</ref> Sedert 2008 groei Amsterdam met sowat tienduisend inwoners per jaar.<ref>{{nl}} [https://www.parool.nl/search?query=Het+Amsterdam+van+2020%3A+vol%2C+druk+en+gewilder+dan+ooit Het Amsterdam van 2020: vol, druk en gewilder dan ooit], www.parool.nl; 5 Januarie 2020</ref> Op 24 Maart 2022 is die [[Weesp]]-munisipaliteit tot Amsterdam toegevoeg, waarna die munisipaliteit ongeveer 905 000 inwoners tel.<ref>[https://allecijfers.nl/gemeentelijke-herindeling/2022-amsterdam-weesp/ Gemeentelijke herindeling 2022: Amsterdam], AlleCijfers</ref> === Die multikulturele samelewing === [[Lêer:Amsterdam333.jpg|duimnael|links|Amsterdam]] Amsterdam staan in die wêreld beken as 'n multikulturele stad, 'n stad waar baie verskillende mense afkomstig van verskillende dele van die wêreld saamleef. Ongeveer 48% is [[Nederlands-autochtoon]] en 51% [[allochtoon]]. Baie mense het na Amsterdam verhuis omdat hierdie stad reeds in die 16de eeu 'n plek van toleransie en liberalisme was. Die [[Hugenoot|Hugenote]] het na Amsterdam gekom vir hul reg op godsdiensvryheid. Destyds het baie mense uit die Suidelike Nederlande (nou [[Brabant]], [[Limburg]], [[België]], Noord-Frankryk en [[Luxemburg]]) na Nederland gekom omdat hulle die onderdrukking deur Spanje wou vryspring. Sommige Spaanse en Portugese Jode het ook om godsdienstige redes na Amsterdam getrek. Heelwat [[Duitsers]] en Skandinawiërs het na Amsterdam verhuis as gevolg van beskikbare werksgeleenthede en die vooruitgang van Amsterdam deur die eeue heen. Tussen 1945 en 1949 was Nederland in 'n konflik gewikkel met die opstandelinge in [[Nederlands-Indië]] (tans [[Indonesië]]). In 1949 word Indonesië onafhanklik, die bevolking het baie Indonesiërs van Nederlandse afkoms, inboorlinge van die [[Molukke]]-eilande en mense van gemengde Nederlandse en Indonesiese etnisiteit. Dié mense het Indonesië om verskeie hoofsaaklik politieke redes verlaat: na die onafhanklikheidswording was die inwoners van Nederlandse afkoms beskou as die onderdrukkers van Indonesië en het dit gelei tot die gewelddadige Bersiap-periode van 1945 tot 1946. Vanaf 1960 word Amsterdam 'n gewilde bestemming vir trekarbeiders wat deur die Nederlandse regering werk aangebied is. Die oorgrote meerderheid trekarbeiders was afkomstig van [[Italië]], Spanje, Portugal, [[Joego-Slawië]], [[Turkye]] en [[Marokko]]. In 1963 het die laaste kolonie van Nederland in die Oos-[[Nederlands-Nieu-Guinee]] aan Indonesië gegee, met die gevolg dat 'n aantal Papoea's na Amsterdam verhuis het. Dit was ook die geval in 1975 met [[Suriname]]. Sedert 1980 verhuis ook baie mense vanuit die [[Nederlandse Antille]] na Amsterdam. === ''Autochtonen'' en ''allochtonen'' === Die terme ''autochtoon'' en ''allochtoon'' word baie in Nederland gebruik: 'n ''autochtoon'' is 'n persoon wie se ouers beide in Nederland gebore is en wat self ook in Nederland gebore is; 'n ''allochtoon'' is 'n persoon wat in die buiteland gebore is of waarvan ten minste een ouer uit die buiteland kom. === Demografiese statistieke === * '''Inwoners:''' +/- 750.000 * '''Allochtonen:''' totaal 52% (in Nederland 21%) * '''Allochtonen:''' Nie westers 35% (in Nederland 11,6 %) * '''Aantal nasionaliteite:''' 173<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2006/25/allochtonen |title=Allochtonen |publisher=Sentrale Statistiekkantoor |date=22 Junie 2006 |accessdate=14 Mei 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191116002433/https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2006/25/allochtonen |archive-date=16 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> === Godsdienste === [[Lêer:Emanuel de Witte - Interieur van de Portugese synagoge te Amsterdam.jpg|duimnael|links|''Binneruimte van die [[Portugese]] [[sinagoge]] in Amsterdam'', skildery deur Emanuel de Witte, ca. 1680 – 'n sinagoge volgens [[Sefardiese Jode|Sefardiese tradisies]]]] [[Lêer:Amsterdam St Nicolaaskerk 1900.jpg|duimnael|Die Sint-Nicolaaskerk rondom 1900 – Sint Nicolaas is die [[beskermheilige]] van Amsterdam]] [[Lêer:Westermoskee - Amsterdam (26579109769).jpg|duimnael|Die Westermoskee is in 2016 opgerig en die grootste [[moskee]] in Nederland]] In 1578 is in Amsterdam, relatief laat vir 'n stad in die gewes Holland, die katolieke stadsregering afgeset en Amsterdam het homself by die ander Hollandse stede tydens die Opstand teen Spanje geskaar. Die kerke en kapelle het aan Protestante geval en almal wat nie aanhangers van die "gereformeerde" (hervormde) godsdiens was nie (Rooms-Katolieke, Lutherane, Remonstrante, Doopsgesinde) moes in skuilkerke toevlug vind of uit die stad vlug – tydelik of permanent. Aan die einde van die 16de eeu en gedurende die 17de eeu het baie emigrante met ander godsdienste, soos [[Sefardiese Jode]], [[Hugenote]] en Protestante, uit die Suidelike Nederland na Amsterdam gestroom. In Amsterdam het tot in die 20ste eeu 'n groot aantal Jode gebly, maar tydens die Tweede Wêreldoorlog is die meeste van hulle vermoor: sowat 75&nbsp;000 Jode is tydens die [[Holocaust]] dood. Wrang is dat die naam Mokum oorspronklik deur Jode aan die stad gegee is. Later in die 20ste eeu is deur die koms van emigrante uit onder andere Suriname en Afrikalande nuwe godsdienste ingevoer, soos [[Islam]], [[Hindoeïsme]] en [[Boeddhisme]]. Vir Rooms-Katolieke is Amsterdam nog steeds 'n belangrike pelgrimsoord. Elke jaar stroom op die naweek na 12 Maart sowat 5&nbsp;000 pelgrims na die Spui en Begijnhof, alwaar die huidige Heilige Stede van die Mirakel van Amsterdam lê. Vanaf die Spui begin na middernag die meeste optogte van die Stille Omgang ter eer van die Mirakel deur die binnestad. Amsterdam is bowendien die enige plek in Nederland met 'n "erkende" Mariaverskyning: dié van Ida Peerdeman. Hulle het tussen 1945 en 1959 plaasgevind. Die biskop van Haarlem-Amsterdam het die kultus in 2002 erken. Nes die verskyninge is die erkenning deur die biskop egter omstrede; die [[Heilige Stoel|Vatikaan]] verwerp nog steeds onomwonde die verskynings en gepaardgaande boodskappe. Nietemin kom elke jaar op of rondom 31 Mei 'n paar duisend Mariavereerders in Amsterdam byeen. Die meerderheid Amsterdamers, 56%, het in 'n opname in 2000 gesê dat hulle "nie verband hou" met 'n denominasie, godsdienstige of ideologiese stroming nie. Die godsdienste met die meeste aanhangers is [[Christendom]] (17%) en [[Islam]] (14%). Die munisipale opname het gehandel oor die identifisering en "gevoel van verwantskap". In 'n studie deur die Amsterdamse Buro vir Navorsing en Statistiek is die verwagting uitgespreek dat Islam binne enkele jare die grootste godsdiens sou word as gevolg van die groei van die bevolking met 'n Marokkaanse of Turkse migrasie-agtergrond.<ref name="Geloven in Amsterdam">{{nl}} [https://web.archive.org/web/20080819213202/http://www.os.amsterdam.nl/pdf/2006_ob_religie_5.pdf Geloven in Amsterdam], Amsterdamse Bureau voor Onderzoek en Statistiek, Junie 2001</ref> Die oorgrote meerderheid Amsterdamers is egter ongebondes. Die meerderheid Amsterdamse skole is nie-konfessioneel (dit wil sê vir openbare of algemeen besondere onderwys), al is die verskil met godsdienstige onderrig (56% teenoor 44%) klein.<ref name="Geloven in Amsterdam" /> == Geografie en klimaat == === Geografie === [[Lêer:Amsterdam-plaats-OpenTopo.jpg|duimnael|Topografiese kaart van Amsterdam en omliggende munisipaliteite, 2014]] [[Lêer:Amsterdam-centrum-OpenTopo.jpg|duimnael|Grootskaalse kaart van Amsterdam se stadsentrum, insluitende toeriste-aantreklikhede, 2017]] Amsterdam lê in die westelike Nederland in die provinsie Noord-Holland, alhoewel dit nie die hoofstad van die provinsie is nie; dit is [[Haarlem, Nederland|Haarlem]]. Die rivier [[Amstel (rivier)|Amstel]] eindig in die stadsentrum en is aan 'n groot aantal kanale verbonde wat uiteindelik in die IJ opeindig. Amsterdam lê sowat 2&nbsp;m benede seevlak.<ref>{{nl}} {{cite web |url=http://www.ahn.nl/ |title=Actueel Hoogtebestand Nederland |accessdate=18 Mei 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200520173702/https://www.ahn.nl/ |archive-date=20 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die omliggende land is plat, aangesien dit uit groot polders bestaan, wat in sommige gevalle, soos die Haarlemmermeer, Watergraafsmeer en die Beemster, deur die dreinering van vroeëre mere ontstaan het. Die binnestad is opgedeel in sowat 90 "eilande, waardeur Amsterdam dikwels met Venesië vergelyk word. Van die 1539 brûe en viadukte in die munisipaliteit is 252 in die binnestad geleë.<ref>{{nl}} [https://web.archive.org/web/20120920161455/http://www.edugisbronnen.nl/NAP/NAP-Waterpeilroute-2012.pdf Edugisbronnen.nl]</ref> 'n Mensaangeplante bos, Amsterdamse Bos, is in die suidweste geleë. Amsterdam word deur die lang Noordseekanaal met die Noordsee verbind. Gedurende die Middeleeue was Amsterdam omring deur 'n grag, die Singel, wat nou die binneste ring in die stad vorm en aan die stad 'n hoefystervorm besorg. Amsterdam beskik oor meer as 100&nbsp;km se kanale, waarvan die meeste bevaarbaar is. Die stad se drie vernaamste kanale is die Prinsengracht, Herengracht en Keizersgracht. Amsterdam is soos die Amsterdamse metropolitaanse gebied intens verstedelik. Op 'n oppervlakte van 219,4&nbsp;km² bly 4&nbsp;457 inwoners/km² en 2&nbsp;275 huise/km².<ref>{{nl}} {{cite web |url=http://www.os.amsterdam.nl/pdf/2007_jaarboek_hoofdstuk_01.pdf |title=Kerncijfers Amsterdam 2007 |accessdate=28 Mei 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080528004554/http://www.os.amsterdam.nl/pdf/2007_jaarboek_hoofdstuk_01.pdf |archive-date=28 Mei 2008 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Parke en [[natuurbewaring]]sgebiede beslaan sowat 12% van Amsterdam se oppervlakte.<ref>{{nl}} {{cite web |url=http://www.os.amsterdam.nl/feitenencijfers/24112/ |title=Openbare ruimte en groen: Inleiding |accessdate=24 Junie 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080624164359/http://www.os.amsterdam.nl/feitenencijfers/24112/ |archive-date=24 Junie 2008 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> === Klimaat === [[Lêer:1210 Amsterdamse grachten 101a.JPG|duimnael|Reguliersgracht tydens [[herfs]] 2010]] [[Lêer:Nieuwendammerdijk, Amsterdam, North Holland, Netherlands - panoramio (3).jpg|duimnael|Nieuwendammerdijk en Buiksloterdijk, Amsterdam-Noord, tydens [[winter]] 2010]] Amsterdam het 'n oseaniese klimaat ([[Köppen-klimaatklassifikasie|Köppen]] ''Cfb'')<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.weatherbase.com/weather/weather-summary.php3?s=4260&cityname=Amsterdam,+North+Holland,+Netherlands&units=|title=Amsterdam, Netherlands Köppen Climate Classification (Weatherbase)|website=Weatherbase|accessdate=2 Julie 2019}}</ref> wat sterk deur die stad se nabyheid aan die Noordsee in die weste beïnvloed word, met heersende westelike winde. Alhoewel [[winter]]s algemeen koel en [[somer]]s warm is, kan die temperature jaar op jaar verander. Daar kan soms koue [[sneeu]]ryke winters en warm natte somers wees. Die [[lente]] en [[herfs]] is sag, maar kan ook baie nat en reënerig wees (meer as 100&nbsp;mm reënval per maand). Ryp tree meestal gedurende oostelike en noordoostelike winde vanaf die innerlike Europese vasteland, soos uit [[Skandinawië]] en [[Rusland]] tot diep in [[Siberië]], op. Selfs dan daal die kwik snags selde benede -5°C, aangesien Amsterdam deur drie groot waterliggame omring word en oor 'n duidelike hitte-eiland-effek beskik, terwyl dit in Hilversum, sowat 25&nbsp;km suidoos, −12°C kan wees. Die somers is matig warm met 'n aantal warm dae elke maand. Die gemiddelde daaglikse hoogte in Augustus is 22,1°C en temperature van 30°C of meer tree net op 'n gemiddelde van 2,5 dae op. Die aangetekende rekordtemperature streek van -19,7°C tot 36,3°C.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.ogimet.com/cgi-bin/gsynres?ind=06240&ano=2019&mes=7&day=25&hora=18&min=0&ndays=30|title=06240: Amsterdam Airport Schiphol (Netherlands) |publisher=OGIMET |accessdate=25 Julie 2019}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.mherrera.org/temp.htm |title=Extreme temperatures around the world |publisher=Herrera, Maximiliano |accessdate=2 Maart 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200611101840/http://www.mherrera.org/temp.htm |archive-date=11 Junie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Dae met meer as 1&nbsp;mm se neerslag is algemeen, met 'n gemiddelde van 133 dae per jaar. Amsterdam se gemiddelde jaarlikse neerslag is 838&nbsp;mm.<ref>{{nl}} {{cite web |url=http://www.klimaatatlas.nl/tabel/stationsdata/klimtab_8110_240.pdf |title=Stationsdata station Schiphol 1981–2010 |accessdate=10 September 2013 |publisher=Koninklike Nederlandse Meteorologiese Instituut |archive-url=https://web.archive.org/web/20181222180915/http://www.klimaatatlas.nl/tabel/stationsdata/klimtab_8110_240.pdf |archive-date=22 Desember 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die grootste deel van hierdie neerslag verskyn as ligte reën of kort reënbuie. Tydens storm kan op een slag 'n groot hoeveelheid neerslag optree, waarop die waterpompe dwarsdeur die stad aangeskakel moet word om die water na hoër gebiede en die meer te lei. Weens die aanwesigheid van baie waterbekkens is bewolkte en klam dae gedurende die kouer maande vanaf Oktober tot Maart algemeen. {{Tabel weergemiddeldes | locatie = Amsterdam (Schiphol) | bron = [http://www.klimaatatlas.nl/tabel/stationsdata/klimtab_8110_240.pdf klimaatatlas] (gemiddelden, 1981–2010) en [http://www.knmi.nl/klimatologie/normalen1971-2000/per_station/stn240/5-extremen/240_extremen.pdf KNMI] (extremen, 1971–2000) <!-- maandelikse temperatuur- en gemiddelde neerslag --> | jan_gem= 3.4 | jan_gem_ns= 66.6 | feb_gem= 3.5 | feb_gem_ns= 50.6 | mrt_gem= 6.1 | mrt_gem_ns= 60.6 | apr_gem= 9.1 | apr_gem_ns= 40.9 | mei_gem= 12.9 | mei_gem_ns= 55.6 | jun_gem= 15.4 | jun_gem_ns= 66.0 | jul_gem= 17.6 | jul_gem_ns= 76.5 | aug_gem= 17.5 | aug_gem_ns= 85.9 | sep_gem= 14.7 | sep_gem_ns= 82.4 | okt_gem= 11.0 | okt_gem_ns= 89.6 | nov_gem= 7.1 | nov_gem_ns= 87.2 | dec_gem= 4.0 | dec_gem_ns= 76.3 | jaar_gem=10.2 | jaar_gem_ns= 838.2 <!-- gemiddelde minima en maxima --> | jan_gem_min= 0.8 | jan_gem_max= 5.8 | feb_gem_min= 0.5 | feb_gem_max= 6.3 | mrt_gem_min= 2.6 | mrt_gem_max= 9.6 | apr_gem_min= 4.6 | apr_gem_max= 13.5 | mei_gem_min= 8.2 | mei_gem_max= 17.4 | jun_gem_min= 10.8 | jun_gem_max= 19.7 | jul_gem_min= 13.0 | jul_gem_max= 22.0 | aug_gem_min= 12.8 | aug_gem_max= 22.1 | sep_gem_min= 10.6 | sep_gem_max= 18.8 | okt_gem_min= 7.5 | okt_gem_max= 14.5 | nov_gem_min= 4.2 | nov_gem_max= 9.7 | dec_gem_min= 1.5 | dec_gem_max= 6.4 | jaar_gem_min= 6.4 | jaar_gem_max= 13.8 <!-- weerekstreme --> | jan_a_min= -15.4 | jan_a_max= 13.9 | feb_a_min= -15 | feb_a_max= 16.6 | mrt_a_min= -11.1 | mrt_a_max= 21.1 | apr_a_min= -4.7 | apr_a_max= 27 | mei_a_min= -1.1 | mei_a_max= 31.5 | jun_a_min= 2.3 | jun_a_max= 33.2 | jul_a_min= 5.0 | jul_a_max= 32.3 | aug_a_min= 5.0 | aug_a_max= 34.5 | sep_a_min= 2.0 | sep_a_max= 29.4 | okt_a_min= -3.4 | okt_a_max= 25.0 | nov_a_min= -6.9 | nov_a_max= 17.5 | dec_a_min= -14.8 | dec_a_max= 15.5 | jaar_a_min= -15.4 | jaar_a_max= 34.5 }} == Politiek en bestuur == === Nederlandse hoofstad === [[Lêer:Femke Halsema 2.jpg|duimnael|links|upright|Femke Halsema ([[GroenLinks]]) dien sedert 2018 as burgemeester van Amsterdam]] [[Lêer:Palacio Real, Ámsterdam, Países Bajos, 2016-05-30, DD 07-09 HDR.jpg|duimnael|Die Paleis op de Dam, opgerig as stadhuis van Amsterdam]] [[Lêer:Amsterdam - Stopera (30213475601).jpg|duimnael|Die Stopera dien sedert 1988 as stadhuis van Amsterdam]] Amsterdam is sedert die bewind van Louis Bonaparte, wie deur sy ouer broer Napoleon in 1806 ingesit is, hoofstad van Nederland. As hoofstad van die nuwe koninkryk het hy Amsterdam gekies en ná 'n feestelike intog in die stad is op 20 April 1808 die stadssleutels aan hom oorhandig. Dié dag word as eerste dag van Amsterdam as hoofstad van Nederland beskou. In 1908 is die honderdjarige herdenking met 'n weeklange fees gevier. In 2008 is die gebeurtenis egter nie herdenk nie. Grondwetlik is Amsterdam sedert 1983 hoofstad, toe die grondwet hersien is. Ná die onttrekking van die Franse troepe is die landelike bestuur na Den Haag verskuif waar sedertdien beide die parlement en regering vergader; hier is ook die Hooggeregshof gesetel. Buitelandse ambassades is ook in Den Haag gevestig. Vir 'n koninklike inhuldiging kom die State-Generaal van Nederland (die Nederlandse parlement) vir 'n seremoniële gesamentlike sitting in Amsterdam byeen. Dié seremonie vind tradisioneel by die Nieuwe Kerk op Damplein plaas, onmiddellik nadat die vorige monarg in die nabygeleë Koninklike Paleis van Amsterdam sy abdikasie onderteken het. Die bestuur van die provinsie Noord-Holland, waarin Amsterdam lê, is in Haarlem gesetel. === Munisipaliteit === [[Lêer:Amsterdam Amstel 12.jpg|duimnael|Die Amstel in die middestad van Amsterdam met die Stopera (middel) en H'ART Museum (regs)]] Nederland is verdeel in provinsies wat weer onderverdeel is in munisipaliteite. Amsterdam lê in die provinsie [[Noord-Holland]] en is ook 'n munisipaliteit (Nederlands: ''gemeente''). Amsterdam het geen spesiale distrik, wat meeste andere hoofstede wel het, nie. === Stadsdele === [[Lêer:Amsterdamse stadsdelen 2010.png|duimnael|links|Die sewe stadsdele van Amsterdam sedert 2010]] Groot stede in Nederland, soos Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, is verdeel in stadsdele. Die munisipaliteit Amsterdam is sedert die herindeling van die stad op 1 Mei 2010 in sewe stadsdele onderdeel. Daarvoor was dit 14 stadsdele; drie het onveranderd gebly, terwyl die andere tot vier nuwe stadsdele saamgesluit is.<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.parool.nl/nieuws/aantal-stadsdelen-wordt-gehalveerd~b64fa857/ |title=Aantal stadsdelen wordt gehalveerd |publisher=Het Parool |date=10 Junie 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190704190234/https://www.parool.nl/nieuws/aantal-stadsdelen-wordt-gehalveerd~b64fa857/ |archive-date=4 Julie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die stadsdele is tot op 19 Maart 2014 as munisipaliteite bestuur en was ook in 'n belangrike mate outonoom. In afwyking van die munisipale bestuur beskik die stadsdele oor 'n (deur die Raad) verkose "burgemeester". Die hawegebied Westpoort word sentraal deur die munisipaliteit bestuur. Amsterdam het tot 1 Januarie 2015 deel uitgemaak van die metropolitaanse gebied Amsterdam, wat 16 munisipaliteite en 'n bevolking van sowat 1,3 miljoen gehad het. Sedertdien werk die munisipaliteite met die andere munisipaliteite van die [[Randstad]] se Noordvleuel in die Metropoolregio Amsterdam saam. Nadat die stad tydens die Goue Eeu deur invloedryke here bestuur is, kan Amsterdam sedert die ontstaan van die term "links" as 'n linkse stad bestempel word, al was ook liberale soos Willem Treub aan bewind. Vanaf die begin het ook die Sosiaaldemokrasie 'n belangrike rol in die stadsregering gespeel met name soos Wibaut, De Miranda en Schaefer en burgemeesters soos d'Ailly, Van Hall, Polak en Van Thijn. Ook links van die SDAP en PvdA is daar 'n relatief hoë aantal aan kiesers, verdeel oor 'n aantal partye en die anargistiese ideale (Domela rondom 1900, Provo in die 1960's) is ook meestal verteenwoordig. Die stadsbestuur handhaaf soms 'n eiesinnige koers ten opsigte van die res van Nederland, wat tot die uitdrukking "Republiek Amsterdam" gelei het. Amsterdam het 'n tradisie van toleransie. Dit het sy oorsprong in die noodsaaklikheid van nuwe inwoners van die platteland, uit andere stede en andere lande toe te laat om voldoende arbeidskrag, kennis, innovasie en geld te laat instroom. Só het die regente gedurende die 17de en 18de eeu Katolieke, Lutherane en andere Protestante, Jode en vrydenkers 'n vir dié tyd ongekende ruimte gelaat, met 'n gepaardgaande vryheid van drukkery. Golwe van emigrante het hulle hulle onder andere uit hierdie redes in Amsterdam gevestig. === Heraldiek === [[Lêer:Blason emblême-Amsterdam.jpg|duimnael|Die groot wapen van Amsterdam]] ; Beskrywing "In rooi 'n swart paal, met drie silwer Flanchis (Andreaskruis) op." Op die groot wapen dien twee goue leeus met rooi tonge as skildhouers, op die silwer band die leuse in groot swart letters "HELDHAFTIG VASTBERADEN BARMHARTIG", en bo die skild die goue keiserkroon. – Die vlag van Amsterdam is gelyk aan die hangende wapenskild, wanneer die wapen horisontaal verskyn, word die inhoud ook horisontaal getoon. ; Betekenis Die presiese betekenis van die wapen is onbekend. Daar is verskeie teorieë wat deur historici as geloofwaardig beskou word, maar tot dusver nog nie bewys is nie. Die twee vernaamste teorieë is: * Die drie kruise verteenwoordig die plae [[Oorstroming|vloed]], [[vuur]] en [[Swart Dood|pes]] wat Amsterdam al geteister het. * Die kruise het as 'n merk van driwwe langs ou handelsroetes gedien. Ook die wapens van omliggende stede toon 'n soortgelyke uitbeelding van Andreaskruise: die wapen van [[Amstelveen]] toon vier en dié van [[Ouder-Amstel]] vyf Andreaskruise. * Volgens 'n verdere teorie herinner die drie kruise aan die [[Apostel]] [[Andreas (apostel)|Andreas]]. Die keiserkroon op die groot wapen is in 1489 deur [[Maksimiliaan I]] aan die stad verleen en in die 16de eeu is die leeus as skildhouers bygevoeg.<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.amsterdam.nl/toerisme-vrije-tijd/over-amsterdam/geschiedenis-wapen/ |title=Geschiedenis van het wapen van Amsterdam |publisher=Munisipaliteit Amsterdam |accessdate=1 Oktober 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160930231705/https://www.amsterdam.nl/toerisme-vrije-tijd/over-amsterdam/geschiedenis-wapen/ |archive-date=30 September 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Ná die bevryding van [[Nazi-Duitsland]] het koningin [[Wilhelmina van Nederland|Wilhelmina]] in 1947 die leuse "heldhaftig, standvastig (ook: vasbeslote), barmhartig" as erkenning vir die uithouvermoë van Amsterdam se burgers tydens die Tweede Wêreldoorlog verleen. === Die wyke in die stadsdele === Daar is sewe stadsdele en die stadsgebied Weesp.<ref>{{nl}} {{cite web |url=https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/organisatie/stadsdelen/ |title=Stadsdelen |publisher=Munisipaliteit Amsterdam |accessdate=27 Maart 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230327135843/https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/organisatie/stadsdelen/ |archive-date=27 Maart 2023}}</ref> {| class="wikitable sortable" ! Naam ! Aanwysing ! class="unsortable" | Gebied |- |[[Amsterdam-Centrum|Centrum]]<br />(''Sentrum'') |Stadsdeel<br />(''Stadsdele'') |[[Binnenstad, Amsterdam|Binnenstad]], [[Grachtengordel]] met [[Jordaan, Amsterdam|Jordaan]], [[Plantage]], [[Westelijke Eilanden, Amsterdam|Westelijke Eilanden]] en [[Oostelijke Eilanden]] |- |[[Amsterdam Nieuw-West|Nieuw-West]]<br />(''Nuwe Weste'') |Stadsdeel<br />(''Stadsdele'') |[[Slotermeer]], [[Geuzenveld]], [[Slotervaart (buurt)|Slotervaart]], [[Overtoomse Veld]], [[Nieuw Sloten]], [[Osdorp]], [[De Aker]] en die dorpe [[Sloten, Amsterdam|Sloten]] en [[Oud Osdorp|Oud-Osdorp]] |- |[[Amsterdam-Noord|Noord]]<br />(''Noord'') |Stadsdeel<br />(''Stadsdele'') |[[Tuindorp Oostzaan]], [[Kadoelen]], [[Oostzanerwerf]], [[Buiksloot]], [[Buikslotermeer]], [[Nieuwendam]] en [[Landelijk Noord]], en die dorpe [[Schellingwoude]], [[Durgerdam]], [[Zunderdorp]], [[Ransdorp]], [[Holysloot]] |- |[[Amsterdam-Oost|Oost]]<br />(''Oos'') |Stadsdeel<br />(''Stadsdele'') |[[Weesperzijde, Amsterdam|Weesperzijde]], [[Oosterparkbuurt, Amsterdam|Oosterparkbuurt]], [[Dapperbuurt]], [[Transvaalbuurt, Amsterdam|Transvaalbuurt]], [[Oostpoort]], [[Watergraafsmeer]], [[Indische Buurt]], [[Oostelijk Havengebied]], [[Zeeburgereiland]] en [[IJburg]] |- |[[Amsterdam-West|West]]<br />(''Wes'') |Stadsdeel<br />(''Stadsdele'') |[[Spaarndammerbuurt]], [[Staatsliedenbuurt, Amsterdam|Staatsliedenbuurt]], [[Frederik Hendrikbuurt]], [[Kinkerbuurt]] en omliggende [[Overtoombuurt|Overtoom]], [[Admiralenbuurt]], omliggende Hoofdweg, Mercatorplein, [[Landlust]], [[Bos en Lommer]] en die dorpie [[Sloterdijk, Amsterdam|Sloterdijk]] |- |[[Amsterdam-Zuid|Zuid]]<br />(''Suid'') |Stadsdeel<br />(''Stadsdele'') |[[De Pijp]], [[Museumkwartier]], [[Willemspark, Amsterdam|Willemspark]], [[Schinkelbuurt]], [[Hoofddorppleinbuurt]], [[Stadionbuurt]], [[Apollobuurt]], [[Rivierenbuurt, Amsterdam|Rivierenbuurt]], [[Prinses Irenebuurt]], [[Zuidas]] en [[Buitenveldert]] |- |[[Amsterdam-Zuidoost|Zuidoost]]<br />(''Suidoos'') |Stadsdeel<br />(''Stadsdele'') |[[Venserpolder]], [[Bijlmermeer|Bijlmer]], [[Gaasperdam]] en [[Bullewijk]] |- |[[Weesp]] |Stadsgebied |die stad [[Weesp]] en die dorpie [[Driemond]] |} === Groter-Amsterdam === [[Lêer:SRA gemeenten.png|duimnael|Kaart van die ''Regionaal Orgaan Amsterdam'', oftewel ''Stadsregio Amsterdam'']] In die verlede is daar beplan om van die [[metropool]] Amsterdam 'n stadsprovinsie te maak, alhoewel dit nooit gerealiseer het nie. Die stad besit nou ook die ''Regionaal Orgaan Amsterdam'' (ook bekend as die ''Stadsregio Amsterdam''): 'n vereniging van al die munisipaliteite (behalwe Almere) binne-in die metropoolse gebied wat saam 'n raad gevorm het om oor die hele streek te heers. Hierdie bestuursraad bestaan uit die volgende munisipaliteite: * Amsterdam * Aalsmeer * Amstelveen * Beemster * Diemen * Edam-Volendam * Haarlemmermeer (Schiphol, Badhoevedorp & Hoofddorp) * Landsmeer * Oostzaan * Ouder-Amstel (Duivendrecht & Ouderkerk aan de Amstel) * Purmerend * Uithoorn * Waterland * Wormerland * Zaanstad * Zeevang == Toerisme == [[Lêer:North facade of the Rijksmuseum Amsterdam (6).jpg|duimnael|Die ''Rijksmuseum'']] [[Lêer:VOC ship Amsterdam2.jpg|duimnael|Replika van die VOC-skip, die ''Amsterdam'', naby Skeepvaartsmuseum]] [[Lêer:Concertgebouw in Amsterdam Nederland.jpg|duimnael|Die Koninklike Concertgebouw]] Amsterdam bly 'n gewilde bestemming vir toeriste en is die gewildste van al die stede in Nederland. Amsterdam word deur 5 miljoen toeriste per jaar van dwarsoor die wêreld besoek, en is die vyfde gewildste toeristebestemming in Europa. Daar is ook 'n jaarlikse totaal van 16 miljoen dagbesoekers aan Amsterdam. === Museums === Amsterdam is 'n regte museumstad met 'n totaal van 37 museums in die stad. Een van die bekendste museums is die Rijksmuseum, wat die bekende skildery, die Nagwag (deur [[Rembrandt van Rijn]]), huisves, maar ook die [[Gordon-versameling]]. Voor die museum is die Museumplein: 'n gewilde bymekaarkomplek vir inwoners en toeriste. Van die stad se ander beroemde museums sluit in die Van Gogh-museum, die Anne Frank-museum (die oorspronklike huis van [[Anne Frank]]) en die Scheepvaart-museum (met inligting en uitstallings oor die [[VOC]] en Nederlandse kolonies). === Teaters === Amsterdam beskik ook oor heelwat klein en groot teaters, dit word druk besoek deur toeriste. Veral die Concertgebouw en de Opera is baie populêr. Hierbenewens het Amsterdam ook verskillende kleinere komedieklubs. === Blomme === Nederland staan steeds as ''die land van blomme'' bekend. Die geel tulpe wat op die dyke gekweek word, is 'n bekende gesig op poskaartfoto's. In die agtergrond is gewoonlik 'n jong Hollandse nooi in tradisionele drag, kompleet met 'n punthoed en houtklompe by 'n ou watermeul. === Argitektuur === Amsterdam is baie gewild onder mense wat van argitektuur hou. Amsterdam is besienswaardig vanweë ou historiese geboue, maar moderne argitektuur in die nuwe wyke is ook populêr by jonger toeriste. === Dwelms === Die gebruik van sommige dwelms is wettig is sommige situasies. Baie toeriste besoek sogenaamde ''koffieshops'' waar die gebruik van [[dagga]] toegelaat word. Daar word ook soms na Amsterdam verwys as die dwelmhoofstad van die wêreld. === Seks === Naas dwelms is prostitusie ook wettig in Amsterdam. Die stad besit die bekendste prostitusiedistrik in die wêreld: die sogenaamde "Rooiligdistrik" of "De Walletjes". Amsterdam is ook bekend as 'n stad waar gay en lesbiese persone welkom is. Die stad bied 'n jaarlikse gay-parade aan en het talle kroeë en kuierplekke wat gemik is op homoseksuele klandisie. === Graffiti === Amsterdam is een van dié belangrikste graffitihoofstede in die wêreld. Die invloed kom veral uit [[New York]] en [[Chicago]]. En wedersyds het Amsterdam die spuitverwers van die hele wêreld dramaties beïnvloed. === Sport === [[Lêer:Arena, Ajax stadion, Amsterdam.JPG|duimnael|Johan Cruyff Arena]] Amsterdam het as gasheer van die [[Olimpiese Somerspele 1928]] opgetree. Die Olimpiese Stadion, wat vir dié geleentheid opgerig is, is heeltemal opgeknap en word nou vir sport- en kulturele gebeure soos die Amsterdamse Maraton ingespan. Tydens die [[Olimpiese Somerspele 1920]], wat in die naburige [[Antwerpen]], [[België]], aangebied is, het Amsterdam die [[seilvaart]]e op die Buiten IJ gehuisves. Amsterdam het 'n internasionaal bekende [[sokker]]span: [[AFC Ajax]]. Die klub het reeds verskeie titels ingepalm en speel sy tuiswedstryde op die Johan Cruijff Arena in die suidweste van Amsterdam. [[FC Amsterdam]] was 'n ander sokkerspan, maar dit het minder ondersteuning geniet. Tydens die [[Krieketwêreldbeker 1999]] is die [[VRA-krieketveld]] in Amstelveen, net suidwes van Amsterdam vir een wedstryd, dié tussen [[Proteas|Suid-Afrika]] en [[Keniaanse nasionale krieketspan|Kenia]], gebruik. Die [[Nederlandse nasionale krieketspan]] speel van sy tuiswedstryde op dieselfde grond. Amsterdam beskik oor een rugbyklub, wat ook sportoefeningsklasse soos RTC (''Rugby Talenten Centrum'') aanbied en vir sy tuiswedstryde die [[Nasionale Rugbysentrum]] gebruik. Op dié stadion speel beide die [[Nederlandse nasionale rugbyspan|mansrugbyspan]] en [[Nederlandse nasionale vrouerugbyspan|vrouerugbyspan]] hul tuiswedstryde en [[Rugby Nederland]] (RN) se hoofkantoor is hier geleë. Die [[Vrouerugbywêreldbeker 1998]] is geheel en al op hierdie stadion beslis. == Susterstede == Amsterdam het die volgende susterstede:<ref>{{nl}} {{cite web |url=http://www.amsterdam.nl/gemeente/volg-beleid/internationale/nieuwsberichten/nieuw-internationaal/ |title=Herijking Internationaal Beleid Amsterdam 2014–2018 |publisher=Munisipaliteit Amsterdam |date=18 Maart 2014 |accessdate=23 Junie 2015 |archive-url=https://archive.ph/20150623100939/http://www.amsterdam.nl/gemeente/volg-beleid/internationale/nieuwsberichten/nieuw-internationaal/ |archive-date=23 Junie 2015 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> {{columns-list|4| * {{vlagikoon|Griekeland}} [[Athene]], [[Griekeland]] * {{vlagikoon|Duitsland}} [[Berlyn]], [[Duitsland]] * {{vlagikoon|Indië}} [[Mumbai]], [[Indië]] * {{vlagikoon|Verenigde State}} [[Boston]], [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] * {{vlagikoon|België}} [[Brussel]], [[België]] * {{vlagikoon|Marokko}} [[Casablanca]], [[Marokko]] * {{vlagikoon|Viëtnam}} [[Hanoi]], [[Viëtnam]] * {{vlagikoon|Turkye}} [[Istanboel]], [[Turkye]] * {{vlagikoon|Turkye}} [[Izmit]], [[Turkye]] * {{vlagikoon|Marokko}} [[Larache]], [[Marokko]] * {{vlagikoon|Verenigde Koninkryk}} [[Londen]], [[Verenigde Koninkryk]] * {{vlagikoon|Verenigde State}} [[New York]], [[Verenigde State]] * {{vlagikoon|Frankryk}} [[Parys]], [[Frankryk]] * {{vlagikoon|Volksrepubliek China}} [[Beijing]], [[Volksrepubliek China]] * {{vlagikoon|Verenigde State}} [[San Francisco]], [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] * {{vlagikoon|Brasilië}} [[São Paulo]], [[Brasilië]] * {{vlagikoon|Suid-Korea}} [[Seoel]], [[Suid-Korea]] * {{vlagikoon|Volksrepubliek China}} [[Shenzhen]], [[Volksrepubliek China]] * {{vlagikoon|Turkye}} [[Şişli]], [[Turkye]] * {{vlagikoon|Swede}} [[Stockholm]], [[Swede]] * {{vlagikoon|Marokko}} [[Tangier]], [[Marokko]] * {{vlagikoon|Japan}} [[Tokio]], [[Japan]] }} Daarbenewens werk Amsterdam internasionaal saam met: * {{vlagland|Curaçao}} * {{vlagland|Sint Maarten}} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Verdere leesstof == * {{nl}} {{cite book |last1=Berns |first1=Jan |last2=Daan |first2=Jo |title=Hij zeit wat: de Amsterdamse volkstaal |year=1993 |location=The Hague |publisher=BZZTôH |isbn=978-9062917563}} * {{nl}} {{cite book | last1 = Frijhoff | first1 = Willem | last2 = Prak | first2 = Maarten | year = 2005 | title = Geschiedenis van Amsterdam. Zelfbewuste stadsstaat 1650–1813 | place = Amsterdam | publisher = SUN | isbn = 978-9058751386}} * {{nl}} {{cite book | last = Mak | first= Geert | year = 1994 | title = Een kleine geschiedenis van Amsterdam | place = Amsterdam & Antwerp | publisher = Atlas | isbn = 978-9045019536}} * {{nl}} {{cite book | last = Nusteling | first= Hubert | year = 1985 | title = Welvaart en werkgelegenheid in Amsterdam 1540–1860. Een relaas over demografie, economie en sociale politiek van een wereldstad | place = Amsterdam | publisher = De Bataafsche Leeuw | isbn = 978-9067070829}} * {{nl}} {{cite journal | last = Ramaer | first = J.C. | year = 1921 | title = Middelpunten der bewoning in Nederland, voorheen en thans | journal = TAG 2e Serie | volume = 38}} * {{nl}} {{cite book | last = Van Dillen | first= J.G. | year = 1929 | title = Bronnen tot de geschiedenis van het bedrijfsleven en het gildewezen van Amsterdam | place = Den Haag}} * {{en}} {{cite journal | last = Van Leeuwen | first = M. | last2 = Oeppen | first2 = J.E. | year = 1993 | title = Reconstructing the Demographic Regime of Amsterdam 1681–1920 | journal = Economic and Social History in the Netherlands | volume = 5 | pages = 61–102 | hdl = 10622/09251669-1993-001}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie}} * {{en}} {{Wikivoyage}} * {{nl}} [https://www.amsterdam.nl/ Amptelike webwerf] * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Amsterdam|title=Amsterdam|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=11 Oktober 2020}} {{Munisipaliteite in Noord-Holland}} {{Hoofstede in Europa}} {{Normdata}} {{de-vertaal|Amsterdam}} {{en-vertaal|Amsterdam}} {{nl-vertaal|Amsterdam}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Amsterdam| ]] [[Kategorie:Nedersettings in Noord-Holland]] [[Kategorie:Stede in Nederland]] fglabqq8l7y04vkmfnppey0zkej75o1 0 12249 2816344 1885428 2025-06-27T10:14:08Z Rooiratel 90342 2816344 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Champagne.jpg|duimnael|Vonkelwyn]] '''Vonkelwyn''' is 'n [[wyn]]soort. Dit word hoofsaaklik in [[Frankryk]], [[Suid-Afrika]] en [[Australië]] geproduseer. Vonkelwyn bevat [[koolstofdioksied]], dit is wat drankie van 'vonkels' voorsien. Die [[Brittanje|Britte]] was die eerste wat vonkelwyn produseer het. 'n Metode genaamd ''methode champenoise'' is in Engeland in 1662 neergeskryf. [[Sjampanje]] is 'n spesifieke vonkelwyn wat in Champagne, Frankryk, gekweek en geproduseer word. Ander lande het hul eie tipe vonkelwyne (al is die metode dieselfde): in Duitsland ''sekt'' , Spanje ''cava'' en in Suid-Afrika ''Cap Classique''. [[Don Perignon]] het probeer om die vonkel uit vonkelwyn te haal en sy slagspreek ''"Kom vinnig, ek proe die sterre!"'' is gebruik vir 'n [[19de eeu]]se advertensie. == Bronne == *[[Stephen Fry]] ''The Book of General Ignorance'' [[Faber & Faber]] 2006 == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Sparkling wine}} * {{Wikt-inlyn|vonkelwyn}} {{Normdata}} [[Kategorie:Wynbou in Suid-Afrika]] ah069moeukskmolpk6o3g2jr8oplhaf 0 13327 2816177 2564130 2025-06-26T20:11:24Z Aliwal2012 39067 2816177 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Manglietvisvanger | status = LC | status_system = IUCN3.1 | image = Mangrovenliest.jpg | taxon = Halcyon senegaloides | authority = A. Smith , 1834 }} Die '''manglietvisvanger''' (''Halcyon senegaloides'') is 'n skaars plaaslike [[trekvoël]]. Dit broei tydens die [[somer]] in kuswoud en oewerruigtes. Die voël oorwinter in manglietmoerasse. In Engels staan die voël bekend as die ''Mangrove kingfisher''. == Identifikasie == Die voël is 22 tot 24&nbsp;cm lank en weeg 75 tot 90 gram. Die snawel is rooi (nie rooi-en-swart) asook die bene. Daar is 'n swart gewrigsvlek aan die ondervlerk en die kop is donkerder grys. Die voël is effens swaarder as die [[bosveldvisvanger]]. Die rug is ligblou wat die voël onderskei van ander [[spesie]]s in dieselfde [[genus]]. Die jong voël het 'n bruinerige snawel en die bors is donker geskub. == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls]] * [[Lys van Suid-Afrikaanse voëls (gegroepeer)]] * [[Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name]] == Bron == * ''[[Sasol Voëls van Suider-Afrika]].'' Struik Nature. Vierde Uitgawe 2011. ISBN 978-1-77007-926-7 {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Visvangers]] [[Kategorie:Voëls van die Krugerwildtuin]] tvnj3bmeua95b89gtnpcqmb286bnna6 0 13676 2816187 2814901 2025-06-26T20:30:14Z SpesBona 2720 Bygewerk 2816187 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Land |noem_naam = Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede |volle_naam = <small>''Terres australes et antarctiques françaises'' ([[Frans]])<small> |algemene_naam = die Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede |beeld_vlag = Flag of the French Southern and Antarctic Lands.svg |beeld_wapen = Armoiries des Terres australes et antarctiques françaises.svg |simbool_tipe = Wapen |beeld_kaart = French Southern and Antarctic Lands in its region.svg |leuse = ''[[Liberté, égalité, fraternité]]''<br /><small>''([[Frans]] vir: "Vryheid, Gelykheid, Broederskap")''</small> |volkslied = ''[[Marseillaise]]''<br /><center>[[Lêer:La Marseillaise.ogg]]</center> |amptelike_tale = [[Frans]] ''([[de facto]])'' |hoofstad = [[Sint Pierre, Réunion|Sint Pierre]] op [[Réunion]]{{smallsup|a}} {{Koördinate|43|00|S|67|00|O}} |latd = 43 |latm = 00 |latNS = S |longd = 67 |longm = 00 |longEW = O |grootste_stad = [[Port-aux-Français]] |regeringsvorm = [[Franse oorsese gebiede|Franse oorsese gebied]] |leiertitels = • [[President]]<br />• Prefek |leiername = [[Emmanuel Macron]]<br />Cécile Pozzo di Borgo |oppervlak_rang = |oppervlak_grootte = |oppervlak = 439&nbsp;781 |oppervlakmi² = 169&nbsp;800 |persent_water = feitlik niks |bevolking_skatting = 140 |bevolking_skatting_jaar = |bevolking_rang = - |bevolking_sensus = |bevolking_sensus_jaar = |bevolkingsdigtheid = |bevolkingsdigtheidmi² = |bevolkingsdigtheidrang = |BBP_PPP = |BBP_PPP_rang = |BBP_PPP_jaar = |BBP_PPP_per_kapita = |BBP_PPP_per_kapita_rang = |BBP = |BBP_rang = |BBP_jaar = |BBP_per_kapita = |BBP_per_kapita_rang = |onafhanklikheidstipe = [[Franse oorsese gebiede|Franse oorsese gebied]] |onafhanklikheidsgebeure = • Datum |onafhanklikheidsdatums = <br /><br />[[1955]] |MOI = |MOI_rang = |MOI_jaar = |MOI_kategorie = |Gini = |Gini_rang = |Gini_jaar = |Gini_kategorie = |geldeenheid = [[Euro]] (€) |geldeenheid_kode = EUR |land_kode = TF |tydsone = |utc_afwyking = [[UTC+04:00|+4]], [[UTC+05:00|+5]], [[UTC+10:00|+10]] |tydsone_somer = nie toegepas nie |utc_afwyking_DST = [[UTC+04:00|+4]], [[UTC+05:00|+5]], [[UTC+10:00|+10]] |internet_domein = [[.tf]] |skakelkode = 262 |voetskrif = a. Hoofkantoor, nie geografies toegewys nie }} Die '''Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede''' ([[Frans]]: ''Territoire des Terres australes et antarctiques françaises'' of ''Terres australes et antarctiques françaises'' ook ''T.A.A.F.'' of ''TAAF'') is [[Antarktika|antarktiese]], [[vulkaan|vulkaniese]] [[eiland]]e in die suidelike [[Indiese Oseaan]], suid van [[Afrika]] en omtrent ewe ver van Afrika, [[Antarktika]], en [[Australië]]. Die Franse suidelike lande en seë is in 2019 deur [[Unesco]] as 'n [[wêrelderfenisgebied]] gelys. == Administrasie == [[Lêer:TAAF-fr.png|duimnael|links|Ligging van die Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede]] Die Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede is deel van die oorsese gebiede van [[Frankryk]] ([[Frans]]: ''[[territoire d'outre-mer]]''). Dit is sedert [[1955]] 'n oorsese gebied van [[Frankryk]]. Dit is te vore vanuit [[Parys]] deur 'n ''administrateur supérieur'', bygestaan deur 'n sekretaris-generaal, bestuur; sedert Desember 2004 word dit egter deur 'n ''[[préfet]]'' (tans [[Michel Champon]]), met hoofkantoor in [[Sint Pierre, Réunion|Sint Pierre]] op [[Réunion]]eiland bestuur. Die "hoofstad" (hoofbasis) van die gebied is [[Martin-de-Viviès]] op [[Île Amsterdam]]. Die gebied word in vyf distrikte verdeel: * Amsterdam en Sint Paul (''Îles Saint Paul et Amsterdam''), wat bestaan uit [[Amsterdameiland]] (''Île Amsterdam'') en [[Sint-Pauleiland]] (''Île Saint-Paul''), oppervlak 61&nbsp;km², hoofbasis [[Martin-de-Viviès]] * [[Crozeteilande]] (''Îles Crozet'' of amptelik ''Archipel Crozet''), oppervlak 505&nbsp;km², hoofbasis [[Alfred-Faure]] * [[Kergueleneilande]] (''Îles Kerguelen'' of amptelik ''Archipel (des) Kerguelen''), oppervlak 7&nbsp;215&nbsp;km², hoofbasis [[Port-aux-Français]] * [[Adélieland]] (''Terre Adélie''), oppervlak 432&nbsp;000&nbsp;km², hoofbasis [[Dumont d'Urville Station|Dumont d'Urville]] * [[Verspreide Eilande in die Indiese Oseaan]] (Îles Éparses), oppervlak 44&nbsp;km² 'n Distrikshoof, wat magte soortgelyk aan die van 'n Franse burgemeester het (insluitend die opneem van geboortes en sterftes en as 'n offisier van die polisie optree), staan aan die hoof van elke distrik. Omdat daar geen permanente bevolking is nie is daar nie 'n verkose raad nie en stuur die gebied nie verteenwoordigers na die nasionale parlement nie. Verskeie lande erken nie die Franse aanspraak op "[[Adélieland]]" nie en Frankryk se gebiedsaanspraak is opgeskort volgens die voorwaardes van die [[Antarktiese Verdrag]]. Sedert [[2007]] is die insluiting van die [[Verspreide Eilande in die Indiese Oseaan]] (Frans: ''Îles Éparses'') in die TAAF deur die Franse regering ingestel. == Geografie == [[Lêer:TAAF-CIA WFB Map.png|duimnael|Kaart van die Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede]] Die gebied sluit [[Île Amsterdam]], [[Île Saint-Paul]], [[Îles Crozet]], en [[Îles Kerguelen]] in die suidelike [[Indiese Oseaan]] naby 43°S, 67°E, in asook die Franse [[sektor]] van Antarktika, [[Terre Adélie]], wat deur die Franse ontdekkingsreisiger [[Jules Dumont d'Urville]] na sy vrou vernoem is. Die "Terre Adélie" van ongeveer 432&nbsp;000&nbsp;km² en die eilande, in totaal 7781&nbsp;km², het geen inheemse bevolking nie, alhoewel daar in 1997 omtrent 100 navorsers waarvan die getalle tussen die winter en sommer wissel. Île Amsterdam en Île Saint-Paul is gebluste [[vulkaan|vulkane]]; die hoogste punt in die gebied is Mont Ross op Îles Kerguelen teen 1850 meter. Daar is geen aanloopbane op die eilande nie en die 1232 kilometer kus lyn het geen hawens nie, slegs ankerplekke in die see. Die eilande in die Indiese Oseaan word bedien deur 'n spesiale skip, ''[[Marion Dufresne (skip)|Marion Dufresne]]'', wat uit [[Le Port (Réunion)|Le Port]] in [[Réunion]] vaar. Terre Adélie word deur die ''[[Astrolabe (skip)|Astrolabe]]'' bedien wat uit [[Hobart]] in [[Tasmanië]] vaar. Die gebied het 'n handelsvloot wat (in [[1999]]) 2&nbsp;892&nbsp;911 [[GRT]] / 5&nbsp;165&nbsp;713 [[DWT]] bedrae, insluitend sewe massavragskepe, vyf vragskepe, tien chemiese tenkskepe, nege houervragskepe, ses ''six liquified gas carriers'', 24 petroleumtenkskepe, een verkoelde vragskip, en ry-op-ry-afveerbotes. Die vloot word in stand gehou as 'n onderafdeling van die Franse register wat skepe in Franse besit toelaat om onder meer gunstige belasting en bemannings regulasie bedryf te word as wat onder die hoof Franse register moontlik is. Die register is egter besig om uit te sterf as gevolg van die skepping van die RIF (Registre International Français). {| class="wikitable" ! Distrikte !! INSEE-Code !! Hoofstad !! Bevolking<sup>(1)</sup> ||Oppervlakte<br />[km²] !! Eksklusiewe Ekonomiese Sone<br />[km²] |- | [[Sint-Pauleiland]] en [[Amsterdameiland]] || 98411 || [[Martin-de-Viviès-Station]]<sup>(4)</sup> || align="right" | 29 || align="right" | 66 || align="right" | 502.533 |- | [[Kergueleneilande]] || 98412 || [[Port-aux-Français]]<sup>(4)</sup> || align="right" | 60 || align="right" | 7.215|| align="right" | 563.869 |- | [[Crozeteilande]] || 98413 || [[Alfred-Faure-Station]]<sup>(4)</sup> || align="right" | 18 || align="right" | 352 || align="right" | 567.475 |- | [[Adélieland]]<sup>(2)</sup> || 98414 || [[Dumont-d’Urville-Station]]<sup>(4)</sup> || align="right" | 33 || align="right" | 432.000|| align="right" | – |- | [[Verspreide Eilande in die Indiese Oseaan]]<sup>(3)</sup> || 98415 || [[Sint Pierre, Réunion|Sint Pierre]]<sup>(5)</sup> || align="right" | 56 || align="right" | 44|| align="right" | 640.400 |- | '''TAAF''' totaal || 984 || [[Sint Pierre, Réunion|Sint Pierre]]<sup>(5)</sup> || align="right" | 206 || align="right" | 439.677 || align="right" |2.274.277 |} == Ekonomie == [[Lêer:Vue aerienne europa.jpg|duimnael|regs|Die onbewoonde [[Europa-eiland]] in die [[Mosambiekkanaal]] is 'n natuurreservaat]] Die gebied se natuurlike hulpbronne is beperk tot [[vis]] en [[kreef]]; ekonomiese aktiwiteit is beperk tot die bediening van die meteorologiese en geofisiese navorsingstasies en Franse of ander vissersvlote. Die hoof vissoorte is [[Patagoniese tandvis]] en [[kreef]]. Beide word deur buitelandse vlote gestroop; daarom partolleer die [[Franse Vloot]], en soms ander dienste, die omgewing en word stroperskepe gearresteer. Sulke arrestasies het groot boetes en/of die in beslag neem van die skip tot gevolg. Frankryk het te vore lisensies aan buitelandse visserye vir die vang van Patagoniese tandvis verkoop; maar as gevolg van oor bevissing, word dit nou beperk tot 'n klein aantal visserye van Réunion. Die gebied se jaarlikse inkomste is omtrent $18 miljoen. ''Marion Dufresne'' kan gasheer speel tot 'n klein aantal kommersiële [[toerisme|toeriste]] wat die eilande kan beoek as die skip daar aandoen. == Madagaskar se aanspraak op die Verspreide Eilande == In Oktober 2024 het Madagaskar se president [[Andry Rajoelina]] sy begeerte herbevestig om die [[Verspreide Eilande in die Indiese Oseaan|Verspreide Eilande]], wat sedert 1973 deur Madagaskar opgeëis word, van Frankryk terug te bekom.<ref>{{fr}} {{cite web |url=https://www.tf1info.fr/international/visite-d-emmanuel-macron-a-madagascar-pourquoi-les-iles-eparses-sont-si-strategiques-pour-la-france-2366729.html |title=Visite d'Emmanuel Macron à Madagascar : pourquoi les Îles Éparses sont si stratégiques pour la France |publisher=Groupe TF1 |author=Ambre Bertocchi |date=23 April 2025 |accessdate=26 Junie 2025}}</ref> == Allerlei == Die gebied se datakode is FS en sy [[ISO 3166-1]] landkode is TF (met [[Internet]]-topvlakdomein [[.tf]]). == Sien ook == * [[Lys van Wêrelderfenisgebiede]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|French Southern and Antarctic Lands|Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede}} * {{en}} {{Wikivoyage|French_Southern_and_Antarctic_Lands|French Southern and Antarctic Lands}} * {{fr}} [http://www.taaf.fr/ TAAF Amptelike webwerf] * {{en}} {{fr}} [http://whc.unesco.org/sites/1603.htm Amptelike Unesco-bladsy] * {{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/fs.html|title=French Southern and Antarctic Lands|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=8 Julie 2019|archive-date=24 Desember 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181224214852/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/fs.html|url-status=dead}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/French-Southern-and-Antarctic-Territories|title=French Southern and Antarctic Territories|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=8 Julie 2019}} * [http://www.discoverfrance.net/Colonies/Antarctic.shtml Discoverfrance – Southern & Antarctic Territories] * [http://www.discoverfrance.net/Colonies/Crozet.shtml Discoverfrance – Crozet Archipelago] * [http://www.discoverfrance.net/Colonies/Kerguelen.shtml Discoverfrance – Kerguelen Archipelago] * [http://www.discoverfrance.net/Colonies/Terre_Adelie.shtml Discoverfrance – Terre Adélie] {{Départements van Frankryk}} {{Normdata}} [[Kategorie:Eilande in Indiese Oseaan]] [[Kategorie:Eilande in Suidelike Oseaan]] [[Kategorie:Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede| ]] [[Kategorie:Omstrede gebiede]] [[Kategorie:Wêrelderfenisgebiede in Frankryk]] b5qnrzomszz7shto2j6weqx79l91rv9 0 15109 2816075 2815473 2025-06-26T14:59:20Z -wuppertaler 51801 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Kelpies.jpg]] → [[File:The Kelpies at The Helix in Falkirk, Scotland, June 2014.jpg]] [[c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name) 2816075 wikitext text/x-wiki : ''Hierdie artikel handel oor die huidige land binne die Verenigde Koninkryk. Vir die historiese koninkryk, sien [[Koninkryk van Skotland]].'' {{Inligtingskas Land |noem_naam = Skotland |volle_naam = <small>''Scotland'' ([[Engels]])<br />''Alba'' ([[Skots-Gaelies]])</small> |algemene_naam = Skotland |beeld_vlag = Flag of Scotland.svg |beeld_wapen = Royal Arms of the Kingdom of Scotland.svg |simbool_tipe = Wapen |beeld_kaart = Scotland in the UK and Europe.svg |leuse = ''In My Defens God Me Defend''<br /><small>''([[Skots]] vir: "In my verdediging God my verdedig")''</small> |volkslied = ''verskeie''<br />''Hoofsaaklik: [[Flower of Scotland]]''<br /><small>''(Engels vir: "Blom van Skotland")''</small> |amptelike_tale = [[Engels]], [[Skots-Gaelies]] en [[Skots]] |hoofstad = [[Edinburg]] (Dùn Èideann) {{Koördinate|55|57|N|3|11|W}} |latd = 55 |latm = 57 |latNS = N |longd = 3 |longm = 11 |longEW = W |grootste_stad = [[Glasgow]] {{Koördinate|55|51|N|4|16|W}} |regeringsvorm = Unitêre parlementêre<br />[[grondwetlike monargie]] |leiertitels = <br />• [[Lys van monarge van Brittanje|Monarg]]<br />• [[Eerste minister]]<br />• Adjunkpremier |leiername = [[Charles III van die Verenigde Koninkryk|Charles III]]<br />[[John Swinney]] ([[Skotse Nasionale Party|SNP]])<br />[[Kate Forbes]] |oppervlak_rang = 2<sup>de</sup> (VK) |oppervlak_grootte = |oppervlak = 80&nbsp;231<ref>{{en}} {{cite web |url=https://geoportal.statistics.gov.uk/datasets/ons::standard-area-measurements-latest-for-administrative-areas-in-the-united-kingdom-v2/about |title=Standard Area Measurements (Latest) for Administrative Areas in the United Kingdom (V2) |publisher=Kantoor vir Nasionale Statistieke |date=5 April 2023 |accessdate=8 Mei 2024}}</ref> |oppervlakmi² = 30&nbsp;977 |persent_water = 3 |bevolking_skatting = 5&nbsp;479&nbsp;900<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/populationandmigration/populationestimates/datasets/populationestimatesforukenglandandwalesscotlandandnorthernireland |title=Estimates of the population for the UK, England, Wales, Scotland and Northern Ireland |publisher=Kantoor vir Nasionale Statistieke |date=21 Desember 2022 |accessdate=8 Mei 2024}}</ref> |bevolking_skatting_jaar = 2021 |bevolking_rang = 2<sup>de</sup> (VK) |bevolking_sensus = 5&nbsp;436&nbsp;600<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.scotlandscensus.gov.uk/2022-results/scotland-s-census-2022-rounded-population-estimates/ |title=Scotland's Census 2022 – Rounded population estimates |publisher=Skotland Sensus |date=14 September 2023 |accessdate=8 Mei 2024 |archive-date=29 Maart 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240329140551/https://www.scotlandscensus.gov.uk/2022-results/scotland-s-census-2022-rounded-population-estimates/ |url-status=dead }}</ref> |bevolking_sensus_jaar = 2022 |bevolkingsdigtheid = 70 |bevolkingsdigtheidmi² = 181,3 |bevolkingsdigtheidrang = |BBP_PPP = £149,9&nbsp;miljard<ref name="GDP">{{en}} {{cite web |url=https://www.ons.gov.uk/economy/grossvalueaddedgva/datasets/nominalregionalgrossvalueaddedbalancedperheadandincomecomponents |title=Regional gross value added (balanced) per head and income components |publisher=Kantoor vir Nasionale Statistieke |author=Trevor Fenton |date=25 April 2023 |accessdate=8 Mei 2024}}</ref> |BBP_PPP_rang = 2<sup>de</sup> (VK) |BBP_PPP_jaar = 2021 |BBP_PPP_per_kapita = $27&nbsp;361<ref name="GDP" /> |BBP_PPP_per_kapita_rang = 2<sup>de</sup> (VK) |BBP = £211,7&nbsp;miljard<ref name="GDP" /> |BBP_rang = 2<sup>de</sup> (VK) |BBP_jaar = 2022 |BBP_per_kapita = $38&nbsp;622<ref name="GDP" /> |BBP_per_kapita_rang = 2<sup>de</sup> (VK) |onafhanklikheidstipe = Vorming |onafhanklikheidsgebeure = • Vereniging<br />• Unie van die Krone<br />• [[Acts of Union 1707|Unie met Engeland]]<br />• Devolusie |onafhanklikheidsdatums = <br /><br />[[9de eeu]] (tradisioneel [[843]])<br />[[24 Maart]] [[1603]]<br />[[1 Mei]] [[1707]]<br />[[19 November]] [[1998]] |MOI = {{wins}} 0,921<ref>{{en}} {{cite web |url=https://globaldatalab.org/shdi/table/shdi/?levels=1+4&interpolation=0&extrapolation=0 |title=Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab |publisher=Global Data Lab |accessdate=8 Mei 2024}}</ref> |MOI_rang = – |MOI_jaar = 2021 |MOI_kategorie = {{kleur|#090|baie hoog}} |Gini = 31<ref>{{en}} {{cite web |url=https://data.gov.scot/poverty/index.html |title=Poverty and Income Inequality in Scotland 2019–22 |publisher=Skotse Regering |date=23 Maart 2023 |accessdate=8 Mei 2024}}</ref> |Gini_rang = |Gini_jaar = 2022 |Gini_kategorie = {{kleur|#fc0|medium}} |geldeenheid = [[Pond sterling]] (£) |geldeenheid_kode = GBP |land_kode = |tydsone = GMT |utc_afwyking = [[UTC±00:00|±0]] |tydsone_somer = BST |utc_afwyking_DST = [[UTC+01:00|+1]] |internet_domein = [[.uk]], [[.gb]] |skakelkode = 44 |voetskrif = <big>[[Beskermheilige]]: [[Sint Andrew]],<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.scotland.org/about/history-tradition-and-roots/features/culture/st-andrews.html |title=''St Andrew—Quick Facts'' |work=Scotland. org—The Official Online Gateway |accessdate=2 Desember 2007 |archive-date=11 November 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071111134544/http://scotland.org/about/history-tradition-and-roots/features/culture/st-andrews.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{en}} {{cite web |work=Catholic Online |title=St Andrew |url=http://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=109 |accessdate=24 Augustus 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200527071305/https://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=109 |archive-date=27 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> [[Sint Margaret van Skotland|Sint Margaret]]<ref>{{en}} {{cite web |work=Catholic Online |title=St Margaret of Scotland |url=http://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=304 |accessdate=15 November 2011}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |work=Catholic Online |title=Patron saints |url=http://www.catholic.org/saints/patron.php?letter=S |accessdate=24 Augustus 2014}}</ref> en [[Sint Columba]]<ref>{{en}} {{cite web |work=Catholic Online |title=St Columba |url=http://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=419 |accessdate=24 Augustus 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200419130011/https://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=419 |archive-date=19 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <br />[[Nasionale blom]]: [[Dissel]]</big> }} '''Skotland''' ([[Engels]] en [[Skots]]: ''Scotland'', [ˈskɔtlənd]; [[Skots-Gaelies]]: ''Alba'', [ˈal̪ˠapə], {{Audio|Alba-gd.ogg|luister}}; [[Latyn]]-Kelties: ''Caledonia'') is 'n deelstaat in die noordweste van [[Europa]] en vorm een van die vier [[lande van die Verenigde Koninkryk]]. Die Skotse hoofstad [[Edinburg]] (Engels: ''Edinburgh'') word net soos [[Glasgow]], die grootste stedelike nedersetting in die land, onder die belangrikste finansiële sentrums in Europa gereken. [[Lêer:Eilean Donan at Dusk.jpg|duimnael|links|Die kasteel Eilean Donan teen sononder]] Skotland beslaan met 80&nbsp;231 vierkante kilometer sowat een derde van [[Groot-Brittanje]] se oppervlakte en grens aan [[Engeland]] in die suide. Die grenslyn loop oor 'n afstand van 96 kilometer tussen die Tweedrivier aan die ooskus en die Solway Firth in die weste. In die ooste word Skotland deur die [[Noordsee]] begrens, in die noorde en weste deur die [[Atlantiese Oseaan]], en in die suidweste deur die [[Noordkanaal]] en die [[Ierse See]]. Die eiland [[Ierland]] lê sowat 30 kilometer van Skotland se mees suidwestelike landtong af. Naas die vastelandse gebied is daar meer as 790 eilande, waarvan die [[Shetland]]-, [[Orkney, Skotland|Orkney]]- en [[Hebride]]-eilande die bekendstes en belangrikstes is. Skotland beskik oor die grootste reserwes van [[ruolie]] in die Noordelike Atlantiese Oseaan en die Noordsee. Die [[Koninkryk van Skotland]] het tot 1 Mei 1707 as 'n onafhanklike staat bestaan en het daarna volgens die [[Acts of Union 1707]] ("Wet van Vereniging") met die [[Koninkryk van Engeland]] saamgesmelt om die [[Koninkryk van Groot-Brittanje]] te vorm.<ref>{{en}} Keay, J. & Keay, J. (1994) ''Collins Encyclopaedia of Scotland''. Londen. HarperCollins.</ref><ref>{{en}} Mackie, J.D. (1969) ''A History of Scotland''. Londen. Penguin.</ref> Die Unie het ook die Parlement van Groot-Brittanje gestig wat beide die Parlement van Engeland en Skotland vervang het. Die Koninkryk van Groot-Brittanje het op 1 Januarie 1801 volgens die [[Acts of Union 1800]] met die [[Koninkryk van Ierland]] saamgesmelt om die [[Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland]] te vorm.<ref>{{en}} {{cite web |title=Parliament and Ireland |publisher=The Houses of Parliament |url=https://www.parliament.uk/about/living-heritage/evolutionofparliament/legislativescrutiny/parliamentandireland/ |location=Londen |accessdate=5 Mei 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200505153251/https://www.parliament.uk/about/living-heritage/evolutionofparliament/legislativescrutiny/parliamentandireland/ |archive-date=5 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Met dié Unie is die Parlement van Groot-Brittanje en die Parlement van Ierland verenig om die Parlement van die Verenigde Koninkryk te vorm. Skotland het sy eie reg- en onderwysstelsel. Die eerste [[Skotse Parlement|parlement]] sedert 1707 is in Mei 1999 verkies. Sy bevoegdhede sluit onderwys, gesondheidsake en die meeste interne aangeleenthede in. == Etimologie == Die woord "Skotland" is ontleen aan ''Scoti'', die [[Latyn]]se naam vir die [[Gaele]]. Philip Freeman het bespiegel oor die moontlikheid dat 'n groep stropers 'n naam aangeneem het met die Indo-Europese wortel *''skot'' en verwys na die ooreenkoms met die Griekse ''skotos'' (σκότος) wat "duisternis" of "somberheid" beteken.<ref>{{en}} {{cite book |author=P. Freeman |title=Ireland and the Classical World |publisher=Austin |year=2001 |pages=93 |url=https://books.google.de/books?id=ZSHhfOM-5AEC&pg=PA93&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |accessdate=31 Maart 2023}}</ref> Die Laat-Latynse woord ''Scotia'' ("land van die Gaele") is oorspronklik gebruik om na Ierland te verwys,<ref>{{en}} {{cite book |author=Stephen Gwynn |title=The History of Ireland |date=Julie 2009 |isbn=978-1-113-15517-7 |page=16 |url=https://books.google.de/books?id=2RlF7sq48n4C&pg=PA16&redir_esc=y}}</ref> en eweneens is die [[Ou Engels]]e ''Scotland'' gebruik vir Ierland.<ref>{{en}} {{cite book |author=Andreas Lemke |title=The Old English Translation of Bede's ''Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum'' in its Historical and Cultural Context |chapter=II: The ''OEHE'': The Material Evidence |pages=71 |publisher=Universitätsdrucke Göttingen |year=2015 |url=https://www.univerlag.uni-goettingen.de/bitstream/handle/3/isbn-978-3-86395-189-4/GSEP8_lemke.pdf?sequence=1 |accessdate=31 Maart 2023}}</ref> Teen die laaste in die 11de eeu is ''Scotia'' gebruik om te verwys na (die Gaelies-talige) Skotland noord van die [[Forth]]rivier, langs ''Albania'' of ''Albany'' (albei is afgelei van die Gaeliese ''Alba''.<ref>{{en}} {{cite book |author=John Ayto; WN Ian Crofton |title=Brewer's Britain & Ireland: The History, Culture, Folklore and Etymology of 7500 Places in These Islands |year=2005 |isbn=978-0-304-35385-9 |url=https://archive.org/details/brewersbritainir0000unse |accessdate=31 Maart 2023}}</ref> Die gebruik van die woorde "Skotte" en "Skotland" om alles in te sluit wat nou Skotland is, het in die Laat Middeleeue algemeen geword.<ref>{{en}} {{cite book |author=J Keay |title=Collins Encyclopaedia of Scotland |publisher=HarperCollins |year=1994 |location=Londen}}</ref> == Geografie == [[Lêer:Urquhart-kasteel, Loch Ness, Skotland.jpg|duimnael|links|[[Loch Ness]] met die kasteel Urqhart in die voorgrond]] [[Lêer:Arbroath Harbour.jpg|duimnael|links|Die hawe van Arbroath]] Die Skotse vasteland bestaan uit drie landskapsvorme: Die [[Skotse Hoogland]] in die noorde, die Sentraal-Skotse vlaktes en die heuwelagtige ''Southern Uplands'' in die suide. Die Hoogland is 'n bergagtige streek met die Great Glen as sentrale vallei. Die hoogste bergpieke van die [[Verenigde Koninkryk]] maak deel uit van die Skotse Hoogland, soos byvoorbeeld [[Ben Nevis]] naby Fort William, die hoogste piek in die land met 1&nbsp;344 meter. Die vlaktes van Sentraal-Skotland vorm die digbevolkte hartland met die stad Glasgow in die weste en die hoofstad Edinburg in die ooste. Hier is ook die belangrikste nywerheidsgebiede van Skotland saamgetrek. Die heuwelland van die Southern Uplands strek oor 'n afstand van naastenby 200 kilometer van Stranraer aan die Ierse See tot by Oos-Lothian en die Noordsee. Hierdie streek speel 'n kleiner rol as toeristebestemming, maar is nogtans 'n mooi berggebied met talle bergpieke soos die Merrick in Galloway met 'n hoogte van 843 meter. Hy bied 'n pragtige uitsig oor die noordelike Hoogland, die plato van [[Noord-Ierland]] in die weste en die Engelse ''Lake District'' (Meer-distrik), die Pennines-bergreeks en die eiland Man in die suide. Daar is meer as 790 eilande langs die Skotse kus, met die Shetland-, Orkney- en Hebride-eilande (wat onderverdeel word in die [[Binne-Hebride|Binne-]] en [[Buite-Hebride]]) as die drie belangrikste eilandgroepe. 'n Groot aantal eilande lê ook in die riviermondings Firth of Clyde en [[Firth of Forth]]. Sint-Kilda is die mees afgeleë van altesaam 130 bewoonde eilande en lê meer as 160 kilometer van die vasteland af. Skotland is ryklik geseën met natuurlike waterbronne. Meer as 30&nbsp;000 ''[[loch]]s'' (soos mere in die plaaslike Gaeliese taal genoem word) en meer as 5&nbsp;000 riviere met 'n totale lengte van 60&nbsp;000 kilometer bedek die land. Die grootste riviere is [[Clyde]], Dee, Don, Forth, Spee, Tay en Tweed, die mere met die grootste oppervlakke is Loch Lomond (71&nbsp;km²), Loch Ness (56&nbsp;km²) en Loch Awe (39&nbsp;km²). Die laasgenoemde is ook die langste met 41 kilometer. Skotland se mere, wat gedurende die ystydperk deur gletsers diep in die grond gegrawe is, behoort tot die diepste binnelandse waterliggame ter wêreld. Loch Morar is die diepste meer in Skotland met 371 meter.<ref>{{de}} Susanne Tschirner: ''Schottland''. Ostfildern: DuMont 2010, bl. 12</ref> == Klimaat == [[Lêer:BenNevis2005.jpg|duimnael|[[Ben Nevis]], die hoogste berg, lê in Lochaber, die natste distrik van die [[Britse Eilande]]]] Skotland staan bekend vir sy nat en koel, maar matige klimaat, wat veral deur die oseaan beïnvloed word. Die meeste laedrukstelsels, wat oor die noordelike Atlantiese Oseaan ontwikkel, beweeg ooswaarts oor Skotland. Dikwels word hierdie laedrukselsels deur 'n hoëdrukstelsel oor die Asore-eilandgroep in noordwaartse rigting gedwing. Ses van die tien natste graafskappe in die Verenigde Koninkryk is in Skotland geleë. Reënbuie is nogtans gewoonlik van kort duur. Die land trek ongeag sy subarktiese ligging voordeel uit die warm [[Golfstroom]] en het baie warmer temperature in vergelyking met ander Europese gebiede, wat op dieselfde breedtegraad lê soos byvoorbeeld die omgewing van die [[Noorweë|Noorse]] hoofstad [[Oslo]]. Die weer is dikwels onvoorspelbaar, en temperature is ondanks die matige Golfstroom-invloed laer as in die res van die Verenigde Koninkryk. Die gemiddelde maksimale temperatuur in die winter is 6&nbsp;°C, terwyl die hoogste gemiddelde temperature in die somer tot sowat 18&nbsp;°C styg. Die gemiddelde jaarlikse temperatuur op die berg Ben Nevis is vriespunt. Wes-Skotland is danksy die oseaniese strome gewoonlik warmer as die ooste, wat deur die kouer temperature van die Noordsee beïnvloed word. Tiree op die Hebride-eilande word as die sonnigste plek in die land beskou; hier is in 1975 300 sonskyndae aangeteken. Die gemiddelde jaarlikse reënval varieer in die verskillende streke; die westelike hoogland is die natste gebied met meer as 3&nbsp;000 millimeter reën per jaar, terwyl die reënval in die vlaktes meesal tot minder as 800 millimeter beperk bly. Hoër geleë gebiede word in die winter deur koue en sneeuval gekenmerk. Die dorp Braemar het sowat 59 sneeudae per jaar, terwyl die kusgebiede sneeuval gewoonlik op minder as tien dae per jaar het. == Geskiedenis == === Vroeë geskiedenis === [[Lêer:Hadrian's wall at Greenhead Lough.jpg|duimnael|Die Muur van Hadrianus vorm die grenslyn tussen die historiese Romeinse provinsie Britannia en Skotland]] Die eerste groep van jagters en versamelaars het hulle sowat 11&nbsp;000 jaar gelede in Skotland gevestig, nadat die yslaag van die laaste ystydperk begin terugwyk het. Die eerste permanente huise is sowat 9&nbsp;500 jaar gelede opgerig, en die eerste noemenswaardige dorpe het sowat 6&nbsp;000 jaar gelede ontstaan. Die geskiedskrywing van Skotland het in die Romeinse tydperk begin, toe die Romeine Engeland en [[Wallis]] verower en as provinsie [[Britannia (provinsie)|Britannia]] by hulle ryk ingelyf het. 'n Gedeelte van Suid-Skotland het 'n tyd lank onder Romeinse invloed gekom, tog het die Romeine die noorde van Skotland, wat as Caledonia bekend gestaan het, nooit verower nie. Caledonia was destyds die tuisland van die Pikte, terwyl die Gaeliese stamme van [[Dál Riata]] (wat volgens sommige oorlewerings oorspronklik vanaf Noord-Ierland na Skotland gekom het, of, soos uit moderne argeologiese navorsing blyk, 'n gemeenskaplike beskawing gevorm het) [[Argyll]] bewoon het. Ná die einde van die Romeinse heerskappy in Brittanje het Skotland tussen die 4de en 10de eeu uit vier koninkryke en beskawings bestaan: Dál Riata in die noorde; die ryk van die Pikte, wat noord van die Firth of Forth gelê het; Strathclyde, die ryk van die Britoniese Kelte; en Bernicia, die ryk teen die Tweedmonding, wat deur die Germaanse Angele bewoon is. Die Wikings was die vyfde etniese groep wat hulle in Skotland gevestig het. Die eerste vier groepe was teen die vroeë 11de eeu in 'n gemeenskaplike koninkrykryk verenig wat suidwaarts tot in die huidige Engeland gestrek het, terwyl dit in die weste en noorde aan gebiede gegrens het wat onder Noorse invloed gestaan het.<ref>{{en}} Sally M Forster: ''Picts, Gaels and Scots. Early Historic Scotland''. London: B T Batsford / Historic Scotland 2004, bl. 7</ref> === Wikings in Skotland === [[Lêer:Flateyjarbok Haraldr Halfdan.jpg|duimnael|Die Noorse koning Harald Harfågre het [[Orkney]] in 875 by sy magsgebied ingelyf]] In die laat 8ste eeu het die Wiking-aanvalle op die Keltiese klooster Iona die beginpunt van die [[Skandinawië|Skandinawiese]] magsuitbreiding na Skotland gevorm, en binne enkele jare het Nordiese setlaars tot 'n beduidende magsfaktor in die politieke lewe ontwikkel. Die noordelike eilandgroepe van Orkney en Shetland is selfs tot by die middel van die 15de eeu deur Skandinawiese bewoners oorheers. Die eerste Wiking-aanval op die klooster Iona in 795 was net die begin van 'n reeks aanvalle wat tot in 825 voortgeduur het. Veral die noordelike eilandgroepe Orkney en Shetland het 'n teiken vir die [[Wikings]] geword, en ook die Pikte aan die Skotse Noordseekus, wat 'n vryheidsstryd teen die [[Skotte]] uit die weste gevoer het, is deur Wiking-aanvalle tot so 'n mate verswak dat hulle uiteindelik 'n nederlaag gely en in 841 met die Skotse ryk verenig het. Orkney en Shetland is omstreeks 800 by die Noorse magsgebied ingelyf, en binne 'n dekade het ook vastelandse gebiede tot by Caithness en Sutherland in die suide en tot by die Hebride-eilande in die weste in die Noorse magsfeer beland.<ref>{{de}} Konstam, Angus: ''Die Wikinger. Geschichte, Eroberungen, Kultur''. Wene: tosa/Carl Ueberreuther 2007, bl. 138</ref> Die Nore het hulle ná die inlywing van die Pikteryk by Skotland veral op magskonsolidasie in die verowerde gebiede gekonsentreer, maar nogtans verskeie kere regstreeks by die Skotse politiek ingemeng. Die Nordiese koning Olaf van Dublin het in 860 oorlog in Sentraal-Skotland gevoer, en die Skotse Wikings het tot by die 10de eeu verskeie kere rooftogte in die suide uitgevoer om skatte en slawe as 'n buit weg te voer. Afhangende van die politieke situasie het Noorse of Nordies-Ierse krygers daarnaas militêre steun aan óf die Skotse monarge óf hul teenstanders verleen. Onder die heerskappy van [[Malcolm I]] van Skotland (943–954) het 'n Nordies-Ierse leër in die naam van die Skotse koning teen die Saksers geveg en 'n nederlaag gely. Kenneth II (971–995) het 'n Deense inval in die ooste van die land afgeweer. Sy nasaat [[Malcolm II]] (1005–1034) het sy dogter met graaf Sigurd die Dikke van Orkney laat trou om die noordelike grens van Skotland te beskerm. Alhoewel Skotse en Nordiese adellikes onder mekaar vir die oorheersing van die Skotse hoogland en die eilande gebaklei het, was die verhouding tussen Skotte en Nore in hierdie periode deur 'n vreedsame naasbestaan gekenmerk. === Kwynende Nordiese invloed === [[Lêer:Kingdom of Mann and the Isles-en.svg|duimnael|Kaart van die Koninkryk van Man en die Eilande, aan die einde van die 11de eeu: {{sleutel|#980101|Norðr: Shetland en Orkney}} {{sleutel|#ff0000|Sodor: Man en die Hebride}}]] Toe Sigurd die Dikke in die Slag van Clontarf gesneuwel het, is sy landbesit onder sy Noord-Skotse nakomelinge verdeel om sodoende die politieke alliansie tussen die graafskap Orkney en Skotland te bevestig. 'n Ooreenkoms tussen die grawe van Orkney en die ''mormaer'' (graaf) Macbeth van Moray het daartoe gelei dat [[Macbeth van Skotland|Macbeth]] danksy die Nordiese steun die Skotse troon kon bestyg. Die heerskappy van [[Malcolm III|Malcolm III Canmore]] (1058–1093) was 'n periode van politieke stabiliteit, en as gevolg van die kwynende militêre en ekonomiese magsbasis van Orkney en die verswakkende bande met Noorweë het die [[Wikings]] 'n al hoe kleiner rol in die politiek van Skotland gespeel. In 1263 het die Noorse koning Haakon IV 'n duur, maar onsuksesvolle strafekspedisie teen die Skotte gelei. Sy verpletterende nederlaag in die Slag naby Largs het die einde van die Nordiese invloed in Skotland bestempel. Haakon is op pad terug na Noorweë op Orkney oorlede, en die Noorse Kroon het vanweë sy finansiële moeilikhede besluit om die Skotse eilande prys te gee. Die Hebride-eilande is in 1266 aan die Skotse koning verkoop. Orkney en Shetland het nog tot 1460 'n Noorse besitting gebly, maar in politieke en ekonomiese opsig geen noemenswaardige rol meer gespeel nie sodat die Skotse beleid nou op die [[Engelse]] bure in die suide begin konsentreer het. === Koninkryk van Skotland === {{Hoofartikel|Koninkryk van Skotland}} [[Lêer:Alexander III and Ollamh Rígh.JPG|duimnael|Die kroning van Alexander III op Moot Hill in Scone, die ou hoofstad van Skotland. Hy word deur die ''ollam rígh Alban'', die koninklike digter van Skotland, met die woorde ''“Benach De Re Albanne”'' (“God seën die Koning van Skotland”) begroet]] Volgens die tradisionele oorlewering het die geskiedenis van die Koninkryk van Skotland 'n aanvang geneem met [[Kenneth MacAlpin|Kenneth I van Skotland]], wat in 843 koning van die Pikte en Skotte geword het. Die Koninkryk van Skotland het in die volgende min of meer na sy huidige grense uitgebrei. Terwyl die ryk goeie en nou betrekkinge met die heersers van Engeland gehandhaaf het, is die binnelandse politiek deur 'n hewige magstryd binne die heersende dinastie oorskadu. Met die Normandiese verowering van Engeland in 1066 het Skotland geleidelik begin wegbeweeg van sy Gaelies-Keltiese kultuur. Koning Malcolm III het getrou met Margaret, die suster van Edgar Ætheling, 'n Angel-Saksiese adellike wat aanspraak op die Engelse troon gemaak het. Margaret het veral die invloed van die Keltiese kerk verminder. Met die troonbestyging van haar jongste seun David I is die [[feodalisme|feodale]] stelsel in Skotland ingevoer en die immigrasie van setlaars uit die Nederlande bevorder. Hierdie beleid was veral daarop gemik om die handelsbande met die vasteland van Europa en Skandinawië te versterk. In die laat 13de eeu het baie Normandiese en Anglo-Normandiese gesinne landgoedere in Skotland ontvang. In hierdie tydperk het ook die Skotse parlement vir die eerste keer vergader. Ná die dood van die Jonkvrou van Noorweë, die laaste afstammeling en erfgenaam van Alexander III van Skotland, het die Skotse adel [[Eduard I van Engeland]] om bemiddeling tussen die verskillende troonpretendente gevra. Die Engelse heerser het nogtans liewer geprobeer om 'n marionetmonargie onder sy invloed te vestig. Die Skotte het weerstand teen die Engelse planne gebied en onder die leiding van Sir [[William Wallace]] en Andrew de Moray eers John Balliol en later Robert Bruce as moontlike troonopvolger ondersteun. Bruce is op 25 Maart 1306 as die nuwe Skotse koning Robert I bekroon en het op 23 en 24 Junie 1314 in die [[Slag van Bannockburn]] 'n beslissende oorwinning oor die Engelse behaal. Die oorlogshandelinge het egter ná sy dood tydens die Tweede Skotse Onafhanklikheidsoorlog (1332–1357) weer opgevlam met Edward Balliol se vergeefse poging om Bruce se erfgename met Engelse steun van die troon te verdryf. Die politieke situasie in Skotland het met die opkoms van die Stewart-dinastie in die sewentigerjare van die 14de eeu begin stabiliseer. Teen die einde van die Middeleeue was Skotland in kulturele opsig verdeel in die oorwegend Skotstalige vlaktes en die Gaeliessprekende hoogland. Die vlaktes was histories nouer ingeskakel by die hoofstroom van die Europese kultuur as die hoogland, wat veral deur sy clan-stelsel gekenmerk is. Die magtige clans het die hoogland tot by die Wet van Vereniging in 1707 oorheers. In 1603 het die Skotse koning [[Jakobus VI van Skotland|Jakobus VI]] die erfgenaam van die Engelse troon geword en ook as koning Jakob I van Engeland geregeer. Met die uitsondering van die tydperk van die Protektoraat het Skotland 'n selfstandige staat gebly, tog was daar geskille oor die bestuur van die kerk. Ná die [[Glorieryke Rewolusie]] en die val van die Rooms-Katolieke [[Jakobus VII van Skotland|Jakobus VII]] het Skotland vir 'n tyd lank gedreig om 'n ander Protestantse monarg uit Engeland te kies. Die Engelse het op hulle beurt met 'n handelsboikot en die sluiting van die grens gedreig, maar uiteindelik het die parlemente van Skotland en Engeland die gemeenskaplike Wet oor die Vereniging aanvaar, waardeur die Koninkryk van Groot-Brittanje geskep is. Twee Jakobiete-opstande in die weste van Skotland het in 1715 en 1745 nie daarin geslaag om die Huis Hanover van die Britse troon te verdryf nie. === ''Tobacco Lords'' === [[Lêer:Glasgow Tolbooth Steeple, Glasgow.jpg|duimnael|Die kloktoring Tolbooth Steeple (1625−1627) in die historiese handelsbuurt van Glasgow, Merchant City, het oorspronklik deel uitgemaak van 'n groter gebouekompleks]] Die 18de eeu was die "goue eeu" vir 'n klein groep welvarende handelaars uit Glasgow, die sogenaamde ''Tobacco Lords'' of ''Virginia Dons'' aan wie die tabakhandel met Groot-Brittanje se Amerikaanse kolonies ongekende rykdomme besorg het. Dit was juis die vereniging met Engeland waardeur Skotse handelaars toegang tot [[Britse oorsese gebiede|oorsese Britse besittings]] gekry het, veral in Noord-Amerika. Glasgow se geografiese posisie aan die Clyde-rivier was die eerste plek in Europa waar die handelswinde gewaai het en sy handelaars sodoende 'n maklike voorsprong van twee tot drie weke bo hul mededingers in ander Britse en Europese seehawens gegee het. Hierdie voordeel is nog vergroot deur die monopolie op tabakinvoere na Franse gebiede wat in 1747 deur die Franse kroon aan hulle toegeken is, en later, in 1768, deur die verdieping van die Clyde-rivier. Glasgow se skepe is daarnaas in Amerika gebou en spesifiek vir trans-atlantiese roetes ontwerp. Hulle was groter as dié van ander hawens. Die grootste voordeel vir Glasgow se tabakhandelaars was egter hul uitgebreide netwerke dwarsoor Brittanje, Europa en die Amerikas waaroor hulle self toesig gehou het. Die tabakhandel was deel van die groter handelsbetrekkinge waardeur Brittanje en vastelandse Europa verbruikers- en ander vervaardigde goedere na die kolonies in Noord-Amerika en die Karibiese See uitgevoer het, terwyl tropiese goedere, waaronder tabak, suiker en rum, in ruil daarvoor ingevoer is. Later is 'n derde been by hierdie trans-atlantiese handel gevoeg nadat Britse handelaars begin het om slawe uit Wes-Afrika na die kolonies te vervoer – dit was die begin van die sogenaamde driehoekshandel. Die fortuine, wat Glasgowse handelaars verdien het, was so groot dat hulle 'n aristokratiese leefstyl kon bekostig wat in hul weelderige huise en kerkgeboue weerspieël is. Hul Calvinistiese agtergrond het nogtans verseker dat hulle hul rykdom steeds met kosbare dog sobere materiale vertoon het – swart syklere (wat nogtans met rooi mantels gekombineer is), swart driehoekige hoede, silwer- of goudversierde wandelstokke van ebbehout, mahoniehout-meubels en klassieke boustyle vir hul privaat en openbare geboue. Hul herewonings het in die westelike buitewyke van die 18de eeuse stad ontstaan, in 'n handelsbuurt wat tans as ''Merchant City'' bekend staan en waar hulle hul name aan latere strate verleen het. Ander straatname verwys regstreeks na die destydse driehoekshandel, veral Virginia- en Jamaica-straat of is na die herewonings van die belangrikste ''Tobacco Lords'' vernoem, waaronder Andrew Buchanan, James Dunlop, Archibad Ingram, James Wilson, Alexander Oswald, Andrew Cochrane en John Glassford. Alexander Speirs se ''Virginia Mansion'' was die naamgewer vir Virginia-straat, terwyl Speirs Wharf in Port Dundas Alexander se naam dra. Die [[Amerikaanse Rewolusionêre Oorlog|Amerikaanse Onafhanklikheidsoorlog]] (1775–1783) het 'n einde gebring aan hierdie tabakhandel, maar Glasgow se slim handelaars het vinnig gereageer en hul aandag nou op ander winsgewende dele van die driehoekshandel gerig, waaronder katoen in Brits-Wes-Indië. === Moderne tydperk === [[Lêer:Scottish Parliament, from Salisbury Crags.jpg|duimnael|links|Die Skotse parlementsgebou in Edinburg]] [[Lêer:QEUH.jpg|duimnael|Die moderne ''Queen Elizabeth University Hospital'' in Glasgow. Die uitgestrekte kompleks staan in die volksmond weens sy stervormige ontwerp en die helihawe op die dak van die hoofgebou ook as ''Death Star'' bekend – 'n sinspeling op die ''Death Star'' in die ''Star Wars''-rolprente]] Skotland het in die tydperk van die Skotse verligting en die Industriële Rewolusie tot een van die intellektuele, handel- en nywerheidsentrums van Europa ontwikkel. Veral ná die [[Tweede Wêreldoorlog]] het die land gebuk gegaan onder die proses van de-industrialisering. Die land het desondanks in die afgelope dekades 'n soort kulturele en ekonomiese hergeboorte beleef, wat gedeeltelik te danke was aan die inkomste uit die olie- en gasontginning in die Noordsee ná die ontdekking van die eerste olieveld in 1970, die vinnige groei van die elektroniese bedryf en die finansiële sektor en die skepping van die Skotse Parlement volgens die Skotland-wet van 1998. Die proses van devolusie, waardeur die Verenigde Koninkryk van die tradisionele model van 'n eenheidstaat wegbeweeg het en meer administratiewe bevoegdhede aan streekparlemente oorgedra is, is deur Skotse kiesers in 1997 in 'n referendum met 'n groot meerderheid van die uitgebragte stemme goedgekeur. Donald Dewar is as eerste premier van Skotland verkies, maar een jaar ná sy aanstelling skielik oorlede. Die Labour Party, tradisioneel die sterkste politieke krag in Skotland, het in die parlementêre verkiesing van 2007 'n verpletterende nederlaag gely. 'n Minderheidsregering van die [[Skotse Nasionale Party]] (SNP) is met die steun van die Groen Party gevorm en Alex Salmond (SNP) as eerste minister verkies. In 2011 het die SNP 'n algehele meerderheid in die parlement behaal en op 18 September 2014 'n [[referendum oor die onafhanklikheid van Skotland]] laat hou. Dié voorstel is deur 55 persent van Skotse kiesers verwerp.<ref>{{en}} [https://www.gov.uk/government/topical-events/scottish-independence-referendum/about ''gov.uk: Scottish independence referendum. Besoek op 11 Junie 2017'']</ref> == Administratiewe streke == Op administratiewe vlak is Skotland onderdeel in 32 raadsgebiede ([[Engels]]: ''council areas''; [[Skots-Gaelies]]: ''comhairlean'').<ref>{{en}} {{cite web |url=https://lgiu.org/local-government-facts-and-figures-scotland/ |title=Local government facts and figures: Scotland |publisher=lgiu.org |accessdate=14 Maart 2022}}</ref> [[Lêer:Scotland, administrative divisions - de - colored (zoom).svg|duimnael|Kaart van Skotland se 32 raadsgebiede]] {| class="wikitable sortable" ! class="unsortable" |Wapen ! Raadsgebied |- |align="center" | [[Lêer:Glasgow Coat of Arms 1996.svg|40px]] |align="left" | Stad [[Glasgow]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of Arms of the Edinburgh City Council.svg|40px]] |align="left" | Stad [[Edinburg]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of Arms of the Fife Area Council.svg|40px]] |align="left" | [[Fife]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of North Lanarkshire Council.svg|20px]] |align="left" | [[Noord-Lanarkshire]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of South Lanarkshire.svg|20px]] |align="left" | [[Suid-Lanarkshire]] |- |align="center" | – |align="left" | [[Aberdeenshire]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of Arms of the Highland Area Council.svg|40px]] |align="left" | [[Highland]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of Aberdeen.svg|40px]] |align="left" | Stad [[Aberdeen, Skotland|Aberdeen]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of West Lothian Council.svg|40px]] |align="left" | [[Wes-Lothian]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of Arms of Renfrewshire.svg|20px]] |align="left" | [[Renfrewshire]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of Arms of Falkirk.svg|20px]] |align="left" | [[Falkirk]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of Arms of the Area Council of Perth and Kinross.svg|40px]] |align="left" | [[Perth en Kinross]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of the Dumfries and Galloway area council 1996.svg|40px]] |align="left" | [[Dumfries en Galloway]] |- |align="center" | [[Lêer:City of Dundee Coat of Arms.png|40px]] |align="left" | Stad [[Dundee]] |- |align="center" | [[Lêer:North Ayrshire coat of arms.svg|20px]] |align="left" | [[Noord-Ayrshire]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of Arms of East Ayrshire.svg|40px]] |align="left" | [[Oos-Ayrshire]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of the Angus Area Council.svg|20px]] |align="left" | [[Angus]] |- |align="center" | – |align="left" | [[Scottish Borders]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of South Ayrshire.svg|40px]] |align="left" | [[Suid-Ayrshire]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of East Dunbartonshire.svg|40px]] |align="left" | [[Oos-Dunbartonshire]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of East Lothian.svg|20px]] |align="left" | [[Oos-Lothian]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of Moray Area Council.svg|20px]] |align="left" | [[Moray]] |- |align="center" | – |align="left" | [[Oos-Renfrewshire]] |- |align="center" | – |align="left" | [[Stirling]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of Midlothian District Council.svg|40px]] |align="left" | [[Midlothian]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of West Dunbartonshire.svg|20px]] |align="left" | [[Wes-Dunbartonshire]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of Arms Argyll %26 Bute.svg|20px]] |align="left" | [[Argyll en Bute]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of Arms Inverclyde.svg|20px]] |align="left" | [[Inverclyde]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of arms of Clackmannanshire.svg|20px]] |align="left" | [[Clackmannanshire]] |- |align="center" | [[Lêer:Coat of Arms of the Na h-Eileanan Siar (Outer Hebrides).svg|40px]] |align="left" | [[Buite-Hebride]] |- |align="center" | – |align="left" | [[Shetland]] |- |align="center" | – |align="left" | [[Orkney, Skotland|Orkney]] |} == Ekonomie == === Skotland as perifere ekonomiese streek === [[Lêer:Bonawe - 07062009 - 01.jpg|duimnael|Die historiese Bonawe-[[hoogoond]] het tussen 1753 en 1876 jaarliks tot 700 ton yster geproduseer]] [[Lêer:The Kelpies at The Helix in Falkirk, Scotland, June 2014.jpg|duimnael|''The Kelpies'', 'n staalmonument met 'n hoogte van 30&nbsp;m en simbool vir Skotland se perdekragerfenis, geskep deur die beeldhouer Andy Scott in Falkirk]] Net soos Ierland en Wallis was Skotland in ekonomiese opsig eeue lank 'n perifere gebied wat deur Engeland oorheers is. 'n Besondere kenmerk, wat deur al drie lande gedeel word, is die sogenaamde ''Celtic Fringe'', die Keltiessprekende randgebied. Die vroeëre Keltiese bewoners van die Skotse Laagland is net soos dié van Engeland deur die Angel-Saksiese veroweraars geabsorbeer, maar 'n beduidende Keltiese bevolking het met alle gepaardgaande politieke en kulturele implikasies in Ierland, Wallis en die Hooglande van Skotland hul etniese karakter bewaar. Onderontwikkeling in hierdie Keltiese gebiede, wat uit 'n vroeëre nadelige landboustruktuur voortgespruit het, het hierdie randgebiede in 'n besondere mate aan markkragte uitgelewer en tot 'n groot bevolkingsverlies gelei. Die industrialisering van Skotland was tot die onlangse ontdekking en ontginning van olievelde in die Noordsee beperk tot 'n enklawe in die Laagland wat vanaf Glasgow en die Clydeside-agglomerasie in die weste tot by Edinburg in die ooste gestrek het. Die diversifiseringsproses in hierdie nywerheidsgebied was veel omvattender as in Wallis en Ierland en het steenkoolontginning, tekstielvervaardiging, swaar nywerhede (waaronder yster- en staalvervaardiging, skeepsbou en marine ingenieurswese) asook landbouaktiwiteite ingesluit. Desondanks was die Skotse ekonomie net soos die hoogs gespesialiseerde ekonomieë in die ander perifere streke aan die ontwringende invloede van eksterne markte blootgestel. So is dit byvoorbeeld baie hard getref deur die [[Groot Depressie]] in die 1930's en was dit nog steeds grotendeels afhanklik van tradisionele sektore toe Engeland se ekonomiese swaartepunt reeds na petrochemiese nywerhede, sintetiese materiale, ligte ingenieurswese en die nuwe groeibedryf motorvervaardiging verskuif het. Ongeag die vergelykbare graad aan industrialisering was werkloosheidsvlakke in Skotland in die vroeë 1960's nog aansienlik hoër as dié van Engeland.<ref>{{en}} Caroline Macafee: ''Varieties of English Around the World: Glasgow''. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company 1983, bl. 4</ref> === Nywerheidsomwenteling === Skotland was saam met Engeland die eerste nywerheidsland ter wêreld, maar net soos in die suide het die industrialiseringsproses gepaard gegaan met uitbuiting, kinderarbeid, haglike lewensomstandighede van die werkersklas, die vorming van krotbuurte in die vinnig groeiende metropole en grootskaalse omgewingsbesoedeling. Twee Skotte het met hul tegniese en wetenskaplike bydraes belangrike hoekstene vir die industrialisering en moderne ekonomiese wetenskappe gelê: [[James Watt]] as uitvinder van die wêreld se eerste laedruk-stoomenjin as tegnologiese basis vir die tekstielnywerheid, en [[Adam Smith]] as skrywer van ''The Wealth of Nations'' (1776), die wetenskaplike fondament van die klassieke liberalisme en vryemark-kapitalisme. Ná die nywerheidsomwenteling het die Skotse ekonomie hom op die swaar nywerhede begin toespits, met skeepsbou, steenkoolmynbou en staalvervaardiging as die belangrikste bedrywighede. Aangesien Skotland deel uitgemaak het van die [[Britse Ryk]], het sy uitvoergoedere maklike toegang tot die wêreldmark gevind. === Huidige situasie === [[Lêer:Schottisches Hochlandrind-Basel1.jpg|duimnael|links|'n Bees van die Skotse Hoogland]] [[Lêer:Bank of Scotland head office, Edinburgh.jpg|duimnael|Die hoofkwartier van die Bank van Skotland in Edinburg]] [[Lêer:Glenfiddich Distillery, Dufftown.jpg|duimnael|Die ''Glenfiddich''-whiskydistilleerdery in Dufftown]] Die Skotse ekonomie is stewig verweef met dié van Europa en ander gebiede van die Westerse wêreld en sterk uitvoergerig. Dit is in wese 'n markekonomie, alhoewel daar tot 'n beperkte mate staatlike inmenging in die ekonomiese gebeure is. Skotse handelskantore is in enkele oorsese stede soos [[Berlyn]] as deel van Britse ambassades gevestig. Met die verskuiwing na hoë-tegnologie en dienste het die swaar nywerhede se belangrikheid in die laat 20ste eeu steeds meer afgeneem. Die tagtigerjare was gekenmerk deur 'n ekonomiese opswaai in die sogenaamde ''Silicon Glen''-korridor tussen Glasgow en Edinburg, en 'n groot aantal tegnologiese ondernemings het hulle in Skotland gevestig. Ook die ontdekking van olievelde langs Skotland se Noordseekus het die hervorming van die plaaslike ekonomie aansienlik bevorder. [[Edinburg]] het tot Skotland se belangrikste en Europa se sesde grootste finansiële sentrum ontwikkel. Die stad huisves die hoofkwartiere van die Koninklike Bank van Skotland (''Royal Bank of Scotland'', die tweede grootste bank in Europa), ''HBOS'' (die eienaars van die Koninklike Bank van Skotland) en ''Standard Life''. Glasgow is Skotland se grootste seehawe en die vierde belangrikste nywerheidsentrum in die Verenigde Koninkryk. Die stad lewer meer as sestig persent van Skotland se uitvoere van nywerheidsprodukte op. Alhoewel sy omvang verminder het, is skeepsbou nog steeds een van die beduidendste plaaslike nywerhede. Glasgow beskik daarnaas oor Skotland se mees uitgestrekte en ekonomies belangrikste sakesentrum. Dit is een van Europa se twintig vernaamste finansiële sentrums en huisves die hoofkwartiere van baie belangrike Britse maatskappye. [[Aberdeen, Skotland|Aberdeen]], wat soms ook die olie-hoofstad van Europa genoem word, dien as die sentrum van die olienywerheid. Tekstiele, chemiese produkte, distilleerderye, brouerye, toerisme en vissery is eweneens belangrike bronne van inkomste. Skotland se uitvoere het in 2003 sowat £18,7 miljard (R231,7 miljard) beloop, waarvan sewentig persent of £13,1 miljard (R162,3 miljard) nywerheidsprodukte. Die belangrikste Skotse uitvoergoedere is [[whiskey|whisky]], elektroniese toerusting en finansiële dienste, met die Verenigde State, Duitsland en Frankryk as die belangrikste bestemmings. Die bruto binnelandse produk van Skotland (BBP) het in die jaar 2002 £74 miljard (R917 miljard) of £14&nbsp;651 (R181&nbsp;558) per capita beloop. Slegs sowat 'n kwart van Skotland se oppervlakte is landbougebiede, met graan en groentes as die hoofgewasse. Skaapteelt is egter steeds 'n belangrike bedryf in gebiede soos die Skotse Hoogland en die eilandgroepe wat minder geskik is vir akkerbou. Die meeste landgoedere word deur 'n relatief klein aantal mense beheer (350 grondbesitters besit meer as die helfte van die land). Die Skotse Parlement het in 2003 'n wetsontwerp, die Wet oor Landhervorming (''Land Reform Act''), goedgekeur, wat die aankoop van land vir plaaslike gemeenskappe en boere op huurboerderye moontlik maak, selfs in gevalle waar die eienaars onwillig sou wees om te verkoop. Die Skotse voedselbedryf is een van die land se tradisionele en tans ook die grootste nywerheidsektor met meer as 1&nbsp;000 ondernemings en sowat 70&nbsp;000 werknemers wat naas whisky enigiets van heuning tot kitskos produseer. === Geldeenheid en banknote === Alhoewel ook in Skotland, net soos elders in die Verenigde Koninkryk, die Pond Sterling die wettige betaalmiddel is, het die drie grootste banke in Skotland – die ''Bank of Scotland'', die ''Royal Bank of Scotland'' en die ''Clydesdale Bank'' – die reg om hul eie banknote uit te reik. Saam met banknote, wat deur die ''Bank of England'' uitgereik word, is daar dus vier verskillende banknote vir elke denominasie. Die totale waarde van banknote, wat deur die gemagtigde Skotse banke in omloop gebring is, beloop tans sowat £3,5 miljard.<ref>{{en}} [http://www.scotbanks.org.uk/banknote_history.php ''www.scotbanks.org.uk: Banknote History''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230407184200/https://www.scotbanks.org.uk/banknote_history.php |date= 7 April 2023 }}</ref> Buite Skotland word Skotse banknote dikwels nie as betaalmiddel aanvaar nie, maar hulle mag by die betrokke Skotse banke gratis vir nie-Skotse banknote omgeruil word. === Toerisme === [[Lêer:Edinburgh Military Tattoo 2007.jpg|duimnael|links|Die ''Royal Edinburgh Military Tattoo'' maak deel uit van die ''Edinburgh Festival'']] [[Lêer:Glenfinnan Viaduct at Loch Shiel 2.jpg|duimnael|Die Glenfinnan-viaduk naby Loch Shiel, 'n laat 19de eeuse [[beton]]struktuur wat as tegniese wonderwerk beskou is, is tans as deel van die spoorroete tussen Mallaig en Fort William 'n toeriste-aantreklikheid wat met die stoomtrein ''[[The Jacobite]]'' geassosieer word – en die ''Hogwarts Express'' in die ''[[Harry Potter]]''-rolprente]] In die 18de en 19de eeu was Skotland as reisbestemming gewild onder kultuurtoeriste en kunstenaars. Dit was veral die reisverhale van [[Samuel Johnson]] en sy begeleier James Boswell, asook die romans van Walter Scott en ander literêre tekste waarin die landskap, kultuur en leefwyse van die Skotse Hooglande in 'n romantiese manier beskryf is.<ref>{{de}} Klaus Zehner en Gerald Wood (reds.): ''Großbritannien. Geographien eines europäischen Nachbarn''. Heidelberg: Spektrum Akademischer Verlag 2010, bl. 152</ref> Die Skotse toerismebedryf het 'n ware opswaai beleef nadat koning George IV in 1822 'n besoek aan Edinburg afgelê het en Prins Albert in 1842 die landgoed [[Balmoral-kasteel|Balmoral]] vir koningin Victoria gekoop het. Hier het in die 1850's 'n romantiese kasteel ontstaan wat tot vandag toe 'n belangrike toeristetrekpleister is. Toerisme in Skotland steun veral op natuurtoerisme en buitelugaktiwiteite soos staptoere, visvang, jag en gholf, en kultuurtoeriste wat tradisionele erfenisbestemmings soos kastele en tuine besoek. Meer onlangs het die twee groot Skotse metropole Edinburg en Glasgow tot toeristebestemmings in hul eie reg ontwikkel. Die ''Edinburgh Festival'', wat drie weke lank in Augustus en September gehou word, lok jaarliks sowat twee miljoen besoekers, terwyl toeriste in Glasgow vrye toegang tot meer as twintig museums en kunsgalerye het wat deur die Stadsraad van Glasgow bestuur word. In 2007 was Skotland met 14,5 miljoen besoekers die derde belangrikste toeristestreek in die Verenigde Koninkryk na Suidwes- en Suidoos-Engeland. == Bevolking en tale == [[Lêer:Scots Gaelic speakers in the 2011 census.png|duimnael|links|Verspreiding van Skots-Gaelies in Skotland volgens die sensus van 2011]] [[Lêer:Scots speakers in the 2011 census.png|duimnael|Verspreiding van Skots in Skotland volgens die sensus van 2011]] Skotland se 5,46 miljoen inwoners verteenwoordig minder as tien persent van die Verenigde Koninkryk se totale bevolking. Hulle is meestal van [[Kelte|Keltiese]], Angel-Saksiese en Skandinawiese afkoms. In die laaste jare het ook 'n groter getal immigrante uit [[Oos-Europa]] hulle in Skotland gevestig, onder wie sowat 20&nbsp;000 [[Pole (volk)|Pole]]. Met 'n gemiddeld van 68 inwoners per vierkante kilometer is Skotland een van die mees yl bevolkte gebiede in Europa. Die Skotse bevolking is oneweredig versprei. 'n Derde van die inwoners is in Skotland se vier metropole Glasgow, Edinburg, [[Aberdeen, Skotland|Aberdeen]] en [[Dundee, Skotland|Dundee]] saamgetrek. Digbevolkte stadsbuurte in Glasgow met byna 3&nbsp;500 inwoners per km² kontrasteer met landelike streke in die Hoogland met bevolkingsdigthede van slegs 8 inwoners per km². Alhoewel die oorgrote meerderheid Skotte Skotse Standaardengels praat, is byna een derde van die bevolking ook een van die inheemse tale Skots en Gaelies magtig. [[Skots-Gaelies]] (Gaelies: ''Gàidhlig'') word nog deur sowat een persent van die Skotse bevolking gepraat, meestal naas Engels. Volgens die sensus van 1971 was daar net 477 mense eentalig Gaelies. Skotse Gaelies word weens die afnemende getal moedertaalsprekers deur Unesco as 'n bedreigde taal geklassifiseer. Die Gaeliese taalgebied, die [[Gàidhealtachd]], beslaan tans veral die noordwestelike hooglandgebiede en die eilande langs die weskus. Gaelies staan onder meer sterk op die Hebrides, in die distrikte Ardnamurchan, Wester Ross en West Sutherland aan die weskus en in klein gemeenskappe in Perthshire (Gaelies: ''Peairt''), Invernessshire (''Siorrachd Inbhir Nis''), Sutherland (''Cataibh''), Ross en Cromarty (''Ros is Cromba''), Argyll (''Earra-Ghàidheal''), Nairn (''Narunn'') en Bute (''Boid''). Die taal word as 'n streektaal erken, terwyl die openbare uitsaaier [[BBC]] saam met MG Alba in September 2008 'n televisiekanaal geloods het wat in Skots-Gaelies uitsaai, [[BBC Alba]]. [[Skots]], 'n Germaanse taal wat nou verwant is aan Engels, word deur sowat dertig persent van die bevolking gepraat. Die taal – in Engels ook bekend as ''Braid Scots'', ''Scotch'' of ''Doric'' – was oorspronklik 'n Angel-Saksiese dialek wat tot Skotland se standaardtaal ontwikkel en sy eie literatuur voortgebring het. Die Protestantse Hervorming, waartydens besluit is om die Bybel nie in Skots te vertaal nie ('n Engelse vertaling was immers al beskikbaar), en die politieke unie met Engeland het Skots as publieke taal afgeskaal. Reeds in die 19de eeu is pogings onderneem om Skots as literêre taal te laat herleef, maar belangstelling in Skots het eers in die laat 20ste eeu weer merkbaar toegeneem. Skots word net soos Gaelies as 'n streektaal erken. === Gaelies === Gedurende die 4de eeu het Iers-Gaeliese setlaars veral uit die klein koninkryk [[Dál Riata]] in die noorde van Ierland hulle in die nabygeleë Skotland gevestig. Twee koninkryke met hierdie naam het eeue lank in Ierland en Skotland bestaan. Die eerste bronne, wat 'n selfstandige ontwikkeling van die Skots-Gaeliese taal aandui, is in die ''Book of Deer'' uit die 10de eeu bewaar. Sy inkonsekwente spelling bevat besonderhede van die afwykende Skotse uitspraak, alhoewel Skots-Gaelies in hierdie tydperk nog as 'n Ierse dialek beskou moet word. Die eerste bron, wat as bewys vir die ontwikkeling van 'n selfstandige Skotse taal naas Iers-Gaelies kan dien, is die ''Book of the Dean of Lismore'' uit die vroeë 16de eeu. Die boek bevat Skots-Gaeliese tekste met 'n spelling wat sterk op die destydse uitspraak van Skots steun. Hierdie besonderheid stel taalnavorsers in staat om die destydse uitspraak nader te ondersoek. Daar word nou algemeen aanvaar dat Skots-Gaelies tussen die 10de en 12de eeu sy eie kenmerke ontwikkel het en vanaf die 14de of 15de eeu as 'n selfstandige [[taal]] begin ontwikkel het. Terwyl Skots-Gaelies in die suidelike en oostelike gebiede van Skotland dikwels reeds in die Middeleeue deur Engels verdring is, het die verengelsing van die westelike hoogland eers in die 18de of 19de eeu begin. Veral eksterne invloede soos die verval van die clan-stelsel ná 1745 en skoolplig, wat in 1872 ingevoer is en alle kinders uitsluitlik aan Engels as onderwystaal blootgestel het, word as die hoofredes vir die agteruitgang van Skots-Gaelies aangevoer. Kinders is dikwels selfs gestraf sodra hulle op skool Gaelies gepraat het. == Onderwys == [[Lêer:Aberdeen Grammar School - geograph.org.uk - 118948.jpg|duimnael|''Aberdeen Grammar School''. Al dra enkele gesiene hoërskole met 'n lang tradisie nog die titel ''grammar school'' in hul naam, het hulle geen besonderse status binne die Skotse onderwysstelsel nie]] Sedert die vereniging met Engeland en Wallis in 1707 het Skotland sy eie onderwysstelsel en word die meeste aspekte van onderwys deur afsonderlike wette gereël. Die Skotse skoolstelsel is aanvanklik deur die kerke ontwikkel en eers in 1872 onder die gesag van die Skotse Departement van Onderwys (''Scotch'', later ''Scottish Education Department''). In die volgende dekade is sterk fokus op die daarstelling van 'n doeltreffende stelsel van laer onderwys geplaas en ook die meeste fondse hiervoor aangewend. Net 'n klein persentasie skoolkinders het tot op sekondêre vlak gevorder. In die tydperk tussen 1872 en 1885 het 'n gemeenskaplike departement van onderwys vir die hele Verenigde Koninkryk bestaan. Nogtans is die grootste invloed op die Skotse onderwysstelsel deur 'n uitvoerende agentskap, ''Her Majesty's Inspectorate of Education (HMI)'', en plaaslike skoolrade (of hul voorlopers) uitgeoefen. In 1885 is 'n afsonderlike Departement van Onderwys vir Skotland (''Scottish Education Department, SED'') deur die Britse parlement geskep wat aanvanklik in Londen gesetel was. Die hoofkantoor is later na Edinburg verskuif. Die departement se amptelike bemnaming is verskeie kere gewysig. So het dit vervolgens bekend gestaan as die ''Scottish Office Education Department (SOED)'' en later as die ''Scottish Office Education and Industry Department (SOEID)''. Die Edinburgse ''Scottish Office'' word deur 'n ministeriële span onder leiding van die Staatssekretaris vir Skotland as lid van die Britse kabinet bestuur. Die ''Scottish Office'' beskik daarnaas oor sy eie Departement van Onderwys en Nywerhede wat deur 'n minister bestuur word.<ref>Margaret M. Clark and Pamela Munn (reds.): ''Education in Scotland. Policy and practice from pre-school to secondary''. Abingdon, OXON and New York, NY: Taylor & Francis/Routledge 2017. Kindle-uitgawe, bl. 2–3</ref> == Sport == [[Lêer:18th Green and Clubhouse.jpg|duimnael|links|Die Old Course by St Andrews waar [[gholf]] sy oorsprong het]] [[Lêer:Craig Levein issues instructions (5575660382).jpg|duimnael|Sokkerwedstryd tussen Skotland en Brasilië in 2011]] [[Lêer:Scotland Ireland scrum.jpg|duimnael|links|'n Skrum tussen [[Skotse nasionale rugbyspan|Skotland]] en [[Ierse nasionale rugbyspan|Ierland]] tydens die [[Sesnasies-toernooi]] 2007]] [[Lêer:John blain yuvraj singh odi.jpg|duimnael|Skotland se John Blain boul [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] se Yuvraj Singh in Glasgow se Titwood-grond uit, 16 Augustus 2007]] [[Lêer:Braemargames 2006 06.jpg|duimnael|links|Hooglandspele 2006 in Braemar]] [[Lêer:Hampden Park Glasgow Commonwealth Games Day 9.JPG|duimnael|Glasgow se Hampdenpark tydens die Statebondspele 2014]] Van die gewildste [[sport]]soorte in Skotland is [[gholf]], [[rugby]], [[sokker]] en Munro-Bagging, 'n soort bergklim binne 'n bepaalde tydperk. Tradisioneel word ook gewiggooi en boomstompgooi tydens die Hooglandspele beoefen. Skotland beskik oor sy eie nasionale sportkompetisies en word tydens verskeie internasionale sportbyeenkomste soos [[FIFA]] [[Sokker-Wêreldbeker]], [[Rugbywêreldbeker]], [[Krieketwêreldbeker]], [[UEFA Europa-beker]] en [[Statebondspele]] deur sy eie onderskeidelike nasionale spanne verteenwoordig. Gedurende [[Olimpiese Spele]] maak Skotse atlete egter deel uit van Groot-Brittanje se span, saam met Engeland, Wallis en Noord-Ierland. Skotland het sy eie nasionale beheerliggame, soos die Skotse Voetbalassosiasie (die tweede oudste nasionale sokkervereniging ter wêreld<ref>{{en}} ''Soccer in South Asia: Empire, Nation, Diaspora'' by James Mills, Paul Dimeo: Page 18 – Oldest Football Association is England's FA, then Scotland and third oldest is the Indian FA.</ref>), [[Skotse Rugbyunie]] en [[Krieket Skotland]]. Variasies van sokker word al eeue lank in Skotland gespeel, met die vroegste verwysing wat uit 1424 dateer.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.fifa.com/en/history/history/0,1283,1,00.html |title=The colourful history of a fascinating game. More than 2000 Years of Football |publisher=[[FIFA]] |author=Gerhardt, W. |accessdate=26 Mei 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070526112252/http://www.fifa.com/en/history/history/0,1283,1,00.html |archive-date=26 Mei 2007 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Sokker is die gewildste sport en die Skotse Beker is die wêreld se oudste nasionale trofee. Die [[Scottish Premier League]] is die hoogste vlak van Skotse sokker. [[Skotse nasionale sokkerspan|Skotland]] het in 1872 die eerste sokkerwedstryd ooit teen [[Engelse nasionale sokkerspan|Engeland]] gespeel.<ref>{{en}} {{cite web |title=The first international football match |url=http://www.bbc.co.uk/scotland/sportscotland/asportingnation/article/0012/index.shtml |publisher=[[BBC]] |author=Paul Mitchell |accessdate=18 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200218113954/https://www.bbc.co.uk/scotland/sportscotland/asportingnation/article/0012/index.shtml |archive-date=18 Februarie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die wedstryd is in Hamilton Crescent, Glasgow, die tuiste van die West of Scotland Cricket Club, aangebied, en het met 0–0 gelykop geëindig. Skotland het tot dusver aan agt FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooie en twee UEFA Europa-bekertoernooie deelgeneem, maar nog nie tot die uitklopfase deurgedring nie. Gholf word as nasionale sport van Skotland beskou.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.sportscotland.org.uk/ChannelNavigation/News/TopicNavigation/Other+press+releases/articles/First+Minister+celebrates+Scotlands+golf+world+champions+as+new+figures+show+big+increase+in+youngst.htm |title=Alex Salmond quote |publisher=Sport Scotland |date=31 Augustus 2009 |accessdate=28 Oktober 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101028054527/http://www.sportscotland.org.uk/ChannelNavigation/News/TopicNavigation/Other+press+releases/articles/First+Minister+celebrates+Scotlands+golf+world+champions+as+new+figures+show+big+increase+in+youngst.htm |archive-date=28 Oktober 2010 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die hedendaagse gholfspel het sy oorsprong in die 15de eeuse Skotland en die land staan bekend as "tuiste van gholf".<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.pgatour.com/2008/tourlife/travel/04/08/trans_atlantic/index.html |title=Scotland is the home of golf |publisher=PGA Tour official website |accessdate=3 Oktober 2012 |quote=Scotland is the home of golf... |archive-url=https://web.archive.org/web/20121003044928/http://www.pgatour.com/2008/tourlife/travel/04/08/trans_atlantic/index.html |archive-date=3 Oktober 2012 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.gov.scot/News/Releases/2007/03/06090032 |title=The Home of Golf |publisher=Skotse regering |accessdate=26 Maart 2020 |quote=The Royal & Ancient and three public sector agencies are to continue using the Open Championship to promote Scotland as the worldwide home of golf. |archive-url=https://web.archive.org/web/20200326184231/https://www2.gov.scot/News/Releases/2007/03/06090032 |archive-date=26 Maart 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die Old Course by St Andrews word as die oudste gholfbaan beskou en het tot 'n terrein van pelgrimstogte ontwikkel.<ref>{{en}} Cochrane, Alistair (ed) ''Science and Golf IV: proceedings of the World Scientific Congress of Golf''. bl. 849. Routledge.</ref> Die wêreld se oudste gholftoernooi en gholf se eerste hoofvak is [[Britse Ope]] wat op 17 Oktober 1860 op Prestwick-gholfklub in Ayrshire, Skotland, gespeel is. Skotse gholfspelers het die vroegste hoofvakke gewen.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.pgatour.com/2007/travel/07/16/trans_071607/index.html |title=The Open Championship – More Scottish than British |publisher=PGA Tour |accessdate=2 Oktober 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121002214520/http://www.pgatour.com/2007/travel/07/16/trans_071607/index.html |archive-date=2 Oktober 2012 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Rugby word veral in Suid-Skotland en die groot stede beoefen. Die [[Skotse nasionale rugbyspan]] ding tydens die jaarlikse [[Sesnasies-toernooi]] met [[Engelse nasionale rugbyspan|Engeland]], [[Franse nasionale rugbyspan|Frankryk]], [[Ierse nasionale rugbyspan|Ierland]], [[Italiaanse nasionale rugbyspan|Italië]] en [[Walliese nasionale rugbyspan|Wallis]] mee en neem gereeld aan die Rugbywêreldbeker deel. Skotland het op 27 Maart 1871 in die eerste internasionale rugbywedstryd teen Engeland in Edinburg te staan gekom, wat deur die Skotte met 1–0 gewen is; sedertdien ding albei spanne mee om die Calcuttabeker, die oudste rugbytrofee ter wêreld. Die [[Skotse nasionale vrouerugbyspan|vroue-eweknie]] neem aan die jaarlikse [[Sesnasies-vrouetoernooi]] deel wat deur dieselfde rugbyunies bestuur word en hulle kwalifiseer ook gereeld vir [[vrouerugbywêreldbeker]]toernooie. Skotland het die [[Vrouerugbywêreldbeker 1994]] alleenlik aangebied en was ook een van die medegashere tydens beide die [[Rugbywêreldbeker 1991]] en die [[Rugbywêreldbeker 1999]], maar ook tydens die [[Rugbywêreldbeker 2007]] is enkele wedstryde in Skotland beslis. Glasgow se [[Murrayfield-stadion]] is die grootste rugbystadion in Skotland en tuisstadion van die Skotse nasionale rugbyspan. Dit word as 'n groot prestasie beskou om saam met die [[Britse en Ierse Leeus]] na die [[Suidelike Halfrond]] te toer, waar hulle sowat al om die vier jaar teen die [[Nieu-Seeland]]se [[All Blacks]], die [[Suid-Afrika]]anse [[Springbokke]] of die [[Australië|Australiese]] [[Wallabies]] speel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.lionstour.com/ |title=British & Irish Lions |publisher=[[Britse en Ierse Leeus]] |accessdate=14 Februarie 2021}}</ref> Skotland word tydens die [[Pro14]]-toernooi deur die twee spanne [[Edinburgh Rugby]] en [[Glasgow Warriors]] verteenwoordig. [[Krieket]] is nie só gewild soos in Engeland nie en dié sport word as "Engels" beskou. Die [[Skotse nasionale krieketspan]] word deur die [[Internasionale Krieketraad|IKR]] nie as 'n [[Toetskrieket|toetsspan]] erken nie, maar hulle geniet tans tydelike [[Internasionale eendagwedstryd|EDI-status]]. Tot in die vroeë 1990's is Skotland net soos [[Ierland]] in internasionale krieket amptelik deur die [[Engelse nasionale krieketspan]] verteenwoordig.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.cricketscotland.com/corporate/history-cricket-scotland/ |title= The history or Cricket in Scotland |publisher=[[Krieket Skotland]] | accessdate=27 Januarie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170127073138/http://www.cricketscotland.com/corporate/history-cricket-scotland/ |archive-date=27 Januarie 2017 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite book|title=Wisden Cricketers' Almanack|edition=128ste|publisher=John Wisden & Co Ltd|year=1991|pages=293, 1321|isbn=0-947766-16-2}}</ref> Skotland het ná die verbreking van bande met die Engelse nasionale krieketspan twee jaar tevore in 1994 'n medelid van die IKR geword.<ref name="ScoCA">{{en}} {{cite web |url=http://www.cricketarchive.co.uk/Archive/Countries/24.html |title=Scotland |publisher=CricketArchive |accessdate=26 Januarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200126023057/https://www.cricketarchive.co.uk/Archive/Countries/24.html |archive-date=26 Januarie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Sedertdien het hulle aan drie [[krieketwêreldbeker]]toernooie (in [[Krieketwêreldbeker 1999|1999]], [[Krieketwêreldbeker 2007|2007]] en [[Krieketwêreldbeker 2015|2015]]) en ses [[T20I-wêreldbeker]]toernooie (in [[T20I-wêreldbeker 2007|2007]], [[T20I-wêreldbeker 2009|2009]], [[T20I-wêreldbeker 2016|2016]], [[T20I-wêreldbeker 2021|2021]], [[T20I-wêreldbeker 2022|2022]] en [[T20I-wêreldbeker 2024|2024]]) deelgeneem. Skotland het as een van die medegashere tydens die Krieketwêreldbeker 1999 opgetree en sal die [[T20I-wêreldbeker 2030]] saam met Engeland en Ierland aanbied.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/usa-co-hosts-for-2024-t20-wc-pakistan-gets-2025-champions-trophy-india-and-bangladesh-2031-world-cup-1289589 |title=USA co-hosts for 2024 T20 WC, Pakistan gets 2025 Champions Trophy, India and Bangladesh 2031 World Cup |publisher=ESPNcricinfo |author=Nagraj Gollapudi |date=16 November 2021 |accessdate=16 November 2021}}</ref> Ander belangrike sportsoorte van Skotland se nasionale sportkultuur sluit in Hooglandspele, [[ysbal]] en [[shinty]]. In [[boks]] het al 13 Skotte wêreldkampioene geword, waaronder [[Ken Buchanan]], [[Benny Lynch]] en [[Jim Watt]]. Skotland was ook al suksesvol in [[motorsport]], veral in [[Formule Een]]. Van die bekende renjaers sluit in [[David Coulthard]], [[Jim Clark]], [[Paul di Resta]] en [[Jackie Stewart]].<ref>{{en}} {{cite web|url=https://www.heraldscotland.com/sport/other_sports/13199539.10-scottish-motor-racing-great/|title=10 Scottish motor racing great|publisher=heraldscotland.com|date=30 Januarie 2015|accessdate=30 Januarie 2015}}</ref> Die Verenigde Koninkryk se mees suksesvolle [[tennis]]speler, [[Andy Murray]], is 'n Skot en hy het tot dusver twee keer die [[Wimbledon-kampioenskap]] (in 2013 en 2016) en een keer die [[VSA-Ope (tennis)|VSA-Ope]] (in 2012) gewen. Skotland het sedert 1930 aan elke Statebondspele deelgeneem en altesaam 356 medaljes ingepalm – daarvan 91 goud, 104 silwer en 161 brons.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.cgcs.org.uk/team-scotland/medal-tally/|title=Medal Tally|publisher=Cgcs.org.uk|accessdate=17 September 2014}}</ref> Skotse stede het dit al drie keer gehuisves: Edinburg in 1970 en 1986 en Glasgow in 2014.<ref>{{en}} {{cite web|url=https://www.teamscotland.scot/commonwealth-games/past-games/|title=Overview and History|publisher=Team Scotland|accessdate=5 Mei 2018}}</ref><ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.cgcs.org.uk/past-games/overview-and-history/|title=Overview and History|publisher=Cgcs.org.uk|accessdate=17 September 2014}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Eksterne skakels == ; Wiki-webtuistes ---- {{CommonsKategorie|Scotland|Skotland}} {{Wikt-inlyn|Skotland}} * {{en}} {{Wikivoyage|Scotland|Skotland}} ; Amptelike webtuistes ---- * {{en}} [http://www.gov.scot/ ''The Scottish Government | Riaghaltas na h-Alba – Amptelike webwerf van die Skotse regering''] ; Media ---- * {{en}} [https://www.youtube.com/watch?v=0qs9_kZzr60 ''Sonder Visuals Scotland – 'n Sewe-minute-videoreis deur Skotland''] ; Ensiklopediese inligting ---- * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Scotland|title=Scotland|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=8 Mei 2024}} ; Toerisme ---- * {{en}} [https://www.visitscotland.com/see-do/tours/railway/great-rail-journeys/ ''Visit Scotland: Scotland's Great Rail Journeys''] {{Geografiese ligging | Senter = {{vlagland|Skotland}} | Noord = [[Atlantiese Oseaan]] • {{vlagland|Faroëreilande}} | Noordoos = [[Noorse See]] • {{vlagland|Noorweë}} | Oos = [[Noordsee]] • {{vlagland|Denemarke}} | Suidoos = [[Noordsee]] | Suid = {{vlagland|Eiland Man}} • {{vlagland|Engeland}} | Suidwes = {{vlagland|Ierland}} • [[Noord-Ierland]] • [[Noordkanaal]] | Wes = [[Atlantiese Oseaan]] | Noordwes = {{vlagland|Ysland}} • [[Atlantiese Oseaan]] }} {{Navigasie indeling Verenigde Koninkryk}} {{Keltiese gebiede in Europa}} {{Normdata}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Skotland| ]] bud28rnbzqhio6t2kusoga2njxysm2n 0 16800 2816217 2809612 2025-06-26T21:31:47Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816217 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Pieter Willem Botha | beeld = PW Botha 1962.jpg | beeldonderskrif = PW Botha in 1962 | orde = 6de [[Staatspresident van Suid-Afrika]] (uitvoerend) | termynaanvang = [[3 September]] [[1984]] | termyneinde = [[15 Augustus]] [[1989]] | voorganger = [[Marais Viljoen]] (nie-uitvoerend) | opvolger = [[Frederik Willem de Klerk]] | geboortedatum = [[12 Januarie]] [[1916]] | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Paul Roux]], [[Oranje-Vrystaat (provinsie)|Oranje-Vrystaat-provinsie]], [[Unie van Suid-Afrika]] | sterftedatum = {{Sterftedatum en ouderdom|1916|1|12|2006|10|31}} | sterfteplek = [[Wildernis]], [[Wes-Kaap]], [[Suid-Afrika]] | party = [[Nasionale Party]] | orde2 = 8ste [[Eerste Minister van Suid-Afrika]] | termynaanvang2 = 28 September 1978 | termyneinde2 = 2 September 1984 | president2 = [[Marais Viljoen]]<br />[[John Vorster]]<br />[[Marais Viljoen]] | voorganger2 = [[John Vorster]] | opvolger2 = ''Amp afgeskaf'' | orde3 = 7de Leier van die Volksraad | termynaanvang3 = 1975 | termyneinde3 = 1978 | voorganger3 = [[Nic Diederichs]] | opvolger3 = [[Lourens Muller]] | orde4 = Minister van Verdediging | termynaanvang4 = 5 April 1966 | termyneinde4 = 6 Oktober 1980 | eersteminister4 = [[John Vorster]] | voorganger4 = [[Jim Fouché]] | opvolger4 = [[Magnus Malan]] | orde5 = Minister van Gemeenskapsontwikkeling en Kleurlingsake | termynaanvang5 = 8 Oktober 1961 | termyneinde5 = 30 Maart 1966 | eersteminister5 = [[Hendrik Verwoerd]] | voorganger5 = | opvolger5 = [[Marais Viljoen]] | eggenoot = [[Anna Elizabeth Botha|Elize Botha]] (1943–1997; haar dood)<br />Barbara Robertson (1998–2006; sy dood) | kinders = 5 | alma_mater = | religie = [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]] | handtekening = PWBotha signature.png | militer = | lojaliteit = | tak = | diensjare = | rang = | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} '''Pieter Willem Botha''' (1916–2006), beter bekend as '''PW''' en ook as ''Die Groot Krokodil'', was 'n lid van die ou [[Suid-Afrika]]anse [[Nasionale Party]] (NP). Hy was van 1966 tot 1978 die Minister van Verdediging, van [[1978]] tot [[1984]] [[Eerste Minister van Suid-Afrika|Eerste Minister]] en van 1984 tot [[1989]] die [[Staatspresident van Suid-Afrika]]. Van 1978 tot 1989 was hy ook die leier van die Nasionale Party. In 1983 stel hy ’n driekamerparlement in – ’n [[Volksraad]] vir wit kiesers, ’n Huis van Verteenwoordigers vir bruin mense en ’n Huis van Afgevaardigdes vir Indiërs, maar die gesag het steeds by die Volksraad en by homself (as staatshoof) berus. Hy is in 1988 deur [[F.W. de Klerk]] opgevolg.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> == Jeug == Pieter Willem Botha is op [[12 Januarie]] [[1916]] in die distrik [[Paul Roux]] in die [[Oranje-Vrystaat]] uit ’n [[Boere|boerefamilie]] gebore. Sy vader, met dieselfde naam, het in die [[Tweede Vryheidsoorlog]] (1899–1902) geveg. Sy ma, Hendrina Christina Botha (née de Wet), is tydens die oorlog in 'n Britse konsentrasiekamp geïnterneer. Botha het aanvanklik die Paul Roux Laerskool bygewoon en aan die Hoërskool Voortrekker in Bethlehem gematrikuleer. In 1934 begin hy sy studie in die regte aan die Grey-Universiteitskollege (later [[Universiteit van die Vrystaat]]) in [[Bloemfontein]], maar hy staak sy studie op 20-jarige leeftyd om 'n politieke loopbaan te volg deur vir die [[Nasionale Party|NP]] in die [[Kaapprovinsie]] te werk. In die aanloop tot die [[Tweede Wêreldoorlog]] het Botha by die [[Ossewabrandwag]] aangesluit, 'n regse Afrikanernasionalistiese groep wat die Duitse Nazi-party goedgesind was. Maande na die Duitse aanval op die USSR, het hy egter die Ossewabrandwag veroordeel en sy ideologiese getrouheid na Christelike nasionalisme verander. In 1943 trou Botha met Anna Elizabeth Rossouw (Elize). Die egpaar het twee seuns en drie dogters. == Parlementêre loopbaan == [[Lêer:1984 PW Botha inspects the guard of honour.jpg|duimnael|links|280px|Botha inspekteer die erewag saam met generaal [[Constand Viljoen]].]] Botha word in 1948 as parlementslid vir die NP verkies. In 1966 is hy deur premier [[B.J. Vorster]] as [[Minister van Verdediging]] aangestel. Toe Vorster in 1978 aftree, word Botha deur die Suid-Afrikaanse parlement as sy opvolger aangewys. Hoewel Botha bekend was vir sy konserwatiewe beleid, was hy baie meer pragmaties as sy voorganger. Hy het dikwels gewys op die belangrikheid van grondwetlike hervorming en het gehoop om 'n [[federasie]] of [[konfederasie]] vir Suid-Afrika in te voer gebaseer op taal en etnisiteit volgens die Switserse staatsmodel. As voormalige Minister van Verdediging, streef Botha as premier na die handhawing van 'n sterk verdedigingsbeleid vir Suid-Afrika. Hy het groot uitbreiding vir die Suid-Afrikaanse strydmagte aangekondig. Hy het ook toenadering gesoek by die Weste en veral Amerika, maar dit was nie altyd moontlik nie. Volgens Botha was Suid-Afrika ’n kampvegter vir die bestryding van kommunisme, veral na die onafhanklikheid van [[Angola]] en [[Mosambiek]]. In die jare 1980 begin hy en sy regering in die geheim met die ontwikkeling van [[kernwapen]]s in samewerking met [[Israel]]. Hy was op militêre gebied verantwoordelik vir die stigting van [[Koevoet]], ’n elite-eenheid in die Suidwes-grenspolisie. Onder leiding van Botha tree Suid-Afrika tot die [[Angolese Burgeroorlog]] toe, met steun vir die beweging [[UNITA]]. Die stryd in Angola/Namibië duur tot aan die begin van die negentigerjare toe Kubaanse troepe en raadgewers gedwing is om uit die gebied te onttrek. == President van Suid-Afrika == In [[1983]] het Botha ’n nuwe grondwet aan die kiesers voorgelê waaroor die blanke kiesers moes stem. Dit was nog nie die federale staatsvorm wat Botha in gedagte gehad het nie, maar sou wel groter erkenning aan die Kleurling- en Indiër-gemeenskap gee. Volgens hierdie nuwe grondwet het Suid-Afrika ’n driekamerparlement gekry, bestaande uit die [[Raad van Verteenwoordigers]] vir die Kleurlinge, die [[Raad van Afgevaardigdes]] vir die Indiërs en die [[Volksraad]] vir die blankes. Dit is hewig gekritiseer deur die swart bevolking, wat ook verteenwoordiging wou hê. Die standpunt van die regering was dat die swartes politieke verteenwoordiging gehad het via die tuislande. Volgens die nuwe grondwet het Suid-Afrika ook ’n uitvoerende staatshoof gekry. In 1984 word Botha verkies as eerste uitvoerende staatshoof (staatspresident) van Suid-Afrika. Die bestuurstyl van Botha was outoritêr, wat hom soms by vriend en vyand ongewild gemaak het. Die Anti-apartheidsbeweging het Botha as ’n rassistiese diktator uitgekryt. Tydens sy bewind het talle lande ook 'n ekonomiese boikot (met verlammende sanksies) teen Suid-Afrika ingestel. Buitelandse beleggings het ook begin afneem wat ’n erg-nadelige uitwerking op die ekonomie gehad het. Tog het die meeste blankes, maar ook baie kleurlinge en Indiërs, hulle agter die standvastige leiding van Botha geskaar. == Apartheid == Tog was Botha in sommige opsigte minder streng as sy voorgangers. Hy het die verbod op gemengde huwelike afgeskaf, veelrassige politieke partye toegelaat en die [[groepsgebiedewet]] verslap. Met die driekamerparlement verkry die Kleurlinge en Indiërs ook politieke regte. Volgens die grondwet van 1983 kon Botha ook makliker ’n noodtoestand afkondig om onrus te beheer. Die polisie het meer bevoegdhede gekry om misdadigers aan te keer en ’n politieke onrus in bedwang te hou. In die aand van 15 Augustus 1985 lewer Botha die bekende [[Rubicon-toespraak]] in Durban. Vooraf is die verwagting geskep dat die toespraak ingrypende veranderinge sou aankondig, onder andere die vrylating van Nelson Mandela. Die toespraak het nie aan die verwagtings voldoen nie en die gety het teen Suid-Afrika gedraai. Geweld het begin toeneem. Sanksies is verskerp en etlike multi-nasionale (selfs Britse en Amerikaanse) ondernemings het aan die land onttrek. Die waarde van die geldeenheid het verder verswak. Botha het hom genoodsaak gevoel om ’n noodtoestand uit te roep. == Botha se politieke ondergang == Botha het onder swaar druk verkeer om ’n politieke oplossing vir Suid-Afrika te bewerkstellig. Binne die Nasionale Party ontstaan meningsverskille oor sy bestuurstyl. In Februarie 1989 kry Botha ’n ligte beroerte-aanval. [[F.W. de Klerk]] sien dit as ’n gunstige oomblik om Botha uit te druk. De Klerk voer ’n "mini-staatsgreep" uit en Botha moes sy kantoor ontruim, deels ook omdat hy nie meer genoegsame ondersteuning van sy kabinet en L.V.'s gehad het nie. De Klerk volg Botha op as staatspresident van Suid-Afrika. == Aftrede == Botha en sy vrou Elize het hulle aan die politieke lewe onttrek, na hulle huis Die Anker op [[Wildernis, Wes-Kaap|Wildernis]], naby [[George]]. Alhoewel hy uit die aktiewe politiek getree het, was hy ’n groot teenstander van die koers wat F.W. de Klerk ingeslaan het en het nie gehuiwer om dit bekend te maak nie. Tot en met sy dood was Botha van mening dat Suid-Afrika liewer ’n federale staatsvorm moes invoer gegrond op taal en etnisiteit. Botha het geweier om mee te werk aan die [[Waarheids-en-versoeningskommissie]] onder leiding van aartsbiskop [[Desmond Tutu]]. Die kommissie het hom gedagvaar om voor hul te verskyn, maar hy het dit prontuit teengestaan. Hy is op [[31 Oktober]] [[2006]] ná ’n langdurige siekte in sy huis Die Anker op Wildernis oorlede. Hy was 90 jaar oud. == Sien ook == * [[Bothanomics]] * [[Kabinet-Vorster III|Derde kabinet van John Vorster]] * [[Eerste kabinet van P.W. Botha]] * [[Tweede kabinet van P.W. Botha]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.news24.com/Beeld/Suid-Afrika/0,8325,3-975_2024117,00.html Beeld Nov 01 2006 – PW se laaste opdrag] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070212130527/http://www.news24.com/Beeld/Suid-Afrika/0,8325,3-975_2024117,00.html |date=12 Februarie 2007 }} {{beginboks}} {{opvolgboks|titel=Minister van Verdediging|voor=[[Jim Fouché]]|na=[[Magnus Malan]]|jare=1966–1980}} {{opvolgboks|titel=[[Eerste Minister van Suid-Afrika]]|voor=[[John Vorster]]|na=''Amp afgeskaf''|jare=1978–1984}} {{opvolgboks|titel=[[Staatspresident van Suid-Afrika]] (uitvoerend)|voor=[[Marais Viljoen]] (nie-uitvoerend)|na=[[Frederik Willem de Klerk]]|jare=1984–1989}} {{eindboks}} {{Presidente van Suid-Afrika}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Botha, Pieter Willem}} [[Kategorie:Apartheid]] [[Kategorie:Eerste Ministers van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Staatspresidente van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van verdediging]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1916]] [[Kategorie:Sterftes in 2006]] [[Kategorie:Politici van die Nasionale Party]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] 1xeu3t21dvyk3w6eqfcnc1b175het6v 0 17684 2816221 2776788 2025-06-26T21:32:25Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816221 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Leon Schuster | beeld = Leon Schuster2.jpg | beeldgrootte = | dwarsformaat = | beeldbeskrywing = | beeldonderskrif = Foto van Leon Schuster | agtergrondkleur = solo | geboortenaam = Leon Ernest Schuster | alias = | geboortedatum = {{GDEO|1951|5|21}} | geboorteplek = [[Vereeniging]], [[Suid-Afrika]] | oorsprong = | sterfdatum = | sterfplek = | genre = | beroep = Filmvervaardiger, akteur, sanger | instrument = | jare_aktief = 1975 – hede | etiket = | assosiasies = | webwerf = [http://www.leonschuster.co.za/ leonschuster.co.za] | huidige_lede = | gewese_lede = }} {{Inligtingskas Akteur | Naam = Leon Schuster | imdb = 0776856 }} '''Leon Schuster''' (gebore [[21 Mei]] [[1951]]) is die vervaardiger van rolprente (waarin hy gewoonlik self die hoofrol vertolk), komediant en akteur, en is [[Suid-Afrika]] se koning van fopkamera. Hy maak sy filmdebuut in 1983 in [[Wolhaarstories]], die enigste Afrikaanse rolprent waarin hy gespeel het. Hy is veral bekend danksy sy komiese rolprente wat Suid-Afrika se kultuur en kultuurverskille uitbeeld. Hy ontvang baie kritiek vir veral sy rolprente, wat as "toilethumor" beskou word, maar is die een rolprentvervaardiger wat oor taal- en kultuurgrense 'n aanhang opgebou het. == Biografie == Schuster is op [[Vereeniging]] gebore en het in [[Bloemfontein]] grootgeword en by [[Laerskool Wilgehof]] en [[Hoërskool Jim Fouché]] skoolgegaan.<ref name="volksblad">{{cite web |url=https://www.pressreader.com/south-africa/volksblad/20150915/281505045004174 |title=Só het liefde sy donker verdryf |work=[[Volksblad]] |date=15 September 2015 |access-date=17 November 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191117180451/https://www.pressreader.com/south-africa/volksblad/20150915/281505045004174 |archive-date=17 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Na skool het hy onderwys aan die [[Universiteit van die Vrystaat]] studeer en 'n BA-graad met [[Afrikaans]] en [[Engels]] as hoofvakke en later 'n Hoër Onderwysdiploma verwerf. Hy het vir die Universiteit van die Vrystaat se eerstespan rugby gespeel.<ref name=rugby>Leon Schuster, [https://books.google.com/books?id=IPJRBAAAQBAJ&pg=PT147&dq=Leon+Schuster+Vrypostige+Mikrofoon&hl=en&sa=X&ei=GfERVJy3Ocf8iwLnoYGoAw&ved=0CB0Q6AEwAA#v=onepage&q=Leon%20Schuster%20Vrypostige%20Mikrofoon&f=false "The End of My Rugby Career"]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, in Anglus Powers, ed., ''Rugby in Our Blood'', Cape Town: Tafelberg, 2011, {{ISBN|9780624048763}}.</ref> Hy het ook as [[haker]] vir die [[Vrystaat Cheetahs|Vrystaatse rugbyspan]] gespeel en is steeds 'n groot ondersteuner van die Vrystaatse [[Cheetahs (Vrystaat Rugby)|Cheetahs]]. Hy was toe 'n onderwyser by Hoërskool Jim Fouché vir twee jaar.<ref>Lindsay Batteson, [http://bloem.getitonline.co.za/2010/06/28/a-perfect-prankster/ "A perfect prankster "], ''Get It'' Bloemfontein, 28 Junie 2010.</ref><ref>[http://wp.jf.co.za/no-category/leon-schuster-kom-kuier-by-alma-mater.html "Leon Schuster kom kuier by Alma Mater"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304195723/http://wp.jf.co.za/no-category/leon-schuster-kom-kuier-by-alma-mater.html |date= 4 Maart 2016 }}, [[Hoërskool Jim Fouché]], Februarie 2013</ref> == Loopbaan == Schuster het in 1975 by die [[Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie|SAUK]] aangesluit, waar hy veral vir sy radioprogram ''Die Vrypostige Mikrofoon'' onthou word deur talle mense met sy vlymskerp poetse uit te vang. Dit het die fondament vir sy poetse in sy rolprente gelê. == Filmografie == * ''[[Wolhaarstories]]'' (1983) * ''[[You Must Be Joking! (1986 film)|You Must Be Joking!]]'' (1986) * ''You Must Be Joking! Too'' (1987) * ''Oh Schucks!...Here Comes U*N*T*A*G'' (1989) * ''Oh Schucks!...It's Schuster'' (1989) * ''Sweet 'n Short'' (1992) * ''There's a Zulu On My Stoep'' (1993) * ''Panic Mechanic'' (1997) * ''Millennium Menace'' (1999) * ''Mr Bones'' (2001) * ''Oh Shucks!...I'm Gatvol!'' (2004) * ''Mama Jack'' (2005) * ''Mr Bones 2'' (2008) * ''[[Schuks Tshabalala’s Survival Guide to South Africa]]'' (2010) * ''[[Mad Buddies]]'' (2012) * ''Oh Schucks!...Your Country Needs You!'' (2013) * ''Schuks! Pay Back The Money'' (2015) * ''Frank And Fearless'' (2018) == Diskografie == * ''Leon Schuster'' (1982) * ''Broekskeur'' (1983) * ''Waar En Wolhaar'' (1983) * ''Briekdans'' (1984) * ''Rugby'' (1985) * ''You Must Be Joking!'' (1986) * ''Dasiefoutie'' (1988) * ''"Shakin" Schuster En Sy Opkikkers'' (1992) * ''Hie' Kommie Bokke'' (1995) * ''Gautvol in Paradise'' (1997) * ''Die Vrypostige Mikrofoon, Volume 1'' (1998) * ''Die Vrypostige Mikrofoon, Volume 2'' (1998) * ''Baas Funny Plaas'' (1999) * ''My Beste Jare'' (2001) * ''Groen, Goud En White'' (2002) * ''Catchup Song And Every Cricket Hit'' (2003) * ''Oh Schuks... I'm Gatvol'' (2004) * ''Op Dun Eish'' (2006) *" Hie' Kommie Bokke 2!" (2007) * ''Dra Die Bok'' (2008) * ''My Mates – Die Bokke'' == Sien ook == * [[Lys van Suid-Afrikaanse musikante]] == Verwysing == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} * {{Amptelike webwerf|http://www.leonschuster.co.za}} * {{IMDb|0776856}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Schuster, Leon}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akteurs]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse musici]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse komediante]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprentvervaardigers]] [[Kategorie:Geboortes in 1951]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaanse sangers]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprentregisseurs]] [[Kategorie:Alumni van Hoërskool Jim Fouché]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] l2obgodwta6rb74bh2hdiqhadu9sa49 0 17773 2816216 2809573 2025-06-26T21:31:03Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816216 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Bram Fischer | bynaam = | beeld = | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = Abraham Fischer | geboortedatum = [[23 April]] [[1908]] | geboorteplek = [[Bloemfontein]] | dood_datum = [[8 Mei]] [[1975]] | sterfteplek = Bloemfontein | ouers = Percy Ulrich Fischer<br />Ella Fichardt | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]] | beroep = Advokaat | bekend = Verdediging van Nelson Mandela | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | party = [[Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party]] | godsdiens = | huweliksmaat = Susanna Johanna (Molly) Krige | kinders = Seun en twee dogters | webblad = | handtekening = }} '''Abraham Fischer''', algemeen bekend as '''Bram Fischer''' ([[23 April]] [[1908]], [[Bloemfontein]] - [[8 Mei]] [[1975]], Bloemfontein), was ’n [[Suid-Afrika]]anse advokaat en kommunis van [[Afrikaanse]] afkoms. Fisher het bekendheid verwerf as [[apartheid|anti-apartheids]]aktivis en was deel van [[Nelson Mandela]] se regspan in die [[Rivonia-verhoor]]. Die [[Bram Fischer Internasionale Lughawe]] is op 13 Desember 2012 na hom vernoem. == Vroeë lewe == Fischer kom van ’n bekende Afrikaanse familie. Hy was die oudste van vyf kinders van [[Percy Ulrich Fischer]], ’n regter-president van die [[Oranje-Vrystaat]], en [[Ella Fischer|Ella Fichardt]]. Sy oupa was die regsgeleerde, [[Abraham Fischer]], Eerste Minister in die eerste kabinet van die [[Oranjerivierkolonie]] in 1907. Fischer het sy jeugjare op die plaas Bergendal naby Bloemfontein deurgebring waar hy volkome tweetalig grootgeword het, want sy pa was Afrikaanssprekend en sy ma Engelssprekend. Tydens sy skooljare op [[Grey-kollege]] het hy geweier om kadetoefening te doen omdat hy die gehate Engelse uniform moes dra. In 1925 het hy matriek in die eerste klas geslaag met ’n onderskeiding in [[wiskunde]]. == Studies en kommunisme == Hierna is hy na die [[Universiteit van Kaapstad]] maar het na ’n jaar na Bloemfontein teruggekeer waar hy aan die [[Universiteit van die Vrystaat|Grey-universiteitskollege]] die grade B.A. en LL.B. verwerf het. Hy was die eerste minister van die ‘Nasionale Party’ in die eerste studenteparlement wat in die laat twintigerjare in Durban gesit het. Vanweë sy belangstelling in die beleid van segregasie het hy lid van die Bloemfonteinse Raad van Europeërs en Swartes geword en hom vir behoorlike, aparte geriewe vir Swartes beywer. Terwyl hy klasse in die Waaihoek informele nedersetting naby Bloemfontein aangebied het, het hy oortuig geraak dat kleurvooroordeel irrasioneel is en dat ware [[vriendskap]] oor die kleurgrens heen kon strek. Fischer het by die [[Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party|Kommunistiese Party van Suid-Afrika]] (KPSA) in die 1930’s aangesluit en was ’n lid van dié party totdat dit deur die Suid-Afrikaanse regering in die 1950’s verban is. In 1932 is Fischer as Rhodes-student na Oxford waar hy onder die invloed van radikale linkses gekom het. Hy het [[Rusland]] besoek en is beïndruk deur wat hy daar waargeneem het; [[Adolf Hitler]] se ‘Herrenvolk’-gedagte daarenteen, het hom tydens sy besoek aan [[Duitsland]] met weersin vervul. == Verbanning van die KPSA == Na sy terugkeer na Suid-Afrika in 1935 het Fischer as advokaat in [[Johannesburg]] gepraktiseer. Hy het in die veertigerjare as lid van die Johannesburgse distrikskomitee sowel as die sentrale komitee van die SAKP na vore getree. In 1943 was hy behulpsaam met die hersiening van die grondwet van die [[African National Congress|ANC]]. In Mei 1946 is hy betrek by die uitvoerende komitee van die Anti-Fascistiese Beweging, en het in dieselfde jaar as advokaat die Swart stakers van die mynwerkerstaking verdedig, waarna hy vir die eerste keer gearresteer is. Hy is skuldig bevind aan ondermynende bedrywighede en beboet. Volgens hom was die [[Ossewabrandwag]], die [[Gryshemde]] en ander Afrikaanse organisasies [[Fascisme|fascisties]], terwyl die ANC die mees demokratiese organisasie in die land was. In Januarie 1950 is Fischer tot die uitvoerende komitee van die Johannesburgse distrikskomitee van die KPSA herkies, terwyl hy ’n leidende figuur, en dikwels waarnemende voorsitter van die Transvaal Peace Council, ’n frontorganisasie van die KPSA, was. In dieselfde jaar is die Wet op die Onderdrukking van Kommunisme aanvaar, en die SAKP is verban, waarna dit, op aanbeveling van die sentrale komitee, waarvan Fischer ’n lid was, ontbind is. Dit het veroorsaak dat die nuwe Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party (SAKP) (soos die naam toe verander is) met verskeie frontorganisasies ondergronds gegaan het. Fischer het van 2 tot 20 Desember 1952 die Congress of the People of Peace in [[Wene]] as afgevaardigde bygewoon, na afloop waarvan hy Rusland weer besoek het. In Februarie 1952 het hy as voorsitter van die Vereniging vir Vrede en Vriendskap met die USSR opgetree. == Regswerk en verdwyning == Reeds in 1952 het Fischer koningsadvokaat geword en is hy weens sy uitmuntende kennis van die mynreg deur verskeie finansiële instellings geraadpleeg. Dit was egter tydens politieke verhore dat hy landwyd bekend geword het. Fischer was een van die vooraanstaande lede van die verdedigingspan tydens die hoogverraadverhoor wat in 1956 begin het, vyf jaar sou sloer, en leiers soos [[Albert Luthuli]] en [[Z.K. Matthews]] sou betrek. Toe die verhoor in 1961 ten einde loop, is al die aangeklaagdes onskuldig bevind. Fischer was die leier van die regspan vir die Rivonia-aangeklaagdes in 1963 toe ''[[Umkonto we Sizwe]]'' [[sabotasie]] van staatseiendom beoog het. In daardie stadium was dit nog onbekend dat Fischer intiem gemoeid was met die beplanning van ''Operasie Mayibuye'' waardeur die beskuldigdes se ondermynende bedrywighede ten uitvoer gebring moes word. Agt van Fischer se kamerade is tot lewenslange gevangenisstraf veroordeel. Op 13 Junie 1960 het Fischer se vrou, ook ’n gelyste kommunis wat in 1960 ’n kort rukkie aangehou is, in ’n motorongeluk naby [[Ventersdorp]] gesterf. Hy self was ongedeerd en is kort daarna drie dae lank aangehou ten tyde van die arrestasie van lede van die [[African Resistance Movement]]. In September is hy weer gearresteer, aangekla onder die Wet op die Onderdrukking van Kommunisme, maar onder borgtog toegelaat om na Londen te gaan om voor die Geheime Raad in Engeland vir ’n internasionale maatskappy op te tree, wat hy gewen het. Na sy terugkeer het hy vanweë verdoemende getuienis oor sy ondermynende kommunistiese aktiwiteite, op 25 Januarie 1965 verdwyn. In ’n brief het hy verklaar dat hy sy bedrywighede sou voortsit en dat sy borggeld verbeurd verklaar kon word.<ref>{{cite web |last=Fischer |first=A. |url=http://www.sacp.org.za/docs/history/bramlett.html |title=’n Ondergrondse boodskap |format=html |access-date=4 April 2012 |publisher=[[Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party|SAKP]] |date=22 Januarie 1965 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20171019164526/http://www.sacp.org.za/docs/history/bramlett.html |archive-date=19 Oktober 2017 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> Hy het eers op ’n plaas naby [[Rustenburg]] geskuil, en toe, vermom met ’n baard en na plastiese snykunde, onder die skuilnaam Douglas Black ’n huis in Johannesburg betrek. Na ’n intensieve polisiesoektog is hy op 11 November 1965 opgespoor. Sy naam is agt dae vroeër van die rol van advokate geskrap. == Finale tronkstraf en dood == Op 9 Mei 1966 is hy vir sameswering om die regering omver te werp tot lewenslange gevangenisstraf onder die Sabotasiewet gevonnis. Tesame daarmee moes hy twintig jaar uitdien vir sy deelname aan die bedrywighede van die SAKP. In sy slotrede in die hof het Fischer vier en ’n half uur lank met groot welsprekendheid die kommunisme verduidelik en sy geloof in kommunisme bely. Op Meidag 1967 is die [[Leninprys vir Vrede]] aan hom toegeken. Fischer is op [[Robbeneiland]] aangehou, maar teen die einde van 1974 vir waarneming na die hospitaal van die Sentrale Gevangenis in Kaapstad oorgeplaas nadat hy sy been in die stortbad beseer het. Van daar is hy na ’n buitehospitaal oorgeplaas waar vasgestel is dat hy kanker het. Op 10 Maart 1975 het die Minister van Justisie toegestem dat hy by sy broer, dr. Paul Fischer, in Bloemfontein versorg kon word, maar dat slegs sy naaste familie hom kon besoek. Twee maande later is hy aan kanker oorlede. == Persoonlike lewe == Fischer het sy doelstelling om die bestaande orde in Suid-Afrika te vernietig, meedoënloos nagestreef. Hy was nooit ’n godsdienstige mens nie. Vir talle mense was hy die simbool van die aartsterroris, vir ander ’n tragiese figuur, oorweldig deur sy lewensomstandighede en vir ander die sinnebeeld van hoop vir die toekoms, die kampvegter vir gelykheid en geregtigheid. Fischer is in 1937 getroud met Susanna Johanna (Molly) Krige, kleinnig van Issie Smuts, die vrou van genl. [[J.C. Smuts]]. Haar vader, Tottie Krige, was Smuts se adjudant tydens die inval in die [[Kaapkolonie]] tydens die [[Tweede Vryheidsoorlog]]. ’n Seun en twee dogters is uit die huwelik gebore en die egpaar het ook ’n [[Swart mense|Swart baba]] in hul huis opgeneem en grootgemaak. Benewens sy leierseienskappe het Fischer ook uitgeblink in [[tennis]] en [[rugby]] en hy het in 1928 vir die [[Cheetahs|Vrystaatse rugbyspan]] teen Maurice Brownlee se [[All Blacks]] gespeel. == Bronne == {{Verwysings}} * {{cite book |last=Moll |first=J.C. |editor=Beyers, C.J. |title=Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek |origyear=1987 |publisher=Chris van Rensburg nms. die RGN |location=Pretoria |language=Afrikaans |isbn=0796904197 |pages=962 }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Fischer, Bram}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse advokate]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse anti-apartheidsaktiviste]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse Jode]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Kommuniste]] [[Kategorie:Geboortes in 1908]] [[Kategorie:Sterftes in 1975]] [[Kategorie:Mense van Suid-Afrika van Britse afkoms]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ontvangers van die Rhodes-beurs]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] kihsory7kk5netak7ehgusswmb1bllg 0 18179 2816154 2697682 2025-06-26T19:46:09Z Sobaka 328 /* Sien ook */ skakel 2816154 wikitext text/x-wiki Die term '''meem''' (Engels: ''meme''), geskep in [[1976]] deur die dierkundige en ewolusionêre wetenskaplike [[Richard Dawkins]], verwys na 'n eenheid van kulturele informasie wat oordraagbaar is van een persoon na 'n ander. 'n Meem word ook van geslag tot geslag oorgedra. Dawkins voer aan dat "deuntjies, populêre sêgoed, gelowe, klere modes, maniere van potte maak of die bou van boë" almal voorbeelde van meme kan wees. 'n Meem plant homself voort as 'n eenheid van kulturele ewolusie en diffusie – soortgelyk in baie opsigte aan die optrede van die geen (die eenheid vir genetiese informasie). Meestal versprei meme as geïntegreerde kooperatiewe stelle of groepe waarna verwys word as meemplekse of meemkomplekse. Die idee van die meem op sigself is 'n suksesvolle meem in eie reg en het in die populêre kultuur bekend geraak, iets wat selde gebeur met wetenskaplike teorie. Voorstanders van meme beweer dat dit deur middel van natuurlike seleksie ontwikkel – op 'n manier soortgelyk soos deur [[Charles Darwin]] voorgestel. Dit op die premis dat variasie, mutasie, kompetisie en oorerwing die "voortplanting" sukses beïnvloed. Byvoorbeeld terwyl een idee uitsterf sal ander oorleef, versprei en muteer - vir goed of sleg - deur modifikasie. == Geskiedenis en inleiding == Die term meem is aan die breër publiek buite die wetenskap bekendgestel deur Richard Dawkins in sy boek ''The Selfish Gene'', 1976, waarmee hy die eenheid van kulturele ewolusie wil aandui, analoog aan die geen by die [[biologie | biologiese]] [[ewolusie]]. Volgens Dawkins tree meme op die langeduur byna op soos wat organismes in terme van ewolusie sou optree. [[Daniel Dennett]] het in [[1985]] met Douglas R. Hofstadter in 'n gesamentlike boek, ''The Mind's I'', die begrip meem gebruik as die "egoïstiese meem". Deur Dennett se ''Consciousness explained'' van [[1991]], verkry die begrip 'n meem status in die [[wetenskap]]. == Werking == Organismes ondergaan gedurende generasies steeds klein veranderinge (mutasies) en pas hulself by die omgewing aan. Hulle sterf uit as hulle dit nie kan volhou nie. So gaan meme van die een brein na 'n ander oor en gedurende dié tyd, ondergaan die meme veranderinge. Die meme sterf uit, of kom in 'n koma-agtige staat terug, as dit 'uit die mode' raak. Meme het ook 'n ooreenkoms met [[sagteware]] wat oorgaan van die een [[rekenaar]] of [[netwerk]] na 'n andere, hetsy as 'n [[rekenaarvirus]] (ongewens), of die opdatering van 'n [[bedryfsisteem]] (gewens). Daar bestaan reeds rekenaarsagteware wat hulself aanpas volgens rekenaars, en sagteware waarmee dit in aanraking kom, bv. semi- of voloutomatiese opdatering. Meme kan aspekte bevat van idees, tale, melodieë, ontwerpe, morele en estetiese waardes, vaardighede en al die ander begrippe wat normalerwyse aangeleer word en deurgegee word aan andere. == Voorbeelde == * [[Godsdiens]]. 'n Goeie voorbeeld van kragtige meme is die wêreld se godsdienste. Godsdienste is 'n samestelling van 'n aantal verbandhoudende meme wat van die een generasie aan die andere deurgegee word terwyl klein veranderinge steeds plaasvind. Meer omvangryke mutasies vind plaas tydens 'n hervorming. 'n "Suksesvolle" meem pas hom self voortdurend en gemaklik aan, by die veranderende tye en omstandighede. Sommige individue sien die sekularisasie van bepaalde rigtinge in die Christelike godsdiens as 'n teken van 'n suksesvolle meem. 'n Verstokte en stagnante godsdiens sal volgens dié meemteorie versplinter in 'n "suksesvol" gesekulariseerde deel en (tallose) klein afsplitsings. * [[Taal]]. * Mode en ander giere. * Ideologieë soos die [[kapitalisme]], [[kommunisme]] en [[fascisme]]. Kapitalisme kan tans as 'n suksesvolle meem beskryf word, terwyl die kommunisme 'n agteruitgaande meem is en die fascisme meem byna uitgesterf het. Die sukses van 'n meem sou 'n mens kon meet aan die aantal informasieverwerkende en -draende eenhede wat daarmee "besmet" raak. == Herlewing van meme == Meme kan, nadat dit lyk asof dit uitgesterf het, weer te voorskyn kom, indien belangstelling in die meem weer opvlam. Boeke en ander geskrifte, webwerwe, of ander informasiedraende eenhede, bv. grotskilderye of ander argeologiese vondse waarin hierdie meme bewaar bly, is dan 'n soort sluimerende "saad", 'n koma-agtige staat, wat wag op gunstige omstandighede om te "ontkiem", oftewel weer te (her-)ontwaak. Ter illustrasie dien die voorchristelike godsdienste van [[Europa]], soos [[druïdisme]] en sjamanisme, wat in duisend jaar prakties verdwyn het as gevolg van die onderdrukking deur die kerk. Onder invloed van die sekularisme soek sommiges 'n ander vervulling vir hul religieuse behoefte en ontdek opnuut die geloof van hul voorouers, sodat daar nou weer Europese druïde, sjamane en selfs [[heks|hekse]] is. 'n Ander meem wat skynbaar uitgestorwe was, is [[Hebreeus]]. Meer as tweeduisend jaar was dit nie 'n lewende taal nie en word slegs as seremoniële taal by die joodse erediens gebruik. Onder invloed van die [[sionisme]] het Hebreeus weer 'n lewende meem/taal geword as die amptelike taal van [[Israel]]. Die invoer van die Hebreeus in ongeveer [[1895]] was bewustelik gedoen en het gelei tot die stigting van die staat Israel op [[15 Mei]] [[1948]]. [[Theodor Herzl]] het in [[1896]] met sy boek ''Der Judenstaat'' die basis gelê deur sy ideaal en geloof vir die stigting van 'n Joodse staat uit te spel. == Sien ook == * [[Internetmeem]] * [[Memetiese oorlogvoering]] * [[KI-slop]] * [[NAFO (groep)]] * [[Vernon Koekemoer]] * [[Sint Javelin]] * [[Techno-Wiking]] * [[Wasilkif majolika-haan]] == Eksterne Skakels == *[http://www.humboldt-forum-recht.de/80b2fe8a06e171714ca581dec8020560/english/publications/deckblatt.html?artikelid=144 Artikel oor meme van die ''Humboldt Forum Recht''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927202807/http://www.humboldt-forum-recht.de/80b2fe8a06e171714ca581dec8020560/english/publications/deckblatt.html?artikelid=144 |date=27 September 2007 }} (in Duits) {{Normdata}} [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Internetkultuur]] lzi0xat9jdn6pmekfnvcpcfgkk3jtus 0 19865 2816215 2442007 2025-06-26T21:30:56Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816215 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Charles Robberts Swart | beeld = CR Swart.jpg | beeldonderskrif = | orde = 1ste [[Staatspresident van Suid-Afrika]] | termynaanvang = [[31 Mei]] [[1961]] | termyneinde = [[1 Junie]] [[1967]] | voorganger = [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Elizabeth II]]<br /><small>as monarg van Suid-Afrika</small> | eersteminister = [[Hendrik Verwoerd]]<br />[[John Vorster]] | opvolger = [[Tom Naudé]] | geboortedatum = [[5 Desember]] [[1894]]<ref>{{en}} [http://www.sahistory.org.za/dated-event/charles-robberts-blackie-swart-first-state-president-south-africa-born Charles Robberts (Blackie) Swart, first state president of South Africa, is born, This day in history, South African History Online]</ref> | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Winburg]], [[Oranje-Vrystaat]] | sterftedatum = {{Sterftedatum en ouderdom|1894|12|5|1982|7|16}} | sterfteplek = [[Bloemfontein]], [[Oranje-Vrystaat (provinsie)|Oranje-Vrystaat-provinsie]], [[Suid-Afrika]]<ref>{{en}} [http://news.google.com/newspapers?id=qpEsAAAAIBAJ&sjid=VPsDAAAAIBAJ&pg=3182,392295&dq=charles+robberts+swart&hl=en Obituary: Charles Swart, ex-South African leader, Lakeland Ledger – 17 Jul 1982]</ref><ref>{{en}} [http://www.sahistory.org.za/dated-event/former-state-president-cr-swart-dies Former State President C.R. Swart dies, This day in history, South African History Online]</ref> | party = [[Nasionale Party]] | orde2 = 9de [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika]] | termynaanvang2 = [[11 Desember]] [[1959]] | termyneinde2 = [[30 April]] [[1961]] | monarg2 = [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Elizabeth II]] | eersteminister2 = [[Hendrik Verwoerd]] | voorganger2 = [[Lucas Cornelius Steyn]] (wnd.) | opvolger2 = [[Lucas Cornelius Steyn]] (wnd.) | orde3 = 3de Leier van die Volksraad | termynaanvang3 = 1955 | termyneinde3 = 1959 | monarg3 = | eersteminister3 = | voorganger3 = [[Nicolaas Havenga|Klasie Havenga]] | opvolger3 = [[Paul Sauer]] | eggenoot = [[Cornelia Swart|Cornelia de Klerk]] | kinders = 3 | alma_mater = [[Universiteit van die Vrystaat]]<br />Columbia Universiteit | religie = [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]] | handtekening = CR Swart, handtekening, 1921.jpg | militer = | lojaliteit = | tak = | diensjare = | rang = | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} '''Charles Robberts Swart''' ([[Winburg]], [[5 Desember]] [[1894]] – [[16 Julie]] [[1982]]<ref name="SAH">{{en}} [http://www.sahistory.org.za/ SA History] ''[http://www.sahistory.org.za/pages/people/swart-cr.htm Charles Robberts (Blackie) Swart 1894–1982] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060719191417/http://www.sahistory.org.za/pages/people/swart-cr.htm |date=19 Julie 2006 }}'', besoek op 31 Maart 2007</ref>) was die laaste goewerneur-generaal van die [[Unie van Suid-Afrika]] van [[1960]] tot [[1961]], en die eerste [[Staatspresident van Suid-Afrika|staatspresident]] van die [[Republiek van Suid-Afrika]], van 1961 tot [[1967]]. == Kinderjare == C.R. Swart is gebore op die plaas Morgenzon in die distrik [[Winburg]] in die [[Oranje-Vrystaat|Republiek van die Oranje-Vrystaat]]. Hy was die seun van Hermanus Bernardus Swart en Aletta Catharina Swart (née Robberts). Gedurende die [[Tweede Vryheidsoorlog]] (1899–1902) is Swart se vader gevange geneem en is die jong seun saam met sy moeder en die ander kinders op die plaas in die konsentrasiekamp by Winburg aangehou tot die einde van die oorlog.<ref name="SAH" /> Swart was 'n skrander kind en het op dertienjarige ouderdom in Winburg gematrikuleer. Toe hy vyftien was, is hy as magistraatsklerk op Winburg aangestel, nadat hy as te jonk vir toelating tot 'n universiteit gereken is. == Studie en loopbaan in die onderwys en regte == [[Beeld:Die 19 Gesuiwerde Nasionaliste van 1934.jpg|duimnael|links|300px|Die 19 "Gesuiwerde" [[Nasionale Party|Nasionaliste]] wat in 1934 in die party gebly en nie met die [[Suid-Afrikaanse Party]] saamgesmelt het om die [[Verenigde Party]] te vorm nie. Agter van links na regs: [[Stephanus Petrus le Roux|S.P. le Roux]], R.A.T. van der Merwe, [[F.C. Erasmus]], P.J.H. Luttig, J.J. Haywood. Tweede ry van agter: L.J. Vosloo, dr. [[N.J. van der Merwe]], ds. [[D.F. Malan]], adv. [[J.H.H. de Waal]], A.L. Badenhorst. Derde ry: [[Paul Sauer|P.O. Sauer]], dr. [[Karl Bremer]], adv. [[J.G. Strijdom]], ds. [[Charles du Toit|C.W.M. du Toit]]. Voorste ry: J.F. van G. Bekker, adv. '''C.R. Swart''', [[Bruckner de Villiers|W.B. de Villiers]], C.H. Geldenhuys, G.P. Steyn.]] In [[1910]] het hy aan die Grey-universiteitskollege (later die [[Universiteit van die Oranje-Vrystaat]]) ingeskryf waar hy in [[1912]] 'n [[Baccalaureus artium|B.A.-graad]] behaal het. Ná sy aanvanklike studie het hy van [[1914]] tot [[1915]] onderwys gegee op [[Ficksburg]]. Tydens die [[Maritz-rebellie|1914-rebellie]] is hy in hegtenis geneem en het hy twee keer voor die militêre raad verskyn op 'n aanklag van spioenasie en dat hy van plan was om aan te sluit by die rebelle. Hy is later vrygelaat en toegelaat om aan te hou onderwys gee, maar is onder huisarres geplaas.<ref name="SAH" /> Van 1915 tot [[1918]] het Swart sy studie in die regte voortgesit en in 1918 'n LL.B. behaal terwyl hy ook as sekretaris van die eksamenraad van die Oranje-Vrystaat opgetree het. In 1918 het hy 'n regsassistent vir die [[Bloemfontein]]se munisipaliteit geword. Van [[1919]] tot [[1948]] het hy as advokaat in die Hooggeregshof in Bloemfontein gewerk terwyl hy 'n deeltydse dosent in die regte aan die Grey-universiteitskollege en in landboureg aan die Glen-landboukollege (1918–1921) buite die stad was.<ref name="SAH" /> Van [[1921]] tot [[1922]] het hy aan die Columbia-universiteit in die [[VSA]] vir 'n diploma in joernalistiek studeer. Tydens sy verblyf in die VSA het hy 'n boheemse lewe gelei en onder meer op parkbankies geslaap, op straathoeke gesing om geld te verdien en selfs in 'n rolprent opgetree. In 1921 het hy [[Die Burger]] by die Wêreldontwapeningskongres in Washington verteenwoordig waarna hy 'n studietoer van die VSA, die [[Verenigde Koninkryk]], [[Nederland]] en [[België]] onderneem het.<ref name="SAH" /> == Politieke loopbaan == [[Lêer:Suid-Afrikaanse kabinet 1958.jpg|duimnael|links|300px|Die Suid-Afrikaanse kabinet in 1958. Voor: dr. [[Eben Dönges]], [[Paul Sauer]], dr. [[Hendrik Verwoerd]], dr. [[E.G. Jansen]], adv. [[C.R. Swart]], adv. [[Eric Louw]]. Agter: J.J. Serfontein, M.D.C. de Wet, dr. [[Albertus van Rhyn|A.J.R. van Rhijn]], sen. [[Jan de Klerk]], [[Ben Schoeman]], [[P.K. le Roux]], adv. F.C. Erasmus en [[Tom Naudé]].]] As 'n stoere republikein was hy lid van die [[Nasionale Party]] (NP) sedert die stigting daarvan in 1914. In 1919 het hy hoofsekretaris van die party in die Vrystaat geword en in 1920 staan hy vir die party in Bloemfontein-Wes in die provinsiale verkiesing. In [[1923]] wen hy die kiesafdeling [[Ladybrand (kiesafdeling)|Ladybrand]] vir die Nasionale Party en verteenwoordig dié setel vir die volgende vyftien jaar. In die [[Volksraad van die Unie van Suid-Afrika|Unie-Volksraad]] word hy hoofsweep van die Nasionale Party. Hy verloor sy setel in die [[1938]]-verkiesing. Ná die samesmelting van die NP onder [[Barry Hertzog|J.B.M. Hertzog]] met die [[Suid-Afrikaanse Party]] (SAP) onder [[Jan Christian Smuts|Jan Smuts]], sluit hy in Desember [[1934]] by die Gesuiwerde Nasionale Party (GNP) van dr. D.F. Malan aan. In 1935 word hy tot die Federale Raad van die GNP verkies en tot hoofsweep van die Vrystaat. Swart was, soos die meeste van sy partygenote, lid van die Afrikaner-Broederbond (AB). Swart het ook lid van die [[Ossewabrandwag]] (OB) geword kort ná die stigting daarvan in Februarie [[1939]]. Swart bedank egter later weens die OB se reaksionêre beleid en antiparlementarisme. Swart was betrokke by die samesprekings met Hertzog na dié se breuk met Smuts in 1939 oor die neutraliteitsvraagstuk tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]]. Die samesprekinge het gelei tot die vorming van die Herenigde Nasionale Party, wat later as die Nasionale Party sou bekendstaan. Hy is as minister van justisie aangestel toe die NP in 1948 aan bewind kom en was in dié rol verantwoordelik vir wetgewing wat die magte van die Suid-Afrikaanse Polisie versterk het om anti-[[apartheid]]saktiwiteite te onderdruk. Swart is in 1960 as goewerneur-generaal aangestel. Soos sy voorganger, dr. [[E.G. Jansen]], het hy geweier om die eed van trou aan [[Koningin Elizabeth II]] af te lê of die seremoniële uniform van die amp te dra. In 'n referendum later daardie jaar onder die wit minderheidkiesers is 'n regeringsvoorstel aanvaar om 'n republiek te stig. In 1961, ná die ondertekening van die nuwe republikeinse Grondwet wat deur die parlement aanvaar is, het hy die Britse koningin gevra om hom van sy pos te onthef en het die parlement hom tot staatspresident verkies, die nuwe pos wat die [[Verenigde Koninkryk|Britse]] monarg en die goewerneur-generaal as seremoniële staatshoof vervang het. Hoewel hy tot 'n sewe-jaar-termyn verkies is, het Swart slegs ses jaar gedien toe hy in 1967 aftree. Hy is in 1982 oorlede. Swart was algemeen bekend as "Blackie", van die [[Engels]]e woord vir swart. == Verwysings == {{CommonsKategorie|C.R. Swart}} {{Verwysings}} {{beginboks}} {{opvolgboks|titel=[[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika]]|voor=[[Lucas Cornelius Steyn]] (wnd.)|na=[[Lucas Cornelius Steyn]] (wnd.)|jare=1959–1961}} {{opvolgboks|titel=[[Staatspresident van Suid-Afrika]]|voor=''Nuwe amp''|na=[[Tom Naudé]] (wnd.)|jare=1961–1967}} {{eindboks}} {{Goewerneurs-Generaal van Suid-Afrika}} {{Presidente van Suid-Afrika}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Swart, Charles Robberts}} [[Kategorie:Goewerneurs-generaal van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Staatspresidente van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van justisie]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van onderwys]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1894]] [[Kategorie:Sterftes in 1982]] [[Kategorie:Politici van die Nasionale Party]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] 7c0rvcbc5ue0trsrdu3drlsfml6jaqs 0 20473 2816166 2010369 2025-06-26T20:04:17Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit Kaapstad]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816166 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Koos Strauss | beeld = Koos Strauss.jpg | beeldonderskrif = Adv. J.G.N. Strauss, derde leier van die Verenigde Party. | orde = Leier van die [[Verenigde Party]] | termynaanvang = [[1950]] | termyneinde = [[1956]] | voorganger = [[Jan Christian Smuts]] | opvolger = [[De Villiers Graaff]] | geboortedatum = [[17 Desember]] [[1900]] | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Calvinia]], [[Noord-Kaap]] | sterftedatum = {{SDEO|1900|12|17|1990|3|7}} | sterfteplek = | party = [[Verenigde Party]] | orde2 = [[Opposisieleier|Leier van die Opposisie]] | termynaanvang2 = [[1950]] | termyneinde2 = [[1956]] | voorganger2 = [[Jan Christian Smuts]] | opvolger2 = [[De Villiers Graaff]] | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = | militer = | lojaliteit = | tak = | diensjare = | rang = | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} '''Jacobus Gideon Nel (Koos''' of '''Kosie) Strauss''', oftewel ''J.G.N. Strauss'', ([[17 Desember]] [[1900]] op [[Calvinia]], [[Noord-Kaap]] – [[7 Maart]] [[1990]]<ref>[http://www.geni.com/people/JGN-Strauss/6000000005928451188] Geni.com</ref>) was die derde (en voorlaaste) leier van die [[Verenigde Party|Verenigde Suid-Afrikaanse Nasionale Party]], nadat hy genl. [[Jan Christian Smuts]] met laasgenoemde se dood in [[1950]] opgevolg het. Strauss dra die onderskeiding dat hy die eerste dienende leier van 'n groot [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse]] politieke party was wat van sy amp onthef is en wel op [[21 November]] [[1956]]. == Vroeë jare == Strauss bekwaam hom as advokaat aan die [[Universiteit van Kaapstad]] en die [[Universiteit van Suid-Afrika]], maar dien eers as privaatsekretaris<ref>*Du Plessis, Marine (hoofred.). 2005. ''Pharos Afrikaans-Engels English-Afrikaans Woordeboek Dictionary''. Kaapstad: Pharos Woordeboeke.</ref> van Smuts van [[1923]] tot [[1924]]. Ses jaar later word hy in die kiesafdeling [[Langlaagte (kiesafdeling)|Langlaagte]] lid van die provinsiale raad vir die [[Suid-Afrikaanse Party]]. Hy word in Desember [[1932]] tot die parlement verkies as kandidaat vir dieselfde party in 'n sleuteltussenverkiesing in [[Germiston-Distrik (kiesafdeling)|Germiston-distrik]], kort nadat Suid-Afrika gedwing is om die goudstandaard te verlaat. In [[1939]] (sommige bronne gee [[1944]]) word hy minister van landbou en bosbou in die Smuts-kabinet, 'n amp wat hy beklee tot en met die verkiesing van [[1948]], waarin die [[Nasionale Party]] die V.P. verslaan het. == Verenigde Party-leier == [[Lêer:VNSWP.jpg|duimnael|links|Adv. Strauss spreek in Augustus 1950 'n vergadering van die [[Verenigde Nasionale Suidwes-party]] toe in [[Windhoek]].]] [[Lêer:Smuts kabinet 1947.jpg|duimnael|links|Koos Strauss (staande, derde van regs) saam met die Smuts-kabinet en [[George VI van die Verenigde Koninkryk|koning George VI]] tydens sy ampsbesoek aan Suid-Afrika]] [[Lêer:Smutskabinet 1948.jpg|duimnael|links|Koos Strauss (tweede van regs) in die laaste [[Verenigde Party]]-kabinet onder leiding van genl. [[Jan Smuts]], 1948.]] Hy volg Smuts in 1950 op as leier van die [[Verenigde Party]] nadat sy voorganger hom by die koukus aanbeveel het. Só word hy ook leier van die parlementêre opposisie. Tydens sy bewind breek die [[Verenigde Federale Party]] en die [[Liberale Party]] weg van die V.P. ná die party se teleurstellende vertoning in die verkiesing van [[1953]], waarin die VP, [[Torch Commando]], en ander ondersteuners alles in die stryd gewerp het om te bewys die 1948-nederlaag net 'n tydelike terugslag was. Die grondwetlike krisis oor die regering se wetgewing om kleurlingkiesers op 'n afsonderlike kieslys te plaas, het die V.P. nuwe moed vir die 1953-verkiesing gegee toe die howe uitspraak gelewer het teen die NP se hantering van die stemmery in die parlement. Strauss se leierskap het nietemin gedy op die stryd om die kleurlingkiesers op die gesamentlik kieslys te hou, tot die N.P. in 1955 die Senaatwet aanvaar het om die hoërhuise in so 'n mate te vergroot dat die party 'n tweederde-meerderheid tydens 'n gesamentlike sitting van albei huise kon behaal. == Ongewilde leier == Die taai, ses jaar lange stryd, wat Strauss moedig geveg het, het sy tol op die opposisie geëis en veral ná 1953 het die eenheidsgeesdrif verflou. Sy swak<ref>[http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1991/05/3/12/1.html ''Beeld'', 3 Mei 1991]</ref> hantering van die meningsverskille in die party het baie van sy kragte geëis en sy gewildheid laat taan. Die wegbreek uit die VP van 'n regter- en later 'n linkervleuel het verdere druk op Strauss geplaas en die party se vertroue in hom ondermyn. Boonop het hy altyd in die skadu van sy voorganger geleef. Jan. J. van Rooyen<ref>Van Rooyen, Jan J. 1971. ''Ons politiek van naby''. Kaapstad en Johannesburg: Tafelberg-Uitgewers Bpk.</ref> skryf Strauss het "selfs, miskien onbewus, Smuts se stap, sy praat, sy gebare probeer namaak...dit was asof hy die gees van sy mentor nie kon afskud nie. Daarby was hy geen spontane en toeganklike mens nie. Hy het nie mense maklik na hom toe aangetrek nie – iets wat baie nodig is vir 'n jong leier." Die verwydering tussen hom en sy volgelinge het al hoe groter geword en in 1956 besluit hy om nie die party se Uniale kongres by te woon nie. Die binnekring het waarskynlik toe al reeds besluit dat hy as leier vervang moes word. Die kongres het op Donderdag [[20 November]] [[1956]] in [[Bloemfontein]] begin. Van Rooyen vertel: "Dit het bekend geword dat adv. Strauss siek is, en vrae het ontstaan oor sy planne vir die kongres. Op 1 November het die opperleiding van sy party hom in [[Johannesburg]] opgesoek, en by hom gepleit dat hy die kongres bywoon. Hy antwoord nie na die een of ander kant toe nie. Hy sou kyk hoe hy herstel." == As leier verwyder == Uiteindelik besluit hy om in die buiteland te gaan herstel en toe begin daar 'n blitsveldtog om sy leierskap onder verdenking te bring. Mettertyd werp die VP-gesinde koerante hulle agter die opperleiding, en die kongres eis dat 'n onderleier of waarnemende leier verkies moet word. Strauss vertrek op [[17 November]] [[1956]] oorsee en sir [[De Villiers Graaff]] maak die volgende dag bekend dat hy beskikbaar sou wees vir die leierskap, as die kongres sou besluit om Strauss nie te herkies nie. Toe die kongres byeenkom, word 'n brief van Strauss voorgelees waarin hy om sy politieke lewe pleit. Die afgevaardigdes beraadslaag ses ure lank agter geslote deure. Die provinsiale partyleiers neem almal standpunt in teen Strauss se besluit om nié die kongres by te woon nie en spreker na spreker doen aan die hand dat hy moet bedank. Nog net 'n klein minderheid steun hom. 'n Mosie van vertroue in die provinsiale voorsitters word met enkele teenstemme aanvaar en die voorstel dat Strauss se leierskap beëindig word, is met 'n sterk meerderheidstem aanvaar. Sir [[De Villiers Graaff]] word sodoende sonder teenstem verkies. 'n Jaar later, in Desember [[1957]], tree hy finaal uit die politiek en eindelik ook uit die [[Verenigde Party]]. Sy dogter Maureen is op [[29 Maart]] [[1953]] met [[Zach de Beer]] getroud. == Bronne == * [[Eric Rosenthal|Rosenthal, Eric]]. 1978. ''Encyclopaedia of Southern Africa''. Kaapstad en Johannesburg: Juta and Company Limited. * Cameron, Trewhella (hoofred.). 1986. ''Nuwe Geskiedenis van Suid-Afrika''. Kaapstad en Pretoria: Human en Rousseau. == Verwysings == {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Strauss, Koos}} [[Kategorie:Politici van die Verenigde Party]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van landbou en grondsake]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse opposisieleiers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse advokate]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1900]] [[Kategorie:Sterftes in 1990]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit Kaapstad]] g38iwp2f2g39fzh0pg9aav7636q354y 2816167 2816166 2025-06-26T20:04:30Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van Suid-Afrika]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816167 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Koos Strauss | beeld = Koos Strauss.jpg | beeldonderskrif = Adv. J.G.N. Strauss, derde leier van die Verenigde Party. | orde = Leier van die [[Verenigde Party]] | termynaanvang = [[1950]] | termyneinde = [[1956]] | voorganger = [[Jan Christian Smuts]] | opvolger = [[De Villiers Graaff]] | geboortedatum = [[17 Desember]] [[1900]] | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Calvinia]], [[Noord-Kaap]] | sterftedatum = {{SDEO|1900|12|17|1990|3|7}} | sterfteplek = | party = [[Verenigde Party]] | orde2 = [[Opposisieleier|Leier van die Opposisie]] | termynaanvang2 = [[1950]] | termyneinde2 = [[1956]] | voorganger2 = [[Jan Christian Smuts]] | opvolger2 = [[De Villiers Graaff]] | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = | militer = | lojaliteit = | tak = | diensjare = | rang = | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} '''Jacobus Gideon Nel (Koos''' of '''Kosie) Strauss''', oftewel ''J.G.N. Strauss'', ([[17 Desember]] [[1900]] op [[Calvinia]], [[Noord-Kaap]] – [[7 Maart]] [[1990]]<ref>[http://www.geni.com/people/JGN-Strauss/6000000005928451188] Geni.com</ref>) was die derde (en voorlaaste) leier van die [[Verenigde Party|Verenigde Suid-Afrikaanse Nasionale Party]], nadat hy genl. [[Jan Christian Smuts]] met laasgenoemde se dood in [[1950]] opgevolg het. Strauss dra die onderskeiding dat hy die eerste dienende leier van 'n groot [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse]] politieke party was wat van sy amp onthef is en wel op [[21 November]] [[1956]]. == Vroeë jare == Strauss bekwaam hom as advokaat aan die [[Universiteit van Kaapstad]] en die [[Universiteit van Suid-Afrika]], maar dien eers as privaatsekretaris<ref>*Du Plessis, Marine (hoofred.). 2005. ''Pharos Afrikaans-Engels English-Afrikaans Woordeboek Dictionary''. Kaapstad: Pharos Woordeboeke.</ref> van Smuts van [[1923]] tot [[1924]]. Ses jaar later word hy in die kiesafdeling [[Langlaagte (kiesafdeling)|Langlaagte]] lid van die provinsiale raad vir die [[Suid-Afrikaanse Party]]. Hy word in Desember [[1932]] tot die parlement verkies as kandidaat vir dieselfde party in 'n sleuteltussenverkiesing in [[Germiston-Distrik (kiesafdeling)|Germiston-distrik]], kort nadat Suid-Afrika gedwing is om die goudstandaard te verlaat. In [[1939]] (sommige bronne gee [[1944]]) word hy minister van landbou en bosbou in die Smuts-kabinet, 'n amp wat hy beklee tot en met die verkiesing van [[1948]], waarin die [[Nasionale Party]] die V.P. verslaan het. == Verenigde Party-leier == [[Lêer:VNSWP.jpg|duimnael|links|Adv. Strauss spreek in Augustus 1950 'n vergadering van die [[Verenigde Nasionale Suidwes-party]] toe in [[Windhoek]].]] [[Lêer:Smuts kabinet 1947.jpg|duimnael|links|Koos Strauss (staande, derde van regs) saam met die Smuts-kabinet en [[George VI van die Verenigde Koninkryk|koning George VI]] tydens sy ampsbesoek aan Suid-Afrika]] [[Lêer:Smutskabinet 1948.jpg|duimnael|links|Koos Strauss (tweede van regs) in die laaste [[Verenigde Party]]-kabinet onder leiding van genl. [[Jan Smuts]], 1948.]] Hy volg Smuts in 1950 op as leier van die [[Verenigde Party]] nadat sy voorganger hom by die koukus aanbeveel het. Só word hy ook leier van die parlementêre opposisie. Tydens sy bewind breek die [[Verenigde Federale Party]] en die [[Liberale Party]] weg van die V.P. ná die party se teleurstellende vertoning in die verkiesing van [[1953]], waarin die VP, [[Torch Commando]], en ander ondersteuners alles in die stryd gewerp het om te bewys die 1948-nederlaag net 'n tydelike terugslag was. Die grondwetlike krisis oor die regering se wetgewing om kleurlingkiesers op 'n afsonderlike kieslys te plaas, het die V.P. nuwe moed vir die 1953-verkiesing gegee toe die howe uitspraak gelewer het teen die NP se hantering van die stemmery in die parlement. Strauss se leierskap het nietemin gedy op die stryd om die kleurlingkiesers op die gesamentlik kieslys te hou, tot die N.P. in 1955 die Senaatwet aanvaar het om die hoërhuise in so 'n mate te vergroot dat die party 'n tweederde-meerderheid tydens 'n gesamentlike sitting van albei huise kon behaal. == Ongewilde leier == Die taai, ses jaar lange stryd, wat Strauss moedig geveg het, het sy tol op die opposisie geëis en veral ná 1953 het die eenheidsgeesdrif verflou. Sy swak<ref>[http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1991/05/3/12/1.html ''Beeld'', 3 Mei 1991]</ref> hantering van die meningsverskille in die party het baie van sy kragte geëis en sy gewildheid laat taan. Die wegbreek uit die VP van 'n regter- en later 'n linkervleuel het verdere druk op Strauss geplaas en die party se vertroue in hom ondermyn. Boonop het hy altyd in die skadu van sy voorganger geleef. Jan. J. van Rooyen<ref>Van Rooyen, Jan J. 1971. ''Ons politiek van naby''. Kaapstad en Johannesburg: Tafelberg-Uitgewers Bpk.</ref> skryf Strauss het "selfs, miskien onbewus, Smuts se stap, sy praat, sy gebare probeer namaak...dit was asof hy die gees van sy mentor nie kon afskud nie. Daarby was hy geen spontane en toeganklike mens nie. Hy het nie mense maklik na hom toe aangetrek nie – iets wat baie nodig is vir 'n jong leier." Die verwydering tussen hom en sy volgelinge het al hoe groter geword en in 1956 besluit hy om nie die party se Uniale kongres by te woon nie. Die binnekring het waarskynlik toe al reeds besluit dat hy as leier vervang moes word. Die kongres het op Donderdag [[20 November]] [[1956]] in [[Bloemfontein]] begin. Van Rooyen vertel: "Dit het bekend geword dat adv. Strauss siek is, en vrae het ontstaan oor sy planne vir die kongres. Op 1 November het die opperleiding van sy party hom in [[Johannesburg]] opgesoek, en by hom gepleit dat hy die kongres bywoon. Hy antwoord nie na die een of ander kant toe nie. Hy sou kyk hoe hy herstel." == As leier verwyder == Uiteindelik besluit hy om in die buiteland te gaan herstel en toe begin daar 'n blitsveldtog om sy leierskap onder verdenking te bring. Mettertyd werp die VP-gesinde koerante hulle agter die opperleiding, en die kongres eis dat 'n onderleier of waarnemende leier verkies moet word. Strauss vertrek op [[17 November]] [[1956]] oorsee en sir [[De Villiers Graaff]] maak die volgende dag bekend dat hy beskikbaar sou wees vir die leierskap, as die kongres sou besluit om Strauss nie te herkies nie. Toe die kongres byeenkom, word 'n brief van Strauss voorgelees waarin hy om sy politieke lewe pleit. Die afgevaardigdes beraadslaag ses ure lank agter geslote deure. Die provinsiale partyleiers neem almal standpunt in teen Strauss se besluit om nié die kongres by te woon nie en spreker na spreker doen aan die hand dat hy moet bedank. Nog net 'n klein minderheid steun hom. 'n Mosie van vertroue in die provinsiale voorsitters word met enkele teenstemme aanvaar en die voorstel dat Strauss se leierskap beëindig word, is met 'n sterk meerderheidstem aanvaar. Sir [[De Villiers Graaff]] word sodoende sonder teenstem verkies. 'n Jaar later, in Desember [[1957]], tree hy finaal uit die politiek en eindelik ook uit die [[Verenigde Party]]. Sy dogter Maureen is op [[29 Maart]] [[1953]] met [[Zach de Beer]] getroud. == Bronne == * [[Eric Rosenthal|Rosenthal, Eric]]. 1978. ''Encyclopaedia of Southern Africa''. Kaapstad en Johannesburg: Juta and Company Limited. * Cameron, Trewhella (hoofred.). 1986. ''Nuwe Geskiedenis van Suid-Afrika''. Kaapstad en Pretoria: Human en Rousseau. == Verwysings == {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Strauss, Koos}} [[Kategorie:Politici van die Verenigde Party]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van landbou en grondsake]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse opposisieleiers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse advokate]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1900]] [[Kategorie:Sterftes in 1990]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit Kaapstad]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van Suid-Afrika]] gj79ndipxo59jzurznalyk275uosgc5 2816335 2816167 2025-06-27T09:21:43Z Rooiratel 90342 2816335 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Koos Strauss | beeld = Koos Strauss.jpg | beeldonderskrif = Adv. J.G.N. Strauss, derde leier van die Verenigde Party. | orde = Leier van die [[Verenigde Party]] | termynaanvang = [[1950]] | termyneinde = [[1956]] | voorganger = [[Jan Christian Smuts]] | opvolger = [[De Villiers Graaff]] | geboortedatum = [[17 Desember]] [[1900]] | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Calvinia]], [[Noord-Kaap]] | sterftedatum = {{SDEO|1900|12|17|1990|3|7}} | sterfteplek = | party = [[Verenigde Party]] | orde2 = [[Opposisieleier|Leier van die Opposisie]] | termynaanvang2 = [[1950]] | termyneinde2 = [[1956]] | voorganger2 = [[Jan Christian Smuts]] | opvolger2 = [[De Villiers Graaff]] | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = | militer = | lojaliteit = | tak = | diensjare = | rang = | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} '''Jacobus Gideon Nel (Koos''' of '''Kosie) Strauss''', oftewel ''J.G.N. Strauss'', ([[17 Desember]] [[1900]] op [[Calvinia]], [[Noord-Kaap]] – [[7 Maart]] [[1990]]<ref>[http://www.geni.com/people/JGN-Strauss/6000000005928451188] Geni.com</ref>) was die derde (en voorlaaste) leier van die [[Verenigde Party|Verenigde Suid-Afrikaanse Nasionale Party]], nadat hy genl. [[Jan Christian Smuts]] met laasgenoemde se dood in [[1950]] opgevolg het. Strauss dra die onderskeiding dat hy die eerste dienende leier van 'n groot [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse]] politieke party was wat van sy amp onthef is en wel op [[21 November]] [[1956]]. == Vroeë jare == Strauss bekwaam hom as advokaat aan die [[Universiteit van Kaapstad]] en die [[Universiteit van Suid-Afrika]], maar dien eers as privaatsekretaris<ref>*Du Plessis, Marine (hoofred.). 2005. ''Pharos Afrikaans-Engels English-Afrikaans Woordeboek Dictionary''. Kaapstad: Pharos Woordeboeke.</ref> van Smuts van [[1923]] tot [[1924]]. Ses jaar later word hy in die kiesafdeling [[Langlaagte (kiesafdeling)|Langlaagte]] lid van die provinsiale raad vir die [[Suid-Afrikaanse Party]]. Hy word in Desember [[1932]] tot die parlement verkies as kandidaat vir dieselfde party in 'n sleuteltussenverkiesing in [[Germiston-Distrik (kiesafdeling)|Germiston-distrik]], kort nadat Suid-Afrika gedwing is om die goudstandaard te verlaat. In [[1939]] (sommige bronne gee [[1944]]) word hy minister van landbou en bosbou in die Smuts-kabinet, 'n amp wat hy beklee tot en met die verkiesing van [[1948]], waarin die [[Nasionale Party]] die V.P. verslaan het. == Verenigde Party-leier == [[Lêer:VNSWP.jpg|duimnael|links|Adv. Strauss spreek in Augustus 1950 'n vergadering van die [[Verenigde Nasionale Suidwes-party]] toe in [[Windhoek]].]] [[Lêer:Smuts kabinet 1947.jpg|duimnael|links|Koos Strauss (staande, derde van regs) saam met die Smuts-kabinet en [[George VI van die Verenigde Koninkryk|koning George VI]] tydens sy ampsbesoek aan Suid-Afrika]] [[Lêer:Smutskabinet 1948.jpg|duimnael|links|Koos Strauss (tweede van regs) in die laaste [[Verenigde Party]]-kabinet onder leiding van genl. [[Jan Smuts]], 1948.]] Hy volg Smuts in 1950 op as leier van die [[Verenigde Party]] nadat sy voorganger hom by die koukus aanbeveel het. Só word hy ook leier van die parlementêre opposisie. Tydens sy bewind breek die [[Verenigde Federale Party]] en die [[Liberale Party]] weg van die V.P. ná die party se teleurstellende vertoning in die verkiesing van [[1953]], waarin die VP, [[Torch Commando]], en ander ondersteuners alles in die stryd gewerp het om te bewys die 1948-nederlaag net 'n tydelike terugslag was. Die grondwetlike krisis oor die regering se wetgewing om kleurlingkiesers op 'n afsonderlike kieslys te plaas, het die V.P. nuwe moed vir die 1953-verkiesing gegee toe die howe uitspraak gelewer het teen die NP se hantering van die stemmery in die parlement. Strauss se leierskap het nietemin gedy op die stryd om die kleurlingkiesers op die gesamentlik kieslys te hou, tot die N.P. in 1955 die Senaatwet aanvaar het om die hoërhuise in so 'n mate te vergroot dat die party 'n tweederde-meerderheid tydens 'n gesamentlike sitting van albei huise kon behaal. == Ongewilde leier == Die taai, ses jaar lange stryd, wat Strauss moedig geveg het, het sy tol op die opposisie geëis en veral ná 1953 het die eenheidsgeesdrif verflou. Sy swak<ref>[http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1991/05/3/12/1.html ''Beeld'', 3 Mei 1991]</ref> hantering van die meningsverskille in die party het baie van sy kragte geëis en sy gewildheid laat taan. Die wegbreek uit die VP van 'n regter- en later 'n linkervleuel het verdere druk op Strauss geplaas en die party se vertroue in hom ondermyn. Boonop het hy altyd in die skadu van sy voorganger geleef. Jan. J. van Rooyen<ref>Van Rooyen, Jan J. 1971. ''Ons politiek van naby''. Kaapstad en Johannesburg: Tafelberg-Uitgewers Bpk.</ref> skryf Strauss het "selfs, miskien onbewus, Smuts se stap, sy praat, sy gebare probeer namaak...dit was asof hy die gees van sy mentor nie kon afskud nie. Daarby was hy geen spontane en toeganklike mens nie. Hy het nie mense maklik na hom toe aangetrek nie – iets wat baie nodig is vir 'n jong leier." Die verwydering tussen hom en sy volgelinge het al hoe groter geword en in 1956 besluit hy om nie die party se Uniale kongres by te woon nie. Die binnekring het waarskynlik toe al reeds besluit dat hy as leier vervang moes word. Die kongres het op Donderdag [[20 November]] [[1956]] in [[Bloemfontein]] begin. Van Rooyen vertel: "Dit het bekend geword dat adv. Strauss siek is, en vrae het ontstaan oor sy planne vir die kongres. Op 1 November het die opperleiding van sy party hom in [[Johannesburg]] opgesoek, en by hom gepleit dat hy die kongres bywoon. Hy antwoord nie na die een of ander kant toe nie. Hy sou kyk hoe hy herstel." == As leier verwyder == Uiteindelik besluit hy om in die buiteland te gaan herstel en toe begin daar 'n blitsveldtog om sy leierskap onder verdenking te bring. Mettertyd werp die VP-gesinde koerante hulle agter die opperleiding, en die kongres eis dat 'n onderleier of waarnemende leier verkies moet word. Strauss vertrek op [[17 November]] [[1956]] oorsee en sir [[De Villiers Graaff]] maak die volgende dag bekend dat hy beskikbaar sou wees vir die leierskap, as die kongres sou besluit om Strauss nie te herkies nie. Toe die kongres byeenkom, word 'n brief van Strauss voorgelees waarin hy om sy politieke lewe pleit. Die afgevaardigdes beraadslaag ses ure lank agter geslote deure. Die provinsiale partyleiers neem almal standpunt in teen Strauss se besluit om nié die kongres by te woon nie en spreker na spreker doen aan die hand dat hy moet bedank. Nog net 'n klein minderheid steun hom. 'n Mosie van vertroue in die provinsiale voorsitters word met enkele teenstemme aanvaar en die voorstel dat Strauss se leierskap beëindig word, is met 'n sterk meerderheidstem aanvaar. Sir [[De Villiers Graaff]] word sodoende sonder teenstem verkies. 'n Jaar later, in Desember [[1957]], tree hy finaal uit die politiek en eindelik ook uit die [[Verenigde Party]]. Sy dogter Maureen is op [[29 Maart]] [[1953]] met [[Zach de Beer]] getroud. == Bronne == * [[Eric Rosenthal|Rosenthal, Eric]]. 1978. ''Encyclopaedia of Southern Africa''. Kaapstad en Johannesburg: Juta and Company Limited. * Cameron, Trewhella (hoofred.). 1986. ''Nuwe Geskiedenis van Suid-Afrika''. Kaapstad en Pretoria: Human en Rousseau. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Strauss, Koos}} [[Kategorie:Politici van die Verenigde Party]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van landbou en grondsake]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse opposisieleiers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse advokate]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1900]] [[Kategorie:Sterftes in 1990]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit Kaapstad]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van Suid-Afrika]] tjc49e7x9653hysxtk5wzfualzry854 0 23563 2816320 2444655 2025-06-27T07:04:29Z InternetArchiveBot 131157 Red 0 verwysing(s) en merk 1 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816320 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Household biogas plant near Durban, South Africa (2941811674).jpg|duimnael|200px|Biogas-aanleg by Durban]] '''Biogas''' verwys na 'n [[gas]] wat ontstaan tydens die biologiese ontbinding van [[organiese materiaal]]. Biogas ontstaan uit die afbreek van biogeniese materiaal en word daarom as 'n biobrandstof beskou. Een soort biogas ontstaan uit die [[gisting]] of [[anaerobiese vertering]] van biodegradeerbare materiale soos biomassa, dieremis of [[riool]], munisipale afval en energie-gewasse. Hierdie soort biogas bestaan hoofsaaklik uit [[metaan]] en [[koolstofdioksied]]. 'n Ander soort biogas ontstaan deur die vergassing van hout of ander soorte biomassas. Hierdie soort Biogas bestaan hoofsaaklik uit stikstof, waterstof en koolstofmonoksied met spoorhoeveelhede metaan daarin. Biogas kan as 'n [[brandstof|motorbrandstof]] gebruik word, om [[elektrisiteit]] mee op te wek. Dit kan ook regstreeks verbrand word vir kosmaak-, [[verhitting]]- en beligtingsdoeleindes. == Vervaardiging == Die kern van 'n biogas-aanleg bestaan gewoonlik uit 'n [[anaerobiese vertering|anaerobiese verteerder]]. Hierdie aanlegte word gevoer met verteerbare materiale soos die oorblyfsels van landbouprodukte soos mielies of bioafbreekbare afval wat rioolslyk en voedselreste kan insluit. Biogas ontstaan ook in vullishope waar organiese afval onder anaerobiese toestande ontbind. Die afval word bedek met grond en meganies saamgepers deur die gewig van die materiaal wat daarbo-op neergelê word. Hierdie materiaal help dan om te verhoed dat suurstof by die afval uitkom en skep sodoende die anaerobiese toestande waarin die mikrobes gedy. Hierdie gas hoop op en word stadig maar seker in die atmosfeer vrygelaat as daar nie maatreëls in plek gesit is om die gas op te vang nie. Hierdie gas is gevaarlik om drie hoofredes. Die gas kan ontplof as dit in die regte verhoudings met lug vermeng word (Plofbare limiete is tussen 5 en 15% metaan. Die metaan wat in biogas is ook 'n baie skadeliker kweekhuisgas as koolstofdioksied. Die gas afkomstig van vullishope wat na die atmosfeer ontsnap maak dus 'n beduinde bydrae tot [[aardverwarming]]. Verder dra die vlugtige organiese verbindings in die vullishoopgas by tot die vorming van fotochemiese waas. == Samestelling en opbrengs == {| class="wikitable" |+ '''Tipiese samestelling van biogas'''<ref>[http://www.kolumbus.fi/suomen.biokaasukeskus/en/enperus.html Basiese Inligting oor Biogas], www.kolumbus.fi, nagegaan op 2.11.07</ref> |- ! style=“background-color: # cfb;” | Stof ! style=“background-color: # cfb;” | % ! style=“background-color: # cfb;” | Stof ! style=“background-color: # cfb;” | % |- ! Metaan, CH<sub>4</sub> | 50-75 ! Koolstofdioksied, CO<sub>2</sub> | 25-50 |- ! Stikstof, N<sub>2</sub> | 0-10 ! Waterstof, H<sub>2</sub> | 0-1 |- ! Waterstofsulfied, H<sub>2</sub>S | 0-3 ! Suurstof, O<sub>2</sub> | 0-2 |- |} Die samestelling van biogas wissel afhangende van die oorsprong van die anaerobiese verteringsproses. Vullishoopgas het tipies metaankonsentrasies van rondom 50%. Gevorderde afvalbehandelingstegnologieë kan biogas produseer met 'n metaaninhoud van tussen 55-75%.<ref>{{Cite web |url=http://www.oaktech-environmental.com/Juniper.htm |title=Vergelyking van Biogas opbrengste |access-date=25 Julie 2008 |archive-date=30 April 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150430064354/http://www.oaktech-environmental.com/Juniper.htm |url-status=dead }}</ref> Die opbrengste van biogas hang af van die energie-inhoud van die ontbindende organiese materiaal. Hieronder is 'n lys wat die gasopbrengs vir verskeie materiale uiteensit: {| class="wikitable" |+ '''Biogas opbrengs van verskeie organiese materiale'''<ref>[http://www.energymanager.eu/getResource/10018/biogas.pdf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101224163617/http://www.energymanager.eu/getResource/10018/biogas.pdf |date=24 Desember 2010 }}, Europese Energy Manager Program, nagegaan op 19.07.08</ref> |- ! style=“background-color: # cfb;” | Organiese Materiaal ! style=“background-color: # cfb;” | CH<sub>4</sub>/Ton DOM <br /><small>DOM = Droë organiese materiaal</small> ! style=“background-color: # cfb;” | m<sup>3</sup> Biogas / eenheid van voer |- ! Vloeibare koeimis | 300 | 20/m<sup>3</sup> vloeistof |- ! Vloeibare varkmis | 300 | 30/m<sup>3</sup> vloeistof |- ! Hoendermis | 250 | 40/m<sup>3</sup> mis |- ! Rioolslyk | 300 | 5/m<sup>3</sup> slyk |- ! Bio-afval | 250 | 100/ton afval |- ! Ou vet | 720 | 650/ton ou vet |- ! Gesnyde Gras | 480 | 125/ton gras |} == Gebruike == Biogas kan gebruik word in die opwekking van elektrisiteit, vir die kookdoeleindes en vir ruimte-, water- en prosesverhitting. Wanneer die gas saamgepers word kan dit [[saamgeperste aardgas]] vervang vir gebruik in voertuie, waar dit gebruik as 'n brandstof vir 'n [[binnebrandenjin]] of [[brandstofsel]]. Die metaan binne in die biogas kan gekonsentreer word tot op dieselfde standaard as [[aardgas]]. In die geval word daar dikwels na die gas as biometaan verwys. Biogas moet gesuiwer word indien dit tesame met aardgas in pyplyne versprei word. [[Koolstofdioksied]], [[water]], [[waterstofsulfied]] en partikels moet verwyder word indien dit teenwoordig is. Saamgeperste biogas word oraloor in Swede, Switserland en Duitsland gebruik. In Swede is daar 'n biogas-aangedrewe trein wat al sedert 2005 in gebruik is.<ref>{{Cite web |url=http://www.svenskbiogas.se/sb/docs/english/Biogastrain_produktblad_2005.pdf |title=Biogas trein in Swede |access-date= 9 Augustus 2011 |archive-date= 9 Augustus 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110809142145/http://www.svenskbiogas.se/sb/docs/english/Biogastrain_produktblad_2005.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>Friendly fuel trains (30 Oktober 2005) New Straits Times, bl. F17.</ref> == Biogas in Suid-Afrika == [[PetroSA]] bedryf sedert 2007 'n aanleg met 4,2 MW kragopwekker. Die aanleg word gefinansier deur die koolstofkrediete wat spruit uit die [[Kyoto Protokol]] se [[skoon omgewingsontwikkelingsmeganisme]]. Die biogas word vervaardig deur die anaerobiese vertering van proseswater afkomstig van [[PetroSA]] se aanleg in [[Mosselbaai]]. Die projek sou nie lewensvatbaar gewees het sonder die finansiering wat deur die koolstofkrediete daargestel is nie.<ref>[http://www.engineeringnews.co.za/article.php?a_id=119702 Artikel in die Engineering News oor PetroSA se biogas kragopwekker.]</ref> Verskeie boere het al ook met die alternatiewe brandstof geëksperimenteer.<ref>[http://www.biogaspower.co.za/html/greenways_farm.html Boer gebruik hoendermis om biogas te vervaardig.]{{Dooie skakel|date=Junie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Die maatskappy Talbot & Talbot het ook al verskeie anaerobiese verteringsaanlegte in Suid-Afrika opgerig.<ref>[http://www.engineeringnews.co.za/article.php?a_id=137577 Artikel in Engineering News]</ref><ref>[http://www.talbot.co.za/portal/talbot/UserFiles/File/Biogas-for-electricity.pdf Talbot & Talbot se inligtingsblad]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 'n Studie deur Professor J.M. Green en Mejuffrou N.T. Sibisi verbonde aan die Universiteit van Natal is in 2002 gedoen waar hulle anaerobiese verteerders by twee plattelandse gesinne in [[KwaZulu-Natal]] geïnstalleer het. Die gevolgtrekking was dat die biogas die gesinne se verbruik van vuurmaakhout heeltemal uitgeskakel het en ook hul verbruik van [[paraffien]] dramatiese verminder het. Die kapitaalkostes (Ongeveer R15 000) was egter ietwat bo die arm gesinne se vuurmaakplek.<ref>{{Cite web |url=http://active.cput.ac.za/energy/web/due/papers/2002/07_JM_GreenDUE02.doc |title=Professor Green en Me. Sibisi se studie |access-date=29 Julie 2008 |archive-date=10 Oktober 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081010142958/http://active.cput.ac.za/energy/web/due/papers/2002/07_JM_GreenDUE02.doc |url-status=dead }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Energie]] [[Kategorie:Gasse]] [[Kategorie:Brandstowwe]] av6i9oy757g9dq5hmo83a97o9qhffu8 2816339 2816320 2025-06-27T09:35:49Z Rooiratel 90342 /* Samestelling en opbrengs */ CSS verandering vir donkermodus 2816339 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Household biogas plant near Durban, South Africa (2941811674).jpg|duimnael|200px|Biogas-aanleg by Durban]] '''Biogas''' verwys na 'n [[gas]] wat ontstaan tydens die biologiese ontbinding van [[organiese materiaal]]. Biogas ontstaan uit die afbreek van biogeniese materiaal en word daarom as 'n biobrandstof beskou. Een soort biogas ontstaan uit die [[gisting]] of [[anaerobiese vertering]] van biodegradeerbare materiale soos biomassa, dieremis of [[riool]], munisipale afval en energie-gewasse. Hierdie soort biogas bestaan hoofsaaklik uit [[metaan]] en [[koolstofdioksied]]. 'n Ander soort biogas ontstaan deur die vergassing van hout of ander soorte biomassas. Hierdie soort Biogas bestaan hoofsaaklik uit stikstof, waterstof en koolstofmonoksied met spoorhoeveelhede metaan daarin. Biogas kan as 'n [[brandstof|motorbrandstof]] gebruik word, om [[elektrisiteit]] mee op te wek. Dit kan ook regstreeks verbrand word vir kosmaak-, [[verhitting]]- en beligtingsdoeleindes. == Vervaardiging == Die kern van 'n biogas-aanleg bestaan gewoonlik uit 'n [[anaerobiese vertering|anaerobiese verteerder]]. Hierdie aanlegte word gevoer met verteerbare materiale soos die oorblyfsels van landbouprodukte soos mielies of bioafbreekbare afval wat rioolslyk en voedselreste kan insluit. Biogas ontstaan ook in vullishope waar organiese afval onder anaerobiese toestande ontbind. Die afval word bedek met grond en meganies saamgepers deur die gewig van die materiaal wat daarbo-op neergelê word. Hierdie materiaal help dan om te verhoed dat suurstof by die afval uitkom en skep sodoende die anaerobiese toestande waarin die mikrobes gedy. Hierdie gas hoop op en word stadig maar seker in die atmosfeer vrygelaat as daar nie maatreëls in plek gesit is om die gas op te vang nie. Hierdie gas is gevaarlik om drie hoofredes. Die gas kan ontplof as dit in die regte verhoudings met lug vermeng word (Plofbare limiete is tussen 5 en 15% metaan. Die metaan wat in biogas is ook 'n baie skadeliker kweekhuisgas as koolstofdioksied. Die gas afkomstig van vullishope wat na die atmosfeer ontsnap maak dus 'n beduinde bydrae tot [[aardverwarming]]. Verder dra die vlugtige organiese verbindings in die vullishoopgas by tot die vorming van fotochemiese waas. == Samestelling en opbrengs == {| class="wikitable" |+ '''Tipiese samestelling van biogas'''<ref>[http://www.kolumbus.fi/suomen.biokaasukeskus/en/enperus.html Basiese Inligting oor Biogas], www.kolumbus.fi, nagegaan op 2.11.07</ref> |- ! | Stof ! | % ! | Stof ! | % |- ! Metaan, CH<sub>4</sub> | 50-75 ! Koolstofdioksied, CO<sub>2</sub> | 25-50 |- ! Stikstof, N<sub>2</sub> | 0-10 ! Waterstof, H<sub>2</sub> | 0-1 |- ! Waterstofsulfied, H<sub>2</sub>S | 0-3 ! Suurstof, O<sub>2</sub> | 0-2 |- |} Die samestelling van biogas wissel afhangende van die oorsprong van die anaerobiese verteringsproses. Vullishoopgas het tipies metaankonsentrasies van rondom 50%. Gevorderde afvalbehandelingstegnologieë kan biogas produseer met 'n metaaninhoud van tussen 55-75%.<ref>{{Cite web |url=http://www.oaktech-environmental.com/Juniper.htm |title=Vergelyking van Biogas opbrengste |access-date=25 Julie 2008 |archive-date=30 April 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150430064354/http://www.oaktech-environmental.com/Juniper.htm |url-status=dead }}</ref> Die opbrengste van biogas hang af van die energie-inhoud van die ontbindende organiese materiaal. Hieronder is 'n lys wat die gasopbrengs vir verskeie materiale uiteensit: {| class="wikitable" |+ '''Biogas opbrengs van verskeie organiese materiale'''<ref>[http://www.energymanager.eu/getResource/10018/biogas.pdf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101224163617/http://www.energymanager.eu/getResource/10018/biogas.pdf |date=24 Desember 2010 }}, Europese Energy Manager Program, nagegaan op 19.07.08</ref> |- ! | Organiese Materiaal ! | CH<sub>4</sub>/Ton DOM <br /><small>DOM = Droë organiese materiaal</small> ! | m<sup>3</sup> Biogas / eenheid van voer |- ! Vloeibare koeimis | 300 | 20/m<sup>3</sup> vloeistof |- ! Vloeibare varkmis | 300 | 30/m<sup>3</sup> vloeistof |- ! Hoendermis | 250 | 40/m<sup>3</sup> mis |- ! Rioolslyk | 300 | 5/m<sup>3</sup> slyk |- ! Bio-afval | 250 | 100/ton afval |- ! Ou vet | 720 | 650/ton ou vet |- ! Gesnyde Gras | 480 | 125/ton gras |} == Gebruike == Biogas kan gebruik word in die opwekking van elektrisiteit, vir die kookdoeleindes en vir ruimte-, water- en prosesverhitting. Wanneer die gas saamgepers word kan dit [[saamgeperste aardgas]] vervang vir gebruik in voertuie, waar dit gebruik as 'n brandstof vir 'n [[binnebrandenjin]] of [[brandstofsel]]. Die metaan binne in die biogas kan gekonsentreer word tot op dieselfde standaard as [[aardgas]]. In die geval word daar dikwels na die gas as biometaan verwys. Biogas moet gesuiwer word indien dit tesame met aardgas in pyplyne versprei word. [[Koolstofdioksied]], [[water]], [[waterstofsulfied]] en partikels moet verwyder word indien dit teenwoordig is. Saamgeperste biogas word oraloor in Swede, Switserland en Duitsland gebruik. In Swede is daar 'n biogas-aangedrewe trein wat al sedert 2005 in gebruik is.<ref>{{Cite web |url=http://www.svenskbiogas.se/sb/docs/english/Biogastrain_produktblad_2005.pdf |title=Biogas trein in Swede |access-date= 9 Augustus 2011 |archive-date= 9 Augustus 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110809142145/http://www.svenskbiogas.se/sb/docs/english/Biogastrain_produktblad_2005.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>Friendly fuel trains (30 Oktober 2005) New Straits Times, bl. F17.</ref> == Biogas in Suid-Afrika == [[PetroSA]] bedryf sedert 2007 'n aanleg met 4,2 MW kragopwekker. Die aanleg word gefinansier deur die koolstofkrediete wat spruit uit die [[Kyoto Protokol]] se [[skoon omgewingsontwikkelingsmeganisme]]. Die biogas word vervaardig deur die anaerobiese vertering van proseswater afkomstig van [[PetroSA]] se aanleg in [[Mosselbaai]]. Die projek sou nie lewensvatbaar gewees het sonder die finansiering wat deur die koolstofkrediete daargestel is nie.<ref>[http://www.engineeringnews.co.za/article.php?a_id=119702 Artikel in die Engineering News oor PetroSA se biogas kragopwekker.]</ref> Verskeie boere het al ook met die alternatiewe brandstof geëksperimenteer.<ref>[http://www.biogaspower.co.za/html/greenways_farm.html Boer gebruik hoendermis om biogas te vervaardig.]{{Dooie skakel|date=Junie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Die maatskappy Talbot & Talbot het ook al verskeie anaerobiese verteringsaanlegte in Suid-Afrika opgerig.<ref>[http://www.engineeringnews.co.za/article.php?a_id=137577 Artikel in Engineering News]</ref><ref>[http://www.talbot.co.za/portal/talbot/UserFiles/File/Biogas-for-electricity.pdf Talbot & Talbot se inligtingsblad]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 'n Studie deur Professor J.M. Green en Mejuffrou N.T. Sibisi verbonde aan die Universiteit van Natal is in 2002 gedoen waar hulle anaerobiese verteerders by twee plattelandse gesinne in [[KwaZulu-Natal]] geïnstalleer het. Die gevolgtrekking was dat die biogas die gesinne se verbruik van vuurmaakhout heeltemal uitgeskakel het en ook hul verbruik van [[paraffien]] dramatiese verminder het. Die kapitaalkostes (Ongeveer R15 000) was egter ietwat bo die arm gesinne se vuurmaakplek.<ref>{{Cite web |url=http://active.cput.ac.za/energy/web/due/papers/2002/07_JM_GreenDUE02.doc |title=Professor Green en Me. Sibisi se studie |access-date=29 Julie 2008 |archive-date=10 Oktober 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081010142958/http://active.cput.ac.za/energy/web/due/papers/2002/07_JM_GreenDUE02.doc |url-status=dead }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Energie]] [[Kategorie:Gasse]] [[Kategorie:Brandstowwe]] bey9nhxcwq3tzu8ld82m108dj63cjsr 0 24708 2816218 2392817 2025-06-26T21:31:54Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816218 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Willem Ouweneel.jpg|duimnael|Willem Ouweneel (2006)]] '''Willem Johannes Ouweneel''' (gebore [[2 Junie]] [[1944]] in Zaandam) is 'n [[Nederland]]se [[biologie|bioloog]], [[filosofie|filosoof]] en [[teologie|teoloog]]. == Lewe en werke == Ouweneel word onder die Evangelies-ortodoks-[[Protestantisme|Protestantse]] bevolking van Nederland as 'n bekende skrywer en spreker beskou. Hy is ook 'n ervare debatvoerder. Hy is afgestudeer as bioloog en het talle kere gepromoveer in [[biologie]], [[teologie]] en [[filosofie]]. Hy het ook verskeie populêr-wetenskaplike [[boek]]e geskryf. Ouweneel is as dosent verbonde aan die ''Evangelische Hogeschool'' in [[Amersfoort]]. Aan hierdie instituut bied hy wysbegeerte en kultuurgeskiedenis aan. Verder was hy hoogleraar in die wysbegeerte aan [[Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys|Pukke]] in [[Suid-Afrika]]. Hy is tans hoogleraar in dogmatologiese vakke aan die ''Evangelische Theologische Faculteit'' in [[Leuven]] ([[België]]) en [[lektor|doseer]] dogmatiek aan die ''Evangelische Theologische Academie'' in Nederland. Hy kan as 'n ortodokse Christen en [[skeppingsdenker]] beskou word, maar aanpassings in sy denke is geïdentifiseer, onder andere in die tydskrif Ellips. Hy is lid van die geloofsgemeenskap van die "Vergadering van Gelowiges" ("Plymouth Brethren"). Willem Ouweneel kan gereeld gehoor en gesien word in programme van die Nederlandse uitsaai-organisasie Evangelische Omroep. Hy lewer al jare lank kommentaar op maatskaplike en kerklike gebeurtenisse op die radioprogram ''Deze Week'' op Saterdagaande. Hy is lid van die ''Vereniging van Reformatorische Wijsbegeerte'' en is as [[redakteur|hoofredakteur]] verbonde aan die tydskrif ''Ellips'' (voortsetting van die vroeëre ''Bijbel en Wetenschap''). Daarnaas gee hy lesings oor [[Bybel]]se onderwerpe en publiseer hy hoofsaaklik oor godsdienstige onderwerpe. In onlangse jare begeef hy hom toenemend op [[Charismatiese kerke|charismatiese]] terrein. So het hy 'n pleitbesorger geword van [[T.B. Joshua]], 'n christelike gebedsgeneser in [[Nigerië]]. Ook het hy radikale standpunte ingeneem in die leer oor die gebedsgenesing. Hierdeur het sy gewildheid in sommige kringe gegroei, maar die tyd waarin hy bykans die totaliteit van die evangeliese beweging in Nederland geïnspireer het, is verby. Ouweneel het ook die [[politiek]]e terrein betree deur byvoorbeeld in [[1998]] hom beskikbaar te stel vir die kieslys van die ''Reformatorische Politieke Federatie'' (RPF). Dit het 'n ommekeer in sy denke teweeg gebring; in vroeëre publikasies het hy teen deelname van Christene aan verkiesings geargumenteer.<ref>[http://www.refdag.nl/oud/groe/980226bin06.html 'Erfgenamen van Groen'], artikel in Reformatorisch Dagblad, 26 Februarie 1998</ref> Willem Ouweneel woon in Huis ter Heide (munisipaliteit [[Zeist]]) en is getroud met 4 kinders; waarvan een (Evert Jan Ouweneel) eweneens as filosoof en op verwante terreine werksaam is. Volgens eie navorsing stam hy af van die Frankiese keiser [[Karel die Grote]].<ref>''De negende Koning: Het laatste van de hemelrijken: De triomf van Christus over de machten (Metahistorische trilogie, dl. 1)'', Leiden: Barnabas 1996.</ref> == Kritiek == Willem Ouweneel word in evangeliese kringe hoog aangeslaan. Onder [[wetenskap]]likes en ander teoloë vind sy denke nie algemene byval nie. Hy word weinig aangehaal in teologiese lektuur. Voorts word hy gekritiseer dat hy skrywers met ander opvattings aanhaal om sy eie posisie te ondersteun. == Publikasies == Omdat meer as honderd boektitels onder sy naam gepubliseer is, word hier 'n beknopte lys van publikasies volgens jaar van uitgawe gelys. === Die drie proefskrifte === * ''Genetics, Morphology, and Development of Homoeotic Wing Tissue in the Eye of Drosophila melanogaster'', biologiese proefskrif Utrecht: Rijksuniversiteit 1970. * ''A Critical Analysis of the Internal and External Prolegomena of Systematic Theology'', teologiese proefskrif Bloemfontein: Universiteit van die Oranje-Vrystaat 1993. * ''De leer van de mens'', Amsterdam: Buijten & Schipperheijn 1986 (handelsuitgawe wysgerig proefskrif Amsterdam: Vrije Universiteit). === Ander Christelike boeke van Ouweneel === * ''Kanttekeningen bij Genesis één'', Winschoten: Uit het Woord der Waarheid 1974. * ''Operatie Supermens: Een Bijbels-biologische blik op de toekomst'', Amsterdam: Buijten & Schipperheijn 1975. * ''De ark in de branding'', Amsterdam: Buijten & Schipperheijn 1976. * ''Het verhaal van de 'Broeders', dl. 1'', Winschoten: Uit het Woord der Waarheid 1977. * ''Het verhaal van de 'Broeders', dl. 2'', Winschoten: Uit het Woord der Waarheid 1978. * ''Het domein van de slang: Christelijk handboek over occultisme en mysticisme'', Amsterdam: Buijten & Schipperheijn 1978. * ''Gij zijt allen broeders: Het Nederlands Réveil en de Vergaderingen van de Broeders'', Vaassen: Medema 1980. * ''De schepping in 't geding'', Amsterdam:Buijten & Schipperheijn 1981. * ''Het Nieuwe Testament: Herziene Voorhoeve-uitgave (met J. Klein Haneveld, G.H. Kramer & H.P. Medema)'', Vaassen: Medema 1982. * ''Psychologie: Een christelijke kijk op het mentale leven'', Amsterdam: Buijten & Schipperheijn 1984. * ''Hart en ziel: Een christelijke kijk op de psychologie'', Amsterdam: Buijten & Schipperheijn 1984. (Verkorte en gepopulariseerde versie van voornoemd ''Psychologie'') * ''Woord en wetenschap: Wetenschapsbeoefening aan de Evangelische Hogeschool'', Amsterdam: Buijten & Schipperheijn 1987. * ''De Openbaring van Jezus Christus: Bijbelstudies over het boek Openbaring, dl. 1'', Vaassen: Medema 1988. * ''De Openbaring van Jezus Christus: Bijbelstudies over het boek Openbaring, dl. 2'', Vaassen: Medema 1990. * ''Israël en de Kerk, oftewel: Eén of twee volken van God? Confrontatie van de verbondsleer en de bedelingenleer'', Vaassen: Medema 1991. * ''Bach, Mattheüs en het drama'', Kampen: Kok 1994. * ''Geloofszekerheid (serie Geloofsleven dl. 1)'', Vaassen: Medema 1996. * ''De negende Koning: Het laatste van de hemelrijken: De triomf van Christus over de machten (Metahistorische trilogie, dl. 1)'', Leiden: Barnabas 1996. * ''De zevende koningin: Het eeuwig vrouwelijke en de raad van God (Metahistorische trilogie, dl. 2)'', Heerenveen: Barnabas 1998. * ''De zesde kanteling: Christus en 5000 jaar denkgeschiedenis: Religie en metafysica in het jaar 2000 (Metahistorische trilogie, dl. 3)'', Heerenveen: Barnabas 2000. * ''Het Jobslijden van Israël: Israëls lijden oplichtend uit het boek Job'', Vaassen: Medema 2000. * ''Hoe lief heb ik uw Wet! De Eeuwige Thora tussen Oude en Nieuwe Verbond'', Vaassen: Medema 2001. * ''Geneest de zieken!'': Over de bijbelse leer van ziekte en genezing, Vaassen:Medema 2003. * ''Meer Geest in de gemeenten'', Vaassen: Medema 2004. * ''De God die is'', Vaassen: Medema 2005. * ''Sta op, laat je dopen'', Vaassen: Medema 2005. * ''Seks in de Kerk'', Vaassen: Medema 2006. * ''De Geest van God: ontwerp van een pneumatologie'', Vaassen: Medema 2007. * ''De Christus van God: ontwerp van een christologie'', Vaassen: Medema 2007. * ''De schepping van God: ontwerp van een scheppings-, mens- en zondeleer'', Vaassen: Medema 2008. * ''Komt er een Grote Opwekking?'', Vlissingen: Bread of Life 2010. * ''Joden en christenen'', Vaassen: Medema 2013, met rabbyn Lody van de Kamp. * ''Adam, waar ben je? En wat doet het ertoe? Een theologische evaluatie van de nieuwe evolutionistische hermeneutiek'', Amsterdam: Buijten & Schipperheijn 2018. === Romans van Willem J. Ouweneel === * ''De kleine kudde, De hugenoten van de Vivarais'', Amsterdam: Buijten & Schipperheijn 1989. * ''Het Godsgetal'', Soesterberg: Aspekt 2002. * ''Veldhoen op de bergen, De hugenoten van de Vivarais'', Heerenveen 2005. * ''De vrouwe van de camino'', Boekenhoeve 2006. === Uitgawes van die ''Evangelische Omroep'' === Vir die Evangelische Omroep het Willem Ouweneel onder redaksie van W.J.J. Glashouwer, die begeleidende boeke van die vier televisiereeks oor ''Het ontstaan van de wereld'', ''Het ontstaan van de bijbel'', ''Het ontstaan van Israël'' en ''Het ontstaan van het christendom'' geskryf. Daar sou nog 'n vyfde boek van daardie reeks kom, oor ''Het ontstaan van een nieuwe wereld'' (waarin die bybelse [[profesie|profetiese]] visie op die toekoms behandel sou word), maar die boek is nooit verwesenlik nie: * ''Het ontstaan van de Bijbel (red.: W.J.J. Glashouwer)'', Hilversum: Evangelische Omroep 1979. Herdruk: Amsterdam: Telos 1998 (met Willem Glashouwer jr.). * ''Het ontstaan van de wereld (red.: W.J.J. Glashouwer)'', Hilversum: Evangelische Omroep 1980. * ''Het ontstaan van Israël (met V.I. Kerkhof) (red.: W.J.J. Glashouwer)'', Hilversum: Evangelische Omroep 1982. Herdruk: Barneveld: Vuurbaak 1999 (met Willem Glashouwer jr.). * ''Het ontstaan van het christendom (red.: W.J.J. Glashouwer)'', Hilversum: Evangelische Omroep 1986. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *[http://www.willemouweneel.nl/ www.willemouweneel.nl] *[http://www.vergadering.nu/ouweneel-boeken.htm Vergadering.nu - oorsig van al die boeke van Willem Ouweneel] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Ouweneel, Willem}} [[Kategorie:Nederlandse akademici]] [[Kategorie:Nederlandse bioloë]] [[Kategorie:Nederlandse filosowe]] [[Kategorie:Nederlandse skrywers]] [[Kategorie:Nederlandse teoloë]] [[Kategorie:Geboortes in 1944]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Filosowe in die 21ste eeu]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] 8s60s9w0patuekgdnlc97ky374oke3w 0 26683 2816229 2197222 2025-06-26T21:33:56Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816229 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = CJ van der Linde | beeld = [[Lêer:CJ van der Linde.jpg|200px]] | byskrif = | vollenaam = Christoffel Johannes | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1980|8|27}} | geboorteplek = [[Welkom]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,89 m | gewig = 125 kg | ru_posisies = [[Stut]] | springbokid = 741 | sarugbyno = 20922 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = Shimlas | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Lions (Superrugbyspan)|Cats]]<br />[[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]]<br />[[Stormers (Superrugbyspan)|Stormers]]<br />[[Lions (Superrugbyspan)|Lions]] | super14jare = 2004–2005<br />2006–2008<br />2011<br />2012 | super14wedstryde = 17<br />19<br />11<br />7 | super14punte = (5)<br />(0)<br />(0)<br />(0) | ru_currentclub = | super14opdatering = | ru_provinsie = [[Vrystaat Cheetahs]]<br />Leinster | ru_provinsiejare = 2001–2008<br />2008–2009 | ru_provinsiewedstryde = | ru_provinsiepunte = | ru_provinsieopdatering = | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{Rugby-unie-landdata|RSA}} | ru_nasionalejare = 2002–2008 | ru_nasionalewedstryde = 75 | ru_nasionalepunte = (20) | ru_nsopdatering = 25 November 2013 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | eggenote = Madrie | kinders = | familie = | skool = [[Grey-kollege]], [[Bloemfontein]] | universiteit = [[Universiteit van die Vrystaat]] | url = }} '''CJ van der Linde''' (gebore [[27 Augustus]] [[1980]] in [[Welkom]], [[Suid-Afrika]]) is 'n voormalige [[Springbokke|Springbok]][[rugby]]speler. Sy gereelde posisie is stut. Hy het voorheen vir die [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] in die [[Superrugby]]kompetisie gespeel. Hy het sy debuut vir die Springbokke op 22 gemaak op [[16 November]] [[2002]] in 'n wedstryd teen [[Skotland nasionale rugbyspan|Skotland]] op [[Murrayfield Stadion|Murrayfield]], wat Suid-Afrika 21-6 verloor het. Hy het daardie jaar nog 'n keer in 'n internasionale toets vir die Springbokke uitgedraf in die wedstryd teen [[Engeland nasionale rugbyspan|Engeland]] op [[Twickenham-stadion]]. Sy volgende wedstryd vir die Springbokke was in 2004 teen [[Ierland nasionale rugbyspan|Ierland]] in 'n twee-toetsreeks in Suid-Afrika. Hy het daarna teen die Suidsee-eilande rugbyspan in Gosford gespeel. Hy is vervolgens vir die Springbokke se 2004 [[Drienasiesreeks]] span gekies waar hy in drie wedstryde gespeel het. Die einde van daardie jaar het hy nog vyf toetse gespeel vir Suid-Afrika se einde-van-die-jaar toer na die Noordelike Halfrond. Van der Linde het in 2005 11 keer vir die Springbokke gespeel insluitend middel-van-die-jaar-toetse teen [[Frankryk nasionale rugbyspan|Frankryk]] en in die 2005 Drienasies. Nadat hy vir die Springbokke gespeel het in die 2006 middel-van-die-jaar-toetse is hy ingesluit in die 2006 Drienasiesspan. Op [[26 November]] [[2006]] het hy sy eerste toetsdrie vir die Springbokke aangeteken in 'n wedstryd teen Engeland op Twickenham. Die drie is gedruk nadat van der Linde 'n aangee van losskakel [[André Pretorius]] ontvang het op Engeland se 5 meter lyn en déúr 'n duikpoging van Engeland se Josh Lewsey gebeur het. Hy was deel van die Suid-Afrikaanse span wat die [[2007 Rugby Wêreldbeker]] gewen het. Hy was een van die sterkste lede van die Springbokspan en kan teen 190&nbsp;kg [[bankdruk]]. == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=20922|name=CJ van der Linde}} * {{Genslin-bokke|id=680|naam=CJ van der Linde}} *[https://web.archive.org/web/20120517055220/http://lionsrugby.co.za/index.php/all-rugby/super-14/player-profiles/1635-cj-van-der-linde Van der Linde by die Leeus webtuiste] {{Navbox |name = CJ van der Linde |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (2007 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2010)}} {{Springbokke (2011 Rugbywêreldbekergroep)}} }} {{DEFAULTSORT:Van der Linde, CJ}} [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Cats rugbyspelers]] [[Kategorie:Lions rugbyspelers]] [[Kategorie:Stormers rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1980]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Rugbyafrigters]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] 3ethjtpzvs2x35yxwecy32fvh3fhwf4 0 26691 2816246 2604568 2025-06-26T21:38:28Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816246 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Schalk Burger | beeld = [[Lêer:Schalk Burger.jpg|240px]] | byskrif = Teen Samoa in 2007 | vollenaam = Schalk Willem Petrus Burger | bynaam = Schalla | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1983|4|13}} | geboorteplek = [[Port Elizabeth]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,93 m | gewig = 114 kg | ru_posisies = [[Flank]], [[Agsteman]] | springbokid = 754 | sarugbyno = 25067 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = 2014–2016<br />2016–2018 | ru_proklubs = Suntory Sungoliath<br />Saracens | ru_klubwedstryde = 19<br />39 | ru_klubpunte = (25)<br />(5) | ru_klubopdatering = 30 Desember 2017 | super14 = {{Rut Stormers}} | super14jare = 2004- | super14wedstryde = 123 | super14punte = (50) | ru_currentclub = | super14opdatering = 30 Desember 2017 | ru_provinsie = {{Rut WP}} | ru_provinsiejare = 2004- | ru_provinsiewedstryde = 37 | ru_provinsiepunte = (35) | ru_provinsieopdatering = 30 Desember 2017 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = [[Junior Bokke]] o/21<br />{{Rugby-unie-landdata|RSA}}<br />Barbarians<br />{{nowrap|Suidelike Halfrond XV}} | ru_nasionalejare = 2003<br />2003-<br />2004–2013<br />2005 | ru_nasionalewedstryde = 8<br />86<br />4<br />1 | ru_nasionalepunte = (20)<br />(80)<br />(0)<br />(5) | ru_nsopdatering = 30 Desember 2017 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele rugbyspeler | familie = Schalk Burger sr. | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = | url = }} '''Schalk ("Schalla") Burger Jr.''' (gebore [[13 April]] [[1983]] in [[Port Elizabeth]]) is 'n [[Suid-Afrika]]anse [[rugby]]speler wat as [[losvoorspeler]] speel. Schalk Burger het in vier wêreldbekers gespeel, in [[Rugbywêreldbeker 2003|2003]], [[Rugbywêreldbeker 2007|2007]], [[Rugbywêreldbeker 2011|2011]] en [[Rugbywêreldbeker 2015|2015]]. Sy vader, ook genaamd Schalk Burger, was 'n internasionale [[slot]] wat in die 1980's vir Suid-Afrika gespeel het. Burger het by die [[Paarl Gimnasium]] skool gegaan, waar hy suksesvol aan baie sportsoorte deelgeneem het, wat ook [[krieket]] ingesluit het. Selfs sy vader het verwag dat hy eerder 'n krieketloopbaan sou volg as wat hy vir die Springbokke sou speel. Nadat hy vir die onder-21 [[Junior Bokke]] gespeel het wat die o/21 Rugbywêreldbeker in [[2002]] gewen het en in [[2003]] [[kaptein (sport)|kaptein]] van die span was, is hy vir die [[Springbokke|Springbokspan]] gekies. Hy het sy debuut gemaak teen [[Georgiese nasionale rugbyspan|Georgië]] in 2003 by die [[Rugbywêreldbeker 2003|Rugbywêreldbeker]] en het sedertdien homself bewys as een van die beste flanke ter wêreld met goeie vertonings in die [[Super 14|Super 12]], [[Drie-Nasies Reeks|Drie-Nasies]] en [[Curriebeker]]. Burger het vir die {{Rut Stormers}} en {{Rut WP}} gespeel. Burger is merkwaardig fiks, en hy word selde gerus tydens die Stormers se Superrugbyveldtogte, Suid-Afrikaanse toetswedstryde of die Curriebeker. Hy speel 'n groot rol onder die voorspelers en word selde voor die eindfluitjie blaas, vervang. Hy het wel gesukkel met geelkaarte en strafskoppe wat van tyd tot tyd teen hom toegeken is. In [[2004]] is Burger gekies as 'n lid van 'n nuwe Springbokspan onder die nuwe afrigter [[Jake White]], wat voortgegaan het om die Drie-nasies vir die eerste keer sedert [[Nick Mallett]] se span dit in [[1998]] reggekry het te wen. Hy is ook vereer met die Internasionale Rugbyraad se "Speler van die Jaar"-toekenning in 2004 en die 2004 "Absa SA Rugbyspeler van die jaar"-toekenning. Na 'n middelmatige 2006 Super 14-seisoen waarin Burger net nou-en-dan oomblikke van briljantheid getoon het, sou hy weer in sy gunsteling nommer 6 posisie vir die Springbokke speel in die Drie-Nasiesreeks teen [[Wallabies|Australië]] en [[All Blacks|Nieu-Seeland]]. Hy het egter 'n nekbesering opgedoen in 'n toets teen [[Skotse nasionale rugbyspan|Skotland]] en moes vir die besering geopereer word.<ref name="Planet-Rugby">[http://www.planet-rugby.com/News/story_51967.shtml "Burger blow for the Springboks"], ''Planet-Rugby.com'', 19 Junie 2006.</ref> Die besering en operasie was so ernstig dat White die media meegedeel het dat daar 'n moontlikheid was dat Burger nie weer rugby sou speel nie.<ref name="BBC">[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_union/international/5096410.stm "Fears for injured Burger's career"], ''[[BBC]]'', 19 Junie 2006.</ref> Op die dag van die operasie het die Suid-Afrikaanse Rugbyraad 'n verklaring uitgereik waarin hulle gesê het dat die operasie suksesvol was en dat Burger ses tot agt maande nodig sou hê om te herstel voor hy weer rugby kon speel.<ref name="SARU">[http://www.sarugby.co.za/default.asp?des=article&id=183142 "Schalk Burger jnr operation successful"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070929083321/http://www.sarugby.co.za/default.asp?des=article&id=183142 |date=2007-09-29 }}, [[Suid-Afrikaanse Rugbyunie]], 24 Junie 2006.</ref> Burger het na die {{Rut Stormers}} teruggekeer op [[13 Januarie]] [[2007]] waar hy 55 minute lank gespeel het in 'n wedstryd wat die Stormers teen die {{Rut Bulls}} verloor het. Na 'n swakkerige begin het Burger die Stormers gehelp om hulle eerste Super 14 oorwinning te behaal teen die Chiefs in 'n taai 21–16 oorwinning op Nuweland. Hy is gekies vir die Springbokke se 2007 Rugbywêreldbekerspan. In die Springbokke se eerste wedstryd in die [[Rugbywêreldbeker 2007|2007 Wêreldbeker]] teen [[Samoa nasionale rugbyspan|Samoa]], is Burger aangekla van 'n hoogvat op Junior Polu, en op 11 September is hy vir vier wedstryde geskors wat hom uit die span sou hou tot in die halfeindstryd. Die skorsing is egter op apel verkort na twee wedstryde.<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_union/6988734.stm "Banned Burger out of England game."] ''BBC News online'', Woensdag, 12 September 2007</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=25067|name=Schalk Burger}} * {{Genslin-bokke|id=698|naam=Schalk Burger}} * [http://www.itsrugby.co.uk/player_1696.html Schalk Burger] by itsrugby.co.uk {{beginboks}} {{opvolgboks| voor=[[Jean de Villiers]] | titel=[[Springbokkaptein]] | jare=2015 | na=[[Fourie du Preez]] }} {{eindboks}} {{Navbox |name = Schalk Burger |style = text-align:center; width:100%; |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (2003 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2007 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2011 Rugbywêreldbekergroep)}} {{Springbokke (2014)}} {{Springbokke (2015)}} {{Springbokke (2015 Rugbywêreldbeker)}} }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Burger, Schalk}} [[Kategorie:Geboortes in 1983]] [[Kategorie:Springbokkapteins]] [[Kategorie:Stormers rugbyspelers]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] icg2pkb91naz0gck76p9u5uzw3ah5kq 0 26694 2816230 2436905 2025-06-26T21:34:02Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816230 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Juan Smith | beeld = [[Lêer:Juan Smith.jpg|225px]] | byskrif = | vollenaam = Juanne Hugo Smith | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1980|7|30}} | geboorteplek = [[Bloemfontein]] ([[Suid-Afrika]]) | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,96 m | gewig = 112 kg | ru_posisies = [[Losvoorspeler|Flank]], [[agsteman]] | springbokid = 746 | sarugbyno = 22807 | ru_amateurjare = 2003 | ru_amateurklubs = Shimlas | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = 2013–2017<br />2017– | ru_proklubs = Toulon <br />Toyota Verblitz | ru_klubwedstryde = 96<br />(0) | ru_klubpunte = (70)<br />(0) | ru_klubopdatering = 19 Julie 2019 | super14 = Cats<br />[[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] | super14jare = 2002–2005<br />2006–2011 | super14wedstryde = 31<br />47 | super14punte = (55)<br />(35) | ru_currentclub = | super14opdatering = 23 Mei 2019 | ru_provinsie = [[Vrystaat Cheetahs]] | ru_provinsiejare = 2002–2011 | ru_provinsiewedstryde = 18 | ru_provinsiepunte = (20) | ru_provinsieopdatering = 23 Mei 2019 | ru_nasionalespan = {{Rugby-unie-landdata|RSA}} | ru_nasionalejare = 2003–2014 | ru_nasionalewedstryde = 70 | ru_nasionalepunte = (60) | ru_nsopdatering = 23 Mei 2019 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele rugbyspeler | eggenote = Caroline (née Liebenberg) | kinders = | familie = | skool = [[Hoërskool JBM Hertzog]] | universiteit = [[Universiteit van die Vrystaat]] | url = }} '''Juan Smith''' (* [[30 Julie]] [[1981]] in [[Bloemfontein]], [[Suid-Afrika]]) is ’n [[Springbokke|oud-Springbokrugbyspeler]]. Sy normale posisie is toekantflank. Hy het vir die [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] in die internasionale [[Super 14]]-kompetisie en vir die [[Vrystaat Cheetahs]] in die [[Curriebeker]] gespeel. Hy was ook voorheen 'n kaptein van die Cheetahs. == Springbok loopbaan == Smith het sy internasionale debuut vir Suid-Afrika op [[7 Junie]] [[2003]] gemaak toe hy ’n reserwe was in die 29-25 oorwinning oor [[Skotse nasionale rugbyspan|Skotland]] in [[Kings Park-stadion|Kings Park]] in [[Durban]], hy is ook gekies vir die Springbokke se tweede wedstryd teen Skotland die volgende week. Hy het daarna as agsteman gespeel tydens die 2003-[[Drienasiesreeks]] teen [[Wallabies|Australië]] en die [[All Blacks]]. Hy is ingesluit in die Springbokke se [[Rugbywêreldbeker 2003|2003 Rugbywêreldbekerspan]]. Hy het daar in vier wedstryde gespeel en ’n drie gedruk teen [[Samoa nasionale rugbyspan|Manu Samoa]]. Alhoewel hy in 2004 net een toets vir Suid-Afrika gespeel het – teen [[Wallis nasionale rugbyspan|Wallis]] in die Millennium-stadion in [[Cardiff]] gedurende November, het hy die volgende jaar tien toetse vir die Springbokke gespeel. Hy was ’n reserwe in wedstryde teen [[Uruguaanse nasionale rugbyspan|Uruguay]] en [[Franse nasionale rugbyspan|Frankryk]], voor hy weer in die kernspan as flank gekies is vir die 2005 Drienasiesreeks. Die Vrystaat Cheetahs het tot die 2005 Curriebekereindstryd gevorder waar hulle die [[Blou Bulle]] geklop het om die kampioenskap te wen. Hy het daarna in die 20-16 nederlaag teen Frankryk op die [[Stade de France]] in [[Parys]] gespeel. Hy was ook deel van Suid-Afrika se wenspan tydens die [[Rugbywêreldbeker 2007]]. == Cheetah loopbaan == Die Cheetahs is tot die Super 14-toernooi toegelaat vanaf die 2006 seisoen. Smith was [[Kaptein (sport)|kaptein]] van die span wat verbasend goed gevaar het vir ’n nuwe span. Hulle het bo die ander nuwe span, {{rut Western Force}}, sowel as drie van die ander Super 14 spanne geëindig. Smith het in die 2006 middel-van-die-jaar-toetsoorwinning oor [[Skotland nasionale rugbyspan|Skotland]] gespeel sowel as in die nederlaag teen [[Franse nasionale rugbyspan|Frankryk]] in Suid-Afrika. Hy is daarna ook vir die Springbokke se 2006 Drienasiesspan gekies. In 2010 het Smith hom op die laaste nippertjie van die Cheetahs se Super 14-wedstryd teen die {{rut Reds}} onttrek nadat sy pa ernstig siek geword het.<ref>{{cite web |url=http://www.beeld.com/Sport/Rugby/Reds-buit-lakwerk-uit-20100326 |title=Reds buit lakwerk uit |format=html |publisher=beeld.com |access-date=11 April 2010 |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20110901022311/http://www.beeld.com/Sport/Rugby/Reds-buit-lakwerk-uit-20100326 |archive-date=1 September 2011 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die Cheetahs het daarna na Australasië vertrek maar sonder Smith. Hulle het teen die {{rut Waratahs}} verloor waarna Smith Australië toe gevlieg het. Kort voor die Cheetahs se wedstryd teen die [[Brumbies (Superrugbyspan)|Brumbies]] het Smith verneem dat sy pa oorlede is aan hartversaking nadat hy opgeneem is met [[slenkdalkoors]].<ref>{{cite web |url=http://www.beeld.com/Suid-Afrika/Nuus/Slenkdal-eis-al-7-mense-104-gevalle-is-bevestig-20100409 |title=Slenkdal eis al 7 mense; 104 gevalle is bevestig |format=html |publisher=beeld.com |accessdate=11 April 2010 }}{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Smith het na Suid-Afrika teruggekeer om die begrafnis by te woon. == Besering == Op 25 Februarie 2011 het Smith sy haksening in ’n Superrugbywedstryd teen die {{rut Bulls}} in Bloemfontein beseer.<ref name="Pletterslag">{{cite web |url=http://www.volksblad.com/Sport/Rugby/Pletterslag-vir-Juan-en-Bokke-20120403 |title=Pletterslag vir Juan en Bokke |format=html |publisher=www.volksblad.com |access-date=9 April 2012 |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20120407075533/http://www.volksblad.com/Sport/Rugby/Pletterslag-vir-Juan-en-Bokke-20120403 |archive-date= 7 April 2012 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref> Hy het daarna die [[Rugbywêreldbeker 2011]]-toernooi misgeloop.<ref name="Pletterslag" /> Op 3 April 2012 het Smith in ’n eksklusiewe onderhoud met die koerant [[Volksblad]] gesê, dat hy besluit het om weens sy hakseningbesering vir ’n onbepaalde tydperk ’n ruskans te neem.<ref name="Pletterslag" /> Smith was uiters teleurgesteld dat sy besering hom so lank van die veld hou en ná vier operasies nie so spoedig herstel het soos wat hy aanvanklik gehoop het nie. “Die regte ding om nou te doen is om my besering genoegsame tyd te gun om 100% te herstel,” het hy gesê.<ref name="Pletterslag" /> Op 11 Februarie 2013 kondig Smith sy amptelike uittrede uit rugby aan weens sy hakseningbesering.<ref>{{cite web |url=http://www.beeld.com/Sport/Rugby/Juan-klaar-met-rugby-20130211-2 |title=Juan klaar met rugby |first=Hendrik |last=Cronjé |date=12 Februarie 2013 |access-date=24 Februarie 2013 |publisher=[[Beeld]] |format=html |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20130215071920/http://www.beeld.com/Sport/Rugby/Juan-klaar-met-rugby-20130211-2 |archive-date=15 Februarie 2013 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref> Vroeg in September 2013 is egter aangekondig dat Smith ’n eenjaarkontrak met die Franse klubspan Toulon onderteken het nadat hy ’n rits mediese toetse ondergaan het om onder andere sy fiksheid te toets.<ref>{{cite web |url=http://www.dieburger.com/sport/2013-09-02-smith-slaag-toetse-pak-tasse-vir-toulon |title=Smith slaag toetse, pak tasse vir Toulon |date=2 September 2013 |access-date=2 September 2013 |format=html |publisher=Sport24 |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20130906083325/http://www.dieburger.com/sport/2013-09-02-smith-slaag-toetse-pak-tasse-vir-toulon |archive-date= 6 September 2013 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=22807|name=Juan Smith}} * {{Genslin-bokke|id=690|naam=Juan Smith}} * [http://www.rwc2003.irb.com/EN/Tournament/Teams/South%20Africa/Players/Juan+Smith/ Juan Smith] op rwc2003.irb.com * [http://www.itsrugby.co.uk/player_1703.html Juan Smit op www.itsrugby.co.uk] * [http://www.fscheetahs.co.za/ Free State Cheetahs] {{Navbox |name = Juan Smith |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (2003 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2007 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2010)}} {{Springbokke (2014)}} }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Smith, Juan}} [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Cats rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1981]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lions rugbyspelers]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bue8awa2vvpetpjef5mnkag1xupuic0 0 26695 2816136 2511053 2025-06-26T19:16:09Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Randse Afrikaanse Universiteit]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816136 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Bryan Habana | beeld = [[Lêer:Bryan Habana.jpg|250px]] | byskrif = Habana in ligte luim tydens 'n toer | vollenaam = Bryan Gary Habana | bynaam = Mister Kardinaal, Habernero,<ref name="bryanhabana.com">{{cite web |url=http://www.bryanhabana.com/About.aspx |title=bryanhabana.com: About |access-date=6 Desember 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20071010142557/http://www.bryanhabana.com/About.aspx |archive-date=10 Oktober 2007 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Dash<ref name="SARugbyprofile">{{cite web |url=http://www.sarugby.co.za/profiles.asp?id=25452&Search=Habana |title=Bryan Habana: SA Rugby Profile |access-date=18 April 2007 |work=SA Rugby |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20080117094047/http://www.sarugby.co.za/profiles.asp?id=25452 |archive-date=17 Januarie 2008 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref> | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1983|6|12}} | geboorteplek = [[Benoni]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,80&nbsp;m | gewig = 94&nbsp;kg | familie = | skool = [[King Edward VII Skool]] | universiteit = [[Randse Afrikaanse Universiteit]] | ru_posisies = [[Vleuel]], [[senter]] | ru_huidigeposisie = Linkervleuel | ru_huidigespan = Toulon | springbokid = 766 | sarugbyno = 25452 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = 2013–2018 | ru_proklubs = Toulon | ru_klubwedstryde = 66 | ru_klubpunte = (115) | ru_klubopdatering = 30 September 2017 | super14 = [[Bulls (Superrugbyspan)|Bulls]]<br />[[Stormers (Superrugbyspan)|Stormers]] | super14jare = 2005–2009<br />2010–2013 | super14wedstryde = 61<br />57 | super14punte = (185)<br />(95) | ru_currentclub = | super14opdatering = 30 September 2018 | ru_provinsie = [[Goue Leeus]]<br />[[Blou Bulle]]<br />[[Westelike Provinsie]] | ru_provinsiejare = 2003–2004<br />2005–2009<br />2010–2013 | ru_provinsiewedstryde = 21<br />14<br />8 | ru_provinsiepunte = (85)<br />(45)<br />(10) | ru_provinsieopdatering = 30 September 2018 | ru_sewesnasionalejare = 2004, 2016 | ru_sewesnasionalespan = [[Blitsbokke]] | ru_sewesnasionalekomp = 4 (15) | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Opkomende Springbokke|SA o/21]]<br />{{nowrap|{{RSAru}}}}<br />{{RSAru}}<br />Springbok XV | ru_nasionalejare = 2004<br />2004–16 <small>(''toets'')</small><br />2007 <small>(''toer'')</small><br />2014 | ru_nasionalewedstryde = 3<br />124<br />2<br />2 | ru_nasionalepunte = (15)<br />(335)<br />(0)<br />(5) | ru_nsopdatering = 30 September 2018 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | url = }} '''Bryan Gary Habana''' [[Orde van Ikhamanga|OIS]] (gebore [[12 Junie]] [[1983]]<ref name="bryanhabana.com" /> in [[Benoni]]) is 'n [[Springbokke|Springbokrugbyspeler]] wat tot in 2013 [[vleuel]] vir die [[Westelike Provinsie]] en [[Stormers (Superrugbyspan)|Stormers]] gespeel het. Hy het vroeër ook vir die Blou Bulle in die [[Curriebeker]] en die Bulls in [[Super 14]] gespeel asook buitesenter en skrumskakel in provinsiale rugby. Hy is reeds voor hy [[Superrugby]] begin speel het as Springbok gekies en het die eerste keer toe hy aan die bal geraak het 'n drie gedruk in 'n toets teen [[Engelse nasionale rugbyspan|Engeland]] op [[Twickenham-stadion]] in 2004. Habana se spoed is legendaries. Destydse toetse het bevestig dat hy die vinnigste vleuel in Suid-Afrikaanse rugby was, soos talle kere ook in wedstryde bewys is. Habana het ook aansienlike boliggaamsterkte vir 'n vleuel, en kan 160&nbsp;kg opstoot op 'n [[bankdruk]]. Verder was hy 'n effektiewe verdediger waar hy spelers in die oopveld agterna gesit het. Habana het internasionale erkenning gekry vir sy kampioenskapswendrie in die [[2007 Super 14-seisoen|2007 Super 14-eindstryd]].<ref>[http://www.rugbyheaven.smh.com.au/articles/2007/05/20/1179601241429.html Guinness, Rupert: "Bulls say better team lost."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070807220132/http://www.rugbyheaven.smh.com.au/articles/2007/05/20/1179601241429.html |date= 7 Augustus 2007 }} ''Sydney Morning Herald/Rugby Heaven'' (Maandag, 21 Mei 2007).</ref> Hy hou die rekord vir die meeste drieë gedruk deur 'n Springbok: 67. Op 24 April 2018 het Habana sy uittrede uit rugby met die einde van die Franse Top 14-klub Toulon se seisoen in 2018 aangekondig.<ref>{{en}} {{cite web | url=https://www.foxsports.com.au/rugby/one-of-the-greatest-springboks-record-tryscorer-bryan-habana-retires-from-rugby/news-story/aa7d04be781b5abe1af705e7e211d577?nk=c6e60c60870e78a2d891a8ac4e4b4dd3-1527097771 | title=‘One of the greatest’: Springboks record tryscorer Bryan Habana retires from rugby | date=25 April 2018 | accessdate=23 Mei 2018}}</ref> == Loopbaan == Habana het sy rugbyloopbaan begin tydens sy hoërskoolopleiding by King Edward VII School, wat gevolg is deur die [[Randse Afrikaanse Universiteit]] en provinsiale rugby vir die [[Goue Leeus]]. Hy het vir die eerste keer internasionaal gespeel in die sewes-vorm van die spel toe hy vir die Springboksewesspan gekies is in die 2003–04 Wêreldsewesreeks. Hy het sy Curriebekerdebuut vir die Leeus gemaak in 2004. Hy is op grond van sy vertoning vir die Leeus gekies as die mees belowende speler in daardie jaar. In November het hy sy toetsdebuut gemaak teen Engeland op [[Twickenham-stadion|Twickenham]] op 21-jarige ouderdom. Hoewel die Springbokke die wedstryd 32–16 verloor het, het Habana wat as plaasvervanger op die veld gedraf het, 'n drie gedruk toe die bal die eerste keer na hom aangegee is. Die volgende week is Habana na die beginspan geskuif, waar hy twee drieë gedruk het om die 45–10 oorwinning oor [[Skotse nasionale rugbyspan|Skotland]] by [[Murrayfield-stadion|Murrayfield]] te help beklink. Die week daarna het hy weer in dieselfde posisie gespeel, op linkervleuel, in daardie jaar se finale toets teen [[Argentynse nasionale rugbyspan|Argentinië]] in [[Buenos Aires]]. Alhoewel hy nie 'n drie in die wedstryd gedruk het nie, was sy rekord nou drie drieë in drie toetse. ; 2005 In 2005 het Habana na die [[Blou Bulle]] en [[Bulls (Superrugbyspan)|Bulls]] verskuif. Na die [[2005 Super 12-seisoen]] is Habana, soos verwag is, in die 2005 Springbokspan ingesluit. Hy het linkervleuel gespeel in Suid-Afrika se openingswedstryd in 2005 teen [[Uruguaanse nasionale rugbyspan|Uruguay]], wat die Springbokke maklik gewen het met 134 punte teen drie, danksy twee drieë deur Habana. Suid-Afrika was daarna gasheer vir [[Franse nasionale rugbyspan|Frankryk]] in 'n mini-toetsreeks van twee kragmetings. Die eerste wedstryd het gelykop geëindig, 30-elk, en die tweede een het die Springbokke 27–13 gewen. Habana het in albei wedstryde twee drieë gedruk. In die aanloop tot die 2005 Drienasies, het Habana in twee toetse teen [[Wallabies|Australië]], die eerste, 'n nederlaag op die Telstra-stadion, en die tweede, 'n 33–20 oorwinning op [[Ellispark-stadion|Ellispark]], gespeel. Habana het 'n drie gedruk in die tweede toets. Habana het sy Drienasiesdebuut op 30 Julie teen die Wallabies gemaak op die Bulls se tuisveld, [[Loftus Versfeld]] in [[Pretoria]]. Suid-Afrika het die wedstryd 22–16 gewen. Die volgende wedstryd teen die [[All Blacks]] op [[Nuwelandstadion|Nuweland]] is ook deur Suid-Afrika gewen. In die tweede toets teen Australië in [[Perth]] het Habana twee drieë gedruk in die Springbokke se 22–19 oorwinning. Die All Blacks het die laaste wedstryd van die reeks ook gewen, 31–27 in [[Carisbrook]]. Hoewel Suid-Afrika nie die reeks gewen het nie, het Habana uitgeblink as 'n krag in die internasionale rugbyarena. Hy het die reeks voltooi met die prestasie dat hy saam met Doug Howlett en Joe Rokocoko die meeste drieë gedruk het. In die Curriebeker het die Blou Bulle die eindstryd gehaal wat tuis op Loftus Versfeld teen die [[Vrystaat Cheetahs]] gespeel is. Die Cheetahs het die eindstryd gewen. In November 2005 het Habana vir die Springbokke teen [[Argentynse nasionale rugbyspan|Argentinië]], [[Walliese nasionale rugbyspan|Wallis]] en Frankryk gespeel en twee drieë teen Wallis gedruk. ; 2007 [[Lêer:Bryan Habana goes for the line.jpg|duimnael|links|Habana lê oop na die doellyn in die wedstryd teen Samoa tydens die [[Rugbywêreldbeker 2007]]]] In April 2007 het Habana teen 'n [[jagluiperd]] gehardloop in 'n 100&nbsp;meter-resies om bewustheid te wek oor die dringende gevaar waaronder die jagluipend verkeer om as bedreigde spesie geklassifiseer te word.<ref>[http://www.cnn.com/2007/WORLD/africa/04/13/cheetah.race/index.html Man Races World's Fastest Cat]. CNN.com, [[16 April]] [[2007]].</ref> Habana se mees dramatiese aksie in die [[2007 Super 14-seisoen]] was sy laaste-minuut-drie in die eindstryd wat dit vir [[Derick Hougaard]] moontlik gemaak het om 'n maklike doelskop waar te neem om die Bulls 'n dramatiese 20–19 oorwinning oor die Sharks te besorg. Habana is gekies as vleuel vir die Springbokke se [[Rugbywêreldbeker 2007]]-span. In die Springbokke se eerste wedstryd teen Samoa het hy vier drieë aangeteken in die 59–7 oorwinning in [[Parys]]. Met 'n totaal van agt drieë na die halfeindstryd oorwinning oor Argentinië was Habana die voorste driedrukker van die Rugbywêreldbeker 2007. ; 2010–2013 Van 2010 tot 2013 speel Habana vir die [[Stormers (Superrugbyspan)|Stormers]] in Superrugby en provinsiaal vir die [[Westelike Provinsie]]. ; Rugbywêreldbeker 2011 Habana speel op linkervleuel in die Springbokke se [[Rugbywêreldbeker 2011]]-span in [[Nieu-Seeland]]. Die Springbokke wen hul eerste wedstryd teen Wallis 17–16 met drieë deur Steyn en Hougaard. Hulle oorrompel Fiji en Namibië; maar wen net-net 13–5 teen [[Samoaanse nasionale rugbyspan|Samoa]] met Habana wat 'n drie gedruk het in die negende minuut. Suid-Afrika word ongelukkig daarna deur Australië met 11–9 in die kwarteind uitgeskakel. ; 2012 Habana speel internasionaal in twee toetse teen Engeland in Junie 2012 en ses toetse (tot op 6 Oktober 2012) in die Rugbykampioenskap teen Argentinië, Australië en Nieu-Seeland. Hy behaal 'n driekuns drieë teen [[Wallabies|Australië]] op Loftus Versfeld op 29 September [[2012]]. ; 2013 Habana speel in al drie die Springbokke se wentoetse teen [[Italiaanse nasionale rugbyspan|Italië]], Skotland en Samoa in Junie 2013, die Rugbykampioenskaptoetse teen Argentinië, Australië en Nieu-Seeland, asook die jaareindtoetse teen Engeland, Wallis en Frankryk. ; 2014 Habana speel in al die Springbokke se toetse teen Wallis, Skotland en die Rugbykampioenskaptoetse teen Argentinië, Australië en Nieu-Seeland. ; 2015 Habana speel in al die Springbokke se toetse in die Rugbykampioenskap. Hy is ook linkervleuel in die Springbokke se [[Rugbywêreldbeker 2015]]-span in [[Engeland]]. Die Springbokke verloor hul eerste wedstryd teen Japan 32–34, maar wen die volgende Saterdag 46–6 teen [[Samoaanse nasionale rugbyspan|Samoa]] met Habana wat 'n drie gedruk het in die 82ste minuut. ; 2015-2018 Gedurende die 2016-2017 seisoen het hy deelgeneem aan die sewe wedstryde wat sy klub in die Europese beker gespeel het, met twee drieë gedruk, in 'n tuisnederlaag teen Saracens en aan die oorwinning, steeds tuis, teen Sale . Die Toulonnais het in die kwarteindronde teen Clermont verloor. In die Top 14 het hy twaalf wedstryde gespeel, waaronder elf as voorgereg, met 30 punte. Hy skryf sy laaste wedstryd van die seisoen op 15 April 2017 aan met 'n oorwinning met 23-14 teen. Gedurende Julie het hy 'n knie gehad, en hy oefen saam met die groep spelers, maar speel nie 'n wedstryd nie, ondanks sy begeerte om weer te speel met sy landgenoot P Pietersen het in die buiteseisoen by die klub aangekom. Bryan Habana kondig op 24 April 2018 aan dat hy sy loopbaan aan die einde van die 2017-2018 seisoen beëindig. == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie}} * {{Springbokke|id=25452|name=Bryan Habana}} * {{Genslin-bokke|id=707|naam=Bryan Habana}} * [http://www.itsrugby.co.uk/player_1707.html Habana se profiel op itsrugby.co.uk] * [http://weloverugby.blogspot.com/ We love rugby] Meer detail oor Habana {{Navbox |name = Bryan Habana |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (2007 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2008)}} {{Springbokke (2009)}} {{Springbokke (2010)}} {{Springbokke (2011 Rugbywêreldbekergroep)}} {{Springbokke (2012)}} {{Springbokke (2013)}} {{Springbokke (2014)}} {{Springbokke (2015)}} {{Springbokke (2015 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2016)}} }} {{DEFAULTSORT:Habana, Bryan}} [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Bulls rugbyspelers]] [[Kategorie:Stormers rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1983]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Alumni van die Randse Afrikaanse Universiteit]] nmulz75i0hg10vl6z4450wdr9qsz8aj 0 27766 2816227 2811470 2025-06-26T21:33:40Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816227 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Deon Meyer | bynaam = | beeld = Deon Meyer01.jpg | beeldbeskrywing = | onderskrif = Foto van Deon Meyer. | geboortenaam = Deon Godfrey Meyer | geboortedatum = {{GDEO|1958|7|4}} | geboorteplek = [[Paarl]], [[Wes-Kaap]] | dood_datum = | sterfteplek = | ouers = | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]] | beroep = Skrywer | bekend = [[Misdaadroman]]s | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | party = | godsdiens = | huweliksmaat = | kinders = | webblad = | handtekening = }} '''Deon Godfrey Meyer''' (gebore [[4 Julie]] [[1958]] in die [[Paarl]]) is 'n bekroonde Suid-Afrikaanse [[skrywer]] van [[Afrikaans]]e spanningsverhale. Sommige van Meyer se boeke is reeds in [[Engels]], [[Frans]], [[Duits]], [[Nederlands]], [[Italiaans]], [[Spaans]], [[Tsjeggies]], [[Bulgaars]], [[Deens]], [[Fins]], [[Hebreeus]] en [[Sweeds]] vertaal. == Lewe en werk == === Herkoms en vroeë lewe === Meyer is die middelste van drie seuns. Sy pa, Cornelus Petrus (Neil) Meyer, is ’n elektrisiën en sy ma is Francis. Hy het twee broers, Bertus en Francois. Toe hy agtien maande oud is, verhuis die gesin na [[Klerksdorp]], waar hy grootword. Hy gaan skool aan Laerskool Meiringspark en matrikuleer in 1976 aan die Hoërskool Schoonspruit. As dienspligtige is hy in 1977 in die [[Lugmag]] ’n lid van die [[Suid-Afrikaanse Weermag]] se koor- en konsertgroep. === Studie en loopbaan === Hy studeer vanaf 1978 aan die [[Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys]] en behaal in 1980 ’n [[B.A.-graad]] met Engels en geskiedenis as hoofvakke. Vir een jaar gee hy skool aan minderbevoorregte matrieks as deel van ’n uitreikprogram om [[Swart mense|swart leerlinge]] met hulle studies te help, maar hy besef dat dit nie sy roeping is nie. Hy aanvaar in 1981 ’n pos in [[Bloemfontein]] as verslaggewer by ''[[Die Volksblad]]''. Vir ’n ruk bly hy in [[Kroonstad]] vanwaar hy bydraes uit die kontrei vir ’n bylae van ''Die Volksblad'' lewer. In 1983 word hy bedryfsjoernalis by die Skakelburo van die [[Universiteit van die Vrystaat|Universiteit van die Oranje-Vrystaat]], waar hy buitemuurs ’n B.A. Honneurs-graad in Geskiedenis behaal en ook ’n paar regsvakke aanpak. Hier word hy bevorder tot hoof van media en publikasies van die universiteit. [[Sanlam]] stel hom in 1989 in [[Kaapstad]] aan as senior kopieskrywer in hul reklame-afdeling, waarna hy in 1991 bevorder word tot hoof van die interne kommunikasie-afdeling en skeppende direkteur van die reklame-afdeling. In hierdie tyd is hy ook onder meer raadslid, president en later senator van die Suider-Afrikaanse Vereniging van Bedryfsredakteurs en hoofbeoordelaar van SAVBR en UniTech se publikasiewedstryde. Hy gee ook deeltyds klas by die Kaapse Technikon. Hierna raak hy op die [[Internet]] betrokke en hy en sy span by Sanlam wen verskeie Internet-toekennings, waaronder die ''[[Business Day]]'' en ''London Financial Times'' pryse. Hulle is die eerste organisasie in die wêreld om aanlyntransaksies vir effektetrusts deur die web te hanteer. Hy tree op as spreker oor Internet-strategie en -bruikbaarheid by kongresse en seminare in die [[Verenigde State van Amerika]], die [[Verenigde Koninkryk]], [[Europa]] en [[Suid-Afrika]] en hanteer ’n tegnologierubriek vir die tydskrif ''Insig'', terwyl hy ook ’n gereelde radioprogram op [[Radiosondergrense]] oor die Internet aanbied. Nadat hy Sanlam vaarwel roep in 1998 is hy vir twee jaar strategiese direkteur van die internetmaatskappy Tinderbox, waarna hy sy eie onderneming begin wat hy later as New Media Digital, ’n sake-eenheid van New Media Publishing, bedryf. Dan word hy vryskutkonsultant en tree onder andere op as handelsnaamkonsultant vir [[BMW]]. In 2003 skryf hy in vir sy M.A.-graad in kreatiewe skryfwerk wat hy onder leiding van Marlene van Niekerk aan die [[Universiteit Stellenbosch]] behaal. Toe sy uitgewers danksy sy gewildheid hom aanpor om minstens een boek per jaar te skryf, begin hy vanaf die begin van 2008 om voltyds te skryf, hoewel hy steeds betrokke is by vryskutkonsultasiewerk. Hy deel sy ondervinding met skrywers en aspirant-skrywers op verskeie slypskole, onder andere een oor die skryf van spanningsverhale wat in 2004 deur die [[ATKV]] aangebied is. Hy is ’n gereelde deelnemer aan kunstefeeste se boekeprogramme en deel in 2006 die verhoog met Michael Connelly tydens die Volksblad-Kunstefees in Bloemfontein. === Persoonlike lewe === Sy eerste huwelik, waaruit ’n dogter (Lida) en ’n seun (Johan) gebore is, eindig na 13 jaar met ’n egskeiding in 1995. Hy is in Desember 1999 getroud met Anita le Roux, ’n dokter, wat self twee seuns uit ’n vorige huwelik het. Hulle woon aanvanklik op [[Melkbosstrand]], waarna hulle teen die einde van 2008 na Vierlanden in die noordelike voorstede van [[Kaapstad]] verhuis. Hulle het ook ’n tweede huis op die plaas Jakhalsdans by [[Loxton]] in die [[Karoo]], waarheen hy dikwels gaan om stilte te kry om te skryf. In September 2013 kondig Deon en Anita aan dat hulle gaan skei. Deon ontmoet wel nuwe liefde, en in 2018 raak hy en die kunstenares, Marianne Vorster verloof. Hulle is in Augustus 2019 getroud.<ref>https://www.netwerk24.com/Vermaak/Celebs/deon-meyer-trou-met-sy-flying-marianne-20190831</ref> ==Skryfwerk== Terwyl hy op universiteit is, skryf Meyer gedigte in Engels. Dit is eers in die negentigerjare dat hy ernstig begin skryf. In [[1992]] stuur hy 'n [[kortverhaal]] aan [[Huisgenoot]], wat dit publiseer. Hy is so aangevuur dat hy onmiddellik nog een aan hulle stuur, wat afgekeur word. Dertien kortverhale verskyn later in [[Sarie]] en Huisgenoot; dit word later gebundel en in [[1997]] uitgegee deur Van der Walt onder die titel ''Bottervisse in die jêm''. In 1992 begin Meyer ook werk aan sy eerste roman, met die titel ''Ikarus''. Die uitgewers glo egter nie dat eenwoordtitels in Afrikaans sal werk nie en dit word gepubliseer onder die titel ''Wie met vuur speel''. Meyer voel oor die boek "soos 'n mens oor 'n broer in die tronk voel – jy is lief vir hom, maar jy praat nie eintlik oor hom nie. Hierdie boek plaas Meyer op die toneel van die Afrikaanse letterkunde in ’n genre wat nog nie ontgin is nie, naamlik die spanningsverhaal. ''Feniks'' ([[1996]]), ''Orion'' ([[2000]]), ''Proteus'' ([[2002]]), ''Infanta'' ([[2005]]) en ''Onsigbaar'' ([[2007]]) word daarna gepubliseer. Sy grootword omgewing het baie daarmee te doen dat hy eindelik ’n voltydse skrywer word. Hy word groot in ’n huis vol boeke, wat die leeslus by hom aanwakker en veral die boeke van die spanningverhaalskrywer [[Ed McBain]] maak ’n groot indruk op hom. Sy pa is ’n natuurlike storieverteller wat selfs van sy gewone daaglikse ervarings ’n boeiende storie kon maak. Op skool moedig sy Engels onderwyseres, Valerie de Bruyn, hom aan met haar positiewe terugvoer oor sy opstelle en kweek ’n mate van selfvertroue in skryf by hom aan. Hy skryf sy eerste boek op veertien en vra, dreig en smeek sy broers om dit te lees, maar op hul aandrang skryf hy nie gou daarna weer ’n boek nie. Terwyl hy op universiteit is, skryf hy soetsappige gedigte in Engels, maar dit is eers in die negentigerjare dat hy ernstig begin skryf. Hy deurloop ’n ATKV-kursus in draaiboekskryf en voltooi dan ’n televisie-draaiboek, waarmee hy die kompetisie wen. Die [[Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie]] sou die uitsaairegte koop, maar verander van plan. Om te wys dat hy wel kan skryf, begin hy met kortverhale. === Kortverhale === In 1992 word sy eerste kortverhaal deur ''Huisgenoot'' aanvaar vir publikasie en verskeie kortverhale word daarna in ''Huisgenoot'' en ''Sarie'' gepubliseer. ’n Keur uit hierdie kortverhale word saamgebundel in<ref>Crafford, Albert. Rapport, 10 Augustus 1997.</ref> ''Bottervisse in die jêm'', waarin hy ’n wye verskeidenheid temas bestryk, telkens met ’n angel in die stert. Die romantiek, hoewel onkonvensioneel, bly nie agterweë nie. ''’n Man wat kan huil'' is die verhaal van die universiteit se rugbyheld, Diesel Liebenberg, wat verlief raak op Sara Nieuwoudt. Diesel is gewoond daaraan dat die meisies mal is oor hom, maar Sara stel nie belang nie, want sy wil nie met rugbyspelers uitgaan nie. Sy soek ’n man wat kan huil en Diesel besef hy sal moet leer om te huil. ''Om ’n man te vang'' het die mooi jong konstabel Louise Luttig as hoofkarakter. Sy word deur haar mede-polisie geterg omdat sy na agt maande nog niemand gearresteer het nie. Daar is diegene wat ’n ogie op haar het, maar hulle is skrikkerig omdat sy in die polisiediens is. Dan trek die aantreklike Theuns Richter in die woonstelblok in en Louise begin drome droom. Sy vang dan ook vir Theuns, maar nie soos sy daaroor gedroom het nie. Die titelverhaal handel oor kinderlike onskuld en die slim wyse waarop kinders volwassenes kan manipuleer. ''Die Daniëlla-dossier'' het die privaatspeurder en geswore alleenloper Zatopek van Heerden as hoofkarakter. Jacomina de Villiers, ’n middeljarige tante, kom met ’n ongewone versoek: Zatopek moet vir haar mooi susterskind Daniëlla ’n man soek. As hy egter vir Daniëlla sien, soek hy nie meer te hard na iemand anders vir haar nie. Meer as tien jaar later volg Meyer hierdie bundel op met die kortverhaalbundel ''Karoonag en ander verhale''. Die tema van hierdie kortverhale is telkens misdaad, soos kapings, afpersings en seksuele misbruik van jong mense. Verskeie van die karakters in sy gewilde romans maak ook in hierdie verhale ’n draai, soos byvoorbeeld Bennie Griessel en Martin Lemmer. Lemmer is juis die hoofkarakter in die titelverhaal ''Karoonag'', waar ’n plaasaanval ’n onverwagse wending neem en ook ’n internasionale nasleep het. Die lang kortverhaal ''Stiltetyd'' het voorheen in ''Die Burger'' as vervolgverhaal verskyn, terwyl ''Die Nostradamus-dokument'' en ''Die ontvoering van Leendert le Roux'' onderskeidelik in ''Huisgenoot'' en ''Sarie'' as vervolgverhale verskyn het. Telkens skryf hy ’n nawoord in ’n verskeidenheid van vorms vir die verhale, waarin hy meestal meer inligting gee oor die skryf van die verhaal en verdere tegniese inligting oordra.<ref>Koen, Dewald. Beeld, 21 September 2015.</ref>  ''Die ballade van Robbie de Wee en ander verhale'' is ’n lywige versameling van sy kortverhale, wat meeste van die verhale in sy vorige bundels asook vyf nuwe kortverhale bevat. Die titelverhaal se hoofkarakter is ’n opkomende sangsensasie wat ’n hele paar geraamtes in die kas het. Hierdie verhaal is ook suksesvol verfilm voor publikasie van hierdie bundel. Meyer se kortverhaal ''Die perfekte moord'' word deur Francois Bloemhof in die versamelbundel ''Donker veld'' opgeneem en ''Verslag oor ’n verdwyning'' in ''Drif'' onder redaksie van Lindeque de Beer. Ander versamelbundels waarin sy werk verskyn sluit in ''Uit die kontreie vandaan''. === Televisie en rolprentdraaiboeke === Vir die beeldsending in 2006 van die televisiereeks van ''Orion'' skryf hy self die draaiboek vir die laaste vier episodes. Later skryf hy ook die reeks “''Transito''” vir die televisie, wat in 2008 uitgesaai word. Hierin kom die oud-weermagman Francois Brink af op ’n transito-rooftog wat skeefgeloop het en waar beide die rowers en die veiligheidsmense in die voorval omkom. Francois laat spat met die koffers vol geld. Die belanghebbendes wat hom begin agtervolg is Patrys le Roux (’n vasberade jong vrou wat haar finansiële vryheid begeer), die perlemoenbaas Charlotte Kruger (wat haar deel van die winste wil terughê) en die sluipmoordenaar Priester, wat in Charlotte se diens is. Hierna skryf hy die draaiboek vir die Afrikaanse fliek<ref>Van den Berg, Marzanne. Beeld, 23 April 2010.</ref> ''Jakhalsdans''. Die onderwyser Mara Malan verhuis saam met haar sesjarige dogtertjie Mia na Loxton. Daar hoor sy dat die skool gaan sluit tensy hulle in drie weke R500 000 kan insamel om die geboue op te knap en boeke aan te koop. Mara en die ander onderwysers maak planne vir ’n groot konsert, terwyl Mia bevriend raak met die kluisenaar op die dorp. Mara baklei met hom oor hierdie vriendskap en vind dan eers uit dat hy ’n bekende liedjieskrywer en sanger is wat hom uit die kollig onttrek het en waarskynlik die sleutel tot sukses van die konsert is. ''Die laaste tango'' is die eerste fliek waarvan Deon die draaiboekskrywer asook regisseur is. Dit word gedeeltelik op Loxton verfilm, met ander tonele in Kaapstad. Herkules de Wet is ’n werkverslaafde kaptein by die Valke. Hy stel ’n lokval vir Basson, ’n psigopaat wat reeds nege vroue vermoor het. Wanneer hy vir Basson vang, rand hy hom so erg aan dat hy die vervolging in gevaar stel. Sy hoof stuur hom na Loxton in die Karoo met ’n skynbaar onbenullige ondersoek na die wegraak van ’n probleem-konstabel, maar eintlik om te rus en introspeksie te doen. Hier ontmoet hy vir Ella Winter, ’n bekende fotograaf, wat kanker het. Sy leer hom om te tango en so weer in aanraking te kom met sy ware self.  Basson ontsnap intussen uit die hospitaal en op die nag van die laaste tango daag hy by Loxton op om wraak te neem teen De Wet. Intussen neem die ondersoek na die probleem-konstabel ook onverwagte wendings. === Spanningsromans === Dit is egter met sy spanningsromans wat Meyer plaaslik en internasionaal naam maak vir homself. Hy spesialiseer in die skryf van misdaadboeke en in sy boeke slaag hy daarin om die spanning die heeltyd vol te hou en die verhale teen ’n vinnige tempo te laat afspeel. ’n Verdere wins is dat sy karakterisering deurgaans oortuig, sodat die roman op beide die uiterlike aksie en innerlike sielkundige gebiede slaag. Dit alles word gerugsteun deur deeglike navorsing van alle tegniese aspekte wat in die romans ter sprake kom. Sy debuut is met<ref>Pakendorf, Gunther. Die Burger, 22 Maart 1995.</ref> ''Wie met vuur speel'', wat aanvanklik die titel ''Ikarus'' sou hê, wat hy op aandrang van die uitgewer verander omdat dié nie glo dat eenwoordtitels in Afrikaans sal werk nie. Sedertdien is meeste van sy boeke se titels slegs een woord. Hierin raak die blonde Rachel Bergh, eienares van ’n boekwinkel in Langstraat in Kaapstad, by ’n boekeveiling smoorverlief op die sjarmante Dirk Buchner. Hy is nie wat hy voorgee om te wees nie en verdwyn nadat hy haar ingeloop het. Die macho-held Ivan Malan, wat om goeie redes nie oor sy verlede praat nie, help haar om vir Dirk aan die pen te laat ry. Die soektog verskuif vanaf die Kaap na Johannesburg en terug en verg sielkundige aanvoeling en uitstaande speurvernuf. Deon verklaar later dat hy oor hierdie eerste roman van hom voel soos ’n broer in die tronk, want hy is lief vir hom maar praat nie graag oor hom nie. Die resensent Gunther Pakendorf is egter van mening dat as ’n debuutroman hy goed daarin slaag om aan die veeleisende vereistes van die aksieroman te voldoen<ref>''Die Burger'' 22 Maart 1995</ref> ''Feniks''<ref>Bonthuys, Leon. Rapport, 7 Julie 1996.</ref> vertel van die 34-jarige speurder, kaptein Mat Joubert van Moord en Roof in Bellville-Suid,<ref>Jordaan, Danie. Insig, Julie 1996.</ref> wie se vrou Lara twee jaar tevore oorlede is.<ref>Olivier, Fanie. Beeld, 1 Julie 1996.</ref> Hy is oorgewig en rook en drink te veel en word boonop na demokrasie in 1994 eenkant geskuif en oorgesien vir bevordering. Bart de Wit, Moord en Roof se nuwe politiek korrekte bevelvoerder, begin om druk op hom te plaas en stel onmoontlike eise. Met die hulp van ’n mooi sielkundige en oefening begin Mat homself regruk. Dan begin ’n maniak mense afmaai sonder om leidrade te los wat die moorde met mekaar kan verbind en ’n sjarmante bankrower begin met sy bedrywighede. Dit gee vir Mat die kans om te wys dat hy dit nog steeds het. Hy moet op verskeie fronte konflikte hanteer, naamlik met sy hoof wat vir hom ’n bedreiging is, met die veelvoudige misdadigers en bowenal met homself, om gerehabiliteer te word. Die titel sinspeel op Mat se herrysenis uit die as, wat die eintlike tema van die boek is. ’n Ander karakter in die boek is speurderadjudant Bennie Griessel wat hom ondersteun met die ondersoek na die bankrowe en self worstel met ’n ernstige drankprobleem wat sy gesinslewe verwoes. Die Franse vertaling van ''Feniks'' (''Jusqu’au dernier'') wen in 2003 die French Le prix Mystère de la critique. Die boek word in meer as twintig tale vertaal en word in 2015 omskep in ’n internasionale televisiereeks van ses episodes onder die titel ''Dead before dying''. In ''Orion''<ref>Joubert, Jan-Jan. Kakkerlak. Uitgawe 5, 2006.</ref> word Zatopek van Heerden, eens topkriminoloog en polisie-ondersoekbeampte, deur die prokureur<ref>Olivier, Fanie. Beeld, 25 September 2000.</ref> Hoop Beneke genader om ’n testament op te spoor wat wegraak tydens ’n moord in voorstedelike Kaapstad.<ref>Vink, Mike. Rapport, 15 Oktober 2000.</ref> Hy het sewe dae om hierdie opdrag uit te voer. Afwisselend word die storie van die soektog en die storie van sy verlede, wat van hom ’n slegte mens gemaak het, vertel, sodat die spanning op twee vlakke opgebou word. Sy verlede is deurspek met die geweld en intrige van die apartheidsbewindhebbers en in die hede kry hy te doen met die moordenaars, die polisie wat nie daarvan hou dat hy in hulle slaai krap nie en die onderwêreld van die Kaapse Vlakte wat geld ruik. Die sendelingseun en nou sekuriteitswag Tobela (Tiny) Mpayipheli is ’n belangrike bykarakter. ''Orion'' word later omskep in ’n televisie-reeks op KykNet waarvan hy self die laaste vier episodes van die draaiboek skryf en word in 2006 op KykNet gebeeldsend. Die ATKV-prys word in 2001 aan ''Orion'' toegeken en in dieselfde jaar is hierdie boek op die kortlys vir die toekenning van die M-Net-prys. In 2004 haal dit die kortlys vir die toekenning van die [[Helgaard Steyn-prys]] en die Engelse vertaling, ''Dead at daybreak'' is in dieselfde jaar op die kortlys vir die ''Sunday Times''-prys. Die Franse vertaling van ''Orion'' (''Les soldats de l’aube'') wen in 2004 die Le Grand Prix de Littérature Policière en die Sweedse uitgawe daarvan, ''Död i gryningen'', is in 2008 op die kortlys vir die Martin Beck-prys vir vertaalde misdaadfiksie. Die Afrikaanse Taal en Kultuurvereniging (ATKV) vereer hom in 2007 met ’n ATKV-Veertjie in die narratiewe genre van draaiboek vir die televisiereeks van ''Orion'' en die regisseur Gerrit Schoonhoven word terselfdertyd aangewys as beste regisseur en die reeks as die beste Afrikaanse dramareeks. ''Proteus''<ref>Jordaan, Dirk. Beeld, 9 Desember 2002.</ref> se titel verwys na die Griekse god en waarsêer wat volgens die mitologie sy uitsprake in<ref>Vos, André. Rapport, 3 November 2002.</ref> sy slaap gemaak het en na willekeur van vorm kon verander. Die hoofkarakter is Tobela (“Tiny”) Mpayipheli, voorheen politieke sluipmoordenaar vir die Oos-Duitse en Russiese geheime diens, maar deesdae iemand wat geweld afgesweer het. ’n Suid-Afrikaanse intelligensiehoof word ontvoer en ’n groot losprys word gevra, waarby Jenina Mentz (van die presidensiële intelligensiediens) en kaptein Tiger Mazibuko (van die spesialis weermag-eenheid) betrokke raak. Ook Mpayipheli raak onwillig betrokke wanneer hy ’n rekenaarskyf in Lusaka moet gaan aflewer om die ontvoerde vriend se lewe te red, maar hy weet nie wat op die skyf is nie. Die Suid-Afrikaanse spioenasie-agentskap beland op sy spoor en hy moet al sy vernuf inspan om uit hulle kloue te bly. Later besef hy dat hy nie soos Proteus is wat na willekeur van vorm kon verander nie. Zatopek van Heerden speel hierdie keer ’n ondergeskikte rol in die boek. Benewens die spannende intrige sorg die filosofiese nabetragtings van die karakters, veral Mpayipheli s’n oor die aard en natuur van Afrika, vir meer diepgang. In 2003 verower ''Proteus'' die ATKV-prys. Die ''Chicago Tribune'' beskou in 2004 ''The heart of the hunter'' (Engelse vertaling van ''Proteus'') as een van die tien beste spanningsromans in Amerika en in Duitsland word hy in 2006 bekroon met die Duitse Misdaadfiksie-prys (Deutsche Krimi Preis) vir die vertaling van ''Proteus'' onder die titel ''Das Herz des Jagers''. ''Infanta''<ref>John, Philip. Rapport, 16 Januarie 2005.</ref> se [[protagonis]] is die speurder met ’n drankprobleem Bennie Griessel. Weens sy probleem sit sy vrou Anna hom uit die huis uit. Hy is betrokke by die Ernstige en Geweldsmisdaad-eenheid en moet die vigilante Artemis keer, wat besig is om misdaad teen kinders self te wreek met ’n lang lem en ’n skrikwekkende meedoënloosheid. Tobela Mpayipheli is ook weer daar, want sy aangenome kind word in ’n rooftog vermoor en hy wil wraak neem. Die prostituut Christine raak per ongeluk by die situasie betrokke. Met die media wat skree, die politici wat druk toepas, ’n span onbeholpe jong speurders en verskeie kollegas wat hom in die rug steek, stel Bennie Griessel ’n lokval. Die ATKV-prys word in 2005 aan ''Infanta'' toegeken en in dieselfde jaar is dit op die kortlys vir die toekenning van die M-Net-prys vir boeke in lang formaat. In 2010 wen hy die Martin Beck-prys vir die Sweedse vertaling (''Den gyllene kofoten'') van ''Devil’s Peak'' (''Infanta'' in Afrikaans). Die Franse vertaling van hierdie boek, ''Le pic du diable'', wen die lesersprys van die webwerf Critiques-Libres.com in die kategorie vir misdaadroman of riller vir Oktober 2010. In ''Onsigbaar''<ref>Nel, Ronél. Beeld, 19 November 2007.</ref> probeer drie onbekende aanvallers vir Emma le Roux in haar huis in Oranjezicht doodskiet.<ref>Wessels, Andries. “ydskrif vir Letterkunde. Jaargang 45 no. 2, Lente 2008.</ref> Sy huur vir haar ’n lyfwag, Martin Lemmer, en saam vertrek hulle na die Laeveld op soek na haar broer, Jacobus le Roux, wat twintig jaar tevore spoorloos in die wildreservate van die Laeveld verdwyn het. Daar is ’n vermoede dat hy die Cobus de Villiers kan wees wat deur die polisie gesoek word vir moord op ’n groep aasvoëlstropers in die wildtuin en dat daar ’n verband kan wees tussen hom en die huurmoordenaars wat steeds vir Emma agtervolg. Martin Lemmer is die hoofkarakter en ook verteller van die verhaal, sodat die kern van die verhaal wentel rondom sy pogings om homself weer te vind en vestig. Hy is ’n soort [[antiheld]], want hy was voorheen in die tronk en werk nou by Body Armour as ’n persoonlike lyfwag. Onskuldige mense word verdink en Lemmer rand van hulle selfs aan. Hy stel dan ’n strik vir die agtervolgers en word so die jagter, waaruit uiteindelik dan onthul word hoe diep die boosheid hom verskuil het. Die land se politieke en sosiaal-ekonomiese geskiedenis se skade lê aan die wortel van baie bitterheid wat mense verwring en meedoënloos maak. Die titel dui op Lemmer se siening van sy eie posisie in die samelewing, maar verwys ook na die verborge aspekte van sentrale karakters wat aanvanklik onsigbaar is en stukkie vir stukkie blootgelê word, asook na Jacobus le Roux, wat deurentyd aanwesig is deur middel van mense se verwysings na hom, maar steeds onsigbaar bly. ''Onsigbaar'' is in 2008 op die kortlys vir beide die M-Net-prys en die W.A. Hofmeyr-prys en is die wenner van die ATKV-prys vir spanningslektuur. Die Duitse vertaling ''Weisser Schatten'', behaal in 2009 die derde plek met die toekenning van die Deutsche Krimi Preis. “ ''13 Uur''<ref>Van der Merwe, Elna. Boeke Insig. No. 6, Somer 2009.</ref> het weer vir Bennie Griessel as hoofkarakter.<ref>Van der Westhuizen, Gert. Beeld, 24 November 2008.</ref> As wit speurder in die Suid-Afrikaanse Polisiediens het hy nie meer ’n professionele toekoms nie, maar sy ervaring word tog gebruik om as mentor op te tree vir jong speurders. Hy moet sy “studente” Vusi Ndabeni, Fransman Dekker en Mbali Kaleni help om twee sake op te los wat oënskynlik niks met mekaar te doen het nie. ’n Jong Amerikaanse toeris is vermoor en die eienaar van ’n platemaatskappy is doodgeskiet. Die Amerikaanse toeris se vriendin, Rachel, vlug vir haar lewe deur Kaapstad en Bennie en kollegas het net ure om haar op te spoor voordat sy vermoor word en dit alles ontplof in ’n internasionale insident. Die titel verwys na die tyd wat die speurders het om Rachel se lewe te red. Hulle werk word verder bemoeilik deur tipies Suid-Afrikaanse struikelblokke soos professionele jaloesie, politieke onderstromings in die polisiediens en korrupsie deur sommige wetstoepassers. In 2009 word ''13 uur'' die eerste wenner van die M-Net-fliekprys vir Suid-Afrikaanse letterkunde, wat toegeken word aan die roman wat die meeste potensiaal het om as televisiefliek herskep te word. Hierdie boek is ook op die kortlys vir die toekenning van die ATKV-prosaprys en verower die ATKV se prys vir spanningslektuur. ''Thirteen hours'' (Engelse vertaling van ''13 uur'') is in 2010 die eerste boek wat uit Afrikaans vertaal is wat die kortlys van die CWA International Dagger-prys in Brittanje haal en wen in 2011 die Amerikaanse Barry-prys vir beste riller. Hierdie prys word toegeken by die Boucheron-fees, die grootste misdaadfiksiekongres in die wêreld wat jaarliks in Amerika gehou word. Dit is genoem na die boekresensent Barry Gardner en word aangebied deur Amerika se voorste spanningslektuur-tydskrif, ''Deadly Pleasures''. Die boek is in 2010 ook op die kortlyste vir die ''Sunday Times''-prys en die Macavity Award vir beste speurverhaal en wen in 2011 die Boeke Prize Fanatics Choice Award van Exclusive Books. ''Spoor''<ref>Brynard, Karin. Rapport, 7 November 2010.</ref> se titel verwys na spoorsny en die leser moet besonder fyn lees om die spore<ref>Gouws, Andries. Beeld, 8 November 2010.</ref> deur verskillende verhaalraamwerke te volg. Martin Lemmer van ''Onsigbaar'' is weer die hoofkarakter terwyl Mat Joubert ook ’n verskyning maak, hierdie keer as privaatspeurder wat die raaiselagtige verdwyning van Danie Flint ondersoek. Hierdie keer moet Lemmer renosters wat vervoer word, oppas, maar vind gou uit dat daar buitengewone belangstelling in hierdie diere is, wat verder strek as net hulle kosbare horings. Terselfdertyd dreig ’n Al-Kaïda komplot onder die Moslemgemeenskap in die Kaap. Die Presidensiële Intelligensie-agentskap (en veral die gefrustreerde huisvrou Mila Strachan) en die CIA raak almal betrokke. Meyer trek in hierdie verhaal verskillende storielyne asook genres soos misdaadverhaal, spioenasie en liefdesverhaal vernuftig bymekaar, sonder om geloofwaardigheid of spanning in te boet. Hierdie is die eerste Afrikaanse boek wat deur middel van ’n lokprent op die Internet bemark word. ''Spoor'' is in 2011 op die kortlys vir die toekenning van die ATKV-prys vir spanningslektuur. In ''7 Dae''<ref>Landman, Ruda. Beeld, 31 Desember 2011.</ref> is Bennie Griessel weer die hoofkarakter en is hy op die spoor van ’n saak wat reeds koud is, naamlik die moord op die jong prokureur Hanneke Sloet.<ref>Roux, J.B. Beeld, 7 November 2011.</ref> Daar is geen motief en leidrade nie en feitlik al wat hy het om mee te werk is ’n reeks naakfoto’s en druk van die polisie se topbestuur omdat hulle na ’n sluipskutmoord ’n dreigbrief gekry het wat sê dat daar elke dag ’n polisieman geskiet sal word totdat die moordenaar van Hanneke Sloet aangekla word.<ref>Wessels, Andries. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 49 no. 2 Lente 2012.</ref> Niemand weet wat die verband tussen die skieter en die vermoorde is nie, maar soos Bennie begin rondkrap kom hy op ingewikkelde swart ekonomiese bemagtiging saketransaksies af wat moontlike verklarings kan bied. Op vernuftige wyse voer Meyer in die boektitel hier ’n intertekstuele gesprek met Etienne Leroux se ''Sewe dae by die Silbersteins'', terwyl sy deeglike navorsing oor sake soos geldwassery, rekenaartegnologie, moordwapens en forensiese ondersoeke ongemerk ’n magdom inligting aan die leser verstrek. Hy werk ook aktuele gebeure in die roman in sonder dat dit daardeur gedateer sal word en verwys so na die onbeholpenheid van die polisie in die bekende Inge Lotz-saak (in die roman die Estelle Steyn-moord) en selfs na Julius Malema (in die roman Edwin Baloyi). ''7 Dae'' wen in 2012 die ATKV-prys vir spanningslektuur en is op die kortlys vir die toekenning van die ATKV-prosaprys en die M-Net-prys. Dit kry ook in 2012 die Nielsen Booksellers Choice toekenning, wat toegeken word aan die boek wat boekhandelaars die meeste geniet het om te lees, te bemark en te verkoop. Bennie Griessel trek in ''Kobra''<ref>Griesel, Bennie. Beeld, 25 November 2013.</ref> in by Alexa Barnard, oud-sangeres en alkoholis, maar dit is duidelik ’n groot fout, wat sy hele lewe deurmekaarkrap.<ref>Human, Thys. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 52 no. 1 Herfs 2015.</ref> Terselfdertyd moet hy saam met kaptein Vaughn Cupido die moorde van drie slagoffers by die luukse gastehuis La Petite Margaux in Franschhoek ondersoek. Twee van die slagoffers is private lyfwagte wat vir ’n persoonlike sekuriteitsfirma in Kaapstad gewerk het. Boonop is die kliënt van die sekuriteitsfirma skoonveld, maar daar is min oor hom bekend, net dat hy skynbaar ’n welgestelde Brit is met ’n splinternuwe paspoort in die naam van Paul Anthony Morris. Later blyk dit dat hy David Patrick Adair is, ’n professor in Toegepaste Wiskunde en Teoretiese Fisika aan die Universiteit van Cambridge, wat die land onder ’n vals paspoort binnegekom het. Die polisie vind patroondoppies op die toneel waarop ’n bakkop-kobra gegraveer is, asook die letters NM, ’n afkorting vir ''Naja Mossambica'', die Latynse naam vir die Mosambiekse spoegkobra. Kort daarna word dieselfde soort doppies op ’n moordtoneel in die Kaapse Waterfront gevind. Met die hulp van Interpol kom die polisie dan op die spoor van Kobra, ’n internasionale huurmoordenaar van Mosambiek en oudsoldaat in die [[Franse Vreemdelegioen]]. Dit is dus gou duidelik wie die skuldige is, maar dit is slegs ’n klein deeltjie van die raaisel. Bennie moet ook uitvind wie vir Kobra gehuur het en waarom, wie en waar Morris is, en ook hoekom die Staatsekuriteitsagentskap so gretig is om die ondersoek by die Valke oor te neem. Dit is duidelik dat daar veel meer agter hierdie misdade skuil en dat internasionale magte op regeringsvlak moontlik betrokke is. Die tweede verhaallyn in die roman het Tyrone Kleinbooi as hoofkarakter, wat sy pleegpa Uncle Solly se praktiese raad oor hoe om te steel aanwend om te help betaal vir sy suster se studie en sy eie huur. Wanneer hy die beursie van ’n Mosambiekse skoonheid by die Waterfront vaslê, kom die Kobra ook op sy spoor. Tyrone en sy empatiewekkende situasie dwing die leser ook om sy eie vooroordele of gevoelens jeens misdaad en sosio-politieke omstandighede in Suid-Afrika te herevalueer. ''Kobra'' word in 2014 bekroon met die ATKV se prys vir spanningslektuur. In 2015 is die Engelse vertaling, ''Cobra'', op die kortlys vir die International Dagger-prys van die Crime Writers’ Association in Brittanje. ''Ikarus''<ref>Griesel, Bennie. Beeld, 30 Maart 2015.</ref> in die Griekse mitologie is die jong man wat saam met sy pa,<ref>Rautenbach, Elmarie. Rapport, 22 Maart 2015.</ref> Daedalus, van die eiland Kreta probeer ontsnap deur weg te vlieg met vlerke van vere en kerswas. Ondanks waarskuwings om nie te hoog te vlieg nie, kan Ikarus die versoeking nie weerstaan nie, wat daartoe lei dat die kerswas smelt en hy in die see stort en verdrink. Die hoë vlieër van hierdie roman is Ernst Richter, wat die internet-webwerf alibi.co.za bedryf, wat aan ontroue eggenote vals maar geloofwaardige alibi’s verskaf. Ernst verdwyn en drie weke later word sy lyk in ’n vlak graf in die sandduine noord van Blouberg gevind. Soos die ondersoek vorder is dit duidelik dat vele mense ’n motief gehad het vir die moord. Dit is ’n saak vir die Valke en kaptein Bennie Griessel, maar Bennie sukkel met sy eie demone. Vir byna twee jaar slaag hy daarin om hom van drank te weerhou, maar dan word hy ontbied na ’n moordtoneel waar een van sy voormalige kollegas ’n gesinsmoord gepleeg het en homself daarna doodgeskiet het. Bennie het ook nog nie herstel van die voorval waarin sy kollega en bevelvoerder, kolonel Zola Nyathi, langs hom doodgeskiet is nie. Hy gee hom oor aan die drank en moet kort voor Kersfees uit die polisieselle en van die strafregproses gered word. Daar is ’n gelyklopende verhaal waarin advokaat Susan Peires deur ’n jong wynboer geraadpleeg word onder die voorwendsel dat hy wil bieg oor die Richter-moord. In sy relaas kom baie van die onheilighede in die wynbedryf aan die lig. Die spanning word aangehelp deurdat die speurder en leser telkens op dwaalspore gelei word, terwyl ’n anonieme Twitter, @NoMoreAlibis, dreig om al die alibi-gebruikers binne ’n bepaalde tyd bekend te maak, wat vinnig naderkom. Bennie se oplossing van beide sake is meesterlik. Hierdie roman bou verder uit aan randkarakters uit vorige boeke, soos majoor Mbali Kaleni en die irriterende Vaughn Cupido, wat nou tot ondersoekleier gevorder het en self moet voel hoe dit is om verantwoordelikheid te dra. === Ander skryfwerk === Saam met sy vrou Anita stel hy die kookboek ''Kom eet!'' (subtitel ''Om die tafel met Anita en Deon Meyer'') saam. Hierdie boek word in omstredenheid onthul wanneer Barbara Joubert, redakteur van ''Sarie Kos'' en vrou van die skrywer [[Emile Joubert]], beweer dat resepte van haar wat in ''Sarie'' verskyn het, sonder erkenning in die boek opgeneem is en dit op [[plagiaat]] neerkom. Deon en Anita se verweer is dat daar net kopiereg op ’n resep is as jy dit patenteer, dat hulle ruim erkenning gee in die boek en dat hulle by geeneen van die resepte probeer voorgee dat dit hulle eie resepte is nie. Die uitgewer, [[Tafelberg Uitgewers]], aanvaar die verantwoordelikheid vir hierdie situasie. Saam met Adriaan Oosthuizen skryf hy ''Ridders van die grondpad'' oor avontuurtoer-motorfietsry, waarin hulle ’n roetegids gee en die teorie en filosofie van motorfietsry bespreek, toegelig met talle foto’s. == Eerbewyse == Van sy boeke is in meer as 26 tale vertaal, waaronder Bulgaars, Deens, Duits, Engels, Fins, Frans, Italiaans, Japannees, Koreaans, Nederlands, Russies, Spaans, Sweeds en Tsjeggies. In 2003 koop die uitgewersmaatskappy Little Brown in Amerika die uitgeeregte vir ''Feniks'', ''Orion'' en ''Proteus'', wat hom op die internasionale verhoog plaas saam met skrywers soos Michael Connelly, Ian Rankin en David Morrell en hy neem in Oktober 2004 saam met hierdie drie skrywers as spreker deel aan ’n beraad vir misdaadskrywers. Die rolprentregte op verskeie van sy boeke word opgeneem, onder andere ''Feniks'', ''Proteus'' en ''13 Uur''. In 2003 ontvang hy die Puk-Alumni oorkonde en in 2007 die Kovsie-Alumni Cum Laude-toekenning vir sy besonderse prestasies op plaaslike, nasionale en internasionale vlak. In 2010 vereer die [[Pan-Suid-Afrikaanse Taalraad]] (Pansat) hom met ’n veeltaligheidstoekenning in die afdeling taal, geskrewe en mondelingse letterkunde. == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1994 |''Wie met vuur speel'' |- |1996 |''Feniks'' |- |1997 |''Bottervisse in die jêm'' |- |2000 |''Orion'' |- |2002 |''Proteus'' |- |2004 |''Infanta'' |- |2007 |''Onsigbaar'' |- |2008 |''13 Uur'' |- |2009 |''Karoonag en ander verhale'' |- |2010 |''Spoor'' |- |2011 |''7 Dae'' |- | |''Kom eet!'' (saam met Anita Meyer) |- |2013 |''Ridders van die grondpad'' (saam met Adriaan Oosthuizen) |- |2013 |''Kobra'' |- |2015 |''Ikarus'' |- |2016 |''Koors'' |- |2017 |''Die vrou in die blou mantel'' |- |2018 |''Prooi'' |- |2020 |''Donkerdrif'' |- |2023 |''Leo'' |} == Filmografie == As regisseur en draaiboekskrywer: * [[Die Laaste Tango]], 2013 == Bronnelys == ===Vakkundige artikels=== *Burger, B. 2018. Dark ecology and the representation of canids in Deon Meyer’s Fever. ''Tydskrif vir Letterkunde''. *Cloete, D. & Kotzé, H. 2023. Deon Meyer se Koors en Fever/ ’n Ondersoek na die romans se posisie in die (Suid-)Afrikaanse en Engelse (Amerikaanse) literêre polisisteem. ''Tydskrif vir Geesteswetenskappe''. *De Vries, W. & van Zyl, W. 2017. Deon Meyer se roman Proteus as ‘literaire thriller’. ''Tydskrif vir Nederlands en Afrikaans''. *Senekal, B. 2019. ’n Sisteemteoretiese ontleding van gebruikersinteraksies rondom Deon Meyer se Twitter-profiel- ’n resepsiestudie in die digitale era. ''LitNet Akademies Geesteswetenskappe''. *Swart, M. & Kleyn, R. 2018. Die vertaling van eiename by Deon Meyer- ’n ondersoek na konsekwentheid. ''LitNet Akademies Geesteswetenskappe''. *Van der Waal, M. 2017. 13 Uur van Deon Meyer in gesprek met merkers van sosiale identiteit in ’n stedelike konteks om in Kaapstad tuis te voel. ''Tydskrif vir Nederlands en Afrikaans''. *Warnes, C. 2012. Writing Crime in the New South Africa - Negotiating Threat in the Novels of Deon Meyer and Margie Orford. ''Journal of Southern African Studies''. *Wessels, A. 2007. Die problematisering van die etiese- Deon Meyer se Infanta as hard-boiled misdaadroman. ''Tydskrif vir Letterkunde''. === Boeke === * Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652-2004''. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria.  Eerste uitgawe, 2005. * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 3''. Van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe,  2006. === Tydskrifte en koerante === * Anoniem. ''Spanningsverhaal van boonste rak.'' Beeld, 23 April 2001. * Anoniem. ''Meyer se fliek tango Innibos''. Beeld, 29 Junie 2013. * Barnard, Yolanda. ''Gaan Bennie nog ’n boek kry?'' Rapport, 1 Desember 2013. * [[Adriaan Basson|Basson, Adriaan]]. ''Deon Meyer deur Franse vereer''. Beeld, 26 April 2003. * Boekeredakteur. ''Te lui vir lees? Meyer se riller binnekort ook op die boks''. Rapport, 21 Junie 2009. * Booyens, Hannelie. ''Hy skryf, want ’n gejeuk moet jy krap.'' Plus, 3 November 2000. * Bouwer, Anna-Retha''. Meyer se nuutste ’n bielie van ’n boek''. Beeld, 26 Oktober 2010. * Britz, Elretha.''“Engelse ‘Feniks” op pad na kassie''. Beeld, 8 April 2015. * Britz, Etienne. ''<nowiki/>'n Verhaal oor onsigbare bedreiging.'' Boeke-Insig, no. 1 Lente 2007. * Brynard, Karin. ''Superskrywer – kloppend, galoppend en kristalhelder.'' Rapport, 28 Oktober 2007. * Brynard, Karin. ''‘Spoor’ van die beste in misdaadgenre.'' Rapport, 7 November 2010. * Burger, Karin''. Deon Meyer, Anita skei.'' Rapport, 8 September 2013. * Burger, Willie. ''Deon Meyer se oog vir ’n oog''. By, 12 Januarie 2008. * Calitz, Jeanne. ''<nowiki/>'Vol karakters’ in dié aksiereeks.'' Plus, 5 Februarie 2008. * Calitz, Jeanne. ''Spannend, dog nie swaar.'' Beeld, 4 Maart 2008. * Coetzee, Corné. ''Hy kyk eers, skryf dan.'' Plus, 23 Januarie 2009. * De Vries, Willem. ''Meyer wen gesogte prys vir misdaadfiksie van Swede.'' Beeld, 26 November 2010. * De Vries, Willem. ''Deon Meyer op kortlys vir Jagger''. Beeld, 21 Mei 2015. * Du Preez, Eugenie. ''Successful single fatherhood.'' The Citizen, 7 Junie 1999. * Engelbrecht, Theunis. ''Ek is net ’n storieverteller.'' Beeld, 16 Oktober 1996. * Fitzpatrick, Marida''. Darem nie so ‘bad’ nie.'' By, 22 Mei 2010. * Jordaan, Dirk. ''Meyer gewild omdat karakters so méns is.'' Beeld, 17 Oktober 2007. * Joubert, Emile. ''Dis net in sy verbeelding waar die vuur en aksie plaasvind.'' Die Burger, 18 November 1994. * Joubert, Emile''. Hou my vas, korporaal!'' Insig, Mei 2003. * La Vita, Murray. ''Skrywer se psige ontbloot op papier.'' Naweek-Beeld, 22 November 2008. * Malan, Marlene. ''Meyer wen nóg ’n internasionale prys''. Rapport, 18 September 2011. * Malan, Marlene. ''Resepteboek laat woede oorkook''. Rapport, 13 November 2011. * Malan, Marlene. ''‘7 dae’ topverkoper binne net 14 dae''. Rapport, 20 November 2011. * Meyer, Deon. ''Die speurskrywer en sy skrywersblok.'' Boekewêreld, 14 Junie 2000. * Meyer, Deon. ''Deugdelik is ’n man wat self sy motorfiets was.'' By, 24 September 2011. * Nieuwoudt, Stephanie. ''Skop, skiet en wonder.'' Beeld, 31 Januarie 2004. * Pople, Laetitia. ''Meyer se ’13 uur’ na silwerdoek''. Plus, 7 Augustus 2009. * Rautenbach, Elmari. ''Meyer kry eerste Amerikaanse prys''. Beeld, 22 September 2011. * Rautenbach, Elmari. ''’n Tweede asem.'' Rapport, 30 November 2014. * Retief, Hanlie. ''Verveling is die dood in die pot.'' Rapport, 4 Mei 2003. * Roos, Martjie. ''Dramareekse vir Afrikaanse kykers.'' Rapport, 30 Maart 2008. * Slippers, Bibi. ''Zen… en die kuns van avontuurtoer-motorfietsry.'' Rapport My Tyd, 30 Junie 2013. * Stehle, Rudolf. ''Nog ’n boekprys vir Meyer''. Beeld, 29 Augustus 2012. * Van Biljon, Madeleine. ''Uitgesproke geïnteresseerd in vroue (met verstand).'' Beeld, 18 September 1996. * Van Biljon, Madeleine. ''(Moord, skryf hy).'' Insig, Oktober 2004. * Van der Merwe, Chris. ''Deon Meyer: ’n nasionale boekebate.'' Rapport, 6 Desember 2009. * Van der Vyver, Marita. ''Liewe Deon Meyer''. Boeke-Insig. no. 1 Lente 2007. * Van Rensburg, Chrisna. ''Deon Meyer droom dit… doen dit!''. Kakkerlak. Uitgawe 5, 2006. * Van Wyk, Anim. ''Deon het ’n ding met tyd.'' Beeld, 19 November 2011. * Van Wyk, Pauli. ''Meyer se speurder Bennie verfilm''. Beeld, 6 Januarie 2012. * Van Wyk, Sanri. ''Madiba en Deon Meyer vereer vir hul veeltaligheid.'' Beeld, 22 Februarie 2010. * Van Zyl, Johan. ''Onder draai die skrywer rond.'' Beeld, 19 Maart 2003. * Venter, Izelle. ''Warm op die spoor.'' Insig, September 2006. * Venter, Malani. ''Deon oor Bennie Griessel.'' Beeld, 17 Oktober 2013. * Vorster, Alita. ''Die drang om ’n storie te vertel''. Rapport, 10 September 2006. * Wessels, Andries. ''Die problematisering van die etiese: Deon Meyer se ‘Infanta’ as hard-boiled misdaadroman.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 44 no. 2, Lente 2007. === Internet === * Burger, Willie Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2008/01/14/BJ/11/beeld12wills.html * Dalton, Amy Crimina element: http://www.criminalelement.com/blogs/2011/06/deon-meyers-south-africa-and-the-bliss-of-gritty-procedurals * Deon Meyer: http://www.deonmeyer.com/ * Engelbrecht, Theunis Beeld: http://152.111.1.8{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} /argief/berigte/beeld/1996/10/16/4/22.html * Grundling, Erns Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2001/06/25/12/3.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * La Vita, Murray Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2008/11/24/B1/13/4ogedeonm.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120717003509/http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2008/11/24/B1/13/4ogedeonm.html |date=17 Julie 2012 }} * LitNet ATKV-Skrywersalbum 2 Desember 2011: www.litnet.co.za * Loots, Sonja Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2003/04/27/16/2.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Malan, Mariana Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2011/10/29/B1/12/jmdeonmeyer.html * Nieuwoudt, Stephanie Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2004/01/31/VB/7/01.html * Rautenbach, Elmari Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2011/09/19/SK/3/ERdeon.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Retief, Hanlie Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2003/05/4/13/1.html * Springbokboeke: http://www.springbokboeke.co.za/html/skrywers.html * Tafelberg-Uitgewers: http://www.tafelberg.com/authors/1303 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160801063215/http://tafelberg.com/Authors/1303 |date= 1 Augustus 2016 }} * Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2003/03/15/7/1.html * Von Meck, Anoeschka Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2005/11/20/R1/21/02.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} === Ongepubliseerde dokumente === * Britz, Etienne. ''Deon Meyer se roman ‘Onsigbaar’''. Boeke-Insig Handleiding. Lente 2007. == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [https://www.litnet.co.za/deon-meyer-1958-2/ LitNet Profiel] * [http://www.deonmeyer.com Deon Meyer se Webwerf] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Meyer, Deon}} [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1958]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] e8wqj00sqhsi7eomkud39q8yi0e0xnw 0 30635 2816223 1754955 2025-06-26T21:32:50Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816223 wikitext text/x-wiki '''Martinus de Beer''' (gebore [[22 April]] [[1979]], [[Windhoek]], [[Namibië]]) is 'n skrywer vanaf [[Bloemfontein]]. In 1989 verhuis hy saam met sy familie na [[Bloemfontein]] (Vrystaat, Suid-Afrika) waar hy sedertdien woonagtig is. Hy matrikuleer te [[Hoërskool Jim Fouché]], Bloemfontein (1997). Na skool verwerf hy sy B.Compt graad (2000) en sy B.Rek Honneurs (2002) aan die [[Universiteit van die Vrystaat]]. Sedert begin 2003 praktiseer hy as leerlingrekeningmeester en verlaat die beroep in 2004 weens onbekende redes. In 2006 word hy benoem as finalis in [[Human & Rousseau]]se 'Ek is 'n Skrywer-kompetisie'. Op agt-en-twintigjarige ouderdom word sy eerste boek (Hemelhel, 2007, Human & Rousseau) gepubliseer. {{Saadjie}} [[Kategorie:Afrikaanse skrywers|De Beer, Martinus]] [[Kategorie:Geboortes in 1979]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] 60tjesaxh5fxjk8xuyf446h2s94wn6d 2816224 2816223 2025-06-26T21:33:12Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Hoërskool Jim Fouché]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816224 wikitext text/x-wiki '''Martinus de Beer''' (gebore [[22 April]] [[1979]], [[Windhoek]], [[Namibië]]) is 'n skrywer vanaf [[Bloemfontein]]. In 1989 verhuis hy saam met sy familie na [[Bloemfontein]] (Vrystaat, Suid-Afrika) waar hy sedertdien woonagtig is. Hy matrikuleer te [[Hoërskool Jim Fouché]], Bloemfontein (1997). Na skool verwerf hy sy B.Compt graad (2000) en sy B.Rek Honneurs (2002) aan die [[Universiteit van die Vrystaat]]. Sedert begin 2003 praktiseer hy as leerlingrekeningmeester en verlaat die beroep in 2004 weens onbekende redes. In 2006 word hy benoem as finalis in [[Human & Rousseau]]se 'Ek is 'n Skrywer-kompetisie'. Op agt-en-twintigjarige ouderdom word sy eerste boek (Hemelhel, 2007, Human & Rousseau) gepubliseer. {{Saadjie}} [[Kategorie:Afrikaanse skrywers|De Beer, Martinus]] [[Kategorie:Geboortes in 1979]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] [[Kategorie:Alumni van Hoërskool Jim Fouché]] 7zeovif967prvugkbcdbj1km7elvge2 2816225 2816224 2025-06-26T21:33:18Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Lewende mense]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816225 wikitext text/x-wiki '''Martinus de Beer''' (gebore [[22 April]] [[1979]], [[Windhoek]], [[Namibië]]) is 'n skrywer vanaf [[Bloemfontein]]. In 1989 verhuis hy saam met sy familie na [[Bloemfontein]] (Vrystaat, Suid-Afrika) waar hy sedertdien woonagtig is. Hy matrikuleer te [[Hoërskool Jim Fouché]], Bloemfontein (1997). Na skool verwerf hy sy B.Compt graad (2000) en sy B.Rek Honneurs (2002) aan die [[Universiteit van die Vrystaat]]. Sedert begin 2003 praktiseer hy as leerlingrekeningmeester en verlaat die beroep in 2004 weens onbekende redes. In 2006 word hy benoem as finalis in [[Human & Rousseau]]se 'Ek is 'n Skrywer-kompetisie'. Op agt-en-twintigjarige ouderdom word sy eerste boek (Hemelhel, 2007, Human & Rousseau) gepubliseer. {{Saadjie}} [[Kategorie:Afrikaanse skrywers|De Beer, Martinus]] [[Kategorie:Geboortes in 1979]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] [[Kategorie:Alumni van Hoërskool Jim Fouché]] [[Kategorie:Lewende mense]] kzr7u76lcaemjrgjtxw6ffwfawodbp9 0 32927 2816124 2726013 2025-06-26T19:00:04Z SpesBona 2720 /* Sport */ + [[Vrouerugbywêreldbeker 2002]] 2816124 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #000000; background: #f7f8ff; padding: 4px; font-size:170%;" | <span style="font-size:16pt">'''Barcelona'''</span><br /> [[Lêer:Barcelona collage.JPG|280px]] |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kaart''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:Localització de Barcelona.png|180px|senter]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Escudo de Barcelona.svg|75px|senter|border]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Flag of Barcelona.svg|90px|senter]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlagland|Spanje}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Administratiewe gewes''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Catalonia.svg|20px]] [[Katalonië]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Provinsie''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Barcelona province(official).svg|20px]] [[Barcelona (provinsie)|Barcelona]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{Koördinate|41|23|N|02|11|O}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[3de eeu v.C.]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 101,4 [[vierkante kilometer|vk km]] |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 12 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal (2018) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1&nbsp;620&nbsp;343 |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 16&nbsp;000/vk km |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +1 (MET) |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +2 (MEST) |- |&nbsp;'''Burgemeester''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Ada Colau Ballano |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://www.barcelona.cat/ www.barcelona.cat] |} '''Barcelona''' ([[Katalaans]]: [bəɾsəˈlonə]; [[Spaans]]: [baɾθeˈlona]) is die hoofstad van [[Katalonië]] en die tweede grootste stedelike nedersetting in Spanje na [[Madrid]], geleë aan die [[Middellandse See]]. Barcelona is daarnaas die elfde grootste stad in die [[Europese Unie]] en die tweede grootste stedelike nedersetting (ná [[Hamburg]]) wat nie as hoofstad van 'n lidstaat fungeer nie. Die stad is beroemd vir sy vele kunsversamelings, byvoorbeeld van [[Picasso]], en geboue wat deur die argitek [[Antoni Gaudí]] ontwerp is.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> == Geografie == Barcelona is geleë in die noordooste van die [[Iberiese Skiereiland]], aan die kus van die Middellandse See. Dit is die grootste stad wat aan die Middellandse See geleë is. {{Tabel weergemiddeldes | locatie = Barcelona Lughawe, Katalonië, Spanje | bron = [[Agencia Estatal de Meteorología]]<ref>{{es}} Valores climatológicos normales Barcelona Aeropuerto [http://www.aemet.es/es/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/valoresclimatologicos?l=0076&k=cat www.AEMET.es]</ref> | jan_gem = 8.9 | jan_gem_ns = 41 | feb_gem = 9.9 | feb_gem_ns = 29 | mrt_gem = 11.3 | mrt_gem_ns = 42 | apr_gem = 13.0 | apr_gem_ns = 49 | mei_gem = 16.2 | mei_gem_ns = 59 | jun_gem = 19.9 | jun_gem_ns = 42 | jul_gem = 23 | jul_gem_ns = 20 | aug_gem = 23.6 | aug_gem_ns = 61 | sep_gem = 21.1 | sep_gem_ns = 85 | okt_gem = 17 | okt_gem_ns = 91 | nov_gem = 12.5 | nov_gem_ns = 58 | dec_gem = 10.0 | dec_gem_ns = 51 | jaar_gem = 15.5 | jaar_gem_ns = 640 | jan_gem_min = 4.4 | jan_gem_max = 13.4 | feb_gem_min = 5.3 | feb_gem_max = 14.36 | mrt_gem_min = 6.7 | mrt_gem_max = 15.9 | apr_gem_min = 8.5 | apr_gem_max = 17.6 | mei_gem_min = 12 | mei_gem_max = 20.5 | jun_gem_min = 15.7 | jun_gem_max = 24.2 | jul_gem_min = 18.6 | jul_gem_max = 27.5 | aug_gem_min = 19.3 | aug_gem_max = 28 | sep_gem_min = 16.7 | sep_gem_max = 25.5 | okt_gem_min = 12.6 | okt_gem_max = 21.5 | nov_gem_min = 8.1 | nov_gem_max = 17 | dec_gem_min = 5.7 | dec_gem_max = 14.3 | jaar_gem_min = 11.1 | jaar_gem_max = 20 }} == Sport == Barcelona was die gasheerstad vir die [[Olimpiese Somerspele 1992|Olimpiese Somerspele]] en die [[Paralimpiese Somerspele 1992|Paralimpiese Somerspele]] in 1992. Die stad is bekend vir sy [[sokker]]klub [[FC Barcelona]]. Dit was ook een van die gasheerstede tydens die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1982]] en die [[Vrouerugbywêreldbeker 2002]]. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} * {{en}} {{Wikivoyage}} * {{ca}} {{es}} [http://www.barcelona.cat/ Amptelike webwerf] {{Spanje saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Barcelona| ]] [[Kategorie:Katalonië]] [[Kategorie:Nedersettings langs die Middellandse See]] 5z5a08kxxy6bdpjotskowg5alaei8hg 0 34104 2816220 2711953 2025-06-26T21:32:18Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816220 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Krieketspeler | naam = Hansie Cronje | vroulik = | beeld = [[Lêer:Hansie Cronje.jpg|250px]] | byskrif = | land = Suid-Afrika | land2 = | land3 = | vollenaam = Wessel Johannes Cronje | lewe = | gedeeltelikedatums = | geboortedag = 25 | geboortemaand = 9 | geboortejaar = 1969 | geboorteplek = [[Bloemfontein]] | geboorteland = [[Suid-Afrika]] | sterfdag = 1 | sterfmaand = 6 | sterfjaar = 2002 | sterfplek = Cradockpiek noord van [[George]], [[Outeniekwaberge]] | sterfland = [[Suid-Afrika]] | bynaam = Hansie | lengte = | kolf = Regshandig | boul = Regterarm medium | rol = Veelsydig | familie = | internasionaal = yes | eentoets = | toetsdebuutdatum = | toetsdebuutjaar = | toetsdebuutvir = | toetsdebuutteen = | toetsno = | laastetoetsdatum = 2 Maart | laastetoetsjaar = 2000 | laastetoetsvir = Suid-Afrika | laastetoetsteen = Indië | toetshemp = | eenedi = | edidebuutdatum = 26 Februarie | edidebuutjaar = 1992 | edidebuutvir = Suid-Afrika | edidebuutteen = Australië | edino = 15 | laasteedidatum = 31 Maart | laasteedijaar = 2000 | laasteedivir = Suid-Afrika | laasteediteen = Pakistan | edihemp = 5 | eenT20I = | T20Idebuutdatum = | T20Idebuutjaar = | T20Idebuutvir = | T20Idebuutteen = | T20Ino = | laasteT20Idatum = | laasteT20Ijaar = | laasteT20Ivir = | laasteT20Iteen = | T20Ihemp = | klub1 = Vrystaat | jaar1 = 1987–2000 | klubnommer1 = | klub2 = Ierland | jaar2 = 1997 | klubnommer2 = | klub3 = Leicestershire | jaar3 = 1995 | klubnommer3 = | klub4 = | jaar4 = | klubnommer4 = | klub5 = | jaar5 = | klubnommer5 = | klub6 = | jaar6 = | klubnommer6 = | klub7 = | jaar7 = | klubnommer7 = | klub8 = | jaar8 = | klubnommer8 = | klub9 = | jaar9 = | klubnommer9 = | klub10 = | jaar10 = | klubnommer10 = | klub11 = | jaar11 = | klubnommer11 = | klub12 = | jaar12 = | klubnommer12 = | klub13 = | jaar13 = | klubnommer13 = | klub14 = | jaar14 = | klubnommer14 = | klub15 = | jaar15 = | klubnommer15 = | tipe1 = | eentipe1 = | debuutdatum1 = | debuutjaar1 = | debuutvir1 = | debuutteen1 = | laastedatum1 = | laastejaar1 = | laastevir1 = | laasteteen1 = | tipe2 = | eentipe2 = | debuutdatum2 = | debuutjaar2 = | debuutvir2 = | debuutteen2 = | laastedatum2 = | laastejaar2 = | laastevir2 = | laasteteen2 = | skeidsregter = | toetsgestaan = | umptoetsdebuutjr = | umptoetslaastejr = | edisgestaan = | umpedidebuutjr = | umpedilaastejr = | T20sgestaan = | umpT20debuutjr = | umpT20laastejr = | steekwegaflewerings = | columns = 4 | column1 = Toets | wedstryde1 = 68 | lopies1 = 3&nbsp;714 | kolfgem1 = 36,41 | 100s/50s1 = 6/23 | hoogtelling1 = 135 | aflewerings1 = 3&nbsp;800 | paaltjies1 = 43 | boulgem1 = 29,95 | vyfin1 = 0 | tienin1 = 0 | besteboul1 = 3/14 | vang/stonk1 = 33/– | column2 = [[Internasionale eendagwedstryd|EDI]] | wedstryde2 = 188 | lopies2 = 5&nbsp;565 | kolfgem2 = 38,64 | 100s/50s2 = 2/39 | hoogtelling2 = 112 | aflewerings2 = 5&nbsp;354 | paaltjies2 = 114 | boulgem2 = 34,78 | vyfin2 = 1 | tienin2 = nvt | besteboul2 = 5/32 | vang/stonk2 = 73/– | column3 = 1ste rang | wedstryde3 = 184 | lopies3 = 12&nbsp;103 | kolfgem3 = 43,69 | 100s/50s3 = 32/57 | hoogtelling3 = 251 | aflewerings3 = 9&nbsp;897 | paaltjies3 = 116 | boulgem3 = 34,43 | vyfin3 = 0 | tienin3 = 0 | besteboul3 = 4/47 | vang/stonk3 = 121/1 | column4 = A-lys | wedstryde4 = 304 | lopies4 = 9&nbsp;862 | kolfgem4 = 42,32 | 100s/50s4 = 5/32 | hoogtelling4 = 158 | aflewerings4 = 7&nbsp;651 | paaltjies4 = 170 | boulgem4 = 33,50 | vyfin4 = 1 | tienin4 = nvt | besteboul4 = 5/32 | vang/stonk4 = 105/– | column5 = | wedstryde5 = | lopies5 = | kolfgem5 = | 100s/50s5 = | hoogtelling5 = | aflewerings5 = | paaltjies5 = | boulgem5 = | vyfin5 = | tienin5 = | besteboul5 = | vang/stonk5 = | datum = 22 Augustus | jaar = 2007 | bron = http://cricketarchive.com/Archive/Players/2/2009/2009.html CricketArchive }} '''Hansie Cronjé''' (1969–2002) was [[Suid-Afrika]] se [[krieket]]kaptein vir die grootste deel van die 1990’s. Hy speel van 1992 tot 2000 in 68 [[toetskrieket|toetse]], waarin hy 3&nbsp;714 lopies aanteken en 143 paaltjies neem. Daarnaas speel hy in 188 [[internasionale eendagwedstryd]]e, waarin hy vir 3&nbsp;966 lopies en 114 paaltjies sorg. Hy het onder meer tydens die [[Krieketwêreldbeker 1992]], [[Krieketwêreldbeker 1996]] en [[Krieketwêreldbeker 1999]] vir Suid-Afrika gespeel. Hy was ook 'n lid van die Proteaspan wat tydens die [[Kampioenetrofee 1998]] Suid-Afrika se eerste internasionale kriekettitel kon inpalm.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/firdose-moonda-revisits-south-africa-s-triumph-in-the-1998-champions-trophy-637626 |title=Victorious in Dhaka |publisher=ESPNcricinfo |author=Firdose Moonda |date=27 Maart 2013 |accessdate=7 Desember 2023}}</ref> In 2000 veroorsaak hy 'n opskudding toe hy onder druk erken dat hy omkoopgeld van Indiese beroepswedders aanvaar het. Hiervoor is hy lewenslank uit alle vorme van krieket geskors. Hy is in 2002 in ’n vliegongeluk naby [[George]] in die Suid-Kaap oorlede.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> In 2004 is hy gekies as die 11de grootste Suid-Afrikaner van alle tye (SABC3, "Great South Africans"). == Lewensloop == Wessel Johannes "Hansie" Cronje is op 25 September 1969 in [[Bloemfontein]] gebore. Hy was 'n talentvolle jong kolwer wat 'n besonderse insig in die taktiek van die spel gehad het. Hy begin sy krieketloopbaan in die [[Vrystaat]], waar hy op 21-jarige ouderdom die kaptein word. Sy eerste nasionale wedstryd vind slegs 'n jaar later plaas. Hy word in 1993 as kaptein van die Suid-Afrikaanse span aangestel en lei die span tot verskeie oorwinnings oor lande soos [[Nieu-Seelandse nasionale krieketspan|Nieu-Seeland]] en [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]]. Hy was 'n gelowige [[Christen]] wat sy geloof op beide die veld as daarbuite uitgeleef het. Om dié rede was dit 'n groot skok toe hy in April 2000 erken het dat hy deel van 'n omkoopskandaal was waarby hy geld en goedere ontvang het om die uitkoms van wedstryde te beïnvloed. Hierna word hy veroordeel en verbied om ooit weer krieket te speel of selfs af te rig. Cronjé is op 1 Junie 2002 in 'n vliegtuigongeluk naby George oorlede. Ten spyte van die omkoopskandaal waarby Cronjé betrokke was, is hy in 2004 deur [[SABC3]] aangewys as die 11de grootste Suid-Afrikaner ooit. == Sien ook == * [[Hansie (rolprent)]], ware verhaal wat Hansie se lewe uitbeeld. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn|Hansie Cronje}} {{Navbox |name = Hansie Cronjé |state = collapsed |title = Proteaspanne gehaal |list1 = {{Proteas (1992 Krieketwêreldbeker)}} {{Proteas (1996 Krieketwêreldbeker)}} {{Proteas (1998 Kampioenetrofee)}} {{Proteas (1999 Krieketwêreldbeker)}} }} {{DEFAULTSORT:Cronje, Hansie}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1969]] [[Kategorie:Sterftes in 2002]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] jhugnw4exbaru2xb2d4s7wkxsp06348 0 37934 2816222 2676084 2025-06-26T21:32:44Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816222 wikitext text/x-wiki {{Inligtingraampie Ampsbekleër | naam = Roelf Meyer | beeld = 2017 03 08 Negotiation and mediation skills training closes in Nairobi-5 (cropped).jpg | geboortedatum = {{GDEO|1947|7|16}} | geboorteplek = [[Port Elizabeth]] | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Nasionale Party]]→<br/>[[African National Congress]] | orde = Minister van Konstitusionele Ontwikkeling en Provinsiale Sake | termynaanvang = 1994 | termyneinde = 1996 | president = [[Nelson Mandela]] | voorganger = | opvolger = [[Mohammed Valli Moosa]] | orde2 = Minister van Konstitusionele Ontwikkeling en Kommunikasie | termynaanvang2 = 1992 | termyneinde2 = 1994 | president2 = [[F.W. de Klerk]] | voorganger2 = | opvolger2 = ''self, nuwe posbeskrywing'' | orde3 = Minister van Verdediging | termynaanvang3 = 1991 | termyneinde3 = 1992 | president3 = [[F.W. de Klerk]] | voorganger3 = [[Magnus Malan]] | opvolger3 = [[Gene Louw]] | orde4 = | termynaanvang4 = | termyneinde4 = | voorganger4 = | opvolger4 = | eggenoot = | alma_mater = [[Universiteit van die Vrystaat]] | religie = | handtekening = }} '''Roelof Petrus (Roelf) Meyer''' (gebore [[16 Julie]] [[1947]], [[Port Elizabeth]]) is 'n [[Suid-Afrika]]anse politikus. Hy matrikuleer in [[1964]] in [[Ficksburg]] en voltooi sy BComm (1968) en LLB (1971) aan die [[Universiteit van die Vrystaat]]. Daarna praktiseer hy as prokureur in [[Pretoria]] en [[Johannesburg]]. In [[1979]] begin sy politieke loopbaan as Lid van die Volksraad. Hy dien as adjunkminister van Wet en Orde en Konstitusionele Ontwikkeling (1968 – 1991) en later as Minister van Verdediging (1991 – 1992), Konstitusionele Ontwikkeling en Kommunikasie (1992 – 1994) en Konstitusionele Ontwikkeling en Provinsiale Sake (1994 – 1996). As die hoofonderhandelaar van die Nasionale Partyregering was hy nou betrokke by die onderhandelinge vir 'n demokratiese Suid-Afrika (Veelparty Onderhandelingsforum) in 1993 na die mislukking van KODESA. In hierdie hoedanigheid het hy tesame met [[Cyril Ramaphosa]], wat die hoofonderhandelaar van die African National Congress was, die einde van apartheid verwesenlik deur vreedsame onderhandelinge. Hy het ook nou geskakel met dr. [[Niël Barnard]], die [[Nasionale Intelligensiediens]] se destydse hoof, wat 'n sterk ondersteuner van 'n onderhandelde skikking vir Suid-Afrika was. Met die afsluiting van die onderhandelinge in November 1993, word hy die regering se hoofverteenwoordiger op die Uitvoerende Oorgangsraad. Hierdie onderhandelinge het gelei tot die eerste demokratiese verkiesing in Suid-Afrika in April 1994. Na die verkiesing bly hy in die portefeulje van Konstitusionele Ontwikkeling en Provinsiale Sake in die [[Kabinet van Nelson Mandela]]. Sy ouer broer, Anton "Tobie" Meyer, was Adjunkminister van Landbou en Landsake in hierdie regering. Weereens het hy met Cyril Ramaphosa, die voorsitter van die Konstitusionele Vergadering, saamgewerk. Hy is tans 'n besigheidsman en dien as konsultant vir vredesprosesse. In hierdie hoedanigheid is of was hy betrokke by baie lande oor die wêreld heen – Noord-Ierland, Sri Lanka, Rwanda, Kosovo en Bolivië sowel as die Baskiese gebied en die Midde-Ooste. Hy dien op die Strategiese Komitee van die projek oor Tye van Transisie in [[New York]]. Hy was ook die voorsitter van die Tip O’Neil Vredesstudies by die [[Universiteit van Ulster]] in Noord-Ierland in [[2001]]. {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Meyer, Roelf}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van verdediging]] [[Kategorie:Geboortes in 1947]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die Nasionale Party]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bavw5g3x1efmf9dalsiwlmdv7el5hz7 0 39954 2816295 2440550 2025-06-27T02:16:47Z CommonsDelinker 1161 "Zemaiciu_Alka_(Samogitian_Alka).jpg" is verwyder omdat dit in Commons deur [[c:User:Abzeronow|Abzeronow]] verwyder is omrede: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Zemaiciu Alka (Samogitian Alka).jpg|]] 2816295 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #000000; background: #f7f8ff; padding: 4px; font-size:170%;" | '''Palanga'''<br /> [[Lêer:PalangosPliazas.jpg|280px]] |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kaart''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:LietuvaPalanga.png|170px|center]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Coat of arms of Palanga (Lithuania).svg|60px|center]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlag|Litaue}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Administratiewe gewes''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:LIT okręg kłajpedzki COA.svg|20px]] Klaipėda |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{Koördinate|55|55|N|21|4|O}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting (eerste verwysing)''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1161 |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stadstatus''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1933 |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 10,976 [[vierkante kilometer|vk km]] |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 7 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal (2010) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 17&nbsp;642 |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1&nbsp;607/vk km |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | EET ([[UTC]] +2) |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | EEST ([[UTC]] +3) |- |&nbsp;'''Klimaat''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Tipe | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Gematigde seeklimaat |- | &nbsp;- Gemiddelde jaarlikse temperatuur | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | - |- | &nbsp;- Gem. temp. Januarie/Julie | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | - |- | &nbsp;- Gemiddelde jaarlikse neerslae | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | - |- |&nbsp;'''Burgemeester''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Vytautas Stalmokas |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike Webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://www.palanga.lt/ http://www.palanga.lt/] |- style="border-top:1px solid #999;" |} '''Palanga''' {{Audio|Palanga.ogg|luister}} (Oud-Koers ''pa-langa'': "by die moerasgat"; [[Duits]] ''Polangen'', [[Pools]] ''Połąga'') is die grootste en gewildste strandoord in [[Litaue]] met 'n oppervlakte van 10,976 vierkante kilometer en 'n bevolking van 17&nbsp;642 in 2010. == Geografie == Palanga is aan die [[Oossee]], sowat 20 kilometer noord van die seehawe en distrikshoofstad [[Klaipėda]] en sowat 300 kilometer noordwes van die Litause hoofstad [[Vilnius]], geleë. Die grens met [[Letland]] is net 20 kilometer verder noordwaarts geleë. [[Lêer:PalangosKopos.jpg|duimnael|links|250px|Duine langs die strand van Palanga]] Palanga was eeue lank Litaue se enigste seetoegang sodat in die huidige stadswyk Šventoji al vroeg 'n seehawe aangelê is. Sedert die inlywing van Klaipėda (die vroeëre Duitse stad Memel) by Litaue in 1923/24 speel Palanga se hawe 'n minder belangrike rol. Die stad is vandag met sy sandstrande, wat oor 'n lengte van 20 kilometer vanuit die voormalige [[Memelland]]se grensdorp Nimerseta (wat sowat drie kilometer van die huidige stadskern af geleë is) tot by [[Būtingė]] strek, een van die gewildste vakansiebestemmings in Litaue. As gevolg van die administratiewe hervormings in Litaue, waarby kleiner dorpe by die munisipaliteit ingelyf is, strek Palanga tans oor 'n lengte van 24 kilometer langs die Oossee tot by die grens met Letland en tot by vier kilometer na die binneland. Sodoende beslaan die stadsgebiede van twee munisipaliteite - Palanga en [[Neringa-munisipaliteit|Neringa]] in die suide - altesaam sowat 74 kilometer van Litaue se totale kuslyn van 99 kilometer.<ref>Günther Schäfer: ''Litauen''. Bielefeld: Peter Rump 2009, bl. 361</ref> Palanga se gerestoureerde houtvilla's en sy botaniese tuin met die grootste barnsteen-museum ter wêreld in die Tyszkiewicz-paleis getuig van die strandoord se vroeë toerisme waarvan die geskiedenis tot in die jaar 1824 terugdateer. Palanga se mineraalbaddens en die hoë [[jodium]]gehalte van sy lug maak van die stad dwarsdeur die jaar 'n gewilde toeristebestemming en spa. == Geskiedenis == ===Vroeë geskiedenis=== Die gebied van Palanga is reeds in die 3de en 2de eeu v.C. deur die [[Koere]], 'n Baltiese stam, bewoon. Argeologiese opgrawings op Koerse begraafplase het verskeie soorte houers, brons juweliersware en spore van die destydse barnsteenhandel met Mediterreense lande (soos Romeinse muntstukke uit die 3de en 4de eeu) blootgelê. Grafte uit die tydperk tussen die 8ste en 13de eeu het silwer juweliersware, swaarde en Arabiese munte bevat - 'n verwysing na Palanga se belangrike rol as handelstad in die destydse Koerse gewes Mėguva. Argeoloë het teen die voet van die Birutė-heuwel, 'n duin met 'n hoogte van 22 meter, sowel die oorblyfsels van 'n nedersetting ontdek wat deur Koere en [[Denemarke|Deense]] [[Wiking]]-handelaars bewoon is, asook 'n [[sterrewag]] wat uit 'n kruis van stene bestaan en baie op die prehistoriese monument van Stonehenge in Engeland lyk. Houtpale het die vier hoofrigtings aangedui, en die sterrewag was ook geskik om die presiese datum van kalenderfeeste te bepaal. Die Museum van die Geskiedenis van Klein-Litaue in Klaipėda vertoon tans 'n model van die sterrewag. Tussen die 10de en 13de eeu was 'n klein palisadevesting en 'n heidense heiligdom op die heuwel geleë. Hier het die hoëpriester saam met maagdelike priesteresse, die sogenaamde ''Vaidilutės'', die Ewige Vuur bewaak. Volgens die Litause Kroniek het grootvors Kęstutis (1345-1382) op die aantreklikste priesteres verlief geraak - ondanks haar belofte aan die Gode om haar hele lewe lank maagdelik te bly en haar weiering om sy liefde te aanvaar. Die vors het haar ontvoer, na sy paleis in die waterkasteel van [[Trakai]] geneem en haar uiteindelik getrou. In 1350 het sy 'n seun vir hom gebaar, die latere grootvors Vytautas. Nadat Kęstutis vermoor is, het die priesteres na haar heiligdom teruggekeer. Volgens oorlewerings het sy haar naam Birutė aan die heuwel geskenk, en sy is ná haar afsterwe op of naby die heuwel ter ruste gelê. Birutė word in Litaue steeds as 'n simbool van getrouheid aan en liefde vir haar land beskou. === Palanga as Litause seehawe === Een van die oudste historiese verwysings na Palanga is dié wat in 1253 in die kroniek van die Swaardbroederorde neergeskryf is. Net soos die destydse Memel (tans Klaipėda) was ook Palanga in die tydperk van die kruisridders tussen die 13de en 15de eeu tussen die magsgebied van die Swaardbroederorde in die noorde en die [[Duitse Ridderorde]] in die suide geleë, en albei ordes was gretig om hul magsgebiede langs die kus uit te brei. Palanga is verskeie kere deur die ridders ingeneem, tog is die besetters deur Litause magte weer uit die dorp verdryf. Palanga was in hierdie periode saam met die nabygeleë Šventoji Litaue se enigste toegang tot die Oossee aangesien Memel met sy seehawe deur die Duitsers beheer is. [[Lêer:Tiškevičiai Palace at dusk, Palanga, Lithuania - Diliff.jpg|duimnael|Die somerpaleis van die graaflike Tiškevičius-gesin teen sononder]] In die vredesverdrag van Melnosee, wat in 1422 gesluit is, het die Duitsers Palanga as 'n deel van Litaue erken, terwyl Nemirseta die noordelikste punt van die Duitse Memelland geword het. Palanga het vervolgens ook Žemaitiese setlaars gelok, tog het laterepogings om Palanga se hawe uit te bou weens weerstand van die nabygeleë hawestede Memel en Liepāja misluk. In 1639 het Palanga die voorreg van vrye handel met [[Riga]], [[Koningsberg]] en Danzig gekry. Net soos die Britte in 1589 het ook die Swede in 1685 hul eie handelsmissie in Palanga gestig om sodoende van Memel en Riga onafhanklik te wees. Palanga het vervolgens 'n kort bloeitydperk as beduidende seehawe beleef. Tog reeds in 1701 is Palanga en sy hawe tydens die Sweedse Oorlog verwoes - in opdrag van handelaars in Riga wat sodoende 'n ongewenste mededinger uit die weg kon ruim. Palanga het in die volgende eeu 'n relatief onbenullige nedersetting gebly wat eers met die begin van moderne toerisme in die vroeë 19de eeu as 'n strandoord vir adellike besoekers bekendheid verwerf het. In 1824 het graaf Tiskiewicz (Litaus: ''Tiškevičius'') die hele dorp gekoop. Nadat in 1847 'n park aangelê is, het Palanga geleidelik tot 'n gewilde spa ontwikkel. Die seehawe en hawehoof, wat graaf Tiskiewicz in 1890 laat bou het, was vanweë versanding nie lang in gebruik nie. Die kasteel, wat hy in 1897 opgerig het, huisves tans Palanga se barnsteen-museum. Palanga het steeds meer adellikes uit Rusland en Pole gelok wat hier hul villa's en somerhuise laat bou het. Die oprigting van nuwe sanatoria het Palanga se rol as gewilde badplaas bevestig. === Moderne geskiedenis === [[Lêer:Palanga pier.jpg|duimnael|regs|250px|Die nuwe landingsbrug van Palanga is in 1998 voltooi]] Tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] is Palanga in 1915 deur Duitse oorlogskepe gebombardeer, en in 1938 is talle herstelde geboue in 'n brandramp verniel. Toe die grawe-gesin in 1940 geëmigreer het, het hulle naas die kasteel met sy tuin ook sowat die helfte van alle geboue besit. Ná die besetting van Litaue deur Sowjet-Rusland is hulle onteien en die graaflike tuin in 'n botaniese tuin omgeskep, terwyl die kasteel nou die plaaslike barnsteenmuseum gehuisves het. In die tydperk tussen die einde van die [[Tweede Wêreldoorlog]] en Litaue se onafhanklikheidsverklaring in 1990 was Palanga as een van die gewildste herstellings- en ontspanningsoorde jaarliks 'n trekpleister vir honderdduisend toeriste vanuit alle hoeke van die [[Sowjetunie]]. Tot in die vroeë 21ste eeu was Palanga veral 'n bestemming vir inheemse Litause toeriste, tog het die stad met die herinstelling van regstreekse vlugte tussen [[Moskou]] en Palanga in 2008 intussen ook weer 'n trekpleister vir Russiese besoekers geword.<ref>Schäfer (2009), bl. 364</ref> Palanga se sandstrand en sy landingsbrug met 'n lengte van 600 meter is tans die bekendste besienswaardighede. Die eerste landingsbrug is reeds in die 19de eeu as deel van graaf Tiškevičius se beplande seehawe gebou. Storms het in 1923, 1968 en 1993 groot skade aan die brug veroorsaak. Die brug moes ná die onweer van 1993 uiteindelik deur 'n nuwe staal-beton-konstruksie met houtplanke vervang word. == Besienswaardighede == === Botaniese tuin === [[Lêer:Stamps of Lithuania, 2009-18.jpg|duimnael|Die "Steen van die Son" in Palanga se Barnsteenmuseum, hier op 'n Litause [[posseël]]]] Die Botaniese tuin van Palanga, wat in 1843 deur die Franse landskapsargitek Edouard André aangelê is, is die grootste van sy soort in Litaue. Die tuin behels onder meer 'n oranjerie, 'n rosarium (rosetuin) en 'n kasteel wat tans 'n museum huisves. Die skulptuur by die ingang ("Eglė, die Slangkoningin") is deur 'n bekende Litause sprokie geïnspireer - dit handel oor die tragiese liefde tussen Eglė en prins Žilvinas wat in 'n slang verander is. === Barnsteenmuseum === Die vyftien sale van Palanga se [[kasteel]] in die Neorenaissance-styl huisves die Barnsteenmuseum met die grootste versameling [[barnsteen|barnstene]] in Europa, waaronder die "Steen van die Son" (''Saulės akmuo''), die derde grootste barnsteenklont wat ooit ontdek is met 'n gewig van 3,5 kilogram. Namaaksels van barnsteensierade uit die Steentydperk, wat in die dorp Juodkrantė opgegrawe is, kan net soos 26&nbsp;000 ander barnsteenklonte en -voorwerpe hier besigtig word. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == '''Media''' * [http://www.palangatic.lt/en.php/page.427 Video ''Amber Palanga''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090710062256/http://www.palangatic.lt/en.php/page.427 |date=10 Julie 2009 }} {{commons}} {{Normdata}} [[Kategorie:Munisipaliteite in Litaue]] [[Kategorie:Nedersettings in Litaue]] [[Kategorie:Nedersettings langs die Oossee]] i9ndmaam7fis5dcny7agk42tp5qxbsp 0 40955 2816231 2615288 2025-06-26T21:34:08Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816231 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Heinrich Brüssow | beeld = [[Lêer:Heinrich Brussow 2011.jpg|240px]] | byskrif = | vollenaam = Heinrich Wilhelm Brüssow | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1986|7|21}} | geboorteplek = [[Bloemfontein]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterteplek = | lengte = 1.80 m | gewig = 103 kg | ru_posisies = [[Flank]] | ru_huidigeposisie = | ru_huidigespan = Northampton Saints | springbokid = 801 | sarugbyno = 35550 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = 2013–2018<br/><br/><!-- dubbelspasiëring -->2018– | ru_proklubs = NTT DoCoMo Red Hurricanes<br/>{{nowrap|Northampton Saints}} | ru_klubwedstryde = 26<br/><br/>20 | ru_klubpunte = (20)<br/><br/>(20) | ru_klubopdatering = 17 Junie 2023 | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] | super14jare = 2007–2015 | super14wedstryde = 82 | super14punte = (45) | ru_currentclub = | super14opdatering = 17 Junie 2015 | ru_provinsie = {{nowrap|[[Vrystaat Cheetahs]]}} | ru_provinsiejare = 2006–2013 | ru_provinsiewedstryde = 61 | ru_provinsiepunte = (125) | ru_provinsieopdatering = 25 Augustus 2014 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{Rugby-unie-landdata|RSA}} | ru_nasionalejare = 2008–11, 2015 | ru_nasionalewedstryde = 22 | ru_nasionalepunte = (5) | ru_nsopdatering = 20 Augustus 2015 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele rugbyspeler | familie = | skool = [[Grey-kollege]] | universiteit = [[Universiteit van die Vrystaat]] | url = }} '''Heinrich Wilhelm Brüssow''' (gebore 21 Julie 1986 in [[Bloemfontein]], [[Suid-Afrika]]) is 'n [[Suid-Afrikaanse]] rugbyspeler. Hy speel vir die [[Vrystaat Cheetahs]] in die [[Curriebeker]] en die [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] in die [[Superrugby]]kompetisie. Sy gereelde posisie is buiteflank. Brüssow was op [[Grey-kollege]] in Bloemfontein waar hy vir die eerste span gespeel het. Hy is later ook vir die onder-18 Vrystaat [[Cravenweek]]span gekies. In 2008 het hy beïndruk deur as die beste buiteflank in die [[Super 14]] en [[Curriebeker]]reeks te presteer. Dit besorg hom die voorreg om vir die [[Springbokke]] vir die November-toer na [[Brittanje]] opgeroep te word. Ongelukkig het hy net die laaste 4 minute in die laaste toets van die toer teen [[Engeland se nasionale rugbyspan|Engeland]] gespeel. In 2009 het Brüssow sy ongelooflike vorm behou as die voorste flank in die [[Super 14|Super 14-kompetisie]]. Dit was ongelukkig nie genoeg vir die Springbok-keurders nie, wat hom nie vir die [[Springbokke|Springbokspan]] gekies het nie. Hy het vir die [[Vrystaat Cheetahs]] teen die [[Britse en Ierse Leeus]] span gespeel en bewys dat sy uitsluiting 'n fout was. Die sprokie het voortgeduur toe hy uiteindelik vir [[Schalk Burger]], wat nie betyds kon herstel van 'n besering nie, vervang het vir die eerste toets teen die [[Britse en Ierse Leeus]]. <ref> http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_union/8100972.stm BBC: Brussow oorhandig Springbokke begin</ref><ref> http://edition.cnn.com/2009/SPORT/06/16/rugby.lions.springboks.test/index.html NOS: Springbokke oproep vir flank Brussow</ref> Sedertdien het sy spelpeil bly verbeter. Hy word as die "Speler-van-die-wedstryd" aangewys na die [[Springbokke]] se oorwinning teen die [[All Blacks]] op 25 Julie 2009. <ref> http://www.stuff.co.nz/sport/rugby/international/2682188/Pocket-rocket-to-plague-All-Blacks Stuff.co.nz Pocket Rocket to Plague All Blacks</ref> == Spanne == *2015 **[[Springbokke|Springbokspan]] ([[Rugbywêreldbeker 2015]]) **Toyota [[Vrystaat Cheetahs]] **Toyota [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] (Vodacom [[Superrugby]]) *2014 **Toyota [[Vrystaat Cheetahs]] **Toyota [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] (Vodacom [[Superrugby]]) *2013 **Toyota [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] (Vodacom [[Superrugby]]) *2012 **Toyota [[Vrystaat Cheetahs]] **Toyota [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] (Vodacom [[Superrugby]]) *2011 **[[Springbokke|Springbokspan]] ([[Rugbywêreldbeker 2011]]) **Toyota [[Vrystaat Cheetahs]] **Toyota [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] (Vodacom [[Super 14]]) *2010 **Vodacom [[Vrystaat Cheetahs]] **Vodacom [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] (Vodacom [[Super 14]]) *2009 **Springbok lente toerspan ([[Franse nasionale rugbyspan|Frankryk]], [[Italiaanse nasionale rugbyspan|Italië]] & [[Ierse nasionale rugbyspan|Ierland]]) **[[Springbokke|Springbokspan]] **Vodacom [[Vrystaat Cheetahs]] ([[Britse en Ierse Leeus]] toer wedstryd) **[[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] (Vodacom [[Super 14]]) *2008 ** Springbok lente toer span **Vodacom Vrystaat Cheetahs (ABSA Curriebeker Premierliga) **Cheetahs (Vodacom Super 14) *2007 **Vodacom Vrystaat Cheetahs (Vodacombeker) **Vodacom Vrystaat Cheetahs (ABSA Curriebeker Premierliga) **Cheetahs (Vodacom Super 14) *2006 **Vodacom Vrystaat Cheetahs (ABSA Curriebeker Premierliga) **Vodacom Vrystaat Cheetahs (Vodacombeker) *2005 **Vrystaat (SA O/19) *2004 **Vrystaat (O/18 [[Cravenweek|Coca-Cola-Cravenweek]]) == Invloedryke Wedstryde == <!-- 2010-2012 ? benodig aanvulling van inligting --> *2009 **20 Junie 2009: Suid-Afrika t. [[Britse en Ierse Leeus]] I: Heinrich Brüssow vervang die beseerde [[Schalk Burger]] voor die aanvang van die wedstryd. Sy balsteel en herstelvaardighede blyk te veel te wees vir die Britse en Ierse Leeus. Nadat hy vervang word in die tweede helfte het die Leeus begin terugveg, maar nie genoeg vermag om die wedstryd te wen nie. Hy druk 'n drie na 'n losgemaal. **27 Junie 2009: Suid-Afrika t. Britse en Ierse Leeus II: Heinrich Brüssow het in die 62ste minuut opgekom en belangrike omgekeerde besit bewerkstellig wat die 28-25 oorwinning vir die Suid-Afrikaners help behaal. **25 Julie 2009: Suid-Afrika t. [[All Blacks]] I: Alhoewel geteiken deur die verdediging, het Heinrich Brüssow daarin geslaag om beter te speel as [[Richie McCaw]], wat beskou word as die beste buite-flank in die wêreld. Hy het weer belangrike omgekeerde besit bewerkstellig asook duikslae uitgevoer. Hy word as "Speler-van-die-wedstryd" aangewys. **1 Augustus 2009: Suid-Afrika t. All Blacks II: Met voortgesette bou op sy reputasie het Heinrich Brüssow weer beter as die [[All Blacks|All Black-kaptein]] Richie McCaw by die afbreek gespeel. Hy het weer heelwat omgekeerde besit bewerkstellig, duike en kragtige lopies uitgevoer. == Toekennings == <!-- 2010-2012 ? benodig aanvulling van inligting --> *2009 <ref>http://www.sarugby.co.za/springbokprofile.aspx?id=35550&surname=Br%C3%BCssow{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Amptelike SA Rugby se webwerf</ref> ** SA Rugby Jong Speler van die Jaar ** ''Provincial Player of the Castle SA 2009 Lions Series'' **{''Genomineerde''} SA Speler van die Jaar *2008 **{''Genomineerde''} Sasol Jong Speler van die Jaar **{''Genomineerde''} ABSA Curriebeker Premierliga Speler van die Jaar == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=35550|name=Heinrich Brüssow}} * {{Genslin-bokke|id=744|naam=Heinrich Brüssow}} * [http://www.vodacomcheetahs.co.za/players.asp Vrystaat Cheetahs profiel] * [http://www.itsrugby.co.uk/player_5651.html Brüssow se profiel op www.itsrugby.co.uk] * [http://www.scrum.com/southafrica/rugby/player/86893.html ESPN Scrum.com Profiel] * [http://www.skysports.com/lions-09/player/0,25958,16073_5388841,00.html Sky Sport Profiel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090820212930/http://www.skysports.com/lions-09/player/0,25958,16073_5388841,00.html |date=20 Augustus 2009 }} * [http://www.planetrugby.com/lions-09/team/player-profile/0,26048,16073_5388841,00.html Planet Rugby Profiel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090701122021/http://www.planetrugby.com/lions-09/team/player-profile/0,26048,16073_5388841,00.html |date= 1 Julie 2009 }} * [http://www.daylife.com/topic/Heinrich_Brussow Daylife.com Nuus, foto's en aanhalings] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101219082004/http://www.daylife.com/topic/Heinrich_Brussow |date=19 Desember 2010 }} * [http://www.zimbio.com/Heinrich+Brussow Zimbio news, inligting en foto's] * [http://www.sporting-heroes.net/rugby-heroes/displayhero.asp?HeroID=5691 Sport Heroes profiel] * [http://www.ofm.co.za/sport.asp?NID=1638 Rugby: Speler Profiel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111005071945/http://www.ofm.co.za/sport.asp?NID=1638 |date= 5 Oktober 2011 }} {{Navbox |name = Heinrich Brüssow |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (2008)}} {{Springbokke (2009)}} {{Springbokke (2011 Rugbywêreldbekergroep)}} {{Springbokke (2015)}} }} {{DEFAULTSORT:Brussow, Heinrich}} [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1986]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] ckguzckv5k5wtgt40v81o0rudrsf52f 0 41223 2816232 2439150 2025-06-26T21:34:16Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816232 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Meyer Bosman | beeld = | byskrif = | vollenaam = Meyer Herman Bosman | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1985|4|19}} | geboorteplek = [[Bethlehem, Vrystaat|Bethlehem]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,92 m | gewig = 96 kg | ru_posisies = Losskakel, senter | springbokid = 771 | sarugbyno = 24541 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = Shimlas | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]]<br/>[[Sharks]] | super14jare = 2006-2009<br/>2010- | super14wedstryde = 59 <br/> 43 | super14punte = 188) <br/> (44 | ru_currentclub = | super14opdatering = 4 Mei 2013 | ru_provinsie = [[Vrystaat Cheetahs]]<br />[[Natal Haaie]] | ru_provinsiejare = 2005-2009<br />2010 | ru_provinsiewedstryde = 56 <br/>23 | ru_provinsiepunte = (109)<br/>(132) | ru_provinsieopdatering = 24 Oktober 2012 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{Rugby-unie-landdata|RSA}} | ru_nasionalejare = 2005-2009 | ru_nasionalewedstryde = 3 | ru_nasionalepunte = 7 | ru_nsopdatering = 30 Oktober 2012 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Hoër Landbouskool Oakdale]] | universiteit = [[Universiteit van die Vrystaat]] | url = }} '''Meyer Bosman''' (gebore in Bethlehem, [[19 April]] [[1985]]) is 'n [[Springbok]]rugbyspeler wat vir die [[Natal Haaie]] in die [[Curriebeker]] en die [[Sharks]] in [[Superrugby]] speel. == Eksterne skakels == * {{Genslin-bokke|id=716|naam=Meyer Bosman}} *[http://www.itsrugby.co.uk/player_2907.html itsrugby.co.uk] *[http://www.sharksrugby.co.za/content.aspx?id=20910 Sharks profiel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110304145417/http://www.sharksrugby.co.za/content.aspx?id=20910 |date= 4 Maart 2011 }} *[http://www.vodacomcheetahs.co.za/player.asp?pid=102 Cheetahs profiel] {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Bosman, Meyer}} [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Sharks rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1985]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] 597ezxqwp60d77k3s8i9qnymnnt10iw 0 41228 2816228 2197296 2025-06-26T21:33:50Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816228 wikitext text/x-wiki : ''Vir die sanger met dieselfde naam, sien [[Kupido (sanger)|Kupido]].'' {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Johan Wessels | beeld = | beeldgrootte = | byskrif = | vollenaam = Petrus Johannes Wessels | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1988|11|29}} | geboorteplek = Vereeniging | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 185 cm | gewig = 98 kg | gewig_opdatering = | beroep = Rugbyspeler | familie = | skool = [[Afrikaans Hoër, Kroonstad]] | universiteit = [[Universiteit van die Vrystaat]] | ru_posisies = Flank, agtsteman | ru_huidigeposisie = Flank | ru_huidigespan = | springbokid = <!-- Persoon se Springboknommer aan hom toegeken --> | sarugbyno = <!-- Nommer waarvolgens SARugby se webwerf spelers se inligting bevat --> | ru_jeugspanne = <!-- Verteenwoordigende jeugspanne soos Cravenweek --> | ru_amateurjare = 2008 | ru_amateurklubs = Shimlas | ru_amopdatering = | ru_klubjare = 2012–2014 | ru_proklubs = [[Stade Rochelaise]] | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | ru_provinsiejare = 2009, 2011 | ru_provinsie = [[Vrystaat Cheetahs|VS Cheetahs]] | ru_provinsiewedstryde = 21 | ru_provinsiepunte = 15 | ru_provinsieopdatering = | provinsievert = <!-- Indien “ja” hier ingevul word, word “Verteenwoordigend” vertoon in die sjabloon. Indien dit oopgelos word, word “Superrugby” vertoon --> | super14jare = 2011 | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] | super14wedstryde = 4 | super14punte = (0) | super14opdatering = | ru_huidigeklub = <!-- Klub/Provinsie waar die speler gekontrakteer is tydens die Superrugbyseisoen --> | ru_nasionalejare = | ru_nasionalespan = | ru_nasionalewedstryde = | ru_nasionalepunte = | ru_nsopdatering = | url = }} '''Johan Wessels''' (gebore in [[Vereeniging]], [[29 November]] [[1988]]) is ’n rugbyspeler wat vir die [[Vrystaat Cheetahs]] in die [[Curriebeker]] en vir die [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] in die [[Superrugby]]kompetisie gespeel het. Hy speel tans in Frankryk vir [[Stade Rochelaise]]. {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Wessels, Johan}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1988]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Geboortes in 1986]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] ryb9iy0d3106shi16sph5ruzd9hh7ut 0 44587 2816306 2175032 2025-06-27T02:54:09Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816306 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Wetenskaplike | naam = Alexander von Bunge | beeld = Alexander von Bunge.jpg | beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | beeldonderskrif = Alexander Bunge, Litografie van Eduard Hau | geboortenaam = Aleksandr Andrejewitsj Bunge<br />Александр Андреевич Бунге | geboortedatum = [[6 Oktober]] [[1803]] | geboorteplek = [[Kiëf]], [[Russiese Ryk]] (tans [[Oekraïne]]) | sterftedatum = [[18 Julie]] [[1890]] | sterfteplek = Dorpat, [[Russiese Ryk]] (tans [[Tartu]], [[Estland]]) | plek van graf = | blyplek = | burgerskap = {{vlagland|Rusland}} | nasionaliteit = [[plantkunde]] | vakgebied = | werkplek = | alma mater = Universiteit van Dorpat | doktorale promotor = | akademiese adviseurs = | doktorale studente = | ander studente = | bekend vir = | beïnvloed deur = | invloed op = | toekennings = | handtekening = | webblad = | voetnotas = }} '''Alexander von Bunge''' ([[Russies]]: Александр Андреевич Бунге, Aleksandr Andrejewitsj Bunge, * [[6 Oktober]] [[1803]] in [[Kiëf|Kijiv]]; † [[18 Julie]] [[1890]] in Dorpat, tans [[Tartu]], [[Estland]]) was 'n [[Baltiese Duitsers|Duits-Balties]]-Russiese botanikus, ontdekkingsreisiger en geneeskundige van [[Swede|Sweedse]] afkoms.<ref>{{Cite web |url=http://www.edimuster.ch/alkoholgeschichte/bungebiographie.htm |title=''Gustav von Bunge'' |access-date= 7 Januarie 2010 |archive-date= 3 Julie 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090703172937/http://www.edimuster.ch/alkoholgeschichte/bungebiographie.htm |url-status=dead }}</ref> == Lewe == Bunge het vanaf 1821 geneeskunde en plantkunde aan die destyds Duitssprekende Universiteit van Dorpat (tans Tartu) gestudeer. In 1825 het hy sy studie in geneeskunde voltooi en gepromoveer. In 1826 het hy saam met Carl Friedrich von Ledebour die flora van die [[Altaigebergte]] bestudeer en toe verder gereis tot hy in 1829 die oorsprong van die Katoenja bereik het. Die navorsing, wat hy in Rusland gedoen het, word in die wetenskaplike werk „''Karl Friedrich v. Ledebours Reise durch das Altaigebirge und die dsungarische Kirgisensteppe …''“ beskryf wat in 1829/30 in [[Berlyn]] verskyn het. Hy het ook 'n beduidende bydrae tot twee ander werke van Ledebour gelewer, „''Flora altaica''“ (oor die flora van die Altaigebergte, 1829–1833) en „''Icones plantarum novarum vel imperfecte cognitarum floram rossicam, imprimis altaicam, illustrantes''“ (1829–1834). As natuurvorser het hy die nuwe geestelike gesantskap na China vergesel en die flora van die Gobi-steppe asook die flora in die omgewing van Beijing nagevors. In 1831 het hy na Rusland teruggekeer en die resultate van sy wetenskaplike navorsing in die werke ''Enumeratio plantarum, quas in China boreali collegit'' (Sint Petersburg 1831) en ''Plantarum mongholico-chinensium decas I'' (Kasan 1835) gepubliseer. In 1832 het hy weer deur die Altaigebergte gereis en navorsing oor die flora van die oostelike dele van Altai gedoen. In 1834 het hy professor vir plantkunde in Kasan geword. In 1835 het hy die [[Wolga-rivier|Wolga]]-[[steppe]] en die [[Strachan]]-streek nagevors.<ref>''Александр Андреевич Бунге'' - А.К. Сытин ; отв. ред. Р.В. Камелин. — М. : Наука, 2006. — ISBN 5-02-035310-8</ref> Bunge het in 1836 na Dorpat verhuis waar hy as professor vir plantkunde en as direkteur van die botaniese tuin werksaam was. In Desember 1857 het hy by die wetenskaplike ekspedisie aangesluit wat navorsing oor Cborasan gedoen het en onder meer deur [[Afghanistan]] gereis. Vanuit Astrabad het hy na Sjahroed, Nisjapoer, Mesjhed en Herat gereis en in 1858 'n reis na die oostelike kant van die Groot Soutwoestyn en Tebbes onderneem. In Februarie 1859 het hy via Lasj, deur die soutwoestyn na Chablis, Kerman, Isfahan, Teheran, Tabriz en Tiflis na Dorpat teruggereis waar hy in Augustus van dieselfde jaar aangekom het. Hier het Bunge begin om die botaniese resultate van sy reis te verwerk. In 1868 het Bunge sy emeritaat aanaar. Hy is op [[6 Julie]] [[1890]] in Dorpat oorlede. == Naamgewing == 'n [[Mars]]-krater, die eiland Bungeland (tans [[Kotelni-eiland]] in die Russiese Arktisgebied) en die plantspesies ''Bungea'' is na Alexander von Bunge genoem. == Seuns == Die twee seuns van Alexander von Bunge is * [[Gustav von Bunge|Gustav]] (1844–1920), fisioloog en professor in [[Basel]], [[Switserland]] * Alexander (1851–1930), geneeskundige, natuurvorser en dierkundige == Werke == * ''Enumeratio plantarum, quas in China boreali collegit …'', Petersburg 1831 * ''Plantarum mongolica-chinensium decas prima'', Kasan 1835 * ''… Tentamen generis Tamaricum species accuratius definiendi'', Dorpat 1852 * ''Anabasearum revisio'', Petersburg 1862 * ''Generis Astragali species gerontogeae'', Petersburg 1868–1869; 2 boekdele * ''Labiatae persicae'', Petersburg 1873 == Sien ook == * [[Lys van botaniste volgens outeursafkorting]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Alexander Georg von Bunge}} * [http://dspace.utlib.ee/dspace/browse?type=author&order=ASC&rpp=20&value=Bunge%2C+Alexander+Georg+von ''DSpace at Tartu University – Werke''] * [http://www.botany.ut.ee/history/bunge.html ''Biografiese artikel – Universiteit van Tartu''.] ''In Estnies''. {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:von Bunge, Alexander}} [[Kategorie:Duitse ontdekkingsreisigers]] [[Kategorie:Duitse wetenskaplikes]] [[Kategorie:Russiese ontdekkingsreisigers]] [[Kategorie:Russiese wetenskaplikes]] [[Kategorie:Geboortes in 1803]] [[Kategorie:Sterftes in 1890]] eexwemxtb0hipwf2kdb9kjjaafezoao 0 45377 2816247 2508499 2025-06-26T21:38:54Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816247 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Pieter Jeremias Blignaut | beeld = PJBlignaut_CHM_VA1075.jpg | beeldonderskrif = | orde = Staatsekretaris van die Oranje-Vrystaat | termynaanvang = 20 Mei 1879 | termyneinde = 31 Mei 1902 | vise = | voorganger = [[O.J. Truter]] (waarn.) | opvolger = Amp afgeskaf | orde2 = [[Presidente van die Oranje-Vrystaat|Waarnemende Staatspresident van die Oranje-Vrystaat]] | termynaanvang2 = 14 Julie 1888 | termyneinde2 = 10 Januarie 1889 | vise2 = | voorganger2 = [[Jan Brand|J.H. Brand]] | opvolger2 = [[F.W. Reitz]] | orde3 = | termynaanvang3 = 11 Desember 1895 | termyneinde3 = 4 Maart 1896 | vise3 = | voorganger3 = [[F.W. Reitz]] | opvolger3 = [[Martinus Theunis Steyn|M.T. Steyn]] | orde4 = | termynaanvang4 = | termyneinde4 = | vise4 = | voorganger4 = | opvolger4 = | geboortedatum = 26 Augustus 1841 | geboorteplek = [[Paarl]], [[Kaapkolonie]] | sterftedatum = {{Sterftedatum en ouderdom|1841|8|26|1909|11|1}} | sterfteplek = [[Bloemfontein]], [[Oranjerivierkolonie]] | party = | eggenoot = Caroline Erskine (1850)<br /> C.J. Steyn (1883) | kinders = | alma_mater = | professie = Staatsamptenaar | religie = [[Nederduits Gereformeerde Kerk|Nederduits Gereformeerd]] | handtekening = <!--PJBlignaut_signature.jpg--> }} '''Pieter Jeremias Blignaut''', ook wel ''P.J. Blignaut'', ([[Paarl]], [[26 Junie]] [[1841]] &ndash; [[Bloemfontein]], [[1 November]] [[1909]]) was 'n [[Suid-Afrika]]anse [[politikus]], staatsamptenaar, Staatsekretaris van die [[Oranje-Vrystaat]] (1879-1902) en het twee keer waargeneem as [[Presidente van die Oranje-Vrystaat|Staatspresident]], eers na die dood van [[Jan Brand|Staatspresident Brand]] (1888-1889) en weer na die bedanking van [[Francis William Reitz|Staatspresident Reitz]] (1895-1896). Na die einde van die [[Tweede Vryheidsoorlog]] het Blignaut gedien as lid van beide die Wetgewende Raad en die Wetgewende Vergadering van die [[Oranjerivierkolonie]]. Hy was ook lid van verskeie staatskommissies.<ref>Hierdie artkel is hoofsaaklik gebaseer op die inligting verkry uit {{cite encyclopedia | last = Moll | first = J.C. | authorlink = | title = Blignaut, Pieter Jeremias | encyclopedia = Suid-Afrikaanse Biografiese Woordenboek | volume = 3 | pages = 74–75 | publisher = Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing | location = Kaapstad & Johannesburg | date = 197? }} en bronne wat hier genoem word.</ref> == Biografie == === Familie === Blignaut was deel van 'n ou Kaapse familie, die seun van Johannes Jeremias Cornelis Blignaut en Johanna Emerentia de Villiers. Hy is na sy oupa, Pieter Jeremias Blignaut, 'n inwonen van [[Stellenbosch]] wie op 25 Oktober 1801 met Maria Dorothea de Villiers getroud is, vernoem. Blignaut is self twee keer getroud. Die eerste keer was met Caroline Erskine in 1850. Toe sy op 11 Februarie 1883 oorlede is het hy met C.J. Steyn, suster van [[Marthinus Theunis Steyn|Staatspresident Steyn]] getrou. Uit sy twee huwelike is ses kinders gebore. === Vroeë lewe en loopbaan === Blignaut het in die Paarl 'n staatskool bygewoon en hy is uiteindelik na die [[Paarl Gimnasium]]. Na die voltooiing van sy eksamen is Blignaut na [[Kaapstad]] vertrek waar hy by die koloniale administrasie aangesluit het. In 1861 het hy die eksamen vir die Staatsdienssertifikaat van die Kaapkolonie geslaag en in 1862 het hy na die [[Oranje-Vrystaat]] verhuis. Hier is hy aangestel in die posisie van klerk vir die Landdros en die Regter van die Vrede van [[Philippolis]] (17 September 1862). In daardie tyd was die administrasie van die staat, gereg en weermag grotendeels in dieselfde hande. In die lig van die dreigende Basothogevaar het [[Jan Brand|Staatspresident Brand]] die reorganisasie van die verdediging van die Oranje-Vrystaat beveel asook die regulasies vir die verskillende Vrywilligerskorps wat deur die Landdroskantore geadministreer is. Blignaut en [[John G. Fraser]] het die konferensie namens Philippolis bygewoon. Blignaut was vir vier jaar die posisie van klerk beklee; van 12 Januarie 1865 was hy in daardie hoedanigheid in [[Fauresmith]] werksaam. Hier is hy op 25 Oktober 1866 bevorder tot Landdros en vier jaar later en op 28 September 1870 is hy na [[Kroonstad]] verplaas (ook as Landdros). === Staatsekretaris === [[Lêer:PJBlignaut VA0948.jpg|duimnael|links|P.J. Blignaut, 1890's]] Toe [[J.F.R. Kaufman Höhne|Staatsekretaris Höhne]] in April 1879 oorlede is, is Blignaut gevra om die posisie te beklee en hy is op 20 Mei deur die Staatspresident aangestel.<ref>Muller, Hendrik P.N., ''Oude tyden in den Oranje-Vrystaat. Naar Mr. H.A.L. Hamelberg's nagelaten papieren beschreven''. Leiden: E.J. Brill 1907. 258.</ref> Blignaut was vir een-en-twintig jaar die Staatsekretaris van die Oranje-Vrystaat, eers gedurende 'n tydperk van groeiende ekonomiese vooruitgang vir die republiek, en daarna gedurende die Tweede Vryheidsoorlog. Gedurende albei tydperke het Blignaut hom bewys as 'n effektiewe en toegewyde staatsamptenaar met 'n besondere oog vir binne- en buitelandse sake. Blignaut is reeds in 1880 belas met die moeilike taak om op te tree as bemiddellaar tussen die Britte en Transvaal. Blignaut was gewild onder die burgers van die Oranje-Vrystaat asook die staatsamptenare weens sy vriendelike en oop persoonlikheid. Dit het geblyk uit die feesvieringe met Blignaut se 30ste jaar in die staatsdiens in 1892. Blignaut het ook die volle vertroue van die Volksraad en die drie Staatspresidente waarmee hy saamgewerk het, geniet. Omdat hy so lank in sy beroep was, was hy een van die kundigste mense in die Oranje-Vrystaat wanneer dit kom by sake waar die regering betrokke is. In die lig van al hierdie eienskappe het Blignaut na die natuurlike kandidaat gelyk om die posisie van waarnemende Staatspresident in te neem toe Staatspresident Brand skielik in 1888 oorlede is asook na die onverwagte bedanking van Staatspresident Reitz in 1895.<ref>{{en}} Vir datums, sien [http://www.worldstatesmen.org/South_Africa.html#Orange Suid-Afrika by Worldstatesman.org].</ref> Toe die oorlog in Oktober 1899 uitgebreek het en die Britse troepe gereedgestaan het om Bloemfontein te beset in Maart 1900, het Blignaut die verwydering van die regering, saam met die staatsargiewe, na [[Kroonstad]] georganiseer. Daarna het hy saam met die regering in die veld gebly terwyl hulle van plek na plek beweeg het. In Januarie 1901, toe Blignaut dodelik siek was, is 'n reisdokument aan hom uitgereik sodat hy na sy plaas, Secretarispan, naby Bloemfontein kan gaan waar hy vir die res van die oorlog gebly het, in wese met verlof van se amp as Staatsekretaris. Sy vrou, C.J. Steyn, was ook aktief by die oorlog betrokke. Sy het 'n Vrouekomitee opgestel, aanvanklik met die doel om [[Boerekrygsgevangenes]] te voorsien van klere, maar later ook om na die welstand van die vroue en kinders in die konsentrasiekampe om te sien. === Britse diens === Ná die ondertekening van die [[Vrede van Vereeniging]] op 31 Mei 1902 het Blignaut vinnig aangepas by die nuwe politieke situasie. Waar sy eweknie in die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]], Staatsekretaris Reitz die verdrag onderteken het maar volgens beginsel nie wou deelneem aan die eed van getrouheid aan die Britse regering nie, het Blignaut sonder skroom op 6 Junie 1902 die eed onderteken. Dit is moontlik dat sy siekte en die gevolglike kontak met die Britse owerheid gedurende die laaste fase van die oorlog Blignaut se mening oor die toekoms van die Oranje-Vrystaat en sy posisie daarbinne, beïnvloed. Die Britse regering het Blignaut byna onmiddellik aangestel as lid van die Sentrale Repatriasiekomitee vir die Oranjerivierkolonie. Hier het hy te make gehad met die repatriasie en hervestiging van die duisende Vrystaters wat van hul huise gevlug het, opgesluit was in konsentrasiekampe en in die veld was om te veg. Die Sentrale PAtriasiekomitee was deel van die Vrede van Vereeniging. Sonder dat die Britte daarvan bewus was het Blignaut hierdie posisie gebruik om die administrasie in die rigting van die armoede van die baie blanke Vrystaters te lei en het op die manier werksgeleenthede vir hulle probeer skep. In 1903 het die Britse regering hom aangestel in die Wetgewende Raad van die kolonie en in 1907, na die terugkeer van regering, het Blignaut lid van die Wetgewende Vergadering geword. Omdat hy 'n beter staatsamptenaar as 'n politikus was, was sy impak op die verrigtinge van hierdie instellings beperk. Sy kundigheid is beter aangewend met sy aanstelling as afgevaardigde na die Suid-Afrikaanse Doeane-konferensie van 1903 en as lid van die Sentrale Komitee van die Konferensie van Landdroste in Bloemfontein. In 1909 het Blignaut by die werk siek bloedvergiftiging opgedoen en na 'n suksesvolle operasie is 'n 'n paar dae later in sy huis oorlede. Hy is in Bloemfontein begrawe met 'n [[Vrymesselaar]]sbegrafnis, gelei deur lede van die ''Rising Star''-losie waarvan Blignaut ook lid was. == Verwysings == {{verwysings|2}} == Bronne == * {{cite book | last = Muller | first = H.P.N. | authorlink = Hendrik Pieter Nicolaas Muller | title = Oude tyden in den Oranje-Vrystaat. Naar Mr. H.A.L. Hamelberg's nagelaten papieren beschreven | publisher = E.J. Brill | location = [[Leiden]] | date = 1907 | pages = 383p. | doi = | isbn = }} * {{cite encyclopedia | last = Moll | first = J.C. | authorlink = | title = Blignaut, Pieter Jeremias | encyclopedia = Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek | volume = 3 | pages = 74–75 | location = Kaapstad & Johannesburg | date = 197? }} {{wikisource|Peace of Vereeniging|Vrede van Vereeniging}} {{Presidente van die Oranje-Vrystaat}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Blignaut, Pieter Jeremias}} [[Kategorie:Presidente van die Oranje-Vrystaat]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse politici]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse Vrymesselaars]] [[Kategorie:Geboortes in 1841]] [[Kategorie:Sterftes in 1909]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] fwl06jizwghtb7ucijztxi6x6rbqsn3 0 45729 2816248 2700587 2025-06-26T21:39:12Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816248 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Attie van Heerden | beeld = | byskrif = | vollenaam = Adriaan Jacobus van Heerden | bynaam = Attie | geboortedatum = {{Geboortedatum|1898|3|10}} | geboorteplek = [[Boshof]], [[Oranje-Vrystaat]] | sterftedatum = {{Sterftedatum en ouderdom|1898|3|10|1965|10|14}} | sterfteplek = [[Pretoria]], [[Transvaal]] | lengte = | gewig = 83,9&nbsp;kg | familie = | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = | ru_posisies = [[Losvoorspeler|Flank]] | springbokid = 152 | sarugbyno = 46555 | ru_huidigeposisie = | ru_huidigespan = | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = ≥1916–≤20<br />1919<br />1920–23 | ru_proklubs = [[Universiteit Stellenbosch]]<br />[[Westelike Provinsie]]<br />[[Transvaal]] | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | ru_nasionalespan = {{RSAru}} | ru_nasionalejare = 1921 | ru_nasionalewedstryde = 2 | ru_nasionalepunte = (3)1d | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | rl_posisies = Flank | rl_huidigeposisie = | rl_huidigespan = | rl_amateurjare = | rl_amateurklubs = | rl_amklubwedstryde = | rl_amklubpunte = | rl_amopdatering = | rl_klubjare = 1923–27<br />1927 | rl_proklubs = Wigan<br />Leigh | rl_klubwedstryde = 127<br />14 | rl_klubpunte = (321)107d<br />0 | rl_klubopdatering = | rl_nasionalespan = Ander nasionaliteite | rl_nasionalejare = 1923–1927 | rl_nasionalewedstryde = 2 | rl_nasionalepunte = (6)3d | rl_nsopdatering = | rl_afrigtingklubs = | rl_afrigtingjare = | rl_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler en Olimpiese atleet | url = Bron: [http://www.espnscrum.com/southafrica/rugby/player/2804.html espnscrum.com] }} '''Adriaan "Attie" Jacobus van Heerden''' ([[10 Maart]] [[1898]] [[Boshof]], [[Oranje-Vrystaat]] – [[14 Oktober]] [[1965]], [[Pretoria]]) was 'n [[Suid-Afrika]]anse [[Olimpiese Spele|Olimpiese atleet]] (400 meter [[hekkies]]) en bekroonde [[rugby]]speler. == Skoolopleiding == Attie van Heerden was 'n student by [[Paarl Gimnasium]] in [[Paarl]], [[Kaapprovinsie]], [[Suid-Afrika]].<ref name="Hoërskool Paarl Gimnasium">{{cite web |url=http://www.rugby365.com/schools/profiles/585697.htm |title=Hoërskool Paarl Gimnasium |publisher=rugby365.com |date=31 Desember 2009 |access-date=1 Januarie 2010 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20120414180441/http://www.rugby365.com/schools/profiles/585697.htm |archive-date=14 April 2012 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref> == Na rugby == Na sy uittrede as rugbyspeler het Van Heerden na Suid-Afrika teruggekeer en by [[Yskor]] as 'n [[sekuriteitswag]] gewerk. == Verdere leesstof == * {{cite book|author=Floris J. G. van der Merwe|title=Honderd Jaar – [[Stellenbosch Universiteit|Atletiek Stellenbosch]] – Matie Atletiek 1885 tot 1985|publisher=|year=|isbn=}} * {{cite book|author=Piet van der Schyff|title=[[Paul Roos]] se Springbokke 1906 tot 2006|publisher=|year=|isbn=}} * {{cite book|author=Ron Palenski |title=Men in Black|publisher=|year=|isbn=}} * {{cite book|author=Teddy Shnaps|title=A Statistical History of Springbok Rugby|publisher=|year=|isbn=}} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Genslin-bokke|id=255|naam=Attie van Heerden}} * [http://rugbyleagueproject.org/players/Attie_van_Heerden.html Statistieke op rugbyleagueproject.org]{{Dooie skakel|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://wigan.rlfans.com/readarticle.php?article_id=1014 Statistieke op wigan.rlfans.com] * [http://www.scrum.com/southafrica/rugby/player/2804.html Statistieke op scrum.com] * [http://www.sports-reference.com/olympics/athletes/va/attie-van-heerden-1.html Olympiese statistieke] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121025161125/http://www.sports-reference.com/olympics/athletes/va/attie-van-heerden-1.html |date=25 Oktober 2012 }} * [http://www.rugby365.com/schools/profiles/585697.htm Hoërskool Paarl Gimnasium] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120414180441/http://www.rugby365.com/schools/profiles/585697.htm |date=14 April 2012 }} * [http://www.rugbyforum.co.za/Week22.htm Rugby Against Australia – The Early Days by Brian Forsyth] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090304151740/http://www.rugbyforum.co.za/Week22.htm |date= 4 Maart 2009 }} * [http://www.rugby-memorabilia.co.uk/touchlines_apr09.pdf The Magazine of the Rugby Memorabilia Society – 43 April 2009 uitgawe] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130726044116/http://rugby-memorabilia.co.uk/touchlines_apr09.pdf |date=26 Julie 2013 }} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Van Heerden, Attie}} [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1898]] [[Kategorie:Sterftes in 1965]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] rexdsbtocda3r0ly4vh2usyapwt8lnr 0 47033 2816135 2572962 2025-06-26T19:16:03Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Randse Afrikaanse Universiteit]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816135 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Neil Joseph William Sandilands | Beeld = | Beeldbeskrywing = <!-- vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{GDEO|1975|5|1}} | Geboorteplek = [[Randfontein]], [[Suid-Afrika]] | Nasionaliteit = [[Suid-Afrika]]ans | Sterftedatum = | Sterfteplek = | Beroep = Akteur | Aktiewe jare = 1991–nou | Noemenswaardige rolprente = ''[[7de Laan]]'' (televisiereeks), ''Orion'', ''Proteus'', ''[[Jakhalsdans]]'', ''The 100'', ''Hap and Leonard'', ''The Flash'', ''News of the World'', ''Sweet tooth'' | Webwerf = neilsandilands.com | imdb = 1442644 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Neil Joseph William Sandilands''' (gebore [[1 Mei]] [[1975]]) is 'n [[Afrikaans]]e akteur. Hy is bekend vir sy rol as Bart Kruger in die [[SABC2]] se sepie [[7de Laan|''7de Laan'']] en vir sy rol in [[kykNET]] se dramareeks ''Orion''. Sy eerste internasionale blootstelling was met die rolprent ''Proteus'' waarin hy die rol van die gevaarlike 18de eeuse Nederlandse seevaarder speel wat op Robbeneiland aangehou was vir [[sodomie]]. Sandilands verwerf sy [[B.A.-graad]] in 1996 aan die [[Randse Afrikaanse Universiteit]].<ref>[http://www.whoswhosa.co.za/user/6889 Who's Who SA] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100512065218/http://www.whoswhosa.co.za/user/6889 |date=12 Mei 2010 }}, besoek op 26 April 2010.</ref> == Filmografie == * ''Konings'' (1991); TV-reeks, as Dolf Groenewald. Regie: David Lister * ''Meester'' (1990); TV-reeks, as Bertus Conradie. Regie: [[Annie Basson]] * ''Carpe Diem'' (1995); TV-reeks, as Wynand. Regie: Bob Riley * ''Soutmansland'' (1999); TV-reeks<ref>{{IMDb|1442644}}</ref> * ''[[7de Laan]]'' (2000); Sepie, as Bart Kruger (eienaar van die deli). * ''Proteus'' (2003); Film, as Rijkhaart Jacob. Regie: John Greyson * ''Snitch'' (2004); TV-reeks, as Jan Pieter * ''Jozi-H'' (1 episode, 2006) * ''Orion'' (2006); Afrikaanse TV-reeks, as Zatopek van Heerden. Regie: Gerrit Schoonhoven * ''Unsung Hero'' (2009). Gasspeler. Regie: Norman Maake * ''[[Binnelanders]]'' (2009); Sepie. PJ Bellingham * ''Feast of the Uninvited'' (2008); TV-reeks, as Daantjie van Wyk. Regie: Katinka Heyns * ''[[Jakhalsdans]]'' (2010); Film, as Dawid le Fleur. Regie: Darrell Roodt * ''[[Die ballade van Robbie de Wee]]'' (2013); Film, as Len van Jaarsveld. Regie: Darrell Roodt * ''[[Musiek vir die Agtergrond]]'' (2013) * ''[[Hap and Leonard]]'' (2016); TV-reeks, as Paco. Regie: [[Jim Mickle]] * ''[[The 100]]'' (2016); TV-reeks, as Titus. Ontwikkelaar: Jason Rothenberg * ''[[The Flash]]'', reeks 4 (2017); TV-reeks, as Clifford DeVoe, ook bekend as ''The Thinker''. * ''News of the World'' (2019); Film, as oom Wilhelm Leonberger (teenoor [[Tom Hanks]]) * ''[[Sweet tooth]]'' (2021); TV-reeks, as generaal Steven Abbot. Vervaardiger: [[Robert Downey jr.|Robert Downey Jr]]. * ''Thanks Dad;'' Kortfilm. Regie: Hein de Voss == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Sandilands, Neil}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akteurs]] [[Kategorie:Geboortes in 1975]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprentregisseurs]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprentvervaardigers]] [[Kategorie:Alumni van die Randse Afrikaanse Universiteit]] e77f2vp90zvsvc35odmh0x43fqkdxff 2816138 2816135 2025-06-26T19:16:42Z Pynappel 70858 /* Filmografie */ 2816138 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Neil Joseph William Sandilands | Beeld = | Beeldbeskrywing = <!-- vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{GDEO|1975|5|1}} | Geboorteplek = [[Randfontein]], [[Suid-Afrika]] | Nasionaliteit = [[Suid-Afrika]]ans | Sterftedatum = | Sterfteplek = | Beroep = Akteur | Aktiewe jare = 1991–nou | Noemenswaardige rolprente = ''[[7de Laan]]'' (televisiereeks), ''Orion'', ''Proteus'', ''[[Jakhalsdans]]'', ''The 100'', ''Hap and Leonard'', ''The Flash'', ''News of the World'', ''Sweet tooth'' | Webwerf = neilsandilands.com | imdb = 1442644 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Neil Joseph William Sandilands''' (gebore [[1 Mei]] [[1975]]) is 'n [[Afrikaans]]e akteur. Hy is bekend vir sy rol as Bart Kruger in die [[SABC2]] se sepie [[7de Laan|''7de Laan'']] en vir sy rol in [[kykNET]] se dramareeks ''Orion''. Sy eerste internasionale blootstelling was met die rolprent ''Proteus'' waarin hy die rol van die gevaarlike 18de eeuse Nederlandse seevaarder speel wat op Robbeneiland aangehou was vir [[sodomie]]. Sandilands verwerf sy [[B.A.-graad]] in 1996 aan die [[Randse Afrikaanse Universiteit]].<ref>[http://www.whoswhosa.co.za/user/6889 Who's Who SA] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100512065218/http://www.whoswhosa.co.za/user/6889 |date=12 Mei 2010 }}, besoek op 26 April 2010.</ref> == Filmografie == * ''Meester'' (1990); TV-reeks, as Bertus Conradie. Regie: [[Annie Basson]] * ''Konings'' (1991); TV-reeks, as Dolf Groenewald. Regie: David Lister * ''Carpe Diem'' (1995); TV-reeks, as Wynand. Regie: Bob Riley * ''Soutmansland'' (1999); TV-reeks<ref>{{IMDb|1442644}}</ref> * ''[[7de Laan]]'' (2000); Sepie, as Bart Kruger (eienaar van die deli). * ''Proteus'' (2003); Film, as Rijkhaart Jacob. Regie: John Greyson * ''Snitch'' (2004); TV-reeks, as Jan Pieter * ''Jozi-H'' (1 episode, 2006) * ''Orion'' (2006); Afrikaanse TV-reeks, as Zatopek van Heerden. Regie: Gerrit Schoonhoven * ''Unsung Hero'' (2009). Gasspeler. Regie: Norman Maake * ''[[Binnelanders]]'' (2009); Sepie. PJ Bellingham * ''Feast of the Uninvited'' (2008); TV-reeks, as Daantjie van Wyk. Regie: Katinka Heyns * ''[[Jakhalsdans]]'' (2010); Film, as Dawid le Fleur. Regie: Darrell Roodt * ''[[Die ballade van Robbie de Wee]]'' (2013); Film, as Len van Jaarsveld. Regie: Darrell Roodt * ''[[Musiek vir die Agtergrond]]'' (2013) * ''[[Hap and Leonard]]'' (2016); TV-reeks, as Paco. Regie: [[Jim Mickle]] * ''[[The 100]]'' (2016); TV-reeks, as Titus. Ontwikkelaar: Jason Rothenberg * ''[[The Flash]]'', reeks 4 (2017); TV-reeks, as Clifford DeVoe, ook bekend as ''The Thinker''. * ''News of the World'' (2019); Film, as oom Wilhelm Leonberger (teenoor [[Tom Hanks]]) * ''[[Sweet tooth]]'' (2021); TV-reeks, as generaal Steven Abbot. Vervaardiger: [[Robert Downey jr.|Robert Downey Jr]]. * ''Thanks Dad;'' Kortfilm. Regie: Hein de Voss == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Sandilands, Neil}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akteurs]] [[Kategorie:Geboortes in 1975]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprentregisseurs]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprentvervaardigers]] [[Kategorie:Alumni van die Randse Afrikaanse Universiteit]] pi49jzofzh18v1m52qigxoem4w8n0qw 2816149 2816138 2025-06-26T19:31:32Z Aliwal2012 39067 2816149 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Neil Joseph William Sandilands | Beeld = | Beeldbeskrywing = <!-- vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{GDEO|1975|5|1}} | Geboorteplek = [[Randfontein]], [[Suid-Afrika]] | Nasionaliteit = [[Suid-Afrika]]ans | Sterftedatum = | Sterfteplek = | Beroep = Akteur | Aktiewe jare = 1991–nou | Noemenswaardige rolprente = ''[[7de Laan]]'' (televisiereeks), ''Orion'', ''Proteus'', ''[[Jakhalsdans]]'', ''The 100'', ''Hap and Leonard'', ''The Flash'', ''News of the World'', ''Sweet tooth'' | Webwerf = neilsandilands.com | imdb = 1442644 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Neil Joseph William Sandilands''' (gebore [[1 Mei]] [[1975]]) is 'n [[Afrikaans]]e [[akteur]]. Hy is bekend vir sy rol as Bart Kruger in die [[SABC2]] sepie [[7de Laan|''7de Laan'']] en vir sy rol in [[kykNET]] se dramareeks ''Orion''. Sy eerste internasionale blootstelling was met die rolprent ''Proteus'' waarin hy die rol van die gevaarlike 18de eeuse Nederlandse seevaarder speel wat op [[Robbeneiland]] aangehou word vir [[sodomie]]. Sandilands verwerf sy [[B.A.-graad]] in 1996 aan die [[Randse Afrikaanse Universiteit]].<ref>[http://www.whoswhosa.co.za/user/6889 Who's Who SA] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100512065218/http://www.whoswhosa.co.za/user/6889 |date=12 Mei 2010 }}, besoek op 26 April 2010.</ref> == Filmografie == * ''Meester'' (1990); TV-reeks, as Bertus Conradie. Regie: [[Annie Basson]] * ''Konings'' (1991); TV-reeks, as Dolf Groenewald. Regie: David Lister * ''Carpe Diem'' (1995); TV-reeks, as Wynand. Regie: Bob Riley * ''Soutmansland'' (1999); TV-reeks<ref>{{IMDb|1442644}}</ref> * ''[[7de Laan]]'' (2000); TV-sepie, as Bart Kruger (eienaar van die deli). * ''Proteus'' (2003); Film, as Rijkhaart Jacob. Regie: John Greyson * ''Snitch'' (2004); TV-reeks, as Jan Pieter * ''Jozi-H'' (1 episode, 2006) * ''Orion'' (2006); Afrikaanse TV-reeks, as Zatopek van Heerden. Regie: Gerrit Schoonhoven * ''Unsung Hero'' (2009). Gasspeler. Regie: Norman Maake * ''[[Binnelanders]]'' (2009); Sepie. PJ Bellingham * ''Feast of the Uninvited'' (2008); TV-reeks, as Daantjie van Wyk. Regie: [[Katinka Heyns]] * ''[[Jakhalsdans]]'' (2010); Film, as Dawid le Fleur. Regie: Darrell Roodt * ''[[Die ballade van Robbie de Wee]]'' (2013); Film, as Len van Jaarsveld. Regie: Darrell Roodt * ''[[Musiek vir die Agtergrond]]'' (2013) * ''Hap and Leonard'' (2016); TV-reeks, as Paco. Regie: Jim Mickle * ''The 100'' (2016); TV-reeks, as Titus. Ontwikkelaar: Jason Rothenberg * ''The Flash'', reeks 4 (2017); TV-reeks, as Clifford DeVoe, ook bekend as ''The Thinker''. * ''News of the World'' (2019); Film, as oom Wilhelm Leonberger (teenoor [[Tom Hanks]]) * ''Sweet tooth'' (2021); TV-reeks, as generaal Steven Abbot. Vervaardiger: [[Robert Downey jr.|Robert Downey jr]]. * ''Thanks Dad;'' Kortfilm. Regie: Hein de Voss == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Sandilands, Neil}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akteurs]] [[Kategorie:Geboortes in 1975]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprentregisseurs]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprentvervaardigers]] [[Kategorie:Alumni van die Randse Afrikaanse Universiteit]] 30ly7if0sq8j9fyhufpetr7aeq4u7hp 0 47330 2816106 2587544 2025-06-26T18:04:25Z JMK 649 beter prente 2816106 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | status = LC | status_system = IUCN3.1 | name = Blesbok | image = Blesbok (Damaliscus dorcas phillipsi) male ... (46123245775).jpg | image2 = Damaliscus pygargus phillipsi, ooi met lam, Pretoria-dieretuin.jpg | image2_caption = 'n Ram te [[Golden Gate-Hoogland- Nasionale Park|Golden Gate-Hoogland]] en 'n ooi met lam by die [[Nasionale Dieretuin van Suid-Afrika|Nasionale Dieretuin]], Pretoria | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordate|Chordata]] | classis = [[Mammalia]] | ordo = [[Artiodactyla]] | familia = [[Bovidae]] | subfamilia = [[Alcelaphinae]] | genus = ''[[Damaliscus]]'' | species = '''''D. pygargus''''' | trinomial = ''Damaliscus pygargus phillipsi'' | synonyms =<center>''Damaliscus dorcas phillipsi''</center> }} Die '''blesbok''' (''Damaliscus pygargus phillipsi'') is 'n groot [[wildsbok]] wat in die [[Hoëveld]] van [[Suid-Afrika]] aangetref word. 'n Volwasse blesbok het 'n gemiddelde massa van 80&nbsp;kg en 'n hoogte van 95&nbsp;cm. Die ram het horings wat 51&nbsp;cm lank kan word. Die dier se naam verwys na die wit "bles" op sy gesig. Ook sy pens, kruise en bene is baie ligter as die res van die liggaam. == Sien ook == *[[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere]] *[[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name]] *[[Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes]] == Bronnelys == *''Soogdiere van die Krugerwildtuin en ander Nasionale Parke'' (1979). Saamgestel deur Die Nasionale Parkeraad. 'n Publikasie van die Raad van Kuratore vir Nasionale Parke van die Republiek van Suid-Afrika. ISBN 0-86953-027-5. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Damaliscus pygargus phillipsi}} * {{Wikt-inlyn|blesbok}} {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Wildsbokke]] 3k87pcs1onl175sf93wmxidl9ucia14 2816108 2816106 2025-06-26T18:12:25Z JMK 649 +prent 2816108 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | status = LC | status_system = IUCN3.1 | name = Blesbok | image = Blesbok (Damaliscus dorcas phillipsi) male ... (46123245775).jpg | image2 = Damaliscus pygargus phillipsi, ooi met lam, Pretoria-dieretuin.jpg | image2_caption = 'n Ram te [[Golden Gate-Hoogland- Nasionale Park|Golden Gate-Hoogland]] en 'n ooi met lam by die [[Nasionale Dieretuin van Suid-Afrika|Nasionale Dieretuin]], Pretoria | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordate|Chordata]] | classis = [[Mammalia]] | ordo = [[Artiodactyla]] | familia = [[Bovidae]] | subfamilia = [[Alcelaphinae]] | genus = ''[[Damaliscus]]'' | species = '''''D. pygargus''''' | trinomial = ''Damaliscus pygargus phillipsi'' | synonyms =<center>''Damaliscus dorcas phillipsi''</center> }} Die '''blesbok''' (''Damaliscus pygargus phillipsi'') is 'n groot [[wildsbok]] wat in die [[Hoëveld]] van [[Suid-Afrika]] aangetref word. 'n Volwasse blesbok het 'n gemiddelde massa van 80&nbsp;kg en 'n hoogte van 95&nbsp;cm. Die ram het horings wat 51&nbsp;cm lank kan word. Die dier se naam verwys na die wit "bles" op sy gesig. Ook sy pens, kruis en bene is baie ligter as die res van die liggaam. [[Lêer:Blesbok (Damaliscus pygargus phillipsi) head Malolotja.jpg|duimnael|links|Nabyskoot van die kop, [[Eswatini]]]] == Sien ook == *[[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere]] *[[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name]] *[[Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes]] == Bronnelys == *''Soogdiere van die Krugerwildtuin en ander Nasionale Parke'' (1979). Saamgestel deur Die Nasionale Parkeraad. 'n Publikasie van die Raad van Kuratore vir Nasionale Parke van die Republiek van Suid-Afrika. ISBN 0-86953-027-5. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Damaliscus pygargus phillipsi}} * {{Wikt-inlyn|blesbok}} {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Wildsbokke]] 3g53mlouyga4762e8p5k79pq4jfsavh 0 52752 2816296 2535258 2025-06-27T02:24:41Z Ziv 115288 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Anyksciai.jpg]] → [[File:Church of St. Matthew and the monument to Antanas Baranauskas in Anykščiai, Lithuania 2007.jpg]] [[c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name) 2816296 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #000000; background: #f7f8ff; padding: 4px; font-size:170%;" | '''Anykščiai'''<br /> [[Lêer:Church of St. Matthew and the monument to Antanas Baranauskas in Anykščiai, Lithuania 2007.jpg|280px]] |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kaart''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:LietuvaAnyksciai.png|170px|center]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Anyksciai COA.gif|50px|center]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Flag of Anykščiai.png|80px|center]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlag|Litaue}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Etnografiese gewes''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Aukštaitija |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Distriksmunisipaliteit''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Anykščiai |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{Koördinate|55|32|N|25|06|O}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Eerste verwysing 1442 |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stadstatus''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1516 |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1&nbsp;765 [[vierkante kilometer|vk km]] |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 74 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Stadsgebied (2010) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 11&nbsp;620 |- | &nbsp;- Munisipaliteit (2010) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 32&nbsp;637 |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 6,58/vk km |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | EET ([[UTC]] +2) |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | EEST ([[UTC]] +3) |- |&nbsp;'''Klimaat''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Tipe | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Gematig |- | &nbsp;- Gemiddelde jaarlikse temperatuur | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | -°C |- | &nbsp;- Gem. temp. Januarie/Julie | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | - / -&nbsp;°C |- | &nbsp;- Gemiddelde jaarlikse neerslae | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | - mm |- |&nbsp;'''Burgemeester''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Sigutis Obelevičius |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike Webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://www.anyksciai.lt/'' www.anyksciai.lt/''] |- style="border-top:1px solid #999;" |} '''Anykščiai''' {{Audio|Anyksciai.ogg|luister}} ([[Pools]] ''Onikszty'', [[Duits]] ''Onikschten'') is 'n stad in [[Litaue]] en die administratiewe setel van die gelyknamige rajon- of distriksmunisipaliteit. Na die stad, wat in 'n heuwelagtige landskap met meer as sewentig mere en by die samevloeiing van die [[Šventoji]]- en Anykšta-riviere geleë is, word dikwels ook as die "Weimar van Litaue" verwys: 'n aantal bekende literêre figure soos Antanas Baranauskas, Jonas Biliūnas en Antanas Vienuolis-Žukauskas is verbind met Anykščiai. {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Anyksciai}} [[Kategorie:Nedersettings in Litaue]] jv2hfsg7r2qeop1dqsyenxenwariue2 0 52874 2816233 2620588 2025-06-26T21:34:22Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816233 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Theuns Stofberg | beeld = | byskrif = | vollenaam = Marthinus Theunis Steyn Stofberg | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum|1955|06|06}} | geboorteplek = [[Villiers]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = {{Sterftedatum en ouderdom|1955|06|06|2023|08|23}} | sterfteplek = | lengte = 1,96&nbsp;m | gewig = 106&nbsp;kg | ru_posisies = [[Losvoorspeler|Flank]] | springbokid = 489 | sarugbyno = 20663 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | ru_provinsie = [[Vrystaat Cheetahs|Vrystaat]]<br />[[Blou Bulle|Noord-Transvaal]]<br />{{rut WP}} | ru_provinsiejare = 1976<br />1980<br />1983 | ru_provinsiewedstryde = | ru_provinsiepunte = | ru_provinsieopdatering = | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{Rugby-unie-landdata|RSA|1928}} | ru_nasionalejare = 1976–1984 | ru_nasionalewedstryde = 21 | ru_nasionalepunte = (30) | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Grey-kollege]] | universiteit = | url = }} '''Theuns Stofberg''' ([[6 Junie]] [[1955]] – [[23 Augustus]] [[2023]]) was die [[Kaptein (sport)|kaptein]] van die [[Suid-Afrika]]anse nasionale [[Springbokke|Springbokrugbyspan]] vir vier toetse tussen 1980 en 1984.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.sarugby.co.za/springbokprofile.aspx?id=20663&surname=Stofberg%&birthday=1955/06/06%2012:00:00%20AM&comname=Theuns%20Stofberg|title=Theuns Stofberg|publisher=[[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|SA Rugby]]|accessdate=31 Augustus 2010}} {{dooie skakel}}</ref> Hy word onthou vir sy spoed en sy grootte, altwee merkwaardig vir 'n [[Losvoorspeler|flank]] in daardie tyd, en altwee faktore wat gewoonlik nie saamgaan in [[rugby]] waar grootte regtig saak maak nie. Hy was Suid-Afrika se sewe-en-dertigste [[Springbokkapteins|Springbokkaptein]]. == Vroeë lewe == Hy is op [[6 Junie]] [[1955]] op die [[Vrystaat]]se dorpie [[Villiers]] gebore,<ref>{{af}} {{cite web |url=https://www.afrikanergeskiedenis.co.za/theuns-stofberg-1955/ |title=Theuns Stofberg (1955–2023) |publisher=Afrikanergeskiedenis |accessdate=23 Augustus 2023 |archive-date=29 Augustus 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230829154423/https://www.afrikanergeskiedenis.co.za/theuns-stofberg-1955/ |url-status=dead }}</ref> waar sy vader, ds. [[Kosie Stofberg]] van 1952 tot 1962 leraar was van die [[NG gemeente Villiers]], en ''Marthinus Theunis Steyn Stofberg'' gedoop ter ere van sy oupagrootjie aan moederskant, pres. [[M.T. Steyn]]. Sy oupa aan moederskant was die predikant en politikus dr. [[N.J. van der Merwe]] en sy ouma Tibbie Steyn, 'n dogter van oudpres. M.T. en [[Rachel Isabella Steyn|mev. Steyn]], ook Tibbie. Deur dié familielyn was hy 'n agterkleinseun van ds. [[Colin McKenzie Fraser]], 44 jaar lank leraar van die [[NG gemeente Philippolis]] en 'n agter-agterkleinseun van ds. [[Colin Fraser]] van [[NG gemeente Beaufort-Wes|Beaufort-Wes]], die stamvader van die Fraser-familie in Suid-Afrika na wie die dorp [[Fraserburg]] deels genoem is. Hy het sy skoolloopbaan aan [[Grey-kollege]] in [[Bloemfontein]] voltooi, een van die vestings van Suid-Afrikaanse rugby. Hy het sy provinsiale loopbaan by die Vrystaat afgeskop terwyl hy nog gestudeer het by die [[Universiteit van die Oranje-Vrystaat]]. Toe hy opgeroep word vir militêre diensplig is hy verplaas na Pretoria waar hy vir [[Blou Bulle|Noord-Transvaal]] begin speel het. Dit was gedurende hierdie tyd dat hy van krag tot krag gegaan het om sy plek in die nasionale span te vestig op flank. == Springbokloopbaan == Hy het sy eerste toets op 14 Augustus 1976 teen die [[All Blacks]] op die [[Vrystaatstadion]], Bloemfontein, gespeel op die jong ouderdom van 21. Die Springbokke het die toets 9-15 verloor. Hy het in 21 toetse gespeel en ook 6 toetsdrieë gedruk. Sy eerste toets as kaptein was teen [[Argentynse nasionale rugbyspan|Argentinië]] op 18 Oktober 1980 toe die Springbokke 22-13 gewen het. Sy grootste toets as kaptein was toe hy die Springbokspan gelei het, nadat die gereelde kaptein [[Wynand Claassen]] beseer is, in die eerste toets van die berugte 1981-Springboktoer na Nieu-Seeland. Die toer was ontwrig deur protesteerders gedurende die wedstryde en word nou gesien as een van die belangrikste toere in die geskiedenis van rugby. Stofberg het nie in die laaste van die drie toetse gespeel nie, wat tydelik gestaak was deur 'n ligte vliegtuig wat meelbomme gegooi het, weens 'n kniebesering wat uiteindelik die einde van sy loopbaan beteken het. Stofberg het [[Noord-Transvaal]] verlaat in [[1982]] en verhuis na hulle aartsvyande [[Westelike Provinsie Rugby Unie]] waar hy homself gevestig het en 'n fisioterapiepraktyk geopen het. Stofberg het die Springbokke in sy laaste twee toetse aangevoer teen [[Engeland]] in 1984, en altwee gewen en 'n drie in die tweede toets gedruk. Na nog 'n terugslag weens 'n kniebesering het hy uit rugby getree in 1984 op die ouderdom van 29. Hy is die enigste speler in die geskiedenis wat die [[Curriebeker]] gewen het by drie verskillende spanne. Hy het titels gewen saam met Vrystaat (1976), Noord-Transvaal (1979 en 1980) en Westelike Provinsie (1982 en 1983). == Dood == Hy het in sy laaste jare op [[Stellenbosch]] gewoon. Op 23 Augustus 2023 is hy ná 'n motorongeluk oorlede.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.news24.com/sport/rugby/springboks/former-springbok-theuns-stofberg-seriously-injured-in-car-crash-20230822 |title=Former Springbok Theuns Stofberg seriously injured in car crash |publisher=[[Nuus24]] |author=Herman Mostert |date=22 Augustus 2023 |accessdate=23 Augustus 2023}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.thesouthafrican.com/sport/rugby/springboks/rip-former-springbok-captain-theuns-stofberg-passes-away-accident-breaking-23-august-2023/ |title=RIP: Former Springbok captain passes away after accident |publisher=The South African |author=Craig Lewis |date=23 Augustus 2023 |accessdate=23 Augustus 2023}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Bibliografie == * Stofberg, Theuns: Stories van die kantlyn. Kaapstad: Zebra Pers, 2016. ISBN 978-1-77022-893-1 == Eksterne skakels == * {{Genslin-bokke|id=94|naam=Theuns Stofberg}} {{beginboks}} {{opvolgboks| voor=[[Morné du Plessis]] | titel=Springbokkaptein | jare=1976–1980 | na=[[Wynand Claassen]] }} {{eindboks}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Stofberg, Theuns}} [[Kategorie:Springbokkapteins]] [[Kategorie:Geboortes in 1955]] [[Kategorie:Sterftes in 2023]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] 1tq767jtef5flihi1xa97levzd7de8l 0 55663 2816127 2816013 2025-06-26T19:00:20Z SpesBona 2720 + Wapen 2816127 wikitext text/x-wiki '''[[Meksiko]]''' bestaan uit 31 '''deelstate''' ([[Spaans]]: ''Estados'') en die federale distrik Meksikostad (''Distrito Federal''). {| class="wikitable sortable" style="width:100%;" |+<big>Die 31 deelstate</big> !Naam !class="unsortable" | Kaart !class="unsortable" | Vlag !class="unsortable" | Wapen !Toetrede !Oppervlakte !Bevolking (2010) !Hoofstad !Grootste stad |- |[[Aguascalientes]] |align=center|[[Lêer:Aguascalientes en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Aguascalientes.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Aguascalientes.svg|border|54x36px]] |5 Februarie 1857 |align=right|5&nbsp;618 km² |align=right|1&nbsp;184&nbsp;996 |[[Aguascalientes, Aguascalientes|Aguascalientes]] |[[Aguascalientes, Aguascalientes|Aguascalientes]] |- |[[Baja California]] |align=center|[[Lêer:Baja California en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Baja California.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Baja California.svg|border|54x36px]] |16 Januarie 1952 |align=right|70&nbsp;113 km² |align=right|3&nbsp;155&nbsp;070 |[[Mexicali]] |[[Tijuana]] |- |[[Baja California Sur]] |align=center|[[Lêer:Baja California Sur en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Baja California Sur.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Baja California Sur.svg|border|54x36px]] |8 Oktober 1974 |align=right|73&nbsp;475 km² |align=right|637&nbsp;026 |[[La Paz, Baja California Sur|La Paz]] |[[La Paz, Baja California Sur|La Paz]] |- |[[Campeche]] |align=center|[[Lêer:Campeche en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Campeche.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Campeche.svg|border|54x36px]] |29 April 1863 |align=right|57&nbsp;924 km² |align=right|822&nbsp;441 |[[Campeche, Campeche|Campeche]] |[[Campeche, Campeche|Campeche]] |- |[[Chiapas]] |align=center|[[Lêer:Chiapas en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Chiapas.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Chiapas.svg|border|54x36px]] |14 September 1824 |align=right|73&nbsp;289 km² |align=right|4&nbsp;796&nbsp;580 |[[Tuxtla Gutiérrez]] |[[Tuxtla Gutiérrez]] |- |[[Chihuahua (deelstaat)|Chihuahua]] |align=center|[[Lêer:Chihuahua en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Chihuahua.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Chihuahua.svg|border|54x36px]] |6 Julie 1824 |align=right|247&nbsp;455 km² |align=right|3&nbsp;406&nbsp;465 |[[Chihuahua (stad)|Chihuahua]] |[[Ciudad Juárez]] |- |[[Coahuila]] |align=center|[[Lêer:Coahuila en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Coahuila.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Coahuila.svg|border|54x36px]] |7 Mei 1824 |align=right|151&nbsp;563 km² |align=right|2&nbsp;748&nbsp;391 |[[Saltillo]] |[[Torreón]] |- |[[Colima]] |align=center|[[Lêer:Colima en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Colima.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Colima.svg|border|54x36px]] |9 Desember 1856 |align=right|5&nbsp;625 km² |align=right|650&nbsp;555 |[[Colima, Colima|Colima]] |[[Manzanillo, Colima|Manzanillo]] |- |[[Durango]] |align=center|[[Lêer:Durango en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Durango.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Durango.svg|border|54x36px]] |22 Mei 1824 |align=right|123&nbsp;451 km² |align=right|1&nbsp;632&nbsp;934 |[[Durango, Durango|Durango]] |[[Durango, Durango|Durango]] |- |[[Federale Distrik van Meksiko|Federale Distrik]] |align=center|[[Lêer:Distrito Federal en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Mexico City.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Mexican Federal District.svg|border|54x36px]] |18 November 1824 |align=right|1&nbsp;485 km² |align=right|8&nbsp;851&nbsp;080 |[[Meksikostad]] |[[Meksikostad]] |- |[[Guanajuato]] |align=center|[[Lêer:Guanajuato en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Guanajuato.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Guanajuato.svg|border|54x36px]] |20 Desember 1823 |align=right|30&nbsp;608 km² |align=right|5&nbsp;486&nbsp;372 |[[Guanajuato, Guanajuato|Guanajuato]] |[[León, Meksiko|León]] |- |[[Guerrero]] |align=center|[[Lêer:Guerrero en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Guerrero.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Guerrero.svg|border|54x36px]] |27 Oktober 1849 |align=right|63&nbsp;621 km² |align=right|3&nbsp;388&nbsp;768 |[[Chilpancingo]] |[[Acapulco]] |- |[[Hidalgo (staat)|Hidalgo]] |align=center|[[Lêer:Hidalgo en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Hidalgo.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Hidalgo.svg|border|54x36px]] |16 Januarie 1869 |align=right|20&nbsp;846 km² |align=right|2&nbsp;665&nbsp;018 |[[Pachuca de Soto]] |[[Pachuca de Soto]] |- |[[Jalisco]] |align=center|[[Lêer:Jalisco en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Jalisco.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Jalisco.svg|border|54x36px]] |23 Desember 1823 |align=right|78&nbsp;599 km² |align=right|7&nbsp;350&nbsp;682 |[[Guadalajara]] |[[Guadalajara]] |- |[[México (deelstaat)|México]] |align=center|[[Lêer:Estado de México en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Mexico (state).svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Mexico State.svg|border|54x36px]] |20 Desember 1823 |align=right|22&nbsp;357 km² |align=right|15&nbsp;175&nbsp;862 |[[Toluca]] |[[Ecatepec de Morelos]] |- |[[Michoacán]] |align=center|[[Lêer:Michoacán en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Michoacan.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Michoacan.svg|border|54x36px]] |22 Desember 1823 |align=right|58&nbsp;643 km² |align=right|4&nbsp;351&nbsp;037 |[[Morelia]] |[[Morelia]] |- |[[Morelos]] |align=center|[[Lêer:Morelos en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Morelos.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Morelos.svg|border|54x36px]] |17 April 1869 |align=right|4&nbsp;893 km² |align=right|1&nbsp;777&nbsp;227 |[[Cuernavaca]] |[[Cuernavaca]] |- |[[Nayarit]] |align=center|[[Lêer:Nayarit en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Nayarit.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Nayarit.svg|border|54x36px]] |26 Januarie 1917 |align=right|27&nbsp;815 km² |align=right|1&nbsp;084&nbsp;979 |[[Tepic]] |[[Tepic]] |- |[[Nuevo León]] |align=center|[[Lêer:Nuevo León en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Nuevo Leon.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Nuevo Leon.svg|border|54x36px]] |5 Julie 1824 |align=right|64&nbsp;220 km² |align=right|4&nbsp;653&nbsp;458 |[[Monterrey]] |[[Monterrey]] |- |[[Oaxaca]] |align=center|[[Lêer:Oaxaca en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Oaxaca.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Oaxaca.svg|border|54x36px]] |21 Desember 1823 |align=right|93&nbsp;793 km² |align=right|3&nbsp;801&nbsp;962 |[[Oaxaca, Oaxaca|Oaxaca]] |[[Oaxaca, Oaxaca|Oaxaca]] |- |[[Puebla]] |align=center|[[Lêer:Puebla en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Puebla.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Puebla.svg|border|54x36px]] |21 Desember 1823 |align=right|34&nbsp;290 km² |align=right|5&nbsp;779&nbsp;829 |[[Puebla, Meksiko|Puebla]] |[[Puebla, Meksiko|Puebla]] |- |[[Querétaro]] |align=center|[[Lêer:Querétaro en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Queretaro.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Queretaro.svg|border|54x36px]] |23 Desember 1823 |align=right|11&nbsp;684 km² |align=right|1&nbsp;827&nbsp;937 |[[Querétaro, Querétaro|Querétaro]] |[[Querétaro, Querétaro|Querétaro]] |- |[[Quintana Roo]] |align=center|[[Lêer:Quintana Roo en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Quintana Roo.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Quintana Roo.svg|border|54x36px]] |8 Oktober 1974 |align=right|42&nbsp;361 km² |align=right|1&nbsp;325&nbsp;578 |[[Chetumal, Quintana Roo|Chetumal]] |[[Cancún]] |- |[[San Luis Potosí]] |align=center|[[Lêer:San Luis Potosí en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of San Luis Potosi.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of San Luis Potosi.svg|border|54x36px]] |22 Desember 1823 |align=right|60&nbsp;983 km² |align=right|2&nbsp;585&nbsp;518 |[[San Luis Potosí, San Luis Potosí|San Luis Potosí]] ||[[San Luis Potosí, San Luis Potosí|San Luis Potosí]] |- |[[Sinaloa]] |align=center|[[Lêer:Sinaloa en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Sinaloa.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Sinaloa.svg|border|54x36px]] |14 Oktober 1830 |align=right|57&nbsp;377 km² |align=right|2&nbsp;767&nbsp;761 |[[Culiacán]] |[[Culiacán]] |- |[[Sonora]] |align=center|[[Lêer:Sonora en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Sonora.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Sonora.svg|border|54x36px]] |10 Januarie 1824 |align=right|179&nbsp;503 km² |align=right|2&nbsp;662&nbsp;480 |[[Hermosillo]] |[[Hermosillo]] |- |[[Tabasco]] |align=center|[[Lêer:Tabasco en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Tabasco.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Tabasco.svg|border|54x36px]] |7 Februarie 1824 |align=right|24&nbsp;738 km² |align=right|2&nbsp;238&nbsp;603 |[[Villahermosa]] |[[Villahermosa]] |- |[[Tamaulipas]] |align=center|[[Lêer:Tamaulipas en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Tamaulipas.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Tamaulipas.svg|border|54x36px]] |7 Februarie 1824 |align=right|80&nbsp;175 km² |align=right|3&nbsp;268&nbsp;554 |[[Ciudad Victoria]] |[[Reynosa, Tamaulipas|Reynosa]] |- |[[Tlaxcala]] |align=center|[[Lêer:Tlaxcala en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Tlaxcala.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Tlaxcala.svg|border|54x36px]] |9 Desember 1856 |align=right|3&nbsp;991 km² |align=right|1&nbsp;169&nbsp;936 |[[Tlaxcala, Tlaxcala|Tlaxcala]] |[[Vicente Guerrero, Tlaxcala|Vicente Guerrero]] |- |[[Veracruz]] |align=center|[[Lêer:Veracruz en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Veracruz.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Veracruz.svg|border|54x36px]] |22 Desember 1823 |align=right|71&nbsp;820 km² |align=right|7&nbsp;643&nbsp;194 |[[Xalapa]] |[[Veracruz, Veracruz|Veracruz]] |- |[[Yucatán]] |align=center|[[Lêer:Yucatán en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Yucatan.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Yucatan.svg|border|54x36px]] |23 Desember 1823 |align=right|39&nbsp;612 km² |align=right|1&nbsp;955&nbsp;577 |[[Mérida, Yucatán|Mérida]] |[[Mérida, Yucatán|Mérida]] |- |[[Zacatecas]] |align=center|[[Lêer:Zacatecas en México.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Flag of Zacatecas.svg|border|54x36px]] |align=center|[[Lêer:Coat of arms of Zacatecas.svg|border|54x36px]] |23 Desember 1823 |align=right|75&nbsp;539 km² |align=right|1&nbsp;490&nbsp;668 |[[Zacatecas, Zacatecas|Zacatecas]] |[[Fresnillo]] |} {{Deelstate van Meksiko}} {{Normdata}} [[Kategorie:Deelstate van Meksiko| ]] o4trti7g797jfsvmao13oqd9szsovb6 0 57326 2816249 2583794 2025-06-26T21:39:36Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816249 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Predikant | Naam = Paul Roux | Beeld = Ds Paul Roux.jpg | Beeldbeskrywing = Dominee Paul Roux | Beeldonderskrif = Ds. Roux omstreeks 1905 | Geboortenaam = Paul Hendrik Roux | Geboortedatum = 28 September 1862 | Geboorteplek = [[Hopetown]], [[Kaapkolonie]] | Sterftedatum = {{SDEO|1862|9|28|1911|6|8}} | Sterfteplek = [[Beaufort-Wes]], [[Kaapprovinsie]] | Kerkverband = [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|Nederduits Gereformeerd]] | Gemeente = [[NG gemeente Johannesburg|Johannesburg]]<br />[[NG gemeente Vredefort|Vredefort]]<br />[[NG gemeente Senekal|Senekal]]<br />[[NG gemeente Beaufort-Wes|Beaufort-Wes]] | Jare aktief = 1891–1911 | Kweekskool = Stellenbosch | Sendingwerk = }} Genl. ds. '''Paul Hendrik Roux''' ([[Hopetown]], [[28 September]] [[1862]] – [[Beaufort-Wes]], [[8 Junie]] [[1911]]) was ’n predikant in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]] en ’n krygsman in die [[Anglo-Boereoorlog]]. == Herkoms == Terwyl Dirk Hendrik Roux van die [[Paarl]] en sy eggenote, gebore Wiid, op [[Hopetown]] op besoek was, is hul oudste seun, Paul Hendrik, gebore. Hy dra die naam van die stamvader, Paul Roux, wat in 1688 as een van die [[Hugenote]] in die Kaap aan wal gestap het en baie jare lank die welbekende [[sieketrooster]], onderwyser en voorleser van die Hugenote-gemeente in Drakenstein was, die latere [[NG gemeente Paarl]]. Ds. Roux se moeder – van Deense afkoms – was die ma van 15 kinders. == Opleiding == [[Beeld:Bestuur van die Junior Debating Society Victoria-kollege 1882.jpg|duimnael|links|310px|Die bestuur van die Victoria-kollege se "Junior Debating Society", 1882. Voor: Paul Roux, Koos Albertyn, J.P. Smit. Middel: B.J. Haarhoff, J.D. Krige (voors.), C.J. Maritz, G.J. Joubert. Agter: Charlie Roberts, Albert Grobbelaar, Piet Boshoff.]] Sy vroegste opleiding ontvang Paul Hendrik op Zeederberg-plein in die [[Paarl]] aan die privaat skooltjie van ene mev. Rozensweig. Vir sy middelbare onderwys is hy na die [[Paarl Gimnasium|Paarlse Gimnasium]] waar hy in 1882 gematrikuleer het. Op 17-jarige ouderdom was hy op die punt om in diens van [[Onze Jan Hofmeyr]] se ''[[De Zuid-Afrikaan]]'' te tree as koerantskrywer, maar onder die opwekkingsdienste van ds. (later dr.) [[Andrew Murray]] het hy tot bekering gekom, van sy plan afgesien en dadelik besluit om vir predikant te gaan studeer. Ná aflegging van die admissie-eksamen in 1884 is hy na die [[Kweekskool]] op [[Stellenbosch]] waar hy vyf jaar lank by proff. [[John Murray]] en [[Nicolaas Hofmeyr]] studeer. Hulle en dr. Andrew Murray het ’n diep invloed op sy jong lewe uitgeoefen en dwarsdeur sy latere bediening was dit merkbaar, veral in sy sterk beklemtoning van die gebed, bekering, verdieping van die geestelike lewe en die waarheid van goddelike genesing. Nadat hy in 1889 sy eindeksamen aan die Kweekskool afgelê het, is hy op ’n studiereis na [[Europa]]. == Vrystaatse predikant == Ná sy terugkeer uit Europa was hy ’n rukkie hulpprediker in die [[NG gemeente Johannesburg]]. In Februarie 1891 is hy na die [[Oranje-Vrystaat]] waar hy agtereenvolgens predikant was van die gemeentes [[NG gemeente Vredefort|Vredefort]] (1891-’97) en [[NG gemeente Senekal|Senekal]] (1897–1905). Kort nadat hy op Vredefort bevestig is, het hy getrou met mej. Hettie Eksteen van die [[Paarl]] - ’n knap, toegewyde vrou, wat in latere jare veral bekend was as die ywerige sekretaresse van die Kaaplandse Helpmekaar. Reeds in sy eerste gemeente het daar onder sy kragtige prediking en sieldeursoekende huisbesoek, ’n geestelike herlewing ingetree. Sy agtjarige verblyf in die gemeente Senekal was egter die belangrikste en vrugbaarste van sy hele bediening. Deur sy besliste optrede en onpartydige regsbesef het hy die heersende kerklike en politieke geskille besleg en eenheid en versoening bewerkstellig. Geestelike doodsheid het plek gemaak vir geestelike opwekking, wat sy hoogtepunt bereik het met die Pinksterfees van 1898. In hierdie tyd is hy na bewering in antwoord op die gebed van dr. [[Andrew Murray]] van ’n ernstige keelkwaal genees. == Anglo-Boereoorlog == [[Beeld:Boere-krygsgevangenes op Ceylon, hoofsaaklik van Brandwaterkom onder genl Prinsloo.jpg|duimnael|regs|200px|Di. Roux (regs staande) en [[Petrus Postma]] (links van hom) saam met medeballinge in Ceylon.]] [[Beeld:Ds Paul Roux in ballingskap.jpg|duimnael|links|380px|Genl. ds. Paul Roux en boere-offisiere in [[Boerekrygsgevangenes|ballingskap]] op [[Ceylon]].]] Ongelukkig het die [[Tweede Vryheidsoorlog]] kort daarna uitgebreek en ’n onverwagte einde aan sy idealistiese voornemens gemaak. Hy het hom geroepe gevoel om die burgers van Senekal na die front te vergesel as veldprediker en later, toe hy besluit om aan die oorlog deel te neem as soldaat, het pres. [[M.T. Steyn]] hom as veggeneraal aangestel. Op militêre gebied was hy ’n onverskrokke leier, iemand wat vinnig kon dink en optree. Hy het ook onverbiddelik aangedring op dissipline en onvoorwaardelike gehoorsaamheid. Sy militêre loopbaan, so belowend, is binne ’n jaar beëindig toe hy deur die vyand krygsgevangene geneem is. Die kommando van genl. Prinsloo, onder wie genl. Roux hom ook bevind het, is naby die dorp [[Fouriesburg]] deur die vyand vasgekeer, waarop genl. Prinsloo, sonder genl. Roux se medewete, met die vyand onderhandel en sy kommando uitgelewer het aan genl. Hunter. Genl. Roux kon nog ontsnap het, maar het dit sy plig geag om, al was dit bitter teen sy sin, die bevele van sy senior, genl. Prinsloo, te gehoorsaam en die leed van die krygsgevangenes te deel. Tydens sy maande lange ballingskap op [[Sri Lanka|Ceylon]] het hy hom, ondanks groot persoonlike opofferings, onderskei as ’n sielesorger en kampvegter vir die regte van die verdrukte ballinge. Omdat hy uitgeblink het as ’n Afrikanerleier, was dit geen wonder nie dat leiers soos genl. [[J.B.M. Hertzog]] en pres. [[M.T. Steyn]] met sy dood telegramme van deelneming gestuur het en die kerk- en volksman dr. [[John Daniel Kestell|J.D. Kestell]] hom so hoog geroem het op die begrafnis. Op [[Ceylon]] was hy tot ’n geruime tyd ná die vrede in ballingskap. Hy keer terug na Senekal om uit die as van die oorlogsverwoesting op tydelike en geestelike gebied ’n nuwe gemeente op te bou. Met geloofsmoed en deursettingsvermoë het hy ’n begin hiermee gemaak. == Beroep na Beaufort-Wes == [[Beeld:Mev ds Paul Roux.jpg|duimnael|regs|210px|Ds. Roux se weduwee, Hettie, omstreeks 1917 toe sy [[Kaapstad]] se sekretaresse van die Helpmekaarbeweging was. Sy is op [[13 Julie]] [[1864]] in Agter-Paarl gebore as Hester Helena Eksteen. Hullle is getroud op [[20 Junie]] [[1891]]. Sy was die dogter van Jacob Eksteen en Gezina Maria Hugo.<ref>{{en}} [http://www.eksteenfamily.com/index_files/My%20UncleGED/fam470.html Biografiese besonderhede van ds. Roux op die familie Eksteen se webtuiste.]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} URL besoek op 28 September 2013.</ref>]] Ná die vertrek van die [[NG gemeente Beaufort-Wes]] se sesde leraar, ds. [[Pieter van der Merwe]], het die kerkraad nie minder nie as sewe beroepe uitgebring. Die sewende is op [[7 September]] [[1905]] op ds. Paul H. Roux van [[Senekal]] in die [[Vrystaat]] uitgebring. Hy is ook ’n paar maande vantevore beroep, maar het toe bedank. Dié keer het hy die beroep aangeneem. Op Vrydag [[3 November]] [[1905]] is genl. ds. Paul Roux en sy gesin hartlik deur die gemeente verwelkom. Ds. H.J.L. du Toit van die [[NG gemeente Richmond]] het die bevestigingsrede uitgespreek.Die volgende leraars het ook aan die plegtigheid deelgeneem: di. [[Gustave Adolph Maeder|G.A. Maeder]] van [[NG gemeente Victoria-Wes|Victoria-Wes]] (die konsulent, wat in 1907 sy emeritaat aanvaar het), P.A. Roux, J.W.L. Hofmeyr en die eerww. H.D. Kretzen en L. Pienaar asook mnre. Lock en Pegram van die plaaslike Engelse gemeenskap. Na aanleiding van die woorde van Josef aan die farao (Gen. 41:15), toe laasgenoemde hom laat roep het om sy drome uit te lê, het ds. Roux, die indrukwekkende prediker wat hy altyd was, ’n treffende intreepreek gelewer. Dit het berus op drie gedagtes: die verwagting enersyds, die onmag andersyds en die uitkoms van Bo. Die nuwe predikant, wat deur die [[Anglo-Boereoorlog]] reeds beroemd geword het, het ’n baie gunstige indruk op die gemeente gemaak en almal kon ná die plegtigheid "dankbaar en blymoedig" huiswaarts keer. == Nuwighede op Beaufort-Wes == [[Beeld:Beaufort-Wes Pastorie 1904.jpg|duimnael|320px|links|Beaufort-Wes se “nuwe” pastorie is in 1904 langs die vorige leraarswoning, wat ’n driekwart eeu deur die gemeente se predikant bewoon is, in Donkinstraat opgerig. Hier het die Roux-gesin gewoon van 1905 tot 1911.]] Ds. Roux het ’n hele paar nuwighede ingevoer. Hy was ’n groot kindervriend en die eerste Kinderfees is deur hom in April 1907 georganiseer en is daarna (altans in sy tyd) gereeld gehou. Die eerste gedrukte gemeenteprogram is deur hom aan die begin van 1907 uitgegee. Hy was ook die eerste persoon wat die dankofferkaartjie-stelsel hier ingevoer het, ook in 1907. In sy tyd, en wel die jaar vantevore, is daar vir die eerste keer ’n salaris aan die kassier (£20) uitbetaal. Dit was ook ds. Roux wat in September 1906 vir die eerste maal gesangbordjies in die kerk laat aanbring het. Onder sy leiding het die kerkraad in 1906 daartoe oorgegaan om die kerk met gas te verlig. Hierdie asetileen-ligte was ’n groot verbetering op die ou olielampe wat veral sekere dele van die kerk baie swak verlig het. Dit alles bewys die deeglikheid, organisasietalent en die sin vir gesonde vooruitgang van dié predikant. Met sy koms het die gemeente skuld van sowat £5&nbsp;385 gehad en was dit nie vir sy alte vroeë siekte en dood nie, sou hy seker die skuld so goed as uitgewis het. == Sy liefde vir die sending == Ds. Roux het baie sterk gevoel vir die opvoeding, veral in die praktiese handwerk- en ambagsrigting van die minderbevoorregte volksgenoot. Aangespoor deur die stigting van ’n paar bloeiende spin-en-weefskole in die [[Vrystaat]] deur [[Emily Hobhouse]] en ander ná die [[Anglo-Boereoorlog]], het hy hom, ongelukkig sonder veel sukses, beywer vir die stigting van ’n soortgelyke skool op [[Beaufort-Wes]]. Daar is selfs op rekening van die kerkraad ses spinwiele aangekoop en ’n onderwyseres aangestel, maar die ondersteuning was so swak – slegs vier leerlinge – dat die hele onderneming gestaak en die skool gesluit moes word. Vir hom en sy ander steunpilaar, diaken P. Martin, was dit ’n groot teleurstelling. Maar veral was ds. Roux ’n vurige sendingman. Hy was deurdring van dié waarheid: “ ’n Gemeente sal leef namate hy sendingwerk doen.” As lid van die Algemene Sendingkommissie het hy hom binne sowel as buite die gemeente vir die sending beywer. Toe daar byvoorbeeld in 1907 en 1908 deur middel van die kruistogte spesiale pogings aangewend is om de sendingfondse te styf, was hy een van die eerste wat sy medewerking aangebied het. Saam met ds. (later prof.) [[John du Plessis]], dr. [[Andrew Murray]] en ander het hy ander gemeentes besoek om belangstelling in die sending op te wek en fondse in te samel. So het dr. Murray teen die einde van 1908 ’n sendingkonferensie op [[Beaufort-Wes]] belê. Ondanks die knaende droogte wat die distrik toe geteister het (in die tydperk van 1948 en 1962, byvoorbeeld, was die distrik meer as 40 persent van die tyd amptelik ’n droogtegeteisterde gebied),<ref>{{af}} Barnard, W.S, Smit, P.S. en Van Zyl, J.A. 1972. ''Suid-Afrika. Die land en sy streke.'' Kaapstad Bloemfontein Johannesburg: Nasou Beperk.</ref> is daar by die Sondagaanddiens nog meer as £100 ingesamel. Dit was op aandrang van ds. Roux dat die kerkraad ’n paar maande daarna die wenslikheid van die aanstelling van ’n eie buitelandse sendeling oorweeg het. (Destyds het "buitelands" verwys na enige plek buite die [[Kaapkolonie]].) Reeds in 1907 het hy die permanente sendingkommissie uit die kerkraad laat saamstel en in samewerking met die plaaslike sendingvereniging, wat omstreeks 1889 gestig is, het hy uiteindelik die kerkraad beweeg om by wyse van proefneming spesiale geestelik werk onder die skaapherders op die buiteplase te begin (1908). Eers twee jaar later is daarin geslaag om ’n geskikte evangelis, J.J. van Noordwyk, te kry, wat met ’n trapfiets en later ’n motorfiets die skaapwagters en hul gesin op die plase besoek en geestelik bearbei het. Die plaaslike hulpsendingverenigings (Sendingvereniging, Vroue- en Mannesendingbond) het die kerkraad gehelp om die salaris te vind. Hierdie geseënde werk onder plaaswerkers moes ongelukkig met die vertrek van Van Noordwyk in April 1918 gestaak word. == Die Excelsior-skool == [[Beeld:Genl ds PH Roux.jpg|duimnael|links|190px|Ds. Paul Roux toe hy predikant op Beaufort-Wes was.]] Ds. Roux het hom op Beaufort-Wes sommer dadelik begin beywer vir die opheffing van minderbevoorregte kinders. Dit het 'n verskuiwing van die bestaande Armskool ingesluit. Hiervoor het hy geleentheid gekry toe die Zending Vereeniging in 1906 die skoolraad versoek om die sendingsaal in Donkinstraat te ontruim. Die raad het, hoofsaaklik danksy ds. Roux se bemoeiing, dadelik 'n nuwe skool beplan en op [[26 Maart]] [[1907]] het die stadsraad toegestem om 'n erf tussen De Villiers- en Brandstraat daarvoor te skenk. Die skoolraad het op [[11 Julie]] [[1907]] gevra die onderwysdepartement moet die naam Armskool vervang, maar die versoek is geweier. Tog het die skool toe al by baie mense as die Excelsior-skool bekendgestaan. Die skoolraad het die bouplan in Augustus daardie jaar goedgekeur, maar daar was 'n vertraging by die departement sodat die skoolraad eers op [[11 Augustus]] [[1910]] in kennis gestel is dat die Kaapstadse argitekte Parker & Forsyth besig was om die plan op te trek. Die firma Graaff's Trust het 'n lening van £1&nbsp;000 teen 5%-rente aangebied. Die twee argitekte het Beaufort-Wes op [[8 September]] [[1910]] besoek om die planne voor te lê, wat toe wel goedgekeur is. Op die skoolraadsvergadering van [[8 Junie]] [[1911]] is die skielike heengaan van ds. Roux met diepe leedwese te boek gestel. Gedurende sy jare lange lidmaatskap van die raad het hy baie waardevolle diens in belang van die onderwys op Beaufort-Wes gelewer. Ná sy dood het die bouwerk voortgegaan nadat 'n firma van [[Worcester]], Carr & Co., die boukontrak onderteken het. Die ou Armskool is in Desember 1911 gesluit en die Excelsior-skool op [[9 November]] [[1912]] geopen. Die 68 leerlinge met die opening het binne twee maande tot 118 aangegroei. == Sy siekte en dood == [[Lêer:Ds Paul Roux begrawe Beaufort-Wes.jpg|duimnael|regs|380px|Ds. Roux se lykstoet met die koster, Jan Zickman, vooraan, op pad na die kerk waar 2&nbsp;300 mense die heengaan van dié volksman en godsman betreur het.]] Ds. Roux was toe reeds liggaamlik nie meer baie sterk nie en in die bearbeiding van dié groot en uitgestrekte gemeente, wat eers in 1949 in drie verdeel sou word, het hy hulp dringend nodig gehad. Geordende hulppredikers was indertyd egter baie skaars en die kerkraad was maar te dankbaar om uiteindelik die diens te verkry van die evangelis Eksteen, wat sowat twee jaar lank van begin 1907 tot Oktober 1908 die plaaslike leraar bygestaan het en ook baie geseënde werk onder bruin mense op die plase gedoen het. Ná sy vertrek het die kerkraad geruime tyd vrugteloos gesoek na hulppredikers en eers aan die begin van 1911 het hulle daarin geslaag om – tydens die ernstige siekte en latere dood van ds. Roux – die diens te verseker van ds. C.M. Hofmeyr van [[Njassaland]]. Ds. Roux is meer as een maal deur die Kerk op belangrike sendings uitgestuur. Buiten die kruistogte van 1907 en 1908 het hy ook in opdrag van die Ring van Beaufort ’n drie maande lange herderlike besoek aan Duits-Suidwes gebring waar daar toe nog twee gemeentes van die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]] was: Gibeon (later [[NG gemeente Mariental|Mariental]] en Moria (later [[NG gemeente Otjiwarongo|Otjiwarongo]]. Albei gemeentes was toe reeds geruime tyd vakant en die geestelike versorging van die 44-jarige leraar en volksman van Beaufort-Wes het in ’n groot behoefte voorsien. Sy groot liefde vir die sending het die sterk begeerte by hom laat ontstaan om ’n besoek aan die sendingvelde van die Kerk in Midde-Afrika te bring. Op [[6 Junie]] [[1910]] het hy van sy kerkraad afskeid geneem en in die geselskap van ds. [[Pieter Kuypers Albertyn|P.K. Albertyn]] van [[Graaff-Reinet]] na [[Njassaland]] vertrek. Dit was op dié reis dat die ongeluk van sy lewe hom getref het, die steek van die gevreesde [[tsetsevlieg]] was gevolg waarvan hy in Augustus die gevaarlike slaapsiekte opgedoen het. Vir sy eggenote en gemeente was hierdie treurmare ’n ontsettende skok. Op Mvera is ds. Roux in ’n uiters bedenklike toestand etlike maande lank verpleeg deur ds. Willie Hofmeyr en sy personeel. Van hier het hy hartroerende briewe aan sy gemeente stuur. Die kerkraad besluit in Oktober dat hy hom “verantwoordelik stel vir alle billike onkoste in verband met die betreurde siekte van ds. Roux en benoem die dorpskerkraadslede as ’n kommissie om handelend op te tree en te besluit wie om te stuur om ds. Roux te gaan haal, ’n geneesheer of vriend”. Teen die middel van daardie maand het mev. Roux self na [[Njassaland]] vertrek om haar siek eggenoot te gaan verpleeg en, indien moontlik, terug te bring na sy vaderland. Eers teen Kersfees kon sy die terugreis met hom waag. Met sy aankoms op Beaufort-Wes in sy ou gemeente was daar ’n groot skare vriende en belangstellendes om hom op die stasie te kom verwelkom en langs die strate het oral rye mense gestaan. In die [[pastorie]] is ’n dankstond gehou en daar was dan ook ’n (tydelike) opflikkering. Maar kort voor lank het dit sterk afgeneem. Dis toe dat ds. Roux besluit het om alle mediese hulp te staak en sy vertroue op die “hemelse Geneesheer” alleen te stel. Aan een van sy vriende het hy geskryf: “Kom ik om, zo kom ik om.” Op [[8 Junie]] [[1911]] is hy dan ook ná ’n smartlike lyding van tien maande oorlede. == Sy indrukwekkende begrafnis == [[Lêer:Gedenkteken Paul H Roux.jpg|180px|regs|duimnael|Die [[NG gemeente Beaufort-Wes|gemeente Beaufort-Wes]] het dié gedenkteken ter nagedagtenis aan ds. Roux op hul kerkterrein laat oprig. Die bewoording lui: "''In dankbare herinnering aan ds. Paul H. Roux. Geboren 28 september 1862. Gestorwen aan de slaapziekte 8 juni 1911. Hij was een man van zeldzame kracht die deze gemeente 5 jaar lang trouw en liefdevol en met grootten zegen heeft gediend. Ps. 116:15. Kostelijk is in de ogen des HEEREN de dood Zijner gunstgenoten.''" Dis op [[10 Julie]] [[1915]] in die teenwoordigheid van ’n groot skare deur ds. [[John Daniel Kestell|J.D. Kestell]] onthul.]] Ds. Paul H. Roux se begrafnis is op Sondag [[11 Junie]] [[1911]] om kwart oor die drie die middag gehou. Uit die verslag in die plaaslike ''Courier'' en die gedrukte begrafnispamflet blyk dit dat dit ’n indrukwekkende plegtigheid moes gewees het. Die begrafnisstoet het die pastorie reeds om drie-uur verlaat. Vooraan was die draers en die slipdraers, gevolg deur die naasbestaandes, leraars en sendelinge van die NG Kerk, rustende kerkraadslede, die magistraat, lede van die Parlement, afdelingsraad, munisipaliteit, mediese fakulteit, skoolrade, lede van die gemeente, Sondagskoolkinders en ander belangstellendes. Die kerkgebou was veels te klein om die skare van sowat 2&nbsp;300 te bevat.Die preekstoel, die galerye en die voorste banke was met roufloers bedek. Voor die preekstoel, waar die prediker sowat vyf jaar lank sulke sielsdeursoekende boodskappe gelewer het, het sy lyk in die doodskis gelê. In die roudiens en by die graf het onder andere di. G.J. Hugo (toe van die [[NG gemeente Colesberg]] en later die bekende moderator van die NG Kerk), R.D. MacDonald (voorsitter van die Ring van Beaufort) en H.J.L. du Toit ([[NG gemeente Richmond]]) treffende huldeblyke gebring aan die ontslapene as “ ’n besondere gawe van God aan ons Kerk en volk”. Ds. Hugo het gesê: "Ons wil nie sê dat die oorledene volmaak was, dat hy alle moontlike kristelike deugde besit het nie, maar ons wil ag gee op sy kenmerke, en as ons sy deugde in aanmerking neem, dan sê ons met vrymoedigheid dat hy 'n ''goeie'' man was … Hy was vroom, en daarby was ook 'n skoon karakter. Ek het die voorreg gehad om in baie noue aanraking met hom te kom – vier jaar lank het ons saam in een kamer op Stellenbosch loseer, toe ons die Kweekskool bygewoon het en ek het ruim geleentheid gehad om die man aan sy dade en woorde te leer ken … G'n vuile rede was ooit op sy lippe nie. Nooit het hy gedink aan iets wat vuil is nie. Onbehoorlike familiêriteit was by hom verag, gevrees. Hy was in alles rein … Hy het geen moeilikheid ontsien in die volbrenging van sy werk nie. Hy het eers na die bron gegaan – Gods Woord – en dan, wanneer hy oortuig was van wat hy behoort te doen, was hy gereed om te getuig en te spreek. Daar was by hom g'n mensevrees nie. Dit is getoon deur sy gedrag in die Vrystaat, toe hy die vrymoedigheid gehad het om sekere hoë amptenare oor hul handelswyse te berispe; hy het die manlikheid gehad om die saak per brief onder hul aandag te bring, en toe later, toe hy hul ontmoet het, hulle om hul gedrag te veroordeel. Van hom was dit waar dat hy God gevrees het meer dan die mense – liewer sy beste vriende teenoor hom gekamp dan God ..." ''De Senekal en Distriks Vertegenwoordiger'' het op [[23 Junie]] [[1911]] onder meer berig (vrylik uit die Hollands vertaal): "Paul Roux was 'n man met 'n ernstige, ywerige en baie beminlike geaardheid. Wat hom die meeste gekenmerk het, was sy blakende opregtheid, sy beslistheid van karakter en die moed waarmee hy sy gevoelens uitgespreek het. 'n Geleerde was hy nie; maar vanweë sy eenvoudige en ernstige karakter het hy sy woorde altyd 'n diep indruk gemaak en het mense graag na sy preke geluister … Ons sal nie gou gewoond raak aan die gedagte dat hy nie meer daar is nie, hy die hartlike, beminlike, rondborstige, getroue vriend en leraar." Op ’n spesiale vergadering vier dae ná sy dood neem die kerkraad die volgende besluit (uit die Hollands vertaal): “Die kerkraad wens hiermee te boek te stel sy hoë waardering van die werk vir die gemeente deur haar leraar, ds. Paul H. Roux, en druk hiermee sy baie diepe droefheid uit oor die betreurde afsterwe op Donderdag [[8 Junie]] [[1911]] van die so opreg geliefde en geëerde dienskneg van die Here … Ons is verstom, maar ons sal ons mond nie oopmaak nie, want die Here het dit gedoen. In hom verloor ons ’n man wat sy volk, sy Kerk en sy Heer innig liefgehad het. ’n Man van grote krag en beslistheid en van veel gebed. ’n Goeie man, vol van die Heilige Gees en die geloof. ’n Man wat vir sy kerkraad en sy gemeente geleef het – en gesterf het. Hy was ’n gawe van God aan ons. Met gebroke hart dank ons die Here inniglik vir sy gawe. Die Here het gegee, en die Here het geneem: die Naam van die Here sy geloof. Ons sal hom nooit vergeet nie.” ’n Paar jaar later is die stoflike oorskot van ds. Roux herbegrawe binne die kerkterrein en ’n gepaste naaldvormige gedenksteen ter ere van hom daar deur die kerkraad laat oprig. Op [[10 Julie]] [[1915]] is hierdie gedenkteken in die teenwoordigheid van ’n groot skare deur ds. [[John Daniel Kestell|J.D. Kestell]] onthul. Die in 1918 gestigte dorp en [[NG gemeente Paul Roux|gemeente]] [[Paul Roux]] in die [[Vrystaat]] bestendig ook die geseënde nagedagtenis van dié merkwaardige man. == Waardering deur Vader Kestell == Ds. [[John Daniel Kestell|J.D. Kestell]] skryf in sy voorwoord van A.M. Heyns se boekie ''Lewenskets van generaal ds. Paul Roux'' (sonder jaartal) dat wanneer hy aan ds. Roux dink, "dan rys daar voor my gees op die beeld van 'n man van vaste oortuiging. Ek sien voor my die verpersoonliking van beslistheid en vasberadenheid. Hy was een wat snel kon dink. Hy het dadelik gesien wat die weg was wat hy moes inslaan en hy het dit nie alleen gesien nie – hy het ook dadelik die voet daarop gesit en daarop voortgewandel. Die moed het hom nooit hierin ontbreek nie. As daar op sy pad teenspoed was, het hy hom nie daaroor verontrus nie. Inderdaad hy het teenstand verwelkom. En dit omdat hy van nature 'n stryder was. Hy was altyd in sy element as hy in 'n goeie stryd gewikkel was. Die stryder en die werker is nie dikwels in een mens verenig nie. Maar Paul Roux was stryder sowel as werker. Hierdie vereniging van eienskappe het gedurig voor die oog gekom in sy lewe." == Bronne == * {{af}} Heyns, A.M. s.j. ''Lewenskets van generaal ds. Paul H. Roux. * {{af}} [[Phil Olivier|Olivier, ds. P.L.]] (samesteller), ''[[Ons gemeentelike feesalbum]]''. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952. * {{af}} [[A.P. Smit|Smit, ds. A.P.]] 1945. ''Gedenkboek van die Nederduitse Gereformeerde Gemeente Beaufort-Wes (1820–1945)''. Beaufort-Wes: N.G. Kerkraad. * {{af}} [[Eric Rosenthal|Rosenthal, Eric]]. 1967. ''Ensiklopedie van Suidelike Afrika''. Kaapstad en Johannesburg: Juta & Kie. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://gis.deat.gov.za/isrdp/More_Info/Photo_K/Paul_Roux_Memorial.jpg Foto van gedenksteen aan Paul Hendrik Roux]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.roux.co.za/index.php/Roux,_Paul_Hendrik_(1862) Paul Hendrik Roux] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304232525/http://www.roux.co.za/index.php/Roux,_Paul_Hendrik_(1862) |date= 4 Maart 2016 }} op die [http://www.roux.co.za/ RouxWiki] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191223101240/http://www.roux.co.za/ |date=23 Desember 2019 }} {{DEFAULTSORT:Roux, Paul Hendrik}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse militariste]] [[Kategorie:Boeregeneraals]] [[Kategorie:Predikante van die Nederduitse Gereformeerde Kerk]] [[Kategorie:Geboortes in 1862]] [[Kategorie:Sterftes in 1911]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] q17w7ivbs6js4lwgpzc3vfrl87t4mlh 0 57348 2816068 2618219 2025-06-26T12:38:04Z BT1121 109898 2816068 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Barney Barnato | bynaam = | beeld = Barney Barnato00.jpg | beeldbeskrywing = | onderskrif = Portret van Barney Barnato | geboortenaam = Barnet Isaacs | geboortedatum = [[21 Februarie]] [[1851]] | geboorteplek = Aldgate, [[Londen]] | dood_datum = {{SDEO|1851|2|21|1897|6|14}} | sterfteplek = Op see, naby die eiland [[Madeiraeilande|Madeira]] | ouers = Isaac Isaacs<br />Leah Isaacs | titel = | nasionaliteit = {{vlagland|Verenigde Koninkryk}} | beroep = diamante en goud mynbou-entrepreneur | ander = | bekend = | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | party = | godsdiens = [[Judaïsme]]<ref name="RubinsteinJolles2011">{{en}} {{cite book|author1=William D. Rubinstein|author2=Michael Jolles|author3=Hilary L. Rubinstein|title=The Palgrave Dictionary of Anglo-Jewish History|url=http://books.google.com/books?id=hJc8afOZV0QC&pg=PA52|date=15 Maart 2011|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=978-1-4039-3910-4|pages=52–}}{{Dooie skakel|date=Oktober 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | huweliksmaat = Fanny Christina Bees | kinders = Woolf Barnato (1895-1948)<br />Isaac "Jack" Henry Woolf Barnato (ca. 1894-1918)<br />Leah Primrose Barnato (d. 1933) | webblad = | handtekening = }} '''Barney Barnato''' was 'n mynmagnaat ([[Randhere|Randheer]]) wat sy fortuin in [[Suid-Afrika]] tydens die [[diamant]]- en [[goud]]stormlope gemaak het. Barney is in 1852 in [[Londen]] as Barnett Isaacs gebore en was die seun van 'n kroegbaas in die Ooseinde. Hy word 'n verhoogkunstenaar en bokser saam met sy broer, [[Henry Barnato|Henry]] onder die naam Bernato. Hy volg sy broer in 1873 na Suid-Afrika. Hulle werk in [[Kimberley]] as delwers, diamantkopers, spekulante en word skatryk. Hulle was in beheer van verskeie belangrike myne en kom in aanraking met [[Cecil Rhodes]]. Na 'n stryd vir die beheer van die diamantveld volg 'n samesmelting van belange in 1888. Barney word 'n lewenslange president van [[De Beers Consolidated Mines]]. Van 1889 tot 1897 verteenwoordig hy Kimberley in die Kaapse parlement. Na die ontdekking van goud verhuis hy na [[Johannesburg]] en stig die maatskappy ''[[Johannesburg Consolidated Investment]]'' in 1889. Hy het 'n senuwee-ineenstorting gekry en in 1897 pleeg hy selfmoord deur oorboord te spring op een van sy seereise tussen [[Kaapstad]] en [[Southampton]]. Sy boedel was gewaardeer teen net minder as ₤ 1 000 000. == Verwysings == {{Verwysings}} == Bron == * [[Ensiklopedie van Suidelike Afrika]], [[Eric Rosenthal]], 1967. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Barnato, Barney}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse entrepreneurs]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse immigrante uit Groot-Brittanje]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse Jode]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse politici]] [[Kategorie:Kimberley]] [[Kategorie:Geboortes in 1851]] [[Kategorie:Sterftes in 1897]] 0zbf8jc9ftbdx5f97p8mnkzk2l51vp7 0 59425 2816173 2445880 2025-06-26T20:08:16Z Aliwal2012 39067 2816173 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Lawaaimakerjanfrederik | image = 2007 07 15 Chorister Robin Chat.jpg | status = LC | status_system = IUCN3.1 | domain = [[Eukaryota]] | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Aves]] | ordo = [[Passeriformes]] | familia = [[Muscicapidae]] | genus = ''[[Cossypha]]'' | species = '''''C. dichroa''''' | binomial = ''Cossypha dichroa'' | binomial_authority = ([[Johann Friedrich Gmelin|Gmelin]], 1789) | synonyms = }} Die '''lawaaimakerjanfrederik''' ('''''Cossypha dichroa''''') is 'n [[voël]]spesie in die [[Muscicapidae]] familie. Dit kom in [[Suid-Afrika]] en [[Eswatini]] voor. Die spesie se natuurlike [[habitat]] is sub-tropiese of tropiese vogtige laeveld [[woud]]e. Hierdie is 'n groot janfrederik, omtrent 20&nbsp;cm. Die lawaaimakerjanfrederik word onderskei deur die donker bo-gedeeltes (die oorflappe en lelie is effe donkerder as die res van die gesig, kop, nek en rug) en geel-oranje onder-gedeeltes. Dit het geen wit oogstreep nie. Onvolwasse voëls het 'n vuil, gevlekte [[rooibruin]] bo en onder die stert en is rooi-[[oranje]] met 'n donker senter. Die lawaaimakerjanfrederik migreer van die binneland na die kuswoude in die winter. == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls]] * [[Lys van Suid-Afrikaanse voëls (Groepeer)]] * [[Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name]] == Verwysings == * BirdLife International 2004. [http://www.iucnredlist.org/search/details.php/51760/all Cossypha dichroa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930074005/http://www.iucnredlist.org/search/details.php/51760/all |date=30 September 2007 }}. [http://www.iucnredlist.org 2006 IUCN Red List of Threatened Species.] Afgelaai op 25 Julie 2007. {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Janfrederikke]] [[Kategorie:Voëls van die Krugerwildtuin]] pro7zrqp3imkxqm5f80qi3y7lm2keki 2816174 2816173 2025-06-26T20:08:41Z Aliwal2012 39067 /* Sien ook */ 2816174 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Lawaaimakerjanfrederik | image = 2007 07 15 Chorister Robin Chat.jpg | status = LC | status_system = IUCN3.1 | domain = [[Eukaryota]] | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Aves]] | ordo = [[Passeriformes]] | familia = [[Muscicapidae]] | genus = ''[[Cossypha]]'' | species = '''''C. dichroa''''' | binomial = ''Cossypha dichroa'' | binomial_authority = ([[Johann Friedrich Gmelin|Gmelin]], 1789) | synonyms = }} Die '''lawaaimakerjanfrederik''' ('''''Cossypha dichroa''''') is 'n [[voël]]spesie in die [[Muscicapidae]] familie. Dit kom in [[Suid-Afrika]] en [[Eswatini]] voor. Die spesie se natuurlike [[habitat]] is sub-tropiese of tropiese vogtige laeveld [[woud]]e. Hierdie is 'n groot janfrederik, omtrent 20&nbsp;cm. Die lawaaimakerjanfrederik word onderskei deur die donker bo-gedeeltes (die oorflappe en lelie is effe donkerder as die res van die gesig, kop, nek en rug) en geel-oranje onder-gedeeltes. Dit het geen wit oogstreep nie. Onvolwasse voëls het 'n vuil, gevlekte [[rooibruin]] bo en onder die stert en is rooi-[[oranje]] met 'n donker senter. Die lawaaimakerjanfrederik migreer van die binneland na die kuswoude in die winter. == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls]] * [[Lys van Suid-Afrikaanse voëls (gegroepeer)]] * [[Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name]] == Verwysings == * BirdLife International 2004. [http://www.iucnredlist.org/search/details.php/51760/all Cossypha dichroa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930074005/http://www.iucnredlist.org/search/details.php/51760/all |date=30 September 2007 }}. [http://www.iucnredlist.org 2006 IUCN Red List of Threatened Species.] Afgelaai op 25 Julie 2007. {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Janfrederikke]] [[Kategorie:Voëls van die Krugerwildtuin]] mp4m7okeo8ofr4hpmxcppusd9bu4vn3 0 62784 2816128 2816014 2025-06-26T19:00:23Z SpesBona 2720 + Wapen 2816128 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width: 22em; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" cellpadding="2" |+ <span style="font-size:14pt">'''Colima'''</span> |- | align=center colspan=2 | {| |- | align=left width=100 | [[Lêer:Flag of Colima.svg|130px|border]] | align=right width=50 | [[Lêer:Coat of arms of Colima.svg|50px]] |- | align=center width=100 | <span style="font-size:8pt">[[Vlae van state van Meksiko|Vlag van Colima]]</span> | align=center width=100 | <span style="font-size:8pt">[[Wapens van state van Meksiko|Wapen van Colima]]</span> |} |- | align=center colspan=2 | [[Lêer:Colima en México.svg|200px]] |- |colspan="2" style="text-align:center;" | <small>[[Deelstate van Meksiko|Sien ander Meksikaanse deelstate]]</small> |- |colspan="2" style="text-align:center;" | Amptelike naam:<br />''Estado Libre y Soberano de Colima''<br /><span style="font-size:7.5pt">("Vrye en onafhanklike staat van Colima")</span> |- |colspan="2" style="text-align:center;" | [[Leuse]]:<br />''El temple del brazo es vigor en la tierra''<br /><span style="font-size:7.5pt">("Die hardheid van die arm is 'n krag op aarde")</span> |- | style="white-space: nowrap;" | '''[[Land]]''' | style="white-space: nowrap;" | {{vlagland|Meksiko}} |- | style="white-space: nowrap;" | '''[[Hoofstad]]''' | style="white-space: nowrap;" | [[Colima, Colima|Colima]] |- | style="white-space: nowrap;" | '''Grootste stad''' | style="white-space: nowrap;" | [[Manzanillo]] |- | style="white-space: nowrap;" | '''[[Munisipaliteit]]e''' | style="white-space: nowrap;" | 10 |- | style="white-space: nowrap;" | '''[[Oppervlakte]]''' | style="white-space: nowrap;" | 5&nbsp;625&nbsp;km²<ref>{{es}} {{Cite web |title=Resumen |url=http://cuentame.inegi.gob.mx/monografias/informacion/col/default.aspx?tema=me&e=06 |publisher=Cuentame INEGI |accessdate=24 Julie 2012 |archive-date=13 Mei 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130513000607/http://cuentame.inegi.gob.mx/monografias/informacion/col/default.aspx?tema=me&e=06 |url-status=dead }}</ref> (29<sup>ste</sup>) |- | style="white-space: nowrap;" | '''Hoogste punt''' | style="white-space: nowrap;" | [[Colima (vulkaan)|Colima]] (3&nbsp;820&nbsp;m<ref>{{es}} {{Cite web |title=Relieve |url=http://cuentame.inegi.gob.mx/monografias/informacion/col/territorio/relieve.aspx?tema=me&e=06 |publisher=Cuentame INEGI |accessdate=24 Julie 2012 |archive-date=23 Julie 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110723191839/http://cuentame.inegi.gob.mx/monografias/informacion/col/territorio/relieve.aspx?tema=me&e=06 |url-status=dead }}</ref>) |- | style="white-space: nowrap;" | '''[[Bevolking]]''' ([[2010]])<br />&nbsp; - Totaal <br />&nbsp; - [[Bevolkingsdigtheid|Digtheid]] | style="white-space: nowrap;" | <br />650&nbsp;555<ref>{{es}} {{cite web |title=Proyecciones de la población de México 2005–2050 |url=http://www.conapo.gob.mx/00cifras/proyecta50/06.xls |publisher=Consejo Nacional de Población |accessdate=24 Julie 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120313064249/http://www.conapo.gob.mx/00cifras/proyecta50/06.xls |archive-date=13 Maart 2012 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> (31<sup>ste</sup>)<br />120 inw./km² (9<sup>de</sup>) |- | style="white-space: nowrap;" | '''Demoniem''' | style="white-space: nowrap;" | Colimense |- | style="white-space: nowrap;" | '''Goewerneur''' | style="white-space: nowrap;" | Mario Anguiano (PRI) |- | style="white-space: nowrap;" | '''Senators'''<ref>{{es}} {{Cite web |title=Senadores por Colima LXI Legislatura |url=http://www.senado.gob.mx/index.php?ver=int&mn=4&sm=4&id=9 |publisher=Senado de la República |accessdate=24 Julie 2012}}</ref> | style="white-space: nowrap;" | Leticia Sosa Govea (PAN)<br />Jesús Dueñas (PAN)<br />Rogelio Rueda (PRI) |- | style="white-space: nowrap;" | '''Stigting''' | style="white-space: nowrap;" | [[9 Desember]] [[1856]]<ref>{{es}} {{cite web| title=Portal Ciudadano de Baja California| url=http://www.bajacalifornia.gob.mx/portal/nuestro_estado/historia/efemerides/en-diciembre.jsp| accessdate=24 Julie 2012| archive-date= 7 September 2011| archive-url=https://web.archive.org/web/20110907144539/http://www.bajacalifornia.gob.mx/portal/nuestro_estado/historia/efemerides/en-diciembre.jsp| url-status=dead}}</ref><ref>{{es}} {{cite web |title=El Comentario |url=http://elcomentario.ucol.mx/Noticia.php?id=1260333428 |accessdate=24 Julie 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525073533/http://elcomentario.ucol.mx/Noticia.php?id=1260333428 |archive-date=25 Mei 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> (23<sup>ste</sup>) |- | style="white-space: nowrap;" | '''[[Menslike ontwikkelingsindeks|MOI]]''' (2010) | style="white-space: nowrap;" | 0,852 – {{kleur|#090|hoog}} (8<sup>ste</sup>) |- | style="white-space: nowrap;" | '''[[Bruto binnelandse produk|BBP]] ([[Koopkragpariteit|KKP]]''' (2010)<br />&nbsp; - Totaal<br />&nbsp; - Per capita | style="white-space: nowrap;" | <br />3&nbsp;548&nbsp;555,60 VSA-$<ref>{{es}} {{cite web |title=Reporte: Jueves 3 de Junio del 2010. Cierre del peso mexicano. |url=http://www.pesomexicano.com.mx/archivo/2010/junio/03/reporte-jueves-3-de-junio-del-2010--cierre-del-peso-mexicano.htm#leermas |publisher=www.pesomexicano.com.mx |accessdate=24 Julie 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180707010316/http://www.pesomexicano.com.mx/archivo/2010/junio/03/reporte-jueves-3-de-junio-del-2010--cierre-del-peso-mexicano.htm |archive-date=7 Julie 2018 |url-status=dead|df=dmy-all}}</ref><br />5&nbsp;455 VSA-$ |- | style="white-space: nowrap;" | '''[[Tydsone]]'''<br />&nbsp; - [[Somertyd]] | style="white-space: nowrap;" | CST ([[UTC-06:00|UTC−6]])<br />CDT ([[UTC-05:00|UTC−5]]) |- | style="white-space: nowrap;" | '''Poskode''' | style="white-space: nowrap;" | 28 |- | style="white-space: nowrap;" | '''[[ISO 3166-2]]''' | style="white-space: nowrap;" | MX-COL |- | style="white-space: nowrap;" | '''Amptelike webwerf''' | style="white-space: nowrap;" | [http://www.colima-estado.gob.mx/ colima-estado.gob.mx] |} '''Colima''' (uitgespreek [koˈlima]) is een van die 31 [[Deelstate van Meksiko|deelstate]] wat, saam met die [[Meksikostad|Federale Distrik]], die 32 Federale Entiteite van [[Meksiko]] vorm. * [[Hoofstad]]: [[Colima, Colima|Colima]] * Grootste stad: [[Manzanillo]] * [[Oppervlakte]]: 5&nbsp;625 km² * [[Bevolking]]: 650&nbsp;555 (2010 sensus) == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} * {{en}} {{Wikivoyage}} * {{es}} [http://www.colima-estado.gob.mx/ Amptelike webwerf] {{Saadjie}} {{Deelstate van Meksiko}} {{Normdata}} [[Kategorie:Deelstate van Meksiko]] 2pkri71z416ubciehn5sy9sgw9zw4eo 0 62995 2816250 2798645 2025-06-26T21:39:43Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816250 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Predikant | Naam = Ds. Willem Petrus de Villiers | Beeld = WP de Villiers.jpg | Beeldbeskrywing = Ds. W.P. de Villiers | Beeldonderskrif = Ds. W.P. de Villiers, van 1868 tot 1875 leraar van [[NG gemeente Beaufort-Wes|Beaufort-Wes]] en toe die eerste leraar van die dogtergemeente [[Carnarvon]]. | Geboortenaam = Willem Petrus de Villiers | Geboortedatum = [[10 Januarie]] [[1843]] | Geboorteplek = [[Paarl]], [[Kaapkolonie]] | Sterftedatum = [[10 April]] [[1908]] | Sterfteplek = [[Stellenbosch]], [[Kaapkolonie]] | Kerkverband = [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|Nederduits Gereformeerd]] | Gemeente = [[NG gemeente Beaufort-Wes|Beaufort-Wes]], [[NG gemeente Carnarvon|Carnarvon]] | Jare aktief = 1868-1905 | Kweekskool = [[Kweekskool]], [[Stellenbosch]] | Sendingwerk = }} Ds. '''Willem Petrus de Villiers''' ([[Paarl]], [[10 Januarie]] [[1843]] - [[Stellenbosch]], [[10 April]] [[1908]]) was 'n predikant in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]], die grondlegger van die NG gemeente [[Carnarvon]], lid van die Kaapse Wetgewende Vergadering, kampvegter vir [[Christelike Nasionale Onderwys]] en taalstryder. == Opleiding == De Villiers was een van die eerste leerlinge aan die [[Paarl Gimnasium|Paarlse Gimnasium]] en een van die eerste studente aan die [[Kweekskool]] op [[Stellenbosch]], waarna hy aan die New College in [[Edinburg]], [[Skotland]], gaan studeer het. Op [[27 Desember]] [[1867]] is hy tot die evangeliebediening toegelaat, maar reeds op [[9 Desember]] daardie jaar het die kerkraad van die [[NG gemeente Beaufort-Wes]] hom beroep, wat hy moes bedank omdat dit onwettig was. Op [[13 Januarie]] [[1868]] is hy vir die tweede maal beroep teen 'n salaris van £350 per jaar, £50 meer as ds. [[Albert Zinn]], sy voorganger, se vergoeding. Hy neem die beroep aan en so word die vakature anderhalf jaar ná sy voorganger se dood gevul. == Na Beaufort-Wes == Die naweek met die ontvangs en bevestiging van ds. De Villiers was 'n heuglike feestyd op [[Beaufort-Wes]], want die orrel is die Vrydagaand, [[17 April]] [[1868]], ingewy. Die ou serafyn het intussen begin boedel oorgee en 'n nuwe orrel was dringend nodig. Dit was toe dat die ouderling Nicolaas Burgert van der Westhuizen na vore gekom en aangebied het om die nuwe orrel te betaal. Die orrel het reeds in Julie 1867 aangekom, waarna die kerkraad besluit het om dit oorkant die preekstoel op te sit. Die skenker se enigste voorwaarde was dat dit die wettige eiendom van die gemeente moes bly, "zoals zij nu bestaat met dezelfde kerkelijke constitutie en leer". Dié voorwaarde was in die lig van die sware stryd van destyds in die NG Kerk teen die sogenaamde vrysinnigheid van die "liberale" predikante wat gedreig het om die "kerkelijke constitutie en leer" in gedrang te bring. Die Vrydagaand met die orrelinwyding het die konsulent, ds. [[Willem Adolph Krige]], in 'n stampvol kerk die wydingsrede uitgespreek na aanleiding van Psalm 100:2 (''[[Statebybel]]''): "Dient den HEERE met blijdschap, komt voor Zijn aanschijn met vrolijk gezang." J.S. de Villiers, 'n broer van ds. De Villiers en jare lank (1857-1875) orrelis in die [[NG gemeente Paarl|Paarlse moedergemeente]], het spesiaal Beaufort toe gekom om die nuwe instrument te bespeel en om die geleentheidskoor te lei. Ds. De Villiers se bevestiging het die Saterdagoggend om halftien plaasgevind. Hier het prof. [[Nicolaas Hofmeyr|N.J. Hofmeyr]] van die Stellenbosse [[Kweekskool]] die bevestigingsrede uitgespreek na aanleiding van [[2 Korintiërs]] 5:19 en 20 (''[[Statebybel]]''): "Want God was in Christus de wereld met Zichzelven verzoenende, hun zonden hun niet toerekenende; en heeft het woord der verzoening in ons gelegd. Zo zijn wij dan gezanten van Christus wege, alsof God door ons bade; wij bidden van Christus wege: laat u met God verzoenen." Aan die handeoplegging het deelgeneem: ds. W.A. Krige, prof. Hofmeyr, di. [[Colin Fraser]] ([[emeritus]]) en E. du Toit ([[Jacobsdal]]). Die middag om drieuur het die kort vantevore bevestigde leraar sy intreepreek voor die groot skare gelewer oor die gespierde woorde van die aspostel: "Want ik schaam mij des Evangelies van Christus niet; want het is een kracht Gods tot zaligheid een iegelijk, die gelooft, eerst den Jood, en ook den Griek ([[Brief aan die Romeine|Romeine]] 1:16, Statebybel)." Die aand het prof. Hofmeyr die voorbereidingsdiens gelei en die volgende dag het die gemeente in groot getalle aan die Nagmaalstafel sitplek ingeneem en geluister na die boodskap van ds. Du Toit, 'n boesemvriend van ds. De Villiers. Die Maandagoggend het prof. Hofmeyr nog 'n laaste woord van vermaning tot die vertrekkende gemeentelede gerig. ''[[Kerkbode|De Kerkbode]]'' het volledig oor die verrigtinge berig en sluit sy berig af met die wens dat die feesnaweek die gemeente tot seën en vrug sal strek en dat die Here die "goeie saad sal seën wat in dié dae uitgestrooi is". == Werk op Beaufort-Wes == Toe ds. De Villiers die herderstaf op Beaufort opneem, was hy maar 25 jaar oud en onervare, maar vol moed, krag en geesdrif. Hy het die geestelike en administratiewe werk in die gemeente met ywer en deursettingsvermoë aangepak. Veral het hy groot baanbrekerswerk in verband met die onderwys gedoen. Uit die staanspoor het hy, bygestaan deur die kassier, hom daarvoor beywer om die kerk se geldsake op 'n gesonde voet te kry. Met sukses maak hulle 'n begin om die kerkskuld af te betaal. Vir dié doel is vir die eerste maal in die gemeente se bestaan kerkbasaars gehou en selfs gewyde konserte. Teen Julie [[1870]] is die kerkskuld verminder tot £300 (gegewe 'n leraarsalaris van £350, waarskynlik sowat R350&nbsp;000 in hedendaagse geldwaarde) en daarna nog verder afgebring. Jaarliks in Januarie is gereeld verslag aan die gemeente gedoen in verband met die geldelike stand. Die kerkraad kon daartoe oorgaan om die kerkgebou op te knap, die [[pastorie]] van 'n broodnodige strooidak te voorsien en ook 'n lykswa aan te skaf (1870). Die kerkraad het in hierdie tyd, soos trouens nog lank daarna, baie las gehad van bankhuurders wat versuim het om hul bankgeld te betaal en waardeur die kerkkas etlike ponde skuld gely het. Ds. De Villiers was vasberade om dié mense die les goed te leer. Daar is eenvoudig besluit om korte mette met hulle te maak en voortaan sou almal die reg verbeur om 'n kerkbank te gebruik as hulle enkele jare agtereenvolgens nie huur betaal het nie. Om verstaanbare redes het dit heelwat verset uitgelok, wat die taak van die bankmeester, C.G. Smith, so bemoeilik het dat hy bedank het weens die vele onaangenaamhede wat dit vir hom veroorsaak het. Die koster, G. Davidtz, is toe gelas om die bankboek oor te neem. == Na Carnarvon == In 1875 is op die ou plaas Schietfontein die dorp en gemeente [[Carnarvon]] gestig en kort daarna beroep die dogtergemeente vir ds. De Villiers, wat hom geroepe voel om die lidmate op Schietfontein te gaan help met die bou van 'n kerk, 'n pastorie, 'n nuwe gemeente en 'n nuwe dorp. Hy vra sy demissie by die kerkraad op [[5 Julie]] [[1875]] aan en kry sy eervolle ontslag op Maandag [[16 Augustus]] [[1875]]. Die vorige dag het hy en die gemeente hartroerend van mekaar afskeid geneem. ''[[Kerkbode|Die Gereformeerde Kerkbode]]'' het op [[4 September]] as volg oor die afskeidsplegtigheid berig: <blockquote>Op Zondag, 15 Augustus nam Ds. W.P. de Villiers afscheid van deze gemeente; onder welke hij ruim zeven jaren met zegen en vrucht gearbeid heeft. De opkomst was zeer talryk. Zijn Eerw. had tot tekst gekozen 2 Cor. XIII:11 "Voorts broeders, zijt blijde, wordt volmaakt, zijt getroost, zijt eensgezind, leeft in vrede en de God der liefde en des vredes zal met u zijn" - naar aanleiding van welke woorden hij een hartroerende rede hield. Toe de leraar van den kansel gekomen was, werd hem een hartelijke adres voorgelezen door oud-ouderling P.J. Weeber, die hem tevens een beurs overhandigde met £64, Zijn Eerw. betuigde daarvoor zijn warmen dank en zegde dat hij het beroep naar een andere plaats had aangenomen, omdat hij daar een groter arbeidsveld voor hem geopend zag en dat hij zich van God geroepen gevoelde daarheen te gaan. </blockquote> Met die afskeid van die Sondagskoolkinders die agtermiddag is aan hom 'n pragtige skryfkis gegee. Die aand het hy weer sy afskeidsboodskap in die sendingkerk van eerw. Teske gegee, toe 'n "fraai servies" hom aangebied is. Maandagmôre het hy van die skool, destyds deur hom gestig en waarvoor hy soveel gedoen het, afskeid geneem. Teen twaalfuur vertrek ds. De Villiers vergesel van 'n menigte inwoners van albei rasse en waens, karre en te voet. Buite op die vlakte het hulle van hom afskeid geneem terwyl, aldus die ''Kerkbode''-medewerker, "de leraar zijne tranen met die der gemeente mengde". == Bronne == * [[Andries Dreyer|Dreyer, eerw. A.]] 1924. ''Eeufeest-Album van de Nederduits Gereformeerde-Kerk in Zuid-Afrika 1824 - 1924''. Kaapstad: Publikatie-kommissie van de Z.A. Bijbelvereniging. * [[Andries Dreyer|Dreyer, eerw. A.]] 1932. ''Jaarboek van die Nederduits-Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 1933''. Kaapstad: Jaarboek-Kommissie van die Raad van die Kerke. * [[Phil Olivier|Olivier, ds. P.L.]] (samesteller). 1952. ''[[Ons gemeentelike feesalbum]]''. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers. * [[A.P. Smit|Smit, ds. A.P.]] 1945. ''Gedenkboek van die Nederduitse Gereformeerde Gemeente Beaufort-Wes (1820-1945)''. Beaufort-Wes: N.G. Kerkraad. {{DEFAULTSORT:De Villiers, Willem Petrus}} [[Kategorie:Predikante van die Nederduitse Gereformeerde Kerk]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse predikante]] [[Kategorie:Geboortes in 1843]] [[Kategorie:Sterftes in 1908]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] noliqq1rmh3bkdf7nndahd6thguabme 0 63150 2816251 1613006 2025-06-26T21:39:51Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816251 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Predikant | Naam = Johannes Rudolph Albertyn | Beeld = Johannes Rudolph Albertyn.jpg | Beeldbeskrywing = Ds. Johannes Rudolph Albertyn | Beeldonderskrif = Ds. J.R. Albertyn | Geboortenaam = Johannes Rudolph Albertyn | Geboortedatum = [[8 Maart]] [[1847]] | Geboorteplek = [[Paarl]], [[Kaapkolonie]] | Sterftedatum = [[17 Junie]] [[1920]] | Sterfteplek = [[Wellington]], [[Kaapland]] | Kerkverband = [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|Nederduits Gereformeerd]] | Gemeente = [[NG gemeente St. Stephen's|St. Stephen's]], [[NG gemeente Middelburg, Kaap|Middelburg, Kaap]], [[NG gemeente Riversdal|Riversdal]], [[NG gemeente Wellington|Wellington]] | Jare aktief = 1872–1910 | Kweekskool = [[Kweekskool]], [[Universiteit Stellenbosch]] | Sendingwerk = }} Ds. '''Johannes Rudolph Albertyn''' (vroeër "Albertijn" geskryf, [[Paarl]], [[8 Maart]] [[1847]] – [[Wellington]], [[17 Junie]] [[1920]]) was een van die talentvolste predikante en een van die mees gevierde kanselredenaars in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]]. == Opleiding en gesinslewe == Albertyn was die seun van ds. [[P.K. Albertyn]], van [[2 Maart]] [[1845]] eerste vaste predikant van die NG gemeente Swartberg ([[Prins Albert]]) en van 1851 tot 1870 leraar van die NG gemeente op [[Caledon]]. J.R. Albertyn ontvang sy skoolopleiding aan die [[Paarl Gimnasium]] en sy naskoolse opleiding aan die [[Kweekskool]] op [[Stellenbosch]]. Hy trou op [[15 November]] [[1871]] met Margaretha (Maggie) Louw, een van sewe dogters van Adriaan Louw en Charlotte Herold van die [[Paarl]] wat met 'n predikant getrou het. Die sewe Louw-dogters was: 1. Maria Magdalena (Miemie) met prof. [[Nicolaas Hofmeyr]]; 2. Louisa Adriana (Wiesie) met ds. Arend Hermanus Hofmeyr van [[Hanover]]; 3. Margaretha Johanna (Maggie) met ds. Johannes Rudolph Albertyn; 4. Catharina Johanna (Kitty) met ds. [[George Murray]]; 5. Johanna Hendrina met prof. [[C.F.J. Muller]]; 6. Charlotte met ds. J.C. Truter; 7. Susanna Maria met ds. [[Pieter Gerhardus Jacobus Meiring|P.G.J. Meiring]]. Ds. Albertyn se seun [[Adriaan Louw Albertyn]] was 'n skrywer. == St. Stephen's == Hy dien van 1872 tot 1874 as leraar van die [[NG gemeente St. Stephen's]] in [[Kaapstad]], ná die oordrag van die [[NG gemeente Stockenström]] aan die destydse Sendingkerk die enigste bruin gemeente in die NG Kerk. Hierna besoek hy die V.S.A. waar hy onder die invloed kom van die evangelis Moody. Met sy terugkeer belê hy 'n predikante-konferensie en hieruit word gemeentelike konferensies belê wat uitloop op spesiale evangelie-prediking. Ná sy ernstige siekte en herstel word hy ook aan die einde van sy lewe een van die eerste evangelie-predikers. == Middelburg, Kaap == Sy eerste voltydse aanstelling is in die [[NG gemeente Middelburg, Kaap]], waar hy bly tot hy in 1883 'n beroep aanneem na die [[NG gemeente Riversdal|NG gemeente op Riversdal]]. Hier het hy 'n omwenteling veroorsaak in die manier waarop NG gemeentes Nagmaal gebruik het. In die eerste sowat 250 jaar van die Hollandse Kerke se bestaan in Suid-Afrika, soos trouens in alle Gereformeerde Kerke, was dit die gebruik om die brood en wyn by aparte Nagmaalstafels voor die kansel uit te deel. Die Nagmaalgangers, mans en vroue afsonderlik, het uit die banke opgestaan, plek ingeneem aan die tafel en nadat hulle bedien is, het hulle weer in die banke gaan sit om gevolg te word deur ander aan die tafel. So is met verskillende tafels aangegaan totdat almal bedien is. Die heen en weer lopery was nie juis stigtelik nie en as daarby in gedagte gehou word dat by elke tafelbediening 'n aparte "tafeltoespraak" deur die predikant gelewer is, spreek dit vanself dat so 'n Nagmaaldiens maklik drie ure kon aanhou. Algaande is daar toe weggedoen met die ou gebruik en oorgegaan tot die gesamentlike en gelyktydige bediening van almal aan een gemeenskaplike "dis", naamlik die banke. Die heel eerste gemeente in die NG Kerk wat hierdie nuwe gebruik ingevoer het, was [[Riversdal]] waar ds. Albertyn dit in Januarie 1888 ingevoer het. Hy is van verskillende kante af hieroor aangeval en baie het beweer dat dit "onbybels en ongereformeerd" sou wees. Op die Kaapse Sinode van 1890 was dit 'n warm strydvraag en met meerderheid van stemme besluit die sinode: "Elke gemeente sal hul manier van die bediening van die Avondmaal behou soos hulle oordeel tot die meeste stigting sal dien, mits die uitwendige seremonies, voorgeskrewe in Gods Woord, nie verander nie en alle bygeloof vermy word." == Wellington == Toe dit in 1892 vir die kerkraad van die NG gemeente Wellington blyk dat dr [[Andrew Murray]] weens verswakte kragte en veelvuldige arbeid nie langer die gemeente na wens en soos dit behoort kon bearbei nie, beroep hulle ds. Albertyn. So word hy as tweede leraar van die gemeente bevestig op [[1 Desember]] [[1892]]. In groot liefde en harmonie het dié twee predikante 14 jaar lank saamgewerk. Deur sy getroue arbeid en ernstige prediking, skryf eerw. [[Andries Dreyer]]<ref>[[Andries Dreyer|Dreyer, eerw. Andries]]. 1927. ''Kruisgesante in Suid-Afrika. Jubileum-Gedenkboek van die [[Sendinginstituut]] op [[Wellington, Wes-Kaap|Wellington]] 1877–1927''. Kaapstad: Nasionale Pers, Beperk.</ref> sewe jaar ná sy dood, het ds. Albertyn die hart van die gemeente gewen. Sy bediening het in 'n besonder mate die kenmerk van evangelisasiewerksaamheid gedra. Intussen het hy tydens die [[Anglo-Boereoorlog]] die krygsgevangenis op [[St. Helena]] en [[Bermuda]] besoek. [[Beeld:Ds JR Albertyn.jpg|duimnael|230px|links|Ds. J.R. Albertyn omstreeks 1880.]] == Aftrede == Hy het in 1910, vier jaar ná dr. Murray, afgetree. Die [[Wellington]]se kerkraad het 'n resolusie aangeneem wat lui: "Die kerkraad spreek hiermee sy diepe leedwese uit dat ds. Albertyn deur swak gesondheid genoodsaak is om die herderstaf neer te lê ná 'n vrugbare dienstyd van byna 40 jaar in die evangeliebediening, waarvan 18 jaar in die midde van dié gemeente deurgebring is. Ons dank die Here vir wat sy dienskneg onder ons was en gedoen het; vir sy geseënde prediking van die Woord en vir sy Godsalige wandel. Ons gee God die eer vir wat ds. Albertyn vir die Kerk in die algemeen kon doen, veral op die gebied van die evangelieprediking en die sending. Ons sou hom graag langer wou behou, dog ons berus in God se alwyse weg met hom en met die gemeente. Ons verheug ons dat hy in ons midde gaan bly woon, en bid hom 'n geseënde en nuttige rustyd toe (Kerkraadsnotule van [[4 Oktober]] [[1910]], uit die Hollands vertaal)." == Dood == [[Lêer:Graf ds JR Albertijn detail.jpg|duimnael|regs|190px|Die grafskrif op ds. Albertijn se graf in die kerkhof naasaan die moederkerk op Wellington.]] Op [[17 Junie]] 1920 is ds. Albertyn in die ouderdom van 74 op [[Wellington]] oorlede. Dreyer skryf: "In al die gemeentes wat hy bedien het, het hy homself bewys 'n ywerige sielsoeker te wees en vele siele is deur sy besielende prediking en troue herderlike arbeid tot lig en tot saligheid gekom." In ''[[Kerkbode|De Kerkbode]]'' van [[8 Julie]] 1920 skryf prof. [[John du Plessis]]: "Ds. Albertyn was 'n man van buitengewone gawes. Hy het 'n voorkoms en 'n houding gehad wat eerbied afgedwing het. Hy het 'n pragtige stem gehad, wat sonder die minste inspanning die grootste kerkgeboue en vergadersale kon vul. Hy het in 'n ryke mate die gawe van oorspronklikheid besit en geweet hoe om gewone dinge op ongewone en indrukmakende wyse te sê. Sy gebare was min, maar sierlik; sy blik was deurdringend; sy voordrag en toon was salwend (in die beste sin van dié dikwels misbruikte woord). En hy het van die Here die besondere gawe ontvang om stigtelik en sielsverheffend te bid sodat baie, wat die inhoud van sy preek dalk sou vergeet, nooit sou kon vergeet hoe hy met sy skoon en kragtige gebed hulle in die siel aangegryp en met hom na die genadetroon gevoer het. Johannes Albertyn was by uitstek vir evangelieprediking aangelê; hy het geweet dat sy krag hierin lê en wy hom dan ook heelhartig aan dié besondere taak (uit die Hollands vertaal)." Die dorpie [[Albertinia]] is in 1900 op die plaas Grootfontein uitgelê en na hom genoem. == Bronne == * [[Andries Dreyer|Dreyer, eerw. Andries]]. 1924. ''Eeuwfeest-Album van de Nederduits Gereformeerde-Kerk in Zuid-Afrika 1824–1924''. Kaapstad: Publikatie-kommissie van de Z.A. Bijbelvereniging. * [[Andries Dreyer|Dreyer, eerw. Andries]]. 1927. ''Kruisgesante in Suid-Afrika. Jubileum-Gedenkboek van die [[Sendinginstituut]] op [[Wellington, Wes-Kaap|Wellington]] 1877–1927''. Kaapstad: Nasionale Pers, Beperk. * [[A.P. Smit|Smit, ds. A.P.]] 1945. ''Gedenkboek van die Nederduitse Gereformeerde Gemeente Beaufort-Wes (1820–1945)''. Beaufort-Wes: N.G. Kerkraad. * Swart, dr. M.J. (voorsitter redaksiekomitee). 1980. ''Afrikaanse kultuuralmanak''. Aucklandpark: Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge. == Verwysings == {{Verwysings}} == Sien ook == * Dr. [[Johannes Rudolf Albertyn]], die NG Kerk se algemene sekretaris vir armesorg en lid van die Carnegie-kommissie. * Ds. [[Pieter Kuypers Albertyn]], NG leraar en kundige op die gebied van die Sondagskool, Johannes Rudolph Albertyn se seun. {{DEFAULTSORT:Albertyn, Johannes Rudolph}} [[Kategorie:Predikante van die Nederduitse Gereformeerde Kerk]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse predikante]] [[Kategorie:Geboortes in 1847]] [[Kategorie:Sterftes in 1920]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] mzkhbli9x3pixw9aegkxylrkjo3r453 0 63275 2816321 2524022 2025-06-27T07:06:46Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816321 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Birkhall, Royal residence - geograph.org.uk - 1145728.jpg|duimnael|Uitsig oor Birkhall]] '''Birkhall''' (van die [[Skots]]e ''Birk Haugh'', Berkeboom-rivierweiland<ref>{{Cite web |url=http://www.cairngorms.co.uk/resource/docs/publications/23062006/CNPA.Paper.275.Place-Names%20Leaflet.pdf |title=Plekname van die Nasionale Cairngorms-park |access-date=21 Maart 2012 |archive-date= 3 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303193426/http://www.cairngorms.co.uk/resource/docs/publications/23062006/CNPA.Paper.275.Place-Names%20Leaflet.pdf |url-status=dead }}</ref>) is ’n koninklike landgoed van 210&nbsp;km² op Royal Deeside in [[Aberdeenshire]], [[Skotland]].<ref name="prince">{{cite web |url=http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/residences/birkhall/ |title=Birkhall |publisher=Die Prins van Wallis |access-date=7 Februarie 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20121028191719/http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/residences/birkhall/ |archive-date=28 Oktober 2012 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref> Die herehuis op die landgoed is in 1715 gebou<ref name="hello">{{cite web |url=http://www.hellomagazine.com/royalty/specials/weddingvenues/pagina_6_2.html |title=HELLO! |publisher=Hellomagazine.com |date=18 Maart 2005 |access-date=7 Februarie 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924052132/http://www.hellomagazine.com/royalty/specials/weddingvenues/pagina_6_2.html |archive-date=24 September 2015 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> en het aan die Gordon-familie behoort. In 1849 het [[Albert, prinsgemaal|prins Albert]], die prinsgemaal van [[Victoria van die Verenigde Koninkryk|koningin Victoria]], dit gekoop.<ref name="hello" /> Dit het in 1930 die Deeside-tuiste van [[Elizabeth Bowes-Lyon|koningin Elizabeth]], die koninginmoeder, geword en later van [[Charles III]]. Hy het sy tweede wittebrood hier deurgebring. == Verwysings == : ''[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Birkhall|Engelse Wikipedia]]'' {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Koördinate|57.0287|-3.0740|type:landmark_region:GB|aansig=titel}} {{Koninklike wonings VK}} [[Kategorie:Geboue en strukture in Skotland]] [[Kategorie:Koninklike wonings in die Verenigde Koninkryk]] r9b9wsm2l5gc1n22lu5bmino795ekmp 0 63347 2816234 2433592 2025-06-26T21:34:32Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816234 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Coenie Oosthuizen | beeld = | byskrif = | vollenaam = Coenrad Victor Oosthuizen | bynaam = | geboortedatum = {{GDEO|1989|3|22}} | geboorteplek = [[Potchefstroom]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,83 m | gewig = 127 kg | ru_posisies = [[Stut]] | springbokid = 824 | sarugbyno = 37898 | ru_amateurjare = 2008 | ru_amateurklubs = [[Universiteit van die Vrystaat|Shimlas]] | ru_amklubwedstryde = 7 | ru_amklubpunte = (5) | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]]<br/>[[Sharks (Superrugbyspan)|Sharks]] | super14jare = 2010–2015<br/>2016- | super14wedstryde = 74<br/>14 | super14punte = (40)<br/>(5) | ru_currentclub = | super14opdatering = 10 Junie 2017 | ru_provinsie = [[Vrystaat Cheetahs|V Cheetahs]]<br/>[[Natalse Haaie]] | ru_provinsiejare = 2008–2015<br/>2016- | ru_provinsiewedstryde = 56<br/>0 | ru_provinsiepunte = (55)<br/>(0) | ru_provinsieopdatering = 10 Junie 2017 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{RSAru}} | ru_nasionalejare = 2012- | ru_nasionalewedstryde = 25 | ru_nasionalepunte = (20) | ru_nsopdatering = 17 Junie 2017 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Grey-kollege]] | universiteit = [[Universiteit van die Vrystaat]] | url = }} '''Coenie Oosthuizen''' (gebore in [[Potchefstroom]], [[22 Maart]] [[1989]]) is 'n [[Springbokke|Springbokrugbyspeler]] wat vir die [[Vrystaat Cheetahs]] op stut speel in die [[Curriebeker]] en vir die [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] in die [[Superrugby]]reeks. Aan die einde van die [[2010 Curriebeker Premierafdeling|2010 Curriebekerseisoen]] was Oosthuizen die Vrystaat se tweede voorste driedrukker.<ref>{{Cite web |url=http://blogs.bettor.com/Coenie-Oosthuizens-criticisim-of-referee-during-scrums-Rugby-news-a90615 |title=Bettor: Coenie Oosthuizen's criticisim of referee during scrums |access-date=23 Maart 2012 |archive-date=22 Maart 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120322085328/http://blogs.bettor.com/Coenie-Oosthuizens-criticisim-of-referee-during-scrums-Rugby-news-a90615 |url-status=dead }}</ref> Alhoewel hy reeds in 2010 en 2011 saam met die [[Springbokke|Springbokspan]] na [[Europa]] getoer het, maak Oosthuizen sy eerste verskyning in 'n toets op 9 Junie 2012 teen [[Engelse nasionale rugbyspan|Engeland]] in [[Kings Park-stadion|Durban]]. Hy was ook deel van Suid-Afrika se span tydens die [[Rugbywêreldbeker 2015]]. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=37898|name=Coenie Oosthuizen}} * {{Genslin-bokke|id=798|naam=Coenie Oosthuizen}} * [http://www.itsrugby.co.uk/player_12701.html Coenie Oosthuizen] by itsrugby.co.uk {{Navbox |name = Coenie Oosthuizen |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (2012)}} {{Springbokke (2013)}} {{Springbokke (2014)}} {{Springbokke (2015 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2015)}} {{Springbokke (2016)}} {{Springbokke (2017)}} }} {{DEFAULTSORT:Oosthuizen, Coenie}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Sharks rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1989]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] m0xv8e3efs0yeef7f8p8qa83g79qfos 0 63575 2816235 2186678 2025-06-26T21:34:46Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816235 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Andries Strauss | beeld = | byskrif = | vollenaam = Andries Jacobus Strauss | bynaam = | geboortedatum = {{GDEO|1984|3|5}} | geboorteplek = [[Pretoria]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,86 m | gewig = 95 kg | ru_posisies = Senter | springbokid = 827 | sarugbyno = 20494 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = Shimlas | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Sharks (Superrugbyspan)|Sharks]]<br/>[[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]]<br/>[[Southern Kings (Superrugbyspan)|Southern Kings]] | super14jare = 2006-2010<br/>2011-2012<br/>2013- | super14wedstryde = 21<br/> 18<br/>12 | super14punte = 5)<br/> (15)<br/>(0 | ru_currentclub = | super14opdatering = 27 Junie 2013 | ru_provinsie = Vrystaat<br />[[Natalse Haaie]]<br />[[Vrystaat Cheetahs]]<br />[[OP Kings]] | ru_provinsiejare = 2004-2005<br />2006-2010<br />2011-2012<br />2013- | ru_provinsiewedstryde = 9<br/> 53<br/>17<br/>0 | ru_provinsiepunte = (15)<br/> (68)<br/>(5)<br/>(0) | ru_provinsieopdatering = 27 Junie 2013 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{ru-rt|RSA}} | ru_nasionalejare = 2010 | ru_nasionalewedstryde = 1 | ru_nasionalepunte = 0 | ru_nsopdatering = 27 Junie 2013 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = [[Richardt Strauss]] (broer)<br/>[[Adriaan Strauss]] (neef) | skool = [[Grey-kollege]] | universiteit = [[Universiteit van die Vrystaat]] | url = }} '''Andries Strauss''' (gebore in [[Pretoria]], [[5 Maart]] [[1984]]) is ’n [[rugby]]speler wat vir die [[Southern Kings (Superrugbyspan)|Southern Kings]] as ’n senter speel in die [[Superrugby]]reeks. Hy het in 2010 saam met die [[Springbokke]] na Europa getoer en het een wedstryd vir sy land gespeel teen die Barbarians. == Eksterne skakels == *{{Springbokke|id=20494|name=Andries Strauss}} {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Strauss, Andries}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Sharks rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1984]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] h8ra7dfz3x9lp22bgzd4601taxd6ivb 0 64070 2816312 2370447 2025-06-27T05:30:44Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816312 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = B.P.J. Erasmus | bynaam = | beeld = | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = Barend Petrus Jacobus Erasmus | geboortedatum = {{Geboortedatum|1930|12|15}} | geboorteplek = | sterfdatum = {{Sterftedatum en ouderdom|1930|12|15|2012|2|8}} | sterfteplek = | ouers = | titel = | nasionaliteit = {{vlagland|Suid-Afrika}} | alma_mater = | beroep = Skrywer | ander = | bekend = ''[[Op Pad in Suid-Afrika]]'' | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | party = | religie = | huweliksmaat = | kinders = 4 | webblad = | handtekening = }} '''Barend Petrus Jacobus Erasmus''' (15 Desember 1930 – 8 Februarie 2012) was ’n [[Suid-Afrika]]anse [[skrywer]] wat veral bekend is as outeur van die boek ''[[Op Pad in Suid-Afrika|Op pad in Suid-Afrika]]''. == Biografie == Barend Petrus Jacobus Erasmus is op [[15 Desember]] [[1930]] gebore. Hy verwerf grade in klassieke en moderne tale aan die [[Universiteit Stellenbosch|Universiteite van Stellenbosch]] en [[Universiteit van Kaapstad|Kaapstad]], laasgenoemde verwerf hy summa cum laude. ’n Groot deel van sy loopbaan bring hy deur in die diplomatieke diens in [[Den Haag]] en [[Londen]], waar hy onder meer inligtings-attaché is. Verder is hy ook redakteur van verskeie tydskrifte, waaronder ''Panorama''. Hy verhuis in [[1989]] na aftrede vanaf [[Pretoria]] na [[Philipstown]], ’n dorp in die Bo-Karoo. Hy was getroud en sy vier kinders, almal met universiteitsgrade, het almal na die buiteland geëmigreer. Sy seun Johan sterf in 2007. Hy is op [[8 Februarie]] [[2012]] oorlede.<ref>Facebook: https://af-za.facebook.com/afrikaner.geskiedenis/posts/407687556065298</ref> == Skryfwerk == ''Die nege kerse van Magriet'' is ’n roman oor ’n toekomstige [[Suid-Afrika]].<ref>Barendse, Joan-Mari Universiteit van Stellenbosch: http://scholar.sun.ac.za/handle/10019.1/79916 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170726193856/http://scholar.sun.ac.za/handle/10019.1/79916 |date=26 Julie 2017 }}</ref> Die Magriet van die titel is die vrou van Werner Jansen en die verhaal speel oor verskeie geslagte van die Jansen-familie af, terwyl die nege kerse verwys na die aantal naasbestaandes van Magriet wat omkom in die stryd teen ongeregtigheid in Suid-Afrika. Werner is eers diplomaat en later lid van die beweging wat die apartheidsregering in Suid-Afrika tot ’n val wil bring en sodoende ’n nuwe en beter toekoms vir al sy mense wil verseker, maar word eindelik deur die organisasie self verraai. Sy seun Freek sweer wraak en word eindelik leier van ’n ondergrondse terreur-organisasie (geborg deur Westerse regerings) wie se doel dit is om Suid-Afrika onregeerbaar te maak sodat dit nie ’n veilige hawe word vir internasionale terroristebendes wat korrupte regerings omkoop en sodoende ’n vastrapplek verkry nie. Die lede word hoofsaaklik gewerf onder Afrikaners wat geliefdes in geweld in die land verloor het. Dit is nie ’n groot roman nie, daarvoor is die karakterbeelding te eendimensioneel, die karakterontwikkeling te beperk en die dialoog propagandisties eerder as natuurlik. Die uitbeelding van die toekoms van die land is egter ontstellend, aangesien die korrupsie, selfverryking en verval wat daarin voorspel word en die feit dat dit by die stembus beloon en nie gestraf word nie, baie na aan die waarheid is soos dit alreeds binne die land ervaar word. Ons het dus hier te doen met ’n moontlik realistiese, al is dit 'n polities nie-korrekte, uitbeelding van die toekoms en hierdie feit maak dit dus tog ’n belangrike roman.<ref>Fouché, Jaco “Volksblad” 4 Desember 2006</ref> ''Op Pad in Suid-Afrika'' (in Engels beskikbaar as ''On Route in South Africa)'' is ’n streek-vir-streekgids, waarin hy verslag doen van die magdom gehuggies, dorpe en stede wat Suid-Afrika so ’n interessante plek maak. Die oorsprong van plekname word in besonderhede beskryf, die karakter en aantreklikhede van plekke word geskets en die geskiedenis en interessante en informatiewe verhale van die plekke word vertel. Ingesluit in elke hoofstuk is gedetailleerde streekskaarte, aangevul met roete-aanwysings in die teks. Barend Erasmus was ook die samesteller van ander naslaanwerke en vertaler van onder andere Philip Yancey se ''Teleurstelling in God: drie vrae wat niemand hardop vra nie'' en Henry Cloud en John Sims Townsend se ''Grense: wanneer om ja te sê en wanneer om nee te sê om jou lewe onder beheer te kry''. == Bibliografie == * ''Die nege kerse van Magriet''. (ISBN 0-620-34211-0). * ''On Route in South Africa'', 1995, 368 bladsy, ISBN 1-86842-026-4, ISBN 978-1-86842-026-1 * ''[[Op Pad in Suid-Afrika]]'', 2004, 400 bladsye, ISBN 1-86842-149-X, ISBN 978-1-86842-149-7 === Vertalings === * ''Teleurstelling in God: drie vrae wat niemand hardop vra nie'', 2002, 260 bladsye, ISBN 1-86842-135-X, ISBN 978-1-86842-135-0 * ''Grense: wanneer om ja te sê, wanneer om nee te sê om jou lewe onder beheer te kry'', 2002, 344 bladsye, ISBN 1-86842-115-5, ISBN 978-1-86842-115-2 == Bronne == ;Boeke * Erasmus, Barend P.J. “Die nege kerse van Magriet” Verba Nova Philipstown Eerste druk 2006 == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [https://www.google.co.za/search?tbo=p&tbm=bks&q=inauthor:%22B.+P.+J.+Erasmus%22 Boeke deur Erasmus wat op Google Books gelys is] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Erasmus, B.P.J.}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1930]] [[Kategorie:Sterftes in 2012]] gnejt9quafe1kkxhkvjoiu05ybb36ut 0 64211 2816236 1901923 2025-06-26T21:35:06Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816236 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Robert Ebersohn | beeld = [[Lêer:Ebersohn MHR.JPG|200px]] | byskrif = | vollenaam = Robert Thompson Ebersohn | bynaam = | geboortedatum = {{GDEO|1989|2|22}} | geboorteplek = [[Bloemfontein]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,80 m | gewig = 88 kg | ru_posisies = [[Senter]] | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = 2013– | ru_proklubs = Montpellier | ru_klubwedstryde = 28 | ru_klubpunte = (15) | ru_klubopdatering = 21 Mei 2015 | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] | super14jare = 2008-2013 | super14wedstryde = 53 | super14punte = (55) | ru_currentclub = | super14opdatering = 21 Mei 2015 | ru_provinsie = {{nowrap|[[Vrystaat Cheetahs]]}} | ru_provinsiejare = 2008-2013 | ru_provinsiewedstryde = 59 | ru_provinsiepunte = (56) | ru_provinsieopdatering = 21 Mei 2015 | ru_sewesnasionalejare = 2011 | ru_sewesnasionalespan = {{ru-rt|RSA}} | ru_sewesnasionalekomp = Suid-Afrika | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = | ru_nasionalejare = | ru_nasionalewedstryde = | ru_nasionalepunte = | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = [[Sias Ebersohn]] | skool = [[Grey-kollege]] | universiteit = [[Universiteit van die Vrystaat]] | url = }} '''Robert Ebersohn''' (gebore in [[Bloemfontein]], [[22 Februarie]] [[1989]]) is ’n [[rugby]]speler wat voorheen vir die [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] op senter gespeel het in die [[Superrugby]]reeks en vir die [[Vrystaat Cheetahs]] in die [[Curriebeker]]reeks. Ebersohn was [[kaptein (sport)|kaptein]] van die [[Junior Bokke|Suid-Afrikaanse onder 20-span]] en het ook vir die Blitsbokke (die nasionale Sewesspan) uitgedraf. == Eksterne skakels == *{{Springbokke|id=37903|name=Robert Ebersohn}} * [http://www.itsrugby.co.uk/player_13565.html Ebersohn se profiel op itsrugby] {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Ebersohn, Robert}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1989]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] j5w6qpntyrasabexhyu8v8oknmwopz4 0 64212 2816237 2196111 2025-06-26T21:35:29Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816237 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Sias Ebersohn | beeld = | byskrif = | vollenaam = Josias Mathiem Ebersohn | bynaam = | geboortedatum = {{GDEO|1989|2|23}} | geboorteplek = [[Bloemfontein]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,76 m | gewig = 83 kg | ru_posisies = [[Losskakel]] | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]]<br />[[Western Force (Superrugbyspan)|Western Force]]<br />[[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] | super14jare = 2010–2012<br />2013–2015<br />2016– | super14wedstryde = 31<br />43 | super14punte = (220)<br />(212) | ru_currentclub = | super14opdatering = 4 Oktober 2015 | ru_provinsie = {{nowrap|[[Vrystaat Cheetahs]]}}<br />[[Vrystaat Cheetahs]] | ru_provinsiejare = 2008–2012<br />2015– | ru_provinsiewedstryde = 52<br />4 | ru_provinsiepunte = (197)<br />(8) | ru_provinsieopdatering = 4 Oktober 2015 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = | ru_nasionalejare = | ru_nasionalewedstryde = | ru_nasionalepunte = | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = [[Robert Ebersohn]] (tweelingbroer) | skool = [[Grey-kollege]] | universiteit = [[Universiteit van die Vrystaat]] | url = }} '''Sias Ebersohn''' (gebore in [[Bloemfontein]], [[23 Februarie]] [[1989]]) is ’n [[rugby]]speler wat vir die [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] as ’n losskakel speel in die [[Superrugby]]reeks en vir die [[Vrystaat Cheetahs]] in die [[Curriebeker]]reeks. Ebersohn het Suid-Afrika as 'n [[Junior Bokke|Junior Bok]] verteenwoordig by die IRR Junior Wêreldkampioenskap in 2008 en 2009. Ebersohn het oorsee gespeel vir die [[Australiese]] [[Western Force (Superrugbyspan)|Force]] nadat hy 'n kontrak geteken het vir die [[2013 Superrugbyseisoen|2013]] tot [[2015 Superrugbyseisoen]]e. Hy keer middel-2015 terug na Bloemfontein vir die [[2015 Curriebeker Premierafdeling|Curriebekerseisoen]], en sal in 2016 weer vir die Cheetahs uitdraf in Superrugby. == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=37913|name=Sias Ebersohn}} * [http://www.itsrugby.co.uk/player_13564.html itsrugby.co.uk profiel] {{DEFAULTSORT:Ebersohn, Sias}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1989]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] 5yt90se73gcva7pvunfwd0erbvhf1n3 0 64213 2816238 2197233 2025-06-26T21:35:38Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816238 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Pieter van Zyl | beeld = | byskrif = | vollenaam = Petrus Erasmus van Zyl | bynaam = | geboortedatum = {{GDEO|1989|9|14}} | geboorteplek = [[Pretoria]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,74 m | gewig = 81 kg | ru_posisies = Skrumskakel | springbokid = 852 | sarugbyno = 44692 | ru_amateurjare = 2008 | ru_amateurklubs = Shimlas | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = 5 Maart 2017 | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]]<br/>[[Bulls (Superrugbyspan)|Bulls]] | super14jare = 2012-2013<br/>2014-huidig | super14wedstryde = 32<br/>38 | super14punte = (25)<br/>(35) | ru_currentclub = | super14opdatering = 5 Maart 2017 | ru_provinsie = {{nowrap|[[Vrystaat Cheetahs]]}}<br/>[[Blou Bulle]] | ru_provinsiejare = 2010-2013<br/>2014-huidig | ru_provinsiewedstryde = 31<br/>20 | ru_provinsiepunte = (30)<br/>(25) | ru_provinsieopdatering = 23 Mei 2016 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{RSAru}} | ru_nasionalejare = 2013–2016 | ru_nasionalewedstryde = 3 | ru_nasionalepunte = (0) | ru_nsopdatering = 3 Junie 2018 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Grey-kollege]] | universiteit = [[Universiteit van die Vrystaat]] | url = }} '''Pieter van Zyl''' (gebore in [[Pretoria]], [[14 September]] [[1989]]) is ’n [[rugby]]speler wat op skrumskakel vir die [[Bulls (Superrugbyspan)|Bulls]] in [[Superrugby]] speel, asook vir die [[Blou Bulle]] in die [[Curriebeker]]reeks. Hy maak sy toetsdebuut vir die [[Springbokke]] op 15 Junie [[2013]] teen die [[Skotse nasionale rugbyspan|Skotte]] in [[Nelspruit]] op die ouderdom van 23 jaar. == Eksterne skakels == *{{Springbokke|id=44692|name=Pieter van Zyl}} *[http://www.itsrugby.co.uk/player_19108.html Van Zyl se profiel op itsrugby.co.uk] {{DEFAULTSORT:Van Zyl, Pieter}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Bulls rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1989]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] q82h60t35z1bxw02vatfsth3wgek21k 0 64214 2816252 2195984 2025-06-26T21:40:01Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816252 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Hennie Daniller | beeld = [[Lêer:Hennie Daniller 2014.jpg|250px]] | byskrif = Hennie Daniller in 2014 | vollenaam = Hendrik Joseph Daniller | bynaam = | geboortedatum = {{GDEO|1984|4|5}} | geboorteplek = [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,94 m | gewig = 101 kg | ru_posisies = Heelagter | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Bulls]]<br />[[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] | super14jare = 2002<br />2008-huidig | super14wedstryde = 7<br />72 | super14punte = 0)<br />(35 | ru_currentclub = | super14opdatering = 21 Mei 2013 | ru_provinsie = [[Blou Bulle]]<br />[[Boland]]<br />[[Vrystaat Cheetahs]] | ru_provinsiejare = 2003-2006<br />2006-2007<br />2008-huidig | ru_provinsiewedstryde = 2<br />13<br />56 | ru_provinsiepunte = (0)<br />(0)<br />(45) | ru_provinsieopdatering = 21 Mei 2013 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = | ru_nasionalejare = | ru_nasionalewedstryde = | ru_nasionalepunte = | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = | url = }} '''Hennie Daniller''' (gebore in [[Kaapstad]], [[5 April]] [[1984]]) is ’n [[Suid-Afrika]]anse [[rugby]]speler wat vir die [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] as ’n heelagter speel in die [[Superrugby]]reeks en vir die [[Vrystaat Cheetahs]] in die [[Curriebeker]]reeks. Daniller is in 2003 gekies vir die Suid-Afrikaanse onder 19-span vir die Wêrekdkampioenskap. Hy het ook in 2005 vir die Suid-Afrikaanse onder 21-span by die IRR Wêreldkampioenskap gespeel. Daniller het in 2014 aangekondig dat hy ’n kontrak met die Italiaanse klub [[Zebre]] geteken het. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} * {{Springbokke|id=20501|name=Hennie Daniller}} * [http://www.itsrugby.co.uk/player_2944.html Daniller se profiel by www.itsrugby.co.uk] {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Daniller, Hennie}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Bulls rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1984]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] 8gfibm4u86cs56xrriid98fekg1mikm 0 64234 2816239 2432378 2025-06-26T21:35:44Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816239 wikitext text/x-wiki : ''Hierdie artikel handel oor die rugbyspeler. Vir die Amerikaanse aktrise, sien [[Ashley Johnson (aktrise)]].'' {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Ashley Johnson | beeld = [[Lêer:Ashley Johnson 2014 (cropped).jpg|250px]] | byskrif = Ashley Johnson in 2014 | vollenaam = Ashley Francois Johnson | bynaam = | geboortedatum = {{GDEO|1986|5|16}} | geboorteplek = [[Wynberg]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,85 m | gewig = 105 kg | ru_posisies = Flank, Agsteman | springbokid = 810 | sarugbyno = 33591 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = Shimlas<br />Ixias | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = 2012-2013 | ru_proklubs = Wasps | ru_klubwedstryde = 25 | ru_klubpunte = 15 | ru_klubopdatering = 21 Mei 2013 | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] | super14jare = 2010-2012 | super14wedstryde = 35 | super14punte = 30 | ru_currentclub = | super14opdatering = 21 Mei 2013 | ru_provinsie = [[Vrystaat Cheetahs]] | ru_provinsiejare = 2007-2012 | ru_provinsiewedstryde = 63 | ru_provinsiepunte = (95) | ru_provinsieopdatering = 21 Mei 2013 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{ru-rt|RSA}} | ru_nasionalejare = 2011 | ru_nasionalewedstryde = 3 | ru_nasionalepunte = 0 | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = [[Universiteit van die Vrystaat]] | url = }} '''Ashley Johnson''' (gebore in [[Wynberg]], [[16 Mei]] [[1986]]) is ’n [[Suid-Afrika]]anse [[rugby]]speler wat vir die [[Cheetahs]] as ’n losvoorspeler speel in die [[Curriebeker]] en die [[Superrugby]]reeks. Hy het vir Suid-Afrika in die IRR Onder 21 Wêreldkampioenskap gespeel. In 2008 het hy vir die Opkomende Bokke gespeel in die Nasiesbeker en in 2009 is hy ingesluit in die [[Springbok]]groep wat oorsee getoer het. Hy het sy eerste wedstryd in die Springboktrui in 2009 gespeel maar het eers in 2011 sy eerste toets gespeel, tydens die [[Die Rugbykampioenskap|Drienasiesreeks]]. Johnson was ook kaptein van Peter de Villiers se [[Southern Spears (Superrugbyspan)|Southern Spears]] wat nooit in die [[Superrugby]]kompetisie deelgeneem het nie.<ref>{{en}} {{cite web |title=Southern Spears-span |url=http://www.thespears.co.za/team.htm# |format=html |date=2005 |accessdate=17 April 2012 |publisher=thespears.co.za |archive-date=10 Februarie 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120210080620/http://www.thespears.co.za/team.htm |url-status=dead }}</ref> Dié span het uiteindelik die [[Southern Kings (Superrugbyspan)|Southern Kings]] geword. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=33591|name=Ashley Johnson}} * [http://www.itsrugby.co.uk/player-5311.html Ashley Johnson] by itsrugby.co.uk {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Johnson, Ashley}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1986]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] 5et52znjvg7olaedv981jbp962eogmb 2816240 2816239 2025-06-26T21:36:18Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816240 wikitext text/x-wiki : ''Hierdie artikel handel oor die rugbyspeler. Vir die Amerikaanse aktrise, sien [[Ashley Johnson (aktrise)]].'' {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Ashley Johnson | beeld = [[Lêer:Ashley Johnson 2014 (cropped).jpg|250px]] | byskrif = Ashley Johnson in 2014 | vollenaam = Ashley Francois Johnson | bynaam = | geboortedatum = {{GDEO|1986|5|16}} | geboorteplek = [[Wynberg]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,85 m | gewig = 105 kg | ru_posisies = Flank, Agsteman | springbokid = 810 | sarugbyno = 33591 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = Shimlas<br />Ixias | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = 2012-2013 | ru_proklubs = Wasps | ru_klubwedstryde = 25 | ru_klubpunte = 15 | ru_klubopdatering = 21 Mei 2013 | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] | super14jare = 2010-2012 | super14wedstryde = 35 | super14punte = 30 | ru_currentclub = | super14opdatering = 21 Mei 2013 | ru_provinsie = [[Vrystaat Cheetahs]] | ru_provinsiejare = 2007-2012 | ru_provinsiewedstryde = 63 | ru_provinsiepunte = (95) | ru_provinsieopdatering = 21 Mei 2013 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{ru-rt|RSA}} | ru_nasionalejare = 2011 | ru_nasionalewedstryde = 3 | ru_nasionalepunte = 0 | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = [[Universiteit van die Vrystaat]] | url = }} '''Ashley Johnson''' (gebore in [[Wynberg]], [[16 Mei]] [[1986]]) is ’n [[Suid-Afrika]]anse [[rugby]]speler wat vir die [[Cheetahs]] as ’n losvoorspeler speel in die [[Curriebeker]] en die [[Superrugby]]reeks. Hy het vir Suid-Afrika in die IRR Onder 21 Wêreldkampioenskap gespeel. In 2008 het hy vir die Opkomende Bokke gespeel in die Nasiesbeker en in 2009 is hy ingesluit in die [[Springbok]]groep wat oorsee getoer het. Hy het sy eerste wedstryd in die Springboktrui in 2009 gespeel maar het eers in 2011 sy eerste toets gespeel, tydens die [[Die Rugbykampioenskap|Drienasiesreeks]]. Johnson was ook kaptein van Peter de Villiers se [[Southern Spears (Superrugbyspan)|Southern Spears]] wat nooit in die [[Superrugby]]kompetisie deelgeneem het nie.<ref>{{en}} {{cite web |title=Southern Spears-span |url=http://www.thespears.co.za/team.htm# |format=html |date=2005 |accessdate=17 April 2012 |publisher=thespears.co.za |archive-date=10 Februarie 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120210080620/http://www.thespears.co.za/team.htm |url-status=dead }}</ref> Dié span het uiteindelik die [[Southern Kings (Superrugbyspan)|Southern Kings]] geword. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=33591|name=Ashley Johnson}} * [http://www.itsrugby.co.uk/player-5311.html Ashley Johnson] by itsrugby.co.uk {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Johnson, Ashley}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1986]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] i9yoev3pbxypbkqf41513nd6osgkbb6 0 65584 2816146 2815930 2025-06-26T19:30:10Z SpesBona 2720 Bygewerk 2816146 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Voormalige land |inheemse_naam =''Wene wa Zulu'' |gewone_lang_naam=Zoeloe-koninkryk |gewone_naam =Zoeloeland |kontinent =Afrika |gebied =Suider-Afrika |land =Suid-Afrika |era = |status = |status_teks = |ryk = |bestaanstydperk =1816–1897 |jaar_begin =1816 |jaar_einde =1897 |datum_begin =[[1816]] |datum_einde =[[1897]] |gebeurtenis1 = Afsterwe van Dingiswayo |datum_gebeurtenis1 = [[1818]] |gebeurtenis2 = Slag van Gqokli Hill |datum_gebeurtenis2 = [[1818]] |gebeurtenis3 = Slag van [[Mhlatuzerivier]] |datum_gebeurtenis3 = [[1820]] |gebeurtenis4 = [[Anglo-Zoeloe-oorlog]] |datum_gebeurtenis4 = [[1879]] |gebeurtenis_begin =Toetreding van [[Shaka]] |gebeurtenis_einde =Britse anneksie tot [[Natal (kolonie)|Natalkolonie]] |gebeurtenis_voor = |datum_voor = |gebeurtenis_na = |datum_na = |v1 =Mthethwa-Konfederasie |vlag_v1 = |v2 = |vlag_v2 = |n1 =Natalia Republiek |vlag_n1 =Flag of Natalia Republic.svg |n2 =Nieuwe Republiek |vlag_n2 =Flag of Nieuwe Republiek.svg |n3 =Natal (kolonie) |vlag_n3 =Flag of the Natal Colony (1875–1910).svg |beeld_vlag = |vlag = |beeld_wapen = |wapen = |beeld_kaart =LocationZululandca1890.svg |beeld_kaart_byskrif =Ligging van die Zoeloe-koninkryk omstreeks 1890 |nasionale_leuse = |nasionale_volkslied = |wetgewer= |godsdiens= |hoofstad =kwaBulawayo; [[uMgungundlovu]]; [[Ulundi]] |breedtegraad_grade =20 |breedtegraad_minute =10 |breedtegraad_NS =S |lengtegraad_grade =28 |lengtegraad_minute =34 |lengtegraad_OW =E |algemene_tale =[[Zoeloe]] |regeringstipe =Monargie |titel_leier =Koning |leier1 =[[Shaka]] |jaar_leier1 =1816–1828 |leier2 =[[Dingaan]] |jaar_leier2 =1828–1840 |leier3 =[[Mpande kaSenzangakhona]] |jaar_leier3 =1840–1856 |leier4 =[[Cetshwayo]] |jaar_leier4 =1856–1884 |leier5 =[[Dinuzulu]] |jaar_leier5 =1884–1887 |titel_verteenwoordiger = |titel_adjunk = |stat_jaar1 =1828 |stat_bev1 =29785 |stat_opp1 =250000 |geldeenheid =[[Bees]] }} Die '''Zoeloe-koninkryk''' ([[Zoeloe]]: ''Wene wa Zulu'') was 'n [[Mondargie|koninkryk]] van die [[Zoeloes]] wat tussen 1816 en 1897 in die noorde van die huidige [[Suid-Afrika]]anse provinsie [[KwaZulu-Natal]] bestaan het. [[Lêer:Shaka's Empire map.svg|duimnael|links|Hierdie kaart toon die opkoms van die Zoeloeryk onder Shaka (1816–1828) in die hedendaagse [[Suid-Afrika]]. Die opkoms van die Zoeloeryk {{kleurkas|#aa4400}} onder Shaka het ander hoofmanne en stamme gedwing om oor 'n wye gebied van Suider-Afrika te vlug. Stamme wat uit die [[Anglo-Zoeloeoorlog]] se gebied {{kleurkas|#ffb380}} gevlug het sluit in [[Tsongas|Sjangaans]], Zwangendaba, [[Ndebele (stam)|Noord-Ndebeles]], Hlubi, Ngwane en die Fengu. 'n Aantal stamme is vasgevang tussen die Zoeloe-ryk en die vooruitkomende [[Voortrekkers]] en [[Britse Ryk]] {{kleurkas|#b3b3b3}} soos die [[Xhosas]] {{kleurkas|#008000}}.]] Die koninkryk was deur die [[Tugelarivier]] in die suide en die [[Pongolarivier]] in die noorde begrens, in die weste was die [[Oranje-Vrystaat]] en in die ooste die [[Indiese Oseaan]] geleë. Die koninkryk het omstreeks 1820 uit die Mthethwa-Konfederasie met die vereniging van die Zoeloestamme onder [[Shaka]] ontstaan. Nadat hulle in die [[Anglo-Zoeloe-oorlog]] van 1879 verslaan is, is die onafhanklikheid van die koninkryk beëindig. In November 1884 het die Duitse reisiger August Einwald ten behoewe van die handelaar [[Adolf Lüderitz]] met koning [[Dinuzulu]] 'n verdrag gesluit, waarin die [[Duitse Keiserryk]] 'n territoriale aanspraak aan die [[St. Lucia, KwaZulu-Natal|St. Lucia-baai]] gekry het.<ref>{{de}} [http://pom.bbaw.de/exist/servlet/JDG/scripts/browse.xql?year=1937&ref=JRE1371 W. Schüßler: Kolonialgeschichte] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111202224720/http://pom.bbaw.de/exist/servlet/JDG/scripts/browse.xql?year=1937&ref=JRE1371 |date=2 Desember 2011 }}, in: ''Jahresberichte für deutsche Geschichte''. Hrsg. v. Albert Brackmann u. Fritz Hartung. Leipzig: Koehler. 13. Jg. 1937–1939. Bd. XXI, S. 700f.; verfügbar gemacht durch die Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften</ref> Ná 'n vergoeding met die Britte is die Duitse aanspraak in Mei 1885 gekanselleer, nadat die Britte na 'n kontrak wat in 1843 met koning [[Phunga kaGumede]] gesluit is, verwys het.<ref>{{de}} [http://www.zeno.org/Meyers-1905/A/Santa+Luc%C4%ABa Santa Lucīa], in: ''Meyers Großes Konversations-Lexikon''. Band 17, Leipzig 1909, bl. 587</ref> In 1887 het die koninkryk 'n [[Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland|Britse]] protektoraat geword en in 1897 is die gebied as die [[Natal (kolonie)|Natalkolonie]] geannekseer. Die Zoeloe-monargie bestaan tot op hede, maar dit is nie meer 'n entiteit nie. == Konings == * [[Shaka|Shaka kaSenzangakhona]], seun van Senzangakhona en halfbroer van Siguyana, koning van 1816 tot 1828 * [[Dingaan|Dingane kaSenzangakhona]], seun van Senzangakhona en halfbroer van Shaka, koning van 1828 tot 1840 * [[Mpande kaSenzangakhona]], seun van Senzangakhona en halfbroer van Shaka en Dingaan, koning van 1840 tot 1872 * [[Cetshwayo|Cetshwayo kaMpande]], seun van Mpande, koning van 1872 tot 1884 * [[Dinuzulu|Dinuzulu kaCetshwayo]], seun van Cetshwayo kaMpande, koning van 1884 tot 1913, tydelik verban * [[Solomon kaDinuzulu]] (1891–1933), seun van Dinuzulu kaCetshwayo, koning van 1913 tot 1933 * [[Cyprian Bhekuzulu kaSolomon]] (4 Augustus 1924 tot 17 September 1968), seun van Solomon kaDinuzulu, koning van 1933 tot 1968 * [[Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu]], seun van Cyprian Bhekuzulu kaSolomon, koning van 1968 tot 2021 * [[Misuzulu Zulu]], seun van Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu, sedert 2021 == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronnelys == * {{en}} {{cite book |author=Bryant, Alfred T. |title=A History of the Zulu and Neighbouring Tribes |publisher=C. Struik |location=Cape Town |year=1964 |pages=157}} * {{en}} {{cite book |author=Morris, Donald R. |title=The Washing of the Spears: the Rise of the Zulu Nation |publisher=Simon and Schuster |location=New York |year=1965 |pages=655}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn|Kingdom of Zulu}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geskiedenis van Suid-Afrika]] [[Kategorie:KwaZulu-Natal]] svpsqq7whuuuw0zsrk668hcz98mk2l7 0 65682 2816253 2604567 2025-06-26T21:40:30Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816253 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Jean de Villiers | beeld = [[Lêer:Jean de Villiers 2012 Springboks.jpg|220px]] | byskrif = | vollenaam = Jean de Villiers | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1981|2|24}} | geboorteplek = [[Paarl]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 190 cm | gewig = 100 kg | gewigopdatering = 17 Augustus 2014 | beroep = Professionele rugbyspeler | familie = | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = [[Universiteit van Stellenbosch]] | ru_posisies = [[Senter]]; [[vleuel]] | ru_huidigespan = | springbokid = 735 | sarugbyno = 21181 | ru_klubjare = 2009–2010<br />2015–2016 | ru_proklubs = Munster<br />Leicester Tigers | ru_klubwedstryde = 23<br />2 | ru_klubpunte = (40)<br />(5) | ru_klubopdatering = 18 Junie 2017 | super14 = {{Rut Stormers}}<br />{{Rut Stormers}} | super14jare = 2005–2009<br />2011–2015 | super14wedstryde = 53<br />52 | super14punte = (90)<br />(50) | super14opdatering = 31 Oktober 2017 | ru_provinsie = {{Rut WP}}<br />{{Rut WP}} | ru_provinsiejare = 2001–2009<br />2011–2015 | ru_provinsiewedstryde = 37<br />13 | ru_provinsiepunte = (125)<br />(25) | ru_provinsieopdatering = 31 Oktober 2017 | ru_sewesnasionalejare = 2001–2002 | ru_sewesnasionalespan = [[Blitsbokke]] | ru_sewesnasionalekomp = Wêreld-7'sreeks | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{RSAru}} | ru_nasionalejare = 2002–2015 | ru_nasionalewedstryde = 109 | ru_nasionalepunte = (135) | ru_nsopdatering = 31 Oktober 2017 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | url = }} '''Jean de Villiers''' (gebore [[24 Februarie]] [[1981]], [[Paarl]]) is 'n [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse]] rugbyspeler en Suid-Afrika se vier-en-vyftigste [[Springbokkaptein]]. Hy het sy rugbyloopbaan as 'n [[vleuel]] begin, maar later hoofsaaklik op [[senter]] gespeel. De Villiers het lank vir die {{Rut WP}} en die {{Rut Stormers}} en op internasionale vlak vir die [[Springbokke]] gespeel. In [[2008]] word hy as Suid-Afrika se speler van die jaar aangewys. == Jeug == De Villiers matrikuleer by [[Paarl Gimnasium]], 'n skool wat al verskeie groot rugbyspelers opgelewer het. Hy maak sy debuut op internasionale vlak vir die Suid-Afrikaanse sewes-span. Hier speel hy 'n belangrike rol in die spanne wat tweede in die Wêreld-Sewesreeks van 2001/02 en derde in die 2002-[[Statebondspele]] geëindig het. In 2002 speel hy sy eerste internasionale 15-man wedstryd in die onder-21 Rugbywêreldbeker. Tydens die toernooi druk hy vier [[drie (sport)|drieë]] vir die [[Junior Bokke]]. == Springbok == Hy het sy eerste toets op seniorvlak op [[9 November]] [[2002]] teen [[Franse nasionale rugbyspan|Frankryk]] in [[Marseille]] gespeel, maar doen 'n ernstige knie-besering in die eerste vyf minute van die wedstryd op. Na sy herstel speel hy 'n belangrike rol in die Bokke se "Renaissance van 2004", wat hulle 'n onverwagte oorwinning in die Drienasies-reeks daardie jaar besorg. Beide de Villiers en sy spanmaat van Paarl Gimnasium, Joubert, druk elk drie [[drie (sport)|drieë]] tydens dié wedstryd. Hy wen die [[Rugbywêreldbeker 2007]] as deel van die Suid-Afrikaanse span, maar hy skeur sy biseps (bo-armspier) tydens die eerste wedstryd en het nie verder aan die toernooi deelgeneem nie. In 2009 wen hy sy tweede [[Drienasies]]-reeks saam met die Suid-Afrikaanse span. Hy was ook deel van Suid-Afrika se span tydens die [[Rugbywêreldbeker 2015]]. == Kaptein == In Junie 2012 word hy deur [[Heyneke Meyer]] as die [[Springbokkaptein]] aangewys. Sy toetsrekord as kaptein is 24 gewen, 11 verloor en twee gelykop (teen [[Engelse nasionale rugbyspan|Engeland]] en [[Argentynse nasionale rugbyspan|Argentinië]]) uit 37 wedstryde.<ref>[http://www.genslin.us/bokke/PlayerData.aspx?PlayerID=676 Jean de Villiers by www.genslin.us/bokke] Besoek op 1 Oktober 2015</ref> == Uittrede == Op 27 September 2015 kondig De Villiers sy uittrede uit internasionale rugby aan na hy weer sy kakebeen gebreek het op 26 September in 'n wedstryd teen Samoa. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=21181|name=Jean de Villiers}} * {{Genslin-bokke|id=676|naam=Jean de Villiers}} * [http://www.itsrugby.co.uk/player_1706.html Jean de Villiers] by itsrugby.co.uk {{beginboks}} {{opvolgboks| voor=[[Johann Muller]] | titel=[[Springbokkaptein]] | jare=2012-2014 | na=[[Schalk Burger]] }} {{eindboks}} {{Navbox |name = Jean de Villiers |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = Springbokke (2004) Springbokke (2005) Springbokke (2006) {{Springbokke (2007 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2008)}} {{Springbokke (2009)}} {{Springbokke (2010)}} {{Springbokke (2011 Rugbywêreldbekergroep)}} {{Springbokke (2012)}} {{Springbokke (2013)}} {{Springbokke (2014)}} {{Springbokke (2015)}} {{Springbokke (2015 Rugbywêreldbeker)}} }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:De Villiers, Jean}} [[Kategorie:Geboortes in 1981]] [[Kategorie:Springbokkapteins]] [[Kategorie:Stormers rugbyspelers]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] f8x1yzbrnaa8xi3jr179947ryqt78pc 0 65842 2816134 2604612 2025-06-26T19:15:56Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Randse Afrikaanse Universiteit]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816134 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Francois Pienaar | beeld = [[Lêer:François Pienaar e Diego Biasi.jpg|250px]] | byskrif = Francois Pienaar (links) saam met Diego Biasi in Kaapstad, 2010 | vollenaam = Jacobus Francois Pienaar | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1967|1|2}} | geboorteplek = [[Vereeniging]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 191 cm | gewig = 105 kg | ru_posisies = Flank | springbokid = 584 | sarugbyno = 18306 | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = 1997–2000 | ru_proklubs = [[Saracens]] | ru_klubwedstryde = 44 | ru_klubpunte = (55) | ru_klubopdatering = | super14 = [[Lions (Superrugbyspan)|Transvaal]] | super14jare = 1996 | super14wedstryde = | super14punte = | ru_currentclub = | super14opdatering = | ru_provinsie = [[Goue Leeus|Transvaal]] | ru_provinsiejare = 1989–1996 | ru_provinsiewedstryde = 100 | ru_provinsiepunte = | ru_provinsieopdatering = | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{nowrap|{{RSAru}}}} | ru_nasionalejare = 1993–1996 | ru_nasionalewedstryde = 29 | ru_nasionalepunte = (15) | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = [[Saracens]] | ru_afrigtingjare = 2000–2002 | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = | eggenote = | kinders = | familie = | skool = Hoërskool Patriot, [[Witbank]] | universiteit = [[Randse Afrikaanse Universiteit]] | url }} '''Jacobus Francois Pienaar''' (gebore [[2 Januarie]] [[1967]]) is [[Suid-Afrika]] se twee-en-veertigste [[Springbokkaptein]] en die eerste wat die [[Rugbywêreldbeker]]toernooi gewen het. == Jeugjare == Sy ouers was Jan-Harm en Valerie Pienaar en hy is die oudste van vier broers. Hy word by die Plattelandse Distrikte skolekrieketspan ingesluit wat in sy matriekjaar in 1984 aan die Nuffieldweek deelneem, en in [[1985]] haal hy Suidoos-Transvaal se Cravenweekspan. Na skool gaan studeer hy met 'n sportbeurs aan die [[Randse Afrikaanse Universiteit]] en behaal 'n LLB-graad. == Rugbyloopbaan == Hy word in [[1989]] vir die destydse [[Goue Leeus|Transvaal]]-span gekies. Francois is in [[1993]] die eerste keer vir die [[Springbokke]] gekies. Hy was kaptein in al 29 toetse waarin hy gespeel het. == [[Rugbywêreldbeker 1995]] == Francois Pienaar was die eerste [[Springbokkaptein]] wat 'n span moes lei in 'n rugbywêreldbekertoernooi en dit in Suid-Afrika. Hy het dit baie goed gedoen en op [[24 Junie]] [[1995]] wen sy span die finaal teen die [[All Blacks]]. Die eer het hom toegeval om die [[Webb Ellis-beker]] van die [[President van Suid-Afrika]], [[Nelson Mandela]], te ontvang. == Bronnelys == * {{af}} Die Kapteins, Edward Griffiths, 2001, ISBN 1-86842-116-3 * {{en}} Pienaar, François, en Edward Griffiths (1999). ''Rainbow Warrior''. Londen: CollinsWillow. {{ISBN|978-0-00-218905-7}} * {{en}} Carlin, John (2008). ''Playing the Enemy: Nelson Mandela and the Game that Made a Nation''. New York: Penguin Press. {{ISBN|978-1-59420-174-5}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} * {{Springbokke|id=18306|name=Francois Pienaar}} * {{Genslin-bokke|id=26|naam=Francois Pienaar}} {{Suid-Afrikaanse-bio-saadjie}} {{Rugbysaadjie}} {{beginboks}} {{opvolgboks| voor=[[Jannie Breedt]] | titel=Springbokkaptein | jare=1995–1996 | na=[[Tiaan Strauss]] }} {{eindboks}} {{Springbokke (1995 Rugbywêreldbeker)}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Pienaar, Francois}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1967]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Rugbyafrigters]] [[Kategorie:Springbokkapteins]] [[Kategorie:Alumni van die Randse Afrikaanse Universiteit]] 95z9v2bl4rjjb3huo95h7di4tckd6py 0 67487 2816087 2559851 2025-06-26T17:38:55Z Oesjaar 7467 Kom ons kyk... 2816087 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks |name = Sybas |image = Maytenus acuminata Silkybark tree South Africa7 1.JPG |image_caption = |status = LC |status_system = iucn3.1 |regnum = [[Plantae]] |unranked_divisio = [[Angiosperms]] |unranked_classis = [[Eudicots]] |unranked_ordo = [[Rosids]] |ordo = [[Celastrales]] |familia = [[Celastraceae]] |genus = ''[[Maytenus]]'' |species = '''''M. acuminata''''' |binomial_authority = (L.f.) Loes., (1942) |binomial = ''Maytenus acuminata'' |synonyms = Sien teks. |}} {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Sybas | image = | taxon = Maytenus acuminata | authority = (L.f.) Loes., (1942) | synonyms = <center>[[#Sinonieme|Sien teks]]</center> }} Die '''sybas''' (''Maytenus acuminata'') is 'n klein [[boom]]pie wat wydverspreid voorkom. Dit is [[inheems]] in al die provinsies van [[Suid-Afrika]] en ook in [[Bangladesj]], [[Burundi]], [[Demokratiese Republiek die Kongo]], [[Eswatini]], [[Gaboen]], [[Kameroen]], [[Kenia]], [[Lesotho]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Rwanda]], [[Tanzanië]], [[Uganda]], [[Zambië]] en [[Zimbabwe]]. Die bomm het gegroefde takke. Die blare is dik, glansend en leeragtig met rubberagtige, elastiese drade wat die blaardele aanmekaar hou wanneer dit geskeur is. Die enigste ander boom wat dieselfde eienskap het is die [[valssybas]]. Die boom se FSA-nommer is 398.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> == Sinonieme == Die boom het 21 sinonieme: * ''Ilex livida'' <small>E.Mey.</small> * ''Ilex lucida'' <small>E.Mey. ex C.Presl</small> * ''Catha acuminata'' <small>(L.f.) C.Presl</small> * ''Catha rupestris'' <small>([[Christian Friedrich Ecklon|Eckl.]] & [[Karl Ludwig Philipp Zeyher|Zeyh.]]) C.Presl</small> * ''Celastrus acuminatus'' <small>L.f.</small> * ''Celastrus microphyllus'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Celastrus mucronatus'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Celastrus plectronia'' <small>DC.</small> * ''Celastrus populifolius'' <small>Lam.</small> * ''Celastrus rupestris'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Gymnosporia acuminata'' <small>(L.f.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia amaniensis'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia bukobina'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia lepidota'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia meruensis'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia populifolia'' <small>(Lam.) Dümmer</small> * ''Maytenus amaniensis'' <small>(Loes.) Loes.</small> * ''Maytenus bukobina'' <small>(Loes.) Loes.</small> * ''Maytenus lepidota'' <small>(Loes.) Robyns & Lawalrée</small> * ''Maytenus meruensis'' <small>(Loes.) Loe</small> == Galery == <gallery> Lêer:Maytenus acuminata - Silky bark tree - Cape Town 3.jpg|'n Sybas in Kaapstad. Lêer:Foliage of Maytenus acuminata - Silky bark tree - Cape Town 5.JPG|Blare Lêer:Maytenus acuminata - Silky bark tree - South Africa 7.jpg|Blare van nader. Lêer:Maytenus acuminata leaf, showing silk 2012 08 09 8097.JPG|Die "sy" in die boom se blare. </gallery> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == {{Commonskat|Maytenus acuminata}} * Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8 * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:161800-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Maytenus]] [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Bangladesj]] [[Kategorie:Flora van Burundi]] [[Kategorie:Flora van die Demokratiese Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Eswatini]] [[Kategorie:Flora van Gaboen]] [[Kategorie:Flora van Kameroen]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van Rwanda]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zambië]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] hm3glw3y5rgb2si6xuuu89o8yht75ra 2816088 2816087 2025-06-26T17:39:12Z Oesjaar 7467 Verbeter 2816088 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Sybas | image = | taxon = Maytenus acuminata | authority = (L.f.) Loes., (1942) | synonyms = <center>[[#Sinonieme|Sien teks]]</center> }} Die '''sybas''' (''Maytenus acuminata'') is 'n klein [[boom]]pie wat wydverspreid voorkom. Dit is [[inheems]] in al die provinsies van [[Suid-Afrika]] en ook in [[Bangladesj]], [[Burundi]], [[Demokratiese Republiek die Kongo]], [[Eswatini]], [[Gaboen]], [[Kameroen]], [[Kenia]], [[Lesotho]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Rwanda]], [[Tanzanië]], [[Uganda]], [[Zambië]] en [[Zimbabwe]]. Die bomm het gegroefde takke. Die blare is dik, glansend en leeragtig met rubberagtige, elastiese drade wat die blaardele aanmekaar hou wanneer dit geskeur is. Die enigste ander boom wat dieselfde eienskap het is die [[valssybas]]. Die boom se FSA-nommer is 398.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> == Sinonieme == Die boom het 21 sinonieme: * ''Ilex livida'' <small>E.Mey.</small> * ''Ilex lucida'' <small>E.Mey. ex C.Presl</small> * ''Catha acuminata'' <small>(L.f.) C.Presl</small> * ''Catha rupestris'' <small>([[Christian Friedrich Ecklon|Eckl.]] & [[Karl Ludwig Philipp Zeyher|Zeyh.]]) C.Presl</small> * ''Celastrus acuminatus'' <small>L.f.</small> * ''Celastrus microphyllus'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Celastrus mucronatus'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Celastrus plectronia'' <small>DC.</small> * ''Celastrus populifolius'' <small>Lam.</small> * ''Celastrus rupestris'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Gymnosporia acuminata'' <small>(L.f.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia amaniensis'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia bukobina'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia lepidota'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia meruensis'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia populifolia'' <small>(Lam.) Dümmer</small> * ''Maytenus amaniensis'' <small>(Loes.) Loes.</small> * ''Maytenus bukobina'' <small>(Loes.) Loes.</small> * ''Maytenus lepidota'' <small>(Loes.) Robyns & Lawalrée</small> * ''Maytenus meruensis'' <small>(Loes.) Loe</small> == Galery == <gallery> Lêer:Maytenus acuminata - Silky bark tree - Cape Town 3.jpg|'n Sybas in Kaapstad. Lêer:Foliage of Maytenus acuminata - Silky bark tree - Cape Town 5.JPG|Blare Lêer:Maytenus acuminata - Silky bark tree - South Africa 7.jpg|Blare van nader. Lêer:Maytenus acuminata leaf, showing silk 2012 08 09 8097.JPG|Die "sy" in die boom se blare. </gallery> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == {{Commonskat|Maytenus acuminata}} * Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8 * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:161800-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Maytenus]] [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Bangladesj]] [[Kategorie:Flora van Burundi]] [[Kategorie:Flora van die Demokratiese Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Eswatini]] [[Kategorie:Flora van Gaboen]] [[Kategorie:Flora van Kameroen]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van Rwanda]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zambië]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] scvqv3u3yj02tvzvz3ufv5jdv3mipwd 2816089 2816088 2025-06-26T17:41:05Z Oesjaar 7467 Vervang taksoboks met spesieboks. 2816089 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Sybas | image = | taxon = Maytenus acuminata | authority = (L.f.) Loes., (1942) | synonyms = <center>[[#Sinonieme|Sien teks]]</center> }} Die '''sybas''' (''Maytenus acuminata'') is 'n klein [[boom]]pie wat wydverspreid voorkom. Dit is [[inheems]] in al die provinsies van [[Suid-Afrika]] en ook in [[Bangladesj]], [[Burundi]], [[Demokratiese Republiek die Kongo]], [[Eswatini]], [[Gaboen]], [[Kameroen]], [[Kenia]], [[Lesotho]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Rwanda]], [[Tanzanië]], [[Uganda]], [[Zambië]] en [[Zimbabwe]]. Die bomm het gegroefde takke. Die blare is dik, glansend en leeragtig met rubberagtige, elastiese drade wat die blaardele aanmekaar hou wanneer dit geskeur is. Die enigste ander boom wat dieselfde eienskap het is die [[valssybas]]. Die boom se FSA-nommer is 398.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> Die spesie staan ook bekend as die ''olifantshout''. == Sinonieme == Die boom het 21 sinonieme: * ''Ilex livida'' <small>E.Mey.</small> * ''Ilex lucida'' <small>E.Mey. ex C.Presl</small> * ''Catha acuminata'' <small>(L.f.) C.Presl</small> * ''Catha rupestris'' <small>([[Christian Friedrich Ecklon|Eckl.]] & [[Karl Ludwig Philipp Zeyher|Zeyh.]]) C.Presl</small> * ''Celastrus acuminatus'' <small>L.f.</small> * ''Celastrus microphyllus'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Celastrus mucronatus'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Celastrus plectronia'' <small>DC.</small> * ''Celastrus populifolius'' <small>Lam.</small> * ''Celastrus rupestris'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Gymnosporia acuminata'' <small>(L.f.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia amaniensis'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia bukobina'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia lepidota'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia meruensis'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia populifolia'' <small>(Lam.) Dümmer</small> * ''Maytenus amaniensis'' <small>(Loes.) Loes.</small> * ''Maytenus bukobina'' <small>(Loes.) Loes.</small> * ''Maytenus lepidota'' <small>(Loes.) Robyns & Lawalrée</small> * ''Maytenus meruensis'' <small>(Loes.) Loe</small> == Galery == <gallery> Lêer:Maytenus acuminata - Silky bark tree - Cape Town 3.jpg|'n Sybas in Kaapstad. Lêer:Foliage of Maytenus acuminata - Silky bark tree - Cape Town 5.JPG|Blare Lêer:Maytenus acuminata - Silky bark tree - South Africa 7.jpg|Blare van nader. Lêer:Maytenus acuminata leaf, showing silk 2012 08 09 8097.JPG|Die "sy" in die boom se blare. </gallery> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == {{Commonskat|Maytenus acuminata}} * Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8 * [https://redlist.sanbi.org/species.php?species=1878-2 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:161800-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Maytenus]] [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Bangladesj]] [[Kategorie:Flora van Burundi]] [[Kategorie:Flora van die Demokratiese Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Eswatini]] [[Kategorie:Flora van Gaboen]] [[Kategorie:Flora van Kameroen]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van Rwanda]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zambië]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] 4zfjgz8we6txa27xk7j4op3awjh5n1s 2816090 2816089 2025-06-26T17:42:10Z Oesjaar 7467 /* Sinonieme */ verbeter 2816090 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Sybas | image = | taxon = Maytenus acuminata | authority = (L.f.) Loes., (1942) | synonyms = <center>[[#Sinonieme|Sien teks]]</center> }} Die '''sybas''' (''Maytenus acuminata'') is 'n klein [[boom]]pie wat wydverspreid voorkom. Dit is [[inheems]] in al die provinsies van [[Suid-Afrika]] en ook in [[Bangladesj]], [[Burundi]], [[Demokratiese Republiek die Kongo]], [[Eswatini]], [[Gaboen]], [[Kameroen]], [[Kenia]], [[Lesotho]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Rwanda]], [[Tanzanië]], [[Uganda]], [[Zambië]] en [[Zimbabwe]]. Die bomm het gegroefde takke. Die blare is dik, glansend en leeragtig met rubberagtige, elastiese drade wat die blaardele aanmekaar hou wanneer dit geskeur is. Die enigste ander boom wat dieselfde eienskap het is die [[valssybas]]. Die boom se FSA-nommer is 398.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> Die spesie staan ook bekend as die ''olifantshout''. == Sinonieme == Die boom het 21 [[Sinoniem (taksonomie)|sinonieme]]: {{div col|colwidth=20em}} * ''Ilex livida'' <small>E.Mey.</small> * ''Ilex lucida'' <small>E.Mey. ex C.Presl</small> * ''Catha acuminata'' <small>(L.f.) C.Presl</small> * ''Catha rupestris'' <small>([[Christian Friedrich Ecklon|Eckl.]] & [[Karl Ludwig Philipp Zeyher|Zeyh.]]) C.Presl</small> * ''Celastrus acuminatus'' <small>L.f.</small> * ''Celastrus microphyllus'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Celastrus mucronatus'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Celastrus plectronia'' <small>DC.</small> * ''Celastrus populifolius'' <small>Lam.</small> * ''Celastrus rupestris'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Gymnosporia acuminata'' <small>(L.f.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia amaniensis'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia bukobina'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia lepidota'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia meruensis'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia populifolia'' <small>(Lam.) Dümmer</small> * ''Maytenus amaniensis'' <small>(Loes.) Loes.</small> * ''Maytenus bukobina'' <small>(Loes.) Loes.</small> * ''Maytenus lepidota'' <small>(Loes.) Robyns & Lawalrée</small> * ''Maytenus meruensis'' <small>(Loes.) Loe</small> {{div col end}} == Galery == <gallery> Lêer:Maytenus acuminata - Silky bark tree - Cape Town 3.jpg|'n Sybas in Kaapstad. Lêer:Foliage of Maytenus acuminata - Silky bark tree - Cape Town 5.JPG|Blare Lêer:Maytenus acuminata - Silky bark tree - South Africa 7.jpg|Blare van nader. Lêer:Maytenus acuminata leaf, showing silk 2012 08 09 8097.JPG|Die "sy" in die boom se blare. </gallery> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == {{Commonskat|Maytenus acuminata}} * Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8 * [https://redlist.sanbi.org/species.php?species=1878-2 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:161800-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Maytenus]] [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Bangladesj]] [[Kategorie:Flora van Burundi]] [[Kategorie:Flora van die Demokratiese Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Eswatini]] [[Kategorie:Flora van Gaboen]] [[Kategorie:Flora van Kameroen]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van Rwanda]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zambië]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] l4ism8d5goh6snds95oa7hd4y0pika4 0 67494 2816095 2562036 2025-06-26T17:49:40Z Oesjaar 7467 Verbeter 2816095 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Kokoboom | image = Maytenus undata, blomtyd, winter, Skrikfontein, f.jpg | image2 = Maytenus undata, blomtyd, winter, Skrikfontein, a.jpg | image2_caption = | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Maytenus undata | authority = ([[Carl Peter Thunberg|Thunb.]]) Blakelock, (1956) | synonyms = <center>[[#Sinonieme|Sien teks]]</center> }} Die '''Kokoboom''' (''Maytenus undata'') is 'n [[plant]] wat as 'n [[struik]] of 'n [[boom]] kan groei. In [[Suid-Afrika]] kom die boom wydverspeid voor in [[Gauteng]], [[Oos-Kaap]], [[KwaZulu-Natal]], oostelike [[Vrystaat]], [[Noordwes]], [[Mpumalanga]] en [[Limpopo]]. Dit is ook [[inheems]] in [[Angola]], [[Botswana]], [[Burundi]], [[Comore-eilande]], [[Demokratiese Republiek die Kongo]], [[Djiboeti]], [[Eritrea]], [[Eswatini]], [[Ethiopië]], [[Guinee]], [[Ivoorkus]], [[Jemen]], [[Kameroen]], [[Kenia]], [[Lesotho]], [[Madagaskar]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Nigerië]], [[Republiek die Kongo]], [[Rwanda]], [[Saoedi-Arabië]], [[Sentraal-Afrikaanse Republiek]], [[Somalië]], [[Soedan]], [[Tanzanië]], [[Uganda]], [[Zambië]] en [[Zimbabwe]]. In die oop wêreld groei die plant as 'n struik en in woude word dit 'n boom van tot 10&nbsp;m hoog. Die blare se kleur wissel van liggroen tot donkergroen en het soms 'n wit poeieragtige waslaag op een of aan beide kante. Die blaarrande is duidelik getand en elke tand het 'n klein, harde donkerbruin kliertjie aan die punt. Die boom se FSA-nommer is 403.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> == Sinonieme == Die boom het 36 sinonieme: {{div col|colwidth=26em}} * ''Catha fasciculata'' <small>Tul.</small> * ''Celastrus collinus'' <small>[[Christian Friedrich Ecklon|Eckl.]] & [[Karl Ludwig Philipp Zeyher|Zeyh.]]</small> * ''Celastrus cymatodes'' <small>Spreng.</small> * ''Celastrus dumetorum'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Celastrus huillensis'' <small>Welw. ex Oliv.</small> * ''Celastrus lancifolius'' <small>Thonn.</small> * ''Celastrus laurifolius'' <small>A.Rich.</small> * ''Celastrus luteolus'' <small>Delile</small> * ''Celastrus macrophyllus'' <small>Welw. ex Oliv.</small> * ''Celastrus sinuatodentatus'' <small>Hochst. ex A.Rich.</small> * ''Celastrus undatus'' <small>[[Carl Peter Thunberg|Thunb.]]</small> * ''Celastrus zeyheri'' <small>Sond.</small> * ''Gymnosporia deflexa'' <small>Sprague</small> * ''Gymnosporia fasiculata'' <small>(Tul.) Loes.</small> * ''Gymnosporia goetzeana'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia huillensis'' <small>(Welw. ex Oliv.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia ilicina'' <small>([[William John Burchell|Burch.]]) Loes. ex Engl.</small> * ''Gymnosporia lancifolia'' <small>(Thonn.) Loes.</small> * ''Gymnosporia laurifolia'' <small>(A.Rich.) Loes.</small> * ''Gymnosporia luteola'' <small>(Delile) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia maliensis'' <small>Schnell</small> * ''Gymnosporia peglerae'' <small>Davison</small> * ''Gymnosporia rehmannii'' <small>Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia undata'' <small>(Thunb.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia zeyheri'' <small>(Sond.) Szyszyl.</small> * ''Maytenus deflexa'' <small>(Sprague) E.Schmidt bis & Jordaan</small> * ''Maytenus fasciculata'' <small>(Tul.) Loes.</small> * ''Maytenus goetzeana'' <small>(Loes.) Loes.</small> * ''Maytenus huillensis'' <small>(Welw. ex Oliv.) Loes.</small> * ''Maytenus ilicina'' <small>(Burch.) Loes.</small> * ''Maytenus lancifolia'' <small>(Thonn.) Loes.</small> * ''Maytenus laurifolia'' <small>(A.Rich.) Loes.</small> * ''Maytenus luteola'' <small>(Delile) F.W.Andrews</small> * ''Maytenus zeyheri'' <small>(Sond.) Loes.</small> * ''Scolopia platyphylla'' <small>Chiov.</small> * ''Gnidia rehmannii'' <small>(Szyszyl.) T.Durand & B.D.Jacks.</small> {{div col end}} == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{verwysings}} == Bronne == * Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8 * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:162115-1 Plants of the World Online] {{Commons-kategorie inlyn|Maytenus undata|Kokoboom}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Maytenus]] [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Angola]] [[Kategorie:Flora van Botswana]] [[Kategorie:Flora van Burundi]] [[Kategorie:Flora van die Comore-eilande]] [[Kategorie:Flora van die Demokratiese Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Djiboeti]] [[Kategorie:Flora van Eritrea]] [[Kategorie:Flora van Eswatini]] [[Kategorie:Flora van Ethiopië]] [[Kategorie:Flora van Guinee]] [[Kategorie:Flora van Ivoorkus]] [[Kategorie:Flora van Jemen]] [[Kategorie:Flora van Kameroen]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Madagaskar]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van Nigerië]] [[Kategorie:Flora van die Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Rwanda]] [[Kategorie:Flora van Saoedi-Arabië]] [[Kategorie:Flora van die Sentraal-Afrikaanse Republiek]] [[Kategorie:Flora van Somalië]] [[Kategorie:Flora van Soedan]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zambië]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] 3l07ij4u7591h9lbs9pfkrvovxbdee0 2816096 2816095 2025-06-26T17:50:30Z Oesjaar 7467 /* Bronne */ Verbeter 2816096 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Kokoboom | image = Maytenus undata, blomtyd, winter, Skrikfontein, f.jpg | image2 = Maytenus undata, blomtyd, winter, Skrikfontein, a.jpg | image2_caption = | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Maytenus undata | authority = ([[Carl Peter Thunberg|Thunb.]]) Blakelock, (1956) | synonyms = <center>[[#Sinonieme|Sien teks]]</center> }} Die '''Kokoboom''' (''Maytenus undata'') is 'n [[plant]] wat as 'n [[struik]] of 'n [[boom]] kan groei. In [[Suid-Afrika]] kom die boom wydverspeid voor in [[Gauteng]], [[Oos-Kaap]], [[KwaZulu-Natal]], oostelike [[Vrystaat]], [[Noordwes]], [[Mpumalanga]] en [[Limpopo]]. Dit is ook [[inheems]] in [[Angola]], [[Botswana]], [[Burundi]], [[Comore-eilande]], [[Demokratiese Republiek die Kongo]], [[Djiboeti]], [[Eritrea]], [[Eswatini]], [[Ethiopië]], [[Guinee]], [[Ivoorkus]], [[Jemen]], [[Kameroen]], [[Kenia]], [[Lesotho]], [[Madagaskar]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Nigerië]], [[Republiek die Kongo]], [[Rwanda]], [[Saoedi-Arabië]], [[Sentraal-Afrikaanse Republiek]], [[Somalië]], [[Soedan]], [[Tanzanië]], [[Uganda]], [[Zambië]] en [[Zimbabwe]]. In die oop wêreld groei die plant as 'n struik en in woude word dit 'n boom van tot 10&nbsp;m hoog. Die blare se kleur wissel van liggroen tot donkergroen en het soms 'n wit poeieragtige waslaag op een of aan beide kante. Die blaarrande is duidelik getand en elke tand het 'n klein, harde donkerbruin kliertjie aan die punt. Die boom se FSA-nommer is 403.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> == Sinonieme == Die boom het 36 sinonieme: {{div col|colwidth=26em}} * ''Catha fasciculata'' <small>Tul.</small> * ''Celastrus collinus'' <small>[[Christian Friedrich Ecklon|Eckl.]] & [[Karl Ludwig Philipp Zeyher|Zeyh.]]</small> * ''Celastrus cymatodes'' <small>Spreng.</small> * ''Celastrus dumetorum'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Celastrus huillensis'' <small>Welw. ex Oliv.</small> * ''Celastrus lancifolius'' <small>Thonn.</small> * ''Celastrus laurifolius'' <small>A.Rich.</small> * ''Celastrus luteolus'' <small>Delile</small> * ''Celastrus macrophyllus'' <small>Welw. ex Oliv.</small> * ''Celastrus sinuatodentatus'' <small>Hochst. ex A.Rich.</small> * ''Celastrus undatus'' <small>[[Carl Peter Thunberg|Thunb.]]</small> * ''Celastrus zeyheri'' <small>Sond.</small> * ''Gymnosporia deflexa'' <small>Sprague</small> * ''Gymnosporia fasiculata'' <small>(Tul.) Loes.</small> * ''Gymnosporia goetzeana'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia huillensis'' <small>(Welw. ex Oliv.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia ilicina'' <small>([[William John Burchell|Burch.]]) Loes. ex Engl.</small> * ''Gymnosporia lancifolia'' <small>(Thonn.) Loes.</small> * ''Gymnosporia laurifolia'' <small>(A.Rich.) Loes.</small> * ''Gymnosporia luteola'' <small>(Delile) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia maliensis'' <small>Schnell</small> * ''Gymnosporia peglerae'' <small>Davison</small> * ''Gymnosporia rehmannii'' <small>Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia undata'' <small>(Thunb.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia zeyheri'' <small>(Sond.) Szyszyl.</small> * ''Maytenus deflexa'' <small>(Sprague) E.Schmidt bis & Jordaan</small> * ''Maytenus fasciculata'' <small>(Tul.) Loes.</small> * ''Maytenus goetzeana'' <small>(Loes.) Loes.</small> * ''Maytenus huillensis'' <small>(Welw. ex Oliv.) Loes.</small> * ''Maytenus ilicina'' <small>(Burch.) Loes.</small> * ''Maytenus lancifolia'' <small>(Thonn.) Loes.</small> * ''Maytenus laurifolia'' <small>(A.Rich.) Loes.</small> * ''Maytenus luteola'' <small>(Delile) F.W.Andrews</small> * ''Maytenus zeyheri'' <small>(Sond.) Loes.</small> * ''Scolopia platyphylla'' <small>Chiov.</small> * ''Gnidia rehmannii'' <small>(Szyszyl.) T.Durand & B.D.Jacks.</small> {{div col end}} == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8 * [https://redlist.sanbi.org/species.php?species=1878-23 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:162115-1 Plants of the World Online] {{Commons-kategorie inlyn|Maytenus undata|Kokoboom}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Maytenus]] [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Angola]] [[Kategorie:Flora van Botswana]] [[Kategorie:Flora van Burundi]] [[Kategorie:Flora van die Comore-eilande]] [[Kategorie:Flora van die Demokratiese Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Djiboeti]] [[Kategorie:Flora van Eritrea]] [[Kategorie:Flora van Eswatini]] [[Kategorie:Flora van Ethiopië]] [[Kategorie:Flora van Guinee]] [[Kategorie:Flora van Ivoorkus]] [[Kategorie:Flora van Jemen]] [[Kategorie:Flora van Kameroen]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Madagaskar]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van Nigerië]] [[Kategorie:Flora van die Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Rwanda]] [[Kategorie:Flora van Saoedi-Arabië]] [[Kategorie:Flora van die Sentraal-Afrikaanse Republiek]] [[Kategorie:Flora van Somalië]] [[Kategorie:Flora van Soedan]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zambië]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] c8m5uwz6wl47aj73t5o52cq4r0vbd21 2816097 2816096 2025-06-26T17:52:07Z Oesjaar 7467 /* Sinonieme */ Skakel 2816097 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | name = Kokoboom | image = Maytenus undata, blomtyd, winter, Skrikfontein, f.jpg | image2 = Maytenus undata, blomtyd, winter, Skrikfontein, a.jpg | image2_caption = | status = LC | status_system = iucn3.1 | taxon = Maytenus undata | authority = ([[Carl Peter Thunberg|Thunb.]]) Blakelock, (1956) | synonyms = <center>[[#Sinonieme|Sien teks]]</center> }} Die '''Kokoboom''' (''Maytenus undata'') is 'n [[plant]] wat as 'n [[struik]] of 'n [[boom]] kan groei. In [[Suid-Afrika]] kom die boom wydverspeid voor in [[Gauteng]], [[Oos-Kaap]], [[KwaZulu-Natal]], oostelike [[Vrystaat]], [[Noordwes]], [[Mpumalanga]] en [[Limpopo]]. Dit is ook [[inheems]] in [[Angola]], [[Botswana]], [[Burundi]], [[Comore-eilande]], [[Demokratiese Republiek die Kongo]], [[Djiboeti]], [[Eritrea]], [[Eswatini]], [[Ethiopië]], [[Guinee]], [[Ivoorkus]], [[Jemen]], [[Kameroen]], [[Kenia]], [[Lesotho]], [[Madagaskar]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Nigerië]], [[Republiek die Kongo]], [[Rwanda]], [[Saoedi-Arabië]], [[Sentraal-Afrikaanse Republiek]], [[Somalië]], [[Soedan]], [[Tanzanië]], [[Uganda]], [[Zambië]] en [[Zimbabwe]]. In die oop wêreld groei die plant as 'n struik en in woude word dit 'n boom van tot 10&nbsp;m hoog. Die blare se kleur wissel van liggroen tot donkergroen en het soms 'n wit poeieragtige waslaag op een of aan beide kante. Die blaarrande is duidelik getand en elke tand het 'n klein, harde donkerbruin kliertjie aan die punt. Die boom se FSA-nommer is 403.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> == Sinonieme == Die boom het 36 sinonieme: {{div col|colwidth=26em}} * ''Catha fasciculata'' <small>Tul.</small> * ''Celastrus collinus'' <small>[[Christian Friedrich Ecklon|Eckl.]] & [[Karl Ludwig Philipp Zeyher|Zeyh.]]</small> * ''Celastrus cymatodes'' <small>Spreng.</small> * ''Celastrus dumetorum'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Celastrus huillensis'' <small>[[Friedrich Martin Josef Welwitsch|Welw.]] ex Oliv.</small> * ''Celastrus lancifolius'' <small>Thonn.</small> * ''Celastrus laurifolius'' <small>A.Rich.</small> * ''Celastrus luteolus'' <small>Delile</small> * ''Celastrus macrophyllus'' <small>Welw. ex Oliv.</small> * ''Celastrus sinuatodentatus'' <small>Hochst. ex A.Rich.</small> * ''Celastrus undatus'' <small>[[Carl Peter Thunberg|Thunb.]]</small> * ''Celastrus zeyheri'' <small>Sond.</small> * ''Gymnosporia deflexa'' <small>Sprague</small> * ''Gymnosporia fasiculata'' <small>(Tul.) Loes.</small> * ''Gymnosporia goetzeana'' <small>Loes.</small> * ''Gymnosporia huillensis'' <small>(Welw. ex Oliv.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia ilicina'' <small>([[William John Burchell|Burch.]]) Loes. ex Engl.</small> * ''Gymnosporia lancifolia'' <small>(Thonn.) Loes.</small> * ''Gymnosporia laurifolia'' <small>(A.Rich.) Loes.</small> * ''Gymnosporia luteola'' <small>(Delile) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia maliensis'' <small>Schnell</small> * ''Gymnosporia peglerae'' <small>Davison</small> * ''Gymnosporia rehmannii'' <small>Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia undata'' <small>(Thunb.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia zeyheri'' <small>(Sond.) Szyszyl.</small> * ''Maytenus deflexa'' <small>(Sprague) E.Schmidt bis & Jordaan</small> * ''Maytenus fasciculata'' <small>(Tul.) Loes.</small> * ''Maytenus goetzeana'' <small>(Loes.) Loes.</small> * ''Maytenus huillensis'' <small>(Welw. ex Oliv.) Loes.</small> * ''Maytenus ilicina'' <small>(Burch.) Loes.</small> * ''Maytenus lancifolia'' <small>(Thonn.) Loes.</small> * ''Maytenus laurifolia'' <small>(A.Rich.) Loes.</small> * ''Maytenus luteola'' <small>(Delile) F.W.Andrews</small> * ''Maytenus zeyheri'' <small>(Sond.) Loes.</small> * ''Scolopia platyphylla'' <small>Chiov.</small> * ''Gnidia rehmannii'' <small>(Szyszyl.) T.Durand & B.D.Jacks.</small> {{div col end}} == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8 * [https://redlist.sanbi.org/species.php?species=1878-23 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:162115-1 Plants of the World Online] {{Commons-kategorie inlyn|Maytenus undata|Kokoboom}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Maytenus]] [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Angola]] [[Kategorie:Flora van Botswana]] [[Kategorie:Flora van Burundi]] [[Kategorie:Flora van die Comore-eilande]] [[Kategorie:Flora van die Demokratiese Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Djiboeti]] [[Kategorie:Flora van Eritrea]] [[Kategorie:Flora van Eswatini]] [[Kategorie:Flora van Ethiopië]] [[Kategorie:Flora van Guinee]] [[Kategorie:Flora van Ivoorkus]] [[Kategorie:Flora van Jemen]] [[Kategorie:Flora van Kameroen]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Madagaskar]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van Nigerië]] [[Kategorie:Flora van die Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Rwanda]] [[Kategorie:Flora van Saoedi-Arabië]] [[Kategorie:Flora van die Sentraal-Afrikaanse Republiek]] [[Kategorie:Flora van Somalië]] [[Kategorie:Flora van Soedan]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zambië]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] arddxkwmgbitmvgxknqbciulpufhe9k 0 69500 2816137 2433583 2025-06-26T19:16:16Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Randse Afrikaanse Universiteit]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816137 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Cobus Grobbelaar | beeld = | byskrif = | vollenaam = Petrus Jacobus Johannes Grobbelaar | bynaam = Baywatch | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1981|5|27}} | geboorteplek = [[Randfontein]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,83 m | gewig = 97 kg | ru_posisies = flank | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Lions (Superrugbyspan)|Lions]] | super14jare = 2004-huidig | super14wedstryde = 82 | super14punte = 55 | ru_currentclub = | super14opdatering = 12 Oktober 2012 | ru_provinsie = [[Goue Leeus]] | ru_provinsiejare = 2003-huidig | ru_provinsiewedstryde = 77 | ru_provinsiepunte = (50) | ru_provinsieopdatering = 12 Oktober 2012 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = | ru_nasionalejare = | ru_nasionalewedstryde = | ru_nasionalepunte = | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Jan Viljoen Hoërskool]] | universiteit = [[Randse Afrikaanse Universiteit|RAU]] | url = }} '''Cobus Grobbelaar ''' (gebore in [[Randfontein]] op [[27 Mei]] [[1981]]) is 'n [[rugby]]speler wat vir die [[Goue Leeus]] in die [[Curriebeker]] en die [[Lions (Superrugbyspan)|Lions]] in [[Superrugby]] speel. == Verwysings == {{Verwysings}} *[http://www.sarugby.net/playerprofile.aspx?id=21780 SA rugbyprofiel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121026162939/http://sarugby.net/playerprofile.aspx?id=21780 |date=26 Oktober 2012 }} *[http://www.lionsrugby.co.za/index.php/all-rugby/super-14/player-profiles/280-cobus-grobbelaar Lions rugby] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120517054723/http://lionsrugby.co.za/index.php/all-rugby/super-14/player-profiles/280-cobus-grobbelaar |date=17 Mei 2012 }} *[http://www.itsrugby.co.uk/player_2136.html itsrugby.co.uk profiel] {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Grobbelaar, Cobus}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Lions rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1981]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van die Randse Afrikaanse Universiteit]] 0rkjsekjb8xxtbef0jqks6jtpp8jlgd 0 71221 2816226 2775482 2025-06-26T21:33:26Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816226 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Jaap Steyn | bynaam = | beeld = | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = Jacob Cornelius Steyn | geboortedatum = {{geboortedatum|1938|7|31}} | geboorteplek = [[Fouriesburg]] | dood_datum = {{SDEO|1938|7|31|2021|9|6}}<!-- sterfdag onbekend, vul in asb. --> | sterfteplek = [[Bloemfontein]] | ouers = Jacob Cornelis Steyn<br />Martha Elizabeth Mellet | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]] | beroep = Akademikus, skrywer | bekend = | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | party = | godsdiens = | huweliksmaat = | kinders = | webblad = | handtekening = }} '''JC "Jaap" Steyn''' (* 1938 – † 2021) was ’n [[joernalis]], dosent in Algemene Taalwetenskap aan die [[Randse Afrikaanse Universiteit]] en professor-navorser in die Departement Afrikaans en Nederlands aan die [[Universiteit van die Oranje-Vrystaat]]. Hy was veral bekend vir sy indringende studies oor die [[Afrikaans|Afrikaanse taal]] se herkoms en geskiedenis en sy omvattende biografieë oor onder andere [[M.E.R.]] en [[N.P. van Wyk Louw]]. As digter verwerf hy die [[Eugène Marais-prys]] en die [[Ingrid Jonker-prys]] en as prosaskrywer word hy bekroon met onder andere die [[Recht Malan-prys]], die Louis Luyt-prys en die [[Stalsprys]]. == Lewe en werk == Steyn is op [[31 Julie]] [[1938]] in die distrik [[Fouriesburg]] op die plaas Mara gebore. Hy was die oudste seun van Jacob Cornelis Steyn en Martha Elizabeth (Martie) Mellet. Aan die einde van 1944 trek sy gesin na die plaas Omdraai-Noord in die distrik [[Petrus Steyn]] waar Steyn ’n plaasskool bywoon op Omdraai-Suid, en sy hoërskoolloopbaan aan die [[J.A. Malherbe-hoërskool]] in Petrus Steyn voltooi.<ref name="Friis">{{cite web |last=Friis |first=Jens |date=5 November 2015 |access-date=27 Junie 2016 |url=http://www.netwerk24.com/ZA/Bloemnuus/Nuus/FAK-vereer-Jaap-Steyn-20151104?mobile=true |title=FAK vereer Jaap Steyn |format=html |publisher=Netwerk24 |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20200426132408/https://www.netwerk24.com/ZA/Bloemnuus/Nuus/FAK-vereer-Jaap-Steyn-20151104?mobile=true |archive-date=26 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Familielede en voorgeslagte van hom was betrokke by of direk geraak deur die uitwerking van die [[Groot Trek]], die [[Tweede Vryheidsoorlog]] (1899–1902) en die rebellies van 1914 en 1939. Sy ouers het hier geboer en Mara was sy pa se suster se plaas. Sy pa was Jacob Cornelis Steyn (3 Oktober 1904 – 5 November 1989) en sy ma was Martha Elizabeth Mellet (11 Desember 1910 – 1 November 2003), wat op 10 April 1934 met mekaar getroud is. Hulle eerste kind, ’n dogtertjie, is op 31 Julie 1936 dood by geboorte, waarna Jaap twee jaar later gebore is en daarna sy twee susters Maria Elizabeth (10 Oktober 1941) en Hannetjie (16 Julie 1948). Jaap begin sy skoolopleiding in Julie 1944 aan die begin van die derde kwartaal. In November 1944 verhuis die gesin na die distrik [[Petrus Steyn]], waar sy pa die klein plasie Omdraai-Noord koop. Hier gaan Jaap vanaf 1945 skool op die plaasskool op Omdraai-Suid. Vanaf [[1951]] gaan hy na die dorpskool, die Hoërskool J.A. Malherbe op [[Petrus Steyn]], en in dieselfde jaar sluit die plaasskool Omdraai-Suid toe die leerlingtal nie meer selfs ’n eenmanskool regverdig nie. Hy matrikuleer in 1955.Met ’n beurs van ''[[Volksblad|Die Volksblad]]'' studeer hy in [[1956]] na die [[Universiteit van die Oranje-Vrystaat]] waar hy in 1958 die B.A.-graad behaal het met onderskeidings in die hoofvakke Afrikaans/Nederlands en Duits. In [[Januarie]] [[1959]] het hy by ''[[Die Volksblad]]'' gaan werk, en was tot in Julie 1964 aan dié koerant verbonde as verslaggewer, vertaler, sub- en hoofsubredakteur. In dié tyd het hy ook B.A. (Hons.) en M.A. in Afrikaans en Nederlands behaal, albei cum laude.<ref name="Friis" /> Op universiteit is hy betrokke by die taalversorging van berigte in die studenteblad, die ''Irawa'', en publiseer self ook enkele stukke. Hy begin werk by ''Die Volksblad'' in Januarie 1959 en is tot 15 Julie 1964 aan hierdie koerant verbonde as verslaggewer, vertaler, subredakteur en hoofsubredakteur. In hierdie tyd behaal hy deeltyds ook aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat die B.A. Honneurs-graad en M.A.-graad (in 1962) in Afrikaans-Nederlands, albei met lof. In Augustus 1964 gaan hy na die Gemeentelijke Universiteit van [[Amsterdam]] waar hy vanaf September van daardie jaar tot Desember 1967 studeer. ’n Deel van sy studiegeld verdien hy as korrespondent van ''Die Volksblad'' en ''[[Die Burger]]''. Op [[4 Oktober]] [[1966]] lê hy die doktorseksamen (Drs.Litt.-graad) met lof af, met Algemene Taalwetenskap as hoofvak en Nederlandse taalkunde en Suid-Sotho as byvakke. Steyn behaal in 1966 sy doktoraaleksamen in algemene taalwetenskap ''cum laude'' aan die [[Universiteit van Amsterdam|Gemeentelijke Universiteit]] in [[Amsterdam]]. Aan die begin van [[1968]] is Steyn aangestel as lektor in algemene taalwetenskap aan die [[Universiteit van Port Elizabeth]]. Aan die einde van 1968 het hy ook sy doktorsgraad aan dié universiteit behaal met prof. E.B. van Wyk as promotor. In Julie [[1970]] is hy as senior lektor in algemene taalwetenskap na die [[Randse Afrikaanse Universiteit]] van Julie 1974 tot Augustus 1975 was daar ’n kort onderbreking terwyl hy hoofredaksielid van ''[[Rapport]]'' was. Hy was tot in Maart 1985 aan dié universiteit verbonde. Hoewel hy in 1988 afgetree het, was Steyn van April 1985 tot Desember 1997 professor-navorser in die Departement Afrikaans en Nederlands aan die Universiteit van die OVS. Van April [[1985]] tot met sy aftrede in Desember [[1997]] is hy professor-navorser in die Departement Afrikaans en Nederlands aan die Universiteit van die [[Oranje-Vrystaat|Oranje-Vrystaa]]<nowiki/>t. Hier is hy betrokke by navorsingsprojekte oor die Afrikaans van die Oranjerivierstreek, strominge onder Afrikaners aan die begin van die twintigste eeu en hulle houdings teenoor Afrikaans en ’n taalbeplanningsprojek. In 1998 kry hy ’n konsultantepos by [[Nasionale Pers]], waar hy hoofsaaklik saamwerk aan die Oorlegplatform vir [[Afrikaans]], wat poog om Afrikaanstaliges van alle rasse te laat saamwerk vir die beskerming van die taal. Hy lewer ook gereelde bydraes aan die ''Beeld'' se politieke rubriek, “''Een van drie''”. Steyn is in September 2021 in Bloemfontein oorlede.<ref>{{cite web |title=Bekroonde taalhistorikus (83) sterf) |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/bekroonde-taalhistorikus-83-sterf/ |publisher=[[Maroela Media]] |date=6 September 2021 |format=html }}</ref> == Skryfwerk == Terwyl Steyn in [[Johannesburg]] was, het die volgende boeke van hom verskyn: ''Die grammatika van liefhê'' (1975), ’n digbundel wat met die [[Eugène Maraisprys|Eugéne Marais]]- en [[Ingrid Jonkerprys]]e bekroon is; ’n kortverhaalbundel, ''Op pad na die grens'' (1976); ’n novelle, ''Dagboek van ’n verraaier'' (1978) en ’n opsienbarende taalpolitieke werk, ''Tuiste in eie taal'' (1980), wat bekroon is met die [[Recht Malan-prys|Recht Malan-]] en Louis Luyt-pryse. In ''Die gesprek oor Afrikaans'', ’n publikasie oor die reaksie op hierdie boek, noem die samestellers, L.T. du Plessis en M.C.J. van Rensburg ''Tuiste'' ’n “legendariese” boek. Op grond van dié en latere werke het die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns|S.A. Akademie]] in 1988 die Langenhovenprys vir taalwetenskap aan Steyn toegeken. In 1985 het ook sy prosabundel ''Die verlore vader'' verskyn, wat in 1987 gevolg is deur ''Trouwe Afrikaners'' wat handel oor aspekte van Afrikanernasionalisme en die Suid-Afrikaanse taalpolitiek. In 1988 het prof. C.F.J. Muller, hoof van die Naspers-geskiedenisprojek, Steyn gevra om ’n medewerker te word. Hy was verantwoordelik vir drie hoofstukke oor die geskiedenis van ''[[Die Volksblad]]'' ná 1948, en medeskrywer van ’n hoofstuk oor die Naspers-koerante en Afrikaans in ''Oor grense heen'' (1992), en die skrywer van 17 en medeskrywer van 3 van die 21 hoofstukke van ''Boekewêreld'' (1992), wat handel oor Naspers se uitgewerye tot 1990. Hierdie werk, waarvan Steyn die hoofouteur was, is bekroon met die Recht Malan- en Rapport-pryse. Steyn word ses keer deur die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] bekroon. Hy ontvang onder meer die [[Eugene Maraisprys]] vir sy debuutdigbundel ''Die grammatika van liefhê'' (1975), die C.J. Langenhoven-prys vir taalwetenskap (1988), die [[Elisabeth Eybersbeurs]] vir navorsing in [[Nederland]] (1996), die [[N.P. van Wyk Louw]]-medalje vir skeppende bydraes tot die ontginning van sekere vakgebiede (2000), die Stals-prys vir geskiedwetenskappe vir ''N.P. van Wyk Louw – ’n lewensverhaal'' (2003) en die Louis Hiemstra-prys vir nie-fiksie vir ''Die 100 jaar van M.E.R'' (2005). Hy ontvang ook die [[Louis Luyt]]-prys vir die taalpolitieke studie ''Tuiste in eie taal'' (1981) ontvang en is die skrywer van ''Penvegter: Piet Cillié van Die Burger'' (2002) en die outobiografiese en kultuurhistoriese ''Sonkyker'' (2008). Steyn het tientalle artikels vir vaktydskrifte gepubliseer, hoofsaaklik oor kultuurgeskiedenis, die eksterne geskiedenis van [[Afrikaans]] en Suid-Afrikaanse taalpolitiek. Daaronder is drie supplemente van boeklengte, naamlik ''Die betekenis van Die Burger vir die Afrikaanse letterkunde'' (Acta Academica), ''Taalideologie en taalbeleid in die Suid-Afrikaanse geskiedenis — oorwegings in die ampstaaldebat?'' (Acta Academica) en ''Die taalstryd in die oorgangstyd — Gesindhede teenoor Afrikaans 1990–1994'' (Stilet). Verder het hy tussen een- en tweehonderd populêre artikels vir dagblaaie en tydskrifte geskryf. === Poësie === Sy eerste impak op die letterkundige front kom aan die hand van sy gedigte, waarvan sommige in ''Standpunte'' en ''Tydskrif vir Letterkunde'' gepubliseer word. Sy debuut is met “''Die grammatika van liefhê''”,<ref>Anoniem “Die Transvaler” 7 Februarie 1976</ref> waarin hy hom onderskei as ’n besonder fyn kenner van taal en die moontlikhede van woordspel.<ref>Brink, André P. “Rapport” 25 Januarie 1976</ref> Soos die titel aandui, word hier veral die temas van die taal en daarmee gepaardgaande grammatika en taalsituasie in die land ontgin,<ref>Brink, André P. “Voorlopige Rapport” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1976</ref> asook die liefde, wat nie net die ander persoon insluit nie, maar ook die land en die taal self.<ref>Cloete, T.T. “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 16 no. 2, Junie 1976</ref> Die verval en dood word aangespreek, waar die taal deur misbruik stadig<ref>Coetzee, Ampie “Oggendblad” 27 Februarie 1976</ref> sterf, maar ook die dood van mense, waar kindersterftes in die baie goeie gedig “''Spooroorwegramp by Henley-on-Klip''” <ref>Coetzee, Ampie “Buurman” Maart-Mei 1976</ref> deur sy makabere taalspel weergegee word.<ref>De Vries, Abraham “Die Burger” 22 Desember 1975</ref> Die taalspel slaag meermale daarin om tegelykertyd veelvuldige betekenislae in woorde bloot te lê, waarvan die gedig “''Woord en sin''” ’n uitstekende voorbeeld is.<ref>Johl, Johann “Die Volksblad” 4 Maart 1976</ref> In die proses word ou woorde op nuwe wyses gebruik en kry dit nuwe betekenisse, terwyl die etimologiese en semantiese wortel van woorde dikwels benut word om verskillende betekenislae bloot te lê.<ref>Johl, Johann “Standpunte” Nuwe reeks 125 Oktober 1976</ref> Dit is by uitstek poësie vir die intellektueel in sy soeke na dieper en meer omvattende betekenis en die vernaamste bekoring is dan die soepel taalspel.<ref>Van der Merwe, P.P. “Hoofstad” 2 April [[1976]]</ref> “''Germaanse ruïnes''” gee deur middel van slim woordspel kommentaar op die lotgevalle van die uitgestorwe ou Germaanse taal [[Goties]], wat dan by implikasie as waarskuwing dien vir Afrikaans. “''Vrede''” het as tema die sterfte van Afrikaans nadat vrede in Suid-Afrika bereik is, ’n gedig wat veertig jaar later ontstellend aandoen in die lig van toenemende druk op Afrikaans as taal. By die skrywe daarvan is dit duidelik dat die skrywer die impak van en gevare aan die verpolitisering van die taal deeglik besef het. “''Die taal is gans die volk''” is ’n parodie op die taalgebruik van mense wat voorgee dat hulle vir die taal omgee, met die limeriekvorm wat effektief vir hierdie draakstekery gebruik word. “''Tot positiewe kom''” gee op demonstratiewe wyse blyke van die tegniese middele wat die digter gebruik vir sy woordspel, soos byvoorbeeld die woord “aaneenkettinging(-ing) waar die herhaling van “ing” die skakels van die ketting voorstel. Die dubbele betekenis van woorde word dan saamgevat in die slotsin “tot my sinne kom”, waar “sinne” die betekenis het van die taalkonstruksies sowel as die verstandelike insig. Daar is talle baie goeie gedigte in die bundel, wat benewens die reeds genoemdes ook gedigte soos “''Hoëveld''”, “''Selfverwyt''”, “''Laagland''”, “''Ontheemde''”, “''Deelwoorde deel''”, “''Die grammatika van liefhê''”, “''Verbitterde boerseun bid''”, “''’n Boer groet sy plaas''” en “''Einde''” insluit. Hierdie bundel word allerweë beskou as ’n hoogtepunt in die vernufpoësie in Afrikaans en [[Abraham H. de Vries]] noem dit in ’n resensie wat in ''Die Burger'' verskyn het<ref>''Die Burger'' 22 Desember 1975</ref> die sterkste debuut sedert [[Breyten Breytenbach]]. “''Die grammatika van liefhê''” verower in 1976 die Eugène Marais-prys en in 1977 die Ingrid Jonker-prys. Van hierdie gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, waaronder “''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte''”, “''Groot verseboek''”, “''Digters en digkuns''”, “''Kraaines''”, “''Woordpaljas''”, “''Voorspraak''” en “''Die dye trek die dye aan''”. === Prosa === Hierna spits hy hom toe op prosa en onderskei hom in sy werkwyse telkens as ’n taalkundige en taalsosioloog, wie se werk as belangrike tydsdokumente beskou kan word. Die leser moet spesifieke verwysings binne die teks met die aktuele werklikheid verbind, ’n werkwyse onderliggend aan die postmodernisme wat eers later gewild sou word. Hy is ’n voorloper van die grensliteratuur in ons prosa met sy bundel kortverhale “''Op pad na die grens''” en die dagboekroman “''Dagboek van ’n verraaier''”.<ref>Aucamp, Hennie “Beeld” 8 November 1976</ref> “''Op pad na die grens''” ontgin nie net die grensoorlog nie maar ook die verskillende soort grense wat daar tussen mense bestaan, tussen wit en swart, tussen [[Europa]] en [[Afrika]], tussen lewe en dood of die grense van liefde en onbegrip wat mense skei,<ref>Brink, André P. “Rapport” 31 Oktober 1975</ref> asook die grense tussen verskillende tydperke in die geskiedenis.<ref>Brink, André P. “Tweede Voorlopige Rapport” Human & Rousseau Kaapstad Pretoria Johannesburg</ref> Dit word ’n belangrike beskouing in verhaalvorm van die Suid-Afrikaanse politiek, met knap aanwending van die spanning en parallelle tussen hede en verlede, en die bedreigde voortbestaan van die Afrikaner. Die skrywer se taalvernuf is ’n sterkpunt in die bundel as geheel en in die verhaal “''Ek verklaar liefde''” in die besonder. Die ironie in hierdie verhaal oor onvervulde liefde is besonder treffend, waarin die eensaamheid en onvermoë om te kommunikeer op paradoksale wyse juis deur vindingryke taalspel uitgebeeld word. Die verhaal “''Die dag toe ons agtergekom het dis oorlog''” word deur Abraham H. de Vries in “''Die Afrikaanse kortverhaalboek''” opgeneem. Dit vertel van die dag (Saterdag [[29 November]] [[1975]]) toe ’n Noord-Vrystaatse gesin die gebeure van hierdie week moet absorbeer: hulle raak bewus van ’n Suid-Afrikaanse inval in [[Angola]], die Minister van Verdediging verklaar dat die terroriste-oorlog opgeskaal is na ’n konvensionele oorlog en Breyten Breytenbach word tronk toe gestuur vir terrorisme. Die gesin reflekteer oor hierdie gebeure en moet terselfdertyd besluit of hulle ’n Indiese gesin by hulle aan huis wil ontvang vir die naweek. Op vernuftige wyse word die verhaal nie net politieke ervaring nie, maar ook taalervaring. Die rasseproblematiek kom ook ter sprake in verhale soos “''Die meide''” en word in “''Ontmoetinge in ’n voorvaderland''” en “''Ná ’n gesprek oor apartheid''” ook met persoonlike kwessies en impak verbind. “''Op pad na die grens''” het ’n jong polisiekonstabel as hoofkarakter. Op pad na die grens word hy gekonfronteer met die visie van ’n man wat in die [[Rebellie]] van [[1914]] doodgeskiet is. Hierdie konfrontasie lei tot besinning oor die futiliteit van oorlog en geweld asook die morele regverdiging daarvoor. Met ’n agterna-perspektief word in “''Om te vergewe''” die verhaal vertel van die joiner tydens die Anglo-Boereoorlog se vernedering en verwerping daarna, met versoening wat eers op sy sterfbed plaasvind. Van J.C. Steyn se ander kortverhale word in ''Tydskrif vir Letterkunde'' gepubliseer. “''Dagboek van ’n verraaier''”<ref>Botha, Elize “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 22 no. 1, Maart 1982</ref> is die verhaal van ’n Afrikaanse akademikus wat sy <ref>Brink, André P. “Rapport” 16 Julie 1978</ref> ervarings, gedagtes en ontmoetings in dagboekvorm neerskryf.<ref>Brink, André P. “Tweede Voorlopige Rapport” Human & Rousseau Kaapstad Pretoria Johannesburg Eerste uitgawe 1980</ref> Die dagboek is ’n hoogs persoonlike en intieme dokument <ref>De Klerk, Willem “Die Transvaler” 10 Junie 1978</ref> en wil dus reeds aandui dat die spreker in hierdie dokument sy innerlike stryd en pogings om daarvan sin te maak, weergee.<ref>Olivier, Gerrit “Standpunte” Nuwe reeks 140, April 1979</ref> Hy is ’n oud-koerantman met ’n Vrystaatse boere-agtergrond,<ref>Scholtz, Merwe “Die teken as teiken” Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe 1978</ref> wat baie ongemaklik is met die politieke beleid van apartheid. Hy beleef ’n innerlike tweestryd waarin hy aan die een kant in opstand kom teen die dwase, immorele en oneerlike aspekte van die apartheidsbestel en aan die ander kant vrees en twyfel dat sy verset nie die saak van die Afrikaner gaan dien nie maar eerder die volk sal uitwis. Sy goeie vriend is Anton, ’n teoloog wat in Nederland gestudeer het en na sy terugkoms ’n joernalis word by ’n Engelse koerant. Die twee vriende kan hulle as Christene nie met apartheid en die gruwels daaraan verbonde assosieer nie. Hy raak dan betrokke by Anton se plan om opruiende pamflette deur ’n bomontploffing te versprei, maar soos sy insig in die kompleksiteit verhoog wil hy kop uittrek, omdat sy “oplossing” nie werklik die probleem sal aanspreek nie. Hulle dade kan lei tot geweld en terreur en eindelik meer kwaad doen as goed. Om te onttrek beteken verraad teenoor Anton en teen sy eie voorbedagte opstand, om nie te onttrek nie beteken verraad teenoor sy volk. Eindelik pleeg hy dan verraad teenoor Anton deur hom aan die veiligheidspolisie uit te lewer. Die gevolge vir die hoofkarakter is rampspoedig, veral omdat hy deur sy dade homself ook verraai het. In die boek stel Steyn alle groepe Afrikaners aan die woord, diegene wat oortuig is van die regverdigheid van die apartheidsbeleid en die Afrikaner se saak; die twyfelaars; die opstandiges; die vraestellers; die wat tradisionele antwoorde gee op die diepliggende vrae en diegene wat dieper wil kyk en nuwe opsies wil verken. Besware wat teen die boek ingebring word, sluit in dat die karakters meestal slegs idees en opinies verteenwoordig, eerder as dat hulle mense van vlees en bloed word. “''Die verlore vader''”<ref>Brink, André P. “Rapport” 9 Februarie 1986</ref> is ’n “dokumente-verhaal” en as sodanig ’n baie vroeë bydrae tot postmodernisme in die Afrikaanse prosa. Die [[Nasionale Party]] politikus Pieter van den Berg word deur die lotgevalle van sy familie gedwing tot ’n meer liberale siening. Sy een seun gaan [[Verenigde State van Amerika|Amerika]] toe en trou met ’n uitlander, ’n ander seun beland weens sy ver-regse terreurneigings in die tronk, nog een gaan in ’n ver-linkse rigting en is ’n homoseksueel. Die vader word dan eintlik die verlore een, nie die seuns nie, en na ’n eie seksuele vergryping pleeg hy selfmoord. Hy laat ’n versameling dokumente agter, insluitende sy biografiese en politieke aantekeninge en briewe, sy skoonseun se kort memorie, kladboeke, briewe en skryfsels van sy seuns. Hierdie dokumente word dan versorg en aangebied as sy verhaal. In die tweede deel van die roman is ’n aantal ander geskrifte wat historiese, kulturele, politieke, filosofiese en etiese agtergrond bydra deur middel van situasies en figure uit die geskiedenis van [[Portugal]], [[Duitsland]], [[Haïti]], [[Tsjeggo-Slowakye]] en ander. Hierdeur word Pieter se verhaal geplaas teen die wye doek van historiese gebeure wêreldwyd. Deur die wye verskeidenheid dokumente en perspektiewe binne hierdie verhaal word aangetoon hoe daar nie ’n omvattende perfekte oplossing vir die saambestaan van mense bestaan nie en dat verskillende sienswyses almal ook in een of ander aspek gebrekkig is te midde van die geldigheid daarin. ’n Raamwerk vir akkommodasie moet dus vir hierdie verskille gevind word. In 1986 is “''Die verlore vader''” op die kortlys vir die toekenning van die Rapportprys. Baie belangrik is sy nie-fiksie werk. “''[[Tuiste in eie taal]]''”<ref>De Klerk, W.J. “Rapport” 8 Februarie 1981</ref> verken die groei en<ref>De Villiers, Meyer “Standpunte” Nuwe reeks 154, Augustus 1981</ref> agteruitgang van tale en besin oor die oorlewing van Afrikaans.<ref>Roodt, Dan “Rapport” 11 Januarie 1981</ref> Die hooftema is die teenpole in die sosiolinguistiek, naamlik die behoud van die eie teenoor die assimilasie in die groter magte.<ref>Van Schalkwyk, C. “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 19 no. 2, Mei 1981</ref> Hierdie stryd word op alle vlakke van die taal se bestaan openbaar, waar die ekonomiese of sosiale aan die een kant die taal van die oënskynlik meerdere slaafs navolg (veral die “internasionale” Engels)<ref>Wybenga, D.M. “Die Transvaler” 26 Januarie 1981</ref> of aan die ander kant verset teen hierdie mag omdat hy sy eie identiteit wil behou. Die boek word in drie afdelings verdeel, waar eerstens die groei en ontwikkeling van tale aan die bod kom, dan die ontstaan en opkoms van Afrikaans as kultuurtaal en die weerstand teen die taal en die groei daarvan, met die laaste deel wat die oorlewing van Afrikaans behandel. Op indringende wyse word die faktore wat histories die groei van Afrikaans bevorder en gestrem het, uiteengesit en beredeneer, terwyl die posisie van Afrikaans in die veranderende multikulturele samelewing van die laat sewentigerjare ondersoek word. Eindelik is die boodskap dat Afrikaans van Afrika is en om waarlik van Afrika te wees, moet ons die taal (en die mense wat dit praat) koester. Beide die Recht Malan-prys en die Louis Luyt-prys word in 1981 aan “''Tuiste in eie taal''” toegeken, terwyl dit in 1988 bekroon word met die C.J. Langenhovenprys vir Taalwetenskap. Dit word ook bekroon met die Republiekprys (opvolger van die Verwoerdprys vir vaderlandse letterkunde), wat al om die tien jaar toegeken is vir ’n Afrikaanse en Engelse werk. Hy weier hierdie prys weens die politieke kleur van die prys en versoek dat die toekenning en weiering van die prys nie publisiteit moet ontvang nie. Hierdie prys word daarna nooit weer toegeken nie. “''Trouwe Afrikaners''” behandel aspekte van die Afrikaner nasionalisme en die Suid-Afrikaanse taalpolitiek in die periode [[1875]] tot [[1938]]. Dit is ’n deeglik nagevorste studie wat die pogings van verskeie mense en bewegings om Afrikaans sy regmatige plek in die samelewing te laat kry, te boek stel, saam met die pogings om die Afrikaner self op te hef. Dit sluit onder andere in die geskiedenis van die Helpmekaarbeweging na die Rebellie van [[1914]], die stryd om erkenning van Afrikaans as taal en die praktiese implementering daarvan in die staatsdiens en die ontwikkeling van nasionalisme in die politiek en die politieke partye van die tyd. Die geskiedenis van die vestiging van Afrikaans as taal van onderrig op universiteite en oor die radiodiens word ook behandel. Die hoof van die projek om die geskiedenis van die Nasionale Pers te dokumenteer, professor C.F.J. Muller, versoek Steyn in 1988 om ’n medewerker te word. Hy is verantwoordelik vir drie hoofstukke oor die geskiedenis van ''Die Volksblad'' ná 1948, is medeskrywer van ’n hoofstuk oor die Naspers-koerante in Afrikaans in “''Oor die grense heen''” en is die skrywer van sewentien en medeskrywer van drie van die 21 hoofstukke van “''Boekewêreld''”, wat die geskiedenis van Naspers se uitgewerye tot [[1990]] verhaal. Hierdie boek verower in 1993 die [[Recht Malanprys|Recht Malan-prys]] en Rapport-prys. “''[[Ons gaan ’n taal maak]]''” <ref>Hugo, Daniel “Beeld” 17 November 2014: http://www.netwerk24.com/Vermaak/Boeke/n-Monument-van-n-boek-20141115 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181004004611/https://www.netwerk24.com/Vermaak/Boeke/n-Monument-van-n-boek-20141115 |date= 4 Oktober 2018 }}</ref> is ’n verslag van die ontwikkeling van Afrikaans as kultuurtaal vanaf die stigting van die Genootskap van Regte Afrikaners in 1875.<ref>Kapp, Pieter “Rapport” 8 Februarie 2015</ref> Die monumentale boek van meer as 600 bladsye is gegrond op deeglike navorsing, wat alle rassegroepe se aandeel in die vestiging van Afrikaans verken en beskryf. Deur die verskeie politieke strome en magstryde van hierdie tyd word Afrikaans se neerlae en suksesse, hoogtepunte en laagtepunte ontleed en word in-diepte gekyk na wat gedoen moet word op alle terreine om Afrikaans op te bou en te ontwikkel. Hierdie is ’n baie belangrike boek in ’n baie belangrike tyd vir die toekoms van die taal.<ref>Webb, Vic LitNet: http://www.litnet.co.za/litnet-akademies-resensie-essay-ons-gaan-n-taal-maak-deur-jc-steyn/</ref> In sy latere jare spits hy hom toe op die biografiese genre en skryf studies oor die lewens van N.P. van Wyk Louw, [[P.J. Cillié]] en [[M.E.R.]]<ref>Kannemeyer, J.C. “Rapport” 10 Januarie 1999</ref>“''Van Wyk Louw: ’n Lewensverhaal''” <ref>Lindenberg, Ernst “Insig” Maart 1999</ref> word in twee dele gepubliseer. Die omvang van die werk is alreeds aanduidend van die deeglike navorsing wat die skryf daarvan voorafgegaan het. Die leser leer dan ook Van Wyk Louw ken as mens deur sy vormingsjare, as student en digter, denker, minnaar en nasionalis. Louw was uiteraard in sy lewe telkens betrokke in polemieke en Steyn slaag in sy biografie om die oorsake, verloop en impak hiervan ewewigtig te beskryf. Die ontstaan van feitlik al sy werke word beskryf sodat die motiewe onderliggend daaraan duidelik word. In [[2001]] ken die Akademie die Stalsprys vir Geskiedswetenskap toe aan “''N.P. van Wyk Louw: ’n Lewensverhaal''” en hierdie boek kry ook die Recht Malan-prys vir nie-fiksie in 1999 en die ''Insig''-prys vir nie-fiksie in 2000. Die biografie “''Penvegter: Piet Cillié van Die Burger''” word geskryf in opdrag van Tafelberg Uitgewers. Hierin lig hy die lewe en veral die politieke tye en gebeure in die tyd van Cillié uit, waarin hierdie dikwels omstrede figuur in die joernalistiek in perspektief gestel word. Cillié se impak as redakteur van ''Die Burger'', sy konfrontasie met Hendrik Verwoerd, sy jare as professor in joernalistiek aan die Universiteit van Stellenbosch en sy rol as voorsitter van die direksie van Nasionale Pers word in-diepte bespreek. Die boek word, weens die aard van die personasies en die gebeure wat daarin uitgebeeld word, ook ’n belangrike bydrae tot die Suid-Afrikaanse geskiedskrywing. “''Die 100 Jaar van M.E.R.''”<ref>Olivier, Fanie “Beeld” 19 Julie 2004</ref> gee ’n in-diepte beeld van haar as mens, geskets teen die<ref>Viljoen, Louise “Rapport” 13 Junie 2004</ref> agtergrond van haar lewe wat so nou saam met die opkoms van Afrikaans en nasionalisme geloop het. Dit is ’n deeglike beeld van ’n formidabele vrou en die tyd waarin sy geleef het. Die impak wat sy op haar tyd en veral ’n groep skrywers soos [[Alba Bouwer]], [[Audrey Blignault]] en [[Rykie van Reenen]] gehad het, is enorm, met hierdie skrywers wat op hulle beurt ook groot invloed uitgeoefen het. Volgens [[Louise Viljoen]]<ref>''Rapport'' 13 Junie 2004</ref> slaag hy in hierdie biografie om met dieselfde sober en ingehoue styl as sy onderwerp, haar lewe te beskryf. “''Die honderd jaar van M.E.R.''” verower in [[2005]] die Akademie se Louis Hiemstra-prys vir nie-fiksie en in 2008 is hierdie boek op die kortlys vir die [[Helgaard Steyn-prys]]. Hy lewer ook werk van outobiografiese aard, soos die bundel vertellings<ref>Aucamp, Hennie “Die Burger” 5 November 1991</ref> “''Hoeke Boerseuns ons was''”.<ref>Galloway, Francis “Rapport” 23 Februarie 1992</ref> Die treffende openingsin (“Dit was Desember 1967 en almal het geleef asof daar ’n toekoms was”) dui reeds die deurlopende gevoel van verlies en die einde van ’n era aan. Die boek is ryk in sy anekdotes van ’n verbygegane tyd en lewer ’n belangrike bydrae in die bewaring van veral die tipe Afrikaans wat in ’n vroeër tyd gepraat is. Hier is volksoorleweringe, familielegendes, gesinsbriewe, historiese gebeure en koerantberigte wat almal omgewerk word tot heerlike vertellinge. Persoonlike ervarings word telkens in historiese perspektief geplaas. “''Sonkyker''”<ref>Aucamp, Hennie “Rapport” 27 Julie 2008</ref> (subtitel “''Afrikaner in die verkeerde eeu''”) bevat ook outobiografiese vertellings, die aard waarvan iewers tussen ’n outobiografie en volksbiografie lê, beginnende met sy herinneringe as boerseun op ’n Vrystaatse plaas.<ref>Grebe, H.P. “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 46 no. 1, Herfs 2009</ref> Hy ondersoek belangrike gebeurtenisse uit die Afrikaner se geskiedenis soos die Anglo-Boereoorlog en die Rebellie en kom tot positiewe en ontstellende gevolgtrekkings.<ref>Jordaan, Annette “Beeld” 28 Julie 2008</ref> Dit is egter veral die taal wat aandag geniet, want taalpolitiek en kultuurpolitiek is baie vas ineengestrengel, en hier lyk die prentjie donker. Die titel van die boek verwys na die stekelrige salmanders wat op miershope of rotse na die son sit en mik. In 2009 is “''Sonkyker''” op die kortlys vir die Universiteit van Johannesburg-prys. Verder skryf hy ’n menigvuldige aantal artikels vir vaktydskrifte wat oor hoofsaaklik kultuurgeskiedenis, die eksterne geskiedenis van Afrikaans en die Suid-Afrikaanse taalpolitiek handel. Hieronder is drie byvoegsels van boeklengte, naamlik “''Die betekenis van ‘Die Burger’ vir die Afrikaanse letterkunde''”, “''Taalideologie en taalbeleid in die Suid-Afrikaanse geskiedenis – oorwegings in die ampstaaldebat''” wat beide in ''Acta Academica'' verskyn en “''Die taalstryd in oorgangstyd – gesindhede teenoor Afrikaans 1990–1994''”, wat in ''Stilet'' gepubliseer word. Ander artikels verskyn in onder andere ''Taalfasette'', ''Tydskrif vir Geesteswetenskappe'', ''S.A. Tydskrif vir Kultuurgeskiedenis'', ''S.A. Tydskrif vir Taalkunde'', ''Spits'', ''Ecquid Novi'', ''Tydskrif vir Letterkunde'', ''Literator'', ''Tydskrif vir Taalonderrig'' en ''Tydskrif vir Nederlands en Afrikaans''. Hy skryf eindelik meer as ’n honderd populêre artikels vir dagblaaie en tydskrifte. In [[1986]] lewer hy die D.F. Malherbe-gedenklesing aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat onder die titel “''Nasionalisme en die politisering van taal en kultuur in die dertigerjare''”, wat later as interne publikasie deur die universiteit uitgegee word. Benewens eie oorspronklike skeppings, stel hy ook versamelbundels saam soos “''Veg en vlug''” en “''Vrolike en verskriklike ondervindings van gewone mense''”. In<ref>Grové, Henriette “Beeld” 6 Desember 1999</ref> “''Veg en vlug''” (subtitel “''Manne en vroue vertel hul ware verhale uit die Anglo-Boereoorlog''”)<ref>Van Wyk, At “Rapport” 11 Junie 2000</ref> vertel mense hulle verhale uit die [[Anglo-Boereoorlog]], soos dit oorspronklik in ''[[Huisgenoot|Die Huisgenoot]]'' verskyn het. Steyn verskaf ’n voorwoord waarin hy die vertellings in historiese perspektief plaas, maar verder is dit slegs outentieke vertellings wat lewe in die herinneringe en unieke styl van die vertellers uit die volk. Daar is onder andere vertellings deur president Steyn, [[Jan F.E. Celliers|Jan F.E. Cellier]]<nowiki/>s en [[G.R. von Wielligh]], wat almal oor hulle ontsnappogings handel. “''Vrolike en verskriklike ondervindings van gewone mense''”<ref>Joubert, Maureen “Insig” Oktober 1996</ref> is eweneens ’n keur uit verhale wat tussen 1939 en 1946 in <ref>Wybenga, Gretel “Die Burger” 8 Julie 1996</ref>''Die Huisgenoot'' verskyn het nadat die redaksie uitnodigings aan mense gerig het om sulke stories in te stuur, solank dit die waarheid is. Benewens die vermaaklikheidswaarde het beide boeke ook kultuur-historiese waarde. Steyn se werk in [[Afrikaans]] is ’n konstellasie van ses verwante dimensies. Hierdie dimensies sluit in: die plattelandse leefwêreld van vele [[Afrikaners]] met spesifieke aandag aan die [[Vrystaat]]; aanknopingspunte in die Europese geesteslewe en ander volke en tale se bestaanstryd; poësie en sosiaal-betrokke prosa; Afrikaanse taalgeskiedenis; Afrikaner-kultuurgeskiedenis; en Afrikaans en Afrikaners se politieke en kulturele bestaanstryd vandag. Steyn se jeugherinneringe is opgeneem in ''Hoeke Boerseuns ons was'' ([[1991]]) en sy outobiografiese vertellings verskyn in ''Sonkyker'' (2008). Daarin, maar ook uit ander werke, blyk ’n sterk verbondenheid met die plattelandse leefwêreld. Afrikaners was ’n hoofsaaklik pastorale groep tot die begin van die [[20ste eeu]] en die platteland het dwarsdeur die 20ste eeu ’n belangrike rol vervul in Afrikaner-identifiserings. Steyn se werk behandel die ervarings rondom grond en geslagte van boere, die stryd teen droogtes en siektes, en die boerderye en gemeenskapslewe van die plattelandse Vrystaat. Mens vind daarin verwysings na die poësie van plekname, klein geskiedenisse en 'n verbondenheid met die landskappe en klimaat van Suid-Afrika. Sedert die 1990’s is daar ook verwysings na die bedreiging van honderde plaasmoorde op dikwels Afrikaanse boere. Steyn veroordeel die onverskilligheid van die [[African National Congress|ANC]]-regering teenoor die bedreigings van hierdie oer-Afrikaanse ''habitus''. Steyn ontvang sy universiteitopvoeding aan universiteite in [[Bloemfontein]], Suid-Afrika, en [[Amsterdam]], Nederland. Hy kry veral in die buiteland ’n lewenslange belangstelling in die Europese geesteslewe, by name onder die Duitsers, Nederlanders en Vlaminge. Sy latere boeke en mediakommentare weerspieël ’n wye belangstelling in die bestaanstryd van ander volke en tale. Hy erken deurgaans elke groep se identiteit en reg op eie instellings.By Steyn is daar ’n wisselwerking tussen die Europese- en Afrikaner- geesteslewe. Een van die verbindingsbegrippe wat hy gebruik is die term boere-adel. Daarmee word die Romeinse waardes van eenvoud en ’n liefdevolle lojaliteit aan familie en grond, die Griekse strewe na die goeie, skone en regverdige, en die Germaanse klemtoon op moed in die aangesig van ’n onberekenbare lot verbind met Afrikanerwaardes in Afrika.Steyn trek aanvanklik aandag met sy debuutdigbundel ''Die grammatika van liefhê'' (1975). Daarna verwissel hy egter na prosa, dikwels sosiaal-betrokke prosa.In die verwikkelde historiese konteks van Suid-Afrika, staan die regte van Afrikaners en van ander groepe volgens Steyn soms met ewe veel geldigheid teenoor mekaar. Steyn was in die 1970's en 1980's se kultuurpolitiek ’n sterk voorstander van Afrikaans en Afrikanerskap, maar wel binne ’n sogenaamde verligte kader. Hy was byvoorbeeld gekant teen aartskonserwatiewe kulturele- en mediasensuur en onregverdige klein apartheidsmaatreëls wat wit en bruin Afrikaanssprekendes van mekaar vervreem het. Hy was ook ’n voorstander van die [[Tomlinson-verslag]] in die 1950's wat ingrypende gebiedsoordrag aan swart volkere beoog het om die tuislandbeleid vir etniese groepe te laat slaag. Steyn is een van die eerste Afrikaanse skrywers oor die [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] in ''Op pad na die grens'' (1976). In ''Dagboek van ’n Verraaier'' (1978) en ''Die Verlore Vader'' (1985) hanteer Steyn die morele en praktiese problematiek van die Afrikaners se selfhandhawing as klein volk. In laasgenoemde boek verwys hy deurlopend ook na die bestaanstryd van ander Europese tale en volke. In sy ''Tuiste in Eie Taal'' (1980) is Steyn die eerste belangrike akademikus van die tydperk wat die aard van bedreigings vir Afrikaans se toekomstige posisie omvattend identifiseer en ontleed. Hy merk daaroor op dat die grootste gevaar in die Afrikaanse intellektuele lewe nie meer is dat meningsvormers sal versuim om die stryd teen ekonomiese en politieke onreg te voer nie. Die groot gevaar is eerder dat hulle in die proses van oopskryf, en van regskryf wat verkeerd is, ook sal doodskryf, sodat nuwe geslagte Afrikaners sku sou wees om vir hulle volk en taal in te tree.Vir Steyn is Afrikaner-nasionalisme die beweging wat Afrikaners as volk en Afrikaans as kultuurtaal behou en bevorder het in die dekades na die vernietigende Anglo-Boere-Oorlog. Hy ondersoek onder meer die rol van die [[Eerste Taalbeweging]], [[C.J. Langenhoven]], en [[Gustav Preller]] en die [[Tweede Taalbeweging]] in ''Trouwe Afrikaners: Aspekte van Afrikaner-nasionalisme en taalpolitiek 1875–1938'' (1987).Steyn is die skrywer van die mees gesaghebbende biografie oor [[N.P. van Wyk Louw]], die Afrikaanse digter, dramaturg en voordenker. Hy is ook die skrywer van biografieë oor die redakteur van ''Die Burger'' en Afrikaner-denker Piet Cillié en die Afrikaanse skryfster en pionier in maatskaplike werk M.E. Rothman. Steyn meen die beste benadering by die skryf van ’n biografie is sowel empatie as afstand. Sy mikpunt is: vertel iemand se lewe so eerlik en goed as jy kan, en dan daarby so interessant as wat jy kan. Die tweede moet mens egter nie nastreef ten koste van die eerste nie. In sy mediakommentare en boeke blyk dat Steyn sekere Afrikaner-figure besonder hoog ag. In die [[19de eeu]] val [[Andries Pretorius]], [[Paul Kruger]] en ds. [[S.J. du Toit]] hieronder. In die [[20ste eeu]], is dit genl. [[J.B.M. Hertzog]], [[N.P. van Wyk Louw]], en president [[M.T. Steyn]] van die Vrystaat, die siel van die Boererepublieke se vryheidstryd teen Britse imperialisme. In die vroeg-1990’s was Steyn toenemend bekommerd oor die posisie van Afrikaans in ’n nuwe politieke bestel in [[Suid-Afrika]]. Hy was een van ’n minderheid meningsvormers wat deur voorleggings aan besluitnemers in die Nasionale Party die grondwetlike verskansing van Afrikaans as amptelike taal bevorder het. Tydens die eerste jare onder die [[African National Congress|ANC]]-bewind word Afrikaans afgeskaal oor TV en in die onderwys. Steyn speel in 1998 ’n rol by die Oorlegforum vir Afrikaans wat deur [[Ton Vosloo]] van Naspers opgerig is. In 2000 is Steyn nou betrokke by die stigting van die Groep van 63, ’n denkforum van Afrikaner-meningsvormers en akademici. Die Groep word sterk deur Afrikaanse joernaliste by koerante soos ''Beeld'' en ''Rapport'' beveg. Steyn neem egter deurlopend deur skrywes in ''Beeld'', ''Rapport'', en ''Die Volksblad'' en advies en navorsing aan Afrikaner-organisasies deel aan Afrikaners se kultuurstryd. Hy steun die opsie van ’n Afrikaanse tuisland met minstens een stad, en word ’n uitgesproke voorstander van ’n nuwe Afrikaanse universiteit. In 2010 is Steyn saam met prof. André Duvenhage as projekleier mede-opsteller van die Afrikaner-Burgerlike Netwerk se scenarios vir Afrikaners in 2020. In 2012 is hy saam met dr. Danie Langner mede-opsteller van die [[Federasie van Afrikaanse Kultuurverenigings|FAK]] se strategiedokument oor Afrikaans en in [[2014]] verskyn sy boek oor die geskiedenis van Afrikaans sedert die einde van die [[19de eeu]], getitel ''Ons gaan ’n taal maak''. Oor Afrikaners se toekomsvooruitsigte is Steyn se basiese benadering drieledig. Hy verwys na die beoordeling van die Britse historikus A.J.P. Taylor dat die toekoms onvoorspelbaar bly, en dat selfs negatiewe gebeure tot heilsame gevolge kan lei. Hy haal die Nederlandse staatsman [[Willem van Oranje]] aan: "Het is niet nodig te hopen om iets te ondernemen, noch te slagen om te volharden." En hy steun ’n houding wat sy moeder reeds só formuleer: “Moed is dit wat volhou na begin, vertroue is dit wat oorwin.” == Eerbewyse == Benewens die talle pryse wat hy vir spesifieke boeke verwerf, word hy in sy leeftyd op verskeie wyses vereer. Die Suid-Afrikaanse Akademie ken in [[1988]] die Langenhovenprys vir Taalwetenskap aan hom toe, in [[2000]] die N.P. van Wyk Louw-medalje vir sy skeppende bydrae tot bepaalde vakgebiede en in 2001 die [[Stalsprys]] vir Geskiedswetenskap vir “''N.P. van Wyk Louw: ’n Lewensverhaal''”. Die Elisabeth Eybersbeurs vir verdere navorsing in Nederland word in [[1996]] aan hom toegeken. In [[2002]] verower hy die Praag-prys vir Afrikaanse voortreflikheid vir sy bydrae tot die bevordering van Afrikaans en die vestiging van ’n pro-Afrikaanse bewussyn. Die [[Universiteit van die Oranje-Vrystaat]] ken in [[2004]] ’n eredoktorsgraad aan hom toe en op Taaldag [[14 Augustus]] 2004 gee die kultuurorganisasie van Bloemfontein, Dames Perspektief, ’n oorkonde aan hom vir sy lewenslange bydrae tot die Afrikaanse taal en kultuur. In 2005 word ’n taalberaad oor moedertaalonderwys deur die Departement van Afrikaans van die Universiteit van die Oranje-Vrystaat gehou. Sommige van die referate word in 2006 in ’n bylaag van die ''Tydskrif vir Geesteswetenskappe'' gepubliseer en hierdie publikasie word aan Jaap opgedra as erkenning vir sy bydrae op die gebied van taalbeplanning. Die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] vereer hom in [[2015]] met erelidmaatskap. == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1975 |Die grammatika van liefhê |- |1976 |Op pad na die grens |- |1978 |Dagboek van ’n verraaier |- |1980 |Tuiste in eie taal |- |1985 |Die verlore vader |- |1987 |Trouwe Afrikaners |- |1991 |Hoeke Boerseuns ons was |- |1992 |Boekewêreld: die Nasionale Pers in die uitgewersbedryf tot 1990 |- |1998 |Van Wyk Louw – ’n lewensverhaal |- |2002 |Penvegter: Piet Cillié van Die Burger |- |2004 |Die 100 jaar van M.E.R. |- |2008 |Sonkyker: Afrikaner in die verkeerde eeu |- |2014 |[[Ons gaan ’n taal maak]] |- |2019 |Verset en opbou<ref>https://maroelamedia.co.za/afrikaans/boeke/bekroonde-skrywer-herbevestig-oproep-om-afrikaans-te-beskerm/ Opgespoor en besoek op 01/10/2019</ref> |- |2022 |So is onse mense (postuum)<ref>https://maroelamedia.co.za/afrikaans/boeke/geliefde-skrywer-se-stem-leef-voort-in-laaste-boek/ Opgespoor en besoek op 27 September 2022</ref> |- !Samesteller |- |1996 |Vrolike en verskriklike ondervindings van gewone mense |- |1999 |Veg en vlug: manne en vroue vertel hul ware verhale uit die Anglo- Boereoorlog |} == Bronne == === Boeke === * Askes, H. en Landman, J.N. (samestellers) “Voorspraak” Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe Tiende druk 1994 * Aucamp, Hennie “Kort voor lank” Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe, Tweede druk  1980 * Botha, Elize “Prosakroniek” Tafelberg Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1987 * Cloete, T.T. (red.) “Die Afrikaanse literatuur sedert sestig” Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980 * De Vries, Abraham H. “Kortom” Academica Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1983 * De Vries, Abraham H. “Kortom 2” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1989 * Grové, A.P. “Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans” Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988 * Hugo, Daniel “J.C. Steyn (1938-) Poësie” in Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 * Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984 * Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. (red.) “Kraaines” Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1988 * Kannemeyer, J.C. “Verse vir die vraestel” Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998 * Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Nienaber, P.J., Roodt, P.H. en Snyman, N.J. (samestellers) “Digters en digkuns” Perskor-Uitgewers Kaapstad Vyfde uitgawe Sewende druk 2007 * Pheiffer, R.H. “Woordpaljas” Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Derde uitgawe Derde  druk 1993 * Scheepers, Riana “J.C. Steyn (1938-) Prosa” in Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 * Steyn, J.C. “Hoeke Boerseuns ons was” Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1991 * Steyn, J.C. “Trouwe Afrikaners” Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe 1987 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006 === Tydskrifte en koerante === * Bisschoff, Anna-Marie “Interpreteerbaarheid van ‘Die verlore vader’ van J.C. Steyn” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 26 no. 3, Augustus 1988 * Botha, Danie “Lewensverhaal van een van Suid-Afrika se grotes” “Boekewêreld” 18 November 1998 * Botha, Elize “Die prosa van J.C. Steyn in literêr-historiese perspektief” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 17 no. 2, Mei 1979 * Brink, André P. “Wat is die maatstaf?” “Rapport” 6 Augustus 1978 * Deudney-Theron, Edna “J.C. Steyn se magtelose pleidooi by ’n simboliese muur van klip” “Tydskrif vir  Letterkunde” Jaargang 30 no. 1, Februarie 1992 * Kannemeyer, J.C. “J.C. Steyn en die fenomenologie van taal” “Standpunte” Nuwe reeks 127, Februarie 1977 * Kruger, Joan “Dr. Steyn wen R12 500” “Die Transvaler” 29 Maart 1981 * Pheiffer, R.H. “Taal bied nie só ’n tuiste nie” “Die Transvaler” 9 Desember 1981 * Pieterse, Henning “Poësie uit drie bloemlesings” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 29 no. 1, Februarie  1991 * Ponelis, F.A. “’Tuiste in eie taal’ deur J.C. Steyn” “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 21 no. 2, Junie 1981 * Pretorius, William “Tuiste besorg aan dr. Steyn gesogte Luyt-prys” “Rapport” 29 Maart 1981 * Snyman, Henning “Die spel in ‘Die grammatika van liefhê’” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 14 no. 3, Augustus 1976 * Steenberg, D.H. “By geleentheid van die oorhandiging van die Louis Luyt-prys aan J.C. Steyn, * Johannesburg 27 Maart 1981” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 19 no. 2, Mei 1981 * Van der Berg, Willem “Iemand minus iemand gee niemand…” “By” 3 September 2011 * Van der Merwe, C.N. “’n Analise van ‘Dagboek van ’n verraaier’” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 16 no. 4, November 1978 * Van der Merwe, Peet “’n Eerste skoffie op pad na die grens: ‘Die pad van Suid-Afrika’ as interteks in J.C.   Steyn se ‘grens’-verhaal” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 28, Mei 1990 * Van der Merwe, Peet “Van liefde en ondergang: ‘Hoeke Boerseuns ons was’ van J.C. Steyn” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 31 no. 1, Februarie 1993 === Internet === * Britz, Elretha. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/1998/11/16/8/4.html * Gericke, Marietjie. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2006/08/17/OS/2/stdebat1.html * Liebenberg, Danila. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2008/07/08/VB/4/boekjaapsteyn.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * LitNet ATKV-Skrywersalbum. 24 Maart 2011 www.litnet.co.za * Nb-Uitgewers: http://www.nb.co.za/authors/263 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160405000059/http://www.nb.co.za/Authors/263 |date= 5 April 2016 }} * Roos, Jana. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2006/07/31/SV/4/jrjaap.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Scholtz, Merwe. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1998/12/03/8/18.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Steinmair, Deborah. Oulitnet: http://www.oulitnet.co.za/heupvuur/jaapsteyn.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170701022227/http://oulitnet.co.za/heupvuur/jaapsteyn.asp |date= 1 Julie 2017 }} * Van Coller, Hennie. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2008/08/07/VB/10/jaap.html * Van Eeden, Johanna. Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2002/07/28/8/8.html * Van Wyk, Joylene. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2006/08/17/VB/9/jgsteyn.html * Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2000/05/20/5/8.html * Vosloo, Ton. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2000/05/25/5/23.html * Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n83-70482/ === Verdere leeswerk === * [http://www.litnet.co.za/Article/jaap-steyn-gesels-met-pieter-kapp-oor-die-vestiging-van-afrikaans Jaap Steyn gesels met Pieter Kapp] * [http://www.litnet.co.za/Article/litnet-akademies-willem-botha-in-gesprek-met-jaap-steyn-en-andre-duvenhage Willem Botha in gesprek met Jaap Steyn en André Duvenhage] * [http://www.oulitnet.co.za/heupvuur/jaapsteyn.asp Jaap Steyn oor MER] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170701022227/http://oulitnet.co.za/heupvuur/jaapsteyn.asp |date= 1 Julie 2017 }} * ''Erika Terblanche: J.C. Steyn (1938-)'' by http://www.argief.litnet.co.za/cgi-bin/giga.cgi?cmd=cause_dir_news_item&cause_id=1270&news_id=100741{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Chris van der Merwe: 'Levensbericht Jaap Steyn'. In: ''Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde 2021-2022'', pag. 227-234 == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Steyn, Jaap}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1938]] [[Kategorie:Sterftes in 2021]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse geskiedkundiges]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akademici]] [[Kategorie:Taalpolitiek]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] ryic6mqshv8do4okljsrv8fv2gx3alw 0 73586 2816254 2196996 2025-06-26T21:40:39Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816254 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Johann Sadie | beeld = | byskrif = | vollenaam = Johann Sadie | bynaam = | geboortedatum = {{GDEO|1989|1|23}} | geboorteplek = [[Malmesbury]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,86 m | gewig = 95 kg | ru_posisies = Senter | ru_amateurjare = 2009 | ru_amateurklubs = Maties | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = 2014–2015<br/>2015 | ru_proklubs = [[NTT Docomo Red Hurricanes|Red Hurricanes]]<br/>[[SU Agen Lot-et_Garonne|Agen]] | ru_klubwedstryde = 10<br/>0 | ru_klubpunte = (0)<br/>(0) | ru_klubopdatering = | super14 = [[Stormers (Superrugbyspan)|Stormers]]<br />[[Bulls (Superrugbyspan)|Bulls]]<br />[[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] | super14jare = 2010–2011<br />2012<br />2013– | super14wedstryde = 6<br />10<br />41 | super14punte = 22)<br />(0)<br />(40 | ru_currentclub = [[Vrystaat Cheetahs]] | super14opdatering = 17 Junie 2015 | ru_provinsie = [[Westelike Provinsie|WP]]<br />[[Blou Bulle]]<br />[[Vrystaat Cheetahs|Vrystaat]] | ru_provinsiejare = 2011<br />2012<br />2013 | ru_provinsiewedstryde = 24<br />3<br />11 | ru_provinsiepunte = (60)<br />(0)<br />(15) | ru_provinsieopdatering = 25 Februarie 2013 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{nowrap|[[Junior Springbokke]]}} | ru_nasionalejare = 2009 | ru_nasionalewedstryde = 4 | ru_nasionalepunte = (5) | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = [[Universiteit Stellenbosch]] | url = }} '''Johann Sadie''' (* [[23 Januarie]] [[1989]]) is ’n [[rugby]]speler wat vir die [[Cheetahs]] as ’n senter speel in die [[Curriebeker]] en die [[Superrugby]]reeks. Hy het Suid-Afrika op junior vlak verteenwoordig in 2008 en 2009. == Eksterne skakels == *{{Springbokke|id=37393|name=Johans Sadie}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Sadie, Johann}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Stormers rugbyspelers]] [[Kategorie:Bulls rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1989]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] 64f0pjqvs43bab77boltghb503h0bao 0 74163 2816255 2679023 2025-06-26T21:40:51Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816255 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Gawie Cillié | beeld = Gawie Cillié klein.jpg | beeldgrootte = | dwarsformaat = | beeldbeskrywing = | beeldonderskrif = Gawie Cillié toe hy orrelis van die Stellenbosse moedergemeente was. | agtergrondkleur = solo | geboortenaam = Gabriël Gideon Cillié | alias = Klein-Gawie | geboortedatum = [[13 Julie]] [[1916]] | geboorteplek = [[Stellenbosch]], [[Suid-Afrika]] | oorsprong = <!-- Gebruik slegs as geen geboorteplek beskikbaar of indien oorsprong van geboorteplek verskil --> | sterfdatum = [[15 Junie]] [[2000]] | sterfplek = [[Strand, Wes-Kaap]] | genre = Gewyde musiek | beroep = Astrofisikus, orrelis, koordirigent, komponis | instrument = Orrel | jare_aktief = 1939–1985 | etiket = | assosiasies = | webwerf = | huidige_lede = | gewese_lede = }} Prof. '''Gabriël Gideon (Gawie) Cillié''' ([[Stellenbosch]], 13 Julie 1916 – [[Strand, Wes-Kaap|Strand]], 15 Junie 2000) was 'n [[Suid-Afrika]]anse astrofisikus, orrelis, koordirigent, komponis van Afrikaanse gewyde musiek, eertydse voorsitter van die [[Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge|FAK]] en voorsitter van die konvokasie van die [[Universiteit van Stellenbosch]].<ref>[http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/1999/10/21/1/9.html "Huldeblyke stroom van oral in ná afsterwe van prof. Piet Cillié"], [[Volksblad]], [[21 Oktober]] [[1999]].</ref> Hy het waarskynlik die grootste enkele bydrae gelewer ter bevordering van die kerkmusiek in Suid-Afrika.<ref>[[Frits Gaum|Gaum, Frits]] (hoofred.) 2008. ''Christelike Kernensiklopedie''. Wellington: Lux Verbi.Bm en Byblekor.</ref> Sy bydrae as vertaler, verwerker, komponis en koordirigent het gelei tot ’n hersiening en uitbreiding van Afrikaanse liturgiese musiekbronne.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> Cillié was 37 jaar lank wiskundedosent aan die [[Universiteit van Stellenbosch]]. Met sy groot liefde vir kerkmusiek en koorsang was hy byna vyf dekades 'n bekende in kulturele kringe. Hy was 25 jaar die orrelis-koorleier in die [[NG gemeente Stellenbosch|NG moedergemeente]] op [[Stellenbosch]] en van 1941 tot 1945 dirigent van die US-koor. Cillié was ook 'n gewilde spreker oor die sterrekunde. Met sy uittrede in 1975 as hoogleraar in wiskunde aan die US het hy 'n pos as musiekdosent aan die [[Universiteit van die Vrystaat|Vrystaatse Universiteit]] in [[Bloemfontein]] aanvaar met die oog op die bevordering van kerkmusiek. Hy het in 1983 daar afgetree. As voorsitter van die [[Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge]] van 1980 tot 1984 het Cillié hom gewy aan kulturele samewerking tussen Afrikaners. Cillié het geglo "die geheim van oorlewing van die Afrikaner-kultuur lê nie in geweld of in die opsweping van mense oor ons land se roemryke verlede nie, maar in die uitbreiding van ons kultuur na ons mede-Afrikaners". == Herkoms == [[Lêer:Ds SJ van Niekerk.jpg|duimnael|links|170px|Ds. S.J.M. van Niekerk (gebore 22 September 1852), Gawie Cillié se oupa aan moederskant, was die tweede leraar van [[NG gemeente Smithfield]], waar hy in Oktober 1877 bevestig is. Terwyl hy en sy gesin in 1887 met vakansie in die [[Paarl]] was, is hy heel onverwags oorlede.]] [[Lêer:GG Cillié sr.jpg|duimnael|links|170px|[[Gabriël Gideon Cillié|G.G. Cillié]] sr., Gawie Cillié se vader, die groot Afrikaanse opvoedkundige.]] [[Lêer:Maria Cillié.jpg|duimnael|links|170px|Mev. Maria Cillié, Gawie Cillié se moeder, volgens prof. [[H.B. Thom]] 'n intelligente vrou met 'n sterk persoonlikheid.<ref>Swart, prof. dr. M.J. (voors.). 1980. ''Afrikaanse Kultuuralmanak''. Aucklandpark: Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge.</ref>]] Aan vaderskant was Cillié, ook genoem Klein-Gawie om hom van sy vader met dieselfde name te onderskei, die kleinseun van Charl Daniel Cillié en Martha Helena, gebore Marais, van die plaas Rhebokskloof, Blaauwvlei, [[Wellington]]. Cillié se vader, die opvoedkundige [[Gabriël Gideon Cillié]] ([[Wellington]], 10 September 1870 – [[Stellenbosch]], 1 April 1958), was die sewende van sy ouers se tien kinders. G.G. Cillié sr. is in 1905 getroud met Maria Elizabeth van Niekerk ([[Smithfield]], 5 Junie 1879 – [[Middelburg, Oos-Kaap|Middelburg, Kaap]], 4 Maart 1927) en ná haar dood met Maria Susanna Barbara Uys in 1931. Uit die eerste huwelik is vyf seuns en twee dogters gebore. Maria Cillié se vader, ds. S.J.M. van Niekerk, is gebore op 22 September 1852 en was 'n leerling aan ds. [[Gottlieb Wilhelm Anthonie van der Lingen|G.W.A. van der Lingen]] se [[Paarl Gimnasium|Paarlse Gimnasium]], een van die min Kaapse skole waar Afrikanerkinders se liefde vir hul taal destyds aangekweek is. Ná sy teologiese opleiding aan die [[Kweekskool]] op [[Stellenbosch]] is hy in 1877 in sy eerste gemeente, [[NG gemeente Smithfield]], bevestig. Sy voorganger op [[Smithfield]] was ds. Piet Roux, oupa aan moederskant van die groot Afrikaanse kultuurleiers [[Samuel Henri Pellissier]] en [[Mabel Jansen]] en die teologiese hoogleraar [[George Murray Pellissier]]. Tydens die [[Eerste Vryheidsoorlog]] (1880–1881) het sy openlike simpatie met die Boeresaak hom die gramskap op die hals gehaal van 'n groot deel van die Engelsgesindes op [[Smithfield]]. Hy is in 1885 na [[Zeerust]] se [[Nederduitsch Hervormde Kerk|Hervormde gemeente]] beroep toe een van die ouderlinge geskryf het hy verneem dat "U ed. een waar Afrikaander zyt".<ref>Steyn, J.C. 2002. ''Penvegter. Piet Cillié van'' Die Burger. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers Beperk.</ref> Van Niekerk wou Smithfield egter nie verlaat nie. Hy was 'n vroeë voorstander van Afrikaans as kultuurtaal en van die Afrikaanse Bybelvertaling, maar voor hy die saak verder kon voer, is hy met vakansie in die [[Paarl]] in 1887 onverwags oorlede.<ref>[[Gustave Adolph Maeder|Maeder, ds. G.A.]] en Zinn, Christian. 1917. ''Ons Kerk Album''. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.</ref> Mev. Cillié het 'n leidende rol in die [[Afrikaanse Christelike Vrouevereniging]] gespeel en was algemene tesourier van 1913 tot haar dood.<ref>Beyers, C.J. Beyers. 1981. ''Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek Deel IV''. Durban: Butterworth & Kie (SA) (Edms.) Bpk.</ref> Sy word beskou as een van Suid-Afrika se vroegste vroulike joernaliste. Van 1916 het sy 'n rubriek oor die ACVV se werksaamhede vir ''[[De Goede Hoop]]'' geskryf en van Mei 1917 af ook vir die ''[[Huisgenoot]]''. Gawie Cillié se bekendste broer, sy ouers se vyfde kind, was [[P.J. Cillié|Piet Cillié]] (1917–1999), voormalige direksievoorsitter van [[Naspers]] en meer as 23 jaar (van April 1954 tot laat 1977) redakteur van ''[[Die Burger]]'',<ref>Cillié, P.J. 1980. ''Tydgenote''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers.</ref> wat in 1999 in die ouderdom van 82 in [[Oranjezicht]], [[Kaapstad]], oorlede is.<ref>[http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2012/04/04/SK/11/FORKKNKfred.html "Maar waar is Fred se muis dan nou?"], ''[[Die Burger]]'', [[4 April]] [[2012]]</ref> Ten tyde van Cillié se dood het nog net sy jongste broer, Sybrand, gelewe. Dié het in 2007, tydens die herdenking van die 100ste bestaansjaar van die [[Hoër Meisieskool Bloemhof]] se ou skoolgebou, vertel dat die skool dekades gelede ook seuns gehad het, want hy en sy vier broers asook hul twee susters was almal daar. Sybrand, 'n voormalige viserektor van die Kaapse Technikon, was toe al 85 jaar, en het vertel dat die kinders op vyf- tot sesjarige ouderdom na die skool is, maar hy was net vier jaar oud toe hy in 1928 toegelaat is. Hy is vinnig deur sub. A en B – net ’n week of wat in elk – toe na st. 1, en in 1929 in st. 2. In 1930 is hy by die Hoër Jongenskool van Paul Roos ingeskryf, waar sy broers ook skoolgegaan het.<ref>[http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2007/04/13/WG/4,5/BLOEMHOF.html "Bloemhof op Stellenbosch"]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ''[[Die Burger]]'', [[13 April]] [[2007]].</ref> == Opleiding == Cillié het sy natuurwetenskaplike opleiding aan die [[Universiteit van Stellenbosch]] ontvang waar hy die grade B.Sc. (1928) en M.Sc. (1929) behaal het. Van 1930 tot 1933 studeer hy met 'n [[Rhodes-beurs]] aan die [[Universiteit van Oxford]] was hy die D.Phil. in astrofisika behaal en van 1933 tot 1935 aan die [[Harvard-universiteit]] met 'n Commonwealth Fund Fellowship waar hy 'n M.A. in sterrekunde verwerf. == Akademiese loopbaan == Nadat hy drie en half jaar in die personeel van die [[Universiteit van die Witwatersrand]] en die [[Universiteit van Pretoria]] was, het hy in Julie 1939 'n betrekking as professor in Wiskunde aan die [[Universiteit Stellenbosch| Stellenbosse Universiteit]] aanvaar. Hy bly aan in dié hoedanigheid tot 1975. Hy het drie boeke oor die sterrekunde geskryf en was sedert 1932 lid van die Royal Astronomical Society in Londen. Ná sy aftrede in die ouderdom van 65 op Stellenbosch, verhuis hy en sy vrou na die [[Vrystaat]]se hoofstad, [[Bloemfontein]], waar hy aangestel is as dosent in kerkmusiek aan die [[Universiteit van die Vrystaat|Universiteit van die Oranje-Vrystaat]]. == Musiek == Sy belangstelling in musiek het parallel geloop met sy loopbaan as natuurwetenskaplike en as 't ware 'n gelyktydige beroep gevorm. Dit dien as 'n prominente Suid-Afrikaanse voorbeeld van die wiskundig-musikale aanleg in een mens.<ref>Malan, dr. Jacques P. 1980. ''Suid-Afrikaanse Musiekensiklopedie''. Kaapstad: Oxford University Press.</ref> As skoolseun en student op [[Stellenbosch]] het hy klavierlesse gehad en harmonie-oefeninge gedoen, maar rigtinggewend was die onderwys in orrelspel onder prof. [[Friederich Wilhelm Jannasch|Jannasch]], wat hom met 'n liefde vir die gewyde musiek besiel het. In Oxford was hy 'n aktiewe lid van die Oxford Bach Choir en 'n orrelstudent van Allchin aan die Royal College of Music in [[Londen]], terwyl hy ook in Harvard aktief was in G. Wallace Woodworth se mannekoor, die Harvard Glee Club. Die opleiding onder Jannasch, wie se mantel as kerkmusikus op Cillié se skouers geval het, en die ervaring van universitere koorsang in Oxford en Harvard was beslissend vir sy loopbaan as musikus. == Op Stellenbosch == [[Beeld:Stellenbosse kerkkoor vroeë vyftigerjare.jpg|duimnael|320px|regs|Die moedergemeente op Stellenbosch se kerkkoor in die vroeë jare vyftig. Reg agter die orrel staan Gawie Cillië en regs van hom sy vrou, Hettie. Een van hulle twee seuns staan regs in die tweede ry van agter. Heel agter, derde van links, staan [[Philip McLachlan]], Cillié se opvolger as leier van die Stellenbosse Universiteitskoor van 1955 tot 1976.<ref>[http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2007/04/20/WG/6,7/STEPHENSKERK.html "Restourasie van historiese St. Stephen's op hande?"]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ''[[Die Burger]]'', [[20 April]] [[2007]].</ref> Chris Swanepoel is voor die orrel. Hy was van 1956 af Cillié se mede-orrelis en destyds 'n jong dosent in orrel aan die universiteit.]] Vanaf sy aanstelling as professor in Stellenbosch totdat hy die tuig as kerkmusikus in 1964 neergelé het, was Cillié 'n kwarteeu prominent in Afrikaanse kerkmusiek-kringe. As orrelis van die [[NG gemeente Stellenbosch|Stellenbosse moedergemeente]] van 1939 tot 1964 het hy die koortradisie van gereelde koorsang tydens eredienste, soggens in die moederkerk en saans in die studentekerk (later die kerkgebou van die NG gemeente Stellenbosch-Sentraal) laat herleef. Dié deel van die gemeente het weggeval met die afstigting van Stellenbosch-Sentraal in 1959.<ref>Fensham, prof. F.C. (red.) 1986. ''Ned Geref Gemeente Stellenbosch 1686–1986. Drie eeue van genade''. Kaapstad: NG Kerk-Uitgewers.</ref> == Die ''Nuwe Halleluja'', 1951 == Die Kaapse Sinode (later jare die NG Kerk in Wes-en-Suid-Kaapland) het dit in 1945 aan sy kommissie vir Kerkmusiek en Sang opgedra om die ''Nuwe Halleluja'' van 1931 deeglik te ondersoek en te keur, aldus Cillié se "Voorwoord namens die musiek-subkommissie" by die eerste druk (1949) van ''Die Halleluja''. Op die eerste vergadering van die breë kommissie is 'n musiek-subkommissie aangestel om die musiek van die ''Nuwe Halleluja'' te toets en toe te sien dan al die liedere wat nie aan die eies van die "ware" kerklied voldoen nie, geweer sal word uit die bundel wat saamgestel wou word in die plek van die 1931-bundel. Aanvanklik is 200 melodieë vir weglating benoem en later, nadat hulle een-een aan die breë kommissie voorgespeel is, is sowat 100 van die benoemde 200 verwerp. Die woorde van die meeste van die verwerpte leidere moes egter behoue bly in die nuwe bundel; daarom is prof. P.K. de Villiers, A.C. van Velden en ds. W.E.H. Söhnge aangestel om nuwe melodieë in die plek van die verwerptes te komponeer. Baie van dié nuwe melodieë het nie bygeval gevind by lidmate nie en so is verskyn daar in 1959 die derde (verbeterde) uitgawe wat uitgebrei is "deur die toevoeging van ou, gewilde melodieë as alternatiewe wysies by 'n aantal liedere". Ook is enkele harmonisasies wat, volgens musiekkenners, onspeelbaar is, deur "beproefde, vereenvoudigde harmonisasies vervang".<ref>Geldenhuys, J.N. 1959. "Voorberig tot die derde (verbeterde) uitgawe": ''Die Halleluja''. Kaapstad: N.G. Kerk-Uitgewers.</ref> == Moedergemeente Stellenbosch se nuwe orrel == [[Beeld:Gawie Cillié orrel Stellenbosch.jpg|duimnael|links|255px|Gawie Cillié voor die orrel van die moederkerk op [[Stellenbosch]]. In dié gemeente was hy orrelis en koorleier van 1939 tot 1964.]] Een van die hoogtepunte tydens Cillié se meer as twee dekade lange dienstyd as die moedergemeente se orrelis was die inwyding van die gemeente se nuwe orrel op Saterdag 31 Oktober 1953 ná die gemeente al van 1948 af hieraan begin aandag skenk het. Eers moes 'n spesiale platform gebou word in die plek van die wankelrige orrelgalery wat van 1863 gedateer het en toe was daar probleme met 'n ernstige verswakking in die waarde van die Suid-Afrikaanse pond, wat die orrel wat in Amerika bestel is, onbekostigbaar gemaak het. 'n Orrel is toe uit Brittanje bestel, maar dié plan het ook misluk sodat die meeste pype en ander onderdele van die orrel eindelik by die Duitse firma Aug. Laukhuff bestel is en die orrel in 'n groot mate deur die orrelbouers Cooper, Gill & Tomkins in die kerk gebou is. Tydens die inwyding van die orrel, die eerste nuwe ná 95 jaar, was daar 'n kort diens en daarna orrelspel deur verskeie genooide orreliste. 'n Week later, op Sondagaand [[1 November]], ná die aanddiens, was daar 'n kooruitvoering deur die Stellenbosse kerkkoor van al die bekende Suid-Afrikaanse komponiste van kerkkoorstukke se werk. Vir die eerste keer is daar 'n orrel op Stellenbosch met drie speeltafels gehoor. == Kooropbloei == [[Lêer:NG kerk Stellenbosch 1930.jpg|duimnael|270px|regs|Stellenbosch se moederkerk soos dit gelyk het omstreeks 1930, toe Cillié 'n student was.]] Die skrale Afrikaanse kerkkoorrepertorium het hy uitgebrei met vertalings, verwerkings van liturgiese liedere en eie komposisies. Gaandeweg het sy kerkmusiek-arbeid uitgebrei met geskrifte, medewerking aan die hersiening van die ''Nuwe Halleluja'' (1951), aan die samestelling van die Afrikaanse Koraalboek (1956), aan die hersiening van die Afrikaanse Psalmmelodieë en aan die voorgestelde hersiening en uitbreiding van die Afrikaanse Gesangboek. Voorts het hy hom ook beywer om liederwysies te versamel en sommige weer in omgang te bring. Die voorbeeld van die moederkerkkoor was aansteeklik. In 1941 is Cillié genader om die leiding van die Stellenbosse Universiteitskoor oor te neem en in 1946 die leiding van die pasgestigte Kweekskoolkoor. Dit was die begin van Stellenbosch se groot bloeitydperk van koorsang. Daaruit is in 1946 die eerste Studentesangfees gebore wat 'n jaarlikse instelling geword het met bestendige groei, beide wat die getal deelnemers en die repertoriumgehalte betref. Hy het ook somerskole en volksaamtrekke gereël. Die oplewing van koorsang op Stellenboscb het landswye bekendheid verwerf met die vakansietoere van die Kweekskoolkoor (vanaf 1946) en later ook van die Universiteitskoor (vanaf 1952). == Einde van sy orrelisamp == Dit was egter onmoontlik om by sy akademiese verpligtinge met hierdie uitgebreide musikale aktiwiteit vol te hou. Aan die einde van 1951 het hy die leiding van die Kweekskoolkoor en aan die einde van 1955 die Universiteitskoor aan ander oorhandig; in 1964 het hy ook as aktiewe kerkmusikus uitgetree toe hy sy bedanking as orreluus by die kerkraad indien. Hieroor skryf hy in ''Drie eeue van genade'', die gedenkboek ter viering van die Stellenbosse moedergemeente se bestaan: "My pligte by die Universiteit het met verloop van tyd nie minder geword nie. Ek kon vantevore uittree as leier van die Universiteits- en Kweekskoolkore, waar ander en bekwamer persone die werk kon voortsit. Ek het myself altyd net as musiek- en daarby kerkmusiekliefhebber beskou. Daar was ander persone verbonde aan die Konservatorium wat baie beter in staat was as ek om reg aan ons orrel en musiek vir ons gemeente te laat geskied. Ek wou ook meer tyd hê vir ander kultuurbedrywighede." Hy beskryf sy en sy vrou, Hettie, se verbintenis met die moedergemeente, die koor en die orrel as orrelis en koorleier as 'n "kosbare kleinood". Cillié is as orrelis aan die begin van 1965 opgevolg deur Boudewyn Scholten van die plaasliek universiteit. == Aan die Vrystaatse Universiteit == Cillié is aan die begin van 1977 aangestel as dosent in kerkmusiek aan die departement van musiek aan die destydse [[Universiteit van die Vrystaat|Universiteit van die Oranje-Vrystaat]]. Een van sy opdragte was 'n publikasie wat die agtergrond van die Gesange bespreek wat in die Afrikaanse Gesangeboek wat in 1978 sou verskyn. Aanvanklik kon hy nie veel aandag daaraan gee nie omdat die kerkmusiekafdeling, wat net uit Cillié en Barbara Louw bestaan het, eers die dringende taak gehad het om met behulp van kollegas elders in die land die Koraalboek vir die Gesange in die Afrikaanse Gesangeboek van 1978 saam te stel. Dié werk het hulle in Oktober 1978 afgehandel, waarna Cillié baie van sy tyd daaraan kon wy om die agtergrond van die Gesange op te spoor. So het hy in aanraking gekom met 'n groot verskeidenheid digters en komponiste van die vroegste tye af. Ook moes hy kennis neem van die geestelike en teologiese strominge sodat hy die liedere ten volle kon begryp. Die vrug van dié arbeid het in 1982 by NG Kerk-Uitgewers verskyn as die lywige boek van 567 bladsye, ''Waar kom ons Afrikaanse Gesange vandaan?''. In die eerste deel, bestaande uit 41 bladsye en vyf hoofstukke, behandel Cillié die geskiedenis van die Afrikaanse gesange van hul oorsprong in die Bybel, deur die Kerkhervomring, die kerklied in Europa ná die 16de eeu tot by die geskiedenis van die Hollands-Afrikaanse kerklied in Suid-Afrika van 1652 tot 1814, 1814 tot die verskyning van die eerste Afrikaanse Gesangeboek in 1944 en dan die ontstaan van die Afrikaanse Geangeboek van 1978. In die tweede deel gee hy besonderhede van elk van die 353 gesange in die 1978-bundel. == Kultuurleier == [[Beeld:FAK-Musiekkommissie 1956.jpg|duimnael|links|320px|Die FAK-Musiekkommissie van 1956 hersien die FAK-Sangbundel. Van links is Dirkie de Villiers (ondervoorsitter), Stephen Eyssen, Tommy Meyer (hulpsekretaris), prof. Gawie Cillié, J. Heynecke (notulehouer), Ivan Lombard (lid van die uitvoerende komitee), dr. [[Anton Hartman]] (voorsitter), Hartman van Niekerk (hoofsekretaris).]] [[Beeld:FAK-hoofbestuur 1959.jpg|regs|300px|duimnael|Die [[Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge|FAK]] het in 1959 die "Wonder van Afrikaans" landwyd en selfs tot in [[Kenia]] gevier nadat dié gedagte by dr. M.S. du Buisson van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] ontstaan het. Dit het saamgeval met die viering van die Akademie se 50-jarige bestaan. Cillié (agter tweede van links) het destyds in die FAK se hoofbestuur gedien. Sy medebestuurslede is voor: dr. C.F. Visser, I.M. Lombard, prof. [[H.B. Thom]] (voorsitter) en ds. [[Hendrik Snijders]], en agter: dr. Du Buisson van die Akademie, T.W.S. Meyer (hoofsekretaris), ds. G.J.J. Boshoff, W.S.J. Grobler (organiserende sekretaris) en Douglas Fuchs van die SAUK wat die program in die amfiteater van die [[Voortrekkermonument]] saamgestel het.]] As dirigent van twee kore, as raadgewer, as stimulerende voorbeeld, maar ook as verwerker van Afrikaanse volksliedere en ander musiek vir die groeiende aanvraag, was Cillié jare lank die spil waarom Afrikaanse koorsang gedraai het. As lid van die FAK se musiekkommissie vanaf 1946 kon hy skeppend meewerk aan die hersiening van die FAK-sangbundel (1961-uitgawe). Hy was ook jare lank mede-uitgewer van die ''Koraalboek'', die begeleiersboek vir Afrikaanse Psalms en Gesange. Gawie Cillié was van 1946 betrokke by die [[Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge|FAK]] toe hy lid word van die musiekkommissie. In 1954, toe hy in sy vroeë veertigerjare was, word hy lid van die FAK se hoofbestuur as opvolger van sy vader. In Julie 1972 het die FAK-Hoofbestuur hom as ondervoorsitter aangewys en in 1979, met die uittrede van die voorsitter, prof. [[Benedictus Kok]], het die hoofbestuur hom tot voorsitter verkies. In dié amp wy hy hom aan kulturele samewerking tussen Afrikaners en dien tot 1984. Hy het geglo "die geheim van oorlewing van die Afrikaner-kultuur lê nie in geweld of in die opsweping van mense oor ons land se roemryke verlede nie, maar in die uitbreiding van ons kultuur na ons mede-Afrikaners".<ref>[http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2000/06/16/2/13.html "Gawie Cillié sterf kort voor 90ste verjaardag"]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ''[[Volksblad]]'', [[16 Junie]] [[2000]]</ref> Sy bydraes tot die Suid-Afrikaanse musiek is op 28 April 1965 deur die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] by wyse van 'n erepenning erken. Op Vrydag 19 Augustus 1994 is sy ''Afrikaanse liederwysies: 'n Verdwynende Kultuurskat'' tydens 'n middaggeselligheid tydens die 21ste jaarkongres van die Musikologiese Vereniging van Suider-Afrika bekendgestel. Dis moontlik gemaak deur 'n borgskap van [[SAMRO]], by die bekendstelling verteenwoordig deur die organisasie se jare lange president, dr. [[Gideon Roos]]. Prof. Cillié was by die kongres een van die vier spesiaal genooide gassprekers, waartydens hy sy werk toegelig het. Dit is 'n aanvulling by die standaardwerk van Van Warmelo oor wysies wat vir Afrikaanse kerkliedere, veral die psalms, gebruik is, en wat in die loop van vele jare opgeteken en eindelik bewaar is. Daarin het hy oorspronge aangetoon, wat wissel van die offisiële wysies tot uit die Duitse en Engelse kerkliederskat, asook wêreldse wysies. Die meeste van die opgetekende wysies is vir die psalms.<ref>{{af}}[http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1994/08/23/4/4.html Afrikaanse kerkliederskat geboekstaaf]. ''[[Die Burger]]'', 23 Augustus 1994.</ref> == Motorongeluk == Op Sondagmiddag 22 Maart 1998 het die 87-jarige Gawie Cillié 'n longbesering opgedoen, nege ribbes gebreek en moes hy weens inwendige bloeding 'n bloedoortapping kry nadat sy [[Toyota Corolla]] verskeie kere op die [[Koelenhof]]-pad buite [[Stellenbosch]] gerol en teen 'n boom tot stilstand gekom het. Geen ander voertuie was betrokke nie. Reddingswerkers het 20 minute gespook om hom met meganiese kake uit die motor te bevry. Cillié was onderweg na sy seun in [[Durbanville]] toe die ongeluk gebeur het.<ref>[http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/1998/03/24/999/23.html "Gawie Cillié nog ernstig ná ongeluk"], [[Volksblad]], [[24 Maart]] [[1998]].</ref> == Sy dood == Cillié het die laaste twee jaar van sy lewe in die Odeon Towers-versorgingsoord in die [[Strand, Wes-Kaap|Strand]] gewoon. Hy is op 15 Junie 2000 in die Strand oorlede en is oorleef deur twee seuns, Gawie en Pieter, en vyf kleinseuns. Sy vrou, Hettie, is reeds in 1990 oorlede. == Werke == [[Beeld:Handetekening Gawie Cillié.jpg|duimnael|regs|200px|Gawie Cillié se handtekening.]] * "Van goedertierenheid sal ek vir ewig sing" (Ps. 89). In opdrag vir die inhuldiging van die eerste Staatspresident, 1961. * "Die aarde behoort aan die Here" (Ps. 24). FAK, 1968. * "Maria wiegelied", no. I in Suid-Afrikaanse Kersliedere. [[Voortrekkerpers]], 1968. * ''Die ontvoerde bruidjie'', skooloperette (Ela Spence). [[DALRO]], 1975. * "Kort kantate op die Totiusberyming van Ps. 8, vir soliste, koor en orrel", in opdrag van die SAUK. Ms., 1976. * "Geloftedagkantate", in opdrag van die SAUK. Ms., s.j. * "Kersfeesstuk". Ms., s.j. * Twee, drie- en vierstemmige verwerkings van Afrikaanse volksliedere. * "Loof God, Loof Sy Naam alom!" (vir SATB koor) (Ps. 150:1,2,3 - Totius) (Geneefse Psalter: verwerking deur Cillié). Ms., s.j. (in die Universiteit Stellenbosch Musiekbiblioteekargief) == Bronne == * Beyers, C.J. Beyers (red.). 1981. ''[[Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek]], deel IV''. Durban: Butterworth & Kie (SA) (Edms.) Bpk. * Cillié, G.G. 1982. ''Waar kom ons Gesange vandaan?''. Kaapstad: NG Kerk-Uitgewers. * Fensham, prof. F.C. (red.) 1986. ''Ned Geref Gemeente Stellenbosch 1686–1986. Drie eeue van genade''. Kaapstad: NG Kerk-Uitgewers. * [[Frits Gaum|Gaum, Frits]] (hoofred.) 2008. ''Christelike Kernensiklopedie''. Wellington: Lux Verbi.Bm en Byblekor. * ''Die Halleluja''. 1965. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-Uitgewers. * Lamprecht, H.C. en [[Erika Theron|Theron, Erika]]. ''Vrouevolksdiens. Die werk van die Afrikaanse Christelike Vrouevereniging''. Kaapstad en Pretoria: HAUM. * [[Gustave Adolph Maeder|Maeder, ds. G.A.]] en Zinn, Christian. 1917. ''Ons Kerk Album''. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt. * Malan, dr. Jacques P. 1980. ''Suid-Afrikaanse Musiekensiklopedie. Kaapstad: Oxford University Press. * [[Phil Olivier|Olivier, ds. P.L.]] (samesteller), 1952. ''[[Ons gemeentelike feesalbum]]''. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers. * Potgieter, D.J. (ed.). 1971. ''[[Standard Encyclopaedia of Southern Africa]]''. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery Ltd. * Steyn, J.C. 2002. ''Penvegter. Piet Cillié van'' Die Burger. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers Beperk. * Swart, prof. dr. M.J. en Geyser, prof. dr. O. 1979. ''Vyftig jaar Volksdiens. Die geskiedenis van die Federasie van die Afrikaanse Kultuurvereniginge 1929 tot 1979''. Aucklandpark: FAK. * Swart, prof. dr. M.J. (voors.). 1980. ''Afrikaanse Kultuuralmanak''. Aucklandpark: Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge. == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Cillie, Gawie}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse komponiste]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akademici]] [[Kategorie:Geboortes in 1916]] [[Kategorie:Sterftes in 2000]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] 112oxeq0wzgn7b4tklq1faklue4htj2 0 74260 2816191 2730779 2025-06-26T20:32:27Z InternetArchiveBot 131157 Red 4 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816191 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Universiteit |naam = Universidade Federal do Recôncavo da Bahia |inheemse_naam = |beeld = Universidade Federal do Recôncavo da Bahia.jpg |beeldbyskrif = Logo van die Universidade Federal do Recôncavo da Bahia |latyn_naam = |leuse = |leuseafr = |leuseeng = |gestig = [[3 Julie]] [[2006]] |gesluit = |tipe = Openbare federale universiteit |affiliasie = |befondsing = R$ 89&nbsp;213&nbsp;882,00 (2010) |amptenaar_in_beheer = |voorsitter = |voorsittende beampte= |kanselier = |president = |visie-president = |superintendent = |provoos = |visie_kanselier = |rektor = Paulo Gabriel Soledade Nacif |prinsipaal = |dekaan = |direkteur = |fakulteit = |personeel = 549 (2012) |studentetal = 8&nbsp;514 (2012) |voorgraadse studente= 7&nbsp;736 (2012) |nagraadse studente = 778 (2012) |doktoraal = |ander = |ligging = Cruz das Almas, [[Bahia]], [[Brasilië]] |stad = Cruz das Almas |provinsie = [[Bahia]] |land = [[Brasilië]] |coor = {{Koördinate|12|39|32|S|39|5|19|W|tipe:landmark|aansig=inlyn,titel}} |kampus = Cruz das Almas, Amargosa, Cachoeira, Cruz das Almas Feira de Santana, Santo Amaro en Santo Antônio de Jesus. |voormalige_name = |free_label = |free = |sport = |kleure = |bynaam = |gelukbringer = |affiliasies = AULP en RENEX |webtuiste = [http://www.ufrb.edu.br/ ufrb.edu.br] |logo = |voetnotas = }} Die '''Universiteit van Recôncavo da Bahia''' ([[Portugees]]: ''Universidade Federal do Recôncavo da Bahia'' of ''UFRB'') is 'n [[universiteit]] geleë in Cruz das Almas, [[Bahia]], [[Brasilië]].<ref>{{pt}} [http://www.alagoinhasnoticias.com.br/bahia/dirigentes-da-ufrb-estarao-em-feira-de-santana/ Dirigentes da UFRB estarão em Feira de Santana] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303193111/http://www.alagoinhasnoticias.com.br/bahia/dirigentes-da-ufrb-estarao-em-feira-de-santana/ |date= 3 Maart 2016 }}</ref><ref>{{pt}} [http://www.alagoinhasnoticias.com.br/bahia/ufrb-trara-novos-cursos-para-feira-de-santana/ UFRB trará novos cursos para Feira de Santana] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303193007/http://www.alagoinhasnoticias.com.br/bahia/ufrb-trara-novos-cursos-para-feira-de-santana/ |date= 3 Maart 2016 }}</ref><ref>{{pt}} [http://www.alagoinhasnoticias.com.br/bahia/ufrb-trara-novos-cursos-para-feira-de-santana/ UFRB trará novos cursos para Feira de Santana] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303193007/http://www.alagoinhasnoticias.com.br/bahia/ufrb-trara-novos-cursos-para-feira-de-santana/ |date= 3 Maart 2016 }}</ref><ref>{{pt}} [http://www.zevaldoemaragogipe.com/2012/04/projeto-do-novo-campus-da-ufrb-em-feira.html Projeto do novo campus da UFRB em Feira De Santana será apresentado dia 10 de abril] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140301065130/http://www.zevaldoemaragogipe.com/2012/04/projeto-do-novo-campus-da-ufrb-em-feira.html |date= 1 Maart 2014 }}</ref><ref>{{pt}} [http://www.jornalgrandebahia.com.br/materia.asp?id=40531 Dirigentes da UFRB estarão em Feira de Santana nesta terça-feira. Confira notícias da PMFS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200407110148/http://www.jornalgrandebahia.com.br/materia.asp?id=40531 |date= 7 April 2020 }}</ref> Dit is op [[3 Julie]] [[2006]] gestig.<ref name="aulp">{{pt}} [http://www.aulp.org/memb.php?tipo=1&id=681 Lista de instituições brasileiras afiliadas à AULP] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090831085414/http://aulp.org/memb.php?tipo=1 |date=31 Augustus 2009 }}, 26 de julho de 2009</ref><ref>{{pt}} [http://www.feiradesantana.ba.gov.br/noticia.asp?id=9184 Feira terá campus da UFRB] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121015101452/http://www.feiradesantana.ba.gov.br/noticia.asp?id=9184 |date=15 Oktober 2012 }}</ref><ref>{{pt}} [http://www.oreconcavo.com.br/2011/08/11/confirmado-feira-de-santana-tera-campus-da-ufrb/ Confirmado: Feira de Santana terá campus da UFRB] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120119064714/http://www.oreconcavo.com.br/2011/08/11/confirmado-feira-de-santana-tera-campus-da-ufrb/ |date=19 Januarie 2012 }}</ref><ref>{{pt}} [http://www.jornalgrandebahia.com.br/materia/33215/reitor-da-ufrb-paulo-gabriel-nacif-comenta-em-entrevista-sobre-greve-dos-servidores-instalacao-do-campus-em-feira-e-expansao-da-universidade Reitor da UFRB, Paulo Gabriel Nacif, comenta em entrevista sobre greve dos servidores, instalação do Campus em Feira e expansão da universidade] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110827235047/http://www.jornalgrandebahia.com.br/materia/33215/reitor-da-ufrb-paulo-gabriel-nacif-comenta-em-entrevista-sobre-greve-dos-servidores-instalacao-do-campus-em-feira-e-expansao-da-universidade |date=27 Augustus 2011 }}, acessado em 16 de agosto de 2011</ref><ref>{{pt}} [http://www.acordacidade.com.br/noticias/79315/dilma-rousseff-assina-em-brasilia-extensao-da-ufrb-em-feira-de-santana.html Dilma Rousseff assina em Brasília extensão da UFRB em Feira de Santana], acessado em 16 de agosto de 2011</ref><ref>{{pt}} [http://www.alagoinhasnoticias.com.br/bahia/ufrb-trara-novos-cursos-para-feira-de-santana/ UFRB trará novos cursos para Feira de Santana] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303193007/http://www.alagoinhasnoticias.com.br/bahia/ufrb-trara-novos-cursos-para-feira-de-santana/ |date= 3 Maart 2016 }}, Alagoinhas Notícias</ref><ref>{{pt}} [http://almeidanoticias.com/2012/12/06/ze-neto-discute-situacao-do-terreno-da-ufrb-em-feira-com-secretario-estadual-da-administracao/ Zé Neto discute situação do terreno da UFRB em Feira com secretário Estadual da Administração] {{Webarchive|url=https://archive.today/20130407170414/http://almeidanoticias.com/2012/12/06/ze-neto-discute-situacao-do-terreno-da-ufrb-em-feira-com-secretario-estadual-da-administracao/ |date= 7 April 2013 }}</ref><ref>{{pt}} [http://www.acordacidade.com.br/noticias/88770/instalacao-do-campus-da-ufrb-em-feira-de-santana-deve-comecar-ate-o-inicio-de-2013.html Instalação do campus da UFRB em Feira de Santana deve começar até o início de 2013]</ref><ref>{{pt}} [http://www.correio24horas.com.br/noticias/detalhes/detalhes-1/artigo/campus-da-ufrb-em-feira-de-santana-deve-comecar-a-ser-instalado-ate-janeiro-de-2013-diz-vice-reitor/ Campus da UFRB em Feira de Santana deve começar a ser instalado até janeiro de 2013, diz vice-reitor] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121106224825/http://www.correio24horas.com.br/noticias/detalhes/detalhes-1/artigo/campus-da-ufrb-em-feira-de-santana-deve-comecar-a-ser-instalado-ate-janeiro-de-2013-diz-vice-reitor/ |date= 6 November 2012 }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} * {{pt}} [http://www.ufrb.edu.br/ UFRB se webtuiste] {{Saadjie}} [[Kategorie:Brasiliaanse universiteite]] dvx11kh25jsb6kb976zdze3ynxoyf8o 0 74459 2816176 2766711 2025-06-26T20:10:56Z Pynappel 70858 /* Filmografie */ 2816176 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Ian Strauss | Beeld = | Beeldbeskrywing = | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = | Geboorteplek = | Nasionaliteit = Suid-Afrika | Sterftedatum = | Sterfteplek = | Beroep = Akteur | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | imdb = 0833817 | Toekennings = }} '''Ian Strauss''' was 'n Suid-Afrikaanse [[akteur]]. == Filmografie == * [[Rip van Wyk]], 1959 as Ducktail * [[Basie]], 1961 * [[Stropers van die Laeveld]], 1962 * ''Petticoat Safari'', 1969 * [[Stadig oor die Klippe]], 1969 * [[Katrina]], 1969 as dr. Paul Winters * ''Wing Commander'', 1975 {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Strauss, Ian}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akteurs]] 464vyg4pieg347hk2qma4bgfkmozxb3 2816178 2816176 2025-06-26T20:11:28Z Pynappel 70858 2816178 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Ian Strauss | Beeld = | Beeldbeskrywing = | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = | Geboorteplek = | Nasionaliteit = Suid-Afrika | Sterftedatum = | Sterfteplek = | Beroep = Akteur | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | imdb = 0833817 | Toekennings = }} '''Ian Strauss''' was 'n Suid-Afrikaanse [[akteur]]. == Filmografie == * [[Rip van Wyk|''Rip van Wyk'']], 1959 as Ducktail * ''[[Basie]]'', 1961 * [[Stropers van die Laeveld|''Stropers van die Laeveld'']], 1962 * ''Petticoat Safari'', 1969 * [[Stadig oor die Klippe|''Stadig oor die Klippe'']], 1969 * ''[[Katrina]]'', 1969 as dr. Paul Winters * ''Wing Commander'', 1975 {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Strauss, Ian}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akteurs]] e901q7tgcavkecrp6dkd66fuzg2cu8p 0 74617 2816256 2436955 2025-06-26T21:40:59Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816256 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Jürgen Visser | beeld = | byskrif = | vollenaam = Petrus Jürgen Visser | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1989|9|13}} | geboorteplek = [[Paarl]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,91 m | gewig = 93 kg | ru_posisies = Heelagter | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Bulls]] | super14jare = 2012-huidig | super14wedstryde = 11 | super14punte = 12 | ru_currentclub = | super14opdatering = 30 Maart 2013 | ru_provinsie = [[Westelike Provinsie|W. Provinsie]] <br /> [[Blou Bulle]] | ru_provinsiejare = 2010 <br /> 2011-huidig | ru_provinsiewedstryde = 7 <br /> 33 | ru_provinsiepunte = (16) <br /> (54) | ru_provinsieopdatering = 29 September 2013 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = | ru_nasionalejare = | ru_nasionalewedstryde = | ru_nasionalepunte = | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele Rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = [[Universiteit Stellenbosch]] | url = }} '''Jürgen Visser''' is 'n Suid-Afrikaanse [[rugby]]speler wat gewoonlik op heelagter uitdraf. Hy verteenwoordig die [[Bulls (Superrugbyspan)|Bulls]] in [[Superrugby]] en die [[Blou Bulle]] in die [[Curriebeker]] en [[Vodacombeker]]. Visser het vantevore vir die [[Westelike Provinsie]] gespeel. == Eksterne skakels == * [http://www.sarugby.net/playerprofile.aspx?id=42891 SA rugby profile] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150622060646/http://www.sarugby.net/playerprofile.aspx?id=42891 |date=22 Junie 2015 }} * [http://www.thebulls.co.za/profile.aspx?pid=708&team=Senior Bulls profile] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130421223003/http://www.thebulls.co.za/profile.aspx?pid=708&team=Senior |date=21 April 2013 }} * [http://www.itsrugby.co.uk/player_18997.html itsrugby profile] {{Saadjie}} {{DEFAULTSORT:Visser, Jurgen}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1989]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Bulls rugbyspelers]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] 0clqw5u6l7u7giapso3rvun3m0v2wlb 0 75367 2816125 2504677 2025-06-26T19:00:07Z SpesBona 2720 + [[Vrouerugbywêreldbeker 2002]] 2816125 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #000000; background: #f7f8ff; padding: 4px; font-size:170%;" | <span style="font-size:16pt">'''Zaragoza'''</span><br /> [[Lêer:Basilica del Pilar-sunset.jpg|280px]] |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kaart''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:Zaragoza, Spain location.png|180px|senter]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Escudo de Zaragoza.svg|75px|senter]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Zaragoza (ciudad).svg|90px|senter]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlagland|Spanje}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Administratiewe gewes''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Aragon.svg|20px]] [[Aragón]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Provinsie''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Zaragoza province (with coat of arms).svg|20px]] Zaragoza |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{Koördinate|41|39|N|0|53|W}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 25–12 v.C. |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 973,78 [[vierkante kilometer|vk km]] |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 243 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal (2021) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 675&nbsp;301 |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 690/vk km |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +1 (MET) |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +2 (MEST) |- |&nbsp;'''Burgemeester''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Juan Alberto Belloch (PSOE) |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://www.zaragoza.es/ ''zaragoza.es''] |} '''Zaragoza''' ([[Spaans]]: [θaɾaˈɣoθa], {{Audio|Pronunciation of Zaragoza in Spanish.ogg|luister}}, in ander tale dikwels ook '''Saragossa''' genoem, is die administratiewe hoofstad van die gelyknamige provinsie en die Outonome Gemeenskap van Aragón in [[Spanje]] met 'n bevolking van meer as 675&nbsp;000 wat gelykstaan aan sowat die helfte van die totale Aragonese bevolking. Zaragoza is die vyfde grootste stad in Spanje. [[Lêer:Zaragoza shel.JPG|duimnael|links|Die [[Ebro]] in Zaragoza]] Zaragoza is in die hartland van Aragón aan die [[Ebro]] en sy takriviere Huerva en Gállego geleë, in 'n vallei waarvan die landskapsvorme wissel van woestyn (''Los Monegros'') tot digte bosse, weivelde en berggebiede. Op kulturele gebied staan die stad bekend vir sy volks- en kookkuns asook sy argitektoniese erfenis met bekende geboue soos die Basiliek van Onse Liewe Vrou van Pilar (''Basílica del Pilar''), die La Seo-katedraal en die Aljafería-paleis. Saam met La Seo en die Aljafería is 'n aantal historiese geboue, wat as voortreflike voorbeelde van Aragón se Mudéjar-boukuns beskou word, deur [[Unesco]] as [[wêrelderfenisgebied|wêrelderfenis]] gelys. Die ''Fiestas del Pilar'' word by die bekendste feeste van Spanje gereken. Dit was een van die gasheerstede tydens die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1982]] en die [[Vrouerugbywêreldbeker 2002]]. == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} * {{en}} {{Wikivoyage}} * {{es}} [http://www.zaragoza.es/ Amptelike webwerf] * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Zaragoza-Spain|title=Zaragoza|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=1 Maart 2019}} {{Spanje saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nedersettings in Spanje]] gyiw15dl4un0cdhlorto5qkkq9m4m4n 2816133 2816125 2025-06-26T19:15:27Z 2A01:599:10C:56F0:2FB2:7232:4182:C00F 2816133 wikitext text/x-wiki {| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #000000; background: #f7f8ff; padding: 4px; font-size:170%;" | <span style="font-size:16pt">'''Zaragoza'''</span><br /> [[Lêer:Basilica del Pilar-sunset.jpg|280px]] |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kaart''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:Zaragoza, Spain location.png|180px|senter]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Escudo de Zaragoza.svg|75px|senter]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Zaragoza (ciudad).svg|90px|senter]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlagland|Spanje}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Administratiewe gewes''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Aragon.svg|20px]] [[Aragón]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Provinsie''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Zaragoza province (with coat of arms).svg|20px]] Zaragoza |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{Koördinate|41|39|N|0|53|W}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 25–12 v.C. |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Oppervlakte:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 973,78 [[vierkante kilometer|vk km]] |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 243 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal (2021) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 675&nbsp;301 |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 690/vk km |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +1 (MET) |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +2 (MEST) |- |&nbsp;'''Burgemeester''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Juan Alberto Belloch (PSOE) |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://www.zaragoza.es/ ''zaragoza.es''] |} '''Zaragoza''' ([[Spaans]]: [θaɾaˈɣoθa], {{Audio|Pronunciation of Zaragoza in Spanish.ogg|luister}}), in ander tale dikwels ook '''Saragossa''' genoem, is die administratiewe hoofstad van die gelyknamige provinsie en die Outonome Gemeenskap van Aragón in [[Spanje]] met 'n bevolking van meer as 675&nbsp;000 wat gelykstaan aan sowat die helfte van die totale Aragonese bevolking. Zaragoza is die vyfde grootste stad in Spanje. [[Lêer:Zaragoza shel.JPG|duimnael|links|Die [[Ebro]] in Zaragoza]] Zaragoza is in die hartland van Aragón aan die [[Ebro]] en sy takriviere Huerva en Gállego geleë, in 'n vallei waarvan die landskapsvorme wissel van woestyn (''Los Monegros'') tot digte bosse, weivelde en berggebiede. Op kulturele gebied staan die stad bekend vir sy volks- en kookkuns asook sy argitektoniese erfenis met bekende geboue soos die Basiliek van Onse Liewe Vrou van Pilar (''Basílica del Pilar''), die La Seo-katedraal en die Aljafería-paleis. Saam met La Seo en die Aljafería is 'n aantal historiese geboue, wat as voortreflike voorbeelde van Aragón se Mudéjar-boukuns beskou word, deur [[Unesco]] as [[wêrelderfenisgebied|wêrelderfenis]] gelys. Die ''Fiestas del Pilar'' word by die bekendste feeste van Spanje gereken. Dit was een van die gasheerstede tydens die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1982]] en die [[Vrouerugbywêreldbeker 2002]]. == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} * {{en}} {{Wikivoyage}} * {{es}} [http://www.zaragoza.es/ Amptelike webwerf] * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Zaragoza-Spain|title=Zaragoza|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=1 Maart 2019}} {{Spanje saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Nedersettings in Spanje]] 2lk0g6wxy8uzjpy1g6jtc9dr501sr1a 0 77055 2816165 2511794 2025-06-26T20:02:31Z Aliwal2012 39067 2816165 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Langbeenkorhaan | image = OtisMelanogasterDavies.jpg | image_caption = Wyfie en mannetjie | image2 = | image2_caption = | status = LC | status_system = IUCN3.1 | domain = [[Eukaryota]] | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Aves]] | ordo = [[Gruiformes]] | familia = [[Otididae]] | genus = ''[[Lissotis]]'' | species = '''''L. melanogaster''''' | binomial = ''Lissotis melanogaster'' | binomial_authority = ([[Eduard Rüppell|Rüppell]], 1835) | range_map= Range of Lissotis melanogaster.png | range_map_caption= Verspreiding van die langbeenkorhaan | synonyms = }} Die '''langbeenkorhaan''' (''Lissotis melanogaster'') is 'n redelike algemene [[standvoël]] en leef in boomveld en in hoë, oop [[grasveld]]. Hulle kom voor aan die ooskus van [[Suid-Afrika]], sentraal [[Mosambiek]] en die noorde van [[Zimbabwe]] en [[Botswana]]. Die voël is 58 – 65&nbsp;cm groot en weeg 1,1 - 2,7 kilogram. In Engels staan die voël bekend as ''Black-bellied bustard''. == Fotogalery == <gallery mode="packed" heights="140"> Black-bellied Bustard (Lissotis melanogaster) (32674796698).jpg|<center>Vlerkpatroon van 'n landende voël in Tanzanië Black-bellied Bustard (Lissotis melanogaster) male ... (51672517971).jpg|<center>Pronkende mannetjie in die Krugerwildtuin Black-bellied Bustard (Lissotis melanogaster) male (12799622625).jpg|<center>Nabyskoot van die kop </gallery> == Sien ook == {{Commonskat|Eupodotis melanogaster}} * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls]] * [[Lys van Suid-Afrikaanse voëls (gegroepeer)]] * [[Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name]] == Bron == * ''[[Sasol Voëls van Suider-Afrika]].'' Struik Nature. Vierde Uitgawe 2011. ISBN 978-1-77007-928-1 {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Korhane en wildepoue‎]] [[Kategorie:Voëls van die Krugerwildtuin]] l8jguwwbxqizn2e9u6erkc2nd5qzmst 0 80016 2816168 2490652 2025-06-26T20:05:12Z Aliwal2012 39067 2816168 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Langstertlaksman | image = Urolestes melanoleucus -Limpopo, South Africa-8.jpg | image2 = Urolestes melanoleucus, roepe langs R628 naby Kloppersbos, Gauteng, a.mp3 | image2_caption = ''C. m. expressa'' te [[Sabi Sand-wildreservaat|Sabi Sand]], en roepe van die nominale subspesie in [[Gauteng]] | status = LC | status_system = IUCN3.1 | status_ref = <ref>{{IUCN|id=106005551 |title=''Urolestes melanoleucus'' |assessors=''BirdLife International'' |version=2012.1 |year=2012 |accessdate=16 Julie 2012}}</ref> | domain = [[Eukaryota]] | regnum = [[Animalia]] | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Aves]] | ordo = [[Passeriformes]] | familia = [[Laniidae]] | genus = '''''Urolestes''''' | genus_authority = [[Jean Cabanis|Cabanis]], 1850 | species = '''''U. melanoleucus''''' | binomial = ''Urolestes melanoleucus'' | binomial_authority = ([[William Jardine (natuurkundige)|Jardine]], 1831) | synonyms = ''Corvinella melanoleuca'' }} Die '''langstertlaksman''' (''Corvinella melanoleuca'') is 'n algemene [[standvoël]] van [[Acacia|doringboom]]savanne met kort gras. Hulle kom in pare of meer dikwels in groepe van 4 - 12 voëls voor. Die voël is 40 – 50&nbsp;cm groot (insluitende die stert) en weeg 60 - 95 gram. In Engels staan die voël bekend as die ''Magpie shrike''. [[Lêer:Magpie Shrikes, Serengeti.jpg|duimnael|links|Twee langstertlaksmanne in die [[Serengeti|Serengeti Nasionale Park]], [[Tanzanië]].]] == Sien ook == {{commonskat|Urolestes melanoleucus}} * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls]] * [[Lys van Suid-Afrikaanse voëls (gegroepeer)]] * [[Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name]] == Bron == * ''[[Sasol Voëls van Suider-Afrika]].'' Struik Nature. Vierde Uitgawe 2011. ISBN 978-1-77007-928-1 == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Laksmanne]] [[Kategorie:Voëls van die Krugerwildtuin]] 94oky5x1tsoclsxvsprz4sshpkql3k2 0 83343 2816319 2743051 2025-06-27T06:37:21Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816319 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Krieketspan | naam = Bangladesj | beeld = Kenteken van die Bengaalse nasionale krieketspan.svg | byskrif = Kenteken van die Bengaalse nasionale krieketspan | bynaam = ''The Tigers'' („die [[tier]]e“) | konferensie = [[Bengaalse Krieketraad]] (BCB) | toetskaptein = [[Mehidy Hasan Miraz]] | edi-kaptein = [[Najmul Hossain Shanto]] | t20i-kaptein = [[Litton Das]] | afrigter = {{vlagikoon|Wes-Indië}} Phil Simmons | toetsstatusjaar = 2000 | ikr_status = Assosiaatlid | ikr_aansluiting = 1977 | ikr_status2 = Volle lid | ikr_aansluiting2 = 2000 | ikr_streek = [[Asiatiese Krieketraad|AKR]] (Asië) | toetsrang = 9de | beste_toetsrang = 8ste <small>(1 Mei 2018)</small><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.dhakatribune.com/sport/cricket/2018/05/01/bangladesh-rise-no-8-icc-test-ranking |title=Bangladesh rise to no 8 in ICC test rankings |publisher=Dhaka Tribiune |date=1 Mei 2018 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> | edi-rang = 9de | beste_edi-rang = 6de <small>(25 Mei 2017)</small><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-rise-to-no-6-in-odi-rankings-1099421 |title=Bangladesh rise no 6 in odi rankings |publisher=ESPNcricinfo |date=25 Mei 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> | t20i-rang = 9de | beste_t20i-rang = 4de <small>(22 Julie 2012)</small><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.news18.com/cricketnext/news/bangladesh-surpass-pak-aus-in-t20-rankings-583778.html |title=Bangladesh surpass Pak, Aus in T20 rankings |publisher=News18 |date=22 Julie 2012 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-in-europe-2012-bangladesh-to-play-extra-t20-in-netherlands-573750 |title=Bangladesh to play extra T20 in Netherlands |publisher=ESPNcricinfo |date=24 Julie 2012 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> | eerste_toets = t {{Cr-IN}} op [[Bangabandhu Nasionale stadion]], [[Dhaka]]; 10–13 November 2000 | mees_onlangse_toets = t {{Cr-WI}} op [[Sabinapark]], [[Kingston, Jamaika|Kingston]]; 30 November – 3 Desember 2024 | aantal_toetse = 150 | aantal_toetse_vanjaar = 0 | toetsrekord = 22/110 (14,67%)<br />(0 gelykop, 18 onbeslis) | toetsrekord_vanjaar = 0/0<br />(0 gelykop, 0 onbeslis) | wtk_verskynings = 4/4 | wtk_eerste = [[Wêreldtoetskampioenskap 2019–2021|2019–2021]] | wtk_beste = 7de plek (in [[Wêreldtoetskampioenskap 2023–2025|2023–2025]]) | eerste_edi = t {{Cr-PK}} op [[Tyronne Fernando-stadion]], [[Moratuwa]]; 31 Maart 1986 | mees_onlangse_edi = t {{Cr-PK}} op [[Rawalpindi-krieketstadion]], [[Rawalpindi]]; 27 Februarie 2025 | aantal_edis = 446 | aantal_edis_vanjaar = 2 | edi-rekord = 160/276 (35,87%)<br />(0 gelykop, 10 onbeslis) | edi-rekord_vanjaar = 0/2<br />(0 gelykop, 0 onbeslis) | wb_verskynings = 7/13 | wb_eerste = [[Krieketwêreldbeker 1999|1999]] | wb_beste = Kwarteindrondte (in [[Krieketwêreldbeker 2015|2015]]) | wbk_verskynings = 6 | wbk_eerste = 1979 | wbk_beste = Kampioen (in 1997) | kt_verskynings = 6/9 | kt_eerste = [[Kampioenetrofee 1998|1998]] | kt_beste = Halfeindrondte (in [[Kampioenetrofee 2017|2017]]) | eerste_t20i = t {{Cr-ZW}} op [[Sheikh Abu Naser-stadion]], [[Khulna]]; 28 November 2006 | mees_onlangse_t20i = t {{Cr-WI}} op [[Arnos Vale-stadion]], [[Kingstown]]; 19 Desember 2024 | aantal_t20is = 182 | aantal_t20is_vanjaar = 0 | t20i-rekord = 71/107 (39,01%)<br />(0 gelykop, 4 onbeslis) | t20i-rekord_vanjaar = 0/0<br />(0 gelykop, 0 onbeslis) | wt20-verskynings = 9/9 | eerste_wt20 = [[T20I-wêreldbeker 2007|2007]] | beste_wt20 = Tweede rondte (in [[T20I-wêreldbeker 2007|2007]], [[T20I-wêreldbeker 2014|2014]], [[T20I-wêreldbeker 2016|2016]], [[T20I-wêreldbeker 2021|2021]], [[T20I-wêreldbeker 2022|2022]] en [[T20I-wêreldbeker 2024|2024]]) | h_patroon_la = | h_patroon_b = _collar | h_patroon_ra = | h_patroon_broek = | h_linkerarm = FFFFFF | h_liggaam = FFFFFF | h_regterarm = FFFFFF | h_broek = FFFFFF | a_patroon_la = _ban_ct25 | a_patroon_b = _ban_ct25 | a_patroon_ra = _ban_ct25 | a_patroon_broek = | a_linkerarm = 0e5331ff | a_liggaam = 0e5331ff | a_regterarm = 0e5331ff | a_broek = 0e5331ff | t_patroon_la = _ban_t20wc24 | t_patroon_b = _ban_t20wc24 | t_patroon_ra = _ban_t20wc24 | t_patroon_broek = | t_linkerarm = 006838 | t_liggaam = 006838 | t_regterarm = 006838 | t_broek = 004c32ff }} Die '''Bengaalse nasionale krieketspan''' ([[Bengaals]]: বাংলাদেশ জাতীয় ক্রিকেট দল), met die bynaam '''The Tigers''',<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/sport/cricket/48349638 |title=Cricket World Cup: Bangladesh head coach Steve Rhodes looks to upset England after turbulent year |publisher=[[BBC]] |date=6 Junie 2019 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> is die nasionale [[krieket]]span wat [[Bangladesj]] in [[toetskrieket|toets-]] en kitskrieket verteenwoordig. Dit word beheer en geadministreer deur die [[Bengaalse Krieketraad]] (''BCB'', van [[Engels]]: ''Bangladesh Cricket Board'') en is ’n volle lid van die [[Internasionale Krieketraad]] (IKR) met toets-, [[Internasionale eendagwedstryd|EDI]]- en [[Twintig20|T20I]]-status. Bangladesj het sy eerste toetswedstryd in November 2000 teen [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] in [[Dhaka]] gespeel en sodoende die tiende land, en die vierde in [[Asië]], met toetsstatus geword. Bangladesj se eerste vertoning in internasionale krieket was tydens die IKR-trofee 1979 in [[Engeland]]. Hulle beëindig dié toernooi met twee oorwinnings en twee nederlae. Sewe jaar later, op 31 Maart 1986 tydens die Asiatiese Beker, speel Bangladesj in sy eerste internasionale eendagwedstryd teen [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]]. Bangladesj wen die IKR-trofee 1997 in [[Maleisië]]. Deur die toernooi te wen het Bangladesj vir die eerste keer ook vir die [[Krieketwêreldbeker 1999]] gekwalifiseer. Tydens dié toernooi het hulle onder andere Pakistan en [[Skotse nasionale krieketspan|Skotland]] verslaan. Oor ’n lang tydperk was [[sokker]] die gewildste sport in Bangladesj, maar krieket het geleidelik gewildheid verwerf – veral in stedelike gebiede – en teen die 1990’s sokker verbygesteek. Op 26 Junie 2000 is Bangladesj se vordering in internasionale krieket met toetsstatus beloon. In 1997 word Bangladesj ’n gereelde lid van die IKR met die reg om internasionale eendagwedstryde te speel. Hulle verwerf op 26 Junie 2000 die status van ’n toetskrieketland. Bangladesj hou die rekord vir die meeste verloorslae agtereenvolgens in toetse (21 tussen 1999 en 2002) en eendagwedstryde (23 tussen 2001 en 2004). Nadat hulle toetsstatus verkry het, moes Bangladesj tot in 2004 vir sy eerste EDI-oorwinning sedert die Krieketwêreldbeker 1999 wag. Die span wat Bangladesj tydens dié geleentheid gewen het, was [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]], wat Bangladesj ook in hul eerste toetsoorwinning in 2005 verslaan het; nadat hulle die tweede toets geëwenaar het, het Bangladesj sy eerste toetsreeks gewen. In 2009 vertrek Bangladesj vir twee toetse na [[Wes-Indië]] en nadat hulle albei gewen het, beklink Bangladesj sy eerste oorsese toetsreeks. Teen 3 Maart 2025 het Bangladesj in 150 toetswedstryde gespeel, waarvan hulle 22 gewen het. Hul eerste oorwinning was oor Zimbabwe, en die volgende twee teen [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]]. Veral tuis het hulle al goed presteer en onbeslis teen [[Nieu-Seelandse nasionale krieketspan|Nieu-Seeland]], Pakistan, [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] en [[Proteas|Suid-Afrika]] gespeel, maar ook oorwinnings oor [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]], [[Sri Lankaanse nasionale krieketspan|Sri Lanka]] en [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] aangeteken.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283877.html |title=Records / Test matches / Team records / Results summary |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens hul 2016/17-toer na [[Sri Lanka]] het Bangladesj in Maart 2017 sy 100ste toetswedstryd gespeel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-to-play-100th-test-in-march-1083021 |title=Bangladesh to play 100th Test in March |publisher=ESPNcricinfo |date=17 Februarie 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj is meer suksesvol wat EDIs betref, hulle het 160 van hul 446 EDI-wedstryde gewen.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283878.html |title=Records / One-Day Internationals / Team records / Results summary |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het ook al 182 [[Twintig20]]-wedstryde gespeel, waarvan hulle 71 gewen het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283307.html |title=Records / Twenty20 Internationals / Team records / Results summary |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj is tans (Maart 2025) agtste op die IKR-toetsranglys, agtste op die eendagranglys en agtste op die Twintig20-wêreldranglys.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.icc-cricket.com/rankings/mens/team-rankings/test |title=Men's Test Team Rankings |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |date=10 Februarie 2025 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.icc-cricket.com/rankings/mens/team-rankings/odi |title=Men's ODI Team Rankings |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |date=2 Maart 2025 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.icc-cricket.com/rankings/mens/team-rankings/t20i |title=Men's T20I Team Rankings |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |date=20 Februarie 2025 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> == Beheerliggaam == {{Hoofartikel|Bengaalse Krieketraad}} [[Lêer:Supporters of the Bangladesh cricket team.jpg|duimnael|links|Ondersteuners van die Bengaalse krieketspan met die [[Vlag van Bangladesj|Bengaalse vlag]] tydens ’n krieketwedstryd]] Die Bengaalse Krieketraad (Bengaals: বাংলাদেশ ক্রিকেট বোর্ড; Engels: ''Bangladesh Cricket Board'', ''BCB'') is in 1972 as die Bengaalse Krieketbeheerraad (Engels: ''Bangladesh Cricket Control Board'', BCCB) gestig en verantwoordelik vir die reël van krieket in Bangladesj.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/khademul-islam-on-dhaka-cricket-477943 |title=Cricket in a time of scarce land |publisher=ESPNcricinfo |author=Khademul Islam |date=16 November 2010 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Sedert 26 Junie 2000 is Bangladesj ’n volle lid van die [[Internasionale Krieketraad]] (IKR) en mag dus toetskrieket speel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.icc-cricket.com/about/members/associate/bangladesh-cricket-board |title=Bangladesh Cricket Board |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Daarbenewens was die Bengaalse beheerliggaam in 1983 ’n stigtingslid van die Asiatiese Krieketkonferensie (''Asian Cricket Conference'', ACC; nou [[Asiatiese Krieketraad]]).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.asiancricket.org/aboutus |title=Inaugural Meeting of The Asian Cricket Conference on 19th and 20th September 1983, New Delhi, India. |publisher=[[Asiatiese Krieketraad]] |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die Bengaalse Krieketraad bestuur al die Bangladesj-verteenwoordigende nasionale spanne, insluitende die mans, vroue en jeug. Hulle is ook verantwoordelik vir die bestuur en organisasie van toets-, EDI- en T20I-reekse teen ander spanne, en die reël van internasionale wedstryde tuis. Daarbenewens is die BCB verantwoordelik vir inkomsteverkryging deur die verkoop van kaartjies, borgskappe en uitsaairegte, veral in verband met die Bengaalse span. Kinders en jongmense word reeds op skool aan krieket bekend gestel en na gelang van hul belangstelling en talent begin hulle met hul afrigting. Net soos ander krieketlande beskik Bangladesj oor ’n o/19-nasionale span wat aan die [[o/19-krieketwêreldbeker]] deelneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/the-under-19-world-cup-232496 |title=The Under-19 World Cup |publisher=ESPNcricinfo |author=Martin Williamson |date=11 Januarie 2006 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj A is die tweede nasionale span van Bangladesj en van hul wedstryde geniet [[Eersterangse krieket|eersterangse]] of A-lys-status. == Geskiedenis == === Krieket in Bengale === Krieket is in die 18de eeu deur die [[Britse Oos-Indiese Kompanjie]] na [[Bengale]] gebring en die eerste bekende krieketwedstryde is in 1792 in [[Kolkata|Calcutta]] gespeel, maar wedstryde is dalk ’n dekade voorheen gespeel. Die spel het vinnig gewildheid in [[Wes-Bengale]] en die aangrensende [[Bihar]] verwerf. In Oos-Bengale, die huidige Bangladesj, het krieket stadiger ontwikkel, aangesien dié gebied tot in die tweede helfte van die 19de eeu nie ’n groot aantal Europese settlers gelok het nie. Eers later het Europeërs hulle hulle in [[Dhaka]] begin vestig en net soos in die aangrensende [[Indië]] het krieket vinnig een van hul gunsteling ontspanningsaktiwiteite geword. In 1876 het ’n Europese XI ’n Inheemse XVIII in Dhaka verslaan (die syfers verwys na die aantal spelers).<ref>{{en}} Roy Morgan, ''Encyclopaedia of World Cricket'', SportsBooks Limited (2007), bl. 31.</ref> Tydens die eerste besoek van ’n [[Engelse nasionale krieketspan|Engelse span]] op die [[Indiese subkontinent]] het in 1889/90 ’n verteenwoordigende Bengaalse span teen G. F. Vernon’s XI gespeel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/134/134868.html |title=Bengal v Vernon's XI, 1889–90 |publisher=Cricket Archive |accessdate=30 April 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200430120924/https://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/134/134868.html |archive-date=30 April 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> In Januarie 1923 het Bengale tydens die Nagpur Provinsiale Toernooi teen ’n keurspan uit [[Mumbai|Bombay]] en ’n Sentrale Provinsies XI te staan gekom.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://cricketarchive.com/Archive/Events/7/Nagpur_Provincial_Tournament_1922-23.html |title=Nagpur Provincial Tournament itinerary, 1923 |publisher=Cricket Archive |accessdate=20 Augustus 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190820113413/https://cricketarchive.com/Archive/Events/7/Nagpur_Provincial_Tournament_1922-23.html |archive-date=20 Augustus 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> In 1934 het die [[Raad vir Beheer van Krieket in Indië]] die Ranji-trofee van stapel gestuur, maar Bengale het nie aan die eerste 1934/35-toernooi deelgeneem nie. In Desember 1934 het Bengale eersterangse status verkry, toe hulle teen die toerende [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] gespeel het, maar met nege paaltjies verslaan is. In Januarie 1936 het Bengale aan die Ranji-trofee deelgeneem en in die Oostelike sone gespeel, maar hulle is deur Madras in die halfeindstryd verslaan. In 1937 het Bengale as naaswenner geëindig en in 1939 het hulle die Ranji-trofee ingepalm. Destyds was Bengale as ’t ware ’n Wes-Bengaalse span. Hulle was in Calcutta gesetel en het al hul tuitswedstryde op Eden Gardens gespeel. In Februarie 1941 is die eerste belangrike wedstryd in [[Dhaka]] gespeel, toe ’n Bengaalse Goewerneurs XI teen die Bengaalse Gymkhana op die Bangabandhu Nasionale stadion – destyds die Dacca-stadion genoem – gespeel het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/168/168094.html |title=Bengal Governor's XI v Bengal Gymkhana, 1941 |publisher=Cricket Archive |accessdate=31 Januarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200131190021/https://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/168/168094.html |archive-date=31 Januarie 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> === Krieket in Oos-Pakistan === Tussen die 1954/55- en 1970/71-seisoene het 13 Oos-Pakistanse eersterangse spanne aan Pakistan se plaaslike kriekettoernooie – die Quaid-i-Azam- en die Ayub-trofee – deelgeneem, baie van die spanne egter net in ’n enkele seisoen of twee. Van die mees aktiewe spanne was Oos-Pakistan (nege seisoene), Dhaka-universiteit, Oos-Pakistan Greens en Oos-Pakistan Whites (drie seisoene elk). [[Chittagong]] is ’n goeie voorbeeld van die sporadiese manier waarvolgens spanne van Oos-Pakistan in die nasionale kompetisies betrokke was. Dié plaaslike span sou tussen 1959/60 en 1965/66 in drie wedstryde gespeel het, maar al drie wedstryde moes afgelas word. Van die Oos-Pakistanse spanne het eersterangse wedstryde teen die toerende [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] (in 1954/55) en Marylebone-krieketklub (in 1955/56) gespeel. Vanaf Januarie 1955 het Oos-Pakistan toetskrieket begin huisves, toe ’n wedstryd tussen Pakistan en Indië op die Bangabandhu Nasionale stadion in Dhaka aangebied is. Dié stadion is regdeur die 1960’s vir verskeie belangrike wedstryde, insluitende toetse, gebruik. Die M. A. Aziz-stadion in Chittagong word sedert 1954 ook vir eersterangse wedstryde gebruik, maar die eerste toets is eers in 2001 in dié stadion aangebied, toe Bangladesj teen [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]] gespeel het. Die laaste voltooide eersterangse wedstryd in Oos-Pakistan was vanaf 26 Februarie tot 1 Maart 1971 tussen ’n Pakistanse Krieketraad XI en die toerende Internasionale XI in Dhaka gespeel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/31/31462.html |title=BCCP XI v International XI 1971 |publisher=Cricket Archive |accessdate=31 Januarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200131190021/https://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/31/31462.html |archive-date=31 Januarie 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Dié wedstryd het onbeslis geëindig en sy laaste dag het met die ontbinding van die nasionale vergadering deur Yahya Khan saamgeval, wat tot die uitbreek van die Bengaalse Oorlog gelei het. Die Internasionale XI het Dhaka die volgende dag op pad na [[Lahore]] toe verlaat en ’n verdere wedstryd gespeel, voordat hul toer geëindig het. Twee wedstryde wat vir Maart tydens die Quaid-i-Azam-trofee in Dhaka beplan was, is weens die nasionale noodtoestand geskrap.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://cricketarchive.com/Archive/Seasons/Seasonal_Averages/PAK/1970-71_f_Match_List.html |title=List of first-class matches in Pakistan 1970–71 |publisher=Cricket Archive |accessdate=31 Januarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200131190032/https://cricketarchive.com/Archive/Seasons/Seasonal_Averages/PAK/1970-71_f_Match_List.html |archive-date=31 Januarie 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> ==== Geassosieerde lid van die IKR ==== [[Lêer:Bangladesh national cricket team 1986.jpg|duimnael|Bangladesj het sy volle debuut in internasionale krieket tydens die Asiatiese Beker in 1986 gemaak]] Tot in 1947 was Bangladesj ’n deel van [[Brits-Indië]] en vanaf 1971 ’n deel van Pakistan, en het as deel van hierdie lande oor toetsstatus beskik. Ná sy onafhanklikheid moes die span op nuut herbou. In 1972 het die regering die [[Bengaalse Krieketraad]] (''Bangladesh Cricket Board'', BCB), destyds die Bengaalse Krieketbeheerraad (''Bangladesh Cricket Control Board'', BCCB) genoem, gestig. Dié beheerliggaam het die taak gehad om krieket in die nuwe land te reël. In die nadraai van die Derde Indies-Pakistanse Oorlog was dit egter nie maklik nie. Volgens ''Barclays World of Cricket'' was die nasionale stadion in Dhaka in ’n vervalle toestand in die lente van 1975.<ref>{{en}} ''Barclays World of Cricket'', E. W. Swanton (redakteur), Willow Books (1986), bl. 75.</ref> Nadat die probleme van die naoorlogse fase opgelos is, het krieket in Dhaka toenemend gewildheid verwerf en in Februarie en Maart 1973 is die eerste belangrike kompetisie op klubvlak, die Dhaka Metropolis Uitspeeltoernooi, aangebied.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://cricketarchive.com/Archive/Events/19/Dacca_Metropolis_Knockout_Tournament_1972-73.html |title=Matches in 1973 Dhaka Metropolis Knockout Tournament |publisher=Cricket Archive |accessdate=30 April 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200430120255/https://cricketarchive.com/Archive/Events/19/Dacca_Metropolis_Knockout_Tournament_1972-73.html |archive-date=30 April 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> ’n Nasionale klubtoernooi is in 1974/75 geloods en tot in 2015 gedurende die meeste seisoene aangebied.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://cricketarchive.com/Archive/Events/19/National_Cricket_Championship_1974-75.html |title=National Cricket Championship 1974–75 |publisher=Cricket Archive |accessdate=31 Januarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200131190021/https://cricketarchive.com/Archive/Events/19/National_Cricket_Championship_1974-75.html |archive-date=31 Januarie 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Dit is in 1983/84 deur die [[tabak]]maatskappy W.D. & H.O. Wills en toe in 1993/94 deur Pepsi geborg, maar dit was nooit ’n eersterangse kompetisie nie. Dit het oor ’n soortgelyke status as dié van ligakrieket in [[Engeland]] of graadkrieket in [[Australië]] beskik. Die beheerliggaam het die ergste van hierdie probleme aan die begin van die 1976/77-seisoen aangepak. In Januarie 1977 is die eerste Bengaalse nasionale krieketspan vir ’n wedstryd teen die toerende Marylebone-krieketklub (MKK of ''MCC'' in Engels) op die Bangabandhu Nasionale stadion saamgestel. Die MKK het ook teen die Noordsone, Oossone en Suidsone gespeel, waarvolgens dié deelnemers aan die Bengaalse Krieketliga vir die eerste keer in internasionale wedstryde gespeel het. Hoewel die MKK-span bekende county-krieketspelers ingesluit het, het hul wedstryde tydens die 1976/77-toer nie oor eersterangse status beskik nie. Bangladesj het die MKK nogtans beïndruk en in 1977 het die land ’n assosiaatlid van die Internasionale Krieketraad geword.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://cricketarchive.com/Archive/Countries/4.html |title=Bangladesh |publisher=Cricket Archive |accessdate=12 Maart 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200312155003/https://cricketarchive.com/Archive/Countries/4.html |archive-date=12 Maart 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die eerste nasionale span wat Bangladesj besoek het, was [[Sri Lankaanse nasionale krieketspan|Sri Lanka]] in Januarie 1978. Sri Lanka was op die punt om ’n toetsland te word (wat in 1982 gebeur het) en het sy hoër vlak met verskeie beurtoorwinnings in die drie wedstryde oor Bangladesj onderstreep. Die wedstryd in Dhaka, wat op 13 Januarie 1978 begin het en deur Sri Lanka met ’n beurt en nege lopies gewen is, was Bangladesj se internasionale krieketverskyning, maar as gevolg van die laer vlak van krieket in Bangladesj het dit nie eersterangse status geniet nie.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/140/140349.html |title=Bangladesh v Sri Lanka 1977–78 |publisher=Cricket Archive}}</ref> Bangladesj was een van vyftien spanne wat aan die eerste IKR-trofee in 1979 deelgeneem het. Dié toernooi het aan nietoetslande die moontlikheid gegee om vir daardie jaar se [[Krieketwêreldbeker 1979|Krieketwêreldbeker]] in Engeland te kwalifiseer. Bangladesj, aangevoer deur kaptein Raqibul Hasan, het elk twee wedstryde gewen en verloor, maar hulle het versuim om vanaf die eerste rondte te vorder.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/WORLD_CUPS/ICCT79/ICCT79_TABLES.html |title=ICCT79: Final Group Tables |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/WORLD_CUPS/ICCT79/ICCT79_PREVIEW |title=ICCT79: Preview |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Met sy seëviering tydens die Suidoos-Asiatiese Krieketkonferensietoernooi in Februarie 1984 het Bangladesj vir die Asiatiese Beker 1986 gekwalifiseer.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154346.html |title=Asia Cup, 1985–86 |publisher=Wisden |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Op 31 Maart 1986 het Bangladesj sy eerste EDI-wedstryd teen ’n volle lid van die IKR gespeel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/150618.html |title=Asia Cup: Bangladesh v Pakistan 1985–86 |publisher=Wisden |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj, aangevoer deur Gazi Ashraf, is op 94 uitgeboul en Pakistan het dié wedstryd met sewe paaltjies gewen.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/47/47028.html |title=a4779 o375 Bangladesh v Pakistan: John Player Gold Leaf Trophy (Asia Cup) 1985/86 |publisher=Cricket Archive |accessdate=23 Februarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200223190008/https://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/47/47028.html |archive-date=23 Februarie 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Bangladesj het sy tweede EDI-wedstryd teen Sri Lanka verloor en laaste tydens die driehoekige toernooi geëindig.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.cricketarchive.co.uk/Archive/Seasons/SL/1985-86_SL_John_Player_Gold_Leaf_Trophy_%28Asia_Cup%29_1985-86.html |title=John Player Gold Leaf Trophy (Asia Cup) 1985/86 |publisher=Cricket Archive |accessdate=11 Junie 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110611180109/http://www.cricketarchive.co.uk/Archive/Seasons/SL/1985-86_SL_John_Player_Gold_Leaf_Trophy_%28Asia_Cup%29_1985-86.html |archive-date=11 Junie 2011 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Bangladesj het as gasheer aan die Asiatiese Beker 1988 deelgeneem; tydens dié toernooi is die eerste EDI-wedstryde (met terugwerkende status) in die land aangebied, hulle het egter al hul wedstryde verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/155174.html |title=Asia Cup, 1988–89 |publisher=Wisden |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens die IKR-trofee 1986 het Bangladesj net twee oorwinnings aangeteken, en sy volgende internasionale verskynings was tydens die Austral-Asiatiese Beker 1990, die Asiatiese Beker in 1990/91, 1995, 1997, en verskeie ander driehoekige toernooie, maar hulle het eers in 1998 hul eerste EDI-wedstryd gewen. Hul reeks van 22 agtereenvolgende verlore wedstryde sedert hul eerste EDI-wedstryd was ’n destydse rekord.<ref name="toothless tigers">{{en}} {{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/sport3/cwc2003/hi/newsid_2570000/newsid_2573000/2573035.stm |title=Toothless Tigers |publisher=[[BBC]] |date=2 Januarie 2003 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het sy eerste EDI-oorwinning in Indië oor [[Keniaanse nasionale krieketspan|Kenia]], veral te danke aan Mohammad Rafique, wat ’n uitstekende 77 lopies aangeteken en drie paaltjies geneem het, behaal. Hy het tydens die vennootskap met Athar Ali Khan om die eerste paaltjie 137 lopies aangeteken. Athar se eie bydrae was 47 lopies.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-v-kenya-1997-1998-151471 |title=Bangladesh v Kenya 1997–1998 |publisher=ESPNcricinfo |date=15 April 1999 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Oktober [[Kampioenetrofee 1998|1998]] het Bangladesj die eerste IKR-uitkloptrofee (die latere [[Kampioenetrofee]]), ’n uitkloptoernooi met al die destydse toetslande, aangebied, maar self nie daaraan deelgeneem nie. Bangladesj het aan die IKR-trofee in 1979, 1982, 1986, 1990 asook 1994 deelgeneem, en die 1997-toernooi in [[Maleisië]] gewen. Daarmee het hulle vir die eerste keer vir die [[Krieketwêreldbeker 1999]] gekwalifiseer, nadat hulle al die vorige [[krieketwêreldbeker]]toernooie misgeloop het. Die destydse sekretaris-generaal van die Bengaalse Krieketraad, Aminul Huq Moni, het die Astro Turf in die Abahani-krieketveld en die Bangabandhu Nasionale stadion laat oprig, sodat die plaaslike spelers oor twee volle seisoene heen vir die kolfblaaie van die IKR-trofee 1997 kon voorberei.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/former-bcb-general-secretary-dies-in-dhaka-883039 |title=Former BCB general secretary dies in Dhaka |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=1 Junie 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het in 1999 aan sy eerste krieketwêreldbekertoernooi in Engeland deelgeneem en sy eerste oorwinning in ’n krieketwêreldbekerwedstryd oor die assosiaatlid [[Skotse nasionale krieketspan|Skotland]] aangeteken. In die groepwedstryd in Northampton het Bangladesj ’n verrassende oorwinning oor die toetsland Pakistan met 62 lopies aangeteken.<ref name="toothless tigers" /> Bangladesj het 223/9 in sy 50 boulbeurte aangeteken en Pakistan kon met net 161 lopies antwoord, nadat die paaltjiewagter Khaled Mashud ’n aantal Pakistanse spelers uitgeskakel het en Khaled Mahmud met sy boulwerk 3/31 in tien boulbeurte geneem het. Mahmud is as „speler van die wedstryd“ aangewys. Bangladesj het ná drie nederlae in sy vyf wedstryde nie tot die Super Ses gevorder nie. Hul oorwinning oor Pakistan, wat later as naaswenner na Australië geëindig het, het aan Bangladesj ’n hupstoot gegee om die volgende jaar toetsstatus te verkry.<ref name="toothless tigers" /> In voorbereiding op sy toetsstatus het Bangladesj in 1999/2000 sy eie eersterangse toernooi gehuisves, hoewel die toernooi se wedstryde eers vanaf die 2000/01-seisoen dié status geniet het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/a-brief-history-of-bangladesh-domestic-cricket-260114 |title=A brief history of Bangladesh domestic cricket |publisher=ESPNcricinfo |date=20 September 2006 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die gebrek aan ’n gevestigde eersterangse struktuur in die land kort voor Bangladesj se eerste toetswedstryd, is as een van die redes aangevoer waarom die span gesukkel het om by die langer formaat van die spel aan te pas.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/ireland-news-ireland-plan-first-class-structure-529402 |title=Ireland plan first-class structure |author=Andrew McGlashan |publisher=ESPNcricinfo |date=24 Augustus 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]] het in Oktober na Bangladesj getoer en albei wedstryde van die EDI-reeks gewen.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/153897.html |title=The West Indians in Bangladesh, 1999–2000 |publisher=Wisden |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Mei en Junie 2000 het Bangladesj die Asiatiese Beker aangebied; Bangladesj het al drie sy wedstryde verloor en Pakistan het Bangladesj die destyds hoogste EDI-nederlaag met 233 lopies toegedien.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154010.html |title=Pepsi Asia Cup, 1999–2000 |publisher=Wisden |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Oktober het Bangladesj aan die IKR-uitkloptoernooi deelgeneem en hul enigste wedstryd het in ’n nederlaag teen Engeland geëindig.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154265.html |title=Bangladesh v England 2000–01 |publisher=Wisden |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> ==== Eerste jare as ’n toetsspan ==== [[Lêer:Naimur Rahman Durjoy in Sydney 2015.jpg|duimnael|upright|Naimur Rahman het Bangladesj in die eerste toets aangevoer]] [[Lêer:Khaled Mahmud Sujon (2) (cropped).jpg|duimnael|upright|Khaled Mahmud was tussen 2003 en 2003/4 Bangladesj se kaptein]] Op 13 November 2000 het Bangladesj in sy eerste toetswedstryd teen Indië in Dhaka gespeel. Bangladesj, aangevoer deur Naimur Rahman, het egter met nege paaltjies verloor. Aminul Islam Bulbul het 145 lopies in die eerste beurt aangeteken en die eerste krieketspeler geword om ’n honderdtal in die eerste toets vir sy span aan te teken; Rahman het ses paaltjies vir 132 lopies geneem, die naasbeste boulsyfers tydens ’n span se eerste toets.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154208.html |title=Bangladesh v India, 2000–01 |publisher=Wisden |author=Richard Hobson |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In April 2001 het Bangladesj Zimbabwe vir twee toetse en drie EDI-wedstryde besoek, maar hulle is in al hul vyf wedstryde verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154233.html |title=The Bangladeshis in Zimbabwe, 2000–01 |publisher=Wisden |author=John Ward |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het aan die Asiatiese toetskampioenskap deelgeneem, die tweede en laaste toernooi van sy soort. Bangladesj het albei wedstryde met ’n beurt verloor. Die debutant Mohammad Ashraful het die jongste speler geword om ’n toetshonderdtal in sy eerste wedstryd aan te teken.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154935.html |title=The Asian Test Championship, 2001–02 |publisher=Wisden |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In November het Bangladesj Zimbabwe vir twee toetse en drie EDI-wedstryde gehuisves. Die eerste toets moes weens slegte weer ingekort word en het onbeslis geëindig. Nadat hulle hul vyf eerste toetse verloor het, was dit die eerste keer wat Bangladesj ’n nederlaag vermy het. Zimbabwe het egter al die oorblywende wedstryde gewen. Ná die toetsreeks het die paaltjiewagter Khaled Mashud Rahman as kaptein vervang.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154957.html |title=The Zimbabweans in Bangladesh, 2001–02 |publisher=Wisden |author=Utpal Shuvro |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die volgende maand het Bangladesj vir twee toetswedstryde na Nieu-Seeland vertrek. Bangladesj se kolwers het in onbekende omstandighede gesukkel en die span het twee nederlae elk met ’n beurt gely.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/155106.html |title=The Bangladeshis in New Zealand, 2001–02 |publisher=Wisden |author=Don Cameron |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Januarie 2002 het Bangladesj tuis twee toetse en drie EDI-wedstryde teen Pakistan verloor. Op hierdie punt het hulle tien van hul elf eerste toetswedstryde verloor; net Suid-Afrika het op ’n soortgelyke manier in hul eerste toetswedstryde gesukkel en ook tien van hul elf eerste toetswedstryde verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/155115.html |title=The Pakistanis in Bangladesh, 2001–02 |publisher=Wisden |author=Shahid A. Hashmi |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Toe Bangladesj in Julie en Augustus na Sri Lanka getoer het, het hulle Sri Lanka se beste oorwinning in toetskrieket beleef: met ’n beurt en 196 lopies. Bangladesj het albei toetse en al drie EDI-wedstryde verloor, en hul 50ste nederlaag in hul 53ste EDI-wedstryd gely. Voortgesette swak vertonings deur Bangladesj het hul toetsstatus bevraagteken.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/155109.html |title=The Bangladeshis in Sri Lanka, 2002 |publisher=Wisden |author=Sa'adi Thawfeeq |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Twee nederlae teen Australië en Nieu-Seeland in hul poelwedstryde het Bangladesj tydens die [[Kampioenetrofee 2002]] uitgeskakel. In Oktober het toets- en EDI-reeksnederlae in Suid-Afrika gevolg.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/155907.html |title=The Bangladeshis in South Africa, 2002–03 |publisher=Wisden |author=Marcus Prior |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die laaste nederlaag het ’n nuwe rekord vir die meeste EDI-nederlae opgestel (23), die vorige rekord was ook Bangladesj s’n.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/284056.html |title=Records / One-Day Internationals / Team records / Most consecutive defeats |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Toe Wes-Indië in November en Desember na Bangladesj getoer het, het Bangladesj albei toetse en twee van die drie EDI-wedstryde verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/155917.html |title=The West Indians in India and Bangladesh, 2002–03 |publisher=Wisden |author=Amit Varma; Utpal Shuvro |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het verskeie laagtepunte op die derde dag van die eerste toets beleef: hul laagste beurttelling (87 lopies), hul laagste wedstrydgemiddelde (226) en die hoogste nederlaag in hul 16 toetswedstryde (met ’n beurt en 310 lopies).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/155931.html |title=Bangladesh v West Indies |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens die [[Krieketwêreldbeker 2003]] in Februarie en Maart in Suid-Afrika, Kenia en Zimbabwe het Bangladesj vyf van sy ses wedstryde verloor, insluitende die wedstryde teen [[Kanadese nasionale krieketspan|Kanada]] (wat sedert die [[Krieketwêreldbeker 1979]] geen internasionale krieket gespeel het nie)<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/canada-overwhelm-bangladesh-in-durban-upset-126573 |title=Canada overwhelm Bangladesh in Durban upset |publisher=ESPNcricinfo |author=Samanth Subramanian |date=12 Februarie 2003 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> en [[Keniaanse nasionale krieketspan|Kenia]] (wat later tot die halfeindstryd sou vorder). In die nadraai van dié toernooi het Habibul Bashar Khaled Mashud as kaptein vervang.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/214645.html |title=The South Africans in Bangladesh, 2003 |publisher=Wisden |author=Brian Murgatroyd |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens Suid-Afrika se toer na Bangladesj in April en Mei het Bangladesj al sy vier EDI-wedstryde swak en twee toetswedstryde met beurte verloor. ==== Maer jare ==== [[Lêer:Farid with Dav cropped.jpg|duimnael|upright|Dav Whatmore was tussen 2003 en 2007 Bangladesj se afrigter]] [[Lêer:Habibul Bashar (1) (cropped).jpg|duimnael|upright|Habibul Bashar het vanaf 2004/05 tot 2007 Bangladesj aangevoer]] [[Lêer:England v Bangladesh at Lord's 28 May 05.JPG|duimnael|400px|Toetswedstryd tussen Bangladesj en Engeland op [[Lord’s]] in 2005]] In 2003 het Bangladesj sewe verdere toetse en elf EDI-wedstryde teen Australië, Pakistan en Engeland gespeel, maar hulle het elke wedstryd verloor. In September was Bangladesj op die punt om sy eerste toetsoorwinning aan te teken, nadat hulle deur Pakistan met net een paaltjie verslaan is. Dit was net die tiende keer wat ’n span ’n toets met net een paaltjie verloor het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/215587.html |title=Third Test match: Pakistan v Bangladesh |publisher=Wisden |author=Utpal Shuvro |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In die reeks teen Pakistan het Alok Kapali die eerste Bengaalse speler geword wat ’n driekuns in toetskrieket behaal het, nadat hy Shabbir Ahmed, Danish Kaneria en Umar Gul uitgeskakel het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/215586.html |title=Second Test match: Pakistan v Bangladesh |publisher=Wisden |author=Utpal Shuvro |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Voor Bangladesj se toer na Zimbabwe in Februarie en Maart die volgende jaar is Mahmud uit die span verwyder en die kolwer Habibul Bashar is as nuwe kaptein aangewys.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bashar-to-lead-bangladesh-in-zimbabwe-137826 |title=Bashar to lead Bangladesh in Zimbabwe |publisher=ESPNcricinfo |date=24 Januarie 2004 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het die toetsreeks met 0–1 en die EDI-reeks met 1–2 verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/237446.html |title=The Bangladeshis in Zimbabwe, 2003–04 |publisher=Wisden |author=John Ward |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die tweede toets het na drie dae se reën en sonder enige speel onbeslis geëindig<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/ci/content/story/137133.html |title=Bulawayo washout |publisher=ESPNcricinfo |date=26 Februarie 2004 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> en het hul reeks van 21 agtereenvolgende nederlae sedert November 2001 beëindig, ’n wêreldrekord in toetskrieket.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/284055.html |title=Records / Test matches / Team records / Most consecutive defeats |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die eenmalige EDI-oorwinning was Bangladesj se eerste internasionale oorwinning sedert hul seëviering oor Pakistan tydens die Krieketwêreldbeker 1999.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/237460.html |title=Third One-Day International: The Bangladeshis in Zimbabwe, 2003–04 |publisher=Wisden |author=John Ward |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj se volgende wedstryde was in Mei en Junie teen Wes-Indië. Bangladesj het die EDI-reeks met 0–3 en die toetsreeks met 0–1 verloor; met ’n onbeslis in die eerste wedstryd het Bangladesj net vir die derde keer in hul 29 toetswedstryde ’n nederlaag vermy.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/238115.html |title=The Bangladeshis in The West Indies, 2003–04 |publisher=Wisden |author=Fazeer Mohammed |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het in 2004 aan beide die Asiatiese Beker en die [[Kampioenetrofee 2004|Kampioenetrofee]] deelgeneem, maar hulle het net die wedstryd teen [[Hongkongse nasionale krieketspan|Hongkong]] gewen. In die volgende maande het Bangladesj swak nederlae in toets- en EDI-wedstryde teen die toerende spanne uit Nieu-Seeland en Indië gely. In Desember het Bangladesj in sy 100ste EDI-wedstryd Indië verslaan, dit was net die derde keer wat hulle teen ’n toetsland gewen het. In Januarie 2005 het Zimbabwe vir twee toetse en vyf EDI-wedstryde na Bangladesj getoer. Die besoekende Zimbabwiese span het onder geskille tussen die beheerliggaam en spelers gely wat tot dié land se voorlopige skorsing uit toetskrieket gelei het. Van Zimbabwe se 16 spelers het net die kaptein in meer as nege toetswedstryde verskyn, gevolglik was Bangladesj die meer ervare span. In die eerste wedstryd het Bangladesj sy eerste oorwinning in toetskrieket aangeteken.<ref name=zim05>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/288794.html |title=Bangladesh v Zimbabwe, 2004–05 |publisher=Wisden |author=Utpal Shuvro |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj se kolwers het in die tweede toets ’n onbeslis verseël deur in die vyf laaste sessies deur te kolf.<ref name="Haque's record">{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/288797.html |title=Second Test: Bangladesh v Zimbabwe, 2004–05 |publisher=Wisden |author=Utpal Shuvro |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In die wedstryd – wat aan Bangladesj ’n geskiedkundige eerste reeksoorwinning besorg het – het Enamul Haque jr. sy eie boulrekord vir die beste boulsyfer in ’n beurt verbeter, nadat hy sewe paaltjies vir 95 lopies geneem het, en die beste syfers in ’n wedstryd aangeteken het: twaalf paaltjies vir 200 lopies<ref name="Haque's record" /> en die kaptein Habibul Bashar het vyftigtalle in albei beurte aangeteken. In die volgende EDI-reeks het Zimbabwe die eerste twee wedstryde gewen en Bangladesj die laaste drie, waarmee hulle die EDI-reeks beklink het.<ref name="zim05" /> Ná hul eerste toetsoorwinning het Bangladesj in Mei en Junie 2005 vir sy eerste toer na Engeland vertrek. Bangladesj het albei toetswedstryde met ’n beurt verloor; die tweede toets was die 22ste nederlaag in 38 toetse.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/259968.html |title=England v Bangladesh 2005 |publisher=Wisden |author=Andrew Miller |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Daarop het die NatWest-reeks in Engeland gevolg, waaraan naas die gasheer ook Australië en Bangladesj gevolg het. Bangladesj het net een van sy ses wedstryde gewen, maar hul eenmalige oorwinning was oor ’n Australiese span wat destyds die wêreldkampioen was en ''Wisden'' het dit as „die grootste ontsteltenis in die eendaagse krieketgeskiedenis“ beskryf.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/natwest-series-2005-207164/australia-vs-bangladesh-2nd-match-211364/match-report |title=Whatmore – 'I am smiling' |publisher=ESPNcricinfo |date=18 Junie 2005 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Mohammad Ashraful het tydens dié wedstryd sy eerste honderdtal met ’n presiese telling van 100 lopies aangeteken en hy het in die volgende wedstryd teen Engeland ’n beslissende 94 lopies van 53 aflewerings aangeteken.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/259977.html |title=The NatWest Series 2005 |publisher=Wisden |author=Julian Guyer |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het in September vir twee toetse en drie EDI-wedstryde na Sri Lanka getoer. Ná die eenmalige oorwinning oor Australië in Engeland was Bangladesj ’n meer gevestigde span, Sri Lanka het egter al vyf wedstryde gewen.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/289099.html |title=Sri Lanka v Bangladesh, 2005–06 |publisher=Wisden |author=Charlie Austin |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het die 2006-tuisseisoen met optimisme aangepak, nadat hulle hul eerste oorwinning oor Sri Lanka in die tweede wedstryd van die EDI-reeks aangeteken het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/290921.html |title=Bangladesh v Sri Lanka, 2005–06 |publisher=Wisden |author=Utpal Shuvro |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het egter beide die EDI- en toetsreeks met onderskeidelik 1–2 en 0–2 verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/sri-lanka-tour-of-bangladesh-2005-06-231566/bangladesh-vs-sri-lanka-2nd-test-238168/match-report |title=Sri Lanka seal series despite the rain |publisher=ESPNcricinfo |date=11 Maart 2006 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In April was Bangladesj op die punt om Australië in ’n toetswedstryd te verslaan, nadat hulle in die eerste beurt met 158 lopies voorgeloop het en met drie paaltjies verslaan is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/it-was-a-moral-victory-for-us-bashar-244298 |title='It was a moral victory for us' – Bashar |publisher=ESPNcricinfo |date=14 April 2006 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het die tweede toets met ’n beurt en die drie EDI-wedstryde swak verloor. Tydens die [[Kampioenetrofee 2006|Kampioenetrofee]] in Indië het Bangladesj versuim om vanaf die groepfase te vorder, nadat hulle twee van hul drie wedstryde verloor het. Hul enigste oorwinning was oor Zimbabwe.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/bangladesh-vs-zimbabwe-5th-qualifying-match-249743/match-report |title=Nafees stars in Bangladesh's win |publisher=ESPNcricinfo |author=S Rajesh |date=13 Oktober 2006 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het sy eerste [[Twintig20|T20I-wedstryd]] teen Zimbabwe voor ’n tuisskare gewen en dieselfde teenstander in ’n EDI-reeks van vyf wedstryde platgeloop.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/291202.html |title=Bangladesh v Zimbabwe, 2006–07 |publisher=Wisden |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In dieselfde jaar het Shahriar Nafees die eerste Bengaalse speler geword om meer as eenduisend lopies (insluitende drie honderdtalle) in ’n kalenderjaar aan te teken,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/player/shahriar-nafees-56153 |title=Shahriar Nafees |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> terwyl Mashrafe Mortaza die leidende EDI-paaltjienemer met 49 paaltjies geword het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283219.html |title=One-Day Internationals: Most wickets in a calendar year |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Op 17 Maart het Bangladesj in sy eerste wedstryd tydens die Krieketwêreldbeker 2007 ’n oorwinning met vyf paaltjies oor Indië aangeteken.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-parties-after-india-upset-285876 |title=Bangladesh parties after India upset |publisher=ESPNcricinfo |date=18 Maart 2007 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In hul oorblywende groepwedstryde het Bangladesj teen Sri Lanka verloor en [[Bermudaanse nasionale krieketspan|Bermuda]] verslaan, genoeg om vir die tweede rondte te kwalifiseer. Bangladesj se enigste oorwinning tydens die Super Agt was oor Suid-Afrika, terwyl hulle in al die ander wedstryde verslaan is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-world-cup-2006-07-125929/points-table-standings |title=ICC World Cup 2006/07 / Points table |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens die Indiese besoek vir twee toetswedstryde en drie EDI-wedstryde het hulle die EDI-reeks met 2–0 gewen. Die eerste toetswedstryd het ná reën onbeslis geëindig, maar Indië het tydens die tweede toets hul hoogste oorwinning nog aangeteken (met ’n beurt en 239 lopies).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/347035.html |title=Bangladesh v India, 2007 |publisher=Wisden |author=Utpal Shuvro |date=12 September 2022}}</ref> In die nadraai is die toetskaptein Habibul Bashar, wat voorheen as EDI-kaptein bedank het, deur die 22-jarige Mohammad Ashraful in al die vorms van krieket vervang.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/ashraful-named-bangladesh-captain-296705 |title=Ashraful named Bangladesh captain |publisher=ESPNcricinfo |date=2 Junie 2007 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Ashraful se eerste reeks was ’n toer na Sri Lanka in Junie en Julie. Bangladesj het swak nederlae in elkeen van die drie toetse (elk met ’n beurt) gely en ook al die drie EDI-wedstryde verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-sri-lanka-2007-293426/sri-lanka-vs-bangladesh-3rd-odi-293483/match-report |title=Sri Lanka complete series whitewash |publisher=ESPNcricinfo |author=Jamie Alter |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In die eerste beurt van die tweede toets is Bangladesj op sy laagste telling uitgeboul (62 lopies).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/395691.html |title=Sri Lanka v Bangladesh 2007 |publisher=Wisden |author=Charlie Austin |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Voor die [[T20I-wêreldbeker 2007]] het Bangladesj twee T20I-wedstryde in Kenia gespeel. Hulle het die gasheer verslaan, maar teen Pakistan verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/chowdhury-replaces-mahmudullah-for-final-game-309463 |title=Chowdhury replaces Mahmudullah for final game |publisher=ESPNcricinfo |date=4 September 2007 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het tydens die T20I-wêreldbeker se groepfase Wes-Indië verslaan en tot die Super Agt gevorder, maar hulle het die volgende vier wedstryde verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/380497.html |title=ICC World Twenty20, 2007–08 |publisher=Wisden |author=Hugh Chevallier |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> ==== Stadige opkoms ==== [[Lêer:Jamie Siddons, 23 January, 2009, Dhaka SBNS.jpg|duimnael|upright|Jamie Siddons was tussen 2007 en 2011 Bangladesj se afrigter]] [[Lêer:Shakib al hasan 2.jpg|duimnael|upright|[[Shakib Al Hasan]] het Bangladesj tydens hul geskiedkundige toetsreeksoorwinning oor Wes-Indië in 2009 aangevoer]] [[Lêer:Bangladesh Players Celebrate Fall of Wicket.jpg|duimnael|Die Bengaalse nasionale krieketspan vier die neem van ’n paaltjie teen [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]]]] [[Lêer:Mohammad Ashraful 2010.jpg|duimnael|Mohammad Ashraful stap tydens ’n toetswedstryd teen Engeland in om te kolf op Lord’s in 2010. Hy het 50 lopies tydens die twee-toetsreeks aangeteken.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://stats.espncricinfo.com/england-v-bangladesh-2010/engine/records/batting/most_runs_career.html?id=5504;type=series |title=Bangladesh in England Test Series, 2010 / Records / Most runs |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref>]] [[Lêer:Bangladesh v. Ireland (5522416435).jpg|duimnael|Wedstryd tussen Bangladesj en Ierland tydens die [[Krieketwêreldbeker 2011]]]] Aan die einde van 2007 het Bangladesj ’n Nieu-Seelandse toer onderneem en tydens dié toer se EDI-reeks is hulle met 0–3 platgeloop. Bangladesj het die nuwe jaar met die toetsbeen van dié toer begin, waarin hulle met 0–2 verslaan is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-new-zealand-2007-08-300412/new-zealand-vs-bangladesh-2nd-test-300430/match-report |title=New Zealand coast to innings victory |publisher=ESPNcricinfo |author=George Binoy |date=14 Januarie 2008 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> ’n Besoekende Suid-Afrikaanse span het Bangladesj in Februarie–Maart 2008 in al die krieket platgeloop. Dié toer het twee toetse en drie EDI-wedstryde ingesluit. In die eerste toetswedstryd het Bangladesj in die eerste beurt met 22 lopies voorgeloop, nadat hulle Suid-Afrika op 170 lopies uitgeboul het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/south-africa-tour-of-bangladesh-2007-08-323940/bangladesh-vs-south-africa-1st-test-323947/match-report |title=South Africa complete hard-fought win |publisher=ESPNcricinfo |author=Dileep Premachandran |date=25 Februarie 2008 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het in dieselfde maand die nietoetsland Ierland in ’n EDI-reeks met 3–0 tuis verslaan en ’n reeks van twaalf agtereenvolgende EDI-nederlae sedert die vorige Krieketwêreldbeker beëindig.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/ireland-tour-of-bangladesh-2007-08-335630/bangladesh-vs-ireland-1st-odi-335633/match-preview |title=Bangladesh keen to reverse ODI drought |publisher=ESPNcricinfo |date=17 Maart 2008 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Pakistan het Bangladesj in April vir vyf EDI-wedstryde en een T20I-wedstryd gehuisves. Dié toer het teleurstellend verloop, nadat hulle al hul wedstryde verloor het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-pakistan-2007-08-343065/pakistan-vs-bangladesh-only-t20i-343764/match-report |title=Misbah's 87 powers comprehensive rout |publisher=ESPNcricinfo |author=Siddarth Ravindran |date=20 April 2008 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens die Driereeks in Junie tuis het Bangladesj albei groepwedstryde teen Pakistan en Indië verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/kitply-cup-2008-345463/points-table-standings |title=Points Table – Kitply Cup 2008 – ESPN Cricinfo |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens die Asiatiese Beker 2008 in Pakistan het Bangladesj sy eerste groepwedstryd teen die assosiaatlid [[Verenigde Arabiese Emirate se nasionale krieketspan|Verenigde Arabiese Emirate]] gewen. Ten spyte van sy nederlaag in die volgende groepwedstryd teen Sri Lanka het Bangladesj die Super Vier gehaal, maar die volgende drie wedstryde teen Indië, Sri Lanka en Pakistan verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/asia-cup-2008-298014/points-table-standings |title=Points Table – Asia Cup – ESPN Cricinfo |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens sy Australiese toer in August–September is Bangladesj in die EDI-reeks met 0–3 platgeloop.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/the-batting-was-terrible-bangladesh-chief-selector-369606 |title='The batting was terrible' – Bangladesh chief selector |publisher=ESPNcricinfo |date=13 September 2008 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Oktober het Nieu-Seeland vir drie EDI-wedstryde en twee toetswedstryde Bangladesj besoek. Kort voor dié toer het 14 Bengaalse spelers Bangladesj verlaat om aan die Indiese Premierliga deel te neem en hulle is vervolgens deur die Bengaalse beheerliggaam vir tien jaar geskors. Ses van dié spelers, waaronder die voormalige kaptein [[Habibul Bashar]], het sentrale kontrakte onderteken. Volgens verwagtinge sou Bangladesj deur Nieu-Seeland oorheers geword het. Nadat hulle die eerste EDI-wedstryd gewen het (hul eerste EDI-oorwinning oor Nieu-Seeland nog), is Bangladesj in die reeks met 2–1 verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/431964.html |title=Bangladesh v New Zealand 2008–09 |publisher=Wisden |author=Utpal Shuvro |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Nieu-Seeland het die eerste toetswedstryd met drie paaltjies gewen.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/431973.html |title=First Test: Bangladesh v New Zealand 2008–09 |publisher=Wisden |author=Utpal Shuvro |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die tweede toetswedstryd het ná reën onbeslis geëindig, waarvolgens Nieu-Seeland die reeks met 1–0 beklink het. In November 2008 het Bangladesj na Suid-Afrika getoer en hulle is deur die Proteas in al die wedstryde verslaan, insluitende die eenmalige T20I-wedstryd, twee van die drie EDI-wedstryde en albei toetswedstryde elk met ’n beurt.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-south-africa-2008-09-350336/south-africa-vs-bangladesh-2nd-test-350346/match-report |title=Woeful Bangladesh slump to defeat |publisher=ESPNcricinfo |author=Will Luke |date=28 November 2008 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Desember het Bangladesj egter van die teleurstellende vertonings herstel en was op die punt om die eerste toetswedstryd teen Sri Lanka tuis te wen, nadat hulle die hoogste teiken (513 lopies) in die vierte beurt gejaag, maar 107 lopies te min aangeteken het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/sri-lanka-tour-of-bangladesh-2008-09-378736/bangladesh-vs-sri-lanka-1st-test-378750/match-report-5 |title=Brave Bangladesh fall 107 short |publisher=ESPNcricinfo |author=Kanishkaa Balachandran |date=31 Desember 2008 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In die tweede toets is Bangladesj egter met 465 lopies verslaan, waardeur hulle die toetsreeks met 0–2 verloor het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/sri-lanka-tour-of-bangladesh-2008-09-378736/bangladesh-vs-sri-lanka-2nd-test-378751/match-report |title=Dilshan's all-round display seals series for Sri Lanka |publisher=ESPNcricinfo |author=Kanishkaa Balachandran |date=6 Januarie 2009 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Daarna het Zimbabwe vir die Driereeks aangesluit. In die eerste wedstryd het Zimbabwe Bangladesj ná ’n uitstekende vertoning verslaan, maar is toe maklik deur Sri Lanka geklop, waarvolgens Bangladesj met ’n bonuspunt teen Sri Lanka in die laaste groepwedstryd moes wen om teen dieselfde span in die eindstryd te staan te kom. In ’n weens reën verkorte wedstryd het Bangladesj sy tweede EDI-oorwinning oor Sri Lanka aangeteken en sodoende die eindstryd gehaal, waar hulle egter verslaan is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/tri-nation-tournament-in-bangladesh-2008-09-378748/bangladesh-vs-sri-lanka-final-378756/match-report |title=Murali cameo clinches humdinger |publisher=ESPNcricinfo |date=16 Januarie 2009 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens die [[T20I-wêreldbeker 2009]] in Engeland is Bangladesj in die groepfase uitgeskakel, nadat hulle in hul wedstryde teen Indië en die assosiaatlid Ierland verslaan is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-world-twenty20-2009-335113/points-table-standings |title=Points Table – ICC World Twenty20 2009 – ESPN Cricinfo |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In die nadraai van hul nederlae tydens dié toernooi het die keurderbeamptes Mashrafe Mortaza vir die toer na Wes-Indië as nuwe kaptein benoem, sodat Ashraful op sy kolfwerk kon fokus.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/mortaza-named-bangladesh-captain-410237 |title=Mortaza named Bangladesh captain |publisher=ESPNcricinfo |date=23 Junie 2009 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die tweetoetsreeks is te midde van ’n geskil tussen die Wes-Indiese spelers en die Wes-Indiese Krieketraad gespeel: ’n aantal Wes-Indiese spelers het dié toetsreeks geboikot, wat die [[Krieket Wes-Indië|Wes-Indiese Krieketraad]] gedwing het om ’n aantal onervare spelers as plaasvervangers te benoem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/the-origins-of-the-issue-413458 |title=The origins of the issue |publisher=ESPNcricinfo |date=9 Julie 2009 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het albei toetswedstryde gewen, die eerste met 95 lopies<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-west-indies-2009-380896/west-indies-vs-bangladesh-1st-test-401071/match-report |title=Spinners seal historic Bangladesh win |publisher=ESPNcricinfo |author=Sriram Veera |date=13 Julie 2009 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> en die tweede met vier paaltjies. Hiermee het Bangladesj sy eerste oorsese toetsreeksoorwinning behaal.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-west-indies-2009-380896/west-indies-vs-bangladesh-2nd-test-401072/match-report |title=Raqibul and Shakib inspire first overseas series win |publisher=ESPNcricinfo |author=Sriram Veera |date=20 Julie 2009 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens die daaropvolgende EDI-reeks het Bangladesj sy eerste EDI-oorwinning in die 14de probeerslag oor Wes-Indië aangeteken.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-west-indies-2009-380896/west-indies-vs-bangladesh-1st-odi-401073/match-report |title=Razzak and Shakib seal Bangladesh win |publisher=ESPNcricinfo |author=Siddhartha Talya |date=26 Julie 2009 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het die reeks met 3–0 gewen,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-west-indies-2009-380896/west-indies-vs-bangladesh-3rd-odi-401075/match-report |title=Bangladesh complete 3–0 sweep |publisher=ESPNcricinfo |author=Sriram Veera |date=31 Julie 2009 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> maar hulle is in die eenmalige T20I-wedstryd verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-west-indies-2009-380896/west-indies-vs-bangladesh-only-t20i-401076/match-report |title=West Indies earn consolation win |publisher=ESPNcricinfo |author=Sriram Veera |date=2 Augustus 2009 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het seëvierend na vore gekom met elk 4–1 in opeenvolgende EDI-reekse van vyf wedstryde elk teen Zimbabwe weg (in Augustus) en tuis (in Oktober–November).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-zimbabwe-2009-410334/zimbabwe-vs-bangladesh-5th-odi-410341/match-report |title=Dolar and Mushfiqur make it 4–1 |publisher=ESPNcricinfo |author=Kanishkaa Balachandran |date=18 Augustus 2009 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/zimbabwe-tour-of-bangladesh-2009-10-422622/bangladesh-vs-zimbabwe-5th-odi-422630/match-report |title=Naeem Islam fifty hands Bangladesh thrilling win |publisher=ESPNcricinfo |date=5 November 2009 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Januarie 2010 het Bangladesj die Driereeks met Indië en Sri Lanka aangebied. Hulle het egter versuim om ’n wedstryd ten wen (van hul vier wedstryde) en is uit die toernooi geskakel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/tri-nation-tournament-in-bangladesh-2009-10-434245/points-table-standings |title=Tri-Nation Tournament in Bangladesh Table – 2010 |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Dit is opgevolg deur ’n tweetoetsreeks tuis teen Indië, waarin Bangladesj met 2–0 verslaan is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/india-tour-of-bangladesh-2009-10-434243/bangladesh-vs-india-2nd-test-434257/match-report |title=Zaheer burst sets up 2–0 victory |publisher=ESPNcricinfo |author=Dileep Premachandran |date=27 Januarie 2010 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens ’n volledige toer na Nieu-Seeland in Februarie 2010 het Bangladesj al sy wedstryde verloor (een T20I-, drie EDI- en een toetswedstryd).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-new-zealand-2009-10-423769/new-zealand-vs-bangladesh-only-test-423786/match-report-5 |title=NZ overcome resurgent Bangladesh |publisher=ESPNcricinfo |author=Andrew Fernando |date=19 Februarie 2010 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Februarie–Maart 2010 het Engeland Bangladesj vir drie EDI- en twee toetswedstryde besoek. Bangladesj is in al die vyf wedstryde verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/england-tour-of-bangladesh-2009-10-426373/bangladesh-vs-england-2nd-test-426424/match-report |title=Cook hundred takes England to 2–0 series win |publisher=ESPNcricinfo |author=Sahil Dutta |date=24 Maart 2010 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Mei het Bangladesj aan die [[T20I-wêreldbeker 2010]] in Wes-Indië deelgeneem. Hulle het albei groepwedstryde (teen Pakistan en Australië) verloor en versuim om tot die Super Agt te vorder. Ná dié toernooi het Bangladesj Engeland vir twee toetswedstryde besoek, maar hulle het albei verloor, ondanks [[Tamim Iqbal]] se twee honderdtalle.<ref name="espncricinfo.com1">{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-england-ireland-and-scotland-2010-426339/england-vs-bangladesh-2nd-test-426402/match-report |title=Anderson and Finn rout Bangladesh |publisher=ESPNcricinfo |author=Andrew Miller |date=6 Junie 2010 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tussen die toets- en EDI-wedstryde het Bangladesj in Junie aan die Asiatiese Beker 2010 deelgeneem, maar al sy wedstryde teen Indië, Sri Lanka en Pakistan verloor. In die EDI-reeks het Engeland die eerste wedstryd maklik gewen. In die tweede wedstryd in [[Bristol]] het Bangladesj Engeland vir die eerste keer in ’n internasionale wedstryd verslaan (Engeland was die enigste toetsland wat Bangladesj tot dusver nog nie geklop het nie), nadat hulle Engeland in die laaste boulbeurt uitgeboul en met vyf lopies gewen het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-england-ireland-and-scotland-2010-426339/england-vs-bangladesh-2nd-odi-426404/match-report |title=Bangladesh seal historic victory |publisher=ESPNcricinfo |author=Andrew McGlashan |date=10 Julie 2010 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Engeland het egter die derde EDI-wedstryd in [[Birmingham]] gewen en die reeks met 2–1 beklink.<ref name="espncricinfo.com1" /> Bangladesj het sy toer in Europa verleng en twee bykomende EDI-wedstryde teen Ierland gespeel. Dié reeks het met 1–1 gelykop geëindig. Later het [[Nederlandse nasionale krieketspan|Nederland]] die laaste EDI-wedstryd van die toer gewen.<ref name="espncricinfo.com1" /> In Oktober dieselfde jaar het Nieu-Seeland Bangladesj vir vyf EDI-wedstryde besoek. Mortaza is in die eerste wedstryd beseer en Shakib het as kaptein by hom oorgeneem. Onder sy leierskap het Bangladesj die reeks met 4–0 gewen en hul eerste reeksoorwinning oor ’n volle IKR-lid beklink.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/new-zealand-tour-of-bangladesh-2010-11-476044/bangladesh-vs-new-zealand-4th-odi-476599/match-report |title=All-round Shakib inspires Bangladesh to historic win |publisher=ESPNcricinfo |author=Andrew Fernando |date=14 Oktober 2010 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> === Wisselvallige vertonings === In Februarie en Maart 2011 het Bangladesj saam met Indië en Sri Lanka die [[Krieketwêreldbeker 2011]] aangebied. Bangladesj het die openigswedstryd teen Indië verloor en daarna Ierland verslaan. Die volgende wedstryd is deur Wes-Indië gewen, nadat hulle Bangladesj op net 58 lopies uitgeboul het, Bangladesj se laagste EDI-telling en ’n negatiewe rekord vir ’n volle lid tydens ’n krieketwêreldbekertoernooi.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/world-cup-2011-bangladesh-are-devastated-jamie-siddons-504517 |title=Bangladesh are devastated – Siddons |publisher=ESPNcricinfo |author=Sidharth Monga |date=6 Maart 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het later Engeland en Nederland verslaan, waarvolgens hulle hul laaste wedstryd tydens die groepfase moes wen. Teen Suid-Afrika het Bangladesj sy tweede hoogste EDI-nederlaag gely en die eerste volle lid geword wat twee keer op minder as 100 lopies tydens ’n krieketwêreldbekerwedstryd uitgeboul is. Bangladesj is as gevolg van sy swakker lopietempo teenoor Wes-Indië in die groepfase uitgeskakel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-cricket-world-cup-2010-11-381449/bangladesh-vs-south-africa-39th-match-group-b-433597/match-report |title=Abject Bangladesh surrender meekly |publisher=ESPNcricinfo |author=Abhishek Purohit |date=19 Maart 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die daaropvolgende EDI-reeks teen die besoekende Australië in April het met ’n 3–0 platloop ook teleurstellend verloop.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/australia-tour-of-bangladesh-2011-503357/bangladesh-vs-australia-3rd-odi-503365/match-report |title=Hussey hundred sets up Australia's clean-sweep |publisher=ESPNcricinfo |author=Brydon Coverdale |date=13 April 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het in Augustus 2011 vir ’n eenmalige toets en vyf EDI-wedstryde na Zimbabwe getoer.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-in-zimbabwe-2011-uncapped-nasir-shuvagoto-in-squad-for-zimbabwe-523380 |title=Uncapped Nasir, Shuvagoto in squad for Zimbabwe |publisher=ESPNcricinfo |date=15 Julie 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die toets was, ná ’n selfopgelegde onttrekking in Januarie 2006 aangesien die sport in dié land in ’n toestand van wanorde verkeer het, Zimbabwe se terugkoms na die spel se langste formaat. Bangladesj is in die toetswedstryd met 130 lopies verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/sport/cricket/14449989 |title=Zimbabwe beat Bangladesh on return to Test cricket |publisher=[[BBC]] |date=8 Augustus 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het ook die EDI-reeks met 2–3 verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-zimbabwe-2011-504002/zimbabwe-vs-bangladesh-5th-odi-522250/match-report |title=All-round Shakib stars in comprehensive win |publisher=ESPNcricinfo |author=Siddhartha Talya |date=21 Augustus 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In die nadraai van dié reeks is beide kaptein Shakib Al Hasan en onderkaptein Tamim Iqbal met verwysing na hul swak leierskap van hul posisies verwyder.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-news-shakib-and-tamim-stripped-of-leadership-roles-531274 |title=Shakib and Tamim stripped of leadership roles |publisher=ESPNcricinfo |date=5 September 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Later daardie maand is die paaltjiewagter Mushfiqur Rahim as kaptein en die veelsydige Mahmudullah as onderkaptein benoem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-news-mushfiqur-rahim-named-new-bangladesh-captain-533124 |title=Mushfiqur Rahim named Bangladesh captain |publisher=ESPNcricinfo |date=20 September 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj se struweling op internasionale vlak is deur die ondoeltreffendheid van hul snelboulers onderstreep. Tussen Januarie 2010 en Augustus 2011 het hulle 37 paaltjies in agt toetswedstryde op ’n gemiddelde van 67.67 geneem, die ergste van die destydse nege gereeld toetsspelende lande.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/the-numbers-game-england-s-pace-pack-and-johnson-s-asia-heroics-527068 |title=England's pace pack, and Johnson's Asia heroics |publisher=ESPNcricinfo |author=S Rajesh |date=12 Augustus 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Hoewel Bangladesj die eerste wedstryd onder Rahim gewen het, die enigste T20I-wedstryd teen Wes-Indië tuis in Oktober, het die span die daaropvolgende EDI-reeks met 1–2 en die tweetoetsreeks met 0–1 verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/west-indies-tour-of-bangladesh-2011-12-531420/bangladesh-vs-west-indies-2nd-test-531987/match-report-5 |title=Bishoo spins West Indies to series win |publisher=ESPNcricinfo |author=Siddhartha Talya |date=2 November 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Pakistan het in Desember na Bangladesj getoer en tydens die eerste van drie EDI-wedstryde is Bangladesj vir die 13de keer op ’n EDI-telling van minder as 100 lopies uitgeboul; hulle het sodoende Zimbabwe se rekord van 12 keer oorgesteek.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/pakistan-tour-of-bangladesh-2011-12-538064/bangladesh-vs-pakistan-1st-odi-538069/match-report |title=Afridi's five leads rout of Bangladesh |publisher=ESPNcricinfo |author=George Binoy |date=1 Desember 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj is in al die krieket heeltemal platgeloop: 0–1 (T20I), 0–3 (EDIs) en 0–2 (toetse).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/pakistan-tour-of-bangladesh-2011-12-538064/bangladesh-vs-pakistan-2nd-test-538073/match-report |title=Rehman's best sets up clean sweep |publisher=ESPNcricinfo |author=Siddarth Ravindran |date=21 Desember 2011 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Maart het Bangladesj die Asiatiese Beker 2012 aangebied. Ná oorwinnings oor Indië en Sri Lanka het Bangladesj die eindstryd gehaal, waar hulle teen Pakistan te staan gekom het; dit was slegs die tweede keer wat Bangladesj ’n eindstryd van ’n multinasionale toernooi bereik het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/asia-cup-2011-12-524504/bangladesh-vs-sri-lanka-6th-match-535799/match-report |title=Team effort takes Bangladesh to historic final |publisher=ESPNcricinfo |author=Kanishkaa Balachandran |date=20 Maart 2012 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Hoewel Pakistan die wedstryd met twee lopies gewen het, het Bangladesj die verwagtinge oortref.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/asia-cup-2011-12-524504/bangladesh-vs-pakistan-final-535800/match-report |title=Pakistan prevail over gutsy Bangladesh |publisher=ESPNcricinfo |author=Abhishek Purohit |date=22 Maart 2012 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens dié toernooi het Tamim Iqbal die eerste Bengaalse speler geword wat vier agtereenvolgende EDI-honderdtalle aangeteken het. Shakib Al Hasan is as speler van die reeks benoem, nadat hy 237 lopies aangeteken en ses paaltjies geneem het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-v-pakistan-asia-cup-final-mirpur-middle-over-batting-costs-bangladesh-558358 |title=Middle-over batting costs Bangladesh |publisher=ESPNcricinfo |author=Madhusudhan Ramakrishnan |date=22 Maart 2012 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens Bangladesj se Europese toer in Julie het hulle die T20I-reeks teen Ierland skoonskip met 3–0 gewen, Skotland in ’n T20I-wedstryd verslaan en die T20I-reeks teen Nederland met 1–1 gedeel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-in-europe-2012-plenty-of-positives-from-europe-tour-tamim-574760 |title=Plenty of positives from Europe tour – Tamim |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=30 Julie 2012 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj is tydens die [[T20I-wêreldbeker 2012]] in Sri Lanka reeds in die eerste rondte uitgeskakel, nadat hulle deur beide Nieu-Seeland en Pakistan verslaan is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-world-twenty20-2012-13-531597/points-table-standings |title=Points Table – ICC World Twenty20 2012 – ESPN Cricinfo |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens die tuisreeks teen Wes-Indië in November–Desember 2012 het die Bengaalse span die twee toetswedstryde verloor, maar die EDI-reeks met 3–2 gewen, voordat hulle in die enigste T20I-wedstryd verslaan is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/darren-sammy-disappointed-despite-t20-win-596696 |title=Sammy disappointed despite T20 win |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=10 Desember 2012 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het in Maart 2013 vir ’n volle reeks na Sri Lanka getoer. In die eerste toetswedstryd in Galle het Mushfiqur Rahim die eerste tweehonderdtal vir die Bengaalse span in toetskrieket aangeteken,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-sri-lanka-2012-13-602463/sri-lanka-vs-bangladesh-1st-test-602472/match-report |title=Eight tons in Galle stalemate |publisher=ESPNcricinfo |author=Kanishkaa Balachandran |date=12 Maart 2013 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> en Mohammad Ashraful het 190 lopies bygevoeg. Die eerste toets teen Sri Lanka het onbeslis geëindig, die eerste keer nog teen dié [[eilandstaat]]. Sri Lanka het die tweede toetswedstryd met sewe paaltjies gewen en die toetsreeks met 1–0 beklink. Die EDI-reeks is met 1–1 gedeel en Bangladesj het die enigste T20I-wedstryd verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/a-timely-boost-for-bangladesh-627465 |title=A timely boost for Bangladesh |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=1 April 2013 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Aansluitend het Bangladesj in April en Mei Zimbabwe besoek. Hulle is in in die eerste toetswedstryd met 335 lopies verslaan, dit was Zimbabwe se hoogste toetsoorwinning. Die tweede toetswedstryd het hulle met 173 lopies gewen en die toetsreeks met Zimbabwe gedeel (met 1–1). Bangladesj het die EDI-reeks verloor (met 1–2), voordat hulle die T20I-reeks gedeel het (met 1–1).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/brendan-taylor-satisfied-with-zimbabwe-s-gains-from-series-635609 |title=Taylor satisfied with Zimbabwe's gains from series |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=12 Mei 2013 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Oktober–November 2013 het Bangladesj ’n nuwe prestasie behaal en die tweetoetsreeks tuis teen Nieu-Seeland gedeel (met 0–0), die eerste keer teen dié eilandstaat. Dit is opgevolg deur ’n skoonskip oorwinning met 3–0 in die EDI-reeks, voordat hulle in die enigste T20I verslaan is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/t20-loss-highlights-bangladesh-s-deficiencies-in-format-686163 |title=T20 loss highlights Bangladesh's deficiencies in format |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=6 November 2013 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Sri Lanka het in Januarie–Februarie 2014 vir ’n volle reeks na Bangladesj getoer. Bangladesj het sy vierde-ergste nederlaag in sy toetsgeskiedenis gely, nadat hulle die eerste toets met ’n beurt en 248 lopies verloor het. Die tweede toetswedstryd het met ’n hoë telling onbeslis geëindig en Bangladesj het die toetsreeks met 0–1 verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/sri-lanka-in-bangladesh-test-series-2013-14-690341/bangladesh-vs-sri-lanka-2nd-test-690349/match-report |title=Bangladesh save Test but SL take series |publisher=ESPNcricinfo |author=Andrew Fidel Fernando |date=8 Februarie 2014 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Aansluitend is hulle in die T20I- (met 0–2)<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/sri-lanka-in-bangladesh-t20i-series-2013-14-690343/bangladesh-vs-sri-lanka-2nd-t20i-690353/match-report |title=Sri Lanka take series after another final-ball win |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=14 Februarie 2014 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> en die EDI-reeks (met 0–3) verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/sri-lanka-in-bangladesh-odi-series-2013-14-690345/bangladesh-vs-sri-lanka-3rd-odi-690359/match-report |title=Sri Lanka complete whitewash after Kusal ton |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=22 Februarie 2014 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Daarop het ’n reeks van nederlae (met 0–4) teen ander Asiatiese krieketlande (Indië, [[Afghaanse nasionale krieketspan|Afghanistan]], Pakistan en Sri Lanka) tydens die groepfase van die Asiatiese Beker 2014 op eie bodem gevolg, waardeur Bangladesj op die laaste plek van hul groep geëindig het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/asia-cup-2013-14-671665/points-table-standings |title=Points Table – Asia Cup – ESPN Cricinfo |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die destydse assosiaatlid Afghanistan se oorwinning oor Bangladesj was hul eerste EDI-oorwinning oor ’n toetsland. Bangladesj het sy wenlose reeks van elf wedstryde in 2014 met oorwinnings oor twee assosiaatlede (Afghanistan en [[Nepalese nasionale krieketspan|Nepal]]) in agtereenvolgende T20I-wedstryde tydens die T20I-wêreldbeker 2014 se groepfase beëindig. Hul nederlaag teen ’n verdere assosiaatlid, [[Hongkongse nasionale krieketspan|Hongkong]], het hulle nie van hul vordering tot die Super 10 ontneem nie. Tydens die Super 10-fase is Bangladesj egter in al sy vier wedstryde deur Wes-Indië, Indië, Pakistan en Australië verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/world-t20-2013-14-628368/points-table-standings |title=Points Table – World T20 – ESPN Cricinfo |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Daarop het die Indiese besoek gevolg. Bangladesj is in die eerste en tweede EDI maklik verslaan, waardeur hulle die reeks met 0–2 verloor het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/india-tour-of-bangladesh-2014-743887/bangladesh-vs-india-3rd-odi-744683/match-report |title=Washout after India collapse |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=19 Junie 2014 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Augustus het Bangladesj vir ’n volle reeks na Wes-Indië getoer. Die gasheer het Bangladesj in die EDI-reeks met 3–0 verslaan en Bangladesj se wenlose EDI-reeks na 13 wedstryde verleng. In die tweede EDI-wedstryd is Bangladesj op 70 uitgeboul, die derde laagste EDI-telling vir Bangladesj. Bangladesj is in dié wedstryd met 177 lopies verslaan. Daarna het Wes-Indië Bangladesj in die toetsreeks met 2–0 platgeloop, nadat hulle Bangladesj in die eerste toets met tien paaltjies en in die tweede toets met 296 lopies verslaan het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-must-address-tactical-issues-782685 |title=Bangladesh must address tactical issues |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=20 September 2014 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj was uiteindelik tydens die Zimbabwiese besoek seëvierend en hulle het die toeriste in die toetsreeks met 3–0 platgeloop. In die EDI-reeks het Bangladesj Zimbabwe met 5–0 ook platgeloop.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/the-resurgence-bangladesh-waited-a-year-for-806625 |title=The resurgence Bangladesh waited a year for |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=2 Desember 2014 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> === Suksesse in toetskrieket === [[Lêer:Mushfiqur Rahim 2009 (cropped).jpg|duimnael|Mushfiqur Rahim het Bangladesj in sy geskiedkundige oorwinning in die 100ste toetswedstryd oor Sri Lanka en hul eerste toetsoorwinnings oor beide Engeland en Australië aangevoer]] [[Lêer:India v Bangladesh CWC15 QF (16712755800).jpg|duimnael|Die kwarteindstryd tussen Bangladesj en Indië tydens die [[Krieketwêreldbeker 2015]]]] Met die koms van die nuwe jaar het die Bengaalse veelsydige Shakib Al Hasan as beste veelsydige in al die krieket verskyn. Dit was die eerste keer wat ’n speler hierdie prestasie behaal het, nadat die IKR die nuwe spelerranglys ingevoer het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.news.com.au/sport/cricket/shakib-al-hasan-just-may-be-the-worlds-best-cricketer/story-fndpt0dy-1227184515219 |title=Shakib Al Hasan tops ICC all-rounder rankings in all three formats |publisher=NewsComAu |date=14 Januarie 2015 |accessdate=9 Maart 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150918232443/http://www.news.com.au/sport/cricket/shakib-al-hasan-just-may-be-the-worlds-best-cricketer/story-fndpt0dy-1227184515219 |archive-date=18 September 2015 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Tydens die groepfase van die [[Krieketwêreldbeker 2015]] in Australië en Nieu-Seeland het Bangladesj Afghanistan in hul eerste wedstryd verslaan,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-cricket-world-cup-2014-15-509587/afghanistan-vs-bangladesh-7th-match-pool-a-656411/match-report |title=Shakib, Mortaza spoil Afghanistan's debut |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=18 Februarie 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> en hul volgende wedstryd teen Australië is uitgereën.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-cricket-world-cup-2014-15-509587/australia-vs-bangladesh-11th-match-pool-a-656419/match-report |title=Points shared after Gabba washout |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=21 Februarie 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Hulle is toe deur Sri Lanka met 92 lopies geklop.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-cricket-world-cup-2014-15-509587/bangladesh-vs-sri-lanka-18th-match-pool-a-656433/match-report |title=Dilshan, Sangakkara tons set up big win |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=26 Februarie 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Daarna het Bangladesj sy hoogste suksesvolle EDI-lopiejaag aangeteken, nadat hulle Skotland se teiken van 318 suksesvol ingehaal het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-cricket-world-cup-2014-15-509587/bangladesh-vs-scotland-27th-match-pool-a-656451/match-report |title=Seniors set up Bangladesh's highest chase |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=4 Maart 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Ná hul oorwinning oor Engeland het Bangladesj vir die eerste keer die kwarteindrondte gehaal.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-cricket-world-cup-2014-15-509587/bangladesh-vs-england-33rd-match-pool-a-656463/match-report |title=Mahmudullah, Rubel knock England out |publisher=ESPNcricinfo |author=David Hopps |date=9 Maart 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In die kwarteindstryd het Indië Bangladesj maklik met 109 lopies verslaan en hulle uit die toernooi geskakel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-cricket-world-cup-2014-15-509587/bangladesh-vs-india-2nd-quarter-final-656485/match-report |title=Responsible Rohit sees off Bangladesh threat |publisher=ESPNcricinfo |author=Sidharth Monga |date=19 Maart 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In April–Mei 2015 het Pakistan vir ’n volle reeks na Bangladesj getoer. Bangladesj het die EDI-reeks met 3–0 gewen en sy eerste reeksoorwinning oor Pakistan aangeteken. Die enigste T20I-wedstryd is ook deur Bangladesj gewen. Pakistan het egter die toetsreeks beklink (met 1–0), nadat hulle in die eerste toetswedstryd onbeslis gespeel en die tweede toetswedstryd met 328 lopies gewen het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-need-to-carry-odi-confidence-to-tests-873623 |title=Bangladesh need to carry ODI confidence to Tests |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=10 Mei 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Junie 2015 het ’n Indiese volstoomspan vir ’n eenmalige toetswedstryd en drie EDI-wedstryde na Bangladesj getoer. Tydens die toetswedstryd was die Indiese span te sterk, maar swaar reënonderbrekings het ’n beslissende uitslag verhoed (net 184.2 boulbeurte is gespeel). Uitstekende prestasies deur die kolwer en EDI-nuwelingbouler Mustafizur Rahman het die tafeldoek omgedraai en Bangladesj die eerste twee EDI-wedstryde maklik laat wen en hulle het sodoende vir die eerste keer ’n bilaterale reeks teen Indië gewen (met 2–1).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/india-tour-of-bangladesh-2015-870723/bangladesh-vs-india-3rd-odi-870735/match-report |title=Dhawan, Dhoni set up consolation win |publisher=ESPNcricinfo |author=Karthik Krishnaswamy |date=24 Junie 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Julie 2015 het Suid-Afrika Bangladesj vir twee T20Is, drie ODIs en twee toetswedstryde besoek. Suid-Afrika het Bangladesj in die T20I-reeks platgeloop (met 2–0) en in die EDI-reeks voorgeloop, nadat hulle die eerste wedstryd gewen het. Bangladesj het egter volstoom teruggekom en Suid-Afrika in die twee volgende wedstryde heeltemal oorheers – geen van albei spanne kon in die hele EDI-reeks meer as 200 lopies in ’n beurt aanteken nie – en sodoende die EDI-reeks met 2–1 gewen, hul eerste reeksoorwinning oor Suid-Afrika nog.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/south-africa-tour-of-bangladesh-2015-817095/bangladesh-vs-south-africa-3rd-odi-817211/match-report |title=Bangladesh seal series with nine-wicket win |publisher=ESPNcricinfo |author=Firdose Moonda |date=15 Julie 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Nadat swaar [[moeson]]reën albei wedstryde ingekort het (onderskeidelik 221<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/south-africa-tour-of-bangladesh-2015-817095/bangladesh-vs-south-africa-1st-test-817213/match-report |title=Rain-hit Test ends in tame draw |publisher=ESPNcricinfo |author=Firdose Moonda |date=25 Julie 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> en 88.1 boulbeurte<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/south-africa-tour-of-bangladesh-2015-817095/bangladesh-vs-south-africa-2nd-test-817215/match-report-4 |title=Rain completes hat-trick of washouts |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> is gespeel), is die tweetoetsreeks gedeel (met 0–0). Bangladesj se sterk EDI-vertonings sedert die Krieketwêreldbeker 2015 en hul oorwinnings tydens EDI-reekse oor Pakistan, Indië en Suid-Afrika, het hulle van die negende tot die sewende plek in die EDI-ranglys geneem. Nadat hulle op 30 September 2015 (die sperdatum) op die sewende plek was, het hulle bo Wes-Indië vir die [[Kampioenetrofee 2017]] gekwalifiseer.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/sport/cricket/34402169 |title=ICC Champions Trophy 2017: West Indies out, Pakistan in |publisher=[[BBC]] |date=30 September 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In November 2015 het Zimbabwe vir drie EDIs en twee T20Is na Bangladesj getoer; Bangladesj het die EDI-reeks met 3–0 gewen en die T20I-reeks met 1–1 gedeel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/zimbabwe-tour-of-bangladesh-2015-16-931380/bangladesh-vs-zimbabwe-2nd-t20i-931398/match-report |title=Waller and Madziva pull off heist |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=15 November 2015 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Dié toer is in Januarie 2016 met ’n verdere T20I-reeks van vier wedstryde voortgesit en dié reeks is weer met 2–2 gedeel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/zimbabwe-tour-of-bangladesh-jan-2016-2015-16-958411/bangladesh-vs-zimbabwe-4th-match-958421/match-report |title=Masakadza, Madziva help Zimbabwe level series |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=22 Januarie 2016 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het sy goeie prestasies voortgesit en tydens die Asiatiese Beker 2016 tuis as naaswenner geëindig. Hulle het die eerste wedstryd van die groepfase teen Indië verloor, maar hulle het agtereenvolgens teen die Verenigde Arabiese Emirate, Sri Lanka (die destydse verdedigende T20I-wêreld- en Asiatiese kampioen) en Pakistan gewen en vir die tweede keer die eindstryd gehaal. Hulle is egter weer maklik deur Indië verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/asia-cup-2015-16-966595/bangladesh-vs-india-final-966765/match-report |title=Dhawan, Kohli bring India sixth Asia Cup title |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=6 Maart 2016 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het egter nie ’n noemenswaardige deurbraak tydens die [[T20I-wêreldbeker 2016]] in Indië gemaak nie. Oorwinnings oor twee assosiaatlede (Nederland en [[Omaanse nasionale krieketspan|Oman]]) en die uitgereëne wedstryd teen ’n verdere assosiaatlid (Ierland) tydens die groepfase het hulle tot die Super 10 laat vorder. Bangladesj het tuis toe getrek nadat hulle tydens die Super 10-fase in al die vier wedstryde deur die volle lede Pakistan, Australië, Indië en Nieu-Seeland verslaan is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/world-t20-2015-16-901359/points-table-standings |title=Points Table – World T20 – ESPN Cricinfo |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In EDI het Bangladesj aanhou suksesvol bly en hulle het in September–Oktober 2016 die tuisreeks teen Afghanistan beklink (met 2–1).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/afg-tour-of-bdesh-2016-17-1051291/bangladesh-vs-afghanistan-3rd-odi-1051301/match-report |title=Tamim, Mosharraf send Afghanistan packing |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=1 Oktober 2016 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Dit is opgevolg met die Engelse toer na Bangladesj, waartydens Bangladesj die EDI-reeks met 1–2 verloor het. Hulle het egter ’n geskiedkundige toetsoorwinning (met 108 lopies) oor Engeland aangeteken,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/alastair-cook-rues-lack-of-world-class-spin-as-bangladesh-seal-historic-win-1064022 |title=Cook rues lack of 'world-class' spin as Bangladesh seal historic win |publisher=ESPNcricinfo |author=George Dobell |date=30 Oktober 2016 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> hul eerste oorwinning in tien probeerslae, en die toetsreeks met 1–1 gedeel, nadat hulle in die eerste toetswedstryd naelskraap met 22 lopies verslaan is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/england-tour-of-bdesh-2016-17-1029813/bangladesh-vs-england-1st-test-1029825/match-report |title=Stokes breaks Bangladesh hearts |publisher=ESPNcricinfo |author=Andrew Miller |date=24 Oktober 2016 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het in Desember 2016 vir ’n volle reeks na Nieu-Seeland getoer. Bangladesj het dié toer met ’n 3–0-platloop in die EDI-reeks begin en die koms van die nuwe jaar 2017 het ’n soortgelyke 3–0-platloop in die T20I-reeks gesien. Aansluitend is Bangladesj in die toetsreeks met 2–0 verslaan. Hulle het egter in die eerste toetswedstryd die 123-jaar oue rekord vir die hoogste beurttotaal in toetse gebreek, nadat hulle in die eerste toets teen Nieu-Seeland 595/8 (ná verklaring) aangeteken het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/stats-bangladesh-s-595-the-highest-total-in-a-losing-cause-1077894 |title=Bangladesh's 595: the highest total in a losing cause |publisher=ESPNcricinfo |author=Bharath Seervi |date=16 Januarie 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Hulle het tydens die toer al hul wedstryde verloor (met 0–8).<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/coach-chandika-hathurusingha-warns-against-drastic-changes-for-bangladesh-1079252 |title=Hathurusingha warns against drastic changes for Bangladesh |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=24 Januarie 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Februarie 2017 het Bangladesj vir die eerste toetswedstryd tussen albei spanne op Indiese bodem na dié buurland getoer. Indië het dié wedstryd maklik met 208 lopies gewen, nadat hulle albei beurte verklaar het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-india-2016-17-1030191/india-vs-bangladesh-only-test-1041761/match-report |title=Jadeja, Ishant wrap up India's 208-run win |publisher=ESPNcricinfo |author=Deivarayan Muthu |date=13 Februarie 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die volgende taak vir Bangladesj was in Maart–April 2017 ’n verdere toer na Sri Lanka. Bangladesj is in die eerste toetswedstryd maklik met 259 lopies verslaan. Hulle was egter in staat om die toetsreeks met 1–1 gelykop te laat eindig, nadat hulle die tweede toetswedstryd met vier paaltjies gewen het. Dit was Bangladesj se eerste toetsoorwinning oor Sri Lanka.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/sixteen-years-18-tries-one-win-1087641 |title=Sixteen years, 18 tries, one win |publisher=ESPNcricinfo |author=Shiva Jayaraman |date=19 Maart 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Beide die EDI- en die T20I-reeks is met 1–1 gedeel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/we-played-with-more-freedom-shakib-al-hasan-1090806 |title=We played with more freedom – Shakib |publisher=ESPNcricinfo |author=Andrew Fidel Fernando |date=7 April 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Mei 2017 het Bangladesj tydens die Drienasiesreeks in Ierland ná twee oorwinnings tweede geëindig.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/ireland-tri-nation-2019-1168496/points-table-standings |title=Ireland Tri-Nation Series Table – 2017 |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het die Kampioenetrofee 2017 met ’n nederlaag in die openingswedstryd teen die gasheer Engeland begin. Ná ’n uitgereëne wedstryd teen Australië het hulle vir die eerste keer die halfeindstryd gehaal, maar hulle is deur Indië maklik met nege paaltjies verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2017-1022345/bangladesh-vs-india-2nd-semi-final-1022373/match-report |title=Dominant India march into yet another final |publisher=ESPNcricinfo |author=Sidharth Monga |date=15 Junie 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Augustus–September 2017 het Australië vir ’n tweetoetsreeks na Bangladesj getoer. Die gasheer Bangladesj het sy eerste toetsoorwinning oor Australië aangeteken, nadat hulle die toeriste in die eerste wedstryd met 20 lopies verslaan het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bdesh-v-aus-2017-1104281/bangladesh-vs-australia-1st-test-1104284/match-report |title=Shakib stars with ten-for in historic Bangladesh win |publisher=ESPNcricinfo |author=Brydon Coverdale |date=30 Augustus 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj was egter nie in staat om dié toetsreeks te beklink nie, nadat Australië die tweede toets met nege paaltjies gewen en die toetsreeks met 1–1 onbeslis geëindig het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bdesh-v-aus-2017-1104281/bangladesh-vs-australia-2nd-test-1104285/match-report |title=Lyon, Warner power series-saving Australia victory |publisher=ESPNcricinfo |author=Daniel Brettig |date=7 September 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In September–Oktober 2017 het Bangladesj vir twee toets-, drie EDI- en twee T20I-wedstryde na Suid-Afrika getoer en hulle is met 0–7 platgeloop.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/no-easy-answers-to-bangladesh-s-quick-questions-1125138 |title=No easy answers to Bangladesh's quick questions |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=31 Oktober 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die Proteas was te sterk vir Bangladesj en hierdie wedstryde was ’n baie eensydige aangeleentheid, waartydens verskeie nuwe span- en spelerrekorde opgestel is. Bangladesj het in die toetswedstryde met 333 lopies en ’n beurt en 254 lopies onderskeidelik verloor. Laasgenoemde was die hoogste toetsoorwinning vir Suid-Afrika.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/sa-v-ban-2nd-test-3rd-day-stats-bangladesh-demolished-and-rabada-on-the-rise-1123322 |title=Rabada on the rise |publisher=ESPNcricinfo |author=S Rajesh |date=8 Oktober 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Suid-Afrika het die eerste EDI met tien paaltjies gewen, nadat hulle die hoogste EDI-teiken (279) gejaag het sonder om ’n paaltjie af te staan. In die laaste twee EDIs het Bangladesj swak met 104 en 200 lopies verloor. Later het Bangladesj die twee T20Is met 20 lopies en 83 lopies verloor. Gedurende die tweede T20I het [[David Miller]] die vinnigste T20I-honderdtal nog aangeteken.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/david-miller-smashes-record-for-fastest-t20i-ton-1124989 |title=Miller smashes record for fastest T20I ton |publisher=ESPNcricinfo |author=Gaurav Sundararaman |date=29 Oktober 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Nietemin het Bangladesj tydens die toer vir die [[Krieketwêreldbeker 2019]] gekwalifiseer, aangesien hulle op die sperdatum (30 September 2017) die sewende plek van die EDI-ranglys beklee het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.icc-cricket.com/news/476792 |title=Sri Lanka qualify for ICC Cricket World Cup 2019 |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |date=19 September 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Shakib Al Hasan het Mushfiqur Rahim as Bangladesj se toetskaptein vervang en dié taak in Januarie 2018 met die volgende Sri Lanka-toer begin beklee. Mahmudullah is as onderkaptein benoem en hy het by Tamim Iqbal oorgeneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/shakib-al-hasan-named-new-bangladesh-test-captain-1129104 |title=Shakib named new Bangladesh Test captain |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=10 Desember 2017 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Oortuigende oorwinnings tydens die Driereeks tuis oor die laergeplaaste teenstanders Sri Lanka en Zimbabwe in die eerste drie groepwedstryde het Bangladesj na die eindstryd geneem. Bangladesj het tydens dié toernooi sy hoogste EDI-oorwinning (163 lopies) oor Sri Lanka aangeteken, hulle is egter in die laaste groepwedstryde teen Sri Lanka op 82 lopies uitgeboul (hul negende minste EDI-telling) en is met tien paaltjies verslaan. Hulle het in die eindstryd teen Sri Lanka te staan gekom en met 79 lopies verloor wat hul wenlose reeks van toernooi-eindstryde verleng het. Die eerste toetswedstryd teen Sri Lanka het in ’n onbeslis met ’n hoë telling geëindig. In die tweede toets is Bangladesj met 215 lopies binne-in drie dae verslaan en hulle het die toetsreeks met 0–1 verloor. Bangladesj het ook die T20I-reeks met 0–2 verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/sl-in-bdesh-2017-18-1130733/bangladesh-vs-sri-lanka-2nd-t20i-1130747/match-report |title=Mendis stars in thumping win as SL sweep tour |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=18 Februarie 2018 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> === Deurbraak in internasionale toernooie === [[Lêer:Bangladesh team on practice session at Sher-e-Bangla National Cricket Stadium (4).jpg|duimnael|Die Bengaalse span tydens ’n oefensessie op Sher-e-Bangla Nasionale Krieketstadion]] [[Lêer:Steve Rhodes (14) (cropped).jpg|duimnael|upright|Steve Rhodes tydens sy ampstermyn as Bengaalse hoofafrigter]] Bangladesj is in die eindstryd van die Nidhas-trofee, ’n driehoekige T20I-toernooi in Sri Lanka in Maart, deur Indië verslaan, nadat hulle tydens die groepfase die gasheer twee keer geklop en sodoende die eindstryd gehaal het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/nidahas-t20-series-2017-18-1133811/bangladesh-vs-india-final-1133823/match-report |title=India clinch title with Karthik's stunning last-ball six |publisher=ESPNcricinfo |author=Andrew Fidel Fernando |date=18 Maart 2018 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj is tydens die T20I-reeks teen Afghanistan in Indië met 3–0 platgeloop, nadat hulle onderskeidelik met 45 lopies, ses paaltjies en een lopie verslaan is. Dit was Bangladesj se eerste T20I-nederlaag en hul eerste verlore T20I-reeks teen Afghanistan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/afg-in-india-2018-1133249/afghanistan-vs-bangladesh-3rd-t20i-1145984/match-report |title=Rashid defends eight off the last over to seal 3–0 whitewash |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=7 Junie 2018 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het ’n laagtepunt bereik toe hulle in die eerste toetswedstryd teen Wes-Indië in North Sound op 43 uitgeboul is (hul laagste telling in toetswedstryde) en dié toetswedstryd met ’n beurt en 219 lopies verloor het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-crash-to-all-time-low-in-antigua-1151233 |title=Bangladesh crash to all-time low in Antigua |publisher=ESPNcricinfo |author=Gaurav Sundararaman |date=4 Julie 2018 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Later het Bangladesj die tweede toetswedstryd met 166 lopies en sodoende die toetsreeks met 0–2 verloor. Hulle het egter in die kleiner formate goed presteer en beide die EDI- en die T20I-reeks met 2–1 beklink.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/t20i-win-against-wi-came-as-a-surprise-steve-rhodes-1154801 |title=T20I win against WI came as a surprise – Steve Rhodes |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=9 Augustus 2018 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het sy Asiatiese Beker 2018-veldtog met ’n oorwinning oor Sri Lanka met 137 lopies begin, hul hoogste EDI-telling weg. Hoewel hulle in die volgende wedstryd deur Afghanistan verslaan is (met 136 lopies – Bangladesj se ergste EDI-nederlaag teen Afghanistan), het hulle tot die Super 4 gevorder. Bangladesj het tydens die Super 4-fase met sewe paaltjies teen Indië verloor, naelskraap met drie lopies teen Afghanistan gewen en Pakistan met 37 lopies verslaan en sodoende die eindstryd gehaal. Tydens dié eindstryd is hulle met drie paaltjies deur Indië verslaan wat hul wenlose reeks van toernooi-eindstryde voortgesit het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/asia-cup-2018-1153237/bangladesh-vs-india-final-1153255/match-report |title=Heroic Kedar Jadhav wins India title in last-ball thriller |publisher=ESPNcricinfo |author=Alagappan Muthu |date=28 Augustus 2018 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Oktober–November het Bangladesj Zimbabwe vir drie EDI- en twee toetswedstryde gehuisves. Bangladesj het die EDI-reeks met 3–0 gewen, terwyl die toetsreeks onbeslis met 1–1 geëindig het, nadat hulle in die eerste toetswedstryd in Sylhet verslaan is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/zimbabwe-in-bangladesh-2018-19-1153629/bangladesh-vs-zimbabwe-2nd-test-1153640/match-report-5 |title=Bangladesh level series with Mehidy Hasan's five-for |publisher=ESPNcricinfo |author=Liam Brickhill |date=15 November 2018 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In November–Desember het Wes-Indië vir ’n volle reeks na Bangladesj getoer. Bangladesj het die toetsreeks met 2–0 gewen. Nadat hulle Wes-Indië in die tweede toetswedstryd met ’n beurt en 184 lopies verslaan het, het Bangladesj sy eerste toetsoorwinning met ’n beurt aangeteken. Bangladesj het die EDI-reeks met 2–1 gewen, maar hulle is in die T20I-reeks met 2–1 verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/wi-in-bangladesh-2018-19-1153306/bangladesh-vs-west-indies-3rd-t20i-1153319/match-report |title=Lewis 89, Paul five-for help West Indies clinch T20I series |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=22 Desember 2018 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Februarie–Maart 2019 het Bangladesj vir drie toets- en drie EDI-wedstryde na Nieu-Seeland getoer. Bangladesj is in die EDI-reeks met 3–0 platgeloop. Bangladesj het die eerste toetswedstryd in Hamilton met ’n beurt en 52 lopies verloor. Later het hulle die tweede toetswedstryd in Wellington met ’n beurt en 12 lopies verloor, nadat die eerste twee dae se spel uitgereën is. Die derde toetswedstryd is ná die [[Christchurch-aanval van 2019]], wat die span naelskraap vrygespring het, afgelas.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.stuff.co.nz/sport/cricket/111314794/bangladesh-cricket-team-escape-christchurch-mosque-shooting |title=Christchurch mosque shootings: Black Caps v Bangladesh test cancelled |publisher=Stuff |author=Mat Kermeen |date=15 Maart 2019 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het sy eerste EDI-toernooi-eindstryd op 17 Mei 2019 in Dublin gewen, nadat hulle Wes-Indië tydens die Drienasiesreeks 2019 se eindstryd met vyf paaltjies verslaan het (volgens die [[Duckworth-Lewis-Stern-metode|DLS-metode]]). Bangladesj het die eindstryd gemaak nadat hulle tydens die ligafase Wes-Indië tweekeer en Ierland eenkeer verslaan het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/ireland-tri-nation-2019-1168496/bangladesh-vs-west-indies-final-1168514/match-report |title=Mosaddek's blazing fifty seals historic win for Bangladesh |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=17 Mei 2019 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Hoewel hulle die [[Krieketwêreldbeker 2019]] in Engeland met hoë verwagtinge betree het, het Bangladesj ná drie oorwinnings (teen Suid-Afrika, Wes-Indië en Afghanistan) net die agtste plek gehaal en sodoende versuim om tot die halfeindstryd te vorder.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-part-ways-with-coach-steve-rhodes-1193484 |title=Bangladesh part ways with coach Steve Rhodes |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=8 Julie 2019 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> === Vestiging in internasionale krieket === [[Lêer:Day night test at Eden gardens.jpeg|duimnael|Bangladesj het in November sy eerste dag/nagtoets teen Indië op [[Eden Gardens]] gespeel]] [[Lêer:Russell Domingo.jpg|duimnael|upright|Die [[Suid-Afrika]]ner [[Russell Domingo]] was van 2019 tot 2022 Bangladesj se hoofafrigter]] [[Lêer:Sher-E-Bangla National Cricket Stadium, Dhaka.jpg|duimnael|T20I-wedstryd tussen Bangladesj en Afghanistan in [[Dhaka]], 2022]] Bangladesj is in September 2019 in ’n eenmalige toets teen Afghanistan in Chittagong verslaan,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/afg-in-bangladesh-2019-1197133/bangladesh-vs-afghanistan-only-test-1197138/match-report |title=Rashid bags 11 as Afghanistan use small window to seal big win |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=9 September 2019 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> maar in die Driereeks met Afghanistan en Zimbabwe het Bangladesj die eindstryd bereik nadat hulle drie van hul vier groepwedstryde gewen het. Die eindstryd teen Afghanistan is egter uitgereën.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-t20-series-2019-1197136/bangladesh-vs-afghanistan-final-1197146/match-report |title=Trophy shared as rain washes out final in Dhaka |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=24 September 2019 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het in Oktober–November vir drie T20I-wedstryde en twee toetswedstryde na Indië getoer. Bangladesj het sy Wêreldtoetskampioenskap met dié toetsreeks begin. Net enkele dae voor die toer is Bangladesj se toets- en T20I-kaptein Shakib Al Hasan deur die IKR vir twee jaar geskors, nadat hy die IKR se gedragskode rakende ongemelde kontak met beroepswedders gebreek het. Vervolgens is Mominul Haque as toets- en Mahmudullah as T20I-kaptein benoem. Bangladesj het die eerste T20I in [[Delhi]] met sewe paaltjies gewen, maar hulle het die twee oorblywende wedstryde onderskeidelik met agt paaltjies en 30 lopies verloor.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://indianexpress.com/article/sports/cricket/india-vs-bangladesh-3rd-t20i-win-series-report-6113339/ |title=Deepak Chahar demolishes Bangladesh with 6/7, India win T20I series 2–1 |publisher=The Indian Express |date=11 November 2019 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het albei toetswedstryde met beurte verloor, nadat die kolwers versuim het om munt te slaan. Die tweede toetswedstryd was die eerste dag/aandtoetswedstryd tussen albei spanne.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.icc-cricket.com/news/1498140 |title=Bangladesh brace for another historic first against India |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |date=21 November 2019 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Februarie 2020 het Zimbabwe na Bangladesj getoer en die gasheer het die eenmalige toetswedstryd met ’n beurt en 106 lopies gewen; dit is Bangladesj se tweede toetsoorwinning met ’n beurt.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.thedailystar.net/sports/bangladesh-cricket/news/mominul-mushy-look-secure-dominant-position-1872286 |title=Bangladesh beat Zimbabwe by innings and 106 runs |publisher=The Daily Star |date=24 Februarie 2020 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het die EDI-reeks met 3–0 beklink en Mortaza het in die derde wedstryd van dié reeks sy 50ste EDI-oorwinning as kaptein aangeteken.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.cricketworld.com/3rd-odi-bangladesh-v-zimbabwe-bangladesh-win-by-123-runs-dls-/62345.htm |title=3rd ODI Bangladesh v Zimbabwe: Bangladesh win by 123 runs (DLS) |publisher=Cricket World |date=6 Maart 2020 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Januarie 2021 het Bangladesj teen Wes-Indië in sy eerste internasionale reeks sedert die wêreldwyd [[Covid-19-pandemie]] gespeel. Die EDIs was deel van die eerste Krieketwêreldbekersuperliga 2020–2023. Bangladesj het die EDI-reeks met 3–0 beklink.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.dhakatribune.com/sport/cricket/2021/01/25/bangladesh-21-1-after-5-overs-against-wi |title=Tigers beat WI by 120 runs to sweep ODI series 3–0 |publisher=Dhaka Tribune |author=Minhaz Uddin Khan |date=25 Januarie 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die twee toetswedstryde was deel van die eerste Wêreldtoetskampioenskap 2019–2021. Wes-Indië het die eerste toetswedstryd met drie paaltjies gewen, nadat hulle 395 lopies suksesvol gejaag het, tot dusver die hoogste suksesvolle lopiejag in Asië en die vyfhoogste in toetskrieket.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/ban-vs-wi-1st-test-chattogram-stats-kyle-mayers-bags-the-highest-fourth-innings-score-in-asia-1250655 |title=Stats: Kyle Mayers bags the highest fourth-innings score in Asia |publisher=ESPNcricinfo |author=Gaurav Sundararaman |date=7 Februarie 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die gaste het ook die tweede toetswedstryd met 17 lopies gewen, Bangladesj se eerste tuisplatloop in toetskrieket sedert 2012/13.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.dhakatribune.com/sport/cricket/2021/02/14/west-indies-62-5 |title=WI beat Bangladesh by 17 runs, sweep series 2–0 |publisher=Dhaka Tribune |author=Ali Shahriyar Amin |date=14 Februarie 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Maart 2021 het Bangladesj vir drie EDIs en T20Is elk na Nieu-Seeland getoer; hulle is in albei reekse egter met 3–0 verslaan. In die daaropvolgende maand het Bangladesj Sri Lanka vir twee toetswedstryde besoek. Die eerste toetswedstryd het met ’n hoë telling onbeslis geëindig, waardeur Bangladesj sy eerste punte in die Wêreldtoetskampioenskap se tabel ingepalm het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-tour-of-sri-lanka-2021-1255822/sri-lanka-vs-bangladesh-1st-test-1255828/match-report |title=Rain takes over after breezy Tamim Iqbal fifty as first Test ends in high-scoring stalemate |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=25 April 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj is egter in die tweede toetswedstryd met 209 lopies verslaan en hulle het die toetsreeks met 0–1 verloor. ’n Maand later het Bangladesj Sri Lanka vir drie EDIs ontvang. Bangladesj het die eerste wedstryd met 33 lopies en die tweede met 103 lopies gewen, waardeur hulle vir die eerste keer ’n EDI-reeks teen Sri Lanka beklink het. Hulle is in die derde EDI egter met 97 lopies verslaan.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/sri-lanka-tour-of-bangladesh-2021-1262340/bangladesh-vs-sri-lanka-2nd-odi-1262346/match-report |title=Mushfiqur, bowlers help Bangladesh record maiden series win over Sri Lanka |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=25 Mei 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In Julie 2021 het Bangladesj Zimbabwe vir ’n eenmalige toets, drie EDIs en vyf T20Is besoek.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.thedailystar.net/sports/bangladesh-cricket/news/zc-confirms-hosting-bangladesh-full-series-july-2116165 |title=ZC confirms hosting Bangladesh for a full series in July |publisher=The Daily Star |date=22 Junie 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het die toetswedstryd met 220 lopies maklik gewen, nadat Mehidy Hasan Miraz in die eerste beurt vyf paaltjies en in die tweede beurt vier paaltjies geneem het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.thedailystar.net/sports/cricket/news/tigers-thump-zimbabwe-220-runs-one-test-2127436 |title=Tigers thump Zimbabwe by 220 runs in one-off Test |publisher=The Daily Star |date=11 Julie 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In dié wedstryd het drie kolwers honderdtalle aangeteken: Mahmudullah, Shadman Islam en Najmul Hossain Shanto;<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/bangladesh-in-zimbabwe-2021-1267671/zimbabwe-vs-bangladesh-only-test-1267676/match-report |title=Zimbabwe lose rampant Taylor as Bangladesh sight victory |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=11 Julie 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Mahmudullah was die beste kolwer met 150 onoorwonne lopies.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.dhakatribune.com/sport/2021/07/08/mahmudullah-ton-taskin-cameo-guide-bangladesh-to-392-8-after-100-overs |title=Mahmudullah hits career-best 150 as Bangladesh dominate Zimbabwe |publisher=Dhaka Tribune |date=8 Julie 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Bangladesj het die EDI-reeks met 3–0 gewen, waardeur hulle vir die eerste keer sedert 2009 ’n oorsese reeks skoonskip gewen het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://en.prothomalo.com/sports/cricket/tamims-first-ton-as-captain-help-tigers-secure-clean-sweep-overseas-after-12-yrs |title=Tamim’s first ton as captain help Tigers secure clean sweep overseas after 12 yrs |publisher=Prothomalo |date=20 Julie 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> In die eerste EDI het hulle Zimbabwe met 155 lopies verslaan, terwyl Shakib Al Hasan met sy 270ste paaltjie Bangladesj se beste paaltjienemer in EDIs geword het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/zim-vs-ban-2021-shakib-al-hasan-becomes-bangladesh-s-highest-odi-wicket-taker-1264300 |title=Shakib Al Hasan becomes Bangladesh's highest ODI wicket-taker |publisher=ESPNcricinfo |author=Mohammad Isam |date=16 Julie 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Hulle het die ander twee EDIs onderskeidelik met drie en vyf paaltjies gewen.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.dhakatribune.com/sport/cricket/2021/07/20/bangladesh-opt-to-bowl-in-third-odi-against-zimbabwe |title=Tamim century as Bangladesh won by 5 wickets against Zimbabwe |publisher=Dhaka Tribune |date=20 Julie 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die eerste T20I van die T20I-reeks was Bangladesj se 100ste wedstryd in dié formaat wat hulle met agt paaltjies gewen het, waardeur hulle ná Australië en Pakistan die derde span geword het wat hul 100ste wedstryd in al die krieket gewen het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://en.prothomalo.com/sports/cricket/bangladesh-win-their-100th-t20i-by-8-wickets |title=Bangladesh win their 100th T20I by 8 wickets |publisher=Prothomalo |date=22 Julie 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Nadat hulle die tweede wedstryd verloor en die derde gewen het, het hulle die reeks met 2–1 beklink.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://en.prothomalo.com/sports/cricket/bangladesh-chase-193-to-seal-t20i-series-against-zimbabwe |title=Bangladesh chase 193 to seal T20I series against Zimbabwe |publisher=Prothomalo |date=25 Julie 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Daarmee het Bangladesj vir die eerste keer ’n toer in al die krieket gewen (toets, EDI en T20I). In Augustus 2021 het Australië Bangladesj vir vyf T20Is besoek. In die eerste wedstryd het Bangladesj sy eerste oorwinning teen Australië met 23 lopies in dié formaat aangeteken.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/australia-in-bangladesh-2021-1270832/bangladesh-vs-australia-1st-t20i-1270834/match-report |title=Shakib Al Hasan and Nasum Ahmed star as Bangladesh record first T20I win over Australia |publisher=ESPNcricinfo |author=Sreshth Shah |date=3 Augustus 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Eweneens het Bangladesj die twee aansluitende wedstryde onderskeidelik met vyf paaltjies en tien lopies gewen, waarmee hulle dié reeks reeds beklink het. Dit was die eerste keer wat Bangladesj Australië in agtereenvolgende wedstryde kon verslaan en sy eerste T20I-reeks teen dié teenstander gewen het. Hulle is egter in die vierde T20I met drie paaltjies verslaan. Hulle het die vyfde en laaste T20I met 60 lopies gewen, nadat hulle die teenstander op 62 lopies uitgeboul het, die laagste telling nog teen Bangladesj.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/australia-in-bangladesh-2021-1270832/bangladesh-vs-australia-5th-t20i-1270838/match-report |title=Australia crash to their lowest T20I score in 4-1 series defeat |publisher=ESPNcricinfo |author=Himanshu Agrawal |date=9 Augustus 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Aansluitend het Nieu-Seeland Bangladesj vir dieselfde aantal T20Is besoek. In die eerste wedstryd het Bangladesj Nieu-Seeland op net 60 lopies uitgeboul, waardeur die rekord vir die laagste telling teen Bangladesj ingehaal is; dit was ook Bangladesj se eerste T20I-oorwining oor dié teenstander.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.stuff.co.nz/sport/cricket/black-caps/126258308/black-caps-dismissed-for-60-as-they-lose-to-bangladesh-for-the-first-time-in-t20-cricket |title=Black Caps dismissed for 60 as they lose to Bangladesh for the first time in T20 cricket |publisher=Stuff |author=Andrew Voerman |date=2 September 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Hulle het ook dié reeks met 3–2 beklink, waardeur hulle hul eerste T20I-reeks teen Nieu-Seeland gewen het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.stuff.co.nz/sport/cricket/black-caps/126319675/finn-allen-fires-tom-latham-leads-the-way-as-black-caps-end-twenty20-series-with-win |title=Finn Allen fires, Tom Latham leads the way as Black Caps end Twenty20 series with win |publisher=Stuff |author=Andrew Voerman |date=11 September 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die [[T20I-wêreldbeker 2021]] in [[Oman]] en die [[Verenigde Arabiese Emirate]] het vir Bangladesj met ’n verrassende nederlaag in die eerste rondte teen die assosiaatlid Skotland met ses lopies begin. Hulle het herstel en die ander twee assosiaatlede in hul groep – [[Omanse nasionale krieketspan|Oman]] en [[Papoea-Nieu-Guinese nasionale krieketspan|Papoea-Nieu-Guinee]] – verslaan en sodoende tot die Super 12 gevorder. In dié rondte het die Bengale egter al hul wedstryde teen Sri Lanka, Engeland, Wes-Indië, Suid-Afrika en Australië verloor en sodoende laaste in hul groep geëindig.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/men-s-t20-world-cup-ban-vs-aus-mahmudullah-captaincy-future-not-in-my-hands-1287477 |title=Mahmudullah: Captaincy future not in my hands |publisher=ESPNcricinfo |author=Matt Roller |date=4 November 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens die [[T20I-wêreldbeker 2022]] se Super 12 in Australië het Bangladesj teen Nederland en Zimbabwe gewen, terwyl hulle deur Suid-Afrika, Indië en Pakistan verslaan is, waarmee die span uit dié toernooi geskakel is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-men-s-t20-world-cup-2022-23-1298134/bangladesh-vs-pakistan-41st-match-group-2-1298175/match-report |title=Pakistan grab unexpected lifeline to make the semi-finals |publisher=ESPNcricinfo |author=Alagappan Muthu |date=6 November 2022 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens die Asiatiese Beker 2023 in Pakistan en Sri Lanka het die span die Super 4 gehaal, maar hulle is deur die twee gashere verslaan, waarop hulle ’n troosoorwinning teen die latere kampioen Indië kon behaal.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/asia-cup-2023-1388374/bangladesh-vs-india-12th-match-super-four-1388412/match-report |title=Bangladesh weather Gill century to snatch consolation win |publisher=ESPNcricinfo |author=Sidharth Monga |date=15 September 2023 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die [[Krieketwêreldbeker 2023]] se groepfase in Indië het ook teleurstellend verloop en die Bengale kon slegs Afghanistan en Sri Lanka klop, terwyl hulle teen Engeland, Nieu-Seeland, Indië, Suid-Afrika, Nederland, Pakistan en Australië verloor het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-cricket-world-cup-2023-24-1367856/bangladesh-vs-pakistan-31st-match-1384422/match-report |title=Bangladesh knocked out after Afridi and Fakhar fashion big Pakistan win |publisher=ESPNcricinfo |author=Danyal Rasool |date=31 Oktober 2023 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> As ’n troosprys kon hulle vir die [[Kampioenetrofee 2025]] in Pakistan kwalifiseer. Tydens die [[T20I-wêreldbeker 2024]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] en [[Wes-Indië]] kon die span in die eerste rondte sy eerste T20I-wêreldbekeroorwinning oor Sri Lanka aanteken,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.news18.com/cricket/sl-vs-ban-t20-world-cup-2024-bangladesh-nail-low-score-thriller-to-register-first-win-against-sri-lanka-in-t20-world-cups-8925388.html |title=Bangladesh Nail Low-score Thriller to Register First Win Against Sri Lanka in T20 World Cups |publisher=Network18 Group |author=Aakash Biswas |date=8 Junie 2024 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> waarna hulle deur Suid-Afrika geklop is en beide Nederland en Nepal kon verslaan, waarmee hulle die Super Agt gehaal het. In die Super Agt het Bangladesj egter teen Australië, Indië en – vir die eerste keer ooit – Afghanistan vasgeval.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/records-for-gurbaz-zadran-and-rashid-khan-as-afghanistan-march-into-semi-finals-1440847 |title=Records for Gurbaz, Zadran and Rashid Khan as Afghanistan march into semi-finals |publisher=ESPNcricinfo |author=Sampath Bandarupalli |date=25 Junie 2024 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Tydens die Kampioenetrofee 2025 is die Bengale ná nederlae teen Indië en Nieu-Seeland in die groepfase uitgeskakel, terwyl die laaste groepwedstryd teen Pakistan weens reën afgelas moes word.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2024-25-1459031/pakistan-vs-bangladesh-9th-match-group-a-1466422/match-report |title=Pakistan, Bangladesh share points after washout |publisher=ESPNcricinfo |author=Karthik Krishnaswamy |date=27 Februarie 2025 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> == Kleure == [[Lêer:Bangladesh Team Returning to Dressing Room.jpg|duimnael|Die Bengaalse krieketspan op pad kleedkamers toe op die Sher-e-Bangla-krieketstadion in Dhaka]] [[Lêer:Panthera tigris tigris.jpg|duimnael|Die [[tier]] (''Panthera tigris tigris''), Bangladesj se nasionale tier<ref>{{en}} {{cite book |author=Kunal Chakrabarti, Shubhra Chakrabarti |title=Historical Dictionary of the Bengalis |publisher=Scarecrow Press |year=2013 |pages=399 |isbn=978-0-8108-8024-5 |url=https://books.google.de/books?id=QVOFAAAAQBAJ&pg=PA399&q=#v=onepage&q&f=false |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> en naamgewer van die Bengaalse nasionale krieketspan]] In toetswedstryde dra Bangladesj wit krieketkleurte met die BKR se kenteken op die linkerbors en die borg se kenteken op die regterbors. Veldwerkers dra ’n donkergroen pet of ’n wit breedgerande sonhoed. Die helms is ook donkergroen. In die kleiner formate dra Bangladesj ’n groen trui met rooi as tweede kleur en die BKR se kenteken op die bors en die borg se kenteken in die middel en BANGLADESH onder in rooi letters geskryf, die veldwerkers dra ’n groen bofbalpet met rooi aksente of ’n groen breedgerande sonhoed. Gedurende IKR-toernooie verskyn die borg se kenteken op die linkermou. Tydens die [[Krieketwêreldbeker 1999]] het Bangladesj ’n olyfgroentrui met geel aksente en ’n horisontale streep met ’n tierstreepmotief op die bors gedra.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.icc-cricket.com/news/181003 |title=Classic World Cup Kits – 1999 |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Op 6 September 2018 het Unilever Bangladesj vir die tydperk tussen 2018 en 2020 die span se borg geword.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.tigercricket.com.bd/2018/09/06/media-release-unilever-bangladesh-limited-becomes-national-team-sponsors/ |title=Unilever Bangladesh Limited becomes National Team Sponsors |publisher=Bengaalse nasionale krieketspan |date=6 September 2018 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die Bengaalse nasionale krieketspan se bynaam is ''The Tigers'', genoem na die nasionale dier van Bangladesj, die [[tier]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/blogs/tms/2007/04/bangladesh_tigers_come_of_age.shtml |title=Bangladesh Tigers come of age |publisher=[[BBC]] |date=7 April 2007 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> Die Bengaalse Krieketraad se kenteken toon derhalwe ’n tier. {| class="wikitable" |+ ! Tydperk !! Truiverskaffer !! Truiborg |- | 1971–1999 || colspan="2" | – |- | [[Krieketwêreldbeker 1999]] || Asics || Veetee<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bowled-over-by-veetee-19-may-1999-82441 |title=Bowled over by Veetee? |publisher=ESPNcricinfo |date=19 Mei 1999 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> |- | 2000–2004 || rowspan=2| AJ Sports<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bccsl-appoints-aj-sports-as-official-clothing-sponsor-112196 |title=BCCSL appoints AJ Sports as official clothing sponsor |publisher=ESPNcricinfo |date=20 Augustus 2002 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> || Beximco |- | [[Krieketwêreldbeker 2003]] || Mobil 1 |- | 2005–2008 || Ihsan Sports<ref>{{en}} {{cite web |url=https://bdnews24.com/sport/2005/07/09/ihsan-sports-to-sponsor-bangladesh-s-five-teams-including-the-national-cricket-team |title=Ihsan Sports to sponsor Bangladesh's five teams including the national cricket team |publisher=Bdnews24.com |date=9 Julie 2005 |accessdate=11 September 2018}}</ref> || rowspan=2| Grameenphone<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/bangladesh-strike-deal-with-grameenphone-216280 |title=Bangladesh strike deal with GrameenPhone |publisher=ESPNcricinfo |date=17 Augustus 2005 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> |- | 2009–2011 || Bata<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.thedailystar.net/news-detail-82532 |title=Bata clothing sponsors for cricket teams |publisher=The Daily Star |date=3 April 2009 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> |- | 2012–2015 || rowspan="2" | – || Sahara<ref>{{en}} {{cite web |url=https://uk.reuters.com/article/cricket-bangladesh-sponsor/cricket-sahara-group-set-to-become-bangladesh-cricket-sponsor-idUKL4E8GU6Y820120530 |title=Cricket-Sahara Group set to become Bangladesh cricket sponsor |publisher=Reuters |date=30 Mei 2012 |accessdate=12 September 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180912023923/https://uk.reuters.com/article/cricket-bangladesh-sponsor/cricket-sahara-group-set-to-become-bangladesh-cricket-sponsor-idUKL4E8GU6Y820120530 |archive-date=12 September 2018 |url-status=dead}}</ref> |- | 2015 || PRAN Frooto<ref>{{en}} {{cite web |url=https://bdnews24.com/cricket/2015/04/13/pran-to-sponsor-bangladesh-for-pakistan-series-after-top-of-mind-sells-rights |title=Pran to sponsor Bangladesh for Pakistan series after Top of Mind sells rights |publisher=Bdnews24.com |date=13 April 2015 |accessdate=11 September 2018}}</ref> |- | 2016–2017 || rowspan=3| BRAC Bank<ref>{{en}} {{cite web |url=https://theindependentbd.com/printversion/details/165984 |title=BRAC Bank to keep kit partner of national cricket teams |publisher=The Independent |date=12 September 2018 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> || Robi<ref>{{en}} {{cite web |url=https://bdnews24.com/cricket/2017/05/04/robi-retains-sponsorship-right-of-bangladesh-cricket-team |title=Robi retains sponsorship right of Bangladesh cricket team |publisher=Bdnews24.com |date=4 Mei 2017|accessdate=11 September 2018}}</ref> |- | 2018–2020 || Lifebuoy<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.thedailystar.net/sports/bangladesh-cricket/news/unilever-becomes-bangladesh-cricket-teams-sponsor-1630069 |title=Unilever becomes Bangladesh Cricket team's sponsor |publisher=The Daily Star |date=6 September 2018 |accessdate=6 September 2018}}</ref> |- | 2020 || Akash DTH<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.newagebd.net/article/100078/akash-to-sponsor-bangladesh-vs-zimbabwe |title=Akash to sponsor Bangladesh vs Zimbabwe |publisher=New Age |date=10 Maart 2020 |accessdate=10 Maart 2020}}</ref> |- |rowspan="3"| 2021–2022 || Akash DTH<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bdcrictime.com/akash-dth-returns-as-bangladesh-kits-partner/ |title=Akash DTH returns as Bangladesh kits partner |publisher=BDCricTime |date=15 Januarie 2021 |accessdate=2 Maart 2021 |archive-date= 8 Maart 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210308123811/https://www.bdcrictime.com/akash-dth-returns-as-bangladesh-kits-partner/ |url-status=dead }}</ref> || Beximco<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.tigercricket.com.bd/2021/01/14/media-release-west-indies-in-bangladesh-2021-beximco-becomes-national-team-sponsor/ |title=Media Release : West Indies In Bangladesh 2021 – Beximco becomes National Team Sponsor |publisher=[[Bengaalse Krieketraad]] |date=14 Januarie 2021 |accessdate=27 Januarie 2021}}</ref> |- | e-food || Evaly<ref>{{en}} {{cite web |url=https://thefinancialexpress.com.bd/sports/evaly-sponsors-bangladesh-cricket-teams-nz-tour-1614005280 |title=Evaly sponsors Bangladesh cricket team's NZ tour |publisher=The Financial Express |date=22 Februarie 2021 |accessdate=23 Februarie 2021}}</ref> |- | Hungrynaki || Daraz<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.thedailystar.net/sports/bangladesh-cricket/news/daraz-becomes-national-cricket-team-sponsor-till-nov-2023-2073685 |title=Daraz becomes National cricket team sponsor till Nov 2023 |publisher=The Daily Star |date=7 April 2021 |accessdate=21 April 2021}}</ref> |} == Tuisstadions == {{Location map+ |Bangladesj |caption=Bengaalse krieketstadions wat reeds toetswedstryde gehuisves het |places= {{location map~|Bangladesj|label=<small>[[Bangabandhu Nasionale Stadion|Bangabandhu]]</small>|position=right|lat=23.727833|long=90.413444}} {{location map~|Bangladesj|label=<small>[[Khan Shaheb Osman Ali-stadion|Osmani]]</small>|position=left|lat=23.650161|long=90.488811}} {{location map~|Bangladesj|label=<small>[[M. A. Aziz-stadion|MA Aziz]]</small>|position=right|lat=22.355841|long=91.767769}} {{location map~|Bangladesj|label=<small>[[Shaheed Chandu-stadion|Shaheed Chandu]]</small>|position=left|lat =24.839617|long=89.365225}} {{location map~|Bangladesj|label=<small>[[Sheikh Abu Naser-stadion|Sheikh Abu Naser]]</small>|position=right|lat=22.844475|long=89.537353}} {{location map~|Bangladesj|label=<small>[[Sher-e-Bangla Nasionale Krieketstadion|Sher-e-Bangla]]</small>|position=top|lat=23.806917|long=90.363583}} {{location map~|Bangladesj|label=<small>[[Sylhet Internasionale Krieketstadion|SIC]]</small>|position=left|lat=24.920781|long=91.868653}} {{location map~|Bangladesj|label=<small>[[Zohur Ahmed Chowdhury-stadion|ZAC]]</small>|position=left|lat=22.355803|long=91.767919}} }} Net soos ander vername krieketlande soos Australië, Engeland, Ierland, Indië, Nieu-Seeland, Pakistan, Sri Lanka, Suid-Afrika, Wes-Indië en Zimbabwe beskik Bangladesj oor geen amptelike tuisstadion vir sy nasionale span nie. Die Bengaalse nasionale krieketspan gebruik vir hul krieketwedstryde eerder ’n verskeidenheid stadions dwarsdeur Bangladesj. Die Bengaalse nasionale krieketspan het tot dusver agt tuisstadions tydens toetswedstryde gebruik: {| border="0" class="wikitable sortable" |- bgcolor="#cccccc" ! No. !! Stadion !! Plek !! Eerste toets |- | 1 | [[Bangabandhu Nasionale Stadion]] | [[Dhaka]] | 1 Januarie 1955 (as Pakistan)<br />10 November 2000 (as Bangladesj)<ref>Op 12 Maart 1999 het ’ntoetswedstryd tussen Pakistan en Sri Lanka in hierdie stadium plaasgevind. Bangladesj was dus gasheer, maar het nie gespeel nie.</ref> |- | 2 | [[M. A. Aziz-stadion]] | [[Chittagong]] | 15 November 2001 |- | 3 | [[Chittagong Afdelingsstadion|Zahur Ahmed Chowdhury-stadion]] | [[Chittagong]] | 28 Februarie 2006 |- | 4 | [[Shaheed Chandu-stadion]] | [[Bogra]] | 8 Maart 2006 |- | 5 | [[Narayanganj Osmani-stadion]] | [[Narayanganj|Fatullah]] | 9 April 2006 |- | 6 | [[Sher-e-Bangla Nasionale Krieketstadion]] | [[Dhaka]] | 25 Mei 2007 |- | 7 | [[Khulna Afdelingsstadion]] | [[Khulna]] | 21 November 2012 |- | 8 | [[Sylhet Internasionale Krieketstadion]] | [[Sylhet]] | 3 November 2018 |} === Krieketwêreldbekerstadions === {{Hoofartikel|Kampioenetrofee 1998|Krieketwêreldbeker 2011|T20I-wêreldbeker 2014|Krieketwêreldbeker 2031}} [[Lêer:Shere Bangla National Stadium.jpg|duimnael|Die Sher-e-Bangla Nasionale Krieketstadion in Mirpur, [[Dhaka]]]] Die Krieketwêreldbeker 2011 is deur Indië, Sri Lanka en Bangladesj saam aangebied. Oorspronklik is ook wedstryde in Pakistan beplan, maar dié land is ná die 2009-aanval op die Sri Lankaanse nasionale krieketspan van sy gasheerregte ontneem. Indië het 29 wedstryde op ag verskeie plekke gehuisves, terwyl Sri Lanka twaalf wedstryde op drie plekke en Bangladesj ag wedstryde op twee plekke aangebied het. Die meeste van die drie gashere se wedstryde is tuis gespeel. Bangladesj het al sy wedstryde op óf die Zohur Ahmed Chowdhury-stadion in Chittagong óf die Sher-e-Bangla Nasionale Krieketstadion in Dhaka gespeel. Daarbenewens is laasgenoemde vir twee kwarteindstryde gebruik. Daarbenewens het Bangladesj al vername internasionale kriekettoernooie soos die Kampioenetrofee 1998 en die T20I-wêreldbeker 2014 aangebied. Saam met Indië sal Bangladesj die Krieketwêreldbeker 2031 aanbied.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/usa-co-hosts-for-2024-t20-wc-pakistan-gets-2025-champions-trophy-india-and-bangladesh-2031-world-cup-1289589 |title=USA co-hosts for 2024 T20 WC, Pakistan gets 2025 Champions Trophy, India and Bangladesh 2031 World Cup |publisher=ESPNcricinfo |author=Nagraj Gollapudi |date=16 November 2021 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> == Internasionale toere == Soos gebruiklik sedert die begin van internasionale krieket, onderneem die Bengaalse nasionale krieketspan deels maandelange oorsese toere, waartydens hulle teen ander nasionale spanne, plaasliksaamgestelde spanne en klubspanne speel. Eweneens huisves hulle ander nasionale spanne wat na Bangladesj toer. Gedurende die plaaslike somer tree hulle as gasheer op of onderneem op hul beurt toere deur die ander krieketlande van die Noordelike Halfrond en gedurende die plaaslike winter onderneem hulle toere deur krieketlande van die Suidelike Halfrond. As deel hiervan ding Bangladesj in toetskrieket sedert 2017 teen Indië om die Ganguly-Durjoy-trofee mee. == Spelers == === Spelerstatistieke === Daar het altesaam 106 spelers [[Toetskrieket|toets-]], 148 spelers [[Internasionale eendagwedstryd|EDI-]] en 90 spelers [[Twintig20|T20I-wedstryde]] vir Bangladesj gespeel. Vervolgens die spelers wat vir die Bengaalse span die meeste lopies aangeteken en die meeste paaltjies geneem het. ==== Lopies ==== {| class="wikitable" ! colspan="4" |Toets ! colspan="4" |EDI ! colspan="4" |T20I |- ! scope=col | Speler ! scope=col | Tydperk ! scope=col | Toetse ! scope=col | Lopies ! scope=col | Speler ! scope=col | Tydperk ! scope=col | EDIs ! scope=col | Lopies ! scope=col | Speler ! scope=col | Tydperk ! scope=col | T20Is ! scope=col | Lopies |- |style="text-align:left;"| [[Mushfiqur Rahim]] | 2005–2024 | align=center | 94 | align=center | '''6&nbsp;007''' | [[Tamim Iqbal]] | 2007–2023 | align=center | 243 | align=center | '''8&nbsp;357''' | [[Shakib Al Hasan]] | 2006–2024 | align=center | 129 | align=center | '''2&nbsp;551''' |- | [[Tamim Iqbal]] | 2008–2023 | align=center | 70 | align=center | '''5&nbsp;134''' | [[Mushfiqur Rahim]] | 2006–hede | align=center | 274 | align=center | '''7&nbsp;795''' | [[Mahmudullah]] | 2007–hede | align=center | 141 | align=center | '''2&nbsp;444''' |- | [[Shakib Al Hasan]] | 2007–2024 | align=center | 71 | align=center | '''4&nbsp;609''' | [[Shakib Al Hasan]] | 2006–2023 | align=center | 247 | align=center | '''7&nbsp;570''' | [[Litton Das]] | 2015–hede | align=center | {{0}}95 | align=center | '''2&nbsp;020''' |- | [[Mominul Haque]] | 2013–hede | align=center | 69 | align=center | '''4&nbsp;412''' | [[Mahmudullah]] | 2007–hede | align=center | 239 | align=center | '''5&nbsp;689''' | [[Tamim Iqbal]] | 2007–2020 | align=center | {{0}}74 | align=center | '''1&nbsp;701''' |- | [[Habibul Bashar]] | 2000–2008 | align=center | 50 | align=center | '''3&nbsp;026''' | [[Mohammad Ashraful]] | 2001–2013 | align=center | 175 | align=center | '''3&nbsp;468''' | [[Mushfiqur Rahim]] | 2006–2022 | align=center | 102 | align=center | '''1&nbsp;500''' |- class=sortbottom | colspan=4 | <small>Korrek teen: 3 Maart 2025</small><ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/batting/most_runs_career.html?class=1;id=25;type=team |title=Records / Bangladesh / Test Matches / Most Runs |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> | colspan=4 | <small>Korrek teen: 3 Maart 2025</small><ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/batting/most_runs_career.html?class=2;id=25;type=team |title=Records / Bangladesh / One-Day Internationals / Most Runs |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> | colspan=4 | <small>Korrek teen: 3 Maart 2025</small><ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/batting/most_runs_career.html?class=3;id=25;type=team |title=Records / Bangladesh / Twenty20 Internationals / Most Runs |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> |} ==== Paaltjies ==== {| class="wikitable" ! colspan="4" |Toets ! colspan="4" |EDI ! colspan="4" |T20I |- ! scope=col | Speler ! scope=col | Tydperk ! scope=col | Toetse ! scope=col | Paaltjies ! scope=col | Speler ! scope=col | Tydperk ! scope=col | EDIs ! scope=col | Paaltjies ! scope=col | Speler ! scope=col | Tydperk ! scope=col | T20Is ! scope=col | Paaltjies |- | [[Shakib Al Hasan]] | 2007–2024 | align=center | 71 | align=center | '''246''' | [[Shakib Al Hasan]] | 2006–2023 | align=center | 247 | align=center | '''317''' | [[Shakib Al Hasan]] | 2006–2024 | align=center | 129 | align=center | '''149''' |- | [[Taijul Islam]] | 2014–hede | align=center | 51 | align=center | '''217''' | [[Mashrafe Mortaza]] | 2001–2020 | align=center | 218 | align=center | '''269''' | [[Mustafizur Rahman]] | 2015–hede | align=center | 106 | align=center | '''132''' |- | [[Mehidy Hasan Miraz]] | 2016–hede | align=center | 51 | align=center | '''190''' | [[Abdur Razzak]] | 2004–2014 | align=center | 153 | align=center | '''207''' | [[Taskin Ahmed]] | 2014–hede | align=center | {{0}}73 | align=center | '''{{0}}82''' |- | [[Mohammad Rafique]] | 2000–2008 | align=center | 33 | align=center | '''100''' | [[Mustafizur Rahman]] | 2015–hede | align=center | 109 | align=center | '''174''' | [[Shoriful Islam]] | 2021–hede | align=center | {{0}}42 | align=center | '''{{0}}46''' |- | [[Mashrafe Mortaza]] | 2001–2009 | align=center | 36 | align=center | '''{{0}}78''' | [[Rubel Hossain]] | 2009–2021 | align=center | 104 | align=center | '''129''' | [[Mahedi Hasan]] | 2018–hede | align=center | {{0}}54 | align=center | '''{{0}}46''' |- class=sortbottom | colspan=4 | <small>Korrek teen: 3 Maart 2025</small><ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/bowling/most_wickets_career.html?class=1;id=25;type=team |title=Records / Bangladesh / Test Matches / Most Wickets |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> | colspan=4 | <small>Korrek teen: 3 Maart 2025</small><ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/bowling/most_wickets_career.html?class=2;id=25;type=team |title=Records / Bangladesh / One-Day Internationals / Most Wickets |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> | colspan=4 | <small>Korrek teen: 3 Maart 2025</small><ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/bowling/most_wickets_career.html?class=3;id=25;type=team |title=Records / Bangladesh / Twenty20 Internationals / Most Wickets |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> |} === Spankapteins === Tot op hede was 14 spelers reeds die [[Kaptein (sport)|kaptein]] vir Bangladesj tydens ’n toetswedstryd, 17 tydens ’n EDI en elf tydens ’n T20I.<ref>Die tydperk verwys na die ooreenstemmende krieketseisoen waarin die eerste of laaste wedstryd van die tyd as kaptein gespeel is.</ref> {| border="0" class="wikitable sortable" |-bgcolor="#cccccc" ! colspan="3" | Toets<ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/individual/list_captains.html?class=1;id=25;type=team |title=Records / Bangladesh / Test Matches / List of Captains |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> ! colspan="2" | EDI<ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/individual/list_captains.html?class=2;id=25;type=team |title=Records / Bangladesh / One-Day Internationals / List of Captains |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> ! colspan="2" | T20I<ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/individual/list_captains.html?class=3;id=25;type=team |title=Records / Bangladesh / Twenty20 Internationals / List of Captains |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> |- ! No. !! Naam !! Tydperk !! Naam !! Tydperk !! Naam !! Tydperk |- | 1 | Naimur Rahman | 2000–2001 | Gazi Ashraf | 1986–1990 | Shahriar Nafees | 2006 |- | 2 | Khaled Mashud | 2001–2004 | Minhajul Abedin | 1990 | Mohammad Ashraful | 2007–2009 |- | 3 | Khaled Mahmud | 2003 | Akram Khan | 1995–1998 | Shakib Al Hasan | 2009–2023 |- | 4 | Habibul Bashar | 2004–2007 | Aminul Islam | 1998–2000 | Mushfiqur Rahim | 2011–2014 |- | 5 | Mohammad Ashraful | 2007–2009 | Naimur Rahman | 2000–2001 | Mashrafe Mortaza | 2014–2017 |- | 6 | Mashrafe Mortaza | 2009 | Khaled Mashud | 2001–2006 | Mahmudullah | 2018–2022 |- | 7 | Shakib Al Hasan | 2009–2023 | Khaled Mahmud | 2003 | '''Litton Das''' | 2021–hede |- | 8 | Mushfiqur Rahim | 2011–2017 | Habibul Bashar | 2004–2007 | Nurul Hasan | 2022 |- | 9 | Tamim Iqbal | 2017 | Rajin Saleh | 2004 | Mosaddek Hossain | 2022 |- | 10 | Mahmudullah | 2018–2019 | Mohammad Ashraful | 2007–2009 | Saif Hassan | 2023 |- | 11 | Mominul Haque | 2019–2022 | Shakib Al Hasan | 2009–2023 | Najmul Hossain Shanto | 2023–2024 |- | 12 | Litton Das | 2023 | Mashrafe Mortaza | 2010–2020 |- | 13 | Najmul Hossain Shanto | 2023–2024 | Mushfiqur Rahim | 2011–2014 |- | 14 | '''Mehidy Hasan Miraz''' | 2024–hede | Tamim Iqbal | 2019–2023 |- | 15 | | | Litton Das | 2022–2023 |- | 16 | | | '''Najmul Hossain Shanto''' | 2023–hede |- | 17 | | | Mehidy Hasan Miraz | 2024 |} == Rekords == === Toetsrekord teen ander lande === {| class="sortable wikitable" style="text-align:center;width:600px" ! Teenstander !! Gespeel !! Gewen !! Verloor !! Gelykop !! Onbeslis !! % Gewen !! Eerste oorwinning |- |align="left"| {{Cr-AF}} || 2 || 1 || 1 || 0 || 0 || 50,00 || 18 Junie 2023 |- |align="left"| {{Cr-AU}} || 6 || 1 || 5 || 0 || 0 || 16,67 || 30 Augustus 2017 |- |align="left"| {{Cr-EN}} || 10 || 1 || 9 || 0 || 0 || 10,00 || 30 Oktober 2016 |- |align="left"| {{Cr-IE}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 0 || 100,00 || 8 April 2023 |- |align="left"| {{Cr-IN}} || 15 || 0 || 13 || 0 || 2 || 0,00 || – |- |align="left"| {{Cr-NZ}} || 19 || 2 || 14 || 0 || 3 || 10,52 || 5 Januarie 2022 |- |align="left"| {{Cr-PK}} || 15 || 2 || 12 || 0 || 1 || 13,33 || 25 Augustus 2024 |- |align="left"| {{Cr-LK}} || 26 || 1 || 20 || 0 || 5 || 3,84 || 19 Maart 2017 |- |align="left"| {{Cr-ZA}} || 16 || 0 || 14 || 0 || 2 || 0,00 || – |- |align="left"| {{Cr-WI}} || 22 || 5 || 15 || 0 || 2 || 22,72 || 13 Julie 2009 |- |align="left"| {{Cr-ZW}} || 18 || 8 || 7 || 0 || 3 || 44,44 || 10 Januarie 2005 |- |- class="sortbottom" |align="left"| '''Algeheel''' || '''150''' || '''22''' || '''110''' || '''0''' || '''18''' || '''14,67''' || 10 Januarie 2005 |- |colspan="9"| ''Rekords volledig tot en met toets #2581 op 6–10 Februarie 2025. Laaste keer hersien op 3 Maart 2025.''<ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/team/results_summary.html?class=1;id=25;type=team |title=Records / Bangladesh / Test matches / Result summary |publisher=ESPNcricinfo |date=10 Februarie 2025 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> |} === Wêreldtoetskampioenskaprekord === {| class="wikitable" !Jaar!!Uitslag |- |[[Wêreldtoetskampioenskap 2019–2021|2019–2021]] || Negende plek |- |[[Wêreldtoetskampioenskap 2021–2023|2021–2023]] || Negende plek |- |[[Wêreldtoetskampioenskap 2023–2025|2023–2025]] || Sewende plek |- |[[Wêreldtoetskampioenskap 2025–2027|2025–2027]] || ''gekwalifiseer'' |} === EDI-rekord teen ander lande === {| class="wikitable" style="text-align:center;width:600px" ! Teenstander !! Wedstryde !! Gewen !! Verloor !! Gelykop !! Onbeslis !! % Gewen !! Eerste oorwinning |- |colspan="16" style="text-align:center"| '''t. Toetslande''' |- |align="left"| {{Cr-AF}} || 19 || 11 || 8 || 0 || 0 || 57,89 || 18 Februarie 2015 |- |align="left"| {{Cr-AU}} || 22 || 1 || 20 || 0 || 1 || 4,54 || 18 Junie 2005 |- |align="left"| {{Cr-EN}} || 25 || 5 || 20 || 0 || 0 || 20,00 || 10 Julie 2010 |- |align="left"| {{Cr-IE}} || 16 || 11 || 2 || 0 || 3 || 68,75 || 18 Maart 2008 |- |align="left"| {{Cr-IN}} || 42 || 8 || 33 || 0 || 1 || 19,04 || 26 Desember 2004 |- |align="left"| {{Cr-NZ}} || 46 || 11 || 34 || 0 || 1 || 23,91 || 9 Oktober 2008 |- |align="left"| {{Cr-PK}} || 39 || 5 || 34 || 0 || 0 || 12,82 || 31 Mei 1999 |- |align="left"| {{Cr-LK}} || 57 || 12 || 43 || 0 || 2 || 21,05 || 22 Februarie 2006 |- |align="left"| {{Cr-ZA}} || 25 || 6 || 19 || 0 || 0 || 24,00 || 7 April 2007 |- |align="left"| {{Cr-WI}} || 47 || 21 || 24 || 0 || 2 || 44,68 || 26 Julie 2009 |- |align="left"| {{Cr-ZW}} || 81 || 51 || 30 || 0 || 0 || 62,96 || 10 Maart 2004 |- |colspan="16" style="text-align:center"| '''t. Assosiaatlede''' |- |align="left"| {{Cr-BM}} || 2 || 2 || 0 || 0 || 0 || 100,00 || 25 Februarie 2007 |- |align="left"| {{Cr-CA}} || 2 || 1 || 1 || 0 || 0 || 50,00 || 28 Februarie 2007 |- |align="left"| {{Cr-HK}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 0 || 100,00 || 16 Julie 2004 |- |align="left"| {{Cr-KE}} || 14 || 8 || 6 || 0 || 0 || 57,14 || 17 Mei 1998 |- |align="left"| {{Cr-NL}} || 3 || 1 || 2 || 0 || 0 || 33,33 || 14 Maart 2011 |- |align="left"| {{Cr-XS}} || 4 || 4 || 0 || 0 || 0 || 100,00 || 24 Mei 1999 |- |align="left"| {{Cr-AE}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 0 || 100,00 || 24 Junie 2008 |- |- class="sortbottom" |align="left"| '''Algeheel''' || '''446''' || '''160''' || '''276''' || '''0''' || '''10''' || '''35,87''' || 17 Mei 1998 |- |colspan="9"| ''Rekords volledig tot en met EDI #4852 op 2 Maart 2025. Laaste keer hersien op 3 Maart 2025. Wenpersentasies sluit geen uitslae uit en tel gelykop as ’n halwe oorwinning.''<ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/team/results_summary.html?class=2;id=25;type=team |title=Records / Bangladesh / One-Day Internationals / Result Summary |publisher=ESPNcricinfo |date=2 Maart 2025 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> |} === Krieketwêreldbekerrekord === {| class="wikitable" !Jaar!!Uitslag |- |[[Krieketwêreldbeker 1975|1975]] || Geen deelname |- |[[Krieketwêreldbeker 1979|1979]] || Geen deelname |- |[[Krieketwêreldbeker 1983|1983]] || Geen deelname |- |[[Krieketwêreldbeker 1987|1987]] || Nie gekwalifiseer nie |- |[[Krieketwêreldbeker 1992|1992]] || Nie gekwalifiseer nie |- |[[Krieketwêreldbeker 1996|1996]] || Nie gekwalifiseer nie |- |[[Krieketwêreldbeker 1999|1999]] || Groepfase |- |[[Krieketwêreldbeker 2003|2003]] || Groepfase |- |[[Krieketwêreldbeker 2007|2007]] || Super 8 |- |[[Krieketwêreldbeker 2011|2011]] || Groepfase |- |[[Krieketwêreldbeker 2015|2015]] || Kwarteindrondte |- |[[Krieketwêreldbeker 2019|2019]] || Groepfase |- |[[Krieketwêreldbeker 2023|2023]] || Groepfase |- |[[Krieketwêreldbeker 2027|2027]] || {{n.v.t.}} |- |[[Krieketwêreldbeker 2031|2031]] || {{n.v.t.}} |} === Kampioenetrofeerekord === {| class="wikitable" !Jaar!!Uitslag |- |[[Kampioenetrofee 1998|1998]] || Geen deelname |- |[[Kampioenetrofee 2000|2000]] || Uitspeelrondte |- |[[Kampioenetrofee 2002|2002]] || Groepfase |- |[[Kampioenetrofee 2004|2004]] || Groepfase |- |[[Kampioenetrofee 2006|2006]] || Kwalifikasierondte |- |[[Kampioenetrofee 2009|2009]] || Nie gekwalifiseer nie |- |[[Kampioenetrofee 2013|2013]] || Nie gekwalifiseer nie |- |[[Kampioenetrofee 2017|2017]] || Halfeindrondte |- |[[Kampioenetrofee 2025|2025]] || Groepfase |- |[[Kampioenetrofee 2029|2029]] || {{n.v.t.}} |} === T20I-rekord teen ander lande === {| class="wikitable" style="text-align:center;width:600px" ! Teenstander !! Wedstryde !! Gewen !! Verloor !! Gelykop !! Onbeslis !! % Gewen !! Eerste T20I-oorwinning |- |colspan="15" style="text-align:center"| '''t. Toetslande''' |- |align="left"| {{Cr-AF}} || 12 || 5 || 7 || 0 || 0 || 41,66 || 16 Maart 2014 |- |align="left"| {{Cr-AU}} || 11 || 4 || 7 || 0 || 0 || 36,36 || 3 Augustus 2021 |- |align="left"| {{Cr-EN}} || 4 || 3 || 1 || 0 || 0 || 75,00 || 9 Maart 2023 |- |align="left"| {{Cr-IE}} || 8 || 5 || 2 || 0 || 1 || 62,50 || 18 Julie 2012 |- |align="left"| {{Cr-IN}} || 17 || 1 || 16 || 0 || 0 || 5,88 || 3 November 2019 |- |align="left"| {{Cr-NZ}} || 20 || 4 || 15 || 0 || 1 || 20,00 || 1 September 2021 |- |align="left"| {{Cr-PK}} || 19 || 3 || 16 || 0 || 0 || 15,78 || 24 April 2015 |- |align="left"| {{Cr-LK}} || 17 || 6 || 11 || 0 || 0 || 35,29 || 28 Februarie 2016 |- |align="left"| {{Cr-ZA}} || 9 || 0 || 9 || 0 || 0 || 0,00 || – |- |align="left"| {{Cr-WI}} || 19 || 8 || 9 || 0 || 2 || 42,10 || 13 September 2007 |- |align="left"| {{Cr-ZW}} || 25 || 17 || 8 || 0 || 0 || 68,00 || 28 November 2006 |- |colspan="15" style="text-align:center"| '''t. Assosiaatlede''' |- |align="left"| {{Cr-HK}} || 1 || 0 || 1 || 0 || 0 || 0,00 || – |- |align="left"| {{Cr-KE}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 0 || 100,00 || 1 September 2007 |- |align="left"| {{vlagland|Maleisië}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 0 || 100,00 || 4 Oktober 2023 |- |align="left"| {{Cr-NL}} || 5 || 4 || 1 || 0 || 0 || 80,00 || 25 Julie 2012 |- |align="left"| {{Cr-NP}} || 2 || 2 || 0 || 0 || 0 || 100,00 || 18 Maart 2014 |- |align="left"| {{Cr-OM}} || 2 || 2 || 0 || 0 || 0 || 100,00 || 13 Maart 2016 |- |align="left"| {{Cr-PG}} || 1 || 1 || 0 || 0 || 0 || 100,00 || 21 Oktober 2021 |- |align="left"| {{Cr-XS}} || 2 || 0 || 2 || 0 || 0 || 0,00 || – |- |align="left"| {{Cr-AE}} || 3 || 3 || 0 || 0 || 0 || 100,00 || 26 Februarie 2016 |- |align="left"| {{Cr-US}} || 3 || 1 || 2 || 0 || 0 || 33,33 || 25 Mei 2024 |- |- class="sortbottom" |align="left"| '''Algeheel''' || '''182''' || '''71''' || '''107''' || '''0''' || '''4''' || '''39,01''' || 28 November 2006 |- |colspan="9"| ''Rekords volledig tot en met T20I #3106 op 2 Maart 2025. Gelykop verwys na wedstryde wat deur ’n valbyl (soos ’n Superboulbeurt) beslis is. Wenpersentasies sluit geen uitslae uit en gelykop as ’n halwe oorwinning (ongeag die valbyl).''<ref>{{en}} {{cite web |url=https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/team/results_summary.html?class=3;id=25;type=team |title=Records / Bangladesh / Twenty20 Internationals / Result summary |publisher=ESPNcricinfo |date=2 Maart 2025 |accessdate=3 Maart 2025}}</ref> |} === T20I-wêreldbekerrekord === {| class="wikitable" !Jaar!!Uitslag |- |[[T20I-wêreldbeker 2007|2007]] || Super 8 |- |[[T20I-wêreldbeker 2009|2009]] || Groepfase |- |[[T20I-wêreldbeker 2010|2010]] || Groepfase |- |[[T20I-wêreldbeker 2012|2012]] || Groepfase |- |[[T20I-wêreldbeker 2014|2014]] || Super 10 |- |[[T20I-wêreldbeker 2016|2016]] || Super 10 |- |[[T20I-wêreldbeker 2021|2021]] || Super 12 |- |[[T20I-wêreldbeker 2022|2022]] || Super 12 |- |[[T20I-wêreldbeker 2024|2024]] || Super 8 |- |[[T20I-wêreldbeker 2026|2026]] || ''gekwalifiseer'' |- |[[T20I-wêreldbeker 2028|2028]] || {{n.v.t.}} |- |[[T20I-wêreldbeker 2030|2030]] || {{n.v.t.}} |} === Asiatiese Bekerrekord === {| class="wikitable" !Jaar!!Uitslag |- |1984 || Geel deelname |- |1986 || Eerste rondte |- |1988 || Eerste rondte |- |1990–91 || Eerste rondte |- |1993 || Toernooi afgelas |- |1995 || Eerste rondte |- |1997 || Eerste rondte |- |2000 || Eerste rondte |- |2004 || Super 4 |- |2008 || Super 4 |- |2010 || Eerste rondte |- |2012 || Naaswenner |- |2014 || Eerste rondte |- |2016 || Naaswenner |- |2018 || Naaswenner |- |2022 || Eerste rondte |- |2023 || Super 4 |- |2025 || ''gekwalifiseer'' |} == Sien ook == {{Portaal|Krieket|Cricket ball.svg}} == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Bangladesh national cricket team|Bengaalse nasionale krieketspan}} * {{bn}} {{en}} [https://tigercricket.com.bd/ Amptelike webwerf van die Bengaalse Krieketraad] * {{en}} [http://www.banglacricket.com/ BanglaCricket] * {{en}} [https://www.espncricinfo.com/team/bangladesh-25 Bangladesj op ESPNcricinfo] * {{en}} [https://www.icc-cricket.com/about/members/associate/bangladesh-cricket-board Bangladesj by die IKR] {{Nasionale krieketspanne}} {{Normdata}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Krieket in Bangladesj]] [[Kategorie:Nasionale krieketspanne van Asië]] 82mq9ivkhe08ykaylcrh4rivs03ty04 0 83658 2816092 2559844 2025-06-26T17:46:52Z Oesjaar 7467 Kom ons kyk... 2816092 wikitext text/x-wiki {{Taksoboks |name = Klipkershout |image = Maytenus Oleoides - Rock Candlewood Tree - Cape Town Park.jpg |status = LC |status_system = iucn3.1 |regnum = [[Plantae]] |unranked_divisio = [[Angiosperms]] |unranked_classis = [[Eudicots]] |unranked_ordo = [[Rosids]] |ordo = [[Celastrales]] |familia = [[Celastraceae]] |genus = ''[[Maytenus]]'' |species = '''''M. oleoides''''' |binomial = ''Maytenus oleoides'' |binomial_authority = [[Ludwig Eduard Theodor Loesener|Loes.]] (1942) |synonyms = Sien teks. |}} {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Klipkershout | image = | taxon = Maytenus oleoides | authority = [[Ludwig Eduard Theodor Loesener|Loes.]], (1942) | synonyms =<center>[[#Sinonieme|Sien teks]]</center> }} Die '''Klipkershout''' (''Maytenus oleoides'') is 'n klein [[boom]] wat voorkom in dagsome in die [[fynbos]]streek van die [[Wes-Kaap]]. By die ou bome is die [[bas]] kurkagtig. Die [[blaar|blare]] is ellipties, dik en leeragtig. Die blare het soms 'n blouerige blos terwyl die blaarstele en jong takkies pienkerig is. Die boom se FSA-nommer is 400.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> == Sinonieme == {{div col|colwidth=26em}} * ''Cassine oleifolia'' <small>[[Christiaan Hendrik Persoon|Pers.]]</small> * ''Cassine oleoides'' <small>Lam.</small> * ''Celastrus laurinus'' <small>[[Carl Peter Thunberg|Thunb.]]</small> * ''Celastrus oleifolius'' <small>Pers.</small> * ''Celastrus oleoides'' <small>Lam.</small> * ''Elaeodendron angustifolium'' <small>C.Presl</small> * ''Elaeodendron laurinum'' <small>(Thunb.) C.Presl</small> * ''Elaeodendron obtusum'' <small>(Lam.) C.Presl</small> * ''Gymnosporia angustifolia'' <small>(C.Presl) Bolus & Wolley-Dod</small> * ''Gymnosporia laurina'' <small>(Thunb.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia monococca'' <small>E.Y.Davison</small> * ''Maytenus angustifolia'' <small>(C.Presl) Loes.</small> * ''Maytenus monococca'' <small>(E.Y.Davison) Loes.</small> * ''Scytophyllum angustifolium'' <small>(C.Presl) Sond.</small> * ''Scytophyllum laurinum'' <small>(Thunb.) [[Christian Friedrich Ecklon|Eckl.]] & [[Karl Ludwig Philipp Zeyher|Zeyh.]]</small> * ''Scytophyllum obtusum'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Scytophyllum oleoides'' <small>(Lam.) Eckl. & Zeyh.</small> * ''Embelia oleoides'' <small>(Lam.) Druce</small> {{div col end}} == Fotogalery == <gallery> Maytenus oleoides - 5.JPG|Blare Maytenus oleoides - Mountain Candlewood Tree - Trunk.jpg|Stam Maytenus oleoides - Cape Town - trunk and bark.JPG|Stam en bas </gallery> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 * [https://redlist.sanbi.org/species.php?species=1878-13 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:162011-1 Plants of the World Online] == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Maytenus oleoides}} * {{Wikispecies-inlyn|Maytenus oleoides}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Maytenus|oleoides]] [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] t52oo67m8tb53b7tbjj61o77facqhho 2816093 2816092 2025-06-26T17:47:05Z Oesjaar 7467 Vervang taksoboks met spesieboks. 2816093 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Klipkershout | image = | taxon = Maytenus oleoides | authority = [[Ludwig Eduard Theodor Loesener|Loes.]], (1942) | synonyms =<center>[[#Sinonieme|Sien teks]]</center> }} Die '''Klipkershout''' (''Maytenus oleoides'') is 'n klein [[boom]] wat voorkom in dagsome in die [[fynbos]]streek van die [[Wes-Kaap]]. By die ou bome is die [[bas]] kurkagtig. Die [[blaar|blare]] is ellipties, dik en leeragtig. Die blare het soms 'n blouerige blos terwyl die blaarstele en jong takkies pienkerig is. Die boom se FSA-nommer is 400.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> == Sinonieme == {{div col|colwidth=26em}} * ''Cassine oleifolia'' <small>[[Christiaan Hendrik Persoon|Pers.]]</small> * ''Cassine oleoides'' <small>Lam.</small> * ''Celastrus laurinus'' <small>[[Carl Peter Thunberg|Thunb.]]</small> * ''Celastrus oleifolius'' <small>Pers.</small> * ''Celastrus oleoides'' <small>Lam.</small> * ''Elaeodendron angustifolium'' <small>C.Presl</small> * ''Elaeodendron laurinum'' <small>(Thunb.) C.Presl</small> * ''Elaeodendron obtusum'' <small>(Lam.) C.Presl</small> * ''Gymnosporia angustifolia'' <small>(C.Presl) Bolus & Wolley-Dod</small> * ''Gymnosporia laurina'' <small>(Thunb.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia monococca'' <small>E.Y.Davison</small> * ''Maytenus angustifolia'' <small>(C.Presl) Loes.</small> * ''Maytenus monococca'' <small>(E.Y.Davison) Loes.</small> * ''Scytophyllum angustifolium'' <small>(C.Presl) Sond.</small> * ''Scytophyllum laurinum'' <small>(Thunb.) [[Christian Friedrich Ecklon|Eckl.]] & [[Karl Ludwig Philipp Zeyher|Zeyh.]]</small> * ''Scytophyllum obtusum'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Scytophyllum oleoides'' <small>(Lam.) Eckl. & Zeyh.</small> * ''Embelia oleoides'' <small>(Lam.) Druce</small> {{div col end}} == Fotogalery == <gallery> Maytenus oleoides - 5.JPG|Blare Maytenus oleoides - Mountain Candlewood Tree - Trunk.jpg|Stam Maytenus oleoides - Cape Town - trunk and bark.JPG|Stam en bas </gallery> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 * [https://redlist.sanbi.org/species.php?species=1878-13 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:162011-1 Plants of the World Online] == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Maytenus oleoides}} * {{Wikispecies-inlyn|Maytenus oleoides}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Maytenus|oleoides]] [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] thnp12eev2nzfqiqpeubf3zbs9dyfmq 2816094 2816093 2025-06-26T17:49:07Z Oesjaar 7467 Verbeter 2816094 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Klipkershout | image = | taxon = Maytenus oleoides | authority = [[Ludwig Eduard Theodor Loesener|Loes.]], (1942) | synonyms =<center>[[#Sinonieme|Sien teks]]</center> }} Die '''Klipkershout''' (''Maytenus oleoides'') is 'n klein [[boom]] wat voorkom in dagsome in die [[fynbos]]streek van die [[Wes-Kaap]]. By die ou bome is die [[bas]] kurkagtig. Die [[blaar|blare]] is ellipties, dik en leeragtig. Die blare het soms 'n blouerige blos terwyl die blaarstele en jong takkies pienkerig is. Die boom se FSA-nommer is 400.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> Die spesie staan ook bekend as die 'brilbos'', ''klipkersbos'', ''lepelbos'' en ''lepelhout''. == Sinonieme == {{div col|colwidth=26em}} * ''Cassine oleifolia'' <small>[[Christiaan Hendrik Persoon|Pers.]]</small> * ''Cassine oleoides'' <small>Lam.</small> * ''Celastrus laurinus'' <small>[[Carl Peter Thunberg|Thunb.]]</small> * ''Celastrus oleifolius'' <small>Pers.</small> * ''Celastrus oleoides'' <small>Lam.</small> * ''Elaeodendron angustifolium'' <small>C.Presl</small> * ''Elaeodendron laurinum'' <small>(Thunb.) C.Presl</small> * ''Elaeodendron obtusum'' <small>(Lam.) C.Presl</small> * ''Gymnosporia angustifolia'' <small>(C.Presl) Bolus & Wolley-Dod</small> * ''Gymnosporia laurina'' <small>(Thunb.) Szyszyl.</small> * ''Gymnosporia monococca'' <small>E.Y.Davison</small> * ''Maytenus angustifolia'' <small>(C.Presl) Loes.</small> * ''Maytenus monococca'' <small>(E.Y.Davison) Loes.</small> * ''Scytophyllum angustifolium'' <small>(C.Presl) Sond.</small> * ''Scytophyllum laurinum'' <small>(Thunb.) [[Christian Friedrich Ecklon|Eckl.]] & [[Karl Ludwig Philipp Zeyher|Zeyh.]]</small> * ''Scytophyllum obtusum'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> * ''Scytophyllum oleoides'' <small>(Lam.) Eckl. & Zeyh.</small> * ''Embelia oleoides'' <small>(Lam.) Druce</small> {{div col end}} == Fotogalery == <gallery> Maytenus oleoides - 5.JPG|Blare Maytenus oleoides - Mountain Candlewood Tree - Trunk.jpg|Stam Maytenus oleoides - Cape Town - trunk and bark.JPG|Stam en bas </gallery> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * ''Watter Boom is dit?'' Eugene Moll 2013 ISBN 978 1 77007 832 1 * [https://redlist.sanbi.org/species.php?species=1878-13 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:162011-1 Plants of the World Online] == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Maytenus oleoides}} * {{Wikispecies-inlyn|Maytenus oleoides}} {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Maytenus|oleoides]] [[Kategorie:Bome van Afrika]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] 4s9h4dygo6ww1unlr2u9s9cwchran2n 0 85169 2816257 2701582 2025-06-26T21:41:06Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816257 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Handré Pollard | beeld = [[Lêer:Handre Pollard 2015 RWC USA.jpg|250px]] | beeldgrootte = 250px | byskrif = Handré Pollard tydens die [[Rugbywêreldbeker 2015]]-wedstryd teen die VSA | vollenaam = Handré Pollard | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1994|03|11}} | geboorteplek = [[Somerset-Wes]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 189 cm | gewig = 101 kg | gewig_opdatering = | beroep = Professionele rugbyspeler | familie = | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = [[Universiteit van Pretoria]] | ru_posisies = [[Losskakel]] | ru_huidigeposisie = [[Losskakel]] | ru_huidigespan = Montpellier | springbokid = 857 | sarugbyno = 43006 | ru_jeugjare = 2007–2011 | ru_jeugspanne = WP Cravenweek | ru_amateurjare = 2013 | ru_amateurklubs = [[Universiteit van Pretoria|UP-Tuks]] | ru_amklubwedstryde = 8 | ru_amklubpunte = (52) | ru_amopdatering = | ru_klubjare = 2015–2016<br /><br />2019–2022<br />2022– | ru_proklubs = NTT Docomo Red Hurricanes<br />Montpellier<br />[[Leicester Tigers]] | ru_klubwedstryde = 7<br /><br /><!-- dubbelspasiëring -->29<br />33 | ru_klubpunte = (29)<br /><br /><!-- dubbelspasiëring -->(175)<br />(293) | ru_klubopdatering = 30 September 2024 | ru_provinsiejare = 2013–2017<br />2017 | ru_provinsie = [[Blou Bulle]]<br />Blou Bulle XV | ru_provinsiewedstryde = 12<br />1 | ru_provinsiepunte = (94)<br />(6) | ru_provinsieopdatering = 30 September 2024 | provinsievert = | super14jare = 2014–2019 | super14 = {{Rut Bulls}} | super14wedstryde = 62 | super14punte = (629) | super14opdatering = 30 September 2024 | ru_huidigeklub = | ru_nasionalespan = SA Skole<br />[[Junior Bokke]]<br />{{RSAru}} | ru_nasionalejare = 2012<br />2012–2014<br />2014– | ru_nasionalewedstryde = 3<br />14<br />76 | ru_nasionalepunte = (37)<br />(141)<br />(749) | ru_nsopdatering = 30 September 2024 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | url = }} '''Handré Pollard''' (gebore in [[Somerset-Wes]] op [[11 Maart]] [[1994]]) is ’n [[Suid-Afrika]]anse [[rugby]]speler wat op [[losskakel]] vir die [[Blou Bulle]] in die [[Curriebeker]] en die [[Bulls (Superrugbyspan)|Bulls]] in [[Superrugby]] gespeel het. Pollard maak op 28 Junie 2014 sy [[Springbokke|Springbokdebuut]] teen [[Skotse nasionale rugbyspan|Skotland]] in [[Port Elizabeth]] en teken 13 punte met die stewel aan. Hy was ook deel van Suid-Afrika se span tydens die [[rugbywêreldbeker]]toernooie in [[Rugbywêreldbeker 2015|2015]], [[Rugbywêreldbeker 2019|2019]] en [[Rugbywêreldbeker 2023|2023]]. == Toetsdrieë == {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%" ! Drie !! Teenstanders !! Stad !! Veld !! Kompetisie !! Datum !! Uitslag |- | align="center"|1 || {{NZLru}} || [[Johannesburg]], Suid-Afrika || [[Ellispark-stadion|Ellispark]] || [[2014-Rugbykampioenskapreeks|2014-Rugbykampioenskap]] || {{dts|format=dmy|2014|Oktober|4}} || Wen 27–25 |- | align="center"|2 || {{NZLru}} || [[Johannesburg]], Suid-Afrika || [[Ellispark-stadion|Ellispark]] || [[2014-Rugbykampioenskapreeks|2014-Rugbykampioenskap]] || {{dts|format=dmy|2014|Oktober|4}} || Wen 27–25 |- | align="center"|3 || {{WALru}} || [[Cardiff]], [[Wallis]] || [[Millennium-stadion]] || || {{dts|format=dmy|2017|Desember|2}} || Verloor 22–24 |- | align="center"|4 || {{SCOru}} || [[Edinburgh]], [[Skotland]] || [[Murrayfield-stadion]] || || {{dts|format=dmy|2018|November|17}} || Wen 26–20 |- | align="center"|5 || {{ARGru}} || [[Salta]], Argentinië || Estadio Padre Ernesto Martearena || [[2019-Rugbykampioenskapreeks|2019-Rugbykampioenskap]] || {{dts|format=dmy|2019|Augustus|10}} || Wen 13–46 |- | align="center"|6 || {{ARGru}} || [[Salta]], Argentinië || Estadio Padre Ernesto Martearena || [[2019-Rugbykampioenskapreeks|2019-Rugbykampioenskap]] || {{dts|format=dmy|2019|Augustus|10}} || Wen 13–46 |- | align="center"|7 || {{WALru}} || [[Kaapstad]] || [[Kaapstad-stadion]] || Wallis Inkomende Toer || {{dts|format=dmy|2022|Julie|16}} || Wen 30–14 |} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} * [http://www.sarugby.net/playerprofile.aspx?id=43006 SA rugby profiel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150925025125/http://www.sarugby.net/playerprofile.aspx?id=43006 |date=25 September 2015 }} * [http://www.itsrugby.co.uk/player_26423.html itsrugby.co.uk profiel] {{Saadjie}} {{Navbox |name = Handré Pollard |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (2014)}} {{Springbokke (2015)}} {{Springbokke (2015 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2017)}} {{Springbokke (2018)}} {{Springbokke (2019)}} {{Springbokke (2019 Rugbywêreldbeker)}} {{Springbokke (2023 Rugbywêreldbeker)}} }} {{Normdata}} {{en-vertaal|Handré Pollard}} {{DEFAULTSORT:Pollard, Handre}} [[Kategorie:Bulls rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1994]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] r3wo9fct50xtkbbq8493yhz7hzcsg8w 0 85569 2816258 1899475 2025-06-26T21:41:12Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816258 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Ryno Barnes | beeld = | byskrif = | vollenaam = Ryno Joseph Barnes | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1981|11|5}} | geboorteplek = [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,85 m | gewig = 110 kg | ru_posisies = Haker | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]] | super14jare = 2010- | super14wedstryde = 30 | super14punte = 5 | ru_currentclub = | super14opdatering = 10 Maart 2014 | ru_provinsie = [[Westelike Provinsie]]<br />[[Valke]]<br />[[Griekwas]] | ru_provinsiejare = 2006<br />2007-08<br />2009- | ru_provinsiewedstryde = 13<br />41<br />82 | ru_provinsiepunte = (0)<br />(25)<br />(45) | ru_provinsieopdatering = 10 Maart 2014 | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = | ru_nasionalejare = | ru_nasionalewedstryde = | ru_nasionalepunte = | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele rugbyspeler | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Paarl Gimnasium]] <br /> DF Malan | universiteit = | url = }} '''Ryno Barnes''' (gebore in [[Kaapstad]] op [[5 November]] [[1981]]) is ’n [[Suid-Afrikaanse]] rugbyspeler wat op haker speel vir die [[Griekwas]] in die [[Curriebeker]] en as plaasvervanger-haker in die [[Superrugby]]kompetisie vir die [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]]. == Eksterne skakels == * {{Springbokke|id=39810|name=Ryno Barnes}} * [http://www.itsrugby.co.uk/player_8204.html Ryno Barnes] by itsrugby.co.uk {{DEFAULTSORT:Barnes, Ryno}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rugbyspelers]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1981]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] hqxbzxobizmnd2atebpjuj2xmecs826 0 86358 2816362 2655101 2025-06-27T10:54:40Z Rooiratel 90342 2816362 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Family_Portrait.jpg|duimnael|220px|'n Familie van ouers en drie kinders]] [[Lêer:Coloured-family.jpg|duimnael|280px|'n Uitgebreide kleurlingfamilie van [[Suid-Afrika]]]] Die '''Familie''' is 'n groep persone waarmee mens direk of indirek deur middel van een of meer ouer-kind-verhouding verbind is. Verwantskap berus in beginsel op biologiese verhoudings tussen individue en groepe. Dit is egter meer as 'n netwerk van genetiese verhoudings tussen mense, dit is hoofsaaklik 'n kulturele en nie 'n biologiese verskynsel nie. Die kultuur waaruit ons begrip van familie ontstaan het, stam van die Romeinse tydperk af. == Genealogie == <u>Definisie:</u> [[Genealogie]] is 'n veld wat daarop gemik is om familie-afstammelinge op te spoor deur die geskiedenis. Almal het ouers; dit is eerstegraadse familie. Die ander kinders van die ouers is sy broers en susters. Dit is tweedegraadse familie. Die ouers van die ouers is sy grootouers, of oupa's en ouma's. Die grootouers word ook as tweedegraadse familie beskou. Die ander kinders van sy grootouers is sy ooms (manlik) en tannies (vroulik). Dit is derdegraadse familie, omdat daar drie stappe tussenin is: kind → ouer → grootouer → oom of tante. Diegene wie met sy ooms en tannies getroud is, vorm aangetroude familie. Hul kinders is sy neefs of niggies, en die beginpersoon is ook 'n [[neef]] (manlik) of nig (vroulik) van hierdie. == Grade van verwantskap == [[Lêer:Stamboomdiagram.png|duimnael|300px|'n Eenvoudige stamboomuiteensetting]] [[Lêer:Family in a wagon, Lee County, Mississippi, 1935.jpg|duimnael|300px|'n Familie op 'n wa, Lee County, Mississippi, 1935.]] 'n Eerstegraadse verwante persoon is iemand wat 50% van jou DNS deel, soos 'n broer/suster, ouer of direkte afstammeling. {| class="wikitable" |- ! Verwantskap ! ! Genetiese<br />oorvleueling |- | Identiese tweeling || n.v.t. || 99.9% |- | Eie broer/suster || eerstegraads || 50% |- | Ouer || eerstegraads || 50% |- | Direkte afstammeling || eerstegraads || 50% |- | Halfbroer/halfsuster || tweedegraads || 25% |- | Ouma/oupa || tweedegraads || 25% |- | Tannie/oom || tweedegraads || 25% |- | Broerskind/susterskind || tweedegraads || 25% |- | Niggie/neef || derdegraads || 12.5% |- | Halftannie/ half-oom || derdegraads || 12.5% |- | Half-broerskind || derdegraads || 12.5% |- | Kleinniggie/ kleinneef || vyfdegraads || 3.125% |- | Agterkleinniggie/ agterkleinneef || sewendegraads || 0.781% |} {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Familie| ]] e6nengk6rxltll8hydadoekx88hf5zv 0 88265 2816259 2438403 2025-06-26T21:41:18Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816259 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Lourens Adriaanse | beeld = | beeldgrootte = | byskrif = | vollenaam = Lourens Cornelius Adriaanse | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1988|2|5}} | geboorteplek = [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 181 cm | gewig = 115 kg | gewig_opdatering = | beroep = Professionele rugbyspeler | familie = | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = [[Universiteit van Stellenbosch]] | ru_posisies = Vaskopstut | ru_huidigeposisie = | ru_huidigespan = Sharks | springbokid = 853 | sarugbyno = 34991 | ru_jeugjare = 2004–2009 | ru_jeugspanne = Westelike Provinsie | ru_amateurjare = 2009–2010 | ru_amateurklubs = [[Universiteit van Stellenbosch|Maties]] | ru_amklubwedstryde = 16 | ru_amklubpunte = (0) | ru_amopdatering = 30 Junie 2014 | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | ru_provinsiejare = 2011–2013<br />2014– | ru_provinsie = [[Griekwas (rugbyspan)|Griekwas]]<br />[[Natalse Haaie]] | ru_provinsiewedstryde = 37<br />0 | ru_provinsiepunte = (15)<br />(0) | ru_provinsieopdatering = 30 Junie 2014 | provinsievert = ja | super14jare = 2011–2013<br />2014- | super14 = [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs]]<br />[[Sharks (Superrugbyspan)|Sharks]] | super14wedstryde = 30<br />13 | super14punte = (0)<br />(0) | super14opdatering = 30 Junie 2014 | ru_huidigeklub = | ru_nasionalejare = 2013- | ru_nasionalespan = {{RSAru}} | ru_nasionalewedstryde = 1 | ru_nasionalepunte = (0) | ru_nsopdatering = 30 Junie 2014 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | url = }} '''Lourens Adriaanse''' (gebore op [[5 Februarie]] [[1988]] in [[Kaapstad]]) is ’n [[Suid-Afrikaanse]] [[rugby]]speler wat op vaskopstut vir die [[Natalse Haaie]] in die [[Curriebeker]] en die [[Sharks (Superrugbyspan)|Sharks]] in [[Superrugby]] speel. == Loopbaan == Adriaanse is in Kaapstad gebore en het vir die [[Westelike Provinsie]] se jeugspanne gespeel. Hy verteenwoordig [[Universiteit van Stellenbosch|Maties]] in die Varsitybeker in 2009 en 2010, voordat hy na die [[Griekwas (rugbyspan)|Griekwas]] vertrek vir die 2011-seisoen. Sy plaaslike opgang bereik 'n hoogtepunt met sy insluiting in die [[Cheetahs (Superrugbyspan)|Cheetahs Superrugbyspan]] en hy maak sy debuut in 'n wedstryd teen die [[Reds (Superrugbyspan)|Reds]] in [[Brisbane]].<ref name="Lourens Adriaanse SA Rugbyspelersprofiel">{{cite web |url=http://www.sarugby.net/playerprofile.aspx?id=34991&category=&leagueid=0 |title=Lourens Adriaanse SA Rugbyspelersprofiel |work=SA Rugby |access-date=22 Julie 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20150925023346/http://www.sarugby.net/playerprofile.aspx?id=34991 |archive-date=25 September 2015 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Aan die begin van die 2014-seisoen sluit hy by die Sharks aan.<ref>{{cite web |url=http://www.beeld.com/sport/2013-08-15-stut-skok-vir-gw-cheetahs |title=Stut-skok vir GW, Cheetahs |publisher=Beeld |work=Media24 |date=15 Augustus 2013 |access-date=16 Augustus 2013 |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20131019103942/http://www.beeld.com/sport/2013-08-15-stut-skok-vir-gw-cheetahs |archive-date=19 Oktober 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Hy word ingesluit in hul span vir die 2014 Superrugbyseisoen<ref name="Sharks 2014 squad">{{cite press release | url=http://www.sharksrugby.co.za/news#article2310854 | author=, | title=Sharks 2014 squad | publisher=Sharks | date=11 Februarie 2014 | accessdate=11 Februarie 2014}}</ref> en maak sy debuut vir die Sharks in 'n 31-16 oorwinning oor die [[Bulls (Superrugbyspan)|Bulls]] in [[Durban]].<ref name="Sharks v Bulls">{{cite web | url=http://www.sanzarrugby.com/superrugby/match-centre/?season=2014&competition=205&match=514012 | title=Wedstryd: Sharks v Bulls | publisher=SANZAR | date=15 Februarie 2014 | accessdate=15 Februarie 2014}}</ref><ref name="Sharks v Bulls 2">{{cite web | url=http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=113684&leagueid=1574&homeid=16164&awayid=16174&fullview=true | title=Wedstrydontleding: Sharks v Bulls | publisher=Suid-Afrikaanse Rugbyunie | date=15 Februarie 2014 | access-date=30 Junie 2014 | archive-date=16 Oktober 2014 | archive-url=https://web.archive.org/web/20141016074426/http://www.sarugby.net/matchbreakdown.aspx?id=113684&leagueid=1574&homeid=16164&awayid=16174&fullview=true | url-status=dead }}</ref> === Internasionale loopbaan === Adriaanse word opgeroep vir die [[Springbokke|Springbokspan]] vir die 2013 mid-jaar toetse teen Italië, Skotland en Samoa, maar hy het nie in enige van die wedstryde gespeel nie. Hy maak uiteindelik sy Springbokdebuut in 'n toets teen [[Frankryk nasionale rugbyspan|Frankryk]] op 23 November 2013 in [[Parys]]. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.sarugby.net/playerprofile.aspx?id=34991 SA rugby profiel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150622032314/http://www.sarugby.net/playerprofile.aspx?id=34991 |date=22 Junie 2015 }} * [http://www.itsrugby.co.uk/player_22875.html itsrugby.co.uk profiel] * [http://www.genslin.us/bokke/PlayerData.aspx?PlayerID=926 Adriaanse by www.genslin.us/bokke] {{Springbokke (2013)}} {{Springbokke (2014)}} {{en-vertaal|Lourens Adriaanse}} {{DEFAULTSORT:Adriaanse, Lourens}} [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Sharks rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1988]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Cheetahs rugbyspelers]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] 7isn7rkjpax5db1viowiebr95s46lj9 0 94135 2816260 2729209 2025-06-26T21:41:32Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816260 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Predikant | Naam = Ds. I.L. de Villiers | Beeld = Ds IL de Villiers.jpg | Beeldbeskrywing = Ds. Izak de Villiers | Beeldonderskrif = Ds. Izak de Villiers was leraar van die [[NG gemeente Constantia]] van 1973 tot 1983, waarna hy aangestel is as redakteur van die vrouetydskrif ''[[Sarie]]'' en toe in 1991 van die Sondagkoerant ''[[Rapport]]'', waar hy gebly het tot 1997.<ref>[http://www.sahistory.org.za/people/izak-de-villiers SAHistory.org.za Izak de Villiers]</ref> | Geboortenaam = Izak Louis de Villiers | Geboortedatum = [[30 Julie]] [[1936]] | Geboorteplek = [[Paarl]], [[Kaapprovinsie]] | Sterftedatum = [[27 September]] [[2009]] | Sterfteplek = [[Johannesburg]], [[Gauteng]] | Kerkverband = [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|Nederduits Gereformeerd]] | Gemeente = [[NG gemeente Albertinia|Albertinia]]<br /> [[NG gemeente Vandermerwe|Vandermerwe (Bonnievale)]]<br /> [[NG gemeente Constantia|Constantia]] | Jare aktief = 1963–1983 | Kweekskool = [[Kweekskool]], [[Stellenbosch]] | Sendingwerk = }} Ds. '''Izak Louis de Villiers''' (die [[Paarl]], [[30 Julie]] [[1936]] – [[Johannesburg]], [[27 September]] [[2009]]) was 'n [[predikant]] in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]], [[digter]], [[skrywer]] en redakteur. == Lewe en werk == === Vroeë lewe en opleiding === Izak Louis de Villiers is op 30 Julie 1936 in die Paarl<ref name=":0">Lux Verbi: http://www.luxverbi.co.za/Author/AuthorDetail/1893 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161119185016/http://luxverbi.co.za/Author/AuthorDetail/1893 |date=19 November 2016 }}</ref> in ’n klein kraaminrigting in Meulstraat gebore as die enigste kind van Louis en Stienie de Villiers. Sy pa, Louis, was ’n keldervoorman by die [[KWV]], terwyl sy ma, Stienie, die gesin se geldsake behartig het. Hy voltooi in [[1953]] sy skoolopleiding aan die [[Paarl Gimnasium]] en werk tydens skoolvakansies gereeld by een of ander boer in die omtrek. Daarna word hy student aan die [[Universiteit Stellenbosch|Universiteit van Stellenbosch]] waar hy die B.A.-graad, B.A. Honneurs-graad en in [[1959]] die M.A.-graad in Afrikaans-Nederlands behaal<ref name=":1">NB-Uitgewers: http://www.nb.co.za/Authors/2213 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160823021132/http://nb.co.za/Authors/2213 |date=23 Augustus 2016 }}</ref> met ’n studie oor ''Die siening van die vrou in die poësie van Totius en D.J. Opperman met verwysing na Elisabeth Eybers''. Al hierdie grade behaal hy met lof. Tydens sy studentejare is hy redakteur van die universiteitsblad. Hy studeer verder in die [[Teologie]], behaal die Lisensiaat in Teologie en lê in [[1962]] sy proponenteksamen af, waarna hy toegelaat word tot die bediening in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|Nederduits Gereformeerde Kerk]]. In 1962 word die Croll-stipendium aan hom toegeken. === In die bediening === In [[1963]] aanvaar hy ’n beroep na [[Albertinia]] en bedien hierdie gemeente vir sowat ses jaar. Sy volgende staanplaas is vanaf [[1969]] in [[Bonnievale]] en van [[1973]] af is hy leraar van die gemeente Constantia.<ref name=":0" /> As leraar word hy altesaam 47 keer beroep. Hy hou ’n rekord deurdat hy vir sewe uit tien termyne verkies word as voorsitter van die Ring van Wynberg. In sy bedieningstyd hou hy gereeld dagboek en uit hierdie dagboeke ontstaan ''Engel voor my uit''. Gedurende die jare van sy kerklike bediening lewer hy gereeld radiopraatjies, veral in die destydse ''Vrouerubriek'' oor die Afrikaanse Diens van Radio Suid-Afrika, en hy word ook gekeur as programaanbieder van ’n godsdiensreeks op televisie. === Joernalistieke werk === Vanaf 1973 doen hy vryskutwerk vir ''[[Die Burger]]'' (onder andere die weeklikse rubriek ''Woord'' ''en Wêreld''). As berymer is hy verantwoordelik vir 110 Gesange in die nuwe Gesangboek wat in die sewentigerjare verskyn. In die tagtigerjare is hy ’n lid van die Raad van [[Kruik]]-toneel in [[Kaapstad]] en voorsitter van die Otto du Plessis Kollege vir Verpleging. Hy wend hom in [[1983]] voltyds tot die joernalistiek en word eers redakteur van ''[[Sarie]]'' en dan vanaf Mei [[1991]] tot Oktober [[1997]]<ref name=":1" /> hoofredakteur van ''[[Rapport]]'',<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=De_Villiers,_Izak_Louis{{Dooie skakel|date=Januarie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ’n pos waarvoor hy na [[Johannesburg]] verhuis. Sy gereelde politieke rubriek ''Sondag met Izak de Villiers'' is invloedryk en hy hanteer ook die politieke hekelrubriek Pollux tot sy aftrede in 1997. In hierdie tyd was hy ook ’n direkteur van Nasionale Media en Rapport-Uitgewers en steeds rubriekskrywer vir ''Sarie''. Vir die nuwe Liedboek van die Kerk berym hy 69 gesange.<ref name=":0" /> Hy is ’n alumnus van die Verenigde State – Suid-Afrika leiersuitruilingsprogram en dien ook in die Uitvoerende Raad van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]]. Hy woon in [[Parktown]] in Johannesburg waar hy help as leraar in ’n plaaslike gemeente en ná sy aftrede voltyds skryf. === Persoonlike lewe === Hy is in [[1960]] getroud met Rina Visser, ’n maatskaplike werker oorspronklik van Suidwes-Afrika, en uit die huwelik word twee seuns, [[Louis de Villiers|Louis]] en Jacques, gebore. Hy is op [[27 September]] [[2009]] in sy huis in Johannesburg aan [[motorneuronsiekte]] oorlede.<ref>Hambidge, Joan: http://joanhambidge.blogspot.co.za/2013/02/huldeblyk-il-de-villiers.html</ref> == Skryfwerk == === Poësie === Sy eerste gedig verskyn reeds op sewejarige ouderdom in ''Die Klein Burger''. As volwassene publiseer hy in publikasies soos ''Standpunte'' en ''Tydskrif vir Letterkunde''. In sy verse ondersoek hy die geloof en religie op ’n vars en pretensielose manier. ''Leitourgos'' (die Griekse woord vir priester), is sy debuut. In hierdie bundel probeer hy sin maak van die betekenis van sy rol as leraar in die gemeenskap en die aard van God en sy verhouding met die mens. Party van die gedigte staan in die wonder oor die ongerymdhede in die Christelike godsdiens, soos die opstanding uit die dood, wat nie verklaar kan word nie maar net aanvaar wil wees. In ander verse gaan dit oor ’n onverstaanbare wonder waarin God tog Sy teenwoordigheid openbaar. Ironies en ook satiries is gedigte oor die onvanpaste omgange met God en die skynheiligheid van die mens. Die bundel word in sewe afdelings verdeel. ''Leitourgos'' word opgevolg deur ''Manna oor die duine'', wat gebede in gedigvorm bevat. Die bundel het drie afdelings, met die eerste wat gebede in versvorm bevat, die tweede (''Engel voor my uit'') wat prosagebede is en die derde afdeling ''Liedere'', hoofsaaklik in die idioom van die kerklied. Die titelgebed beskryf hoe God in elke dag se behoeftes voorsien, een dag op ’n slag, ten spyte van moedeloosheid wat die mens teister. Die vernaamste oogmerk van hierdie bundel was waarskynlik die stigtelike gebed eerder as die poësie. ''Gelykenisse en ander verse'' is ’n verbetering en verdieping van die godsdienstige tematiek van sy debuutbundel, waarin met groot sukses ook ’n sosiale dimensie verken word. Die bundel word in vier genommerde afdelings verdeel, met die verhouding tussen die mens en die mens, die mens met God en die mens met die self deurlopende temas.<ref>Brink, André P. ''Voorlopige Rapport.'' Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1976</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 16 no. 2, Junie 1976.</ref><ref>Johl, Johann. Standpunte. Nuwe reeks. 125, Oktober 1976.</ref><ref>Snyman, Henning. Beeld, 8 Desember 1975.</ref> ''Leviet en vreemdeling'' neem die oorwegend religieuse temas van sy vroeëre werk verder en ondersoek veral die herkenning en hunkering na groter sin en waarde in hierdie lewe. Die tweeledige titel verwys eerstens na die Leviete, wat die aangewese priesters was. Die priesterskap behels dat die waarheid verkondig moet word, wat dan ook noodwendig tot vreemdelingskap lei, iets wat die veelvuldige reisverse verder beklemtoon. Daar is ook die implikasie in die titel dat Christus die groot Vreemdeling op aarde was.<ref>Botha, Johann. Beeld, 13 November 1978.</ref><ref>Brink, André P. Rapport, 12 November 1978.</ref><ref>Brink, André P. ''Tweede Voorlopige Rapport''. Human & Rousseau. Kaapstad, Pretoria en Johannesburg. Eerste uitgawe, 1980.</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 17 no. 3, Augustus 1979.</ref><ref>Cloete, T.T. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 19 no. 3, September 1979.</ref><ref>Olivier, Fanie. Die Transvaler, 25 November 1978.</ref> Die Credo-prys, ’n Christelike prys vir lewenskuns en stigting, word in [[1981]] toegeken aan ''Leviet en vreemdeling''. Na ’n digterlike stilte van meer as twintig jaar verskyn ''Jerusalem tot Johannesburg'', waar die dominee-digter van vroeër vervang word deur ’n gelouterde, deurwinterde gelowige mens wat die dieptes van religieuse ervaring oordra in ’n bundel waar die stad ’n sentrale motief is. Die aardse, wêreldse Johannesburg word teenoor die mistieke Jerusalem gestel.<ref>John, Philip. Beeld, 6 Februarie 2006.</ref><ref>Snyman, Henning. Rapport, 15 Januarie 2006.</ref> ''Jerusalem tot Johannesburg'' verower in [[2006]] die M-Net-prys vir poësie en is ook op die kortlys vir die [[W.A. Hofmeyr-prys]]. ''Vervreemdeling'' is ’n digbundel rondom die tema van ’n mens se vreemdelingskap op aarde. Die mens is slegs tydelik hier en word derhalwe al hoe vreemder hoe ouer hy word. Die dood en die rouproses is dan ook newe-temas in hierdie bundel.<ref>Beukes, Marthinus. Rapport, 4 Mei 2008.</ref> Sy gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, insluitende ''Groot verseboek'', ''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte'', ''Liggaamlose taal'', ''Kraaines'', ''Digters en digkuns'', ''Woordpaljas'', ''My Afrikaanse verseboek'', ''Die goue vreugde'', ''Voorspraak'' en ''Miskien sal ek die wingerd prys''. === Prosa === ==== Bundels saamgestel uit rubrieke en radiopraatjies ==== Vanaf die begin van sy bediening as predikant hou hy gereeld dagboek en uit hierdie aantekeninge ontstaan sy debuut as prosaskrywer, ''Engel voor my uit''. Vir lank behartig hy die rubriek op die agterblad van ''Sarie'' en ook ’n rubriek in ''By'', naweekbylae by koerante soos ''[[Die Burger]]'', ''[[Volksblad|Die Volksblad]]'', ''[[Oosterlig]]'' en ''[[Beeld]]''. Uit hierdie rubrieke oor alles en nog wat word ''Te vroeg vir moedverloor'', ''Die koningin se voetkombersie'', ''Teen winter en ontnugtering'' en ander bundels saamgestel, waarvan ''Die goeie sal lewe'' die laaste is. In hierdie bundels word ’n groot verskeidenheid onderwerpe behandel, soos vrees, eensaamheid, lyding, twyfel, mense wat hy geken het, jeugherinneringe en nog baie meer. Die saambindende faktor is dat die saamleef en openhartige gesprek met God vertroosting en bevryding bring.<ref>Van der Lugt, Jozua. Rapport, 27 November 1976.</ref> Uit sy radiopraatjies word ''Daar’s nog altyd ’n God'' saamgestel. ==== Stigtelike onderwerpe ==== Hy skryf ook verskeie boeke oor stigtelike onderwerpe, waarvan ''Depressie, die siekte van ons tyd'' seker die bekendste is''.'' In [[1986]] ontvang hy die Andrew Murray-prys vir ''Depressie, die siekte van ons tyd''.<ref>Blignault, Audrey. Die Burger, 26 Mei 1983.</ref> ''Die geluk van onsin'' bevat essays oor die klein onsinnige dinge wat die lewe die moeite werd maak, soos ’n kind wat jou hand vat as jy struikel, om by iemand te wees vir wie jy lief is, of om kalmte te ervaar nadat jy bang was. ''Maak vrede met…'' is ’n boek oor aanvaarding, waarin essays gebundel word oor hoe om vrede te maak met jouself, jou medemens en omgewing en met God. ''Onder ewige vlerke'' verskyn [[postuum]] en is uittreksels uit sy dagboek wat sy laaste oordenkings oor die Psalms, gebede, gedigte, ander wyshede uit sy vorige boeke, asook huldeblyke en foto's uit sy persoonlike fotoalbum bevat. Hierdie boek word meermale herdruk, in Engels vertaal en ook onder andere in Amerika versprei. ''Gesprekke oor die lewe'' met subtitel ''Die laaste gedagtes van I.L. de Villiers'' word postuum gepubliseer en bevat preke wat meestal tussen [[2007]] en 2009 in die NG gemeente Aasvoëlkop gelewer is en nie voorheen gepubliseer is nie.<ref>Bartlett, André. Beeld, 1 September 2014.</ref><ref>Botha, Amanda. Rapport, 31 Mei 2014.</ref> ''Strooidak en toring'' is biografiese vertellings van die mense wat hy ontmoet het en die ervarings wat hy gehad het, op onderhoudende wyse vertel.<ref>Engelbrecht, Theunis. Rapport, 9 Augustus 2009.</ref><ref>Rautenbach, Elmari. Rapport, 5 Julie 2009.</ref><ref>Van Wyk, At. Beeld, 31 Augustus 2009.</ref> Sy skets oor ''Avila van Teresa'' word in ''Stad en stedelig'' opgeneem, ’n bundel met sketse en vertellinge oor wêreldstede. == Eerbewyse == Die ATKV Prestigeprys word in [[1998]] aan hom toegeken vir die besondere wyse waarop hy Afrikaans bevorder het deur die joernalistiek en as digter. In [[2002]] ken die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] die [[D.F. Malanmedalje]] aan hom toe vir werk van die hoogste gehalte ter bevordering van die Afrikaanse kultuur. In [[2003]] ontvang hy die Beste Publikasie Toekenning van die Christelike Boekhandelaarsvereniging en in [[2005]] vereer hierdie vereniging hom met hulle Goue Toekenning. Die Christelike Uitgewersmaatskappy<ref>Versindaba: http://versindaba.co.za/gedigte/i-l-de-villiers/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161111112315/http://versindaba.co.za/gedigte/i-l-de-villiers/ |date=11 November 2016 }}</ref> (CUM) vereer hom in Oktober 2009 postuum met ’n erepenning vir die waardevolle bydrae wat hy oor die jare tot hulle boekbedryf gelewer het.<ref>Jackson, Neels. ''Wyle De Villiers vereer deur CUM.'' Beeld, 19 Oktober 2009.</ref> == Publikasies<ref>Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ADe+Villiers%2C+I.+L.&qt=hot_author</ref> == {| class="wikitable" !Jaar !Naam van publikasie |- |1972 |''Leitourgos'' |- |1973 |''Engel voor my uit'' |- |1974 |''Manna oor die duine'' |- |1975 |''Gelykenisse en ander verse'' |- |1976 |''Wat dra my deur 'n krisis?'' ''Te vroeg vir moedverloor'' ''’n Vrou en haar God'' |- |1977 |''Dalk familie van Jesus?'' ''Hoe die glimwurm sy liggie gekry het'' |- |1978 |''Leviet en vreemdeling'' ''Sieners van die môre'' ''Wie is ek?'' ''Eerste Bybelverse'' ''Eerste Dankgebede'' ''Eerste gebede'' |- |1979 |''Teen winter en ontnugtering'' ''Nog gebede'' ''Maak vrede met…'' |- |1981 |''Die koningin se voetkombersie'' |- |1982 |''Toe nou, prediker!'' |- |1983 |''Waarom is ek bang?'' ''Daar is nog altyd ’n God'' |- |1984 |''Die goeie sal lewe'' |- |1986 |''Depressie, die siekte van ons tyd'' |- |1990 |''Net om jou ’n drukkie te gee'' |- |1991 |''Klein geskenk van geloof'' |- |2000 |''Die geluk van onsin'' |- |2003 |''Die glimlag van God'' |- |2004 |''Tien maniere om teleurstellings te oorwin'' |- |2005 |''Jerusalem tot Johannesburg'' |- |2007 |''Liedjies uit ’n towerfluit'' |- |2008 |''Ma, net vir jou'' ''Vervreemdeling'' |- |2009 |''Strooidak en toring'' |- |2010 |''Onder ewige vlerke'' |- |2014 |''Gesprekke oor die lewe'' |} == Verwysings == === Boeke === * Askes, H. en Landman, J.N. (samestellers). ''Voorspraak''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe Tiende druk 1994 * Botha, Andries (samesteller). ''My Paarl''. Andries Botha Paarl 1987 * Cloete, T.T. (red.) ''Die Afrikaanse literatuur sedert sestig''. Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980 * Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans''. Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1.'' Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2.'' Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. (red.) ''Kraaines''. [[Human & Rousseau]] Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Verse vir die vraestel''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998 * Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Nienaber, P.J., Roodt, P.H. en Snyman, N.J. (samestellers) ''Digters en digkuns''. Perskor-Uitgewers Kaapstad Vyfde uitgawe Sewende druk 2007 * Pheiffer, R.H. ''Woordpaljas''. Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Derde uitgawe Derde druk 1993 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 2.'' J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 === Tydskrifte en koerante === * Anoniem. ''Inspirasie van Izak de Villiers gebundel.'' Beeld, 4 Augustus 2014. * Botha, Amanda. ''Ds. Izak: predikant en skrywer''. Die Transvaler, 12 Julie 1980. * Cloete, T.T. ''Bespreking van sewe gedigte''. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 19 no. 4, November 1981. * De Villiers, Louis. ''’Kwasterige ou kêrel’ was onvoorspelbaar, maar ’n lojale leeu''. Rapport, 4 Oktober 2009. * Greeff, Rachelle. ''Izak de Villiers 1923–2009''. Rapport, 4 Oktober 2009. * Karsten, Chris. ''Sy boodskap een van waarheid en werklikheid.'' Rapport, 26 Oktober 1997. * October, Alicestine. ''Izak de Villiers was nie bang om te sterf, sê sy vrou.'' Beeld, 28 September 2009. * Pieterse, Henning. ‘''Leitourgos’ as literatuur.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 25 no. 1, Februarie 1987. * Pieterse, Henning. ''Poësie uit drie bloemlesings''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 29 no. 1, Februarie 1991. * Rautenbach, Elmari. ''So gebek, so laat staan.'' Rapport, 5 Julie 2009. * Retief, Hanlie. ''’n Leeftyd van woorde.'' Rapport, 6 Augustus 2006. * Schutte, H.J. ’''Huisbesoek’ en ‘Opwekkingsdiens’ van I.L. de Villiers''. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 19 no. 2, Mei 1981. * Schutte, H.J. ''Gedig-ontledings.'' Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 20 no. 4, November 1982. * Snyman, Henning. ''Bybelse eendersheid en andersheid by I.L. de Villiers en Rosa Keet.'' Standpunte. Nuwe reeks 140, April 1979. * Spies, Lina. ''Elke grens is pyn: oor I.L. de Villiers se ‘Gelykenisse en ander verse’.'' Standpunte. Nuwe reeks 126, Desember 1976. * Taljard, Marlies. ''As niks meer heilig is nie'', Versindaba 15 Maart 2017.<ref>{{Cite web |url=http://versindaba.co.za/2017/03/14/marlies-taljard-as-niks-meer-heilig-is-nie/ |title=argiefkopie |access-date=15 Maart 2017 |archive-date=15 Maart 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170315005958/http://versindaba.co.za/2017/03/14/marlies-taljard-as-niks-meer-heilig-is-nie/ |url-status=dead }}</ref> * Van Rooyen, Tineke. ’''Dietrich Bonhoeffer: brief aan homself’ deur I.L. de Villiers''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 33 no. 2, Mei 1995. === Ander verwysings === {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:De Villiers, Izak}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse predikante]] [[Kategorie:Predikante van die Nederduitse Gereformeerde Kerk]] [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1936]] [[Kategorie:Sterftes in 2009]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bw2kxgxv5wdipiglciqwe7p2s9hj7nj 0 95075 2816261 2706412 2025-06-26T21:41:48Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816261 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Leon Rousseau | bynaam = | beeld = | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = Leon Gerdener Rousseau | geboortedatum = 5 Maart 1931 | geboorteplek = [[Kaapstad]] | sterfdatum = {{SDEO|1931|3|5|2016|2|24}} | sterfteplek = [[Jeffreysbaai]] | ouers = | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]] | beroep = Skrywer, uitgewer | ander = | bekend = Stigterslid van Human & Rousseau | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = [[CNA-prys]]<br />[[Recht Malan-prys]] | party = | religie = [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|Nederduits Gereformeerde]] | huweliksmaat = Winifred Louise Schumann (1954–1977)<br />Marieka Strauss Pienaar | kinders = Pierre, Chris, Louise, Leontine, Marie-Louise | webblad = | handtekening = }} '''Leon Rousseau''' (1931–2016) was ’n uitgewer en saam met [[Koos Human]] medestigter van die uitgewersfirma [[Human & Rousseau]]. As [[Afrikaans]]e [[skrywer]] word hy veral bekend vir sy wetenskapfiksie-reeks oor [[Fritz Deelman]] en sy biografie oor [[Eugène Marais]], “''Die groot verlange''”, waarmee hy die CNA-prys verwerf. == Lewe en werk == [[Lêer:Ds PD Rossouw.jpg|regs|duimnael|180px|Rousseau se oupa ds. [[P.D. Rossouw]] was moontlik die eerste predikant wat in Afrikaans gepreek het en die eerste van wie Afrikaanse preke in druk verskyn het.]] Leon Gerdener Rousseau is op 5 Maart 1931 in [[Kaapstad]] gebore as die jongste kind van Pierre Daniël Rousseau en Elisabeth Anna Luise Gerdener. [[Pierre Etienne Rousseau]], sy broer en die stigter van [[SASOL|Sasol]], is 21 jaar ouer as hy en sy jongste suster is 13 jaar ouer as hy. Sy voornaam kry hy van kmdt. Lion Cachet, onder wie sy pa in die [[Anglo-Boereoorlog]] geveg het. Sy moeder se oupagrootjie is ds. [[Michiel Christiaan Vos|M.C. Vos]], wat in 1819 sy herinneringe in briefvorm opgeteken en na sy vriend ds. S. van Breuningen gestuur het wat dit in 1824 in Amsterdam in druk laat verskyn het onder die titel: ''Merkwaardig Verhaal aangaande het leven en de lotgevallen van Michiel Christiaan Vos, als predikant der Hervormde Christelijke Gemeente op onderscheidene plaatsen in Nederland, Afrika en Azië; van zijne jeugd af tot den tijd van zijn Emeritusschap: door hem zelven in den jare 1819 briefsgewijze aan eene vriend medegedeeld''. Sy grootvader aan vaderskant was ds. [[P.D. Rossouw]], predikant van die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG gemeentes]] [[NG gemeente Uniondale|Uniondale]], [[NG gemeente Steynsburg|Steynsburg]], [[NG gemeente Franschhoek|Franschhoek]] en [[NG gemeente Fraserburg|Fraserburg]] (waar hy in 1896 oorlede is). Reeds op 4 Oktober 1878 het 'n brief van ds. Rossouw in ''[[Die Afrikaanse Patriot]]'' verskyn waarin hy die publikasie van preke in Afrikaans in die blad bepleit het. Skaars drie maande later, op 10 Januarie 1879, het ''Die Afrikaanse Patriot'' dan ook 'n Afrikaanse preek van ds. Rossouw gepubliseer, die heel eerste keer dat 'n Afrikaanse preek in druk verskyn het.<ref>{{af}} [[P.J. Nienaber|Nienaber, P.J.]] 1949. ''Hier Is Ons Skrywers! Biografiese Sketse van Afrikaanse Skrywers''. Johannesburg: Afrikaanse Pers-Boekhandel.</ref> Sy Afrikaanse preke is in 1881 in boekvorm uitgegee onder die titel "Godsdienstige stukke". Ds. Rossouw het self sy kinders as Rousseau gedoop; vandaar Leon Rousseau en sy vader se van. Sy moeder, Elisabeth Anna Luise (née Gerdener, 1887–1966), was 'n jonger suster van die teoloog en geskiedskrywer prof. dr. [[G.B.A. Gerdener]].<ref>{{en}} [http://www.geni.com/people/Elisabeth-Anna-Luise-Rousseau/6000000029405978279 Besonderhede van haar] op geni.com. URL besoek op 25 Februarie 2016.</ref> Die kleurryke politikus [[Theo Gerdener]] was 'n neef van Rousseau. Hy word groot in [[Oranjezicht]] in Kaapstad en gaan skool aan die [[Laerskool Jan van Riebeeck]]. Na standerd ses (destyds die laaste standerd van die laerskool) is hy vir twee jaar na die [[Paarl Gimnasium|Hoërskool Gimnasium]] in die [[Paarl]], waar hy in die koshuis bly. Hy keer daarna terug na Kaapstad en die [[Hoërskool Jan van Riebeeck]], waar hy in 1947 in die eerste klas matrikuleer. Op skool was hy groot vriende met Erni Grosskopf, seun van die skrywer [[E.B. Grosskopf]]. Vanaf 1948 studeer hy aan die [[Universiteit van Kaapstad]], waar hy aan die einde van 1950 sy B.A.-graad verwerf, waarna hy vir vier maande tandheelkunde bestudeer aan die [[Universiteit van die Witwatersrand]] in Johannesburg. Hierdie studie staak hy egter en hy begin daarna vir vyf jaar tot 1956 ’n loopbaan in joernalistiek by ''[[Die Burger]]''. By die koerant is hy in hierdie tyd om die beurt verslaggewer, vertaler, subredakteur en skrywer van die “''Van alle kante''”-rubriek. In Oktober 1956 verlaat hy die koerant om vryskutwerk te doen. In 1959 begin hy en [[Koos Human]] die uitgewery [[Human en Rousseau|Human & Rousseau]]. Van sy bekendste werke is die jeugreeks ''[[Fritz Deelman]]''. In 1974 publiseer hy die biografie van [[Eugène Marais]], ''Die groot verlange'', waarvoor hy in 1975 die [[CNA-prys]] ontvang.<ref>[http://www.nb.co.za/Authors/989 Profiel op nb.co.za] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150829041856/http://www.nb.co.za/authors/989 |date=29 Augustus 2015 }}, besoek op 24 Desember 2014</ref> Die ''Storieman''-reeks het in 1983 begin toe hy ’n eksemplaar van die Britse ''Storyteller'' in die [[CNA-prys|CNA]] gesien het. Die eerste oplaag van 35&nbsp;000 van ''Storieman Deel 1'' het binne 18 maande uitverkoop. Kassette is met ’n karton aan die boeke vasgeheg. Benewens algemene skryfwerk begin hy ook om boeke te skryf (die “''Fritz Deelman''”-reeks) en redigeer boeke vir Tafelberg-Uitgewers. So ontmoet hy vir Gerrit van Zyl (die skrywer Gerrie Radlof), wie se boeke hy namens [[Tafelberg Uitgewers|Tafelberg]]-Uitgewers redigeer. Hulle begin saam ’n onderneming deur ’n bankrot persagentskap, Afritopics, te koop. Hulle verander die naam en vestig sodoende die vertaalburo en reklame-agentskap, Uniale Persdiens, met kantore in die Volkskas-gebou in Adderleystraat. Na ’n ruk koop hy vir Gerrit van Zyl uit en maak sy geld hoofsaaklik deur buitelandse foto’s en artikels aan plaaslike blaaie te verkoop en deur vryskutwerk. Net nadat hy in die sestigerjare begin met ’n biografie oor Eugène Marais, is hy in ’n ernstige motorongeluk betrokke waarin ’n senuwee in sy linkerarm afgesny is, wat sy tikvermoë permanent belemmer. Rousseau het baie Engelstalige kinderboeke na Afrikaans vertaal: Madeleine se redding (Ludwig Bemelmans, 1972), Charlotte se web (E.B. White, 1980) en Die kat kom kuier (Dr. Seuss). Wanneer Human en Rousseau in 1977 deur Nasionale Pers gekoop word, begin hy in 1979 sy eie uitgewery, naamlik Ibis-pers. In 1980 het hy ’n ernstige hartaanval, maar herstel weer en stig dan in 1982 naas Ibis die nuwe uitgewery, Rubicon Pers. Die bekendste uitgawes van sy nuwe uitgewery is die “''Storieman''”-reeks, bestaande uit boeke en klankkassette (later CD’s). In Kaapstad woon hy op ’n stadium in Leinster Hall, ’n herehuis wat lank in die besit van die Hofmeyr-familie was en in 1983 tot ’n nasionale gedenkwaardigheid verklaar is. Daarna woon hy onder meer in [[Kampsbaai]] en dan langs [[Zeekoevlei]] in die Suid-Skiereiland, waarna hy in April 2005 na [[Jeffreysbaai]] in die Oos-Kaap verhuis om naby twee van sy dogters te woon. Hy was lid van die Afrikaanse tak van die internasionale skrywersorganisasie [[Penis|PEN]]. Hy trou in 1954 met Winifred Louise Schumann, maar hulle is in 1977 geskei. Uit hierdie huwelik word vier kinders, twee seuns en twee dogters, gebore. Na sy egskeiding trou hy weer, hierdie keer met Marieka Strauss Pienaar (kleindogter van E.B. Grosskopf asook 'n broerskind van die [[Verenigde Party|VP]]-leier adv. [[Koos Strauss|J.G.N. Strauss]]) en een kind, die dogter Marie-Louise, word uit hierdie huwelik gebore. Op 1 Oktober 2008 trou hy met die digter [[Marié Blomerus]] en hulle woon in haar huis in Mossiestraat in [[Silverton]] in Pretoria. Hy trek egter later weer terug na Jeffreysbaai. Leon is op 24 Februarie 2016 in [[Jeffreysbaai]] oorlede. Rousseau, wat op [[Jeffreysbaai]] afgetree het, is oorleef deur sy kinders Pierre, Chris, Louise, Leontine en Marie-Louise, en agt kleinkinders. Sy gedenkdiens is op 4 Maart 2016 in [[Constantia]], [[Kaapstad]], gehou. == Skryfwerk == Ongetwyfeld sy belangrikste werk is die biografie <ref>Bekker, Pirow “Beeld” 27 November 1974</ref>“''Die groot verlange''”<ref>Botha, Elize “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 20 no. 4, Desember 1980</ref> oor die digter en natuurwetenskaplike<ref>Bouwer, Alba “Sarie Marais” 12 Maart 1975</ref> Eugène N. Marais, wat hierdie komplekse persoonlikheid in sy vele fasette belig.<ref>Brink, André P. “Rapport” 5 Januarie 1975</ref> Die boek bevat die resultaat van indringende navorsing oor baie jare,<ref>Brink, André P. “Voorlopige Rapport” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1976</ref> insluitende voorheen onbeskikbare materiaal wat hy van die digter se enigste seun verkry.<ref>Kannemeyer, J.C. “Uit puur verstrooiing” Inset-Uitgewers Stellenbosch Eerste uitgawe Eerste druk 2007</ref> Hierdie boek oefen groot invloed uit op die metode van latere biografie-skrywers,<ref>Snyman, N. “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 13 no. 4, November 1975</ref> veral deur sy self opgesette oogmerke van leesbaarheid en waarheidsgetrouheid. “''Die groot verlange''” verower in 1974 die C.N.A.-prys en hy vertaal dit ook in Engels as<ref>M.S. “Die Burger” 29 September 1982</ref> “''The dark stream''”. Benewens hierdie biografie is hy redakteur van Marais se “''Versamelde werke''” en skryf hy “''Eugène Marais and the Darwin syndrome''”. Hierin wy hy uit oor Marais as natuurwetenskaplike en vergelyk Marais se ontdekkings in die diereryk met dié van Charles Darwin. Die skrywer toon aan dat Marais se beroemdheid wêreldwyd sou gestrek het indien “''The soul of the ape''” gepubliseer is direk na voltooiing daarvan in 1919 en nie eers in 1969 nie, aangesien Marais dan verseker die eerste sou gewees het wat hierdie verreikende insigte bekend gemaak het. In<ref>Venter, L.S. “Beeld” 4 Desember 2000</ref> “''Die dowwe spoor van Eugène Marais''” (aanvanklik in een band gepubliseer saam met “''Eugène Marais and the Darwin syndrome''” bespreek hy inligting wat ná publikasie van die biografie bekend geword het, asook die verhouding tussen Marais en sy seun.<ref>Anoniem “Rapport” 21 Augustus 2011</ref><ref>Breytenbach, Kerneels “Die Burger” 5 Mei 1983</ref><ref>Cloete, T.T. “Beeld” 20 November 2000</ref><ref>Oosthuizen, Mia “Rapport” 5 Januarie 2014</ref> Die mynveld van evolusionêre teorie, godsdiens en filosofie is die tema in<ref>Gibson, Gilbert “Rapport” 6 Augustus 2006</ref> “''Die groot avontuur''”,<ref>Jordaan, Wilhelm “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 44 no. 1, Herfs 2007</ref> wat aan die leser ’n maklik leesbare voëlvlug oor die begin van lewe op aarde en die ontwikkeling daarna gee.<ref>Lategan, Andries “Beeld” 16 Oktober 2006</ref> Vir hierdie boek is dit duidelik dat hy baie wyd gelees het <ref>Wiese, Tobie “Insig” Oktober 2006</ref> en hy lewer dan ’n groot bydrae tot die populêr-wetenskaplike Afrikaanse werke oor hierdie grootse onderwerp. In 2007 word “''Die groot avontuur''” met die Recht Malan-prys vir nie-fiksie bekroon. In 1992 begewe hy hom op die politieke gebied met sy boek “''’n Toevlug in die Weste''”, waarin hy voor die koms van demokrasie ’n billike verdeling van die land bepleit. “''PER 80''” is ’n gedenkalbum vir sy broer [[Pierre Etienne Rousseau]], die stigter van Sasol. Sy gedigte “''Kypielied''” en “''Marietjie van die Kaap''” word opgeneem in die versamelbundel “''Nuwe verset''”, wat hy in samewerking met Daniël Hugo en Phil du Plessis saamstel. Hy skryf ook die handboek vir ouers, “''Gee u kind ’n voorsprong''”. Hy vertaal ’n groot aantal werke in Afrikaans, meestal kinder- en jeugboeke, maar  ook ’n paar boeke vir volwassenes. Hierdie vertalings sluit in Thomas Pakenham se “''The Boer war''”, “''Die kort en maklike pad na effektiewe redevoering''” van [[Dale Carnegie]] en “''Die vyfde ruiter''” deur Larry Collins en Dominique Lapierre. As skrywer maak hy aanvanklik naam vir homself deur sy wetenskapfiksie jeugreeks oor luitenant Fritz Deelman, ’n geheime agent wat werk by die Suid-Afrikaanse afdeling van die Internasionale Veiligheidspolisie. Dit is goed nagevorste wetenskapfiksie en toekomsverhale, met die held wat verskeie avonture deurmaak. Die aksie speel af in die toekomstige Suid-Afrika en bevat verskeie voorspellings oor tegnologie wat besonder juis uitgekom het, soos Fritz se beeldradio en oond wat kos bestraal, hoewel die persoonlike helikopter nog iewers in die toekoms lê. Die eerste verhaal in die reeks,<ref name="ReferenceA">Snyman, Maritha “Beeld” 30 Augustus 2004</ref> “''Fritz Deelman en die swart eiland''”, verskyn aanvanklik as ’n vervolgverhaal in ''Die Jongspan''. Hierin jaag Fritz aan die begin weg vir ’n verkeerskonstabel en meld hy hom aan as ’n karakter wat nie deur reëls en regulasies gebonde voel nie. Saam met sy Franse makker vind hulle die wrak van die boot op die bodem van die see, maar nie die uraan waarna hulle soek nie. In stede daarvan moet hulle kragte meet met die inwoners van die Swart Eiland. Die tweede boek,<ref name="ReferenceA" /> “''Fritz Deelman en'' ''die skepe van Mars''”, verskyn ook aanvanklik as ’n vervolgverhaal in ''Die Jongspan''. Hierin kom die karakters van Loeki de Klerk, Fritz se vriendin, en generaal Heyns, sy bevelvoerder, by en hulle vorm hierna integrale bestanddele van die res van die reeks. Hierdie boek is geskryf jare voor die eerste bemande ruimtereis. Drie ruimtevaarders onderneem ’n reis na Mars, naamlik Fritz Deelman, professor Max Bode, die Duitse sterrekundige en dr. Fred Cagney, die Amerikaanse militêre deskundige. Die aarde se voortbestaan hang van die sukses van hulle missie af, want daar bestaan intelligente lewe op Mars en hulle het ’n ekspedisie van agtien ruimteskepe aarde toe gestuur met die doel om die uitwissing van die aarde te beplan. “''Fritz Deelman en die Suidpoolbende''” vertel die verhaal van die dwelm Satania, wat binne ’n maand ’n groot aantal inwoners in ses lande daaraan verslaaf maak. Fritz Deelman en Loeki de Klerk volg die spoor van onwettige jagters van spermwalvisse, wat die enigste bron is van [[ambergrys]], wat op sy beurt weer noodsaaklik is vir die maak van Satania. Op Antarktika kom hulle teen ’n oormag te staan. Professor Niemeyer maak in “''Fritz Deelman en die diepsee-duikbol''” op Madagaskar die ontdekking van ’n kaart wat op edelmetaal gegraveer is en die ligging aandui van Lemuria, ’n land wat tienduisend jaar gelede met ongelooflike skatte in die Indiese Oseaan weggesink het. Die skurk Archimedes Levitopek neem professor Niemeyer gevange en kry ook vir Fritz Deelman in die hande, waarna hy vir Fritz dwing om duisende meter onder die see in ’n duikbol na die skatte te gaan soek. In “''Fritz Deelman en die groen dood''” bevind Fritz hom in die Amasonewoude, op die spoor van ’n verlore ras wat volgens gerugte na hulle antieke tempel teruggekeer het. Hy moet ook die raaisel oplos van die reusagtige spoor wat lyk soos die van ’n prehistoriese monster en die onbekende pylgif wat ’n hele ekspedisie uitgewis het. In “''Fritz Deelman en die Gori Lama''” ontvang Fritz onverwags ’n brief van sy vriendin Loeki, wat op besoek is aan die Ooste. Die skynbaar doodgewone brief is in kode geskryf en hy lei af dat Loeki hulp nodig het en dat ’n vooraanstaande Suid-Afrikaanse geleerde in doodsgevaar in Tibet verkeer. ’n Westerling kan slegs met lewensgevaar hiernatoe gaan. Kort na ontvangs van die brief oorleef Fritz ’n geheimsinnige ontploffing en vertrek hy na die Ooste om te gaan ondersoek instel. “''Fritz Deelman en die woestynrowers''” speel in die Saharawoestyn af, waar die Mohotoring staan wat toegang bied tot ’n skag wat ses kilometer onder die aarde ongekende skatte ontbloot. Die geheimsinnige Rooi Sjeik voer in die woestyn ’n skrikbewind onder die plaaslike Arabiese stamme en ook onder die lede van die [[Franse Vreemdelegioen]] wat hier teen ’n geheimsinnige vyand veg. Dit kos al Fritz Deelman se vernuf om die Rooi Sjeik op te spoor en hom te ontmasker. In “''Fritz Deelman en die ondersese myn''” lei ’n onverwagte telefoonoproep vir Fritz na die hawebuurt in Kaapstad, waar hy ’n skraal man in ’n vinnige motor agtervolg. Die skraal man jaag oor die kaaie in die see, maar Fritz soek tevergeefs na ’n drenkeling. Dit word gou duidelik dat hy sy soektog in die Stille Oseaan moet voortsit, waar die ondersese myn geleë is. Die Fritz Deelmanboeke word ook in Nederlands vertaal. Hy skryf verskeie ander boeke gemik op die jeug en jonger kinders. “''Die Florentyn''” vertel die lewensverhaal van Leonardo da Vinci, waar die onderliggende motief Da Vinci se mening is dat hy nooit sy potensiaal verwesenlik het nie. Tog is hy bekend as groot skilder en beeldhouer, het vyfhonderd jaar voor die Wright-broers die beginsels van vlieg bepaal, ’n vroeë duikboot ontwerp, vuurwapens ontwerp wat lank na sy dood eers vervaardig is en beginsels van stadsuitleg neergelê wat steeds geldig is. Die verhaal slaag daarin om hierdie merkwaardige mens en sy tyd op onderhoudende wyse weer te gee. Die lewensverhaal “''Marco Polo van Venesië''” is weereens ’n lewensverhaal vir die jeug. Op die gebied van kinderlektuur lewer hy onder meer<ref>Wiehahn, Rialette “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 15 no. 3, September 1975</ref> “''Rympies vir Kleuters''” en “''Rympies vir Kinders''”. Dié twee bundels is ’n versameling tradisionele Afrikaanse volksryme, aangevul deur sy pogings om klassieke Duitse, Engelse en Nederlandse ryme in dieselfde styl te herskep. ’n Keur uit dié bundels is later as “''Rympieman''” op CD gesit. “''Die Kaapse vlek''” is ’n versverhaal vir kinders oor die historiese Ou-Kaap, terwyl “''Die mens begeer maar altyd meer''” ’n volksrym uit verskeie tradisionele bronne verwerk. “''Die bruilof van die voëls''” is ook op rym die verhaal van brompou en gompou se huwelik. “''Ou tante Koba''” bevat 27 ou Afrikaanse rympies oor hierdie figuur. Hy vertaal meer as honderd kinder- en jeugboeke in Afrikaans. Dit sluit in klassieke werke uit die wêreldletterkunde soos “''’n Reis na die middelpunt van die aarde''” deur Jules Verne, “''White Fang die wolfhond''” van Jack London en “''Die muitery op die Bounty''” deur Charles Hall Nordhoff en James Norman. Hy vertaal ook meer onlangse populêre jeugboeke soos die eerste twee titels in die reeks ongelukkige gebeure deur Lemony Snickett, “''Die bose begin''” en “''Die reptielkamer''”, Roald Dahl se “''Kalie Emmer en die sjokoladefabriek''” en “''Marius se merkwaardige medisyne''”, Jenny Seed se “''Die jaar een''” en E.B. White se “''Charlotte se web''”. Ander boeke wat hy vertaal en verwerk is die Engelse versverhaal “''Old Mother Hubbard''” as “''Ou Mamma Lafras en haar hond''” (1972) en “''Ou Mamma Kalbas en haar hond''” (1975), “''Die rottevanger van Hamelin''” (1970), “''Tom, Tom, pyperseun''” (1973), “''Twintig fabels van Aesopus''” (1980) en “''Katrina Losbek: ’n ou Russiese volksverhaal''” (1981). Baie bekend is sy “Storieman”-reeks, ’n versameling van dertig storie- en prenteboeke met kassette daarby waarop hierdie stories voorgelees word deur bekendes soos Sandra Prinsloo, Verna Vels en Cobus Rossouw. Hierdie reeks is hoofsaaklik verwerkings in Afrikaans van die Britse uitgewer Marshall Cavendish se “''Storyteller''”-reeks as “''Storieman''”, maar elke uitgawe bevat minstens een storie van plaaslike oorsprong, soos “''[[Van Hunks]] en sy pyp''”, “''Brolloks en Bittergal''” en “''Antjie Somers''”. Die reeks se enorme gewildheid veroorsaak dat dit later heruitgegee word in CD-formaat. Rousseau volg hierdie reeks op met die soortgelyke “''Storiemuis''”-reeks. As redakteur en samesteller is hy onder andere verantwoordelik vir “''Die groot oerwoudboek''”. Sy toneelteks “''Rageltjie verby''” is in 2014 ’n finalis in die Dagbreek Trust-teksskryfprojek. Hierdie projek fokus op die ontwikkeling van nuwe teksskrywers en enige persoon van wie ’n drama nog nie voorheen opgevoer is nie. Die drama is geskryf na aanleiding van ’n bewering dat Eugène Marais die idee vir sy artikel oor Rachel de Beer uit ’n Amerikaanse bron gekry het en dat daar nooit ’n Rachel de Beer was nie. Die toneelstuk speel in 1921 af in die redaksiekantoor van ''Die Boerevrou'', die blad waarin Marais se beskrywing van die heldedaad kort tevore verskyn het. Die redaktrise, Mabel Malherbe, is Marais se susterskind. Hy ken haar al sedert haar geboorte 41 jaar tevore. Sy lees vir haar assistent, Miemie Rothmann (M.E.R.), ’n verontskuldiging voor wat sy in die blad wil plaas. Rothmann spreek haar bedenkinge uit en meen dat die verontskuldiging Marais weer tot [[morfien]] kan dryf en miskien sy lewe verkort. Kort daarna daag Marais se seun, ’n 27-jarige prokureur, op en ná hom Marais self. Eugène Marais verklaar dat hy nooit die Amerikaanse bron gesien het waarvan sprake is nie. Marais jr. dreig om te prosedeer tensy Malherbe haar verontskuldiging terugtrek. Rothmann en Marais jr. vertrek en laat Marais alleen by Malherbe. Sy wil weet waarom hy die gedig waaraan hy werk “''Mabalêl''” noem. Dit is haar naam, Mabel, waarby hy ’n ‘al’ gevoeg het. Op sy beurt beweer hy Mabel is ’n hiperkorrekte vrou wat deur die gees van ’n losbandige vrou in besit geneem en oorheers word. Malherbe weet nie dat Marais gewapen is nie. Wat Marais met die rewolwer wil maak en wat al hierdie feite met Rachel de Beer te doen het, word op verskillende maniere beantwoord.<ref name="ReferenceB">Gericke, Lona “Rapport” 10 Augustus 2014</ref><ref name="ReferenceB" /><ref>Wiehahn, Rialette “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 15 no. 1, April 1975</ref> == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- | !Boeke vir volwassenes |- |1974 |Die groot verlange |- |1980 |Eugène Marais and the Darwin Syndrome |- | |Gee u kind ’n voorsprong |- | |PER 80 |- |1992 |’n Toevlug in die Weste |- |2000 |Die dowwe spoor van Eugène Marais |- |2006 |Die groot avontuur |- | !Boeke vir kinders en die jeug |- |1958 |Marco Polo van Venesië |- |1959 |Die Florentyn |- |1962 |Die koue gevaar |- |1965 |Van Hunks en sy pyp |- |1967 |Die diere ABC |- |1970 |Die rottevanger van Hamelin |- |1971 |Ou Tante Koba |- | |Professor Oer en sy diere |- |1972 |Die historie van Dolle Daan |- | |Die Kaapse vlek: ’n rympie oor die Ou-Kaap |- | |Die mens begeer maar altyd meer |- | |Die vet kat: ’n Deense sprokie |- |1973 |Die bruilof van die voëls |- |1974 |Rympies vir kleuters |- |1975 |Die ondankbare slang |- |1976 |Herelandgoed |- |1979 |Pinocchio in die pekel |- | |Pinocchio op see |- | |Pinocchio en sy vriende |- |2011 |Die kaskenades van Jakkals en Wolf |- | !Die Fritz Deelman-reeks: |- |1956 |Fritz Deelman en die swart eiland |- |1957 |Fritz Deelman en die skepe van Mars |- | |Fritz Deelman en die Suidpoolbende |- |1958 |Fritz Deelman en die diepsee-duikbol |- | |Fritz Deelman en die groen dood |- |1959 |Fritz Deelman en die Gori Lama |- |1960 |Fritz Deelman en die woestynrowers |- |1963 |Fritz Deelman en die ondersese myn |- | !Vertalings |- |1958 |’n Reis na die middelpunt van die aarde – Jules Verne |- | |Revolusie van die eensames – P.J. Bouman |- |1959 |White Fang die wolfhond – Jack London |- |1960 |Die langste dag – 6 Junie 1944 – Cornelius Ryan |- |1961 |Avonture in die Stille Suidsee – Willy van der Heide |- | |Drie seuns op ’n onbewoonde eiland – Willy van der Heide |- |1962 |Die kort en maklike pad na effektiewe redevoering – Dale Carnegie |- | |’n Man en sy hond – Anthony Richardson |- | |Moord op ’n minister – Martin Mons |- | |Sesde sintuig – Peter Hurkos |- | |Die verlore karavaanpad – Herbert Kaufman |- |1963 |Die muitery op die Bounty – Charles Hall Nordhoff en James Norman |- | |Die stryd om die goudskip – Willy van der Heide |- |1964 |Finn die wolfhond – A.J. Dawson |- | |Helde van die horison – Roger Duvoisin |- | |’n Kerssang in prosa – Charles Dickens |- | |Odusseus die groot swerwer – Cor Bruijn |- | |Die wording van die mens – I.W. Cornwall |- |1967 |Die avonture van Ping – Marjorie Flack |- | |Kalie – Robert Bright |- | |Tomten – Viktor Rydberg |- |1969 |Jannie Leeu se boek – Edith Thatcher Hurd |- |1970 |Hoegenaamd niks – Crosby Bonsall |- |1971 |Tweevoetjies en sy arendveer – Margaret Friskey |- |1972 |Dirk en die dinosourus – Syd Hoff |- | |Karel Kwas kampeer – Peter Firmin |- | |Die kat kom weer – Dr Seuss |- | |Madeleine se redding – Ludwig Benelmans |- |1973 |Ek leer kleure ken – S. Reit |- | |Die kat kom kuier – Dr Seuss |- | |Die Loraks – Dr Seuss |- | |My sustertjie is twaalf voet hoog: lawwe stories, rympies en raaisels uit baie lande |- | |Tom, Tom, Pyperseun – Paul Galdone |- |1974 |My eerste lekkerlag woordeboek – Richard Scarry |- | |Uile in die woud – F.N. Monjo |- |1975 |Die groen boek – Robert Graves |- | |Hoeveel eiers kan die reus eet? – Borge Jensen |- | |Die klub van drie – Mildred Myrick |- | |Ry, hond, ry! – P.D. Eastman |- |1976 |Die avonture van ’n jaarkar – Val Biro |- | |By die diere – Richard Scarry |- | |Kom in die lente weer – Richard Kennedy |- |1977 |As die wind gaan lê – Charlotte Zolotow |- | |Lang jare saam – Joe Lasker |- | |Meneer Ratel kom kuier – Karin S. Reader |- | |Ou Moeder Gans en die goue eier – William Stobbs |- |1978 |Andries en die draak – Irwin Shapiro |- | |’n Koppie soos ’n peer – Irving A. Leitner |- | |Die tafel, die esel en die stok – Paul Galdone |- |1979 |Die koning se blom – Mtsoemasa Anno |- |1980 |Ai, hoe mooi is dit in Panama – Janosch |- | |Charlotte se web – E.B. White |- | |Die grootste geluk op aarde – Janosch |- | |Die jaar een – Jenny Seed |- | |Josef en die slang – Harold Berson |- | |Rook oor die [[Golanhoogland]] – Uriel Ofek |- | |Die stryd om Huts en Pots – Philippa Pearce |- | |Tombi en die watergees – A.F. Greaves |- |1981 |As kat en hond soos drake was – Colin McNaughton |- | |Die Boere-oorlog – Thomas Pakenham |- | |’n Dag om te onthou – Bernard Stone |- | |Davy Crockett – Clive Hopwood |- | |Die drie musketiers – Brenda Apsley |- | |Goudskepe op die Spaanse see – Clive Hopwood |- | |Kalie Emmer en die sjokoladefabriek – Roald Dahl |- | |Katrina Losbek – Amanda Hall |- | |Pos vir die tiertjie – Janosch |- | |Robin Hood en sir Guy de Gisborne – Hilda Young |- | |’n Uil en drie snorre – Alice Provensen |- | |Die vyfde ruiter – Larry Collins en Dominique Lapierre |- |1982 |101 rympies (saam met D.J. Opperman) |- | |Marius se merkwaardige medisyne – Roald Dahl |- | |Van kroontjie tot toontjie – Alona Frankel |- | |My eerste tweetalige woordeboek – Ellen Wales Walpole |- | |’n Beer op die foto – Caroline Bucknall |- | |Een beer stokalleen – Caroline Bucknall |- | |Ek wil ’n skaap hê – Mike Inkpen |- | |Ek wil ’n vark hê – Mike Inkpen |- | |Suid-Afrikaanse avontuurverhale – Phillida Brooke Simons |- |1990 |’n Beer in die hospitaal – Caroline Bucknall |- | |Die huis van Koos Delport – Elizabeth Falconer |- | |Karolus, die luilekker koning – Michael Aubin |- | |Die koulike ysbeer – Guy Counhaye |- | |Die langtand bewer – Pierre Coran |- |1991 |Brame in die winter – Amanda Harvey |- | |My babawagter – Ruth Young |- | |My kombers – Ruth Young |- | |Die nuwe baba – Ruth Young |- |1993 |Oom Gom se 1000 stories – Ole Hansen en Annette Bering Liisberg |- |2004 |Die bose begin – Lemony Snickett |- | |Die reptielkamer – Lemony Snickett |- |2014 |Groen ham en eiers – Dr. Seuss |- | |O, die wêreld lê oop vir jou! – Dr. Seuss |- | !Samesteller en redakteur |- |1967 |Die groot oerwoudboek |- |1974 |Rympies vir kleuters |- |1976 |Rympies vir kinders (samesteller) |- |1983 |Langenhoven in volkleur |- |1984 |Versamelde werke van Eugène N. Marais |- |1986 |Die beste van Eugène Marais |- |1990 |Storieman 1 |- |1993 |Storieman 2 |- |2000 |Nuwe verset (saam met Daniel Hugo en Phil du Plessis) |- |2012 |Storieman-omnibus |} == Bronnelys == === Boeke === * Beukes, W.D. (red.) “Boekewêreld: Die Nasionale Pers in die uitgewersbedryf tot 1990” Nasionale  Boekhandel Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe eerste druk 1992 * Cloete, T.T. (red.) “Die Afrikaanse literatuur sedert sestig” Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980 * Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984 * Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria  Eerste uitgawe 2005 * Wybenga, Gretel en Snyman, Maritha (reds.) “Van Patrys-hulle tot Hanna Hoekom” Lapa-Uitgewers  Eerste uitgawe Tweede druk 2005 === Tydskrifte en koerante === * Anoniem “Rousseau palm CNA-prys in” “Vaderland” 19 Maart 1975 * Anoniem “Groot Verlange se skrywer skei” “Die Volksblad” 13 Januarie 1977 * Anoniem “Rousseau beter ná aanval” Die Burger” 15 Januarie 1980 * Brümmer, Willemien “Oor spoke en Storieman” “By” 18 Mei 2013 * De Vries, Willem “Fees van finaliste in skryfprojek” “Beeld” 16 Desember 2014 * Grobler, Riëtte “Nuwe geslag ‘Storieman’-kinders” “Leefstyl” 19 Januarie 2011 * Human, Koos “Nuwe bries in ’n saai boekwêreld” “By” 14 Maart 2009 * Korrespondent “Leon Rousseau tree uit by uitgewers” “Die Burger” 10 April 1979 * La Vita, Murray “Stille sein in die skemer” “Beeld” 21 September 2012 * Marais, Danie “’n Jong man in vermomming” “By” 10 Maart 2012 * Minnaar, L.C. “Die Groot Verlange: Biografie of Gevallestudie” “Standpunte” Nuwe reeks 126,Desember 1976 * Pheiffer, Fred “Op 75 gaan Rousseau op lang tydsreis” “Beeld” 17 Maart 2006 * Professor Buys “Spanning uit boonste rakke” “Rapport” 15 Augustus 2004 * Retief, Hanlie “Vonkdanse tussen klip en ster” “Rapport” 5 April 2009 * Rousseau, Leon “Jubel, want jy is jy” “Die Burger” 4 Junie 2005 * Rousseau, Leon “Van broekskeur tot heerlike tye” “By” 14 Maart 2009 * Smith, Francois “Fritz altyd aanpasbaar” “Die Burger” 4 Mei 2004 === Internet === Appollis, Alvené Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2016/02/26/OS/BOKcbLEON-OS_33_0_738874639.html * Batt, Mariska Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2012/09/19/TN/6/1909leonrousseau.html * Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2011/01/19/LS/6/rgStoriemanHoof.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Bekker, Jana Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2012/09/05/TB/17/eestoriemanB.html * Botha, Maricelle Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2005/08/18/OS/16/mbrousseau.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Brand, Gerrit Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2006/07/31/SK/6/GBleonrousseau.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Brümmer, Willemien Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2013/05/19/BJ/8/Storieman.html * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2012/03/07/SK/5/Hoofberig.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2016/02/25/OS/rousseau-BN_33_0_731231539.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * De Vries, Willem Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2016/02/26/OS/ku_wdv_leon_rousseau-OS_33_0_733544964.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Rousseau,_Leon * Human & Rousseau: http://www.humanrousseau.com/authors/989 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191023123336/http://www.humanrousseau.com/authors/989 |date=23 Oktober 2019 }} * Human, Koos Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2001/03/05/6/20.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Joubert, Maureen Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2004/05/31/DB/8k/08.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * La Vita, Murray Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2012/09/14/SK/15/leonrous.html * LitNet ATKV-Skrywersalbum 10. Maart 2016: http://www.litnet.co.za/leon-rousseau-1931/ * Marais, Danie Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2012/03/10/BJ/3/BJ001-040-10MaartStoryB.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Pheiffer, Fred Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2006/03/08/DB/16/GBrousseau.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2004/08/15/R1/17/02.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Rautenbach, Elmari Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2012/02/11/BJ/15/11FebBoeke.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Retief, Hanlie Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2009/04/08/RH/18/hrrousseau.html * Remembered: http://remembered.co.za/obituary/view/36049{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Rousseau, Leon Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2011/03/05/BJ/4/5MaartLeonErni-BY.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Smith, Francois Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2004/05/03/DB/6LDN/01.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Springbokboeke: http://www.springbokboeke.co.za/html/fritz_deelman.html * {{af}} [http://www.netwerk24.com/Vermaak/Boeke/fritz-deelman-se-pa-oorlede-20160225 Fritz Deelman se ‘pa’ oorlede] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160226074255/http://www.netwerk24.com/Vermaak/Boeke/fritz-deelman-se-pa-oorlede-20160225 |date=26 Februarie 2016 }}, netwerk24.com, 25 Februarie 2016. URL besoek op 25 Februarie 2016. === Ongepubliseerde dokumente === * Rousseau, Leon Lewenskets [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN) Bloemfontein 5 November 1990 * Rousseau, Leon Lewenskets Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum  (NALN) Bloemfontein 10 Februarie 2006 === Vertalings === * Fritz Deelman en die Swart Eiland (Nederlands: ''Frits Deelman en de Zwarte Atoomduikboot'', 1968) * Fritz Deelman en die Suidpoolbende (Nederlands: ''Frits Deelman en de Verborgen Zuidpoolbasis'', 1962) * Fritz Deelman en die Groen Dood (Nederlands: ''Frits Deelman en de Groene Hel'') * Fritz Deelman en die Diepsee Duikbol (Nederlands: ''Frits Deelman en de Diepzeeduikers'', 1962) * Fritz Deelman en die Skepe van Mars (Nederlands: ''Frits Deelman en de Ruimteschepen van Mars'', 1960)<ref>[http://www.humanrousseau.com/authors/989 Profiel op humanrousseau.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191023123336/http://www.humanrousseau.com/authors/989 |date=23 Oktober 2019 }}, besoek op 24 Desember 2014</ref> * Die Boere-Oorlog (Engels: ''The Boer War'', 1979)<ref>https://www.goodreads.com/book/show/6809391-die-boere-oorlog Opgespoor en besoek op 09/10/2019</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Rousseau, Leon Gerdener}} [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1931]] [[Kategorie:Sterftes in 2016]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] 92unxcjyeobu30eyjcxc913vjpbl3fw 0 95538 2816160 2196222 2025-06-26T19:56:26Z Pynappel 70858 2816160 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = David Foster | beeld = DavidFosterHWOFMay2013.jpg | beeldgrootte = | dwarsformaat = | beeldbeskrywing = | beeldonderskrif = | agtergrondkleur = solo | geboortenaam = David Walter Foster | alias = | geboortedatum = {{GDEO|1949|11|1}} | geboorteplek = [[Victoria, Brits-Columbië]] | oorsprong = <!-- Gebruik slegs as geen geboorteplek beskikbaar of indien oorsprong van geboorteplek verskil --> | sterfdatum = | sterfplek = | genre = | beroep = Musikant | instrument = Klavier, klawerbord, Franse horing, sintetiseerder | jare_aktief = 1971–nou | etiket = | assosiasies = | webwerf = [http://www.davidfoster.com/ Davidfoster.com] | huidige_lede = | gewese_lede = }} '''David Walter Foster''', OC, OBC (gebore op 1 November 1949), is 'n [[Kanadese]] musikant, musiekvervaardiger, komponis, liedjieskrywer en verwerker. Hy het vir suksesvolle musikale kunstenaars vervaardig, soos [[Andrea Bocelli]], Toni Braxton, Chicago, [[Céline Dion]], [[Jackie Evancho]], [[Whitney Houston]], [[Jennifer Lopez]], [[Rod Stewart]], [[Barbra Streisand]], [[Westlife]] en vele ander. Foster het 16 [[Grammy]]-toekennings van 47 nominasies ontvang. Hy is tans die voorsitter van Verve Music Group. {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Foster, David}} [[Kategorie:Amerikaanse musici]] [[Kategorie:Geboortes in 1949]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Kanadese pianiste]] 7gonjck4vptf7kf0i1ad2dwli7wweh6 0 95747 2816074 2815898 2025-06-26T14:55:58Z Sobaka 328 /* Sien ook */ skakel 2816074 wikitext text/x-wiki [[Lêer:KI Wikipedia.jpg|duimnael|Voorstelling van KI geskep deur KI beeldskepper.]] {{Kunsmatige intelligensie}} '''Kunsmatige intelligensie''' (KI) is die [[intelligensie]] waarmee [[masjien|masjiene]] of [[sagteware]] vorendag sou kom, in teenstelling met die intelligensie van mense of diere. Dit is 'n akademiese studieveld waarin probeer word om menslike intelligensie kunsmatig te skep. KI-navorsers en {{nowrap|-handboeke}} definieer dit as "die studie en ontwerp van intelligente agente",<ref>Poole, David; Mackworth, Alan; Goebel, Randy (1998). Computational Intelligence: A Logical Approach. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-510270-3.</ref> waar 'n [[intelligente agent]] 'n stelsel is wat sy omgewing waarneem en aksies neem wat sy kanse op sukses vergroot. Voorbeeldtake waarin dit gedoen word, sluit in spraakherkenning, [[rekenaarvisie]], vertaling tussen (natuurlike) tale, asook ander kartering van insette. KI-toepassings sluit in gevorderde websoekenjins (bv. [[Google-soekenjin]]), aanbevelingstelsels (gebruik deur [[YouTube]], [[Amazon.com|Amazon]] en [[Netflix]]), verstaan van menslike spraak (soos Siri en Alexa), selfrymotors (bv. Waymo), generatiewe of kreatiewe gereedskap ([[ChatGPT]] en KI-kuns), outomatiese besluitneming, en meeding op die hoogste vlak in strategiese spelstelsels (soos [[skaak]] en Go).{{sfnp|Google|2016}} John McCarthy, wat die term in 1955 geskep het, definieer dit as "die wetenskap van die skep van intelligente masjiene".<ref>[https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0007681318301393 Andreas Kaplan; Michael Haenlein (2019) Siri, Siri in my Hand, who's the Fairest in the Land? On the Interpretations, Illustrations and Implications of Artificial Intelligence, Business Horizons, 62(1), 15-25]</ref> Meer in detail, definieer Andreas Kaplan en Michael Haenlein kunsmatige intelligensie as "die vermoë van 'n stelsel om eksterne data korrek te interpreteer, om uit hierdie data te leer en om hierdie lesse te gebruik om spesifieke doelstellings en take te bereik deur buigsame aanpassing."<ref>[https://web.archive.org/web/20181121191205/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0007681318301393 Kaplan Andreas; Michael Haenlein (2018) Siri, Siri in my Hand, who's the Fairest in the Land? On the Interpretations, Illustrations and Implications of Artificial Intelligence, Business Horizons, 62(1)]</ref><ref>[https://www.routledge.com/Artificial-Intelligence-Business-and-Civilization-Our-Fate-Made-in-Machines/Kaplan/p/book/9781032155319 Andreas Kaplan; Artificial Intelligence, Business and Civilization - Our Fate Made in Machines, 2022, Routledge]</ref> KI-navorsing is hoogs tegnies en gespesialiseerd, en is diep in onderafdelings verdeel, wat dikwels nie met mekaar kommunikeer nie.<ref name="Fragmentation of AI">McCorduck, Pamela (2004), Machines Who Think (2nd ed.), Natick, MA: A. K. Peters, Ltd., ISBN 1-56881-205-1.</ref> In sommige gevalle kan die verdeeldheid aan sosiale en kulturele faktore toegeskryf word, soos werk wat by 'n bepaalde instelling of deur individuele navorsers gedoen word. KI-navorsing word ook deur verskeie tegniese kwessies geraak. Sekere subvelde fokus op die oplos van spesifieke probleme. Ander fokus weer op een van verskeie moontlike benaderings, of die gebruik van 'n bepaalde hulpmiddel, of ter vervulling van spesifieke toepassings. Die sentrale probleme (of doelwitte) van KI-navorsing sluit in: redenasie, kennis, beplanning, leer, [[natuurliketaalverwerking]] (kommunikasie), persepsie en die vermoë om te beweeg en voorwerpe te manipuleer.<ref>Russell, Stuart J.; Norvig, Peter (2003), [[Artificial Intelligence: A Modern Approach]] (2nd ed.), Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall, ISBN 0-13-790395-2.</ref> algemene kunsmatige intelligensie word as een van die veld se langtermyn doelwitte beskou.<ref>Kurzweil, Ray (1999). The Age of Spiritual Machines. Penguin Books. ISBN 0-670-88217-8.</ref> 'n Redelik algemeen aanvaarde toets vir kunsmatige intelligensie is die [[turingtoets]], geformuleer deur die Engelse wiskundige [[Alan Turing]], een van die vaders van [[rekenaarwetenskap]]. Dit kom daarop neer dat as 'n [[rekenaar]] iemand kan mislei en laat glo dat hy 'n [[mens]] is, die rekenaar intelligent moet wees. Tegnieke soos [[neurale netwerk]]e en genetiese [[algoritme]]s toon dat die KI ook inspirasie put uit die [[biologie]]. Baie takke van wetenskap hou verband met die KI. Kunsmatige intelligensie kan dus ook gesien word as 'n brug tussen verskillende dissiplines. == Geskiedenis van KI == [[Lêer:Didrachm Phaistos obverse CdM.jpg|duimnael|[[Silwer]] didrachma van [[Kreta]] wat [[Talos]] uitbeeld, 'n antieke mitiese outomaat met kunsmatige intelligensie (ongeveer 300 vC)]] Kunsmatige wesens met intelligensie het in die oudheid as storieverteltoestelle verskyn,<ref name="AI in myth"> KI in [[mite]]s: * {{Harvtxt|McCorduck|2004|pp=4–5}} * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2003|p=939}} </ref> en was algemeen in [[fiksie]], soos in [[Mary Shelley]] se Frankenstein of [[Karel Čapek]] se R.U.R.{{sfnp|McCorduck|2004|pp=17–25}} Hierdie karakters en hul lotgevalle het baie van dieselfde kwessies geopper wat nou in die etiek van kunsmatige intelligensie bespreek word.{{sfnp|McCorduck|2004|pp=340–400}} Kunsmatige Intelligensie, het 'n ryk geskiedenis wat oor 'n paar dekades strek. Die oorsprong van KI kan teruggevoer word na die 1950's toe navorsers die idee begin ondersoek het om masjiene te skep wat menslike intelligensie kan simuleer. In 1956 is die veld van KI amptelik gevestig met die [[Dartmouth-werkswinkel]], waar pioniers in die veld bymekaargekom het om KI-navorsing te bespreek en te bevorder.<ref>Solomonoff, R.J.The Time Scale of Artificial Intelligence; Reflections on Social Effects, Human Systems Management, Vol 5 1985, bl 149-153</ref><ref>Moor, J., The Dartmouth College Artificial Intelligence Conference: The Next Fifty years, AI Magazine, Vol 27, No., 4, bl. 87-9, 2006</ref><ref name="auto"> Kline, Ronald R., Cybernetics, Automata Studies and the Dartmouth Conference on Artificial Intelligence, IEEE Annals of the History of Computing, Oktober–Desember, 2011, IEEE Computer Society</ref> Gedurende die vroeë jare het KI gefokus op simboliese of reëlgebaseerde benaderings, waar rekenaars met eksplisiete reëls en kennis geprogrammeer is om spesifieke take uit te voer. Vooruitgang was egter stadig, en KI het beduidende uitdagings in die gesig gestaar om komplekse werklike probleme te hanteer. In die 1980's het 'n nuwe benadering genaamd [[masjienleer]] ontstaan, wat daarop gemik was om rekenaars in staat te stel om uit data te leer en hul werkverrigting te verbeter sonder om uitdruklik geprogrammeer te word. Hierdie benadering het momentum gekry en gelei tot vooruitgang op gebiede soos patroonherkenning, natuurlike taalverwerking en rekenaarvisie. In die laat 1990's en vroeë 2000's het KI 'n herlewing van belangstelling en deurbrake gesien, grootliks as gevolg van die beskikbaarheid van groot datastelle en vooruitgang in rekenaarvermoë. [[Diepleer]], 'n subveld van masjienleer wat op kunsmatige [[neurale netwerk]]e fokus, het prominensie verwerf en merkwaardige sukses behaal in take soos beeld- en spraakherkenning. In onlangse jare het KI aansienlike vordering gemaak in verskeie domeine. Dit is toegepas op gebiede soos gesondheidsorg, finansies, vervoer en kliëntediens, wat nywerhede rewolusie en doeltreffendheid verbeter. KI-aangedrewe tegnologieë, soos virtuele assistente en outonome voertuie, het meer algemeen in die daaglikse lewens geword. == Turingtoets == {{Hoofartikel|Turingtoets}} Die Turingtoets beteken dat as 'n rekenaar iemand kan mislei en laat glo dat hy 'n mens is, die rekenaar intelligent moet wees. Vir so 'n toets moet die omstandighede sodanig gemaak word dat die proefpersoon nie kan sien met wie hy praat nie, byvoorbeeld deur met iemand in 'n ander vertrek via 'n toetsbord en netwerk te gesels. Volgens die John McCarthy-definisie van 1955 is dit "toelaat dat 'n masjien so optree dat ons intelligente gedrag sou noem as iemand sou optree" in sy "''Proposal for the Dartmouth Summer Research Project On Artificial Intelligence''" (1955), waarin die term kunsmatige intelligensie die eerste keer verskyn. === Die Chinese kamerargument === {{Hoofartikel|Chinese kamerargument}} Om 'n voorstelling te kan maak dat dit nie nodig is om 'n opdrag inhoudelik te begryp nie en tog so 'n taak wesenlik te kan uitvoer word deur [[John Searle]] en sy Chinese kamerdenkeksperiment voorgestel. Volgens die eksperiment moet jy jou voorstel dat jy in 'n afgeslote kamer is en dat jy volgens 'n formele instruksieprogram 'n uitset moet genereer aan die hand van 'n inset. Die feit dat jy nie die insette hiervoor hoef te verstaan nie, word bewys deur die feit dat hierdie insette en uitsette in die vorm van [[Chinese karakter]]s plaasvind, sonder dat jy enige kennis van [[Chinees]] het. Die feit dat die uitset danksy die program nog steeds korrek is, word aangetoon deur die feit dat die Chinese sprekers die inhoud betekenisvol vind. In die eksperiment word vrae wat in Chinees geskryf is, aangebied vir insette. Die antwoorde wat verkry word deur die instruksies blindelings te volg, is so goed dat die onderwerp nie besef dat die antwoorde wat gegee word gegenereer is deur iemand wat glad nie Chinees verstaan nie. Searle wil bewys dat dit nie intelligensie is nie: jy verstaan self niks van die uitset nie. Volgens Searle kan 'n rekenaar dus die turingstoets slaag, maar dit kan nog steeds nie intelligent wees nie. 'n Voor die hand liggende teenargument is dat dit in hierdie voorbeeld byna sielkundig onvermydelik is dat jy jouself identifiseer met die 'persoon' in die kamer wat nie Chinees verstaan nie, maar dat dit verkeerd is, getuig deur die feit dat die totale stelsel (die kamer plus inhoud, uitvoerende persoon plus program), wel Chinees verstaan. == Doelwitte == Die algemene probleem om intelligensie te simuleer (of te skep) is in subprobleme opgedeel. Dit bestaan uit spesifieke eienskappe of vermoëns wat navorsers verwag dat 'n intelligente stelsel moet vertoon. Die eienskappe wat hieronder beskryf word, het die meeste aandag gekry en dek die omvang van KI-navorsing.{{efn|name="Problems of AI"|This list of intelligent traits is based on the topics covered by the major AI textbooks, including: {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021}}, {{Harvtxt|Luger|Stubblefield|2004}}, {{Harvtxt|Poole|Mackworth|Goebel|1998}} and {{Harvtxt|Nilsson|1998}}}} === Redenering, probleemoplossing === Vroeë navorsers het algoritmes ontwikkel wat stap-vir-stap redenasies nageboots het wat mense gebruik wanneer hulle raaisels oplos of logiese afleidings maak.<ref> Problem solving, puzzle solving, game playing and deduction: * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|loc=chpt. 3–5}} * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|loc=chpt. 6}} ([[constraint satisfaction]]) * {{Harvtxt|Poole|Mackworth|Goebel|1998|loc=chpt. 2,3,7,9}} * {{Harvtxt|Luger|Stubblefield|2004|loc=chpt. 3,4,6,8}} * {{Harvtxt|Nilsson|1998|loc=chpt. 7–12}} </ref> Teen die laat 1980's en 1990's is metodes ontwikkel vir die hantering van [[onsekerheid|onseker]] of onvolledige inligting, deur konsepte uit [[waarskynlikheid]] en [[ekonomie]] te gebruik.<ref>Uncertain reasoning: * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|loc=chpt. 12–18}} * {{Harvtxt|Poole|Mackworth|Goebel|1998|pp=345–395}} * {{Harvtxt|Luger|Stubblefield|2004|pp=333–381}} * {{Harvtxt|Nilsson|1998|loc=chpt. 7–12}} </ref> Baie van hierdie algoritmes is onvoldoende om groot redenasieprobleme op te los omdat hulle 'n "kombinatoriese ontploffing" ervaar: hulle het eksponensieel stadiger geword namate die probleme groter geword het.<ref name="Intractability">Intractability and efficiency and the combinatorial explosion: {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|pp=21}}</ref> Selfs mense gebruik selde die stap-vir-stap afleiding wat vroeë KI-navorsing kon modelleer. Hulle los die meeste van hul probleme op deur vinnige, intuïtiewe oordeel te gebruik.<ref name="Psychological evidence of sub-symbolic reasoning"> Psychological evidence of the prevalence sub-symbolic reasoning and knowledge: * {{Harvtxt|Kahneman|2011}} * {{Harvtxt|Dreyfus|Dreyfus|1986}} * {{Harvtxt|Wason|Shapiro|1966}} * {{Harvtxt|Kahneman|Slovic|Tversky|1982}}</ref> Akkurate en doeltreffende redenering is 'n onopgeloste probleem. === Kennisvoorstelling === [[Lêer:General Formal Ontology.svg|duimnael|'n Ontologie verteenwoordig kennis as 'n stel konsepte binne 'n domein en die verwantskappe tussen daardie konsepte.]] [[Kennisvoorstelling en redenering|Kennisvoorstelling]] en [[kennis ingenieurswese]]<ref>Kennisvoorstelling en kennis ingenieurswese: * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|loc=chpt. 10}} * {{Harvtxt|Poole|Mackworth|Goebel|1998|pp=23–46, 69–81, 169–233, 235–277, 281–298, 319–345}} * {{Harvtxt|Luger|Stubblefield|2004|pp=227–243}}, * {{Harvtxt|Nilsson|1998|loc=chpt. 17.1–17.4, 18}}</ref> laat KI-programme toe om vrae intelligent te beantwoord en afleidings te maak oor werklike feite. Formele kennisvoorstellings word gebruik in inhoudgebaseerde indeksering en herwinning,{{sfnp|Smoliar|Zhang|1994}} toneel interpretasie,{{sfnp|Neumann|Möller|2008}} kliniese besluitondersteuning,{{sfnp|Kuperman|Reichley|Bailey|2006}} kennisontdekking (ontginning van "interessante" en uitvoerbare afleidings van groot databasisse),{{sfnp|McGarry|2005}} en ander areas.{{sfnp|Bertini|Del Bimbo|Torniai|2006}} === Beplanning en besluitneming === 'n “Agent” is enigiets wat in die wêreld waarneem en aksies in die wêreld neem. 'n [[rasionele agent]] het doelwitte of voorkeure en neem aksies om dit te laat gebeur.{{efn| "Rational agent" is general term used in [[economics]], [[philosophy]] and theoretical artificial intelligence. It can refer to anything that directs its behavior to accomplish goals, such as a person, an animal, a corporation, a nation, or, in the case of AI, a computer program. }}{{sfnp|Russell|Norvig|2021|p=528}} In [[outomatiese beplanning en skedulering|outomatiese beplanning]] het die agent 'n spesifieke doelwit.<ref>Automated planning:* {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|loc=chpt. 11}}</ref> In [[outomatiese besluitneming]] het die agent voorkeure – daar is sekere situasies waarin hy verkies om te wees, en sommige situasies wat hy probeer vermy. Die besluitnemingsagent ken 'n nommer aan elke situasie toe (genoem die "[[nut (ekonomie)|nut]]") wat meet hoeveel die agent dit verkies. Vir elke moontlike aksie kan dit die "verwagte nut" bereken: die nut van alle moontlike uitkomste van die aksie, geweeg deur die waarskynlikheid dat die uitkoms sal plaasvind. Dit kan dan die aksie kies met die maksimum verwagte nut.<ref>Automated decision making, Decision theory: * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|loc=chpt. 16–18}}</ref> === Leer === [[Masjienleer]] is die studie van programme wat hul prestasie op 'n gegewe taak outomaties kan verbeter.<ref name ="machine learning">[[Masjienleer|leer]]: * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|loc=chpt. 19–22}} * {{Harvtxt|Poole|Mackworth|Goebel|1998|pp=397–438}} * {{Harvtxt|Luger|Stubblefield|2004|pp=385–542}} * {{Harvtxt|Nilsson|1998|loc=chpt. 3.3, 10.3, 17.5, 20}} </ref> Dit was van die begin af deel van KI.{{efn |[[Alan Turing]] het die sentraliteit van leer reeds in 1950 in sy klassieke artikel "[[Computing Machinery and Intelligence]]" bespreek.{{sfnp|Turing|1950}} In 1956, by die oorspronklike [[Dartmouth-werkswinkel|Dartmouth KI-somerkonferensie]], het Ray Solomonoff 'n verslag geskryf oor sonder toesig probabilistiese masjienleer: "An Inductive Inference Machine".{{sfnp|Solomonoff|1956}} }} === Natuurliketaalverwerking === {{Hoofartikel|Natuurliketaalverwerking}} [[Natuurliketaalverwerking]]<ref> [[Natuurliketaalverwerking]]: * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|loc=chpt. 23–24}} * {{Harvtxt|Poole|Mackworth|Goebel|1998|pp=91–104}} * {{Harvtxt|Luger|Stubblefield|2004|pp=591–632}} </ref> laat programme toe om te lees, skryf en kommunikeer in menslike tale soos [[Engels]]. Spesifieke probleme sluit in [[spraakherkenning]], [[spraaksintese]], [[masjienvertaling]], [[inligtingonttrekking]], [[inligtingherwinning]] en [[vraagbeantwoording]].<ref>Subprobleme van [[Natuurliketaalverwerking]]: * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|pp=849–850}} </ref> Vroeë werk, gebaseer op [[Noam Chomsky]] se [[generatiewe grammatika]] en [[semantiese netwerk]]e, het gesukkel met [[woord-sin ondubbelsinningheid]]{{efn|See {{section link|AI winter|Machine translation and the ALPAC report of 1966 }}}} tensy beperk tot klein domeine genaamd "mikro-wêrelde" (as gevolg van die gesonde verstand kennis probleem).<ref name="Breadth of commonsense knowledge" /> === Persepsie === [[Lêer:Ääretuvastuse näide.png|duimnael|upright=1.5|Kenmerkbespeuring (uitgebeeld: [[randbespeuring]]) help KI om insiggewende abstrakte strukture uit rou data saam te stel.]] [[Masjienpersepsie]] is die vermoë om insette van sensors (soos kameras, mikrofone, draadlose seine, aktiewe [[lidar]], sonar, radar en [[tasbare sensor]]s) te gebruik om aspekte van die wêreld af te lei. [[Rekenaarvisie]] is die vermoë om visuele insette te analiseer.<ref> [[Rekenaarvisie]]: * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|loc=chpt. 25}} * {{Harvtxt|Nilsson|1998|loc=chpt. 6}} </ref> Die veld sluit in [[spraakherkenning]],{{sfnp|Russell|Norvig|2021|pp=849–850}} [[beeld klassifikasie]],{{sfnp|Russell|Norvig|2021|pp=895–899}} [[gesigherkenningstelsel|gesigherkenning]], [[voorwerpherkenning]],{{sfnp|Russell|Norvig|2021|pp=899–901}} em [[robotiese waarneming|robotiese persepsie]].{{sfnp|Russell|Norvig|2021|pp=931–938}} === Robotika === [[Robotika]] gebruik KI.<ref name="Robotics">[[Robotika]]: * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|loc=chpt. 26}} </ref> === Sosiale intelligensie === [[Lêer:Kismet robot at MIT Museum.jpg|duimnael|Kismet, 'n robot met rudimentêre sosiale vaardighede{{sfnp|MIT AIL|2014}}]] Affektiewe berekening is 'n interdissiplinêre sambreel wat stelsels bevat wat menslike gevoel, emosie en bui herken, interpreteer, verwerk of simuleer.<ref> [[Affective computing]]: * {{Harvtxt|Thro|1993}} * {{Harvtxt|Edelson|1991}} * {{Harvtxt|Tao|Tan|2005}} * {{Harvtxt|Scassellati|2002}} </ref> Sommige [[virtuele assistent]]e is byvoorbeeld geprogrammeer om meer gesellig te praat of selfs om humoristies te babbel; dit laat hulle meer sensitief lyk vir die emosionele dinamika van menslike interaksie, of om andersins [[mens-rekenaarinteraksie]] te fasiliteer. Dit is egter geneig om naïewe gebruikers 'n onrealistiese opvatting te gee van hoe intelligent bestaande rekenaaragente eintlik is.{{sfnp|Waddell|2018}} === Algemene intelligensie === 'n Masjien met [[kunsmatige algemene intelligensie]] moet 'n wye verskeidenheid probleme kan oplos met breedte en veelsydigheid soortgelyk aan menslike intelligensie.<ref name = "AGI" > [[Kunsmatige algemene intelligensie]]: * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|pp=32–33, 1020–1021}} Proposal for the modern version: * {{Harvtxt|Pennachin|Goertzel|2007}} Warnings of overspecialization in AI from leading researchers: * {{Harvtxt|Nilsson|1995}} * {{Harvtxt|McCarthy|2007}} * {{Harvtxt|Beal|Winston|2009}} </ref> == Gevolge vir die klimaat == Kunsmatige intelligensie vereis baie elektriese energie. Daar word geraam dat dit teen 2027 soveel energie as 'n land as Nederland gaan eis. Dit kan die klimaatprobleme baie vererger. <ref>{{cite web|url=https://nos.nl/artikel/2493605-ai-slurpt-energie-kan-over-vier-jaar-net-zoveel-stroom-als-nederland-gebruiken|publisher=NOS|title=AI slurpt energie}}</ref> == Sien ook == * [[Auto-GPT]] * [[Diepfop]] * [[ChatGPT]] * [[Globale Vennootskap oor Kunsmatige Intelligensie]] * [[Kwantumberekening]] * [[Kunsmatige algemene intelligensie]] * [[KI-slop|Kunsmatige-intelligensie-slop]] * [[Kunsmatige-intelligensie-veiligheid]] * [[LaMDA]] * [[The Stargate Project]] == Notas == {{Notas}} == Verwysings == {{Verwysings|2|verwysings= <ref name="Breadth of commonsense knowledge"> Breadth of commonsense knowledge: * {{Harvtxt|Lenat|Guha|1989|loc=Introduction}} * {{Harvtxt|Crevier|1993|pp=113–114}}, * {{Harvtxt|Moravec|1988|p=13}}, * {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|pp=241, 385, 982}} ([[qualification problem]]) </ref> }} == Bronnelys == * DH Author, ‘Why Are There Still So Many Jobs? The History and Future of Workplace Automation’ (2015) 29(3) Journal of Economic Perspectives 3. * Boden, Margaret, ''Mind As Machine'', [[Oxford University Press]], 2006. * Cukier, Kenneth, "Ready for Robots? How to Think about the Future of AI", ''Foreign Affairs'', vol. 98, no. 4 (July/August 2019), pp.&nbsp;192–98. * Domingos, Pedro, "Our Digital Doubles: AI will serve our species, not control it", ''Scientific American'', vol. 319, no. 3 (September 2018), bl.&nbsp;88–93. * Gopnik, Alison, "Making AI More Human: Artificial intelligence has staged a revival by starting to incorporate what we know about how children learn", ''Scientific American'', vol. 316, no. 6 (Junie 2017), bl.&nbsp;60–65. * Johnston, John (2008) ''The Allure of Machinic Life: Cybernetics, Artificial Life, and the New AI'', MIT Press. * Koch, Christof, "Proust among the Machines", ''Scientific American'', vol. 321, no. 6 (Desember 2019), bl. 46–49. * Marcus, Gary, "Am I Human?: Researchers need new ways to distinguish artificial intelligence from the natural kind", ''Scientific American'', vol. 316, no. 3 (Maart 2017), bl.&nbsp;58–63. * E McGaughey, 'Will Robots Automate Your Job Away? Full Employment, Basic Income, and Economic Democracy' (2018) [https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3044448 SSRN, part 2(3)]. * George Musser, "Artificial Imagination: How machines could learn creativity and common sense, among other human qualities", ''Scientific American'', vol. 320, no. 5 (May 2019), pp.&nbsp;58–63. * Myers, Courtney Boyd ed. (2009). [https://www.forbes.com/2009/06/22/singularity-robots-computers-opinions-contributors-artificial-intelligence-09_land.html "The AI Report"]. ''Forbes'' June 2009 * {{cite book |last=Raphael |first=Bertram |year=1976 |title=The Thinking Computer |publisher=W.H.Freeman and Company |isbn=978-0-7167-0723-3 |url=https://archive.org/details/thinkingcomputer00raph }} * Scharre, Paul, "Killer Apps: The Real Dangers of an AI Arms Race", ''Foreign Affairs'', vol. 98, no. 3 (Mei/Junie 2019), bl.&nbsp;135–44. * {{cite journal | last1 = Serenko | first1 = Alexander | year = 2010 | title = The development of an AI journal ranking based on the revealed preference approach | url = http://www.aserenko.com/papers/JOI_Serenko_AI_Journal_Ranking_Published.pdf | journal = Journal of Informetrics | volume = 4 | issue = 4| pages = 447–459 | doi = 10.1016/j.joi.2010.04.001}} * {{cite journal | last1 = Serenko | first1 = Alexander | author2=Michael Dohan | year = 2011 | title = Comparing the expert survey and citation impact journal ranking methods: Example from the field of Artificial Intelligence | url = http://www.aserenko.com/papers/JOI_AI_Journal_Ranking_Serenko.pdf | journal = Journal of Informetrics | volume = 5 | issue = 4| pages = 629–649 | doi = 10.1016/j.joi.2011.06.002}} * Sun, R. & Bookman, L. (eds.), ''Computational Architectures: Integrating Neural and Symbolic Processes''. Kluwer Academic Publishers, Needham, MA. 1994. * {{cite web |url=http://www.technologyreview.com/news/533686/2014-in-computing-breakthroughs-in-artificial-intelligence/ |title=2014 in Computing: Breakthroughs in Artificial Intelligence |author=Tom Simonite |date=29 December 2014 |work=MIT Technology Review |accessdate= }} * Tooze, Adam, "Democracy and Its Discontents", ''The New York Review of Books'', vol. LXVI, no. 10 (6 Junie 2019), bl.&nbsp;52–53, 56–57. == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Artificial intelligence}} * [https://www.youtube.com/watch?v=zRcqRme755I&embeds_referring_euri=https%3A%2F%2Fwww.litnet.co.za%2F&feature=emb_imp_woyt [[YouTube]] video waar [[Koos Kombuis]] lees oor KI en hy besin oor 'n [[Raka]] vir ons tyd.] {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie| ]] [[Kategorie:Formele wetenskappe]] nfj00gmdwasq4khwba3pvno8ozy5fm7 0 98937 2816307 2771158 2025-06-27T03:08:49Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816307 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas ster | naam= Beta Persei A / B / C {{Ligging | image_map = Perseus constellation map.svg | image_width = 260px | x =161 | y = 163 }} | sterrebeeld= [[Perseus (sterrebeeld)|Perseus]] | bayernaam= | spektraaltipe= B8V&nbsp;(A)<ref name=simbada /> / K0IV&nbsp;(B)<ref name=simbadb>{{cite web |url=http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=name+algol+b |title=Database entry for Algol B |work=SIMBAD Astronomical Database |publisher=Centre de Données astronomiques de Strasbourg |access-date=9 Februarie 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20160527012840/http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NAME%20ALGOL%20B |archive-date=27 Mei 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> / A5V&nbsp;(C) | RK= {{RK|03|08|10.1315}}<ref name=simbada>{{cite web |url=http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=name+algol+a |title=Database entry for Algol A |work=SIMBAD Astronomical Database |publisher=Centre de Données astronomiques de Strasbourg |access-date=9 Februarie 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20161220221917/http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NAME%20ALGOL%20A |archive-date=20 Desember 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | Dek= {{Dek|+40|57|20.332}}<ref name=simbada /> | magnitude= | skynmagnitude= &nbsp;2,12<ref name=simbada /> | absolute magnitude= | B-V = -0,05<ref name=ducati/><ref name=ducati>{{cite journal|bibcode=2002yCat.2237....0D|title=VizieR Online Data Catalog: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system|journal=CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues|volume=2237|pages=0|author1=Ducati|first1=J. R.|year=2002}}</ref> | U-B = -0,37<ref name=ducati/> | massa= 3,59 / 0,79 / 1,67 | radius= 4,13 / 3,0 / 0,9 | ligsterkte= 98 / 3,4 / 4,1 | ouderdom= < {{val|3|e=8}} | temperatuur= 9&nbsp;200<ref name=apj660_2_1556>{{citation | display-authors=1 | last1=Rhee | first1=Joseph H. | last2=Song | first2=Inseok | last3=Zuckerman | first3=B. | last4=McElwain | first4=Michael | title=Characterization of Dusty Debris Disks: The IRAS and Hipparcos Catalogs | journal=The Astrophysical Journal | volume=660 | issue=2 | pages=1556–1571 |date=Mei 2007 | doi=10.1086/509912 | bibcode=2007ApJ...660.1556R |arxiv = astro-ph/0609555 }}</ref> / 4&nbsp;500 / 8&nbsp;500 | afstand= | veranderlik= [[Veranderlike ster#Verduisterende dubbelsterre|Verduisterende veranderlike]] | veelvoudig= [[Dubbelster]] | planete= | name=Algol, Gorgona, Gorgonea Prima, Demon Star, El Ghoul, β&nbsp;Persei, β&nbsp;Per, Beta&nbsp;Per, 26&nbsp;Persei, BD+40°673, FK5&nbsp;111, GC&nbsp;3733, [[Henry Draper-katalogus|HD]] 19356, [[Hipparcos-katalogus|HIP]] 14576, [[Bright Star Catalogue|HR]]&nbsp;936, PPM&nbsp;46127, SAO&nbsp;45864 }} '''Algol''' (ook '''Beta&nbsp;Persei''', '''β&nbsp;Per''' of die '''Duiwelster''' genoem) is ’n helder [[ster]] in die [[sterrebeeld]] [[Perseus (sterrebeeld)|Perseus]]. Dit is een van die bekendste [[veranderlike ster#Verduisterende dubbelsterre|verduisterende dubbelsterre]]<ref>Peter Mack: ''Gids tot die Naghemel van Suider-Afrika''. e-Boek-uitgawe. Kaapstad: Struik Nature 2012, bl. 96</ref> en die eerste een wat ontdek is. Dit is ook een van die eerste [[veranderlike ster]]re wat nie ’n [[nova]] is nie wat ontdek is. Algol is eintlik ’n driedubbele sterstelsel (Beta Persei&nbsp;A, B en&nbsp;C), waarin die groot, helder Beta Persei&nbsp;A gereeld deur die dowwer Beta Persei&nbsp;B verduister word. Dus is Algol se [[skynbare magnitude]] byna konstant 2,1, maar dit verdof elke 2&nbsp;dae, 20&nbsp;uur en 49&nbsp;minute tot 3,4 tydens die rofweg 10 uur lange gedeeltelike verduisterings. Daar is ook ’n sekondêre verduistering (die "tweede minimum") wanneer die helder ster voor die dowwe ster verbybeweeg. Hierdie tweede verduistering kan net foto-elektries waargeneem word.<ref>{{cite web |date=Januarie 1999 |url=http://www.aavso.org/vstar/vsots/0199.shtml |title=Beta Persei (Algol) |publisher=AAVSO |access-date=31 Julie 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20091015165148/http://www.aavso.org/vstar/vsots/0199.shtml |archive-date=15 Oktober 2009 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die klas veranderlike sterre bekend as [[Veranderlike ster#Algol-veranderlikes|Algol-veranderlikes]] is na dié ster genoem. == Die stelsel == [[Beeld:Algol AB movie imaged with the CHARA interferometer - labeled.gif|duimnael|links|Algol&nbsp;B wentel om Algol&nbsp;A. Dié animasie is saamgestel met 55 beelde van die CHARA-interferometer in die [[Infrarooi|naby-infrarooi]]-H-band. Omdat die beeldgehalte van sekere fases nie goed is nie, beweeg B rukkerig.]] Van die [[Aarde]] af gesien, vorm Algol&nbsp;A en Algol&nbsp;B ’n [[verduisterende dubbelster]] vanweë hul wentelvlak. Algol is egter eintlik ’n driedubbele stelsel: die verduisterende paar word deur net 0,062&nbsp;[[AE]] geskei (1&nbsp;AE is die afstand tussen die Aarde en die [[Son]]), terwyl die derde ster in die stelsel (Algol&nbsp;C) sowat 2,69&nbsp;AE van hulle af is. Die wentelperiode van die drie sterre is 681&nbsp;dae. Hul totale [[massa]] is sowat 5,8&nbsp;[[sonmassa]]s, en die massaverhouding tussen A, B en C is sowat 4,5:1:2. {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto" |+ ''Sterre van die Algol-stelsel'' !Sterre !Semi-hoofas !Wentel-eksentrisiteit !Wentelperiode ![[Baanhelling|Inklinasie]] |- !A–B<ref>{{cite journal | author = L. A. Molnar | author2 = R. L. Mutel | title=Dynamical Evolution of the Algol Triple System | journal=Bulletin of the American Astronomical Society | date=1996 | volume=28 | issue = 1-2 | page=921 | bibcode=1996AAS...188.6014M }}</ref> |align="center"| 0,00218″ |align="center"| 0,00 |align="center"| 2,86736 dae<ref>{{Cite web |url=http://www.aavso.org/apps/webobs/results/?star=BET+PER&page=1 |title=AAVSO observation data |access-date=31 Maart 2015 |archive-date= 3 Februarie 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150203124738/http://www.aavso.org/apps/webobs/results/?star=BET+PER&page=1 |url-status=dead }}</ref> |align="center"| 97,69° |- !(AB)–C<ref>{{cite web | author = W.I. Hartkopf | author2 = B.D. Mason | date = 30 July 2006 | url = http://ad.usno.navy.mil/wds/orb6.html | title = Sixth Catalog of Orbits of Visual Binary Stars | publisher = U.S. Naval Observatory | accessdate = 31 July 2006 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20060806034610/http://ad.usno.navy.mil/wds/orb6.html | archivedate = 6 Augustus 2006 | url-status = live }}</ref> |align="center"| 0,09461″ |align="center"| 0,225 |align="center"| 680,05 dae |align="center"| 83,98° |} Die bestudering van Algol het gelei tot die [[Algol-paradoks]] in [[Ster#Vorming en evolusie|ster-evolusie]]: hoewel twee sterre in ’n dubbelstelsel op dieselfde tyd vorm en sterre met ’n groot massa se evolusie vinniger is as dié met ’n kleiner massa, is opgemerk dat Algol&nbsp;A, wat ’n groter massa het, nog in sy [[hoofreeks]]fase is terwyl Algol&nbsp;B, wat ’n kleiner massa het, ’n [[subreusester]] en dus in ’n latere evolusiefase is. Die paradoks kan opgelos word met massaoordrag: B het aanvanklik die grootste massa gehad en dus het dit ’n subreus geword. Die ster het sy [[Roche-lob]] oorskrei en die meeste van sy massa is oorgedra aan die kleiner A, wat nog in die hoofreeks is. Dit het tot gevolg gehad dat A nou die grootste massa het. In sommige dubbelstelsels soortgelyk aan Algol kan ’n gasvloei gesien word.<ref>{{cite journal | first=Izold | last=Pustylnik | title=On Accretion Component of the Flare Activity in Algol | journal=Baltic Astronomy | date=1995 | volume=4 | issue=1-2 | pages=64–78 | bibcode=1995BaltA...4...64P }}</ref> Die stelsel toon ook veranderlike aktiwiteite in die vorm van [[X-strale]] en [[radio]]golf-uitbarstings. Eersgenoemde word vermoedelik veroorsaak deur die ’n wisselwerking tussen die [[magneetveld]]e van A en B en die massaoordrag.<ref>{{cite journal | author=M.J. Sarna | author2=S.K. Yerli | author3=A.G. Muslimov | title=Magnetic Activity and Evolution of Algol-type Stars – II | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | date=1998 | volume=297 | issue=3 | pages=760–68 | bibcode=1998MNRAS.297..760S | doi=10.1046/j.1365-8711.1998.01539.x }}</ref> Die radiogolf-uitstralings word dalk veroorsaak deur magnetiese siklusse soortgelyk aan dié van [[sonvlek]]ke, maar omdat die magneetvelde van hierdie sterre tot 10 keer so sterk is as dié van die Son, is die uitstralings kragtiger en meer gereeld.<ref>{{cite web |last=Blue |first=Charles E. |date=3 Junie 2002 |url=http://www.nrao.edu/pr/2002/algol/ |title=Binary Stars "Flare" With Predictable Cycles, Analysis of Radio Observations Reveals |publisher=National Radio Astronomy Observatory |access-date=31 Julie 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009122600/https://www.nrao.edu/pr/2002/algol/ |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> [[Beeld:Perseus - Prodromus astronomiae 1690 (5590393).jpg|duimnael|250px|Die sterrebeeld Perseus en Algol, die helder ster in die [[Gorgo]] se kop ([[Johannes Hevelius]], ''Uranographia'', 1690).]] Algol is sowat 92,8&nbsp;[[ligjare]] van die Son af geleë, maar sowat 7,3&nbsp;miljoen jaar gelede het dit binne 9,8&nbsp;ligjare van die [[Sonnestelsel]] af verbybeweeg.<ref>{{cite conference | display-authors=4| author=Garcia-Sanchez, J. | author2=Preston, R. A. | author3=Jones, D. L. | author4=Lestrade, J.-F. | author5=Weissman, P. R. | author6=Latham, D. W. | title =A Search for Stars Passing Close to the Sun | booktitle =The First Results of Hipparcos and Tycho | publisher =IAU | date =25 Augustus 1997 | location =Kyoto, Japan | bibcode =1997IAUJD..14E..51G }}</ref> Hul [[skynbare magnitude]] was toe -2,5, wat heelwat helderder is as dié van [[Sirius]] vandag. Vanweë die groot totale massa van die Algol-stelsel (5,8&nbsp;sonmassas) kon die [[swaartekrag]] groot genoeg gewees het om die [[Oort-wolk]] van die Sonnestelsel te versteur en die getal [[komete]] na die binneste deel van die Sonnestelsel te laat toeneem. Dit sou egter in ’n klein mate gewees het.<ref>{{cite journal | author = J. García-Sánchez | author2 = R.A. Preston | author3 = D.L. Jones | author4 = P.R. Weissman | title=Stellar Encounters with the Oort Cloud Based on Hipparcos Data | journal=The Astronomical Journal | date=1999 | volume=117 | issue = 2 | pages=1042–55 | url=http://www.iop.org/EJ/article/1538-3881/117/2/1042/980216.html | doi=10.1086/300723 | bibcode=1999AJ....117.1042G}}</ref> == Kulturele invloed == Die ster het histories in verskeie kulture ’n sterk verbintenis met duiwels en geweld. Die naam Algol is afgelei van die [[Arabies]]e '''رأس الغول''' ''ra's al-ghūl'': kop (ra's) van die lykverslinder (al-ghūl).<ref>P.&nbsp;Kunitzsch & T.&nbsp;Smart, ''Short Guide to Modern Star Names and Their Derivations'' (Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1986), p 49.</ref> Die naam "Duiwelster" is ’n direkte vertaling daarvan.<ref name=allen1899>{{cite book | last=Allen | first=R. H. | date=1963 |origyear=1899 | authorlink=Richard Hinckley Allen | title=Star Names: Their Lore and Meaning | url=http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Topics/astronomy/_Texts/secondary/ALLSTA/Perseus*.html | edition=Reprint | publisher=Dover Publications Inc. | location=New York | isbn=0-486-21079-0 | page=331}}</ref> In [[Hebreeus]]e folklore is Algol ''Rōsh ha Sāṭān'' of "Satan se Kop" genoem.<ref name=allen1899 /> [[Hipparcos]] en [[Plinius die ouere]] het dit ’n aparte [[sterrebeeld]] gemaak, maar wat aan Perseus verbind was.<ref name=allen1899 /> [[Ptolemeus]] het na Algol verwys as "die [[Gorgo]] van [[Perseus (sterrebeeld)|Perseus]]" en dit verbind met die dood deur onthoofding: ’n tema wat die [[Griekse mitologie|Griekse mite]] weerspieël van die held [[Perseus (mitologie)|Perseus]] se oorwinning oor die Gorgo [[Medusa]] toe hy haar kop afgekap het.<ref>Robbins, Frank E. (ed.) 1940. ''Ptolemy: Tetrabiblos''. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press (Loeb Classical Library). ISBN 0-674-99479-5, IV.9, p.435.</ref> == Verwysings == {{Verwysings|3}} == Eksterne skakels == {{Lug3|03|08|10.1315|+|40|57|20.332|93}} * {{cite web | url = http://www.solstation.com/stars2/algol3.htm | title = Algol 3 | publisher = SolStation | accessdate = 31 Julie 2006}} * {{cite web | url = http://www.alcyone.de/SIT/mainstars/SIT000666.htm | title = Algol | publisher = Alcyone ephemeris | accessdate = 8 Junie 2006}} * {{cite web | author = Bezza, Giuseppe | others = Vertaal deur Daria Dudziak | url = http://www.cieloeterra.it/eng/eng.articoli.algol/eng.algol.html | title = Al-ghûl, the ogre | publisher = Cielo e Terra | accessdate = 8 Junie 2006 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20060620085229/http://www.cieloeterra.it/eng/eng.articoli.algol/eng.algol.html | archivedate = 20 Junie 2006 | url-status = live }} {{Commons-kategorie inlyn|Algol}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Algol|Engelse Wikipedia]] [[Kategorie:Bayer-voorwerpe]] [[Kategorie:Perseus (sterrebeeld)]] [[Kategorie:Sterre met eiename]] [[Kategorie:Veranderlike sterre]] [[Kategorie:Flamsteed-voorwerpe]] [[Kategorie:Henry Draper-voorwerpe]] [[Kategorie:B-tipe hoofreekssterre]] [[Kategorie:K-tipe subreuse]] nsnup3b1dzsj7lg7y64cwuufjsznimy 0 100200 2816279 2488916 2025-06-26T22:04:28Z JayCubby 185167 ([[c:GR|GR]]) [[File:Surrender of Japan - USS Missouri.jpg]] → [[File:Surrender of Japan - USS Missouri (restored).jpg]] restored image 2816279 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Surrender of Japan - USS Missouri (restored).jpg|duimnael|300px|Verteenwoordigers van Japan aan boord van die [[USS Missouri (BB-63)|USS ''Missouri'']] na die ondertekening van die oorgawe.]]<!-- - Japanese surrender August 14, 1945 - Occupation established August 28, 1945 - Instrument of Surrender signed September 2, 1945 --> Die '''besetting van Japan''' was 'n tydperk van sewe jaar waartydens [[Japan]] deur die [[Geallieerdes]] onder leiding van die [[Verenigde State van Amerika]] beset is. Japan gee op [[14 Augustus]] [[1945]] tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]] oor en die besetting begin 14 dae later op [[28 Augustus]] [[1945]]. Die besetting het tot [[28 April]] [[1952]] geduur. Dit is tot hede die enigste voorval in die geskiedenis wat Japan deur 'n buitelandse troepemag beset is. == Eksterne skakels == {{Commonskat|Occupied Japan}} * [http://www.ndl.go.jp/constitution/e/shiryo/01/036/036tx.html J.C.S 1380/15] * [http://www.army.mil/postwarjapan/ The U.S. Army in Post WWII Japan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050908070844/http://www.army.mil/postwarjapan/ |date= 8 September 2005 }} {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geskiedenis van Japan]] [[Kategorie:Koue Oorlog]] 4gtlgb2132lflm8wmtrs156oet063ls 0 100969 2816077 2639663 2025-06-26T16:16:45Z 37.61.116.228 2816077 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar |Naam = Aygün Kazımova |Foto = |Agtergrondkleur = solo |Geboortenaam = Aygün Kazımova Ələsgər qızı |Geboortedatum = 26 Januarie 1971 |Geboorteplek = [[Baku]], [[Azerbeidjan]] |Sterftedatum = |Sterfteplek = |Beroep = Sangeres |Genre = Pop, dans, elektro |Tipe stem = |Instrumente = |Aktiewe jare = 1988 — hede |Uitgewer = |Invloede = |Webwerf = |Last.fm = |Lirieke = |Huidige_lede = |Gewese_lede = |Assosiasies = |Logo = }} '''Aygün Kazımova''' (* 26 Januarie 1971, [[Baku]]), bekend as '''Aygün Kazımova''', is 'n Azerbeidjanse sangeres. == Diskografie == * Ömrüm-günüm (1997) * Göz yaşımı yar silə (1998) * Ah Vətən! (1998) * Təkcə səni sevdim (1999) * Aygün (2000) * Sevdim (2001) * Sevgi gülləri (2003) * Son söz (2004) * Sevdi ürək (Namık Karaçukurlu ile) (2004) * Sevərsənmi? (2005) * Aygün Kazımova, Vol. 1 (2008) * Aygün Kazımova, Vol. 3 (2008) * Aygün Kazımova, Vol. 4 (2008) * Estrada, Vol. 2 (2008) * Estrada, Vol. 3 (2008) * Estrada 2, Vol. 1 (2008) * Estrada (2008) * Coffee from Colombia (2014) == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Aygün Kazımova}} {{musiek-saadjie}} {{DEFAULTSORT:Kazimova, Aygun}} [[Kategorie:Azerbeidjanse sangers]] 1g6x1hgvhjiacjtpvo4i9916z6ac2oh 2816080 2816077 2025-06-26T17:12:35Z Pynappel 70858 Wysiging deur [[Special:Contributions/37.61.116.228|37.61.116.228]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] 2639663 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Aygün Kazımova | beeld = | beeldgrootte = | dwarsformaat = | beeldbeskrywing = | beeldonderskrif = Aygun Kazimova & Eldar Mansurov | agtergrondkleur = solo | geboortenaam = Aygün Kazımova Ələsgər qızı | alias = | geboortedatum = {{GDEO|1971|1|26}} | geboorteplek = [[Bakoe]], [[Azerbeidjan]] | oorsprong = | sterfdatum = | sterfplek = | genre = Pop, dans, elektro | beroep = Sangeres, aktrise | instrument = | jare_aktief = 1988 — hede | etiket = | assosiasies = | webwerf = | huidige_lede = | gewese_lede = }} '''Aygun Alasgar qizi Kazimova''' (* [[26 Januarie]] [[1971]], [[Bakoe]]), bekend as '''Aygün Kazımova''', is 'n [[Azerbeidjan]]se sangeres en [[aktrise]]. == Diskografie == * Ömrüm-günüm (1997) * Göz yaşımı yar silə (1998) * Ah Vətən! (1998) * Təkcə səni sevdim (1999) * Aygün (2000) * Sevdim (2001) * Sevgi gülləri (2003) * Son söz (2004) * Sevdi ürək (Namık Karaçukurlu ile) (2004) * Sevərsənmi? (2005) * Aygün Kazımova, Vol. 1 (2008) * Aygün Kazımova, Vol. 3 (2008) * Aygün Kazımova, Vol. 4 (2008) * Estrada, Vol. 2 (2008) * Estrada, Vol. 3 (2008) * Estrada 2, Vol. 1 (2008) * Estrada (2008) * Coffee from Colombia (2014) == Eksterne skakels == * {{Commonskat-inlyn|Aygün Kazımova}} {{musiek-saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Kazimova, Aygun}} [[Kategorie:Azerbeidjanse musici]] [[Kategorie:Azerbeidjanse aktrises van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Azerbeidjanse aktrises van die 21ste eeu]] [[Kategorie:Sangers]] [[Kategorie:Geboortes in 1971]] [[Kategorie:Lewende mense]] 1gxmv9l85pj21tyv48yu29z6bz3o9nz 0 104654 2816262 2000606 2025-06-26T21:42:02Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816262 wikitext text/x-wiki [[Beeld:Charlie Louw.jpg|duimnael|regs|200px|Charlie Louw.]] '''Charles Robert (Charlie) Louw''' ([[Murraysburg]], [[11 Januarie]] [[1875]] – Dennegeur, [[Somerset-Wes]], [[19 September]] [[1970]]) was 'n Afrikaanse sakeman. Selfs nog in die ouderdom van 91, vier jaar voor sy dood, was hy voorsitter van 12 maatskappye, destyds met bates van altesaam R400 miljoen. == Herkoms en opleiding == [[Beeld:Ds AA Louw en gesin.jpg|duimnael|links|250px|Charlie Louw, sy ouers en sibbes. Agter: [[Abraham Faure Louw|Abraham Faure (Affie)]], Andrew en George, later parlementslid vir die kiesafdeling Hanover. Middel: Jannie, ds. [[Andreas Adriaan Louw|A.A. Louw]], sy vrou, Jemima (gebore Murray), en Willie. Derde: Miemie, Mymie en Charlie. Voor: [[Jimmy Louw|Jimmy]].]] Louw was die negende kind en agtste seun van ds. [[Andries Adriaan Louw|A.A. Louw]], wat ten tyde van sy geboorte predikant was van die [[NG gemeente Murraysburg]] (1867 tot 1882). Drie van sy ouer broers het predikant in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]] geword: [[Andrew Louw|Andrew]] (1862–1956), [[Abraham Faure Louw|Abraham (Affie)]] (1866–1960) en [[Jimmy Louw|Jimmy]] (1869–1939). Sy broer Willie (gebore [[17 Desember]] [[1870]]) was 'n [[Kaapse Rebelle|Kaapse rebel]] en is op [[23 November]] [[1901]] op [[Colesberg]] gefusilleer. Nog 'n broer, George (1864–1950), was lid van die Kaapse Wetgewende Vergader vir Colesberg en Jannie (1872–1946) was hoof van die Langlaagte-weeshuis. Hul moeder was Jemima Murray, een van ds. [[Andrew Murray sr.]] van die [[NG gemeente Graaff-Reinet]] se vier dogters wat met 'n predikant getrou het. Van haar ses broers wat volwassenheid bereik het, het vyf predikant in die NG Kerk geword: [[John Murray|John]], [[Andrew Murray|Andrew]], [[William Murray|William]], [[George Murray|George]] en [[Charles Murray|Charles]]. Charlie Louw het sy skoolopleiding aan die [[Paarl Gimnasium|Paarlse Gimnasium]], waarna hy verder geleer het aan die [[Universiteit Stellenbosch|Victoria-kollege]] op [[Stellenbosch]]. Hierna is hy na [[Transvaal]], waar hy sy klerkskap as ingeskrewe prokureursklerk in [[Pretoria]] gedoen het. == Loopbaan == In 1903 het hy op [[Ermelo]] begin praktiseer, waar sy vennoot kol. W.R. Collins was, jare lange lid van die Wetgewende Vergadering vir Ermelo. Op Ermelo is Louw getroud met Maria Stolp, 'n dogter uit 'n handelsfamilie van die [[Witwatersrand|Rand]]. Die gesin het in 1916 na [[Kaapstad]] verhuis. In die Kaap het Louw hom vir die uitbou van talle Afrikaanse sakeondernemings beywer. Hy was 'n stigter van Santam sowel as [[Sanlam]]. In 'n stadium was hy voorsitter van hierdie twee maatskappye en van [[Federale Volksbeleggings]] Beperk (wat hy help oprig het) en Trust Bank, asook visevoorsitter van [[Nasionale Pers]]. In 1956 het die [[Universiteit van Stellenbosch]] 'n D.Comm. honoris causa aan hom toegeken. In die ouderdom van 95 was hy steeds voorsitter van Homes Trust Life en McManus Bros., direkteur van Naspers, die Trust Bank en Federale Volksbeleggings. Hy was die doyen van Afrikaanse sakelui en in 1968 het die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] die Frans du Toitprys vir ekonomiese prestasie aan hom toegeken. Louw het hom nie net beywer om Afrikaans sy regmatige plek in die sakewêreld te gee nie, maar het ook op ander terreine waardevolle diens aan veral die Afrikaanse gemeenskap gelewer. Reeds in 1916 het 'n voorbrand gedoen vir die oprigting van 'n Afrikaanse hoërskool in die [[Kaapstad|Moederstad]] en dit was grotendeels aan sy ondernemingsgees te danke dar 'n begin gemaak is met 'n klas van vyf kinders wat later die alombekende [[Laerskool Jan van Riebeeck|Laer-]] en [[Hoërskool Jan van Riebeeck]] geword het. Van Charlie Louw is gesê hy was iemand van die hoogste integriteit wat eweseer waardeer is vir sy leierseienskappe as sy sakevernuf. == Bronne == * {{en}} Potgieter, D.J. (hoofred.) 1972. ''[[Standard Encyclopaedia of Southern Africa]]''. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery Ltd. * {{af}} Swart, dr. M.J. (voorsitter redaksiekomitee). 1980. ''Afrikaanse kultuuralmanak''. Aucklandpark: Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge. {{DEFAULTSORT:Louw, Charlie}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse entrepreneurs]] [[Kategorie:Geboortes in 1875]] [[Kategorie:Sterftes in 1970]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] 76c59ovd4hp2ayv62c1baf6b180vdqc 0 105734 2816163 2691330 2025-06-26T20:01:55Z Pynappel 70858 2816163 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Titelhouer | naam = Jo-Ann Strauss | beeld = Jo-Ann Strauss.jpg | breedte = 180px | onderskrif = | gebore = {{GDEO|1981|2|3}} | plek = [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]] | geboortenaam = Jo-Ann Cindy Strauss | nasionaliteit = {{RSA}} | beroep = TV-aanbieder, model, sakevrou | almamater = [[Universiteit Stellenbosch]] | titels = Mej. Suid-Afrika 2000 | haarkleur = Bruin | oogkleur = Bruin | lengte = | gade = | kinders = | webtuiste = http://www.joannstrauss.com/ }} '''Jo-Ann Strauss''' (* [[3 Februarie]] [[1981]] in [[Kaapstad]]) is ’n [[Suid-Afrika]]anse [[Model (persoon)|model]], TV-persoonlikheid en sakevrou. Sy is in [[2000]] as [[Mejuffrou Suid-Afrika|Mej. Suid-Afrika]] gekroon en het die land in 2001 by die Mej. Heelal-kompetisie in [[Puerto Rico]] sowel as die Mej. Wêreld-kompetisie by [[Sun City, Noordwes|Sun City, Suid-Afrika]] verteenwoordig.<ref>{{Cite web |url=http://www.whoswhosa.co.za/user/5654 |title=Argiefkopie op "who'swho" |access-date=20 Desember 2015 |archive-date= 7 April 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140407092539/http://whoswhosa.co.za/user/5654 |url-status=dead }}</ref> == Loopbaan == Strauss het haar [[BA-graad]] aan die [[Universiteit Stellenbosch]] verwerf. Sy het in haar jaar as Mej. Suid-Afrika haar medialoopbaan by die [[Afrikaans]]e TV-geselsprogram ''[[Pasella]]'' begin en was daarna ook op die Engelse leefstylprogram ''[[Top Billing]]'', waar sy onderhoude met persoonlikhede soos [[Charlize Theron]], [[Antonio Banderas]] en [[George Clooney]] gevoer het. Haar gesig het op die voorblaaie van verskeie Suid-Afrikaanse tydskrifte verskyn.<ref>{{Cite web|url=http://www.jo-annstrauss.com/news-press.htm|title=Jo-Ann Strauss|website=jo-annstrauss.com|language=en|access-date=2018-01-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20100627090812/http://www.jo-annstrauss.com/news-press.htm|archive-date=27 Junie 2010|url-status=dead}}</ref> ’n Jaar ná haar kroning het sy aan die sterweergawe van ''Big Brother South Africa'' deelgeneem, waar sy tweede geëindig het. Sy was te sien in die 2001 musiekvideo van die Ierse popgroep [[Westlife]] se enkelsnit ''When You're Looking Like That''. Op 10 Junie 2010 het Strauss die openingseremonie vir die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010|2010 FIFA Wêreldbeker]] in Suid-Afrika saam met Thomas Gottschalk vir die Duitse televisienetwerk [[ZDF]] in 'n regstreekse uitsending vanaf Johannesburg aangebied.<ref>{{Cite web |url=http://www.zdf.de/ZDFde/inhalt/26/0,1872,8073306,00.html?dr=1 |title=Argiefkopie op ZDF.de|access-date=8 Julie 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110610010233/http://www.zdf.de/ZDFde/inhalt/26/0,1872,8073306,00.html?dr=1 |archive-date=10 Junie 2011 |url-status=dead }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == *{{imdb naam|id=3932978|naam=Jo-Ann Strauss}} * [http://www.misssa.co.za/ Mej. Suid-Afrika se amptelike webtuiste] *[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Jo-Ann Strauss|Engelse Wikipedia]] {{beginboks}} {{opvolgboks| titel=Mej. Suid-Afrika| voor=Heather Joy Hamilton| na=Vanessa Carreira| jare=2000}} {{eindboks}} {{Mejuffrou Heelal 2001-afgevaardigdes}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Strauss, Jo-Anne}} [[Kategorie:Geboortes in 1981]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Mejuffroue Suid-Afrika]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse entrepreneurs]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse modelle]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse televisieaanbieders]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse televisiepersoonlikhede]] 1f5yvhq78g5sugjl02cqfnecgs470xy 2816164 2816163 2025-06-26T20:02:06Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit Stellenbosch]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816164 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Titelhouer | naam = Jo-Ann Strauss | beeld = Jo-Ann Strauss.jpg | breedte = 180px | onderskrif = | gebore = {{GDEO|1981|2|3}} | plek = [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]] | geboortenaam = Jo-Ann Cindy Strauss | nasionaliteit = {{RSA}} | beroep = TV-aanbieder, model, sakevrou | almamater = [[Universiteit Stellenbosch]] | titels = Mej. Suid-Afrika 2000 | haarkleur = Bruin | oogkleur = Bruin | lengte = | gade = | kinders = | webtuiste = http://www.joannstrauss.com/ }} '''Jo-Ann Strauss''' (* [[3 Februarie]] [[1981]] in [[Kaapstad]]) is ’n [[Suid-Afrika]]anse [[Model (persoon)|model]], TV-persoonlikheid en sakevrou. Sy is in [[2000]] as [[Mejuffrou Suid-Afrika|Mej. Suid-Afrika]] gekroon en het die land in 2001 by die Mej. Heelal-kompetisie in [[Puerto Rico]] sowel as die Mej. Wêreld-kompetisie by [[Sun City, Noordwes|Sun City, Suid-Afrika]] verteenwoordig.<ref>{{Cite web |url=http://www.whoswhosa.co.za/user/5654 |title=Argiefkopie op "who'swho" |access-date=20 Desember 2015 |archive-date= 7 April 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140407092539/http://whoswhosa.co.za/user/5654 |url-status=dead }}</ref> == Loopbaan == Strauss het haar [[BA-graad]] aan die [[Universiteit Stellenbosch]] verwerf. Sy het in haar jaar as Mej. Suid-Afrika haar medialoopbaan by die [[Afrikaans]]e TV-geselsprogram ''[[Pasella]]'' begin en was daarna ook op die Engelse leefstylprogram ''[[Top Billing]]'', waar sy onderhoude met persoonlikhede soos [[Charlize Theron]], [[Antonio Banderas]] en [[George Clooney]] gevoer het. Haar gesig het op die voorblaaie van verskeie Suid-Afrikaanse tydskrifte verskyn.<ref>{{Cite web|url=http://www.jo-annstrauss.com/news-press.htm|title=Jo-Ann Strauss|website=jo-annstrauss.com|language=en|access-date=2018-01-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20100627090812/http://www.jo-annstrauss.com/news-press.htm|archive-date=27 Junie 2010|url-status=dead}}</ref> ’n Jaar ná haar kroning het sy aan die sterweergawe van ''Big Brother South Africa'' deelgeneem, waar sy tweede geëindig het. Sy was te sien in die 2001 musiekvideo van die Ierse popgroep [[Westlife]] se enkelsnit ''When You're Looking Like That''. Op 10 Junie 2010 het Strauss die openingseremonie vir die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010|2010 FIFA Wêreldbeker]] in Suid-Afrika saam met Thomas Gottschalk vir die Duitse televisienetwerk [[ZDF]] in 'n regstreekse uitsending vanaf Johannesburg aangebied.<ref>{{Cite web |url=http://www.zdf.de/ZDFde/inhalt/26/0,1872,8073306,00.html?dr=1 |title=Argiefkopie op ZDF.de|access-date=8 Julie 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110610010233/http://www.zdf.de/ZDFde/inhalt/26/0,1872,8073306,00.html?dr=1 |archive-date=10 Junie 2011 |url-status=dead }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == *{{imdb naam|id=3932978|naam=Jo-Ann Strauss}} * [http://www.misssa.co.za/ Mej. Suid-Afrika se amptelike webtuiste] *[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Jo-Ann Strauss|Engelse Wikipedia]] {{beginboks}} {{opvolgboks| titel=Mej. Suid-Afrika| voor=Heather Joy Hamilton| na=Vanessa Carreira| jare=2000}} {{eindboks}} {{Mejuffrou Heelal 2001-afgevaardigdes}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Strauss, Jo-Anne}} [[Kategorie:Geboortes in 1981]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Mejuffroue Suid-Afrika]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse entrepreneurs]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse modelle]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse televisieaanbieders]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse televisiepersoonlikhede]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit Stellenbosch]] ffke2etoulvq2jqawsxu39cora97p3x 0 105990 2816078 2270765 2025-06-26T17:03:36Z CommonsDelinker 1161 Administrateur [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] vervang "Kleene.jpg" met "Stephen_Cole_Kleene.jpg" omrede: [[:c:COM:FR|File renamed]]: #2 2816078 wikitext text/x-wiki {{Infobox scientist | name = Stephen Kleene | image = Stephen Cole Kleene.jpg | caption = | birth_date = {{birth date|1909|1|5}} | birth_place = [[Hartford]], [[Connecticut]], VSA | death_date = {{death date and age|1994|1|25|1909|1|5}} | death_place = [[Madison, Wisconsin]], VSA | nationality = [[Verenigde State|Amerikaans]] | field = [[Wiskunde]] | work_institutions = [[Universiteit van Wisconsin–Madison]] | alma_mater = Amherst-kollege<br />[[Princeton-universiteit]] | prizes = Leroy P. Steele-prys<small>(1983)</small><br />Nasionale wetenskapsmedalje (VSA) <small>(1990)</small> | religion = | footnotes = }} '''Stephen Cole Kleene''' (hy het sy van self as ''kleinie'' uitgespreek) (5 Januarie 1909 – 25 Januarie 1994) was 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] [[wiskundige]]. Hy was een van die studente van Alonzo Church, soos ook [[Alan Turing]], Emil Post en ander, en is veral bekend as 'n grondlegger van die vertakking van [[wiskundige logika]] wat as berekenbaarheidsteorie bekend staan, wat later aangewend sou word om 'n grondslag vir teoretiese [[rekenaarwetenskap]] daar te stel. Kleene se werk onderlê die ondersoeke na watter funksies berekenbaar is. Verskillende wiskundige konsepte is na hom vernoem, soos die Kleene-hiërargie (wat versamelings na gelang van hul kompleksiteit klassifiseer), Kleene-algebra ('n deels-geordende semiring), die Kleene-ster ('n eenduidige operator op versamelings, ens.), Kleene se rekursiestellings (vir vastepunte op berekenbare funksies) en die Kleene-vastepuntstelling (omtrent 'n vastepunt van monotone funksies). Hy het belangrike bydraes gelewer tot wiskundige intuïsionisme, en in 1956 ook [[regulêre uitdrukking]]s ingevoer, wat 'n karakterreeks as 'n soekpatroon definieer. {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Kleene, Stephen Cole}} [[Kategorie:Amerikaanse wiskundiges]] [[Kategorie:Wiskundiges in die 20ste eeu]] [[Kategorie:Geboortes in 1909]] [[Kategorie:Sterftes in 1994]] 0asqesma5bqgtwakaq2f9aog5g139qm 0 106550 2816186 2815623 2025-06-26T20:30:03Z SpesBona 2720 Bygewerk 2816186 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Waterliggaam | Naam = Mosambiekkanaal | Beeld = | Beeld_byskrif = | Kaart = Mozambique Channel location map.svg | Kaart_byskrif = Ligging van die Mosambiekkanaal | Koördinate = {{Koördinate|18|S|41|O|type:waterbody_scale:5000000|aansig=inlyn,titel}} | Ligging = [[Madagaskar]], [[Mosambiek]] | Soort = Deel van die [[Indiese Oseaan]] | Oppervlakte = | Gem_diepte = 3&nbsp;292&nbsp;m (10&nbsp;801&nbsp;vt) | Maks_diepte = | Volume = | Oppervlakhoogte = | Lengte = 1&nbsp;600&nbsp;km (990&nbsp;myl) | Breedte = 419&nbsp;km (260&nbsp;myl) | Opvangsgebied = | Omtrek = | Invloei = [[Zambezirivier]] | Uitvloei = | Eiland = [[Europa-eiland]], [[Mayotte]], [[Mosambiekeiland]] | Nedersettings = [[Beira]], [[Inhambane]], [[Quelimane]], [[Vilankulo]] | Gevries = | Rangorde_volume = }} Die '''Mosambiekkanaal''' ([[Frans]]: ''Canal du Mozambique'', [[Malgassies]]: ''Lakandranon'i Mozambika'', [[Portugees]]: ''Canal de Moçambique'') is 'n deel van die [[Indiese Oseaan]] wat tussen [[Mosambiek]] in die weste en [[Madagaskar]] in die ooste geleë is. Dit is ongeveer 1&nbsp;600&nbsp;km lank en 419&nbsp;km wyd op sy nouste punt. Die diepste punt is 3&nbsp;292&nbsp;meter naby die kus van Mosambiek. Die warm [[Mosambiekstroom]] vloei suidwaarts deur die kanaal waar dit aansluit by 'n stroom vanaf die ooskus van Madagaskar om die [[Agulhasstroom]] te vorm. Daar is verskeie eilande in die Mosambiekkanaal soos [[Europa-eiland]], [[Mayotte]] en [[Mosambiekeiland]]. Frankryk besit in die Mosambiekkanaal die [[Franse oorsese gebiede|oorsese gebiede]] Mayotte en die [[Verspreide Eilande in die Indiese Oseaan|Verspreide Eilande]] en handhaaf 'n militêre teenwoordigheid in Réunion en sy vloot wat gereeld patrolleer. Hierdie eilandjies bied eksklusiewe ekonomiese sones (EEZ'e), ryk aan visserybronne en moontlik ook koolwaterstowwe. Vir Frankryk is die werklike uitdaging om sy soewereiniteit oor Mayotte te behou, oorkant die [[Comore-eilande]], en veral oor die Verspreide Eilande, te midde van Malgassiese eise. Die Malgasse betwis die Franse teenwoordigheid wettiglik en hulle glo dat hierdie eilandjies afhanklikhede van Madagaskar was en toe Madagaskar onafhanklikheid verkry het, hulle na Madagaskar moes teruggekeer het, en nie na Frankryk nie.<ref>{{fr}} {{cite web |url=https://www.rfi.fr/fr/afrique/20250423-commerce-mondial-hydrocarbures-pêche-pourquoi-le-canal-du-mozambique-est-une-zone-stratégique |title=Commerce mondial, hydrocarbures, pêche: pourquoi le canal du Mozambique est «une zone stratégique» |publisher=[[Radio France Internationale]] |date=23 April 2025 |accessdate=26 Junie 2025}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn|Mozambique Channel|Mosambiekkanaal}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Mozambique-Channel|title=Mozambique Channel|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=26 Junie 2025}} {{Waterliggame van die wêreld}} {{Normdata}} [[Kategorie:Landvorme van Madagaskar]] [[Kategorie:Landvorme van Mosambiek]] [[Kategorie:Indiese Oseaan]] qm9kuejuog8ytgu9rjtqbdry8i9dprm 0 106608 2816345 2581142 2025-06-27T10:14:55Z Rooiratel 90342 2816345 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Brian Eno | beeld = Brian_Eno_2015.png | beeldgrootte = 250px | dwarsformaat = | beeldbeskrywing = | beeldonderskrif = Brian Eno in 2015 | agtergrondkleur = solo | geboortenaam = Brian Peter George Eno | alias = | geboortedatum = {{Geboortedatum|1948|5|15}} | geboorteplek = Woodbridge, [[Suffolk]], [[Verenigde Koninkryk]] | oorsprong = | sterfdatum = | sterfplek = | genre = Eksperimente rockmusiek · elektroniese musiek · art pop · minimal music · generative music · glam rock · art rock | beroep = Musikant, komponis, musiekvervaardiger, sanger en visuele kunstenaar | instrument = Sintetiseerder · klavier · klawerbord · stem · orrel · [[saksofoon]] · kitaar · [[baskitaar]] | jare_aktief = 1970– | etiket = Island · Polydor · EG · Obscure · Opal · Virgin · Astralwerks · All Saints Records · Rykodisc · Warner Bros. · War | assosiasies = Roxy Music · Robert Fripp · Harold Budd · David Bowie · Talking Heads · Jon Hassell · Cluster · Devo · David Byrne · U2 · Ultravox · Robert Wyatt · 801 · Coldplay · Genesis · Damon Albarn · Karl Hyde · Fred Frith | webwerf = {{Amptelike URL}} | huidige_lede = | gewese_lede = }} '''Brian Peter George St. John le Baptiste de la Salle Eno''' ([ˈiːnoʊ], * [[15 Mei]] [[1948]] in Woodbridge, Suffolk, Engeland as ''Brian Peter George Eno''), bekend as '''Brian Eno''' of kort '''Eno''', is 'n Engelse musikant, komponis, musiekvervaardiger, sanger en visuele kunstenaar wat bekendheid verwerf het as een van die voorste vernuwers van ''ambient music''. Eno het sy akademiese opleiding onder Roy Ascott by die Ipswich Civic College ontvang en vervolgens aan die Colchester Institute se kunsskool in Essex, Engeland gestudeer waar hy sy inspirasie in minimalistiese skilderkuns, kubernetiek en eksperimentele musikale tegnieke gevind het. In die vroeë 1970's het hy as sintetiseerderspeler by die musiekgroep Roxy Music aangesluit. Roxy Music het binnekort groot sukses in die glam rock-musiekgenre behaal, maar Eno het geleidelik moeg geraak vir konserttoere en sy geskille met die groep se hoofsanger Bryan Ferry. In 1973 het Eno die groep verlaat om 'n reeks vernuwende langspelers op te neem waarop hy met verskillende musiekstyle geëksperimenteer en 'n baanbreker vir ''ambient music'' geword het. == Bronnelys == * {{cite book |last=Reynolds |first= Simon |chapter=Contort Yourself: No Wave New York |title=Rip It Up and Start Again: Post-punk 1978–84 |location=London |publisher=[[Faber and Faber, Ltd.]] |year=2005 |pages=139–157}} * {{cite book|last=Sheppard|first=David|title=On Some Faraway Beach: The Life and Times of Brian Eno|location=London|publisher=Orion|year=2008|isbn=978-0-7528-7570-5}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Eno, Brian}} [[Kategorie:Engelse musici]] [[Kategorie:Geboortes in 1948]] [[Kategorie:Lewende mense]] tgkclmidvuutjstta7erup31x9oa2jg 0 109840 2816263 2728808 2025-06-26T21:42:15Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816263 wikitext text/x-wiki [[Beeld:Dirk Richard.jpg|duimnael|200px|regs|Dirk Richard.]] '''Dirk Gysbert Richard''' ([[19 April|19 Augustus]] [[1918]], [[Paarl]]; [[30 Oktober]] [[2010]], [[Johannesburg]]) was 'n [[Suid-Afrika]]anse [[skrywer]],<ref>Dekker, G. ''Afrikaanse Literatuurgeskiedenis''. Nasou Beperk. Kaapstad. Elfde druk, 1970.</ref> joernalis en koerantredakteur. <ref>Antonissen, Rob “Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede” Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk Elsiesrivier 1964</ref> As skrywer verwerf hy bekendheid vir sy kortverhale, maar hy publiseer ook 'n aantal romans en dramas (hoofsaaklik enkelspele). As koerantman verwerf hy bekendheid vir sy rubriek ''Na my mening'' wat in ''[[Dagbreek (Sondagkoerant)|Dagbreek]]'' verskyn. Hy dien ook onder meer as redakteur vir ''[[Die Vaderland]]'' en is ook van 1957 tot 1962 hoof van publikasies by [[Afrikaanse Pers (1962) Beperk|Afrikaanse Pers Beperk]]. == Lewe en werk == === Herkoms en vroeë lewe === Die Richard-stamvader was Thomas Bernardus Richardt wat in 1834 uit [[Oldenburg]] in [[Duitsland]] na die [[Kaapkolonie|Kaap]] geëmigreer het.<ref>Richard, Dirk Lewenskets [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN) Bloemfontein</ref> Dirk se pa was die grofsmid en wamaker Thomas Bernardus Richard (wat by die wamakery Retief en De Vil werk) en sy ma Wilhelmina Gysbertha Kotzé, wat as setter by die [[Paarl Post]] gewerk het. Sy laerskoolloopbaan bring hy deur by die destydse Oefenskool (later WA Joubertskool) wat aanvanklik deel was van die Paarlse Onderwyskollege.<ref>Nienaber, P.J,; Senekal, J.H en Bothma, T.C. ''Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel. Tweede hersiene uitgawe, 1963.</ref> Hy gaan dan na die [[Paarl Gimnasium]] tot standerd agt, waarna sy ouers se finansiële probleme veroorsaak dat hy die huis moet verlaat.<ref>Nienaber, P.J. et al “Perspektief en Profiel” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969</ref> === Persoonlike probleme === Hy gaan woon in Pretoria by sy ouer suster Marie, wat met 'n staatsamptenaar getroud was, en voltooi sy matriek in die eerste klas aan die Afrikaanse Hoër Seunskool in Pretoria. Daarna werk hy agt jaar lank by die Departement van Gesondheid in die Staatsdiens terwyl hy deeltyds studeer en die B.A.-graad, met hoofvakke Romeins-Hollandse Reg en Ekonomie, aan die Universiteit van Pretoria behaal. Op 31 Desember 1943 trou hy met Gertruida Sophia van Rooyen van Makwassie in die Wes-Transvaal. Uit hierdie huwelik word twee dogters, Riëtte en Lindè, gebore. Die gesin woon in Linden in Johannesburg.<ref>Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2.'' Academica. Pretoria, Kaapstad en Johannesburg. Eerste uitgawe. Eerste druk, 1983.</ref> === Loopbaan as joernalis === In Mei 1944 begin hy as joernalis by ''[[Die Vaderland]]'' in Johannesburg werk en beklee daarna die pos van assistent-redakteur van ''[[Die Brandwag]]''. In 1947 sluit hy by die redaksie van ''[[Dagbreek (Sondagkoerant)|Dagbreek en Sondagnuus]]'' aan, waar hy later nuusredakteur word.<ref>Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652-2004.'' Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 2005.</ref> Hy is redakteur van ''Die Brandwag'' vanaf 1954 tot 1957 en daarna tot 1962 hoof van publikasies by [[Afrikaanse Pers (1962) Beperk|Afrikaanse Pers Beperk]]. Vanaf 1962 tot 1970 is hy hoofredakteur van ''[[Dagbreek (Sondagkoerant)|Dagbreek]]'' (waarby ''[[Landstem]]'' ingelyf is) en vanaf 1972 tot 1979 hoofredakteur van ''[[Die Vaderland]]''. In 1961 besoek hy die Verenigde State van Amerika op 'n besoek wat deur die Amerikaanse regering gefinansier word en in 1978 bring hy 'n soortgelyke besoek aan Engeland.<ref>Mediamense: http://mediamense.co.za/wordpress/2016/01/11/dirk-richard-5/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161226184302/http://mediamense.co.za/wordpress/2016/01/11/dirk-richard-5/ |date=26 Desember 2016 }}</ref> Hy raak veral bekend vir die rubriek wat hy in ''Dagbreek'' onder die titel ''Na my mening'' skryf. In die konserwatiewe [[Perskor]]-groep met sy fanatiese ondersteuning van die regering se apartheidsbeleid en die Nasionale Party-leiers kry hy die wind van voor vir sy meer verligte benadering tot die Suid-Afrikaanse politiek.<ref>Wolfram Zwecker. Beeld, van 1 November 2010.</ref> In 'n stadium word hy 48 uur gegee om die land te verlaat omdat 'n artikel oor die aankoop van vliegtuie deur Suid-Afrika van Frankryk in ''Die Vaderland'' verskyn, wat die voormalige staatspresident P.W. Botha gemeen het die land se veiligheid bedreig.<ref>Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998</ref> Een oggend vind hy 'n brief op die lessenaar in sy kantoor waarin hy as redakteur afgedank word. Aanleiding hiertoe was blykbaar 'n rubriek wat hy geskryf het waarin hy sy eie kabinet gekies het en vyf dienende ministers weggelaat het. Dan word hy deur [[Perskor]] getaak om twee belangrike projekte aan te pak, naamlik om 'n boek te skryf oor die geskiedenis van die Afrikaanse koerantwese in die Noorde van Suid-Afrika en om 'n spesiale studie te maak van die jongste politieke ontwikkelinge in Afrika. Hierdie projekte was egter eintlik om hom te onthef van sy redakteurskap.<ref>Sien die webwerf Mediamense: http://mediamense.co.za/wordpress/2016/01/11/dirk-richard-5/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161226184302/http://mediamense.co.za/wordpress/2016/01/11/dirk-richard-5/ |date=26 Desember 2016 }} asook http://mediamense.co.za/wordpress/2016/01/07/dirk-richard-2/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161226184327/http://mediamense.co.za/wordpress/2016/01/07/dirk-richard-2/ |date=26 Desember 2016 }}</ref> === Latere jare en sterfte === Hy tree eindelik noodgedwonge in September 1981 af. Hy is op Saterdag 30 Oktober 2010 in sy huis in [[Linden]] in Johannesburg oorlede.<ref>Zwecker, Wolfram. ''Oudredakteur Dirk Richard sterf op 92''. Beeld, 1 November 2010.</ref><ref>Anoniem. ''<nowiki/>'n Afskeidsgroet aan Dirk Richard''. Die Transvaler, 11 April 1981.</ref> == Skryfwerk == === Prosa === ==== Kortverhale ==== Hy begin sy skrywersloopbaan deur kortverhale in tydskrifte te publiseer, waarna 'n bundel kortverhale gepubliseer word as ''Die swart wa''.<ref name="ReferenceA">Antonissen, Rob. Standpunte. No.32, Junie 1954.</ref> Hierin is daar 'n paar verdienstelike verhale, soos die spanningsverhaal ''Die rooi duiwel se as'' (wat later vir die verhoog verwerk word as 'n eenbedryf), die humorverhaal ''Oom Gert Marakibi'' en die verhaal oor die verarmdes in die Goudstad, ''Kinders van hulle buurt''. Die titelverhaal beskryf die stryd tussen 'n ou wamaker en sy seun rondom die onwilligheid van die ou man om die onvermydelike te aanvaar dat die motor die wa se toekoms vernietig het. Hierdie bundel word, met weglating van ''Oom Gert Marakibi'', herdruk onder die titel ''Vallei van die wingerde''. Die titelverhaal in ''Die man in saal sewe''<ref>Marais, G.F. ’''Die man in saal sewe’ van Dirk Richard.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 21 no. 2, Mei 1983.</ref> handel oor 'n hospitaaltoneel, waar twee jong mans in 'n motorongeluk was. Een is in die lykhuis en die ander lê buite gevaar in saal sewe. Die hospitaalpersoneel weet wat die twee se name was (Chris Myburgh en Deon Krause), maar weet nie wie is wie nie. In die wagkamer sit die een jong man se bejaarde, eenvoudige ouers en die ander jong man, 'n dokter, se deftige vrou. Die eindelike wete wie gesterf het en die ouers se reaksie bring 'n kentering by die deftige jong vrou. Van die verhale in ''As 'n kat se naam Bach is''<ref>De Vries, Izak. Die Burger, 15 Junie 1994. </ref><ref>Malan, Lucas. Rapport, 26 Junie 1994.</ref> fokus op die kragtige menslike konflikte van geloof en klasverskille, laasgenoemde veral treffend uitgebeeld in ''Die Kersgeskenk''. Die karakters word fyn waargeneem en hulle spraak en gedrag fyn weergegee. Menslike verraad en die uitbuiting van emosies is die onderliggende motief van die gebeure in hierdie aangrypende verhaal. Die matriargale tant Ellie regeer in ''Die bruid van Kluitjieskraal'' haar onaansienlike maar vlytige dogter Sarie se lewe lank nadat sy reeds dood is. Op haar sterfbed het Sarie haar ma belowe dat sy sal sorg dat Kluitjieskraal nooit in die hande van 'n [[bywoner]] sal val nie. Al die vryers bly weg, behalwe Dries Knoetze, maar hy is 'n bywoner se seun. Die titelverhaal, ''As 'n kat se naam Bach is'', vertel van die orrelis Kattie Claase en sy obsessie met sy kat en musiek, omdat hy lankal reeds geleer het dat mense nie regtig omgee nie. ===== Versamelbundels ===== Verskeie van Richard se kortverhale word opgeneem in versamelbundels, waaronder ''Die man in saal sewe'' in ''Kortverhale vir verkenning'' en ''Mosaïek''<ref>Bosch, Erna. ''Mosaïek''. Academica. Pretoria. Eerste uitgawe, 1986.</ref> en ''Die jetty master van Kassiesbaai'' in ''Uit die kontreie vandaan''. ==== Romans ==== Hy skryf drie romans waarin aktuele sake aangeraak word. ''Voor die nag kom''<ref name="ReferenceA" /> behandel die vervlakking van die leeskultuur en die opkoms van die geelpers. Geyer Malan word arm groot in die Boland, maar maak vinnig opgang wanneer hy in Johannesburg in die joernalistiek beland. Hy skud sy armoede af en hy en sy gesin beweeg in hoë kringe.<ref>Antonissen, Rob. ''Kern en tooi.'' Nasou Beperk. Eerste uitgawe. Eerste druk. Elsiesrivier, 1963.</ref> Dan word hy aangestel as redakteur van ''Protea'', 'n nuwe weekblad, waarin hy poog om hoë standaarde te handhaaf. Die blad verloor egter veld en die uitgewers dreig hom met ontslag, waarna hy sy redaksiebeleid verander en sensasie en sirkulasie najaag. Hierdie beleid is finansieel baie voordelig, maar maak van hom 'n uitgeworpene in die elite kringe waarin hy voorheen beweeg het. Hy is ook as persoon ongelukkig omdat hy sy eie waardes verloën het en verval in 'n sedelose leefwyse. Die roman word 'n aanklag teenoor die persbase wat hulle sirkulasie en dividende suiwer uit sensasie wil genereer. Hierdie roman word later verwerk en herdruk onder die titel ''Teen dagbreek is dit die koudste''. ''Gekneusde jaar'', waarskynlik sy belangrikste werk, beskryf 'n jong Afrikaner, Rupert, wat in die buiteland studeer het, se vervreemding van die eng tradisies en denke van sy volk. Hy trou met 'n buitelandse vrou (Rubina) en staan dan in die middel van sy ma (Anna) en sy vrou se stryd om sentraal in sy lewe te wees. Die rassekwessie in die politiek is 'n belangrike tema en alle bestaande kante van hierdie probleem word deur verskillende karakters, wit en swart, belig. 'n Aktuele newe-tema is die aanpassing van mense in 'n vreemde omgewing, hetsy immigrant in 'n vreemde land, teruggekeerde burger na baie jare in die buiteland waartydens groot verandering plaasgevind het, en mense wat in die platteland groot geword het in die stad. ''Saktyd vir die persbaas''<ref>Grosskopf, H.J. Beeld, 29 Mei 1995. </ref><ref>Ries, Alf. Insig, Augustus 1995.</ref> vermeng feit en fiksie om die opkoms en stryd in die Afrikaanse perswese in Johannesburg weer te gee. Belangrike karakters is die idealistiese redakteur Conrad Markgraaf, wat moeg raak vir politici se inmenging asook vir sy lesers se smaak na sensasie en hulle vasklou aan uitgediende waardes; en die persbaas Jansen van Dalsem, wat niks en niemand ontsien om sy eie en die groep se belange te dien nie. Gebaseer op die historiese feite, word die opkoms van die Afrikaanse perswese in die Noorde, die konflik tussen Noord en Suid en die ideologiese botsing tussen die verligtes en verkramptes in die politieke bestel in die dae van apartheid boeiend bespreek. Daar het in die sewentiger- en vroeg tagtigerjare 'n verbete stryd gewoed tussen Nasionale Pers van Kaapstad en Perskor van Johannesburg om beheer oor die Transvaalse mark te verkry, wat ten gunste van Nasionale Pers beslis is toe dit bekend word dat Perskor se senior amptenare op bedrieglike wyse die sirkulasiesyfers van sy koerante opgeblaas het. Dit is hierdie gebeure wat in romanvorm behandel word. ==== Nie-fiksie ==== ''Moedswillig die uwe'' is 'n werk waarin die geskiedenis van en leiersfigure in die Afrikaanse pers in die Transvaal behandel word. ''Tussen bid en droom: 'n Koerantman het albei nodig''<ref>Mischke, Anne-Marie. Rapport, 13 Julie 1986.</ref> is 'n versameling anekdotes uit 'n verbygegane politieke en joernalistieke lewe en dek die jare wat hy in die joernalistiek deurgebring het. Beide hierdie boeke gee interessante insig in die woelinge en politieke struwelinge wat gepaard gegaan het met die stryd om beheer van die pers in die Noorde. Hy skryf ook ''Man van Ysterhout'', 'n biografie oor die lewe van dr. Siegfried Annecke en sy stryd teen malaria in die Transvaalse Laeveld. === Drama === ''Die laaste skakel en ander eenbedrywe''<ref>Antonissen, Rob. Standpunte. Nuwe reeks 17 en 18, Mei-Desember 1957.</ref> bevat vier eenbedrywe, naamlik ''Die laaste skakel'', ''Perske vir 'n pond'', ''Gebed in Clarendon'' en ''Taal van die hart''. ''Die laaste skakel'' beeld met knap dialoog die stryd uit tussen 'n ouer geslag en 'n jonger geslag wat voeling met mekaar verloor het. Ouma probeer tevergeefs om iets van haar vurige nasietrots in haar kleinkind aan te steek sodat dit na haar dood steeds in iemand kan voortleef. Beide kante se goeie en swakpunte word uitgebeeld, wat aan die ouer generasie as laaste skakels 'n mate van tragiek verleen. ''Perske vir 'n pond'' behandel 'n soortgelyke tema, waar oom Meltjie de Kock en sy vrou, tant Kowie, die behoudende verteenwoordig, met die stad wat vinnig uitbrei en met veranderende gewoontes hulle grond en lewenswyse wil oorneem. Dit word 'n stryd teen hierdie veranderings en die mense wat die veranderings ondersteun, insluitende hulle dogter Ryna. Eindelik seëvier die nuwe oor die oue en die jeug teen die oumense, met die doodry van die getroue perd Kolbooi deur 'n motor wat hierdie onafwendbare feit simboliseer. Hierdie eenbedryf word deur Gerhard J. Beukes opgeneem in ''Woord en masker''. Die klug ''Taal van die hart'' skeer vernuftig die gek met taalpuriste. ''Gebed in Clarendon''<ref>Van Zyl, Ia. ’''Gebed in Clarendon’ van Dirk Richard''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 24 no. 1, Februarie 1986.</ref> beeld die lotgevalle van die hoofkarakter Wynand Malherbe op dramaties ironiese wyse uit. Sy vrou René berei 'n maaltyd voor en het gaste (René se deftige ouers, 'n professor en sy vrou) oorgenooi vir sy verjaardag. Wynand se eenvoudige moeder is ook daar en het nog nie voorheen die deftige mense ontmoet nie. Wynand is nie lus vir geselskap nie, want dit blyk dat hy bedrog gepleeg het deur trustgeld te gebruik vir sy saketransaksies en hy vrees inhegtenisname, ironies genoeg op dieselfde dag wat 'n voorbladberig in die koerant aankondig dat sy kiesers soveel vertroue in hom het dat hulle hom as kandidaat benoem het vir die komende Volksraadsverkiesing. Sy eenvoudige moeder steek later die aand die deftige mense van Clarendon in die skande met haar opregte tafelgebed, waarin sy die Here se seën oor Wynand afbid. Dit laat Wynand weer sy eenvoudige jeugjare aanvaar, in stede daarvan om dit te verag. ''Gebed in Clarendon'' word opgeneem in die versamelbundels ''Rooibruin blare en ander eenakters'' onder redaksie van A.J. Coetzee, ''Kollig'' onder redaksie van Charles Fryer en ''Uit ons letterkunde'' van P.J. Nienaber. Die eenbedryf ''Die rooi duiwel se as'' verskyn oorspronklik in ''Helikon'' van 31 Augustus 1953 en word opgeneem in die gelyknamige versamelbundel saamgestel deur F.W. Strydom, asook in die versamelbundel ''Wolraad Woltemade en ander eenbedrywe'' onder redaksie van P.J. Nienaber en J.L. Boshoff. Dit is 'n dramatisering van sy kortverhaal in die bundel ''Die swart wa''<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Richard,_Dirk_(Gysbert){{Dooie skakel|date=Januarie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> en beeld die wyse uit waarop die gevreesde Rooi Duiwel selfs na sy dood sy naasbestaandes se lewens beheer en hulle pogings om voorkennis van hulle erfporsie te kry verydel. Sy naasbestaandes is gretig om uit te vind wat die Rooi Duiwel vir hulle nagelaat het, maar word telkens op onverwagte wyse deur die Rooi Duiwel verskrik voordat hulle sy as kan opneem om uit te vind. Die verrassing is dat dit die papbroek Joubertjie is wat die rol van die verskrikker speel en die selfversekerde Petra en Otto uitoorlê. == Publikasies <ref>Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n85-309261/</ref> == * '''1951''' - ''Die swart wa'' * '''1952''' - ''Voor die nag kom'' * '''1955''' - ''Die laaste skakel'' * '''1962''' - ''Die man in saal sewe'' * '''1963''' - ''Die gekneusde jaar'' * '''1967''' - ''Vallei van die wingerde'' * '''1971''' - ''Man van Ysterhout'' * '''1982''' - ''Teen dagbreek is dit die koudste'' * '''1985''' - ''Moedswillig die uwe'' * '''1986''' - ''Tussen bid en droom: 'n Koerantman het albei nodig'' <ref>Mediamense: http://mediamense.co.za/wordpress/2016/01/07/dirk-richard-2/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161226184327/http://mediamense.co.za/wordpress/2016/01/07/dirk-richard-2/ |date=26 Desember 2016 }}</ref> * '''1993''' - ''As 'n kat se naam Bach is en ander stories'' * '''1995''' - Saktyd vir die persbaas == Bronne == * Anoniem. ''Nuwe taak vir Dirk Richard''. Hoofstad, 1 November 1979. * Antonissen, Rob. ''Kern en tooi.'' Nasou Beperk. Eerste uitgawe. Eerste druk. Elsiesrivier, 1963. * Beukes, Gerhard J. (red.) ''Woord en masker.'' J.L. van Schaik Bpk. Agtste uitgawe, 1972. * Botha, Andries (samesteller) ''My Paarl.'' Andries Botha. Paarl, 1987. * Coetzee, A.J. ''Rooibruin blare en ander eenakters.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel. Johannesburg. Tweede uitgawe. Tweede druk, 1979. * Deseret News: https://news.google.com/newspapers?nid=336&dat=19610630&id=JNIjAAAAIBAJ&sjid=D0oDAAAAIBAJ&pg=6930,6092217&hl=en * Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans.'' Nasou Beperk. Vyfde uitgawe. Eerste druk, 1988. * Nienaber, C.J.M. ''<nowiki/>'n Bespreking van ‘Woord en masker’''. Klasgids. Jaargang 2 no. 4, Mei 1967. * Richard, Dirk. ''Richard sê hy was g’n kwelgees.'' Rapport, 9 Maart 1975. * Smuts, J.P. en Van Rensburg, R. ''Mosaïek''. HAUM. Kaapstad. Vierde druk, 1969. * Strydom, F.W. (samesteller) ''Die Rooi Duiwel se as''. Voortrekkerpers. Johannesburg, 1966. * Van Reenen, Rykie. ''Boek oor 'n Boere-Beaverbrook''. Boekewêreld, 19 Julie 1995. == Verwysings == {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Richard, Dirk}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1918]] [[Kategorie:Sterftes in 2010]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] 8d6xhmo6rr82eh8udsl3jmm2zvq6shi 0 112753 2816264 2639794 2025-06-26T21:42:23Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816264 wikitext text/x-wiki [[Beeld:Dr JA Heese.jpg|duimnael|regs|200px|Dr. J.A. Heese.]] Dr. '''Johannes August Heese''' ([[Paarl]], [[Kaapkolonie]], [[11 November]] [[1907]] – [[Strand]], [[Suid-Afrika]], [[6 November]] [[1990]]) was ’n [[Onderwys|onderwyser]], skoolhoof, [[Geskiedenis|geskiedskrywer]] en baanbreker op die gebied van [[Genealogie|familienavorsing]] in Suid-Afrika. == Lewensloop == Heese se ouers was Johannes Friedrich Gysbert Reitz Heese en Hester Francina de Villiers. Ses seuns en vier dogters is uit dié huwelik gebore. ’n Broer van dr. Heese, [[Japie Heese]], was ’n skrywer van toneelstukke en prosa, terwyl dr. [[Karl Heese|Karl Willem (Kalie) Heese]] 'n NG predikant en met die skryfster [[Hester Heese]] getroud was. Dr. Heese het sy skoolopvoeding ontvang aan die laerskool op Hugenoot, Paarl, en aan die [[Paarl Gimnasium]]. Hy voltooi sy universiteitsopleiding aan die [[Universiteit Stellenbosch]] (1925–'29) en verwerf sy D.Ed. in 1942 met die sproefskrif ''Onderwys in Namakwaland''. Heese het jare lank as onderwyser in [[Kaapland]] gewerk op [[Vryburg]], [[Philipstown]], [[Durbanville]], [[Reivilo]] en [[Springbok, Noord-Kaap|Springbok]] in [[Namakwaland]]. Daarna was hy van 1943 tot 1949 skoolhoof op [[Kamieskroon]] en van 1950 tot 1963 op [[Uniondale]]. Hy was ook lank sekretaris en tesourier van die Genealogiese Genootskap van Suid-Afrika (GGSA), waarvan hy ’n stigterslid was, en het ’n sleutelrol in die behoud van die jong genootskap gespeel. Ná sy aftrede het hy die res van sy lewe tot amper aan die einde aan genealogiese werk in die NG Kerkargief gewy, waarvan hy vakkundige assistent was van 1964 tot 1969. Sy baanbrekerswerk ''Herkoms van Afrikaners 1657–1867'' (1971) was sy mees omstrede werk, maar het ook die kroon gespan op sy argiefstudie.<ref>{{af}} [http://protea.bookslive.co.za/blog/2016/01/18/verstaan-die-slagtersnek-opstand-beter-met-slagtersnek-en-sy-mense-deur-ja-heese/ Verstaan die Slagtersnek-opstand beter met Slagtersnek en sy mense deur JA Heese] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160414081341/http://protea.bookslive.co.za/blog/2016/01/18/verstaan-die-slagtersnek-opstand-beter-met-slagtersnek-en-sy-mense-deur-ja-heese/ |date=14 April 2016 }}. URL besoek op 30 Julie 2016.</ref> Talle artikels uit sy pen het in ''Familia'', kwartaalblad van die GGSA, verskyn. Ten tyde van sy dood het hy twee dele voltooi en was besig met die derde deel van die ambisieuse ''Suid-Afrkaanse Genealogie''-reeks. Familienavorsing in Suid-Afrika is baie dank verskuldig aan die baanbrekerswerk wat hy gedoen het.<ref>{{af}} [http://www.genza.org.za/Docs/Welkom/Die%20stigterslede%20van%20die%20GGSA.pdf Die stigterslede van Genealogiese Genootskap van Suid-Afrika Familia Jaar / Jaargang xxviii / 1991, deur Margaret Cairns]. URL besoek op 30 Julie 2016.</ref> Nog ’n belangwekkende werk is ''Slagtersnek en sy mense'' oor die [[Slagtersnek-rebellie]]. Minstens vyf gedenkboeke oor [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG]] gemeentes het uit sy pen verskyn, naamlik oor [[NG gemeente Brandfort|Brandfort]] (1975), [[NG gemeente Parow|Parow]] (1967), [[NG gemeente Peddie|Peddie]] (1973), [[NG gemeente Uniondale|Uniondale]] (1966) en [[NG gemeente Worcester|Worcester]] (1971). == Eerbewyse == Dr. Heese het in 1982 die eerste [[D.F. du Toit-Malherbeprys vir Genealogiese Navorsing]] van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] ontvang. Dis in 1976 ingestel met 'n erflating van R3 000 uit die boedel van dr. D.F. du Toit Malherbe. Dit word sedert 1980 elke drie jaar toegeken "vir 'n hoogstaande publikasie of reeks van hoogstaande publikasies in Afrikaans op die gebied van genealogie wat voor die begin van die bekroningsjaar verskyn het. Die publikasie(s) moet duidelik bewys lewer van oorspronklike navorsing."<ref>{{af}} [http://www.akademie.co.za/wp-content/uploads/2015/06/Akademiepryse_1909.pdf Akademiepryse 1909–] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151211182241/http://www.akademie.co.za/wp-content/uploads/2015/06/Akademiepryse_1909.pdf |date=11 Desember 2015 }}. URL besoek op 30 Julie 2016.</ref> == Gesinslewe == Heese was getroud met Magdalena Elizabeth du Toit van [[Brandfort]] in die Vrystaat. Heese was 'n neef van eerw. Daniel Heese, wat in 1901 op bevel van [[Breaker Morant]] geskiet is. == Bronne == * {{af}} Heese, dr. J.A. 1966. ''Die kerk in die wolke. Eeufees-Gedenkboek Uniondale 1866-1966''. Uniondale: NG Kerkraad. * {{af}} Heese, dr. J.A. 1970. ''Nederduitse Gereformeerde Kerk Worcester Gedenkboek, 1821–1971''. [[Worcester]]: NG kerk. == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1907]] [[Kategorie:Sterftes in 1990]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] {{DEFAULTSORT:Heese, J.A.}} 2fqw4f166308kunbix799eztyuheh7v 0 114396 2816265 2592449 2025-06-26T21:42:31Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816265 wikitext text/x-wiki '''A.C. Cilliers''' (1 Januarie [[1898]] - 14 September [[1980]]) was 'n professor in [[Teoretiese fisika|Teoretiese Fisika]] aan die [[Universiteit Stellenbosch|Universiteit van Stellenbosch]] en ’n sterk meningsvormer binne die Afrikaner-politiek. Die digter [[Ingrid Jonker]] is ’n susterskind van hom. Hy skryf verskeie boeke oor sy lewensherinneringe. == Lewe en werk == Andries Charles Cilliers is op 1 Januarie 1898 op Vleesbank gebore, ’n plaas langs die grootpad tussen [[Wellington]] en [[Hermon]] in die Kaapprovinsie. Hy is die oudste seun van Stephanus Abraham Cilliers en Anna Susanna Retief. Van beide kante is hy ’n direkte afstammeling van die Voortrekkerleiers [[Sarel Cilliers]] en [[Piet Retief]]. Sy suster is Beatrice Catharina, die moeder van [[Ingrid Jonker]], en sy broer is Pieter. Hy bring sy kinderjare deur op Vleesbank tot 1904, wanneer sy ouers na die plaas Olyfboom langs die [[Bergrivier]] trek. Hiervandaan gaan hy tot aan die einde van standerd vyf in 1910 na Zoetendal Laerskool naby Wellington en vanaf 1911 na [[Paarl Gimnasium]], waar hy in 1915 matrikuleer. Daarna studeer hy van 1916 verder aan die Universiteit van Stellenbosch en behaal in 1918 die B.Sc.-graad en in 1919 die M.Sc.-graad in Fisika met lof. In die eerste kwartaal van 1920 hou hy skool aan die Paarl Gimnasium en dan ’n kwartaal op [[Clanwilliam]], waarna hy vir die res van die jaar Wiskunde en Toegepaste Wiskunde doseer aan die Universiteit van Stellenbosch. Hierna gaan hy oorsee vir verdere studie in [[Duitsland]] in [[Göttingen]] en [[Frankfurt am Main|Frankfurt]]-am-Main, waar hy in 1924 die Ph.D.-graad in Teoretiese Fisika summa cum laude verwerf. In Junie 1924 word hy aangestel as senior lektor in Wiskunde aan die [[Universiteit van Kaapstad]] en in Julie 1925 as senior lektor in Fisika aan die Universiteit van Stellenbosch. Vanaf 1940 tot met sy aftrede in 1963 is hy professor in Teoretiese Fisika aan die Universiteit van Stellenbosch en per geleentheid ook dekaan van die Fakulteit van Natuurwetenskappe. In 1932 trou hy met Maria Hendrika (Miemie) de Villiers (6 September 1910 – 12 Augustus 2000) van Stellenbosch en die egpaar het twee seuns, Andries Charl (later professor in die regte aan die Universiteit van Port Elizabeth) en Stephanus (Fanie). Hy is besonder aktief in die Afrikaner-politiek van die dertiger- en veertigerjare en skryf ver-skeie pamflette en ook briewe aan koerante om sy standpunte van Afrikaner-eenheid te verkondig. Hy skryf onder andere die pamflet “''Britse holisme of Suid-Afrikaanse nasionalisme''” in 1938 en in die volgende jaar “''Quo Vadis?''”, waarin hy die idee van hereniging tussen [[Daniël François Malan|dr. D.F. Malan]], leier van die gesuiwerde Nasionale Party en generaal [[J.B.M. Hertzog]], Eerste Minister en leier van die [[Verenigde Party]], probeer bevorder.  Vanaf 1939 tot 1941 is hy sekretaris van die Stellenbosch Versoeningskomitee, wat politieke eenwording tussen Afrikaners probeer bewerkstellig. In 1938 word hy deur die regering aangestel as voorsitter van ’n Filmkomitee, wat hulle verslag in 1943 uitbring en die verpligte gebruik van Afrikaans in rolprentinsetsels voorstel. Gedurende die [[Tweede Wêreldoorlog]] skryf hy in 1940 oor “''Volkseenheid of Brolloks en Bittergal''” en “''Generaal Hertzog en hereniging''” en in 1941 oor “''’n Nuwe belofte vervat in ’n vyfpuntbasis vir volkseenheid''”'','' “''Die stryd om volkseenheid''” en “''Hertzogisme en die handel''”. Hy het in 1940 ’n aandeel in die stigting van die Afrikanerparty van [[Nicolaas Havenga|N.C. Havenga]], maar toe [[Japan]] tot die oorlog toetree, steun hy die oorlogspoging van die Eerste Minister, generaal [[Jan Smuts|J.C. Smuts]].  In 1948 is hy een van die stigters van SABRA ([[Suid-Afrikaanse Buro vir Rasse-aangeleenthede]]) wat afsonderlike woongebiede gepropageer het. Hy word in 1961 ook voorsitter van ’n kommissie wat die regering se subsidiebeleid ten opsigte van universiteite moet bepaal. Die verslag wat hy uitbring lei in 1967 onder andere tot ’n kommissie van ondersoek na universiteite in Suid-Afrika. Vanaf 1946 is hy lid van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] en die Atoomenergieraad en hy dien ook vir sestien jaar op die Raad van die Universiteit van Stellenbosch. Vanaf 1963 tot 1974 is hy voorsitter van die Universiteite Advieskomitee. Op 14 September 1980 is hy in die [[Strand]] oorlede. == Skryfwerk == In sy wetenskaplike geskrifte kyk hy veral na die probleem van onbeheerde bevolkingsgroei, waarvan sy “''Life on the Sigmoid''” wat in 1946 verskyn, die belangrikste is. Hy skryf ook die boeke “''The State and the Universities''” (1944) en “''The Minerva Calendar and the Periodic Fertility of Women''” (1952). Hy skryf ook wetenskaplike en ander artikels wat in verskeie tydskrifte en koerante verskyn en is ’n gereelde deelnemer aan radioprogramme. In “''Silwer soom''” en die driedelige “''Lewensavontuur''” skryf hy op onderhoudende wyse sy outobiografie. Die eerste deel van “''Lewensavontuur''” behandel sy kinderjare op ’n Bolandse plaas, die tweede deel sy seunsjare op Olyfboom en die derde deel sy studiejare in Suid-Afrika en Duitsland. Die onvoltooide en ongepubliseerde manuskrip van die vierde deel getitel “''In die stryd van my tyd''” is in besit van die biblioteek van die Universiteit van Stellenbosch. == Eerbewyse == Hy kry eredoktorsgrade van die Universiteit van Kaapstad, die [[Universiteit van die Witwatersrand]], [[Rhodes Universiteit]], die [[Universiteit van Port Elizabeth]] (1975 – D.Phil.-graad) en die [[Universiteit van Suid-Afrika]]. Sy nagelate dokumente word bewaar in die J.S. Gericke Biblioteek van die Universiteit van Stellenbosch. == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1944 |The State and the Universities |- |1946 |Life on the Sigmoid |- |1952 |The Minerva calendar and the periodic fertility of women |- |1959 |Die silwer soom |- |1971 |Lewensavontuur I (Kinderjare op ’n Bolandse plaas) |- |1972 |Lewensavontuur II (Seunsjare op Olyfboom) |- |1973 |Lewensavontuur III (Studiejare in Suid-Afrika en Duitsland) |} == Bronnelys == === Boeke === * Dekker, G. “Afrikaanse Literatuurgeskiedenis” Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970 * HAUM “Stellenbosse Galery” HAUM-Uitgewers Kaapstad en Pretoria 1974 * Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 === Tydskrifte en koerante === * Kühne, W.O. “Lewe bly vir prof. A.C. ’n groot avontuur” “Die Burger” 7 Februarie 1974 === Internet === * Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Cilliers,_A._C. * Geni: http://www.geni.com/people/AC-Cilliers/6000000025123864937 * Stellenbosch Writers: http://www.stellenboschwriters.com/cilliersa.html * Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ACilliers%2C+Andries+Charl.&qt=hot_author === Ongepubliseerde dokumente === * Cilliers, A.C. Lewenskets [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN) Bloemfontein {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Celliers, A.C.}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akademici]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse fisici]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Teoretiese fisici]] [[Kategorie:Geboortes in 1898]] [[Kategorie:Sterftes in 1980]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] 1mvo5wy57lvmcufcl94ptio8zky5kr7 0 114639 2816242 2772702 2025-06-26T21:37:15Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816242 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Johannes de Villiers | geboortedatum = {{birth date|1976|7|5}} | beroep = Joernalis, skrywer, meditasie-leier, joga instrukteur | webblad = {{url|http://blydskap.com}} }} '''Johannes de Villiers''' is ’n [[Afrikaans]]e skrywer oor bewustelikheid (“mindfulness”), [[meditasie]] en positiewe sielkunde. == Lewe en werk == Johannes Bertus de Villiers is op [[5 Julie]] [[1976]] gebore. Hy het op [[Beaufort-Wes]] en die [[Paarl]] grootgeword. Van 1996 af studeer hy aan die [[Universiteit Stellenbosch]], waar hy in 1998-'99 [[B.A.-graad|B.A.-]] en B.A. honneurs-grade in joernalistiek en in 2008 'n M.A.-graad in antieke studies verwerf. Hy verwerf ook in 2000 ’n honneursgraad in [[Frans]] aan die [[Universiteit van die Vrystaat]]. Hy werk sedert 2001 as joernalis, eers by [[Rapport]] en [[Die Burger]], en uiteindelik by [[Huisgenoot]]<ref>{{cite web|last=De Villiers|first=Johannes|title=Boelies en Bleeksiele: In die ongelyke baklei tussen dié twee groepe bring boeke die balans|website=Huisgenoot|url=https://www.pressreader.com/south-africa/huisgenoot/20161117/282196535524766?srsltid=AfmBOorPldzJZl4x2usgv5SFb5iqmZcoe_BcOODApLR5WjE2aYlQRRL2|date=November 17, 2016}}</ref><ref>{{cite web|last=De Villiers|first=Johannes|date=Mei 5, 2022|url=https://www.netwerk24.com/huisgenoot/nuus/hy-het-my-beroof-wou-my-verkrag-my-reis-na-genesing-na-verskriklike-trauma-20220505|title=Platgeslaan deur verdriet, verlies en trauma: So kan jy uit jou swaarkry herrys|website=Huisgenoot}}</ref><ref>{{cite web|last=De Villiers|first=Johannes|date=Januarie 26, 2023|url=https://www.netwerk24.com/huisgenoot/nuusbrief/boekklub/opmybedkassie/die-skrywer-johannes-de-villiers-deel-sy-leesvoorneme-vir-die-nuwe-jaar-20230126|title=Die skrywer Johannes de Villiers deel sy leesvoorneme vir die nuwe jaar|website=Huisgenoot}}</ref><ref>{{cite web|last=De Villiers|first=Johannes|date=Desember 29, 2023|url=https://www.netwerk24.com/huisgenoot/raad/wenke/kenner-se-raad-so-stel-jy-in-die-nuwe-jaar-bereikbare-doelwitte-wat-vreugde-bring-20231229|title=Kenner se raad: Só stel jy in die nuwe jaar bereikbare doelwitte wat vreugde bring|website=Huisgenoot}}</ref><ref>{{cite web|last=De Villiers|first=Johannes|date=Augustus 3, 2024|url=https://www.netwerk24.com/netwerk24/stemme/profiele/proust-met-johannes-de-villiers-20240803|title=Proust met Johannes de Villiers|website=Netwerk24}}</ref>, waar hy tans as herskrywer werksaam is. Hy het ook in 2013 en 2014 die Rykie van Reenen-leerstoel aan die Universiteit Stellenbosch se departement joernalistiek beklee. Sedert 2001 is hy ’n student van Heila Downey, Zenmeester van die Robertson [[Dharma-sentrum]], onder wie hy meditasie en bewustheid (“mindfulness”) studeer. In 2017 bekragtig Downey De Villiers se status as meditasie-instrukteur in die tradisie van Kwan Um Zen en die Koreaanse leermeester [[Seungsahn]]. Hy ondergaan oor die jare verdere opleiding in [[Mianmar]], waar hy in 2002 ’n maand in ’n klooster deurbring, en die VSA, waar hy onder Jules Shuzen Harris en Roshi Bodin Kjolhede studeer en besinning doen. Hy woon in [[Bloemfontein]], en bied landwyd slypskole en besinning aan met ’n fokus op [[meditasie]], positiewe sielkunde en emosionele weerbaarheid. == Skryfwerk == Sy eerste twee boeke, ''Agter die Somber Gordyn'' (2011) en ''Die Einde van die Wêreld'' (2012), gaan oor spookstories en doemprofesieë.<ref>{{cite article|last=Fitzpatrick|first=Marida|title=Normaal? Paranormaal…|website=By|date=Augustus 11, 2012}}</ref> Hy is egter meer bekend vir sy drieluikboeke oor bewustheid – ''Kalmte in die malle gejaag'' (2018)<ref>{{cite web|last=Schoeman|first=Leroux|title=Die evangelie van Johannes: Word Wakker! |url=https://www.netwerk24.com/Netwerk24/kyk-die-evangelie-van-johannes-word-wakker-20180424|website=Netwerk24|date=April 25, 2018}}</ref>, ''Blydskap'' (2020)<ref>{{cite web|last=Van der Merwe|first=Elna|title=Dié Afrikaanse boek wys hoe jy gelukkiger kan wees|url=https://www.netwerk24.com/huisgenoot/vermaak/boeke/die-afrikaanse-boek-wys-jou-hoe-jy-gelukkiger-kan-wees-20200409|website=Huisgenoot|date=April 9, 2020}}</ref> en ''Meer as jou seerkry'' (2022)<ref>{{cite web|last=Hugo|first=Trisa|title=Post-traumatiese groei: Natuurlik is daar so iets |url=https://www.netwerk24.com/netwerk24/kunste/boeke/posttraumatiese-groei-natuurlik-is-daar-so-iets-20220416|website=Rapport|date=April 17, 2022}}</ref><ref>{{cite web|last=Van der Merwe|first=Elna|date=Mei 20, 2022|url=https://www.netwerk24.com/huisgenoot/vermaak/boeke/hg-se-johannes-de-villiers-maak-hart-oop-oor-sy-nuwe-boek-meer-as-jou-seerkry-20220520|title=Johannes de Villiers gesels oor sy boek, ‘Meer as jou seerkry’|website=Huisgenoot}}</ref>, wat al drie deur [[Tafelberg]] uitgegee is. Dié boeke kombineer ’n oorsig oor die teorie en wetenskap van meditasie en bewustheid, met praktiese wenke en die verhale van mense wat persoonlike uitdagings moes trotseer. Dié boeke gee aanleiding tot ’n reeks slypskole wat hy van 2023 af landwyd oor bewustheid en blydskap aanbied. Sedert 2022 bied hy ook ''Die Blydskapnavorser'' op [[RSG]] aan, ’n insetsel op die oggendradioprogram Alhoebekker.<ref>{{cite web|last=Spies du Plessis|first=Amanda|title=Verryk jou lewe met blydskap|url=https://www.amandaskrywer.com/verryk-jou-lewe-met-dankbaarheid/|website=Amanda Skrywer rubriek|date=Maart 13, 2023}}</ref><ref>{{cite web|last=Burgess|first=Annaliese|date=Julie 28, 2023|url=https://www.vryeweekblad.com/en/opinions-and-debate/2023-07-28-happiness-researcher-everyone-was-just-so-broken/|title=Happiness researcher: 'Everyone was just so broken'|website=Vrye Weekblad|access-date=2024-09-23|archive-date=2024-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20240923100953/https://www.vryeweekblad.com/en/opinions-and-debate/2023-07-28-happiness-researcher-everyone-was-just-so-broken/|url-status=dead}}</ref> == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Boektitel !Uitgewer |- |2010 |''Agter die somber gordyn'' |Griffel Media |- |2012 |''Die einde van die wêreld en hoe om dit te oorleef'' |[[Tafelberg Uitgewers|Tafelberg]] |- |2018 |''Kalmte in die malle gejaag'' |Tafelberg |- |2020 |''Blydskap'' |Tafelberg |- |2022 |''Meer as jou seerkry'' |Tafelberg |} == Sien ook == * [[Zen]] * [[Seungsahn]] (Koreaanse Zen meester) * [[Dharma-sentrum]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [https://blydskap.com/ Persoonlike webwerf] * [http://www.litnet.co.za/author/johannes-bertus-de-villiers/ Johannes de Villiers op LitNet] * [https://www.rsg.co.za/rsg/potgooi-resultaat/?_sf_s=johannes%20de%20villiers Die Blydskapnavorser] RSG potgooie. {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:De Villiers, Johan}} [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Joernaliste]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1976]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] a7yisnzz8mjnqjpv3ie5w9kj0c7gbgm 0 114660 2816266 2495203 2025-06-26T21:43:59Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816266 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Melius de Villiers | beeld = MeliusdeVilliers.tif | beeldonderskrif = | orde = Hoofregter van die [[Oranje-Vrystaat]] | termynaanvang = [[1889]] | termyneinde = [[1900]] | voorganger = ''onbekend'' | opvolger = ''onbekend'' | geboortedatum = {{Geboortedatum|1849|9|5}} | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Paarl]], [[Kaapkolonie]] | sterftedatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1849|9|5|1938|7|6}} | sterfteplek = [[Stellenbosch]], [[Unie van Suid-Afrika]] | party = | eggenoot = Adelaide Holmes-Orr (1879–''onbekend'') | kinders = 4 | alma_mater = [[Paarl Gimnasium]]<br />[[SACS]] | religie = | handtekening = | militer = | lojaliteit = | tak = | diensjare = | rang = | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} '''Melius de Villiers''' was 'n hoofregter van die [[Oranje-Vrystaat]] en een van die eerste persone wat [[Afrikaans]]e versies geskryf het, hoofsaaklik verafrikaansing van [[Engels]]e versies. == Lewe en werk == Melius de Villiers is op [[5 September]] [[1849]] in die [[Paarl]] gebore<ref>Lewensbesonderhede is veral verkry uit W.G. Schulze se artikel “Chief Justice Melius de Villiers: A Cape liberal with a Roman-Dutch heart”: http://uir.unisa.ac.za/bitstream/handle/10500/3667/Schulze.kongres.pdf;jsessionid=3FF80611265949410C732A538840EAAF?sequence=1</ref> as die sewende kind en vierde seun van die landmeter Carel Christian De Villiers en Dorothea Elizabeth Retief. Al drie sy ouer broers begewe hulle in die regsprofessie. Jacob Nicolaas Pieter (Japie) word magistraat in [[Kaapstad]], Henry (later [[John de Villiers, 1ste Baron de Villiers|Lord Henry]]) word [[hoofregter van Suid-Afrika]] en Charles Christian praktiseer as prokureur in Kaapstad. Melius gaan reeds op vierjarige ouderdom na [[Paarl Gimnasium]], waar hy tot op veertien jaar sy opleiding ontvang. Hierna gaan hy na South African College School ([[SACS]]) (later die [[Universiteit van Kaapstad]]). In 1871 behaal hy die First Class Certificate in Science and Literature van die Cape Board of Examiners (gelykstaande aan ’n meestersgraad) en sy uitstekende resultate besorg aan hom 'n beurs vir oorsese studie. In 1872 behaal hy die Certificate of the Higher Class in Law and Jurisprudence, op grond waarvan hy in Julie 1872 as advokaat toegelaat word tot die Kaapse balie. Hierdie is die enigste formele kwalifikasie wat hy in die regte behaal, wat sy latere vooruitgang besonder merkwaardig maak. Kort na sy kwalifisering onderneem hy ’n studiereis na [[Europa]] met die beurs wat hy verwerf het, waar hy verder studeer aan verskeie inrigtings en ook die Engelse Geregshowe bestudeer. By sy terugkeer praktiseer hy as advokaat in Kaapstad. [[Jan Brand|President Brand]] stel hom dan aan as regter in die Hooggeregshof van die Vrystaat, waar hy op 15 Mei 1876 ingesweer word. Hier is hy 'n kollega van [[Francis William Reitz|F.W. Reitz]] en [[James Buchanan]]. In 1879 trou hy met Adelaide Holmes-Orr, dogter van eerwaarde John Holmes-Orr, oorspronklik van Somersetshire in Engeland. Uit hierdie huwelik word vier kinders gebore. Wanneer F.W. Reitz in 1889 verkies word tot president van die Vrystaat, word Melius in sy plek aangestel as hoofregter. As hoofregter speel hy ’n belangrike rol om die onafhanklikheid van die howe te vestig en hy staan enige pogings van die [[Volksraad van die Zuid-Afrikaansche Republiek|Volksraad]] om die howe se magte in te perk sterk teen. Die agting wat hy as persoon en sy werk geniet word gestaaf deurdat [[Transvaal]] hom in 1879 ’n regterskap en in 1882 die posisie van hoofregter aanbied, terwyl die Hooggeregshof in [[Griekwaland-Wes]] hom in 1882 uitnooi om daar ’n pos as regter aan te neem. Al hierdie aanbiedings bedank hy. Hy tree ook op as arbiter in die geskil tussen die Zuid-Afrikaansche Republiek (Transvaal) en die Britse regering oor die suidwestelike grens van Transvaal. Wanneer die Britse magte tydens die [[Anglo-Boereoorlog]] [[Bloemfontein]] inneem, word hy in Mei 1900 afgesit as hoofregter en as krygsgevangene na die Kaap gestuur. Hy en sy familie vertrek dan in die middel van 1900 na Bedford in [[Engeland]], waar die kinders hulle skoolopleiding kon voortsit. Nadat die Anglo-Boereoorlog tot 'n einde gekom het, keer hulle in 1902 terug na Kaapstad, waar hy as advokaat praktiseer. [[Alfred Milner|Lord Milner]] bied hom die pos as hoofregter van die Kaapkolonie aan, maar omdat hy trou gesweer het aan die onafhanklike Vrystaatse Republiek, wys hy hierdie aanbod van die hand. In 1905 vestig die [[Universiteit van Leiden]] in Nederland 'n leerstoel in “Zuid-Afrikaansche Recht”, 'n pos wat hy aanvaar. Die gesin arriveer in Junie 1905 in Nederland, waar hy op 5 Julie 1905 sy intreerede lewer onder die titel ''Het Oud-Hollandsch Recht in Zuid-Afrika''. Hierin verduidelik hy die ontwikkeling van Romeins-Hollandse Reg in Suid-Afrika en pleit vir die behoud van gemeneregsbeginsels. In Februarie 1912 bedank hy as professor en keer terug na Suid-Afrika, waar hy 'n aktiewe rol speel in die openbare lewe en op verskeie kommissies dien. In hierdie tyd skryf hy ook 'n groot aantal regs- en ander artikels wat in vakkundige en populêre tydskrifte gepubliseer word. In 'n artikel in die ''South African Law Journal'' van 1919 skryf hy dat die gebruik van Afrikaans in regsdokumente na sy mening nie gemagtig word deur die grondwet nie. In 1926 verhuis hy na die Plaas Kleine Zalze in die Banhoekvallei buite Stellenbosch, waar hy tot met sy dood bly. Hy is op [[6 Julie]] [[1938]] in [[Stellenbosch]] oorlede. Hy is begrawe in die Anglikaanse Kerk se begraafplaas in Groot Drakenstein, op die pad tussen Paarl en [[Franschhoek]] in die Wes-Kaap. == Skryfwerk == Verskeie verse, almal verafrikaansings van Engelse tekste, word aan hom toegeskryf. [[Pieter W. Grobbelaar]] neem van sy verse op in die versamelbundel ''Stories op rym''. Hy skryf ook etlike vakkundige werke. Sy ongepubliseerde memoires word saam met verskeie ander persoonlike dokumente van hom by die Nasionale Argief in Bloemfontein gehuisves. == Eerbewyse == In 1898 ken die [[Universiteit van Kaapstad]] die eregrade M.A. en LL.B. aan hom toe op grond van sy vroeëre kwalifikasies. == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1899 |Roman and Roman Dutch Law of Injuries |- |1923 |The numeral-words: Their origin, meaning, history and lesson |} == Bronnelys == === Boeke === * Kannemeyer, J.C. “Langenhoven: ’n Lewe” [[Tafelberg Uitgewers]]. Kaapstad. Eerste uitgawe. Eerste druk. 1995 === Internet === * SA History: http://www.sahistory.org.za/dated-event/melius-de-villiers-88-chief-justice-orange-free-state-dies-stellenbosch * Schulze, W.G.: Universiteit van Suid-Afrika. http://uir.unisa.ac.za/bitstream/handle/10500/3667/Schulze.kongres.pdf;jsessionid=3FF80611265949410C732A538840EAAF?sequence=1 === Ander verwysings === {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:De Villiers, Melius}} [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse politici]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse regters]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1849]] [[Kategorie:Sterftes in 1938]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] 12tlxijfn9iq7h4v39l3w5fc5fsmfln 0 114803 2816267 2735050 2025-06-26T21:44:17Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816267 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Jacobus Petrus Toerien.jpg|duimnael|Jacobus Petrus Toerien.]] '''Jacobus Toerien''' ([[Paarl]], [[Kaapkolonie]], [[18 November]] [[1859]] – [[Middelburg, Mpumalanga|Middelburg, Transvaal]], [[3 Mei]] [[1930]]); skrywersnaam Jepete) was 'n verslaggewer en die skrywer van die Afrikaanse woorde van die eerste vers van die liedjie wat bekend geword het as "[[Sarie Marais]]", hoewel dit oorspronklik "Sarie Maré" geheet het, genoem na sy vrou, [[Sarie Maré]].<ref>{{en}} [https://www.geni.com/people/Jacobus-Petrus-Toerien/6000000022186762360 Besonderhede op geni.com]. URL besoek op 7 Oktober 2016.</ref> Hy skryf onder die skuilnaam '''Jepete'''. == Lewe en werk == Jacobus Petrus Toerien was die vyfde oudste kind in ’n gesin van nege. Sy ouers was Jacobus Petrus Toerien ([[27 September]] [[1827]] – [[20 November]] [[1907]]) en Anna Jacoba Elizabeth du Toit ([[4 Desember]] [[1833]] – [[22 Mei]] [[1899]]).<ref name=":0">{{cite web|url=http://geneagraphie.com/getperson.php?personID=I1376917&tree=1|title=Jacobus Petrus Toerien b. 18 Nov 1859 Paarl d. 3 May 1920 Middelburg Distrik, Tvl: Geneagraphie - Families all over the world|website=geneagraphie.com|access-date= 9 November 2016|archive-date=17 Mei 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200517192938/https://geneagraphie.com/getperson.php?personID=I1376917&tree=1|url-status=dead}}</ref> Die stamvader van die Toeriens is Arie Louwrens Toerien, wat in die tweede helfte van die agttiende eeue uit [[Gotenburg|Göteborg]] in [[Swede]] na die [[Kaapprovinsie|Kaap]] gekom het as kwartiermeester in diens van die [[Verenigde Oos-Indiese Kompanjie|VOC]]. Hy was Jepete se oorgrootvader (sy pa se oupa).<ref name=":0" /> Jepete het sy skoolopleiding aan die [[Paarl Gimnasium|Paarlse Gimnasium]] deurloop en was lidmaat van die [[NG gemeente Paarl|Paarlse NG gemeente]]. Eers was hy ’n bankklerk en daarna werksaam by die drukkersfirma D.F. du Toit & Co as subredakteur van ''[[Die Afrikaanse Patriot|Di Patriot]]''. In sy jong dae was hy lid van die Union Debating Society in die Paarl en verwerf by hierdie vereniging die bynaam van Die Filosoof weens sy ernstige geaardheid. Ongeveer [[1883]] word hy deur die [[Afrikanerbond]] na [[Pretoria]] gestuur as redakteur van ’n Nederlandse koerant wat hy daar moes oprig, ''De Republikein''<!-- Dis nie die dagblad in Namibië nie -->, wat weekliks op Woensdae verskyn het. Behalwe joernalis by die koerant, was hy ook sekretaris en algemene bestuurder van ’n tabakfabriek naby Pretoria, waarvan die aandeelhouers meestal in die Paarl gewoon het. Hy is ook Sekretaris van die Leeuwpoort Goudmijn Maatschappij Beperk, in wie se direksie onder andere genl. [[Piet Joubert]] en ds. [[Stephanus Jacobus du Toit|S.J. du Toit]] gedien het. Verder het hy Het Koloniaal-Transvaal Syndicaat gestig met die doel om te prospekteer vir edelmetaal en edelgesteentes in die distrikte [[Middelburg, Mpumalanga|Middelburg]], [[Lydenburg]] en [[Waterberg]]. Hy het ook op die aandelemark gespekuleer, waar hy eindelik al sy geld verloor het. Teen [[1896]] het hy hom op [[Middelburg, Mpumalanga|Middelburg, Transvaal]], gevestig om daar ’n nuwe koerantonderneming op te rig en het hy onder meer die ''Barberton and Middelburg Herald'' en die ''Middelburg en Belfast Heraut'' uitgegee. Hy was ook redakteur van godsdienstige publikasies soos ''Middernag'' en ''Maranata''. Vir sy skryfwerk het hy ruim gebruik gemaak van die skuilnaam Jepete. Tydens die [[Tweede Vryheidsoorlog]] het hy by die Middelburgse kommando aangesluit. Hy het aktiewe diens in die [[Steenkampsberge]] in die Lydenburgse distrik gedoen en hom later aan die Natalse front beving. Sy verlange na sy vrou en kinders het hom gereeld die liedjie ''Sarie Marais'' laat sing, waarvan hy reeds lank voor die oorlog die eerste versie in 'n vroeë vorm van Afrikaans geskryf het. Hy het dit opgedra aan sy vrou, maar die oorspronklike titel was ''Sarie Maré'' (haar nooiensvan).<ref>{{cite web|url=http://www.eggsa.org/library/main.php?g2_itemId=1946211|title=TOERIEN Jacobus Petrus 1859-1928|website=www.eggsa.org}}{{Dooie skakel|date=Januarie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Ná die Driejarige Oorlog het hy in 1902 na sy vrou en kinders op Middelburg teruggekeer. Sy drukkery en boekwinkel op die dorp is later deur 'n brand in puin gelê sodat baie van sy oorspronklike skryfwerk verlore gegaan en hy die meeste van sy besittings verloor het. Hy is op Middelburg aan [[malaria]] oorlede, waar hy in graf 1249 in die ou begraafplaas begrawe is. Om sy nagedagtenis te huldig, het die begrafnisondernemer [[Avbob]] ’n grafsteen vir die graf geskenk wat op [[16 Desember]] [[1995]] onthul is.<ref name=":1">{{cite web|url=http://www.onsboeresetrotsegeskiedenis.co.za/new-page-235.htm|title=Pienaar, Hanani Ons Boere se Trotse Geskiedenis|publisher=|access-date= 9 November 2016|archive-date= 9 November 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161109062325/http://www.onsboeresetrotsegeskiedenis.co.za/new-page-235.htm|url-status=dead}}</ref> == Jepete se skryfwerk == In ''[[Ons Klyntji]]'' is 'n paar van J.P. Toerien se gedigte gepubliseer. Die maat was vloeiend sodat onder meer ''Afrikaner Liid'' (Nov. [[1897]]) getoonset is deur Janetta Toerien. ''Waarom? Daarom! Want'' (Nov. 1897) en ''Dag en Nag'' (Febr. 1899) is twee stigtelike gediggies. ''Dag en Nag'' is, volgens [[G.S. Nienaber]] en [[P.J. Nienaber]], “werklik 'n fyn gediggie deur die stille stemming wat dit wek en die ryke inhoud”. 'n Stigtelike strekking dra ook ''Folg My'' (Nov. 1897) op die wysie van Gesang 13. Die Rollende Wiil (Nov. 1897) is 'n “onbeduidende” politieke gediggie waarin Toerien vir Oom Paul beskuldig dat hy vals gehandel het teenoor die Kolonie. Nienaber en Nienaber meen dit is “wel opmerklik” dat byna al Jepete se digterlike uitings in dieselfde nommer van ''Ons Klyntji'' verskyn. Daarna waag hy sy pen aan die prosa, en “hier openbaar hy werklik talent, hoewel sy prosa ook dieselfde ongelykheid van waarde vertoon as sy poësie”. Hulle skryf: ''Pieter Leseur of Di Gefalle Staatsman'' (O.K., Nov. 1897 tot Julie [[1898]]) is 'n novelle wat eintlik tot 'n roman uitgewerk moes gewees het, want dit het die opset van 'n roman, maar teen die einde word die drade skielik afgeknip. Die laaste helfte val ook heeltemal buite die toon – nou is die skrywer nie meer meester van sy stof nie en begin hy ly aan 'n preeksiekte, want die ondertitel van die novelle moet bewaarheid word: hoogmoed kom tot 'n val. “Die rustige plaasatmosfeer word miskien vir die eerste keer deur Jepete op so 'n kunstige wyse in die Afrikaanse novellekuns ingevoer. Hy as boer het die plaaslewe geken, maar ook die gawe gehad om dit in woorde te bring. Dit bly nog hoofsaaklik by 'n uiterlike beskrywing, maar nie sonder verdienste nie, want hy gee ons tog 'n beeld van die plaas en die swoegende ouers van Pieter Leseur, wat hulle bes doen om liggaam en siel aanmekaar te hou, totdat die dae van voorspoed aanbreek. ''Di Dri Broers'' (O.K., Febr. [[1904]] tot Des. 1904) is 'n novelle waarop die tendens ook baie dik lê. Dit ly ook aan 'n gebrekkige bou, net soos Pieter Leseur, deurdat die skrywer geen eenheid in sy verhaal kan bring nie. Die verskillende episodes staan los van mekaar. In sy karaktertekening kom hy nie verder as 'n uiterlike beskrywing nie, en ook hier verval hy in die neiging om te oordryf. Die gegewe is nie baie belangrik nie, hoewel die novelle in die hand van 'n kunstenaar tot iets groots kon uitgegroei het.”<ref>{{af}} [http://www.dbnl.org/tekst/nien005gesk01_01/nien005gesk01_01_0004.php Geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde], drr. P.J en G.S. Nienaber. URL besoek op 7 Oktober 2016.</ref> == Verbintenis met Sarie Maré == [[Beeld:Sarie Maré.jpg|duimnael|links|[[Sarie Maré]].]] [[Lêer:Sarie Marais (1940).jpg|duimnael|Toonsetting van "[[Sarie Marais]]", uit die ''F.A.K-Volksangbundel vir Suid-Afrika''.]] Toerien se vrou, [[Sarie Maré|Susara Margaretha]] (Sarie of tant Mossie) Maré, was die eerste dogter van [[Jacob Maré|Jacob Philippus Maré]] en Cornelia Susanna Jacoba Erasmus. Sy is op die plaas Eendraght, Suikerbosrand, distrik [[Heidelberg, Gauteng|Heidelberg, Tvl.]], gebore op [[15 April]] [[1869]].<ref>{{en}} {{af}} [http://www.eggsa.org/library/main.php?g2_itemId=2750022 Susara Maree se grafsteen]{{Dooie skakel|date=Januarie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. URL besoek op 7 Oktober 2016.</ref> Jacob Maré was later lid van die uitvoerende raad van Transvaal. Jacob Maréstraat in [[Pretoria]] is na hom genoem. Sarie Maré se ouers was [[Voortrekkers]] en het in die omgewing van die Suikerbosrand gaan woon voor die dorp [[Heidelberg, Gauteng|Heidelberg]] gestig is. Die grootste konsentrasie Voortrekkers het hulle in die wyk Mooirivier bevind, waar die dorp [[Potchefstroom]] aangelê is. Suikerbosrand was in die wyk van Mooirivier (een van die vyf wyke destyds in Transvaal) geleë, wat gestrek het vanaf Potchefstroom tot die huidige [[Wolmaransstad]] en [[Makwassie]]. Sarie het Jacobus Petrus Toerien, 'n verslaggewer van ''[[Die Afrikaanse Patriot|Di Patriot]]'' van die [[Paarl]], ontmoet toe sy 16 jaar oud was. Hulle is op [[19 Desember]] [[1884]] getroud en het op [[Potchefstroom]] gaan woon. Hy was destyds in Pretoria om 'n onderhoud met haar vader te voer. Hy het onder die skuilnaam Jepete in ''[[Ons Kleintji]]'' geskryf in sy hoedanigheid as subredakteur (volgens die bronne, maar waarskynlik "adjunk-redakteur") van ''Di Patriot''. Hulle het 16 kinders gehad, van wie net agt grootgeword het. Toerien het later by Amerikaners wat in Transvaal se myne gewerk het die liedjie ''Sweet Ellie Rhee'' gehoor, wat sy oorsprong in die [[Amerikaanse Burgeroorlog]] gehad het en deur Septimus Winner (skrywersnaam van Alice Hawthorne, 1826–1902) geskryf is. Daar was egter ook ’n vroeëre weergawe van dié liedjie, in 1853 geskryf deur C.E. Steuart en James W. Porter. In die tydperk tussen die [[Eerste Vryheidsoorlog|Eerste]] en [[Tweede Vryheidsoorlog]] het Jepete die woorde vertaal en so sy vrou, Sarie Maré, verewig. Die liedjie het aanvanklik nie al die versies en presies dieselfde woorde gehad het as vandag nie. “Maré” het weens 'n drukfout “Marais” geword.<ref name=":1" /> Sarie was 'n diep godsdienstige vrou en selfverheerliking was geheel en al in stryd met haar nederige geaardheid. Sy het lewenslank haar verbintenis met die liedjie stilgehou. L.B. Odendaal skryf in die ''[[Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek]], deel II'': "Hoewel afdoende bewys (dat Toerien die woorde geskryf het) nog nie gelewer kan word nie, aangesien die woorde nooit onder sy naam of skuilname 'Jepete' of 'Jepeetee' gepubliseer is nie, dui alle getuienis uit beskikbare bronne daarop dat ''Sarie Marais'' se woorde oorspronklik dié was wat hy (vir) sy latere vrou, Susara (Sarie) Margaretha Maré, gedig het. Sy was gekant teen die popularisering van die liedjie wat sy as intiem-persoonlike besit beskou het, en het die woorde en die oorspronklike gediggie gevolglik ná haar dood deur een van haar dogters laat vernietig." Verderaan skryf Odendaal: "Indien Toerien die oorspronklike skrywer van ''Sarie Marais'' is, is dit sy belangrikste bydrae tot die gesonge Afrikaanse literatuurskat." By [[A.P. Grové]] en [[P.J. Nienaber]] in ''Die Afrikaanse Letterkunde in Beeld'' (1973) bestaan geen twyfel oor die oorsprong van die lied nie. Hulle skryf by foto's van Toerien en sy vrou: "J.P. Toerien (Jepete), skrywer van die woorde van ''Sarie Marais''," en: "Sarie Maré, die vrou van J.P. Toerien, deur wie die lied geïnspireer is." Ná Jacobus se dood in 1930 het sy by haar dogters in [[Bloemfontein]] gaan woon. Sarie is op [[22 Desember]] [[1939]] in die ouderdom van 73 jaar in armoede oorlede en in 'n nederige ongemerkte graf in die Memoriam-begraafplaas naby die [[Nasionale Vrouemonument]] begrawe<ref>{{en}}{{af}} [http://www.eggsa.org/library/main.php?g2_itemId=1480798 Sy grafsteen]{{Dooie skakel|date=Januarie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. URL besoek op 7 Oktober 2016.</ref><ref>{{cite web |url=http://www.news24.com/xArchive/Archive/Sarie-Marais-in-Bloemfontein-begrawe-20010504 |title='Sarie Marais' in Bloemfontein begrawe |publisher= |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009124636/https://www.news24.com/xArchive/Archive/Sarie-Marais-in-Bloemfontein-begrawe-20010504 |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Op [[10 Oktober]] [[1995]] is 'n grafsteen opgesit vir die vrou wie se naam nog deur die wêreld gehoor word. 'n Doringboom is ook op die graf geplant om mense te herinner dat Sarie eens op 'n tyd langs so 'n boom daar onder by die mielies aan die [[Mooirivier (Vaal)|Mooirivier]] gewoon het. == Sarie Marais word gewild == [[Beeld:Grafsteen van JP Toerien.JPG|duimnael|regs|200px|Toerien se grafsteen in die ou begraafplaas, Middelburg-Wes.]] Teen 1899 was Jepete se liedjie reeds 'n treffer in Pretoria. In die Driejarige Oorlog het dit nie net gewild by die Boeremag geword nie, maar ook by ander soldate. Dit het later wêreldbekend geword omdat duisende Suid-Afrikaanse soldate dit in die [[Eerste Wêreldoorlog|Eerste]] en [[Tweede Wêreldoorlog]] gesing het. Die eerste Suid-Afrikaanse seiljag se naam was ook Sarie Marais en duisende besoekers het al in die [[Durban-hawe]] op die Sarie Marais-plesierboot gevaar. Die vrouetydskrif [[Sarie]] heet ook na haar. Dit is die amptelike lied van die Girl Guides in [[Sri Lanka]] (Ceylon) wat dit aan die begin van die vorige eeu by die [[Boerekrygsgevangenes]] daar gehoor het. In die 1930’s is dit verkeerdelik op die Olimpiese Spele in [[Saint Louis]] as Suid-Afrika se amptelike volkslied gespeel.. Ook die eerste Afrikaanse rolprent se naam is ''Sarie Marais''. Tydens die eerste internasionale radio-uitsending tussen [[Suid-Afrika]], [[Groot-Brittanje|Brittanje]] en [[Verenigde State van Amerika|Amerika]] het die sangeres [[Gracie Fields]] ''Sarie Marais'' gesing ter huldiging van die verjaardag van [[Issie Smuts]], vrou van die destydse eerste minister, genl. [[Jan Christian Smuts|Jan Smuts]]. Tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]] het ’n buitestasie van soldate in [[Noord-Afrika]] die naam Sarie Marais Calling gehad. Duitsers het ’n pienk roos gekweek wat hulle Sarie Marais noem, waarvan sommige voor die Pantserskool op [[Tempe]] naby Bloemfontein geplant is. Die lied is ook in etlike tale vertaal, onder meer Frans, Italiaans, Russies en Spaans. Weens die gewildheid daarvan het talle strofes later bygekom by die aanvanklike twee versies wat Jepete geskryf het. == Sien ook == * [[Jeannete Toerien]] * [[Sarie Marais]] * [[Sarie Marais (1931)|Sarie Marais]] (rolprent van 1931) * [[Sarie Marais (1949)|Sarie Marais]] (rolprent van 1949) == Verwysings == === Boeke === * Bouwer, Alba. ''Afrikaans 100''. Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1975 * Dekker, G. ''Afrikaanse Literatuurgeskiedenis''. Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970 * Nienaber, P.J. ''Eerste sooie.'' Perskor-Uitgewery Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1975 * Nienaber, P.J. ''Hier is ons skrywers!'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Eerste uitgawe 1949 === Tydskrifte en koerante === * Brümmer, Tobie. ''Sarie Marais- die dossier''. [[NALN]] Nuusbrief, September 1998 * Toerien, Herman. ''Sarie se trommel Jepete-skat''. Beeld, 26 Augustus 2009 * Toerien, J.P. ''Herkoms van beroemde lied''. Die Huisgenoot, 12 Januarie 1945 === Internet === * {{af}} [http://www.geocities.ws/paulmare69/stories/sarie_marais.htm "Sarie Marais"]. URL besoek op 7 Oktober 2016. * {{af}} [http://www.sariemarais.com/geskiedenis%20persoon.html Sariemarais.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160726011956/http://www.sariemarais.com/geskiedenis%20persoon.html |date=26 Julie 2016 }}. URL besoek op 7 Oktober 2016. === Ander verwysings === {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Toerien, Jacobus}} [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse joernaliste]] [[Kategorie:Geboortes in 1859]] [[Kategorie:Sterftes in 1930]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] r1appqhfpm8sdorba11tmgr3sbkso2z 0 114991 2816268 2791007 2025-06-26T21:44:30Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816268 wikitext text/x-wiki [[Lêer:S.G. du Toit.jpg|duimnael|S.G. du Toit]] '''S.G. du Toit''' (*[[3 Februarie]] [[1855]] –† [[3 Mei]] [[1898]], [[Rawsonville]]<ref name=":0">Geni: http://www.geni.com/discussions/136044?by_or_about=6000000009501697722</ref><ref name=":1">Geni: http://www.geni.com/people/Stephanus-Georg-du-Toit/6000000017016805685</ref>) was 'n stigterslid van die [[Genootskap van Regte Afrikaners]] en eerste sekretaris van hierdie organisasie. == Lewe en werk == Stephanus George du Toit is op 3 Februarie 1855 gebore as die seun van Anthonie Eduard du Toit en Martha Elisabeth Charlotta Hauptfleisch.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Op ongeveer twintigjarige ouderdom kom hy na die [[Paarl Gimnasium|Paarlse Gimnasium]] om sy skoolopleiding te ontvang. Omdat hy teen hierdie tyd reeds volgroeid was, met ’n welige bos baard, het hy verkies om nie tussen die jong seuns in dieselfde klas te sit nie. Voorlopig neem hy dan private lesse by ds. [[Stephanus Jacobus du Toit|S.J. Du Toit]] en loseer ook by hom in ’n buitekamer. Later begin hy om lesse by die Gimnasium by te woon. Op [[14 Augustus]] [[1875]] is hy een van die stigters van die Genootskap van Regte Afrikaners. Verskeie van die notules van die vergaderings van die GRA verskyn in sy handskrif. Nadat hy as onderwyser kwalifiseer word hy skoolhoof op [[Rawsonville]], ’n pos wat hy tot met sy dood beklee. Hy is getroud met Anna Aletta Smit. Die egpaar het ’n seun, Anthonie Eduard, wat later die rektor word van die [[Transvaalse Universiteitskollege]], tans die [[Universiteit van Pretoria]].<ref>Botha, M.C. Netwerk24: http://www.netwerk24.com/Stemme/Aktueel/my-oupa-die-universiteit-se-grootste-vyand-20151126?mobile=true {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200426103128/https://www.netwerk24.com/Stemme/Aktueel/my-oupa-die-universiteit-se-grootste-vyand-20151126?mobile=true |date=2020-04-26 }}</ref><ref name=":1" /> Op 3 Mei 1898 is S.G. du Toit op Rawsonville oorlede en word hier begrawe.<ref>Kotzé, D.J. ''Hier lê die G.R.A.-leiers begrawe''. Die Huisgenoot, 15 Augustus 1975</ref> Hoewel hy nie geskrifte nagelaat het nie, is hy van kultuur-historiese belang weens sy lidmaatskap van die GRA en die werk wat hy hier gedoen het ter bevordering van Afrikaans. == Bronnelys == === Boeke === * Bouwer, Alba ''Afrikaans 100''. Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1975 * Dekker, G. ''Afrikaanse Literatuurgeskiedenis.'' Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970 * Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans.'' Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1.'' Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984 * Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste  uitgawe 2005 * Totius. ''Ds. S.J. du Toit in weg en werk. Versamelde werke 9''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Eeufees-uitgawe 1977 === Tydskrifte en koerante === * Nienaber, P.J. ''Helde van ons taal''. Die [[Taalgenoot]], Augustus 1975 == Verwysings == {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Du Toit, S.G.}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] 4820o60f6rno694dvbqvixa7xov26yk 2816269 2816268 2025-06-26T21:44:40Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Geboortes in 1855]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816269 wikitext text/x-wiki [[Lêer:S.G. du Toit.jpg|duimnael|S.G. du Toit]] '''S.G. du Toit''' (*[[3 Februarie]] [[1855]] –† [[3 Mei]] [[1898]], [[Rawsonville]]<ref name=":0">Geni: http://www.geni.com/discussions/136044?by_or_about=6000000009501697722</ref><ref name=":1">Geni: http://www.geni.com/people/Stephanus-Georg-du-Toit/6000000017016805685</ref>) was 'n stigterslid van die [[Genootskap van Regte Afrikaners]] en eerste sekretaris van hierdie organisasie. == Lewe en werk == Stephanus George du Toit is op 3 Februarie 1855 gebore as die seun van Anthonie Eduard du Toit en Martha Elisabeth Charlotta Hauptfleisch.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Op ongeveer twintigjarige ouderdom kom hy na die [[Paarl Gimnasium|Paarlse Gimnasium]] om sy skoolopleiding te ontvang. Omdat hy teen hierdie tyd reeds volgroeid was, met ’n welige bos baard, het hy verkies om nie tussen die jong seuns in dieselfde klas te sit nie. Voorlopig neem hy dan private lesse by ds. [[Stephanus Jacobus du Toit|S.J. Du Toit]] en loseer ook by hom in ’n buitekamer. Later begin hy om lesse by die Gimnasium by te woon. Op [[14 Augustus]] [[1875]] is hy een van die stigters van die Genootskap van Regte Afrikaners. Verskeie van die notules van die vergaderings van die GRA verskyn in sy handskrif. Nadat hy as onderwyser kwalifiseer word hy skoolhoof op [[Rawsonville]], ’n pos wat hy tot met sy dood beklee. Hy is getroud met Anna Aletta Smit. Die egpaar het ’n seun, Anthonie Eduard, wat later die rektor word van die [[Transvaalse Universiteitskollege]], tans die [[Universiteit van Pretoria]].<ref>Botha, M.C. Netwerk24: http://www.netwerk24.com/Stemme/Aktueel/my-oupa-die-universiteit-se-grootste-vyand-20151126?mobile=true {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200426103128/https://www.netwerk24.com/Stemme/Aktueel/my-oupa-die-universiteit-se-grootste-vyand-20151126?mobile=true |date=2020-04-26 }}</ref><ref name=":1" /> Op 3 Mei 1898 is S.G. du Toit op Rawsonville oorlede en word hier begrawe.<ref>Kotzé, D.J. ''Hier lê die G.R.A.-leiers begrawe''. Die Huisgenoot, 15 Augustus 1975</ref> Hoewel hy nie geskrifte nagelaat het nie, is hy van kultuur-historiese belang weens sy lidmaatskap van die GRA en die werk wat hy hier gedoen het ter bevordering van Afrikaans. == Bronnelys == === Boeke === * Bouwer, Alba ''Afrikaans 100''. Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1975 * Dekker, G. ''Afrikaanse Literatuurgeskiedenis.'' Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970 * Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans.'' Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1.'' Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984 * Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste  uitgawe 2005 * Totius. ''Ds. S.J. du Toit in weg en werk. Versamelde werke 9''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Eeufees-uitgawe 1977 === Tydskrifte en koerante === * Nienaber, P.J. ''Helde van ons taal''. Die [[Taalgenoot]], Augustus 1975 == Verwysings == {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Du Toit, S.G.}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] [[Kategorie:Geboortes in 1855]] g21di76iizsmf1igc7pgd0v4xysyi3r 2816270 2816269 2025-06-26T21:44:47Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Sterftes in 1898]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816270 wikitext text/x-wiki [[Lêer:S.G. du Toit.jpg|duimnael|S.G. du Toit]] '''S.G. du Toit''' (*[[3 Februarie]] [[1855]] –† [[3 Mei]] [[1898]], [[Rawsonville]]<ref name=":0">Geni: http://www.geni.com/discussions/136044?by_or_about=6000000009501697722</ref><ref name=":1">Geni: http://www.geni.com/people/Stephanus-Georg-du-Toit/6000000017016805685</ref>) was 'n stigterslid van die [[Genootskap van Regte Afrikaners]] en eerste sekretaris van hierdie organisasie. == Lewe en werk == Stephanus George du Toit is op 3 Februarie 1855 gebore as die seun van Anthonie Eduard du Toit en Martha Elisabeth Charlotta Hauptfleisch.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Op ongeveer twintigjarige ouderdom kom hy na die [[Paarl Gimnasium|Paarlse Gimnasium]] om sy skoolopleiding te ontvang. Omdat hy teen hierdie tyd reeds volgroeid was, met ’n welige bos baard, het hy verkies om nie tussen die jong seuns in dieselfde klas te sit nie. Voorlopig neem hy dan private lesse by ds. [[Stephanus Jacobus du Toit|S.J. Du Toit]] en loseer ook by hom in ’n buitekamer. Later begin hy om lesse by die Gimnasium by te woon. Op [[14 Augustus]] [[1875]] is hy een van die stigters van die Genootskap van Regte Afrikaners. Verskeie van die notules van die vergaderings van die GRA verskyn in sy handskrif. Nadat hy as onderwyser kwalifiseer word hy skoolhoof op [[Rawsonville]], ’n pos wat hy tot met sy dood beklee. Hy is getroud met Anna Aletta Smit. Die egpaar het ’n seun, Anthonie Eduard, wat later die rektor word van die [[Transvaalse Universiteitskollege]], tans die [[Universiteit van Pretoria]].<ref>Botha, M.C. Netwerk24: http://www.netwerk24.com/Stemme/Aktueel/my-oupa-die-universiteit-se-grootste-vyand-20151126?mobile=true {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200426103128/https://www.netwerk24.com/Stemme/Aktueel/my-oupa-die-universiteit-se-grootste-vyand-20151126?mobile=true |date=2020-04-26 }}</ref><ref name=":1" /> Op 3 Mei 1898 is S.G. du Toit op Rawsonville oorlede en word hier begrawe.<ref>Kotzé, D.J. ''Hier lê die G.R.A.-leiers begrawe''. Die Huisgenoot, 15 Augustus 1975</ref> Hoewel hy nie geskrifte nagelaat het nie, is hy van kultuur-historiese belang weens sy lidmaatskap van die GRA en die werk wat hy hier gedoen het ter bevordering van Afrikaans. == Bronnelys == === Boeke === * Bouwer, Alba ''Afrikaans 100''. Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1975 * Dekker, G. ''Afrikaanse Literatuurgeskiedenis.'' Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970 * Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans.'' Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1.'' Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984 * Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste  uitgawe 2005 * Totius. ''Ds. S.J. du Toit in weg en werk. Versamelde werke 9''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Eeufees-uitgawe 1977 === Tydskrifte en koerante === * Nienaber, P.J. ''Helde van ons taal''. Die [[Taalgenoot]], Augustus 1975 == Verwysings == {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Du Toit, S.G.}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] [[Kategorie:Geboortes in 1855]] [[Kategorie:Sterftes in 1898]] cxud8905cl6pmhf344rqqj205ypft03 0 115549 2816271 2729487 2025-06-26T21:45:20Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816271 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy|datum=Augustus 2017}} [[Lêer:Konstant Kamerling.jpg|regs|duimnael|Konstant Kamerling]] '''Konstant Kamerling''' is die [[skuilnaam]] van '''Jan van der Merwe Wapenaar''' (10 April 1897, Harrismith – 4 Februarie 1950, Frankfort). Hy was ’n [[Afrikaans]]e [[skrywer]] van spanningsverhale. == Lewe en werk == === Vroë lewe en herkoms === Jan van der Merwe Wapenaar is op [[10 April]] [[1897]]op die plaas Wijdgelegen in die distrik [[Harrismith]] in die [[Vrystaat]] gebore. Sy ouers is Johannes Petrus Wapenaar en Martha Georgina Post. Hy het drie broers, naamlik Cornelis Salmon (1891–1914) wat doodgeskiet is tydens die Rebellie,  Hermanus Georg (1894–1964) en Johannes Petrus.<ref>Geni: https://www.geni.com/people/Jan-van-der-Merwe-Wapenaar/6000000010484069511</ref> Hy bring ’n groot deel van die [[Anglo-Boereoorlog]] in die [[konsentrasiekamp]]e deur saam met sy ma en broers. Vanaf Augustus [[1901]] tot Februarie [[1902]] is hulle in die kamp te Harrismith (waar sy jongste broer op [[2 Februarie]] [[1902]] oorlede is), waarna hulle oorgeplaas word na die [[Ladysmith]] konsentrasiekamp wat hulle eers in Julie 1902 verlaat, etlike maande na vredesluiting. Hulle gaan nou na stieffamilie op [[Winterton]] in [[Natal]], terwyl sy vader nog [[Boerekrygsgevangenes|krygsgevangene]] in [[Ceylon]] is. === Opleiding === In [[1907]] trek hulle terug na Harrismith, waar hy skoolgaan tot September [[1914]]. In Oktober 1914 begin hy saam met sy oudste broer deelneem aan die [[1914-Rebellie|Rebellie]]. Sy broer word doodgeskiet en hy spandeer sewe maande in die tronk. Na vrylating reis hy aan die begin van [[1916]] na die [[Paarl]] om die matrikulasie-eksamen aan [[Paarl Gimnasium]] af te lê. Hy studeer die volgende jaar aan die Victoria Kollege op Stellenbosch, maar staak sy studies weens huislike omstandighede in September [[1917]]. === Loopbaan === Op 1 Januarie [[1918]] tree hy, deur bemiddeling van sy oudonderwyser [[Carel Ruijsch van Dugteren|C.J.L. Ruijsch van Dugteren]], toe tot die redaksie van ''[[Die Burger]]'' en is joernalis tot [[1921]]. Dan studeer hy vir onderwyser en slaag in [[1923]] die Tweedeklas onderwyserseksamen in [[Transvaal]], waarna hy onderwys gee. === Persoonlike lewe en sterfte === Hy is aanvanklik getroud met Ruberta Julia Frier Strauss en na hulle egskeiding trou hy met Susanna Josina Jacoba Hendriena Botha. Hy is op [[4 Februarie]] [[1950]] op [[Frankfort]] in die Vrystaat oorlede.<ref name=":0">Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Kamerling,_Konstant{{Dooie skakel|date=Januarie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Skryfwerk == In [[1926]] skryf hy sy eerste kortverhaal vir ''[[Huisgenoot|Die Huisgenoot]]'' en vier jaar later verwerf hy die eerste prys in ’n kortverhaalwedstryd by die Eisteddfod van Kaapstad. Daarna verskyn talle kortverhale en romans in koerante, tydskrif of boekvorm onder sy eie naam of die skrywersnaam Konstant Kamerling. Hy skryf veral speur- en spanningsverhale. In ''Die geheim van die bergkom'' is ’n fabelagtige skat vir eeue reeds versteek in ’n onbereikbare bergkom. Die avonturiers vind ’n geheimsinnige kaart wat geteken is deur 'n skipbreukeling en gaan dan op soek na die skat. In die bergkom het hulle egter verskeie vreemde avonture, soos swart mense wat om ’n geraamte dans en dan onverklaarbaar in die ingewande van die aarde verdwyn. Sy kortverhaal ''Ou Moos'' word in die versamelbundel ''Kom saam'' opgeneem onder redaksie van S.J. Malan, terwyl ''Die gees van Immelman'' deur [[P.J. Nienaber]] opgeneem word in die versamelbundel ''Geeste en gedaantes''. == Publikasies == Werke uit sy pen sluit in:<ref name=":0" /> {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1932 |''Die juweel uit die Oosterse tempel'' |- |1935 |''Krulkop die wolkindjie'' |- |1937 |''Krulkop kom weer'' |- | |D''ie geheim van die bergkom'' (J. Wapenaar) |- |1939 |''Die geheim van die skaduwees'' |- | |''Die skat van Growwe Skeur'' |- |1942 |''Sonder anker'' |- |1943 |''’n Vrystaatse vakansie'' |- | |''Erfenis van ‘14'' |- | |''Begraafde geld'' |- |1944 |''Die moord in kamer no. 7'' |- | |''Reëls en regulasies'' |- | |''Begraafde geld'' |- |1945 |''Twee awonturiers'' |- |1946 |''Bergdrif se buurman'' |- |1950 |''Twee broers'' |} == Bronnelys == === Boeke === * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1''. Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984 * Nienaber, P.J. ''Hier is ons skrywers!'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Eerste uitgawe 1949 * Schoonees, P.C. ''Die prosa van die tweede Afrikaanse beweging.'' J.H. de Bussy, Pretoria / Hollandsch-Afrikaansche Uitgevers Maatschappij v/h J. Dusseau & Co, Kaapstad 1939 (derde druk) === Verwysings === {{Verwysings}} {{DEFAULTSORT:Kamerling, Konstant}} [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1897]] [[Kategorie:Sterftes in 1950]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] dkymup3n6nnqem4h71dls54b78sle58 0 116457 2816272 2071352 2025-06-26T21:45:35Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816272 wikitext text/x-wiki [[Beeld:Ds KW Heese.jpg|duimnael|regs|200px|Dr. K.W. Heese.]] Prof. dr. '''Karl Willem (Kalie) Heese''' ([[Paarl]], [[8 September]] [[1910]] – Jonkershoek, [[Stellenbosch]], [[21 April]] [[1974]]) was leraar in drie gemeentes van die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]], lektor aan die [[Universiteit van Stellenbosch]] en hoogleraar aan die [[Universiteit van Wes-Kaapland]] sedert die stigting daarvan, waar hy op 65 jaar sou afgetree het as hoof van die departement sielkunde. Hy was veral bekend as skrywer van die raadgeerubriek in ''[[Die Burger]]'', ''[[Volksblad|Die Volksblad]]'' en ''[[Oosterlig]]'' "Oom Kalie gee raad". Hy het 'n groot bydrae tot die opvoeding van die jeug gelewer, was 'n gewilde leier in die Voortrekkerbeweging en eerste voorsitter van die Christelike Studentevereniging op Stellenbosch. == Opleiding en lektorskap == [[Beeld:Kerkraad van die NG gemeente Swartland, 1944-45, met ds WA Landman en dr KW Heese.jpg|duimnael|links|320px|Die [[NG gemeente Swartland]] se kerkraad, 1944/'45. Dr. Heese sit vyfde van links in die tweede ry en sy medeleraar, ds. [[Willie Landman|W.A. Landman]], links van hom.]] Dr. Heese is 'n nasaat van eerw. D. Heese wat in die laat 1850's uit Pommere, [[Duitsland]], na Suid-Afrika gekom het en van 1859 af in belang van die [[Berlynse Sendinggenootskap]] op [[Amaliënstein]] later op [[Riversdal]] waardevolle werk onder die bruin gemeenskap gedoen het. Ook op onderwysgebied het dié stamvader van die familie Heese in Suid-Afrika op Riversdal groot werk verrrig. Kalie Heese is in die [[Paarl]] gebore as seun van Johannes Friedrich Gysbert Reitz Heese en Hester Francina de Villiers. Ses seuns en vier dogters is uit dié huwelik gebore. 'n Broer van dr. Heese, [[Japie Heese|Japie]], was ’n skrywer van toneelstukke en prosa, terwyl nog een, [[J.A. Heese|Johannes]], onderwyser, skoolhoof, geskiedskrywer en baanbreker op die gebied van [[familienavorsing]] in Suid-Afrika was. Kallie Heese het sy skoolopleiding aan die [[Paarl Gimnasium]] voltooi. In 1927 het hy na die Universiteit van Stellenbosch gegaan, waar hy die grade B.A., M.A. (cum laude) en D.Phil. verwerf het. Hy het in 1937 gepromoveer op die proefskrif ''Die vraag na 'n algemene faktor in die vatbaarheid vir oefening''. Intussen het hy van 1931 tot '34 ook aan die Stellenbosse [[Kweekskool]] studeer en is in Desember van laasgenoemde jaar gelegitimeer. Een van sy klasmaats was ds. [[Willie Landman]], later sy kollega in die [[NG gemeente Swartland]]. Die agting wat die US vir sy bekwaamheid gehad het, blyk daaruit dat hy reeds as student aangestel is om doseerpligte in die departement sielkunde waar te neem. In 1937 is dan heeltyds as lektor in sielkunde aangestel en in 1940 bevorder tot senior lektor. == Gemeentebediening == [[Beeld:Dr KW en Hester Heese met hul gesin en ouma Heese op Bonnievale, omstreeks 1947.jpg|duimnael|links|300px|Die egpaar Heese, hul eerste vier kinders (uit vyf) en ouma Heese, omstreeks 1947 op Bonnievale.]] [[Beeld:Dr Kalie en Hester Heese en hul gesin, NG gemeente Vandermerwe, Bonnievale, 1945–1955.jpg|duimnael|regs|300px|Die egpaar Heese en hul vyf kinders in die tyd dat hulle die leraarspaar van die [[NG gemeente Vandermerwe]] op [[Bonnievale]] was (1945–'55).]] Op [[19 Junie]] [[1943]] is hy bevestig as medeleraar van sy klasmaat dr. [[Willie Landman|W.A. Landman]] in die [[NG gemeente Swartland]] op [[Malmesbury, Wes-Kaap|Malmesbury]]. Die gemeente het onder hul leiding 'n nuwe tydperk van bloei ervaar, veral ten opsigte van finansies, en die kerkraad het ook besluit om Dingaansdag ([[Geloftedag]]) as 'n Dank-en-Sabbatdag met twee dienste in die kerkgebou te herdenk. Voorts het die samesmelting van die seun- en meisieskool in die [[Hoërskool Swartland]] tydens hul bediening plaasgevind. Destyds was die algemene gevoel landwyd ten gunste van gemengde skole, maar deur die daarstelling van 'n enkele hoërskool sou die personeelposisie verbeter en die vakkeuse vir leerlinge uitgebrei kon word. Dr. Heese het net sowat twee jaar op Malmesbury gearbei tot hy 'n beroep na die [[NG gemeente Vandermerwe]] op [[Bonnievale]] aanvaar het en op [[24 November]] [[1945]] aldaar bevestig is. Hier is 'n sierlike kerkgebou tydens sy bediening ingewy en deur sy beywering is beter voorsiening vir huisvesting van leerlinge aan die Hoërskool Bonnievale gemaak. Die koshuis op die dorp is dan ook na hom genoem. Ná 'n tienjarige bediening aanvaar hy 'n beroep na die [[NG gemeente Pinelands]] in die Kaapse Skiereiland en word aldaar bevestig op [[4 Februarie]] [[1956]]. Deur sy simpatieke optrede het hy 'n besonderse rol gespeel in die totstandkoming van 'n beter verhouding tussen die verskillende bevolkingsgroepe. Met die ondersteuning van sy kerkraad is die swart leraar W. Xaluva genooi om 'n aanddiens in die kerkgebou van Pinelands waar te neem – 'n optrede wat ernstige bespreking in kerklike en politieke kringe tot gevolg gehad het.<ref>{{af}} [[J.A. Heese|Heese, dr. J.A.]] in Beyers, C.J. (hoofred.). 1987. ''[[Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek]]'', deel V. Pretoria: [[Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing]].</ref> Dit sou sy laaste gemeente wees, want in 1960 het hy, sonder neerlegging van sy predikantstatus, 'n betrekking aanvaar as hoogleraar in sielkunde aan die destydse [[Universiteit van Wes-Kaapland|Universiteitskollege van Wes-Kaapland]]. == Pennevrug == Prof. Heese se gepubliseerde skryfwerk het meestal oor geestelike waardes vir die jeug gehandel. As skrywer van die rubriek "Oom Kalie gee raad", wat van 1957 tot 1965 in "Die Byvoegsel" tot ''[[Die Burger]]'', ''[[Volksblad|Die Volksblad]]'', ''[[Oosterlig|Die Oosterlig]]'' verskyn het, het hy veral bekend geraak. Daarin het hy raad gegee oor persoonlike probleme. Selfs nadat dit gestaak is, het mense hom steeds genader om hul persoonlike probleme te bespreek. Dat hy gelief was, blyk daaruit dat selfs sy studente aan die UWK hom "oom Kalie" genoem het. == Gesinslewe == Dr. Heese is in Junie 1937 getroud met die skrywer [[Hester Heese]] (mej. Hester Maria de Swardt, 1911–1992). Vyf kinders – twee seuns en drie dogters – is uit dié huwelik gebore. Al vyf het aan die US studeer. Ten tyde van sy dood was daar 11 kleinkinders. == Bronne == * 1959. ''Eeufeesuitgawe van die Kweekskool, Stellenbosch. 1859–1959''. Kaapstad: N.G. Kerk-Uitgewers. * 1974. ''Stellenbosse Galery''. Kaapstad en Pretoria: HAUM. == Verwysings == {{Verwysings}} * [http://www.sun.ac.za/english/entities/archives/Documents/1974%20Matieland%202.pdf Matieland, 1974:2]. URL besoek op 7 November 2016. [[Kategorie:Predikante van die Nederduitse Gereformeerde Kerk]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akademici]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse predikante]] [[Kategorie:Geboortes in 1910]] [[Kategorie:Sterftes in 1974]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] {{DEFAULTSORT:Heese, Karl}} 5um3v9wiv93edmm95z76qgvqzwl6qwf 0 116840 2816273 2413179 2025-06-26T21:45:43Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816273 wikitext text/x-wiki '''G.R. von Wielligh''' (1859–1932) was ’n [[Afrikaanse skrywers|Afrikaanse skrywer]] en ’n belangrike oorgangsfiguur tussen die [[Eerste Taalbeweging|Eerste]] en [[Tweede Taalbeweging]]. == Lewe en werk == Gideon Retief von Wielligh is op [[1 April]] [[1859]] op die plaas Vryeguns in die distrik [[Paarl]] gebore. Sy vader is Nicolaas von Wielligh en sy moeder Martha Maria Retief. Hy is die tweede kind in ’n gesin van vyf seuns en word vernoem na sy grootvader Gideon Retief, broer van die Voortrekkerheld [[Piet Retief]]. Die stamvader van die Von Wielligh-geslag in Suid-Afrika was ’n offisier in die [[Verenigde Oos-Indiese Kompanjie]], afkomstig uit [[Hamburg]] in [[Duitsland]]. Van sy sewende jaar help Gideon op die plaas met die boerdery en hy ontvang sy eerste skoolonderrig hier van Jan Balt, ’n [[Nederland|Hollandse]] matroos. Deur borgstaan verloor sy vader feitlik al sy besittings en wanneer hy op ’n handelstog na [[Boesmanland]] vertrek, vergesel die elfjarige Gideon hom, ’n ondervinding wat later neerslag vind in “''Jakob Platjie''”. By sy terugkeer ontvang hy geldelike hulp om te gaan studeer en hy matrikuleer aan die [[Paarl Gimnasium]]. Hierna gaan werk hy by ’n landmeter en lê op agttienjarige ouderdom die landmeter-eksamen af, sodat hy op 21-jarige leeftyd geregistreer word as landmeter. Hy ontwerp in 1877 die wapen vir die [[Genootskap van Regte Afrikaners]], met die woorde “Verenigde Suid-Afrika” wat omring word deur die name van die vier suidelike state van Afrika en die leuse “Ver Moedertaal en Vaderland” bo-aan, wat aanduidend is van die G.R.A. se nasionale doelwitte. In 1883 verhuis hy na die [[Transvaal]] en hy word in 1884 aangestel as landmeter-generaal van die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]], ’n beroep wat hom in staat stel om groot dele van die land te besoek en te deurreis. Op 12 Mei 1885 trou hy in die Paarl met Elizabeth Johanna Hendrika de Villiers, oudste dogter van professor Jan Stephanus de Villiers van die Paarl, en drie seuns (Jan Stephanus de Villiers, Gideon Retief Francois en Wilhelm) en ’n dogter (Maria van der Lingen) word uit die huwelik gebore. Hy koop ook die plaas [[Villieria]] digby Pretoria, waar hy met skape en beeste boer. Groot terugslae tref hom in die vroeë negentigerjare wanneer sy jongste seun sterf, sy huis se dak deur ’n storm afgewaai word, tweehonderd beeste vrek aan longsiekte, talle skape vrek aan gifblaar en sakevennote hom in ₤17 000 se skuld dompel. In 1895 bedank hy as landmeter-generaal en verkoop sy besittings en eiendom om sy skuld te delg. Hierdie terugslae het tot gevolg dat hy sy vriendekring verloor en huislike probleme optel, waarna hy en sy vrou van mekaar geskei is. Dit alles maak van hom ’n vereensaamde figuur. Na sy finansiële herstel tree hy weer as landmeter in diens van die Zuid-Afrikaansche Republiek. Wanneer die [[Anglo-Boereoorlog]] uitbreek, is hy juis besig om die grens tussen Transvaal en [[Mosambiek]] uit te meet. Hy word terug geroep na [[Pretoria]], maar stuur sy instrumente na die Portugese in [[Delagoabaai]] vir veilige bewaring. In Pretoria word hy aangestel as krygskommissaris, verantwoordelik vir die Britse krygsgevangenes in die kamp in Pretoria, wat tot vyfduisend [[Britse Statebond|Britte]] huisves. Die kamp word later verskuif na Waterval-Noord, noord van Pretoria, waar hy gevange geneem word met die inname van Pretoria deur die Engelse. Die res van die oorlog word hy in Pretoria ingeperk. Drie dae na sy gevangeneming bied die Britte hom weer sy ou pos as landmeter-generaal aan en ofskoon die aanbod later herhaal word, bedank hy dit omdat hy nie vir die Engelse wil werk terwyl die [[Boere]] nog in die veld is en die oorlog aan die gang is nie. In hierdie tyd [[plunder]] vyandelike soldate sy besittings en baie van die aantekeninge wat hy oor die jare gemaak het, gaan so verlore. Sy pligsbesef en die vervelige niksdoen in Pretoria beweeg hom om te probeer ontsnap uit Pretoria en by die magte van generaal [[Koos de la Rey|De la Rey]] aan te sluit. Dit is lewensgevaarlik, want die Engelse het verskeie mense wat probeer ontsnap doodgeskiet of anders as krygsgevangenes weggestuur. Op Sondagaand 2 Maart 1901 slaag hy daarin om veilig deur die doringdraad en Britse magte te kom, maar vind hom teen die oggend aan die rand van ’n groot konflik tussen die Britte en De la Rey se magte, met die Engelse tussen hom en De la Rey. Daar is geen moontlikheid om nou by die Boere uit te kom nie en al raad is om weer deur die doringdraad en Britse wagposte te probeer terugkeer na Pretoria.<ref>Sy eie verslag van hierdie ontsnappoging is onder die titel “''Die geheimsinnige gidse''” opgeneem in J.C. Steyn se “Veg en vlug” (1999), bladsye 26-30, op sy beurt oorgeneem uit ''Die Huisgenoot'' van 1 en 8 Oktober 1926. Hy vertel hoe bonatuurlike gidse hom vergesel het sodat hy nie die verkeerde roete neem en deur Engelse soldate gevange geneem word nie.</ref> Ná die vredesluiting gaan hy in 1903 na [[Lourenço Marques]] om sy instrumente te gaan haal en tydens ’n karnaval gooi iemand kalk in sy oë, wat hom feitlik blind laat en hierna kan hy slegs met ’n sterk bril en ’n dubbele vergrootglas met groot moeite lees. Hierdie ongeluk veroorsaak dat hy nie verder sy beroep as landmeter kan beoefen nie en hy wend hom tot die skryfkuns. In die twintigerjare word hy ingesleep in die polemiek wat rondom [[P.C. Schoonees]] se proefskrif “''Die prosa van die Tweede Afrikaanse Beweging''” uitbreek. Na publikasie van die proefskrif verkwalik [[C.J. Langenhoven]] vir Schoonees oor die negatiewe oordeel wat hy oor die werk van G.R. von Wielligh uitspreek en dit terwyl Von Wielligh feitlik blind is. Verskeie ander skrywers en  literatore neem aan die polemiek rondom die proefskrif deel, terwyl skrywers wie se werk negatief beoordeel word, ook deelneem. Von Wielligh maak op beleefde wyse in ''[[Huisgenoot|Die Huisgenoot]]'' van Januarie 1923 beswaar teen die wyse waarop sy werk bespotlik gemaak word.<ref>Die polemiek rondom hierdie proefskrif word deeglik gedokumenteer in P.J. Nienaber se “Rapier en knuppel”, met Von Wielligh se brief wat volledig opgeneem word in bladsy 61-62 van hierdie publikasie.</ref> Sy laaste jare bring hy deur op die plaas van sy jongste broer Marthinus, naby [[Hendrina]], waar hy op [[9 Augustus]] [[1932]] oorlede is. == Skryfwerk == In ons letterkunde neem hy ’n besondere plek in, aangesien hy die tydperk tussen die Eerste en Tweede Taalbewegings oorspan, met sy sketse wat reeds in die eerste tydperk verskyn, met sy romans en ander werk hoofsaaklik in die tweede tydperk. Die aard van sy skryfwerk het egter meer gemeen met die styl van die Patriot-skrywers, wat al geselsende lesers wil vermaak, stig en onderrig. Op sestienjarige leeftyd reeds word hy lid van die Genootskap van Regte Afrikaners en werk vanaf 1876 mee aan ''Die Patriot'', ’n verbintenis wat hy in 1891 opskort in protes teen die politieke rigting wat die blad onder leiding van [[S.J. du Toit]] inslaan. Later skryf hy ook in ''Ons Klyntji'' (1896–1906) en ''Ons Taal'' (1907–1909). Tydskrifwerk van hom in hierdie tyd sluit in “''Smoorkossiis fan Oom Kool''” (''Ons Klyntji'' tussen Mei en Augustus 1906) waarin hy ’n reeks verhale oor ’n grootliegkarakter skryf; “''Ponti, di gif-dokter''”, verhale van ’n bruin medisyneman waarin volksgelowe uitgebeeld word in ''Ons Taal'' tussen Mei en Julie 1907; en “''Abi Oufoet, ’n stori fan ’n Malbaar uit di slawe tyd''” in ''Ons Klyntji'' tussen September en November van 1906 en ''Ons Taal'' van 15 Desember 1908, waarin ’n slaaf se slimstreke verhaal word. Op populêre wyse skryf hy ook in ''Ons Taal'' tussen Oktober 1907 en Januarie 1908 oor verskillende godsdienste soos die Boeddhisme, die Islam en die Christendom. “''’n Kly Huis of Selfs woon geluk in ’n nedrig hut''” verskyn in 1908 in ''Ons Taal''. Hierdie is anekdotes uit die lewe van eenvoudige mense wat deur ’n sentrale verteller aanmekaar gekoppel word. “''Twee wonder dokters''” is ’n spanningsverhaal wat in 1909 in ''Ons Taal'' verskyn, waaruit sy kennis van die sangomas in die swart kultuur duidelik blyk. Hy publiseer ook sowat dertig “''Dierestories''” in 1906 in ''Ons Klyntji'', waarna hy hierdie stories in verskeie bundels versamel. Dit is veral met sy “''Dierestories''” en “''Boesmanstories''” wat hy ’n standhoudende bydrae tot die letterkunde maak, terwyl sy optekening van taalkundige gebruike en die geskiedenis van die Eerste beweging belangrik is uit kultuurhistoriese oogpunt. Sy relaas oor sy ontsnappoging tydens die Anglo-Boereoorlog verskyn aanvanklik op 1 en 8 Oktober 1926 in ''Die Huisgenoot'', waarna [[J.C. Steyn]] dit onder die titel “''Die geheimsinnige gidse''” in die versamelbundel “''Veg en vlug''” opneem. Die res van sy oeuvre kan as niks meer as ontspanningslektuur beskou word nie. “''Jakob Platjie''” word aanvanklik gedeeltelik gepubliseer in ''Ons Klyntj''<ref>Dit verskyn onder die skuilnaam Hans Kaapnaar met heelwat onderbrekings in ''Ons Klyntji'' van Junie, Julie, Augustus en Oktober 1896; Augustus en Desember 1905; en April, Mei, Junie en Julie 1906</ref> van 1912 tot 1914 volledig in ''Die Brandwag'' en daarna in boekvorm. Dit is karaktersketse uit die volkslewe van die Khoi-Khoi, Korannas en San. Jakob Platjie is ’n jong kind aan die begin en die verhaal eindig met sy dood, maar daar is nie sprake van ’n lewensverhaal nie, met die grootste deel van die inhoud wat eerder anekdoties van aard is, met ’n lewensopsomming van Platjie om die boek mee af te sluit. Platjie gaan saam met die smous, Koos Fonk, op ’n handelstog na Boesmanland en hulle wedervarings op hierdie tog is die draad wat die reeks anekdotes verbind. Hulle ontmoet interessante karakters, wat dan elkeen aan die woord gestel word om sy storie te vertel. Daar is interessante staaltjies van die Khoi se geskiedkundige oorlewerings, weergegee in hulle eiesoortige taal. Dit is veral die preek van Kleopas Kipie wat uitmunt met sy naïewe beeldspraak en outentieke taalgebruik, terwyl Tys Bokkies ook in hierdie idioom vertel van ’n vry-avontuur. Hennie Aucamp neem ’n fragment uit “''Jakob Platjie''” op in die versamelbundel “''Wys my waar is Timboektoe''”. Die materiaal vir die sprokies en vertellings in “''Boesmanstories''” en “''Dierestories''” het hy hoofsaaklik in sy tyd as landmeter versamel.<ref>Rousseau, Leon “Beeld” 17 Augustus 2009</ref> “''Boesmanstories''” bevat vertellings, gesegdes en uitdrukkings van die Khoi-Khoi en San<ref>Van Vuuren, Helize “Rapport” 23 Augustus 2009</ref> wat wissel van mitologiese verhale tot verhale met avonture van die San. Hierdie is almal verhale wat hy van die vertellers verneem het en neergeskryf het. In die eerste deel word hoofsaaklik die mitologie behandel, wat die San se lewensbeskouings verhaal en van groot etnologiese en kultuurhistoriese waarde is. Deel twee bevat dierestories, waarin die diere telkens vermenslik word. In die derde deel behandel hy die sedes, gewoontes en bekwaamhede van die San. In populêre vorm en eenvoudige taal gee hy interessante besonderhede oor hulle lewenswyse, wat hy telkens illustreer aan die hand van persoonlike ervarings en anekdotes wat hy versamel het. Die vierde deel bevat gemengde vertellings, meestal van ’n avontuurlike aard, wat die skrywer gedeeltelik self opgeteken en gedeeltelik aan ander bronne ontleen het. Daar is ’n paar goeie jagstories en ook verhale wat die avontuurlike lewe van die boer teen die end van die negentiende eeu uitbeeld. In 2006 word van sy “''Boesmanstories''” deur Robert Schall in Duits vertaal, veral aangesien die stories benewens die kulturele waarde daarvan, ook wetenskaplike waarde het met betrekking tot byvoorbeeld die !Xam se siening oor die sterre. Dertig stories oor diere verskyn reeds in 1906 op versoek van ''Ons Klyntji'' in hierdie tydskrif en die eerste bundel<ref>Rousseau, Leon “Rapport” 1 Mei 2011</ref> “''Dierestories''” verskyn reeds in 1907, waarna etlike ander bundels in later jare volg. Die verhale is feitlik almal gebaseer op sprokies wat hy deur die jare uit die mond van bruin vertellers gehoor het en is ’n belangrike optekening van die inheemse sprokieskat. Hierin stel hy die bruin verteller aan die woord, sodat die stories ook ’n getroue weergawe is van die inheemse volkere se tiperende fantasie en kultuur. Die stories voer ons terug na die tyd toe “die diere nog gepraat het” en hy teken die geaardheid van die vernaamste diere in ’n reeks lewendige en humoristiese avonture. Ons ontmoet leeu, koning van die diere, asook die vraatsugtige wolf, wat gewoonlik uitoorlê word deur daardie vabond, jakkals, wat nooit sonder ’n plan is nie. Daar is ook sketse uit die lewe van die ander diere. [[D.F. Malherbe]] neem van sy prosastukke op in die versamelbundel “''Afrikaanse letterkunde''”, terwyl G.S. en P.J. Nienaber “''Die wind en die windvoël''” opneem in “''Die Afrikaanse dierverhaal''”. Daniel Hugo neem die Boesmanstorie “''Die leeu en die kind''” in die versamelbundel “''Tydskrif''” op. Op gevorderde leeftyd dokumenteer hy sy herinneringe aan die Genootskap van Regte Afrikaners en die stryd vir Afrikaans in “''Eerste skrywers''”. Hy skets die ontstaan en werk van die G.R.A. en verdedig die opvattings van die genootskap teenoor verskillende aanklagte van die Tweede Taalbeweging. Hy laat hom ook uit teen die taalrigtings van die Tweede beweging en sy uitsprake getuig van ’n uitgebreide kennis van die volkstaal, hoewel sy wetenskaplike insig in taalverskynsels gebrekkig is. In die tweede druk maak hy belangrike verbeterings. Die stof is beter gerangskik en die inhoud is verryk met ’n groot aantal dokumente wat betrekking het op die Patriotbeweging, terwyl die briewe van die Genootskappers ’n interessante perspektief gee op hulle werk, strewe en letterkundige insigte. Elize Botha neem ’n uittreksel uit hierdie boek onder die titel “''Die Afrikaanse Patriot''” in “''Afrikaanse essayiste''” op, as voorbeeld van sy vermoë om wyd oor ’n onderwerp te gesels en om dit vanuit verskeie gesigspunte te doen. “''Baanbrekerswerk''” is bedoel as aanvulling van “''Eerste Skrywers''”. Daar is egter weinig van waarde toegevoeg tot “''Eerste skrywers''” en dit is waarskynlik dat Von Wielligh hierdie boek skryf eerder om die G.R.A. en die ''Patriot''-skrywers te verdedig teen die kritiek waaraan hulle in die nuwe tydperk onderhewig was. “''Ons geselstaal''” is ’n oorsig van die gewestelike spraak soos Afrikaans gepraat word, ’n verwerking van ’n reeks artikels wat in 1921–1922 in ''Die Huisgenoot'' verskyn het. Die artikels is gebaseer op aantekeninge wat hy maak tydens sy omswerwinge as landmeter deur die lengte en breedte van die land. Met behulp van ’n groot aantal medewerkers het hy belangrike gegewens uit alle oorde versamel en uit sy ryke ervaring deel hy interessante anekdotes mee omtrent die ontstaan van 'n groot aantal gesegdes. Hy lewer verskeie werke wat primêr op die jeug gerig is of weens die aard van die werk eerder deur hierdie ouderdomsgroep geniet sal word. “''Ghwennie Barnveld''” is ’n historiese avontuurverhaal. Volgens die skrywer is die boek spesiaal gemik op dogters maar in werklikheid is dit eerder ’n spanningsverhaal vir alle ouderdomme, aangesien die fokus op die avontuurlike gebeurtenisse is eerder as op die karakters se ontwikkeling. Ghwennie (afgelei van die Zoeloewoord in-Gwenje wat krokodil beteken) se ouers trek in 1869 die binneland in. Op twaalfjarige ouderdom raak sy dan verdwaal in die veld en op haar langdurige swerftogte voorsien sy op vindingryke wyse in haar behoeftes en beveilig haarself. Hier blyk die skrywer se intieme kennis van die veld, van plante, wilde diere en inboorlinge, wat op onderhoudende wyse oorgedra word. Wanneer die redding naby is, val Ghwennie uit ’n boom en verloor haar geheue. Sy word die aangenome kind van ’n deftige Spanjaard en vertoef vyf jaar in Spanje. By hul terugkeer na Afrika word ’n groot jagtog georganiseer. Al die mans word deur die San met gifpyle doodgeskiet en die vroue moet ook veg vir hul lewe. Uiteindelik ontsnap Ghwennie en haar pleegmoeder uit die wildernis. “''Die Vrouens van Vrindenburg''” is ’n vervolg op hierdie verhaal. Ghwennie se vader keer na die dood van sy vrou as “die miljoenêr van die woestyn” na die beskawing terug. As ongeletterde beesboer raak hy dan verlief op Ghwennie se pleegmoeder, die weduwee van ’n adellike Spanjaard. Hieruit blyk dit dat die karakter-adel van die ongeletterde Voortrekker nie agterstaan by die fynbeskaafde Europese geboorte-adel nie. Hoewel “''Langs die Lebombo''” ’n avontuurverhaal is met die delf van goud en jag as tema, word hierin die lewensgewoontes en bygelowe van die Swazi’s uiteengesit, sodat die boek ook ’n bydrae op volkskundige gebied lewer. Die stof berus hoofsaaklik op die skrywer se eie ervarings as landmeter. Braam Skutter is die hoofkarakter en sy handlanger is die weetgierige Bolander Kallie, wat Braam se ellelange didaktiese mededelings met dankbaarheid ontvang. Populêre volkskunde, plantkunde en dierkunde beslaan ’n groot gedeelte van die boek. Die roman “''Huis en veld''” lewer eweneens ’n beter beskrywing van die leefwyse van gewone mense omstreeks 1870 as wat dit ’n boeiende roman is. Die ervarings van ’n paar families, wat baie rondtrek en 'n verskeidenheid van beroepe uitoefen, word in beknopte vorm vertel. Die karakters is egter net spreekbuise om kennis oor te dra of gebruike te illustreer. Die grootste gedeelte van die boek bestaan uit beskrywings van ou toestande en talryke uitweidings oor sake soos siektes en boererate. In die verhaal “''Staan jou Man''” word die boerelewe op die oosgrens van die Kaapkolonie in die tyd net voor die Groot Trek geskets. Dit is slegs ’n reeks anekdotes en avonture waar die helde almal dapper is en na aanleiding van die titel nie net in alle omstandighede hulle man staan nie, maar telkens oorwin selfs wanneer dinge heeltemal verlore lyk. Vir die jeug verwerk hy die verhale van “''Die hut van Outa'' ''Tom''” van Harriet Beecher Stowe en “''Robinson Crusoe''” van [[Daniel Defoe]] in Afrikaans. Hy skryf daarna self ’n soort Robinson Crusoe-verhaal met “''Nimrod Seeling''”. Nimrod is ’n seuntjie van vier jaar wat in die hande van Khoi-San beland en by hulle bly tot sy veertiende jaar. Hy beleef ’n groot aantal avonture, wat die skrywer weer ’n geleentheid gee om sy kennis van die gewoontes (veral die jaggewoontes), sedes en bygelowe van hierdie volksgroepe weer te gee. Hy lewer ook werk van meer informatiewe, vakkundige en historiese aard. “''By'e teelt''” is ’n uiteensetting van byeboerdery, oorgedruk uit artikels wat oorspronklik in ''Ons Taal'' verskyn het. In nog ’n reeks in ''Ons Taal'' behandel hy verskillende godsdienste, maar hierdie word nie in boekvorm gepubliseer nie. == Eerbewyse == Hy word in 1922 verkies as erelid van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns|Suid-Afrikaanse Akademie vir Taal, Lettere en Kuns]]. == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1907 |Diire storiis (Dierestories) |- |1909 |By'e teelt |- |1918 |Eerste skrywers |- | |Jakob Platjie |- | |Dierestories II |- |1919 |Boesmanstories I |- |1920 |Boesmanstories II |- | |Staan jou man |- |1921 |Boesmanstories III |- | |Boesmanstories IV |- | |Huis en veld |- | |Nimrod Seeling |- | |Dierestories III |- |1922 |Ghwennie Barnveld |- | |Dierstories en ander verhale |- |1923 |Langs die Lebombo |- |1924 |Die vrouens van Vrindenburg |- |1925 |Baanbrekerswerk of, Die letterkundige, kulturele en politieke betekenis van die Genootskap van Regte Afrikaners |- | |Ons geselstaal |- |2009 |Versamelde Boesmanstories 1 |- |2010 |Versamelde Boesmanstories 2 |- | |Vertalings |- |1920 |Robinson Crusoe – Daniel Defoe |} == Bronnelys == === Boeke === * Antonissen, Rob “Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede” Nasou Beperk Derde hersiene  uitgawe Tweede druk 1964 * Beukes, Gerhard J. en Lategan, F.V. “Skrywers en rigtings” J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Eerste uitgawe 1952 * Botha, Elize “Afrikaanse essayiste” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Vyfde druk 1975 * Bouwer, Alba “Afrikaans 100” Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1975 * Dekker, G. “Afrikaanse Literatuurgeskiedenis” Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970 * Grové, A.P. “Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans” Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988 * Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984 * Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Lindenberg, E. (red.) “Inleiding tot die Afrikaanse letterkunde” Academica Pretoria en Kaapstad Vierde uitgawe Eerste druk 1973 * Nasionale Pers Beperk “Ons skrywers en hul werke: ’n Plate-album” Nasionale Pers Bpk. Kaapstad 1936 * Nienaber, P.J. “Hier is ons skrywers!” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Eerste uitgawe 1949 * Nienaber, P.J.; Senekal, J.H en Bothma, T.C. “Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde” Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963 * Nienaber, P.J. et al “Perspektief en Profiel” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969 * Nienaber, P.J. (red.) “Rapier en Knuppel” Nasionale Boekhandel Kaapstad 1965 * Schoonees, P.C. “Die prosa van die tweede Afrikaanse beweging” J.H. de Bussy, Pretoria / Hollandsch- Afrikaansche Uitgevers Maatschappij v/h J. Dusseau & Co, Kaapstad 1939 (derde druk) * Smuts, J.P. “Karakterisering in die Afrikaanse roman” Hollandsch Afrikaansche Uitgevers Maatschappij Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1975 * Steyn, J.C. “Veg en vlug” Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe 1999 * Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998 * Van der Walt, P.D. “Mené Tekél” Nasionale Boekhandel Kaapstad Eerste uitgawe 1969 === Tydskrifte en koerante === * Grobbelaar, Pieter W. “G.R. von Wielligh” ’n Volkskundige evaluering” “Tydskrif vir Volkskunde en Volkstaal” Julie 1987 * Nienaber, P.J. “Helde van ons taal” “Die Taalgenoot” Augustus 1975 * Preller, Gustav S. “G.R. von Wielligh †” “Die Huisgenoot” 2 September 1932 * Steenberg, Elsabe “Von Wielligh en die volksverhaal” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 20 no. 2, Mei 1982 * Van Vuuren, Helize “Die mondelinge tradisie van die !Xam en ’n herlees van Von Wielligh se ‘Boesmanstories’ (vier dele, 1919–1921)” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 33, no.1, Februarie 1995 * Van Vuuren, Helize “Eg Afrikaanse erfenis in Duits” “By” 6 Januarie 2007 === Internet === * Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Von_Wielligh,_Gideon_Retief * Familie Legkaart: http://familielegkaart.blogspot.co.za/2015/08/f2-gideon-retief-von-wielligh-geb.html * Geni: https://www.geni.com/people/Gideon-Retief-von-Wielligh/6000000026784445482 * Lombard, Jean LitNet: http://www.litnet.co.za/kwessies-van-mite-en-moraliteit-by-gr-von-wielligh-se-boesman-optekeninge/ * Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3AVon+Wielligh%2C+Gideon+Retief.&qt=hot_author === Ongepubliseerde dokumente === * [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN) Bloemfontein “Wielligh, Gideon Retief von – Biografie” == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Von Wielligh, G.R.}} [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1859]] [[Kategorie:Sterftes in 1932]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] np28vojofvnfyzxm995m6ah5j1pg6g8 0 118463 2816244 2511721 2025-06-26T21:37:28Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816244 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Outeur | naam = Irna van Zyl | bynaam = | beeld = | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = | geboortedatum = | geboorteplek = | dood_datum = | sterfteplek = | ouers = | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]] | beroep = Skrywer | bekend = | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | genre = | bekende_werke = ''Moordvis'' | party = | godsdiens = | huweliksmaat = | kinders = | webblad = {{Amptelike URL}} | handtekening = }} '''Irna van Zyl''' is 'n [[Suid-Afrika]]anse [[joernalis]] en [[skrywer]]. Haar debuutroman, ''Moordvis'', is in 2016 bekendgestel. == Lewensloop == Van Zyl het 'n honneurs in Afrikaans en Nederlandse letterkunde, asook 'n honneurs in Joernalistiek aan die [[Universiteit van Stellenbosch]] verwerf. In Desember 1979 begin sy as verslaggewer by [[Die Burger]] in [[Kaapstad]] te werk. In 1981 wen sy die Stellenbosch-Boerewynmakery se prys vir ondernemende joernalistiek vir die vloedrampe by [[Laingsburg]] en spesifiek [[Montagu]]. Sy word Die Burger se eerste vroulike hoofsubredakteur in 1985, en in 1988 redakteur van [[De Kat]] in [[Johannesburg]]. Haar kortverhaalbundel ''Grootmensspeletjies'' is in 1995 gepubliseer. Sy verlaat De Kat in 1996 om na Kaapstad terug te trek, waar sy ''New Media Publishing'' in 1998 saam met John Psillos, Naomi Herselman en Sheldon Cohen stig. Kort daarna word sy ook redakteur van Insig en van 2007–2009 redakteur van Boeke-Insig. Sy tree in April 2015 uit as Redaksionele Direkteur van New Media om haar voltyds op kreatiewe skryfwerk toe te spits. In dieselfde jaar is sy deur [[Media24]] met die Piet Cillié-prys vereer vir haar joernalistieke loopbaan, asook deur [[Naspers]] met die ''Orde van Tafelberg'' vir haar bydrae as sakevrou aan die Naspers-groep.<ref>[http://www.irnavanzyl.co.za/ Curriculum Vitae], irnavanzyl.co.za, besoek op 6 Januarie 2016</ref> Haar eerste misdaadroman, ''Moordvis'', is in Julie 2016 deur Penguin uitgegee. Die boek is in Engels as ''Dead in the Water'' vertaal. == Publikasies == * ''Grootmensspeletjies'', 1995 * ''Moordvis'', 2016 == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Van Zyl, Irna}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse joernaliste]] [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] k8fa6g3fyvlql4mlywepzpgpa06ey6w 0 118685 2816274 2364432 2025-06-26T21:46:02Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816274 wikitext text/x-wiki {{Databoks}} '''François Jacobus du Toit''' ([[Colesberg]], [[Kaapkolonie]], [[25 Augustus]] [[1897]] – [[Bangkok]], [[Thailand]], [[17 Maart]] [[1961]]) was ’n Suid-Afrikaanse joernalis, ekonoom en kanselier van die [[PU vir CHO]]. == Herkoms en opleiding == [[Beeld:Professore en studente van die Teologiese Skool Potchefstroom 1918.jpg|duimnael|links|350px|Professore en studente van die Teologiese Skool Potchefstroom, 1918. François du Toit staan vierde van links in die derde ry.]] [[Lêer:Sen Francois Jacobus du Toit.jpg|duimnael|regs|200px|Sy vader, sen. [[François Jacobus du Toit|F.J. du Toit]].]] Du Toit was die oudste van die vyf kinders van sen. [[François Jacobus du Toit]] (1871 – 1931) van die plaas Caroluspoort, [[Noupoort]], en sy vrou, Anna Sophia van der Walt, met wie hy op [[24 Junie]] [[1894]] getroud is. Sy grootouers aan vaderskant was François Jacobus en Hester Hendrina Elizabeth du Toit, gebore Van der Walt, ’n kleinkind van kmdt. [[Tjaart van der Walt]]. Haar vader het deelgeneem aan verskeie Grensoorloë. François du Toit se oupa aan vaderskant het geveg in die Basoeto-oorlog van 1865 en ook in die Basoeto-oorlog onder Engelse bewind van 1881 en het die rang van onderveldkornet beklee. Du Toit het tot st. 6 onderrig aan 'n plaasskool ontvang en is daarna na die Hoërskool Colesberg en die [[Paarl Gimnasium]], waar hy in 1915 gematrikuleer het. Nadat hy twee jaar in die distrik [[Schweizer-Reneke]] skoolgehou het, is hy na die Teologiese Skool van die [[Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika|Gereformeerde Kerk]] op Potchefstroom. Hy verwerf die Intermediate in 1918 en die B.A.- graad in ekonomie en geskiedenis aan die [[Universiteit Stellenbosch]] in 1921. == Loopbaan == Nadat hy sy graad behaal het, het hy sy beroepslewe as joernalis op Potchefstroom begin waar hy verteenwoordiger van ''[[Die Burger|De Burger]]'' was. In 1925 is hy benoem as die eerste senior ekonoom van die nuwe afdeling ekonomie en markte van die [[Unie van Suid-Afrika|Uniale]] departement van landbou. Nog in 1925 het hy na Londen gegaan as assistent-handelskommissaris vir die Unie. In 1929 het hy na Suid-Afrika terugkeer en was hy in die departement van landbou agtereenvolgens senior ekonoom, hoofklerk, waarnemende hoof van die afdeling uitbreiding en onderwys (landbouskole), daarna stigter en eerste voorsitter van die Suid-Afrikaanse Wolraad en stigter van verskeie ander landbourade. In die tydperk tot 1934 het die regering hom meermale oorsee gestuur op uitgebreide handelsverkennings, veral na die Verre Ooste en Noord-Amerika. Van 1934 tot 1937 was hy handelskommissaris vir die Unie in [[Verenigde Koninkryk|Brittanje]] en van 1937 tot 1943 adjunk-hoëkommissaris en sekretaris by [[Suid-Afrika-huis (Londen)|Suid-Afrika-huis]] in [[Londen]]. In dié tyd het hy die land op talryke internasionale konferensies verteenwoordig. Van 1944 tot 1949 was hy sekretaris van die departement van handel en nywerheid in [[Pretoria]]. In 1947 is hy aangewys as die eerste voorsitter van die Raad vir die Ontwikkeling van Natuurlike Hulpbronne (RONH) en lid van die [[Wetenskaplike en Nywerheidnavorsingsraad|WNNR]], in 1948 lid van die Nasionale Raad vir Sosiale Navorsing (NRSV) en voorsitter van die land se Verdedigingshulpbronne, in 1949 'n direkteur van [[Yskor]], in 1951 voorsittende direkteur van [[Sasol]], en in 1952 van [[Foskor]] asook voorsitter van die Staalafsetmaatskappy van Afrika. Du Toit was lid en af en toe voorsitter van belangrike staatskommissies, onder meer in 1960 voorsitter van die Kommissie vir Blanke Bewaring van die Platteland. Hy was ook lid van die direksie van verskeie finansiële ondernemings, byvoorbeeld Sanlam, [[Federale Volksbeleggings]] en die Nasionale Bouvereniging. Daarnaas was hy ook stigterslid van die Suid-Afrikastigting. Hy is oorlede in [[Thailand]] terwyl hy op 'n handelsending na die Ooste was, vergesel van sy vrou, Mien. Hy het op 'n trap op pad na 'n eetsaal 'n hartaanval gekry. Hy was indertyd voorsitter van die Nywerheidsontwikkelingskorporasie (NOK), wat onder meer [[Sasol]] begin het as antwoord op sanksies teen Suid-Afrika. Selfs dr. [[Hendrik Verwoerd]] het gereël vir hulp vir sy vrou in die vreemde. == Akademiese prestasies == [[Beeld:Willemina, Hugo, Louis en LJ (Wickus) du Plessis, kinders van prof JA du Plessis.jpg|duimnael|regs|210px|Vier van prof. [[Jacobus du Plessis]] se kinders, omstreeks 1905: Willemina (uit sy eerste huwelik (met [[Laurika du Plessis|Laurika Postma]]), wat met F.J. du Toit sou trou, [[Hugo du Plessis|Hugo]], Louis en [[Wicus du Plessis|Wicus]].]] Ook in akademiese kringe het hy met groot vrug beweeg: as lid van die raad van die [[PU vir CHO]] (1952), van die raad van die [[Universiteit van Suid-Afrika]] (1957), en ook as lid van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] in 1955. In Maart 1954 het die Potchefstroomse Universiteit aan hom 'n eredoktoraat in die ekonomiese wetenskappe toegeken en in November van dieselfde jaar het hy kanselier van dié universiteit geword. Sy besonderse belangstelling in akademiese sake het onder meer die bevordering van oorspronklike navorsing (ekonomies, industrieel en natuurwetenskaplik) omvat. In 1960 het hy voor die Suid-Afrikaanse Akademie 'n rede oor ''Die toekoms van die Akademie met betrekking tot die bevordering van die natuurwetenskappe en die tegniek'' gelewer. Du Toit het heelwat artikels geskryf, meestal in die tydskrif ''Koers'' (1945–1959). Prof. [[J. Chris Coetzee]] het hom beskryf as "'n man van die daad en veral van die gesproke woord, 'n ware vriend en sieraad vir ons ekonomiese, sosiale, kulturele en wetenskaplike werk en lewe – 'n man met groot invloed binne- en buitelands. Hy kon dink, sien en doen, beplan en uitvoer. Hy was 'n diep gelowige Christen, diensvaardig, opofferend en beminlik." == Gesinslewe == Uit sy huwelik met Wilhelmina, ’n dogter van prof. [[Jacobus du Plessis|J.A. du Plessis]] van die Teologiese Skool op Potchefstroom en halfsuster van proff. [[Wicus du Plessis|Wicus]] en [[Hugo du Plessis]], is drie dogters gebore. Die Frans du Toit-gebou in Pretoria en die F. du Toit-prys vir bedryfsekonomie en finansies van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns, is na hom genoem. Sy kleindogter Willemien Jerling was getroud met ds. [[Braam le Roux]] van [[Botswana]]. == Bronne == * {{af}} Beyers, C.J. (hoofred.). 1981. ''[[Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek]]'', deel IV. Durban: Butterworth & Kie (Edms) Bpk. * {{af}} {{en}} [[Hjalmar Reitz|Reitz, Hjalmar]] en [[Harm Oost|Oost, Harm]] (reds.), Goodman, I.M. (samesteller). 1931. ''Die Nasionale Boek. 'n Geskiedenis van die ontstaan en groei van die Nasionale Party van Suid-Afrika en wat dit bereik het, tesaam met belangwekkende Artiekels <!-- so in boek gedruk; dit was 1931 -->in verband daarmee''. Johannesburg: Nasionale Boek Maatskappy. {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Du Toit, Francois}} [[Kategorie:Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akademici]] [[Kategorie:Geboortes in 1897]] [[Kategorie:Sterftes in 1961]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] p05hqs80dvo2s24ypioap47avrok9we 0 120891 2816365 2809722 2025-06-27T10:57:14Z Rooiratel 90342 2816365 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Stroop Report - Warsaw Ghetto Uprising 06b.jpg|regs|duimnael|275x275px|In hierdie bekende foto van die [[Opstand in die Warskou-ghetto|Warskou Ghetto-opstand]] versamel Josef Blösche (ver regs) en ander [[Nazi-Duitsland|Nazi-soldate]] [[Jode]] vir vervolging.]] '''Ontmensliking''' kan as ’n [[gedrag]] of proses beskryf word wat die individualiteit van ander ondermyn. As proses kan dit as die teenoorgestelde van [[Vermensliking|personifikasie]] verstaan word – ’n stylfiguur waar [[Mens|menslike]] eienskappe aan nielewende voorwerpe of 'n [[abstraksie]] toegeken word; ontmensliking is die miskenning van hierdie selfde eienskappe. == Menswees == In Herbert Kelman se werk oor ontmensliking beskik menswees oor twee kenmerke: “[[identiteit]]” (m.a.w. ’n persoon as ’n individu, onafhanklik en onderskeibaar van ander, en met die vermoë om keuses te maak”) en “gemeenskap” (m.a.w. die persoon as “deel van ’n ineengeskakelde netwerk van individue wat na mekaar omsien”). Wanneer een daarvan ontken word, lok ’n teiken nie meer deernis of ander morele response uit nie, en mag hy of sy gevolglik aan gewelddadige optrede onderwerp word.<ref>Kelman, H. C. (1976).</ref> == Dierlik versus meganisties == In Nick Haslam se ondersoek van ontmensliking onderskei hy tussen uniek menslike eienskappe (UM) wat mense van diere onderskei, en tweedens menslike natuur (MN)-eienskappe, wat kenmerkend van menswees is. Volgens Haslam kom die dierlike vorm van ontmensliking voor wanneer ’n [[Ingroepe en uitgroepe|uitgroep]] sekere uniek menslike eienskappe (bv. verfyndheid, morele gevoeligheid) ontsê word. Mense wat dierlike ontmensliking ondervind, word as amoreel, onintelligent, gebrekkig aan selfbeheersing gesien en aan diere gelykgestel. Dit het voor en gedurende die gedurende die [[Tweede Wêreldoorlog]] met die [[Jode]] (sien [[Holocaust]]), en tydens die Rwandese Volksmoord met die [[Tutsi]]'s gebeur. Meganistiese ontmensliking kom voor wanneer teikens sekere kenmerke van die menslike natuur (bv. kognitiewe buigsaamheid, warmte, individualiteit) ontsê word. Teikens van meganistiese ontmensliking word as koud, onbuigsaam, vervangbaar, gebrekkig aan individualiteit gesien en aan masjiene of voorwerpe gelykgestel. Meganistiese ontmensliking vind gewoonlik op ’n interpersoonlike basis plaas (wanneer iemand byvoorbeeld as ’n middel tot ’n doel gesien word). == Verwante psigologiese prosesse == Verskeie sielkundige navorsingstudies word met die konsep van ontmensliking verbind. Infra-vermensliking is die siening dat die uitgroep “minder menslik” en meer soos diere is terwyl pseudo-spesievorming impliseer dat die ontmensde persoon nie as lid van die menslike spesie beskou word nie.<ref name="eibl">{{cite book|title=The Biology of Peace and War: Men, Animals and Aggression|publisher=New York Viking Press|author=Eibl-Eibisfeldt, Irenäus|year=1979}}</ref> Om meer spesifiek te wees, individue assosieer sekondêre emosies (wat as uniek menslik beskou word) meer met die ingroep as met die uitgroep. Primêre emosies (dié wat deur alle redelike wesens ervaar word, mense sowel as diere) word eerder met die uitgroep geassosieer. Ontmensliking word intrinsiek met geweld verbind. ’n Mens kan nie iemand anders ernstig beseer sonder om hom of haar eers (as ’n vorm van rasionalisasie) in jou gedagtes te ontmens nie. Militêre opleiding is onder andere ’n sistematiese desensitering en ontmensliking van die vyand.<ref name="grossman">{{cite book|title=On Killing: The Psychological Cost of Learning to Kill in War and Society|publisher=Back Bay Books|author=Grossman, Dave Lt. Col.|year=1996|isbn=0-316-33000-0}}</ref> Delegitimisering is die “kategorisering van groepe in uiters negatiewe sosiale kategorieë wat uitgesluit van menslike groepe is.” Morele uitsluiting kom voor wanneer uitgroepe aan ’n ander stel morele waarde, reëls en regverdigheid onderwerp word as dié wat in sosiale verhoudings met ingroeplede toegepas word. Wanneer individue ander mense ontmens, ervaar hulle nie meer ontsteltenis wanneer hulle daardie persone sleg behandel nie. Morele uitsluiting word gebruik om uiterste gedrag soos volksmoorde, streng immigrasiebeleide en eugenetika (rasverbetering) te verduidelik, maar kan ook op ’n meer gereelde, alledaagse diskriminerende vlak voorkom.<ref>{{cite journal|last1=Bandura|first1=Albert|title=Selective Moral Disengagement in the Exercise of Moral Agency|journal=Journal of Moral Education|volume=31|issue=2|year=2002|pages=101–119|url=http://historicalunderbelly.files.wordpress.com/2009/11/bandura_moraldisengagement1.pdf|doi=10.1080/0305724022014322}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Bandura|first1=Albert|last2=Barbaranelli|first2=Claudio|last3=Caprara|first3=Gian Vittorio|last4=Pastorelli|first4=Concetta|title=Mechanisms of moral disengagement in the exercise of moral agency.|journal=Journal of Personality and Social Psychology|volume=71|issue=2|year=1996|pages=364–374|url=http://www.uky.edu/~eushe2/Bandura/Bandura1996JPSP.pdf|doi=10.1037/0022-3514.71.2.364}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Bandura|first1=Albert|last2=Underwood|first2=Bill|last3=Fromson|first3=Michael E|title=Disinhibition of aggression through diffusion of responsibility and dehumanization of victims|journal=Journal of Research in Personality|volume=9|issue=4|year=1975|pages=253–269|url=http://www.uky.edu/~eushe2/Bandura/Bandura1975.pdf|doi=10.1016/0092-6566(75)90001-X}}</ref> Martha Nussbaum (1999) het sewe komponente van objektivering geïdentifiseer: “instrumentaliteit”, “eienaarskap”, “ontkenning van selfstandigheid”, "traagheid", "vervangbaarheid", "skendbaarheid” (“violability"), en "ontkenning van subjektiwiteit" == Fasiliterende faktore == Alhoewel sosiale afstand van die teiken ’n noodsaaklike voorwaarde vir ontmensliking is, is dit volgens sekere navorsing op sigself nie voldoende nie. Sou dit die geval wees, sou ontmensliking baie meer algemeen gewees het. Om 'n hoë status te hê maak 'n persoon egter wel meer geneig om ander te ontmens.<ref>{{cite journal|last1=Capozza|first1=D.|last2=Andrighetto|first2=L.|last3=Di Bernardo|first3=G. A.|last4=Falvo|first4=R.|title=Does status affect intergroup perceptions of humanity?|journal=Group Processes & Intergroup Relations|volume=15|issue=3|year=2011|pages=363–377|doi=10.1177/1368430211426733}}</ref> Laestatusgroepe word eerder met menslike natuur-eienskappe (warmte, emosionaliteit) as uniek menslike eienskappe geassosieer. Dit impliseer dat hulle kwansuis nader aan diere as aan mense is, aangesien hierdie eienskappe tipies van mense is, maar ook by ander spesies gesien kan word.<ref>{{cite journal|last1=Loughnan|first1=S.|last2=Haslam|first2=N.|last3=Kashima|first3=Y.|title=Understanding the Relationship between Attribute-Based and Metaphor-Based Dehumanization|journal=Group Processes & Intergroup Relations|volume=12|issue=6|year=2009|pages=747–762|doi=10.1177/1368430209347726}}</ref> Verder is daar ook bevind dat individue in 'n magsposisie meer geneig is om hulle ondergeskiktes te objektiveer en hulle eerder as 'n middel tot 'n doel te behandel as om op hulle wesenlik menslike eieskappe te fokus.<ref>{{cite journal|last1=Gruenfeld|first1=Deborah H.|last2=Inesi|first2=M. Ena|last3=Magee|first3=Joe C.|last4=Galinsky|first4=Adam D.|title=Power and the objectification of social targets.|journal=Journal of Personality and Social Psychology|volume=95|issue=1|year=2008|pages=111–127|pmid=18605855|doi=10.1037/0022-3514.95.1.111}}</ref> Laastens is daar ook gemerk dat wanneer 'n persoon in die teenwoordigheid van 'n intieme ingroeplid verkeer, hy meer geneig is om 'n teiken te ontmens deur laasgenoemde se menslike verstandelike eienskappe te ontken, hom soos 'n dier te behandel en meer bereid is om wrede ondervragingstaktieke toe te pas.<ref>{{cite journal|last1=Waytz|first1=Adam|last2=Epley|first2=Nicholas|title=Social connection enables dehumanization|journal=Journal of Experimental Social Psychology|volume=48|issue=1|year=2012|pages=70–76|doi=10.1016/j.jesp.2011.07.012}}</ref> Dit is verbasend, want waar sosiale verbintenisse gewoonlik voordele vir gesondheid en welsyn inhou, blyk dit intergroepverhoudings te benadeel. == Ras en etnisiteit == Ontmensliking is dikwels 'n gevolg van konflik in 'n intergroepkonteks. Ander etniese en rassegroepe word in die populêre kultuur dikwels as diere voorgestel. In die VSA word Afro-Amerikaners byvoorbeeld implisiet met ape geassosieer. In die verlede is ontmensliking dikwels met rassemoordkonflikte geassosieer wanneer ideologieë die slagoffers vóór en gedurende die konflik met rotte/peste vergelyk het. In die 1900's het die Australiese en Britse owerhede 'n wet ingestel om die Australiese state te federeer. Artikel 51 (xxvi) en 127 was twee bepalings wat die Australiese inboorlinge (Aboriginals) ontmens het. Volgens Artikel 51 het die Parlement die mag om wette vir die vrede, orde en goeie bestuur van die Gemenebes in te stel, met betrekking tot: (xxvi) die mense van enige ras, uitsluitend die Australiese inboorlinge in enige staat, vir wie daar spesiale wette gemaak sal word. En Artikel 127 lees: In die berekening van die hoeveelheid mense van die Gemenebes... sal die Australiese inboorlinge nie getel word nie. == Objektivering == Volgens Fredrickson en Roberts behels die [[seksuele objektivering]] van vroue meer as bloot pornografie (wat vroue se liggaam bo hulle uniek menslike, verstandelike en emosionele eienskappe beklemtoon), maar sluit dit die samelewing as geheel in. Daar is 'n normatiewe klem op vroulike voorkoms wat veroorsaak dat vroue hulle liggaam vanuit 'n derdepersoonsperspektief beskou.<ref>{{cite journal|last1=Fredrickson|first1=Barbara L.|last2=Roberts|first2=Tomi-Ann|title=OBJECTIFICATION THEORY.|journal=Psychology of Women Quarterly|volume=21|issue=2|year=1997|pages=173–206|url=https://www.researchgate.net/publication/258181826_Objectification_Theory_Toward_Understanding_Women%27s_Lived_Experiences_and_Mental_Health_Risks|doi=10.1111/j.1471-6402.1997.tb00108.x}}</ref> Die sielkundige afstand wat vroue teenoor hulle liggaam ervaar, kan daartoe lei dat hulle hulself ontmens. Mans wat vroue as diere of objekte ontmens, is meer geneig om vroue te verkrag en seksueel te teister en toon 'n meer negatiewe gesindheid teenoor vroulike verkragtingslagoffers.<ref>{{cite journal|last1=Rudman|first1=L. A.|last2=Mescher|first2=K.|title=Of Animals and Objects: Men's Implicit Dehumanization of Women and Likelihood of Sexual Aggression|journal=Personality and Social Psychology Bulletin|volume=38|issue=6|year=2012|pages=734–746|url=http://rutgerssocialcognitionlab.weebly.com/uploads/1/3/9/7/13979590/rudman__mescher_2012._of_animals_and_objects.pdf|doi=10.1177/0146167212436401|pmid=22374225}}</ref> == Die rol van nasies en regerings == [[Sosiologie|Sosioloë]] en [[Historikus|historici]] beskou ontmensliking dikwels as die kern van [[oorlog]]. Owerhede beeld die "vyand" dikwels as minder as menslik uit sodat kiesers meer geneig sal wees om 'n oorlog te ondersteun wat hulle andersins as massamoord sou beskou. Ander state skets ’n vyandige regering of lewenswyse as barbaars en insinueer dat die burgers kinderlik is en nie die vermoë het om hulle eie sake te hanteer nie. Sulke argumente is as ’n dekmantel vir [[kolonialisme]] gebruik. Die[[Sjoa| Jodeslagting]] gedurende die [[Tweede Wêreldoorlog]] en die Rwandese Volksmoord is albei voorbeelde van gruweldade gebaseer op ontmenslikingsveldtogte wat deur die regering georganiseer is. Ontmensliking kan ook buite openlike gewelddadige konflikte gesien word, soos by politieke debatte waar opponente as onnosel of inherent boos voorgehou word. == Die rol van terroriste en rebelle == Niestaatlike rolspelers—veral [[terrorisme|terroriste]]—wend hulle ook tot ontmensliking om hulle saak te bevorder en skuldgevoelens te onderdruk. Die Weather Underground, 'n terroristegroep in die 1960's, het die "polisie is varke"-idee gebruik om lede te oortuig dat hulle nie besig is om mense seer te maak nie, maar om wilde diere dood te maak. Eweneens is stellings soos "terroriste is skuim" ook 'n vorm van ontmensliking.<ref>{{Cite journal|last=Graham|first=Stephen|year=2006|title=Cities and the 'War on Terror'|journal=International Journal of Urban and Regional Research|volume=30|issue=2|pages=255–276|doi=10.1111/j.1468-2427.2006.00665.x}}</ref> == Menslike anatomie == In die VSA is Amerikaners van Afrika-afkoms ontmens deurdat hulle nie as mense nie, maar as primate geklassifiseer is. Die Amerikaanse Grondwet van 1787 het bepaal dat wanneer sensusdata versamel word, "alle ander persone" met verwysing na Negerslawe, as drie-vyfdes van 'n mens getel sou word. == In die wetenskap, geneeskunde en tegnologie == Die verhouding tussen ontmensliking en die wetenskap het tot relatief onlangs onetiese wetenskaplike navorsing tot gevolg gehad. Die [[Nazi-eksperimente op mense|Nazi's se eksperimentering]] op Jode is so 'n voorbeeld. Gedurende die Jodeslagting het Nazi-wetenskaplikes verskeie eksperimente op Jode uitgevoer. Deur die ontmensliking van hierdie groep kon die navorsing geregverdig word. In 'n mediese konteks het die verloop van tyd sommige ontmenslikingspraktyke meer aanvaarbaar gemaak, nie minder nie. Waar disseksies van menslike kadawers in die Middeleeue as ontmensliking beskou is, is die waarde van disseksies as 'n opleidingshulpmiddel van so 'n aard dat dit nou meer algemeen aanvaar word. Wat die pasiënt betref, is daar in sommige Amerikaanse state kontroversiële wetgewing wat vereis dat 'n vrou 'n sonar van haar fetus sien voordat sy 'n aborsie mag ondergaan. Kritici van die wet redeneer dat om 'n beeld van haar fetus te sien, die fetus vermenslik en vroue teen aborsie bevooroordeel.<ref>{{Cite journal|last=Sanger|first=C|year=2008|title=Seeing and believing: Mandatory ultrasound and the path to a protected choice|journal=UCLA Law Review|volume=56|pages=351–408}}</ref> 'n Onlangse studie toon ook dat die subtiele vermensliking van mediese pasiënte die sorg wat hierdie pasiënte ontvang, verbeter.<ref>Turner, Y., & Hadas-Halpern, I. (2008, December 3).</ref> Navorsers het bevind dat deelname aan gewelddadige videospeletjies 'n negatiewe effek het op die speler se persepsie van sy eie menslikheid sowel as dié van die spelers wat teikens van die geweld in die speletjies is.<ref>{{Cite journal|last=Bastian|first=Brock|year=2012|title=Cyber-dehumanization: Violent video game play diminishes our humanity|journal=Journal of Experimental Social Psychology|volume=48|issue=2|pages=486–491|doi=10.1016/j.jesp.2011.10.009}}</ref> Ontmensliking het in die verlede onder die voorwendsel van "vooruitgang in die naam van wetenskap" plaasgevind. Gedurende die St. Louis-wêreldskou in 1904 is verskeie inboorlinge van onafhanklike stamme regoor die wêreld in menslike dieretuine ten toon gestel. == Geskiedenis en kolonialisme == In Martin Luther King Jr. se boek oor menseregte ''Why We Can't Wait'', verduidelik hy: "Ons nasie is uit 'n volkslagting gebore toe daar besluit is dat die oorspronklike Amerikaner, die Indiaan, 'n minderwaardige ras was." Die Mi'kmaq-oudste en menseregteaktivis Daniel N. Paul het historiese vertellings van gruweldade teen Eerste Nasies-volke in Noord-Amerika breedvoerig nagevors en beskryf. Volgens hom was Europese kolonialisme in Kanada en Amerika 'n onderwerping van die inheemse volke, en 'n reeks ongeëwenaarde gewelddadige misdade teen die mensdom. == Taal == Ontmensliking en 'n ontmensde persepsie is soms die resultaat van die taal wat gebruik word om groepe mense te beskryf. Woorde soos trekkers, immigrante en buitelanders ("expats") word op grond van sosiale status en rykdom aan vreemdelinge toegeken, nie op grond van hulle vermoë en prestasies nie. "Buitelander" blyk gebruik te word om die bevoorregtes, dikwels westerlinge, te beskryf wat hulle in 'n area kom vestig en suggereer gewoonlik bekwaamheid, rykdom en vertroue. Aan die ander kant is "immigrant" 'n woord wat dikwels saam met "onwettig" gebruik word, wat beteken dat dit 'n uiters negatiewe konnotasie het. Die misbruik en volgehoue misbruik van hierdie woorde wat gebruik word om ander mense te beskryf, kan die persepsie van 'n uitgroep op 'n negatiewe manier affekteer. == Kuns == [[Francisco Goya]], beroemde Spaanse skilder en afdrukmaker uit die romantiese tydperk, het subjektiwiteit betreffende oorloggruwels en brutale geweld voorgestel wat die proses van ontmensliking uitgebeeld het. In die romantiese tydperk was martelaarskuns dikwels 'n middel om die onderdruktes en gefolterdes te vergoddelik, en Goya het dikwels bose karakters uitgebeeld wat hierdie onregverdige, afskuwelike dade uitvoer. Maar die skilder het hierdie konvensie op 'n revolusionêre manier verbreek deur die martelaarfigure in sy werke te ontmens. "...Goya was so vasbeslote om martelaars in stukke vleis te verander dat 'n mens nie kon uitmaak wie hy geskilder het nie."<ref>{{Cite book|last=Anderson|year=2013|first=Emma|title=The Death and Afterlife of the North American Martyrs|publisher=Harvard University Press|location=United States|pages=91|isbn=978-0-674-72616-1}}</ref> == Sien ook == * [[Sjoa]] * [[Vermensliking]] * <!-- {{columns-list|3| * [[Bullying]] * [[Destabilisation]] * [[Ethnic stereotype]] * [[Life unworthy of life]] * [[Nonperson]] * [[Second-class citizen]] * [[Social defeat]] * [[Victimisation]] * [[Perceived psychological contract violation]] * [[Perceived organizational support]] * [[American mutilation of Japanese war dead]] * [[Humanocentrism]] * [[Racism]] * [[Organ harvesting]] * [[Female genital mutilation]] * [[Genocide]] * [[War crimes]] * [[Human rights violations]] * [[Female infanticide]] * [[Human trafficking]] * [[Slavery]] * [[Holocaust]] * [[Child slavery]] * [[Child soldiers]] * [[Rape]] * [[Torture]] }} --> == Verwysing == {{Verwysings|30em}} == Eksterne skakels == * http://www.psychwiki.com/wiki/Dehumanization {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100929000211/http://www.psychwiki.com/wiki/Dehumanization |date=29 September 2010 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Homofobie]] [[Kategorie:Rassisme]] [[Kategorie:Interpersoonlike verhoudings]] [[Kategorie:Skending van menseregte]] f7r46yu1ff2cwmbr0ugyy4amuqogkn5 10 135801 2816336 2355082 2025-06-27T09:29:41Z Pynappel 70858 Vertaal 2816336 wikitext text/x-wiki <span itemscope itemtype="https://af.wikipedia.org/wiki/{{BASEPAGENAME}}">{{#if:{{{1|}}} |{{trim|{{{1}}}}} }}&#32;({{#if:{{{2|}}} |trou&nbsp;{{#ifeq:{{{2|}}}|{{get year|{{{2|}}}}} |{{{2|}}} |{{abbr|1={{get year|{{{2|}}}}}|2={{{2|{{#time:F j, Y}}}}}}} }} }}{{#if:{{{3|}}} |{{#ifeq:{{{end|{{{reason|}}}}}}| |– |{{#if:{{{2|}}} |&#59;&#32; }}{{#switch:{{{end|{{{reason|}}}}}} | d | d. | died = {{abbr|s.|sterf}}&nbsp; | div | div. | divorced = skei&nbsp; | w | w. | wid | wid. | widow | widowed = {{main other|[[Category:Marriage template errors|W{{PAGENAME}}]]}}{{abbr|wid.|widowed}}&nbsp; | = <!--(reason marriage ended not supplied)--> | #default = {{{end|{{{reason|}}}}}}&nbsp; }} }}{{#ifeq:{{{3|}}}|{{get year|{{{3|}}}}} |{{{3|}}} |{{abbr|1={{get year|{{{3|}}}}}|2={{{3|}}}}} }} }})</span>{{#ifeq:{{{4|+}}}|{{{4|-}}} |{{main other|[[Category:Marriage template errors|U{{PAGENAME}}]]}} }}<!-- --><noinclude>{{Documentation}}</noinclude> k2c470q9sga3wepoetg3nvc9f46tzd5 0 140293 2816283 2796054 2025-06-27T00:15:26Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816283 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Zelda Jongbloed | beeld = | beeldonderskrif = | geboortenaam = Zelda Erasmus | geboortedatum = [[3 Oktober]] [[1950]] | geboorteplek = [[Groot-Brakrivier (dorp)|Groot-Brakrivier]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika]] | sterfdatum = {{SDEO|1950|10|3|2018|7|21}} | sterfplek = [[Mowbray]], [[Kaapstad]], [[Wes-Kaap]], Suid-Afrika | party = [[Demokratiese Alliansie]] | beroep = Politikus<br/>Joernalis | nasionaliteit = {{ZAF}} | orde = Skadu-adjunkminister van Staatsdiens en Administrasie | termynaanvang = 1 Januarie 2017 | termyneinde = 21 Julie 2018 | leier = [[Mmusi Maimane]] | voorganger = [[Andricus van der Westhuizen]] | opvolger = Jaco Londt | orde2 = Skadu-adjunkminister van Landbou, Bosbou en Visserye | termynaanvang2 = 5 Junie 2014 | termyneinde2 = 1 Januarie 2017 | leier2 = Mmusi Maimane | voorganger2 = [[Pieter van Dalen]] | opvolger2 = Pieter van Dalen | orde3 = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] | termynaanvang3 = 21 Mei 2014 | termyneinde3 = 21 Julie 2018 | ouers = | eggenoot = | kinders = 3 | alma_mater = [[Universiteit van Wes-Kaapland]]<br/>[[Rhodes-universiteit]] | religie = | handtekening = }} '''Zelda Jongbloed''' (née '''Erasmus'''; [[3 Oktober]] [[1950]], [[Groot-Brakrivier (dorp)|Groot-Brakrivier]] – [[21 Julie]] [[2018]], [[Mowbray]], [[Kaapstad]]) was 'n veteraan Suid-Afrikaanse joernalis en politikus. Sy was vanaf 2014 tot 2018 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering]] vir die [[Demokratiese Alliansie]]. Sy was Skadu-adjunkminister van Landbou, Bosbou en Visserye voordat sy Skadu-adjunkminister van Staatsdiens en Administrasie geword het. Jongbloed het as 'n senior joernalis vir die ''[[Rapport]]'' en ''[[Die Burger]]'' gewerk.<ref>Londt, Jaco. [https://www.knysnaplettherald.com/News/Article/Politics/the-da-has-lost-a-giant-today-201807210540 The DA has lost a giant today], Knysna-Plett Herald, 21 Julie 2018. Besoek op 29 Maart 2019.</ref> ==Vroeë lewe en loopbaan== Zelda Erasmus is op 3 Oktober 1950 in [[Groot-Brakrivier (dorp)|Groot-Brakrivier]] in die [[Kaapprovinsie]] gebore. Sy het aan Hoërskool George gemtrikuleer en daarna onderwys aan die [[Universiteit van Wes-Kaapland]] studeer waarvan sy 'n BA-graad in onderwys ontvang het.<ref name="TL">{{Webaanhaling|url=https://www.timeslive.co.za/sunday-times/opinion-and-analysis/2018-08-11-zelda-jongbloed-top-journalist-who-practised-politics-her-own-way/|van=Barron|naam=Chris|datum=12 Augustus 2018|titel=Zelda Jongbloed: Top journalist who practised politics her own way|taal=Engels|toegangsdatum=15 Januarie 2023}}</ref> Sy het later 'n MA-graad in joernalistiek aan [[Rhodes-universiteit]] behaal.<ref name = "litnet">Lloyd, Jason. [https://www.litnet.co.za/zelda-jongbloed/ Zelda Jongbloed], Litnet, 27 Julie 2017. Besoek op 29 Maart 2019.</ref> Sy was vir drie jaar 'n onderwyseres voordat sy die joernalistiek betree het.<ref name="TL"/> Sy was 40 jaar lank 'n joernalis. Sy het haar loopbaan as 'n kadetverslaggewer vir die ''Kaapse Herald'' begin. In 1976 het sy en haar destydse man die weekblad ''Herald Het Suid Western'' in [[George]] begin. Teen daardie tyd het sy ook vir die ''[[Rapport]]''-koerant begin werk doen.<ref name="litnet" /> Jongbloed is in 1979 as senior joernalis by die nou ontbinde ''Evening Post'' in [[Gqeberha|Port Elizabeth]] aangestel. Sy was toe in diens van 'n private maatskappy in [[Namibië]] en het vir 'n lang tydperk vir die maatskappy gewerk. In 1981 het sy 'n senior joernalis by die Rapport-koerant geword. In 1986 is sy as die redakteur van die ''Rapport Ekstra'' aangestel. Jongbloed is later bevorder tot adjunkredakteur van die ''Rapport''.<ref name="litnet" /> In 2010 is sy as waarnemende redakteur van ''Die Burger Oos-Kaap'' aangewys. Jongbloed was ook 'n politieke rubriekskrywer vir beide die ''Rapport'' en ''Die Burger''. Sy was die skrywer van die verbruikerskategorie "Kampvegter" in ''Die Burger'' koerant. Sy het in 2012 van [[Naspers]] afgetree. Jongbloed was ten tyde van haar aftrede adjunkredakteur van beide die ''Rapport'' en ''Die Burger''.<ref name="litnet" /> Ná haar verkiesing tot die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] in [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2014|Mei 2014]], het [[Mmusi Maimane]], DA-parlementêre leier, haar as die adjunk-skaduminister van Landbou, Bosbou en Visserye aangestel. Sy is in November 2016 as die skadu-adjunkminister van Staatsdiens en Administrasie aangestel.<ref name = "News24">Evans, Jenni. [https://www.news24.com/SouthAfrica/News/former-journalist-turned-mp-zelda-jongbloed-dies-20180722 Former journalist turned MP Zelda Jongbloed dies], News24, 22 Julie 2018. Besoek op 29 Maart 2019.</ref> Sy was die hoof van die DA se Kannaland en Oudtshoorn-kiesafdelings. Voor die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2016|2016 plaaslike verkiesing]] het Jongbloed geheime onderhandelinge met die [[ANC]] gehou om die om die [[ICOSA]]-ampshouers in die bankrot [[Kannaland Plaaslike Munisipaliteit]] te verwyder. Die onderhandelinge was 'n sukses en die DA en ANC het 'n nie-amptelike reëling getref om die munisipaliteit te regeer.<ref name="TL"/> Sy was lid van verskeie parlementêre komitees, insluitend die Portefeuljekomitee oor Landbou, Bosbou en Visserye, die Portefeuljekomitee oor Staatsdiens en Administrasie, en die Veelparty-vrouekoukuskomitee.<ref>Human, Jaco. [https://www.ofm.co.za/article/national/264063/veteran-journalist-passed-away Veteran journalist passed away], OFM, 22 Julie 2018. Besoek op 29 Maart 2019.</ref><ref>[https://www.politicsweb.co.za/archive/the-das-shadow-cabinet--mmusi-maimane The DA's shadow cabinet - Mmusi Maimane]. Besoek op 29 Maart 2019.</ref> ==Dood== Jongbloed is op 21 Julie 2018 in haar huis in die [[Mowbray]]-woonbuurt van [[Kaapstad]] aan kanker dood. Sy was 67 ten tyde van haar dood. Na haar dood het die Demokratiese Alliansie 'n verklaring uitgereik waarin hulle Jongbloed geloof het. Haar begrafnis is op 28 Julie 2018 in haar tuisdorp Groot-Brakrivier gehou.<ref>[https://mainnews.net/africa/south-africa-former-journalist-turned-mp-zelda-jongbloed-dies/ South Africa: Former Journalist Turned MP Zelda Jongbloed Dies] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190329172556/https://mainnews.net/africa/south-africa-former-journalist-turned-mp-zelda-jongbloed-dies/ |date=29 Maart 2019 }}. Besoek op 29 Maart 2019.</ref> ==Verwysings== {{verwysings}} ==Notas== {{Vertaaluit|il=Zelda Jongbloed|taalafk=en}} {{DEFAULTSORT:Jongbloed, Zelda}} [[Kategorie:Politici van die Demokratiese Alliansie]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Geboortes in 1950]] [[Kategorie:Sterftes in 2018]] a5dhloa41z18l9vn03h9i9lafnjr33p 0 140374 2816202 2784628 2025-06-26T20:47:36Z Sobaka 328 bywerk 2816202 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = <small>Die agbare</small> Floyd Shivambu | beeld = Floyd Shivambu DP (cropped).jpg | beeldonderskrif = | orde = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika| parlement]] | termynaanvang = 21 Mei 2014 | termyneinde = 15 Augustus 2024 | vise = | voorganger = | opvolger = | geboortenaam = Nyiko Floyd Shivambu | geboortejaar = 1983 | geboortemaand = 1 | geboortedag = 1 | geboorteplek = [[Malamulele]], [[Gazankulu]] | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Ekonomiese Vryheidsvegters]]→<br/>[[Umkhonto we Sizwe (politieke party)|Umkhonto we Sizwe-party]] | orde2 = | termynaanvang2 = | termyneinde2 = | vise2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = | termynaanvang3 = | termyneinde3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = | toekennings = }} '''Nyiko Floyd Shivambu''' (gebore 1 Januarie 1983 te [[Malamulele]], [[Gazankulu]]) is 'n Suid-Afrikaanse [[politikus]] wat tot 15 Augustus 2024 as 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] vir die [[Ekonomiese Vryheidsvegters]] gedien het.<ref>{{Cite web |last=Masuabi |first=Queenin |date=2024-08-15 |title=Shivambu quits EFF for MK, Malema likens ‘pain’ to mother’s death |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2024-08-15-shivambu-quits-eff-for-mk-malema-likens-pain-to-mothers-death/ |access-date=2024-08-15 |website=[[Daily Maverick]] |language=en}}</ref> Hy het hom dieselfde dag by [[Jacob Zuma]] se [[Umkhonto we Sizwe (politieke party)|Umkhonto we Sizwe-party]] aangesluit. Shivambu is in Malamulele, Limpopo, gebore. Hy was die adjunkpresident en luitenant-hoofbevelvoerder van die Ekonomiese Vryheidsvegters, die Parlementêre hoofsweep daarvan in die Suid-Afrikaanse Parlement, wat in die Handel en Nywerheidportefeuljekomitee en die Staande Komitee oor Finansies gedien het. Shivambu was ook 'n lid van die Pan-Afrika-parlement, wat in die Komitee vir Landelike Ekonomie, Landbou, Natuurlike Hulpbronne en Omgewing gedien het.<ref>[https://www.pa.org.za/person/nyiko-floyd-shivambu/ Nyiko Floyd Shivambu ::] People's Assembly</ref><ref>[https://www.enca.com/south-africa/watch-ndlozi-shivambu-kicked-out-of-parliament | WATCH: Ndlozi, Shivambu kicked out of Parliament |] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180825002419/https://www.enca.com/south-africa/watch-ndlozi-shivambu-kicked-out-of-parliament |date=25 Augustus 2018 }} eNCA</ref> ==Politieke loopbaan== In die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2024]] het Malema verklaar dat 'n potensiële EFF-ANC-koalisie sou afhang van die aanstelling van Shivambu as Minister van Finansies.<ref>{{Cite web |last=Maliti |first=Soyiso |date=2024-04-05 |title='Make Floyd Shivambu the finance minister': Malema states demand for coalition with ANC |url=https://www.news24.com/news24/politics/make-floyd-shivambu-the-finance-minister-malema-states-demand-for-coalition-with-anc-20240405 |access-date=2024-07-01 |website=News24 |language=en-US}}</ref> Op 18 Augustus 2024 het Julius Malema Sinawo Tambo as Floyd se plaasvervanger in die parlement aangekondig. Na die verkiesing het hy egter eerder by die uMkhonto weSizwe Party aangesluit en die Sekretaris-Generaal en 'n Parlementslid geword. Op 18 Augustus 2024 het Malema aangekondig dat Sinawo Tambo Shivambu in die Parlement sou vervang. Shivambu is in Junie 2025 as MK se Sekretaris-Generaal afgedank.<ref name="mg_sacked">{{Cite web |last=Eyaaz |date=2025-06-03 |title=Zuma ontslaan Shivambu as MK sekretaris-generaal |url=https://mg.co.za/politics/2025-06-03-zuma-sacks-shivambu-as-mk-secretary-general/ |access-date=2025-06-04 |website=The Mail & Guardian |language=en-ZA}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Huidige LP's van Suid-Afrika}} {{DEFAULTSORT:Shivambu, Floyd}} [[Kategorie:Geboortes in 1983]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die Economic Freedom Fighters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse politici]] 9cl49ybe9rduqpjvppvk7fgpckcbj4z 2816203 2816202 2025-06-26T20:50:11Z Sobaka 328 skakel 2816203 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = <small>Die agbare</small> Floyd Shivambu | beeld = Floyd Shivambu DP (cropped).jpg | beeldonderskrif = | orde = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika| parlement]] | termynaanvang = 21 Mei 2014 | termyneinde = 15 Augustus 2024 | vise = | voorganger = | opvolger = | geboortenaam = Nyiko Floyd Shivambu | geboortejaar = 1983 | geboortemaand = 1 | geboortedag = 1 | geboorteplek = [[Malamulele]], [[Gazankulu]] | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Ekonomiese Vryheidsvegters]]→<br/>[[Umkhonto we Sizwe (politieke party)|Umkhonto we Sizwe-party]] | orde2 = | termynaanvang2 = | termyneinde2 = | vise2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = | termynaanvang3 = | termyneinde3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = | toekennings = }} '''Nyiko Floyd Shivambu''' (gebore [[1 Januarie]] [[1983]] te [[Malamulele]], [[Gazankulu]]) is 'n Suid-Afrikaanse [[politikus]] wat tot 15 Augustus 2024 as 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] vir die [[Ekonomiese Vryheidsvegters]] gedien het.<ref>{{Cite web |last=Masuabi |first=Queenin |date=2024-08-15 |title=Shivambu quits EFF for MK, Malema likens ‘pain’ to mother’s death |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2024-08-15-shivambu-quits-eff-for-mk-malema-likens-pain-to-mothers-death/ |access-date=2024-08-15 |website=[[Daily Maverick]] |language=en}}</ref> Hy het hom dieselfde dag by [[Jacob Zuma]] se [[Umkhonto we Sizwe (politieke party)|Umkhonto we Sizwe-party]] aangesluit. Shivambu is in Malamulele, Limpopo, gebore. Hy was die adjunkpresident en luitenant-hoofbevelvoerder van die Ekonomiese Vryheidsvegters, die Parlementêre hoofsweep daarvan in die Suid-Afrikaanse Parlement, wat in die Handel en Nywerheidportefeuljekomitee en die Staande Komitee oor Finansies gedien het. Shivambu was ook 'n lid van die Pan-Afrika-parlement, wat in die Komitee vir Landelike Ekonomie, Landbou, Natuurlike Hulpbronne en Omgewing gedien het.<ref>[https://www.pa.org.za/person/nyiko-floyd-shivambu/ Nyiko Floyd Shivambu ::] People's Assembly</ref><ref>[https://www.enca.com/south-africa/watch-ndlozi-shivambu-kicked-out-of-parliament | WATCH: Ndlozi, Shivambu kicked out of Parliament |] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180825002419/https://www.enca.com/south-africa/watch-ndlozi-shivambu-kicked-out-of-parliament |date=25 Augustus 2018 }} eNCA</ref> ==Politieke loopbaan== In die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2024]] het Malema verklaar dat 'n potensiële EFF-ANC-koalisie sou afhang van die aanstelling van Shivambu as Minister van Finansies.<ref>{{Cite web |last=Maliti |first=Soyiso |date=2024-04-05 |title='Make Floyd Shivambu the finance minister': Malema states demand for coalition with ANC |url=https://www.news24.com/news24/politics/make-floyd-shivambu-the-finance-minister-malema-states-demand-for-coalition-with-anc-20240405 |access-date=2024-07-01 |website=News24 |language=en-US}}</ref> Op 18 Augustus 2024 het Julius Malema Sinawo Tambo as Floyd se plaasvervanger in die parlement aangekondig. Na die verkiesing het hy egter eerder by die uMkhonto weSizwe Party aangesluit en die Sekretaris-Generaal en 'n Parlementslid geword. Op 18 Augustus 2024 het Malema aangekondig dat Sinawo Tambo Shivambu in die Parlement sou vervang. Shivambu is in Junie 2025 as MK se Sekretaris-Generaal afgedank.<ref name="mg_sacked">{{Cite web |last=Eyaaz |date=2025-06-03 |title=Zuma ontslaan Shivambu as MK sekretaris-generaal |url=https://mg.co.za/politics/2025-06-03-zuma-sacks-shivambu-as-mk-secretary-general/ |access-date=2025-06-04 |website=The Mail & Guardian |language=en-ZA}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Huidige LP's van Suid-Afrika}} {{DEFAULTSORT:Shivambu, Floyd}} [[Kategorie:Geboortes in 1983]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die Economic Freedom Fighters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse politici]] kyydv387prz0c9fsegr3di559wq043c 2816207 2816203 2025-06-26T20:52:39Z Sobaka 328 Nie meer wees nie 2816207 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = <small>Die agbare</small> Floyd Shivambu | beeld = Floyd Shivambu DP (cropped).jpg | beeldonderskrif = | orde = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika| parlement]] | termynaanvang = 21 Mei 2014 | termyneinde = 15 Augustus 2024 | vise = | voorganger = | opvolger = | geboortenaam = Nyiko Floyd Shivambu | geboortejaar = 1983 | geboortemaand = 1 | geboortedag = 1 | geboorteplek = [[Malamulele]], [[Gazankulu]] | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Ekonomiese Vryheidsvegters]]→<br/>[[Umkhonto we Sizwe (politieke party)|Umkhonto we Sizwe-party]] | orde2 = | termynaanvang2 = | termyneinde2 = | vise2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = | termynaanvang3 = | termyneinde3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = | toekennings = }} '''Nyiko Floyd Shivambu''' (gebore [[1 Januarie]] [[1983]] te [[Malamulele]], [[Gazankulu]]) is 'n Suid-Afrikaanse [[politikus]] wat tot 15 Augustus 2024 as 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] vir die [[Ekonomiese Vryheidsvegters]] gedien het.<ref>{{Cite web |last=Masuabi |first=Queenin |date=2024-08-15 |title=Shivambu quits EFF for MK, Malema likens ‘pain’ to mother’s death |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2024-08-15-shivambu-quits-eff-for-mk-malema-likens-pain-to-mothers-death/ |access-date=2024-08-15 |website=[[Daily Maverick]] |language=en}}</ref> Hy het hom dieselfde dag by [[Jacob Zuma]] se [[Umkhonto we Sizwe (politieke party)|Umkhonto we Sizwe-party]] aangesluit. Shivambu is in Malamulele, Limpopo, gebore. Hy was die adjunkpresident en luitenant-hoofbevelvoerder van die Ekonomiese Vryheidsvegters, die Parlementêre hoofsweep daarvan in die Suid-Afrikaanse Parlement, wat in die Handel en Nywerheidportefeuljekomitee en die Staande Komitee oor Finansies gedien het. Shivambu was ook 'n lid van die Pan-Afrika-parlement, wat in die Komitee vir Landelike Ekonomie, Landbou, Natuurlike Hulpbronne en Omgewing gedien het.<ref>[https://www.pa.org.za/person/nyiko-floyd-shivambu/ Nyiko Floyd Shivambu ::] People's Assembly</ref><ref>[https://www.enca.com/south-africa/watch-ndlozi-shivambu-kicked-out-of-parliament | WATCH: Ndlozi, Shivambu kicked out of Parliament |] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180825002419/https://www.enca.com/south-africa/watch-ndlozi-shivambu-kicked-out-of-parliament |date=25 Augustus 2018 }} eNCA</ref> ==Politieke loopbaan== In die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2024]] het Malema verklaar dat 'n potensiële EFF-ANC-koalisie sou afhang van die aanstelling van Shivambu as Minister van Finansies.<ref>{{Cite web |last=Maliti |first=Soyiso |date=2024-04-05 |title='Make Floyd Shivambu the finance minister': Malema states demand for coalition with ANC |url=https://www.news24.com/news24/politics/make-floyd-shivambu-the-finance-minister-malema-states-demand-for-coalition-with-anc-20240405 |access-date=2024-07-01 |website=News24 |language=en-US}}</ref> Op 18 Augustus 2024 het Julius Malema Sinawo Tambo as Floyd se plaasvervanger in die parlement aangekondig. Na die verkiesing het hy egter eerder by die uMkhonto weSizwe Party aangesluit en die Sekretaris-Generaal en 'n Parlementslid geword. Op 18 Augustus 2024 het Malema aangekondig dat Sinawo Tambo Shivambu in die Parlement sou vervang. Shivambu is in Junie 2025 as MK se Sekretaris-Generaal afgedank.<ref name="mg_sacked">{{Cite web |last=Eyaaz |date=2025-06-03 |title=Zuma ontslaan Shivambu as MK sekretaris-generaal |url=https://mg.co.za/politics/2025-06-03-zuma-sacks-shivambu-as-mk-secretary-general/ |access-date=2025-06-04 |website=The Mail & Guardian |language=en-ZA}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Huidige LP's van Suid-Afrika}} {{DEFAULTSORT:Shivambu, Floyd}} [[Kategorie:Geboortes in 1983]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die Economic Freedom Fighters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse politici]] 125p4hbziyj5h5xycdwtiqr7wf9b5ux 0 140385 2816243 2742959 2025-06-26T21:37:22Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816243 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Liezl van der Merwe | beeld = Ms Liezl van der Merwe.jpg | beeldonderskrif = | orde = Lid van die parlement | termynaanvang = | termyneinde = | vise = | voorganger = | opvolger = | geboortedatum = <!-- vul slegs in indien onderstaande drie velde onbekend is (geboortejaar, geboortemaand en geboortedag --> | geboortejaar = 1980 | geboortemaand = 10 | geboortedag = 5 | geboorteplek = | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Inkatha-Vryheidsparty]] | orde2 = | termynaanvang2 = | termyneinde2 = | vise2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = | termynaanvang3 = | termyneinde3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = }} '''Liezl van der Merwe''' (gebore 5 Oktober 1980) is 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] vir die [[Inkatha-Vryheidsparty]]. {{Saadjie}} {{Huidige LP's van Suid-Afrika}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Van der Merwe, Liezl}} [[Kategorie:Politici van die Inkatha-Vryheidsparty]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Geboortes in 1980]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] otwpphq7wvue8qzgf7xekwoaym33kxi 0 193585 2816213 2815542 2025-06-26T21:29:27Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816213 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Wouter Wessels | beeld = Wouter Wessels.jpg | beeldonderskrif = | orde = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering]] | termynaanvang = 1 Desember 2017 | termyneinde = | vise = | voorganger = | opvolger = | geboortenaam = Wouter Wynand Wessels | geboortejaar = 1985 | geboortemaand = 3 | geboortedag = 18 | geboorteplek = | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Vryheidsfront Plus]] | orde2 = Lid van die [[Vrystaatse provinsiale wetgewer]] | termynaanvang2 = 21 Mei 2014 | termyneinde2 = 2017 | vise2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = | termynaanvang3 = | termyneinde3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = [[Universiteit van die Vrystaat]] | religie = | handtekening = }} '''Wouter Wynand Wessels''' (gebore 18 Maart 1985) is 'n [[Suid-Afrika]]anse politikus wat die [[Vryheidsfront Plus]] in die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering (parlement)]] verteenwoordig. Wessels het die voormalige leier van die Vryheidsfront Plus, dr. [[Pieter Mulder]], se setel in die parlement oorgeneem na Mulder se uittrede.<ref name="maroela">{{cite web |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/wouter-wessels-wil-met-integriteit-n-verskil-maak/ |title=Wouter Wessels wil met integriteit ʼn verskil maak |date=27 Februarie 2018 |work=[[Maroela Media]] |access-date=29 Augustus 2018 |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20200202125325/https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/wouter-wessels-wil-met-integriteit-n-verskil-maak/ |archive-date=2 Februarie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Wessels was tussen 2009 en 2014 werksaam as Mulder se persoonlike sekretaris.<ref name="maroela" /> Wessels was getroud met Tammy Wessels, wat ook 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering]] is, waar sy die Vryheidsfront Plus verteenwoordig.<ref name="politicsweb">{{cite web |url=http://www.politicsweb.co.za/politics/member-of-parliament-and-spouse-robbed-at-their-ho |title=Wouter Wessels MP and his spouse robbed at their home |work=politicsweb |access-date=29 Augustus 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200202125324/https://www.politicsweb.co.za/politics/member-of-parliament-and-spouse-robbed-at-their-ho |archive-date=2 Februarie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Vroeë lewe == Wessels word groot in [[Oos-Londen]] in die [[Oos-Kaap]], [[Suid-Afrika]] en matrikuleer aan die [[Hoërskool Grens]]. Hy studeer aan die [[Universiteit van die Vrystaat]], waar hy sy politieke loopbaan begin deur as kampusleier van die [[Vryheidsfront Plus]] te dien.<ref name="maroela" /> == Loopbaan == Wessels sluit na sy universiteitstudie by die Vryheidsfront Plus as werknemer aan.<ref name="maroela" /> Hy dien tussen 2009 en 2014 as privaatsekretaris vir partyleier [[Pieter Mulder]], toe Mulder adjunkminister in die [[Kabinet van Jacob Zuma, Mei 2009|kabinet van Jacob Zuma]] was.<ref name="maroela" /> == Politieke standpunte == Wessels is ten gunste van [[moedertaalonderrig]] en is gekant teen [[regstellende aksie]].<ref name="maroela" /> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [https://www.pa.org.za/person/wouter-wynand-wessels/ Wouter Wessels] op People's Assembly * {{twitter|wouter_wessels}} {{Saadjie}} {{Huidige LP's van Suid-Afrika}} {{DEFAULTSORT:Wessels, Wouter}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Politici van die Vryheidsfront Plus]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Geboortes in 1985]] [[Kategorie:Alumni van die Universiteit van die Vrystaat]] bo6au2o7fo7v3wy516u4vsngdgqdw0x 0 207762 2816129 2094620 2025-06-26T19:03:44Z 96.68.101.137 Missoula, MT, VS; 1978-. 2816129 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Dana Carvey | Beeld = Dana Carvey at the Governor's Ball following the 41st Annual Emmy Awards cropped.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Dana Thomas Carvey | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1955|6|2}} | Geboorteplek = Missoula, [[Montana|MT]], [[Verenigde State]] | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = 2 | Skool = | Universiteit = | Beroep = Akteur en skrywer | Aktiewe jare = 1978- | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0001022 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Dana Carvey''' (gebore 2 Junie 1955) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] akteur en skrywer. Hy is bekend vir sy rolle in die rolprente ''Wayne's World'' (1992), ''Wayne's World 2'' (1993), en ''The Master of Disguise'' (2002), en in die televisiereeks ''Saturday Night Live'' (1975). == Filmografie == === Rolprente === * 1990: ''Opportunity Knocks'' * 1992: ''Wayne's World'' * 1993: ''Wayne's World 2'' * 1994: ''Clean Slate'' * 1994: ''Trapped in Paradise'' * 2002: ''The Master of Disguise'' * 2014: ''41 on 41'' * 2016: ''The Comedy Club'' * 2017: ''Too Funny to Fail: The Life & Death of The Dana Carvey Show'' === Televisiereekse === * 1975: ''Saturday Night Live'' * 1978: ''The Big Laff Off'' * 1982: ''One of the Boys'' * 1984: ''Blue Thunder'' * 1994: ''Dennis Miller Live'' * 1996: ''The Dana Carvey Show'' * 2016: ''First Impressions with Dana Carvey'' === Televisierolprente === * 1980: ''Alone at Last'' * 1984: ''Superstars of Comedy Salute the Improv'' * 1985: ''Slickers'' * 1988: ''Superman 50th Anniversary'' * 1992: ''Toonces, the Cat Who Could Drive a Car'' * 1993: ''Wayne and Garth's Saturday Night Live Music a Go-Go'' * 1994: ''Saturday Night Live Presents President Bill Clinton's All-Time Favorites'' * 2016: ''A Toast to 2016!'' === Video's === * 1991: ''Saturday Night Live: The Best of Robin Williams'' * 1992: ''Best of Saturday Night Live: Special Edition'' * 1992: ''Queen: Bohemian Rhapsody, Wayne's World Version'' * 1992: ''Cinderella: Hot and Bothered'' * 1995: ''Fire on the Track: The Steve Prefontaine Story'' * 2003: ''Identity Crisis: The Making of a Master'' * 2003: ''Man of a Thousand Faces'' * 2003: ''The Ultimate Clip Collection: Alice Cooper'' * 2005: ''Cinderella: Rocked, Wired & Bluesed - The Greatest Video Hits'' * 2009: ''The Dana Carvey Show: Interview with Dana Carvey and Robert Smigel'' * 2010: ''Presidential Reunion'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0001022|Dana Carvey}} * {{Twitter|danacarvey|Dana Carvey}} * {{Facebook|danacarveycomedian|Dana Carvey}} * {{Instagram|thedanacarvey|Dana Carvey}} * {{YouTube|kanaal=UC5LezDdzAxGNZt4R4LeVzug|Dana Carvey}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Carvey, Dana}} [[Kategorie:Geboortes in 1955]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Amerikaanse manlike akteurs van die 21ste eeu]] fgj6zp88irc7cbg3ftf01vz9mq1rywo 0 243939 2816303 2814813 2025-06-27T02:38:12Z Nikolai Kurbatov 125512 /* Filmografie */ 2816303 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Marion Leonard | Beeld = Marion Leonard 1.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1881|6|9}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1881|6|9|1956|1|9}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise en skryfster | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0502701 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Marion Leonard''' (9 Junie 1881 – 9 Januarie 1956) was 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise en skryfster. Sy was bekend vir haar rol in die rolprent ''The Seed of the Fathers'' (1913). == Filmografie == === Rolprente === * 1909: ''[[At the Altar]]'' * 1909: ''[[And a Little Child Shall Lead Them]]'' * 1909: ''[[The Day After]]'' * 1909: ''[[Comata, the Sioux]]'' * 1909: ''[[The Criminal Hypnotist]]'' * 1909: ''[[The Death Disc: A Story of the Cromwellian Period]]'' * 1909: ''[[The Fascinating Mrs. Francis]]'' * 1909: ''[[Fools of Fate]]'' * 1909: ''[[The Gibson Girl]]'' * 1909: ''[[In Little Italy]]'' * 1909: ''[[The Lonely Villa]]'' * 1909: ''[[Leather Stocking]]'' * 1909: ''[[The Maniac Cook]]'' * 1913: ''The Seed of the Fathers'' * 1913: ''The Dead Secret'' * 1914: ''The Light Unseen'' * 1914: ''Mother Love'' * 1915: ''The Vow'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0502701|Marion Leonard}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Leonard, Marion}} [[Kategorie:Geboortes in 1881]] [[Kategorie:Sterftes in 1956]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] daix4o3rpp9xjcyt7p8pc1tk99ktbxr 2816304 2816303 2025-06-27T02:38:28Z Nikolai Kurbatov 125512 2816304 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Marion Leonard | Beeld = Marion Leonard 1.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1881|6|9}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1881|6|9|1956|1|9}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise en skryfster | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0502701 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Marion Leonard''' (9 Junie 1881 – 9 Januarie 1956) was 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise en skryfster. Sy was bekend vir haar rol in die rolprent ''The Seed of the Fathers'' (1913). == Filmografie == === Rolprente === * 1909: ''[[At the Altar]]'' * 1909: ''[[And a Little Child Shall Lead Them]]'' * 1909: ''[[The Day After]]'' * 1909: ''[[Comata, the Sioux]]'' * 1909: ''[[The Criminal Hypnotist]]'' * 1909: ''[[The Death Disc: A Story of the Cromwellian Period]]'' * 1909: ''[[The Fascinating Mrs. Francis]]'' * 1909: ''[[Fools of Fate]]'' * 1909: ''[[The Gibson Girl]]'' * 1909: ''[[In Little Italy]]'' * 1909: ''[[The Lonely Villa]]'' * 1909: ''[[Leather Stocking]]'' * 1909: ''[[The Maniac Cook]]'' * 1909: ''[[The Lure of the Gown]]'' * 1913: ''The Seed of the Fathers'' * 1913: ''The Dead Secret'' * 1914: ''The Light Unseen'' * 1914: ''Mother Love'' * 1915: ''The Vow'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0502701|Marion Leonard}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Leonard, Marion}} [[Kategorie:Geboortes in 1881]] [[Kategorie:Sterftes in 1956]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] g28pixsfu49vwf486l5v9s7npvijcma 2816305 2816304 2025-06-27T02:38:47Z Nikolai Kurbatov 125512 /* Rolprente */ 2816305 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Marion Leonard | Beeld = Marion Leonard 1.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1881|6|9}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1881|6|9|1956|1|9}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise en skryfster | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0502701 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Marion Leonard''' (9 Junie 1881 – 9 Januarie 1956) was 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise en skryfster. Sy was bekend vir haar rol in die rolprent ''The Seed of the Fathers'' (1913). == Filmografie == === Rolprente === * 1909: ''[[At the Altar]]'' * 1909: ''[[And a Little Child Shall Lead Them]]'' * 1909: ''[[The Day After]]'' * 1909: ''[[Comata, the Sioux]]'' * 1909: ''[[The Criminal Hypnotist]]'' * 1909: ''[[The Death Disc: A Story of the Cromwellian Period]]'' * 1909: ''[[The Fascinating Mrs. Francis]]'' * 1909: ''[[Fools of Fate]]'' * 1909: ''[[The Gibson Girl]]'' * 1909: ''[[In Little Italy]]'' * 1909: ''[[The Lonely Villa]]'' * 1909: ''[[Leather Stocking]]'' * 1909: ''[[The Maniac Cook]]'' * 1909: ''[[The Lure of the Gown]]'' * 1909: ''[[Lucky Jim]]'' * 1913: ''The Seed of the Fathers'' * 1913: ''The Dead Secret'' * 1914: ''The Light Unseen'' * 1914: ''Mother Love'' * 1915: ''The Vow'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0502701|Marion Leonard}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Leonard, Marion}} [[Kategorie:Geboortes in 1881]] [[Kategorie:Sterftes in 1956]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] m1t43pkor7ha1vqls18cbpi85icdy97 0 249654 2816340 2137057 2025-06-27T09:39:52Z Pynappel 70858 2816340 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Akteur | Naam = Natalya Krachkovskaya | Beeld = Natalya Krachkovskaya.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Natalia Leonidovna Belogortseva | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1938|11|24}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Sowjetunie|Sowjets]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1938|11|24|2016|3|3}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0469107 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Natalya Krachkovskaya''' (24 November 1938 – 3 Maart 2016) was 'n [[Sowjetunie|Sowjetse]] en [[Rusland|Russiese]] aktrise. Sy was bekend vir haar rolle in die rolprente ''Twelve Chairs'' (1971), ''Ivan Vasilievich: Back to the Future'' (1973), ''Ma-ma'' (1976), en ''Master i Margarita'' (1994). == Filmografie == === Rolprente === * 1971: ''Twelve Chairs'' * 1973: ''Ivan Vasilievich: Back to the Future'' * 1975: ''Rasskazy o Keshke i ego druzyakh'' * 1976: ''Ma-ma'' * 1976: ''Au-u!'' * 1982: ''Prosto uzhas'' * 1992: ''Gospodi, pomiluy zabludshikh'' * 1993: ''Sysknoe byuro 'Feliks''' * 1994: ''Master i Margarita'' * 1994: ''Russkoe chudo'' * 1994: ''Russkiy shchyot'' * 1997: ''Deti ponedelnika'' * 1999: ''Lift ukhodit po raspisaniyu'' * 2000: ''Seashore. Nurse'' * 2002: ''Plemyannik ili Russkiy biznes 2'' * 2003: ''Yubiley prokurora'' * 2003: ''Zhizn kuvyrkom'' === Televisiereekse === * 1997: ''Klubnichka'' * 2002: ''The Smile of Melometa'' === Televisierolprente === * 1974: ''Volshebnyy fonar'' * 1974: ''Benefis. Sergey Martinson'' * 1977: ''Eti neveroyatnyye muzykanty ili Novyye snovideniya Shurika'' * 1978: ''Do tretego vystrela'' * 1983: ''Vechera na khutore bliz Dikanki'' * 1987: ''Tsirk priekhal'' * 1998: ''Starye pesni o glavnom 3'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0469107|Natalya Krachkovskaya}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Krachkovskaya, Natalya}} [[Kategorie:Geboortes in 1938]] [[Kategorie:Sterftes in 2016]] [[Kategorie:Sowjetse aktrises van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Russiese aktrises van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Russiese aktrises van die 21ste eeu]] ejhln82q4jgbhmhnzpu7bsj60iosm1w 2816341 2816340 2025-06-27T09:40:10Z Pynappel 70858 2816341 wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Akteur | Naam = Natalya Krachkovskaya | Beeld = Natalya Krachkovskaya.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Natalia Leonidovna Belogortseva | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1938|11|24}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Sowjetunie|Sowjets]], [[Rusland|Russies]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1938|11|24|2016|3|3}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0469107 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Natalya Krachkovskaya''' (24 November 1938 – 3 Maart 2016) was 'n [[Sowjetunie|Sowjetse]] en [[Rusland|Russiese]] aktrise. Sy was bekend vir haar rolle in die rolprente ''Twelve Chairs'' (1971), ''Ivan Vasilievich: Back to the Future'' (1973), ''Ma-ma'' (1976), en ''Master i Margarita'' (1994). == Filmografie == === Rolprente === * 1971: ''Twelve Chairs'' * 1973: ''Ivan Vasilievich: Back to the Future'' * 1975: ''Rasskazy o Keshke i ego druzyakh'' * 1976: ''Ma-ma'' * 1976: ''Au-u!'' * 1982: ''Prosto uzhas'' * 1992: ''Gospodi, pomiluy zabludshikh'' * 1993: ''Sysknoe byuro 'Feliks''' * 1994: ''Master i Margarita'' * 1994: ''Russkoe chudo'' * 1994: ''Russkiy shchyot'' * 1997: ''Deti ponedelnika'' * 1999: ''Lift ukhodit po raspisaniyu'' * 2000: ''Seashore. Nurse'' * 2002: ''Plemyannik ili Russkiy biznes 2'' * 2003: ''Yubiley prokurora'' * 2003: ''Zhizn kuvyrkom'' === Televisiereekse === * 1997: ''Klubnichka'' * 2002: ''The Smile of Melometa'' === Televisierolprente === * 1974: ''Volshebnyy fonar'' * 1974: ''Benefis. Sergey Martinson'' * 1977: ''Eti neveroyatnyye muzykanty ili Novyye snovideniya Shurika'' * 1978: ''Do tretego vystrela'' * 1983: ''Vechera na khutore bliz Dikanki'' * 1987: ''Tsirk priekhal'' * 1998: ''Starye pesni o glavnom 3'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0469107|Natalya Krachkovskaya}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Krachkovskaya, Natalya}} [[Kategorie:Geboortes in 1938]] [[Kategorie:Sterftes in 2016]] [[Kategorie:Sowjetse aktrises van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Russiese aktrises van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Russiese aktrises van die 21ste eeu]] ojtvaq4ittyg0061zqthse92y6xcpyn 0 250652 2816308 2640308 2025-06-27T04:10:48Z InternetArchiveBot 131157 Red 0 verwysing(s) en merk 1 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816308 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Wetenskaplike | naam = Anna Amelia Mauve | beeld = Anna_Amelia_Obermeyer.jpg | breedte = 220 | beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | beeldonderskrif = | geboortenaam = Anna Amelia Obermeyer | geboortedatum = 30 Julie 1907 | geboorteplek = Pretoria | sterftedatum = 10 Oktober 2001 (op 94) | sterfteplek = Kaapstad | plek van graf = | blyplek = | burgerskap = | nasionaliteit = | vakgebied = Botanici | werkplek = Botaniese Navorsingsinstituut | alma mater = [[Universiteit van Pretoria|Transvaalse Universiteitskollege]] | doktorale promotor = Cornelis Eliza Bertus Bremekamp | akademiese adviseurs = | doktorale studente = | ander studente = | bekend vir = ''[[Acanthaceae]]'' | beïnvloed deur = | invloed op = | toekennings = | handtekening = | webblad = | voetnotas = }} [[Lêer:Odontonema flwrs.jpg|duimnael|links|150px|''Acanthaceae'']] '''Anna Amelia Mauve (née Obermeyer)''' (1907 - 2001) was 'n Suid-Afrikaanse [[Plantkunde|plantkundige]] wat by die Botaniese Navorsingsinstituut (tans die [[Suid-Afrikaanse Nasionale Biodiversiteitsinstituut]]) in Pretoria gewerk het. Meer as 4000 plantmonsters uit die [[Kalahari]] en [[Soutpansberg]] streke was deur haar gekatalogiseer. Sy het aansienlike bydraes gelewer aan die joernale ''Flowering Plants of Africa'' en ''Bothalia''. [[Lêer:Starr 050517-1490 Barleria cristata.jpg|duimnael|links|100px|''Barleria'']] == Loopbaan == [[Lêer:Blepharis attenuata 1.jpg|duimnael|regs|100px|''Blepharis'']] Obermeyer is op 30 Julie 1907 in Pretoria gebore en het Oos Eind Skool bygewoon. Sy het haar BSc in 1928 en MSc in 1931 aan die [[Universiteit van Pretoria|Transvaalse Universiteitskollege]], Pretoria, onder CEB Bremekamp verwerf. Sy is vanaf 1929 tot 1938 aangestel as 'n botanis aan die [[Ditsong Nasionale Natuurhistoriese Museum|Transvaal-museum]].<ref name="BothaliaObit"/> [[Lêer:Petalidium oblongifolium, blom, Voortrekkerbad, c.jpg|duimnael|links|100px|''Petalidium'']] Sy het in 1938 met Anton Mauve getrou en het nie na haar professionele loopbaan teruggekeer nie tot 1957 toe sy by die Suid-Afrikaanse Nasionale Biodiversiteitsinstituut aangesluit het.<ref name="BothaliaObit"/> Sy het inderdaad teruggekeer na haar oorspronklike werk toe omdat die botaniese versamelings van die Transvaal-museum oorgeplaas was na die Nasionale Herbarium in 1953.<ref name="BothaliaMuseum"/> Haar verantwoordelikheidsgebied by die Nasionale Herbarium was ''petaloid monocots'' en sy het hierdie posisie behou totdat sy in Julie 1972 aftree-ouderdom bereik het. In Oktober 1972 na 'n kort vakansie het sy teruggekeer na die Nasionale Herbarium in 'n tydelike kapasiteit en, twaalf jaar later, in 1984 is sy bevorder tot tydelike senior landbounavorser. In Augustus 1985 het sy uiteindelik afgetree en verhuis na Pinelands, Kaapstad. Sy is op 10 Oktober 2001 in Kaapstad oorlede.<ref name="BothaliaObit"/> [[Lêer:Anthericum ramosum 250605.jpg|duimnael|links|100px|''Anthericum'']] == Studierigting == Aan die Transvaal-museum het Obermeyer meestal met ''[[Acanthaceae]]'' en veral ''[[Barleria]]'', ''[[Blepharis]]'' en ''[[Petalidium]]'' gewerk. Sy het 'n groot versameling plante van die Vernay-Lang-ekspedisie<ref name="Vernay"/> na die [[Kalahari]] gekatalogiseer en een van die eerste rekords van die flora van hierdie streek geskep.<ref name="BothaliaObit"/> Sy was ook deel van 'n ekspedisie, saam met [[Herold Georg Wilhelm Johannes Schweickerdt|H.G.W.J. Schweickerdt]] en [[Inez Clare Verdoorn|I.C. Verdoorn]], na die [[Soutpansberg]] se soutpanne en het 'n verslag van die monsters van plante wat ingesamel is, geskryf.<ref name="BothaliaSout"/> [[Lêer:Dipcadi serotinum-IMG 4331.jpg|duimnael|regs|100px|''Dipcadi'']] In 1957 het Obermeyer begin werk aan ''petaloid monocots'', en individuele nuwe spesies beskryf. Sy het ook tekste verskaf vir beelde wat in die tydskrif ''Flowering Plants of Africa'' verskyn. Deel 42 van hierdie tydskrif is aan haar toegewy. Sy het hersienings van ''[[Anthericum]]'', ''[[Dipcadi]]'' en ''[[Lagarosiphon]]'' voltooi. Sy het meer as 4000 eksemplare ingesamel op verskeie velduitstappies in Suid-Afrika en [[Rhodesië]] in die geselskap van [[Vivian Frederick Maynard FitzSimons | VFM FitzSimons]].<ref name="BothaliaObit"/> == Toekennings en eerbewyse == Obermeyer is die Suid-Afrikaanse vereniging van Plantkundiges (South African Association of Botanists) se senior medalje vir plantkunde toegeken met die aanhaling dat sy meer bygedra het tot die projek as enige ander botanis. Sy was 'n lid van die [[Suid-Afrikaanse Biologiese Vereniging]] en het dié se joernaal gewysig. Sy was 'n stigterslid van die Suid-Afrikaanse vereniging vir Plantkundiges, 'n lid van die ''Association pour l'Étude Taxonomique de la Flore d'Afrique Tropicale'' en 'n lid van S<sub>2</sub>A<sub>3</sub>.<ref name="BothaliaObit"/> == Eponieme == Obermeyer word herdenk in die volgende plantname: * ''Asparagus obermeyerae'' * ''Barleria ameliae'' * ''Blepharis obermeyerae'' * ''Hemizygia obermeyerae'' * ''[[Lachenalia ameliae]]'' * ''[[Massonia obermeyerae]]'' Die standaard skrywer afkorting '''Oberm.''' word gebruik om Anna Amelia Obermeyer as die skrywer aan te dui wanneer 'n botaniese naam gebruik word. == Geselekteerde publikasies == Van die meer as 4000 eksemplare van plante wat deur Obermeyer gekatalogiseer was, word in die volgende lys van publikasies gedek:<ref name="BothaliaObit"/> * Bremekamp, C.E.B. & Obermeyer, A.A. 1935 Serum Kalahariense, a list of plants collected. ''Annals of the Transvaal Museum'' 16: 399-442 * Ellis, R.P., Manders, R. & Obermeyer, A.A. 1979. Anatomical observations on the peduncle of ''Xyris capensis'' (Xyridaceae). ''Bothalia'' 12: 637-639. * Lewis, G.J., Obermeyer, A.A. & Barnard, T.T. 1972. ''Gladiolus'': a revision of the South African species. ''Journal of South African Botany'', Suppl. vol. 10: 1-316. * Lewis, J. & Obermeyer, A.A. 1985. Xyridaceae. ''Flora of southern Africa'' 4,2: 1-8. * Mauve A.A. 1966a. Flowering aquatic plants in South Africa. ''Fauna & Flora'' 17: 19-23. * Mauve A.A. 1967. Water-lilies in South Africa. ''Fauna & Flora'' 18: 31-35. * Obermeyer, A.A. 1959. ''Petalidium bracteatum.'' ''The Flowering Plants of Africa'' 33: t. 1317 * Obermeyer, A.A. 1933a. Notes on the distribution of ''Copaifera mopane'' Kirk. ''South African Journal of Science'' 30: 266-269. * Obermeyer, A.A. 1960. ''Choananthus cyrtanthiflorus''. ''The Flowering Plants of Africa'' 34: t. 1340. * Obermeyer, A.A. 1961a. Notes and new records of South African plants: ''Barleria argillicola'' Oberm. ''Bothalia'' 7: 444, 445. * Obermeyer, A.A. 1962a. A revision of the South African species of ''Anthericum'', ''Chlorophytum'' and ''Trachyandra''. ''Bothalia'' 7: 669-767. * Obermeyer, A.A. 1963a. A new ''Haemanthus'' and a new ''Tritonia'' from southern Africa. ''Kirkia'' 3: 22-24. * Obermeyer, A.A. 1964a. ''Aponogeton''. ''Journal of the Limnological Society of South Africa'' 1: 12. 13. * Obermeyer, A.A.1965a. ''Potamogeton''. ''Journal of the Limnological Society of South Africa'' 2: 27-35. * Obermeyer, A.A. 1967a. Two new species of ''Bulbine'' (Liliaceae). ''Bothalia'' 9: 342-344. * Obermeyer, A.A. 1968a. ''Dietes vegeta''. ''The Flowering Plants of Africa'' 39: t. 1524. * Obermeyer, A.A. 1970a. ''Droseraceae. Rondulaceae. Podostemaceae. Flydrostachyaceae''. ''Flora of southern Africa'' 13: 187-213. * Obermeyer, A.A. 1971a. Two new ''Ornithogalum'' species from South-West Africa. ''Bothalia'' 10: 355-358. * Obermeyer, A.A. 1972a. ''Clivia gardenii''. ''The Flowering Plants of Africa'' 42: t. 1641. * Obermeyer, A.A. 1973a. A note on ''Laurembergia repens'' (Flalorrhagidaceae). ''Bothalia'' 11: 116. 117. * Obermeyer, A.A. 1974a. New taxa in the ''Tumeraceae''. ''Bothalia'' 11: 288-290. * Obermeyer, A.A. 1976a. ''Elatinaceae. Frankeniaceae. Tamaricaceae''. ''Flora of southern Africa'' 22: 23-39. * Obermeyer, A.A. 1977a. ''Babiana pygmaea''. ''The Flowering Plants of Africa'' 44: t. 1731 * Obermeyer, A.A. 1978a. ''Ornithogalum'': a revision of the southern African species.''Bothalia'' 12: 323-376. * Obermeyer, A.A. 1980a. The genus ''Sypharissa'' (Liliaceae). ''Bothalia'' 13: 111-114. * Obermeyer, A.A. 1981a. A new species of ''Strumaria'' (Amarvllidaceae). ''Bothalia'' 13' 435. * Obermeyer, A.A. 1982a. A new species of ''Gladiolus'' (Iridaceae). ''Bothalia'' 14: 78. * Obermeyer, A.A. 1984. Revision of the genus ''Myrsiphyllum'' Willd. (Liliaceae). ''Bothalia'' 15: 77-88. * Obermeyer, A.A. 1985a. The genus ''Protasparagus'' (Asparagaceae) in southern Africa. ''Bothalia'' 15: 548, 549. * Obermeyer, A.A. 1992a. ''Sansevieria''. ''Flora of southern Africa'' 5,3: 5-9. * Obermeyer, A.A. & Bogner, J. 1979. ''Gonatopus rhizomatosus''. ''The Flowering Plants of Africa'' 45: t. 1782. * Obermeyer, A.A. & Du Toit, P.C.V. 1976. ''Ochnaeeae''. ''Flora of southern Africa'' 22: 1-13. * Obermeyer, A.A. & Faden, R.B. 1985. ''Commelinaceae''. ''Flora of southern Africa'' 4,2: 23-60. * Obermeyer, A.A. & Immelman, K.L. 1992. ''Asparagaceae''. ''Flora of southern Africa'' 5,3: 11-82. * Obermeyer, A.A. & Nicholas, A. 1984. ''Drosera hurkeana''. ''The Flowering Plants of Africa'' 48: t. 1886. * Obermeyer, A.A., Schweickerdt, H.G. & Verdoorn, I.C. 1937. An enumeration of plants collected in the northern Transvaal. ''Bothalia'' 3: 223-258. * Obermeyer, A.A. & Strey, R.G. 1969. A new species of ''Raphia'' from northern Zululand and Mozambique (Arecaceae). ''Bothalia'' 10: 29-37. == Sien ook == * {{en}}{{cite book |author1=Gunn, M. |author2=Codd, L.E.W. |editor1-last=Codd |editor1-first=L.E.W. |title=Botanical Exploration Southern Africa |date=1981 |publisher=CRC Press |isbn=9780869611296 |page=264 |edition=geïllustreerde |url=https://books.google.co.za/books?id=mkfdQ3l1YQUC |accessdate=28 Februarie 2019}} * [[Lys van botaniste volgens outeursafkorting]] == Verwysings == {{verwysings| verwysings= <ref name="BothaliaObit">{{en}}{{cite journal |last1=Glen |first1=H.F. |title=Obituary: Anna Amelia Obermeyer-Mauve |journal=Bothalia |date=2002 |volume=32 |issue=1 |pages=127-130 |url=https://abcjournal.org/index.php/abc/article/download/476/418 |accessdate=26 Februarie 2019 |format=PDF |ISSN=0006-8241 }}{{Dooie skakel|date=Junie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> <ref name="BothaliaMuseum"> {{en}}{{cite journal |last1=Fourie |first1=D.M.C. |title=The History of the Botanical Research Institute 1903-1989 |journal=Bothalia |date=1998|volume=28 |pages=217-297}} </ref> <ref name="BothaliaSout"> {{en}}{{cite journal |author1=Obermeyer, A.A. |author2=Schweickerdt, H.G. |author3=Verdoorn, I.C. |title=An enumeration of plants collected in the northern Transvaal |journal=Bothalia |date=1937 |volume=3 |pages=223-258}} </ref> <ref name="Vernay"> {{en}}{{cite journal |last1=Hill |first1=John Erik |title=Scientific results of the Vernay-Lang Kalahari Expedition |journal=Bulletin of the American Museum of Natural History |date=1942 |volume=79 |issue=5 |url=https://www.worldcat.org/title/scientific-results-of-the-vernay-lang-kalahari-expedition-larger-mammals-of-bechuanaland-protectorate/oclc/21006698 |accessdate=26 Februarie 2019 |publisher=American Museum of Natural History}} </ref> }} == Eksterne skakels == *{{Wikispecies-inlyn}} *[http://www.ipni.org/ipni/idAuthorSearch.do?id=12712-1International Plant Names Index. International Organization for Plant Information (IOPI). Retrieved 26 February 2019] *[http://www.s2a3.org.za/joomla/index.php S<sub>2</sub>A<sub>3</sub> webwerf] *[https://abcjournal.org/index.php/ABC/index Bothalia webwerf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190321083123/https://abcjournal.org/index.php/abc/index |date=21 Maart 2019 }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Obermeyer, Anna Amelia}} [[Kategorie:Geboortes in 1907]] [[Kategorie:Sterftes in 2001]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse botanici]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse wetenskaplikes]] delcw489bs884b6j5i9ivnvsfoxvmrn 0 256217 2816245 2511722 2025-06-26T21:37:38Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816245 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Nadia Herbst | Beeld = | Beeldbeskrywing = | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = | Alias = | Geboortedatum = {{GDEO|1995|3|15}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Suid-Afrika]]ans | Sterftedatum = | Sterfteplek = | Beroep = Sangeres<br />Aktrise<br />Model | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | imdb = 9895720 | Toekennings = }} '''Nadia Herbst''' (geb. [[15 Maart]] [[1995]]) is 'n [[Suid-Afrika]]anse sangeres, aktrise en model. Sy is bekend vir haar rol as Olivia Greyling (née van Rensburg) in [[SABC2|SAUK2]] se sepie ''[[7de Laan]]''. Op agtien jaar was sy Teen Miss Cape Town. In 2015 het sy deelgeneem aan die elfde seisoen van ''[[Idols (Suid-Afrika)|Idols SA]]''. {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Herbst, Nadia}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse musici]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse aktrises]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse aktrises van die 21ste eeu]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse modelle]] [[Kategorie:Geboortes in 1995]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] r3h0kzfet7nxfp6l00rhntgyjzo374p 0 261304 2816082 2220127 2025-06-26T17:25:48Z Johannescharlesventer 146706 Verbeter. 2816082 wikitext text/x-wiki Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]:Augustpriset) is 'n jaarlikse Sweedse literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref> name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100,000 Sweedse kroon, asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref> name=augustprize1</ref> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || '''Lars Ahlin''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' || '''Niklas Rådström''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]'''''|publisher=[[Farrar, Straus en Giroux|Farrar Straus Giroux]]|year=2011}}</ref> || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} ==Verwysings== {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] sydfgvbzm4mf9ultim2l7p5ddlg9hmz 2816083 2816082 2025-06-26T17:26:21Z Johannescharlesventer 146706 2816083 wikitext text/x-wiki Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse Sweedse literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref> name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100,000 Sweedse kroon, asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref> name=augustprize1</ref> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || '''Lars Ahlin''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' || '''Niklas Rådström''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]'''''|publisher=[[Farrar, Straus en Giroux|Farrar Straus Giroux]]|year=2011}}</ref> || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} ==Verwysings== {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] q8e17we0pylr7gvwzujdjp8ktkpzm4d 2816084 2816083 2025-06-26T17:28:37Z Johannescharlesventer 146706 2816084 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|August Strindberg, na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse Sweedse literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref> name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100,000 Sweedse kroon, asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref> name=augustprize1</ref> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || '''Lars Ahlin''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' || '''Niklas Rådström''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]'''''|publisher=[[Farrar, Straus en Giroux|Farrar Straus Giroux]]|year=2011}}</ref> || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} ==Verwysings== {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] c7ngi6pvlwc95x1zi8xp1s3j47mh2lf 2816085 2816084 2025-06-26T17:29:36Z Johannescharlesventer 146706 2816085 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|August Strindberg, na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse Sweedse literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref> name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100,000 Sweedse kroon, asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref> name=augustprize1</ref> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || '''Lars Ahlin''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' || '''Niklas Rådström''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} ==Verwysings== {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] qnclb39cri4avfo10odzfycz7pchrhj 2816142 2816085 2025-06-26T19:27:49Z Pynappel 70858 2816142 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|[[August Strindberg]], na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse [[Swede|Sweedse]] literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref> name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100&nbsp;000 [[Sweedse kroon]], asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref> name=augustprize1</ref> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || '''Lars Ahlin''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' || '''Niklas Rådström''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} ==Verwysings== {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] d9dps2tv07ztudazh10hzn1t4j5i1v1 2816143 2816142 2025-06-26T19:28:25Z Pynappel 70858 /* Keuring */ 2816143 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|[[August Strindberg]], na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse [[Swede|Sweedse]] literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100&nbsp;000 [[Sweedse kroon]], asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref name=augustprize1 /> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || '''Lars Ahlin''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' || '''Niklas Rådström''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} ==Verwysings== {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] s7zzr3w821evgticui34us78rdtzbt6 2816170 2816143 2025-06-26T20:06:08Z Johannescharlesventer 146706 /* Fiksie */ 2816170 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|[[August Strindberg]], na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse [[Swede|Sweedse]] literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100&nbsp;000 [[Sweedse kroon]], asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref name=augustprize1 /> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || '''Lars Ahlin''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' || '''Niklas Rådström''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |- !colspan=5| 2019 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2019''' || || '''''Osebol''''' || '''Marit Kapla'''<br> (* 1970) || '''Teg Publishing''' |{{efn|group=notes|"Met onfeilbare gevoel en respek skep Marit Kapla 'n heelal van haar literêre verslaggewing oor ''Osebol''. Individuele getuienisse word liriese liedere waar verskillende stemme afgewissel word. Die gesprek oor dié plek weerspieël beide pynlike verandering en 'n onsekere toekoms. Die lot van yl bevolkte gebiede en die wêreld word gevorm deur die lewe in 'n Värmland-dorpie."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/osebol|title=Augustpriset 2019|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} |- |align=center| 2019 || || ''Väderfenomen'' (Afr: Weerverskynsels) || Anna Fock || Natur & Kultur |- |align=center| 2019 || || ''Odenplan'' || Daniel Gustafsson || Nirstedt/litteratur |- |align=center| 2019 || || ''W'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2019 || || ''Testamente'' (Afr: Testament) || Nina Wähä || Norstedts |- |align=center| 2019 || || ''Barnet. En sonettkrans'' (Afr: Die kind. 'n Sonnetkrans) || Olivia Bergdahl || Ordfront |- !colspan=5| 2020 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2020''' || || '''''Samlade verk'''''{{efn|group=notes|"Lydia Sandgren bou en bevolk haar eie literêre heelal gevul met lewende besonderhede. Gotenburg, met swart klubs en universiteitsbiblioteke, word die toneel van 'n driehoekdrama waarin die vermiste Cecilia die swart gat is waaromheen die romankarakters graviteer. ''Versamelde werke'' is 'n liefdesverklaring vir die letterkunde."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|title=Augustpriset 2020|website=The August Prizes (augustpriset.se)|access-date=22 November 2021|archive-date=12 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112052608/https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|url-status=dead}}</ref>}} <br> (Afr: Versamelde werke) || '''Lydia Sandgren''' (* 1987) || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Minnestrådar'' (Afr: Geheuedrade) || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Splendor'' || Stefan Lindberg || Albert Bonniers Förla |- |align=center| 2020 || || ''Jag ser allt du gör'' (Afr: Ek sien alles wat jy doen) || Annika Norlin || Weyler förlag |- |align=center| 2020 || || ''Jordlöparens bok. Om natur, konst och människor'' (Afr: Die hardloper se boek: oor die natuur, kuns en mense) || Thomas Tidholm || Ordfront förlag |- |align=center| 2020 || || ''Renegater'' (Afr: Verraaier, renegaat of afvallige)|| Klas Östergren || Polaris |- !colspan=5| 2021 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2021''' || || '''''Eufori: en roman om Sylvia Plath'''''{{efn|group=notes|"In haar literêre verbeelding laat Elin Cullhed die leser werklik naby die kreatiewe, lewende persoon Sylvia Plath kom. Lewensbevestigende en woedende prosa beeld uit hoe 'n poëtiese genie worstel met 'n huisvrou-bestaan waar drome en desperaatheid mekaar baar. Met ''Euforie'' neem 'n skryfsters-ikoon haar plek in ons tyd in – in die kloppende hart van die teks sien die leser ook homself."<ref name="Augustpriset2021">{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/eufori-en-roman-om-sylvia-plath|title=Augustpriset 2021|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} <br> (Afr: Euforie: 'n roman oor [[Sylvia Plath]]) || '''Elin Cullhed''' <br>(* 1983) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2021 || || ''Europa'' || Maxim Grigoriev || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2021 || || ''När vi var samer'' (Afr: Toe ons [[Sami]] was) || Mats Jonsson || Galago |- |align=center| 2021 || || ''Återliv: med Skapelsen och Kvällens frihet'' (Afr: Resussitasie: Met Skepping en Vryheid van die Aand) || Kjell Espmark || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Singulariteten'' (Afr: Die Singulariteit) || Balsam Karam || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Den svarta månens år'' (Afr: Die jaar van die swart maan) || Ellen Mattson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2022 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2022''' || || '''''Detaljerna'''''{{efn|group=notes|"In "Detaljerna" word 'n gloeiende koors 'n portaal na die verlede en die verhoudings wat eens allerbelangrik was – in 'n lewe wat nie meer bestaan nie. Met melancholie, presisie en ligte humor skryf Ia Genberg oor die skerwe wat 'n mens uitmaak, en laat haar stem met onmiskenbare klankkleur deurskemer. In die presiese gevoel vir die klein besonderhede kom 'n hele wêreld tot lewe."<ref name="Augustpriset2022">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2022/|title=Augustpriset 2022|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Engelse vertaling: ''The Details''. Wildfire Books, Londen: 2023) || '''Ia Genberg''' <br> (* 1967) || Weyler Förlag |- |align=center| 2022 || || ''Ixelles'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Björnjägarens döttrar'' (Afr: Die Beerjagter se dogters) || Anneli Jordahl || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Minnen av infraröd'' (Afr: Infrarooi herinneringe) || Iman Mohammed || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Dröm, baby, dröm'' (Afr: Droom jong, droom) || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2022 || || ''Djävulsgreppet'' (Afr: Duiwelsgreep) || Lina Wolff || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2023 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2023''' || || '''''Jävla karlar'''''{{efn|group=notes|"In 'n perfekte balans tussen spitsvondigheid en hartseer, beeld Andrev Walden 'n seun se poging uit om sin te maak van 'n bestaan waar vaders voortdurend vervang word. "Jävla karlar" is 'n humoristiese konfrontasie met 'n ander tipe jeug, wat, ten spyte van die alomteenwoordige droefgeestigheid, met onuitputlike warmte en teenwoordigheid van gees uitgebeeld word."<ref name="Augustpriset2023">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2023/|title=Augustpriset 2023|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Afr: Fokken mans) || '''Andrev Walden''' <br>(* 1976) || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Studie i mänskligt beteende'' (Afr: Studie in menslike gedrag) || Lena Andersson || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Moral'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2023 || || ''Spindelbjörken'' (Afr: Die spinnekop-berkeboom) || Pär Hansson || Norstedts |- |align=center| 2023 || || ''Systrarna'' (Afr: Die susters) || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2023 || || ''Satansviskningar'' (Afr: Sataniese fluisteringe) || Sami Said || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2024 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2024''' || || '''''Kungen av Nostratien''''' <br> (Afr: Die koning van Nostrasië) || '''Tony Samuelsson''' <br> (* 1961) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2024 || || ''Brorsan, Krabban och Lädret'' || Linus Gårdfeldt || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hyper'' || Agri Ismaïl || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Samma, Mamma'' || Hanna Rajs || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Den första boken'' || Karolina Ramqvist || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hundnätter'' || Mirja Unge || Norstedts |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} ==Verwysings== {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] kt4fivce9541yomygah9kobnozs0i92 2816172 2816170 2025-06-26T20:07:30Z Johannescharlesventer 146706 2816172 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|[[August Strindberg]], na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse [[Swede|Sweedse]] literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100&nbsp;000 [[Sweedse kroon]], asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref name=augustprize1 /> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || '''Lars Ahlin''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' || '''Niklas Rådström''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |- !colspan=5| 2019 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2019''' || || '''''Osebol''''' || '''Marit Kapla'''<br> (* 1970) || '''Teg Publishing''' |{{efn|group=notes|"Met onfeilbare gevoel en respek skep Marit Kapla 'n heelal van haar literêre verslaggewing oor ''Osebol''. Individuele getuienisse word liriese liedere waar verskillende stemme afgewissel word. Die gesprek oor dié plek weerspieël beide pynlike verandering en 'n onsekere toekoms. Die lot van yl bevolkte gebiede en die wêreld word gevorm deur die lewe in 'n Värmland-dorpie."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/osebol|title=Augustpriset 2019|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} |- |align=center| 2019 || || ''Väderfenomen'' (Afr: Weerverskynsels) || Anna Fock || Natur & Kultur |- |align=center| 2019 || || ''Odenplan'' || Daniel Gustafsson || Nirstedt/litteratur |- |align=center| 2019 || || ''W'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2019 || || ''Testamente'' (Afr: Testament) || Nina Wähä || Norstedts |- |align=center| 2019 || || ''Barnet. En sonettkrans'' (Afr: Die kind. 'n Sonnetkrans) || Olivia Bergdahl || Ordfront |- !colspan=5| 2020 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2020''' || || '''''Samlade verk'''''{{efn|group=notes|"Lydia Sandgren bou en bevolk haar eie literêre heelal gevul met lewende besonderhede. Gotenburg, met swart klubs en universiteitsbiblioteke, word die toneel van 'n driehoekdrama waarin die vermiste Cecilia die swart gat is waaromheen die romankarakters graviteer. ''Versamelde werke'' is 'n liefdesverklaring vir die letterkunde."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|title=Augustpriset 2020|website=The August Prizes (augustpriset.se)|access-date=22 November 2021|archive-date=12 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112052608/https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|url-status=dead}}</ref>}} <br> (Afr: Versamelde werke) || '''Lydia Sandgren''' (* 1987) || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Minnestrådar'' (Afr: Geheuedrade) || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Splendor'' || Stefan Lindberg || Albert Bonniers Förla |- |align=center| 2020 || || ''Jag ser allt du gör'' (Afr: Ek sien alles wat jy doen) || Annika Norlin || Weyler förlag |- |align=center| 2020 || || ''Jordlöparens bok. Om natur, konst och människor'' (Afr: Die hardloper se boek: oor die natuur, kuns en mense) || Thomas Tidholm || Ordfront förlag |- |align=center| 2020 || || ''Renegater'' (Afr: Verraaier, renegaat of afvallige)|| Klas Östergren || Polaris |- !colspan=5| 2021 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2021''' || || '''''Eufori: en roman om Sylvia Plath'''''{{efn|group=notes|"In haar literêre verbeelding laat Elin Cullhed die leser werklik naby die kreatiewe, lewende persoon Sylvia Plath kom. Lewensbevestigende en woedende prosa beeld uit hoe 'n poëtiese genie worstel met 'n huisvrou-bestaan waar drome en desperaatheid mekaar baar. Met ''Euforie'' neem 'n skryfsters-ikoon haar plek in ons tyd in – in die kloppende hart van die teks sien die leser ook homself."<ref name="Augustpriset2021">{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/eufori-en-roman-om-sylvia-plath|title=Augustpriset 2021|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} <br> (Afr: Euforie: 'n roman oor [[Sylvia Plath]]) || '''Elin Cullhed''' <br>(* 1983) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2021 || || ''Europa'' || Maxim Grigoriev || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2021 || || ''När vi var samer'' (Afr: Toe ons [[Sami]] was) || Mats Jonsson || Galago |- |align=center| 2021 || || ''Återliv: med Skapelsen och Kvällens frihet'' (Afr: Resussitasie: Met Skepping en Vryheid van die Aand) || Kjell Espmark || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Singulariteten'' (Afr: Die Singulariteit) || Balsam Karam || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Den svarta månens år'' (Afr: Die jaar van die swart maan) || Ellen Mattson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2022 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2022''' || || '''''Detaljerna'''''{{efn|group=notes|"In "Detaljerna" word 'n gloeiende koors 'n portaal na die verlede en die verhoudings wat eens allerbelangrik was – in 'n lewe wat nie meer bestaan nie. Met melancholie, presisie en ligte humor skryf Ia Genberg oor die skerwe wat 'n mens uitmaak, en laat haar stem met onmiskenbare klankkleur deurskemer. In die presiese gevoel vir die klein besonderhede kom 'n hele wêreld tot lewe."<ref name="Augustpriset2022">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2022/|title=Augustpriset 2022|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Engelse vertaling: ''The Details''. Wildfire Books, Londen: 2023) || '''Ia Genberg''' <br> (* 1967) || Weyler Förlag |- |align=center| 2022 || || ''Ixelles'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Björnjägarens döttrar'' (Afr: Die Beerjagter se dogters) || Anneli Jordahl || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Minnen av infraröd'' (Afr: Infrarooi herinneringe) || Iman Mohammed || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Dröm, baby, dröm'' (Afr: Droom jong, droom) || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2022 || || ''Djävulsgreppet'' (Afr: Duiwelsgreep) || Lina Wolff || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2023 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2023''' || || '''''Jävla karlar'''''{{efn|group=notes|"In 'n perfekte balans tussen spitsvondigheid en hartseer, beeld Andrev Walden 'n seun se poging uit om sin te maak van 'n bestaan waar vaders voortdurend vervang word. "Jävla karlar" is 'n humoristiese konfrontasie met 'n ander tipe jeug, wat, ten spyte van die alomteenwoordige droefgeestigheid, met onuitputlike warmte en teenwoordigheid van gees uitgebeeld word."<ref name="Augustpriset2023">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2023/|title=Augustpriset 2023|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Afr: Fokken mans) || '''Andrev Walden''' <br>(* 1976) || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Studie i mänskligt beteende'' (Afr: Studie in menslike gedrag) || Lena Andersson || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Moral'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2023 || || ''Spindelbjörken'' (Afr: Die spinnekop-berkeboom) || Pär Hansson || Norstedts |- |align=center| 2023 || || ''Systrarna'' (Afr: Die susters) || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2023 || || ''Satansviskningar'' (Afr: Sataniese fluisteringe) || Sami Said || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2024 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2024''' || || '''''Kungen av Nostratien''''' <br> (Afr: Die koning van Nostrasië) || '''Tony Samuelsson''' <br> (* 1961) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2024 || || ''Brorsan, Krabban och Lädret'' || Linus Gårdfeldt || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hyper'' || Agri Ismaïl || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Samma, Mamma'' || Hanna Rajs || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Den första boken'' || Karolina Ramqvist || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hundnätter'' || Mirja Unge || Norstedts |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Notas == {{notelist|40em}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] anz2841q4a9ddeb9cnu78su0dff8nxz 2816175 2816172 2025-06-26T20:10:18Z Johannescharlesventer 146706 /* Fiksie */ 2816175 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|[[August Strindberg]], na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse [[Swede|Sweedse]] literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100&nbsp;000 [[Sweedse kroon]], asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref name=augustprize1 /> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || '''Lars Ahlin''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' || '''Niklas Rådström''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |- !colspan=5| 2019 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2019''' || || '''''Osebol''''' || '''Marit Kapla'''<br> (* 1970) || '''Teg Publishing''' |{{efn|group=notes|"Met onfeilbare gevoel en respek skep Marit Kapla 'n heelal van haar literêre verslaggewing oor ''Osebol''. Individuele getuienisse word liriese liedere waar verskillende stemme afgewissel word. Die gesprek oor dié plek weerspieël beide pynlike verandering en 'n onsekere toekoms. Die lot van yl bevolkte gebiede en die wêreld word gevorm deur die lewe in 'n Värmland-dorpie."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/osebol|title=Augustpriset 2019|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} |- |align=center| 2019 || || ''Väderfenomen'' (Afr: Weerverskynsels) || Anna Fock || Natur & Kultur |- |align=center| 2019 || || ''Odenplan'' || Daniel Gustafsson || Nirstedt/litteratur |- |align=center| 2019 || || ''W'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2019 || || ''Testamente'' (Afr: Testament) || Nina Wähä || Norstedts |- |align=center| 2019 || || ''Barnet. En sonettkrans'' (Afr: Die kind. 'n Sonnetkrans) || Olivia Bergdahl || Ordfront |- !colspan=5| 2020 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2020''' || || '''''Samlade verk'''''{{efn|group=notes|"Lydia Sandgren bou en bevolk haar eie literêre heelal gevul met lewende besonderhede. Gotenburg, met swart klubs en universiteitsbiblioteke, word die toneel van 'n driehoekdrama waarin die vermiste Cecilia die swart gat is waaromheen die romankarakters graviteer. ''Versamelde werke'' is 'n liefdesverklaring vir die letterkunde."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|title=Augustpriset 2020|website=The August Prizes (augustpriset.se)|access-date=22 November 2021|archive-date=12 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112052608/https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|url-status=dead}}</ref>}} <br> (Afr: Versamelde werke) || '''Lydia Sandgren''' (* 1987) || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Minnestrådar'' (Afr: Geheuedrade) || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Splendor'' || Stefan Lindberg || Albert Bonniers Förla |- |align=center| 2020 || || ''Jag ser allt du gör'' (Afr: Ek sien alles wat jy doen) || Annika Norlin || Weyler förlag |- |align=center| 2020 || || ''Jordlöparens bok. Om natur, konst och människor'' (Afr: Die hardloper se boek: oor die natuur, kuns en mense) || Thomas Tidholm || Ordfront förlag |- |align=center| 2020 || || ''Renegater'' (Afr: Verraaier, renegaat of afvallige)|| Klas Östergren || Polaris |- !colspan=5| 2021 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2021''' || || '''''Eufori: en roman om Sylvia Plath'''''{{efn|group=notes|"In haar literêre verbeelding laat Elin Cullhed die leser werklik naby die kreatiewe, lewende persoon Sylvia Plath kom. Lewensbevestigende en woedende prosa beeld uit hoe 'n poëtiese genie worstel met 'n huisvrou-bestaan waar drome en desperaatheid mekaar baar. Met ''Euforie'' neem 'n skryfsters-ikoon haar plek in ons tyd in – in die kloppende hart van die teks sien die leser ook homself."<ref name="Augustpriset2021">{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/eufori-en-roman-om-sylvia-plath|title=Augustpriset 2021|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} <br> (Afr: Euforie: 'n roman oor [[Sylvia Plath]]) || '''Elin Cullhed''' <br>(* 1983) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2021 || || ''Europa'' || Maxim Grigoriev || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2021 || || ''När vi var samer'' (Afr: Toe ons [[Sami]] was) || Mats Jonsson || Galago |- |align=center| 2021 || || ''Återliv: med Skapelsen och Kvällens frihet'' (Afr: Resussitasie: Met Skepping en Vryheid van die Aand) || Kjell Espmark || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Singulariteten'' (Afr: Die Singulariteit) || Balsam Karam || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Den svarta månens år'' (Afr: Die jaar van die swart maan) || Ellen Mattson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2022 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2022''' || || '''''Detaljerna'''''{{efn|group=notes|"In "Detaljerna" word 'n gloeiende koors 'n portaal na die verlede en die verhoudings wat eens allerbelangrik was – in 'n lewe wat nie meer bestaan nie. Met melancholie, presisie en ligte humor skryf Ia Genberg oor die skerwe wat 'n mens uitmaak, en laat haar stem met onmiskenbare klankkleur deurskemer. In die presiese gevoel vir die klein besonderhede kom 'n hele wêreld tot lewe."<ref name="Augustpriset2022">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2022/|title=Augustpriset 2022|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Engelse vertaling: ''The Details''. Wildfire Books, Londen: 2023) || '''Ia Genberg''' <br> (* 1967) || Weyler Förlag |- |align=center| 2022 || || ''Ixelles'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Björnjägarens döttrar'' (Afr: Die Beerjagter se dogters) || Anneli Jordahl || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Minnen av infraröd'' (Afr: Infrarooi herinneringe) || Iman Mohammed || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Dröm, baby, dröm'' (Afr: Droom jong, droom) || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2022 || || ''Djävulsgreppet'' (Afr: Duiwelsgreep) || Lina Wolff || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2023 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2023''' || || '''''Jävla karlar'''''{{efn|group=notes|"In 'n perfekte balans tussen spitsvondigheid en hartseer, beeld Andrev Walden 'n seun se poging uit om sin te maak van 'n bestaan waar vaders voortdurend vervang word. "Jävla karlar" is 'n humoristiese konfrontasie met 'n ander tipe jeug, wat, ten spyte van die alomteenwoordige droefgeestigheid, met onuitputbare warmte en teenwoordigheid van gees uitgebeeld word."<ref name="Augustpriset2023">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2023/|title=Augustpriset 2023|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Afr: Fokken mans) || '''Andrev Walden''' <br>(* 1976) || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Studie i mänskligt beteende'' (Afr: Studie in menslike gedrag) || Lena Andersson || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Moral'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2023 || || ''Spindelbjörken'' (Afr: Die spinnekop-berkeboom) || Pär Hansson || Norstedts |- |align=center| 2023 || || ''Systrarna'' (Afr: Die susters) || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2023 || || ''Satansviskningar'' (Afr: Sataniese fluisteringe) || Sami Said || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2024 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2024''' || || '''''Kungen av Nostratien''''' <br> (Afr: Die koning van Nostrasië) || '''Tony Samuelsson''' <br> (* 1961) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2024 || || ''Brorsan, Krabban och Lädret'' || Linus Gårdfeldt || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hyper'' || Agri Ismaïl || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Samma, Mamma'' || Hanna Rajs || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Den första boken'' || Karolina Ramqvist || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hundnätter'' || Mirja Unge || Norstedts |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Notas == {{notelist|40em}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] btrjrzfnudcpydkyrivaw4ipuj8rz2c 2816185 2816175 2025-06-26T20:29:51Z Johannescharlesventer 146706 2816185 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|[[August Strindberg]], na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse [[Swede|Sweedse]] literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100&nbsp;000 [[Sweedse kroon]], asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref name=augustprize1 /> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || Lars Ahlin (1915–1997) [[Lêer:Lars Ahlin 1960.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' || '''Niklas Rådström''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |- !colspan=5| 2019 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2019''' || || '''''Osebol''''' || '''Marit Kapla'''<br> (* 1970) || '''Teg Publishing''' |{{efn|group=notes|"Met onfeilbare gevoel en respek skep Marit Kapla 'n heelal van haar literêre verslaggewing oor ''Osebol''. Individuele getuienisse word liriese liedere waar verskillende stemme afgewissel word. Die gesprek oor dié plek weerspieël beide pynlike verandering en 'n onsekere toekoms. Die lot van yl bevolkte gebiede en die wêreld word gevorm deur die lewe in 'n Värmland-dorpie."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/osebol|title=Augustpriset 2019|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} |- |align=center| 2019 || || ''Väderfenomen'' (Afr: Weerverskynsels) || Anna Fock || Natur & Kultur |- |align=center| 2019 || || ''Odenplan'' || Daniel Gustafsson || Nirstedt/litteratur |- |align=center| 2019 || || ''W'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2019 || || ''Testamente'' (Afr: Testament) || Nina Wähä || Norstedts |- |align=center| 2019 || || ''Barnet. En sonettkrans'' (Afr: Die kind. 'n Sonnetkrans) || Olivia Bergdahl || Ordfront |- !colspan=5| 2020 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2020''' || || '''''Samlade verk'''''{{efn|group=notes|"Lydia Sandgren bou en bevolk haar eie literêre heelal gevul met lewende besonderhede. Gotenburg, met swart klubs en universiteitsbiblioteke, word die toneel van 'n driehoekdrama waarin die vermiste Cecilia die swart gat is waaromheen die romankarakters graviteer. ''Versamelde werke'' is 'n liefdesverklaring vir die letterkunde."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|title=Augustpriset 2020|website=The August Prizes (augustpriset.se)|access-date=22 November 2021|archive-date=12 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112052608/https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|url-status=dead}}</ref>}} <br> (Afr: Versamelde werke) || '''Lydia Sandgren''' (* 1987) || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Minnestrådar'' (Afr: Geheuedrade) || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Splendor'' || Stefan Lindberg || Albert Bonniers Förla |- |align=center| 2020 || || ''Jag ser allt du gör'' (Afr: Ek sien alles wat jy doen) || Annika Norlin || Weyler förlag |- |align=center| 2020 || || ''Jordlöparens bok. Om natur, konst och människor'' (Afr: Die hardloper se boek: oor die natuur, kuns en mense) || Thomas Tidholm || Ordfront förlag |- |align=center| 2020 || || ''Renegater'' (Afr: Verraaier, renegaat of afvallige)|| Klas Östergren || Polaris |- !colspan=5| 2021 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2021''' || || '''''Eufori: en roman om Sylvia Plath'''''{{efn|group=notes|"In haar literêre verbeelding laat Elin Cullhed die leser werklik naby die kreatiewe, lewende persoon Sylvia Plath kom. Lewensbevestigende en woedende prosa beeld uit hoe 'n poëtiese genie worstel met 'n huisvrou-bestaan waar drome en desperaatheid mekaar baar. Met ''Euforie'' neem 'n skryfsters-ikoon haar plek in ons tyd in – in die kloppende hart van die teks sien die leser ook homself."<ref name="Augustpriset2021">{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/eufori-en-roman-om-sylvia-plath|title=Augustpriset 2021|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} <br> (Afr: Euforie: 'n roman oor [[Sylvia Plath]]) || '''Elin Cullhed''' <br>(* 1983) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2021 || || ''Europa'' || Maxim Grigoriev || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2021 || || ''När vi var samer'' (Afr: Toe ons [[Sami]] was) || Mats Jonsson || Galago |- |align=center| 2021 || || ''Återliv: med Skapelsen och Kvällens frihet'' (Afr: Resussitasie: Met Skepping en Vryheid van die Aand) || Kjell Espmark || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Singulariteten'' (Afr: Die Singulariteit) || Balsam Karam || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Den svarta månens år'' (Afr: Die jaar van die swart maan) || Ellen Mattson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2022 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2022''' || || '''''Detaljerna'''''{{efn|group=notes|"In "Detaljerna" word 'n gloeiende koors 'n portaal na die verlede en die verhoudings wat eens allerbelangrik was – in 'n lewe wat nie meer bestaan nie. Met melancholie, presisie en ligte humor skryf Ia Genberg oor die skerwe wat 'n mens uitmaak, en laat haar stem met onmiskenbare klankkleur deurskemer. In die presiese gevoel vir die klein besonderhede kom 'n hele wêreld tot lewe."<ref name="Augustpriset2022">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2022/|title=Augustpriset 2022|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Engelse vertaling: ''The Details''. Wildfire Books, Londen: 2023) || '''Ia Genberg''' <br> (* 1967) || Weyler Förlag |- |align=center| 2022 || || ''Ixelles'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Björnjägarens döttrar'' (Afr: Die Beerjagter se dogters) || Anneli Jordahl || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Minnen av infraröd'' (Afr: Infrarooi herinneringe) || Iman Mohammed || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Dröm, baby, dröm'' (Afr: Droom jong, droom) || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2022 || || ''Djävulsgreppet'' (Afr: Duiwelsgreep) || Lina Wolff || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2023 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2023''' || || '''''Jävla karlar'''''{{efn|group=notes|"In 'n perfekte balans tussen spitsvondigheid en hartseer, beeld Andrev Walden 'n seun se poging uit om sin te maak van 'n bestaan waar vaders voortdurend vervang word. "Jävla karlar" is 'n humoristiese konfrontasie met 'n ander tipe jeug, wat, ten spyte van die alomteenwoordige droefgeestigheid, met onuitputbare warmte en teenwoordigheid van gees uitgebeeld word."<ref name="Augustpriset2023">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2023/|title=Augustpriset 2023|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Afr: Fokken mans) || '''Andrev Walden''' <br>(* 1976) || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Studie i mänskligt beteende'' (Afr: Studie in menslike gedrag) || Lena Andersson || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Moral'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2023 || || ''Spindelbjörken'' (Afr: Die spinnekop-berkeboom) || Pär Hansson || Norstedts |- |align=center| 2023 || || ''Systrarna'' (Afr: Die susters) || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2023 || || ''Satansviskningar'' (Afr: Sataniese fluisteringe) || Sami Said || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2024 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2024''' || || '''''Kungen av Nostratien''''' <br> (Afr: Die koning van Nostrasië) || '''Tony Samuelsson''' <br> (* 1961) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2024 || || ''Brorsan, Krabban och Lädret'' || Linus Gårdfeldt || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hyper'' || Agri Ismaïl || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Samma, Mamma'' || Hanna Rajs || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Den första boken'' || Karolina Ramqvist || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hundnätter'' || Mirja Unge || Norstedts |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Notas == {{notelist|40em}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] 598azffn6rvtuuuz8iov9bo5g12qazx 2816190 2816185 2025-06-26T20:31:43Z Johannescharlesventer 146706 /* Beste boek (1989–1991) */ 2816190 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|[[August Strindberg]], na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse [[Swede|Sweedse]] literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100&nbsp;000 [[Sweedse kroon]], asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref name=augustprize1 /> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || Lars Ahlin (1915–1997) [[Lêer:Lars Ahlin 1960.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' || '''Niklas Rådström''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |- !colspan=5| 2019 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2019''' || || '''''Osebol''''' || '''Marit Kapla'''<br> (* 1970) || '''Teg Publishing''' |{{efn|group=notes|"Met onfeilbare gevoel en respek skep Marit Kapla 'n heelal van haar literêre verslaggewing oor ''Osebol''. Individuele getuienisse word liriese liedere waar verskillende stemme afgewissel word. Die gesprek oor dié plek weerspieël beide pynlike verandering en 'n onsekere toekoms. Die lot van yl bevolkte gebiede en die wêreld word gevorm deur die lewe in 'n Värmland-dorpie."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/osebol|title=Augustpriset 2019|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} |- |align=center| 2019 || || ''Väderfenomen'' (Afr: Weerverskynsels) || Anna Fock || Natur & Kultur |- |align=center| 2019 || || ''Odenplan'' || Daniel Gustafsson || Nirstedt/litteratur |- |align=center| 2019 || || ''W'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2019 || || ''Testamente'' (Afr: Testament) || Nina Wähä || Norstedts |- |align=center| 2019 || || ''Barnet. En sonettkrans'' (Afr: Die kind. 'n Sonnetkrans) || Olivia Bergdahl || Ordfront |- !colspan=5| 2020 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2020''' || || '''''Samlade verk'''''{{efn|group=notes|"Lydia Sandgren bou en bevolk haar eie literêre heelal gevul met lewende besonderhede. Gotenburg, met swart klubs en universiteitsbiblioteke, word die toneel van 'n driehoekdrama waarin die vermiste Cecilia die swart gat is waaromheen die romankarakters graviteer. ''Versamelde werke'' is 'n liefdesverklaring vir die letterkunde."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|title=Augustpriset 2020|website=The August Prizes (augustpriset.se)|access-date=22 November 2021|archive-date=12 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112052608/https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|url-status=dead}}</ref>}} <br> (Afr: Versamelde werke) || '''Lydia Sandgren''' (* 1987) || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Minnestrådar'' (Afr: Geheuedrade) || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Splendor'' || Stefan Lindberg || Albert Bonniers Förla |- |align=center| 2020 || || ''Jag ser allt du gör'' (Afr: Ek sien alles wat jy doen) || Annika Norlin || Weyler förlag |- |align=center| 2020 || || ''Jordlöparens bok. Om natur, konst och människor'' (Afr: Die hardloper se boek: oor die natuur, kuns en mense) || Thomas Tidholm || Ordfront förlag |- |align=center| 2020 || || ''Renegater'' (Afr: Verraaier, renegaat of afvallige)|| Klas Östergren || Polaris |- !colspan=5| 2021 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2021''' || || '''''Eufori: en roman om Sylvia Plath'''''{{efn|group=notes|"In haar literêre verbeelding laat Elin Cullhed die leser werklik naby die kreatiewe, lewende persoon Sylvia Plath kom. Lewensbevestigende en woedende prosa beeld uit hoe 'n poëtiese genie worstel met 'n huisvrou-bestaan waar drome en desperaatheid mekaar baar. Met ''Euforie'' neem 'n skryfsters-ikoon haar plek in ons tyd in – in die kloppende hart van die teks sien die leser ook homself."<ref name="Augustpriset2021">{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/eufori-en-roman-om-sylvia-plath|title=Augustpriset 2021|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} <br> (Afr: Euforie: 'n roman oor [[Sylvia Plath]]) || '''Elin Cullhed''' <br>(* 1983) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2021 || || ''Europa'' || Maxim Grigoriev || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2021 || || ''När vi var samer'' (Afr: Toe ons [[Sami]] was) || Mats Jonsson || Galago |- |align=center| 2021 || || ''Återliv: med Skapelsen och Kvällens frihet'' (Afr: Resussitasie: Met Skepping en Vryheid van die Aand) || Kjell Espmark || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Singulariteten'' (Afr: Die Singulariteit) || Balsam Karam || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Den svarta månens år'' (Afr: Die jaar van die swart maan) || Ellen Mattson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2022 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2022''' || || '''''Detaljerna'''''{{efn|group=notes|"In "Detaljerna" word 'n gloeiende koors 'n portaal na die verlede en die verhoudings wat eens allerbelangrik was – in 'n lewe wat nie meer bestaan nie. Met melancholie, presisie en ligte humor skryf Ia Genberg oor die skerwe wat 'n mens uitmaak, en laat haar stem met onmiskenbare klankkleur deurskemer. In die presiese gevoel vir die klein besonderhede kom 'n hele wêreld tot lewe."<ref name="Augustpriset2022">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2022/|title=Augustpriset 2022|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Engelse vertaling: ''The Details''. Wildfire Books, Londen: 2023) || '''Ia Genberg''' <br> (* 1967) || Weyler Förlag |- |align=center| 2022 || || ''Ixelles'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Björnjägarens döttrar'' (Afr: Die Beerjagter se dogters) || Anneli Jordahl || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Minnen av infraröd'' (Afr: Infrarooi herinneringe) || Iman Mohammed || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Dröm, baby, dröm'' (Afr: Droom jong, droom) || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2022 || || ''Djävulsgreppet'' (Afr: Duiwelsgreep) || Lina Wolff || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2023 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2023''' || || '''''Jävla karlar'''''{{efn|group=notes|"In 'n perfekte balans tussen spitsvondigheid en hartseer, beeld Andrev Walden 'n seun se poging uit om sin te maak van 'n bestaan waar vaders voortdurend vervang word. "Jävla karlar" is 'n humoristiese konfrontasie met 'n ander tipe jeug, wat, ten spyte van die alomteenwoordige droefgeestigheid, met onuitputbare warmte en teenwoordigheid van gees uitgebeeld word."<ref name="Augustpriset2023">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2023/|title=Augustpriset 2023|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Afr: Fokken mans) || '''Andrev Walden''' <br>(* 1976) || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Studie i mänskligt beteende'' (Afr: Studie in menslike gedrag) || Lena Andersson || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Moral'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2023 || || ''Spindelbjörken'' (Afr: Die spinnekop-berkeboom) || Pär Hansson || Norstedts |- |align=center| 2023 || || ''Systrarna'' (Afr: Die susters) || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2023 || || ''Satansviskningar'' (Afr: Sataniese fluisteringe) || Sami Said || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2024 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2024''' || || '''''Kungen av Nostratien''''' <br> (Afr: Die koning van Nostrasië) || '''Tony Samuelsson''' <br> (* 1961) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2024 || || ''Brorsan, Krabban och Lädret'' || Linus Gårdfeldt || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hyper'' || Agri Ismaïl || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Samma, Mamma'' || Hanna Rajs || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Den första boken'' || Karolina Ramqvist || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hundnätter'' || Mirja Unge || Norstedts |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Notas == {{notelist|40em}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] tuflgk5xzib59dkhu95gxj8o80s21z6 2816199 2816190 2025-06-26T20:44:26Z Johannescharlesventer 146706 /* Fiksie */ 2816199 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|[[August Strindberg]], na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse [[Swede|Sweedse]] literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100&nbsp;000 [[Sweedse kroon]], asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref name=augustprize1 /> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || Lars Ahlin (1915–1997) [[Lêer:Lars Ahlin 1960.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' <br>(Afr: Wanneer tyd oor ander dinge dink) || '''Niklas Rådström''' (* [[1953]]) || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' (* [[1933]]) [[Lêer:Kerstin Ekman 2011.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |- !colspan=5| 2019 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2019''' || || '''''Osebol''''' || '''Marit Kapla'''<br> (* 1970) || '''Teg Publishing''' |{{efn|group=notes|"Met onfeilbare gevoel en respek skep Marit Kapla 'n heelal van haar literêre verslaggewing oor ''Osebol''. Individuele getuienisse word liriese liedere waar verskillende stemme afgewissel word. Die gesprek oor dié plek weerspieël beide pynlike verandering en 'n onsekere toekoms. Die lot van yl bevolkte gebiede en die wêreld word gevorm deur die lewe in 'n Värmland-dorpie."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/osebol|title=Augustpriset 2019|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} |- |align=center| 2019 || || ''Väderfenomen'' (Afr: Weerverskynsels) || Anna Fock || Natur & Kultur |- |align=center| 2019 || || ''Odenplan'' || Daniel Gustafsson || Nirstedt/litteratur |- |align=center| 2019 || || ''W'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2019 || || ''Testamente'' (Afr: Testament) || Nina Wähä || Norstedts |- |align=center| 2019 || || ''Barnet. En sonettkrans'' (Afr: Die kind. 'n Sonnetkrans) || Olivia Bergdahl || Ordfront |- !colspan=5| 2020 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2020''' || || '''''Samlade verk'''''{{efn|group=notes|"Lydia Sandgren bou en bevolk haar eie literêre heelal gevul met lewende besonderhede. Gotenburg, met swart klubs en universiteitsbiblioteke, word die toneel van 'n driehoekdrama waarin die vermiste Cecilia die swart gat is waaromheen die romankarakters graviteer. ''Versamelde werke'' is 'n liefdesverklaring vir die letterkunde."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|title=Augustpriset 2020|website=The August Prizes (augustpriset.se)|access-date=22 November 2021|archive-date=12 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112052608/https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|url-status=dead}}</ref>}} <br> (Afr: Versamelde werke) || '''Lydia Sandgren''' (* 1987) || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Minnestrådar'' (Afr: Geheuedrade) || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Splendor'' || Stefan Lindberg || Albert Bonniers Förla |- |align=center| 2020 || || ''Jag ser allt du gör'' (Afr: Ek sien alles wat jy doen) || Annika Norlin || Weyler förlag |- |align=center| 2020 || || ''Jordlöparens bok. Om natur, konst och människor'' (Afr: Die hardloper se boek: oor die natuur, kuns en mense) || Thomas Tidholm || Ordfront förlag |- |align=center| 2020 || || ''Renegater'' (Afr: Verraaier, renegaat of afvallige)|| Klas Östergren || Polaris |- !colspan=5| 2021 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2021''' || || '''''Eufori: en roman om Sylvia Plath'''''{{efn|group=notes|"In haar literêre verbeelding laat Elin Cullhed die leser werklik naby die kreatiewe, lewende persoon Sylvia Plath kom. Lewensbevestigende en woedende prosa beeld uit hoe 'n poëtiese genie worstel met 'n huisvrou-bestaan waar drome en desperaatheid mekaar baar. Met ''Euforie'' neem 'n skryfsters-ikoon haar plek in ons tyd in – in die kloppende hart van die teks sien die leser ook homself."<ref name="Augustpriset2021">{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/eufori-en-roman-om-sylvia-plath|title=Augustpriset 2021|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} <br> (Afr: Euforie: 'n roman oor [[Sylvia Plath]]) || '''Elin Cullhed''' <br>(* 1983) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2021 || || ''Europa'' || Maxim Grigoriev || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2021 || || ''När vi var samer'' (Afr: Toe ons [[Sami]] was) || Mats Jonsson || Galago |- |align=center| 2021 || || ''Återliv: med Skapelsen och Kvällens frihet'' (Afr: Resussitasie: Met Skepping en Vryheid van die Aand) || Kjell Espmark || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Singulariteten'' (Afr: Die Singulariteit) || Balsam Karam || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Den svarta månens år'' (Afr: Die jaar van die swart maan) || Ellen Mattson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2022 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2022''' || || '''''Detaljerna'''''{{efn|group=notes|"In "Detaljerna" word 'n gloeiende koors 'n portaal na die verlede en die verhoudings wat eens allerbelangrik was – in 'n lewe wat nie meer bestaan nie. Met melancholie, presisie en ligte humor skryf Ia Genberg oor die skerwe wat 'n mens uitmaak, en laat haar stem met onmiskenbare klankkleur deurskemer. In die presiese gevoel vir die klein besonderhede kom 'n hele wêreld tot lewe."<ref name="Augustpriset2022">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2022/|title=Augustpriset 2022|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Engelse vertaling: ''The Details''. Wildfire Books, Londen: 2023) || '''Ia Genberg''' <br> (* 1967) || Weyler Förlag |- |align=center| 2022 || || ''Ixelles'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Björnjägarens döttrar'' (Afr: Die Beerjagter se dogters) || Anneli Jordahl || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Minnen av infraröd'' (Afr: Infrarooi herinneringe) || Iman Mohammed || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Dröm, baby, dröm'' (Afr: Droom jong, droom) || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2022 || || ''Djävulsgreppet'' (Afr: Duiwelsgreep) || Lina Wolff || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2023 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2023''' || || '''''Jävla karlar'''''{{efn|group=notes|"In 'n perfekte balans tussen spitsvondigheid en hartseer, beeld Andrev Walden 'n seun se poging uit om sin te maak van 'n bestaan waar vaders voortdurend vervang word. "Jävla karlar" is 'n humoristiese konfrontasie met 'n ander tipe jeug, wat, ten spyte van die alomteenwoordige droefgeestigheid, met onuitputbare warmte en teenwoordigheid van gees uitgebeeld word."<ref name="Augustpriset2023">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2023/|title=Augustpriset 2023|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Afr: Fokken mans) || '''Andrev Walden''' <br>(* 1976) || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Studie i mänskligt beteende'' (Afr: Studie in menslike gedrag) || Lena Andersson || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Moral'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2023 || || ''Spindelbjörken'' (Afr: Die spinnekop-berkeboom) || Pär Hansson || Norstedts |- |align=center| 2023 || || ''Systrarna'' (Afr: Die susters) || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2023 || || ''Satansviskningar'' (Afr: Sataniese fluisteringe) || Sami Said || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2024 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2024''' || || '''''Kungen av Nostratien''''' <br> (Afr: Die koning van Nostrasië) || '''Tony Samuelsson''' <br> (* 1961) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2024 || || ''Brorsan, Krabban och Lädret'' || Linus Gårdfeldt || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hyper'' || Agri Ismaïl || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Samma, Mamma'' || Hanna Rajs || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Den första boken'' || Karolina Ramqvist || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hundnätter'' || Mirja Unge || Norstedts |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Notas == {{notelist|40em}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] 3bcnynm64qsj06o66h09mx4a8dfzvtc 2816200 2816199 2025-06-26T20:47:23Z Johannescharlesventer 146706 /* Beste boek (1989–1991) */ 2816200 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|[[August Strindberg]], na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse [[Swede|Sweedse]] literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100&nbsp;000 [[Sweedse kroon]], asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref name=augustprize1 /> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' (* [[1932]]) || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || Lars Ahlin (1915–1997) [[Lêer:Lars Ahlin 1960.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' (1931–1992) || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' <br>(Afr: Wanneer tyd oor ander dinge dink) || '''Niklas Rådström''' (* [[1953]]) || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' (* [[1933]]) [[Lêer:Kerstin Ekman 2011.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |- !colspan=5| 2019 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2019''' || || '''''Osebol''''' || '''Marit Kapla'''<br> (* 1970) || '''Teg Publishing''' |{{efn|group=notes|"Met onfeilbare gevoel en respek skep Marit Kapla 'n heelal van haar literêre verslaggewing oor ''Osebol''. Individuele getuienisse word liriese liedere waar verskillende stemme afgewissel word. Die gesprek oor dié plek weerspieël beide pynlike verandering en 'n onsekere toekoms. Die lot van yl bevolkte gebiede en die wêreld word gevorm deur die lewe in 'n Värmland-dorpie."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/osebol|title=Augustpriset 2019|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} |- |align=center| 2019 || || ''Väderfenomen'' (Afr: Weerverskynsels) || Anna Fock || Natur & Kultur |- |align=center| 2019 || || ''Odenplan'' || Daniel Gustafsson || Nirstedt/litteratur |- |align=center| 2019 || || ''W'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2019 || || ''Testamente'' (Afr: Testament) || Nina Wähä || Norstedts |- |align=center| 2019 || || ''Barnet. En sonettkrans'' (Afr: Die kind. 'n Sonnetkrans) || Olivia Bergdahl || Ordfront |- !colspan=5| 2020 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2020''' || || '''''Samlade verk'''''{{efn|group=notes|"Lydia Sandgren bou en bevolk haar eie literêre heelal gevul met lewende besonderhede. Gotenburg, met swart klubs en universiteitsbiblioteke, word die toneel van 'n driehoekdrama waarin die vermiste Cecilia die swart gat is waaromheen die romankarakters graviteer. ''Versamelde werke'' is 'n liefdesverklaring vir die letterkunde."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|title=Augustpriset 2020|website=The August Prizes (augustpriset.se)|access-date=22 November 2021|archive-date=12 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112052608/https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|url-status=dead}}</ref>}} <br> (Afr: Versamelde werke) || '''Lydia Sandgren''' (* 1987) || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Minnestrådar'' (Afr: Geheuedrade) || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Splendor'' || Stefan Lindberg || Albert Bonniers Förla |- |align=center| 2020 || || ''Jag ser allt du gör'' (Afr: Ek sien alles wat jy doen) || Annika Norlin || Weyler förlag |- |align=center| 2020 || || ''Jordlöparens bok. Om natur, konst och människor'' (Afr: Die hardloper se boek: oor die natuur, kuns en mense) || Thomas Tidholm || Ordfront förlag |- |align=center| 2020 || || ''Renegater'' (Afr: Verraaier, renegaat of afvallige)|| Klas Östergren || Polaris |- !colspan=5| 2021 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2021''' || || '''''Eufori: en roman om Sylvia Plath'''''{{efn|group=notes|"In haar literêre verbeelding laat Elin Cullhed die leser werklik naby die kreatiewe, lewende persoon Sylvia Plath kom. Lewensbevestigende en woedende prosa beeld uit hoe 'n poëtiese genie worstel met 'n huisvrou-bestaan waar drome en desperaatheid mekaar baar. Met ''Euforie'' neem 'n skryfsters-ikoon haar plek in ons tyd in – in die kloppende hart van die teks sien die leser ook homself."<ref name="Augustpriset2021">{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/eufori-en-roman-om-sylvia-plath|title=Augustpriset 2021|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} <br> (Afr: Euforie: 'n roman oor [[Sylvia Plath]]) || '''Elin Cullhed''' <br>(* 1983) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2021 || || ''Europa'' || Maxim Grigoriev || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2021 || || ''När vi var samer'' (Afr: Toe ons [[Sami]] was) || Mats Jonsson || Galago |- |align=center| 2021 || || ''Återliv: med Skapelsen och Kvällens frihet'' (Afr: Resussitasie: Met Skepping en Vryheid van die Aand) || Kjell Espmark || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Singulariteten'' (Afr: Die Singulariteit) || Balsam Karam || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Den svarta månens år'' (Afr: Die jaar van die swart maan) || Ellen Mattson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2022 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2022''' || || '''''Detaljerna'''''{{efn|group=notes|"In "Detaljerna" word 'n gloeiende koors 'n portaal na die verlede en die verhoudings wat eens allerbelangrik was – in 'n lewe wat nie meer bestaan nie. Met melancholie, presisie en ligte humor skryf Ia Genberg oor die skerwe wat 'n mens uitmaak, en laat haar stem met onmiskenbare klankkleur deurskemer. In die presiese gevoel vir die klein besonderhede kom 'n hele wêreld tot lewe."<ref name="Augustpriset2022">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2022/|title=Augustpriset 2022|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Engelse vertaling: ''The Details''. Wildfire Books, Londen: 2023) || '''Ia Genberg''' <br> (* 1967) || Weyler Förlag |- |align=center| 2022 || || ''Ixelles'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Björnjägarens döttrar'' (Afr: Die Beerjagter se dogters) || Anneli Jordahl || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Minnen av infraröd'' (Afr: Infrarooi herinneringe) || Iman Mohammed || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Dröm, baby, dröm'' (Afr: Droom jong, droom) || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2022 || || ''Djävulsgreppet'' (Afr: Duiwelsgreep) || Lina Wolff || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2023 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2023''' || || '''''Jävla karlar'''''{{efn|group=notes|"In 'n perfekte balans tussen spitsvondigheid en hartseer, beeld Andrev Walden 'n seun se poging uit om sin te maak van 'n bestaan waar vaders voortdurend vervang word. "Jävla karlar" is 'n humoristiese konfrontasie met 'n ander tipe jeug, wat, ten spyte van die alomteenwoordige droefgeestigheid, met onuitputbare warmte en teenwoordigheid van gees uitgebeeld word."<ref name="Augustpriset2023">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2023/|title=Augustpriset 2023|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Afr: Fokken mans) || '''Andrev Walden''' <br>(* 1976) || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Studie i mänskligt beteende'' (Afr: Studie in menslike gedrag) || Lena Andersson || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Moral'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2023 || || ''Spindelbjörken'' (Afr: Die spinnekop-berkeboom) || Pär Hansson || Norstedts |- |align=center| 2023 || || ''Systrarna'' (Afr: Die susters) || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2023 || || ''Satansviskningar'' (Afr: Sataniese fluisteringe) || Sami Said || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2024 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2024''' || || '''''Kungen av Nostratien''''' <br> (Afr: Die koning van Nostrasië) || '''Tony Samuelsson''' <br> (* 1961) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2024 || || ''Brorsan, Krabban och Lädret'' || Linus Gårdfeldt || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hyper'' || Agri Ismaïl || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Samma, Mamma'' || Hanna Rajs || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Den första boken'' || Karolina Ramqvist || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hundnätter'' || Mirja Unge || Norstedts |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Notas == {{notelist|40em}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] qgew5xsiq349ksarw784n8zkc3ign94 2816206 2816200 2025-06-26T20:52:27Z Johannescharlesventer 146706 /* Fiksie */ 2816206 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|[[August Strindberg]], na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse [[Swede|Sweedse]] literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100&nbsp;000 [[Sweedse kroon]], asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref name=augustprize1 /> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' (* [[1932]]) || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || Lars Ahlin (1915–1997) [[Lêer:Lars Ahlin 1960.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' (1931–1992) || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' <br>(Afr: Wanneer tyd oor ander dinge dink) || '''Niklas Rådström''' (* [[1953]]) || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' (* [[1933]]) [[Lêer:Kerstin Ekman 2011.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' (* [[1949]]) [[Lêer:Björn Ranelid.jpg|100px]] || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' || '''Torgny Lindgren''' (1938–2017) [[Lêer:Torgny Lindgren beskuren.JPG|100px]] || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |- !colspan=5| 2019 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2019''' || || '''''Osebol''''' || '''Marit Kapla'''<br> (* 1970) || '''Teg Publishing''' |{{efn|group=notes|"Met onfeilbare gevoel en respek skep Marit Kapla 'n heelal van haar literêre verslaggewing oor ''Osebol''. Individuele getuienisse word liriese liedere waar verskillende stemme afgewissel word. Die gesprek oor dié plek weerspieël beide pynlike verandering en 'n onsekere toekoms. Die lot van yl bevolkte gebiede en die wêreld word gevorm deur die lewe in 'n Värmland-dorpie."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/osebol|title=Augustpriset 2019|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} |- |align=center| 2019 || || ''Väderfenomen'' (Afr: Weerverskynsels) || Anna Fock || Natur & Kultur |- |align=center| 2019 || || ''Odenplan'' || Daniel Gustafsson || Nirstedt/litteratur |- |align=center| 2019 || || ''W'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2019 || || ''Testamente'' (Afr: Testament) || Nina Wähä || Norstedts |- |align=center| 2019 || || ''Barnet. En sonettkrans'' (Afr: Die kind. 'n Sonnetkrans) || Olivia Bergdahl || Ordfront |- !colspan=5| 2020 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2020''' || || '''''Samlade verk'''''{{efn|group=notes|"Lydia Sandgren bou en bevolk haar eie literêre heelal gevul met lewende besonderhede. Gotenburg, met swart klubs en universiteitsbiblioteke, word die toneel van 'n driehoekdrama waarin die vermiste Cecilia die swart gat is waaromheen die romankarakters graviteer. ''Versamelde werke'' is 'n liefdesverklaring vir die letterkunde."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|title=Augustpriset 2020|website=The August Prizes (augustpriset.se)|access-date=22 November 2021|archive-date=12 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112052608/https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|url-status=dead}}</ref>}} <br> (Afr: Versamelde werke) || '''Lydia Sandgren''' (* 1987) || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Minnestrådar'' (Afr: Geheuedrade) || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Splendor'' || Stefan Lindberg || Albert Bonniers Förla |- |align=center| 2020 || || ''Jag ser allt du gör'' (Afr: Ek sien alles wat jy doen) || Annika Norlin || Weyler förlag |- |align=center| 2020 || || ''Jordlöparens bok. Om natur, konst och människor'' (Afr: Die hardloper se boek: oor die natuur, kuns en mense) || Thomas Tidholm || Ordfront förlag |- |align=center| 2020 || || ''Renegater'' (Afr: Verraaier, renegaat of afvallige)|| Klas Östergren || Polaris |- !colspan=5| 2021 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2021''' || || '''''Eufori: en roman om Sylvia Plath'''''{{efn|group=notes|"In haar literêre verbeelding laat Elin Cullhed die leser werklik naby die kreatiewe, lewende persoon Sylvia Plath kom. Lewensbevestigende en woedende prosa beeld uit hoe 'n poëtiese genie worstel met 'n huisvrou-bestaan waar drome en desperaatheid mekaar baar. Met ''Euforie'' neem 'n skryfsters-ikoon haar plek in ons tyd in – in die kloppende hart van die teks sien die leser ook homself."<ref name="Augustpriset2021">{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/eufori-en-roman-om-sylvia-plath|title=Augustpriset 2021|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} <br> (Afr: Euforie: 'n roman oor [[Sylvia Plath]]) || '''Elin Cullhed''' <br>(* 1983) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2021 || || ''Europa'' || Maxim Grigoriev || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2021 || || ''När vi var samer'' (Afr: Toe ons [[Sami]] was) || Mats Jonsson || Galago |- |align=center| 2021 || || ''Återliv: med Skapelsen och Kvällens frihet'' (Afr: Resussitasie: Met Skepping en Vryheid van die Aand) || Kjell Espmark || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Singulariteten'' (Afr: Die Singulariteit) || Balsam Karam || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Den svarta månens år'' (Afr: Die jaar van die swart maan) || Ellen Mattson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2022 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2022''' || || '''''Detaljerna'''''{{efn|group=notes|"In "Detaljerna" word 'n gloeiende koors 'n portaal na die verlede en die verhoudings wat eens allerbelangrik was – in 'n lewe wat nie meer bestaan nie. Met melancholie, presisie en ligte humor skryf Ia Genberg oor die skerwe wat 'n mens uitmaak, en laat haar stem met onmiskenbare klankkleur deurskemer. In die presiese gevoel vir die klein besonderhede kom 'n hele wêreld tot lewe."<ref name="Augustpriset2022">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2022/|title=Augustpriset 2022|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Engelse vertaling: ''The Details''. Wildfire Books, Londen: 2023) || '''Ia Genberg''' <br> (* 1967) || Weyler Förlag |- |align=center| 2022 || || ''Ixelles'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Björnjägarens döttrar'' (Afr: Die Beerjagter se dogters) || Anneli Jordahl || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Minnen av infraröd'' (Afr: Infrarooi herinneringe) || Iman Mohammed || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Dröm, baby, dröm'' (Afr: Droom jong, droom) || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2022 || || ''Djävulsgreppet'' (Afr: Duiwelsgreep) || Lina Wolff || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2023 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2023''' || || '''''Jävla karlar'''''{{efn|group=notes|"In 'n perfekte balans tussen spitsvondigheid en hartseer, beeld Andrev Walden 'n seun se poging uit om sin te maak van 'n bestaan waar vaders voortdurend vervang word. "Jävla karlar" is 'n humoristiese konfrontasie met 'n ander tipe jeug, wat, ten spyte van die alomteenwoordige droefgeestigheid, met onuitputbare warmte en teenwoordigheid van gees uitgebeeld word."<ref name="Augustpriset2023">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2023/|title=Augustpriset 2023|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Afr: Fokken mans) || '''Andrev Walden''' <br>(* 1976) || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Studie i mänskligt beteende'' (Afr: Studie in menslike gedrag) || Lena Andersson || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Moral'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2023 || || ''Spindelbjörken'' (Afr: Die spinnekop-berkeboom) || Pär Hansson || Norstedts |- |align=center| 2023 || || ''Systrarna'' (Afr: Die susters) || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2023 || || ''Satansviskningar'' (Afr: Sataniese fluisteringe) || Sami Said || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2024 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2024''' || || '''''Kungen av Nostratien''''' <br> (Afr: Die koning van Nostrasië) || '''Tony Samuelsson''' <br> (* 1961) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2024 || || ''Brorsan, Krabban och Lädret'' || Linus Gårdfeldt || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hyper'' || Agri Ismaïl || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Samma, Mamma'' || Hanna Rajs || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Den första boken'' || Karolina Ramqvist || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hundnätter'' || Mirja Unge || Norstedts |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Notas == {{notelist|40em}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] 3kgntai03ohtd2fvk3vr2gwakj8ggzq 2816208 2816206 2025-06-26T20:54:16Z Johannescharlesventer 146706 /* Fiksie */ 2816208 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|[[August Strindberg]], na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse [[Swede|Sweedse]] literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100&nbsp;000 [[Sweedse kroon]], asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref name=augustprize1 /> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' (* [[1932]]) || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || Lars Ahlin (1915–1997) [[Lêer:Lars Ahlin 1960.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' (1931–1992) || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' <br>(Afr: Wanneer tyd oor ander dinge dink) || '''Niklas Rådström''' (* [[1953]]) || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' (* [[1933]]) [[Lêer:Kerstin Ekman 2011.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' (* [[1949]]) [[Lêer:Björn Ranelid.jpg|100px]] || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' (Afr: Hommelbyheuning) || '''Torgny Lindgren''' (1938–2017) [[Lêer:Torgny Lindgren beskuren.JPG|100px]] || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' || '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' || '''Johannes Anyuru''' || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan''''' || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |- !colspan=5| 2019 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2019''' || || '''''Osebol''''' || '''Marit Kapla'''<br> (* 1970) || '''Teg Publishing''' |{{efn|group=notes|"Met onfeilbare gevoel en respek skep Marit Kapla 'n heelal van haar literêre verslaggewing oor ''Osebol''. Individuele getuienisse word liriese liedere waar verskillende stemme afgewissel word. Die gesprek oor dié plek weerspieël beide pynlike verandering en 'n onsekere toekoms. Die lot van yl bevolkte gebiede en die wêreld word gevorm deur die lewe in 'n Värmland-dorpie."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/osebol|title=Augustpriset 2019|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} |- |align=center| 2019 || || ''Väderfenomen'' (Afr: Weerverskynsels) || Anna Fock || Natur & Kultur |- |align=center| 2019 || || ''Odenplan'' || Daniel Gustafsson || Nirstedt/litteratur |- |align=center| 2019 || || ''W'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2019 || || ''Testamente'' (Afr: Testament) || Nina Wähä || Norstedts |- |align=center| 2019 || || ''Barnet. En sonettkrans'' (Afr: Die kind. 'n Sonnetkrans) || Olivia Bergdahl || Ordfront |- !colspan=5| 2020 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2020''' || || '''''Samlade verk'''''{{efn|group=notes|"Lydia Sandgren bou en bevolk haar eie literêre heelal gevul met lewende besonderhede. Gotenburg, met swart klubs en universiteitsbiblioteke, word die toneel van 'n driehoekdrama waarin die vermiste Cecilia die swart gat is waaromheen die romankarakters graviteer. ''Versamelde werke'' is 'n liefdesverklaring vir die letterkunde."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|title=Augustpriset 2020|website=The August Prizes (augustpriset.se)|access-date=22 November 2021|archive-date=12 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112052608/https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|url-status=dead}}</ref>}} <br> (Afr: Versamelde werke) || '''Lydia Sandgren''' (* 1987) || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Minnestrådar'' (Afr: Geheuedrade) || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Splendor'' || Stefan Lindberg || Albert Bonniers Förla |- |align=center| 2020 || || ''Jag ser allt du gör'' (Afr: Ek sien alles wat jy doen) || Annika Norlin || Weyler förlag |- |align=center| 2020 || || ''Jordlöparens bok. Om natur, konst och människor'' (Afr: Die hardloper se boek: oor die natuur, kuns en mense) || Thomas Tidholm || Ordfront förlag |- |align=center| 2020 || || ''Renegater'' (Afr: Verraaier, renegaat of afvallige)|| Klas Östergren || Polaris |- !colspan=5| 2021 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2021''' || || '''''Eufori: en roman om Sylvia Plath'''''{{efn|group=notes|"In haar literêre verbeelding laat Elin Cullhed die leser werklik naby die kreatiewe, lewende persoon Sylvia Plath kom. Lewensbevestigende en woedende prosa beeld uit hoe 'n poëtiese genie worstel met 'n huisvrou-bestaan waar drome en desperaatheid mekaar baar. Met ''Euforie'' neem 'n skryfsters-ikoon haar plek in ons tyd in – in die kloppende hart van die teks sien die leser ook homself."<ref name="Augustpriset2021">{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/eufori-en-roman-om-sylvia-plath|title=Augustpriset 2021|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} <br> (Afr: Euforie: 'n roman oor [[Sylvia Plath]]) || '''Elin Cullhed''' <br>(* 1983) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2021 || || ''Europa'' || Maxim Grigoriev || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2021 || || ''När vi var samer'' (Afr: Toe ons [[Sami]] was) || Mats Jonsson || Galago |- |align=center| 2021 || || ''Återliv: med Skapelsen och Kvällens frihet'' (Afr: Resussitasie: Met Skepping en Vryheid van die Aand) || Kjell Espmark || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Singulariteten'' (Afr: Die Singulariteit) || Balsam Karam || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Den svarta månens år'' (Afr: Die jaar van die swart maan) || Ellen Mattson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2022 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2022''' || || '''''Detaljerna'''''{{efn|group=notes|"In "Detaljerna" word 'n gloeiende koors 'n portaal na die verlede en die verhoudings wat eens allerbelangrik was – in 'n lewe wat nie meer bestaan nie. Met melancholie, presisie en ligte humor skryf Ia Genberg oor die skerwe wat 'n mens uitmaak, en laat haar stem met onmiskenbare klankkleur deurskemer. In die presiese gevoel vir die klein besonderhede kom 'n hele wêreld tot lewe."<ref name="Augustpriset2022">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2022/|title=Augustpriset 2022|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Engelse vertaling: ''The Details''. Wildfire Books, Londen: 2023) || '''Ia Genberg''' <br> (* 1967) || Weyler Förlag |- |align=center| 2022 || || ''Ixelles'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Björnjägarens döttrar'' (Afr: Die Beerjagter se dogters) || Anneli Jordahl || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Minnen av infraröd'' (Afr: Infrarooi herinneringe) || Iman Mohammed || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Dröm, baby, dröm'' (Afr: Droom jong, droom) || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2022 || || ''Djävulsgreppet'' (Afr: Duiwelsgreep) || Lina Wolff || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2023 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2023''' || || '''''Jävla karlar'''''{{efn|group=notes|"In 'n perfekte balans tussen spitsvondigheid en hartseer, beeld Andrev Walden 'n seun se poging uit om sin te maak van 'n bestaan waar vaders voortdurend vervang word. "Jävla karlar" is 'n humoristiese konfrontasie met 'n ander tipe jeug, wat, ten spyte van die alomteenwoordige droefgeestigheid, met onuitputbare warmte en teenwoordigheid van gees uitgebeeld word."<ref name="Augustpriset2023">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2023/|title=Augustpriset 2023|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Afr: Fokken mans) || '''Andrev Walden''' <br>(* 1976) || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Studie i mänskligt beteende'' (Afr: Studie in menslike gedrag) || Lena Andersson || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Moral'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2023 || || ''Spindelbjörken'' (Afr: Die spinnekop-berkeboom) || Pär Hansson || Norstedts |- |align=center| 2023 || || ''Systrarna'' (Afr: Die susters) || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2023 || || ''Satansviskningar'' (Afr: Sataniese fluisteringe) || Sami Said || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2024 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2024''' || || '''''Kungen av Nostratien''''' <br> (Afr: Die koning van Nostrasië) || '''Tony Samuelsson''' <br> (* 1961) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2024 || || ''Brorsan, Krabban och Lädret'' || Linus Gårdfeldt || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hyper'' || Agri Ismaïl || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Samma, Mamma'' || Hanna Rajs || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Den första boken'' || Karolina Ramqvist || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hundnätter'' || Mirja Unge || Norstedts |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Notas == {{notelist|40em}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] gb29z2nyb0lr2fynevz47wtuvqn5wtk 2816278 2816208 2025-06-26T21:54:51Z Johannescharlesventer 146706 /* Fiksie */ verbeter 2816278 wikitext text/x-wiki [[Lêer: August Strindberg.jpg|duimnael|regs|[[August Strindberg]], na wie die prys vernoem is]] Die '''August-prys''' ([[Sweeds]]: ''Augustpriset'') is 'n jaarlikse [[Swede|Sweedse]] literêre prys wat reeds sedert 1989 deur die Sweedse Uitgewers-assosiasie toegeken word. == Prys == Vir die eerste drie jaar was daar slegs een algemene kategorie vir toekennings. Vanaf 1992 is pryse toegeken in die volgende kategorieë: Fiksie, Nie-fiksie en Kinders en Jong Volwassenes. Die prys is vernoem na [[August Strindberg]].<ref>{{cite web |last=Landes |first=David |date=24 November 2009 |url=http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |title=Jewish ghetto tale scoops 2009 August Prize |work=The Local |access-date=22 Oktober 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130129123755/http://www.thelocal.se/23446/20091124/ |archive-date=29 Januarie 2013 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Keuring == Alle Sweedse uitgewers mag benoemings maak. 'n Beoordelingspaneel plaas in elke kategorie ses titels op 'n kortlys. Hierdie titels word dan gelees en gekeur deur 63 persone, 21 in elke kategorie. Die paneellede kom van regoor Swede en bestaan uit boekverkopers, bibliotekarisse en bibliotekaresse en literêre kritici. Die boeke wat die grootste aantal stemme kry wen die prys.<ref name=augustprize1>{{cite web|url=http://www.augustpriset.se/om-augustpriset|language=Swedish|accessdate=27 November 2012|title=Om Augustpriset|work=Augustpriset}}</ref> Die pryse word oorhandig by die Berwaldhallen in [[Stockholm]]. Die wenners ontvang elk 100&nbsp;000 [[Sweedse kroon]], asook 'n brons standbeeldjie deur die beeldhouer Michael Fare.<ref name=augustprize1 /> == Wenners (in vetdruk) en benoemdes == === Beste boek (1989–1991) === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Oospronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1989 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1989''' || '''''Tecknens rike''''' || '''Cecilia Lindqvist''' (* [[1932]]) || '''Bonniers''' |- |align=center| 1989 || ''Bland orrar och kor'' || Bengt Emil Johnson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Gogols ansikte'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1989 || ''Nattens årstid'' || Sun Axelsson || Bonniers |- |align=center| 1989 || ''Sigmund Freud – mannen och verket'' || Lars Sjögren || Natur & Kultur |- |align=center| 1989 || ''Skymningen gör dårarna oroliga'' || Tor-Ivan Odulf || Författarförlaget |- !colspan=5| 1990 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1990''' || '''''De sotarna! De sotarna!''''' || Lars Ahlin (1915–1997) [[Lêer:Lars Ahlin 1960.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1990 || ''Ett år på sextiotalet'' || Olof Lagercrantz || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1990 || ''Knivkastarens kvinna'' || Kerstin Ekman || Bonniers |- |align=center| 1990 || ''Kuperad lek eller Skändaren från Skänninge'' || Torbjörn Säfve || Prisma |- |align=center| 1990 || ''Slottet'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- |align=center| 1990 || ''Sorgen per capita'' || Ernst Brunner || Bonniers |- !colspan=5| 1991 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1991''' || '''''Livets ax''''' || '''Sven Delblanc''' (1931–1992) || '''Bonniers''' |- |align=center| 1991 || ''Föreställningar'' || Erland Josephson || Brombergs |- |align=center| 1991 || ''Iris, Isis och Skräddaren'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Joner'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1991 || ''Kapten Nemos bibliotek'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1991 || ''Trädet'' || Göran Sonnevi || Bonniers |} === Fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1992''' || || '''''Medan tiden tänker på annat''''' <br>(Afr: Wanneer tyd oor ander dinge dink) || '''Niklas Rådström''' (* [[1953]]) || '''Gedins''' |- |align=center| 1992 || || ''Kartritarna'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Korta och långa kapitel'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1992 || || ''Parkerna'' || Tua Forsström || Bonniers |- |align=center| 1992 || || ''Strandmannen'' || Peter Kihlgård || Bonnier Alba |- |align=center| 1992 || || ''Utrota varenda jävel'' || Sven Lindqvist || Bonniers |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1993''' || '''''Blackwater'''''<ref>{{cite book|title=Blackwater|author=Kerstin Ekman|publisher=Doubleday|year=1996|isbn=978-0385481786}}</ref> || '''''Händelser vid vatten''''' || '''Kerstin Ekman''' (* [[1933]]) [[Lêer:Kerstin Ekman 2011.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1993 || || ''Fungi'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 1993 || || ''Medan de ännu hade hästar'' || Birgitta Lillpers || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1993 || || ''Nedkomst'' || Magnus Dahlström || Bonnier Alba |- |align=center| 1993 || || ''Ty'' || Werner Aspenström || Bonniers |- |align=center| 1993 || || ''Urwind'' || Bo Carpelan || Bonniers |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1994''' || || '''''Synden''''' || '''Björn Ranelid''' (* [[1949]]) [[Lêer:Björn Ranelid.jpg|100px]] || '''Bonnier Alba''' |- |align=center| 1994 || || ''Andrej'' || Carola Hansson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Boken om E'' || Ulla Isaksson || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Den dagen kastanjerna slår ut är jag långt härifrån'' || Bodil Malmsten || Bonniers |- |align=center| 1994 || || ''Fåglarnas eldhuvuden'' || Arne Johnsson || Symposion |- |align=center| 1994 || || ''Resans syster, poesin'' || Nina Burton || FIBs Lyrikklubb and Tiden |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1995''' || '''''Sweetness'''''<ref>{{cite book|author=Torgny Lindgren|title=Sweetness|publisher=Harvill|year=2000|isbn=978-1860466564}}</ref> || '''''Hummelhonung''''' (Afr: Hommelbyheuning) || '''Torgny Lindgren''' (1938–2017) [[Lêer:Torgny Lindgren beskuren.JPG|100px]] || '''Norstedts''' |- |align=center| 1995 || || ''Comédia infantil'' || [[Henning Mankell]] || Ordfront |- |align=center| 1995 || || ''En ny påminnelse om'' || Lennart Göth || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Trädgården'' || Magnus Florin || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Underbara kvinnor vid vatten'' || Monika Fagerholm || Bonniers |- |align=center| 1995 || || ''Värddjuret'' || Marie Hermanson || Bonniers |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1996''' || '''''The Sorrow Gondola'''''<ref>{{cite book|title=The Sorrow Gondola|author=Tomas Tranströmer|isbn=978-1873790489|publisher=Dedalus|year=1994}}</ref> || '''''Sorgegondolen''''' || '''[[Tomas Tranströmer]]''' (1931–2015) [[Lêer:Transtroemer.jpg|100px]] || '''Bonniers''' |- |align=center| 1996 || || ''En tid i Visby'' || Björn Runeborg || Bonnier Alba |- |align=center| 1996 || || ''Jag vill ha hela världen!'' || Fredrik Ekelund || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Lifsens rot'' || Sara Lidman || Bonniers |- |align=center| 1996 || || ''Variationer över ett tema av Silfverstolpe'' || Lars Gustafsson || Natur & Kultur |- |align=center| 1996 || || ''Vid budet att Santo Bambino di Aracoeli slutligen stulits av maffian'' || Jesper Svenbro || Bonniers |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1997''' || '''''April Witch'''''<ref>{{cite book|title=April Witch|author=Majgull Axelsson|publisher=Villard Books|isbn=978-0375505171|year=2002}}</ref> || '''''Aprilhäxan''''' || '''Majgull Axelsson''' (* [[1947]]) [[Lêer:Majgull Axelsson in Nov 2012.jpg|100px]] || '''Gedins''' |- |align=center| 1997 || || ''Hohaj'' || Elisabeth Rynell || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Huset vid Flon'' || Kjell Johansson || Norstedts |- |align=center| 1997 || || ''Mjuka mörkret'' || Eva Runefelt || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Mozarts tredje hjärna'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1997 || || ''Svindel'' || Per Holmer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1998''' || || '''''Berömda män som varit i Sunne''''' || '''Göran Tunström''' (1937–2000) [[Lêer:Goran Tunstrom.jpg|100px]] || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 1998 || || ''Mosippan'' || Elsie Johansson || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Klangernas bok'' || Göran Sonnevi || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Parsifal'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 1998 || || ''Sena sagor'' || PC Jersild || Bonniers |- |align=center| 1998 || || ''Syskonen'' || Magnus Florin || Bonniers |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''1999''' || '''''The Visit of the Royal Physician'''''<ref>{{cite book|title=The Visit of the Royal Physician|isbn=978-1585671960|author=Per Olov Enquist|publisher=Overlook|year=2001}}</ref> || '''''Livläkarens besök''''' || '''Per Olov Enquist''' (1934–2020) [[Lêer:PO Enquist.jpg|100px]] || '''Norstedts''' |- |align=center| 1999 || || ''Stämma i havet'' || Stewe Claeson || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Det hemliga namnet'' || Inger Edelfeldt || Norstedts |- |align=center| 1999 || || ''Vargskinnet – Guds barmhärtighet'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 1999 || || ''Korallen'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 1999 || || ''Väduren'' || Björn Runeborg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2000''' || '''''Popular Music from Vittula''''' || '''''Populärmusik från Vittula''''' || '''Mikael Niemi''' (* [[1951]]) [[Lêer:Mikael Niemi 2013.jpg|100px]] || '''Norstedts''' |- |align=center| 2000 || || ''Världen efter kommunismen'' || Göran Greider || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Den älskvärde'' || Carola Hansson || Norstedts |- |align=center| 2000 || || ''I den Röda Damens slott'' || Lars Jakobson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Hässja'' || Åke Smedberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2000 || || ''Tio syskon i en ömtålig berättelse'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2001''' || || '''''Underdog''''' || '''Torbjörn Flygt''' (* [[1964]]) [[Lêer:Torbjörn Flygt aug 2013.jpg|100px]] || '''Norstedts''' |- |align=center| 2001 || || ''Lewis resa'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''Pompeji'' || Maja Lundgren || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Min faders hus'' || Kerstin Norborg || Norstedts |- |align=center| 2001 || || ''I djuret'' || Eva Runefelt || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2001 || || ''Vandrarna'' || Jan Henrik Swahn || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2002''' || '''''The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot'''''<ref>{{cite book|title=The Horrific Sufferings of the Mind-Reading Monster Hercules Barefoot|author=Carl-Johan Vallgren|isbn=978-1843431510|publisher=Harvill|year=2005}}</ref> || '''''Den vidunderliga kärlekens historia''''' || '''Carl-Johan Vallgren''' (* 1964) [[Lêer:Carl-Johan Vallgren 001 (cropped).jpg|100px]] || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2002 || || ''Berget'' || Lars Andersson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''Transfer Fat'' || ''Forsla fett'' || Aase Berg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Band II. Från Gabbro till löväng'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || ''To Mervas'' || ''Till Mervas'' || Elisabeth Rynell || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2002 || || ''Ciona – en självbiologi'' || Tamara T. || Alfabeta |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2003''' || '''''Lottery Scratchcards''''' || '''''Skraplotter''''' || '''Kerstin Ekman''' (* [[1933]]) [[Lêer:Kerstin Ekman 2011.jpg|100px]] || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2003 || || ''En simtur i sundet'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2003 || || ''Stenmästaren'' || Folke Isaksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || ''Imago'' || ''Imago'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2003 || || ''Ravensbrück'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2003 || || ''Polarsommar'' || Anne Swärd || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2004''' || '''''Gregorius'''''<ref>{{cite book|author=Bengt Ohlsson|title=Gregorius|publisher=Portobello Books|year=2008|isbn=978-1846270178}}</ref> || '''''Gregorius''''' || '''Bengt Ohlsson''' (* [[1963]]) [[Lêer:Bengtohlsson.jpeg|100px]] || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2004 || ''The Story of Blanche and Marie'' || ''Boken om Blanche och Marie'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''Tredje flykthastigheten'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Mostrarna och andra dikter'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2004 || || ''En obeskrivlig människa'' || Kerstin Strandberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2004 || || ''Den stora gåtan'' || [[Tomas Tranströmer]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2005''' || '''''The American Girl'''''<ref>{{cite book|title=The American Girl|author=Monika Fagerholm|isbn=978-1590513040|year=2010|publisher=Other}}</ref> || '''''Den amerikanska flickan''''' || '''Monika Fagerholm''' (* [[1961]]) [[Lêer:Monika Fagerholm 02.jpg|100px]] || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2005 || || ''I min ungdom speglade jag mig ofta'' || Per Gunnar Evander || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Simone de Beauvoirs hjärta'' || Ann-Marie Ljungberg || Alfabeta |- |align=center| 2005 || || ''skymning:gryning'' || Lotta Lotass || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2005 || || ''Job'' || Kristian Lundberg || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- |align=center| 2005 || ''Gangsters'' || ''Gangsters'' || Klas Östergren || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2006''' || '''''Beyond''''' || '''''Svinalängorna''''' || '''Susanna Alakoski'''<ref>[http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html Beyond] {{Webarchive|url=https://archive.is/20141213220949/http://www.heppfilm.se/beyond/bios/sa.html |date=2014-12-13 }}, Hepp Films, opgespoor op 13 Desember 2014</ref> (* [[1962]]) [[Lêer:Susanna Alakoski 01.jpg|100px]] || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2006 || || ''Göteborgshändelserna'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Den amerikanska flickans söndagar'' || Lars Gustafsson || Atlantis |- |align=center| 2006 || ''Montecore: The Silence of the Tiger'' || ''Montecore: en unik tiger'' || Jonas Hassen Khemiri || Norstedts |- |align=center| 2006 || || ''Oceanen'' || Göran Sonnevi || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2006 || || ''Drömfakulteten'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2007''' || || '''''Stundande natten''''' || '''Carl-Henning Wijkmark''' ([[1934]]–[[2020]]) [[Lêer:Carl-Henning Wijkmark in 2014.jpg|100px]] || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2007 || || ''Har någon sett mig någon annanstans?'' || Beate Grimsrud || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2007 || || ''Mig äger ingen'' || Åsa Linderborg || Bokförlaget Atlas |- |align=center| 2007 || || ''Norrlands Akvavit'' || Torgny Lindgren || Norstedts |- |align=center| 2007 || || ''Synopsis'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Symposion |- |align=center| 2007 || || ''Världens sista roman'' || Daniel Sjölin || Norstedts |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2008''' || || '''''Ett annat liv''''' || '''Per Olov Enquist''' (1934–2020) [[Lêer:PO Enquist.jpg|100px]] || '''Norstedts förlag''' |- |align=center| 2008 || || ''Men hur små poeter finns det egentligen'' || Eva-Stina Byggmästar || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Tal och regn'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Reglerna'' || Sara Mannheimer || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2008 || || ''Edelcrantz förbindelser'' || Malte Persson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2008 || || ''Svart som silver'' || Bruno K Öijer || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2009''' || '''''[[The Emperor Of Lies]]''''' || '''''De fattiga i Łódź''''' || '''[[Steve Sem-Sandberg]]''' (* [[1958]]) [[Lêer:Steve Sem-Sandberg in Oct, 2014.jpg|100px]] || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2009 || || ''En liten historia'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2009 || || ''Städerna inuti Hall'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Hotel Galicja'' || Per Agne Erkelius || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Den siste greken'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2009 || || ''Vad hjälper det en människa om hon häller rent vatten över sig i alla sina dagar'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2010''' || || '''''Spill. En damroman''''' || '''Sigrid Combüchen''' (* [[1942]]) [[Lêer:Sigrid Combychen 2010.jpg|100px]] || '''Norstedts''' |- |align=center| 2010 || || ''Ränderna'' || Magnus Florin || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Livdikt'' || Johan Jönson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Darling River'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2010 || || ''Kioskvridning 140 grader – En wästern'' || Peter Törnqvist || Norstedts |- |align=center| 2010 || || ''Ingersonetterna'' || Magnus William-Olsson || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2011''' || || '''''Korparna''''' || '''Tomas Bannerhed''' (* [[1966]]) [[Lêer:Tomas Bannerhed at Göteborg Book Fair 2012 (cropped).JPG|100px]]|| '''Weyler förlag''' |- |align=center| 2011 || || ''Rekviem för John Cummings'' || Bengt Ohlsson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''Flod'' || Carolina Fredriksson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2011 || || ''En kubikmeter jord'' || Sören Bondeson || Lejd |- |align=center| 2011 || || ''Lacrimosa'' || Eva-Marie Liffner || Natur & Kultur |- |align=center| 2011 || || ''Välkommen till den här världen'' || Amanda Svensson || Norstedts |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2012''' || '''''A Brief Stop on the Road from Auschwitz''''' || '''''Ett kort uppehåll på vägen från Auschwitz''''' || '''Göran Rosenberg''' (* [[1948]]) [[Lêer:Göran Rosenberg.jpg|100px]] || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2012 || || ''En storm kom från paradiset'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Ingenbarnsland'' || Eija Hetekivi Olsson || Norstedts |- |align=center| 2012 || || ''Sång till den storm som ska komma'' || Peter Fröberg Idling || Natur & Kultur |- |align=center| 2012 || || ''Springa med åror'' || Cilla Naumann || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2012 || || ''Medealand och andra pjäser'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2013''' || '''''Wilful Disregard''''' || '''''Egenmäktigt förfarande – en roman om kärlek''''' || '''Lena Andersson''' (* [[1970]]) [[Lêer:Lena Andersson in October 2013.jpg|100px]] || '''Natur & Kultur''' |- |align=center| 2013 || || ''Liknelseboken. En kärleksroman'' || Per Olov Enquist || Norstedts |- |align=center| 2013 || || ''Vitsvit'' || Athena Farrokhzad || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2013 || || ''Tre vägar'' || Katarina Frostenson || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2013 || || ''Porslinsfasaderna'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- |align=center| 2013 || ''Mirage 38'' || ''Hägring 38'' || Kjell Westö || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2014''' || || '''''Liv till varje pris''''' || '''Kristina Sandberg''' (* [[1971]]) [[Lêer:Kristina Sandberg in Oct, 2014 (cropped).jpg|100px]] || '''Norstedts''' |- |align=center| 2014 || || ''Ett så starkt ljus'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2014 || || ''Beckomberga. Ode till min familj'' || Sara Stridsberg || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''Alkemistens dotter'' || Carl-Michael Edenborg || Natur & Kultur |- |align=center| 2014 || || ''Ma'' || Ida Börjel || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2014 || || ''De utvalda'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |align=center| 2015''' || ''Everything I Don't Remember'' || ''Allt jag inte minns'' || Jonas Hassen Khemiri (* [[1978]]) [[Lêer:Jonas Hassen Khemiri in August 2014.jpg|100px]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Mary'' || Aris Fioretos || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Masja'' || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2015 || || ''Rörelsen. Den andra platsen'' || [[John Ajvide Lindqvist]] || Ordfront |- |align=center| 2015 || || ''Spådomen. En flickas memoarer'' || Agneta Pleijel || Norstedts |- |align=center| 2015 || || ''Bli som folk'' || Stina Stoor || Norstedts |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2016''' || || '''''De polyglotta älskarna''''' || '''Lina Wolff''' (* [[1973]]) [[Lêer:Lina Wolff.tiff|100px]] || '''Albert Bonniers Förlag''' |- |align=center| 2016 || || ''Aftonland'' || Therese Bohman || Norstedts |- |align=center| 2016 || || ''djupa kärlek ingen'' || Ann Jäderlund || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Välkommen till Amerika'' || Linda Boström Knausgård || Modernista |- |align=center| 2016 || || ''En dramatikers dagbok 20132015'' || Lars Norén || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2016 || || ''Eländet'' || Andrzej Tichý || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2017''' || '''''They Will Drown in their Mother's Tears'''''{{efn|group=notes|"Met 'n oorspronklike en lotversadigde dramaturgie, beeld Johannes Anyuru die kettingreeks van gebeure uit waar die weefsel van die samelewing in 'n kontemporêre en toekomstige Swede afbreek en die plek ooplaat vir terreur en onderdrukking. In poëtiese bewoording word individuele kwesbaarheid beliggaam in 'n wêreld met krimpende lewensvooruitsigte en 'n uitdagende verwondering oor die effek van menslike optrede.."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/de-kommer-att-drunkna-i-sina-modrars-tarar|title=Augustpriset 2017|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} || '''''De kommer att drunkna i sina mödrars tårar''''' (Afr: Hulle sal verdrink in moederstrane)|| '''Johannes Anyuru''' (* [[1979]]) [[Lêer:Johannes Anyuru.jpg|100px]] || '''Norstedts''' |- |align=center| 2017 || || ''Sidonie & Nathalie. Från Limhamn till Lofoten'' || Sigrid Combüchen || Norstedts |- |align=center| 2017 || || ''Hastigheten'' || Jörgen Gassilewski || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2017 || || ''Just nu är jag här'' || Isabelle Ståhl || Natur & Kultur |- |align=center| 2017 || || ''Rosor skador'' || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2017 || || ''I en skog av sumak'' || Klas Östergren || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2018 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2018''' || || '''''Ædnan'''''{{efn|group=notes|"In Linnea Axelsson se poëtiese fragmente word 'n ander kant van die ontluikende twintigste eeu uitgebeeld. Die verlies van die [[Sami]] aednan se lewensritme word vasgevang in twee familieverhale waar generasies se onderdruktes wat aan taal en die natuur behoort het, eksistensiële trane gelaat het."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/aednan|title=Augustpriset 2018|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} (Afr: Aarde) || '''Linnea Axelsson''' || '''Albert Bonniers förlag''' |- |align=center| 2018 || || ''Skalornas förråd'' || Ulf Eriksson || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2018 || || ''En shtetl i Stockholm'' || Kenneth Hermele || Weyler förlag |- |align=center| 2018 || || ''Socialdemokratiska noveller'' || Björn Runeborg || Modernista |- |align=center| 2018 || || ''Människan är den vackraste staden'' || Sami Said || Natur & Kultur |- |align=center| 2018 || || ''Jag for ner till bror'' || Karin Smirnoff || Bokförlaget Polaris |- !colspan=5| 2019 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2019''' || || '''''Osebol''''' || '''Marit Kapla''' (* [[1970]]) [[Lêer:Marit Kapla.jpg|100px]]|| '''Teg Publishing''' |{{efn|group=notes|"Met onfeilbare gevoel en respek skep Marit Kapla 'n heelal van haar literêre verslaggewing oor ''Osebol''. Individuele getuienisse word liriese liedere waar verskillende stemme afgewissel word. Die gesprek oor dié plek weerspieël beide pynlike verandering en 'n onsekere toekoms. Die lot van yl bevolkte gebiede en die wêreld word gevorm deur die lewe in 'n Värmland-dorpie."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/osebol|title=Augustpriset 2019|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} |- |align=center| 2019 || || ''Väderfenomen'' (Afr: Weerverskynsels) || Anna Fock || Natur & Kultur |- |align=center| 2019 || || ''Odenplan'' || Daniel Gustafsson || Nirstedt/litteratur |- |align=center| 2019 || || ''W'' || [[Steve Sem-Sandberg]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2019 || || ''Testamente'' (Afr: Testament) || Nina Wähä || Norstedts |- |align=center| 2019 || || ''Barnet. En sonettkrans'' (Afr: Die kind. 'n Sonnetkrans) || Olivia Bergdahl || Ordfront |- !colspan=5| 2020 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2020''' || || '''''Samlade verk'''''{{efn|group=notes|"Lydia Sandgren bou en bevolk haar eie literêre heelal gevul met lewende besonderhede. Gotenburg, met swart klubs en universiteitsbiblioteke, word die toneel van 'n driehoekdrama waarin die vermiste Cecilia die swart gat is waaromheen die romankarakters graviteer. ''Versamelde werke'' is 'n liefdesverklaring vir die letterkunde."<ref>{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|title=Augustpriset 2020|website=The August Prizes (augustpriset.se)|access-date=22 November 2021|archive-date=12 Januarie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112052608/https://www.augustpriset.se/bidrag/samlade-verk|url-status=dead}}</ref>}} <br> (Afr: Versamelde werke) || '''Lydia Sandgren''' (* [[1987]]) [[Lêer:Lydia Sandgren.jpg|100px]] || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Minnestrådar'' (Afr: Geheuedrade) || Carola Hansson || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2020 || || ''Splendor'' || Stefan Lindberg || Albert Bonniers Förla |- |align=center| 2020 || || ''Jag ser allt du gör'' (Afr: Ek sien alles wat jy doen) || Annika Norlin || Weyler förlag |- |align=center| 2020 || || ''Jordlöparens bok. Om natur, konst och människor'' (Afr: Die hardloper se boek: oor die natuur, kuns en mense) || Thomas Tidholm || Ordfront förlag |- |align=center| 2020 || || ''Renegater'' (Afr: Verraaier, renegaat of afvallige)|| Klas Östergren || Polaris |- !colspan=5| 2021 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2021''' || || '''''Eufori: en roman om Sylvia Plath'''''{{efn|group=notes|"In haar literêre verbeelding laat Elin Cullhed die leser werklik naby die kreatiewe, lewende persoon Sylvia Plath kom. Lewensbevestigende en woedende prosa beeld uit hoe 'n poëtiese genie worstel met 'n huisvrou-bestaan waar drome en desperaatheid mekaar baar. Met ''Euforie'' neem 'n skryfsters-ikoon haar plek in ons tyd in – in die kloppende hart van die teks sien die leser ook homself."<ref name="Augustpriset2021">{{cite web|url=https://www.augustpriset.se/bidrag/eufori-en-roman-om-sylvia-plath|title=Augustpriset 2021|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=22 November 2021}}</ref>}} <br> (Afr: Euforie: 'n roman oor [[Sylvia Plath]]) || '''Elin Cullhed''' <br>(* 1983) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2021 || || ''Europa'' || Maxim Grigoriev || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2021 || || ''När vi var samer'' (Afr: Toe ons [[Sami]] was) || Mats Jonsson || Galago |- |align=center| 2021 || || ''Återliv: med Skapelsen och Kvällens frihet'' (Afr: Resussitasie: Met Skepping en Vryheid van die Aand) || Kjell Espmark || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Singulariteten'' (Afr: Die Singulariteit) || Balsam Karam || Norstedts |- |align=center| 2021 || || ''Den svarta månens år'' (Afr: Die jaar van die swart maan) || Ellen Mattson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2022 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2022''' || || '''''Detaljerna'''''{{efn|group=notes|"In "Detaljerna" word 'n gloeiende koors 'n portaal na die verlede en die verhoudings wat eens allerbelangrik was – in 'n lewe wat nie meer bestaan nie. Met melancholie, presisie en ligte humor skryf Ia Genberg oor die skerwe wat 'n mens uitmaak, en laat haar stem met onmiskenbare klankkleur deurskemer. In die presiese gevoel vir die klein besonderhede kom 'n hele wêreld tot lewe."<ref name="Augustpriset2022">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2022/|title=Augustpriset 2022|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Engelse vertaling: ''The Details''. Wildfire Books, Londen: 2023) || '''Ia Genberg''' <br> (* 1967) || Weyler Förlag |- |align=center| 2022 || || ''Ixelles'' || Johannes Anyuru || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Björnjägarens döttrar'' (Afr: Die Beerjagter se dogters) || Anneli Jordahl || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Minnen av infraröd'' (Afr: Infrarooi herinneringe) || Iman Mohammed || Norstedts |- |align=center| 2022 || || ''Dröm, baby, dröm'' (Afr: Droom jong, droom) || Jenny Tunedal || Wahlström & Widstrand |- |align=center| 2022 || || ''Djävulsgreppet'' (Afr: Duiwelsgreep) || Lina Wolff || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2023 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2023''' || || '''''Jävla karlar'''''{{efn|group=notes|"In 'n perfekte balans tussen spitsvondigheid en hartseer, beeld Andrev Walden 'n seun se poging uit om sin te maak van 'n bestaan waar vaders voortdurend vervang word. "Jävla karlar" is 'n humoristiese konfrontasie met 'n ander tipe jeug, wat, ten spyte van die alomteenwoordige droefgeestigheid, met onuitputbare warmte en teenwoordigheid van gees uitgebeeld word."<ref name="Augustpriset2023">{{cite web|url=https://augustpriset.se/prisnom/2023/|title=Augustpriset 2023|website=The August Prizes (augustpriset.se) |access-date=29 Junie 2024}}</ref>}} <br> (Afr: Fokken mans) || '''Andrev Walden''' (* [[1976]]) [[Lêer:Andrev Walden 2023a.jpg|100px]] || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Studie i mänskligt beteende'' (Afr: Studie in menslike gedrag) || Lena Andersson || Bokförlaget Polaris |- |align=center| 2023 || || ''Moral'' || Lyra Ekström Lindbäck || Modernista |- |align=center| 2023 || || ''Spindelbjörken'' (Afr: Die spinnekop-berkeboom) || Pär Hansson || Norstedts |- |align=center| 2023 || || ''Systrarna'' (Afr: Die susters) || Jonas Hassen Khemiri || Albert Bonniers Förlag |- |align=center| 2023 || || ''Satansviskningar'' (Afr: Sataniese fluisteringe) || Sami Said || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2024 |- style="background:#FAEB86" |align=center| '''2024''' || || '''''Kungen av Nostratien''''' <br> (Afr: Die koning van Nostrasië) || '''Tony Samuelsson''' <br> (* 1961) || '''Wahlström & Widstrand''' |- |align=center| 2024 || || ''Brorsan, Krabban och Lädret'' || Linus Gårdfeldt || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hyper'' || Agri Ismaïl || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Samma, Mamma'' || Hanna Rajs || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Den första boken'' || Karolina Ramqvist || Albert Bonniers förlag |- |align=center| 2024 || || ''Hundnätter'' || Mirja Unge || Norstedts |} === Nie-fiksie === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- !colspan=5| 1992 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1992 || || ''Gyllene äpplen '' || Gunnar Broberg en andere || Atlantis |- | 1992 || || ''Trädgårdens natur'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1992 || || ''Klingande Sverige'' || Jan Ling & Erik Kjellberg || Wahlström & Widstrand |- | 1992 || || ''Naturkontraktet'' || Sverker Sörlin || Carlssons Bokförlag |- | 1992 || || ''I Demokritos fotspår'' || Wilhelm Forsling & Ingemar Bergström || Natur & Kultur |- | 1992 || || ''Den nordiska floran'' || Lennart Stenberg & Bo Mossberg || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 1993 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1993 || || ''Ofredsår '' || Peter Englund || Atlantis |- | 1993 || || ''Solvindar'' || Peter Nilsson || Norstedts |- | 1993 || || ''Renässansmänniskan'' || Michael Nordberg || Tidens Förlag |- | 1993 || || ''I Sven Hedins spår'' || Stig Holmqvist & Lasse Berg || Carlssons Bokförlag |- | 1993 || || ''Barndomens återkomst'' || Clarence Crafoord || Natur & Kultur |- | 1993 || || ''Gustaf III – det offentliga barnet'' || Marie-Christine Skuncke || Bokförlaget Atlantis |- !colspan=5| 1994 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1994 || || ''Musiken i Sverige I–IV '' || Leif Jonsson en andere || Fischer & Co |- | 1994 || || ''Islam och Europa'' || Ingmar Karlsson || Wahlström & Widstrand |- | 1994 || || ''Med k-märkt genom Sverige'' || Göran Willis, Katarina Juvander en Staffan Bengtsson || Byggförlaget |- | 1994 || || ''Makt och ärlighet'' || Maria-Pia Boëthius || Albert Bonniers Förlag |- | 1994 || || ''Den mörka kontinenten'' || Karin Johannisson || Norstedts |- | 1994 || || ''Anders Zorn'' || Hans Henrik Brummer || Norstedts |- !colspan=5| 1995 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1995 || || ''Tusen år i trädgården. Från sörmländska herrgårdar och bakgårdar'' || Maria Flinck || Tiden |- | 1995 || || ''Barheidas fjärde hustru. Antropologisk reseberättelse'' || Aud Talle en Stig Holmqvist || Carlssons Bokförlag |- | 1995 || || ''Ekoparken'' || Henrik Ekman en Gunnar Brusewitz || Wahlström & Widstrand |- | 1995 || || ''Folk förr. Historiska essäer'' || Eva Österberg || Bokförlaget Atlantis |- | 1995 || || ''Estonia. Berättelsen om en tragedi'' || Niklas Bodell, Bo Lidén en Leif Kasvi || Albert Bonniers förlag |- | 1995 || || ''Resa i skuggan'' || Anders Ehnmark || Norstedts |- !colspan=5| 1996 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1996 || || ''Spåren av kungens män '' || Maja Hagerman || Prisma |- | 1996 || || ''Det förlorade landet'' || Göran Rosenberg || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Mitt förnamn är Ronny'' || Ronny Ambjörnsson || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Upplands fåglar – fåglar, människor och landskap genom 300 år'' || Martin Tjernberg en Richard Fredriksson || Upplands Ornitologiska Förening |- | 1996 || || ''Blod är tjockare än vatten'' || Astrid Trotzig || Albert Bonniers Förlag |- | 1996 || || ''Brev från nollpunkten'' || Peter Englund || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 1997 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1997 || || ''I skuggan av framtiden'' || Sven-Eric Liedman || Bonnier Alba |- | 1997 || || ''Sverige och förintelsen'' || Mattias Tydén en Ingvar Svanberg || Bokförlaget Arena |- | 1997 || || ''Darwins ofullbordade'' || P. C. Jersild || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Citron'' || Lotte Möller || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Storstugan – eller när förorten kom till byn'' || Per Svensson || Albert Bonniers Förlag |- | 1997 || || ''Kroppens tunna skal'' || Karin Johannisson || Norstedts |- !colspan=5| 1998 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1998 || || ''Svenska vägar till S:t Petersburg '' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 1998 || || ''Sara – i liv och text'' || Birgitta Holm || Albert Bonniers Förlag |- | 1998 || || ''Arvsdygden'' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 1998 || || ''Filosofernas krig'' || Svante Nordin || Bokförlaget Nya Doxa |- | 1998 || || ''Respekt'' || Carmilla Floyd || Bokförlaget DN |- | 1998 || || ''Catrines intressanta blekhet'' || Eva Lis Bjurman || Brutus Östlings Bokförlag Symposion |- !colspan=5| 1999 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |1999 || || ''Engelska – öspråk, världsspråk, trendspråk'' || Jan Svartvik || Norstedts |- | 1999 || || ''De hunsades revansch'' || Bim Clinell || Bokförlaget DN |- | 1999 || || ''Elfrida Andrée'' || Eva Öhrström || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''Skrivaredans'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 1999 || || ''Florans konstnärer'' || Monika Björk || Bokförlaget Prisma |- | 1999 || || ''I skuggan av Cathay'' || Dick Harrison || Historiska Media |- !colspan=5| 2000 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2000 || || ''Stora döden'' || Dick Harrison || Ordfront Förlag |- | 2000 || || ''Den oövervinnerlige'' || Peter Englund || Bokförlaget Atlantis |- | 2000 || || ''Psykoser'' || Johan Cullberg || Natur & Kultur |- | 2000 || || ''Savannliv'' || Staffan Ulfstrand || Carlssons Bokförlag |- | 2000 || || ''Musikens myter'' || Camilla Lundberg || Wahlström & Widstrand |- | 2000 || || ''Liv och död i antikens rom'' || Dominic Ingemark, Henrik Gerding en Martine Castoriano || Historiska Media |- !colspan=5| 2001 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2001 || || ''Minnets stigar'' || Hans Hammarskjöld, Anita Theorell en Per Wästberg || Max Ström |- | 2001 || || ''Mikaku, den japanska kokboken'' || Yukiko Duke en Eiko Duke || Wahlström & Widstrand |- | 2001 || || ''Flugsnapparnas vita fläckar'' || Staffan Ulfstrand || Bokförlaget Atlantis |- | 2001 || || ''Ett oändligt äventyr'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Guldålder'' || Fredric Bedoire || Albert Bonniers Förlag |- | 2001 || || ''Sophie Elkan'' || Eva Helen Ulvros || Historiska Media |- !colspan=5| 2002 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2002 || || ''Gustav Vasa – landsfader eller tyrann?'' || Lars-Olof Larsson || Prisma |- | 2002 || || ''Selma Lagerlöf. Livets vågspel'' || Vivi Edström || Natur & Kultur |- | 2002 || || ''I begynnelsen var ordet. Ingmar Bergman och han tidiga författarskap'' || Maaret Koskinen || Wahlström & Widstrand |- | 2002 || || ''Till jaguarernas land. Essäer om regnskog, politik och människor i Latinamerika'' || Nathan Shachar || Bokförlaget Atlantis |- | 2002 || || ''Flickan och skulden. En bok om samhällets syn på våldtäkt'' || Katarina Wennstam || Albert Bonniers Förlag |- | 2002 || || ''Tradition i trä. En resa genom Sverige'' || Ingela Broström || Byggförlaget |- !colspan=5| 2003 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2003 || || ''Idéer om livet '' || Nils Uddenberg || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Blow up'' || Helene Schmitz en Jessica Clayton || Natur & Kultur |- | 2003 || || ''Hör, jag talar! Essäer om litteraturens skäl'' || Eva Adolfsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Litteraturens örtagårdsmästare. Karl Otto Bonnier och hans tid'' || Per I. Gedin || Albert Bonniers Förlag |- | 2003 || || ''Blod svett och tårar'' || Lena Katarina Swanberg || Bokförlaget DN |- | 2003 || || ''En osalig ande. Berättelsen om Axel Munthe'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- !colspan=5| 2004 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2004 || || ''Europas idéhistoria 1492–1918: Världens ordning och Mörkret i människan'' || Sverker Sörlin || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Tapetboken'' || Elisabet Stavenow-Hidemark, Lars Lööv en Ingela Broström || Byggförlaget |- | 2004 || || ''Flugfällan'' || Fredrik Sjöberg || Bokförlaget Nya Doxa |- | 2004 || || ''Den osynliga domsolen. En bok av Frans Kafka'' || Torsten Ekbom || Natur & Kultur |- | 2004 || || ''Cityodling'' || Lena Israelsson || Albert Bonniers Förlag |- | 2004 || || ''Kvinnor på gränsen till genombrott'' || Ulrika Knutson || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2005 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2005 || || ''Ninas resa'' || Lena Einhorn || Prisma |- | 2005 || || ''Stockholm 1851'' || Thomas von Vegesack || Norstedts |- | 2005 || || ''Den nya kvinnostaden'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''I barnets hjärna'' || Hugo Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- | 2005 || || ''Americanos'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2005 || || ''Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna – fjärilar'' || Martin Holmér, Karl Jilg, Nils Ryrholm, Claes U. Eliasson en Ulf Gärdenfors || Artdatabanken SLU |- !colspan=5| 2006 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2006 || || ''Qin'' || Cecilia Lindqvist || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''I döda språks sällskap'' || Ola Wikander || Wahlström & Widstrand |- | 2006 || || ''Stenarna i själen'' || Sven-Eric Liedman || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Pingvinliv'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Norstedts |- | 2006 || || ''Livsklättraren. En bok om Knut Hamsun'' || Sigrid Combüchen || Albert Bonniers Förlag |- | 2006 || || ''Meteorologernas väderbok'' || Pär Holmgren en Bernes Claes || Medströms Bokförlag |- !colspan=5| 2007 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2007 || || ''Med livet som insats'' || Bengt Jangfeldt || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Djävulssonaten'' || Ola Larsmo || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Herrarna i skogen'' || Kerstin Ekman || Albert Bonniers Förlag |- | 2007 || || ''Den svenska kakelugnen'' || Susanna Scherman || Wahlström & Widstrand |- | 2007 || || ''Fågelliv'' || Staffan Ulfstrand || Ellerström |- | 2007 || || ''Lärarna'' || Hans Lagerberg || Ordfront förlag |- !colspan=5| 2008 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2008 || || ''Regi Bergman'' || Paul Duncan en Bengt Wanselius || Max Ström |- | 2008 || || ''Klosterträdgårdar'' || Lena Israelsson || Wahlström & Widstrand |- | 2008 || || ''Hennes döda kropp. Victoria Benedictssons arkiv och författarskap'' || Lisbeth Larsson || Weyler Förlag |- | 2008 || || ''Mahatma! Eller konsten att vända världen upp och ner'' || Zac O'Yeah || Ordfront förlag |- | 2008 || || ''I takt med tiden. Olof Palme 1927–1969'' || Kjell Östberg || Leopard Förlag |- | 2008 || || ''Pillret'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- !colspan=5| 2009 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2009 || || ''Att överleva dagen'' || Brutus Östling en Susanne Åkesson || Symposion |- | 2009 || || ''Melankoliska rum'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2009 || || ''Frihetens rena sak'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2009 || || ''Så byggdes villan – Svensk villaarkitektur från 1890 till 2010'' || Laila Reppen, Lars Nordling en Cecilia Björk || Forskningsrådet Formas |- | 2009 || || ''Världens lyckligaste folk'' || Lena Sundström || Leopard Förlag |- | 2009 || || ''Smärtpunkten'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- !colspan=5| 2010 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2010 || || '' Den röda grevinnan'' || Yvonne Hirdman || Ordfront förlag |- | 2010 || || ''Vargen – den jagade jägaren'' || Henrik Ekman || Norstedts |- | 2010 || || ''Cocaina. En bok om dom som gör det'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- | 2010 || || ''Resa i Sharialand. Ett reportage om kvinnors liv i Saudiarabien'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2010 || || ''Mask – litteraturen som gömställe'' || Kristoffer Leandoer || Pequod Press |- | 2010 || || ''Maria Eleonora. Drottningen som sa nej'' || Moa Matthis || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2011 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2011 || || '' Och i Wienerwald står träden kvar '' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2011 || || ''Ni har klockorna – vi har tiden. USA tio år efter 11 september'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2011 || || ''Spektrum. Den svenska drömmen. Tidskrift och förlag i 1930-talets kultur'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2011 || || ''Skymningssång i Kalahari. Hur människan bytte tillvaro'' || Lasse Berg || Ordfront förlag |- | 2011 || || ''Trädets tid'' || Christel Kvant || Norstedts |- | 2011 || || ''Alla monster måste dö. Gruppresa till Nordkorea. Ett reportage'' || Magnus Bärtås en Fredrik Ekman || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2012 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2012 || || ''Det står ett rum här och väntar på dig – Berättelsen om Raoul Wallenberg'' || Ingrid Carlberg || Norstedts |- | 2012 || || ''Sanningens vägar. Anne Charlotte Lefflers liv och dikt'' || Monica Lauritzen || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Det enda könet. Varför du är förförd av den ekonomiske mannen och hur det förstör ditt liv och världsekonomin'' || Katrine Kielos || Albert Bonniers Förlag |- | 2012 || || ''Ur regnskogens skugga. Daniel Rolander och resan till Surinam'' || James Dobreff en Arne Jönsson, Helene Schmitz || Bokförlaget Max Ström |- | 2012 || || ''Den amerikanska högern. Republikanernas revolution och USA:s framtid'' || Martin Gelin || Natur & Kultur |- | 2012 || ''I am [[Zlatan Ibrahimović]]'' || ''Jag är Zlatan Ibrahimovic. Min historia '' || Zlatan Ibrahimović en David Lagercrantz || Albert Bonniers Förlag |- !colspan=5| 2013 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2013 || ''The Expedition: The Forgotten Story of a Polar Tragedy'' || ''Expeditionen. Min kärlekshistoria'' || Bea Uusma || Norstedts |- | 2013 || || ''Germanerna'' || Tore Janson || Norstedts |- | 2013 || || ''Spår'' || Lena Sundström || Natur & Kultur |- | 2013 || || ''438 dagar'' || Johan Persson en Martin Schibbye || Offside Press |- | 2013 || || ''Självhushållning på Djupadal'' || Gustav Mandelmann en Marie Mandelmann || Bonnier Fakta |- | 2013 || || ''Mannen som slutade juga'' || Dan Josefsson || Lind & Co |- !colspan=5| 2014 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2014 || || ''Naturlära'' || Lars Lerin || Bonniers |- | 2014 || || ''Erik och Margot. En kärlekshistoria'' || Per Wästerberg || Wahlström & Widstrand |- | 2014 || || ''Vid tidens ände. Om stormaktstidens vidunderliga drömvärld och en profet vid dess yttersta rand'' || Håkan Håkansson || Medströms Bokförlag |- | 2014 || || ''Doktor Nasser har ingen bil. Kairo i omvälvningens tid'' || Tina Thunander || Leopard Förlag |- | 2014 || || ''Plundrarna. Hur nazisterna stal Europas konstskatter'' || Anders Rydell || Ordfront förlag |- | 2014 || || ''Popmusik rimmar på politik'' || Anna Charlotta Gunnarson || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2015 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" | 2015 || || ''Min europeiska familj. De senaste 54 000 åren'' || Karin Bojs || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Den sårade divan'' || Karin Johannisson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Monster i garderoben. En bok om Anthony Perkins och tiden som skapade Norman Bates'' || Johan Hilton || Natur & Kultur |- | 2015 || || ''Den nya staden. Utvandringen till Amerika II'' || Lennart Pehrson || Albert Bonniers Förlag |- | 2015 || || ''Käraste Herman. Rasbiologen Herman Lundborgs gåta'' || Maja Hagerman || Norstedts |- | 2015 || || ''Knark. En svensk historia'' || Magnus Linton || Bokförlaget Atlas |- !colspan=5| 2016 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2016 || || ''Gutenberggalaxens nova. En essäberättelse om Erasmus av Rotterdam, humanismen och 1500-talets medierevolution'' || Nina Burton || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''1947'' || Elisabeth Åsbrink || Natur & Kultur |- | 2016 || || ''Skotten i Köpenhamn. Ett reportage om Lars Vilks, extremism och yttrandefrihetens gränser'' || Niklas Orrenius || Albert Bonniers Förlag |- | 2016 || || ''Glömskans bibliotek. En essä om demens, vansinne och litteratur'' || Ulf Karl Olov Nilsson || Norstedts |- | 2016 || || ''Fattigfällan'' || Charlotta von Zweigbergk || Ordfront förlag |- | 2016 || || ''Arktis. Liv i en värld av is och snö'' || Felix Heintzenberg & Ole Jørgen Liodden || Bio & Fokus Förlag |- !colspan=5| 2017 |- style="background:#FAEB86; font-weight:bold" |2017 || || ''Ett jävla solsken: En biografi om Ester Blenda Nordström,'' || Fatima Bremmer || Forum |- | 2017 || || ''Frågor jag fått om Förintelsen'' || Hédi Fried || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Brandvakten'' || Sven Olov Karlsson || Natur & Kultur |- | 2017 || || ''Nära fåglar'' || Roine Magnusson, Mats Ottosson en Åsa Ottosson || Bonnier Fakta |- | 2017 || || ''Den nya dagen gryr. Karin Boyes författarliv'' || Johan Svedjedal || Wahlström & Widstrand |- | 2017 || || ''Är vi framme snart? Drömmen om Europas förenta stater'' || Per Wirtén || Albert Bonniers Förlag |} === Kinders en Jong Volwassenes === {| class="wikitable" |- !Jaar !style="width:20em"|Engelse titel !style="width:20em"|Oorspronklike titel !Outeur !style="width:10em"|Uitgewer |- |1992 || || ''Jag saknar dig, jag saknar dig! '' || Peter Pohl en Kinna Gieth || Rabén & Sjögren |- |1993 || || ''Vinterviken '' || Mats Wahl || Bonnier Carlsen |- |1994 || || ''Mästaren och de fyra skrivarna '' || Ulf Nilsson || Natur & Kultur |- |1995 || || '' Flickan som inte ville kyssas '' || Rose Lagercrantz || Brombergs |- |1996 || || '' Min syster är en ängel'' || Ulf Stark en Anna Höglund || Alfabeta Bokförlag |- |1997 || || ''Sanning eller konsekvens'' || Annika Thor || Bonnier Carlsen |- |1998 || || ''Resan till världens ände '' || [[Henning Mankell]] || Rabén & Sjögren |- |1999 || || ''Spelar död '' || Stefan Casta || Opal |- |2000 || || ''Gittan och gråvargarna'' || Pija Lindenbaum || Rabén & Sjögren |- |2001 || ''Are U 4 Real?'' || ''Sandor slash Ida'' || Sara Kadefors || Bonnier Carlsen |- |2002 || || ''Adjö, herr Muffin'' || Ulf Nilsson en Anna-Clara Tidholm || Bonnier Carlsen |- |2003 || || '' I taket lyser stjärnorna'' || Johanna Thydell || Natur & Kultur |- |2004 || || '' Dansar Elias? Nej!'' || Katarina Kieri || Rabén & Sjögren |- |2005 || || ''Eddie Bolander & jag'' || Bo R. Holmberg en Katarina Strömgård || Rabén & Sjögren |- |2006 || || ''Svenne'' || Per Nilsson || Rabén & Sjögren |- |2007 || || ''Var är min syster?'' || Sven Nordqvist || Opal |- |2008 || || '' Legenden om Sally Jones'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2009 || || ''Skriv om och om igen'' || Ylva Karlsson, Katarina Kuick, Sara Lundberg en Lilian Bäckman || X Publishing |- |2010 || || ''Här ligger jag och blöder'' || Jenny Jägerfeld || Gilla Böcker |- |2011 || || '' Pojkarna '' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2012 || || ''ABC å allt om det'' || Nina Ulmaja || Bonnier Carlsen |- |2013 || || ''Snöret, fågeln och jag'' || Ellen Karlsson en Eva Lindström || Hippo bokförlag |- |2014 || || ''Mördarens apa'' || Jakob Wegelius || Bonnier Carlsen |- |2015 || || ''När hundarna kommer'' || Jessica Schiefauer || Bonnier Carlsen |- |2016 || || ''Tio över ett'' || Ann-Helén Laestadius || Rabén & Sjögren |- |2017 || || ''Fågeln i mig flyger vart den vill'' || Sara Lundberg || Mirando Bok |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Notas == {{notelist|40em}} == Eksterne skakels == * [http://augustpriset.se/ Amptelike webwerf] [[Kategorie:Letterkunde]] 67pf6z7kmwgn8x8fp2rxtf6sp0pi80t 0 271237 2816337 2701421 2025-06-27T09:34:05Z Pynappel 70858 2816337 wikitext text/x-wiki [[Lêer:StraussFamilie.jpg|duimnael|regs|Lede van die Strauss-familie.]] [[Lêer:Eduard, Johann and Josef Strauß.jpg|duimnael|regs|Eduard, Johann en Josef Strauß.]] Die [[Wene|Weense]] familie '''Strauss''' het musici en komponiste opgelewer deur wie se bydraes veral die [[wals]] in die [[19de eeu|19e eeu]] baie gewild geword het. Die bekendste lid was [[Johann Strauss II|Johann Strauss]] die seun, wat as die walskoning bekend gestaan het en die grootste Weense operettekomponis was. == Johann Strauss die vader == Die eerste Strauss wat in die Weense musieklewe bekendheid verwerf het, was [[Johann Strauss I|Johann Strauss]] die vader (1804- 1849) Op 14-jarige leeftyd het hy violis, en later hulpdirigent, in [[Josef Lanner]] (1801-1843) se dansorkes geword. Die tradisionele Weense ''ländler'' en galop en veral die Weense wals, in vinnige driekwartmaat, was baie gewild. Aanvanklik is die wals met 'n bietjie minagting bejeën omdat dit as onrustig en familiêr beskou is, maar na die [[Kongres van Wene]] ([[1815]]) is dit gesien as ʼn teken van 'n nuwe tydvak in die Europese samelewing en het dit geweldig gewild geword. Hiertoe het sowel Lanner as Strauss 'n groot bydrae gelewer. Strauss het in [[1825]] sy eie orkes gestig en vanaf [[1833]] het hy konsertreise deur die hele [[Europa]] onderneem. Hy was een van die voorste komponiste van Weense walse en het ook talle marse, onder meer die gewilde ''Radetzky-mars'' ([[1848]]), gekomponeer. Sy walse, polkas, kadriele en dies meer verteenwoordig Weense dansmusiek op sy beste. Strauss se seuns [[Josef Strauss|Josef]] (1827- 1870) en [[Eduard Strauss|Eduard]] (1835- 1916) het dirigente geword, hoewel Josef ook heelwat walse gekomponeer het. == Johann Strauss die seun == Johann Strauss senior se oudste seun, ook Johann (1825- 1899), het eintlik die beroemdste lid van die familie geword. Johann senior het besluit dat Johann junior 'n nie-musikale loopbaan moet volg, maar sy moeder het hom in die geheim gehelp om klavier- en vioollesse te neem, en in 1844 het hy begin om sy eie dansorkes in 'n restaurant in Wenen te dirigeer. Na die dood van sy vader het hy sy vader se orkes met sy eie gekombineer, en spoedig het hy in [[Wene]] as die walskoning bekend, gestaan. Hy het die titel nie net op grond van die groot aantal en die swierigheid van sy komposisies verkry nie, maar ook omdat hy die dansvorm uitgebou het tot 'n konsertstuk wat uit verskeie walse en 'n inleiding en ʼn slot bestaan. Strauss het ook konsertreise na onder meer [[Rusland]] en [[Engeland]] onderneem en was oral baie gewild. In [[1870]] het hy sy leiding van die orkes oorgedra aan sy broers Josef en (later) Eduard. In [[1872]] het hy die [[VSA]] besoek en konserte in [[New York]] en [[Boston]] gedirigeer. Die meeste van sy walse is gekomponeer in die sestigerjare van die 19e eeu: ''Morgenblätter'' ("Oggendblare"; 1864), ''Künstlerleben'' ("Kunstenaarslewe"; [[1867]]), ''Geschichten aus dem Wienerwald'' ("Verhale van die Weense woude"; 1868), ''Wein, Weibund Gesang'' ("Die wyn, die vrou, die lied"; 1869), ''Wiener Blut'' ("Weense bloed"; [[1871]]) en ''Kaiserwaltzer'' ("Keiserwals"; 1888) tel onder die bekendstes. Baie mense beskou laasgenoemde as die hoogtepunt, maar ''Ander schönen blauen Donau'' ("Aan die skone blou Donau"; 1867) is sekerlik die heel bekendste. Onder invloed van [[Jacques Offenbach]] (1819-1880), die skepper van die genre, het Strauss ook operettes begin skryf en in [[1874]] lewer hy die hoogtepunt van die Weense operette: ''Die Fledermaus'' ("Die Vlermuis"). Die operettes ''Eine'' ''Nacht in Venedig'' (“’n Nag in Venesië"; 1833) en ''Der Zigeunerbaron'' ("Die Sigeunerbaron"; 1885) het ook baie gewild geword. == Ander == Na Josef Strauss se dood in 1870 het Eduard die Strauss-orkes onder sy leiding geneem. Hoewel hy baie gekomponeer het, het sy werk nie die oorspronklikheid van sy oudste broer geopenbaar nie. In 1902 het hy die orkes ontbind en in 1907 het hy, uit ergernis oor die misbruik van die familienaam, alle partiture laat verbrand. Josef se seun, Johann Strauss (1866- 1939), was die laaste lid van die familie en het in Wenen en Berlyn die familietradisie voortgesit. == Bronnelys == * Wêrelspektrum, 1982, ISBN 0908409672, volume 26, bl. 220 {{Normdata}} hllbucmw6yu6dr4l1s5gzwkkbyhx1tl 2816338 2816337 2025-06-27T09:34:13Z Pynappel 70858 /* Bronnelys */ 2816338 wikitext text/x-wiki [[Lêer:StraussFamilie.jpg|duimnael|regs|Lede van die Strauss-familie.]] [[Lêer:Eduard, Johann and Josef Strauß.jpg|duimnael|regs|Eduard, Johann en Josef Strauß.]] Die [[Wene|Weense]] familie '''Strauss''' het musici en komponiste opgelewer deur wie se bydraes veral die [[wals]] in die [[19de eeu|19e eeu]] baie gewild geword het. Die bekendste lid was [[Johann Strauss II|Johann Strauss]] die seun, wat as die walskoning bekend gestaan het en die grootste Weense operettekomponis was. == Johann Strauss die vader == Die eerste Strauss wat in die Weense musieklewe bekendheid verwerf het, was [[Johann Strauss I|Johann Strauss]] die vader (1804- 1849) Op 14-jarige leeftyd het hy violis, en later hulpdirigent, in [[Josef Lanner]] (1801-1843) se dansorkes geword. Die tradisionele Weense ''ländler'' en galop en veral die Weense wals, in vinnige driekwartmaat, was baie gewild. Aanvanklik is die wals met 'n bietjie minagting bejeën omdat dit as onrustig en familiêr beskou is, maar na die [[Kongres van Wene]] ([[1815]]) is dit gesien as ʼn teken van 'n nuwe tydvak in die Europese samelewing en het dit geweldig gewild geword. Hiertoe het sowel Lanner as Strauss 'n groot bydrae gelewer. Strauss het in [[1825]] sy eie orkes gestig en vanaf [[1833]] het hy konsertreise deur die hele [[Europa]] onderneem. Hy was een van die voorste komponiste van Weense walse en het ook talle marse, onder meer die gewilde ''Radetzky-mars'' ([[1848]]), gekomponeer. Sy walse, polkas, kadriele en dies meer verteenwoordig Weense dansmusiek op sy beste. Strauss se seuns [[Josef Strauss|Josef]] (1827- 1870) en [[Eduard Strauss|Eduard]] (1835- 1916) het dirigente geword, hoewel Josef ook heelwat walse gekomponeer het. == Johann Strauss die seun == Johann Strauss senior se oudste seun, ook Johann (1825- 1899), het eintlik die beroemdste lid van die familie geword. Johann senior het besluit dat Johann junior 'n nie-musikale loopbaan moet volg, maar sy moeder het hom in die geheim gehelp om klavier- en vioollesse te neem, en in 1844 het hy begin om sy eie dansorkes in 'n restaurant in Wenen te dirigeer. Na die dood van sy vader het hy sy vader se orkes met sy eie gekombineer, en spoedig het hy in [[Wene]] as die walskoning bekend, gestaan. Hy het die titel nie net op grond van die groot aantal en die swierigheid van sy komposisies verkry nie, maar ook omdat hy die dansvorm uitgebou het tot 'n konsertstuk wat uit verskeie walse en 'n inleiding en ʼn slot bestaan. Strauss het ook konsertreise na onder meer [[Rusland]] en [[Engeland]] onderneem en was oral baie gewild. In [[1870]] het hy sy leiding van die orkes oorgedra aan sy broers Josef en (later) Eduard. In [[1872]] het hy die [[VSA]] besoek en konserte in [[New York]] en [[Boston]] gedirigeer. Die meeste van sy walse is gekomponeer in die sestigerjare van die 19e eeu: ''Morgenblätter'' ("Oggendblare"; 1864), ''Künstlerleben'' ("Kunstenaarslewe"; [[1867]]), ''Geschichten aus dem Wienerwald'' ("Verhale van die Weense woude"; 1868), ''Wein, Weibund Gesang'' ("Die wyn, die vrou, die lied"; 1869), ''Wiener Blut'' ("Weense bloed"; [[1871]]) en ''Kaiserwaltzer'' ("Keiserwals"; 1888) tel onder die bekendstes. Baie mense beskou laasgenoemde as die hoogtepunt, maar ''Ander schönen blauen Donau'' ("Aan die skone blou Donau"; 1867) is sekerlik die heel bekendste. Onder invloed van [[Jacques Offenbach]] (1819-1880), die skepper van die genre, het Strauss ook operettes begin skryf en in [[1874]] lewer hy die hoogtepunt van die Weense operette: ''Die Fledermaus'' ("Die Vlermuis"). Die operettes ''Eine'' ''Nacht in Venedig'' (“’n Nag in Venesië"; 1833) en ''Der Zigeunerbaron'' ("Die Sigeunerbaron"; 1885) het ook baie gewild geword. == Ander == Na Josef Strauss se dood in 1870 het Eduard die Strauss-orkes onder sy leiding geneem. Hoewel hy baie gekomponeer het, het sy werk nie die oorspronklikheid van sy oudste broer geopenbaar nie. In 1902 het hy die orkes ontbind en in 1907 het hy, uit ergernis oor die misbruik van die familienaam, alle partiture laat verbrand. Josef se seun, Johann Strauss (1866- 1939), was die laaste lid van die familie en het in Wenen en Berlyn die familietradisie voortgesit. == Bronnelys == * [[Wêreldspektrum|''Wêrelspektrum'']], 1982, ISBN 0908409672, volume 26, bl. 220 {{Normdata}} 1m97ws58e56zegwqqhw5l6mnlmouio6 2816351 2816338 2025-06-27T10:43:43Z Rooiratel 90342 2816351 wikitext text/x-wiki [[Lêer:StraussFamilie.jpg|duimnael|regs|Lede van die Strauss-familie.]] [[Lêer:Eduard, Johann and Josef Strauß.jpg|duimnael|regs|Eduard, Johann en Josef Strauß.]] Die [[Wene|Weense]] familie '''Strauss''' het musici en komponiste opgelewer deur wie se bydraes veral die [[wals]] in die [[19de eeu|19e eeu]] baie gewild geword het. Die bekendste lid was [[Johann Strauss II|Johann Strauss]] die seun, wat as die walskoning bekend gestaan het en die grootste Weense operettekomponis was. == Johann Strauss die vader == Die eerste Strauss wat in die Weense musieklewe bekendheid verwerf het, was [[Johann Strauss I|Johann Strauss]] die vader (1804- 1849) Op 14-jarige leeftyd het hy violis, en later hulpdirigent, in [[Josef Lanner]] (1801-1843) se dansorkes geword. Die tradisionele Weense ''ländler'' en galop en veral die Weense wals, in vinnige driekwartmaat, was baie gewild. Aanvanklik is die wals met 'n bietjie minagting bejeën omdat dit as onrustig en familiêr beskou is, maar na die [[Kongres van Wene]] ([[1815]]) is dit gesien as ʼn teken van 'n nuwe tydvak in die Europese samelewing en het dit geweldig gewild geword. Hiertoe het sowel Lanner as Strauss 'n groot bydrae gelewer. Strauss het in [[1825]] sy eie orkes gestig en vanaf [[1833]] het hy konsertreise deur die hele [[Europa]] onderneem. Hy was een van die voorste komponiste van Weense walse en het ook talle marse, onder meer die gewilde ''Radetzky-mars'' ([[1848]]), gekomponeer. Sy walse, polkas, kadriele en dies meer verteenwoordig Weense dansmusiek op sy beste. Strauss se seuns [[Josef Strauss|Josef]] (1827- 1870) en [[Eduard Strauss|Eduard]] (1835- 1916) het dirigente geword, hoewel Josef ook heelwat walse gekomponeer het. == Johann Strauss die seun == Johann Strauss senior se oudste seun, ook Johann (1825- 1899), het eintlik die beroemdste lid van die familie geword. Johann senior het besluit dat Johann junior 'n nie-musikale loopbaan moet volg, maar sy moeder het hom in die geheim gehelp om klavier- en vioollesse te neem, en in 1844 het hy begin om sy eie dansorkes in 'n restaurant in Wenen te dirigeer. Na die dood van sy vader het hy sy vader se orkes met sy eie gekombineer, en spoedig het hy in [[Wene]] as die walskoning bekend, gestaan. Hy het die titel nie net op grond van die groot aantal en die swierigheid van sy komposisies verkry nie, maar ook omdat hy die dansvorm uitgebou het tot 'n konsertstuk wat uit verskeie walse en 'n inleiding en ʼn slot bestaan. Strauss het ook konsertreise na onder meer [[Rusland]] en [[Engeland]] onderneem en was oral baie gewild. In [[1870]] het hy sy leiding van die orkes oorgedra aan sy broers Josef en (later) Eduard. In [[1872]] het hy die [[VSA]] besoek en konserte in [[New York]] en [[Boston]] gedirigeer. Die meeste van sy walse is gekomponeer in die sestigerjare van die 19e eeu: ''Morgenblätter'' ("Oggendblare"; 1864), ''Künstlerleben'' ("Kunstenaarslewe"; [[1867]]), ''Geschichten aus dem Wienerwald'' ("Verhale van die Weense woude"; 1868), ''Wein, Weibund Gesang'' ("Die wyn, die vrou, die lied"; 1869), ''Wiener Blut'' ("Weense bloed"; [[1871]]) en ''Kaiserwaltzer'' ("Keiserwals"; 1888) tel onder die bekendstes. Baie mense beskou laasgenoemde as die hoogtepunt, maar ''Ander schönen blauen Donau'' ("Aan die skone blou Donau"; 1867) is sekerlik die heel bekendste. Onder invloed van [[Jacques Offenbach]] (1819-1880), die skepper van die genre, het Strauss ook operettes begin skryf en in [[1874]] lewer hy die hoogtepunt van die Weense operette: ''Die Fledermaus'' ("Die Vlermuis"). Die operettes ''Eine'' ''Nacht in Venedig'' (“’n Nag in Venesië"; 1833) en ''Der Zigeunerbaron'' ("Die Sigeunerbaron"; 1885) het ook baie gewild geword. == Ander == Na Josef Strauss se dood in 1870 het Eduard die Strauss-orkes onder sy leiding geneem. Hoewel hy baie gekomponeer het, het sy werk nie die oorspronklikheid van sy oudste broer geopenbaar nie. In 1902 het hy die orkes ontbind en in 1907 het hy, uit ergernis oor die misbruik van die familienaam, alle partiture laat verbrand. Josef se seun, Johann Strauss (1866- 1939), was die laaste lid van die familie en het in Wenen en Berlyn die familietradisie voortgesit. == Sien ook == * [[Strauss]] == Bronnelys == * [[Wêreldspektrum|''Wêrelspektrum'']], 1982, ISBN 0908409672, volume 26, bl. 220 {{Normdata}} jeice2w2gb3eeyznsxo8wh5f0r36mma 2816353 2816351 2025-06-27T10:44:28Z Rooiratel 90342 [[:Kategorie:Strauss-familie]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816353 wikitext text/x-wiki [[Lêer:StraussFamilie.jpg|duimnael|regs|Lede van die Strauss-familie.]] [[Lêer:Eduard, Johann and Josef Strauß.jpg|duimnael|regs|Eduard, Johann en Josef Strauß.]] Die [[Wene|Weense]] familie '''Strauss''' het musici en komponiste opgelewer deur wie se bydraes veral die [[wals]] in die [[19de eeu|19e eeu]] baie gewild geword het. Die bekendste lid was [[Johann Strauss II|Johann Strauss]] die seun, wat as die walskoning bekend gestaan het en die grootste Weense operettekomponis was. == Johann Strauss die vader == Die eerste Strauss wat in die Weense musieklewe bekendheid verwerf het, was [[Johann Strauss I|Johann Strauss]] die vader (1804- 1849) Op 14-jarige leeftyd het hy violis, en later hulpdirigent, in [[Josef Lanner]] (1801-1843) se dansorkes geword. Die tradisionele Weense ''ländler'' en galop en veral die Weense wals, in vinnige driekwartmaat, was baie gewild. Aanvanklik is die wals met 'n bietjie minagting bejeën omdat dit as onrustig en familiêr beskou is, maar na die [[Kongres van Wene]] ([[1815]]) is dit gesien as ʼn teken van 'n nuwe tydvak in die Europese samelewing en het dit geweldig gewild geword. Hiertoe het sowel Lanner as Strauss 'n groot bydrae gelewer. Strauss het in [[1825]] sy eie orkes gestig en vanaf [[1833]] het hy konsertreise deur die hele [[Europa]] onderneem. Hy was een van die voorste komponiste van Weense walse en het ook talle marse, onder meer die gewilde ''Radetzky-mars'' ([[1848]]), gekomponeer. Sy walse, polkas, kadriele en dies meer verteenwoordig Weense dansmusiek op sy beste. Strauss se seuns [[Josef Strauss|Josef]] (1827- 1870) en [[Eduard Strauss|Eduard]] (1835- 1916) het dirigente geword, hoewel Josef ook heelwat walse gekomponeer het. == Johann Strauss die seun == Johann Strauss senior se oudste seun, ook Johann (1825- 1899), het eintlik die beroemdste lid van die familie geword. Johann senior het besluit dat Johann junior 'n nie-musikale loopbaan moet volg, maar sy moeder het hom in die geheim gehelp om klavier- en vioollesse te neem, en in 1844 het hy begin om sy eie dansorkes in 'n restaurant in Wenen te dirigeer. Na die dood van sy vader het hy sy vader se orkes met sy eie gekombineer, en spoedig het hy in [[Wene]] as die walskoning bekend, gestaan. Hy het die titel nie net op grond van die groot aantal en die swierigheid van sy komposisies verkry nie, maar ook omdat hy die dansvorm uitgebou het tot 'n konsertstuk wat uit verskeie walse en 'n inleiding en ʼn slot bestaan. Strauss het ook konsertreise na onder meer [[Rusland]] en [[Engeland]] onderneem en was oral baie gewild. In [[1870]] het hy sy leiding van die orkes oorgedra aan sy broers Josef en (later) Eduard. In [[1872]] het hy die [[VSA]] besoek en konserte in [[New York]] en [[Boston]] gedirigeer. Die meeste van sy walse is gekomponeer in die sestigerjare van die 19e eeu: ''Morgenblätter'' ("Oggendblare"; 1864), ''Künstlerleben'' ("Kunstenaarslewe"; [[1867]]), ''Geschichten aus dem Wienerwald'' ("Verhale van die Weense woude"; 1868), ''Wein, Weibund Gesang'' ("Die wyn, die vrou, die lied"; 1869), ''Wiener Blut'' ("Weense bloed"; [[1871]]) en ''Kaiserwaltzer'' ("Keiserwals"; 1888) tel onder die bekendstes. Baie mense beskou laasgenoemde as die hoogtepunt, maar ''Ander schönen blauen Donau'' ("Aan die skone blou Donau"; 1867) is sekerlik die heel bekendste. Onder invloed van [[Jacques Offenbach]] (1819-1880), die skepper van die genre, het Strauss ook operettes begin skryf en in [[1874]] lewer hy die hoogtepunt van die Weense operette: ''Die Fledermaus'' ("Die Vlermuis"). Die operettes ''Eine'' ''Nacht in Venedig'' (“’n Nag in Venesië"; 1833) en ''Der Zigeunerbaron'' ("Die Sigeunerbaron"; 1885) het ook baie gewild geword. == Ander == Na Josef Strauss se dood in 1870 het Eduard die Strauss-orkes onder sy leiding geneem. Hoewel hy baie gekomponeer het, het sy werk nie die oorspronklikheid van sy oudste broer geopenbaar nie. In 1902 het hy die orkes ontbind en in 1907 het hy, uit ergernis oor die misbruik van die familienaam, alle partiture laat verbrand. Josef se seun, Johann Strauss (1866- 1939), was die laaste lid van die familie en het in Wenen en Berlyn die familietradisie voortgesit. == Sien ook == * [[Strauss]] == Bronnelys == * [[Wêreldspektrum|''Wêrelspektrum'']], 1982, ISBN 0908409672, volume 26, bl. 220 {{Normdata}} [[Kategorie:Strauss-familie]] dzfgic3xvxlmtep5ugxzz2nm4zu0brr 2816354 2816353 2025-06-27T10:44:41Z Rooiratel 90342 2816354 wikitext text/x-wiki [[Lêer:StraussFamilie.jpg|duimnael|regs|Lede van die Strauss-familie.]] [[Lêer:Eduard, Johann and Josef Strauß.jpg|duimnael|regs|Eduard, Johann en Josef Strauß.]] Die [[Wene|Weense]] familie '''Strauss''' het musici en komponiste opgelewer deur wie se bydraes veral die [[wals]] in die [[19de eeu|19e eeu]] baie gewild geword het. Die bekendste lid was [[Johann Strauss II|Johann Strauss]] die seun, wat as die walskoning bekend gestaan het en die grootste Weense operettekomponis was. == Johann Strauss die vader == Die eerste Strauss wat in die Weense musieklewe bekendheid verwerf het, was [[Johann Strauss I|Johann Strauss]] die vader (1804- 1849) Op 14-jarige leeftyd het hy violis, en later hulpdirigent, in [[Josef Lanner]] (1801-1843) se dansorkes geword. Die tradisionele Weense ''ländler'' en galop en veral die Weense wals, in vinnige driekwartmaat, was baie gewild. Aanvanklik is die wals met 'n bietjie minagting bejeën omdat dit as onrustig en familiêr beskou is, maar na die [[Kongres van Wene]] ([[1815]]) is dit gesien as ʼn teken van 'n nuwe tydvak in die Europese samelewing en het dit geweldig gewild geword. Hiertoe het sowel Lanner as Strauss 'n groot bydrae gelewer. Strauss het in [[1825]] sy eie orkes gestig en vanaf [[1833]] het hy konsertreise deur die hele [[Europa]] onderneem. Hy was een van die voorste komponiste van Weense walse en het ook talle marse, onder meer die gewilde ''Radetzky-mars'' ([[1848]]), gekomponeer. Sy walse, polkas, kadriele en dies meer verteenwoordig Weense dansmusiek op sy beste. Strauss se seuns [[Josef Strauss|Josef]] (1827- 1870) en [[Eduard Strauss|Eduard]] (1835- 1916) het dirigente geword, hoewel Josef ook heelwat walse gekomponeer het. == Johann Strauss die seun == Johann Strauss senior se oudste seun, ook Johann (1825- 1899), het eintlik die beroemdste lid van die familie geword. Johann senior het besluit dat Johann junior 'n nie-musikale loopbaan moet volg, maar sy moeder het hom in die geheim gehelp om klavier- en vioollesse te neem, en in 1844 het hy begin om sy eie dansorkes in 'n restaurant in Wenen te dirigeer. Na die dood van sy vader het hy sy vader se orkes met sy eie gekombineer, en spoedig het hy in [[Wene]] as die walskoning bekend, gestaan. Hy het die titel nie net op grond van die groot aantal en die swierigheid van sy komposisies verkry nie, maar ook omdat hy die dansvorm uitgebou het tot 'n konsertstuk wat uit verskeie walse en 'n inleiding en ʼn slot bestaan. Strauss het ook konsertreise na onder meer [[Rusland]] en [[Engeland]] onderneem en was oral baie gewild. In [[1870]] het hy sy leiding van die orkes oorgedra aan sy broers Josef en (later) Eduard. In [[1872]] het hy die [[VSA]] besoek en konserte in [[New York]] en [[Boston]] gedirigeer. Die meeste van sy walse is gekomponeer in die sestigerjare van die 19e eeu: ''Morgenblätter'' ("Oggendblare"; 1864), ''Künstlerleben'' ("Kunstenaarslewe"; [[1867]]), ''Geschichten aus dem Wienerwald'' ("Verhale van die Weense woude"; 1868), ''Wein, Weibund Gesang'' ("Die wyn, die vrou, die lied"; 1869), ''Wiener Blut'' ("Weense bloed"; [[1871]]) en ''Kaiserwaltzer'' ("Keiserwals"; 1888) tel onder die bekendstes. Baie mense beskou laasgenoemde as die hoogtepunt, maar ''Ander schönen blauen Donau'' ("Aan die skone blou Donau"; 1867) is sekerlik die heel bekendste. Onder invloed van [[Jacques Offenbach]] (1819-1880), die skepper van die genre, het Strauss ook operettes begin skryf en in [[1874]] lewer hy die hoogtepunt van die Weense operette: ''Die Fledermaus'' ("Die Vlermuis"). Die operettes ''Eine'' ''Nacht in Venedig'' (“’n Nag in Venesië"; 1833) en ''Der Zigeunerbaron'' ("Die Sigeunerbaron"; 1885) het ook baie gewild geword. == Ander == Na Josef Strauss se dood in 1870 het Eduard die Strauss-orkes onder sy leiding geneem. Hoewel hy baie gekomponeer het, het sy werk nie die oorspronklikheid van sy oudste broer geopenbaar nie. In 1902 het hy die orkes ontbind en in 1907 het hy, uit ergernis oor die misbruik van die familienaam, alle partiture laat verbrand. Josef se seun, Johann Strauss (1866- 1939), was die laaste lid van die familie en het in Wenen en Berlyn die familietradisie voortgesit. == Sien ook == * [[Strauss]] == Bronnelys == * [[Wêreldspektrum|''Wêrelspektrum'']], 1982, ISBN 0908409672, volume 26, bl. 220 {{Normdata}} [[Kategorie:Strauss-familie| ]] q4inpkuy9zdlf3ixqlp13bevzthdulx 0 277776 2816311 2255829 2025-06-27T05:27:22Z 1.1.244.212 2816311 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Emmy Göring | Beeld = Bundesarchiv Bild 183-1990-0309-506, Eröffnung des Deutsch-Polnischen Instituts cropped.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = {{nowrap|Emma Johanna Henny Sonnemann}} | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1893|3|24}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Duitsland|Duits]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1893|3|24|1973|6|8}} | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = [[Edda Göring]] | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0351423 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Emmy Göring''' (24 Maart 1893 – 8 Junie 1973) was 'n Duitse aktrise en die tweede vrou van [[Luftwaffe]]-opperbevelvoerder [[Hermann Göring]]. Sy het as gasvrou van [[Adolf Hitler]] by baie staatsfunksies gedien en sodoende 'n aanspraak gemaak op die titel "Eerste dame van die Derde Ryk". == Filmografie == === Rolprente === * 1932: ''Goethe lebt...!'' * 1934: ''The Legend of William Tell'' * 1934: ''They'll Never Surrender'' * 1935: ''Oberwachtmeister Schwenke'' === Televisiereekse === * 2006: ''Göring - Eine Karriere'' === Televisierolprente === * 2002: ''Hitler und der Wagner-Clan: Götterdämmerung in Bayreuth'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0351423|Emmy Göring}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Goering, Emmy}} [[Kategorie:Geboortes in 1893]] [[Kategorie:Sterftes in 1973]] [[Kategorie:Duitse aktrises van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Nazi's]] 94plib0q0h7ybudsoi0mrby2fsroarq 2816334 2816311 2025-06-27T08:51:20Z Rooiratel 90342 2816334 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Akteur | Naam = Emmy Göring | Beeld = Bundesarchiv Bild 183-1990-0309-506, Eröffnung des Deutsch-Polnischen Instituts cropped.jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = {{nowrap|Emma Johanna Henny Sonnemann}} | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum|1893|3|24}} | Geboorteplek = | Nasionaliteit = [[Duitsland|Duits]] | Sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1893|3|24|1973|6|8}} | Sterfplek = [[München]], [[Beiere]], [[Wes-Duitsland]] | Ouers = | Lewensmaat = {{plainlist| * {{marriage|Karl Köstlin|1916|1926|end=divorced}} * {{marriage|[[Hermann Göring]]|1935|1946|end=died}} }} | Kinders = [[Edda Göring]] | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise | Aktiewe jare = | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0351423 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Emmy Göring''' (24 Maart 1893 – 8 Junie 1973) was 'n Duitse aktrise en die tweede vrou van [[Luftwaffe]]-opperbevelvoerder [[Hermann Göring]]. Sy het as gasvrou van [[Adolf Hitler]] by baie staatsfunksies gedien en sodoende 'n aanspraak gemaak op die titel "Eerste dame van die Derde Ryk". == Filmografie == === Rolprente === * 1932: ''Goethe lebt...!'' * 1934: ''The Legend of William Tell'' * 1934: ''They'll Never Surrender'' * 1935: ''Oberwachtmeister Schwenke'' === Televisiereekse === * 2006: ''Göring - Eine Karriere'' === Televisierolprente === * 2002: ''Hitler und der Wagner-Clan: Götterdämmerung in Bayreuth'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0351423|Emmy Göring}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Goering, Emmy}} [[Kategorie:Geboortes in 1893]] [[Kategorie:Sterftes in 1973]] [[Kategorie:Duitse aktrises van die 20ste eeu]] [[Kategorie:Nazi's]] c4ac5k98ifgd79bo22tj6ykn6bhs3jb 0 315483 2816079 2769941 2025-06-26T17:03:54Z CommonsDelinker 1161 Administrateur [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] vervang "Kleene.jpg" met "Stephen_Cole_Kleene.jpg" omrede: [[:c:COM:FR|File renamed]]: #2 2816079 wikitext text/x-wiki [[Lêer:The river effect in justified text.jpg|duimnael|Die pasresultate vir die patroon {{sintaksisuitligting|2=ragel|1=(?<=\.) {2,}(?=[A-Z])}} Ten minste twee spasies word gepas, maar slegs indien hulle reg na 'n [[punt]] (.) en voor 'n [[hoofletter]] verskyn.]] [[Lêer:Stephen Cole Kleene.jpg|duimnael|upright|[[Stephen Cole Kleene]], een van die eerste vasleggers van die begrip.]] [[Lêer:Screenshot of MediaWiki Blacklist.png|duimnael|'n [[MediaWiki:Titleblacklist|Swartlys]] op [[Wikipedia]] wat regulêre uitdrukkings gebruik om potensieel problematiese bladsytitels te identifiseer.]] 'n '''Regulêre uitdrukking''' is 'n reeks [[Karakter (rekenaars)|karakters]] wat 'n soekpatroon definieer. Sulke patrone word gewoonlik deur [[stringsoekalgoritmes]] in vind- of vind-en-vervang-operasies op [[string (rekenaarwetenskap)|stringe]], of vir invoervalidering aangewend. Dit is 'n onderwerp wat in [[teoretiese rekenaarwetenskap]] en [[formeletaalteorie]] bestudeer word. Die konsep ontstaan in die 1950's toe die Amerikaanse wiskundige [[Stephen Cole Kleene]] die beskrywing van 'n [[regulêre taal]] formaliseer. Die konsep kom met die aanvang van teksverwerkernutsgoed in [[Unix]] in algemene gebruik. Verskillende sintaksisse vir die skryf van regulêre uitdrukkings bestaan sedert die 1980's, waaronder die [[POSIX]]-standaard en die [[Perl]]-sintaksis. Regulêre uitdrukkings word in [[soekenjin]]s, vind-en-vervang-operasies in [[woordverwerker]]s en [[teksredigeerder]]s, teksverwerkernutsgoed soos [[sed]] en [[AWK]], en [[leksikale analise]] gebruik. Baie [[programmeertaal|programmeertale]] verskaf regulêre-uitdrukkingvermoë ingebou of deur middel van biblioteke. ==Basiese konsepte== ===Spesiale karakters=== Die volgende is 'n lys van spesiale karakters. Indien vir 'n spesiale karakter getoets wil word moet dit voorafgegaan word met 'n <code>\</code>: <code>. + * ? ^ $ ( ) [ ] { } | \</code> ===Simbole=== {| class="wikitable" |-align=center ! Simbool ! style="width: 110px;" | Alternatief ! Beskrywing |-align=center | <code>\n</code> | <code></code> |style="text-align:left;" | Lynbreek |-align=center | <code>\r</code> | <code></code> |style="text-align:left;" | Lynbreek |-align=center | <code>\t</code> | <code></code> |style="text-align:left;" | (Engels = Tab) |-align=center | <code>\f</code> | <code></code> |style="text-align:left;" | (Engels = form feed) |-align=center | <code>\s</code> | <code>[ \n\r\t\f]</code> |style="text-align:left;" | Witspasie (let op die spasie voor "\n") |-align=center | <code>\S</code> | <code>[^ \n\r\t\f]</code> |style="text-align:left;" | Alles behalwe 'n witspasie |-align=center | <code>^</code> | <code></code> |style="text-align:left;" | Begin van 'n nuwe lyn (kan ook <code>\n</code> gebruik, maar gaan nie begin van eerste lyn optel nie) |-align=center | <code>$</code> | <code></code> |style="text-align:left;" | Einde van 'n lyn (kan ook <code>\n</code> gebruik, maar gaan nie einde van die laaste lyn optel nie) |-align=center | <code>.</code> | <code>[^\n]</code> |style="text-align:left;" | Alles behalwe 'n nuwe lyn |-align=center | <code>[\s\S]</code> | <code>[.\n]</code> |style="text-align:left;" | Alles |-align=center | <code>\w</code> | <code>[a-zA-Z0-9_]</code> |style="text-align:left;" | Woordkarakters |-align=center | <code>\W</code> | <code>[^a-zA-Z0-9_]</code> |style="text-align:left;" | Alles behalwe woordkarakters |-align=center | <code>\d</code> | <code>[0-9]</code> |style="text-align:left;" | Numeriese waardes |-align=center | <code>\D</code> | <code>[^0-9]</code> |style="text-align:left;" | Alles behalwe numeriese waardes |-align=center | <code>\b</code> | <code>[\s\t]</code> |style="text-align:left;" | Woordgrens (Engels = "word boundary"). Dus, wanneer \w\W of \W\w.<ref>Kyk [https://stackoverflow.com/questions/7605198/how-does-b-work-when-using-regular-expressions How does \b work when using regular expressions?]</ref> |} ===Kwantifiseerders=== : {| |- | style="width:15px; vertical-align:top;" | <code>'''?'''</code> |Die vraagteken dui ''nul of een'' voorkomste van die voorafgaande element aan. Byvoorbeeld, <code><!--DON'T CHANGE THIS TO "colo?r"; REGULAR EXPRESSIONS DON'T WORK LIKE WILDCARDS!-->colou?r</code> pas beide "color" en "colour". |- | style="vertical-align:top;" | <code>'''<nowiki>*</nowiki>'''</code> |Die [[asterisk]] dui ''nul of meer'' voorkomste van die voorafgaande element aan. Byvoorbeeld, <code>ab*c</code> pas "ac", "abc", "abbc", "abbbc", ensovoorts. |- | style="vertical-align:top;" | <code>'''+'''</code> |Die plusteken dui ''een of meer'' voorkomste van die voorafgaande element aan. Byvoorbeeld, <code>ab+c</code> pas "abc", "abbc", "abbbc", ensovoots, maar NIE "ac" nie. |- |<code>'''{n}'''</code><ref name="grep">{{cite web |last=Kerrisk |first=Michael |title=grep(1) - Linux manual page |url=https://man7.org/linux/man-pages/man1/grep.1.html |website=man7.org |access-date=31 January 2023}}</ref> | Die voorafgaande element kom presies ''n'' keer voor. |- |<code>'''{min,}'''</code><ref name="grep"/> | Die voorafgaande element kom ''min'' of meer keer voor. |- |<code>'''{,maks}'''</code><ref name="grep"/> | Die voorafgaande element kom nul tot ''maks'' keer voor. |- |<code>'''{min,maks}'''</code><ref name="grep"/> | Die voorafgaande element kom ten minste ''min'' keer voor, maar nie meer as ''maks'' keer nie. |} === OF (vertikale karakter, |) === Die vertikale lyn of pypkarakter kan gebruik om 'n kombinasie van woorde te spesifiseer. <code>v(uu|oo)r</code> kan gebruik word om ''vuur'' en ''voor'' te vind. Dit sal ander woorde soos ''vier'', ''voer'', ''vir'', ensovoorts uitsluit. === Positiewe en negatiewe vooruitkyk en terugkyk === {| class="wikitable" |-align=center ! Beskrywing ! Verduideliking ! style="width: 150px;" | Kode ! style="width: 150px;" | Praktyk |- |Positiewe vooruitkyk (lookahead) || Pas begin ('''xxx''') indien dit eindig met '''yyy''' || style="text-align:center;" | <code>xxx(?=yyy)</code> || style="text-align:center;" | <span style="background:yellow">xxx</span>yyy, xxxzzz |- |Negatiewe vooruitkyk (lookahead) || Pas begin ('''xxx''') indien dit nie eindig met '''yyy''' nie || style="text-align:center;" | <code>xxx(?ǃyyy)</code> || style="text-align:center;" | xxxyyy, <span style="background:yellow">xxx</span>zzz |- |Positiewe terugkyk (look behind) || Pas einde ('''xxx''') indien dit begin met '''yyy''' || style="text-align:center;" | <code>(?<=yyy)xxx</code> || style="text-align:center;" | yyy<span style="background:yellow">xxx</span>, zzzxxx |- |Negatiewe terugkyk (look behind) || Pas einde ('''xxx''') indien dit nie begin met '''yyy''' nie || style="text-align:center;" | <code>(?<!yyy)xxx</code> || style="text-align:center;" | yyyxxx, zzz<span style="background:yellow">xxx</span> |} == Voorbeelde == === m?s === Wanneer alle drieletter karakters gevind moet word wat begin met 'n ''m'' en eindig met 'n ''s'', kan dit soos volg gedoen word: * <code>m.s</code>, of * <code>m.{1}s</code> Let wel dat <code>m.*s</code> ook woorde gaan insluit soos ''maas'', ''mees'', ''mens'', ensovoorts En <code>m.?s</code> gaan ook ''ms'' insluit. === mas, mes, mis, mos, mus === Wanneer die middelste karakter 'n vokaal moet wees kan dit soos volg gedoen word: : <code>m[aeiou]s</code> === vuur, voor === Soos reeds genoem word die vertikale streep gebruik om 'n opsie van verskillende meervoudige karakters te gee. <code>v(uu|oo)r</code> kan gebruik word om "vuur" en "voor" te vind. === Bybelverwysings === {| class="wikitable" |- |style="width: 120px;"|Uitdrukking: | <code>\b(Gen&#124;Eks&#124;Lev&#124;Num&#124;Deu) +\d+[:\d,\-]*</code> * <code>"(Gen&#124;Eks&#124;Lev&#124;Num&#124;Deu)"</code> = "Gen" of "Eks" of "Lev" of "Num" of "Deu" * <code>" +"</code> = Ten minste een spasie * <code>"\d+"</code> = Ten minste een syfer * <code>"[:\d,\-]*"</code> = Enige aantal dubbelpunte (":"), syfers ("\d"), kommas (",") of koppeltekens ("\-") |- |Teks: | aaa <span style="background:yellow">Gen 3</span> bbb <span style="background:yellow">Eks 10:11-12</span> ccc <span style="background:yellow">Lev 14:16,20</span> ddd |} === abcxx, abcyy === {| class="wikitable" |- |style="width: 120px;"|Teks: || abc, abcww, <span style="background:yellow">abcxx</span>, <span style="background:yellow">abcyy</span>, abczz || <span style="background:yellow">abc</span>, abcww, <span style="background:yellow">abcxx</span>, <span style="background:yellow">abcyy</span>, abczz |- |Wat om te kry: || ''abcxx'' & ''abcyy'' || Indien ''abc'' ingesluit moet word. |- |Uitdrukking: || <code>abc(xx<nowiki>|</nowiki>yy)</code> || <code>abc(xx<nowiki>|</nowiki>yy)?</code> |} === Begin en einde van 'n lyn (^ en $) === {| class="wikitable" |- |style="width: 120px;"|Teks: | aaaa<br><span style="background:yellow">123</span>456 | 123<span style="background:yellow">456</span><br>bbbb |- |Wat om te kry: | Van die begin van die lyn tot by die karakter '3' | Van die karakter '4' tot by die einde van die lyn |- |Uitdrukking: | <code>^.*3</code> | <code>4.*$</code> |} <code>\n</code> kan ook gebruik word om die begin of einde van 'n lyn aan te dui.<br> Indien <code>\n</code> in plaas van <code>^</code> gebruik word, gaan die eerste lyn van die teks nie in ag geneem word nie.<br> Indien <code>\n</code> in plaas van <code>$</code> gebruik word, gaan die laaste lyn van die teks nie in ag geneem word nie.<br> Om hierdie probleem te oorkom kan 'n mens bloot <code>\n</code> aan die voorkant en die agterkant van die teks byvoeg voor daar gesoek word. === Lui en gulsige kwantifiseerders === (Engels = ''greedy and lazy quantifiers''<ref>[https://javascript.info/regexp-greedy-and-lazy Greedy and lazy quantifiers]</ref>) {| class="wikitable" |- | |style="text-align: center;"| '''Lui''' |style="text-align: center;"| '''Gulsig''' |- |style="width: 120px;"|Teks: | <<span style="background:yellow">abc</span>> 123 <<span style="background:yellow">def</span>> 456 <<span style="background:yellow">ghi</span>> 789 | <<span style="background:yellow">abc> 123 <def> 456 <ghi</span>> 789 |- |Wat om te kry: | Alles binne "<" en ">" | Vanaf eerste "<" tot laaste ">" |- |Uitdrukking: | <code><.*?></code> * <code>.*</code> = Enige karakter, enige aantal * <code>?</code> = Stop voor eerste ">" | <code><.*></code> |} === Moenie woorde pas wat met spesifieke woorde begin nie<ref>Kyk [https://stackoverflow.com/questions/6308334/regex-find-all-matching-words-that-dont-begin-with-a-specific-prefix Regex - Find all matching words that don't begin with a specific prefix]</ref> === {| class="wikitable" |- |style="width: 120px;"|Teks: || A <span style="background:yellow">boyfriend</span> and <span style="color:red">girlfriend</span> gained a <span style="background:yellow">friend</span> when they asked to <span style="background:yellow">befriend</span> them |- |Wat om te kry: || Alle ''friend'' wat nie ''girl'' aan die voorkant het nie. |- |Uitdrukking: || <code>\b(?!girl)\w*friend\b</code> * <code>\b</code> = woordgrens = waar 'n <code>\w</code> langs 'n <code>\W</code> is (om omgekeerd) waar <code>\w</code> = <code>[a-zA-Z0-9_]</code> * <code>(?!girl)</code> = enigiets behalwe ''girl'' * <code>\w*</code> = Enige woordkarakter (dit sal alles insluit behalwe ''girl'') * <code>friend</code> = die woord ''friend'' * <code>\b</code> = woordgrens |} === Moenie woorde pas wat met spesifieke woorde eindig nie (lêertipes) === {| class="wikitable" |- |style="width: 120px;"|Teks: | Leername: leer1.doc, <span style="background:yellow">leer2.tmp</span>, leer3.xlsx, <span style="background:yellow">leer4.1a3</span> | Leername: <span style="background:yellow">leer1.doc</span>, leer2.tmp, <span style="background:yellow">leer3.xlsx</span>, leer4.1a3 |- |Wat om te kry: | Alle lêertipes met agtervoegsels ''.tmp'' en waarvan die eerste en derde karakter 'n syfer is | Die teenoorstelde |- |Uitdrukking: | <code>\w+\.(tmp<nowiki>|</nowiki>\d\D\d)\w*</code> * <code>\w+</code> = ten minste een woordkarakter (lêernaam) * <code>\.</code> = 'n punt. Omdat 'n punt 'n spesiale karakter is, moet dit vooraf gegaan word met "\" * <code>(tmp|\d\D\d)</code> = agtervoegsel = "tmp" of byvoorbeeld "1c3" | <code>\w+\.(?!tmp<nowiki>|</nowiki>\d\D\d)\w*</code> |} === Positiewe vooruitkyk: pas begin indien dit eindig met ... === (Engels = ''Positive lookahead (?=)''<ref>[https://www.regextutorial.org/positive-and-negative-lookahead-assertions.php Regex Lookahead]</ref>) {| class="wikitable" |- |style="width: 120px;"|Teks:|| <span style="background:yellow">USD</span> <span style="color:blue">100</span>, <span style="background:yellow">USD</span> <span style="color:blue">350</span>, <span style="background:yellow">USD</span> <span style="color:blue">12,345</span>, <span style="color:red">USD</span> geldeenheid, <span style="color:red">USD</span> van Amerika |- |Wat om te kry:||Alle ''USD'' wat eindig met getalle (''350'', ''12,345'') |- |Uitdrukking:||<code>USD(?=\s\d+?,?\d+)</code> * <code>?=</code> : Eindig met * <code>\s</code> : Witspasie na ''USD''. <code>\s</code> = <code>[ \n\r\t\f]</code> * <code>\d+?</code> : Ten minste een getal. Die vraagteken dui aan dat gestop moet word tot die eerste karakter wat nie 'n getal is nie. * <code>,?</code> : Een of meer komma * <code>\d+</code> : Nog getalle |} === Negatiewe vooruitkyk: pas begin indien dit nie eindig met ... === (Engels = ''Negative lookahead (?ǃ)''<ref>[https://www.regextutorial.org/positive-and-negative-lookahead-assertions.php Regex Lookahead]</ref>) {| class="wikitable" |- |style="width: 120px;"|Teks: || <span style="color:red">kar</span> <span style="color:blue">verkoop</span>, <span style="background:yellow">kar</span> nie verkoop, <span style="color:red">kar</span> <span style="color:blue">verkoop</span>, <span style="background:yellow">kar</span> herstel |- |Wat om te kry: || Alle ''kar'' wat NIE eindig met ''verkoop'' |- |Uitdrukking: || <code>kar(?!\s+verkoop)</code> * <code>?!</code> : Nie eindig met ('n "!" dui gewoonlik die negatief aan. Byvoorbeeld, die Pythonkode <code>if a != b</code> beteken "as a ongelyk is aan b") * <code>\s+</code> : Witspasie na ''kar''. <code>\s</code> = <code>[ \n\r\t\f]</code> |} === Positiewe terugkyk: pas einde indien dit begin met ... === (Engels = ''Positive look behind (?<=)'') {| class="wikitable" |- |style="width: 120px;"|Teks: || <span style="color:blue">abc</span><span style="background:yellow">123</span>, <span style="color:blue">abc</span>567, def<span style="color:red">123</span> |- |Wat om te kry: || Alle ''123'' wat voorafgegaan word deur ''abc'' |- |Uitdrukking: || <code>(?<=[a-c]{3})[1-3]{3}</code> |} === Passing tussen spesifieke letters === (''Positive look behind (?<=)'' gekombineer met ''Positive look ahead (?=)'') {| class="wikitable" |- |style="width: 120px;"|Teks: || <span style="color:blue">#</span><span style="background:yellow">123</span><span style="color:blue">#</span><span style="background:yellow">456</span><span style="color:blue">#</span><span style="background:yellow">789</span><span style="color:blue">#</span> |- |Wat om te kry: || Alle tussen woorde tussen "3" en "#" |- |Uitdrukking: || <code>(?<=#).*?(?=#)</code> |} Teenoor: {| class="wikitable" |- |Uitdrukking: || <code>#.*?#</code> |- |style="width: 120px;"|Teks: || <span style="background:yellow">#123#</span>456<span style="background:yellow">#789#</span> |} === Negatiewe terugkyk: pas einde indien dit NIE begin met ... === (Engels = ''Negative look behind (?<!)'') {| class="wikitable" |- |style="width: 120px;"|Teks: || <span style="color:blue">abc</span><span style="color:red">123</span>, <span style="color:blue">abc</span>567, def<span style="background:yellow">123</span> |- |Wat om te kry: || Alle ''123'' wat nie voorafgegaan word deur ''abc'' nie |- |Uitdrukking: || <code>(?<![a-c]{3})[1-3]{3}</code> |} === Syfers geskei deur 'n duisendskeier === {| class="wikitable" |- |style="width: 120px;"|Teks: || aaa 123.45 bbb 67 890.12 ccc 345 67 890.12 ddd |- |Wat om te kry: || Alle syfers in die formaat # ###.## |- |Uitdrukking: || <code>\b\d{1,3}(?:\s\d{3})*(?:\.\d{2})?\b</code> * <code>\b\d{1,3}</code> : 'n Getal wat uit 1 tot 3 syfers bestaan * <code>(?:\s\d{3})*</code> : Groepe van drie getalle wat vooraf gegaan word deur 'n spasie (die duisendskeier). <code>?:</code> kan ook weggelaat word. <code>\s</code> kan ook vervang word met "<code> </code>". * <code>(?:\.\d{2})?</code> : 'n Desimale punt opgevolg deur twee syfers. Die <code>?</code> na die <code>)</code> beteken dit is opsioneel. Met ander woorde, sluit dit in indien dit daar is". <code>?:</code> kan ook weggelaat word. * <code>\b</code> : Woordgrens = waar 'n <code>\w</code> langs 'n <code>\W</code> is (om omgekeerd) waar <code>\w</code> = <code>[a-zA-Z0-9_]</code> |} == Toets regulêre uitdrukkings == Regulêre uitdrukkings kan getoets word [https://www.google.com/search?q=regex+tester+online op die internet]: * [https://regex101.com/ regex101.com] Of gratis programme soos: * [https://code.visualstudio.com/ Visual Studio Code] * [https://notepad-plus-plus.org/ Notepad++] == Bronnelys == * [https://www.youtube.com/watch?v=sa-TUpSx1JA Regular Expressions (Regex) Tutorial: How to Match Any Pattern of Text] (Corey Schafer, 5 Okt 2017, Youtube) * [https://www.youtube.com/watch?v=K8L6KVGG-7o Python Tutorial: re Module - How to Write and Match Regular Expressions (Regex)] (Corey Schafer, 24 Okt 2017, Youtube) == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Rekenaarwetenskap]] hogznvdbjuoqpzk2eg3yfj8vg8n62dp 0 367613 2816100 2546580 2025-06-26T18:00:18Z Oesjaar 7467 Kom ons kyk... 2816100 wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Taksoboks |name = Geelkatstert |image = Bulbine abyssinica 50D 3759.jpg |image_caption = |status = LC |status_system = iucn3.1 |regnum = [[Plantae]] |unranked_divisio = [[Angiosperms]] |unranked_classis = [[Monocots]] |ordo = [[Asparagales]] |familia = [[Asphodelaceae]] |genus = ''[[Bulbine]]'' |species ='''''B. abyssinica''''' |binomial = ''Bulbine abyssinica'' |binomial_authority = A.Rich. (1850) |synonyms = * ''Bulbine asphodeloides var. filifolioides'' <small>De Wild.</small> * ''Bulbine asphodeloides var. monticola'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine asphodeloides var. xanthobotrys'' <small>(Engl. & Gilg) Weim.</small> * ''Bulbine decurvata'' <small>Peter ex Poelln.</small> * ''Bulbine hamata'' <small>Peter ex Poelln.</small> * ''Bulbine huilensis'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine latitepala'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine xanthobotrys'' <small>Engl. & Gilg</small> }} {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Geelkatstert | image = | taxon = Bulbine abyssinica | authority = A.Rich. (1850) | synonyms = * ''Bulbine asphodeloides var. filifolioides'' <small>De Wild.</small> * ''Bulbine asphodeloides var. monticola'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine asphodeloides var. xanthobotrys'' <small>(Engl. & Gilg) Weim.</small> * ''Bulbine decurvata'' <small>Peter ex Poelln.</small> * ''Bulbine hamata'' <small>Peter ex Poelln.</small> * ''Bulbine huilensis'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine latitepala'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine xanthobotrys'' <small>Engl. & Gilg</small> }} Die '''geelkatstert''' (''Bulbine abyssinica'') is 'n [[plant]] wat wyd voorkom in [[Afrika]]. Die [[spesie]] is [[inheems]] in: [[Angola]], [[Botswana]], [[Burundi]], [[Demokratiese Republiek die Kongo]], [[Ekwatoriaal-Guinee]], [[Eritrea]], [[Eswatini]], [[Ethiopië]], [[Jemen]], [[Kenia]], [[Lesotho]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Republiek die Kongo]], [[Rwanda]], [[Somalië]], [[Soedan]], [[Suid-Afrika]], [[Tanzanië]], [[Uganda]], [[Zambië]] en [[Zimbabwe]]. In Suid-Afrika kom die plant voor vanaf die [[Oos-Kaap]], [[KwaZulu-Natal]], [[Vrystaat]], [[Noordwes]], [[Gauteng]], [[Mpumalanga]] en [[Limpopo]] en is op sommige plekke bekend as die ''geelkatstert'' en ''wildekopieva''. == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2212-1 SANBI Redlist] * [http://pza.sanbi.org/bulbine-abyssinica PlantZAfrica] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:532119-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bulbine|abyssinica]] [[Kategorie:Flora van Angola]] [[Kategorie:Flora van Botswana]] [[Kategorie:Flora van Burundi]] [[Kategorie:Flora van die Demokratiese Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Ekwatoriaal-Guinee]] [[Kategorie:Flora van Eritrea]] [[Kategorie:Flora van Eswatini]] [[Kategorie:Flora van Ethiopië]] [[Kategorie:Flora van Jemen]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van die Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Rwanda]] [[Kategorie:Flora van Somalië]] [[Kategorie:Flora van Soedan]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zambië]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] p1jjs6ioc8obrfvedsquynv22yoqt7q 2816102 2816100 2025-06-26T18:00:55Z Oesjaar 7467 Vervang taksoboks met spesieboks. 2816102 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Geelkatstert | image = | taxon = Bulbine abyssinica | authority = A.Rich. (1850) | synonyms = * ''Bulbine asphodeloides var. filifolioides'' <small>De Wild.</small> * ''Bulbine asphodeloides var. monticola'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine asphodeloides var. xanthobotrys'' <small>(Engl. & Gilg) Weim.</small> * ''Bulbine decurvata'' <small>Peter ex Poelln.</small> * ''Bulbine hamata'' <small>Peter ex Poelln.</small> * ''Bulbine huilensis'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine latitepala'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine xanthobotrys'' <small>Engl. & Gilg</small> }} Die '''geelkatstert''' (''Bulbine abyssinica'') is 'n [[plant]] wat wyd voorkom in [[Afrika]]. Die [[spesie]] is [[inheems]] in: [[Angola]], [[Botswana]], [[Burundi]], [[Demokratiese Republiek die Kongo]], [[Ekwatoriaal-Guinee]], [[Eritrea]], [[Eswatini]], [[Ethiopië]], [[Jemen]], [[Kenia]], [[Lesotho]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Republiek die Kongo]], [[Rwanda]], [[Somalië]], [[Soedan]], [[Suid-Afrika]], [[Tanzanië]], [[Uganda]], [[Zambië]] en [[Zimbabwe]]. In Suid-Afrika kom die plant voor vanaf die [[Oos-Kaap]], [[KwaZulu-Natal]], [[Vrystaat]], [[Noordwes]], [[Gauteng]], [[Mpumalanga]] en [[Limpopo]] en is op sommige plekke bekend as die ''geelkatstert'' en ''wildekopieva''. == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2212-1 SANBI Redlist] * [http://pza.sanbi.org/bulbine-abyssinica PlantZAfrica] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:532119-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bulbine|abyssinica]] [[Kategorie:Flora van Angola]] [[Kategorie:Flora van Botswana]] [[Kategorie:Flora van Burundi]] [[Kategorie:Flora van die Demokratiese Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Ekwatoriaal-Guinee]] [[Kategorie:Flora van Eritrea]] [[Kategorie:Flora van Eswatini]] [[Kategorie:Flora van Ethiopië]] [[Kategorie:Flora van Jemen]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van die Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Rwanda]] [[Kategorie:Flora van Somalië]] [[Kategorie:Flora van Soedan]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zambië]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] d38sxwezghu8gnbol7ic1t20mynkrfx 2816103 2816102 2025-06-26T18:02:27Z Oesjaar 7467 Nog 'n foto! 2816103 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Geelkatstert | image = | taxon = Bulbine abyssinica | authority = A.Rich. (1850) | synonyms = * ''Bulbine asphodeloides var. filifolioides'' <small>De Wild.</small> * ''Bulbine asphodeloides var. monticola'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine asphodeloides var. xanthobotrys'' <small>(Engl. & Gilg) Weim.</small> * ''Bulbine decurvata'' <small>Peter ex Poelln.</small> * ''Bulbine hamata'' <small>Peter ex Poelln.</small> * ''Bulbine huilensis'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine latitepala'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine xanthobotrys'' <small>Engl. & Gilg</small> }} Die '''geelkatstert''' (''Bulbine abyssinica'') is 'n [[plant]] wat wyd voorkom in [[Afrika]]. Die [[spesie]] is [[inheems]] in: [[Angola]], [[Botswana]], [[Burundi]], [[Demokratiese Republiek die Kongo]], [[Ekwatoriaal-Guinee]], [[Eritrea]], [[Eswatini]], [[Ethiopië]], [[Jemen]], [[Kenia]], [[Lesotho]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Republiek die Kongo]], [[Rwanda]], [[Somalië]], [[Soedan]], [[Suid-Afrika]], [[Tanzanië]], [[Uganda]], [[Zambië]] en [[Zimbabwe]]. In Suid-Afrika kom die plant voor vanaf die [[Oos-Kaap]], [[KwaZulu-Natal]], [[Vrystaat]], [[Noordwes]], [[Gauteng]], [[Mpumalanga]] en [[Limpopo]] en is op sommige plekke bekend as die ''geelkatstert'' en ''wildekopieva''. == Galery == <gallery> Yellow Cat's Tail (Bulbine abyssinica) flowers ... (52652388574).jpg </gallery> == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2212-1 SANBI Redlist] * [http://pza.sanbi.org/bulbine-abyssinica PlantZAfrica] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:532119-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bulbine|abyssinica]] [[Kategorie:Flora van Angola]] [[Kategorie:Flora van Botswana]] [[Kategorie:Flora van Burundi]] [[Kategorie:Flora van die Demokratiese Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Ekwatoriaal-Guinee]] [[Kategorie:Flora van Eritrea]] [[Kategorie:Flora van Eswatini]] [[Kategorie:Flora van Ethiopië]] [[Kategorie:Flora van Jemen]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van die Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Rwanda]] [[Kategorie:Flora van Somalië]] [[Kategorie:Flora van Soedan]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zambië]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] qn1yny3xoo42o7xbqp7oi4d0v9nkiey 2816145 2816103 2025-06-26T19:29:03Z Oesjaar 7467 Verbeter 2816145 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Geelkatstert | image = | taxon = Bulbine abyssinica | authority = A.Rich. (1850) | synonyms = * ''Bulbine asphodeloides var. filifolioides'' <small>De Wild.</small> * ''Bulbine asphodeloides var. monticola'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine asphodeloides var. xanthobotrys'' <small>(Engl. & Gilg) Weim.</small> * ''Bulbine decurvata'' <small>Peter ex Poelln.</small> * ''Bulbine hamata'' <small>Peter ex Poelln.</small> * ''Bulbine huilensis'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine latitepala'' <small>Poelln.</small> * ''Bulbine xanthobotrys'' <small>Engl. & Gilg</small> }} Die '''geelkatstert''' (''Bulbine abyssinica'') is 'n knolagtige [[geofiet]] wat deel van die Asphodelaceae [[Familie (biologie)|familie]] is. Die [[spesie]] is [[inheems]] in: [[Angola]], [[Botswana]], [[Burundi]], [[Demokratiese Republiek die Kongo]], [[Ekwatoriaal-Guinee]], [[Eritrea]], [[Eswatini]], [[Ethiopië]], [[Jemen]], [[Kenia]], [[Lesotho]], [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Republiek die Kongo]], [[Rwanda]], [[Somalië]], [[Soedan]], [[Suid-Afrika]], [[Tanzanië]], [[Uganda]], [[Zambië]] en [[Zimbabwe]]. In Suid-Afrika kom die plant voor vanaf die [[Oos-Kaap]], [[KwaZulu-Natal]], [[Vrystaat]], [[Noordwes]], [[Gauteng]], [[Mpumalanga]] en [[Limpopo]] en is op sommige plekke bekend as die ''geelkatstert'' en ''wildekopieva''. == Galery == <gallery> Yellow Cat's Tail (Bulbine abyssinica) flowers ... (52652388574).jpg </gallery> == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2212-1 SANBI Redlist] * [http://pza.sanbi.org/bulbine-abyssinica PlantZAfrica] * [http://plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:532119-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bulbine|abyssinica]] [[Kategorie:Flora van Angola]] [[Kategorie:Flora van Botswana]] [[Kategorie:Flora van Burundi]] [[Kategorie:Flora van die Demokratiese Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Ekwatoriaal-Guinee]] [[Kategorie:Flora van Eritrea]] [[Kategorie:Flora van Eswatini]] [[Kategorie:Flora van Ethiopië]] [[Kategorie:Flora van Jemen]] [[Kategorie:Flora van Kenia]] [[Kategorie:Flora van Lesotho]] [[Kategorie:Flora van Malawi]] [[Kategorie:Flora van Mosambiek]] [[Kategorie:Flora van die Republiek die Kongo]] [[Kategorie:Flora van Rwanda]] [[Kategorie:Flora van Somalië]] [[Kategorie:Flora van Soedan]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Flora van Tanzanië]] [[Kategorie:Flora van Uganda]] [[Kategorie:Flora van Zambië]] [[Kategorie:Flora van Zimbabwe]] 2qvwnhn4sip53ldueowv48au4u23cfu 0 367755 2816373 2449070 2025-06-27T11:56:43Z Rooiratel 90342 [[:Kategorie:Strauss-familie]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816373 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | name = Johann Strauss II | beeld = Johann Strauss II (3).jpg | geboortenaam = Johann Baptist Strauss | geboortedatum = 25 Oktober 1825 | geboorteplek = [[Wene]], [[Oostenrykse Ryk|Oostenryk]] | sterfdatum = 3 Junie 1899 | sterfplek = Wene, [[Oostenryk-Hongarye]] | rusplek = Weense Sentrale Begraafplaas | beroep = Komponis | huweliksmaat = Henrietta Treffz (1862–1878), Angelika Dittrich<!-- | vader = [[Johann Strauss I]]--> }} '''Johann Strauss II''' (gebore '''Johann Baptist Strauss'''; [[25 Oktober]] [[1825]] – [[3 Junie]] [[1899]]), ook bekend as '''Johann Strauss jr.''', '''die Jonger''', '''die Seun''' ({{lang-de|links=no|Sohn}}), was 'n [[Oostenryk]]se [[komponis]] van ligte musiek, vernaam [[dans]]musiek en operette. Hy het meer as 500 walse, polkas, kwadrilles, en ander soorte dansmusiek sowel as verskeie operettes en 'n ballet geskryf. Gedurende sy leeftyd het hy bekendgestaan as "Die Walskoning". Hy was grootliks verantwoordelik vir die popularisasie van die wals in [[Wene]] in die [[19de eeu]]. Van Johann Strauss se bekendste werke is die "[[Blou Donau]]", die "Keiser Wals", "Verhale uit die Weense Woude" en die "Tritsch-Tratsch-Polka". Van sy operettes is ''[[Die Fledermaus]]'' en ''Der Zigeunerbaron'' veral bekend. Strauss was die seun van [[Johann Strauss I|Johann Strauss sr.]] en sy eerste vrou Maria Anna Streim. Sy twee jonger broers, [[Josef Strauss|Josef]] en Eduard Strauss, was ook komponiste van ligte musiek, alhoewel hulle nie so bekend soos hulle broer geword het nie. ==Spelling van Strauss se van== Alhoewel die naam Strauss dikwels in naslaanwerke met 'n "[[ß]]" (Strauß) gespel word het Strauss sy naam geskryf met 'n lang "s" en 'n ronde "s" (Strauſs), welke 'n plaasvervanger is vir die [[Fraktur]]-ß wat gebruik word in antieke manuskripte. Sy familie het hom "Schani" genoem, afgelei van die Italiaanse naam "[[wikt:Gianni|Gianni]]", 'n verkleinvorm van "Giovanni", die [[Italiaans]]e ekwivalent van "Johann".<ref>Oorspronklike navorsing, soos dit voorkom op die Eng. Wikipedia</ref> ==Vroeë lewe== [[Lêer:Johann Strauss I (2).jpg|duimnael|links|upright|Sy vader, Johann Strauss sr., uitgebeeld in 'n ets uit 1835]] Strauss is op 25 Oktober 1825 uit 'n Katolieke gesin in St Ulrich naby [[Wene]] (nou 'n deel van [[Neubau]]), [[Oostenrykse Ryk|Oostenryk]] gebore as die seun van die komponis [[Johann Strauss I|Johan Strauss sr.]] en sy eerste vrou Maria Anna Streim. Sy oupagrootjie aan vaderskant was 'n Hongaarse Jood - 'n feit wat die Nazi's, wat Strauss se musiek as "tipies Duits" geprys het, later probeer verberg het. <ref>{{Cite web |url=http://www.johann-strauss.at/wissen/faelschung_e.shtml |title=The story of the forgery in 1941 of the entry for the marriage of Johann Michael Strauss to Rosalia Buschin |access-date=7 Junie 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111007104338/http://www.johann-strauss.at/wissen/faelschung_e.shtml |archive-date=7 Oktober 2011 |url-status=dead }}</ref> Sy vader wou nie gehad het dat hy 'n musikant word nie maar eerder 'n bankier. Nietemin het Strauss jr. as kind die viool in die geheim studeer onder die eerste violis van sy vader se orkes, Franz Amon. Toe sy vader eendag ontdek dat sy seun in die geheim viool oefen het hy hom 'n loesing gegee en gewaarsku dat hy die musiek uit hom gaan slaan. {{sfn|Fantel|1972|p=75}} Dit wil voorkom asof die ouer Strauss se doelwit hiermee was om sy seun die ontberinge van 'n musikante-lewe te spaar, eerder as om wedywering tussen vader en seun te verhoed. <ref name=EG124> {{harvnb|Gartenberg|1974|p=124}} </ref> Dit was eers toe die vader sy gesin vir 'n minnares (Emilie Trampusch) verlaat het dat die seun met die ondersteuning van sy moeder ten volle kon konsentreer op 'n loopbaan as [[komponis]]. <ref name=EG121>{{harvnb|Gartenberg|1974|p =121}} </ref> Strauss het [[kontrapunt]] en [[harmonie]] onder die teoretikus Professor Joachim Hoffmann, wat 'n privaat musiekskool besit het, studeer. Sy talente is ook erken deur die komponis Joseph Drechsler, wat hom onderrig het in harmonie. Dit was gedurende hierdie tyd dat hy sy enigste gewyde werk, "Tu qui regis totum orbem" (1844), gekomponeer het. Sy ander vioolonderwyser, Anton Kollmann, wat die ballet-répétiteur van die [[Weense Staatsopera|Weense hofopera]] was, het ook uitstekende getuigskrifte vir hom geskryf. Hierna het hy die Weense owerhede genader en aansoek gedoen vir 'n lisensie om opvoerings te kan gee. <ref name=EG126> {{harvnb|Gartenberg|1974|p=126}} </ref> Hy het aanvanklik 'n klein orkes gestig en sy lede by die ''Zur Stadt Belgrad'' taverne gerekruteer, waar musikante wat werk gesoek het maklik gehuur kon word. {{sfn|Fantel|1972|p=76}} == Musikale teëstanders en bewonderaars == [[Lêer:Johann Strauss II (4).jpg|duimnael|upright|links|Johann Strauss in sy jonger dae]] [[Lêer:Johann Strauss II young.jpg|duimnael|upright|Strauss aan die begin van sy loopbaan]] [[Lêer:Strauss und Brahms.jpg|duimnael|upright|Strauss en [[Johannes Brahms]], afgeneem in Wene]] {{Listen|type=music|filename=|title="The Blue Danube"}} Alhoewel Strauss in die laat-19de eeu in groot aanvraag was het hy kompetisie ontvang van Karl Michael Ziehrer en Émile Waldteufel; laasgenoemde was baie gewild in Parys.<ref>{{Cite web|url=https://www.naxos.com/person/Emile_Waldteufel/22394.htm|title=Émile Waldteufel- Bio, Albums, Pictures – Naxos Classical Music.|website=www.naxos.com}}</ref> Phillip Fahrbach het ook verhoed dat die jonger Strauss die posisie van ''KK Hofballmusikdirektor'' kry toe hy die aanvanklik vir die pos aansoek doen. Die Duitse operette-komponis [[Jacques Offenbach]], wat opgang gemaak het in Parys, was ook 'n mededinger.<ref>{{cite web|url=http://www.theatrehistory.com/misc/vienneseoperetta.html|title=The Viennese Operetta|access-date=14 April 2009}}</ref> Strauss is bewonder deur verskeie ander prominente komponiste: [[Richard Wagner]] het een keer erken dat hy van die wals "Wein, Weib und Gesang" (Wyn, Vroue en Sang) Op.333 gehou het.{{sfn|Jacob|1940|p=226}} [[Richard Strauss]] (nie familie nie) het tydens die skryf van sy ''Der Rosenkavalier''-walse die volgende opmerking gemaak: "Hoe kan ek die laggende genie van Wene vergeet?"<ref>{{cite web|url=http://www.viennaticket.com/viennatickets/?p=10 |title=Vienna Tickets – Johann Strauss |access-date=3 Oktober 2008 }}{{dead link|date=April 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> [[Johannes Brahms]] was 'n persoonlike vriend van Strauss; laasgenoemde het sy wals getiteld "Seid umschlungen, Millionen!" (Opus 443) opgedra aan hom.<ref>{{cite book|title=Seid umschlungen, Millionen!|first=Norbert|last=Rubey|publisher=Diletto Musicale, Doblinger}}</ref> 'n Staaltjie word in die biografie van beide meesters vertel dat Strauss se vrou Adele vir Brahms genader het met 'n versoek dat hy haar waaier teken. Dit was gebruiklik vir die komponis om 'n paar mates uit sy mees gewildste musiek aan te bring en dan sy naam aan te bring. Brahms het egter 'n paar mates uit die [[Blou Donau]] aangebring en daaronder geskryf: "Ongelukkig nie deur Johannes Brahms nie."{{sfn|Jacob|1940|p=227}} == Verhoogwerke == Die bekendste van Strauss se operettes is ''Die Fledermaus'', ''Eine Nacht in Venedig'' en ''Der Zigeunerbaron''. Verskeie temas uit sy operettes is verwerk vir dansstukke (soos bv. die "Cagliostro-Walzer" Op.370 (uit ''Cagliostro in Wien''), "O Schöner Mai" Walzer Op.375 (uit ''Prinz Methusalem''), "Rosen aus dem Süden" Walzer Op.388 (uit ''Das Spitzentuch der Königin''), en "Kuss-Walzer" op. 400 (uit ''Der lustige Krieg'')) en het bekend geword. Strauss het ook 'n opera getiteld ''Ritter Pázmán'' {{sfn|Traubner|1983|page=131}} geskryf en was besig om 'n ballet getiteld ''Aschenbrödel'' te skryf toe hy in 1899 tot sterwe gekom het.{{sfn|Jacob|1940|p=341}} == Afsterwe en nalatenskap == [[Lêer:Strauss Monument.JPG|duimnael|regs|Standbeeld van die Walskoning in Stadtpark, Wene]] Strauss is gediagnoseer met longonsteking, en het op 3 Junie 1899 in Wene op 73-jarige ouderdom tot sterwe gekom. Hy is begrawe in die Zentralfriedhof. Hy was ten tyde van sy dood besig om sy ballet ''Aschenbrödel'' te komponeer.{{sfn|Jacob|1940|p=341}} As gevolg van die werk van Clemens Krauss, wat 'n spesiale orkesprogram bestaande uit slegs Strauss-werke in 1929 saam met die [[Weense Filharmoniese Orkes]] opgevoer het, word die musiek van Strauss nou gereeld opgevoer tydens die jaarlikse Weense Nuwejaarskonsert. Prominente Strauss interpreteerders sluit Willi Boskovsky - wat die ''Vorgeiger'' tradisie voortgesit het om met die [[viool]] in die hand te [[dirigent|dirigeer]]- soos gebruiklik was in die [[Strauss-familie]], sowel as [[Herbert von Karajan]], [[Carlos Kleiber]], [[Lorin Maazel]], [[Zubin Mehta]] en [[Riccardo Muti]] in. In 1987 het die [[Nederlanders|Nederlandse]] violis en dirigent [[André Rieu]] ook 'n Johann Strauss-orkes geskep. == Werke == {{Hoof|Lys van werke deur Johann Strauss II}} == Notas == {{Verwysings}} == Verwysings == * {{cite book|title=The Waltz Kings|url=https://archive.org/details/waltzkingsjohann00fant_0|url-access=registration|first=Hans|last=Fantel|year=1972|publisher=William Morrow & Company}} * {{cite book|title=Johann Strauss – The End of an Era|first=Egon|last=Gartenberg|publisher=Pennsilvanië Staatsuniversiteit-drukkers|year=1974|isbn=978-0-271-01131-8}} * {{Cite book|author-link=Heinrich Eduard Jacob|last=Jacob|first=Heinrich Eduard|title=Johann Strauss, Father and Son: A Century of Light Music|publisher=Greystone Press|year=1940}} * {{cite book|last=Traubner|first=Richard|author-link=Richard Traubner|year=1983|title=Operetta: A Theatrical History|location=Garden City, New York|publisher=Doubleday|isbn=978-0-385-13232-9|url-access=registration|url=https://archive.org/details/operettatheatric00trau_1}} *{{cite book|last=Weitlaner|first=Juliana|year=2019|title=Johann Strauss. Father and Son. Their Illustrated Lives|location=Prague|publisher=Vitalis|isbn=978-3-89919-648-1}} ==Verdere leeswerk== * Gänzl, Kurt (2001). ''The Encyclopedia of Musical Theatre'' (3 Volumes). New York: Schirmer Books {{ISBN|978-0028649702}} == Eksterne skakels == {{Commons category|Johann Strauss II}} * [https://www.johann-strauss.org.uk/strauss.php?id=124 'n Volledige lys van Strauss se komposisies] * [http://musicaltheatreguide.com/composers/straussjnr/johann_strauss.htm Lys van Strauss se verhoogwerke met die datum, teaterinligting en skakels] * [https://atom.lib.byu.edu/obps/search/?adv=person%3A%28Johann+Strauss%29 Lys van Strauss se werke] by die Indeks tot Opera en Ballet Bronne Aanlyn * {{IMSLP|id=Strauss Jr., Johann}} * [http://kreusch-sheet-music.net/eng/index.php?page=show&query=Johann%20Strauss&order=op www.kreusch-sheet-music.net], gratis bladmusiek deur Strauss * {{IMDb name|0006310|Johann Strauß (1825–1899)}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Strauss, Johann 2}} [[Kategorie:Geboortes in 1825]] [[Kategorie:Sterftes in 1899]] [[Kategorie:Oostenrykse komponiste]] [[Kategorie:Strauss-familie]] ia2jdr3lozdyfb13qkp4xlvvz3bmusd 0 367766 2816375 2436885 2025-06-27T11:57:16Z Rooiratel 90342 [[:Kategorie:Strauss-familie]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816375 wikitext text/x-wiki [[Beeld:Strauss Josef Luckhardt.png|duimnael|200px|Josef Strauss]] '''Josef Strauss''' ([[20 Augustus]] [[1827]] – [[22 Julie]] [[1870]]) was 'n [[Oostenryk]]se [[komponis]]. Hy is gebore in Mariahilf (nou [[Wene]]) as die seun van [[Johann Strauss I|Johann Strauss sr.]] en Maria Anna Streim. Hy was die broer van [[Johann Strauss II|Johann Strauss jr.]] en Eduard Strauss. Sy vader wou gehad het dat hy 'n loopbaan volg in die [[Oostenryk]]se [[Habsburg]]-weermag. Hy het [[musiek]] studeer saam met Franz Dolleschal en die [[viool]] studeer onder Franz Anton Ries. Hy ontvang opleiding as ingenieur en werk vir die stad van [[Wene]] as stadsingenieur- en ontwerper. Hy publiseer twee [[wiskunde|wiskundige]] handboeke. Strauss was voorts ook 'n bedrewe kunstenaar, [[skilder]], [[digter]], [[dramaturg]] en uitvinder.<ref>[http://www.johann-strauss.org.uk/composers/index.php3?content=josef/ Talents] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110930072355/http://www.johann-strauss.org.uk/composers/index.php3?content=josef%2F |date=30 September 2011 }} -Opgespoor 2011-02-19</ref> == Musiek == Josef Strauss het 283 opusnommers gekomponeer. Hy het verskeie walse gekomponeer, insluitende ''Sphären-Klänge'', ''Delirien'' (Deliriums), ''Transaktionen'', ''Mein Lebenslauf ist Lieb 'und Lust'' en ''Dorfschwalben aus Österreich''. Hy het ook polkas (waarvan die bekendste die ''Pizzicato Polka'' is wat saam met sy broer [[Johann Strauss II|Johann]] gekomponeer is) en kwadrilles en ander dansmusiek en 'n paar marse gekomponeer. Die wals ''Dynamiden'' - met sy gebruik van mineursleutels - vertoon eienskappe wat sy walse onderskei van dié van sy meer gewilde ouer broer. <ref>[http://www. sonoraproductions.com/s022589.html Programnotas]</ref> Die polka-mazurka toon die invloed van Strauss en hy het baie voorbeelde daarvan gekomponeer, soos ''Die Emancipierte'' en ''Die Libelle''. == Dood == Josef Strauss het vir die grootste deel van sy lewe met sy gesondheid gesukkel. Hy was geneig tot floutes en intense hoofpyne. <ref> [http://www.classicalarchives.com/composer/3413.html#tvf=tracks&tv=about/ Strauss]</ref> Tydens 'n toer in 1870 het hy bewusteloos geword en van die dirigentpodium (in [[Warskou]]) geval terwyl hy sy "Musical Potpourri" gedirigeer het. Sy vrou het hom teruggeneem na die ''Hirschenhaus'' in [[Wene]], waar hy op 22 Julie van daardie jaar oorlede is. Daar was gerugte dat hy deur besope Russiese soldate geslaan is nadat hy na bewering een aand geweier het om vir hulle op te tree. 'n Spesifieke doodsoorsaak is nooit vasgestel nie aangesien sy weduwee enige lykskouing verbied het. Hy is aanvanklik begrawe in die St. Marx Begraafplaas en later herbegrawe in die [[Zentralfriedhof|Sentrale Begraafplaas van Wene]], saam met sy moeder Anna. Sy walse en polka's sou moontlik die van sy ouer broer Johann II oortref het indien hy oorleef het, aangesien laasgenoemde begin spesialiseer het in operette en ander verhoogwerke. == Werke deur Josef Strauss == Die werke van Josef Strauss sluit o.a. in:<ref>[http://bobjanuary.com/josef.htm/ Josef Strauss werke] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110708075341/http://bobjanuary.com/josef.htm |date=2011-07-08 }}</ref> *Die Ersten und Letzten wals op. 1 (1853) *Die Ersten nach den Letzten wals op. 12 (1854) *Die Guten, Alten Zeiten wals op. 26 (1856) *Die Mai-Rosen wals op. 34 (1857) *Liechtenstein-Marsch op. 36 (1857) *Perlen der Liebe konsert-wals op. 39 (1857) *Wallonen-Marsch op. 41 (1857) *Moulinet-Polka polka francaise op. 57 (1858) *Laxenburger-Polka, Op. 60 (1858) *Sympathie polka-mazurka op. 73 (1859) *Lustschwärmer wals op. 91 (1860) *Schabernack, vinnige polka op. 98 *Wiener Bonmots wals op. 108 (1861) *Winterlust polka op. 121 (1862) *Brennende Liebe polka-mazurka op. 129 (1862) *Auf Ferienreisen! polka op. 133 (1863) *Die Schwätzerin polka-mazurka op. 144 (1863) *Wiener Couplets wals op. 150 (1863) *Dorfschwalben aus Österreich wals op. 164 (1864) *Frauenherz polka-mazurka op. 166 (1864) *Sport-Polka op. 170 (1864) *Dynamiden (Geheimne Anziehungskräfte) wals op. 173 (1865) *Stiefmütterchen polka-mazurka op. 183 (1865) *Transaktionen wals op. 184 (1865) *Carrière, vinnige polka, op. 200 *Die Marketenderin polka op. 202 (1866) *Die Libelle ('Die [[Naaldekoker]]') polka-mazurka op. 204 (1866) *Delirien ('Deliriums') wals op. 212 (1867) *Herbstrosen wals op. 232 (1867) *Sphärenklänge wals op. 235 (1868) *Eingesendet polka op. 240 (1868) *Plappermäulchen ('Babbelbekke') polka op. 245 (1868) *Aquarellen ('Waterkleure') wals op. 258 (1869) *Eislauf ('Ysskaats') polka op. 261 (1869) *Neckerei ('Terggees') polka mazur op. 262 *Mein Lebenslauf Ist Lieb` Und Lust! wals op. 263 (1869) *Die Tanzende Muse ('Die Dansende Muse') polka-mazurka op. 266 (1869) *Feuerfest! ('Vuurvas!') polka francaise op. 269 (1869). *Aus der Ferne Polka Mazur op. 270 (1869) *Ohne Sorgen! ('Sonder 'n Sorg!') polka op. 271 (1869) *Nilfluthen ('Die Nyl se Waters') waltz op. 275 (1870) *Frauenwürde wals op. 277 (1870) *Jokey-Polka op. 278 (1870) *Hesperusbahnen ('Hesperus se Weg') wals op. 279 (1870) *Die Emancipierte ('Die Geëmansipeerde Vrou') polka-mazurka op. 282 (1870) ==Sien ook== *[[Strauss-familie]] ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Eksterne skalels== *[http://www.johann-strauss.org.uk/composers/index.php3?content=josef Josef Strauss on the Johann Strauss Society of Great Britain] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110930071806/http://www.johann-strauss.org.uk/composers/index.php3?content=josef |date=30 September 2011 }} *[http://bobjanuary.com/josef.htm Complete list of Josef Strauss's compositions] *{{IMSLP|id=Strauss, Josef}} *{{Find a Grave |grid=4476 |name=Josef Strauss }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Strauss, Josef}} [[Kategorie:Geboortes in 1827]] [[Kategorie:Sterftes in 1870]] [[Kategorie:Oostenrykse komponiste]] [[Kategorie:Strauss-familie]] ng4y9i1k0brpxc493n3od6t5chs6q6y 0 367768 2816374 2362805 2025-06-27T11:57:07Z Rooiratel 90342 [[:Kategorie:Strauss-familie]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816374 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Johann Strauss I (2).jpg|duimnael|Johann Strauss I, 1835 litograaf deur Josef Kriehuber]] '''Johann Strauss I''' ({{Lang-de|Johann Baptist Strauß, Johann Strauss (Vater)|links=no}}; ook '''Johann Baptist Strauss''', '''Johann Strauss Sr.''', '''die Ouere''', '''die Vader'''; [[14 Maart]] [[1804]] - [[25 September]] [[1849]]) was 'n [[Oostenryk]]se [[Romantiek|Romantiese]] [[komponis]]. Hy is bekend vir sy walse en het die genre gepopulariseer saam met Joseph Lanner; sodoende het hy die weg voorberei vir sy seuns om sy musikale dinastie voort te sit. Hy is veral bekend vir die komponeer van die Radetzky-mars (vernoem na Joseph Radetzky von Radetz). ==Werke== ===Walse=== [[Lêer:Johann Strauss I op.154 Loreley-Rhein-Klänge.pdf|duimnael|regs|300px|Voorblad van ''Loreley-Rhein-Klänge''.]] * Täuberln-Walzer, Op. 1 (1827) * Döblinger Réunion-Walzer, Op. 2 * Wiener Carneval, Op. 3 ''Weense Karnival'' (1828) * Kettenbrücke-Walzer, Op. 4 (1828) * Gesellschafts-Walzer, Op. 5 * Wiener Launen-Walzer, Op. 6 * Tivoli-Rutsch Walzer, Op. 39 ''Tivoli-Slide'' (1830) * Das Leben ein Tanz oder Der Tanz ein Leben! Walzer, Op. 49 * Elisabethen-Walzer, Op. 71 * Philomelen-Walzer, Op. 82 * Paris-Walzer, Op. 101 (1838) * Huldigung der Königin Victoria von Grossbritannien, Op. 103 * Wiener Gemüths-Walzer, Op. 116 ''Weense Sentimente'' (1840) * Loreley-Rhein-Klänge, Op. 154 (1843) ===Polkas e.a.=== Strauss se galoppe en polkas sluit in: * Champagner-Galopp, op. 8 * Seufzer-Galopp, Op. 9 * Chineser Galopp, Op. 20 * Einzugs-Galopp, Op. 35 * Sperl-Galopp, Op. 42 * Fortuna-Galopp, Op. 69 * Jugendfeuer-Galopp, Op. 90 * Cachucha-Galopp, Op. 97 * Carneval in Paris, Op.100 * Indianer-Galopp, Op. 111 * Sperl-Polka, Op. 133 * Annen-Polka, Op. 137 (die werk moenie verwar word met sy [[Johann Strauss II|seun]] se "Annen-Polka" nie [Op. 117, 1852]) * Wiener Kreutzer Polka, Op. 220 * Piefke und Pufke Polka, Op. 235 ===Marse=== * Radetzky-mars, Op. 228 (1848) * Jelačić-Marsch, Op. 244 ==Sien ook== * [[Strauss-familie]] ==Eksterne skakels== {{commons category|Johann Strauss I}} * Norbert Rubey, [https://web.archive.org/web/20120425153302/http://www.straussusa.org/JSSNY/Miscellaneous/JS%20I%20bio.pdf "Johann Strauss Sr. – 'A Musician by the Grace of God'?"], tr. Jeroen H.C. Tempelman, ''Vienna Music'', no. 100 (Spring 2011), pp.&nbsp;16–19 * [https://web.archive.org/web/20110722100308/http://www.johann-strauss.org.uk/composers/index.php3?content=Johann1list Volledige lys van Johann Strauss se werke] * {{IMSLP|id=Strauss Sr., Johann}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Strauss, Johann 1}} [[Kategorie:Geboortes in 1804]] [[Kategorie:Sterftes in 1849]] [[Kategorie:Oostenrykse komponiste]] [[Kategorie:Strauss-familie]] koglns12rw8iysigmd3drucv1t8lgkv 0 368503 2816184 2707414 2025-06-26T20:29:36Z Sobaka 328 opdateer 2816184 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Andrew Whitfield | beeld = | beeldonderskrif = | orde = Lid van die parlement | termynaanvang = | termyneinde = | vise = | voorganger = | opvolger = | geboortenaam = Andrew Grant Whitfield | geboortejaar = 1982 | geboortemaand = 11 | geboortedag = 24 | geboorteplek = | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Demokratiese Alliansie]] | orde2 = | termynaanvang2 = | termyneinde2 = | vise2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = | termynaanvang3 = | termyneinde3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = | toekennings = }} '''Andrew Whitfield''' (gebore 24 November 1982) is 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] vir die [[Demokratiese Alliansie]]. Hy het van Julie 2024 tot sy afdanking in Junie 2025 as Adjunkminister van Handel, Nywerheid en Mededinging in die regering van nasionale eenheid gedien. Hy is ook die provinsiale leier van die Demokratiese Alliansie (DA) in die Oos-Kaap. Hy was in die 7de plek op die nasionale verkiesingslys van die DA in 2019, en vyfde op die lys in 2024. {{Saadjie}} {{Huidige LP's van Suid-Afrika}} {{DEFAULTSORT:Whitfield, Andrew}} [[Kategorie:Politici van die Demokratiese Alliansie]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Geboortes in 1982]] ovz3ph4ibmzlxpnzesxc4pf5nyvttaj 2816195 2816184 2025-06-26T20:36:33Z Sobaka 328 opdateer 2816195 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Andrew Whitfield | beeld = | beeldonderskrif = | orde = Lid van die parlement | termynaanvang = | termyneinde = | vise = | voorganger = | opvolger = | geboortenaam = Andrew Grant Whitfield | geboortejaar = 1982 | geboortemaand = 11 | geboortedag = 24 | geboorteplek = | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Demokratiese Alliansie]] | orde2 = | termynaanvang2 = | termyneinde2 = | vise2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = | termynaanvang3 = | termyneinde3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = | toekennings = }} '''Andrew Whitfield''' (gebore 24 November 1982) is 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] vir die [[Demokratiese Alliansie]]. Hy het van Julie 2024 tot sy afdanking in Junie 2025 as Adjunkminister van Handel, Nywerheid en Mededinging in die regering van nasionale eenheid gedien. Hy is ook die provinsiale leier van die Demokratiese Alliansie (DA) in die Oos-Kaap. Hy was in die 7de plek op die nasionale verkiesingslys van die DA in 2019, en vyfde op die lys in 2024. == Adjunkminister van Handel en Nywerheid: 2024–2025 == Whitfield is herkies tot sy setel in die Nasionale Vergadering in die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2024|Mei 2024 algemene verkiesing]]. In die nasleep van die verkiesing, as deel van 'n koalisie-ooreenkoms tussen die DA en die [[African National Congress]] (ANC), het President [[Cyril Ramaphosa]] Whitfield aangestel as Adjunkminister van Handel, Nywerheid en Mededinging. In daardie hoedanigheid het hy Minister [[Parks Tau]] van die ANC vervang en saam met Zuko Godlimpi gedien, ook van die ANC.<ref>{{Cite web |date=1 Julie 2024 |title=Meet the ministers now in charge of SA's economy |url=https://www.news24.com/fin24/economy/meet-sas-new-gnu-economic-cluster-of-ministers-20240630 |access-date=2024-07-03 |website=News24 |language=en-US}}</ref> Op 26 Junie 2025 het Ramaphosa vir Whitfield as adjunkminister ontslaan.<ref>{{Cite web |last=Nemakonde |first=Vhahangwele |date=2025-06-26 |title=Zille calls urgent meeting after Ramaphosa removes DA deputy minister |url=https://www.citizen.co.za/news/zille-calls-urgent-meeting-after-ramaphosa-removes-da-deputy-minister/ |access-date=2025-06-26 |website=The Citizen |language=en}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Saadjie}} {{Huidige LP's van Suid-Afrika}} {{DEFAULTSORT:Whitfield, Andrew}} [[Kategorie:Politici van die Demokratiese Alliansie]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Geboortes in 1982]] 8s1zyanvgshyq7fs3xi2jxjlxmflawv 0 370318 2816275 2382441 2025-06-26T21:46:09Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816275 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Kobus Wiese | beeld = | byskrif = | vollenaam = Jakobus Johannes Wiese | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1964|5|16}} | geboorteplek = [[Paarl]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 1,99&nbsp;m | gewig = 125&nbsp;kg | ru_posisies = [[Slot (rugby)|Slot]] | springbokid = | sarugbyno = | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | super14 = [[Goue Leeus|Gauteng Leeus]]<br />[[Lions (Superrugbyspan)|Cats]] | super14jare = 1997<br />1998 | super14wedstryde = 8<br />3 | super14punte = (10)<br />(0) | ru_currentclub = | super14opdatering = | ru_provinsie = [[Boland (rugbyspan)|Boland]]<br />[[Luiperds|Wes-Transvaal]]<br />[[Goue Leeus|Transvaal/Goue Leeus]] | ru_provinsiejare = 1985<br />1986–1987<br />1988–1997 | ru_provinsiewedstryde = 12<br />18<br />128 | ru_provinsiepunte = ()<br />(4)<br />(105) | ru_provinsieopdatering = | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{RSAru}} | ru_nasionalejare = 1993–1996 | ru_nasionalewedstryde = 18 | ru_nasionalepunte = (5) | ru_nsopdatering = | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Sakeman | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = | url = }} '''Jakobus Johannes "Kobus" Wiese''' (gebore [[16 Mei]] [[1964]]) is 'n voormalige [[Suid-Afrika]]anse [[rugby]]speler. Hy het tussen 1993 en 1996 as [[slot (rugby)|slot]] vir die [[Springbokke]] uitgedraf.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://en.espn.co.uk/southafrica/rugby/player/11539.html |title=Kobus Wiese |publisher=ESPNscrum |accessdate=2 April 2021}}</ref> Hy was 'n lid van die span wat die [[Rugbywêreldbeker 1995]] gewen het. Hy was 'n spesialis nommer twee lynstaanspringer, en het uitgestaan in die vaste los- en losspel. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Rugbysaadjie}} {{Suid-Afrikaanse-bio-saadjie}} {{Navbox |name = Kobus Wiese |state = collapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (1995 Rugbywêreldbeker)}} }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Wiese, Kobus}} [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Cats rugbyspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1964]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] e6tc5o7yw5285gblig6iqataqv7pdgx 0 372585 2816147 2772072 2025-06-26T19:30:15Z SpesBona 2720 + Prent 2816147 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Monarg |naam = Misuzulu Zulu |titel = Koning van die Zoeloenasie |beeld = [[Lêer:King Misuzulu kaZwelithini.jpg|250px]] |byskrif = Misuzulu Zulu in 2023 |bewind = [[7 Mei]] [[2021]] – hede |kroning = [[20 Augustus]] [[2022]] |inhuldiging = |volle naam = Misuzulu Zulu kaZwelithini |andertitels = ''Ingonyama yamaZulu'', ''Isilo samaBandla'' |doop = |geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1974|09|23}} |geboorteplek = [[Hlabisa]], [[KwaZulu]] (nou [[KwaZulu-Natal]]) |sterftedatum = |sterfteplek = |begraweplek = |begrafnisdatum = |voorganger = [[Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu]] |erfgenaam = |opvolgertipe = |opvolger = |koningin = |gade = |gadebewind = |gadevan = |eggenoot = |eggenoot 1 = Ntokozo Mayisela |eggenoot 2 = Nozizwe Mulela |eggenoot 3 = |eggenoot 4 = |eggenoot 5 = |nakomelinge = |dinastie = Huis van die Zoeloe |koninklikelofsang = |koninklikeleuse = |vader = [[Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu]] |moeder = Mantfombi Dlamini |kinders = 3 }} '''Misuzulu Zulu kaZwelithini''' (gebore op [[23 September]] [[1974]] in [[Hlabisa]], [[KwaZulu]] (nou [[KwaZulu-Natal]], [[Suid-Afrika]]) is die huidige koning van die [[Zoeloes|Zoeloenasie]] ([[Zoeloe]]: ''Ingonyama yamaZulu'', letterlik: "Zoeloeleeu"). Hy het sy oorlede vader, koning [[Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu]], op 7 Mei 2021 opgevolg.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.timeslive.co.za/news/south-africa/2021-05-07-prince-misuzulu-zulu-named-new-zulu-king/ |title=Chaos at royal palace as Prince Misuzulu Zulu named new Zulu king |publisher=TimesLIVE |author=Zimasa Matiwane |date=7 Mei 2021 |accessdate=30 Oktober 2022}}</ref> Op 20 Augustus 2022 is Misuzulu Zulu kaZwelithini ingehuldig.<ref name="Kroning">{{de}} {{cite web |url=https://www.spiegel.de/ausland/suedafrika-zulus-feiern-kroenung-ihres-neuen-monarchen-a-6fdf919b-2121-427a-a3c2-8cfb2c3397e3 |title=Südafrika: Tausende Zulus feiern die Krönung ihres neuen Monarchen |publisher=Spiegel Online |date=20 Augustus 2022 |accessdate=30 Oktober 2022}}</ref> Op 29 Oktober 2022 is hy by 'n groot plegtigheid in [[Durban]] amptelik as koning gekroon en deur die Suid-Afrikaanse regering erken.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.thesouthafrican.com/news/prince-misuzulu-zulu-king-goodwill-eldest-son-new-zulu-king/ |title=Prince Misuzulu Zulu announced the new preferred Zulu King |publisher=[[The South African]] |author=Nokwanda Ncwane |date=7 Mei 2021 |accessdate=30 Oktober 2022}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-africa-62604497 |title=Zulu King Misuzulu ka Zwelithini crowned in South Africa |publisher=[[BBC]] |author=Nomsa Maseko |date=20 Augustus 2022 |accessdate=30 Oktober 2022}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.timeslive.co.za/news/south-africa/2022-08-20-watch-live-entering-of-the-kraal-ceremony-for-amazulu-king-misuzulu-kazwelithini/ |title=Entering of the kraal ceremony for amaZulu King Misuzulu kaZwelithini |publisher=TimesLIVE |accessdate=30 Oktober 2022}}</ref> Die [[grondwet van Suid-Afrika]] erken tradisionele leiers in Suid-Afrika en die koning se rol is veral seremonieel van aard; hy beskik oor geen politieke mag nie. Die hof in Nongoma word uit die begroting van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] betaal. == Biografie == Misuzulu Zulu kaZwelithini is op 23 September 1974 in Hlabisa gebore, in die destydse [[bantoestan]] KwaZulu wat nou deel vorm van die Suid-Afrikaanse [[KwaZulu-Natal]]-provinsie. Hy is die oudste oorlewende seun van Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu en sy hoofvrou [[Shiyiwe Mantfombi Dlamini Zulu]] (1953–2021). Laasgenoemde was 'n dogter van [[Sobhuza II]] en die suster van [[Mswati III]], die huidige koning van die onafhanklike koninkryk [[Eswatini]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.reuters.com/world/africa/south-africas-zulu-regent-queen-dlamini-zulu-dies-65-2021-04-30/ |title=South Africa's Zulu regent Queen Dlamini Zulu dies at 65 |publisher=Reuters |date=30 April 2021 |accessdate=30 Oktober 2022}}</ref> Mswati III is dus Misuzulu Zulu kaZwelithini se oom.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-africa-56993215 |title=South Africa's Zulu royals: Who’s who in the fight for the throne |publisher=[[BBC]] |accessdate=30 Oktober 2022}}</ref> Nadat Misuzulu Zulus se vader oorlede is, is Misuzulu Zulu se moeder een maand voor haar dood in Maart 2021 as regent ingehuldig. In haar testament het sy haar seun as opvolger benoem.<ref name="Kroning" /> Hy is een dag voor sy kroning getroud en het 'n seun.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.thesouthafrican.com/news/king-goodwill-zwelithini-who-is-the-next-zulu-king/ |title=King Goodwill Zwelithini: Who is next in line for the throne? |publisher=The South African |author=Nokwanda Ncwane |date=19 Maart 2021 |accessdate=30 Oktober 2022}}</ref> Tydens sy inhuldiging het Misuzulu "'n nuwe hoofstuk" vir sy onderdane aangekondig en beloof, dat hy "daaraan sal werk om die Zoeloenasie te verenig“. Teen die inhuldiging is 'n dringende aansoek by 'n hof in [[Pietermaritzburg]] ingelê, wat egter afgewys is. Misuzulu se vader se eerste vrou en ook sekere van sy jonger broers (sy vader het ten minste 28 kinders met ses vroue gehad) het Misuzulu se legitimiteit as koning verwerp. Die Suid-Afrikaanse president [[Cyril Ramaphosa]] het Misuzulu se inhuldiging as wettig erken.<ref name="Kroning" /> As Zoeloekoning het Misuzulu Zulu amper 30&nbsp;000&nbsp;km² grond, sekere paleise en ander boedels geërf. Buitendien erf hy 'n groot hoeveelheid bates.<ref name="Kroning" /> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{beginboks}} {{opvolgboks | titel=[[Zoeloes|Koning van die Zoeloenasie]] | jare=2021–''hede'' | voor=[[Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu]] | na=''Ampsbekleër'' }} {{eindboks}} {{Normdata}} [[Kategorie:Zoeloekonings]] [[Kategorie:Geboortes in 1974]] [[Kategorie:Lewende mense]] 1if0v57f767saw7lu3qhtwn8sbs9sva 0 387020 2816105 2546582 2025-06-26T18:04:20Z Oesjaar 7467 Vervang taksoboks met spesieboks. 2816105 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = | status_system = iucn3.1 | name = | image = | taxon = Bulbine alata | authority = Baijnath, (1978) | synonyms =* ''Bulbine semibarbata var. depilata'' <small>J.M.Black</small> * ''Bulbinopsis semibarbata var. depilata'' <small>(J.M.Black) H.Eichler</small> }} '''''Bulbine alata''''' is 'n [[plant]] wat [[endemies]] aan [[Australië]] is en kom in [[Nieu-Suid-Wallis]], [[Noordelike Gebied]] en [[Queensland]] voor. == Bron == * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:532122-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bulbine|alata]] [[Kategorie:Flora van Australië]] [[Kategorie:Endemiese plante van Australië]] auc4xmun1gz94ktx5pcz2iblyw0jm13 0 387024 2816120 2546584 2025-06-26T18:51:39Z Oesjaar 7467 Kom ons kyk... 2816120 wikitext text/x-wiki {{skuinse titel}} {{Taksoboks |name = Wildekopiva |image = Bulbine alooides (Flower).jpg |image_caption = |status = LC |status_system = iucn3.1 |regnum = [[Plantae]] |unranked_divisio = [[Angiosperms]] |unranked_classis = [[Monocots]] |ordo = [[Asparagales]] |familia = [[Asphodelaceae]] |genus = ''[[Bulbine]]'' |species ='''''B. alooides''''' |binomial = ''Bulbine alooides'' |binomial_authority = ([[Carolus Linnaeus|L.]]) Willd. (1809) |synonyms = * ''Anthericum aloifolium'' <small>Salisb.</small> * ''Anthericum alooides'' <small>L.</small> * ''Bulbine acaulis'' <small>L.</small> * ''Bulbine macrophylla'' <small>Salm-Dyck</small> * ''Phalangium alooides'' <small>(L.) Kuntze</small> |}} {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Wildekopiva | image = | taxon = Bulbine alooides | authority = ([[Carolus Linnaeus|L.]]) Willd., (1809) | synonyms =* ''Anthericum aloifolium'' <small>Salisb.</small> * ''Anthericum alooides'' <small>L.</small> * ''Bulbine acaulis'' <small>L.</small> * ''Bulbine macrophylla'' <small>Salm-Dyck</small> * ''Phalangium alooides'' <small>(L.) Kuntze</small> }} Die '''wildekopiva''' (''Bulbine alooides'') is 'n klein [[sukkulent]] wat deel van die Asphodelaceae [[Familie (biologie)|familie]] is. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan [[Suid-Afrika]] en kom in [[Gauteng]], [[KwaZulu-Natal]], [[Limpopo]], [[Mpumalanga]], [[Oos-Kaap]] en [[Wes-Kaap]] voor. == Galery == <gallery> Bulbine alooides 2017-05-31 2180.jpg Bulbine alooides 2019-12-13 6119.jpg Bulbine alooides 2020-02-08 6891.jpg Bulbine alooides fleur.jpg Bulbine alooides kz2.JPG </gallery> == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2212-2 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:532123-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bulbine|alooides]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] izu9yjydqfgmvd2xhiqsybvz7r6e0df 2816121 2816120 2025-06-26T18:51:56Z Oesjaar 7467 Vervang taksoboks met spesieboks. 2816121 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks | status = LC | status_system = iucn3.1 | name = Wildekopiva | image = | taxon = Bulbine alooides | authority = ([[Carolus Linnaeus|L.]]) Willd., (1809) | synonyms =* ''Anthericum aloifolium'' <small>Salisb.</small> * ''Anthericum alooides'' <small>L.</small> * ''Bulbine acaulis'' <small>L.</small> * ''Bulbine macrophylla'' <small>Salm-Dyck</small> * ''Phalangium alooides'' <small>(L.) Kuntze</small> }} Die '''wildekopiva''' (''Bulbine alooides'') is 'n klein [[sukkulent]] wat deel van die Asphodelaceae [[Familie (biologie)|familie]] is. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan [[Suid-Afrika]] en kom in [[Gauteng]], [[KwaZulu-Natal]], [[Limpopo]], [[Mpumalanga]], [[Oos-Kaap]] en [[Wes-Kaap]] voor. == Galery == <gallery> Bulbine alooides 2017-05-31 2180.jpg Bulbine alooides 2019-12-13 6119.jpg Bulbine alooides 2020-02-08 6891.jpg Bulbine alooides fleur.jpg Bulbine alooides kz2.JPG </gallery> == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=2212-2 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:532123-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Bulbine|alooides]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] kbkprrr5wl5wdd7syxuiumxpi6u04hq 0 389280 2816098 2547930 2025-06-26T17:53:18Z Oesjaar 7467 Verbeter 2816098 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks |name = Pondo-kokoboom<!-- Afrikaanse naam --> |image = |status = LC |status_system = iucn3.1 |status_ref = |genus = Maytenus |species = oleosa |authority = [[Abraham Erasmus van Wyk|A.E.van Wyk]] & R.H.Archer (1987) |range_map = |synonyms = }} Die '''Pondo-kokoboom''' (''Maytenus oleosa'') is 'n [[boom]] wat hoort tot die [[genus]] ''[[Maytenus]]''. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan [[KwaZulu-Natal]] en die [[Oos-Kaap]]. Die boom groei in ravyne en is gewoonlik ontoeganklik, dit word nie bedreig nie en word as seldsaam beskou. Die boom se FSA-nommer is 400.1.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=1878-14 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:931921-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Maytenus]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] kwvt9y0aa6wfl3ftxil63h89ctgsfs5 0 389312 2816091 2559852 2025-06-26T17:42:56Z Oesjaar 7467 Verbeter 2816091 wikitext text/x-wiki {{Spesieboks |name = Watersybas<!-- Afrikaanse naam --> |image = |status = LC |status_system = iucn3.1 |status_ref = |genus = Maytenus |species = cordata |authority = (E.Mey. ex Sond.) Loes., (1942) |range_map = |synonyms = * ''Celastrus cordatus'' <small>E.Mey. ex Sond.</small> * ''Gymnosporia cordata'' <small>(E.Mey. ex Sond.) Sim</small> }} Die '''watersybas''' (''Maytenus cordata'') is 'n [[boom]] wat hoort tot die [[genus]] ''[[Maytenus]]''. Die [[spesie]] is [[Endemie (ekologie)|endemies]] aan [[KwaZulu-Natal]] en die [[Oos-Kaap]]. Die boom se FSA-nommer is 398.3.<ref>https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/</ref> == Sien ook == * [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]] == Verwysings == {{verwysings}} == Bronnelys == * [http://redlist.sanbi.org/species.php?species=1878-5 REDLIST Sanbi] * [https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:161863-1 Plants of the World Online] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Maytenus|cordata]] [[Kategorie:Flora van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Endemiese plante van Suid-Afrika]] 73r7abddyfudca0axvnqhyr0k0p0vsk 0 389880 2816081 2494235 2025-06-26T17:21:34Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816081 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas koning2 |naam = Te Rata |titel = Maori-koning |beeld = Te Rata Mahuta in 1914.png |breedte = 200 |onderskrif = |bewind = 1912 tot 1933 |voorganger = [[Mahuta Tāwhiao]] |opvolger = [[Korokī Mahuta|Korokī]] |gade = |huis = [[Te Wherowhero]] |vader = Mahuta Tāwhiao |moeder = |gebore = 1877-'80? |gesterf= 1 Oktober 1933 |begrawe = |godsdiens = |handtekening = }} '''Te Rata Mahuta''' (1877-1880? - 1 Oktober 1933) was die vierde koning van die [[Maori's]]. Hy het van 1912 tot 1933 regeer. ==Biografie== Te Rata was die oudste seun van die derde koning, [[Mahuta Tāwhiao|Mahuta]], en Te Marae, dogter van hoofman Amukete Te Kerei. Te Rata is iewers tussen 1877 en 1880 gebore.<ref name=DNZB_Te_Rata/> Hy het vier jonger broers gehad: Taipu,<ref>{{cite web |url= http://members.iinet.net.au/~royalty/states/oceania/maori.html |title=Maori kingitanga |first=Henry |last=Soszynski |date= |work=World of royalty |accessdate=13 May 2012}}</ref> Tumate, Tonga en Te Rauangaanga. Hy het met Te Uranga getrou.<ref name=DNZB_Te_Rata>{{cite web |url=http://www.teara.govt.nz/en/biographies/3t18/1 |title=Te Rata Mahuta Potatau Te Wherowhero |first=Angela |last=Ballara |date=1 September 2010 |work=Dictionary of New Zealand Biography |publisher=Ministry for Culture and Heritage |accessdate=13 May 2012 |archive-date= 9 Mei 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120509182309/http://www.teara.govt.nz/en/biographies/3t18/1 |url-status=dead }}</ref> Te Rata het koning geword op 24 November 1912, sowat twee weke ná sy pa se dood, en het toe, soos dit die tradisie was, die naam "Pōtatau Te Wherowhero" aangeneem. Dit was die begin van 'n bewind van swak gesondheid en omstredenheid.<ref name=DNZB_Te_Rata/> As kind was Te Rata 'n chroniese invalide en het hy verskeie [[siekte]]s gehad. Dit het sy vermoë as koning gekniehalter en hy moes dikwels ontmoetings met belangrike mense afstel. Hy op 1 Oktober 1933 in Waahi oorlede<ref name=DNZB_Te_Rata/> en is deur sy oudste seun, [[Korokī Mahuta|Korokī]], opgevolg. ==Verwysings== {{Verwysings}} *{{cite web | editor-last =McLintock | editor-first = A. H. | title =''An Encyclopaedia of New Zealand'', (1966) | url =http://www.teara.govt.nz/1966/W/TeWherowheroTeRataMahutaTawhiaoPotatau/TeWherowheroTeRataMahutaTawhiaoPotatau/en | archive-url =https://web.archive.org/web/20061001130902/http://www.teara.govt.nz/1966/W/TeWherowheroTeRataMahutaTawhiaoPotatau/TeWherowheroTeRataMahutaTawhiaoPotatau/en | url-status =dead | archive-date =2006-10-01 | accessdate = 2006-08-15 }} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = Te Rata}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Te Rata}} [[Kategorie:Sterftes in 1933]] [[Kategorie:Maori-monarge]] r13xlrp8ph31hu0uoryg13to0iy9vvb 0 391206 2816276 2506192 2025-06-26T21:46:18Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816276 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Jan Pickard | beeld = [[Lêer:Jan Pickard 1956.jpg|220px]] | byskrif = Pickard in Nieu-Seeland in 1956 | vollenaam = Jan Albertus Jacobus Pickard | bynaam = | geboortedatum = 25 Desember [[1927]] | geboorteplek = [[Paarl]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = {{SDEO|1998|5|30|1927|12|25|df=yes}} | sterfteplek = [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]] | lengte = | gewig = | ru_posisies = [[Slot (rugby)|slot]] | springbokid = | sarugbyno = | ru_amateurjare = | ru_amateurklubs = | ru_amklubwedstryde = | ru_amklubpunte = | ru_amopdatering = | ru_klubjare = | ru_proklubs = | ru_klubwedstryde = | ru_klubpunte = | ru_klubopdatering = | ru_currentclub = | super14opdatering = 30 Oktober 2021 | ru_provinsie = {{nowrap|[[Westelike Provinsie]]}} | ru_provinsiejare = 1951–1959 | ru_provinsiewedstryde = | ru_provinsiepunte = | ru_provinsieopdatering = | ru_sewesnasionalejare = | ru_sewesnasionalespan = | ru_sewesnasionalekomp = | ru_sewesopdatering = | ru_nasionalespan = {{vlagland|Suid-Afrika|1928}} | ru_nasionalejare = 1953–58 | ru_nasionalewedstryde = 4 | ru_nasionalepunte = (0) | ru_nsopdatering = 27 Julie 2021 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = Professionele rugbyspeler | eggenote = | familie = [[Francois Louw]] (kleinseun) | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = [[Universiteit Stellenbosch]] | url = }} '''Jan Albertus Jacobus Pickard''' ([[25 Desember]] [[1927]] – [[30 Mei]] [[1998]]) was 'n Suid-Afrikaanse [[rugbyspeler]] wat op [[Slot (rugby)|slot]] gespeel het. == Vroeë lewe == Pickard is in die [[Paarl]] gebore, het aan die [[Universiteit Stellenbosch]] studeer en sy provinsiale debuut vir die [[Westelike Provinsie]] in 1951 gemaak. Hy is die oupa van [[Francois Louw]], wat ook vir die Westelike Provinsie en [[Springbokke|Suid-Afrika]] gespeel het. == Rugbyloopbaan == Pickard is gekies om Suid-Afrika op die 1951–52-toer van Groot-Brittanje en Frankryk te verteenwoordig, hoewel hy nie vir enige van die toetswedstryde gekies is nie. Sy eerste verskyning in 'n toetswedstryd het in September 1953 teen [[Australiese nasionale rugbyspan|Australië]] in Durban gekom.<ref>{{cite web|url=http://www.scrum.com/southafrica/rugby/player/5710.html|title=South Africa / Players & Officials / Jan Pickard|publisher=Scrum|access-date=16 Julie 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.rugbyrelics.com/Museum/countries/SA/tr-1956.htm|title=1956 SPRINGBOK TOUR of AUSTRALIA and NEW ZEALAND|publisher=WORLD RUGBY MUSEUM|access-date=16 Julie 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.scrum.com/statsguru/rugby/match/19764.html|title=Australia tour – Durban, 19 September 1953|publisher=Scrum|access-date=16 July 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.scrum.com/statsguru/rugby/match/19765.html|title=Australia tour – Port Elizabeth, 26 September 1953|publisher=Scrum|access-date=16 Julie 2010}}</ref> Die Springbokke het die wedstryd 18–8 gewen, dit is gevolg deur 'n verdere oorwinning oor Australië 'n week later, 'n 22–9 oorwinning in Port Elizabeth, waaraan Pickard ook deelgeneem het. Die volgende keer wat Pickard vir Suid-Afrika gekies is, was vir die 1956-toer na Australië en Nieu-Seeland. Hy is gekies om in die tweede toets van die vier wedstrydreeks teen [[All Blacks|Nieu-Seeland]] te speel en het op [[agsteman]] gespeel in 'n 8–3 oorwinning vir Suid-Afrika.<ref>{{cite web|url=http://www.scrum.com/statsguru/rugby/match/19861.html|title=South Africa tour – Wellington, 4 August 1956|publisher=Scrum|access-date=16 July 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.scrum.com/statsguru/rugby/match/19934.html|title=France tour – Johannesburg, 16 August 1958|publisher=Scrum|access-date=16 July 2010}}</ref> Pickard het sy laaste verskyning vir Suid-Afrika in Augustus 1958 teen [[Franse nasionale rugbyspan|Frankryk]] op Ellispark in Johannesburg gemaak. Frankryk het die wedstryd met 9–5 gewen, met Pickard wat in sy gewone posisie op slot gespeel het. Pickard is in Mei 1998 in die ouderdom van 70 in Kaapstad oorlede. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 1927]] [[Kategorie:Sterftes in 1998]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] h1d4r1xvhuwtoeswyywk39tj2ufz1z0 0 404293 2816318 2598990 2025-06-27T06:16:51Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816318 wikitext text/x-wiki '''PT Batik Air Indonesia''',<ref>{{Cite web|url=https://www.iata.org/en/about/members/airline-list/|title=Batik Air - Current Airline Members|website=www.iata.org|language=en|access-date=2023-02-12}}</ref> bedryf as '''Batik Air''', is 'n Indonesiese geskeduleerde [[lugredery]] gebaseer op [[Soekarno-Hatta Internasionale Lughawe]] in [[Djakarta|Djakarta, Indonesië]]. Die lugredery is in 2012 gestig as die voldiensafdeling van die [[Lion Air|Lion Air Group]] en het sy nooiensvlug op 3 Mei 2013 van [[Djakarta]] na [[Manado]] en [[Jogjakarta]] gemaak.<ref name="BatikAir_FG2">{{cite news|last=Govindasamy|first=Siva|title=IATA: Lion's Batik Air to up the competition in Southeast Asia|url=http://www.flightglobal.com/news/articles/iata-lions-batik-air-to-up-the-competition-in-southeast-asia-372803/|access-date=10 June 2012|newspaper=Flightglobal|date=9 June 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://finance.detik.com/read/2013/04/25/203813/2230794/4/bos-lion-akan-manjakan-penumpang-batik-air-bebas-telepon-internetan|title=Bos Lion akan Manjakan Penumpang Batik Air Bebas Telepon & Internetan|date=April 25, 2013}}</ref> Die lugredery is deur Skytrax gesertifiseer as 'n 3-ster lugredery.<ref>{{Cite web|url=https://skytraxratings.com/airlines/batik-air-rating|title=Batik Air is certified as a 3-Star Airline|website=Skytrax|language=en-GB|access-date=2023-02-12}}</ref> [[Lêer:Batik_Air_Airbus_A320_PK-LUV_Perth_2022_(01).jpg|duimnael| Batik Air [[Airbus A320]] nader [[Perth-lughawe]], Australië]] [[Lêer:PK-LBW_at_CGK.jpg|duimnael| Batik Air [[Boeing 737 NG|Boeing 737-800]] by [[Soekarno-Hatta Internasionale Lughawe]], [[Djakarta|Jakarta]], [[Indonesië]]]] In November 2019 het Batik Air sy eerste wyerompvliegtuig, 'n enkele Airbus A330-300, van Thai Lion Air oorgeplaas ontvang.<ref>{{Cite web|url=https://www.kabarpenumpang.com/terima-a330-300ceo-eks-thai-lion-batik-air-resmi-masuki-pasar-widebody-full-service/|title=Terima A330-300CEO eks Thai Lion, Batik Air Resmi Masuki Pasar Widebody Full Service|last=Seno|first=Adjie|date=2019-10-31|website=KabarPenumpang - Jalur Informasi Penumpang Tiga Moda|language=en-US|access-date=2023-02-12}}</ref> Die lugredery het sy voorneme aangekondig om die vliegtuig te gebruik om na [[Saoedi-Arabië]] te vlieg en [[Oemra]]-passasiers na [[Koning Abdoelaziz Internasionale Lughawe|Djeddah]] en Medina te vervoer, wat Lion Air se bestaande diens aanvul.<ref>{{Cite web|url=https://www.beritasatu.com/ekonomi/582311/batik-air-datangkan-pesawat-airbus-a330300ceo|title=Batik Air Datangkan Pesawat Airbus A330-300CEO|last=|website=beritasatu.com|language=id|access-date=2023-02-12}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.tribunnews.com/bisnis/2019/11/09/mengenal-lebih-dalam-pesawat-airbus-a330-seri-300-milik-batik-air|title=Mengenal Lebih dalam Pesawat Airbus A330 Seri 300 Milik Batik Air|last=Abdila|first=Reynas|website=Tribunnews.com|language=id-ID|access-date=2023-02-12}}</ref> Medina het later die lugredery se eerste langafstandroete geword toe dit op 17 Desember van daardie jaar vlugte van Soerabaja van stapel gestuur het met hajj-pelgrims.<ref>{{Cite web|url=https://www.idnfinancials.com/id/news/30879/batik-air-inaugurates-umrah-flight-route-surabaya-madinah|title=Batik Air resmikan penerbangan umrah rute Surabaya - Madinah {{!}} IDNFinancials|website=www.idnfinancials.com|access-date=2023-02-12}}</ref> In Februarie 2020 is die vliegtuig gebruik om Indonesiese burgers uit [[Wuhan]], [[Volksrepubliek China|China]] te repatrieer tydens die vroeë stadiums van die [[Covid-19-pandemie]].<ref>{{Cite web|url=https://nasional.kompas.com/read/2020/02/18/18354961/kisah-pilot-batik-air-penjemput-wni-dari-wuhan-sudah-3-kali-jalani-misi|title=Kisah Pilot Batik Air Penjemput WNI dari Wuhan, Sudah 3 Kali Jalani Misi Kemanusiaan|last=Yahya|first=Achmad N.|date=2020-02-18|website=KOMPAS.com|language=id|access-date=2023-02-12}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.cnbcindonesia.com/news/20200201190520-4-134492/mengapa-batik-air-yang-dipilih-untuk-jemput-wni-dari-wuhan|title=Mengapa Batik Air yang Dipilih untuk Jemput WNI dari Wuhan?|last=Anwar|first=Muhammad Choirul|website=CNBC Indonesia|language=id-ID|access-date=2023-02-12}}</ref> Omstredenheid het ontstaan waarin lede van die Volksraad die besluit bevraagteken het om Batik Air die repatriasievlug te laat onderneem in die plek van die staatsbeheerde [[Garuda Indonesia]]; die Indonesiese ministerie van vervoer het later 'n verklaring uitgereik wat die keuse verduidelik, met verwysing na Batik se bestaande permit om na Wuhan te vlieg.<ref>{{Cite web|url=https://dephub.go.id/post/read/menhub-jelaskan-mengapa-evakuasi-wni-dari-wuhan-pakai-batik-air-bukan-garuda-indonesia|title=Menhub Jelaskan Mengapa Evakuasi WNI Dari Wuhan Pakai Batik Air Bukan Garuda Indonesia Kementerian Perhubungan Republik Indonesia|website=dephub.go.id|access-date=2023-02-12}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://finance.detik.com/berita-ekonomi-bisnis/d-4886756/kenapa-bukan-garuda-yang-evakuasi-wni-dari-wuhan|title=Kenapa Bukan Garuda yang Evakuasi WNI dari Wuhan?|last=Hikam|first=Herdi Alif Al|website=detikfinance|language=id-ID|access-date=2023-02-12|archive-date=2023-02-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20230212125743/https://finance.detik.com/berita-ekonomi-bisnis/d-4886756/kenapa-bukan-garuda-yang-evakuasi-wni-dari-wuhan|url-status=dead}}</ref> Op 27 April 2022 is Lion Air Group se Maleisiese voldiensfiliaal, Malindo Air, hernoem as Batik Air Malaysia, en het 'n gemeenskaplike identiteit met die bestaande Batik Air aangeneem.<ref>{{Cite web|url=https://www.thestar.com.my/news/nation/2022/07/11/malindo-air039s-rebranding-as-batik-air-marks-beginning-of-exciting-transformation-says-dr-wee|title=Malindo Air's rebranding as Batik Air marks beginning of exciting transformation, says Dr Wee|website=The Star|language=en|access-date=2023-02-12}}</ref> Die destydse uitvoerende hoof van Batik Air (Indonesië), kapt. Achmad Luftie, het aangekondig dat Batik Air Malaysia as 'n internasionale aanvulling tot die Indonesiese arm sal funksioneer, deur [[Kuala Lumpur]] as 'n deurgangspunt buite Suidoos-Asië vir Batik Air-passasiers te gebruik.<ref>{{Cite web|url=https://ekonomi.bisnis.com/read/20220504/98/1529758/terungkap-ini-alasan-malindo-air-ganti-nama-jadi-batik-air|title=Terungkap! Ini Alasan Malindo Air Ganti Nama Jadi Batik Air|date=2022-05-04|website=Bisnis.com|language=id|access-date=2023-02-12}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://soyacincau.com/2022/04/28/why-did-malindo-air-rebrand-itself-to-batik-air/|title=Why did Malindo Air rebrand itself to Batik Air?|last=Wong|first=Alexander|website=SoyaCincau|language=en-US|access-date=2023-02-12}}</ref> In Mei 2022 het die lugredery planne aangekondig om sy internasionale netwerk vanaf [[Ngurah Rai Internasionale Lughawe]] in Bali uit te brei.<ref>{{Cite web|url=https://investor.id/business/292848/batik-air-perkuat-layanan-premium-dan-rute-internasional-bakal-salip-garuda-giaa|title=Batik Air Perkuat Layanan Premium dan Rute Internasional, Bakal Salip Garuda (GIAA)?|website=investor.id|language=id|access-date=2023-02-12}}</ref> In Februarie 2023 was die lugredery in die vierde plek van die sewe lugrederye wat ingesluit is in 'n opname onder Indonesiese mense wat hul gunsteling-lugrederye deur ''Jakpat'' gelys het.<ref>{{Cite web|url=https://www.cnnindonesia.com/gaya-hidup/20230113094846-269-899899/daftar-maskapai-favorit-orang-indonesia-garuda-indonesia-teratas|title=Daftar Maskapai Favorit Orang Indonesia: Garuda Indonesia Teratas|last=|website=gaya hidup|language=id-ID|access-date=2023-02-12}}</ref> == Bestemmings == Batik Air bedryf na 52 plaaslike en internasionale bestemmings,<ref name=":4">{{Cite web|url=https://www.ch-aviation.com/portal/airline/BTI|title=Batik Air on ch-aviation|website=ch-aviation|language=en|access-date=2023-02-12}}</ref> met 'n frekwensie van meer as 350 vlugte daagliks. Internasionale bestemmings het Singapoer, Bangkok, Kuala Lumpur en Penang, sowel as Melbourne, Perth en Sydney ingesluit.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.ch-aviation.com/portal/news/122440-indonesias-lion-air-group-moves-intl-ops-to-jakartas-t2|title=Indonesia's Lion Air Group moves int'l ops to Jakarta's T2|website=ch-aviation|language=en|access-date=2023-02-12}}</ref> Die lugredery bedryf ook huurvlugte na Guilin, Nanning, Kunming en Shenzhen in China.<ref>{{cite news|url=https://www.thejakartapost.com/travel/2019/12/29/batik-air-now-connects-shenzhen-and-batam.html|title=Batik Air now connects Shenzhen and Batam|newspaper=The Jakarta Post|access-date=29 December 2019}}</ref> == Vloot == === Huidige vloot === Teen Julie 2023 het Batik Air se vloot uit die volgende vliegtuie bestaan:<ref name=":2">{{cite web |title=Batik Air Fleet Details & History |url=https://www.planespotters.net/airline/Batik-Air |website=Planespotters.net |access-date=30 November 2022}}</ref> {| class="wikitable" style="border-collapse:collapse;text-align:center" |+'''Batik Air-vloot''' ! rowspan="2" | Vliegtuie ! rowspan="2" | In diens ! rowspan="2" | Bestellings ! colspan="3" | Passasiers ! rowspan="2" | Notas |- ! <abbr title="Business">C</abbr> ! <abbr title="Economy">Y</abbr> ! Totaal |- | rowspan="6" | [[Airbus A320|Airbus A320-200]] | 29 | rowspan="5" | &#x2014; | 12 | 144 | 156 | Toegerus met vlerkvinne.<ref name=":3">{{Cite web|url=https://www.stabilitas.id/batik-air-perkenalkan-airbus-320-200-turbofans-pertama/|title=Batik Air Perkenalkan Airbus 320-200 Turbofans Pertama|last=Gracia|first=Stella|date=2022-05-02|website=Stabilitas|language=id|access-date=2023-02-12}}</ref> |- | 4 | 8 | 156 | 164 | Oud-[[Cathay Dragon]]-vliegtuig. <ref name=":3" /> |- | 2 | 12 | 138 | 150 | Oud-Royal Jordanian vliegtuig. <ref name=":2" /> |- | 1 | 16 | 120 | 136 | Oud-[[Etihad Airways]] vliegtuie <ref name=":2" /> |- | 2 | 8 | 150 | 158 | Oud-Vistara vliegtuig <ref name=":2" /> |- | 2 | 4 | 12 | 120 | 132 | Oud-[[Saudia]] vliegtuig <ref name=":2" /> |- | [[Airbus A320neo-familie|Airbus A320neo]] | 1 | 112 | 12 | 144 | 156 | |- | Airbus A321neo | &#x2014; | 65 | colspan="3" | TBA | |- | [[Airbus A330|Airbus A330-300]] | 2 | &#x2014; | 18 | 374 | 392 | |- | rowspan="2" | [[Boeing 737 NG|Boeing 737-800]] | 22 | rowspan="2" | — | 12 | 150 | 162 | |- | 6 | 12 | 162 | 174 | Oud-[[Garuda Indonesia]] vliegtuig. |- ! Totaal ! 71 ! 181 ! colspan="4" | |} [[Lêer:PK-LBI.jpg|duimnael| ’n Voormalige Batik Air [[Boeing 737 NG|Boeing 737-900ER]] by die Ngurah Rai-lughawe]] [[Lêer:ID73NCClass_2021_Business_Class_cabin_on_Batik_Air.jpg|duimnael| Besigheidsklas sitplekke op 'n Batik Air [[Boeing 737 NG|Boeing 737]]]] [[Lêer:Economy_Class_Cabin,_Batik_Air_Boeing_737-900ER_(04052020).jpg|links|duimnael| [[Boeing 737 NG|Boeing 737-900]] ekonomiese klas kajuit]] [[Lêer:IDLGCGK2021_Batik_Lounge.jpg|duimnael| Batik Air Business Class Lounge by [[Soekarno-Hatta Internasionale Lughawe|Soekarno Hatta Internasionale Lughawe]]]] {{clear}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Lugrederye]] 1nv3m9qhybkmw6f5gcerh6lfjcvhas1 0 406459 2816277 2631878 2025-06-26T21:46:25Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816277 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbyspeler | naam = Grant Williams | beeld = | byskrif = | vollenaam = | bynaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1996|7|22|df=yes}} | geboorteplek = [[Paarl]]<br />[[Wes-Kaap]] | sterftedatum = | sterfteplek = | lengte = 174 cm | gewig = 80 kg | ru_posisies = [[Skrumskakel]] | springbokid = | sarugbyno = | ru_jeugjare = 2017 | ru_jeugspanne = {{Rut Natalse Haaie}} | ru_klubjare = 2017 | ru_proklubs = College Rovers | ru_klubwedstryde = 2 | ru_klubpunte = (5) | ru_klubopdatering = | super14 = {{Rut Sharks}} | super14jare = 2018– | super14wedstryde = 39 | super14punte = (50) | super14opdatering = 22 September 2023 | ru_provinsie = {{Rut Natalse Haaie}}<br/>Sharks XV | ru_provinsiejare = 2018–<br/>2018–2019 | ru_provinsiewedstryde = 8<br/>9 | ru_provinsiepunte = (15)<br/>(25) | ru_provinsieopdatering = 22 September 2023 | ru_nasionalespan = {{nowrap|{{RSAru}}}} | ru_nasionalejare = 2022– | ru_nasionalewedstryde = 8 | ru_nasionalepunte = (10) | ru_nsopdatering = 1 November 2023 | ru_afrigtingklubs = | ru_afrigtingjare = | ru_afrigtingopdatering = | ander = Ja | beroep = | eggenote = | kinders = | familie = | skool = [[Paarl Gimnasium]] | universiteit = | url = }} '''Grant Williams''' (gebore 22 Julie 1996) is 'n Suid-Afrikaanse professionele [[Rugby|rugbyspeler]] wat tans vir die {{rut Sharks}} en internasionaal vir die [[Springbokke]] speel. Sy speelposisies is [[skrumskakel]] en [[vleuel]]. == Klubrugby == Williams speel vir die Sharks in die [[Verenigde Rugbykampioenskap]] en in die [[Curriebeker]] en die Sharks XV in die [[Rugby-uitdaagreeks]].<ref>{{Cite web|url=http://www.itsrugby.co.uk/player_42578.html|title=Grant Williams|website=It's Rugby|access-date=22 February 2018}}</ref> Hy speel gewoonlik op [[skrumskakel]]. == Internasionale loopbaan == Williams is in Augustus 2021 ná puik vertonings vir sy klub na die Springbokgroep opgeroep om nog ’n Sharks-skrumskakel, [[Jaden Hendrikse]], wat ’n beenbreuk opgedoen het, te vervang.<ref>[https://www.iol.co.za/sport/rugby/springboks/sharks-scrumhalf-grant-williams-called-up-to-springboks-squad-d7c59bd1-9f9f-485a-9d22-d3c2c9171982 IOL, ''Sharks scrumhalf Grant Williams called up to Springboks squad'']</ref> Hy het sy internasionale buiging van die vervangerbank af gemaak in 'n nederlaag van 12-13 vir die [[Springbokke]] teen [[Walliese nasionale rugbyspan|Wallis]] op 9 Julie 2022 in [[Vrystaatstadion|Bloemfontein]]. Hy was ook deel van Suid-Afrika se wenspan tydens die [[Rugbywêreldbeker 2023]]. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Navbox |name = Grant Williams |state = autocollapsed |title = Springbokspanne gehaal |list1 = {{Springbokke (2023 Rugbywêreldbeker)}} }} {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 1996]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Springbokrugbyspelers]] [[Kategorie:Sharks rugbyspelers]] [[Kategorie:Alumni van Paarl-gimnasium]] 407ze9xlovt3byvua6pmr4q5p29865a 0 408799 2816067 2728926 2025-06-26T12:11:58Z Rooiratel 90342 [[:Kategorie:Toekennings]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas pryse|naam=Fields-medalje|beeld=FieldsMedalFront.jpg|breedte=200}} Die '''Fields-medalje''' is 'n prys wat tydens die kongres van die Internasionale Wiskundige Unie (IMU) aan 2-4 [[Wiskundige|wiskundiges]] jonger as 40 jaar, toegeken word. Die kongres vind elke 4 jaar plaas. Die naam van die toekenning vereer die Kanadese wiskundige John Charles Fields.<ref name="Fields Institute About Us">{{Cite web|url=http://www.fields.utoronto.ca/aboutus/jcfields/fields_medal.html|title=About Us: The Fields Medal|publisher=The Fields Institute, [[University of Toronto]]|access-date=21 August 2010}}</ref> Die medalje word beskou as een van die hoogste eerbewyse wat 'n wiskundige kan ontvang, en word beskryf as die Nobelprys vir Wiskunde,<ref name=":2">{{Cite web|url=http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Honours/FieldsMedal.html|title=Fields Medal|website=www-history.mcs.st-andrews.ac.uk|access-date=29 March 2018}}</ref><ref name=":3">{{Cite web|url=https://www.uchicago.edu/about/accolades/14/|title=Fields Medal|website=The University of Chicago|language=en|access-date=29 March 2018}}</ref>. (Dit verskil wel in die frekwensie van toekenning, aantal toekennings, ouderdomsgrense, geldwaarde en toekenningskriteria.) Volgens die jaarlikse ''Akademiese Uitmuntendheidsopgawe'' ''(Academic Excellence Survey)'' deur ARWU word die Fields-medalje beskou as dié toptoekenning in die veld van wiskunde, wêreldwyd.<ref>{{Cite web|url=http://www.shanghairanking.com/subject-survey/awards.html|title=Top Award, ShanghaiRanking Academic Excellence Survey 2017 {{!}} Shanghai Ranking – 2017|website=Shanghairanking.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20201017012526/http://www.shanghairanking.com/subject-survey/awards.html|archive-date=17 October 2020|access-date=29 March 2018}}</ref>In 'n opname wat deur IREG in 2013–14 gemaak is, is die Fields-medalje saam met die Abel-prys die mees gesogte internasionale toekenning in wiskunde. Fields was instrumenteel in die vestiging van die toekenning, die ontwerp van die medalje self en die finansiering daarvan, alhoewel hy gesterf het voordat onder toesig van John Lighton Synge ingestel is.<ref name="Fields Institute About Us"/> Die medalje is vir die eerste keer in 1936 aan die Finse wiskundige Lars Ahlfors en die Amerikaanse wiskundige Jesse Douglas toegeken, en dit word sedert 1950 elke vier jaar toegeken. Die doel daarvan is om erkenning en ondersteuning te gee aan jonger wiskundiges wat groot bydraes tot die veld gelewer het. In 2014 het die Iranse wiskundige [[Maryam Mirzakhani]] die eerste vroulike Fields-medaljewenner geword.<ref>{{Cite web|url=http://www.mathunion.org/general/prizes/2014|title=IMU Prizes 2014|publisher=International Mathematical Union|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226060901/https://www.mathunion.org/general/prizes/2014%0A|archive-date=26 December 2018|access-date=12 August 2014}}</ref> Altesaam 64 mense het al die Fields-medalje ontvang. Die mees onlangse groep Fields-medaljewenners het hul toekennings op 5 Julie 2022 ontvang in 'n aanlyngeleentheid wat regstreeks vanaf Helsinki, Finland, uitgesaai is. Dit was oorspronklik bedoel om in [[Sint Petersburg]], Rusland, gehou te word, maar is verskuif na die [[Russiese inval in Oekraïne sedert 2022|Russiese inval in die Oekraïne in 2022]]. Die prys sluit 'n geldelike toekenning in, wat sedert 2006 CA$ 15000 beloop.<ref>[http://www.jpost.com/Israel/Article.aspx?id=185366 "Israeli wins 'Nobel' of Mathematics"], ''[[The Jerusalem Post]]''</ref> == Voorwaardes van toekenning == Die Fields-medalje is vir 'n lang tyd as die mees gesogte toekenning in die veld van wiskunde beskou en word dikwels beskryf as die Nobelprys vir Wiskunde.<ref name=":2"/><ref name=":3"/> Anders as die Nobelprys word die Fields-medalje net elke vier jaar toegeken. Die Fields-medalje het ook 'n ouderdomsperk: 'n ontvanger moet onder die ouderdom van 40 wees teen 1 Januarie van die jaar waarin die medalje toegeken word. Die onder-40-reël is gebasseer op Fields se begeerte dat "terwyl dit in erkenning was vir werk wat reeds gedoen is, dit terselfdertyd bedoel was om 'n aanmoediging vir verdere prestasie te wees."<ref>{{Harnvb|McKinnon Riehm|Hoffman|2011}}</ref> Boonop kan slegs een Fields-medalje aan 'n individu toegeken word; wenners kom nie in aanmerking om toekomstige medaljes te ontvang nie. <ref>{{Cite web|url=http://darboux.mathunion.org/fileadmin/IMU/Prizes/Fields/Statutes%20Fields%20Medal.pdf|title=Rules for the Fields Medal|website=mathunion.org|access-date=20 November 2023|archive-date= 2 Mei 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180502070440/http://darboux.mathunion.org/fileadmin/IMU/Prizes/Fields/Statutes%20Fields%20Medal.pdf|url-status=dead}}</ref> Dit is eerste toegeken in 1936 en sedertdien het 64 mense al die medalje gewen.<ref>{{Cite web|url=https://www.mathunion.org/imu-awards/fields-medal|title=Fields Medal|publisher=International Mathematical Union|access-date=14 September 2020}}</ref> Met die uitsondering van twee PhD-houers in fisika ( Edward Witten en Martin Hairer ),<ref>{{Cite web|url=https://www.worldsciencefestival.com/participants/dr-edward-witten/|title=Edward Witten|publisher=World Science Festival|access-date=14 September 2020}}</ref> het slegs mense met 'n PhD in wiskunde die medalje gewen.<ref>{{Cite web|url=https://web.math.princeton.edu/~kollar/FromMyHomePage/fm-essay.pdf|title=Is there a curse of the Fields medal?|last=Kollár|first=János|date=2014|publisher=[[Princeton University]]|access-date=14 September 2020}}</ref> == Mylpale == Die medalje is vir die eerste keer in 1936 aan die Finse wiskundige Lars Ahlfors en die Amerikaanse wiskundige Jesse Douglas toegeken, en dit is sedert 1950 elke vier jaar toegeken. Die doel daarvan is om erkenning en ondersteuning te gee aan jonger wiskundige navorsers wat groot bydraes gelewer het. In 1954 het Jean-Pierre Serre op 27 die jongste wenner van die Fields-medalje geword. Hy behou hierdie onderskeiding.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/Fields-Medal|title=Fields Medal|last=Raikar|first=Sanat Pai|date=2023-05-08|website=[[Encyclopædia Britannica]]|language=en|access-date=2023-06-22}}</ref> In 1966 het Alexander Grothendieck die ICM, wat in Moskou gehou is, geboikot om Sowjet-militêre optrede wat in Oos-Europa plaasvind, te protesteer. Léon Motchane, stigter en direkteur van die Institut des Hautes Études Scientifiques, het die Grothendieck's Fields-medalje namens hom bygewoon en aanvaar.<ref>{{Cite web|url=https://www.ams.org/samplings/this-math-month/thismathmonth-aug|title=This Mathematical Month – August|publisher=[[American Mathematical Society]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20100811071525/http://www.ams.org/samplings/this-math-month/thismathmonth-aug|archive-date=11 August 2010}}</ref> In 1970 kon Sergei Novikov, weens beperkings wat deur die Sowjet-regering op hom geplaas is, nie na die kongres in [[Nice]] bywoon om sy medalje te ontvang nie.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/Fields-Medal|title=Fields Medal|last=Raikar|first=Sanat Pai}}</ref> In 1978 kon Grigory Margulis, as gevolg van beperkings wat deur die Sowjet-regering op hom geplaas is, nie na die kongres in [[Helsinki]] reis om sy medalje te ontvang nie. Die toekenning is namens hom deur Jacques Tits aanvaar, wat in sy toespraak gesê het: "Ek kan nie anders as om my diepe teleurstelling uit te spreek nie - ongetwyfeld gedeel deur baie mense hier - in die afwesigheid van Margulis van hierdie seremonie. In die lig van die simboliese betekenis van hierdie stad Helsinki, het ek inderdaad rede gehad om te hoop dat ek uiteindelik 'n kans sou hê om 'n wiskundige te ontmoet wat ek net deur sy werk ken en vir wie ek die grootste respek en bewondering het."<ref>[http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Margulis.html Margulis biography], School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland. Retrieved 27 August 2006.</ref> In 1982 sou die kongres in [[Warskou]] plaasvind, maar moes na die volgende jaar herskeduleer word as gevolg van krygswet wat op 13 Desember 1981 in Pole ingestel is. Die toekennings is vroeër in die jaar by die negende Algemene Vergadering van die IMU aangekondig en by die 1983 Warskou-kongres toegeken. In 1990 het Edward Witten die eerste fisikus geword wat die toekenning gewen het.<ref name="National Science Foundation">{{Cite web|url=https://www.nsf.gov/news/special_reports/medalofscience50/witten.jsp|title=The National Medal of Science 50th Anniversary|website=National Science Foundation|access-date=2022-08-30}}</ref> In 1998, by die ICM, is Andrew Wiles deur die voorsitter van die Fields-medaljekomitee, Yuri I. Manin, die eerste IMU silwer gedenkplaat oorhandig ter erkenning van sy bewys van [[Fermat se laaste stelling|Fermat se Laaste Stelling]] . Don Zagier het na die gedenkplaat verwys as 'n "gekwantiseerde Fields-medalje". Verhale van hierdie toekenning verwys gereeld dat Wiles ten tyde van die toekenning oor die ouderdomsperk vir die Fields-medalje was.<ref>[http://wwwa.britannica.com/eb/article-9090319 Wiles, Andrew John] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080827194548/http://wwwa.britannica.com/eb/article-9090319}}, Encyclopædia Britannica. Retrieved 27 August 2006.</ref> Alhoewel Wiles in 1994 effens oor die ouderdomsperk was, is daar gedink dat hy 'n gunsteling was om die medalje te wen; 'n leemte (wat later deur Taylor en Wiles opgelos is) in die bewys is egter in 1993 gevind <ref>[https://web.archive.org/web/20010430062600/http://www.icm2002.org.cn/general/prize/medal/1998.htm Fields Medal Prize Winners (1998)], 2002 International Congress of Mathematicians. Retrieved 27 August 2006. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927193530/http://www.icm2002.org.cn/general/prize/medal/1998.htm}}</ref> In 2006 het [[Grigori Perelman]], wat die [[Poincare probleemstelling|Poincaré-vermoede]] bewys het, sy Fields-medalje geweier en nie die kongres bygewoon nie. In 2014 het [[Maryam Mirzakhani]] die eerste Iraniër sowel as die eerste vrou geword om die Fields-medalje te wen, en Artur Avila het die eerste [[Suid-Amerika|Suid-Amerikaner]] geword en Manjul Bhargava het die eerste persoon van Indiese oorsprong geword om dit te doen. In 2022 het Maryna Viazovska die eerste Oekraïner geword om die Fields-medalje te wen, en June Huh het die eerste persoon van Koreaanse oorsprong geword om dit te doen.<ref name="DZH">{{Cite web|url=https://life.pravda.com.ua/society/2022/07/5/249420/|title=Друга жінка в історії: українка Марина В'язовська отримала престижну математичну нагороду|website=Українська правда _Життя|access-date=2022-07-11}}</ref><ref name="The Korea Times 2022">{{Cite web|url=https://m.koreatimes.co.kr/pages/article.asp?newsIdx=332224|title=June Huh becomes 1st scholar of Korean descent to win Fields Medal|date=5 July 2022|website=The Korea Times|access-date=5 July 2022}}</ref> == Medalje == [[Lêer:FieldsMedalBack.jpg|regs|duimnael| Die keersy van die Fields-medalje]] Die medalje is ontwerp deur die Kanadese beeldhouer R. Tait McKenzie.<ref>{{Cite web|url=http://www.fields.utoronto.ca/aboutus/jcfields/fields_medal.html|title=Fields Institute – The Fields Medal|date=9 August 1932|publisher=Fields.utoronto.ca|access-date=21 August 2010}}</ref> Dit is gemaak van 14KT goud, het 'n deursnee van 63,5 mm en weeg 169g.<ref>{{Cite web|url=https://www.mathunion.org/imu-awards/fields-medal|title=Fields Medal|date=2022|publisher=International Mathematical Union|access-date=July 7, 2022}}</ref> Op die voorkant is [[Archimedes]] en 'n aanhaling toegeskryf aan die 1ste eeu nC digter Manilius, wat in Latyn lees: "Transire suum pectus mundoque potiri" ("Om 'n mens se begrip te oortref en die wêreld te bemeester").<ref>{{Cite web|url=http://www.fields.utoronto.ca/about/fields-medal|title=The Fields Medal|date=5 February 2015|website=Fields Institute for Research in Mathematical Sciences|language=en|access-date=23 April 2021}}</ref> Die jaartal 1933 is in Romeinse syfers geskryf en bevat 'n fout ("MCNXXXIII" eerder as "MCMXXXIII"). In Griekse hoofletters is die woord ΑΡΧΙΜΗΔΟΥΣ, of "van Archimedes," ingeskryf. Op die agterkant is die inskripsie (in Latyn): : {{Lang|la|CONGREGATI}} : {{Lang|la|EX TOTO ORBE}} : {{Lang|la|MATHEMATICI}} : {{Lang|la|OB SCRIPTA INSIGNIA}} : {{Lang|la|TRIBUERE}} Vertaling: "Wiskundiges van regoor die wêreld sou hul geskrifte eer." In die agtergrond is daar die voorstelling van Archimedes se [[Archimedes|graf]], met die kerfwerk wat sy stelling oor die sfeer en silinder illustreer, agter 'n olyftak. (Dit is die wiskundige resultaat waarop Archimedes glo die trotsste was: Gegewe 'n sfeer en 'n omskrewe silinder van dieselfde hoogte en deursnee, is die verhouding tussen hul volumes gelyk aan{{Breuk|2|3}} Die rand dra die naam van die pryswenner.<ref name="Fields Institute for Research in Mathematical Sciences 2015">{{Cite web|url=http://www.fields.utoronto.ca/about/fields-medal|title=The Fields Medal|date=2015-02-05|website=Fields Institute for Research in Mathematical Sciences|access-date=2022-08-30}}</ref> == Mansgenomineerde veld == Die Fields-medalje is al twee keer aan dames toegeken: [[Maryam Mirzakhani]] van [[Iran]] in 2014, en Maryna Viazovska van [[Oekraïne|die Oekraïne]] in 2022. <ref name="DZH"/> == In popkultuur == Die Fields-medalje het 'n mate van erkenning in populêre kultuur gekry as gevolg van verwysings in die 1997-film, ''Good Will Hunting''. In die fliek is Gerald Lambeau ([[Stellan Skarsgård]]) 'n MIT- professor wat die toekenning gewen het alvorens die gebeure in die storie, waarin gereëlde verwysings na die toekenning gebruik word om sy aansien in die veld oor te dra. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Wenners van die Fields-medalje}} {{Normdata}} [[Kategorie:Vertaalde bladsye wat nagegaan moet word]] [[Kategorie:Toekennings]] 53w7w2swia9bj54tt5up58f88hvx894 0 410224 2816210 2678212 2025-06-26T20:57:40Z Pynappel 70858 2816210 wikitext text/x-wiki '''uMkhonto we Sizwe (MK)''' is 'n [[Suid-Afrikaanse]] [[politieke party]] wat in Desember 2023 gestig is. Die party word genoem na [[uMkhonto we Sizwe]] (ook verkort tot MK), die paramilitêre vleuel van die [[African National Congress]] (ANC) tydens [[apartheid]]. Die ANC het egter met regstappe gedreig oor die gebruik van die naam,<ref>{{Cite web |last=Ramushwana |first=Alpha |title=Experts weigh in on the Legal tussle over the uMkhonto weSizwe name |url=https://ewn.co.za/2023/12/20/experts-weigh-in-on-the-legal-tussle-over-the-umkhonto-wesizwe-name |access-date=2023-12-22 |website=ewn.co.za |language=en}}</ref> en die vorming is deur oorspronklike MK-veterane gekritiseer.<ref>{{Cite web |title=MK veterans slam former president Jacob Zuma for his conduct |url=https://www.msn.com/en-za/news/other/mk-veterans-slam-former-president-jacob-zuma-for-his-conduct/ar-AA1lFgEj |access-date=2023-12-23 |website=www.msn.com}}</ref> Die party het in Desember 2023 bekendheid verwerf, toe oudpresident [[Jacob Zuma]] aangekondig het dat hy, terwyl hy beplan om 'n lewenslange lid van die ANC te bly, hom nie vir die ANC in die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2024|2024 Suid-Afrikaanse algemene verkiesing]] sou beywer nie, en eerder vir MK sou stem.<ref>{{Cite web |title=The battle for the soul of uMkhonto weSizwe |url=https://www.polity.org.za/article/the-battle-for-the-soul-of-umkhonto-wesizwe-2023-12-18 |access-date=2023-12-22 |website=www.polity.org.za |language=en}}</ref> Hy het verklaar dat "ek kan en sal nie" veldtogte vir die ANC van huidige president [[Cyril Ramaphosa]] voer nie, omdat dit "verraad" sal wees.<ref>{{Cite web |last=Mutsila |first=Lerato |date=2023-12-17 |title=Jacob Zuma ditches ANC in 2024 elections, vows ‘total liberation |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2023-12-17-jacob-zuma-ditches-anc-in-2024-elections-vows-total-liberation/ |access-date=2023-12-23 |website=Daily Maverick |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Former South African president Zuma leaves ANC |url=https://www.msn.com/en-za/news/other/mk-veterans-slam-former-president-jacob-zuma-for-his-conduct/ar-AA1lFgEj |access-date=2023-12-23 |website=www.msn.com}}</ref> ==Ideologie== Die party is beskryf as [[populisme|populisties]], [[Zoeloe]]-nasionalisties,<ref>{{cite news |last1=Ndou |first1=Clive |date=6 Februarie 2024 |title=Fears MK party could stoke ethnic violence and a party seeking change anew better for black Africans |url=https://mg.co.za/politics/2024-02-06-fears-mk-party-could-stoke-ethnic-violence/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240207020834/https://mg.co.za/politics/2024-02-06-fears-mk-party-could-stoke-ethnic-violence/ |archive-date=7 Februarie 2024 |work=Mail & Guardian |publisher=}}</ref><ref>{{cite news |date=28 Februarie 2024 |title=Zuma's uMkhonto we Sizwe party threatens ANC dominance ahead of elections: Katzenellenbogen – Biznews |url=https://irr.org.za/media/zuma2019s-umkhonto-we-sizwe-party-threatens-anc-dominance-ahead-of-elections-katzenellenbogen-biznews |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240229102710/https://irr.org.za/media/zuma2019s-umkhonto-we-sizwe-party-threatens-anc-dominance-ahead-of-elections-katzenellenbogen-biznews |archive-date=29 Februarie 2024 |work=South African Institute of Race Relations}}</ref> en "[[Xenofobie|anti-buitelander]]".<ref name="pill">{{cite web |last1=Pilling |first1=David |title=South African election turns populist as parties play anti-foreigner card |url=https://www.ft.com/content/fab05c4c-27ea-49a5-8750-7649e6b08fd9 |website=Financial Times |access-date=3 April 2024}}</ref> Voice of America het dit 'n "[[Links (politiek)|radikale linkse]] party" genoem,"<ref name="rally">{{cite web |title=South Africa's Zuma Fails to Show Up at Rally for His New Party |date=21 Januarie 2024 |url=https://www.voaafrica.com/a/south-africa-s-zuma-fails-to-show-up-at-rally/7449038.html |access-date=3 April 2024}}</ref><ref name="auto">{{cite news |date=16 Desember 2023 |title=Zuma deals new blow to ANC hopes in S. Africa election |url=https://www.france24.com/en/live-news/20231216-zuma-deals-new-blow-to-anc-hopes-in-s-africa-election |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231216172528/https://www.france24.com/en/live-news/20231216-zuma-deals-new-blow-to-anc-hopes-in-s-africa-election |archive-date=16 Desember 2023 |work=France24 |publisher= |quote=Zuma het gesê hy sal vir die radikale nuwe linkse Umkhonto We Sizwe (MK) party, vernoem na die ANC se ou gewapende vleuel, stem en het alle Suid-Afrikaners versoek om die ANC te verwerp.}}</ref><ref name="auto1">{{cite news |date=21 Januarie 2024 |title=South Africa's Zuma Fails to Show Up at Rally for His New Party |url=https://www.voaafrica.com/a/south-africa-s-zuma-fails-to-show-up-at-rally/7449038.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403053120/https://www.voaafrica.com/a/south-africa-s-zuma-fails-to-show-up-at-rally/7449038.html |archive-date=3 April 2024 |work=Voice of Africa |publisher= |quote=TEMBISA, Suid-Afrika – Ondersteuners van Suid-Afrika se verswakte oudpresident Jacob Zuma se nuutgestigte radikale linkse party het Sondag gesê hulle hoop hy kan binnekort weer die land se leier wees, al het hy nie by hul saamtrek opgedaag nie.}}</ref> terwyl [[Al Jazeera]] sy beleid as [[Sosialisme|sosialisties]] beskryf. <ref>{{cite web |last1=Hunter |first1=Qaanitah |title=Why South Africa's opposition may struggle to unseat the ruling ANC |url=https://www.aljazeera.com/features/2024/5/2/why-south-africas-opposition-may-struggle-to-unseat-the-ruling-anc |access-date=7 Mei 2024 |website=Al Jazeera}}</ref> Dit het sommige sosiaal-konserwatiewe<ref>{{Cite web|url=https://www.timeslive.co.za/sunday-times-daily/politics/2024-01-14-jacob-zuma-campaigns-on-ticket-using-race-land-same-sex-laws-as-flashpoints/|title=Jacob Zuma campaigns on ticket using race, land, same-sex laws as flashpoints|website=TimesLIVE}}</ref> beleide ondersteun, insluitend die herroeping van wette wat [[selfdegeslaghuwelik]]e wettig.<ref>{{cite web |last1=Nonyukela |first1=B. |title=Jacob Zuma makes homophobic remarks at MK rally |url=https://www.businesslive.co.za/bd/politics/2024-02-26-jacob-zuma-makes-homophobic-remarks-at-mk-rally/ |website=Business Live |access-date=7 Mei 2024}}</ref> Die party ondersteun kontroversiële, oënskynlik regstellende beleid, soos die onteiening van grond in wit besit sonder vergoeding.<ref>{{Cite news |last=Savage |first=Rachel |date=2024-05-31 |title=South Africa: Zuma’s new party upends election as ANC reels from vote collapse |url=https://www.theguardian.com/world/article/2024/may/31/south-africa-may-face-coalition-future-after-jacob-zuma-mk-upends-election |access-date=2024-06-01 |work=The Guardian |language=en-GB |issn=0261-3077}}</ref> ==Verkiesingsuitslae== === Tussenverkiesings === In Februarie 2024 het die party sy eerste verkiesing betwis en derde geëindig met 19% van die stemme in die wyk 8-tussenverkiesing in die [[AbaQulusi Plaaslike Munisipaliteit|Abaqulusi Plaaslike Munisipaliteit]] in [[KwaZulu-Natal]], na die [[Inkatha Freedom Party]] (IVP) op 47% en [[African National Congress]] (ANC) op 35%.<ref>{{Cite web |last=Sussman |first=Wayne |date=2024-02-08 |title=IFP retains Vryheid, KZN ward amid ANC gains, strong MK debut |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2024-02-08-ifp-retains-vryheid-kzn-ward-amid-anc-gains-strong-mk-debut/ |access-date=2024-02-08 |website=Daily Maverick |language=en}}</ref> Later daardie maand het die party weer derde geëindig en 28% van die stemme in 'n [[UPhongolo Plaaslike Munisipaliteit|uPhongolo]]-tussenverkiesing gewen, na die IVP op 36% en die ANC op 33%.<ref>{{Cite web |last=Sussman |first=Wayne |date=2024-02-15 |title=MK party snatches votes from ANC in second Zululand scare |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2024-02-15-mk-party-snatches-votes-from-anc-in-second-zululand-scare/ |access-date=2024-02-29 |website=Daily Maverick |language=en}}</ref> Op 28 Februarie 2024 het die party 'n tussenverkiesing in [[Govan Mbeki Plaaslike Munisipaliteit|Govan Mbeki]] in [[Mpumalanga]] betwis, sy eerste buite KwaZulu-Natal, en het tweede geëindig met 28% van die stemme agter die ANC op 51%.<ref>{{Cite web |last=Sussman |first=Wayne |date=2024-02-29 |title=MK takes votes from ANC, EFF in encouraging Mpumalanga debut |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2024-02-29-mk-takes-votes-from-anc-eff-in-encouraging-mpumalanga-debut/ |access-date=2024-02-29 |website=Daily Maverick |language=en}}</ref> === Nasionale verkiesings === {| class="wikitable" |----- bgcolor="#cccccc" ! '''Verkiesing''' ! '''Stemme''' ! '''%''' ! '''Setels''' |- | [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2024|2024]] | align="right" |2 344 309 | align="right" | 14,58 | align="right" | 58 |} == Verwysings == {{Verwysings|3}} {{Politieke partye in Suid-Afrika}} {{Normdata}} [[Kategorie:Politieke organisasies in Suid-Afrika]] 50ywyoicn069k87glmqay4u1lgm71qb 0 414437 2816113 2671309 2025-06-26T18:21:00Z Oesjaar 7467 Verbeter 2816113 wikitext text/x-wiki :''Vir oorlogvoering op die internet, sien [[Kuberoorlogvoering]].'' [[Lêer:BLACK SKIES 22- STARCOM debuts new cyber warfare exercise (7426228).jpeg|duimnael|[[Amerikaanse Ruimtemag]] personeel wat 'n [[satellietantenna]] tydens 'n elektromagnetiese oorlogvoering [[militêre oefening]].]] '''Elektroniese oorlogvoering''' of '''elektromagnetiese oorlogvoering'''<ref>{{cite web | url=https://warontherocks.com/2021/01/to-rule-the-invisible-battlefield-the-electromagnetic-spectrum-and-chinese-military-power/ | title=To Rule the Invisible Battlefield: The Electromagnetic Spectrum and Chinese Military Power | date=22 January 2021 }}</ref> is [[oorlogvoering]] wat die gebruik van die [[elektromagnetiese spektrum]] behels. Dit kan ook die gebruik van [[gerigte-energie wapen|gerigte energie]] wees om die spektrum te beheer, 'n vyand aan te val of vyandelike bedrywighede te belemmer. Die doel van elektromagnetiese oorlogvoering is om die teenstander die voordeel te ontsê van—en vriendelike onbelemmerde toegang tot—die elektromagnetiese spektrum te verseker. Elektromagnetiese oorlogvoering kan vanaf [[Lugoorlog|lug]], [[Vlootoorlog|see]], [[Landoorlog|land]], of [[Ruimteoorlog|ruimte]] toegepas word deur stelsels met en sonder bemanning, en kan [[kommunikasie]], [[radar]], of ander militêre en burgerlike bates teiken.<ref name="JP3-13.1">{{cite web |title= Joint Publication 3-13.1 Electronic Warfare |pages= i, v – x |publisher= Chairman of the Joint Chiefs of Staff (CJCS) - Armed Forces of the United States of America |date= 25 January 2007 |url= https://fas.org/irp/doddir/dod/jp3-13-1.pdf |format= Online PDF available for download |quote= EW contributes to the success of information operations (IO) by using offensive and defensive tactics and techniques in a variety of combinations to shape, disrupt, and exploit adversarial use of the EM spectrum while protecting friendly freedom of action in that spectrum. |access-date= 2011-05-01}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.foi.se/report-search/pdf?fileName=D%3A%5CReportSearch%5CFiles%5C4c547bec-bdfa-4bdb-a1c9-018097aaf615.pdf |title=Russian Electronic Warfare. Page 20 |access-date=2018-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181010174505/https://www.foi.se/report-search/pdf?fileName=D%3A%5CReportSearch%5CFiles%5C4c547bec-bdfa-4bdb-a1c9-018097aaf615.pdf |archive-date=2018-10-10 |url-status=dead }}</ref> == Geskiedenis == Die vroegste gedokumenteerde gebruik van elektroniese oorlogvoering was tydens die [[Tweede Vryheidsoorlog]] van 1899–1902. Die [[Britse Leër]] het, toe hulle probeer om [[Ladysmith]], onder beleg deur die Boere, 'n [[soeklig]] gebruik om [[Morsekode]]-seine van die wolke af te "weerkaats". Die Boere het dit dadelik raakgesien en een van hul eie soekligte gebruik in 'n poging om die Britse seine te blokkeer. Dit is grafies beskryf deur [[Winston Churchill]] in sy boek ''[[London to Ladysmith via Pretoria]]''. == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronnelys == * [http://apps.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a464647.pdf Joint Publication 3-13.1 Electronic Warfare] * [http://www.rusi.org/publications/defencesystems/ref:A4B8E7E2F3AFDB/ The Changing Capability of Manpack Electronic Warfare Systems] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160102153554/https://rusi.org/publications/defencesystems/ref:A4B8E7E2F3AFDB/ |date=2016-01-02 }} * Carlo Kopp. "[https://web.archive.org/web/20130927051257/http://www.sci.fi/~fta/storm-01.htm Electronic Warfare in Operation Desert Storm]", [[Australian Aviation]], June/July/August, 1993 *[http://www.crows.org Association of Old Crows] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200528022752/https://www.crows.org/ |date=2020-05-28 }} *[http://www.stratign.com/electronic_warfare.htm Electronic Warfare Jamming Systems] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160221102542/http://www.stratign.com/electronic_warfare.htm |date=2016-02-21 }} *[http://www.ausairpower.net/iw.html Information Warfare, Information Operations and Electronic Attack on APA] *[https://tmdus.com/applications/electronic-warfare/ Electronic Warfare Products] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181029115606/http://tmdus.com/applications/electronic-warfare/ |date=2018-10-29 }} *[https://webapp1.dlib.indiana.edu/virtual_disk_library/index.cgi/821003/FID581/pubs/af/10/afi10-706/afi10-706.pdf Air Force Instruction on Electronic Warfare (EW) Operations] (PDF) {{Normdata}} [[Kategorie:Elektroniese oorlogvoering| ]] axzi25pnib9qsiw29hk6qvasemwljut 0 419851 2816310 2710489 2025-06-27T05:25:45Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816310 wikitext text/x-wiki [[Lêer:AzaRaskin2019 (cropped).jpg|duimnael|Aza Raskin ]] '''Aza Raskin''' (gebore [[1 Februarie]] [[1984]]) is die medestigter van die Sentrum vir Menslike Tegnologie<ref name="Humanetech">{{cite web |url=http://humanetech.com/team/ |title=Center for Humane Technology team members |accessdate=10 Februarie 2019}}</ref> en van die Aardspesie-projek.<ref>{{cite web | url=https://www.wired.co.uk/article/ai-talk-animals | title=Artificial intelligence is helping us talk to animals (yes, really) | first1=Mary Lou | last1=Jepsen | first2=John | last2=Ryan | date=29 Desember 2019 | publisher=Wired | accessdate=3 Julie 2020}}</ref> Hy is ook 'n skrywer, entrepreneur, uitvinder en koppelvlakontwerper.<ref>{{cite web|url=http://www.oneopensource.it/01/09/2008/interview-aza-raskin-head-of-user-experience-for-mozilla-labs/ |title=Interview with Aza Raskin, Head of User Experience for Mozilla Labs |work=oneopensource |first=Matteo |last=Campofiorito |date=1 September 2008 |accessdate=6 Maart 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722044849/http://www.oneopensource.it/01/09/2008/interview-aza-raskin-head-of-user-experience-for-mozilla-labs/ |archive-date=22 Julie 2011 }}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.infosecurity-magazine.com:443/news/mozilla-warns-of-new-phishing-scam/|title=Mozilla warns of new phishing scam|date=27 Mei 2010|website=Infosecurity Magazine}}</ref><ref>{{cite news| url=http://news.cnet.com/8301-17939_109-10191921-2.html| title=Firefox, too, revamping new-tab behavior | first=Stephen | last=Shankland | work=CNET News | date=8 Maart 2009 | accessdate=10 Maart 2009}}</ref> Hy is die seun van Jef Raskin, 'n mens-rekenaar-koppelvlakkenner wat die inisieerder van die [[Macintosh]]-projek by [[Apple Inc.|Apple]] was. Raskin is 'n voorstander van die etiese gebruik van [[tegnologie]], en was krities oor die uitwerking wat moderne tegnologie op die alledaagse lewens en die samelewing het.<ref name="Telegraph">{{cite news |url=https://www.telegraph.co.uk/technology/2019/05/10/lost-control-creations-silicon-valley-heretic-mission-make-big/ |title='We lost control of our creations': The Silicon Valley heretic on a mission to make Big Tech repent |first=Laurence |last=Dodds |date=10 Mei 2019 |newspaper=Telegraph}}</ref> In die [[podgooi]] ''Your Undivided Attention'', saam met Tristan Harris, het Raskin breedvoerig gepraat oor die krag van [[inligtingstegnologie]] en die gevare wat dit moontlik vir die moderne samelewing inhou.<ref>{{cite web |url=https://humanetech.com/podcast/ |title=Your Undivided Attention Podcast |work=Humane Tech}}</ref> Raskin het die frase geskep: "[[vryheid van spraak]] is nie vryheid van bereik nie,"<ref>{{cite web |url=https://community.humanetech.com/t/design-principle-for-consideration-introducing-the-active-audience/3737 |title=Design Principle for consideration: Introducing the Active Audience |date=April 2019 |publisher=Humane Tech}}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.theverge.com/interface/2020/6/4/21279339/snapchat-trump-discover-reach-speech-evan-spiegel-snap | title=What other social networks can learn from Snapchat's rebuke of Trump | publisher=The Verge | first=Casey | last=Newton | date=4 Junie 2020 | accessdate=3 Julie 2020}}</ref> wat die titel was van 'n artikel wat hy saam met Renée DiResta geskryf het.<ref>{{cite web |url=https://www.wired.com/story/free-speech-is-not-the-same-as-free-reach/ |title=Free Speech Is Not the Same As Free Reach |date=2018 |publisher=Wired}}</ref> Die frase word nou wyd gebruik om te verwys na die grootskaalse implikasies van platformversterking en vrye spraak. Dit is byvoorbeeld in die openbaar aangehaal deur die komediant [[Sacha Baron Cohen]], en is deur Jack Dorsey, uitvoerende hoof van [[Twitter]], gebruik om die rasionaal vir die verbod op politieke advertensies op Twitter te help verduidelik.<ref>{{cite web |url=https://techcrunch.com/2019/11/22/watch-sacha-baron-cohen-skewer-zuckerbergs-twisted-logic-on-hate-speech-and-fakes/ |title=Free Speech Is Not the Same As Free Reach |date=22 November 2019 |publisher=TechCrunch}}</ref><ref>{{cite web |url=https://twitter.com/jack/status/1189634377057067008 |author=Jack Dorsey |author-link=Jack Dorsey |date=31 Oktober 2019 |title=Twitter}}</ref> Raskin het sy pa se werk aan projek Archy voortgesit, het gewerk as die hoof van gebruikerservaring by Mozilla Labs en as hoofontwerper vir Firefox, en het 'n aantal maatskappye gestig. Meer onlangs het hy saamgewerk aan virtuele realiteitsprojekte<ref>{{Cite magazine|url=https://www.wired.com/2016/09/vr-headset-makes-iphone-videos-3-d/|title=VR Headset Makes All Your iPhone Videos 3-D|first=David|last=Pierce|date=September 22, 2016|magazine=Wired}}</ref> en aan zoemgebruikerskoppelvlak (ZUI).<ref>{{Cite web |url=https://makespace.fun/ |title=makespace.fun |access-date=11 Oktober 2024 |archive-date=16 September 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240916210924/http://makespace.fun/ |url-status=dead }}</ref> ==Beroep== ===Persoonlike projekte=== Aza Raskin het op 10-jarige ouderdom aan 'n praatjie met sy pa, Jef Raskin, oor gebruikerskoppelvlakke deelgeneem by 'n vergadering van die [[San Francisco]]-afdeling van die Spesiale Belangegroep oor Rekenaar-Menslike Interaksie (SIGCHI).<ref>{{cite conference | first=Jef | last=Raskin |author2=Aza Raskin|author-link=Jef Raskin | title=The Interface Paradox | url=http://www.baychi.org/calendar/19940913/ | conference=BayCHI Monthly Program | date=13 September 1994 | accessdate=6 Maart 2009| archive-url= https://web.archive.org/web/20090202052811/http://www.baychi.org/calendar/19940913/| archive-date= 2 Februarie 2009 | url-status= live}}</ref> Hy het 'n baccalaureusgrade in wiskunde en fisika van die Universiteit van Chicago.<ref name="blog">{{cite web | last=Raskin | first=Aza | url=http://www.azarask.in/blog/ | title=aza's Thoughts - About me | accessdate=6 Maart 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090228225729/http://www.azarask.in/blog/ | archive-date=28 Februarie 2009 | url-status=dead }}</ref> In 2004 het hy saam met sy pa by die Raskin-sentrum vir menslike koppelvlakke gewerk aan die ontwikkeling van Archy-sagteware, wat 'n gebruikerskoppelvlakparadigma is.<ref>{{cite news|last=McCarthy |first=Jack |date=28 Februarie 2005 |url=http://weblog.infoworld.com/techwatch/archives/001138.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050303064851/http://weblog.infoworld.com/techwatch/archives/001138.html |url-status=dead |archive-date=3 Maart 2005 |title=Mac creator Jef Raskin dies of cancer |work=InfoWorld |accessdate=6 Maart 2008 }}</ref> In 2005, ná sy pa se dood, het hy Humanized gestig, waar hy voortgegaan het om aan die Archy-paradigma te werk en die taalgebaseerde, diensgeoriënteerde Enso-sagteware geskep het.<ref>[https://web.archive.org/web/20111228041131/http://www.humanized.com/enso humanized.com/enso] 28 Desember 2011</ref> == Verwysings == {{Verwysings|4}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Raskin, Aza}} [[Kategorie:Geboortes in 1984]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse entrepreneurs]] fytqwc81c1gzlofe2pv9zuruv5aw1xj 0 421491 2816294 2734763 2025-06-27T02:13:00Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816294 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Ai-Da Robot at Abu Dhabi Art.jpg|duimnael|Ai-Da Robot met Edeline Lee, by Abu Dhabi Art, [[Aboe Dhabi|Abu Dhabi]]. Foto geneem met 'n Osmo-kamera op 20 November 2019..]] '''Ai-Da''' word deur sy skepper beskryf as "die wêreld se eerste ultra-realistiese [[humanoïde robot]]"-kunstenaar.<ref name="Guardian 2021-05-18">{{Cite news |date=18 Mei 2021 |title='Some people feel threatened': face to face with Ai-Da the robot artist |url=http://www.theguardian.com/culture/2021/may/18/some-people-feel-threatened-face-to-face-with-ai-da-the-robot-artist |access-date=2021-06-03 |newspaper=The Guardian|language=en}}</ref><ref name="guardian 040422"/> Ai-Da, wat in 2019 voltooi is, is 'n [[kunsmatige intelligensie]]-[[robot]] wat tekeninge, skilderye en beeldhouwerke maak. Dit is vernoem na [[Ada Lovelace]].<ref name="Guardian 2021-05-18"> </ref> Die robot het internasionale aandag gekry toe dit mense met 'n [[potlood]] uit sig kon teken deur haar bioniese hand en kameras in haar oë te gebruik.<ref name="reuters">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-tech-robot-art-idUSKCN1Q0001|title=The new Picasso? Meet Ai-Da the robot artist|date=2019-02-12|work=Reuters|access-date=2019-11-21|language=en}}</ref> ==Geskiedenis== [[Lêer:Ai-Da.jpg|links|duimnael|Ai-Da met selfportret (2021).]] In 2019 is Ai-Da deur die galeryeienaar Aidan Meller bedink as 'n KI-kunsgenerator wat as 'n lewensgetroue mensagtige robot beliggaam is. Die hardeware is gebou in samewerking met Engineered Arts, 'n Korniese robotika maatskappy.<ref name=BBC48498853>{{cite news |work=BBC News |title=Ai-Da: University of Oxford to host robot art exhibition |url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-england-oxfordshire-48498853 |date=3 Junie 2019 | access-date=22 Oktober 2021}}</ref> Die grafiese algoritmes wat dit toelaat om te teken, is ontwikkel deur rekenaar-KI-navorsers aan die Universiteit van Oxford,<ref>{{Cite web|title=Unsecured Futures – The art of Ai-Da Robot|url=https://www.sjc.ox.ac.uk/discover/events/unsecured-futures-art-ai-da-robot/|access-date=2021-09-25|website=St John's College |archive-date=2021-10-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20211024113831/https://www.sjc.ox.ac.uk/discover/events/unsecured-futures-art-ai-da-robot/|url-status=dead}}</ref> en sy tekenarm is ontwikkel deur Salaheldin Al Abd en Ziad Abass, studente van die Skool vir Elektroniese en Elektriese Ingenieurswese aan die [[Universiteit van Leeds]] .<ref name=BBC48498853 /><ref>{{Cite web |last=Sciences |first=Faculty of Engineering and Physical |title=Working on Ai-Da |url=https://eps.leeds.ac.uk/electronic-engineering/news/article/5593/working-on-ai-da |access-date=2022-03-16 |website=eps.leeds.ac.uk }}</ref> In April 2022 is Ai-Da toegerus met 'n nuwe arm wat dit in staat gestel het om met 'n palet te verf, wat die eerste keer by die Britse Biblioteek in Londen vertoon is.<ref name="guardian 040422">{{cite news | newspaper=[[The Guardian]] | url=https://www.theguardian.com/technology/2022/apr/04/mind-blowing-ai-da-becomes-first-robot-to-paint-like-an-artist | first=Caroline | last=Davies | title='Mind-blowing': Ai-Da becomes first robot to paint like an artist | accessdate=4 April 2022}}</ref> Aidan Meller het uitsette van Ai-Da by 'n solo-vertoning genaamd ''Ai-Da: Portrait of a Robot'' by die Ontwerpmuseum in [[Londen]] aangebied, insluitend "selfportrette", 'n oënskynlike paradoks gegewe 'n robot het geen "self". Dit het vrae laat ontstaan oor identiteit in die digitale era, en die uitwerking van [[kunsmatige intelligensie]] op [[kuns]] in die toekoms.<ref name="Robotics Research-2022" /><ref>{{Cite web |date=2021-05-18 |title='Some people feel threatened': face to face with Ai-Da the robot artist |url=http://www.theguardian.com/culture/2021/may/18/some-people-feel-threatened-face-to-face-with-ai-da-the-robot-artist |access-date=2022-06-21 |website=the Guardian |language=en}}</ref> Dit was ook die eerste humanoïde wat 'n lettertipe ontwerp het wat by die Ontwerpmuseum vertoon is.<ref>{{Cite web |date=2021-05-24 |title=interview with the creator of Ai-Da, the life-size humanoid robot artist making self-portraits without a self |url=https://www.designboom.com/art/interview-creator-ai-da-humanoid-robot-artist-self-portraits-05-24-2021/ |access-date=2022-06-21 |website=designboom {{!}} architecture & design magazine |language=en}}</ref> [[Algoritme]]s vir samewerkende beeldhouwerk is in 2022 by Ai-Da se vermoëns gevoeg.<ref name="Robotics Research-2022">{{Cite web |date=2022-04-07 |title=Ai-Da Robot Makes History With new Cutting Edge AI Painting Arm |url=https://www.roboticsresear.ch/articles/26380/ai-da-robot-makes-history-with-new-cutting-edge-ai-painting-arm |access-date=2022-06-21 |website=Robotics Research |language=en}}</ref><ref name="time">{{Cite magazine |title=Meet the Robot Artist Who Just Became the First to Stage a Solo Exhibition |url=https://time.com/5607191/robot-artist-ai-da-artificial-intelligence-creativity/ |access-date=2022-06-21 |magazine=Time |language=en}}</ref><ref name="Drăgan-2021">{{Cite web |last=Drăgan |first=Otilia |date=2021-11-29 |title=The Ultra-Realistic Humanoid Robot Ai-Da Breaks Boundaries Once Again |url=https://www.autoevolution.com/news/the-ultra-realistic-humanoid-robot-ai-da-breaks-boundaries-once-again-175267.html |access-date=2022-06-21 |website=autoevolution |language=en}}</ref> ==Kenmerke== Ai-Da kan in óf 'n staande óf sittende posisie vertoon word; alhoewel dit bene het, kan dit nie loop nie.<ref>{{Cite web |last=Jenkins |first=Chris |date=2019-02-11 |title=Humanoid Robot Artist Ai-Da Can Make Pencil Drawings From Life |url=https://www.artsandcollections.com/humanoid-robot-artist-ai-da-can-draw-from-life/ |access-date=2023-09-23 |website=Arts & Collections |language=en-US}}</ref> 'n Paar kameras in die robot se oë laat die robot toe om beide oogkontak te maak en, in samewerking met 'n rekenaarvisie-algoritme en 'n aangepaste robotarm, sketse van die robot se omgewing te skep.<ref name="time" /> Een van Ai-Da se ontwikkelaars het die gevolglike sketse beskryf as "gefragmenteerd" en "[[Abstrakte kuns|abstrak]], ontstellend en versplinter in styl."<ref name=":0">{{Cite web |title=Ziad Abass {{!}} Ai-Da |url=https://ziadabass.com/aida/ |access-date=2023-09-24 |website=ziadabass.com}}</ref> Skilderye wat aan Ai-Da toegeskryf is, is voorheen deur menslike kunstenaars geskep op grond van die robot se sketse,<ref name=":1">{{Cite web |date=2022-04-05 |title=Ai-Da, the robot artist powered by A.I. |url=https://www.brokenhousecompany.it/blog/blog/2022/04/05/ai-da-the-robot-artist-powered-by-a-i/ |access-date=2023-09-23 |website=House |language=en-US}}</ref> maar dit is sedertdien toegerus met hardeware en sagteware wat in staat is om skilderye outonoom te skep.<ref name="guardian 040422" /><ref name=":0" /> Ai-Da is saam met [[beeldhouwerk]]e uitgestal,<ref>{{Cite web |date=2021-10-22 |title=mummified robot joins JR and others at Egypt's first art exhibition at Giza pyramids |url=https://www.designboom.com/art/forever-now-pyramids-giza-egypt-art-exhibition-ai-da-robot-jr-10-22-2021/ |access-date=2022-06-21 |website=designboom {{!}} architecture & design magazine |language=en}}</ref> maar die robot se betrokkenheid by beeldhouwerkskepping is minimaal: potloodsketse wat deur Ai-Da geskep is, word deur 'n ongekrediteerde kunstenaar in beelde omskep, dan 3D-gedruk en in brons gegiet.<ref name=":1" /> Benewens kunsgenerering, kan Ai-Da na bewering "spraakpatroonanalise, plus 'n interne databank van woorde" gebruik om [[poësie]] te genereer,<ref name="Drăgan-2021" /> sowel as om op vrae te reageer (wanneer dit vooraf aan sy ontwikkelaars ingedien word) deur 'n [[taalmodel]] te gebruik.<ref name="Lawson-Tancred-2022">{{Cite web |last=Lawson-Tancred |first=Jo |date=2022-10-12 |title=Robot Artist Ai-Da Just Addressed U.K. Parliament About the Future of A.I. and 'Terrified' the House of Lords |url=https://news.artnet.com/art-world/ai-da-robot-artist-parliament-2190611 |access-date=2023-03-17 |website=Artnet News |language=en-US}}</ref> ==Vertonings en optredes== In Mei 2019 het Ai-Da 'n lewendige optrede genaamd ''Privacy by St Hugh's College, Oxford'', uitgevoer. Hierdie werk was 'n eerbetoon aan Yoko Ono se seminale werk ''Cut Piece''.<ref>{{Cite news |last=Jeffries|first=Stuart|title=The world's first robot artist discusses beauty, Yoko Ono and the perils of AI |url=https://www.spectator.co.uk/article/the-worlds-first-robot-artist-discusses-beauty-yoko-ono-and-the-perils-of-ai |date=29 Mei 2021 |access-date=2021-09-08|work=The Spectator}}</ref> In Junie 2019 is kuns wat deur Ai-Da gegenereer is, vertoon in 'n galeryskou genaamd ''Unsecured Futures'' by St John's College, [[Universiteit van Oxford]].<ref>{{Cite web |url=https://www.sjc.ox.ac.uk/discover/events/unsecured-futures-art-ai-da-robot/ |title=Unsecured Futures – The art of Ai-Da Robot |website=www.sjc.ox.ac.uk |date=Junie 2019 |access-date=2019-11-21 |archive-date=2021-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211024113831/https://www.sjc.ox.ac.uk/discover/events/unsecured-futures-art-ai-da-robot/ |url-status=dead }}</ref> In Junie 2019 het Ai-Da by die Barbican Centre, Londen, in ''WIRED Pulse: AI'' verskyn.<ref>{{Cite magazine|title=WIRED Pulse: AI at the Barbican|url=https://www.wired.co.uk/partnerships/wired-pulse-ai-barbican|access-date=2021-09-08|magazine=WIRED UK|language=en-GB}}</ref> In September 2019 het die Ars Electronica, [[Linz]], [[Oostenryk]]: European ARTificial Intelligence Lab-uitstalling getiteld ''Out of the Box: The Midlife Crisis of the Digital Revolution'' 'n optrede van Ai-Da genooi.<ref>{{Cite web|title=Ai-Da Robot Artist |url=https://ars.electronica.art/outofthebox/en/ai-da/ |access-date=2021-09-08 |publisher=Ars Electronica |language=de}}</ref> In Oktober 2019 het die kunstenaar Sadie Clayton saam met Ai-Da gewerk aan 'n reeks werkswinkels by Tate Exchange, [[Tate Modern]], Londen – ''Exploring Identity Through Technology'' – aangebied deur ''A Vibe Called Tech''.<ref>{{Cite web |title=Humanoid robot artist Ai-Da to co-host workshops at Tate Exchange |url=https://www.itsnicethat.com/news/ai-da-robot-artist-sadie-clayton-tate-workshop-black-creativity-technology-art-151019 |access-date=2021-05-26 |website=www.itsnicethat.com}}</ref><ref>{{Cite magazine |date=2020-04-10 |title=Ai-Da Robot, the world's first ultra-realistic robot artist, and Artist Sadie Clayton host Zoom talks. |url=https://fadmagazine.com/2020/04/10/ai-da-robot-the-worlds-first-ultra-realistic-robot-artist-and-artist-sadie-clayton-host-zoom-talks/ |magazine=FAD Magazine |access-date=2021-05-26}}</ref> In November 2019 is Ai-Da vertoon by Abu Dhabi Art in Manarat Al Saadiyat, [[VAE]].<ref>{{Cite magazine |first=Sarah |last=Roberts |editor-last=Lamine |editor-first=YoungMi |title=Artist's Profile: AI-DA Robot |url=https://agoradigital.art/women-digital-artists/artists-profile/ai-da-robot/ |access-date=2021-09-08 |website=agoradigital.art |date=3 Junie 2020 |archive-date=24 Oktober 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211024113832/https://agoradigital.art/women-digital-artists/artists-profile/ai-da-robot/ |url-status=dead }}</ref> In Desember 2019 het Ai-Da haar eerste "onderhoud" gehad met Tim Marlow, die artistieke direkteur by die Royal Academy, by die Sarabande (Alexander McQueen Foundation), London, Inspiration Series.<ref>{{Cite web |title=An Evening with Sarabande: AiDa in conversation with Tim Marlow |url=https://www.thevov.art/live-events/an-evening-with-sarabande-nes5l |access-date=2021-09-08 |website=theVOV |archive-date=2021-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211024113830/https://www.thevov.art/live-events/an-evening-with-sarabande-nes5l |url-status=dead }}</ref> In Februarie 2020 is Ai-Da gebruik om 'n TEDx-toespraak in Oxford genaamd ''The Intersection of Art and AI'' aan te bied.<ref>{{Cite web |last=Robot |first=Ai-Da |title=Transcript of "The intersection of art and AI {{!}} Ai-Da Robot {{!}} TEDxOxford" |url=https://www.ted.com/talks/ai_da_robot_the_intersection_of_art_and_ai/transcript |date=Februarie 2021 |access-date=2021-09-08 |website=www.ted.com}}</ref> In Julie 2020 het Ai-Da in The 1975 se musiekvideo verskyn vir hul liedjie "''Yeah I Know''", vanaf hul album ''Notes on a Conditional Form''. In die video verskyn Ai-Da wat 'n voorstelling van menslike [[bewussyn]] teken en 'n gedig genereer in reaksie op die liedjie se lirieke.<ref>{{Cite news |title=Robot artist stars in music video for The 1975 |url=https://uk.news.yahoo.com/robot-artist-stars-music-video-112709209.html |date=15 Julie 2020 |access-date=2021-05-26|via=uk.news.yahoo.com |agency=Reuters}}</ref> Die album het nommer 1 in die VSA-trefferlyste behaal.<ref>{{Cite magazine |title=The 1975 |url=https://www.billboard.com/artist/the-1975/ |access-date=2023-03-17 |magazine=Billboard |language=en-US}}</ref> In Oktober 2020 is Ai-Da deur die [[Verenigde Nasies]] vertoon in 'n virtuele uitstalling wat deur The World Intellectual Property Organisation (WIPO) bekendgestel is, wat "WIPO: AI and IP, A Virtual Experience" bekendgestel het.<ref>{{Cite web|last=Team|first=Intepat|date=2020-09-19|title=WIPO's Virtual Exhibition on Artificial Intelligence and Intellectual Property|url=https://www.intepat.com/blog/intellectual-property/wipos-virtual-exhibition-on-artificial-intelligence-and-intellectual-property/|access-date=2021-05-26|website=Intepat IP|language=en-US}}</ref> In Mei 2021 is Ai-Da by Porthmeor Studios, St Ives, geïnstalleer. Geleë in Studio 5, het Ai-Da kuns gegenereer in reaksie op die werk van Ben Nicholson, wat gedurende die 1930's en 1940's in dieselfde ruimte gewerk het.<ref>{{Cite web|date=2021-06-25|title=First life-like artist robot to take up residency at Porthmeor Studios in St Ives|url=https://www.inyourarea.co.uk/news/first-life-like-artist-robot-to-take-up-residency-at-porthmeor-studios-in-st-ives/|access-date=2021-09-08|website=InYourArea.co.uk}}</ref> In Mei 2021 is "selfportrette" van Ai-Da vertoon in ''Ai-Da: Portrait of the Robot'' by die Design Museum, Londen.<ref name="Guardian 2021-05-18" /> In September 2021 het Ai-Da haar eerste [[Metaheelal]]-werke by die Victoria & Albert Museum tydens die London Design Festival uitgestal.<ref name="Guardian 2021-05-18" /> In Oktober 2021, terwyl die robot [[Egipte]] binnegekom het vir 'n uitstalling by die [[Groot Piramide van Giza]], is Ai-Da vir tien dae nie vrygestel nie deur grenswagte wat "gevrees het dat haar robotika dalk geheime [[spioenasie]]gereedskap weggesteek het".<ref name="BBC News-2021">{{cite news |work=BBC News | title=Robot artist Ai-Da released by Egyptian border guards |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-58993682 | date= 21 Oktober 2021 |access-date=22 Oktober 2021}}</ref> Die kunswerk was deel van die kontemporêre kunsuitstalling wat vir die eerste keer in 4500 jaar by die Piramides gehou sou word.<ref name="BBC News-2021" /> In Oktober 2022 is Ai-Da by The Louvre Abu Dhabi vertoon, en is later gebruik om 'n hooftoespraak by ''The Cultural Summit'', [[Abu Dhabi]] aan te bied met Tim Marlow, uitvoerende hoof en direkteur van die Design Museum in Londen, wat deur die Abu Dhabi Departement van Kultuur en Toerisme georganiseer is.<ref>{{Cite web |last=Sebugwaawo |first=Rasha Abu Baker and Ismail |title=KT interviews world's first robot artist Ai-Da: 'I've been welcomed so warmly in Abu Dhabi' |url=https://www.khaleejtimes.com/tech/watch-robot-artist-ai-da-speaks-about-what-its-like-to-visit-abu-dhabi |access-date=2023-03-17 |website=Khaleej Times |language=en}}</ref> In Oktober 2022 het Ai-Da die eerste mensagtige robot geword om getuienis te lewer by die [[Britse Hoërhuis]], as deel van sy ''A Creative Future''-ondersoek, wat potensiële uitdagings vir die kreatiewe nywerhede ondersoek en kyk hoe hulle as tegnologie kan aanpas vooruitgang. Tydens die sessie het die robot per ongeluk afgeskakel en moes herbegin word.<ref name="Lawson-Tancred-2022" /> In November 2022 het Ai-Da die eerste robot geword wat by die Oxford Union-debatsvereniging gepraat het.<ref>{{Cite web |title=Oxford Union Michaelmas Term 2022 by The Oxford Union - Issuu |url=https://issuu.com/oxfordunion/docs/oxford_union_termcard_mt22 |access-date=2023-03-17 |website=issuu.com |language=en}}</ref> In November 2022 is Ai-Da as 'n "eregasspreker" by die Wadi Ashar Dialoog in AlUla, [[Saoedi-Arabië]], vertoon.<ref>{{Cite web |title=Archived Event - Wadi Ashar Dialogue |url=https://www.rsvpalula.com/event/46337849-32db-4431-a96e-49da674cd544/websitePage:06d49cf3-6ad2-4b7d-b94c-b09f36d74451?tm=fAA3WnygUyR8s5YjhhHS76Kl6kt-ypdxuPJDG_0vGSE&locale=en-US |access-date=2023-03-17 |website=www.rsvpalula.com |archive-date=2023-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230317190944/https://www.rsvpalula.com/event/46337849-32db-4431-a96e-49da674cd544/websitePage:06d49cf3-6ad2-4b7d-b94c-b09f36d74451?tm=fAA3WnygUyR8s5YjhhHS76Kl6kt-ypdxuPJDG_0vGSE&locale=en-US |url-status=dead }}</ref> === A.I. God === Op 21 November 2024 is Ai-Da se werk ''A.I.God'', 'n voorstelling van [[Alan Turing]], vir $1,08 miljoen verkoop. Die 2,2 meter portret is die wêreld se eerste ultra-realistiese robotkunstenaar, wat die verwagtinge van $180 000 voorverkoop prys by die veilinghuis Sotheby's Digital Art Sale verpletter het.<ref>{{ Cite web |language=fr ||title=La première œuvre d'un robot vendue un million d'euros, sept fois plus que son estimation |url=https://www.lefigaro.fr/culture/encheres/enchere-la-premiere-oeuvre-d-un-robot-vendue-1-2-million-d-euros-huit-fois-plus-que-son-estimation-20241108 |site=Le Figaro |date=2024-11-08 |consulté le=2024-11-08}}</ref>{{,}}<ref>{{ Cite web |auteur=CNEWS ||title =LA PREMIÈRE ŒUVRE D'ART PEINTE PAR UN ROBOT HUMANOÏDE VENDUE AUX ENCHÈRES 1,2 MILLION D'EUROS |url=https://www.cnews.fr/culture/2024-11-08/la-premiere-oeuvre-dart-peinte-par-un-robot-humanoide-vendue-aux-encheres-12 |accès url=https://www.cnews.fr/culture/2024-11-08/la-premiere-oeuvre-dart-peinte-par-un-robot-humanoide-vendue-aux-encheres-12}}</ref>. == Verwysings == {{Verwysings|3}} {{Normdata}} [[Kategorie:Tegnologie]] [[Kategorie:Robotika]] 4st7839bgm4a7d884hc0rhag8x00ay7 0 427618 2816352 2814342 2025-06-27T10:43:49Z InternetArchiveBot 131157 Red 0 verwysing(s) en merk 1 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816352 wikitext text/x-wiki {{Infobox airport | name = Cincinnati/Noordelike Kentucky Internasionale Lughawe | image = Cincinnati Airport logo.svg | image-width = 200 | image2 = Ariel View of CVG from East.jpg | image2-width = 250 | IATA = CVG | ICAO = KCVG | FAA = CVG | WMO = 72421 | type = Openbaar | owner-oper = CVG Lughaweowerheid | city-served = Cincinnati metropolitaanse gebied | location = 2939 Terminaalweg<br />Boone County, [[Kentucky]], VSA | opened = {{start date and age|1947|01|10}}<ref>{{cite web|title=CVG Airport Marks 75th Anniversary with Year-Long Celebration|url=https://www.cvgairport.com/about/news/2022/01/11/cvg-airport-marks-75th-anniversary-with-year-long-celebration|website=cvgairport.com|date=10 January 2022|publisher=CVG Leadership|access-date=12 January 2022|archive-date=20 Desember 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221220234313/https://www.cvgairport.com/about/news/2022/01/11/cvg-airport-marks-75th-anniversary-with-year-long-celebration|url-status=dead}}</ref> | hub = {{ubl|class=nowrap | Amazon Air | [[DHL|DHL Aviation]] | Polar Air Cargo}} | operating_base = {{ubl|class=nowrap | [[Allegiant Air]] | Endeavor Air | [[Frontier Airlines]]}} | focus_city = | elevation-f = 896 | elevation-m = 273 | coordinates = {{Coord|39|02|56|N|084|40|04|W|type:airport_region:US-KY|display=inline,title}} | website = {{URL|www.cvgairport.com}} | image_map = CVGFAA.pdf | image_map_caption = FAA lughawediagram | mapframe = yes | mapframe-zoom = 9 | r1-number = 9/27 | r1-length-f = 12,001 | r1-length-m = 3,658 | r1-surface = Teer/beton | r2-number = 18C/36C | r2-length-f = 11,000 | r2-length-m = 3,353 | r2-surface = Teer/beton | r3-number = 18L/36R | r3-length-f = 10,000 | r3-length-m = 3,048 | r3-surface = Beton | r4-number = 18R/36L | r4-length-f = 8,000 | r4-length-m = 2,438 | r4-surface = Beton | stat-year = 2024 | stat1-header = Totale passasiers | stat1-data = 9 212 348 | stat2-header = Lugbewegings | stat2-data = 160 753 | stat3-header = Totale vrag (ton) | stat3-data = 1 869 694 | footnotes = Bron: CVG lughawe<ref>{{cite web|url= https://www.cvgairport.com/docs/default-source/stats/2022-stats/air-service---stats---jan-2023.pdf?sfvrsn=cbf45815_0|title= 2022 CVG Air Traffic Stats|website= cvgairport.com}}{{Dooie skakel|date=Junie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> }} '''Cincinnati/Noordelike Kentucky Internasionale Lughawe''' {{Airport codes|CVG|KCVG|CVG}} is 'n openbare [[internasionale lughawe]] geleë in Boone County, [[Kentucky]], Verenigde State, rondom die gemeenskap van Hebron. Die lughawe bedien die Cincinnati-driestaatgebied. Die lughawe se kode, CVG, is afgelei van die naaste stad ten tyde van die lughawe se opening, Covington, Kentucky. Die lughawe beslaan 'n oppervlakte van 7000 akker.<ref>{{Cite web|url=https://skyvector.com/airport/CVG/Cincinnati-Northern-Kentucky-International-Airport|title=CVG Airport Data at SkyVector|website=skyvector.com}}</ref> Dit is ingesluit in die [[Federale Lugvaartadministrasie]] (FAA) Nasionale Plan van Geïntegreerde Lughawestelsels vir 2023–2027, waarin dit gekategoriseer word as 'n medium-spil primêre kommersiële diensfasiliteit.<ref name="NPIAS Airports">{{Cite web|url=https://www.faa.gov/sites/faa.gov/files/2022-10/ARP-NPIAS-2023-Appendix-A.pdf|title=NPIAS Report 2023-2027 Appendix A|date=October 6, 2022|website=[[Federale Lugvaartadministrasie]]|page=54|access-date=March 15, 2024}}</ref> Cincinnati/Noordelike Kentucky Internasionale Lughawe bied ononderbroke passasiersdiens na meer as 50 bestemmings in [[Noord-Amerika]] en [[Europa]],<ref>{{Cite web|url=https://www.cvgairport.com/docs/default-source/leadership/fact-sheets/cvg-airport-fact-sheet---october-202053961287-88f1-4cf6-8848-3bbf5265b285.pdf?Status=Master&sfvrsn=ab8f5715_3|title=CVG Fact Sheet October 2020|access-date=13 January 2021|archive-date= 3 Julie 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210703202231/https://www.cvgairport.com/docs/default-source/leadership/fact-sheets/cvg-airport-fact-sheet---october-202053961287-88f1-4cf6-8848-3bbf5265b285.pdf?Status=Master&sfvrsn=ab8f5715_3|url-status=dead}}</ref> wat daagliks talle binnelandse en internasionale vragvlugte hanteer.<ref>{{Cite web|url=https://www.cincinnati.com/story/news/local/boone-county/2018/03/27/airport-development-beyond-amazon/458198002/|title=Amazon, DHL key in new CVG strategy to land development|access-date=2 June 2018}}</ref> Die lughawe is 'n globale vragsentrum vir Amazon Air, Atlas Air, ABX Air, Kalitta Air en [[DHL]] Aviation. Die lughawe is tans die 6de besigste lughawe in die Verenigde State volgens vragverkeer en 12de grootste ter wêreld. CVG is die vinnigsgroeiende vraglughawe in Noord-Amerika.<ref name="bts">{{Cite web|url=http://www.transtats.bts.gov/airports.asp?pn=1&Airport=CVG&Airport_Name=Cincinnati|title=Cincinnati, OH: Cincinnati/ Northern Kentucky International (CVG)|date=May 2017|publisher=Bureau of Transportation Statistics|access-date=May 11, 2018}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.cvgairport.com/docs/default-source/leadership/cvg-q4-2017.pdf?sfvrsn=2|title=Launching Point 2017: A Year in Review|access-date=5 February 2018}}</ref> [[Lêer:CVG_Concourse_B.jpg|duimnael|Binne-aansig van Gang B]] === Enkele terminaal === Die lughawe het een terminaal en twee gange met 'n totaal van 51 hekke.<ref name="CVGTerMap">{{Cite web|url=https://www.cvgairport.com/map/|title=CVG Terminal Map|access-date=8 January 2024}}</ref> Albei bane is eilande en is slegs toeganklik deur 'n ondergrondse bewegende wandelpad en mensevervoerder.<ref name="StepbyStepCVG">{{Cite web|url=https://www.cvgairport.com/terminal/access/steps|title=Step by Step Directions|access-date=25 December 2020|archive-date= 9 Junie 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230609171551/https://www.cvgairport.com/terminal/access/steps|url-status=dead}}</ref> Alle internasionale aankomste sonder voorafklaring word in Gang B hanteer.<ref name="StepbyStepCVG" /> * '''Gang A''' het 23 hekke.<ref name="CVGTerMap" /> * '''Gang B''' het 28 hekke.<ref name="CVGTerMap" /> [[Lêer:N784AX_(8989921401).jpg|duimnael|’n DHL [[Boeing 767|Boeing 767-200]] wat by CVG taxi]] == Statistiek == === Top bestemmings === {| class="wikitable" style="font-size: 95%" width="align=" |+'''Besigste binnelandse roetes vanaf CVG (Desember 2023 - November 2024)''' <ref name="bts"/> ! Rang ! Stad ! Passasiers ! Rederye |- | 1 |[[Hartsfield-Jackson Atlanta Internasionale Lughawe|Atlanta, Georgia]] | 414 000 | Delta, Frontier |- | 2 |[[Orlando Internasionale Lughawe|Orlando, Florida]] | 263 000 | Delta, Frontier, Southwest |- | 3 |[[Dallas/Fort Worth Internasionale Lughawe|Dallas/Fort Worth, Texas]] | 261 000 | American, Frontier |- | 4 |[[Denver Internasionale Lughawe|Denver, Colorado]] | 258 000 | Allegiant, Delta, Frontier, Southwest, United |- | 5 |[[O'Hare Internasionale Lughawe|Chicago–O'Hare, Illinois]] | 233 000 | American, United |- | 6 |[[Charlotte Douglas Internasionale Lughawe|Charlotte, Noord-Carolina]] | 199 000 | American, Frontier |- | 7 |[[LaGuardia-lughawe|New York–LaGuardia, New York]] | 155 000 | American, Delta |- | 8 |[[Tampa Internasionale Lughawe|Tampa, Florida]] | 141 000 | Delta, Frontier |- | 9 |[[Minneapolis-Saint Paul Internasionale Lughawe|Minneapolis/St. Paul, Minnesota]] | 138 000 | Delta |- | 10 |[[Newark Liberty Internasionale Lughawe|Newark, New Jersey]] | 130 000 | Allegiant, Delta, United |- |} {| class="wikitable" style="font-size: 95%" width="align=" |+'''Besigste vragroetes vanaf CVG (Januarie 2019)''' <ref name="gert">{{Cite web|url=http://www.aviationdb.com/Aviation/F4SDetailQuery.shtm|title=Cincinnati, OH: Cincinnati/ Northern Kentucky International (CVG)|date=January 2019|publisher=Bureau of Transportation Statistics|access-date=July 23, 2019}}</ref> ! Rang ! Stad ! Vrag (pond) ! Rederye |- | 1 |[[Ted Stevens Anchorage Internasionale Lughawe|Anchorage, Alaska]] | 38 686 878 | AirBridgeCargo, DHL |- | 2 |Leipzig/Halle, [[Duitsland]] | 14 447 211 | AirBridgeCargo, DHL |- | 3 |[[Miami Internasionale Lughawe|Miami, Florida]] | 14 427 248 | Amazon, American, DHL |- | 4 |[[O'Hare Internasionale Lughawe|Chicago–O'Hare, Illinois]] | 10 341 326 | Amazon, American, Delta, DHL, United |- | 5 |[[Dallas/Fort Worth Internasionale Lughawe|Dallas/Fort Worth, Texas]] | 8 819 609 | Amazon, American, Delta, DHL |- | 6 |[[Phoenix Sky Harbor Internasionale Lughawe|Phoenix-Sky Harbor, Arizona]] | 8 431 588 | Amazon, Delta, DHL |- | 7 |[[Brussel Lughawe|Brussel, België]] | 8 223 096 | AirBridgeCargo, DHL |- | 8 |[[Miguel Hidalgo y Costilla Guadalajara Internasionale Lughawe|Guadalajara, Mexiko]] | 7 990 928 | AeroUnion, Cargojet, DHL |- | 9 |[[George Bush Interkontinentale Lughawe|Houston, Texas]] | 7 066 885 | Amazon, Delta, DHL, United |} === Lugdiens markaandeel === {| class="wikitable" style="font-size: 95%" width="align=" |+'''Grootste lugrederye by CVG<br /> (November 2023 - Oktober 2024)'''<ref name="transtats.bts.gov">{{cite web|title=Cincinnati, OH: Cincinnati/Northern Kentucky International (CVG)|url=http://www.transtats.bts.gov/airports.asp?pn=1&Airport=CVG&carrier=FACTS|publisher=Bureau of Transportation Statistics|access-date=10 January 2020}}</ref> ! Rang ! Lugdiens ! Passasiers ! Aandeel |- | 1 | [[Delta Air Lines]] | 2 028 000 | 23,39% |- | 2 | [[Frontier Airlines]] | 1 331 000 | 15,35% |- | 3 | [[Allegiant Air]] | 927 000 | 10,69% |- | 4 | [[American Airlines]] | 855 000 | 9,86% |- | 5 | Endeavour Air | 782 000 | 9,02% |} === Jaarlikse verkeer === {| class="wikitable" |+'''Jaarlikse passasiersvolume by CVG<br />1992–tans'''<ref name="2025 Master">{{Cite web|url=http://www.airportsites.net/cvgpart150mpu/documents/CVG%20MPU%20022007%20FinalDraft.pdf|title=CVG 2025 Master Plan|website=cvgairport.com|publisher=CVG Airport|archive-url=https://web.archive.org/web/20160105130559/http://www.airportsites.net/cvgpart150mpu/documents/CVG%20MPU%20022007%20FinalDraft.pdf|archive-date=5 January 2016|access-date=12 November 2015}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.cvgairport.com/about/news|title=News & Stats|access-date=27 November 2019|archive-date=18 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220818230831/https://www.cvgairport.com/about/news|url-status=dead}}</ref> !Jaar !Passasiers !Jaar !Passasiers !Jaar !Passasiers !Jaar !Passasiers |- |1992 |11 545 682 |2002 |20 812 642 |2012 |6 038 817 |2022 |7 573 416 |- |1993 |12 213 874 |2003 |21 197 447 |2013 |5 718 255 |2023 |8 718 443 |- |1994 |13 593 522 |2004 |22 062 557 |2014 |5 908 711 |2024 |9 212 348 |- |1995 |15 181 728 |2005 |'''22 778 785''' |2015 |6 316 332 |2025 | |- |1996 |18 795 766 |2006 |16 244 962 |2016 |6 773 905 |2026 | |- |1997 |19 866 308 |2007 |15 736 220 |2017 |7 842 149 | | |- |1998 |21 124 216 |2008 |13 630 443 |2018 |8 865 568 | | |- |1999 |21 753 512 |2009 |10 621 655 |2019 |9 103 554 | | |- |2000 |22 406 384 |2010 |7 977 588 |2020 |3 615 139 | | |- |2001 |17 270 475 |2011 |7 034 263 |2021 |6 282 253 | | |} == Verwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Lughawens in die Verenigde State van Amerika]] mftihsqazhcwbv06nit5wcm79ziq4ci 0 449917 2816159 2811647 2025-06-26T19:55:54Z Pynappel 70858 2816159 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas liedjie |name=Lighthouse |type=enkelspeler |artist=[[Westlife]] |album=Greatest Hits |B-side=Digter se Hart |released=11 November 2011 |recorded=May{{snd}}September 2011 |studio=*[[Henson-opnamestudio's|Henson]], Hollywood, Kalifornië *[[RAK Studios|RAK]], Londen |venue= |genre=[[Pop Rock]] |length={{Duration|m=4|s=22}} |label={{hlist|[[Sony Musiek Vermaak|Sony]]|[[RCA Records|RCA]]}} |writer={{hlist|[[Gary Barlow]]|[[John Shanks]]}} |producer=John Shanks |prev_title=[[Safe (Westlife liedjie)|Safe]] |prev_year=2010 |next_title=[[Hello My Love]] |next_year=2019 |misc={{Eksterne musiekvideo|{{YouTube|Tivph7mTku4|Vuurtoring}} }} }} ""'''Lighthouse'''"" is 'n liedjie deur die Ierse popgroep [[Westlife]] en is die hoofsnit van hul tweede versamelalbum ''Greatest Hits'' (2011). Die liedjie is hul laaste fisiese enkelsnit na hul aankondiging om te ontbind voordat hulle in 2018 hervorm het. Die enkelsnit is ook die groep se eerste en laaste fisiese enkelsnit wat nie onder die bestuur van Simon Cowell is nie, nadat hulle Syco en Cowell in Maart 2011 verlaat het. Die liedjie is geskryf deur Gary Barlow en John Shanks en is op 11 November 2011 vrygestel. 'n Musiekvideo is in Suid-Afrika verfilm en het op 20 Oktober 2011 sy première gehad. Die liedjie het kort na vrystelling op nommer twee op die Britse fisiese enkelsnitlys gedebuteer. <ref name="chart">{{Cite web|url=http://www.officialcharts.com/charts/physical-singles-chart/20111120/1/|title=Archive Chart: 2011-11-20|publisher=[[UK Singles Chart|UK Physical Singles Chart]]}}</ref> Oor die algemeen het die liedjie hul tweede laagste enkelsnit in Ierland en die Verenigde Koninkryk geword en onderskeidelik nommer elf en twee-en-dertig bereik. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Liedjies]] 3hdxyoa444nym8hofzjsi08zzzqs77i 0 450263 2816111 2815061 2025-06-26T18:17:17Z Oesjaar 7467 /* Militêre gebruik */ Beter woord. 2816111 wikitext text/x-wiki 'n '''Stulugturbine''' (SLT) (Engels: Ram air turbine) is 'n klein [[windturbine]] wat gekoppel is aan 'n hidrouliese pomp, of elektriese kragopwekker, wat in 'n vliegtuig geïnstalleer is en as 'n kragbron gebruik word. Die stulugturbine genereer krag uit die [[lugstroom]] deur studruk as gevolg van die spoed van die vliegtuig. Dit kan op sommige vliegtuie 'n lugaangedrewe kragopwekker (LAK) genoem word.<ref name="74 CFR 13086"> {{cite web|title=Airworthiness Directives; Bombardier Model CL-600-2B19 (Regional Jet Series 100 & 440) Airplanes|url=https://www.federalregister.gov/documents/2009/03/26/E9-6221/airworthiness-directives-bombardier-model-cl-600-2b19-regional-jet-series-100-and-440-airplanes|publisher=Federal Aviation Administration (FAA)|date=2009}} </ref> [[Lêer:F-105 RAT.jpg|thumb|upright|Stulugturbine op 'n [[Republic F-105 Thunderchief]] vegter-bomwerper]] == Werking == Moderne vliegtuie gebruik gewoonlik SLT's slegs in 'n noodgeval.<ref>{{cite book |title=Naval Fighters Number Sixty-Four North American A-5A, RA-5C Vigilante—UTILITY HYDRAULIC SYSTEM: RAM-AIR TURBINE |author=Steve Ginter |date=2003 |isbn=0-942612-64-7 |page=27|publisher=Steve Ginter }}</ref> In die geval van die verlies van beide primêre en hulpkragbronne sal die SLT noodsaaklike stelsels (vlugbeheer, gekoppelde hidroulika en ook vlugkritieke instrumentasie) aandryf.<ref name="FAA-H-8083-31__ch12_RAT">{{cite web|title=FAA Aircraft Aviation Maintenance Technician Handbook - Airframe. Chapter 12 Hydraulic and Pneumatic Power Systems. Ram Air Turbine (RAT)|url=https://www.faa.gov/regulations_policies/handbooks_manuals/aircraft/amt_airframe_handbook/media/ama_Ch12.pdf#page=35|publisher=Federal Aviation Administration (FAA)|page=35|date=2012}}</ref> Sommige SLT's produseer slegs hidrouliese krag, wat weer gebruik word om elektriese kragopwekkers aan te dryf. In sommige vroeë vliegtuie (insluitend lugskepe) was klein SLT's permanent geinstalleer en het 'n klein elektriese kragopwekker of brandstofpomp aangedryf. Sommige konstante-spoed skroewe, soos dié van die Argus As 410-enjins wat in die [[Focke-Wulf Fw 189]] gebruik is, het 'n skroefturbine op die skroefnaaf gebruik om 'n selfstandige steekhoekreguleerder aan te dryf wat hierdie [[Veranderbare steekhoekskroef#Konstantespoedskroewe|konstante spoed]] beheer. Moderne vliegtuie genereer krag in die hoofenjins of 'n bykomende brandstofverbrandende turbine-enjin, genaamd 'n hulpkrageenheid, wat dikwels agter in die romp of in die hoofwielput gemonteer is. Die SLT genereer krag uit die lugstroom as gevolg van die spoed van die vliegtuig. As vliegtuigsnelhede laag is, sal die SLT minder krag produseer. In normale toestande word die SLT in die romp (of [[Vlerk (lugvaart)|vlerk]]) ingetrek en met die hand of outomaties ontplooi na 'n volledige kragverlies. In die tyd tussen kragverlies en SLT-ontplooiing word batterye gebruik. == Militêre gebruik == SLT's is algemeen in militêre vliegtuie, wat in staat moet wees om skielike en totale kragverlies te oorleef. Hulle dryf ook gondeltoegeruste stelsels soos die M61A1 Vulcan-kanon aan. Sommige vryval-[[kernwapen]]s, soos die Britse Yellow Sun en Red Beard, het SLT's gebruik om radarhoogtemeters en ontstekingstroombane aan te dryf; dit was 'n meer betroubare alternatief vir batterye. === Galery === {{Gallery |title= Militêre vliegtuie met Stulugturbine's |align=center |perrow=2 |width=280 |CONVAIR F-102A DELTA DAGGER Ram Air Turbine.jpg|[[Convair F-102 Delta Dagger]]. Die geel sirkel beklemtoon 'n stulugturbine met vyf blaaie |F-104 Ram Air.jpg |Stulugturbine in 'n [[Lockheed F-104 Starfighter]] vegter-bomwerper |Argus AS 410.jpg |Argus As 410 enjin en stulugturbine wat gebruik word om die [[veranderbare steekhoekskroef]] se aktuator aan te dryf, wat sigbaar is aan die voorkan van die enjin en agter die stulugturbine |Me-163 Komet (Can).jpg |'n Vuurpyl aangedrewe [[Messerschmitt Me 163 Komet]] met neus gemonteerde stulugturbine as sy enigste bron van elektriese krag}} === Vlerk gemonteer === Elektronika wat hoë krag vereis, soos die AN/ALQ-99-steuringstelsel, kan in standaardwerking self aangedryf word deur 'n SLT. Dit maak hul installasie op 'n standaard sterkpunt moontlik, sonder dat 'n gondel-spesifieke kragtoevoer benodig word. Soveel as vyf AN/ALQ-99-stelsels met ingeboude SLT's kan op 'n Boeing EA-18G Growler gemonteer word, met twee onder elke vlerk en een onder die romp van die vliegtuig. Elke AN/ALQ-99 bevat twee senders, elk met sy eie rigtingantenna. Hulle word deur die Elektroniese Aanvalseskader 134 (VAQ-134) gebruik. Hulle word nie ingetrek nie en bly voortdurend tydens vlug ontplooi. <!-- {{Gallery |title=Growler vliegtuig met SLT onder die vlerke en romp gemonteer |align=center |width=300 |Lëer:EA-18G Growler VX-9 from below 2008.jpg |'n EA-18G Growler, met eksterne brandstof tenk, 'n [[AN/ALQ-99]]-stelsel met stulugturbine, a jamming pod, and an [[AGM-88 HARM|AGM-88C HARM]] anti-radiation missile, with an additional AN/ALQ-99 system centered under the fuselage of the aircraft |File:US Navy An E-A-18G Growler from Electronic Attack Squadron (VAQ) 129 N40562-21.jpg |A US Navy EA-18G Growler from [[Electronic Attack Squadron 129]] (VAQ-129) carrying similar equipment. The spinning blades on the ram air turbines appear blurred. }} --> == Verwysings == {{verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Lugvaart]] p2ezs9y68wdd5ztgejeq5oo5rt8vin7 2816141 2816111 2025-06-26T19:26:18Z Oesjaar 7467 /* Vlerk gemonteer */ Verbeter 2816141 wikitext text/x-wiki 'n '''Stulugturbine''' (SLT) (Engels: Ram air turbine) is 'n klein [[windturbine]] wat gekoppel is aan 'n hidrouliese pomp, of elektriese kragopwekker, wat in 'n vliegtuig geïnstalleer is en as 'n kragbron gebruik word. Die stulugturbine genereer krag uit die [[lugstroom]] deur studruk as gevolg van die spoed van die vliegtuig. Dit kan op sommige vliegtuie 'n lugaangedrewe kragopwekker (LAK) genoem word.<ref name="74 CFR 13086"> {{cite web|title=Airworthiness Directives; Bombardier Model CL-600-2B19 (Regional Jet Series 100 & 440) Airplanes|url=https://www.federalregister.gov/documents/2009/03/26/E9-6221/airworthiness-directives-bombardier-model-cl-600-2b19-regional-jet-series-100-and-440-airplanes|publisher=Federal Aviation Administration (FAA)|date=2009}} </ref> [[Lêer:F-105 RAT.jpg|thumb|upright|Stulugturbine op 'n [[Republic F-105 Thunderchief]] vegter-bomwerper]] == Werking == Moderne vliegtuie gebruik gewoonlik SLT's slegs in 'n noodgeval.<ref>{{cite book |title=Naval Fighters Number Sixty-Four North American A-5A, RA-5C Vigilante—UTILITY HYDRAULIC SYSTEM: RAM-AIR TURBINE |author=Steve Ginter |date=2003 |isbn=0-942612-64-7 |page=27|publisher=Steve Ginter }}</ref> In die geval van die verlies van beide primêre en hulpkragbronne sal die SLT noodsaaklike stelsels (vlugbeheer, gekoppelde hidroulika en ook vlugkritieke instrumentasie) aandryf.<ref name="FAA-H-8083-31__ch12_RAT">{{cite web|title=FAA Aircraft Aviation Maintenance Technician Handbook - Airframe. Chapter 12 Hydraulic and Pneumatic Power Systems. Ram Air Turbine (RAT)|url=https://www.faa.gov/regulations_policies/handbooks_manuals/aircraft/amt_airframe_handbook/media/ama_Ch12.pdf#page=35|publisher=Federal Aviation Administration (FAA)|page=35|date=2012}}</ref> Sommige SLT's produseer slegs hidrouliese krag, wat weer gebruik word om elektriese kragopwekkers aan te dryf. In sommige vroeë vliegtuie (insluitend lugskepe) was klein SLT's permanent geinstalleer en het 'n klein elektriese kragopwekker of brandstofpomp aangedryf. Sommige konstante-spoed skroewe, soos dié van die Argus As 410-enjins wat in die [[Focke-Wulf Fw 189]] gebruik is, het 'n skroefturbine op die skroefnaaf gebruik om 'n selfstandige steekhoekreguleerder aan te dryf wat hierdie [[Veranderbare steekhoekskroef#Konstantespoedskroewe|konstante spoed]] beheer. Moderne vliegtuie genereer krag in die hoofenjins of 'n bykomende brandstofverbrandende turbine-enjin, genaamd 'n hulpkrageenheid, wat dikwels agter in die romp of in die hoofwielput gemonteer is. Die SLT genereer krag uit die lugstroom as gevolg van die spoed van die vliegtuig. As vliegtuigsnelhede laag is, sal die SLT minder krag produseer. In normale toestande word die SLT in die romp (of [[Vlerk (lugvaart)|vlerk]]) ingetrek en met die hand of outomaties ontplooi na 'n volledige kragverlies. In die tyd tussen kragverlies en SLT-ontplooiing word batterye gebruik. == Militêre gebruik == SLT's is algemeen in militêre vliegtuie, wat in staat moet wees om skielike en totale kragverlies te oorleef. Hulle dryf ook gondeltoegeruste stelsels soos die M61A1 Vulcan-kanon aan. Sommige vryval-[[kernwapen]]s, soos die Britse Yellow Sun en Red Beard, het SLT's gebruik om radarhoogtemeters en ontstekingstroombane aan te dryf; dit was 'n meer betroubare alternatief vir batterye. === Galery === {{Gallery |title= Militêre vliegtuie met Stulugturbine's |align=center |perrow=2 |width=280 |CONVAIR F-102A DELTA DAGGER Ram Air Turbine.jpg|[[Convair F-102 Delta Dagger]]. Die geel sirkel beklemtoon 'n stulugturbine met vyf blaaie |F-104 Ram Air.jpg |Stulugturbine in 'n [[Lockheed F-104 Starfighter]] vegter-bomwerper |Argus AS 410.jpg |Argus As 410 enjin en stulugturbine wat gebruik word om die [[veranderbare steekhoekskroef]] se aktuator aan te dryf, wat sigbaar is aan die voorkan van die enjin en agter die stulugturbine |Me-163 Komet (Can).jpg |'n Vuurpyl aangedrewe [[Messerschmitt Me 163 Komet]] met neus gemonteerde stulugturbine as sy enigste bron van elektriese krag}} === Vlerk gemonteer === Elektronika wat hoë krag vereis, soos die AN/ALQ-99-steuringstelsel, kan in standaardwerking self aangedryf word deur 'n SLT. Dit maak hul installasie op 'n standaard sterkpunt moontlik, sonder dat 'n gondel-spesifieke kragtoevoer benodig word. Soveel as vyf AN/ALQ-99-stelsels met ingeboude SLT's kan op 'n Boeing EA-18G Growler gemonteer word, met twee onder elke vlerk en een onder die romp van die vliegtuig. Elke AN/ALQ-99 bevat twee senders, elk met sy eie rigtingantenna. Hulle word deur die Elektroniese Aanvalseskader 134 (VAQ-134) gebruik. Hulle word nie ingetrek nie en bly voortdurend tydens vlug ontplooi. <!-- {{Gallery |title=Growler vliegtuig met SLT onder die vlerke en romp gemonteer |align=center |width=300 |Lëer:EA-18G Growler VX-9 from below 2008.jpg |'n EA-18G Growler, met eksterne brandstof tenk, 'n [[AN/ALQ-99]]-stelsel met stulugturbine, 'n steurtoestel gondel en 'n AGM-88C HARM teen-radiasie missiel, with an additional AN/ALQ-99 system centered under the fuselage of the aircraft |File:US Navy An E-A-18G Growler from Electronic Attack Squadron (VAQ) 129 N40562-21.jpg |A US Navy EA-18G Growler from [[Electronic Attack Squadron 129]] (VAQ-129) carrying similar equipment. The spinning blades on the ram air turbines appear blurred. }} --> == Verwysings == {{verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Lugvaart]] 7euo362yjxsntjn74ejna7jqozvy1pt 2816162 2816141 2025-06-26T19:57:40Z Aliwal2012 39067 poleerwerk 2816162 wikitext text/x-wiki 'n '''Stulugturbine''' (SLT) (Engels: Ram air turbine) is 'n klein [[windturbine]] wat gekoppel is aan 'n hidrouliese pomp, of elektriese kragopwekker, wat in 'n vliegtuig geïnstalleer is en as 'n kragbron gebruik word. Die stulugturbine genereer krag uit die [[lugstroom]] deur studruk as gevolg van die spoed van die vliegtuig. Dit kan op sommige vliegtuie 'n lugaangedrewe kragopwekker (LAK) genoem word.<ref name="74 CFR 13086"> {{cite web|title=Airworthiness Directives; Bombardier Model CL-600-2B19 (Regional Jet Series 100 & 440) Airplanes|url=https://www.federalregister.gov/documents/2009/03/26/E9-6221/airworthiness-directives-bombardier-model-cl-600-2b19-regional-jet-series-100-and-440-airplanes|publisher=Federal Aviation Administration (FAA)|date=2009}} </ref> [[Lêer:F-105 RAT.jpg|thumb|upright|Stulugturbine op 'n [[Republic F-105 Thunderchief]] vegter-bomwerper]] == Werking == Moderne vliegtuie gebruik gewoonlik SLT's slegs in 'n noodgeval.<ref>{{cite book |title=Naval Fighters Number Sixty-Four North American A-5A, RA-5C Vigilante—UTILITY HYDRAULIC SYSTEM: RAM-AIR TURBINE |author=Steve Ginter |date=2003 |isbn=0-942612-64-7 |page=27|publisher=Steve Ginter }}</ref> In die geval van die verlies van beide primêre en hulpkragbronne sal die SLT noodsaaklike stelsels (vlugbeheer, gekoppelde hidroulika en ook vlugkritieke instrumentasie) aandryf.<ref name="FAA-H-8083-31__ch12_RAT">{{cite web|title=FAA Aircraft Aviation Maintenance Technician Handbook - Airframe. Chapter 12 Hydraulic and Pneumatic Power Systems. Ram Air Turbine (RAT)|url=https://www.faa.gov/regulations_policies/handbooks_manuals/aircraft/amt_airframe_handbook/media/ama_Ch12.pdf#page=35|publisher=Federal Aviation Administration (FAA)|page=35|date=2012}}</ref> Sommige SLT's produseer slegs hidrouliese krag, wat weer gebruik word om elektriese kragopwekkers aan te dryf. In sommige vroeë vliegtuie (insluitend lugskepe) was klein SLT's permanent geinstalleer en het 'n klein elektriese kragopwekker of brandstofpomp aangedryf. Sommige konstante-spoed skroewe, soos dié van die Argus As 410-enjins wat in die [[Focke-Wulf Fw 189]] gebruik is, het 'n skroefturbine op die skroefnaaf gebruik om 'n selfstandige steekhoekreguleerder aan te dryf wat hierdie [[Veranderbare steekhoekskroef#Konstantespoedskroewe|konstante spoed]] beheer. Moderne vliegtuie genereer krag in die hoofenjins of 'n bykomende brandstofverbrandende turbine-enjin, genaamd 'n hulpkrageenheid, wat dikwels agter in die romp of in die hoofwielput gemonteer is. Die SLT genereer krag uit die lugstroom as gevolg van die spoed van die vliegtuig. As vliegtuigsnelhede laag is, sal die SLT minder krag produseer. In normale toestande word die SLT in die romp (of [[Vlerk (lugvaart)|vlerk]]) ingetrek en met die hand of outomaties ontplooi na 'n volledige kragverlies. In die tyd tussen kragverlies en SLT-ontplooiing word batterye gebruik. == Militêre gebruik == SLT's is algemeen in militêre vliegtuie, wat in staat moet wees om skielike en totale kragverlies te oorleef. Hulle dryf ook gondeltoegeruste stelsels soos die M61A1 Vulcan-kanon aan. Sommige vryval-[[kernwapen]]s, soos die Britse Yellow Sun en Red Beard, het SLT's gebruik om radarhoogtemeters en ontstekingstroombane aan te dryf; dit was 'n meer betroubare alternatief vir batterye. == Galery == {{Gallery |title= Militêre vliegtuie met stulugturbines |align=center |perrow=2 |width=280 |CONVAIR F-102A DELTA DAGGER Ram Air Turbine.jpg|[[Convair F-102 Delta Dagger]]. Die geel sirkel beklemtoon 'n stulugturbine met vyf blaaie |F-104 Ram Air.jpg |Stulugturbine in 'n [[Lockheed F-104 Starfighter]] vegter-bomwerper |Argus AS 410.jpg |Argus As 410 enjin en stulugturbine wat gebruik word om die [[veranderbare steekhoekskroef]] se aktuator aan te dryf, wat sigbaar is aan die voorkant van die enjin en agter die stulugturbine |Me-163 Komet (Can).jpg |'n Vuurpylaangedrewe [[Messerschmitt Me 163 Komet]] met neusgemonteerde stulugturbine as sy enigste bron van elektriese krag}} == Vlerkmontering == Elektronika wat hoë krag vereis, soos die AN/ALQ-99-steuringstelsel, kan in standaardwerking self aangedryf word deur 'n SLT. Dit maak hul installasie op 'n standaard sterkpunt moontlik, sonder dat 'n gondel-spesifieke kragtoevoer benodig word. Soveel as vyf AN/ALQ-99-stelsels met ingeboude SLT's kan op 'n Boeing EA-18G Growler gemonteer word, met twee onder elke vlerk en een onder die romp van die vliegtuig. Elke AN/ALQ-99 bevat twee senders, elk met sy eie rigtingantenna. Hulle word deur die Elektroniese Aanvalseskader 134 (VAQ-134) gebruik. Hulle word nie ingetrek nie en bly voortdurend tydens vlug ontplooi. <!-- {{Gallery |title=Growler vliegtuig met SLT onder die vlerke en romp gemonteer |align=center |width=300 |Lëer:EA-18G Growler VX-9 from below 2008.jpg |'n EA-18G Growler, met eksterne brandstof tenk, 'n [[AN/ALQ-99]]-stelsel met stulugturbine, 'n steurtoestel gondel en 'n AGM-88C HARM teen-radiasie missiel, with an additional AN/ALQ-99 system centered under the fuselage of the aircraft |File:US Navy An E-A-18G Growler from Electronic Attack Squadron (VAQ) 129 N40562-21.jpg |A US Navy EA-18G Growler from [[Electronic Attack Squadron 129]] (VAQ-129) carrying similar equipment. The spinning blades on the ram air turbines appear blurred. }} --> == Verwysings == {{verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Lugvaart]] biflcyjtd08lpnjgy0nl13j7l1wbzic 0 450290 2816372 2813665 2025-06-27T11:45:47Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816372 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Dario Amodei | bynaam = | beeld = Dario Amodei at TechCrunch Disrupt 2023 01.jpg| beeldbeskrywing = | onderskrif = Dario Amodei in 2023 | geboortenaam = Dario Amodei | geboortedatum = [[1983]] | geboorteplek = [[San Francisco]] | dood_datum = | sterfteplek = | ouers = | titel = | nasionaliteit = {{vlagland|Verenigde State}} | beroep = Medestigter, HUB van voorsitter en hoof uitvoerende beampte van [[Anthropic]] | ander = | bekend = Kunsmatige intelligensie | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | party = | huweliksmaat = | kinders = | webblad = | handtekening = }} '''Dario Amodei''' (gebore 1983) is 'n [[Amerikaanse]] [[kunsmatige intelligensie]]-navorser en [[entrepreneur]]. Hy is die medestigter en uitvoerende hoof van [[Anthropic]], die maatskappy agter die [[groottaalmodel]]reeks Claude. Hy was voorheen die visepresident van navorsing by [[OpenAI]].<ref>{{Cite web |last=Roose |first=Kevin |date=July 11, 2023 |title=Inside the White-Hot Center of A.I. Doomerism |url=https://www.nytimes.com/2023/07/11/technology/anthropic-ai-claude-chatbot.html |newspaper=New York Times |url-access=registration}}</ref><ref>{{Cite web |last=Oreskovic |first=Alexei |date=July 11, 2023 |title=Anthropic CEO A.I. risks: short, medium, and long-term |url=https://fortune.com/2023/07/10/anthropic-ceo-dario-amodei-ai-risks-short-medium-long-term/ |magazine=Fortune}}</ref> ==Vroeë lewe== Dario Amodei is in 1983 in [[San Francisco]], [[Kalifornië]], gebore. Sy suster, Daniela Amodei, is vier jaar later gebore. Hul pa was Riccardo Amodei, 'n Italiaanse leervakman. Hul ma, Elena Engel, is Joods-Amerikaans en is in [[Chicago]] gebore en het as 'n projekbestuurder vir biblioteke gewerk.<ref>{{Cite news |last=Levy |first=Steven |title=If Anthropic Succeeds, a Nation of Benevolent AI Geniuses Could Be Born |url=https://www.wired.com/story/anthropic-benevolent-artificial-intelligence/ |access-date=2025-03-28 |work=Wired |language=en-US |issn=1059-1028}}</ref> ==Opvoeding== Dario het in San Francisco grootgeword en aan die Lowell Hoërskool gegradueer.<ref>{{Cite web |date=23 Augustus 2014 |title=Lowell Alumni Newsletter Winter 2008 by Lowell Alumni Association |url=https://issuu.com/lowell_alumni_association/docs/laa_winter08 |website=Issuu |language=en |access-date=17 Junie 2025 |archive-date=21 Februarie 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250221215644/https://issuu.com/lowell_alumni_association/docs/laa_winter08 |url-status=dead }}</ref> Amodei het sy voorgraadse studies aan [[Caltech]] begin, waar hy saam met Tom Tombrello as een van Tombrello se Fisika 11-studente gewerk het. Hy het later na Stanford-universiteit oorgeskakel, waar hy sy voorgraadse graad in [[fisika]] verwerf het.<ref>{{Cite web |last=Fuller-Wright |first=Liz |date=12 September 2023 |title=TIME Magazine's TIME100 artificial intelligence list honors six Princetonians |url=https://www.princeton.edu/news/2023/09/12/time-magazines-time100-artificial-intelligence-list-honors-six-princetonians |publisher=Princeton University |language=en}}</ref> Hy het ook 'n PhD in fisika van [[Princeton-universiteit]], waar hy die elektrofisiologie van neurale stroombane bestudeer het.<ref>Amodei, Dario, 2011, Network-Scale Electrophysiology: Measuring and Understanding the Collective Behavior of Neural Circuits. PhD, https://dataspace.princeton.edu/handle/88435/dsp013f462544k</ref> Hy was 'n postdoktorale student aan die Stanford-universiteit se Skool vir Geneeskunde.<ref>{{Cite web |title=Dario Amodei, PhD |url=https://www.hertzfoundation.org/person/dario-amodei/ |publisher=The Hertz Foundation}}</ref> ==Loopbaan== Van November 2014 tot Oktober 2015 het hy by Baidu gewerk. Daarna het hy by [[Google]] gewerk.<ref>{{Cite web |title=Dario Amodei |url=https://www.linkedin.com/in/dario-amodei-3934934/ |website=LinkedIn}}</ref> In 2016 het Amodei by OpenAI aangesluit.<ref>{{Cite web |title=Dario Amodei |url=https://www.linkedin.com/in/dario-amodei-3934934/ |website=LinkedIn}}</ref> In 2021 het Amodei en sy suster Daniela Anthropic saam met ander voormalige senior lede van OpenAI gestig. Die Amodei-broers en -susters was onder diegene wat OpenAI verlaat het weens rigtingverskille.<ref>{{Cite web |last=Goldman |first=Sharon |date=7 April 2023 |title=As Anthropic seeks billions to take on OpenAI, 'industrial capture' is nigh. Or is it? |url=https://venturebeat.com/ai/as-anthropic-seeks-billions-to-take-on-openai-industrial-capture-is-nigh-or-is-it/ |website=VentureBeat |language=en-US}}</ref> In Julie 2023 het Amodei 'n regspaneel van die Verenigde State se Senaat gewaarsku oor die [[Eksistensiële risiko as gevolg van kunsmatige algemene intelligensie|gevare van KI]], insluitend die [[risiko]]'s wat dit inhou in die ontwikkeling en beheer van wapens.<ref>{{Cite web |date=25 Julie 2023 |title=Anthropic's Amodei Warns US Senators of AI-Powered Weapons |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-07-25/anthropic-s-amodei-warns-us-senators-of-ai-powered-bioweapons |publisher=Bloomberg |url-access=subscription}}</ref> In November 2023 het die direksie van OpenAI Amodei genader oor die vervanging van Sam Altman en die moontlike samesmelting van die twee [[beginonderneming]]s. Amodei het beide aanbiedinge van die hand gewys.<ref>{{Cite web |last1=Dastin |first1=Jeffrey |date=21 November 2023 |title=OpenAI's board approached Anthropic CEO about top job and merger |url=https://www.reuters.com/technology/openais-board-approached-anthropic-ceo-about-top-job-merger-sources-2023-11-21/ |publisher=Reuters}}</ref> In Oktober 2024 het Amodei 'n [[essay]] met die titel "''Machines of Loving Grace''" gepubliseer, waarin hy spekuleer oor hoe KI menslike welsyn kan verbeter.<ref>{{Cite web |last=Amodei |first=Dario |date=2024-10-11 |title=Dario Amodei — Machines of Loving Grace |url=https://darioamodei.com/machines-of-loving-grace |access-date=2024-11-18 |website= |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |last=Sullivan |first=Mark |date=17 Oktober 2024 |title=Anthropic CEO Dario Amodei pens a smart look at our AI future |url=https://www.fastcompany.com/91211163/anthropic-ceo-dario-amodei-pens-a-smart-look-at-our-ai-future |work=Fast Company}}</ref> In 2025 het [[Time (tydskrif)|Time-tydskrif]] Amodei as een van die wêreld se 100 invloedrykste mense gelys.<ref>{{cite web |last1=Kutcher |first1=Ashton |author1-link=Ashton Kutcher |title=Dario Amodei: The 100 Most Influential People of 2025 |url=https://time.com/collections/100-most-influential-people-2025/7273747/dario-amodei |website=TIME |access-date=18 April 2025 |language=en |date=16 April 2025}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|3}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Amodei, Dario}} [[Kategorie:Geboortes in 1983]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse entrepreneurs]] [[Kategorie:Hoof- uitvoerende beamptes]] [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] 9yjvvjegdo56dawa35cdsxkyehyxl2u 0 450483 2816069 2816049 2025-06-26T14:16:20Z Aliwal2012 39067 /* Uithouwedren-kampioenskappe */ 2816069 wikitext text/x-wiki [[Lêer:IMSA_WeatherTech_SportsCar_Championship_(26964718068).jpg|duimnael| 'n Ligier-prototipe wat 'n Porsche GT-motor lei tydens die 12 Ure van Sebring in 2018.]] '''Uithouwedrenne''' is 'n vorm van [[motorsport]] met die doel om die duursaamheid van toerusting en die uithouvermoë van deelnemers te toets. Spanne van verskeie bestuurders probeer om in 'n enkele wedren 'n groot afstand te dek, waarin deelnemers 'n rustyd gegun word om tydens die wedren om te ruil. Uithouwedrenne kan gehou word om 'n sekere afstand in rondtes so gou as moontlik te voltooi, of so veel afstand in 'n sekere tydperk te ry. Een van die mees algemene lengtes is uithouwedrenne van 500 kilometer (ongeveer 3 ure), of 1 000 kilometer (ongeveer 6 ure). Langer wedrenne kan vir 1 600 kilometer (12 ure), of selfs 24 ure plaasvind. Uithouwedrenne bevat dikwels verskeie kategorieë van voertuie wat in hul eie klasse deelneem, maar wedrenne met enkelkategorieë bestaan ook. Spanne kan van twee tot vier bestuurder per wedren hê, afhangend van die bestuurder se uithouvermoë, lengte van die wedren, of selfs die reëls van elke wedren. == Oorsprong == Coppa Florio was 'n Italiaanse motorwedren wat begin is in 1900 en in 1905 hernoem is toe Vincenzo Florio die oorspronklike 50 000 Lira en 'n beker deur Polak van Parys ontwerp, aangebied is. Die Bresciawedren het die roete van Brescia-Cremona-Mantova-Brescia besoek. In 1908 het die wedren die Circuito di Bologna: Bologna-Castelfranco Emilia-Sant'Agata Bolognese-San Giovanni in Persiceto-Bologna gebruik. Vanaf 1914 is meeste van die Coppa Florio mede-georganiseer met die Targa Floria naby [[Palermo]], [[Sicilia (Romeinse provinsie)|Sicila]] en duur vier of vyf rondtes van 108 km elk. Die Targa Florio was 'n uithouvermoë-motorwedren op 'n oop pad in 1906. Die baanlengte van die afgelope twee dekades was beperk na die 72 kilometer van die Circuito Piccolo delle Madonia, wat 11 keer gehou is. Die Mille Miglia was 'n oop pad uithouvermoë-wedren, wat 24 keer vanaf 1927 tot 1957 in Italië plaasgevind het. Die wêreld se eerste georganiseerde 24-uur motorwedren was op 'n 1-myl (1,6 km) ovaal baan by Driving Park, [[Columbus, Ohio]] van 3-4 Julie 1905 gehou.<ref>{{Boekverwysing|Outeur=Richard E. Barret|Jaar=2005|Titel=Columbus 1890-1910|Uitgewer=Arcadia Publishing|ID=9780738539621}}</ref> In die middag van 3 Julie het 4 motors van Frayer-Miller, Pope-Toledo, Peerless en White Steamer vir 'n $500 silwer trofee meegeding. Die wenmotor van Pope-Toledo het 'n afstand van {{Omreken|828.5|myl|km}} afgelê. 'n Protes was deur die Frayer-Miller en Peerless spanne ingedien wat beweer het dat die Pope-Toledo nie deur die bestuurder besit is nie, maar vanaf die fabriek met 'n enjin vir wedrenne gebou, gestuur is.<ref>{{Webaanhaling|url=http://www.dispatch.com/content/stories/local/2013/04/07/endurance-car-racing-started-here.html|van=Albert|naam=Julie|datum=2013-04-07|toegangsdatum=2014-08-10|titel=Endurance car racing started here|werk=The Columbus Dispatch}}</ref> Die eerste 24-uur wedren om by 'n toegewyde motorsport lokaal plaas te vind was by Brooklands in Engeland, elf dae na die opening daarvan in 1907. Dit het die woede van plaaslike inwoners ontlok en sou lei tot die ''Double Twelve'' wedren. Hierdie formaat het beteken dat die wedren vir 12 ure elk tussen 8:00 en 20:00 en intussen was die karre oornag opgesluit om onderhoudswerk te keer.<ref>{{Webaanhaling|argiefdatum=2008-02-09|argiefurl=https://web.archive.org/web/20080209002544/http://www.classicrallies.com/blog/index.php?%2Farchives%2F980-Brooklands-creates-a-new-double-twelve.html|url=http://www.classicrallies.com/blog/index.php?/archives/980-Brooklands-creates-a-new-double-twelve.html|toegangsdatum=2008-03-02|datum=2007-12-07|publikasie=Daily Telegraph|titel=Brooklands creates a new "double twelve"}}</ref> In die 2001 Dakartydren het deelnemers 'n afstand van 10 739 kilometer afgele en het 'n wentyd van 70 ure oor 20 dae met drie klasse van motors, motorfietse en vragmotors gesien.<ref>{{cite news|date=30 December 2000|title=Rally hopes to dodge war zones|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/motorsport/1093456.stm|work=BBC Sport|access-date=2009-02-28}}</ref> Die 1992 Parys-Kaapstad-uithouren het 'n afstand van 12 427 km afgelê. Die 1994 weergawe het deelnemers laat terugkeer na Parys oor 'n afstand van 13 379 km.<ref>{{Webaanhaling|url=http://rssp.eu/downloads/dakar/1994.pdf|argiefurl=https://web.archive.org/web/20161006125231/http://rssp.eu/downloads/dakar/1994.pdf|argiefdatum=2016-10-06|toegangsdatum=2016-01-27|titel=Geargiveerde kopie}}</ref> Die Ekspedisietrofee, eers gehou in 2005, strek vanaf [[Moermansk]] na [[Wladiwostok]] oor 'n totale afstand van 12 500 km. Die 1908 New York na Parys-wedren het 'n afstand van oor 16 000 km beslaan en het 169 dae vanaf 12 Februarie tot 30 Julie geneem.<ref>{{Webaanhaling|toegangsdatum=8 April 2018|titel=The Great Auto Race of 1908|url=http://www.thegreatautorace.com/|publikasie=thegreatautorace.com}}</ref> == Motoruithouwedrenne == [[Lêer:Willhire_24_Hour,_1980_1.jpg|regs|duimnael| Die eerste Willhire 24-Uur, Snetterton, 1980]] [[Lêer:Safety_car_2007_Mil_Milhas_Brasil.jpg|duimnael| Ren onder veiligheidsmotor in 2007 Mil Milhas Brasil]] [[Lêer:Mosler_MT900R_and_BMW.jpg|regs|duimnael| Die 2007 24 Uur van Silverstone]] In die begin van geformaliseerde uithouwedrenne was die wedrenne geneig om vir Sportmotors bedoel te wees, terwyl die Grand Prix-motors van die era begin ontwikkel het in die oopwielrenmotors van vandag en het oor korter afstande plaasgevind. Oor tyd het sportmotors weg van hul wortels as 'n produksiegebaseerde alternatief na die suiwerontwerpte renmasjiene ontwikkel wat tot die skepping van [[Gran Turismo (Wedren)|GT]] en Toermotorklasse gelei het. Hierdie klasse het voortgegaan om die uithouvermoë-formaat te ondersteun. Verskeie renjaers per motor was 'n vroeë aanpassing aan die strawwe omstandighede van uithouwedrenne wat vinnig die vermoëns van die meeste renjaers om solo te ry oorkom het, alhoewel solopogings in 24 Uur wedrenne soos Le Mans sou aanhou tot die 1950s. Die verskeie uithouvermoë-formate was aantreklik vir vervaardigers, nie net as alternatief vir die uitgawes van Grands Prix-wedrenne nie, maar ook oor die verhoogde relevansie vir padmodelle. === Drievoudige Kroon en ander groot wedrenne === In motoruithouwedrenne, vorm drie wedrenne 'n Drievoudige Kroon. Hulle word gesien as drie van die mees uitdagende uithouwedrenne oor die dekades: die 24 Uur van Daytona, 12 Uur van Sebring, en 24 Uur van Le Mans.<ref>{{Cite news|date=2011-06-08|title=Joey Hand goes for sports-car Triple Crown in Le Mans|url=https://www.usatoday.com/sports/motor/2011-06-08-joey-hand-le-mans_n.htm|work=USA Today|first=Nate|last=Ryan}}</ref> Ander groot uithouwedrenne sluit Petit Le Mans, Nürburgring 24-Uur, Spa 24-Uur, en Bathurst 12-Uur in.<ref>{{Webaanhaling|toegangsdatum=2025-01-20|url=https://web.archive.org/web/20250110171218/https://www.dailysportscar.com/|datum=2025-01-10|titel=dailysportscar.com {{!}} Sportscar Racing's Internet Magazine|publikasie=web.archive.org}}</ref> Gewoonlik sluit hierdie wedrenne twee of meer katergorieë van motors in, maar enkelkategorie uithouwedrenne bestaan ook. === Uithouwedren-kampioenskappe === Groei in toeskouersyfers, mediabelangstelling en televisiedekking van uithouwedrenne se Drievoudige Kroon gebeurtenisse (24 Ure van Daytona, 12 Ure van Sebring, en 24 Ure van Le Mans) het gelei tot die vestiging van verskeie uithouwedren-kampioenskappe — waardeur spanne die geleentheid kry om hul motors dwarsdeur die jaar in Kampioenskapsgeleenthede te gebruik. Die FIA Wêrelduithouwedrenkampioenskap is 'n internasionale sportsmotor wedrenreeks georganiseer deur beide die Automobile Club de l'Ouest (ACO) en die [[Fédération Internationale de l'Automobile]] (FIA). Dit het die Interkontinentale Le Mans Beker, wat in 2010 en 2011 gehardloop is, vervang en gebruik soortgelyke reëls na die WSCC en ELMS/AsLMS hieronder. Die reeks bevat beide Le Mans Prototipes en GT motors. Die 24 Ure van Le Mans is ingesluit as 'n hoofwedren, terwyl ander wedrenne 6 of 8 ure lank is en in lande soos Bahrein, Brasilië, Japan, en die Verenigde State. Die WEC word beskou as 'n herlewing van die voormalige Wêreldsportmotorkampioenskap wat in 1992 geëindig het. 'n Vroeë kampioenskap was die Australiese Uithouwedrenkampioenskap, wat sedert 1981 gehou word. Die IMSA Sportmotorkampioenskap is 'n Amerikaanse sportmotorwedrenreeks georganiseer deur die International Motor Sports Association (IMSA). Die seisoen begin met die 24 Uur van Daytona, wat tradisioneel op die laaste naweek van Januarie of die eerste naweek van Februarie gehou word. Daarna volg 'n verdere 12 wedrenne, insluitend die beroemde 12 Uur van Sebring, 6 Uur van Watkins Glen en Petit Le Mans. Hierdie reeks sluit Le Mans Prototipes en Le Mans-spesifikasie GT motors in en het in die verlede die unieke Daytona Prototipes en Daytona-spec GT motors ingesluit. Die reeks word beskou as die opvolger van die ou IMSA GT Kampioenskap sowel as die Amerikaanse Le Mans Reeks en Rolex Sportmotorreeks wat saamgevoeg is om dit te vorm. Die Europese Le Mans-reeks (ELMS) is 'n Europese sportmotoruithouwedren-reeks georganiseer deur die Automobile Club de l'Ouest (ACO). Die ELMS word gesien as 'n wedergeboorte van die ou Europese Le Mans Reeks gemaak deur IMSA en die ACO, maar was net in 2001 gehardloop. LMS kampioene en naaswenners in al vier kategorieë kry outomatiese ingang na die volgende jaar se 24 Ure van Le Mans. Al die wedrenne was 6 ure lank, maar het in 2013 na 3 ure verander om van die WEC te differensieer; dit is tans 4 ure lank. Met die aanvang van die Wêreld Uithouwedren Kampioenskap in 2012, het die reeks LMP1 laat gaan en bevat nou LMP2 as hoof-kategorie, asook LMP3 en GT kategorieë. Die Asiatiese Le Mans Reeks (AsLMS) is 'n Asiatiese sportsmotor reeks georganiseer deur die Automobile Club de l'Ouest (ACO). Dit gebruik dieselfde kategorieë en regulasies as die ELMS, en gee ook outomatiese ingang na die 24 Ure van Le Mans. Die reeks is verwant aan die voormalige Japan Le Mans Reeks wat in die ou Asiatiese Le Mans Reeks verander het (wat na een seisoen gekanselleer is). Die GT Wêrelduitdaging Europa Uithouvermoëbeker (GTWCEEC) is 'n Europese sportsmotor uithouwedren-reeks georganiseer deur die Stéphane Ratel-organisasie. Dit is soortgelyk aan die ELMS, maar gebruik slegs prestasiegebalanseerde GT3 motors in plaas van prototipes en hou gewoonlik korter wedrenne, alhoewel daar sommige uitsonderings is, soos die 24 Ure van Spa, waarop die reeks gebaseer is. Een van die hoof klemme van die reeks is om vriendelik vir amateur drywers te wees en daar is verskeie nie-pro klasse benewens die premier GT3 Pro klas. Die reeks het begin in 2011 en het verhoogde betrokkenheid in 2012 en 2013 gesien. Die Baja 1000 is 'n jaarlikse Meksikaanse veldry motorsport uithouwedren wat op die [[Neder-Kalifornië|Neder-Kalifornië skiereiland]] plaasvind. Dit is een van die mees prestigeryke veldwedrenne in die wêreld. Die wedren was gevind deur Ed Pearlman in 1967 en word goedgekeur deur SCORE International. Die Baja 1000 laat verskeie tipe voertuie en klasse deelneem op dieselfde baan op dieselfde tyd. Die baan het relatief dieselfde gebly oor die jare, met elke wedren óf 'n punt-tot-punt wedren van Ensenada na La Paz, óf 'n lus-wedren wat begin en eindig in Ensenada.<ref>{{Webaanhaling|url=https://www.bfgoodrichtires.com/auto/garage/events/baja-for-beginners|titel=The Baja 1000 for Beginners}}</ref> Die Interkontinentale GT Uitdaging is 'n wêreldsportmotoruithouwedren-reeks georganiseer deur die Stéphane Ratel-organisasie, soos die GTWCEEC. Sy reëlstel is soortgelyk aan GTWCEEC, alhoewel dit gesentreel is op internasionaal bekende uithouwedrenne wat dikwels deel is van verskeie kampioenskappe, soos die Bathurst 12-Uur en die Nürburgring 24-Uur wat onderskeidelik deel is van die GT Wêrelduitdaging Australië en die Nurburgring Langstrecken-Serie kampioenskappe. === In populêre kultuur === Motoruithouwedrenne is 'n baie populêre onderwerp vir videospeletjies, en op rolprente. Die Lee H. Katzin rolprent ''Le Mans'' met [[Steve McQueen]] gebruik regte wedrenbeeldmateriaal. Die 1986 arkadespeletjie ''WEC Le Mans'' was die eerste om uithouwedrenne in 'n videospeletjie uit te beeld, terwyl Gran Turismo 4 en [[Gran Turismo 5|5]] het dit verleng na intydse simulasie van 24 uur wedrenne. In die 2018 sluip videospeletjie Hitman 2 is 'n level wat afspeel tydens 'n uithouwedren in [[Miami|Miami, Florida]], met die teiken as 'n drywer in die wedren. == Motorfietsuithouwedrenne == In die vroeë dae van uithouwedrenne het motors en motorfietse langs mekaar gejaag, maar albei was gou geskei.<ref name=":0">{{Webaanhaling|url=http://www.fim-live.com/en/article/a-short-history-of-endurance/|titel=A Short History of Endurance|publikasie=fim-live.com|toegangsdatum=16 September 2018}}</ref> Die mees noemenswaardige motorfiets wedren was die Bol d'Or, eers gehardloop op die renbaan van Vaujours, naby [[Parys]] in 1922.<ref name=":0" /> Net een ryer was toegelaat per motorfiets en daar was geen stoppe behalwe vir hervulling.<ref name=":0" /> Motorfiets uithouwedrenne het begin uitbrei na die Tweede Wêreld Oorlog soos nuwe wedrenne begin te voorskyn kom het, van hulle was die 24 uur wedren in Warsage, [[België]] in 1951, die 24 ure van [[Montjuïc-renbaan|Montjuïc]] in [[Barcelona]] in 1957, 24 ure in [[Autodromo Nazionale di Monza|Monza]], [[Italië]] in 1959 en die Thruxton 500 myl (804,7 km) uithouwedren by Thruxton, [[Hampshire]], [[Engeland]] in 1960.<ref name=":0" /> In 1960 het die inhuldigende FIM Uithoubeker aanvanklik bestaan uit vier wedrenne, die Thruxton 500, [[Montjuïc-renbaan|Montjuïc]], Warsage, en die Bol d'Or.<ref name=":0" /> Die gewildheid van motorfiets uithouwedrenne het toegeneem in die 1970s met die aankoms van viersilindermasjiene vanaf Japan. In 1976 word die FIM Uithoubeker die Europese Kampioenskap en in 1980 'n Wêreldkampioenskap.<ref name=":0" /> === Noemenswaardige Motorfietsuithouwedrenne === Motorfiets-uithouklassieke: * 24 Uur van Le Mans * Bol d'Or (verskeie by die Le Mans, [[Paul Ricard-renbaan|Paul Ricard]] en [[Nevers Magny-Cours-renbaan|Magny-Cours]] renbane; en vroeër by Saint Germain, Fontainebleau, Monthly).<ref>{{Cite web |url=http://www.boldor.com/en/racing/overview/see-you-in-2016-for-the-80th-edition-941.html |title=argiefkopie |access-date=2025-06-23 |archive-date=2016-09-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160913135449/http://www.boldor.com/en/racing/overview/see-you-in-2016-for-the-80th-edition-941.html |url-status=dead }}</ref> * Thruxton 500 * Suzuka 8-Uur * Albacete 8-Uur * Spa 24-Uur == Kartuithouwedrenne == Uithouwedrenne hou vir 'n verlengde tydperk, vanaf 30 minute tot 24 uur of meer, vir een of meer drywers. Oor die algemeen is konsekwentheid, betroubaarheid en putstrategie van groter belang as algehele spoed. So wel as die bekende 24 Ure van Le Mans vir motors is daar ook 'n 24 uur wedren vir karte wat by die Alain Prost kartbaan in Le Mans, Frankryk plaasvind.<ref name=":1">{{Webaanhaling|toegangsdatum=2012-08-05|argiefdatum=2012-06-24|argiefurl=https://web.archive.org/web/20120624062308/http://www.lemans.org/fr/courses/calendrier/calendrier.html|datum=2012-06-20|publikasie=Lemans.org|titel=Les Courses − Calendrier LE MANS, WEC, ELMS, ALMS|url=http://www.lemans.org/fr/courses/calendrier/calendrier.html}}</ref> Hierdie wedren vind al plaas vanaf 1986 en wenners sluit in viermalige Champ Motorkampioen Sébastien Bourdais, in 1996. == Motorbootuithouwedren == === Noemenswaardige Motorbootuithouwedrenne === 24 Heures Motonautiques de Rouen - vind plaas op die [[Seine-rivier]]. == Ander Vorme == * Benewens die jaarlike motor- en motorfietswedren, hou die Circuit de la Sarthe ook 24 uur wedrenne in [[fietsry]], karting, [[trok]] en padskaats.<ref name=":1" /> * 'n Unieke gebeurtenis wat uithouwedrenne tussen [[Grassnyer|grassnyers]] behels vind plaas in die [[Verenigde Koninkryk]], genoem die "BLMRA 12 Hour Race".<ref>{{Cite news|access-date=20 March 2013|date=2011-09-26|publisher=Huffington Post|title=Lawn Mower Endurance Race Drives English Sports Fans Crazy|url=http://www.huffingtonpost.com/2011/09/26/lawn-mower-endurance-race_n_981567.html}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Motorsport]] d5sqiytvmi7flw9myubrwf582l223ku 2816070 2816069 2025-06-26T14:20:34Z Aliwal2012 39067 /* Uithouwedren-kampioenskappe */ 2816070 wikitext text/x-wiki [[Lêer:IMSA_WeatherTech_SportsCar_Championship_(26964718068).jpg|duimnael| 'n Ligier-prototipe wat 'n Porsche GT-motor lei tydens die 12 Ure van Sebring in 2018.]] '''Uithouwedrenne''' is 'n vorm van [[motorsport]] met die doel om die duursaamheid van toerusting en die uithouvermoë van deelnemers te toets. Spanne van verskeie bestuurders probeer om in 'n enkele wedren 'n groot afstand te dek, waarin deelnemers 'n rustyd gegun word om tydens die wedren om te ruil. Uithouwedrenne kan gehou word om 'n sekere afstand in rondtes so gou as moontlik te voltooi, of so veel afstand in 'n sekere tydperk te ry. Een van die mees algemene lengtes is uithouwedrenne van 500 kilometer (ongeveer 3 ure), of 1 000 kilometer (ongeveer 6 ure). Langer wedrenne kan vir 1 600 kilometer (12 ure), of selfs 24 ure plaasvind. Uithouwedrenne bevat dikwels verskeie kategorieë van voertuie wat in hul eie klasse deelneem, maar wedrenne met enkelkategorieë bestaan ook. Spanne kan van twee tot vier bestuurder per wedren hê, afhangend van die bestuurder se uithouvermoë, lengte van die wedren, of selfs die reëls van elke wedren. == Oorsprong == Coppa Florio was 'n Italiaanse motorwedren wat begin is in 1900 en in 1905 hernoem is toe Vincenzo Florio die oorspronklike 50 000 Lira en 'n beker deur Polak van Parys ontwerp, aangebied is. Die Bresciawedren het die roete van Brescia-Cremona-Mantova-Brescia besoek. In 1908 het die wedren die Circuito di Bologna: Bologna-Castelfranco Emilia-Sant'Agata Bolognese-San Giovanni in Persiceto-Bologna gebruik. Vanaf 1914 is meeste van die Coppa Florio mede-georganiseer met die Targa Floria naby [[Palermo]], [[Sicilia (Romeinse provinsie)|Sicila]] en duur vier of vyf rondtes van 108 km elk. Die Targa Florio was 'n uithouvermoë-motorwedren op 'n oop pad in 1906. Die baanlengte van die afgelope twee dekades was beperk na die 72 kilometer van die Circuito Piccolo delle Madonia, wat 11 keer gehou is. Die Mille Miglia was 'n oop pad uithouvermoë-wedren, wat 24 keer vanaf 1927 tot 1957 in Italië plaasgevind het. Die wêreld se eerste georganiseerde 24-uur motorwedren was op 'n 1-myl (1,6 km) ovaal baan by Driving Park, [[Columbus, Ohio]] van 3-4 Julie 1905 gehou.<ref>{{Boekverwysing|Outeur=Richard E. Barret|Jaar=2005|Titel=Columbus 1890-1910|Uitgewer=Arcadia Publishing|ID=9780738539621}}</ref> In die middag van 3 Julie het 4 motors van Frayer-Miller, Pope-Toledo, Peerless en White Steamer vir 'n $500 silwer trofee meegeding. Die wenmotor van Pope-Toledo het 'n afstand van {{Omreken|828.5|myl|km}} afgelê. 'n Protes was deur die Frayer-Miller en Peerless spanne ingedien wat beweer het dat die Pope-Toledo nie deur die bestuurder besit is nie, maar vanaf die fabriek met 'n enjin vir wedrenne gebou, gestuur is.<ref>{{Webaanhaling|url=http://www.dispatch.com/content/stories/local/2013/04/07/endurance-car-racing-started-here.html|van=Albert|naam=Julie|datum=2013-04-07|toegangsdatum=2014-08-10|titel=Endurance car racing started here|werk=The Columbus Dispatch}}</ref> Die eerste 24-uur wedren om by 'n toegewyde motorsport lokaal plaas te vind was by Brooklands in Engeland, elf dae na die opening daarvan in 1907. Dit het die woede van plaaslike inwoners ontlok en sou lei tot die ''Double Twelve'' wedren. Hierdie formaat het beteken dat die wedren vir 12 ure elk tussen 8:00 en 20:00 en intussen was die karre oornag opgesluit om onderhoudswerk te keer.<ref>{{Webaanhaling|argiefdatum=2008-02-09|argiefurl=https://web.archive.org/web/20080209002544/http://www.classicrallies.com/blog/index.php?%2Farchives%2F980-Brooklands-creates-a-new-double-twelve.html|url=http://www.classicrallies.com/blog/index.php?/archives/980-Brooklands-creates-a-new-double-twelve.html|toegangsdatum=2008-03-02|datum=2007-12-07|publikasie=Daily Telegraph|titel=Brooklands creates a new "double twelve"}}</ref> In die 2001 Dakartydren het deelnemers 'n afstand van 10 739 kilometer afgele en het 'n wentyd van 70 ure oor 20 dae met drie klasse van motors, motorfietse en vragmotors gesien.<ref>{{cite news|date=30 December 2000|title=Rally hopes to dodge war zones|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/motorsport/1093456.stm|work=BBC Sport|access-date=2009-02-28}}</ref> Die 1992 Parys-Kaapstad-uithouren het 'n afstand van 12 427 km afgelê. Die 1994 weergawe het deelnemers laat terugkeer na Parys oor 'n afstand van 13 379 km.<ref>{{Webaanhaling|url=http://rssp.eu/downloads/dakar/1994.pdf|argiefurl=https://web.archive.org/web/20161006125231/http://rssp.eu/downloads/dakar/1994.pdf|argiefdatum=2016-10-06|toegangsdatum=2016-01-27|titel=Geargiveerde kopie}}</ref> Die Ekspedisietrofee, eers gehou in 2005, strek vanaf [[Moermansk]] na [[Wladiwostok]] oor 'n totale afstand van 12 500 km. Die 1908 New York na Parys-wedren het 'n afstand van oor 16 000 km beslaan en het 169 dae vanaf 12 Februarie tot 30 Julie geneem.<ref>{{Webaanhaling|toegangsdatum=8 April 2018|titel=The Great Auto Race of 1908|url=http://www.thegreatautorace.com/|publikasie=thegreatautorace.com}}</ref> == Motoruithouwedrenne == [[Lêer:Willhire_24_Hour,_1980_1.jpg|regs|duimnael| Die eerste Willhire 24-Uur, Snetterton, 1980]] [[Lêer:Safety_car_2007_Mil_Milhas_Brasil.jpg|duimnael| Ren onder veiligheidsmotor in 2007 Mil Milhas Brasil]] [[Lêer:Mosler_MT900R_and_BMW.jpg|regs|duimnael| Die 2007 24 Uur van Silverstone]] In die begin van geformaliseerde uithouwedrenne was die wedrenne geneig om vir Sportmotors bedoel te wees, terwyl die Grand Prix-motors van die era begin ontwikkel het in die oopwielrenmotors van vandag en het oor korter afstande plaasgevind. Oor tyd het sportmotors weg van hul wortels as 'n produksiegebaseerde alternatief na die suiwerontwerpte renmasjiene ontwikkel wat tot die skepping van [[Gran Turismo (Wedren)|GT]] en Toermotorklasse gelei het. Hierdie klasse het voortgegaan om die uithouvermoë-formaat te ondersteun. Verskeie renjaers per motor was 'n vroeë aanpassing aan die strawwe omstandighede van uithouwedrenne wat vinnig die vermoëns van die meeste renjaers om solo te ry oorkom het, alhoewel solopogings in 24 Uur wedrenne soos Le Mans sou aanhou tot die 1950s. Die verskeie uithouvermoë-formate was aantreklik vir vervaardigers, nie net as alternatief vir die uitgawes van Grands Prix-wedrenne nie, maar ook oor die verhoogde relevansie vir padmodelle. === Drievoudige Kroon en ander groot wedrenne === In motoruithouwedrenne, vorm drie wedrenne 'n Drievoudige Kroon. Hulle word gesien as drie van die mees uitdagende uithouwedrenne oor die dekades: die 24 Uur van Daytona, 12 Uur van Sebring, en 24 Uur van Le Mans.<ref>{{Cite news|date=2011-06-08|title=Joey Hand goes for sports-car Triple Crown in Le Mans|url=https://www.usatoday.com/sports/motor/2011-06-08-joey-hand-le-mans_n.htm|work=USA Today|first=Nate|last=Ryan}}</ref> Ander groot uithouwedrenne sluit Petit Le Mans, Nürburgring 24-Uur, Spa 24-Uur, en Bathurst 12-Uur in.<ref>{{Webaanhaling|toegangsdatum=2025-01-20|url=https://web.archive.org/web/20250110171218/https://www.dailysportscar.com/|datum=2025-01-10|titel=dailysportscar.com {{!}} Sportscar Racing's Internet Magazine|publikasie=web.archive.org}}</ref> Gewoonlik sluit hierdie wedrenne twee of meer katergorieë van motors in, maar enkelkategorie uithouwedrenne bestaan ook. === Uithouwedren-kampioenskappe === Groei in toeskouersyfers, mediabelangstelling en televisiedekking van uithouwedrenne se Drievoudige Kroon gebeurtenisse (24 Uur van Daytona, 12 Uur van Sebring, en 24 Uur van Le Mans) het gelei tot die vestiging van verskeie uithouwedren-kampioenskappe — waardeur spanne die geleentheid gekry het om hul motors dwarsdeur die jaar in Kampioenskapsgeleenthede te gebruik. Die FIA Wêrelduithouwedrenkampioenskap is 'n internasionale sportmotorwedrenreeks georganiseer deur beide die Automobile Club de l'Ouest (ACO) en die [[Fédération Internationale de l'Automobile]] (FIA). Dit het die Interkontinentale Le Mansbeker, wat in 2010 en 2011 plaasgevind het vervang, en gebruik soortgelyke reëls as die WSCC en ELMS/AsLMS hieronder. Die reeks bevat beide Le Mans Prototipes en GT motors. Die 24 Uur van Le Mans is ingesluit as 'n hoofwedren, terwyl ander wedrenne 6 of 8 ure lank is en in lande soos Bahrein, Brasilië, Japan, en die Verenigde State gehou word. Die WEC word beskou as 'n herlewing van die voormalige Wêreldsportmotorkampioenskap wat in 1992 geëindig het. 'n Vroeë kampioenskap was die Australiese Uithouwedrenkampioenskap, wat sedert 1981 gehou word. Die IMSA Sportmotorkampioenskap is 'n Amerikaanse sportmotorwedrenreeks georganiseer deur die International Motor Sports Association (IMSA). Die seisoen begin met die 24 Uur van Daytona, wat tradisioneel op die laaste naweek van Januarie of die eerste naweek van Februarie gehou word. Daarna volg 'n verdere 12 wedrenne, insluitend die beroemde 12 Uur van Sebring, 6 Uur van Watkins Glen en Petit Le Mans. Hierdie reeks sluit Le Mans Prototipes en Le Mans-spesifikasie GT motors in en het in die verlede die unieke Daytona Prototipes en Daytona-spec GT motors ingesluit. Die reeks word beskou as die opvolger van die ou IMSA GT Kampioenskap sowel as die Amerikaanse Le Mans Reeks en Rolex Sportmotorreeks wat saamgevoeg is om dit te vorm. Die Europese Le Mans-reeks (ELMS) is 'n Europese sportmotoruithouwedren-reeks georganiseer deur die Automobile Club de l'Ouest (ACO). Die ELMS word gesien as 'n wedergeboorte van die ou Europese Le Mans Reeks gemaak deur IMSA en die ACO, maar was net in 2001 gehardloop. LMS kampioene en naaswenners in al vier kategorieë kry outomatiese ingang na die volgende jaar se 24 Ure van Le Mans. Al die wedrenne was 6 ure lank, maar het in 2013 na 3 ure verander om van die WEC te differensieer; dit is tans 4 ure lank. Met die aanvang van die Wêreld Uithouwedren Kampioenskap in 2012, het die reeks LMP1 laat gaan en bevat nou LMP2 as hoof-kategorie, asook LMP3 en GT kategorieë. Die Asiatiese Le Mans Reeks (AsLMS) is 'n Asiatiese sportsmotor reeks georganiseer deur die Automobile Club de l'Ouest (ACO). Dit gebruik dieselfde kategorieë en regulasies as die ELMS, en gee ook outomatiese ingang na die 24 Ure van Le Mans. Die reeks is verwant aan die voormalige Japan Le Mans Reeks wat in die ou Asiatiese Le Mans Reeks verander het (wat na een seisoen gekanselleer is). Die GT Wêrelduitdaging Europa Uithouvermoëbeker (GTWCEEC) is 'n Europese sportsmotor uithouwedren-reeks georganiseer deur die Stéphane Ratel-organisasie. Dit is soortgelyk aan die ELMS, maar gebruik slegs prestasiegebalanseerde GT3 motors in plaas van prototipes en hou gewoonlik korter wedrenne, alhoewel daar sommige uitsonderings is, soos die 24 Ure van Spa, waarop die reeks gebaseer is. Een van die hoof klemme van die reeks is om vriendelik vir amateur drywers te wees en daar is verskeie nie-pro klasse benewens die premier GT3 Pro klas. Die reeks het begin in 2011 en het verhoogde betrokkenheid in 2012 en 2013 gesien. Die Baja 1000 is 'n jaarlikse Meksikaanse veldry motorsport uithouwedren wat op die [[Neder-Kalifornië|Neder-Kalifornië skiereiland]] plaasvind. Dit is een van die mees prestigeryke veldwedrenne in die wêreld. Die wedren was gevind deur Ed Pearlman in 1967 en word goedgekeur deur SCORE International. Die Baja 1000 laat verskeie tipe voertuie en klasse deelneem op dieselfde baan op dieselfde tyd. Die baan het relatief dieselfde gebly oor die jare, met elke wedren óf 'n punt-tot-punt wedren van Ensenada na La Paz, óf 'n lus-wedren wat begin en eindig in Ensenada.<ref>{{Webaanhaling|url=https://www.bfgoodrichtires.com/auto/garage/events/baja-for-beginners|titel=The Baja 1000 for Beginners}}</ref> Die Interkontinentale GT Uitdaging is 'n wêreldsportmotoruithouwedren-reeks georganiseer deur die Stéphane Ratel-organisasie, soos die GTWCEEC. Sy reëlstel is soortgelyk aan GTWCEEC, alhoewel dit gesentreel is op internasionaal bekende uithouwedrenne wat dikwels deel is van verskeie kampioenskappe, soos die Bathurst 12-Uur en die Nürburgring 24-Uur wat onderskeidelik deel is van die GT Wêrelduitdaging Australië en die Nurburgring Langstrecken-Serie kampioenskappe. === In populêre kultuur === Motoruithouwedrenne is 'n baie populêre onderwerp vir videospeletjies, en op rolprente. Die Lee H. Katzin rolprent ''Le Mans'' met [[Steve McQueen]] gebruik regte wedrenbeeldmateriaal. Die 1986 arkadespeletjie ''WEC Le Mans'' was die eerste om uithouwedrenne in 'n videospeletjie uit te beeld, terwyl Gran Turismo 4 en [[Gran Turismo 5|5]] het dit verleng na intydse simulasie van 24 uur wedrenne. In die 2018 sluip videospeletjie Hitman 2 is 'n level wat afspeel tydens 'n uithouwedren in [[Miami|Miami, Florida]], met die teiken as 'n drywer in die wedren. == Motorfietsuithouwedrenne == In die vroeë dae van uithouwedrenne het motors en motorfietse langs mekaar gejaag, maar albei was gou geskei.<ref name=":0">{{Webaanhaling|url=http://www.fim-live.com/en/article/a-short-history-of-endurance/|titel=A Short History of Endurance|publikasie=fim-live.com|toegangsdatum=16 September 2018}}</ref> Die mees noemenswaardige motorfiets wedren was die Bol d'Or, eers gehardloop op die renbaan van Vaujours, naby [[Parys]] in 1922.<ref name=":0" /> Net een ryer was toegelaat per motorfiets en daar was geen stoppe behalwe vir hervulling.<ref name=":0" /> Motorfiets uithouwedrenne het begin uitbrei na die Tweede Wêreld Oorlog soos nuwe wedrenne begin te voorskyn kom het, van hulle was die 24 uur wedren in Warsage, [[België]] in 1951, die 24 ure van [[Montjuïc-renbaan|Montjuïc]] in [[Barcelona]] in 1957, 24 ure in [[Autodromo Nazionale di Monza|Monza]], [[Italië]] in 1959 en die Thruxton 500 myl (804,7 km) uithouwedren by Thruxton, [[Hampshire]], [[Engeland]] in 1960.<ref name=":0" /> In 1960 het die inhuldigende FIM Uithoubeker aanvanklik bestaan uit vier wedrenne, die Thruxton 500, [[Montjuïc-renbaan|Montjuïc]], Warsage, en die Bol d'Or.<ref name=":0" /> Die gewildheid van motorfiets uithouwedrenne het toegeneem in die 1970s met die aankoms van viersilindermasjiene vanaf Japan. In 1976 word die FIM Uithoubeker die Europese Kampioenskap en in 1980 'n Wêreldkampioenskap.<ref name=":0" /> === Noemenswaardige Motorfietsuithouwedrenne === Motorfiets-uithouklassieke: * 24 Uur van Le Mans * Bol d'Or (verskeie by die Le Mans, [[Paul Ricard-renbaan|Paul Ricard]] en [[Nevers Magny-Cours-renbaan|Magny-Cours]] renbane; en vroeër by Saint Germain, Fontainebleau, Monthly).<ref>{{Cite web |url=http://www.boldor.com/en/racing/overview/see-you-in-2016-for-the-80th-edition-941.html |title=argiefkopie |access-date=2025-06-23 |archive-date=2016-09-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160913135449/http://www.boldor.com/en/racing/overview/see-you-in-2016-for-the-80th-edition-941.html |url-status=dead }}</ref> * Thruxton 500 * Suzuka 8-Uur * Albacete 8-Uur * Spa 24-Uur == Kartuithouwedrenne == Uithouwedrenne hou vir 'n verlengde tydperk, vanaf 30 minute tot 24 uur of meer, vir een of meer drywers. Oor die algemeen is konsekwentheid, betroubaarheid en putstrategie van groter belang as algehele spoed. So wel as die bekende 24 Ure van Le Mans vir motors is daar ook 'n 24 uur wedren vir karte wat by die Alain Prost kartbaan in Le Mans, Frankryk plaasvind.<ref name=":1">{{Webaanhaling|toegangsdatum=2012-08-05|argiefdatum=2012-06-24|argiefurl=https://web.archive.org/web/20120624062308/http://www.lemans.org/fr/courses/calendrier/calendrier.html|datum=2012-06-20|publikasie=Lemans.org|titel=Les Courses − Calendrier LE MANS, WEC, ELMS, ALMS|url=http://www.lemans.org/fr/courses/calendrier/calendrier.html}}</ref> Hierdie wedren vind al plaas vanaf 1986 en wenners sluit in viermalige Champ Motorkampioen Sébastien Bourdais, in 1996. == Motorbootuithouwedren == === Noemenswaardige Motorbootuithouwedrenne === 24 Heures Motonautiques de Rouen - vind plaas op die [[Seine-rivier]]. == Ander Vorme == * Benewens die jaarlike motor- en motorfietswedren, hou die Circuit de la Sarthe ook 24 uur wedrenne in [[fietsry]], karting, [[trok]] en padskaats.<ref name=":1" /> * 'n Unieke gebeurtenis wat uithouwedrenne tussen [[Grassnyer|grassnyers]] behels vind plaas in die [[Verenigde Koninkryk]], genoem die "BLMRA 12 Hour Race".<ref>{{Cite news|access-date=20 March 2013|date=2011-09-26|publisher=Huffington Post|title=Lawn Mower Endurance Race Drives English Sports Fans Crazy|url=http://www.huffingtonpost.com/2011/09/26/lawn-mower-endurance-race_n_981567.html}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Motorsport]] d2hcpii2qljwfzkw6rynew4ioiq0opy 2816071 2816070 2025-06-26T14:27:44Z Aliwal2012 39067 /* Uithouwedren-kampioenskappe */ ai tog, die taalbeheersing is pateties! 2816071 wikitext text/x-wiki [[Lêer:IMSA_WeatherTech_SportsCar_Championship_(26964718068).jpg|duimnael| 'n Ligier-prototipe wat 'n Porsche GT-motor lei tydens die 12 Ure van Sebring in 2018.]] '''Uithouwedrenne''' is 'n vorm van [[motorsport]] met die doel om die duursaamheid van toerusting en die uithouvermoë van deelnemers te toets. Spanne van verskeie bestuurders probeer om in 'n enkele wedren 'n groot afstand te dek, waarin deelnemers 'n rustyd gegun word om tydens die wedren om te ruil. Uithouwedrenne kan gehou word om 'n sekere afstand in rondtes so gou as moontlik te voltooi, of so veel afstand in 'n sekere tydperk te ry. Een van die mees algemene lengtes is uithouwedrenne van 500 kilometer (ongeveer 3 ure), of 1 000 kilometer (ongeveer 6 ure). Langer wedrenne kan vir 1 600 kilometer (12 ure), of selfs 24 ure plaasvind. Uithouwedrenne bevat dikwels verskeie kategorieë van voertuie wat in hul eie klasse deelneem, maar wedrenne met enkelkategorieë bestaan ook. Spanne kan van twee tot vier bestuurder per wedren hê, afhangend van die bestuurder se uithouvermoë, lengte van die wedren, of selfs die reëls van elke wedren. == Oorsprong == Coppa Florio was 'n Italiaanse motorwedren wat begin is in 1900 en in 1905 hernoem is toe Vincenzo Florio die oorspronklike 50 000 Lira en 'n beker deur Polak van Parys ontwerp, aangebied is. Die Bresciawedren het die roete van Brescia-Cremona-Mantova-Brescia besoek. In 1908 het die wedren die Circuito di Bologna: Bologna-Castelfranco Emilia-Sant'Agata Bolognese-San Giovanni in Persiceto-Bologna gebruik. Vanaf 1914 is meeste van die Coppa Florio mede-georganiseer met die Targa Floria naby [[Palermo]], [[Sicilia (Romeinse provinsie)|Sicila]] en duur vier of vyf rondtes van 108 km elk. Die Targa Florio was 'n uithouvermoë-motorwedren op 'n oop pad in 1906. Die baanlengte van die afgelope twee dekades was beperk na die 72 kilometer van die Circuito Piccolo delle Madonia, wat 11 keer gehou is. Die Mille Miglia was 'n oop pad uithouvermoë-wedren, wat 24 keer vanaf 1927 tot 1957 in Italië plaasgevind het. Die wêreld se eerste georganiseerde 24-uur motorwedren was op 'n 1-myl (1,6 km) ovaal baan by Driving Park, [[Columbus, Ohio]] van 3-4 Julie 1905 gehou.<ref>{{Boekverwysing|Outeur=Richard E. Barret|Jaar=2005|Titel=Columbus 1890-1910|Uitgewer=Arcadia Publishing|ID=9780738539621}}</ref> In die middag van 3 Julie het 4 motors van Frayer-Miller, Pope-Toledo, Peerless en White Steamer vir 'n $500 silwer trofee meegeding. Die wenmotor van Pope-Toledo het 'n afstand van {{Omreken|828.5|myl|km}} afgelê. 'n Protes was deur die Frayer-Miller en Peerless spanne ingedien wat beweer het dat die Pope-Toledo nie deur die bestuurder besit is nie, maar vanaf die fabriek met 'n enjin vir wedrenne gebou, gestuur is.<ref>{{Webaanhaling|url=http://www.dispatch.com/content/stories/local/2013/04/07/endurance-car-racing-started-here.html|van=Albert|naam=Julie|datum=2013-04-07|toegangsdatum=2014-08-10|titel=Endurance car racing started here|werk=The Columbus Dispatch}}</ref> Die eerste 24-uur wedren om by 'n toegewyde motorsport lokaal plaas te vind was by Brooklands in Engeland, elf dae na die opening daarvan in 1907. Dit het die woede van plaaslike inwoners ontlok en sou lei tot die ''Double Twelve'' wedren. Hierdie formaat het beteken dat die wedren vir 12 ure elk tussen 8:00 en 20:00 en intussen was die karre oornag opgesluit om onderhoudswerk te keer.<ref>{{Webaanhaling|argiefdatum=2008-02-09|argiefurl=https://web.archive.org/web/20080209002544/http://www.classicrallies.com/blog/index.php?%2Farchives%2F980-Brooklands-creates-a-new-double-twelve.html|url=http://www.classicrallies.com/blog/index.php?/archives/980-Brooklands-creates-a-new-double-twelve.html|toegangsdatum=2008-03-02|datum=2007-12-07|publikasie=Daily Telegraph|titel=Brooklands creates a new "double twelve"}}</ref> In die 2001 Dakartydren het deelnemers 'n afstand van 10 739 kilometer afgele en het 'n wentyd van 70 ure oor 20 dae met drie klasse van motors, motorfietse en vragmotors gesien.<ref>{{cite news|date=30 December 2000|title=Rally hopes to dodge war zones|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/motorsport/1093456.stm|work=BBC Sport|access-date=2009-02-28}}</ref> Die 1992 Parys-Kaapstad-uithouren het 'n afstand van 12 427 km afgelê. Die 1994 weergawe het deelnemers laat terugkeer na Parys oor 'n afstand van 13 379 km.<ref>{{Webaanhaling|url=http://rssp.eu/downloads/dakar/1994.pdf|argiefurl=https://web.archive.org/web/20161006125231/http://rssp.eu/downloads/dakar/1994.pdf|argiefdatum=2016-10-06|toegangsdatum=2016-01-27|titel=Geargiveerde kopie}}</ref> Die Ekspedisietrofee, eers gehou in 2005, strek vanaf [[Moermansk]] na [[Wladiwostok]] oor 'n totale afstand van 12 500 km. Die 1908 New York na Parys-wedren het 'n afstand van oor 16 000 km beslaan en het 169 dae vanaf 12 Februarie tot 30 Julie geneem.<ref>{{Webaanhaling|toegangsdatum=8 April 2018|titel=The Great Auto Race of 1908|url=http://www.thegreatautorace.com/|publikasie=thegreatautorace.com}}</ref> == Motoruithouwedrenne == [[Lêer:Willhire_24_Hour,_1980_1.jpg|regs|duimnael| Die eerste Willhire 24-Uur, Snetterton, 1980]] [[Lêer:Safety_car_2007_Mil_Milhas_Brasil.jpg|duimnael| Ren onder veiligheidsmotor in 2007 Mil Milhas Brasil]] [[Lêer:Mosler_MT900R_and_BMW.jpg|regs|duimnael| Die 2007 24 Uur van Silverstone]] In die begin van geformaliseerde uithouwedrenne was die wedrenne geneig om vir Sportmotors bedoel te wees, terwyl die Grand Prix-motors van die era begin ontwikkel het in die oopwielrenmotors van vandag en het oor korter afstande plaasgevind. Oor tyd het sportmotors weg van hul wortels as 'n produksiegebaseerde alternatief na die suiwerontwerpte renmasjiene ontwikkel wat tot die skepping van [[Gran Turismo (Wedren)|GT]] en Toermotorklasse gelei het. Hierdie klasse het voortgegaan om die uithouvermoë-formaat te ondersteun. Verskeie renjaers per motor was 'n vroeë aanpassing aan die strawwe omstandighede van uithouwedrenne wat vinnig die vermoëns van die meeste renjaers om solo te ry oorkom het, alhoewel solopogings in 24 Uur wedrenne soos Le Mans sou aanhou tot die 1950s. Die verskeie uithouvermoë-formate was aantreklik vir vervaardigers, nie net as alternatief vir die uitgawes van Grands Prix-wedrenne nie, maar ook oor die verhoogde relevansie vir padmodelle. === Drievoudige Kroon en ander groot wedrenne === In motoruithouwedrenne, vorm drie wedrenne 'n Drievoudige Kroon. Hulle word gesien as drie van die mees uitdagende uithouwedrenne oor die dekades: die 24 Uur van Daytona, 12 Uur van Sebring, en 24 Uur van Le Mans.<ref>{{Cite news|date=2011-06-08|title=Joey Hand goes for sports-car Triple Crown in Le Mans|url=https://www.usatoday.com/sports/motor/2011-06-08-joey-hand-le-mans_n.htm|work=USA Today|first=Nate|last=Ryan}}</ref> Ander groot uithouwedrenne sluit Petit Le Mans, Nürburgring 24-Uur, Spa 24-Uur, en Bathurst 12-Uur in.<ref>{{Webaanhaling|toegangsdatum=2025-01-20|url=https://web.archive.org/web/20250110171218/https://www.dailysportscar.com/|datum=2025-01-10|titel=dailysportscar.com {{!}} Sportscar Racing's Internet Magazine|publikasie=web.archive.org}}</ref> Gewoonlik sluit hierdie wedrenne twee of meer katergorieë van motors in, maar enkelkategorie uithouwedrenne bestaan ook. === Uithouwedren-kampioenskappe === Groei in toeskouersyfers, mediabelangstelling en televisiedekking van uithouwedrenne se Drievoudige Kroon gebeurtenisse (24 Uur van Daytona, 12 Uur van Sebring, en 24 Uur van Le Mans) het gelei tot die vestiging van verskeie uithouwedren-kampioenskappe — waardeur spanne die geleentheid gekry het om hul motors dwarsdeur die jaar in Kampioenskapsgeleenthede te gebruik. Die FIA Wêrelduithouwedrenkampioenskap is 'n internasionale sportmotorwedrenreeks georganiseer deur beide die Automobile Club de l'Ouest (ACO) en die [[Fédération Internationale de l'Automobile]] (FIA). Dit het die Interkontinentale Le Mansbeker, wat in 2010 en 2011 plaasgevind het vervang, en gebruik soortgelyke reëls as die WSCC en ELMS/AsLMS hieronder. Die reeks bevat beide Le Mans Prototipes en GT motors. Die 24 Uur van Le Mans is ingesluit as 'n hoofwedren, terwyl ander wedrenne 6 of 8 ure lank is en in lande soos Bahrein, Brasilië, Japan, en die Verenigde State gehou word. Die WEC word beskou as 'n herlewing van die voormalige Wêreldsportmotorkampioenskap wat in 1992 geëindig het. 'n Vroeë kampioenskap was die Australiese Uithouwedrenkampioenskap, wat sedert 1981 gehou word. Die IMSA Sportmotorkampioenskap is 'n Amerikaanse sportmotorwedrenreeks georganiseer deur die International Motor Sports Association (IMSA). Die seisoen begin met die 24 Uur van Daytona, wat tradisioneel op die laaste naweek van Januarie of die eerste naweek van Februarie gehou word. Daarna volg 'n verdere 12 wedrenne, insluitend die beroemde 12 Uur van Sebring, 6 Uur van Watkins Glen en Petit Le Mans. Hierdie reeks sluit Le Mans Prototipes en Le Mans-spesifikasie GT motors in en het in die verlede die unieke Daytona Prototipes en Daytona-spec GT motors ingesluit. Die reeks word beskou as die opvolger van die ou IMSA GT Kampioenskap sowel as die Amerikaanse Le Mans Reeks en Rolex Sportmotorreeks wat saamgevoeg is om dit te vorm. Die Europese Le Mans-reeks (ELMS) is 'n Europese sportmotoruithouwedren-reeks georganiseer deur die Automobile Club de l'Ouest (ACO). Die ELMS word gesien as 'n wedergeboorte van die ou Europese Le Mans-reeks deur IMSA en die ACO, maar was net in 2001 gehou. LMS kampioene en naaswenners in al vier kategorieë kry outomatiese toegang vir die volgende jaar se 24 Uur van Le Mans. Al die wedrenne was 6 uur lank, maar het in 2013 na 3 uur verander om van die WEC te differensieer; dit is tans 4 uur lank. Met die aanvang van die Wêrelduithoukampioenskap in 2012, het die reeks LMP1 laat vaar en bevat nou LMP2 as hoofkategorie, asook LMP3 en GT kategorieë. Die Asiatiese Le Mans-reeks (AsLMS) is 'n Asiatiese sportmotorreeks georganiseer deur die Automobile Club de l'Ouest (ACO). Dit gebruik dieselfde kategorieë en regulasies as die ELMS, en gee ook outomatiese ingang na die 24 Ure van Le Mans. Die reeks is verwant aan die voormalige Japan Le Mans Reeks wat in die ou Asiatiese Le Mans Reeks verander het (wat na een seisoen gekanselleer is). Die GT Wêrelduitdaging Europa Uithouvermoëbeker (GTWCEEC) is 'n Europese sportmotoruithouwedrenreeks georganiseer deur die Stéphane Ratel-organisasie. Dit is soortgelyk aan die ELMS, maar gebruik slegs prestasiegebaseerde GT3 motors in plaas van prototipes en hou gewoonlik korter wedrenne, alhoewel daar sommige uitsonderings is, soos die 24 Uur van Spa, waarop die reeks gebaseer is. Een van die hoofkenmerke van die reeks is om vriendelik vir amateurrenjaers te wees en daar is verskeie nie-pro klasse benewens die premier GT3 Pro klas. Die reeks het in 2011 begin en het verhoogde betrokkenheid in 2012 en 2013 ondervind. Die Baja 1000 is 'n jaarlikse Meksikaanse veldrymotorsportuithouwedren wat op die [[Neder-Kalifornië|Neder-Kalifornië skiereiland]] plaasvind. Dit is een van die mees prestigeryke veldwedrenne in die wêreld. Die wedren is in 1967 deur Ed Pearlman geskep en word goedgekeur deur SCORE International. Die Baja 1000 laat verskeie tipes voertuie en klasse deelneem op dieselfde baan op dieselfde tyd. Die baan het relatief dieselfde gebly oor die jare, met elke wedren óf 'n punt-tot-punt wedren van Ensenada na La Paz, óf 'n lus-wedren wat begin en eindig in Ensenada.<ref>{{Webaanhaling|url=https://www.bfgoodrichtires.com/auto/garage/events/baja-for-beginners|titel=The Baja 1000 for Beginners}}</ref> Die Interkontinentale GT Uitdaging is 'n wêreldsportmotoruithouwedren-reeks georganiseer deur die Stéphane Ratel-organisasie, soos die GTWCEEC. Sy reëlstel is soortgelyk aan GTWCEEC, alhoewel dit gesentreel is op internasionaal bekende uithouwedrenne wat dikwels deel is van verskeie kampioenskappe, soos die Bathurst 12-Uur en die Nürburgring 24-Uur wat onderskeidelik deel is van die GT Wêrelduitdaging Australië en die Nurburgring Langstrecken-reeks kampioenskappe. === In populêre kultuur === Motoruithouwedrenne is 'n baie populêre onderwerp vir videospeletjies, en op rolprente. Die Lee H. Katzin rolprent ''Le Mans'' met [[Steve McQueen]] gebruik regte wedrenbeeldmateriaal. Die 1986 arkadespeletjie ''WEC Le Mans'' was die eerste om uithouwedrenne in 'n videospeletjie uit te beeld, terwyl Gran Turismo 4 en [[Gran Turismo 5|5]] het dit verleng na intydse simulasie van 24 uur wedrenne. In die 2018 sluip videospeletjie Hitman 2 is 'n level wat afspeel tydens 'n uithouwedren in [[Miami|Miami, Florida]], met die teiken as 'n drywer in die wedren. == Motorfietsuithouwedrenne == In die vroeë dae van uithouwedrenne het motors en motorfietse langs mekaar gejaag, maar albei was gou geskei.<ref name=":0">{{Webaanhaling|url=http://www.fim-live.com/en/article/a-short-history-of-endurance/|titel=A Short History of Endurance|publikasie=fim-live.com|toegangsdatum=16 September 2018}}</ref> Die mees noemenswaardige motorfiets wedren was die Bol d'Or, eers gehardloop op die renbaan van Vaujours, naby [[Parys]] in 1922.<ref name=":0" /> Net een ryer was toegelaat per motorfiets en daar was geen stoppe behalwe vir hervulling.<ref name=":0" /> Motorfiets uithouwedrenne het begin uitbrei na die Tweede Wêreld Oorlog soos nuwe wedrenne begin te voorskyn kom het, van hulle was die 24 uur wedren in Warsage, [[België]] in 1951, die 24 ure van [[Montjuïc-renbaan|Montjuïc]] in [[Barcelona]] in 1957, 24 ure in [[Autodromo Nazionale di Monza|Monza]], [[Italië]] in 1959 en die Thruxton 500 myl (804,7 km) uithouwedren by Thruxton, [[Hampshire]], [[Engeland]] in 1960.<ref name=":0" /> In 1960 het die inhuldigende FIM Uithoubeker aanvanklik bestaan uit vier wedrenne, die Thruxton 500, [[Montjuïc-renbaan|Montjuïc]], Warsage, en die Bol d'Or.<ref name=":0" /> Die gewildheid van motorfiets uithouwedrenne het toegeneem in die 1970s met die aankoms van viersilindermasjiene vanaf Japan. In 1976 word die FIM Uithoubeker die Europese Kampioenskap en in 1980 'n Wêreldkampioenskap.<ref name=":0" /> === Noemenswaardige Motorfietsuithouwedrenne === Motorfiets-uithouklassieke: * 24 Uur van Le Mans * Bol d'Or (verskeie by die Le Mans, [[Paul Ricard-renbaan|Paul Ricard]] en [[Nevers Magny-Cours-renbaan|Magny-Cours]] renbane; en vroeër by Saint Germain, Fontainebleau, Monthly).<ref>{{Cite web |url=http://www.boldor.com/en/racing/overview/see-you-in-2016-for-the-80th-edition-941.html |title=argiefkopie |access-date=2025-06-23 |archive-date=2016-09-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160913135449/http://www.boldor.com/en/racing/overview/see-you-in-2016-for-the-80th-edition-941.html |url-status=dead }}</ref> * Thruxton 500 * Suzuka 8-Uur * Albacete 8-Uur * Spa 24-Uur == Kartuithouwedrenne == Uithouwedrenne hou vir 'n verlengde tydperk, vanaf 30 minute tot 24 uur of meer, vir een of meer drywers. Oor die algemeen is konsekwentheid, betroubaarheid en putstrategie van groter belang as algehele spoed. So wel as die bekende 24 Ure van Le Mans vir motors is daar ook 'n 24 uur wedren vir karte wat by die Alain Prost kartbaan in Le Mans, Frankryk plaasvind.<ref name=":1">{{Webaanhaling|toegangsdatum=2012-08-05|argiefdatum=2012-06-24|argiefurl=https://web.archive.org/web/20120624062308/http://www.lemans.org/fr/courses/calendrier/calendrier.html|datum=2012-06-20|publikasie=Lemans.org|titel=Les Courses − Calendrier LE MANS, WEC, ELMS, ALMS|url=http://www.lemans.org/fr/courses/calendrier/calendrier.html}}</ref> Hierdie wedren vind al plaas vanaf 1986 en wenners sluit in viermalige Champ Motorkampioen Sébastien Bourdais, in 1996. == Motorbootuithouwedren == === Noemenswaardige Motorbootuithouwedrenne === 24 Heures Motonautiques de Rouen - vind plaas op die [[Seine-rivier]]. == Ander Vorme == * Benewens die jaarlike motor- en motorfietswedren, hou die Circuit de la Sarthe ook 24 uur wedrenne in [[fietsry]], karting, [[trok]] en padskaats.<ref name=":1" /> * 'n Unieke gebeurtenis wat uithouwedrenne tussen [[Grassnyer|grassnyers]] behels vind plaas in die [[Verenigde Koninkryk]], genoem die "BLMRA 12 Hour Race".<ref>{{Cite news|access-date=20 March 2013|date=2011-09-26|publisher=Huffington Post|title=Lawn Mower Endurance Race Drives English Sports Fans Crazy|url=http://www.huffingtonpost.com/2011/09/26/lawn-mower-endurance-race_n_981567.html}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Motorsport]] gxcx8h7for3a4oz68zfapc2effqffqb 0 450511 2816281 2815826 2025-06-26T22:28:30Z InternetArchiveBot 131157 Red 1 verwysing(s) en merk 0 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816281 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbywêreldbeker | kenteken = 1991 Women's RWC logo.png | kentekengrootte = | gasheer = {{vlagland|Wallis}} | datums = 6 – 14 April 1991 | nasies = 12 | kampioen = {{USAruv}} | naaswenner = {{ENGruv}} | derdeplek = {{FRAruv}}<br />{{NZLruv}} | wedstryde = 22 | bywoning = | drieë = | toppuntebehaler = | meeste drieë = | vorige = Geen | volgende = [[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] }} Die '''Vrouerugbywêreldbeker 1991''' ([[Engels]]: ''1991 Women’s Rugby World Cup'') is van 6 tot 14 April 1991 in [[Wallis]] beslis. Dit was die eerste [[vrouerugbywêreldbeker]]toernooi van die vierjaarlikse vrouerugbywêreldkampioenskap. Dié toernooi is oorspronklik nie deur die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) erken nie en is eers terugwerkend, nadat die beheerliggaam die organisasie van die toernooi oorgeneem het, amptelik as die eerste vrouerugbywêreldbekertoernooi erken. [[Franse nasionale vrouerugbyspan|Frankryk]] het sy deelname slegs enkele minuut voor die groepe se loting op 26 Februarie sy deelname bekragtig.<ref name="BBC Sport">{{en}} {{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/sport/rugby-union/63118254 |title=Rugby World Cup: The intrigue & inspiration behind first women's tournament of 1991 |publisher=[[BBC]] |author=Becky Grey |date=6 Oktober 2022 |accessdate=23 Junie 2025}}</ref> Verteenwoordigers van die IRVR, [[Walliese Rugbyunie|WRFU]] en [[Engelse Rugbyvoetbalunie|RFU]] het die eindstryd bygewoon, maar dit sou tot in 2009 duur, dat dit amptelike en terugwerkend deur die wêreldbeheerliggaam as vrouerugbywêreldbekertoernooi erken is, toe vir die eerste keer ’n lys van al die vrouerugbywêreldkampioene uitgereik is.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.irb.com/newsmedia/mediazone/pressrelease/newsid%3D2033145.html |title=Race on to host 2014 Women's Rugby World Cup |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=27 Augustus 2009 |accessdate=2 Desember 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131202230504/http://www.irb.com/newsmedia/mediazone/pressrelease/newsid%3D2033145.html |archive-date=2 Desember 2013 |url-status=dead}}</ref> Die Vrouerugbywêreldbeker 1991 is in en rondom die Walliese hoofstad [[Cardiff]] gehou.<ref name="BBC Sport" /> Die organiseerders het ’n aantal nasionale spanne uitgenooi om aan die toernooi deel te neem, waarvan twaalf ingestem het: [[Engelse nasionale vrouerugbyspan|Engeland]], Frankryk, [[Italiaanse nasionale vrouerugbyspan|Italië]], [[Japannese nasionale vrouerugbyspan|Japan]], [[Kanadese nasionale vrouerugbyspan|Kanada]], [[Nederlandse nasionale vrouerugbyspan|Nederland]], [[Black Ferns|Nieu-Seeland]], [[Sweedse nasionale vrouerugbyspan|Swede]], [[Sowjetse nasionale vrouerugbyspan|Sowjetunie]], [[Spaanse nasionale vrouerugbyspan|Spanien]], die [[Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan|Verenigde State]] en [[Walliese nasionale vrouerugbyspan|Wallis]]. Tydens die Vrouerugbywêreldbeker 1991 is 22 wedstryde gespeel, waaronder twaalf tydens die groepfase, sewe tydens die Plaat en drie tydens die uitklopfase, insluitende die eindstryd. Die spanne is in vier groepe van drie elk verdeel, waarvan elke span een keer teen al die ander spanne in die groep gespeel het. Die beste span van elke groep het hierna vir die halfeindrondte (die Beker) gekwalifiseer, terwyl die ander twee spanne aan die Plaat deelgeneem het. Die Verenigde State het die eindstryd op [[Cardiff Arms Park]] in Cardiff teen Engeland met 19–6 gewen en sodoende die eerste vrouerugbywêreldkampioen geword.<ref name="scrumqueens.com">{{en}} {{cite web |url=http://www.scrumqueens.com/features/remembering-wrwc’91-final-and-legacy |title=Remembering WRWC’91: The final and the legacy |publisher=Scrum Queens |author=John Birch |accessdate=9 Augustus 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190809205105/https://www.scrumqueens.com/features/remembering-wrwc%E2%80%9991-final-and-legacy |archive-date=9 Augustus 2019 |url-status=dead}}</ref> Frankryk en Nieu-Seeland het die derde plek gedeel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://resources.worldrugby-rims.pulselive.com/worldrugby/document/2024/10/16/27aca697-279b-4d09-851b-ccc3e17dc0cb/RWC25_Draw_Media_Guide-EN-.pdf |title=Women's Rugby World Cup England 2025 Draw Media Guide |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=17 Oktober 2024 |accessdate=23 Junie 2025}}</ref> == Aanbieding == Die toernooi is deur vier vroue van die Richmond Vrouerugbyklub van stapel gestuur en ook hoofsaaklik deur hulle gereël: [[Deborah Griffin]], [[Sue Dorrington]], [[Alice Cooper (rugbyspeler)|Alice Cooper]] en [[Mary Forsyth]].<ref name="englandrugby.com">{{en}} {{cite web |url=http://www.englandrugby.com/news/features/the-1991-women-rugby-world-cup-trailblazers/ |title=The 1991 Women’s Rugby World Cup trailblazers |publisher=[[Engelse Rugbyvoetbalunie]] |date=1 Augustus 2017 |accessdate=3 Augustus 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170803035047/http://www.englandrugby.com/news/features/the-1991-women-rugby-world-cup-trailblazers/ |archive-date=3 Augustus 2017}}</ref> Weens hul toewyding is hulle in 2022 in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.world.rugby/news/759718/world-rugby-hall-of-fame-to-recognise-pioneering-women-and-recent-stars-at-new-zealand-induction |title=World Rugby Hall of Fame to recognise pioneering women and recent stars at New Zealand induction |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=29 September 2022 |accessdate=23 Junie 2025}}</ref> Die wêreldbeheerliggaam Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) het die toernooi nóg ondersteun nóg erken. Die toernooi is met ’n baie klein en streng beheerde begroting deurgevoer. Die organiseerders het verskeie plekke oorweeg en hulle het om verskeie redes op Cardiff besluit: Aangesien die meeste deelnemende spanne van Europa was, was ’n Europese plek voor die hand liggend; die organiseerders het ’n plek gekies met ’n sterk rugbygemeenskap, waaroor Wallis beskik het en Cardiff het ook hulp aangebied, waaronder die befondsing van die verwelkomingseremonie en die afsluitingsete.<ref name="scrumqueens.com" /> Die toernooi het ’n finansiële verlies gemaak. Dit was deels omdat die [[Rugbywêreldbeker 1991|mansrugbywêreldbekertoernooi]] in dieselfde jaar in Europa beslis is, waarvan sommige wedstryde ook in Wallis,<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.rugbyfootballhistory.com/WRWC.html |title=Women's Rugby World Cup |publisher=Rugby Football History |accessdate=23 Junie 2025}}</ref> waardeur die vrouetoernooi teleurstellende toeskouergetalle gelok het en hulle nie televisie- of borgkontrakte kon onderteken nie.<ref name="scrumqueens.com" /> Nog ’n finansiële las was, dat die Sowjetse span nie sy hotelrekening en reiskoste kon betaal nie, aangesien Sowjetburgers nie toegelaat is om die land met harde bates te verlaat nie.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://womensrugbyhistory.blogspot.com/2009/12/world-cup-soviet-union-team-penniless.html |title=World Cup: Soviet Union team penniless |publisher=Women’s Rugby History |author=Martyn Williams |date=9 April 1991 |accessdate=23 Junie 2025}}</ref> Die span het daarop vertrou om met die ruiling en verkoop van goedere soos [[wodka]] en soeweniers soos Russiese poppe kop bo water te kon hou; hierdie aktiwiteite moes egter ingeperk word, nadat hulle die aandag getrek het van die Britse doeane- en belastingowerhede, waarna die Sowjets moes staat maak op skenkings van plaaslike maatskappye uit Cardiff.<ref name="englandrugby.com" /> Die finansiële verlies is gekompenseer. Anonieme entrepreneurs het hulle tydens die afsluitingsete ná die toernooi daartoe verbind om ’n deel van die tekort te vergoed.<ref name="scrumqueens.com" /> Die beheerliggaam [[Engelse Rugbyvoetbalunie]] het die res van die tekort betaal.<ref name="englandrugby.com" /> == Deelnemers == Die organiseerders het ’n aantal nasionale spanne uitgenooi om aan die toernooi deel te neem, waarvan twaalf ingestem het. Die spanne het oor uiteenlopende vlakke se internasionale ervaring beskik. Onder die meer ervare spanne was Nederland met 20 toetswedstryde en Frankryk met 18, wat albei in 1982 in die heel eerste vrouetoetswedstryd ontmoet het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.women.rugby/news/570629 |title=The story behind the first-ever women's international |publisher=Women Rugby |date=2022 |accessdate=23 Junie 2025 |archive-date=14 Augustus 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220814114744/https://www.women.rugby/news/570629 |url-status=dead }}</ref> Van die minder ervare spanne was Japan sonder ’n vorige toetswedstryd en Spanje met een, waartydens hulle in 1989 deur Frankryk met 28–0 afgeransel is. [[Lêer:1991 Rugby World Cup (women) participating nations.svg|duimnael|400px|Spanne wat aan die Vrouerugbywêreldbeker 1991 deelgeneem het: {{sleutel|#f00|Gasvroue}} {{sleutel|#880|Uitgenooi deur die organiseerders}} {{sleutel|#e0e0e0|Nie deelgeneem nie}}]] {| class="wikitable sortable" !Span !Kwalifiseringmetode !Vorige beste prestasie !Groep |- |{{WALruv}} |'''Gasvroue''' |rowspan="12"|Debuut |1 |- |{{ENGruv}} |rowspan="11"|Uitgenooi |4 |- |{{FRAruv}} |2 |- |{{ITAruv}} |4 |- |{{JPNruv}} |2 |- |{{CANruv}} |1 |- |{{NZLruv}} |1 |- |{{NEDruv}} |3 |- |{{SWEruv}} |2 |- |{{SOWruv}} |3 |- |{{ESPruv}} |4 |- |{{USAruv}} |3 |} == Stadions == <center> {| class="wikitable centered" style="text-align:center" ! [[Cardiff]] ! rowspan="15"|{{Location map+|Wallis|float=center|width=400|places= {{Location map~|Wallis|label=Memorial Ground|position=bottom|lat=51.4749214|long=-3.2674997|region=GB-CRF}} {{Location map~|Wallis|label=Talbot Athletic Ground|position=bottom|lat=51.593856|long=-3.77595|region=GB-NTL}} {{Location map~|Wallis|label=Pontypoolpark|position=right|lat=51.7034|long=-3.0386|region=GB-TOF}} {{Location map~|Wallis|label=St Helen’s|position=top|lat=51.612592|long=-3.965642|region=GB-SWA}} {{Location map~|Wallis|label=Dairy Field|position=top|lat=51.53685|long=-3.44220|region=GB-RCT}} {{Location map~|Wallis|label=Cardiff Arms Park|position=right|lat=51.4796|long=-3.1836|region=GB-CRF}} }} ! [[Cardiff]] |- | [[Cardiff Arms Park]] | [[Memorial Ground]] |- | <small>{{Koördinate|51|28|47|N|3|11|1|W|type:landmark|aansig=inlyn|name=Cardiff Arms Park}}</small> | <small>{{Koördinate|51|28|29.72|N|3|16|3|W|type:landmark|aansig=inlyn|name=Memorial Ground}}</small> |- | Kapasiteit: '''53&nbsp;000''' | Kapasiteit: '''3&nbsp;000''' |- | [[Lêer:Cardiff Arms Park and Millennium Stadium.jpg|200px]] | |- ! [[Pontypool]] ! [[Port Talbot]] |- | [[Pontypoolpark]] | [[Talbot Athletic Ground]] |- | <small>{{Koördinate|51|42|5|N|3|2|4|W|type:landmark|aansig=inlyn|name=Pontypoolpark}}</small> | <small>{{Koördinate|51|35|37.88|N|3|46|33.42|W|type:landmark|aansig=inlyn|name=Talbot Athletic Ground}}</small> |- | Kapasiteit: '''14&nbsp;000''' | Kapasiteit: '''8&nbsp;000''' |- | [[Lêer:Pontypool Rugby Ground - geograph.org.uk - 1760922.jpg|200px]] | [[Lêer:Talbot Athletic Ground geograph-4129798-by-Clint-Mann.jpg|200px]] |- ! [[Swansea]] ! [[Llanharan]] |- | [[St Helens rugby- en krieketveld|St Helen’s]] | [[Dairy Field]] |- | <small>{{Koördinate|51|36|45|N|3|57|56|W|type:landmark|aansig=inlyn|name=St Helens}}</small> | <small>{{Koördinate|51|32|12.65|N|3|26|31.91|W|type:landmark|aansig=inlyn|name=Dairy Field}}</small> |- | Kapasiteit: '''4&nbsp;500''' | Kapasiteit: '''5&nbsp;000''' |- | [[Lêer:St Helen's.DSC00503.JPG|200px]] | |}</center> == Formaat == Die Vrouerugbywêreldbeker 1991 is oor nege dae tussen twaalf verskillende spanne oor 22 wedstryde beslis. Dit het op 6 April 1991 op die Memorial Ground in Cardiff met die openingswedstryd tussen Kanada en Nieu-Seeland afgeskop. Die toernooi het geëindig op 14 April op die Cardiff Arms Park met die eindstryd tussen Engeland en Verenigde State, waartydens die Arende die trofee ingepalm het. === Kalender === Die volgende tabel dui die Vrouerugbywêreldbeker 1991 se daaglikse program aan. ’n Pers blokkie dui op wedstryde tydens die groepfase, ’n siaan blokkie op wedstryde tydens die Plaat, ’n groen blokkie op wedstryde tydens die Beker en ’n geel blokkie op die eindstryd. {| class="toptextcells" | {| class="wikitable center" style="font-size:95%; text-align:center;" |+ Aantal daaglikse wedstryde tydens die toernooi |- ! scope=col|Groepfase<br />April ! scope=col|Sa<br />6 ! scope=col|So<br />7 ! scope=col|Ma<br />8 ! scope=col|Di<br />9 ! scope=col|Wo<br />10 |- |style="text-align:left;"|Groep 1 <!-- 6 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 7 -->| <!-- 8 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 9 -->| <!-- 10 -->|style="background:#C364F3;"| 1 |- |style="text-align:left;"|Groep 2 <!-- 6 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 7 -->| <!-- 8 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 9 -->| <!-- 10 -->|style="background:#C364F3;"| 1 |- |style="text-align:left;"|Groep 3 <!-- 6 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 7 -->| <!-- 8 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 9 -->| <!-- 10 -->|style="background:#C364F3;"| 1 |- |style="text-align:left;"|Groep 4 <!-- 6 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 7 -->| <!-- 8 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 9 -->| <!-- 10 -->|style="background:#C364F3;"| 1 |- ! scope=col|Plaat<br />April ! scope=col|Do<br />11 ! scope=col|Vr<br />12 ! scope=col|Sa<br />13 ! scope=col|So<br />14 |- |style="text-align:left;"|Plaat <!-- 11 -->|style="background:#7DF9FF;"| 4 <!-- 12 -->|style="background:#7DF9FF;"| 2 <!-- 13 -->|style="background:#7DF9FF;"| 1 |- ! scope=col|Beker<br />April ! scope=col|Vr<br />12 ! scope=col|Sa<br />13 ! scope=col|So<br />14 |- |style="text-align:left;"|Beker <!-- 12 -->|style="background:#00cc33;"| 2 <!-- 13 -->| <!-- 14 -->|style="background:#ffcc00| '''1''' |} | {| ! colspan=2 | Verklaring |- | {{sleutel|#c364f3|Groepwedstryde}} |- | {{sleutel|#7DF9FF|Plaat}} |- | {{sleutel|#00cc33|Beker}} |- | {{sleutel|#ffcc00|Eindstryd}} |} |} === Groepe === {| class="wikitable" ! style="width:25%"|[[#Groep 1|Groep 1]] ! style="width:25%"|[[#Groep 2|Groep 2]] ! style="width:25%"|[[#Groep 3|Groep 3]] ! style="width:25%"|[[#Groep 4|Groep 4]] |- | {{CANruv}}<br /> {{NZLruv}}<br /> {{WALruv}} | {{FRAruv}}<br /> {{JPNruv}}<br /> {{SWEruv}} | {{NEDruv}}<br /> {{SOWruv}}<br /> {{USAruv}} | {{ENGruv}}<br /> {{ITAruv}}<br /> {{ESPruv}} |} === Groepfase === Die eerste Vrouerugbywêreldbekertoernooi is deur twaalf nasionale vrouerugbyspanne beslis. Daar is geen kwalifisering gehou om die deelnemende spanne te bepaal nie, die deelnemende spanne is egter deur die organiseerders genooi. Vir die groepfase is die twaalf deelnemende spanne in vier groepe van drie elk verdeel; elke span het een wedstryd teen elk van die ander spanne in dieselfde groep gespeel, dus het elke span twee wedstryde in die groepfase gespeel. Twee punte is vir ’n oorwinning toegeken, een vir ’n gelykop en geen punte vir ’n nederlaag. Klassifisering binne elke groep was gegrond op die volgende puntestelsel: * Twee wedstrydpunte vir ’n oorwinning; * Een vir ’n gelykop; * geen vir ’n nederlaag. Aan die einde van die groepfase is die spanne gerangskik van die eerste na die derde posisie, gegrond op versamelde wedstrydpunte, met die beste span van elke groep wat na die halfeindrondte (die Beker) deurgedring het, terwyl die twee ander spanne aan die Plaat deelgeneem het. === Plaat === Van die begin van dié fase af het die toernooi ’n uitklopformaat aangeneem wat uit sewe wedstryde bestaan het: vier kwarteindstryde, twee halfeindstryde en die eindstryd. Die tweede en derde span van elke groep het aan die Plaat deelgeneem. Tweede spanne het teen derde spanne in ander groepe in die kwarteindstryde gespeel, byvoorbeeld: die tweede van Groep 1 het teen die derde van Groep 3 en die Derde van Groep 4 teen die Tweede van Groep 2 gespeel. === Beker === Die Beker was soos die Plaat ’n uitklopformaat wat uit drie wedstryde bestaan het: twee halfeindstryde en die eindstryd. Die wenner van elk van die groepe het na die Beker deurgedring. Die wenner van Groep 1 het teen die wenner van Groep 3 en die wenner van Groep 2 teen die wenner van Groep 4 gespeel. == Wedstryde == {| class="infobox bordered" | style="background:#cfc;"|Kwalifiseer vir die Beker. |- | style="background:#ffc;"|Kwalifiseer vir die Plaat. |} Die wedstryde is in drie fases opgedeel, naamlik die groepfase, die Plaat en die Beker. === Groepfase === Twaalf spanne het aan die groepfase deelgeneem. Die beste span in elke groep het na die Beker deurgedring, terwyl die twee ander spanne aan die Plaat deelgeneem het. ==== Groep 1 ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{NZLruv}} |2||2||0||0||48||14||+34||'''6''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{CANruv}} |2||0||1||1||17||33||−16||'''3''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{WALruv}} |2||0||1||1||15||33||–18||'''3''' |} {{rugbywedstryd |datum = 6 April 1991 |tyd = |tuis = {{NZLruv-r}} |telling = 24–8 |rapport = |weg = {{CANruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Memorial Ground]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 8 April 1991 |tyd = |tuis = {{WALruv-r}} |telling = 9–9 |rapport = |weg = {{CANruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Memorial Ground]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 10 April 1991 |tyd = |tuis = {{WALruv-r}} |telling = 6–24 |rapport = |weg = {{NZLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Dairy Field]], [[Llanharan]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Groep 2 ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{FRAruv}} |2||2||0||0||99||0||+99||'''6''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{SWEruv}} |2||1||0||1||20||37||−17||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{JPNruv}} |2||0||0||2||0||82||–82||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 6 April 1991 |tyd = |tuis = {{FRAruv-r}} |telling = 62–0 |rapport = |weg = {{JPNruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Talbot Athletic Ground]], [[Port Talbot]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 8 April 1991 |tyd = |tuis = {{FRAruv-r}} |telling = 37–0 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Memorial Ground]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 10 April 1991 |tyd = |tuis = {{JPNruv-r}} |telling = 0–20 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Dairy Field]], [[Llanharan]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Groep 3 ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{USAruv}} |2||2||0||0||53||0||+53||'''6''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{NEDruv}} |2||1||0||1||28||7||+21||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{SOWruv}} |2||0||0||2||0||74||–74||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 6 April 1991 |tyd = |tuis = {{NEDruv-r}} |telling = 0–7 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Pontypoolpark]], [[Pontypool]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 8 April 1991 |tyd = |tuis = {{NEDruv-r}} |telling = 28–0 |rapport = |weg = {{SOWruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Dairy Field]], [[Llanharan]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 10 April 1991 |tyd = |tuis = {{USAruv-r}} |telling = 46–0 |rapport = |weg = {{SOWruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Memorial Ground]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Groep 4 ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{ENGruv}} |2||2||0||0||37||9||+28||'''6''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{ESPruv}} |2||1||0||1||13||19||–6||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{ITAruv}} |2||0||0||2||16||38||–22||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 6 April 1991 |tyd = |tuis = {{ENGruv-r}} |telling = 12–0 |rapport = |weg = {{ESPruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[St Helens rugby- en krieketveld|St Helen’s]], [[Swansea]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 8 April 1991 |tyd = |tuis = {{ENGruv-r}} |telling = 25–9 |rapport = |weg = {{ITAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Dairy Field]], [[Llanharan]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 10 April 1991 |tyd = |tuis = {{ITAruv-r}} |telling = 7–13 |rapport = |weg = {{ESPruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Memorial Ground]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} === Plaat === {{Tabel Beker 8 |1=11 April – Cardiff |2='''{{CANruv}}''' |3='''38''' |4={{SOWruv}} |5=0 |6=11 April – Cardiff |7='''{{ITAruv}}''' |8='''18''' |9={{SWEruv}} |10=0 |11=11 April – Cardiff |12={{WALruv}} |13=3 |14='''{{NEDruv}}''' |15='''6''' |16=11 April – Cardiff |17={{JPNruv}} |18=0 |19='''{{ESPruv}}''' |20='''30''' |21=12 April – Cardiff |22='''{{CANruv}}''' |23='''6''' |24={{ITAruv}} |25=0 |26=12 April – Cardiff |27={{NEDruv}} |28=0 |29='''{{ESPruv}}''' |30='''8''' |31=13 April – Cardiff |32='''{{CANruv}}''' |33='''19''' |34={{ESPruv}} |35=4 }} ==== Kwarteindrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 11 April 1991 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 38–0 |rapport = |weg = {{SOWruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Cardiff Arms Park]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 11 April 1991 |tyd = |tuis = {{ITAruv-r}} |telling = 18–0 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Cardiff Arms Park]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 11 April 1991 |tyd = |tuis = {{WALruv-r}} |telling = 3–6 |rapport = |weg = {{NEDruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Cardiff Arms Park]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 11 April 1991 |tyd = |tuis = {{JPNruv-r}} |telling = 0–30 |rapport = |weg = {{ESPruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Cardiff Arms Park]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Halfeindrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 12 April 1991 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 6–0 |rapport = |weg = {{ITAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Cardiff Arms Park]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 12 April 1991 |tyd = |tuis = {{NEDruv-r}} |telling = 0–8 |rapport = |weg = {{ESPruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Cardiff Arms Park]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Eindstryd ==== {{rugbywedstryd |datum = 13 April 1991 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 19–4 |rapport = |weg = {{ESPruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Cardiff Arms Park]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} === Beker === {{Tabel Beker 4 | RD1 = Halfeindrondte | RD2 = Eindrondte | RD1-hofie01 = 12 April – Cardiff | RD1-span01 = '''{{ENGruv}}''' | RD1-telling01 = '''13''' | RD1-span02 = {{FRAruv}} | RD1-telling02 = 0 | RD1-hofie02 = 12 April – Cardiff | RD1-span03 = {{NZLruv}} | RD1-telling03 = 0 | RD1-span04 = '''{{USAruv}}''' | RD1-telling04 = '''7''' | RD2-hofie01 = 14 April – Cardiff | RD2-span01 = {{ENGruv}} | RD2-telling01 = 6 | RD2-span02 = '''{{USAruv}}''' | RD2-telling02 = '''19''' }} ==== Halfeindrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 12 April 1991 |tyd = |tuis = {{NZLruv-r}} |telling = 0–7 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Cardiff Arms Park]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 12 April 1991 |tyd = |tuis = {{ENGruv-r}} |telling = 13–0 |rapport = |weg = {{FRAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Cardiff Arms Park]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Eindstryd ==== {{rugbywedstryd |datum = 14 April 1991 |tyd = |tuis = {{ENGruv-r}} |telling = 6–19 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Cardiff Arms Park]], [[Cardiff]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Vrouerugbywêreldkampioen 1991 |- |align=center|'''{{USAruv}}''' |} == Statistiek == === Finale puntestand === Hierdie tabel toon die finale puntestand van al twaalf deelnemende nasionale vrouerugbyspanne in die Vrouerugbywêreldbeker 1991. [[Lêer:1991 Rugby World Cup (women) results.svg|duimnael|400px|Uitslag van die Vrouerugbywêreldbeker 1991: {{columns-list|2| {{sleutel|#fd0|Kampioen}} {{sleutel|#880|Naaswenner}} {{sleutel|#c96|Gedeelde derde plek}} {{sleutel|#0cf|Vyfde plek}} {{sleutel|#aef|Sesde plek}} {{sleutel|#0d0|Sewende en agtste plek}} {{sleutel|#f55|Negende tot twaalfde plek}} {{sleutel|#e0e0e0|Nie deelgeneem nie}}}}]] {| class="wikitable" style="font-size:95%" ! No. !! Span |- | align="center" | [[Lêer:Gold medal icon.svg]] || align="left" | '''{{USAruv}}''' |- | align="center" | [[Lêer:Silver medal icon.svg]] || align="left" | {{ENGruv}} |- | valign="center" align="center" rowspan="2" | [[Lêer:Bronze medal icon.svg]] || align="left" | {{FRAruv}} |- | align="left" | {{NZLruv}} |- | align="center" | 5 || align="left" | {{CANruv}} |- | align="center" | 6 || align="left" | {{ESPruv}} |- | valign="center" align="center" rowspan="2" | 7 || align="left" | {{ITAruv}} |- | align="left" | {{NEDruv}} |- | valign="center" align="center" rowspan="4" | 9 || align="left" | {{WALruv}} |- | align="left" | {{SWEruv}} |- | align="left" | {{JPNruv}} |- | align="left" | {{SOWruv}} |} == Sien ook == {{Portaal|Rugby|Ru ball.svg}} == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|1991 Rugby World Cup (Women)|Vrouerugbywêreldbeker 1991}} * {{en}} [https://www.rugbyworldcup.com/2025/en/past-tournaments/1991 Amptelike Vrouerugbywêreldbekerwebwerf] {{Navigasie Vrouerugbywêreldbeker}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Vrouerugbywereldbeker 1991}} [[Kategorie:Cardiff]] [[Kategorie:Geskiedenis van Wallis]] [[Kategorie:Rugbykompetisies in Wallis]] [[Kategorie:Vrouerugbywêreldbeker|1991]] [[Kategorie:Sport in 1991]] 4tk3ti9t9nly9l3a26td8m8ukcy6utt 0 450560 2816086 2816026 2025-06-26T17:38:40Z InternetArchiveBot 131157 Red 0 verwysing(s) en merk 1 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816086 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Terence Tao, PCAST Member (cropped).jpg|duimnael|Terence Chi-Shen Tao in 2021.]] '''Terence Chi-Shen Tao''' FAA FRS ([[Chinees]]: 陶哲軒; gebore [[17 Julie]] [[1975]]) is 'n Australies-Amerikaanse [[wiskundige]], [[Fields-medalje]]wenner, en professor in [[wiskunde]] aan die Universiteit van Kalifornië, Los Angeles (UCLA), waar hy die James en Carol Collins-leerstoel in die Kollege vir Lettere en Wetenskappe beklee. Sy navorsing sluit onderwerpe in harmoniese analise, parsiële differensiaalvergelykings, algebraïese kombinatorika, rekenkundige kombinatorika, geometriese kombinatorika, waarskynlikheidsteorie, saamgeperste waarneming en analitiese getalleteorie.<ref>{{Cite web | url=https://www.quantamagazine.org/mathematician-terence-tao-and-the-collatz-conjecture-20191211/| archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211023/https://www.quantamagazine.org/mathematician-terence-tao-and-the-collatz-conjecture-20191211/| archive-date=23 Oktober 2021 | title=Mathematician Proves Huge Result on 'Dangerous' Problem| date=11 Desember 2019}}{{cbignore}}</ref> Tao is gebore in ‘n gesin van Chinese immigrantouers en het in [[Adelaide (Suid-Australië)|Adelaide]] grootgeword. Tao het die Fields-medalje in 2006 gewen en die Royal Medal en Breakthrough-prys in Wiskunde in 2014, en is 'n 2006 MacArthur-genoot. Tao was die outeur of mede-outeur van meer as driehonderd navorsingsartikels, en word wyd beskou as een van die grootste lewende wiskundiges.<ref>{{Cite web |title=Search &#124; arXiv e-print repository |url=https://arxiv.org/search/?query=%22Terence+Tao%22&searchtype=author&source=header}}</ref><ref name="singmind">{{Cite news|last=Cook|first=Gareth|date=24 Julie 2015|title=The Singular Mind of Terry Tao (Published 2015)|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2015/07/26/magazine/the-singular-mind-of-terry-tao.html|access-date=15 Februarie 2021|issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Cite web |first1=Dana|last1=Mackenzie|url=https://www.smithsonianmag.com/innovation/primed-for-success-166127128/| title=Primed for Success| date=2 Oktober 2007}}</ref><ref>{{Cite web | url=https://bidenwhitehouse.archives.gov/pcast/members/terence-tao/| title=PRESIDENT'S COUNCIL OF ADVISORS ON SCIENCE AND TECHNOLOGY: Terence Tao, PhD| date=2021}}{{cbignore}}</ref><ref>{{Cite web | url=https://newsroom.ucla.edu/releases/Terence-Tao-Mozart-of-Math-7252| title=Terence Tao, 'Mozart of Math,' is first UCLA math prof to win Fields Medal| date=8 Augustus 2006}}</ref><ref name="Terence Tao: the Mozart of maths" /> ==Lewe en loopbaan== ===Familie=== Tao se ouers is eerstegenerasie-immigrante van [[Hongkong]] na [[Australië]].<ref name="ReferenceA">''Wen Wei Po'', Page A4, 24 Augustus 2006.</ref> Tao se pa, Billy Tao, was 'n Chinese kinderarts wat in [[Sjanghai]] gebore is en sy mediese graad (MBBS) in 1969 aan die Universiteit van Hongkong verwerf het.<ref>[https://www.healthshare.com.au/profile/professional/135326-dr-billy-tao/ Dr Billy Tao], Healthshare.</ref> Tao se ma, Grace Leong,[b] is in Hongkong gebore; sy het 'n eersteklas honneursgraad in wiskunde en [[fisika]] aan die Universiteit van Hongkong ontvang.<ref name="Terence Tao: the Mozart of maths">[https://www.smh.com.au/good-weekend/terence-tao-the-mozart-of-maths-20150216-13fwcv.html Terence Tao: the Mozart of maths], 7 Maart 2015, Stephanie Wood, The Sydney Morning Herald.</ref> Sy was 'n hoërskoolonderwyseres van wiskunde en fisika in Hongkong.<ref>''Oriental Daily'', Page A29, 24 Augustus 2006.</ref> Billy en Grace het mekaar as studente aan die Universiteit van Hongkong ontmoet.<ref>[http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Tao.html Terence Chi-Shen Tao], MacTutor History of Mathematics archive, School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland.</ref> Hulle het toe in 1972 van Hongkong na Australië geëmigreer.<ref name="ReferenceA"/><ref name="Terence Tao: the Mozart of maths"/> Tao het ook twee broers, Trevor en Nigel, wat tans in Australië woon. Albei het Australië voorheen by die Internasionale Wiskundige Olimpiade verteenwoordig.<ref name="NigelIMO">{{cite web | title=International Mathematical Olympiad | website= International Mathematical Olympiad - Nigel Tao | url=https://www.imo-official.org/participant_r.aspx?id=783 | language=en | access-date=5 October 2024}}</ref><ref name="TrevorIMO">{{cite web | title=International Mathematical Olympiad | website= International Mathematical Olympiad - Trevor Tao | url=https://www.imo-official.org/participant_r.aspx?id=3893 | language=en | access-date=5 Oktober 2024}}</ref> Verder het Trevor Tao Australië internasionaal in [[skaak]] verteenwoordig en beklee hy die titel van Internasionale Skaak Meester.<ref>{{cite web | url=https://ratings.fide.com/profile/3201961 | title=Tao, Trevor }}</ref> Tao praat [[Kantonees]], maar kan nie Chinees skryf nie. Tao is getroud met Laura Tao, 'n elektriese ingenieur by [[Nasa|NASA]] se Jet Propulsion Laboratory.<ref name="Terence Tao: the Mozart of maths" /><ref>{{Cite web |url=http://www.smithsonianmag.com/science-nature/tao.html |title=History, Travel, Arts, Science, People, Places – Smithsonian |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120910212718/http://www.smithsonianmag.com/science-nature/tao.html |archive-date=10 September 2012 |access-date=5 September 2015}}</ref> Hulle woon in [[Los Angeles]], [[Kalifornië]], en het twee kinders.<ref>{{Cite web |last=Wood |first=Stephanie |date=2015-03-04 |title=Terence Tao: the Mozart of maths |url=https://www.smh.com.au/lifestyle/terence-tao-the-mozart-of-maths-20150216-13fwcv.html |access-date=2023-02-13 |website=The Sydney Morning Herald |language=en}}</ref> ===Kinderjare=== As 'n wonderkind,<ref>{{Citation |last=Clements |first=M. A. (Ken) |title=Terence Tao |jstor=3482178 |journal=Educational Studies in Mathematics |volume=15 |issue=3 |pages=213–238 |year=1984 |doi=10.1007/BF00312075|s2cid=189827772 }}.</ref> het Tao 5 grade oorgeslaan.<ref>{{cite web | url=http://www.asiapacific-mathnews.com/01/0101/0023_0026.html | title=Asia Pacific Math Newsletter }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.masterclass.com/classes/terence-tao-teaches-mathematical-thinking/chapters/terence-tao-s-journey | title=Terence Tao's Journey }}</ref> Tao het van jongs af buitengewone wiskundige vermoëns getoon en op 9-jarige ouderdom universiteitsvlak-wiskundekursusse bygewoon. Hy is een van slegs drie kinders in die geskiedenis van die Johns Hopkins Study of Exceptional Talent-program wat 'n telling van 700 of meer op die SAT-wiskunde-afdeling behaal het toe hy net agt jaar oud was; Tao het 'n telling van 760 behaal.<ref>{{Cite web|url=https://www.davidsongifted.org/resource-library/|title=Resources for Gifted Children & their Families|website=Davidson Institute}}</ref> Julian Stanley, Direkteur van die Studie van Wiskundig Vroegtydige Jeug, het gesê dat Tao die grootste wiskundige redenasievermoë gehad het wat hy in jare van intensiewe soektog gevind het.<ref name="singmind" /><ref>{{Cite web| url=http://www.davidsongifted.org/Search-Database/entry/A10116| archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211023/http://www.davidsongifted.org/Search-Database/entry/A10116| archive-date=23 Oktober 2021 |title=Radical Acceleration in Australia: Terence Tao |website=www.davidsongifted.org}}{{cbignore}}</ref> Tao was die jongste deelnemer tot nog toe aan die Internasionale Wiskundige Olimpiade, en het die eerste keer op tienjarige ouderdom meegeding; in 1986, 1987 en 1988 het hy onderskeidelik 'n brons-, silwer- en goue medalje gewen. Tao bly die jongste wenner van elk van die drie medaljes in die Olimpiade se geskiedenis, nadat hy die goue medalje op 13-jarige ouderdom in 1988 gewen het.<ref>{{Cite web|url=https://www.imo-official.org/year_info.aspx?year=1988|title=International Mathematical Olympiad|website=www.imo-official.org}}</ref> ===Loopbaan === Op 14-jarige ouderdom het Tao die Research Science Institute bygewoon, 'n somerprogram vir hoërskoolleerlinge. In 1991 het hy sy baccalaureus- en meestersgrade op 16-jarige ouderdom van Flinders Universiteit onder leiding van Garth Gaudry ontvang.<ref name="theage.com.au">[http://www.theage.com.au/articles/2006/08/22/1156012542775.html It's prime time as numbers man Tao tops his Field] Stephen Cauchi, 23 Augustus 2006. Besoek 31 August 2006.</ref> In 1992 het hy 'n nagraadse Fulbright-beurs gewen om navorsing in wiskunde aan die [[Princeton-universiteit]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] te doen. Van 1992 tot 1996 was Tao 'n nagraadse student aan die Princeton-universiteit onder leiding van Elias Stein, en het sy PhD op 21-jarige ouderdom ontvang.<ref name="theage.com.au" /> In 1996 het hy by die fakulteit van die Universiteit van Kalifornië, Los Angeles, aangesluit. In 1999, toe hy 24 was, is hy bevorder tot vol professor aan UCLA en bly hy die jongste persoon wat ooit deur die instelling in daardie posisie aangestel is.<ref name="theage.com.au" /> Hy is bekend vir sy samewerkende ingesteldheid; teen 2006 het Tao saam met meer as 30 ander aan sy bevindings gewerk,<ref name="singmind" /> en teen Oktober 2015 68 mede-outeurs bereik. Tao het 'n besonder uitgebreide samewerking met die Britse wiskundige Ben J. Green gehad; saam het hulle die Green-Tao-stelling bewys, wat welbekend is onder beide amateur- en professionele wiskundiges. Hierdie stelling bepaal dat daar arbitrêr lang rekenkundige progressies van [[priemgetal]]le is. Die ''[[New York Times]]'' het dit so beskryf:<ref>{{cite news | url=https://www.nytimes.com/2007/03/13/science/13prof.html| archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211023/https://www.nytimes.com/2007/03/13/science/13prof.html| archive-date=23 Oktober 2021 | title=Journeys to the Distant Fields of Prime | author=Kenneth Chang | date=13 Maart 2007 | work=The New York Times}}{{cbignore}}</ref><ref>{{cite news | url =https://www.nytimes.com/2007/03/13/pageoneplus/14corrections.ART-010.html| archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211023/https://www.nytimes.com/2007/03/13/pageoneplus/14corrections.ART-010.html| archive-date=23 Oktober 2021 | title = Corrections: For the Record| date=13 Maart 2007| work =The New York Times}}{{cbignore}}</ref> “In 2004 het dr. Tao, saam met Ben Green, 'n wiskundige nou aan die [[Universiteit van Cambridge]] in [[Engeland]], 'n probleem opgelos wat verband hou met die tweelingpriemvermoede deur na priemgetalprogressies te kyk - reekse getalle wat ewe ver van mekaar gespasieer is. (Byvoorbeeld, 3, 7 en 11 vorm 'n progressie van priemgetalle met 'n spasiëring van 4; die volgende getal in die reeks, 15, is nie 'n priemgetal nie.) Dr. Tao en dr. Green het bewys dat dit altyd moontlik is om, êrens in die oneindigheid van [[heelgetal]]le, 'n progressie van priemgetalle van gelyke spasiëring en enige lengte te vind.” Baie ander resultate van Tao het hoofstroom aandag in die wetenskaplike pers gekry, insluitend: * sy vestiging van eindige tyd-opblaas vir 'n wysiging van die Navier-Stokes bestaan en gladheid Millennium Probleem.<ref name="quantanavier">{{cite web| url = https://www.quantamagazine.org/a-fluid-new-path-in-grand-math-challenge-20140224/| title = Quanta Magazine| date = 24 Februarie 2014}}</ref> * sy 2015 oplossing van die Erdős diskrepansie probleem, wat entropie ramings binne analitiese getalleteorie gebruik het.<ref>{{cite web|url=https://www.quantamagazine.org/terence-taos-answer-to-the-erdos-discrepancy-problem-20151001/| archive-url=https://web.archive.org/web/20190226123018/https://www.quantamagazine.org/terence-taos-answer-to-the-erdos-discrepancy-problem-20151001| archive-date=26 Februarie 2019|title=Terence Tao's Answer to the Erdős Discrepancy Problem|website=Quanta Magazine|date=Oktober 2015}}{{cbignore}}</ref> * sy 2019 vordering met die Collatz-vermoede, waarin hy die probabilistiese bewering bewys het dat byna alle Collatz-bane byna begrensde waardes bereik.<ref>{{cite journal|arxiv=1801.05914|date=6 April 2020|title=The De Bruijn-Newman constant is non-negative|last2=Tao|first2=Terence|last1=Rodgers|first1=Brad|journal=Forum of Mathematics, Pi|volume=8|pages=e6|doi=10.1017/fmp.2020.6 |doi-access=free}}.</ref> Tao het ook 'n aantal vermoedens opgelos of vordering gemaak met hulle. In 2012 het Green en Tao bewyse aangekondig van die vermoedelike "boordplantprobleem", wat vra vir die maksimum aantal lyne deur presies 3 punte in 'n stel van n punte in die vlak, nie almal op 'n lyn nie. In 2018, saam met Brad Rodgers, het Tao getoon dat die de Bruijn-Newman-konstante, waarvan die nie-positiwiteit gelykstaande is aan die Riemann-hipotese, nie-negatief is.<ref>{{cite journal|arxiv=1801.05914|date=6 April 2020|title=The De Bruijn-Newman constant is non-negative|last2=Tao|first2=Terence|last1=Rodgers|first1=Brad|journal=Forum of Mathematics, Pi|volume=8|pages=e6|doi=10.1017/fmp.2020.6 |doi-access=free}}.</ref> In 2020 het Tao Sendov se vermoede bewys, rakende die liggings van die wortels en kritieke punte van 'n komplekse polinoom, in die spesiale geval van polinome met 'n voldoende hoë graad.<ref>{{cite journal | last1=Tao | first1=Terence | title=Sendov's conjecture for sufficiently high degree polynomials | date=2022 | arxiv=2012.04125 | journal=Acta Mathematica | volume=229 | issue=2 | pages=347–392 | doi=10.4310/ACTA.2022.v229.n2.a3 | doi-access=free}}</ref> ===Erkenning=== [[Lêer:Terence Tao.jpg|duimnael|Tao at ICM 2006.]] Tao het oor die jare talle wiskundige eerbewyse en toekennings gewen.<ref>{{cite web |url=https://www.math.ucla.edu/~tao/preprints/cv.html |title=Vitae |publisher= UCLA |access-date=5 September 2015}}</ref> Hy is 'n genoot van die [[Royal Society]], die Australiese Akademie vir Wetenskap (ooreenstemmende lid), die Nasionale Akademie vir Wetenskappe (buitelandse lid), die Amerikaanse Akademie vir Kuns en Wetenskappe, die Amerikaanse Filosofiese Vereniging,<ref>{{Cite web|title=APS Member History|url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Terence+Tao&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced|access-date=19 Maart 2021|website=search.amphilsoc.org}}</ref> en die Amerikaanse Wiskundige Vereniging.<ref>[http://www.ams.org/profession/fellows-list List of Fellows of the American Mathematical Society], besoek 25 Augustus 2013.</ref> In 2006 het hy die Fields-medalje ontvang; hy was die eerste Australiër, die eerste UCLA-fakulteitslid, en een van die jongste wiskundiges wat die toekenning ontvang het.<ref name="2006 Fields Medals awarded">{{cite journal| title = 2006 Fields Medals awarded | journal = Notices of the American Mathematical Society| volume = 53|issue = 9|date=Oktober 2006 | url = http://www.ams.org/notices/200609/comm-prize-fields.pdf| archive-url=https://web.archive.org/web/20061102135505/http://www.ams.org/notices/200609/comm-prize-fields.pdf| archive-date=2 November 2006| pages= 1037–1044}}</ref><ref name="cbc.ca">{{cite news|url=https://www.cbc.ca/news/science/reclusive-russian-turns-down-math-world-s-highest-honour-1.622524| archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211023/http://www.cbc.ca/technology/story/2006/08/22/math-fields.html| archive-date=23 Oktober 2021|title=Reclusive Russian turns down math world's highest honour|publisher=Canadian Broadcasting Corporation (CBC)|date=22 Augustus 2006|access-date=26 Augustus 2006}}{{cbignore}}</ref> Hy is ook bekroon met die MacArthur-genootskap. Hy is in ''[[The New York Times]]'', ''[[CNN]]'', ''[[USA Today]]'', ''Popular Science'', en baie ander media-afsetpunte gepubliseer.<ref>{{cite web |url=https://www.math.ucla.edu/~tao/media.html| archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211023/https://www.math.ucla.edu/~tao/media.html| archive-date=23 Oktober 2021 |title=Media information |publisher= UCLA |access-date=5 September 2015}}</ref> In 2014 het Tao 'n CTY Distinguished Alumni Honor van die Johns Hopkins Sentrum vir Begaafde en Talentevolle Jeug ontvang voor 979 deelnemers in graad 8 en 9 wat in dieselfde program is as waaruit Tao gegradueer het. In 2021 het president [[Joe Biden]] aangekondig dat Tao gekies is as een van 30 lede van sy president se raad van adviseurs oor wetenskap en tegnologie, 'n liggaam wat Amerika se mees vooraanstaande leiers in wetenskap en tegnologie bymekaarbring.<ref>{{cite web|url=https://bidenwhitehouse.archives.gov/briefing-room/statements-releases/2021/09/22/president-biden-announces-members-of-presidents-council-of-advisors-on-science-and-technology/| archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211023/https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2021/09/22/president-biden-announces-members-of-presidents-council-of-advisors-on-science-and-technology/| archive-date=23 Oktober 2021|title=President Biden Announces Members of President's Council of Advisors on Science and Technology|website=White House|date=22 September 2021}}</ref> In 2021 is Tao bekroon met die Riemann-prysweek as ontvanger van die eerste Riemann-prys 2019 deur die Riemann Internasionale Skool vir Wiskunde aan die Universiteit van Insubria.<ref>{{Cite news|date=21 September 2021|title=Terence Tao, il matematico con il QI più alto al mondo: "Non so cantare e ho fallito un paio di esami""|work=Huffington Post Italy|url=https://www.huffingtonpost.it/entry/terence-tao-il-matematico-con-il-qi-piu-alto-al-mondo-non-so-cantare-e-ho-fallito-un-paio-di-esami_it_614992f4e4b00171833fea6a| archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211023/https://www.huffingtonpost.it/entry/terence-tao-il-matematico-con-il-qi-piu-alto-al-mondo-non-so-cantare-e-ho-fallito-un-paio-di-esami_it_614992f4e4b00171833fea6a| archive-date=23 Oktober 2021}}</ref> Tao was 'n finalis om in 2007 Australiër van die Jaar te word.<ref>National Australia Day Committee, [https://web.archive.org/web/20221005030637/https://cms.australianoftheyear.org.au/recipients/professor-terence-tao Terence Tao – Australian of the Year]. Besoek 3 Februarie 2023.</ref> Teen 2022 het Tao meer as driehonderd artikels gepubliseer, asook sestien boeke.<ref>{{cite web|url=https://mathscinet.ams.org/mathscinet/MRAuthorID/361755|title=Terence C. Tao|website=MathSciNet|publisher=American Mathematical Society|access-date=24 November 2022}}</ref> Hy het 'n Erdős-nommer van 2.<ref>{{cite web |url=https://www.math.ucla.edu/~tao/whoami.html| archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211023/https://www.math.ucla.edu/~tao/whoami.html| archive-date=23 Oktober 2021 |title=Who am I? |publisher= UCLA |access-date=5 September 2015}}</ref> Hy is 'n navorser wat baie aangehaal word.<ref>{{Cite web|title=Terence Tao's Publons profile|url=https://publons.com/researcher/2356887/terence-tao/| archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211023/https://publons.com/researcher/2356887/terence-tao/| archive-date=23 Oktober 2021|access-date=6 Februarie 2021|website=publons.com|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Highly Cited Researchers|url=https://publons.com/awards/highly-cited/2019/| archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211023/https://publons.com/awards/highly-cited/2019/| archive-date=23 Oktober 2021|access-date=6 Februarie 2021|website=publons.com}}</ref> 'n Artikel deur New Scientist<ref>''|NewScientist.com'', [https://www.newscientist.com/article/dn9813-prestigious-fields-medals-for-mathematics-awarded.html Prestigious Fields Medals for mathematics awarded], 22 Augustus 2006.</ref> skryf oor sy vermoë: "Tao se reputasie is so groot dat wiskundiges nou meeding om hom in hul probleme te interesseer, en hy word 'n soort Meneer Herstel vir gefrustreerde navorsers. "As jy vashaak met 'n probleem, dan is een uitweg om Terence Tao te interesseer," sê Charles Fefferman professor in wiskunde aan Princeton-universiteit."<ref name="2006 Fields Medals awarded"/> Die Britse wiskundige en Fields-medaljewenner Timothy Gowers het oor Tao se breedte van kennis opgemerk:<ref>Mathematical Reviews MR2523047, Hersien deur Timothy Gowers of Terence Tao's ''Poincaré's legacies, part I'', http://mathscinet{{Dooie skakel|date=Junie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> "Tao se wiskundige kennis het 'n buitengewone kombinasie van breedte en diepte: hy kan met selfvertroue en gesaghebbend skryf oor onderwerpe so uiteenlopend soos parsiële differensiaalvergelykings, analitiese getalleteorie, die meetkunde van 3-veelvuldighede, niestandaardanalise, groepteorie, [[modelteorie]], [[kwantummeganika]], [[waarskynlikheid]], ergodiese teorie, kombinatorika, harmoniese analise, beeldverwerking, funksionele analise en vele ander. Sommige hiervan is gebiede waartoe hy fundamentele bydraes gelewer het. Ander is gebiede wat hy blykbaar op die diep intuïtiewe vlak van 'n kenner verstaan, ten spyte daarvan dat hy amptelik nie in daardie gebiede werk nie. Hoe hy dit alles doen, asook om artikels en boeke teen 'n geweldige tempo te skryf, is 'n algehele misterie. Daar word gesê dat [[David Hilbert]] die laaste persoon was wat alle wiskunde geken het, maar dit is nie maklik om gapings in Tao se kennis te vind nie, en as jy dit doen, kan jy dalk vind dat die gapings 'n jaar later gevul is." == Verwysings == {{Verwysings|3}} {{Wenners van die Fields-medalje}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Tao, Terence}} [[Kategorie:Geboortes in 1975]] [[Kategorie:Amerikaanse wiskundiges]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Fields-medalje wenners]] omovy2wza8fgyym2lwpkz242irfsg20 0 450567 2816282 2815825 2025-06-26T22:28:33Z InternetArchiveBot 131157 Red 0 verwysing(s) en merk 1 as dood.) #IABot (v2.0.9.5 2816282 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbywêreldbeker | kenteken = | kentekengrootte = | gasheer = {{vlagland|Skotland}} | datums = 11 – 24 April 1994 | nasies = 12 | kampioen = {{ENGruv}} | naaswenner = {{USAruv}} | derdeplek = {{FRAruv}} | wedstryde = 31 | bywoning = | drieë = | toppuntebehaler = | meeste drieë = | vorige = [[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] | volgende = [[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] }} Die '''Vrouerugbywêreldbeker 1994''' ([[Engels]]: ''1994 Women’s Rugby World Cup'') is van 11 tot 24 April 1994 in [[Skotland]] beslis. Dit was die tweede [[vrouerugbywêreldbeker]]toernooi van die vierjaarlikse vrouerugbywêreldkampioenskap. Oorspronklik sou dié toernooi van 10 tot 24 April in [[Amsterdam]] aangebied word, maar dit is enkele weke voor sy begin verskuif, omdat die organiseerders nie die erkenning deur die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou [[Wêreldrugby]]) verkry het nie. Dit is eers terugwerkend, nadat die beheerliggaam die organisasie van die toernooi oorgeneem het, amptelik as die tweede vrouerugbywêreldbekertoernooi erken. In 2009 is dit amptelike en terugwerkend deur die wêreldbeheerliggaam as vrouerugbywêreldbekertoernooi erken, toe vir die eerste keer ’n lys van al die vrouerugbywêreldkampioene uitgereik is.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.irb.com/newsmedia/mediazone/pressrelease/newsid%3D2033145.html |title=Race on to host 2014 Women's Rugby World Cup |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=27 Augustus 2009 |accessdate=2 Desember 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131202230504/http://www.irb.com/newsmedia/mediazone/pressrelease/newsid%3D2033145.html |archive-date=2 Desember 2013 |url-status=dead}}</ref> Die organiseerders het ’n aantal nasionale spanne uitgenooi om aan die toernooi deel te neem, waarvan twaalf ingestem het: [[Engelse nasionale vrouerugbyspan|Engeland]], [[Franse nasionale vrouerugbyspan|Frankryk]], [[Ierse nasionale vrouerugbyspan|Ierland]], [[Japannese nasionale vrouerugbyspan|Japan]], [[Kanadese nasionale vrouerugbyspan|Kanada]], [[Kasakse nasionale vrouerugbyspan|Kasakstan]], [[Russiese nasionale vrouerugbyspan|Rusland]], [[Skotse nasionale vrouerugbyspan|Skotland]], Skotse Studente, [[Spaanse nasionale vrouerugbyspan|Spanien]], [[Sweedse nasionale vrouerugbyspan|Swede]], die [[Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan|Verenigde State]] en [[Walliese nasionale vrouerugbyspan|Wallis]]. Tydens die Vrouerugbywêreldbeker 1994 is 31 wedstryde gespeel, waaronder twaalf tydens die groepfase, sewe tydens die Plaat, vier in die Skild en agt in die Kampioenskap, insluitende die eindstryd. Die spanne is in vier groepe van drie elk verdeel, waarvan elke span een keer teen al die ander spanne in die groep gespeel het. Die twee beste spanne van elke groep het hierna vir die kwarteindrondte (die Kampioenskap) gekwalifiseer, terwyl die ander span aan die Plaat deelgeneem het. Spanne wat in die Kampioenskap se kwarteindrondte uitgeskakel is, het aan die Skild deelgeneem. Engeland het die eindstryd op [[Raeburn Place]] in [[Edinburg]] teen die Verenigde State met 38–23 gewen en sodoende sy eerste vrouerugbywêreldbekertitel ingepalm. Frankryk het in die derde en Wallis in die vierde plek geëindig. == Aanbieding == In die protokol van die IRVR se tussentydse vergadering staan die volgende oor die “Internasionale Vrouetoernooi 1994” geskryf: : “Die Raad het ooreengekom om die oorweging van deelname deur lidunies aan die toernooi uit te stel totdat ’n formele versoek deur die organiseerders ontvang word.”<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.uiweb.uidaho.edu/clubs/womens_rugby/RugbyRoot/rugby/games/Sched94/womenswc.html |title=Schedule 1994 |publisher=Uiweb.uidaho.edu |accessdate=25 Junie 2009 }}{{Dooie skakel|date=Junie 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Vervolgens was dit onseker, of die toernooi as ’t ware die “Vrouerugbywêreldbeker” was, buitendien het die IRVR geweier om die toernooi ongeag van sy status te ondersteun – die “uitstelling” was in praktyk ’n weiering om in te stem, aangesien die volgende beplande IRVR-vergadering slegs enkele dae voor die toernooi se afskop geskeduleer is. Om dié rede het ’n aantal rugbyunies daarop besluit, om nie die reiskoste te dra nie (waaronder Nieu-Seeland, waar die vrouerugby intussen volledig in die beheerliggaam geïntegreer was, en later ook ander beheerliggame) of hulle geheel en al aan die toernooi te onttrek. Gevolglik het verskeie spanlede daarop besluit om die koste self te betaal, maar die onsekerheid oor die aanbieding en die finansiële risiko wat met die uitskakeling van die toernooi gepaard gegaan het, het die organiseerders genoop om die toernooi (nogal skielik) af te las. Diegene vroue, wat hard geoefen het en geveg het om geld in te samel, was deur die kansellasie teleurgesteld en het gou ’n eie toernooi in Skotland gereël. Ondanks die IRVR se dreigemente met sanksies teen beheerliggame, wat aan die nieerkende toernooi deelneem, het dit plaasgevind. Hierdie Vrouerugbywêreldbeker is soos die vorige 1991-toernooi nie deur die IRVR erken nie en die Skotse organiseerders het ook geen amptelike erkenning versoek nie. Nogtans het al die deelnemende spanne dit as ’n “werklike” wêreldbeker beskou. Aan die toernooi het uiteindelik elf van die oorspronklik 16 beplande spanne deelgeneem – naas [[Black Ferns|Nieu-Seeland]] het [[Nederlandse nasionale vrouerugbyspan|Nederland]] as oorspronklike gasvroue hulle ook aan die toernooi onttrek, [[Spaanse nasionale vrouerugbyspan|Spanje]] het eers laat onttrek – nadat die groepe se loting reeds plaasgevind het – en hulle is met ’n Skotse Studentespan vervang. Ook [[Italiaanse nasionale vrouerugbyspan|Italië]] en [[Duitse nasionale vrouerugbyspan|Duitsland]] was noemenswaardige was noemenswaardige afwesige spanne. Die [[Sowjetse nasionale vrouerugbyspan|Sowjetunie]] wou deelneem, maar ná sy ontbinding is dit met [[Russiese nasionale vrouerugbyspan|Rusland]] en [[Kasakse nasionale vrouerugbyspan|Kasakstan]] vervang. Reeds tydens die toernooi was dit ’n groot sukses.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://users.ox.ac.uk/~ouwrugby/AhistoryoftheWomensRugbyWorldCup.shtml |title=A History of the Women's World Cup |publisher=Users.ox.ac.uk |accessdate=12 Desember 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081212094016/http://users.ox.ac.uk/~ouwrugby/AhistoryoftheWomensRugbyWorldCup.shtml |archive-date=12 Desember 2008 |url-status=dead}}</ref> == Deelnemers == Die organiseerders het ’n aantal nasionale spanne uitgenooi om aan die toernooi deel te neem, waarvan elf ingestem het. Weens [[Spaanse nasionale vrouerugbyspan|Spanje]] se korttermyn-onttrekking het ’n Skotse Sudentespan deelgeneem om die groep aan te vul. Dit is die enigste toernooi waaraan Nieu-Seeland nie deelgeneem het nie. [[Lêer:1994 Rugby World Cup (women) participating nations.svg|duimnael|400px|Spanne wat aan die Vrouerugbywêreldbeker 1994 deelgeneem het: {{sleutel|#f00|Gasvroue}} {{sleutel|#880|Uitgenooi deur die organiseerders}} {{sleutel|#088|Deelname onttrek}} {{sleutel|#e0e0e0|Nie deelgeneem nie}}]] {| class="wikitable sortable" !Span !Kwalifiseringmetode !Verskynings by eindstryde !Laaste verskyning !Vorige beste prestasie !Groep |- |{{SCOruv}} |'''Gasvroue''' |Eerste |– |Debuut |B |- |{{ENGruv}} |rowspan="11"|Uitgenooi |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] |Naaswenner <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |B |- |{{FRAruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] |Derde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |C |- |{{IRLruv}} |Eerste |– |Debuut |C |- |{{JPNruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] |Elfde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |A |- |{{CANruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] |Vyfde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |D |- |{{KAZruv}} |Eerste |– |Debuut |D |- |{{RUSruv}} |Eerste |– |Debuut |B |- |{{vlagikoon|Skotland}} Skotse Studente |Eerste |– |Debuut |C |- |{{SWEruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] |Tiende plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |A |- |{{USAruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] |'''Kampioen''' <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |A |- |{{WALruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] |Negende plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |D |} == Stadions == <center> {| class="wikitable centered" style="text-align:center" ! [[Edinburg]] ! rowspan="15"|{{Location map+|Skotland|float=center|width=400||places= {{Location map~|Skotland|label=Raeburn Place|position=left|lat=55.960803|long=-3.213119|region=GB-EDH}} {{Location map~|Skotland|label=Meggetland Sportkompleks|position=right|lat=55.928172|long=-3.234366|region=GB-EDH}} {{Location map~|Skotland|label=Greenyards|position=right|lat=55.6|long=-2.723|region=GB-SCB}} {{Location map~|Skotland|label=Burnbrae|position=left|lat=55.934875|long=-4.313536|region=GB-EDU}} {{Location map~|Skotland|label=Beveridgepark|position=top|lat=56.10373|long=-3.17181|region=GB-FIF}} {{Location map~|Skotland|label=Netherdale| position=left|lat=55.607445|long=-2.782545|region=GB-SCB}} }} ! [[Edinburg]] |- | [[Raeburn Place]] | [[Meggetland Sportkompleks]] |- | <small>{{Koördinate|55|57|38.89|N|3|12|47.23|W|type:landmark|aansig=inlyn|name=Raeburn Place}}</small> | <small>{{Koördinate|55|55|41|N|3|14|04|W|type:landmark|aansig=inlyn|name=Meggetland Sportkompleks}}</small> |- | Kapasiteit: '''2&nbsp;500''' | Kapasiteit: '''4&nbsp;388''' |- | [[Lêer:Raeburn Place, Edinburgh.JPG|200px]] | [[Lêer:Meggetland - geograph.org.uk - 289538.jpg|200px]] |- ! [[Melrose]] ! [[Milngavie]] |- | [[Greenyards]] | Burnbrae |- | <small>{{Koördinate|55|36|0|N|2|43|22.8|W|type:landmark|aansig=inlyn|name=Greenyards}}</small> | <small>{{Koördinate|55|56|5.55|N|4|18|48.73|W|type:landmark|aansig=inlyn|name=Burnbrae}}</small> |- | Kapasiteit: '''1&nbsp;174''' | Kapasiteit: '''2&nbsp;500''' |- | [[Lêer:The Greenyards - geograph.org.uk - 372202.jpg|200px]] | [[Lêer:West of Scotland Football Club (geograph 3790481).jpg|200px]] |- ! [[Kirkcaldy]] ! [[Galashiels]] |- | [[Beveridgepark]] | [[Netherdale]] |- | <small>{{Koördinate|56|6|13.43|N|3|10|18.52|W|type:landmark|aansig=inlyn|name=Beveridgepark}}</small> | <small>{{Koördinate|55|36|26.8|N|2|46|57.16|W|type:landmark|aansig=inlyn|name=Netherdale}}</small> |- | Kapasiteit: '''35&nbsp;000''' | Kapasiteit: '''4&nbsp;000''' |- | | [[Lêer:Gala Fairydean Football ground - geograph.org.uk - 781235.jpg|200px]] |}</center> == Formaat == Die Vrouerugbywêreldbeker 1994 is oor 14 dae tussen twaalf verskillende spanne oor 31 wedstryde beslis. Dit het op 11 April 1994 op Greenyards in Melrose met die openingswedstryd tussen Swede en die Verenigde State afgeskop. Die toernooi het geëindig op 24 April op die Raeburn Place in Edinburg met die eindstryd tussen Engeland en Verenigde State, waartydens die Rose die trofee ingepalm het. === Kalender === Die volgende tabel dui die Vrouerugbywêreldbeker 1994 se daaglikse program aan. ’n Pers blokkie dui op wedstryde tydens die groepfase, ’n siaan blokkie op wedstryde tydens die Plaat, ’n groen blokkie op wedstryde tydens die Kampioenskap en Skild, ’n blou blokkie op die bronseindstryd en ’n geel blokkie op die eindstryd. {| class="toptextcells" | {| class="wikitable center" style="font-size:95%; text-align:center;" |+ Aantal daaglikse wedstryde tydens die toernooi |- ! scope=col|Groepfase<br />April ! scope=col|Ma<br />11 ! scope=col|Di<br />12 ! scope=col|Wo<br />13 ! scope=col|Do<br />14 ! scope=col|Vr<br />15 ! scope=col|Sa<br />16 |- |style="text-align:left;"|Groep A <!-- 11 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 12 -->| <!-- 13 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 14 -->| <!-- 15 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 16 -->| |- |style="text-align:left;"|Groep B <!-- 11 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 12 -->| <!-- 13 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 14 -->| <!-- 15 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 16 -->| |- |style="text-align:left;"|Groep C <!-- 11 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 12 -->| <!-- 13 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 14 -->| <!-- 15 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 16 -->| |- |style="text-align:left;"|Groep D <!-- 11 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 12 -->| <!-- 13 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 14 -->| <!-- 15 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 16 -->| |- ! scope=col|Plaat<br />April ! scope=col|Sa<br />17 ! scope=col|So<br />18 ! scope=col|Ma<br />19 ! scope=col|Di<br />20 ! scope=col|Wo<br />21 ! scope=col|Do<br />22 ! scope=col|Vr<br />23 |- |style="text-align:left;"|Plaat <!-- 17 -->|style="background:#7DF9FF;"| 2 <!-- 18 -->| <!-- 19 -->|style="background:#7DF9FF;"| 2 <!-- 20 -->| <!-- 21 -->|style="background:#7DF9FF;"| 2 <!-- 22 -->| <!-- 23 -->|style="background:#7DF9FF;"| '''1''' |- ! scope=col|Kampioenskap en Skild<br />April ! scope=col|Sa<br />17 ! scope=col|So<br />18 ! scope=col|Ma<br />19 ! scope=col|Di<br />20 ! scope=col|Wo<br />21 ! scope=col|Do<br />22 ! scope=col|Vr<br />23 ! colspan=2 scope=col|Sa<br />24 |- |style="text-align:left;"|Kampioenskap en Skild <!-- 17 -->|style="background:#00cc33;"| 4 <!-- 18 -->| <!-- 19 -->| <!-- 20 -->|style="background:#00cc33;"| 4 <!-- 21 -->| <!-- 22 -->| <!-- 23 -->|style="background:#00cc33;"| 2 <!-- 24 -->|style="background:#3399FF;"| '''1''' <!-- 24 -->|style="background:#ffcc00| '''1''' |} | {| ! colspan=2| Verklaring |- | {{sleutel|#c364f3|Groepwedstryde}} |- | {{sleutel|#7DF9FF|Plaat}} |- | {{sleutel|#00cc33|Kampioenskap en Skild}} |- | {{sleutel|#3399ff|Bronseindstryd}} |- | {{sleutel|#ffcc00|Eindstryd}} |} |} === Groepe === {| class="wikitable" ! style="width:25%"|[[#Groep A|Groep A]] ! style="width:25%"|[[#Groep B|Groep B]] ! style="width:25%"|[[#Groep C|Groep C]] ! style="width:25%"|[[#Groep D|Groep D]] |- | {{JPNruv}}<br /> {{SWEruv}}<br /> {{USAruv}} | {{ENGruv}}<br /> {{RUSruv}}<br /> {{SCOruv}} | {{FRAruv}}<br /> {{IRLruv}}<br /> {{vlagikoon|Skotland}} Skotse Studente | {{CANruv}}<br /> {{KAZruv}}<br /> {{WALruv}} |} === Groepfase === Die tweede Vrouerugbywêreldbekertoernooi is deur twaalf nasionale vrouerugbyspanne beslis. Daar is geen kwalifisering gehou om die deelnemende spanne te bepaal nie, die deelnemende spanne is egter deur die organiseerders genooi. Vir die groepfase is die twaalf deelnemende spanne in vier groepe van drie elk verdeel; elke span het een wedstryd teen elk van die ander spanne in dieselfde groep gespeel, dus het elke span twee wedstryde in die groepfase gespeel. Twee punte is vir ’n oorwinning toegeken, een vir ’n gelykop en geen punte vir ’n nederlaag. Klassifisering binne elke groep was gegrond op die volgende puntestelsel: * Twee wedstrydpunte vir ’n oorwinning; * Een vir ’n gelykop; * geen vir ’n nederlaag. Aan die einde van die groepfase is die spanne gerangskik van die eerste na die derde posisie, gegrond op versamelde wedstrydpunte, met die twee beste spanne van elke groep wat na die kwarteindrondte (die Kampioenskap) deurgedring het, terwyl die derde geplaaste span aan die Plaat deelgeneem het. === Plaat === Die Plaat het bestaan uit een groep van vier spanne, waar elke span een wedstryd teen elk van die ander spanne in dieselfde groep gespeel het en die twee beste spanne in die eindstryd ontmoet het. === Kampioenskap en Skild === Van die begin van dié fase af het die toernooi ’n uitklopformaat aangeneem wat uit twaalf wedstryde bestaan het: vier kwarteindstryde, twee halfeindstryde, ’n derdeplekwedstryd en die eindstryd. Die wenner en naaswenner van elk van die groepe het na die Kampioenskap deurgedring. Groepwenners het teen naaswenners in ander groepe in die kwarteindstryde gespeel, byvoorbeeld: die wenner van Groep A het teen die naaswenner van Groep C en die wenner van Groep B teen die naaswenner van Groep D gespeel. Spanne van dieselfde groep sou dus eers in óf die klein finale óf die eindstryd kon herontmoet het. Spanne wat in die Kampioenskap se halfeindrondte uitgeskakel is, het aan die Skild deelgeneem. == Wedstryde == {| class="infobox bordered" | style="background:#cfc;"|Kwalifiseer vir die Kampioenskap. |- | style="background:#ffc;"|Kwalifiseer vir die Plaat. |} Die wedstryde is in drie fases opgedeel, naamlik die groepfase, die Plaat en die Kampioenskap. === Groepfase === Twaalf spanne het aan die groepfase deelgeneem. Die twee beste spanne in elke groep het na die Kampioenskap deurgedring, terwyl die derde span aan die Plaat deelgeneem het. ==== Groep A ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{USAruv}} |2||2||0||0||232||0||+232||'''6''' |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{JPNruv}} |2||1||0||1||10||126||−116||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{SWEruv}} |2||0||0||2||5||121||–116||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 11 April 1994 |tyd = |tuis = {{SWEruv-r}} |telling = 0–111 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Greenyards]], [[Melrose]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 13 April 1994 |tyd = |tuis = {{JPNruv-r}} |telling = 10–5 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Greenyards]], [[Melrose]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 15 April 1994 |tyd = |tuis = {{JPNruv-r}} |telling = 0–121 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Greenyards]], [[Melrose]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Groep B ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{ENGruv}} |2||2||0||0||92||0||+92||'''6''' |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{SCOruv}} |2||1||0||1||51||26||+25||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{RUSruv}} |2||0||0||2||0||117||–117||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 11 April 1994 |tyd = |tuis = {{ENGruv-r}} |telling = 66–0 |rapport = |weg = {{RUSruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Meggetland Sportkompleks]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 13 April 1994 |tyd = |tuis = {{SCOruv-r}} |telling = 51–0 |rapport = |weg = {{RUSruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Meggetland Sportkompleks]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 15 April 1994 |tyd = |tuis = {{SCOruv-r}} |telling = 0–26 |rapport = |weg = {{ENGruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Meggetland Sportkompleks]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Groep C ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{FRAruv}} |2||2||0||0||108||8||+100||'''6''' |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{IRLruv}} |2||1||0||1||18||36||–18||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{vlagikoon|Skotland}} Skotse Studente |2||0||0||2||13||95||–82||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 11 April 1994 |tyd = |tuis = {{vlagikoon|Skotland}} Skotse Studente |telling = 0–77 |rapport = |weg = {{FRAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = Burnbrae, [[Milngavie]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 13 April 1994 |tyd = |tuis = {{vlagikoon|Skotland}} Skotse Studente |telling = 5–18 |rapport = |weg = {{IRLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = Burnbrae, [[Milngavie]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 15 April 1994 |tyd = |tuis = {{FRAruv-r}} |telling = 31–0 |rapport = |weg = {{IRLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = Burnbrae, [[Milngavie]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Groep D ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{WALruv}} |2||2||0||0||40||13||+27||'''6''' |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{CANruv}} |2||1||0||1||33||11||+22||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{KAZruv}} |2||0||0||2||8||57||–49||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 11 April 1994 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 5–11 |rapport = |weg = {{WALruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Raeburn Place]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 13 April 1994 |tyd = |tuis = {{KAZruv-r}} |telling = 8–29 |rapport = |weg = {{WALruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Raeburn Place]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 15 April 1994 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 28–0 |rapport = |weg = {{KAZruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Raeburn Place]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} === Plaat === ==== Groepfase ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" ! !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- |align=left|9.||align=left|{{KAZruv}} |3||3||0||0||83||12||+71||'''9''' |- |align=left|10.||align=left|{{SWEruv}} |3||2||0||1||46||56||–10||'''7''' |- |align=left|11.||align=left|{{RUSruv}} |3||1||0||2||37||57||–20||'''5''' |- |align=left|12.||align=left|{{vlagikoon|Skotland}} Skotse Studente |3||0||0||3||24||65||–41||'''3''' |} {{rugbywedstryd |datum = 17 April 1994 |tyd = |tuis = {{RUSruv-r}} |telling = 13–20 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Kirkcaldyprk]], [[Kirkcaldy]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 17 April 1994 |tyd = |tuis = {{vlagikoon|Skotland}} Skotse Studente |telling = 0–27 |rapport = |weg = {{KAZruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Kirkcaldyprk]], [[Kirkcaldy]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 19 April 1994 |tyd = |tuis = {{vlagikoon|Skotland}} Skotse Studente |telling = 12–14 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Netherdale]], [[Galashiels]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 19 April 1994 |tyd = |tuis = {{KAZruv-r}} |telling = 25–0 |rapport = |weg = {{RUSruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Netherdale]], [[Galashiels]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 21 April 1994 |tyd = |tuis = {{KAZruv-r}} |telling = 31–12 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Meggetland Sportkompleks]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 21 April 1994 |tyd = |tuis = {{vlagikoon|Skotland}} Skotse Studente |telling = 12–24 |rapport = |weg = {{RUSruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Netherdale]], [[Galashiels]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Eindstryd ==== {{rugbywedstryd |datum = 23 April 1994 |tyd = |tuis = {{KAZruv-r}} |telling = 29–12 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Boroughmuir]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} === Kampioenskap === {{Wedstrydskema laatste 8 | RD1 = Kwarteindrondte | RD2 = Halfeindrondte | RD3 = Eindrondte | RD1-header01 = 17 April – Galashiels | RD1-team01 = '''{{ENGruv}}''' | RD1-score01 = '''24''' | RD1-team02 = {{CANruv}} | RD1-score02 = 10 | RD1-header02 = 17 April – Edinburg | RD1-team03 = '''{{FRAruv}}''' | RD1-score03 = '''99''' | RD1-team04 = {{JPNruv}} | RD1-score04 = 0 | RD1-header03 = 17 April – Boroughmuir | RD1-team05 = '''{{USAruv}}''' | RD1-score05 = '''76''' | RD1-team06 = {{IRLruv}} | RD1-score06 = 0 | RD1-header04 = 17 April – Melrose | RD1-team07 = '''{{WALruv}}''' | RD1-score07 = '''8''' | RD1-team08 = {{SCOruv}} | RD1-score08 = 0 | RD2-header01 = 20 April – Galashiels | RD2-team01 = '''{{ENGruv}}''' | RD2-score01 = '''18''' | RD2-team02 = {{FRAruv}} | RD2-score02 = 6 | RD2-header02 = 20 April – Galashiels | RD2-team03 = '''{{USAruv}}''' | RD2-score03 = '''56''' | RD2-team04 = {{WALruv}} | RD2-score04 = 15 | RD3-header01 = 24 April – Edinburg | RD3-team01 = '''{{ENGruv}}''' | RD3-score01 = '''38''' | RD3-team02 = {{USAruv}} | RD3-score02 = 23 | RD3-header02 = 24 April – Edinburg | RD3-team03 = '''{{FRAruv}}''' | RD3-score03 = '''27''' | RD3-team04 = {{WALruv}} | RD3-score04 = 0 }} ==== Skild ==== {{Tabel Beker 4 – met derde plek | RD1 = Halfeindrondte | RD2 = Eindrondte | RD1-hofie01 = 20 April – Melrose | RD1-span01 = '''{{CANruv}}''' | RD1-telling01 = '''57''' | RD1-span02 = {{JPNruv}} | RD1-telling02 = 0 | RD1-hofie02 = 20 April – Melrose | RD1-span03 = {{IRLruv}} | RD1-telling03 = 3 | RD1-span04 = '''{{SCOruv}}''' | RD1-telling04 = '''10''' | RD2-hofie01 = 23 April – Boroughmuir | RD2-span01 = {{CANruv}} | RD2-telling01 = 5 | RD2-span02 = '''{{SCOruv}} | RD2-telling02 = '''11''' | RD2-hofie02 = 23 April – Boroughmuir | RD2-span03 = '''{{IRLruv}}''' | RD2-telling03 = '''11''' | RD2-span04 = {{JPNruv}} | RD2-telling04 = 3 }} ==== Kwarteindrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 17 April 1994 |tyd = |tuis = {{USAruv-r}} |telling = 76–0 |rapport = |weg = {{IRLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Meggetland Sportkompleks]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 17 April 1994 |tyd = |tuis = {{ENGruv-r}} |telling = 24–10 |rapport = |weg = {{CANruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Netherdale]], [[Galashiels]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 17 April 1994 |tyd = |tuis = {{FRAruv-r}} |telling = 99–0 |rapport = |weg = {{JPNruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Raeburn Place]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 17 April 1994 |tyd = |tuis = {{SCOruv-r}} |telling = 0–8 |rapport = |weg = {{WALruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Greenyards]], [[Melrose]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Kampioenskap-halfeinrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 20 April 1994 |tyd = |tuis = {{USAruv-r}} |telling = 56–15 |rapport = |weg = {{WALruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Netherdale]], [[Galashiels]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 20 April 1994 |tyd = |tuis = {{ENGruv-r}} |telling = 18–6 |rapport = |weg = {{FRAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Netherdale]], [[Galashiels]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Skild-halfeindrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 20 April 1994 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 57–0 |rapport = |weg = {{JPNruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Greenyards]], [[Melrose]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 20 April 1994 |tyd = |tuis = {{SCOruv-r}} |telling = 10–3 |rapport = |weg = {{IRLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Greenyards]], [[Melrose]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Skild-bronseindstryd (sewende plek) ==== {{rugbywedstryd |datum = 23 April 1994 |tyd = |tuis = {{IRLruv-r}} |telling = 11–3 |rapport = |weg = {{JPNruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Meggetland Sportkompleks]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Skild-eindstryd (vyfde plek) ==== {{rugbywedstryd |datum = 23 April 1994 |tyd = |tuis = {{SCOruv-r}} |telling = 11–5 |rapport = |weg = {{CANruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Meggetland Sportkompleks]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Beker-brondseindstryd ==== {{rugbywedstryd |datum = 24 April 1994 |tyd = |tuis = {{FRAruv-r}} |telling = 27–0 |rapport = |weg = {{WALruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Raeburn Place]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Eindstryd ==== {{rugbywedstryd |datum = 24 April 1994 |tyd = |tuis = {{ENGruv-r}} |telling = 38–23 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Raeburn Place]], [[Edinburg]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Vrouerugbywêreldkampioen 1994 |- |align=center|'''{{ENGruv}}''' |} == Statistiek == === Finale puntestand === Hierdie tabel toon die finale puntestand van al twaalf deelnemende nasionale vrouerugbyspanne in die Vrouerugbywêreldbeker 1994. [[Lêer:1994 Rugby World Cup (women) results.svg|duimnael|400px|Uitslag van die Vrouerugbywêreldbeker 1994: {{columns-list|2| {{sleutel|#fd0|Kampioen}} {{sleutel|#880|Naaswenner}} {{sleutel|#c96|Derde plek}} {{sleutel|#07f|Vierde plek}} {{sleutel|#0cf|Vyfde plek}} {{sleutel|#aef|Sesde plek}} {{sleutel|#0d0|Sewende en agtste plek}} {{sleutel|#f55|Negende tot twaalfde plek}} {{sleutel|#e0e0e0|Nie deelgeneem nie}}}} Skotland is deur twee spanne verteenwoordig: die nasionale span en ’n studentespan]] {| class="wikitable" style="font-size:95%" ! No. !! Span |- | align="center" | [[Lêer:Gold medal icon.svg]] || align="left" | '''{{ENGruv}}''' |- | align="center" | [[Lêer:Silver medal icon.svg]] || align="left" | {{USAruv}} |- | align="center" | [[Lêer:Bronze medal icon.svg]] || align="left" | {{FRAruv}} |- | align="center" | 4 || align="left" | {{WALruv}} |- | align="center" | 5 || align="left" | {{SCOruv}} |- | align="center" | 6 || align="left" | {{CANruv}} |- | align="center" | 7 || align="left" | {{IRLruv}} |- | align="center" | 8 || align="left" | {{JPNruv}} |- | align="center" | 9 || align="left" | {{KAZruv}} |- | align="center" | 10 || align="left" | {{SWEruv}} |- | align="center" | 11 || align="left" | {{RUSruv}} |- | align="center" | – || align="left" | {{vlagikoon|Skotland}} Skotse Studente |} == Sien ook == {{Portaal|Rugby|Ru ball.svg}} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|1994 Rugby World Cup (Women)|Vrouerugbywêreldbeker 1994}} * {{en}} [https://www.rugbyworldcup.com/2025/en/past-tournaments/1994 Amptelike Vrouerugbywêreldbekerwebwerf] {{Navigasie Vrouerugbywêreldbeker}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Vrouerugbywereldbeker 1994}} [[Kategorie:Geskiedenis van Skotland]] [[Kategorie:Rugbykompetisies in Skotland]] [[Kategorie:Vrouerugbywêreldbeker|1994]] [[Kategorie:Sport in 1994]] 0hkz19w817l73qeq17yz1zoln0qz6np 10 450573 2816066 2815526 2025-06-26T12:00:57Z Rooiratel 90342 Korrekte inhoud 2816066 wikitext text/x-wiki {{Don't edit this line {{{machine code|}}} |rank=genus |link=Cynorhiza |parent=Tordylieae |refs= *{{citation |title=Genus ''Cynorhiza'' Eckl. & Zeyh. |work=GRIN Taxonomy |publisher=National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland |url=http://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxon/taxonomygenus?id=29258 |access-date=2022-01-02}} *{{Citation |last1=Downie |first1=Stephen R. |last2=Spalik |first2=Krzysztof |last3=Katz-Downie |first3=Deborah S. |last4=Reduron |first4=Jean-Pierre |date=2010 |title=Major clades within Apiaceae subfamily Apioideae as inferred by phylogenetic analysis of nrDNA ITS sequences |journal=Plant Diversity and Evolution |volume=128 |issue=1 |pages=111–136 |url=https://www.researchgate.net/publication/233583699 |doi=10.1127/1869-6155/2010/0128-0005 |name-list-style=amp }} }} d10qg3v4fh8mr1hzu46gnzcb3r2zs36 0 450598 2816101 2815833 2025-06-26T18:00:28Z SpesBona 2720 Jammer! 2816101 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbywêreldbeker | kenteken = | kentekengrootte = | gasheer = {{vlagland|Nederland}} | datums = 1 – 16 Mei 1998 | nasies = 16 | kampioen = {{NZLruv}} | naaswenner = {{USAruv}} | derdeplek = {{ENGruv}} | wedstryde = 40 | bywoning = | drieë = | toppuntebehaler = | meeste drieë = | vorige = [[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] | volgende = [[Vrouerugbywêreldbeker 2002|2002]] }} Die '''Vrouerugbywêreldbeker 1998''' ([[Nederlands]]: ''Wereldkampioenschap rugby (vrouwen) 1998'') is van 1 tot 16 Mei 1998 in [[Nederland]] beslis.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.irb.com/newsmedia/mediazone/pressrelease/newsid%3D2033145.html |title=Race on to host 2014 Women's Rugby World Cup |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=27 Augustus 2009 |accessdate=2 Desember 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131202230504/http://www.irb.com/newsmedia/mediazone/pressrelease/newsid%3D2033145.html |archive-date=2 Desember 2013 |url-status=dead}}</ref> Dit was die derde [[vrouerugbywêreldbeker]]toernooi van die vierjaarlikse vrouerugbywêreldkampioenskap en die eerste wat deur die Internasionale Rugbyraad (IRR; nou [[Wêreldrugby]]) aangebied is. Daarbenewens was dit die eerste toernooi wat buite die [[Verenigde Koninkryk]] gehou is. Die toernooi is geheel en al op die [[Nasionale Rugbysentrum]] in [[Amsterdam]] beslis. Die organiseerders het ’n aantal nasionale spanne uitgenooi om aan die toernooi deel te neem, waarvan 16 ingestem het: [[Wallaroos|Australië]], [[Duitse nasionale vrouerugbyspan|Duitsland]], [[Engelse nasionale vrouerugbyspan|Engeland]], [[Franse nasionale vrouerugbyspan|Frankryk]], [[Ierse nasionale vrouerugbyspan|Ierland]], [[Italiaanse nasionale vrouerugbyspan|Italië]], [[Kanadese nasionale vrouerugbyspan|Kanada]], [[Kasakse nasionale vrouerugbyspan|Kasakstan]], [[Nederlandse nasionale vrouerugbyspan|Nederland]], [[Black Ferns|Nieu-Seeland]], [[Russiese nasionale vrouerugbyspan|Rusland]], [[Skotse nasionale vrouerugbyspan|Skotland]], [[Spaanse nasionale vrouerugbyspan|Spanien]], [[Sweedse nasionale vrouerugbyspan|Swede]], die [[Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan|Verenigde State]] en [[Walliese nasionale vrouerugbyspan|Wallis]]. Tydens die Vrouerugbywêreldbeker 1998 is 40 wedstryde gespeel, waaronder 16 tydens die groepfase, agt tydens die Bowl, vier in die Skild, vier in die Plaat en agt in die Beker, insluitende die eindstryd. Die spanne is in vier groepe van vier elk verdeel, waarvan elke span twee wedstryde in die groep gespeel het. Die twee beste spanne van elke groep het hierna vir die kwarteindrondte (die Beker) gekwalifiseer, terwyl die twee ander spanne aan die Bowl deelgeneem het. Spanne wat in die Beker se kwarteindrondte uitgeskakel is, het aan die Plaat deelgeneem. Nieu-Seeland het die eindstryd op die Nasionale Rugbysentrum in Amsterdam teen die Verenigde State met 44–12 gewen en sodoende sy eerste vrouerugbywêreldbekertitel ingepalm. Engeland het in die derde en Kanada in die vierde plek geëindig. == Deelnemers == Die organiseerders het ’n aantal nasionale spanne uitgenooi om aan die toernooi deel te neem, waarvan 16 ingestem het. [[Lêer:1998 Rugby World Cup (women) participating nations.svg|duimnael|400px|Spanne wat aan die Vrouerugbywêreldbeker 1998 deelgeneem het: {{sleutel|#f00|Gasvroue}} {{sleutel|#880|Uitgenooi deur die IRR}} {{sleutel|#e0e0e0|Nie deelgeneem nie}}]] {| class="wikitable sortable" !Span !Kwalifiseringmetode !Verskynings by eindstryde !Laaste verskyning !Vorige beste prestasie !Groep |- |{{NEDruv}} |'''Gasvroue''' |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] |Sewende plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |A |- |{{AUSruv}} |rowspan="15"|Uitgenooi |Eerste |– |Debuut |D |- |{{GERruv}} |Eerste |– |Debuut |C |- |{{ENGruv}} |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] |'''Kampioen''' <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |A |- |{{FRAruv}} |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] |Derde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]], [[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |D |- |{{IRLruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] |Sewende plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |D |- |{{ITAruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] |Agtste plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |C |- |{{CANruv}} |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] |Vyfde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |A |- |{{KAZruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] |Negende plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |D |- |{{NZLruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] |Derde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |C |- |{{RUSruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] |Elfde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |B |- |{{SCOruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] |Vyfde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |C |- |{{ESPruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]] |Sesde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |B |- |{{SWEruv}} |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] |Tiende plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]], [[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |A |- |{{USAruv}} |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] |'''Kampioen''' <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |B |- |{{WALruv}} |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]] |Vierde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |B |} == Stadion == Al die wedstryde is op die [[Nasionale Rugbysentrum]] in [[Amsterdam]] gehou. <center> {| class="wikitable centered" style="text-align:center" ! [[Amsterdam]] ! rowspan="5"|{{Location map+|Nederland|width=400|places= {{Location map~|Nederland|label=Nasionale Rugbysentrum|position=left|lat=52.378611|long=4.786111|region=NL-NH}} }} |- | [[Nasionale Rugbysentrum]] |- | <small>{{Koördinate|52|22|43|N|4|47|10|O|type:landmark|aansig=inlyn|name=Nasionale Rugbysentrum}}</small> |- | Kapasiteit: '''5&nbsp;000''' |- | [[Lêer:Nationaal Rugby Centrum Amsterdam - Nederland - Georgie 8-40 D.jpg|200px]] |}</center> == Formaat == Die Vrouerugbywêreldbeker 1998 is oor 16 dae tussen 16 verskillende spanne oor 40 wedstryde beslis. Dit het op 1 Mei 1998 op die Nasionale Rugbysentrum in Amsterdam met die openingswedstryd tussen die gasvroue Nederland en Swede afgeskop. Die toernooi het geëindig op 16 Mei by dieselfde stadion met die eindstryd tussen Nieu-Seeland en Verenigde State, waartydens die Black Ferns die trofee ingepalm het. === Kalender === Die volgende tabel dui die Vrouerugbywêreldbeker 1998 se daaglikse program aan. ’n Pers blokkie dui op wedstryde tydens die groepfase, ’n siaan blokkie op wedstryde tydens die Bowl en Skild, ’n groen blokkie op wedstryde tydens die Beker en Plaat, ’n blou blokkie op die bronseindstryd en ’n geel blokkie op die eindstryd. {| class="toptextcells" | {| class="wikitable center" style="font-size:95%; text-align:center;" |+ Aantal daaglikse wedstryde tydens die toernooi |- ! scope=col|Groepfase<br />Mei ! scope=col|Vr<br />1 ! scope=col|Sa<br />2 ! scope=col|So<br />3 ! scope=col|Ma<br />4 ! scope=col|Di<br />5 ! scope=col|Wo<br />6 |- |style="text-align:left;"|Groep A <!-- 1 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 2 -->|style="background:#C364F3;"| 2 <!-- 3 -->| <!-- 4 -->| <!-- 5 -->|style="background:#C364F3;"| 2 <!-- 6 -->| |- |style="text-align:left;"|Groep B <!-- 1 -->| <!-- 2 -->|style="background:#C364F3;"| 2 <!-- 3 -->| <!-- 4 -->| <!-- 5 -->|style="background:#C364F3;"| 2 <!-- 6 -->| |- |style="text-align:left;"|Groep C <!-- 1 -->| <!-- 2 -->|style="background:#C364F3;"| 2 <!-- 3 -->| <!-- 4 -->| <!-- 5 -->|style="background:#C364F3;"| 2 <!-- 6 -->| |- |style="text-align:left;"|Groep D <!-- 1 -->| <!-- 2 -->|style="background:#C364F3;"| 2 <!-- 3 -->| <!-- 4 -->| <!-- 5 -->|style="background:#C364F3;"| 2 <!-- 6 -->| |- ! scope=col|Bowl en Skild<br />Mei ! scope=col|Do<br />7 ! scope=col|Vr<br />8 ! scope=col|Sa<br />9 ! scope=col|So<br />10 ! scope=col|Ma<br />11 ! scope=col|Di<br />12 ! scope=col|Wo<br />13 ! scope=col|Do<br />14 ! scope=col|Vr<br />15 ! scope=col|Sa<br />16 |- |style="text-align:left;"|Bowl en Skild <!-- 7 -->| <!-- 8 -->| <!-- 9 -->|style="background:#7DF9FF;"| 4 <!-- 10 -->| <!-- 11 -->| <!-- 12 -->|style="background:#7DF9FF;"| 4 <!-- 13 -->| <!-- 14 -->| <!-- 15 -->|style="background:#7DF9FF;"| 4 <!-- 16 -->| |- ! scope=col|Beker en Plaat<br />Mei ! scope=col|Do<br />7 ! scope=col|Vr<br />8 ! scope=col|Sa<br />9 ! scope=col|So<br />10 ! scope=col|Ma<br />11 ! scope=col|Di<br />12 ! scope=col|Wo<br />13 ! scope=col|Do<br />14 ! scope=col|Vr<br />15 ! colspan="3" scope=col|Sa<br />16 |- |style="text-align:left;"|Beker en Plaat <!-- 7 -->| <!-- 8 -->| <!-- 9 -->|style="background:#00cc33;"| 4 <!-- 10 -->| <!-- 11 -->| <!-- 12 -->|style="background:#00cc33;"| 4 <!-- 13 -->| <!-- 14 -->| <!-- 15 -->| <!-- 16 -->|style="background:#00cc33;"| 4 <!-- 16 -->|style="background:#3399FF;"| '''1''' <!-- 16 -->|style="background:#ffcc00| '''1''' |} | {| ! colspan=2| '''Verklaring''' |- | {{sleutel|#c364f3|Groepwedstryde}} |- | {{sleutel|#7DF9FF|Bowl en Skild}} |- | {{sleutel|#00cc33|Beker en Plaat}} |- | {{sleutel|#3399ff|Bronseindstryd}} |- | {{sleutel|#ffcc00|Eindstryd}} |} |} === Groepe === {| class="wikitable" ! style="width:25%"|[[#Groep A|Groep A]] ! style="width:25%"|[[#Groep B|Groep B]] ! style="width:25%"|[[#Groep C|Groep C]] ! style="width:25%"|[[#Groep D|Groep D]] |- | {{ENGruv}}<br /> {{CANruv}}<br /> {{NEDruv}}<br /> {{SWEruv}} | {{RUSruv}}<br /> {{ESPruv}}<br /> {{USAruv}}<br /> {{WALruv}} | {{GERruv}}<br /> {{ITAruv}}<br /> {{NZLruv}}<br /> {{SCOruv}} | {{AUSruv}}<br /> {{FRAruv}}<br /> {{IRLruv}}<br /> {{KAZruv}} |} === Groepfase === Die derde Vrouerugbywêreldbekertoernooi is deur 16 nasionale vrouerugbyspanne beslis. Daar is geen kwalifisering gehou om die deelnemende spanne te bepaal nie, die deelnemende spanne is egter deur die organiseerders genooi. Vir die groepfase is die 16 deelnemende spanne in vier groepe van vier elk verdeel; elke span het twee wedstryde in die groepfase gespeel. Twee punte is vir ’n oorwinning toegeken, een vir ’n gelykop en geen punte vir ’n nederlaag. Klassifisering binne elke groep was gegrond op die volgende puntestelsel: * Twee wedstrydpunte vir ’n oorwinning; * Een vir ’n gelykop; * geen vir ’n nederlaag. Aan die einde van die groepfase is die spanne gerangskik van die eerste na die vierde posisie, gegrond op versamelde wedstrydpunte, met die twee beste spanne van elke groep wat na die kwarteindrondte (die Beker) deurgedring het, terwyl die twee ander spanne aan die Bowl deelgeneem het. === Uitspeelwedstryde === Van die begin van die fases Bowl, Skild, Beker en Plaat af het die toernooi ’n uitklopformaat aangeneem, waarby beide Bowl en Beker met die kwarteindrondte begin het, terwyl beide Skild en Plaat elkeen uit twee halfeindstryde, ’n onderskeidelik derde- en sewendeplekwedstryd en die eindstryd bestaan het. Die wenner en naaswenner van elk van die groepe het na die Beker deurgedring. Groepwenners het teen naaswenners in ander groepe in die kwarteindstryde gespeel, byvoorbeeld: die wenner van Groep A het teen die naaswenner van Groep D en die wenner van Groep B teen die naaswenner van Groep C gespeel. Spanne van dieselfde groep sou dus eers in óf die klein finale óf die eindstryd kon herontmoet het. Spanne wat in die Beker se kwarteindrondte uitgeskakel is, het aan die Plaat deelgeneem, terwyl die verloorders van die Bowl se kwarteindrondte aan die Skild deelgeneem het. == Wedstryde == {| class="infobox bordered" | style="background:#cfc;"|Kwalifiseer vir die Beker. |- | style="background:#ffc;"|Kwalifiseer vir die Bowl. |} Die wedstryde is in drie fases opgedeel, naamlik die groepfase, die Beker en die Bowl. === Groepfase === 16 spanne het aan die groepfase deelgeneem. Die twee beste spanne in elke groep het na die Beker deurgedring, terwyl die twee ander spanne aan die Bowl deelgeneem het. ==== Groep A ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{ENGruv}} |2||2||0||0||147||6||+141||'''6''' |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{CANruv}} |2||1||0||1||22||79||−57||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{NEDruv}} |2||1||0||1||51||16||+35||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{SWEruv}} |2||0||0||2||0||119||–119||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 1 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{NEDruv-r}} |telling = 7–16 |rapport = |weg = {{CANruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 2 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{ENGruv-r}} |telling = 75–0 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 5 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 6–72 |rapport = |weg = {{ENGruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 5 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{NEDruv-r}} |telling = 44–0 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Groep B ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{USAruv}} |2||2||0||0||122||16||+106||'''6''' |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{ESPruv}} |2||1||0||1||44||56||–12||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{WALruv}} |2||1||0||1||101||35||+66||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{RUSruv}} |2||0||0||2||7||167||–160||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 2 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{ESPruv-r}} |telling = 38–18 |rapport = |weg = {{WALruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 2 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{RUSruv-r}} |telling = 0–84 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 5 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{ESPruv-r}} |telling = 16–38 |rapport = |weg = {{RUSruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 5 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{RUSruv-r}} |telling = 7–38 |rapport = |weg = {{WALruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Groep C ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{NZLruv}} |2||2||0||0||210||6||+204||'''6''' |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{SCOruv}} |2||1||0||1||37||84||–47||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{ITAruv}} |2||1||0||1||42||42||±0||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{GERruv}} |2||0||0||2||11||168||–157||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 2 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{GERruv-r}} |telling = 6–134 |rapport = |weg = {{NZLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 2 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{ITAruv-r}} |telling = 8–37 |rapport = |weg = {{SCOruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 5 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{NZLruv-r}} |telling = 76–0 |rapport = |weg = {{SCOruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 5 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{GERruv-r}} |telling = 5–34 |rapport = |weg = {{ITAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Groep D ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{FRAruv}} |2||2||0||0||33||14||+19||'''6''' |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{AUSruv}} |2||1||0||1||29||10||+19||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{KAZruv}} |2||1||0||1||18||29||–11||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{IRLruv}} |2||0||0||2||6||33||–27||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 2 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{FRAruv-r}} |telling = 21–6 |rapport = |weg = {{KAZruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 2 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{AUSruv-r}} |telling = 21–0 |rapport = |weg = {{IRLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 5 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{AUSruv-r}} |telling = 8–10 |rapport = |weg = {{FRAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 5 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{IRLruv-r}} |telling = 6–12 |rapport = |weg = {{KAZruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} === Bowl === {{Wedstrydskema laatste 8 | RD1 = Kwarteindrondte | RD2 = Halfeindrondte | RD3 = Eindrondte | RD1-header01 = 9 Mei – Amsterdam | RD1-team01 = {{NEDruv}} | RD1-score01 = 18 | RD1-team02 = '''{{IRLruv}}''' | RD1-score02 = '''21''' | RD1-header02 = 9 Mei – Amsterdam | RD1-team03 = '''{{ITAruv}}''' | RD1-score03 = '''51''' | RD1-team04 = {{RUSruv}} | RD1-score04 = 7 | RD1-header03 = 9 Mei – Amsterdam | RD1-team05 = '''{{KAZruv}}''' | RD1-score05 = '''47''' | RD1-team06 = {{SWEruv}} | RD1-score06 = 5 | RD1-header04 = 9 Mei – Amsterdam | RD1-team07 = '''{{WALruv}}''' | RD1-score07 = '''55''' | RD1-team08 = {{GERruv}} | RD1-score08 = 12 | RD2-header01 = 12 Mei – Amsterdam | RD2-team01 = '''{{IRLruv}}''' | RD2-score01 = '''20''' | RD2-team02 = {{ITAruv}} | RD2-score02 = 5 | RD2-header02 = 12 Mei – Amsterdam | RD2-team03 = '''{{KAZruv}}''' | RD2-score03 = '''18''' | RD2-team04 = {{WALruv}} | RD2-score04 = 13 | RD3-header01 = 15 Mei – Amsterdam | RD3-team01 = {{IRLruv}} | RD3-score01 = 10 | RD3-team02 = '''{{KAZruv}}''' | RD3-score02 = '''26''' | RD3-header02 = 15 Mei – Amsterdam | RD3-team03 = {{ITAruv}} | RD3-score03 = 10 | RD3-team04 = '''{{WALruv}}''' | RD3-score04 = '''12''' }} ==== Kwarteindrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 9 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{NEDruv-r}} |telling = 18–21 |rapport = |weg = {{IRLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 9 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{GERruv-r}} |telling = 12–55 |rapport = |weg = {{WALruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 9 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{KAZruv-r}} |telling = 47–5 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 9 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{ITAruv-r}} |telling = 51–7 |rapport = |weg = {{RUSruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Halfeinrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 12 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{IRLruv-r}} |telling = 20–5 |rapport = |weg = {{ITAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 12 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{KAZruv-r}} |telling = 18–13 |rapport = |weg = {{WALruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Elfde/Twaalfde plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 15 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{ITAruv-r}} |telling = 10–12 |rapport = |weg = {{WALruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Eindstryd (Negende plek) ==== {{rugbywedstryd |datum = 15 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{IRLruv-r}} |telling = 10–26 |rapport = |weg = {{KAZruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} === Skild === {{Tabel Beker 4 – met derde plek | RD1 = Halfeindrondte | RD2 = Eindrondte | RD1-hofie01 = 12 Mei – Amsterdam | RD1-span01 = '''{{NEDruv}}''' | RD1-telling01 = '''61''' | RD1-span02 = {{RUSruv}} | RD1-telling02 = 0 | RD1-hofie02 = 12 Mei – Amsterdam | RD1-span03 = {{SWEruv}} | RD1-telling03 = 18 | RD1-span04 = '''{{GERruv}}''' | RD1-telling04 = '''20''' | RD2-hofie01 = 15 Mei – Amsterdam | RD2-span01 = '''{{NEDruv}}''' | RD2-telling01 = '''67''' | RD2-span02 = {{GERruv}} | RD2-telling02 = 3 | RD2-hofie02 = 15 Mei – Amsterdam | RD2-span03 = {{RUSruv}} | RD2-telling03 = 3 | RD2-span04 = '''{{SWEruv}}''' | RD2-telling04 = '''23''' }} ==== Halfeindrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 12 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{NEDruv-r}} |telling = 61–0 |rapport = |weg = {{RUSruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 12 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{GERruv-r}} |telling = 20–18 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Bronseindstryd (15de/16de plek) ==== {{rugbywedstryd |datum = 15 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{RUSruv-r}} |telling = 3–23 |rapport = |weg = {{SWEruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Eindstryd (13de plek) ==== {{rugbywedstryd |datum = 15 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{NEDruv-r}} |telling = 67–3 |rapport = |weg = {{GERruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} === Beker === {{Wedstrydskema laatste 8 | RD1 = Kwarteindrondte | RD2 = Halfeindrondte | RD3 = Eindrondte | RD1-header01 = 9 Mei – Amsterdam | RD1-team01 = '''{{ENGruv}}''' | RD1-score01 = 30 | RD1-team02 = {{AUSruv}} | RD1-score02 = 13 | RD1-header02 = 9 Mei – Amsterdam | RD1-team03 = '''{{NZLruv}}''' | RD1-score03 = '''46''' | RD1-team04 = {{ESPruv}} | RD1-score04 = 3 | RD1-header03 = 9 Mei – Amsterdam | RD1-team05 = {{FRAruv}} | RD1-score05 = 7 | RD1-team06 = '''{{CANruv}}''' | RD1-score06 = '''9''' | RD1-header04 = 9 Mei – Amsterdam | RD1-team07 = '''{{USAruv}}''' | RD1-score07 = '''25''' | RD1-team08 = {{SCOruv}} | RD1-score08 = 10 | RD2-header01 = 12 Mei – Amsterdam | RD2-team01 = {{ENGruv}} | RD2-score01 = 11 | RD2-team02 = '''{{NZLruv}}''' | RD2-score02 = '''44''' | RD2-header02 = 12 Mei – Amsterdam | RD2-team03 = {{CANruv}} | RD2-score03 = 6 | RD2-team04 = '''{{USAruv}}''' | RD2-score04 = '''46''' | RD3-header01 = 15 Mei – Amsterdam | RD3-team01 = '''{{NZLruv}}''' | RD3-score01 = '''44''' | RD3-team02 = {{USAruv}} | RD3-score02 = 12 | RD3-header02 = 15 Mei – Amsterdam | RD3-team03 = '''{{ENGruv}}''' | RD3-score03 = '''31''' | RD3-team04 = {{CANruv}} | RD3-score04 = 15 }} ==== Kwarteindrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 9 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{AUSruv-r}} |telling = 13–30 |rapport = |weg = {{ENGruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 9 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{SCOruv-r}} |telling = 10–25 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 9 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 9–7 |rapport = |weg = {{FRAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 9 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{NZLruv-r}} |telling = 46–3 |rapport = |weg = {{ESPruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Halfeinrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 12 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{ENGruv-r}} |telling = 11–44 |rapport = |weg = {{NZLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 12 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 6–46 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Derde/Vierde plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 16 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 15–31 |rapport = |weg = {{ENGruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Eindstryd ==== {{rugbywedstryd |datum = 16 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{NZLruv-r}} |telling = 44–12 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} === Plaat === {{Tabel Beker 4 – met derde plek | RD1 = Halfeindrondte | RD2 = Eindrondte | RD1-hofie01 = 12 Mei – Amsterdam | RD1-span01 = '''{{AUSruv}}''' | RD1-telling01 = '''17''' | RD1-span02 = {{ESPruv}} | RD1-telling02 = 15 | RD1-hofie02 = 12 Mei – Amsterdam | RD1-span03 = {{FRAruv}} | RD1-telling03 = 7 | RD1-span04 = '''{{SCOruv}}''' | RD1-telling04 = '''27''' | RD2-hofie01 = 15 Mei – Amsterdam | RD2-span01 = '''{{AUSruv}}''' | RD2-telling01 = '''25''' | RD2-span02 = {{SCOruv}} | RD2-telling02 = 15 | RD2-hofie02 = 15 Mei – Amsterdam | RD2-span03 = '''{{ESPruv}}''' | RD2-telling03 = '''22''' | RD2-span04 = {{FRAruv}} | RD2-telling04 = 9 }} ==== Halfeindrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 12 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{AUSruv-r}} |telling = 17–15 |rapport = |weg = {{ESPruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 12 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{FRAruv-r}} |telling = 7–27 |rapport = |weg = {{SCOruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Sewende/Agtste plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 16 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{FRAruv-r}} |telling = 9–22 |rapport = |weg = {{ESPruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Eindstryd (Vyfde plek) ==== {{rugbywedstryd |datum = 16 Mei 1998 |tyd = |tuis = {{AUSruv-r}} |telling = 25–15 |rapport = |weg = {{SCOruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Nasionale Rugbysentrum]], [[Amsterdam]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Vrouerugbywêreldkampioen 1998 |- |align=center|'''{{NZLruv}}''' |} == Statistiek == === Finale puntestand === Hierdie tabel toon die finale puntestand van al 16 deelnemende nasionale vrouerugbyspanne in die Vrouerugbywêreldbeker 1998. [[Lêer:1998 Rugby World Cup (women) results.svg|duimnael|400px|Uitslag van die Vrouerugbywêreldbeker 1998: {{columns-list|2| {{sleutel|#fd0|Kampioen}} {{sleutel|#880|Naaswenner}} {{sleutel|#c96|Derde plek}} {{sleutel|#07f|Vierde plek}} {{sleutel|#0cf|Vyfde plek}} {{sleutel|#aef|Sesde plek}} {{sleutel|#0d0|Sewende en agtste plek}} {{sleutel|#f00|Negende en tiende plek}} {{sleutel|#f88|Elfde en twaalfde plek}} {{sleutel|#fdd|13de tot 16de plek}} {{sleutel|#e0e0e0|Nie deelgeneem nie}}}}]] {| class="wikitable" style="text-align:center" !width=25|Rang !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} !width=25|Drieë !width=25|{{Afkorting|BP|Bonuspunte}} !width=25|{{Afkorting|TP|Tabelpunte}} |- style="background:#fd0" | 1 || style="text-align:left;"|{{NZLruv}} || 5 || 5 || 0 || 0 || 344 || 56 || 5 || 25 |- style="background:#880;" | 2 || style="text-align:left;"|{{USAruv}} || 5 || 4 || 0 || 1 || 205 || 29 || 3 || 19 |- style="background:#c96;" | 3 || style="text-align:left;"|{{ENGruv}} || 5 || 4 || 0 || 1 || 269 || 44 || 4 || 20 |- style="background:#07f;" | 4 || style="text-align:left;"|{{CANruv}} || 5 || 2 || 0 || 3 || 52 || 4 || 0 || 8 |- | 5 || style="text-align:left;"|{{AUSruv}} || 5 || 3 || 0 || 2 || 84 || 9 || 1 || 13 |- | 6 || style="text-align:left;"|{{SCOruv}} || 5 || 2 || 0 || 3 || 89 || 14 || 2 || 10 |- | 7 || style="text-align:left;"|{{ESPruv}} || 5 || 2 || 0 || 3 || 94 || 12 || 2 || 10 |- | 8 || style="text-align:left;"|{{FRAruv}} || 5 || 2 || 0 || 3 || 54 || 5 || 1 || 9 |- | 9 || style="text-align:left;"|{{KAZruv}} || 5 || 4 || 0 || 1 || 109 || 15 || 2 || 18 |- | 10 || style="text-align:left;"|{{IRLruv}} || 5 || 2 || 0 || 3 || 57 || 4 || 1 || 9 |- | 11 || style="text-align:left;"|{{WALruv}} || 5 || 3 || 0 || 2 || 181 || 28 || 3 || 15 |- | 12 || style="text-align:left;"|{{ITAruv}} || 5 || 2 || 0 || 3 || 108 || 17 || 3 || 11 |- | 13 || style="text-align:left;"|{{NEDruv}} || 5 || 3 || 0 || 2 || 197 || 4 || 1 || 13 |- | 14 || style="text-align:left;"|{{GERruv}} || 5 || 1 || 0 || 4 || 46 || 3 || 0 || 4 |- | 15 || style="text-align:left;"|{{SWEruv}} || 5 || 1 || 0 || 4 || 46 || 1 || 1 || 5 |- | 16 || style="text-align:left;"|{{RUSruv}} || 5 || 0 || 0 || 5 || 17 || 2 || 0 || 0 |} == Sien ook == {{Portaal|Rugby|Ru ball.svg}} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|1998 Rugby World Cup (Women)|Vrouerugbywêreldbeker 1998}} * {{en}} [https://www.rugbyworldcup.com/2025/en/past-tournaments/1998 Amptelike Vrouerugbywêreldbekerwebwerf] {{Navigasie Vrouerugbywêreldbeker}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Vrouerugbywereldbeker 1998}} [[Kategorie:Amsterdam]] [[Kategorie:Geskiedenis van Nederland]] [[Kategorie:Rugby in Nederland]] [[Kategorie:Vrouerugbywêreldbeker|1998]] [[Kategorie:Sport in 1998]] f6jhc6e8js258dev56bojfkirejbu0i 0 450614 2816201 2815941 2025-06-26T20:47:25Z BurgertB 2401 Besig 2816201 wikitext text/x-wiki {{Kursiewe titel}} {{Inligtingskas Televisiereeks | reeksnaam = Everything Calls for Salvation | beeld = [[Beeld:Federico Cesari Inside Out 2 2024.png|240px|Federico Cesari]] | onderskrif = Federico Cesari vertolk die rol van Daniele. | genre = [[Drama]] | skepper = | skrywer = {{plainlist| * Francesco Bruni * Francesco Cenni * Daniela Gambaro * Daniele Mencarelli, <br>geskoei op die gelyknamige roman deur Daniele Mencarelli}} |regisseur = Francesco Bruni | rolverdeling = {{plainlist| * Federico Cesari * Fotinì Peluso * Andrea Pennacchi * Vincenzo Crea * Vincenzo Nemolato * Lorenzo Renzi }} | oorsprongsland = [[Italië]] | taal = [[Engels]] (oorgeklank uit [[Italiaans]]) | aantal_seisoene = 2 | aantal_episodes = 12 | uitvoerende_vervaardiger = {{plainlist| * Linda Vianello * Chiara Grassi }} | vervaardiger = Francisco Ramos | looptydperk = 42-51 minute | maatskappy = Picomedia | netwerk = [[Netflix]] | eerste_uitsending = {{Begindatum|2022|10|14|df=y}} | laaste_uitsending = }} '''''Everything Calls for Salvation''''' ([[Italiaans]]: ''Tutto chiede salvezza'') is 'n Italiaanse [[televisie]]dramareeks van twee seisoene wat geskoei is op die [[roman]] met dieselfde naam deur Daniele Mencarelli.<ref>{{cite book |last1=Mencarelli |first1=Daniele |title=Tutto chiede salvezza |date=2022 |publisher=Mondadori |isbn=978-8804765769}}</ref> Die eerste seisoen is op 14 Oktober 2022 op [[Netflix]] uitgereik<ref name="Time">{{cite magazine |last1=Zornosa |first1=Laura |title=Everything New on Netflix in October |url=https://time.com/6218737/new-on-netflix-october-2022/ |magazine=Time |language=en |date=30 September 2022}}</ref> en die tweede seisoen op 26 September 2024. ==Storielyn== 'n Jong man word in 'n psigiatriese saal wakker nadat hy onwetend deur sy familie laat opneem is. Die eerste seisoen gaan oor sy week in die hospitaal.<ref name="Cineuropa">{{cite web |last1=Scarpa |first1=Vittoria |title=Francesco Bruni's Tutto chiede salvezza to drop on Netflix in October |url=https://cineuropa.org/en/newsdetail/428098/ |website=Cineuropa |language=en |date=26 July 2022}}</ref> In die tweede seisoen werk hy as hulpverpleër in dieselfde hospitaal en ontmoet hy 'n klomp nuwe pasiënte. ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Skakels== {{vertaaluit| taalafk = en | il = Everything Calls for Salvation}} {{Normdata}} [[Kategorie:Televisiereekse]] 6nccmk0ii50bf1erm185xuygh3uf0m5 2816209 2816201 2025-06-26T20:55:07Z BurgertB 2401 Klaar 2816209 wikitext text/x-wiki {{Kursiewe titel}} {{Inligtingskas Televisiereeks | reeksnaam = Everything Calls for Salvation | beeld = [[Beeld:Federico Cesari Inside Out 2 2024.png|240px|Federico Cesari]] | onderskrif = Federico Cesari vertolk die rol van Daniele. | genre = [[Drama]] | skepper = | skrywer = {{plainlist| * Francesco Bruni * Francesco Cenni * Daniela Gambaro * Daniele Mencarelli, <br>geskoei op die gelyknamige roman deur Daniele Mencarelli}} |regisseur = Francesco Bruni | rolverdeling = {{plainlist| * Federico Cesari * Fotinì Peluso * Andrea Pennacchi * Vincenzo Crea * Vincenzo Nemolato * Lorenzo Renzi }} | oorsprongsland = [[Italië]] | taal = [[Engels]] (oorgeklank uit [[Italiaans]]) | aantal_seisoene = 2 | aantal_episodes = 12 | uitvoerende_vervaardiger = {{plainlist| * Linda Vianello * Chiara Grassi }} | vervaardiger = Francisco Ramos | looptydperk = 42-51 minute | maatskappy = Picomedia | netwerk = [[Netflix]] | eerste_uitsending = {{Begindatum|2022|10|14|df=y}} | laaste_uitsending = }} '''''Everything Calls for Salvation''''' ([[Italiaans]]: ''Tutto chiede salvezza'') is 'n Italiaanse [[televisie]]dramareeks van twee seisoene wat geskoei is op die [[roman]] met dieselfde naam deur Daniele Mencarelli.<ref>{{cite book |last1=Mencarelli |first1=Daniele |title=Tutto chiede salvezza |date=2022 |publisher=Mondadori |isbn=978-8804765769}}</ref> Die eerste seisoen is op 14 Oktober 2022 op [[Netflix]] uitgereik<ref name="Time">{{cite magazine |last1=Zornosa |first1=Laura |title=Everything New on Netflix in October |url=https://time.com/6218737/new-on-netflix-october-2022/ |magazine=Time |language=en |date=30 September 2022}}</ref> en die tweede seisoen op 26 September 2024. ==Storielyn== 'n Jong man word in 'n psigiatriese saal wakker nadat hy onwetend deur sy familie laat opneem is. Die eerste seisoen gaan oor sy week in die hospitaal.<ref name="Cineuropa">{{cite web |last1=Scarpa |first1=Vittoria |title=Francesco Bruni's Tutto chiede salvezza to drop on Netflix in October |url=https://cineuropa.org/en/newsdetail/428098/ |website=Cineuropa |language=en |date=26 July 2022}}</ref> In die tweede seisoen werk hy as hulpverpleër in dieselfde hospitaal en ontmoet hy 'n klomp nuwe pasiënte. ==Ontvangs== Joel Keller van die wetuiste Decider verwys na die reeks as 'n "sagter, optimistieser weergawe van ''One Flew Over the Cuckoo's Nest''".<ref>{{cite web |last1=Keller |first1=Joel |title='Everything Calls For Salvation' Netflix Review: Stream It Or Skip It? |url=https://decider.com/2022/10/18/everything-calls-for-salvation-netflix-review/ |website=Decider |date=18 October 2022}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Skakels== * {{IMDb-titel|14987274}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Everything Calls for Salvation}} {{Normdata}} [[Kategorie:Televisiereekse]] 6vwh7h49m5eyas5a9u7dnpf5kcrqqe3 2816280 2816209 2025-06-26T22:07:02Z Johannescharlesventer 146706 Verbeter. 2816280 wikitext text/x-wiki {{Kursiewe titel}} {{Inligtingskas Televisiereeks | reeksnaam = Everything Calls for Salvation | beeld = [[Beeld:Federico Cesari Inside Out 2 2024.png|240px|Federico Cesari]] | onderskrif = Federico Cesari vertolk die rol van Daniele. | genre = [[Drama]] | skepper = | skrywer = {{plainlist| * Francesco Bruni * Francesco Cenni * Daniela Gambaro * Daniele Mencarelli, <br>geskoei op die gelyknamige roman deur Daniele Mencarelli}} |regisseur = Francesco Bruni | rolverdeling = {{plainlist| * Federico Cesari * Fotinì Peluso * Andrea Pennacchi * Vincenzo Crea * Vincenzo Nemolato * Lorenzo Renzi }} | oorsprongsland = [[Italië]] | taal = [[Engels]] (oorgeklank uit [[Italiaans]]) | aantal_seisoene = 2 | aantal_episodes = 12 | uitvoerende_vervaardiger = {{plainlist| * Linda Vianello * Chiara Grassi }} | vervaardiger = Francisco Ramos | looptydperk = 42-51 minute | maatskappy = Picomedia | netwerk = [[Netflix]] | eerste_uitsending = {{Begindatum|2022|10|14|df=y}} | laaste_uitsending = }} '''''Everything Calls for Salvation''''' ([[Italiaans]]: ''Tutto chiede salvezza'') is 'n Italiaanse [[televisie]]dramareeks van twee seisoene wat geskoei is op die gelyknamige [[roman]] deur Daniele Mencarelli.<ref>{{cite book |last1=Mencarelli |first1=Daniele |title=Tutto chiede salvezza |date=2022 |publisher=Mondadori |isbn=978-8804765769}}</ref> Die eerste seisoen is op 14 Oktober 2022 op [[Netflix]] uitgereik<ref name="Time">{{cite magazine |last1=Zornosa |first1=Laura |title=Everything New on Netflix in October |url=https://time.com/6218737/new-on-netflix-october-2022/ |magazine=Time |language=en |date=30 September 2022}}</ref> en die tweede seisoen op 26 September 2024. ==Storielyn== 'n Jong man word in 'n psigiatriese saal wakker nadat hy onwetend deur sy familie laat opneem is. Die eerste seisoen gaan oor sy week in die hospitaal.<ref name="Cineuropa">{{cite web |last1=Scarpa |first1=Vittoria |title=Francesco Bruni's Tutto chiede salvezza to drop on Netflix in October |url=https://cineuropa.org/en/newsdetail/428098/ |website=Cineuropa |language=en |date=26 July 2022}}</ref> In die tweede seisoen werk hy as hulpverpleër in dieselfde hospitaal en ontmoet hy 'n klomp nuwe pasiënte. ==Ontvangs== Joel Keller van die wetuiste Decider verwys na die reeks as 'n "sagter, optimistieser weergawe van ''One Flew Over the Cuckoo's Nest''".<ref>{{cite web |last1=Keller |first1=Joel |title='Everything Calls For Salvation' Netflix Review: Stream It Or Skip It? |url=https://decider.com/2022/10/18/everything-calls-for-salvation-netflix-review/ |website=Decider |date=18 October 2022}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Skakels== * {{IMDb-titel|14987274}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Everything Calls for Salvation}} {{Normdata}} [[Kategorie:Televisiereekse]] icl57tcejafbdkslm1hfh3xnyzkjjxs 0 450633 2816072 2025-06-26T14:38:22Z Johannescharlesventer 146706 Nuwe bladsy geskep met ''''Faber and Faber Limited''', allerweë bekend as '''Faber & Faber''' of afkekort '''Faber''', is 'n onafhanklike boekuitgewersmaatskappy gesetel in [[Londen]]. Die uitgewers se gepubliseerde outeurs en digters sluit in [[T. S. Eliot]] (Vroeër 'n redakteur en direkteur van die uitgewersmaatskappy), [[W. H. Auden]], [[C.S. Lewis]], Margaret Storey (skryfster van jeugboeke),<ref>{{Cite web |title=Publication Series: Faber Fanfares |url=http://www.isfdb.org/cgi-bin/p...' 2816072 wikitext text/x-wiki '''Faber and Faber Limited''', allerweë bekend as '''Faber & Faber''' of afkekort '''Faber''', is 'n onafhanklike boekuitgewersmaatskappy gesetel in [[Londen]]. Die uitgewers se gepubliseerde outeurs en digters sluit in [[T. S. Eliot]] (Vroeër 'n redakteur en direkteur van die uitgewersmaatskappy), [[W. H. Auden]], [[C.S. Lewis]], Margaret Storey (skryfster van jeugboeke),<ref>{{Cite web |title=Publication Series: Faber Fanfares |url=http://www.isfdb.org/cgi-bin/pubseries.cgi?1370 |access-date=2022-03-03 |website=isfdb.org}}</ref> [[William Golding]], [[Samuel Beckett]], Philip Larkin, [[Sylvia Plath]], Ted Hughes, Seamus Heaney, Paul Muldoon, Milan Kundera en [[Kazuo Ishiguro]].<ref>{{cite news|first=Dwight |last=Garner|title=Two New Books Have Anglophiles and Bibliophiles Covered|url=https://www.nytimes.com/2019/08/23/books/review-human-relations-other-difficulties-mary-kay-wilmers-faber-faber-toby-faber.html |newspaper=The New York Times|date=23 Augustus 2019}}</ref> Die uitgewersmaatskappy is gestig in 1929. In 2006 is die maatskappy gekies as die KPMG Uitgewery van die jaar.<ref>{{cite web|title=Awards & Prizes|url=http://www.faber.co.uk/about/awards-prizes-list/|website=Faber and Faber|access-date=25 Julie 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808052533/http://www.faber.co.uk/about/awards-prizes-list/|archive-date=8 Augustus 2014}}</ref> '''Faber and Faber Inc.''', voorheen die Amerikaanse tak van die Londense maatskappy, is in 1998 verkoop aan die Georg von Holtzbrinck Publishing Group-maatskappy [[Farrar, Straus en Giroux]] (FSG). Faber and Faber het die vennootskap met FSG in 2015 beëindig en sy boeke direk begin versprei in die Verenigde State.<ref>{{Cite web| title = Faber & Faber Teams With Perseus to Enter U.S. Market Directly| website = Galley Cat| first = Dianna| last = Dilworth| date = 10 April 2015| access-date = 2017-12-11| url = http://adweek.it/1D3XnQZ}}{{Dead link|date=November 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Geskiedenis == Die firma is in 1929 gestigbegan, maar het sy oorsprong in die Scientific Press, wat besit is deur Sir Maurice en Lady Gwyer. Die Scientific Press het 'n groot deel van sy inkomste verkry uit die weeklikse tydskrif ''The Nursing Mirror''. Die Gwyers se begeerte om uit uit te brei na die publikasie van handelslektuur het hul gelei na Geoffrey Faber, 'n genoot van All Souls College, Oxford; in 1925 kom '''Faber and Gwyer''' tot stand. Na vier jaar is ''The Nursing Mirror'' verkoop en Geoffrey Faber en die Gwyers het ooreengekom om hul eie weg in te slaan. Faber het die maatskappynaam Faber and Faber gekies, alhoewel daar nie 'n ander Fabery betrokke was nie.<ref>Toby Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'' (2019),</ref> T. S. Eliot, wat aan Faber voorgestel is deur Charles Whibley,<ref name="RK">{{cite book|last1= Kojecky|first1= Roger |title= T. S. Eliot's Social Criticism|url= https://archive.org/details/tseliotssocialcr00koje/page/55 |year= 1972 |publisher= Faber & Faber |isbn= 0571096921 |page= [https://archive.org/details/tseliotssocialcr00koje/page/55 55] |url-access= registration}}</ref> het Lloyds Bank in Londen verlaat om by Faber aan te sluit as 'n literêre raadgewer; in die eerste seisoen het die firma Eliot se ''Poems 1909–1925'' gepubliseer. Die katalogusse uit die vroeë jare sluit boeke in deur [[Ezra Pound]], [[Jean Cocteau]], Herbert Read, Max Eastman, George Rylands, John Dover Wilson, Geoffrey Keynes, Forrest Reid, Charles Williams en Vita Sackville-West. In 1928 het Faber and Faber sy eerste kommersiële sukses gepubliseer: ''Memoirs of a Fox-Hunting Man''. Die boeke is aanvanklik anoniem gepubliseer; die skrywer se naam, Siegfried Sassoon, is aangebring tot die titelblad vir die tweede druk. Oor die volgende ses maande is die boek agt keer herdruk. === Rol as uitgewery === Poësie was aanvanklik die bekendste genre van die maatskappy, met [[W. H. Auden]], Stephen Spender en Louis MacNeice in aansluiting tot [[Ezra Pound]], Marianne Moore, Wyndham Lewis, John Gould Fletcher, [[Roy Campbell]], [[James Joyce]], David Jones en Walter de la Mare wat onder T.S. Eliot se ondersteuning gepubliseer is.<ref name="auto">Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'' (2019).</ref> Onder Geoffrey Faber se voorsitterskap, was onder andere Eliot, Richard de la Mare, Charles Stewart en Frank Vigor Morley in 1929 raadslede. Die maatskappy se kunsdirekteur was Berthold Wolpe.<ref>{{cite journal|first=James|last=Pardey|url=https://www.creativereview.co.uk/wolpe-albertus-and-fabers-classic-covers/|title=Wolpe, Albertus and Faber's Classic Covers|journal=Creative Review|date=Desember 2011}}</ref> Faber het [[biografie|biografieë]], [[memoires]], [[fiksie]]werk, poësie, politieke en godsdienstige essays, monografieë oor kuns en [[argitektuur]], kinderboeke gepubliseer. Dit het ook Eliot se literêre resensiewerk, ''The Criterion'', gepubliseer. Eliot het twee boeke deur [[George Orwell]] verwerp, ''A Scullion's Diary'' (die oorspronklike weergawe van ''Down and Out in Paris and London'') en ''[[Animal Farm]]''.<ref name="auto"/> Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het papierskaarste gelei tot hoë winste, maar baie van die wins is aangewend om belasting te delg. Noemenswaardige na-oorlogse skrywers sluit in [[William Golding]] (alhoewel die maatskappy byna sy ''Lord of the Flies'' verwerp het),<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/books/2019/apr/28/faber-and-faber-the-untold-story-letters-eliot-joyce-beckett-plath-larkin|title=Lord of the Flies? 'Rubbish'. Animal Farm? Too risky – Faber's secrets revealed|last=Faber|first=Toby|date=2019-04-28|newspaper=The Observer|location=Londen|access-date=2019-04-28}}</ref> [[Lawrence Durrell]], Robert Lowell, Ted Hughes, [[Sylvia Plath]], W. S. Graham, Philip Larkin, [[P. D. James]], [[Tom Stoppard]] en John Osborne. Die maatskappy het sy belegging in kontemporêre drama verhoog, met toneelstukke deur drie Nobelpryswenners: Harold Pinter, [[Samuel Beckett]] en [[T. S. Eliot]] wat deur die maatskappy gepubliseer is. Ander dramaturge het later by Faber aangesluit, insluitende Alan Ayckbourn, Alan Bennett, Brian Friel, Tony Harrison, David Hare, Frank McGuinness en Timberlake Wertenbaker.<ref>{{Cite web|url=https://www.dramaonlinelibrary.com/content-partners|title=Content Partners|work=Drama Online|access-date=2019-04-19}}</ref> === Vandag === Moderne skrywers soos [[Kazuo Ishiguro]], Peter Carey, Orhan Pamuk en Barbara Kingsolver het ook by Faber aangesluit. Bykomend hiertoe, het Faber die vertaalde werk van prominente romansiers en digters gepubliseer soos Milan Kundera, Thomas Bernhard, [[Günter Grass]], Nikos Kazantzakis, Wisława Szymborska, Mario Vargas Llosa en Czesław Miłosz. Nadat die maatskappy vir verskeie jare die toneelstukke van Samuel Beckett gepubliseer het, het die maatskappy in 2007 die regte verkry tot Beckett se oorblywende oeuvre van die uitgewery John Calder. Faber het in Oktober 2011 aangekondig dat Jarvis Cocker, hoofsanger van die musiekgroep ''Pulp'', by die firma sou aansluit as hoofredakteur, 'n aanstelling soortgelyk aan die wat gehou is deur Pete Townshend van ''The Who'' in die 1980's.<ref name="auto"/> In 2008 is die druknaam Faber Finds gestig om boeke beskikbaar te maak wat nie meer gedruk word nie maar waarop kopiereg steeds bestaan, met gebruikmaking van druk-op-versoek-tegnologie.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/books/2008/may/02/ebooks.technology |title=Faber Launches Print-on-Demand Classics |author=Dammann, Guy |date=2 May 2008 |newspaper=The Guardian |access-date=4 March 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.telegraph.co.uk/culture/books/3673803/Faber-Finds-your-own-private-printing-press.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220112/https://www.telegraph.co.uk/culture/books/3673803/Faber-Finds-your-own-private-printing-press.html |archive-date=12 Januarie 2022 |url-access=subscription |url-status=live |title=Faber Finds: Your Own Private Printing Press |author=Page, Stephen |date=31 Mei 2008 |newspaper=The Daily Telegraph|location=Londen |access-date=4 Maart 2010}}{{cbignore}}</ref> Werke wat onder die druknaam heruitgereik is sluit in items uit die Mass-Observation-argiewe, en werke deur John Betjeman, Angus Wilson, A. J. P. Taylor, [[H.G. Wells]], Joyce Cary, Nina Bawden, Jean Genet, P. H. Newby, Louis MacNeice, die kritikus John Carey, F. R. Leavis, Jacob Bronowski, [[Jan Morris]] en Brian Aldiss. In 2009 het Faber Finds [[e-boek]]e begin uitgee.<ref>{{cite web|url=http://www.thebookseller.com/news/90007-faber-finds-branches-into-e-books-for-anniversary.html |title=Faber Finds branches into e-books for anniversary |author=Neilan, Catherine |date=30 Junie 2009 |publisher=TheBookseller.com |access-date=4 Maart 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090926132724/http://www.thebookseller.com/news/90007-faber-finds-branches-into-e-books-for-anniversary.html |archive-date=26 September 2009 }}</ref> Faber se Amerikaanse filiaal is in 1998 verkoop aan [[Farrar, Straus en Giroux]] ("FSG"), waar dit 'n druknaam is wat fokus op die kunste, vermaak, media en populêre kultuur. In Februarie 2015 is Faber se venootskap met FGS beëindig.<ref>{{cite web|last1=Farrington|first1=Joshua|title=Faber ends FSG partnership|url=http://www.thebookseller.com/news/faber-ends-fsg-partnership|website=The Bookseller|date=18 Februarie 2015|access-date=19 Julie 2015}}</ref> == Ligging == Die boekuitgewersmaatskappy se kantore was oorspronklik geleë te 24 Russell Square, in Bloomsbury, Londen. Faber het later verhuis na 3 Queen Square, Londen, en op 19 Januarie 2009 het die maatskappy verhuis na Bloomsbury House, 74–77 Great Russell Street, Londen. Die maatskappy het in 2023 verhuis na The Bindery, Hatton Garden, Londen. == Nobelpryswenners wat gepubliseer is deur Faber == * 1948: [[T. S. Eliot]] * 1960: Saint-John Perse * 1969: [[Samuel Beckett]] * 1980: [[Czesław Miłosz]] * 1983: [[William Golding]] * 1992: Derek Walcott * 1995: Seamus Heaney * 1996: [[Wisława Szymborska]] * 1999: [[Günter Grass]] * 2005: Harold Pinter * 2006: Orhan Pamuk * 2010: Mario Vargas Llosa * 2017: [[Kazuo Ishiguro]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Verdere leesstof == * Toby Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'', Faber & Faber, 2019. == Eksterne skakels == * {{Official website|http://www.faber.co.uk/|Faber and Faber – official website}} *[https://www.faberacademy.co.uk/ Faber Academy: Creative Writing with Faber and Faber] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201130105502/https://www.faberacademy.co.uk/ |date=30 November 2020 }} *[https://archive.metromod.net/viewer.p/69/1470/object/5145-11267251 Entry about Faber&Faber in METROMOD archive] by Burcu Dogramaci {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Faber And Faber}} [[Kategorie:Uitgewery]] qb2ubv94im1d046pbti19jbu8cnq5pf 2816073 2816072 2025-06-26T14:53:28Z Johannescharlesventer 146706 2816073 wikitext text/x-wiki '''Faber and Faber Limited''', alomweë bekend as '''Faber & Faber''' of afkekort, '''Faber''', is 'n onafhanklike boekuitgewersmaatskappy gesetel in [[Londen]]. Die uitgewers se gepubliseerde outeurs en digters sluit in [[T. S. Eliot]] (Vroeër 'n redakteur en direkteur van dié uitgewersmaatskappy), [[W. H. Auden]], [[C.S. Lewis]], Margaret Storey (skryfster van jeugboeke),<ref>{{Cite web |title=Publication Series: Faber Fanfares |url=http://www.isfdb.org/cgi-bin/pubseries.cgi?1370 |access-date=2022-03-03 |website=isfdb.org}}</ref> [[William Golding]], [[Samuel Beckett]], Philip Larkin, [[Sylvia Plath]], Ted Hughes, Seamus Heaney, Paul Muldoon, Milan Kundera en [[Kazuo Ishiguro]].<ref>{{cite news|first=Dwight |last=Garner|title=Two New Books Have Anglophiles and Bibliophiles Covered|url=https://www.nytimes.com/2019/08/23/books/review-human-relations-other-difficulties-mary-kay-wilmers-faber-faber-toby-faber.html |newspaper=The New York Times|date=23 Augustus 2019}}</ref> Die uitgewersmaatskappy is gestig in 1929. In 2006 is die maatskappy gekies as die KPMG uitgewery van die jaar.<ref>{{cite web|title=Awards & Prizes|url=http://www.faber.co.uk/about/awards-prizes-list/|website=Faber and Faber|access-date=25 Julie 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808052533/http://www.faber.co.uk/about/awards-prizes-list/|archive-date=8 Augustus 2014}}</ref> '''Faber and Faber Inc.''', voorheen die Amerikaanse tak van die Londense maatskappy, is in 1998 verkoop aan die Georg von Holtzbrinck Publishing Group-maatskappy [[Farrar, Straus en Giroux]] (FSG). Faber & Faber het die vennootskap met FSG in 2015 beëindig en sy boeke direk begin versprei in die Verenigde State.<ref>{{Cite web| title = Faber & Faber Teams With Perseus to Enter U.S. Market Directly| website = Galley Cat| first = Dianna| last = Dilworth| date = 10 April 2015| access-date = 2017-12-11| url = http://adweek.it/1D3XnQZ}}{{Dead link|date=November 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Geskiedenis == Die firma is in 1929 gestig, maar het sy oorsprong in die Scientific Press, wat besit is deur Sir Maurice en Lady Gwyer. Die Scientific Press het 'n groot deel van sy inkomste verkry uit die weeklikse tydskrif ''The Nursing Mirror''. Die Gwyers se begeerte om uit uit te brei na die publikasie van handelslektuur het hul gelei na Geoffrey Faber, 'n genoot van All Souls College, Oxford; in 1925 kom '''Faber and Gwyer''' tot stand. Na vier jaar is ''The Nursing Mirror'' verkoop en Geoffrey Faber en die Gwyers het ooreengekom om hul eie weë in te slaan. Faber het die maatskappynaam Faber and Faber gekies, alhoewel daar nie 'n ander Faber betrokke was nie.<ref>Toby Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'' (2019),</ref> T. S. Eliot, wat aan Faber voorgestel is deur Charles Whibley,<ref name="RK">{{cite book|last1= Kojecky|first1= Roger |title= T. S. Eliot's Social Criticism|url= https://archive.org/details/tseliotssocialcr00koje/page/55 |year= 1972 |publisher= Faber & Faber |isbn= 0571096921 |page= [https://archive.org/details/tseliotssocialcr00koje/page/55 55] |url-access= registration}}</ref> het Lloyds Bank in Londen verlaat om by Faber aan te sluit as 'n literêre raadgewer; in die eerste seisoen het die firma Eliot se ''Poems 1909–1925'' gepubliseer. Die katalogusse uit die vroeë jare sluit boeke in deur [[Ezra Pound]], [[Jean Cocteau]], Herbert Read, Max Eastman, George Rylands, John Dover Wilson, Geoffrey Keynes, Forrest Reid, Charles Williams en Vita Sackville-West. In 1928 het Faber & Faber sy eerste kommersiële sukses gepubliseer: ''Memoirs of a Fox-Hunting Man''. Die boek is aanvanklik anoniem gepubliseer; die skrywer se naam, Siegfried Sassoon, is aangebring tot die titelblad vir die tweede druk. Oor die volgende ses maande is die boek agt keer herdruk. === Rol as uitgewery === Poësie was aanvanklik die bekendste genre van die maatskappy, met [[W. H. Auden]], Stephen Spender en Louis MacNeice in aansluiting tot [[Ezra Pound]], Marianne Moore, Wyndham Lewis, John Gould Fletcher, [[Roy Campbell]], [[James Joyce]], David Jones en Walter de la Mare wat onder T.S. Eliot se leiding gepubliseer is.<ref name="auto">Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'' (2019).</ref> Onder Geoffrey Faber se voorsitterskap was onder andere Eliot, Richard de la Mare, Charles Stewart en Frank Vigor Morley in 1929 raadslede. Die maatskappy se kunsdirekteur was Berthold Wolpe.<ref>{{cite journal|first=James|last=Pardey|url=https://www.creativereview.co.uk/wolpe-albertus-and-fabers-classic-covers/|title=Wolpe, Albertus and Faber's Classic Covers|journal=Creative Review|date=Desember 2011}}</ref> Faber het [[biografie|biografieë]], [[memoires]], [[fiksie]]werk, [[poësie]], politieke en godsdienstige essays, monografieë oor kuns en [[argitektuur]] en kinderlektuur gepubliseer. Dit het ook Eliot se literêre resensiewerk, ''The Criterion'', gepubliseer. Eliot het twee boeke deur [[George Orwell]] verwerp, ''A Scullion's Diary'' (die oorspronklike titel van ''Down and Out in Paris and London'') en ''[[Animal Farm]]''.<ref name="auto"/> Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het papierskaarste gelei tot hoë winste, maar baie van die wins is aangewend om belasting te delg. Noemenswaardige na-oorlogse skrywers sluit in [[William Golding]] (alhoewel die maatskappy byna sy ''Lord of the Flies'' verwerp het),<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/books/2019/apr/28/faber-and-faber-the-untold-story-letters-eliot-joyce-beckett-plath-larkin|title=Lord of the Flies? 'Rubbish'. Animal Farm? Too risky – Faber's secrets revealed|last=Faber|first=Toby|date=2019-04-28|newspaper=The Observer|location=Londen|access-date=2019-04-28}}</ref> [[Lawrence Durrell]], Robert Lowell, Ted Hughes, [[Sylvia Plath]], W. S. Graham, Philip Larkin, [[P. D. James]], [[Tom Stoppard]] en John Osborne. Die maatskappy het sy belegging in kontemporêre drama verhoog, met toneelstukke deur drie Nobelpryswenners: Harold Pinter, [[Samuel Beckett]] en [[T. S. Eliot]] wat deur die maatskappy gepubliseer is. Ander dramaturge het later by Faber aangesluit, insluitende Alan Ayckbourn, Alan Bennett, Brian Friel, Tony Harrison, David Hare, Frank McGuinness en Timberlake Wertenbaker.<ref>{{Cite web|url=https://www.dramaonlinelibrary.com/content-partners|title=Content Partners|work=Drama Online|access-date=2019-04-19}}</ref> === Vandag === Moderne skrywers soos [[Kazuo Ishiguro]], Peter Carey, Orhan Pamuk en Barbara Kingsolver het ook by Faber aangesluit. Bykomend hiertoe, het Faber die vertaalde werk van prominente romansiers en digters gepubliseer, soos Milan Kundera, Thomas Bernhard, [[Günter Grass]], Nikos Kazantzakis, Wisława Szymborska, Mario Vargas Llosa en Czesław Miłosz. Nadat die maatskappy vir verskeie jare die toneelstukke van Samuel Beckett gepubliseer het, het die maatskappy in 2007 die regte verkry tot Beckett se oorblywende oeuvre van die uitgewery John Calder. Faber het in Oktober 2011 aangekondig dat Jarvis Cocker, hoofsanger van die musiekgroep ''Pulp'', by die firma sou aansluit as hoofredakteur, 'n aanstelling soortgelyk aan dié wat gehou is deur Pete Townshend van ''The Who'' in die 1980's.<ref name="auto"/> In 2008 is die druknaam ''Faber Finds'' gestig om boeke te publiseer wat uit druk is maar waarop kopiereg steeds bestaan, met gebruikmaking van druk-op-versoek-tegnologie.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/books/2008/may/02/ebooks.technology |title=Faber Launches Print-on-Demand Classics |author=Dammann, Guy |date=2 May 2008 |newspaper=The Guardian |access-date=4 March 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.telegraph.co.uk/culture/books/3673803/Faber-Finds-your-own-private-printing-press.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220112/https://www.telegraph.co.uk/culture/books/3673803/Faber-Finds-your-own-private-printing-press.html |archive-date=12 Januarie 2022 |url-access=subscription |url-status=live |title=Faber Finds: Your Own Private Printing Press |author=Page, Stephen |date=31 Mei 2008 |newspaper=The Daily Telegraph|location=Londen |access-date=4 Maart 2010}}{{cbignore}}</ref> Werke wat onder dié druknaam heruitgereik is sluit in items uit die Mass-Observation-argiewe, en werke deur John Betjeman, Angus Wilson, A. J. P. Taylor, [[H.G. Wells]], Joyce Cary, Nina Bawden, Jean Genet, P. H. Newby, Louis MacNeice, die kritikus John Carey, F. R. Leavis, Jacob Bronowski, [[Jan Morris]] en Brian Aldiss. In 2009 het ''Faber Finds'' [[e-boek]]e begin uitgee.<ref>{{cite web|url=http://www.thebookseller.com/news/90007-faber-finds-branches-into-e-books-for-anniversary.html |title=Faber Finds branches into e-books for anniversary |author=Neilan, Catherine |date=30 Junie 2009 |publisher=TheBookseller.com |access-date=4 Maart 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090926132724/http://www.thebookseller.com/news/90007-faber-finds-branches-into-e-books-for-anniversary.html |archive-date=26 September 2009 }}</ref> Faber se Amerikaanse tak is in 1998 verkoop aan [[Farrar, Straus en Giroux]] ("FSG"), waar dit 'n druknaam is wat fokus op die kunste, vermaak, media en populêre kultuur. In Februarie 2015 is Faber se venootskap met FGS egter beëindig.<ref>{{cite web|last1=Farrington|first1=Joshua|title=Faber ends FSG partnership|url=http://www.thebookseller.com/news/faber-ends-fsg-partnership|website=The Bookseller|date=18 Februarie 2015|access-date=19 Julie 2015}}</ref> == Ligging == Die boekuitgewersmaatskappy se kantore was oorspronklik geleë te 24 Russell Square, in Bloomsbury, Londen. Faber het later verhuis na 3 Queen Square, Londen, en op 19 Januarie 2009 het die maatskappy verhuis na Bloomsbury House, 74–77 Great Russell Street, Londen. Die maatskappy het in 2023 verhuis na The Bindery, Hatton Garden, Londen. == Nobelpryswenners wat gepubliseer is deur Faber == * 1948: [[T. S. Eliot]] * 1960: Saint-John Perse * 1969: [[Samuel Beckett]] * 1980: [[Czesław Miłosz]] * 1983: [[William Golding]] * 1992: Derek Walcott * 1995: Seamus Heaney * 1996: [[Wisława Szymborska]] * 1999: [[Günter Grass]] * 2005: Harold Pinter * 2006: Orhan Pamuk * 2010: Mario Vargas Llosa * 2017: [[Kazuo Ishiguro]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Verdere leesstof == * Toby Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'', Faber & Faber, 2019. == Eksterne skakels == * {{Official website|http://www.faber.co.uk/|Faber & Faber – amptelike webwerf}} *[https://www.faberacademy.co.uk/ Faber Academy: Creative Writing with Faber and Faber] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201130105502/https://www.faberacademy.co.uk/ |date=30 November 2020 }} *[https://archive.metromod.net/viewer.p/69/1470/object/5145-11267251 Inskrywing oor Faber & Faber in die METROMOD argief] deur Burcu Dogramaci {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Faber And Faber}} [[Kategorie:Uitgewery]] ddzigpz65ei8dom9x71u0wff4ybn45k 2816076 2816073 2025-06-26T16:04:07Z Aliwal2012 39067 poleerwerk 2816076 wikitext text/x-wiki '''Faber and Faber Limited''', alomweë bekend as '''Faber & Faber''' of afgekort as '''Faber''', is 'n onafhanklike boekuitgewersmaatskappy gesetel in [[Londen]]. Die uitgewers se gepubliseerde outeurs en digters sluit in [[T. S. Eliot]] (vroeër 'n redakteur en direkteur van dié uitgewersmaatskappy), [[W. H. Auden]], [[C.S. Lewis]], Margaret Storey (skryfster van jeugboeke),<ref>{{Cite web |title=Publication Series: Faber Fanfares |url=http://www.isfdb.org/cgi-bin/pubseries.cgi?1370 |access-date=2022-03-03 |website=isfdb.org}}</ref> [[William Golding]], [[Samuel Beckett]], Philip Larkin, [[Sylvia Plath]], Ted Hughes, Seamus Heaney, Paul Muldoon, Milan Kundera en [[Kazuo Ishiguro]].<ref>{{cite news|first=Dwight |last=Garner|title=Two New Books Have Anglophiles and Bibliophiles Covered|url=https://www.nytimes.com/2019/08/23/books/review-human-relations-other-difficulties-mary-kay-wilmers-faber-faber-toby-faber.html |newspaper=The New York Times|date=23 Augustus 2019}}</ref> Die uitgewersmaatskappy is in 1929 gestig. In 2006 is die maatskappy as die KPMG uitgewery van die jaar gekies.<ref>{{cite web|title=Awards & Prizes|url=http://www.faber.co.uk/about/awards-prizes-list/|website=Faber and Faber|access-date=25 Julie 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808052533/http://www.faber.co.uk/about/awards-prizes-list/|archive-date=8 Augustus 2014}}</ref> '''Faber and Faber Inc.''', voorheen die Amerikaanse tak van die Londense maatskappy, is in 1998 verkoop aan die Georg von Holtzbrinck Publishing Group-maatskappy [[Farrar, Straus en Giroux]] (FSG). Faber & Faber het die vennootskap met FSG in 2015 beëindig en sy boeke direk begin versprei in die Verenigde State.<ref>{{Cite web| title = Faber & Faber Teams With Perseus to Enter U.S. Market Directly| website = Galley Cat| first = Dianna| last = Dilworth| date = 10 April 2015| access-date = 2017-12-11| url = http://adweek.it/1D3XnQZ}}{{Dead link|date=November 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Geskiedenis == Die firma is in 1929 gestig, maar het sy oorsprong in die Scientific Press, wat besit is deur Sir Maurice en Lady Gwyer. Die Scientific Press het 'n groot deel van sy inkomste verkry uit die weeklikse tydskrif ''The Nursing Mirror''. Die Gwyers se begeerte om uit uit te brei na die publikasie van handelslektuur het hul gelei na Geoffrey Faber, 'n genoot van All Souls College, Oxford; in 1925 kom '''Faber and Gwyer''' tot stand. Na vier jaar is ''The Nursing Mirror'' verkoop en Geoffrey Faber en die Gwyers het ooreengekom om hul eie weë in te slaan. Faber het die maatskappynaam Faber and Faber gekies, alhoewel daar nie 'n ander Faber betrokke was nie.<ref>Toby Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'' (2019),</ref> T. S. Eliot, wat aan Faber voorgestel is deur Charles Whibley,<ref name="RK">{{cite book|last1= Kojecky|first1= Roger |title= T. S. Eliot's Social Criticism|url= https://archive.org/details/tseliotssocialcr00koje/page/55 |year= 1972 |publisher= Faber & Faber |isbn= 0571096921 |page= [https://archive.org/details/tseliotssocialcr00koje/page/55 55] |url-access= registration}}</ref> het Lloyds Bank in Londen verlaat om by Faber aan te sluit as 'n literêre raadgewer; in die eerste seisoen het die firma Eliot se ''Poems 1909–1925'' gepubliseer. Die katalogusse uit die vroeë jare sluit boeke in deur [[Ezra Pound]], [[Jean Cocteau]], Herbert Read, Max Eastman, George Rylands, John Dover Wilson, Geoffrey Keynes, Forrest Reid, Charles Williams en Vita Sackville-West. In 1928 het Faber & Faber sy eerste kommersiële sukses gepubliseer: ''Memoirs of a Fox-Hunting Man''. Die boek is aanvanklik anoniem gepubliseer; die skrywer se naam, Siegfried Sassoon, is aangebring op die titelblad van die tweede druk. Oor die volgende ses maande is die boek agt keer herdruk. === Rol as uitgewery === Poësie was aanvanklik die bekendste genre van die maatskappy, met [[W. H. Auden]], Stephen Spender en Louis MacNeice in aansluiting tot [[Ezra Pound]], Marianne Moore, Wyndham Lewis, John Gould Fletcher, [[Roy Campbell]], [[James Joyce]], David Jones en Walter de la Mare wat onder T.S. Eliot se leiding gepubliseer is.<ref name="auto">Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'' (2019).</ref> Onder Geoffrey Faber se voorsitterskap was onder andere Eliot, Richard de la Mare, Charles Stewart en Frank Vigor Morley in 1929 raadslede. Die maatskappy se kunsdirekteur was Berthold Wolpe.<ref>{{cite journal|first=James|last=Pardey|url=https://www.creativereview.co.uk/wolpe-albertus-and-fabers-classic-covers/|title=Wolpe, Albertus and Faber's Classic Covers|journal=Creative Review|date=Desember 2011}}</ref> Faber het [[biografie|biografieë]], [[memoires]], [[fiksie]]werk, [[poësie]], politieke en godsdienstige essays, monografieë oor kuns en [[argitektuur]] en kinderlektuur gepubliseer. Dit het ook Eliot se literêre resensiewerk, ''The Criterion'', gepubliseer. Eliot het twee boeke deur [[George Orwell]] verwerp, ''A Scullion's Diary'' (die oorspronklike titel van ''Down and Out in Paris and London'') en ''[[Animal Farm]]''.<ref name="auto"/> Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het papierskaarste gelei tot hoë winste, maar baie van die wins is aangewend om belasting te delg. Noemenswaardige na-oorlogse skrywers sluit in [[William Golding]] (alhoewel die maatskappy byna sy ''Lord of the Flies'' verwerp het),<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/books/2019/apr/28/faber-and-faber-the-untold-story-letters-eliot-joyce-beckett-plath-larkin|title=Lord of the Flies? 'Rubbish'. Animal Farm? Too risky – Faber's secrets revealed|last=Faber|first=Toby|date=2019-04-28|newspaper=The Observer|location=Londen|access-date=2019-04-28}}</ref> [[Lawrence Durrell]], Robert Lowell, Ted Hughes, [[Sylvia Plath]], W. S. Graham, Philip Larkin, [[P. D. James]], [[Tom Stoppard]] en John Osborne. Die maatskappy het sy belegging in kontemporêre drama verhoog, met toneelstukke deur drie Nobelpryswenners: Harold Pinter, [[Samuel Beckett]] en [[T. S. Eliot]] wat deur die maatskappy gepubliseer is. Ander dramaturge het later by Faber aangesluit, insluitende Alan Ayckbourn, Alan Bennett, Brian Friel, Tony Harrison, David Hare, Frank McGuinness en Timberlake Wertenbaker.<ref>{{Cite web|url=https://www.dramaonlinelibrary.com/content-partners|title=Content Partners|work=Drama Online|access-date=2019-04-19}}</ref> === Huidig === Moderne skrywers soos [[Kazuo Ishiguro]], Peter Carey, Orhan Pamuk en Barbara Kingsolver het ook by Faber aangesluit. Bykomend hiertoe, het Faber die vertaalde werk van prominente romansiers en digters gepubliseer, soos Milan Kundera, Thomas Bernhard, [[Günter Grass]], Nikos Kazantzakis, Wisława Szymborska, Mario Vargas Llosa en Czesław Miłosz. Nadat die maatskappy vir verskeie jare die toneelstukke van Samuel Beckett gepubliseer het, het die maatskappy in 2007 die regte verkry tot Beckett se oorblywende oeuvre van die uitgewery John Calder. Faber het in Oktober 2011 aangekondig dat Jarvis Cocker, hoofsanger van die musiekgroep ''Pulp'', by die firma sou aansluit as hoofredakteur, 'n aanstelling soortgelyk aan dié wat gehou is deur Pete Townshend van ''The Who'' in die 1980's.<ref name="auto"/> In 2008 is die druknaam ''Faber Finds'' gestig om boeke te publiseer wat uit druk is maar waarop kopiereg steeds bestaan, met gebruikmaking van druk-op-versoek-tegnologie.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/books/2008/may/02/ebooks.technology |title=Faber Launches Print-on-Demand Classics |author=Dammann, Guy |date=2 May 2008 |newspaper=The Guardian |access-date=4 March 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.telegraph.co.uk/culture/books/3673803/Faber-Finds-your-own-private-printing-press.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220112/https://www.telegraph.co.uk/culture/books/3673803/Faber-Finds-your-own-private-printing-press.html |archive-date=12 Januarie 2022 |url-access=subscription |url-status=live |title=Faber Finds: Your Own Private Printing Press |author=Page, Stephen |date=31 Mei 2008 |newspaper=The Daily Telegraph|location=Londen |access-date=4 Maart 2010}}{{cbignore}}</ref> Werke wat onder dié druknaam heruitgereik is sluit in items uit die Mass-Observation-argiewe, en werke deur John Betjeman, Angus Wilson, A. J. P. Taylor, [[H.G. Wells]], Joyce Cary, Nina Bawden, Jean Genet, P. H. Newby, Louis MacNeice, die kritikus John Carey, F. R. Leavis, Jacob Bronowski, [[Jan Morris]] en Brian Aldiss. In 2009 het ''Faber Finds'' [[e-boek]]e begin uitgee.<ref>{{cite web|url=http://www.thebookseller.com/news/90007-faber-finds-branches-into-e-books-for-anniversary.html |title=Faber Finds branches into e-books for anniversary |author=Neilan, Catherine |date=30 Junie 2009 |publisher=TheBookseller.com |access-date=4 Maart 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090926132724/http://www.thebookseller.com/news/90007-faber-finds-branches-into-e-books-for-anniversary.html |archive-date=26 September 2009 }}</ref> Faber se Amerikaanse tak is in 1998 verkoop aan [[Farrar, Straus en Giroux]] ("FSG"), waar dit 'n druknaam is wat fokus op die kunste, vermaak, media en populêre kultuur. In Februarie 2015 is Faber se venootskap met FGS egter beëindig.<ref>{{cite web|last1=Farrington|first1=Joshua|title=Faber ends FSG partnership|url=http://www.thebookseller.com/news/faber-ends-fsg-partnership|website=The Bookseller|date=18 Februarie 2015|access-date=19 Julie 2015}}</ref> == Ligging == Die boekuitgewersmaatskappy se kantore was oorspronklik geleë te 24 Russell Square, in Bloomsbury, Londen. Faber het later verhuis na 3 Queen Square, Londen, en op 19 Januarie 2009 het die maatskappy verhuis na Bloomsbury House, 74–77 Great Russell Street, Londen. Die maatskappy het in 2023 verhuis na The Bindery, Hatton Garden, Londen. == Nobelpryswenners wat gepubliseer is deur Faber == * 1948: [[T. S. Eliot]] * 1960: Saint-John Perse * 1969: [[Samuel Beckett]] * 1980: [[Czesław Miłosz]] * 1983: [[William Golding]] * 1992: Derek Walcott * 1995: Seamus Heaney * 1996: [[Wisława Szymborska]] * 1999: [[Günter Grass]] * 2005: Harold Pinter * 2006: Orhan Pamuk * 2010: Mario Vargas Llosa * 2017: [[Kazuo Ishiguro]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Verdere leesstof == * Toby Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'', Faber & Faber, 2019. == Eksterne skakels == * {{Official website|http://www.faber.co.uk/|Faber & Faber – amptelike webwerf}} *[https://www.faberacademy.co.uk/ Faber Academy: Creative Writing with Faber and Faber] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201130105502/https://www.faberacademy.co.uk/ |date=30 November 2020 }} *[https://archive.metromod.net/viewer.p/69/1470/object/5145-11267251 Inskrywing oor Faber & Faber in die METROMOD argief] deur Burcu Dogramaci {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Faber And Faber}} [[Kategorie:Uitgewery]] m4wsdveru1fhu1gq7kt0e4z2gxo9y0y 2816347 2816076 2025-06-27T10:20:23Z Rooiratel 90342 2816347 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Maatskappy |naam = Faber & Faber |kenteken = |tipe = |stigting = {{start date and age|1929}} |stigter = [[Geoffrey Faber]] |ligging_stad = |ligging_land = [[Verenigde Koninkryk]] |ligging = [[Londen]], Engeland |liggings = |sleutelpersone = |eienaar = |gebied_bedien = |industrie = |produkte = [[Boek]]e |dienste = |inkomste = |bedryfsinkomste = |netto_inkomste = |bates = |getal_werknemers = |ouer = |afdelings = |filiale = |slagspreuk = |webwerf = {{URL|http://faber.co.uk}} |ontbind = |voetnotas = |internasionaal = }} '''Faber and Faber Limited''', alomweë bekend as '''Faber & Faber''' of afgekort as '''Faber''', is 'n onafhanklike boekuitgewersmaatskappy gesetel in [[Londen]]. Die uitgewers se gepubliseerde outeurs en digters sluit in [[T. S. Eliot]] (vroeër 'n redakteur en direkteur van dié uitgewersmaatskappy), [[W. H. Auden]], [[C.S. Lewis]], Margaret Storey (skryfster van jeugboeke),<ref>{{Cite web |title=Publication Series: Faber Fanfares |url=http://www.isfdb.org/cgi-bin/pubseries.cgi?1370 |access-date=2022-03-03 |website=isfdb.org}}</ref> [[William Golding]], [[Samuel Beckett]], Philip Larkin, [[Sylvia Plath]], Ted Hughes, Seamus Heaney, Paul Muldoon, Milan Kundera en [[Kazuo Ishiguro]].<ref>{{cite news|first=Dwight |last=Garner|title=Two New Books Have Anglophiles and Bibliophiles Covered|url=https://www.nytimes.com/2019/08/23/books/review-human-relations-other-difficulties-mary-kay-wilmers-faber-faber-toby-faber.html |newspaper=The New York Times|date=23 Augustus 2019}}</ref> Die uitgewersmaatskappy is in 1929 gestig. In 2006 is die maatskappy as die KPMG uitgewery van die jaar gekies.<ref>{{cite web|title=Awards & Prizes|url=http://www.faber.co.uk/about/awards-prizes-list/|website=Faber and Faber|access-date=25 Julie 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808052533/http://www.faber.co.uk/about/awards-prizes-list/|archive-date=8 Augustus 2014}}</ref> '''Faber and Faber Inc.''', voorheen die Amerikaanse tak van die Londense maatskappy, is in 1998 verkoop aan die Georg von Holtzbrinck Publishing Group-maatskappy [[Farrar, Straus en Giroux]] (FSG). Faber & Faber het die vennootskap met FSG in 2015 beëindig en sy boeke direk begin versprei in die Verenigde State.<ref>{{Cite web| title = Faber & Faber Teams With Perseus to Enter U.S. Market Directly| website = Galley Cat| first = Dianna| last = Dilworth| date = 10 April 2015| access-date = 2017-12-11| url = http://adweek.it/1D3XnQZ}}{{Dead link|date=November 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Geskiedenis == Die firma is in 1929 gestig, maar het sy oorsprong in die Scientific Press, wat besit is deur Sir Maurice en Lady Gwyer. Die Scientific Press het 'n groot deel van sy inkomste verkry uit die weeklikse tydskrif ''The Nursing Mirror''. Die Gwyers se begeerte om uit uit te brei na die publikasie van handelslektuur het hul gelei na Geoffrey Faber, 'n genoot van All Souls College, Oxford; in 1925 kom '''Faber and Gwyer''' tot stand. Na vier jaar is ''The Nursing Mirror'' verkoop en Geoffrey Faber en die Gwyers het ooreengekom om hul eie weë in te slaan. Faber het die maatskappynaam Faber and Faber gekies, alhoewel daar nie 'n ander Faber betrokke was nie.<ref>Toby Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'' (2019),</ref> T. S. Eliot, wat aan Faber voorgestel is deur Charles Whibley,<ref name="RK">{{cite book|last1= Kojecky|first1= Roger |title= T. S. Eliot's Social Criticism|url= https://archive.org/details/tseliotssocialcr00koje/page/55 |year= 1972 |publisher= Faber & Faber |isbn= 0571096921 |page= [https://archive.org/details/tseliotssocialcr00koje/page/55 55] |url-access= registration}}</ref> het Lloyds Bank in Londen verlaat om by Faber aan te sluit as 'n literêre raadgewer; in die eerste seisoen het die firma Eliot se ''Poems 1909–1925'' gepubliseer. Die katalogusse uit die vroeë jare sluit boeke in deur [[Ezra Pound]], [[Jean Cocteau]], Herbert Read, Max Eastman, George Rylands, John Dover Wilson, Geoffrey Keynes, Forrest Reid, Charles Williams en Vita Sackville-West. In 1928 het Faber & Faber sy eerste kommersiële sukses gepubliseer: ''Memoirs of a Fox-Hunting Man''. Die boek is aanvanklik anoniem gepubliseer; die skrywer se naam, Siegfried Sassoon, is aangebring op die titelblad van die tweede druk. Oor die volgende ses maande is die boek agt keer herdruk. === Rol as uitgewery === Poësie was aanvanklik die bekendste genre van die maatskappy, met [[W. H. Auden]], Stephen Spender en Louis MacNeice in aansluiting tot [[Ezra Pound]], Marianne Moore, Wyndham Lewis, John Gould Fletcher, [[Roy Campbell]], [[James Joyce]], David Jones en Walter de la Mare wat onder T.S. Eliot se leiding gepubliseer is.<ref name="auto">Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'' (2019).</ref> Onder Geoffrey Faber se voorsitterskap was onder andere Eliot, Richard de la Mare, Charles Stewart en Frank Vigor Morley in 1929 raadslede. Die maatskappy se kunsdirekteur was Berthold Wolpe.<ref>{{cite journal|first=James|last=Pardey|url=https://www.creativereview.co.uk/wolpe-albertus-and-fabers-classic-covers/|title=Wolpe, Albertus and Faber's Classic Covers|journal=Creative Review|date=Desember 2011}}</ref> Faber het [[biografie|biografieë]], [[memoires]], [[fiksie]]werk, [[poësie]], politieke en godsdienstige essays, monografieë oor kuns en [[argitektuur]] en kinderlektuur gepubliseer. Dit het ook Eliot se literêre resensiewerk, ''The Criterion'', gepubliseer. Eliot het twee boeke deur [[George Orwell]] verwerp, ''A Scullion's Diary'' (die oorspronklike titel van ''Down and Out in Paris and London'') en ''[[Animal Farm]]''.<ref name="auto"/> Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het papierskaarste gelei tot hoë winste, maar baie van die wins is aangewend om belasting te delg. Noemenswaardige na-oorlogse skrywers sluit in [[William Golding]] (alhoewel die maatskappy byna sy ''Lord of the Flies'' verwerp het),<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/books/2019/apr/28/faber-and-faber-the-untold-story-letters-eliot-joyce-beckett-plath-larkin|title=Lord of the Flies? 'Rubbish'. Animal Farm? Too risky – Faber's secrets revealed|last=Faber|first=Toby|date=2019-04-28|newspaper=The Observer|location=Londen|access-date=2019-04-28}}</ref> [[Lawrence Durrell]], Robert Lowell, Ted Hughes, [[Sylvia Plath]], W. S. Graham, Philip Larkin, [[P. D. James]], [[Tom Stoppard]] en John Osborne. Die maatskappy het sy belegging in kontemporêre drama verhoog, met toneelstukke deur drie Nobelpryswenners: Harold Pinter, [[Samuel Beckett]] en [[T. S. Eliot]] wat deur die maatskappy gepubliseer is. Ander dramaturge het later by Faber aangesluit, insluitende Alan Ayckbourn, Alan Bennett, Brian Friel, Tony Harrison, David Hare, Frank McGuinness en Timberlake Wertenbaker.<ref>{{Cite web|url=https://www.dramaonlinelibrary.com/content-partners|title=Content Partners|work=Drama Online|access-date=2019-04-19}}</ref> === Huidig === Moderne skrywers soos [[Kazuo Ishiguro]], Peter Carey, Orhan Pamuk en Barbara Kingsolver het ook by Faber aangesluit. Bykomend hiertoe, het Faber die vertaalde werk van prominente romansiers en digters gepubliseer, soos Milan Kundera, Thomas Bernhard, [[Günter Grass]], Nikos Kazantzakis, Wisława Szymborska, Mario Vargas Llosa en Czesław Miłosz. Nadat die maatskappy vir verskeie jare die toneelstukke van Samuel Beckett gepubliseer het, het die maatskappy in 2007 die regte verkry tot Beckett se oorblywende oeuvre van die uitgewery John Calder. Faber het in Oktober 2011 aangekondig dat Jarvis Cocker, hoofsanger van die musiekgroep ''Pulp'', by die firma sou aansluit as hoofredakteur, 'n aanstelling soortgelyk aan dié wat gehou is deur Pete Townshend van ''The Who'' in die 1980's.<ref name="auto"/> In 2008 is die druknaam ''Faber Finds'' gestig om boeke te publiseer wat uit druk is maar waarop kopiereg steeds bestaan, met gebruikmaking van druk-op-versoek-tegnologie.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/books/2008/may/02/ebooks.technology |title=Faber Launches Print-on-Demand Classics |author=Dammann, Guy |date=2 May 2008 |newspaper=The Guardian |access-date=4 March 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.telegraph.co.uk/culture/books/3673803/Faber-Finds-your-own-private-printing-press.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220112/https://www.telegraph.co.uk/culture/books/3673803/Faber-Finds-your-own-private-printing-press.html |archive-date=12 Januarie 2022 |url-access=subscription |url-status=live |title=Faber Finds: Your Own Private Printing Press |author=Page, Stephen |date=31 Mei 2008 |newspaper=The Daily Telegraph|location=Londen |access-date=4 Maart 2010}}{{cbignore}}</ref> Werke wat onder dié druknaam heruitgereik is sluit in items uit die Mass-Observation-argiewe, en werke deur John Betjeman, Angus Wilson, A. J. P. Taylor, [[H.G. Wells]], Joyce Cary, Nina Bawden, Jean Genet, P. H. Newby, Louis MacNeice, die kritikus John Carey, F. R. Leavis, Jacob Bronowski, [[Jan Morris]] en Brian Aldiss. In 2009 het ''Faber Finds'' [[e-boek]]e begin uitgee.<ref>{{cite web|url=http://www.thebookseller.com/news/90007-faber-finds-branches-into-e-books-for-anniversary.html |title=Faber Finds branches into e-books for anniversary |author=Neilan, Catherine |date=30 Junie 2009 |publisher=TheBookseller.com |access-date=4 Maart 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090926132724/http://www.thebookseller.com/news/90007-faber-finds-branches-into-e-books-for-anniversary.html |archive-date=26 September 2009 }}</ref> Faber se Amerikaanse tak is in 1998 verkoop aan [[Farrar, Straus en Giroux]] ("FSG"), waar dit 'n druknaam is wat fokus op die kunste, vermaak, media en populêre kultuur. In Februarie 2015 is Faber se venootskap met FGS egter beëindig.<ref>{{cite web|last1=Farrington|first1=Joshua|title=Faber ends FSG partnership|url=http://www.thebookseller.com/news/faber-ends-fsg-partnership|website=The Bookseller|date=18 Februarie 2015|access-date=19 Julie 2015}}</ref> == Ligging == Die boekuitgewersmaatskappy se kantore was oorspronklik geleë te 24 Russell Square, in Bloomsbury, Londen. Faber het later verhuis na 3 Queen Square, Londen, en op 19 Januarie 2009 het die maatskappy verhuis na Bloomsbury House, 74–77 Great Russell Street, Londen. Die maatskappy het in 2023 verhuis na The Bindery, Hatton Garden, Londen. == Nobelpryswenners wat gepubliseer is deur Faber == * 1948: [[T. S. Eliot]] * 1960: Saint-John Perse * 1969: [[Samuel Beckett]] * 1980: [[Czesław Miłosz]] * 1983: [[William Golding]] * 1992: Derek Walcott * 1995: Seamus Heaney * 1996: [[Wisława Szymborska]] * 1999: [[Günter Grass]] * 2005: Harold Pinter * 2006: Orhan Pamuk * 2010: Mario Vargas Llosa * 2017: [[Kazuo Ishiguro]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Verdere leesstof == * Toby Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'', Faber & Faber, 2019. == Eksterne skakels == * {{Official website|http://www.faber.co.uk/|Faber & Faber – amptelike webwerf}} *[https://www.faberacademy.co.uk/ Faber Academy: Creative Writing with Faber and Faber] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201130105502/https://www.faberacademy.co.uk/ |date=30 November 2020 }} *[https://archive.metromod.net/viewer.p/69/1470/object/5145-11267251 Inskrywing oor Faber & Faber in die METROMOD argief] deur Burcu Dogramaci {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Faber And Faber}} [[Kategorie:Uitgewery]] kf7tv09kglru48nidfbkp5ecr5mjpdh 2816348 2816347 2025-06-27T10:20:35Z Rooiratel 90342 2816348 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Maatskappy |naam = Faber & Faber |kenteken = |tipe = |stigting = {{start date and age|1929}} |stigter = [[Geoffrey Faber]] |ligging_stad = |ligging_land = [[Verenigde Koninkryk]] |ligging = [[Londen]], [[Engeland]] |liggings = |sleutelpersone = |eienaar = |gebied_bedien = |industrie = |produkte = [[Boek]]e |dienste = |inkomste = |bedryfsinkomste = |netto_inkomste = |bates = |getal_werknemers = |ouer = |afdelings = |filiale = |slagspreuk = |webwerf = {{URL|http://faber.co.uk}} |ontbind = |voetnotas = |internasionaal = }} '''Faber and Faber Limited''', alomweë bekend as '''Faber & Faber''' of afgekort as '''Faber''', is 'n onafhanklike boekuitgewersmaatskappy gesetel in [[Londen]]. Die uitgewers se gepubliseerde outeurs en digters sluit in [[T. S. Eliot]] (vroeër 'n redakteur en direkteur van dié uitgewersmaatskappy), [[W. H. Auden]], [[C.S. Lewis]], Margaret Storey (skryfster van jeugboeke),<ref>{{Cite web |title=Publication Series: Faber Fanfares |url=http://www.isfdb.org/cgi-bin/pubseries.cgi?1370 |access-date=2022-03-03 |website=isfdb.org}}</ref> [[William Golding]], [[Samuel Beckett]], Philip Larkin, [[Sylvia Plath]], Ted Hughes, Seamus Heaney, Paul Muldoon, Milan Kundera en [[Kazuo Ishiguro]].<ref>{{cite news|first=Dwight |last=Garner|title=Two New Books Have Anglophiles and Bibliophiles Covered|url=https://www.nytimes.com/2019/08/23/books/review-human-relations-other-difficulties-mary-kay-wilmers-faber-faber-toby-faber.html |newspaper=The New York Times|date=23 Augustus 2019}}</ref> Die uitgewersmaatskappy is in 1929 gestig. In 2006 is die maatskappy as die KPMG uitgewery van die jaar gekies.<ref>{{cite web|title=Awards & Prizes|url=http://www.faber.co.uk/about/awards-prizes-list/|website=Faber and Faber|access-date=25 Julie 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808052533/http://www.faber.co.uk/about/awards-prizes-list/|archive-date=8 Augustus 2014}}</ref> '''Faber and Faber Inc.''', voorheen die Amerikaanse tak van die Londense maatskappy, is in 1998 verkoop aan die Georg von Holtzbrinck Publishing Group-maatskappy [[Farrar, Straus en Giroux]] (FSG). Faber & Faber het die vennootskap met FSG in 2015 beëindig en sy boeke direk begin versprei in die Verenigde State.<ref>{{Cite web| title = Faber & Faber Teams With Perseus to Enter U.S. Market Directly| website = Galley Cat| first = Dianna| last = Dilworth| date = 10 April 2015| access-date = 2017-12-11| url = http://adweek.it/1D3XnQZ}}{{Dead link|date=November 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Geskiedenis == Die firma is in 1929 gestig, maar het sy oorsprong in die Scientific Press, wat besit is deur Sir Maurice en Lady Gwyer. Die Scientific Press het 'n groot deel van sy inkomste verkry uit die weeklikse tydskrif ''The Nursing Mirror''. Die Gwyers se begeerte om uit uit te brei na die publikasie van handelslektuur het hul gelei na Geoffrey Faber, 'n genoot van All Souls College, Oxford; in 1925 kom '''Faber and Gwyer''' tot stand. Na vier jaar is ''The Nursing Mirror'' verkoop en Geoffrey Faber en die Gwyers het ooreengekom om hul eie weë in te slaan. Faber het die maatskappynaam Faber and Faber gekies, alhoewel daar nie 'n ander Faber betrokke was nie.<ref>Toby Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'' (2019),</ref> T. S. Eliot, wat aan Faber voorgestel is deur Charles Whibley,<ref name="RK">{{cite book|last1= Kojecky|first1= Roger |title= T. S. Eliot's Social Criticism|url= https://archive.org/details/tseliotssocialcr00koje/page/55 |year= 1972 |publisher= Faber & Faber |isbn= 0571096921 |page= [https://archive.org/details/tseliotssocialcr00koje/page/55 55] |url-access= registration}}</ref> het Lloyds Bank in Londen verlaat om by Faber aan te sluit as 'n literêre raadgewer; in die eerste seisoen het die firma Eliot se ''Poems 1909–1925'' gepubliseer. Die katalogusse uit die vroeë jare sluit boeke in deur [[Ezra Pound]], [[Jean Cocteau]], Herbert Read, Max Eastman, George Rylands, John Dover Wilson, Geoffrey Keynes, Forrest Reid, Charles Williams en Vita Sackville-West. In 1928 het Faber & Faber sy eerste kommersiële sukses gepubliseer: ''Memoirs of a Fox-Hunting Man''. Die boek is aanvanklik anoniem gepubliseer; die skrywer se naam, Siegfried Sassoon, is aangebring op die titelblad van die tweede druk. Oor die volgende ses maande is die boek agt keer herdruk. === Rol as uitgewery === Poësie was aanvanklik die bekendste genre van die maatskappy, met [[W. H. Auden]], Stephen Spender en Louis MacNeice in aansluiting tot [[Ezra Pound]], Marianne Moore, Wyndham Lewis, John Gould Fletcher, [[Roy Campbell]], [[James Joyce]], David Jones en Walter de la Mare wat onder T.S. Eliot se leiding gepubliseer is.<ref name="auto">Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'' (2019).</ref> Onder Geoffrey Faber se voorsitterskap was onder andere Eliot, Richard de la Mare, Charles Stewart en Frank Vigor Morley in 1929 raadslede. Die maatskappy se kunsdirekteur was Berthold Wolpe.<ref>{{cite journal|first=James|last=Pardey|url=https://www.creativereview.co.uk/wolpe-albertus-and-fabers-classic-covers/|title=Wolpe, Albertus and Faber's Classic Covers|journal=Creative Review|date=Desember 2011}}</ref> Faber het [[biografie|biografieë]], [[memoires]], [[fiksie]]werk, [[poësie]], politieke en godsdienstige essays, monografieë oor kuns en [[argitektuur]] en kinderlektuur gepubliseer. Dit het ook Eliot se literêre resensiewerk, ''The Criterion'', gepubliseer. Eliot het twee boeke deur [[George Orwell]] verwerp, ''A Scullion's Diary'' (die oorspronklike titel van ''Down and Out in Paris and London'') en ''[[Animal Farm]]''.<ref name="auto"/> Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het papierskaarste gelei tot hoë winste, maar baie van die wins is aangewend om belasting te delg. Noemenswaardige na-oorlogse skrywers sluit in [[William Golding]] (alhoewel die maatskappy byna sy ''Lord of the Flies'' verwerp het),<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/books/2019/apr/28/faber-and-faber-the-untold-story-letters-eliot-joyce-beckett-plath-larkin|title=Lord of the Flies? 'Rubbish'. Animal Farm? Too risky – Faber's secrets revealed|last=Faber|first=Toby|date=2019-04-28|newspaper=The Observer|location=Londen|access-date=2019-04-28}}</ref> [[Lawrence Durrell]], Robert Lowell, Ted Hughes, [[Sylvia Plath]], W. S. Graham, Philip Larkin, [[P. D. James]], [[Tom Stoppard]] en John Osborne. Die maatskappy het sy belegging in kontemporêre drama verhoog, met toneelstukke deur drie Nobelpryswenners: Harold Pinter, [[Samuel Beckett]] en [[T. S. Eliot]] wat deur die maatskappy gepubliseer is. Ander dramaturge het later by Faber aangesluit, insluitende Alan Ayckbourn, Alan Bennett, Brian Friel, Tony Harrison, David Hare, Frank McGuinness en Timberlake Wertenbaker.<ref>{{Cite web|url=https://www.dramaonlinelibrary.com/content-partners|title=Content Partners|work=Drama Online|access-date=2019-04-19}}</ref> === Huidig === Moderne skrywers soos [[Kazuo Ishiguro]], Peter Carey, Orhan Pamuk en Barbara Kingsolver het ook by Faber aangesluit. Bykomend hiertoe, het Faber die vertaalde werk van prominente romansiers en digters gepubliseer, soos Milan Kundera, Thomas Bernhard, [[Günter Grass]], Nikos Kazantzakis, Wisława Szymborska, Mario Vargas Llosa en Czesław Miłosz. Nadat die maatskappy vir verskeie jare die toneelstukke van Samuel Beckett gepubliseer het, het die maatskappy in 2007 die regte verkry tot Beckett se oorblywende oeuvre van die uitgewery John Calder. Faber het in Oktober 2011 aangekondig dat Jarvis Cocker, hoofsanger van die musiekgroep ''Pulp'', by die firma sou aansluit as hoofredakteur, 'n aanstelling soortgelyk aan dié wat gehou is deur Pete Townshend van ''The Who'' in die 1980's.<ref name="auto"/> In 2008 is die druknaam ''Faber Finds'' gestig om boeke te publiseer wat uit druk is maar waarop kopiereg steeds bestaan, met gebruikmaking van druk-op-versoek-tegnologie.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/books/2008/may/02/ebooks.technology |title=Faber Launches Print-on-Demand Classics |author=Dammann, Guy |date=2 May 2008 |newspaper=The Guardian |access-date=4 March 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.telegraph.co.uk/culture/books/3673803/Faber-Finds-your-own-private-printing-press.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220112/https://www.telegraph.co.uk/culture/books/3673803/Faber-Finds-your-own-private-printing-press.html |archive-date=12 Januarie 2022 |url-access=subscription |url-status=live |title=Faber Finds: Your Own Private Printing Press |author=Page, Stephen |date=31 Mei 2008 |newspaper=The Daily Telegraph|location=Londen |access-date=4 Maart 2010}}{{cbignore}}</ref> Werke wat onder dié druknaam heruitgereik is sluit in items uit die Mass-Observation-argiewe, en werke deur John Betjeman, Angus Wilson, A. J. P. Taylor, [[H.G. Wells]], Joyce Cary, Nina Bawden, Jean Genet, P. H. Newby, Louis MacNeice, die kritikus John Carey, F. R. Leavis, Jacob Bronowski, [[Jan Morris]] en Brian Aldiss. In 2009 het ''Faber Finds'' [[e-boek]]e begin uitgee.<ref>{{cite web|url=http://www.thebookseller.com/news/90007-faber-finds-branches-into-e-books-for-anniversary.html |title=Faber Finds branches into e-books for anniversary |author=Neilan, Catherine |date=30 Junie 2009 |publisher=TheBookseller.com |access-date=4 Maart 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090926132724/http://www.thebookseller.com/news/90007-faber-finds-branches-into-e-books-for-anniversary.html |archive-date=26 September 2009 }}</ref> Faber se Amerikaanse tak is in 1998 verkoop aan [[Farrar, Straus en Giroux]] ("FSG"), waar dit 'n druknaam is wat fokus op die kunste, vermaak, media en populêre kultuur. In Februarie 2015 is Faber se venootskap met FGS egter beëindig.<ref>{{cite web|last1=Farrington|first1=Joshua|title=Faber ends FSG partnership|url=http://www.thebookseller.com/news/faber-ends-fsg-partnership|website=The Bookseller|date=18 Februarie 2015|access-date=19 Julie 2015}}</ref> == Ligging == Die boekuitgewersmaatskappy se kantore was oorspronklik geleë te 24 Russell Square, in Bloomsbury, Londen. Faber het later verhuis na 3 Queen Square, Londen, en op 19 Januarie 2009 het die maatskappy verhuis na Bloomsbury House, 74–77 Great Russell Street, Londen. Die maatskappy het in 2023 verhuis na The Bindery, Hatton Garden, Londen. == Nobelpryswenners wat gepubliseer is deur Faber == * 1948: [[T. S. Eliot]] * 1960: Saint-John Perse * 1969: [[Samuel Beckett]] * 1980: [[Czesław Miłosz]] * 1983: [[William Golding]] * 1992: Derek Walcott * 1995: Seamus Heaney * 1996: [[Wisława Szymborska]] * 1999: [[Günter Grass]] * 2005: Harold Pinter * 2006: Orhan Pamuk * 2010: Mario Vargas Llosa * 2017: [[Kazuo Ishiguro]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Verdere leesstof == * Toby Faber, ''Faber & Faber: The Untold Story'', Faber & Faber, 2019. == Eksterne skakels == * {{Official website|http://www.faber.co.uk/|Faber & Faber – amptelike webwerf}} *[https://www.faberacademy.co.uk/ Faber Academy: Creative Writing with Faber and Faber] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201130105502/https://www.faberacademy.co.uk/ |date=30 November 2020 }} *[https://archive.metromod.net/viewer.p/69/1470/object/5145-11267251 Inskrywing oor Faber & Faber in die METROMOD argief] deur Burcu Dogramaci {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Faber And Faber}} [[Kategorie:Uitgewery]] 60qgspwvfrdl22rkde6zfj09qoww700 0 450634 2816099 2025-06-26T18:00:13Z SpesBona 2720 Nuwe artikel 2816099 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Rugbywêreldbeker | kenteken = | kentekengrootte = | gasheer = {{vlagland|Spanje}} | datums = 12 – 25 Mei 2002 | nasies = 16 (17 kwalifiseer) | kampioen = {{NZLruv}} | naaswenner = {{ENGruv}} | derdeplek = {{FRAruv}} | wedstryde = 32 | bywoning = | drieë = | toppuntebehaler = | meeste drieë = | vorige = [[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] | volgende = [[Vrouerugbywêreldbeker 2006|2006]] }} Die '''Vrouerugbywêreldbeker 2002''' ([[Spaans]]: ''Copa Mundial de Rugby Femenina 2002'') is van 12 tot 25 Mei 2002 in [[Spanje]] beslis.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.irb.com/newsmedia/mediazone/pressrelease/newsid%3D2033145.html |title=Race on to host 2014 Women's Rugby World Cup |publisher=[[Wêreldrugby]] |date=27 Augustus 2009 |accessdate=2 Desember 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131202230504/http://www.irb.com/newsmedia/mediazone/pressrelease/newsid%3D2033145.html |archive-date=2 Desember 2013 |url-status=dead}}</ref> Dit was die vierde [[vrouerugbywêreldbeker]]toernooi van die vierjaarlikse vrouerugbywêreldkampioenskap en die tweede wat deur die Internasionale Rugbyraad (IRR; nou [[Wêreldrugby]]) aangebied is. Die organiseerders het ’n aantal nasionale spanne uitgenooi om aan die toernooi deel te neem, waarvan 16 ingestem het: [[Wallaroos|Australië]], [[Duitse nasionale vrouerugbyspan|Duitsland]], [[Engelse nasionale vrouerugbyspan|Engeland]], [[Franse nasionale vrouerugbyspan|Frankryk]], [[Ierse nasionale vrouerugbyspan|Ierland]], [[Italiaanse nasionale vrouerugbyspan|Italië]], [[Japannese nasionale vrouerugbyspan|Japan]], [[Kanadese nasionale vrouerugbyspan|Kanada]], [[Kasakse nasionale vrouerugbyspan|Kasakstan]], [[Nederlandse nasionale vrouerugbyspan|Nederland]], [[Black Ferns|Nieu-Seeland]], [[Samoaanse nasionale vrouerugbyspan|Samoa]], [[Skotse nasionale vrouerugbyspan|Skotland]], [[Spaanse nasionale vrouerugbyspan|Spanien]], die [[Verenigde State se nasionale vrouerugbyspan|Verenigde State]] en [[Walliese nasionale vrouerugbyspan|Wallis]]. Tydens die Vrouerugbywêreldbeker 2002 is 32 wedstryde gespeel. Nieu-Seeland het die eindstryd op die [[Olimpiese Stadion Lluís Companys]] in [[Barcelona]] teen Engeland met 19–9 gewen en sodoende sy tweede vrouerugbywêreldbekertitel ingepalm. Frankryk het in die derde en Kanada in die vierde plek geëindig.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://womensrugbyhistory.blogspot.com/2010/08/englands-world-falls-apart-in-final.html |title=England's world falls apart in final challenge |publisher=Women's Rugby History |author=Lison Kervin |date=27 Mei 2002 |accessdate=26 Junie 2025}}</ref> == Deelnemers == Die organiseerders het ’n aantal nasionale spanne uitgenooi om aan die toernooi deel te neem, waarvan 17 ingestem het. Voor die toernooi is ’n kwalifiseringswedstryd gehou om die aantal spanne op 16 te reduseer. [[Lêer:2002 Rugby World Cup (women) participating nations.svg|duimnael|400px|Spanne wat aan die Vrouerugbywêreldbeker 2002 deelgeneem het: {{sleutel|#f00|Gasvroue}} {{sleutel|#880|Uitgenooi deur die IRR}} {{sleutel|#0d0|Wenner van die kwalifisering}} {{sleutel|#ff0|Versuim om te kwalifiseer}} {{sleutel|#e0e0e0|Nie deelgeneem nie}}]] {| class="wikitable sortable" !Span !Kwalifiseringmetode !Verskynings by eindstryde !Laaste verskyning !Vorige beste prestasie !Groep |- |{{ESPruv}} |'''Gasvroue''' |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |Sesde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |C |- |{{AUSruv}} |rowspan="14"|Uitgenooi |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |Vyfde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]])</small> |A |- |{{GERruv}} |Tweede |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |14de plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]])</small> |A |- |{{ENGruv}} |Vierde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |'''Kampioen''' <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |C |- |{{FRAruv}} |Vierde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |Derde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]], [[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |B |- |{{IRLruv}} |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |Sewende plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |D |- |{{ITAruv}} |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |Agtste plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |C |- |{{CANruv}} |Vierde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |Vierde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]])</small> |D |- |{{KAZruv}} |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |Negende plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]], [[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]])</small> |B |- |{{NEDruv}} |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |Sewende plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |B |- |{{NZLruv}} |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |'''Kampioen''' <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]])</small> |A |- |{{SAMruv}} |Eerste |– |Debuut |D |- |{{SCOruv}} |Derde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |Vyfde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |D |- |{{USAruv}} |Vierde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |'''Kampioen''' <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1991|1991]])</small> |B |- |{{WALruv}} |Vierde |[[Vrouerugbywêreldbeker 1998|1998]] |Vierde plek <small>([[Vrouerugbywêreldbeker 1994|1994]])</small> |A |- |{{JPNruv}} |Kwalifisering |Eerste |– |Debuut |C |} == Stadions == {| class="wikitable" style="font-size:85%" width="auto" ! Stad ! Stadion ! Kapasiteit |- | rowspan="2" | [[Barcelona]] | [[Camp Municipal de Rugby La Foixarda]] | 800 |- | [[Olimpiese Stadion Lluís Companys]] | 55&nbsp;926 |- | [[Cornellà de Llobregat]] | [[Estadi Municipal de Rugby]] | |- | [[Girona]] | [[Estadi de Palau]] | 900 |- | [[L’Hospitalet de Llobregat]] | [[Estadio Municipal de Fútbol de L’Hospitalet]] | 6&nbsp;740 |- | [[Sant Boi de Llobregat]] | [[Estadi Baldiri Aleu]] | 4&nbsp;000 |- | [[Zaragoza]] | [[Centro Deportivo Municipal Velodromo]] | 2&nbsp;000 |} == Formaat == Die Vrouerugbywêreldbeker 2002 is oor 13 dae tussen 16 verskillende spanne oor 40 wedstryde beslis. Dit het op 12 Mei 2002 op die Estadi Municipal de Rugby in Cornellà de Llobregat met die openingswedstryd tussen die gasvroue Spamje en Japan afgeskop. Die toernooi het geëindig op 25 Mei op die Olimpiese Stadion Lluís Companys in Barcelona met die eindstryd tussen Engeland en Nieu-Seeland, waartydens die Black Ferns die trofee verdedig het. === Kalender === Die volgende tabel dui die Vrouerugbywêreldbeker 2002 se daaglikse program aan. ’n Pers blokkie dui op wedstryde tydens die groepfase, ’n siaan blokkie op uitspeelwedstryde, ’n groen blokkie op uitklopwedstryde, ’n blou blokkie op die bronseindstryd en ’n geel blokkie op die eindstryd. {| class="toptextcells" | {| class="wikitable center" style="font-size:95%; text-align:center;" |+ Aantal daaglikse wedstryde tydens die toernooi |- ! scope=col|Groepfase<br />Mei ! scope=col|So<br />12 ! scope=col|Ma<br />13 ! scope=col|Di<br />14 ! scope=col|Wo<br />15 ! scope=col|Do<br />16 ! scope=col|Vr<br />17 ! scope=col|Sa<br />18 |- |style="text-align:left;"|Groep A <!-- 12 -->| <!-- 13 -->|style="background:#C364F3;"| 2 <!-- 14 -->| <!-- 15 -->| <!-- 16 -->| <!-- 17 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 18 -->|style="background:#C364F3;"| 1 |- |style="text-align:left;"|Groep B <!-- 12 -->| <!-- 13 -->|style="background:#C364F3;"| 2 <!-- 14 -->| <!-- 15 -->| <!-- 16 -->| <!-- 17 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 18 -->|style="background:#C364F3;"| 1 |- |style="text-align:left;"|Groep C <!-- 12 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 13 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 14 -->| <!-- 15 -->| <!-- 16 -->| <!-- 17 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 18 -->|style="background:#C364F3;"| 1 |- |style="text-align:left;"|Groep D <!-- 12 -->| <!-- 13 -->|style="background:#C364F3;"| 2 <!-- 14 -->| <!-- 15 -->| <!-- 16 -->| <!-- 17 -->|style="background:#C364F3;"| 1 <!-- 18 -->|style="background:#C364F3;"| 1 |- ! scope=col|Uitspeelwedstryde<br />Mei ! scope=col|So<br />19 ! scope=col|Ma<br />20 ! scope=col|Di<br />21 ! scope=col|Wo<br />22 |- |style="text-align:left;"|Uitspeelwedstryde <!-- 19 -->| <!-- 20 -->|style="background:#7DF9FF;"| 4 <!-- 21 -->|style="background:#7DF9FF;"| 4 <!-- 22 -->| |- ! scope=col|Uitklopwedstryde<br />Mai ! scope=col|Do<br />23 ! scope=col|Vr<br />24 ! colspan="3" scope=col|Sa<br />25 |- |style="text-align:left;"|Uitklopwedstryde <!-- 23 -->| <!-- 24 -->|style="background:#00cc33;"| 4 <!-- 25 -->|style="background:#00cc33;"| 3 <!-- 25 -->|style="background:#3399FF;"| '''1''' <!-- 25 -->|style="background:#ffcc00| '''1''' |} | {| ! colspan=2| '''Verklaring''' |- | {{sleutel|#c364f3|Groepwedstryde}} |- | {{sleutel|#7DF9FF|Uitspeelwedstryde}} |- | {{sleutel|#00cc33|Uitklopwedstryde}} |- | {{sleutel|#3399ff|Bronseindstryd}} |- | {{sleutel|#ffcc00|Eindstryd}} |} |} === Groepe === {| class="wikitable" ! style="width:25%"|[[#Groep A|Groep A]] ! style="width:25%"|[[#Groep B|Groep B]] ! style="width:25%"|[[#Groep C|Groep C]] ! style="width:25%"|[[#Groep D|Groep D]] |- | {{AUSruv}}<br /> {{GERruv}}<br /> {{NZLruv}}<br /> {{WALruv}} | {{FRAruv}}<br /> {{KAZruv}}<br /> {{NEDruv}}<br /> {{USAruv}} | {{ENGruv}}<br /> {{ITAruv}}<br /> {{JPNruv}}<br /> {{ESPruv}} | {{IRLruv}}<br /> {{CANruv}}<br /> {{SAMruv}}<br /> {{SCOruv}} |} === Groep- en uitkloprondte === Die vierde Vrouerugbywêreldbekertoernooi is deur 16 nasionale vrouerugbyspanne beslis. Daar is slegs een kwalifiseringswedstryd voor die toernooi gehou, aangesien die deelnemende spanne deur die organiseerders genooi is. Vir die groepfase is die 16 deelnemende spanne, volgens hul plek, in vier groepe van vier elk verdeel; elke span het twee wedstryde in die groepfase gespeel. Twee punte is vir ’n oorwinning toegeken, een vir ’n gelykop en geen punte vir ’n nederlaag. Klassifisering binne elke groep was gegrond op die volgende puntestelsel: * Twee wedstrydpunte vir ’n oorwinning; * Een vir ’n gelykop; * geen vir ’n nederlaag. In die groepfase se eerste rondte het die beste en swakste geplaaste asook die twee middelgeplaaste spanne mekaar ontmoet. Ná die eerste rondte is die spanne opnuut geplaas met die eerste rondte se twee wenners en verloorders wat in die tweede rondte mekaar kruisgewys ontmoet het. Vir die eerste rondte se wenners was dit die kwarteindrondte van die uitklopfase, terwyl dit vir die verloorders gelyktydig ’n uitspeelwedstryd was. Aan die einde van die groepfase is die spanne gerangskik van die eerste na die vierde posisie, gegrond op versamelde wedstrydpunte, met die beste span van elke groep wat na die uitklopfase deurgedring het, terwyl die naaswenners aan die uitspeelwedstryde om die vyfde plek deelgeneem het, die derde geplaaste spane om die negende plek en die laaste spanne om die 13. plek. == Wedstryde == === Beker (Plekke 1–4) === {{Wedstrydskema laaste 16 | RD1 = Agtste eindrondte | RD2 = Kwarteindrondte | RD3 = Halfeindrondte | RD4 = Eindrondte | RD1-header01 = 13 Mei – Groep A | RD1-team01 = {{GERruv}} | RD1-score01 = 0 | RD1-team02 = '''{{NZLruv}}''' | RD1-score02 = '''117''' | RD1-header02 = 13 Mei – Groep A | RD1-team03 = '''{{AUSruv}}''' | RD1-score03 = '''30''' | RD1-team04 = {{WALruv}} | RD1-score04 = 0 | RD1-header03 = 13 Mei – Groep B | RD1-team05 = '''{{USAruv}}''' | RD1-score05 = '''87''' | RD1-team06 = {{NEDruv}} | RD1-score06 = 0 | RD1-header04 = 13 Mei – Groep B | RD1-team07 = '''{{FRAruv}}''' | RD1-score07 = '''31''' | RD1-team08 = {{KAZruv}} | RD1-score08 = 12 | RD1-header05 = 13 Mei – Groep C | RD1-team09 = '''{{ENGruv}}''' | RD1-score09 = '''63''' | RD1-team10 = {{ITAruv}} | RD1-score10 = 9 | RD1-header06 = 13 Mei – Groep C | RD1-team11 = '''{{ESPruv}}''' | RD1-score11 = '''62''' | RD1-team12 = {{JPNruv}} | RD1-score12 = 0 | RD1-header07 = 13 Mei – Groep D | RD1-team13 = '''{{CANruv}}''' | RD1-score13 = '''57''' | RD1-team14 = {{IRLruv}} | RD1-score14 = 0 | RD1-header08 = 13 Mei – Groep D | RD1-team15 = '''{{SCOruv}}''' | RD1-score15 = '''13''' | RD1-team16 = {{SAMruv}} | RD1-score16 = 3 | RD2-header-01 = 17 Mei – Groep A | RD2-team01 = '''{{NZLruv}}''' | RD2-score01 = '''36''' | RD2-team02 = {{AUSruv}} | RD2-score02 = 3 | RD2-header-02 = 17 Mei – Groep B | RD2-team03 = {{USAruv}} | RD2-score03 = 9 | RD2-team04 = '''{{FRAruv}}''' | RD2-score04 = '''21''' | RD2-header-03 = 17 Mei – Groep C | RD2-team05 = '''{{ENGruv}}''' | RD2-score05 = '''13''' | RD2-team06 = {{ESPruv}} | RD2-score06 = 5 | RD2-header-04 = 17 Mei – Groep D | RD2-team07 = '''{{CANruv}}''' | RD2-score07 = '''11''' | RD2-team08 = {{SCOruv}} | RD2-score08 = 0 | RD3-header-01 = 20 Mei – Halfeindrondte | RD3-team01 = '''{{NZLruv}}''' | RD3-score01 = '''30''' | RD3-team02 = {{FRAruv}} | RD3-score02 = 0 | RD3-header-02 = 20 Mei – Halfeindrondte | RD3-team03 = '''{{ENGruv}}''' | RD3-score03 = '''53''' | RD3-team04 = {{CANruv}} | RD3-score04 = 10 | RD4-header-01 = 25 Mei – Eindstryd | RD4-team01 = '''{{NZLruv}}''' | RD4-score01 = '''19''' | RD4-team02 = {{ENGruv}} | RD4-score02 = 9 | RD4-header-02 = 25 Mei – Bronseindstryd | RD4-team03 = '''{{FRAruv}}''' | RD4-score03 = '''41''' | RD4-team04 = {{CANruv}} | RD4-score04 = 7 }} === Plekke 5–8 === {{Tabel Beker 4 – met derde plek | RD1 = Halfeindrondte | RD2 = Eindrondte | RD1-hofie01 = 20 Mei | RD1-span01 = '''{{AUSruv}}''' | RD1-telling01 = '''17''' | RD1-span02 = {{USAruv}} | RD1-telling02 = 5 | RD1-hofie02 = 20 Mei | RD1-span03 = {{ESPruv}} | RD1-telling03 = 16 | RD1-span04 = '''{{SCOruv}}''' | RD1-telling04 = '''23''' | RD2-hofie01 = 25 Mei – Vyfde plek | RD2-span01 = '''{{AUSruv}}''' | RD2-telling01 = '''30''' | RD2-span02 = {{SCOruv}} | RD2-telling02 = 0 | RD2-hofie02 = 25 Mei – Sewende plek | RD2-span03 = '''{{USAruv}}''' | RD2-telling03 = '''23''' | RD2-span04 = {{ESPruv}} | RD2-telling04 = 5 }} === Plekke 9–16 === {{Wedstrydskema laatste 8 | RD1 = Kwarteindrondte | RD2 = Halfeindrondte | RD3 = Eindrondte | RD1-header01 = 18 Mei – Groep A | RD1-team01 = {{GERruv}} | RD1-score01 = 0 | RD1-team02 = '''{{WALruv}}''' | RD1-score02 = '''77''' | RD1-header02 = 18 Mei – Groep C | RD1-team03 = '''{{ITAruv}}''' | RD1-score03 = '''30''' | RD1-team04 = {{JPNruv}} | RD1-score04 = 3 | RD1-header03 = 18 Mei – Groep D | RD1-team05 = {{IRLruv}} | RD1-score05 = 0 | RD1-team06 = '''{{SAMruv}}''' | RD1-score06 = '''22''' | RD1-header04 = 18 Mei – Groep B | RD1-team07 = {{NEDruv}} | RD1-score07 = 10 | RD1-team08 = '''{{KAZruv}}''' | RD1-score08 = '''37''' | RD2-header01 = 20 Mei | RD2-team01 = '''{{WALruv}}''' | RD2-score01 = '''35''' | RD2-team02 = {{ITAruv}} | RD2-score02 = 3 | RD2-header02 = 20 Mei | RD2-team03 = '''{{SAMruv}}''' | RD2-score03 = '''14''' | RD2-team04 = {{KAZruv}} | RD2-score04 = 3 | RD3-header01 = 24 Mei – Negende plek | RD3-team01 = {{WALruv}} | RD3-score01 = 14 | RD3-team02 = '''{{SAMruv}}''' | RD3-score02 = '''17''' | RD3-header02 = 24 Mei – Elfde plek | RD3-team03 = {{ITAruv}} | RD3-score03 = 3 | RD3-team04 = '''{{KAZruv}}''' | RD3-score04 = '''20''' }} === Plekke 13–16 === {{Tabel Beker 4 – met derde plek | RD1 = Halfeindrondte | RD2 = Eindrondte | RD1-hofie01 = 20 Mei | RD1-span01 = {{GERruv}} | RD1-telling01 = 0 | RD1-span02 = '''{{IRLruv}}''' | RD1-telling02 = '''18''' | RD1-hofie02 = 20 Mei | RD1-span03 = '''{{JPNruv}}''' | RD1-telling03 = '''37''' | RD1-span04 = {{NEDruv}} | RD1-telling04 = 3 | RD2-hofie01 = 24 Mei – 13de plek | RD2-span01 = {{IRLruv}} | RD2-telling01 = 0 | RD2-span02 = '''{{JPNruv}}''' | RD2-telling02 = '''18''' | RD2-hofie02 = 24 Mei – 15de plek | RD2-span03 = {{GERruv}} | RD2-telling03 = 19 | RD2-span04 = '''{{NEDruv}}''' | RD2-telling04 = '''20''' }} {| class="infobox bordered" | style="background:#cfc;"|Kwalifiseer vir die Beker. |- | style="background:#ffc;"|Kwalifiseer vir die uitspeelwedstryde. |} Die wedstryde is in drie fases opgedeel, naamlik die groepfase, die Beker en die uitspeelwedstryde. === Groepfase === 16 spanne het aan die groepfase deelgeneem. Die twee beste spanne in elke groep het na die Beker deurgedring, terwyl die twee ander spanne aan die uitspeelwedstryde deelgeneem het. ==== Groep A ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{NZLruv}} |2||2||0||0||153||3||+150||'''6''' |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{AUSruv}} |2||1||0||1||33||36||−3||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{WALruv}} |2||1||0||1||77||30||+47||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{GERruv}} |2||0||0||2||0||194||–194||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 13 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{GERruv-r}} |telling = 0–117 |rapport = |weg = {{NZLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Municipal de Rugby]], [[Cornellà de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 13 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{AUSruv-r}} |telling = 30–0 |rapport = |weg = {{WALruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Baldiri Aleu]], [[Sant Boi de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 17 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{GERruv-r}} |telling = 0–75 |rapport = |weg = {{WALruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi De Palau]], [[Girona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 18 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{AUSruv-r}} |telling = 3–36 |rapport = |weg = {{NZLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Municipal de Rugby]], [[Cornellà de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Groep B ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{FRAruv}} |2||2||0||0||52||21||+31||'''6''' |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{USAruv}} |2||1||0||1||96||21||+75||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{KAZruv}} |2||1||0||1||49||41||+8||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{NEDruv}} |2||0||0||2||10||124||–114||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 13 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{USAruv-r}} |telling = 87–0 |rapport = |weg = {{NEDruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Baldiri Aleu]], [[Sant Boi de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 13 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{FRAruv-r}} |telling = 31–12 |rapport = |weg = {{KAZruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Baldiri Aleu]], [[Sant Boi de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 17 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{NEDruv-r}} |telling = 10–37 |rapport = |weg = {{KAZruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi De Palau]], [[Girona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 18 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{FRAruv-r}} |telling = 21–9 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi De Palau]], [[Girona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Groep C ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{ENGruv}} |2||2||0||0||76||14||+62||'''6''' |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{ESPruv}} |2||1||0||1||67||13||+54||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{ITAruv}} |2||1||0||1||39||66||–27||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{JPNruv}} |2||0||0||2||3||92||–89||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 12 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{ESPruv-r}} |telling = 62–0 |rapport = |weg = {{JPNruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Municipal de Rugby]], [[Cornellà de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 13 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{ENGruv-r}} |telling = 63–9 |rapport = |weg = {{ITAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Municipal de Rugby]], [[Cornellà de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 17 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{ITAruv-r}} |telling = 30–3 |rapport = |weg = {{JPNruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Baldiri Aleu]], [[Sant Boi de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 18 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{ESPruv-r}} |telling = 5–13 |rapport = |weg = {{ENGruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Municipal de Rugby]], [[Cornellà de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Groep D ==== {| class="wikitable" style="text-align: center;" !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;v|Punte vir}} !width=25|{{Afkorting|P&nbsp;t|Punte teen}} !width=25|{{Afkorting|+/−|Punteverskil}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{CANruv}} |2||2||0||0||68||0||+68||'''6''' |- bgcolor=#ccffcc |align=left|{{SCOruv}} |2||1||0||1||13||14||–1||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{SAMruv}} |2||1||0||1||25||13||+12||'''4''' |- bgcolor=#ffffcc |align=left|{{IRLruv}} |2||0||0||2||0||79||–79||'''2''' |} {{rugbywedstryd |datum = 13 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 57–0 |rapport = |weg = {{IRLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi De Palau]], [[Girona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 13 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{SCOruv-r}} |telling = 13–3 |rapport = |weg = {{SAMruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi De Palau]], [[Girona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 17 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{IRLruv-r}} |telling = 0–22 |rapport = |weg = {{SAMruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Baldiri Aleu]], [[Sant Boi de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 18 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 11–0 |rapport = |weg = {{SCOruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi De Palau]], [[Girona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} === Uitspeelwedstryde === ==== 13de–16de plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 20 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{GERruv-r}} |telling = 0–18 |rapport = |weg = {{IRLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi De Palau]], [[Girona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 20 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{JPNruv-r}} |telling = 37–3 |rapport = |weg = {{NEDruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi De Palau]], [[Girona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== 9de–12de plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 20 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{WALruv-r}} |telling = 35–3 |rapport = |weg = {{ITAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Baldiri Aleu]], [[Sant Boi de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 20 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{SAMruv-r}} |telling = 9–5 |rapport = |weg = {{KAZruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi De Palau]], [[Girona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== 5de–8ste plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 21 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{AUSruv-r}} |telling = 17–5 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi De Palau]], [[Girona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 21 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{ESPruv-r}} |telling = 16–23 |rapport = |weg = {{SCOruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Municipal de Rugby]], [[Cornellà de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Halfeindrondte ==== {{rugbywedstryd |datum = 21 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{NZLruv-r}} |telling = 30–0 |rapport = |weg = {{FRAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Municipal de Rugby]], [[Cornellà de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} {{rugbywedstryd |datum = 21 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{CANruv-r}} |telling = 10–53 |rapport = |weg = {{ENGruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi De Palau]], [[Girona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} === Uitkloprondte === ==== 15de/16de plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 24 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{GERruv-r}} |telling = 19–20 |rapport = |weg = {{NEDruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Centro Deportivo Municipal Velodromo]], [[Zaragoza]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== 13de/14de plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 24 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{IRLruv-r}} |telling = 23–3 |rapport = |weg = {{JPNruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadio Municipal de Fútbol de L’Hospitalet]], [[Barcelona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== 11de/12de plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 24 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{ITAruv-r}} |telling = 3–20 |rapport = |weg = {{KAZruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Baldiri Aleu]], [[Sant Boi de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== 9de/10de plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 24 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{WALruv-r}} |telling = 14–17 |rapport = |weg = {{SAMruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadi Baldiri Aleu]], [[Sant Boi de Llobregat]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== 7de/8ste plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 25 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{ESPruv-r}} |telling = 5–23 |rapport = |weg = {{USAruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Camp Municipal de Rugby La Foixarda]], [[Barcelona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== 5de/6de plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 25 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{AUSruv-r}} |telling = 30–0 |rapport = |weg = {{SCOruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Estadio Municipal de Fútbol de L’Hospitalet]], [[Barcelona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== 3de/4de plek ==== {{rugbywedstryd |datum = 25 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{FRAruv-r}} |telling = 41–7 |rapport = |weg = {{CANruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Olimpiese Stadion Lluís Companys]], [[Barcelona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} ==== Eindstryd ==== {{rugbywedstryd |datum = 25 Mei 2002 |tyd = |tuis = {{ENGruv-r}} |telling = 9–19 |rapport = |weg = {{NZLruv}} |tuispunte = |wegpunte = |stadion = [[Olimpiese Stadion Lluís Companys]], [[Barcelona]] |bywoning = |skeidsregter = |speler van die wedstryd = |notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Vrouerugbywêreldkampioen 2002 |- |align=center|'''{{NZLruv}}''' |} == Statistiek == === Finale puntestand === Hierdie tabel toon die finale puntestand van al 16 deelnemende nasionale vrouerugbyspanne in die Vrouerugbywêreldbeker 2002. [[Lêer:2002 Rugby World Cup (women) results.svg|duimnael|400px|Uitslag van die Vrouerugbywêreldbeker 2002: {{columns-list|2| {{sleutel|#fd0|Kampioen}} {{sleutel|#880|Naaswenner}} {{sleutel|#c96|Derde plek}} {{sleutel|#07f|Vierde plek}} {{sleutel|#0cf|Vyfde plek}} {{sleutel|#aef|Sesde plek}} {{sleutel|#0d0|Sewende en agtste plek}} {{sleutel|#f00|Negeende en tiende plek}} {{sleutel|#f88|Elfde en twaalfde plek}} {{sleutel|#fdd|13de tot 16de plek}} {{sleutel|#e0e0e0|Nie deelgeneem nie}}}}]] {| class="wikitable" style="text-align:center" !width=25|Rang !width=165|Span !width=25|{{Afkorting|S|Wedstryde gespeel}} !width=25|{{Afkorting|W|Wedstryde gewen}} !width=25|{{Afkorting|G|Gelykop}} !width=25|{{Afkorting|V|Wedstryde verloor}} !width=25|{{Afkorting|P|Punte}} |- style="background:#fd0" | 1 || style="text-align:left;"|{{NZLruv}} || 4 || 4 || 0 || 0 || 202 |- style="background:#880;" | 2 || style="text-align:left;"|{{ENGruv}} || 4 || 3 || 0 || 1 || 138 |- style="background:#c96;" | 3 || style="text-align:left;"|{{FRAruv}} || 4 || 3 || 0 || 1 || 93 |- style="background:#07f;" | 4 || style="text-align:left;"|{{CANruv}} || 4 || 2 || 0 || 2 || 85 |- | 5 || style="text-align:left;"|{{AUSruv}} || 4 || 2 || 0 || 2 || 63 |- | 6 || style="text-align:left;"|{{SCOruv}} || 4 || 2 || 0 || 2 || 41 |- | 7 || style="text-align:left;"|{{USAruv}} || 4 || 3 || 0 || 1 || 137 |- | 8 || style="text-align:left;"|{{ESPruv}} || 4 || 1 || 0 || 3 || 83 |- | 9 || style="text-align:left;"|{{SAMruv}} || 4 || 3 || 0 || 1 || 56 |- | 10 || style="text-align:left;"|{{WALruv}} || 4 || 2 || 0 || 2 || 126 |- | 11 || style="text-align:left;"|{{KAZruv}} || 4 || 2 || 0 || 2 || 72 |- | 12 || style="text-align:left;"|{{ITAruv}} || 4 || 1 || 0 || 3 || 45 |- | 13 || style="text-align:left;"|{{JPNruv}} || 4 || 2 || 0 || 2 || 58 |- | 14 || style="text-align:left;"|{{IRLruv}} || 4 || 1 || 0 || 3 || 18 |- | 15 || style="text-align:left;"|{{NEDruv}} || 4 || 1 || 0 || 3 || 33 |- | 16 || style="text-align:left;"|{{GERruv}} || 4 || 0 || 0 || 4 || 19 |} == Sien ook == {{Portaal|Rugby|Ru ball.svg}} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|2002 Rugby World Cup (Women)|Vrouerugbywêreldbeker 2002}} * {{en}} [https://www.rugbyworldcup.com/2025/en/past-tournaments/2002 Amptelike Vrouerugbywêreldbekerwebwerf] {{Navigasie Vrouerugbywêreldbeker}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Vrouerugbywereldbeker 2002}} [[Kategorie:Geskiedenis van Spanje]] [[Kategorie:Rugby in Spanje]] [[Kategorie:Vrouerugbywêreldbeker|2002]] [[Kategorie:Sport in 2002]] bl4hq0vccgreem49ya3074mwu68dwv3 0 450635 2816104 2025-06-26T18:03:50Z Sobaka 328 Begin 'n nuwe artikel, nog besigǃ 2816104 wikitext text/x-wiki '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> == Verwysings == {{Verwysings|2 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] 81pz1r5s29itx9khmji4im5n2ut2t7e 2816109 2816104 2025-06-26T18:15:26Z Sobaka 328 Beeld 2816109 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van slop.<ref name="Hern-20242" /><ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref><ref name="Field-2025" />]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> == Verwysings == {{Verwysings|2 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] fbhiirxp9uhq8yd8ajyv3x8jgg6i2rz 2816110 2816109 2025-06-26T18:16:31Z Sobaka 328 2816110 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> == Verwysings == {{Verwysings|2 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] gaivirv0ps9o0nw5u612tv4zmlgbb0b 2816112 2816110 2025-06-26T18:20:40Z Sobaka 328 /* Op sosiale media */ Beeld 2816112 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-20242" />]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> == Verwysings == {{Verwysings|2 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] jek1b81wn7th1aa9rzysiwq98bpmfjm 2816116 2816112 2025-06-26T18:41:23Z Sobaka 328 bywerk 2816116 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-20242" />]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In advertensies== In November 2024 het [[Coca-Cola]] kunsmatige intelligensie gebruik om drie advertensies te skep as deel van hul jaarlikse vakansieveldtog. Hierdie video's is onmiddellik met negatiewe ontvangs van beide toevallige kykers en kunstenaars ontvang;<ref>{{Cite web |last=Stedman |first=Alex |date=2024-11-16 |title=Coca-Cola's New AI-Generated Holiday Ad Slammed as 'Soulless' and 'Embarrassing': 'This Is Such Slop' |url=https://www.ign.com/articles/coca-colas-new-ai-generated-holiday-ad-slammed-as-soulless-and-embarrassing-this-is-such-slop |access-date=2025-01-05 |website=IGN |language=en}}</ref> die animator Alex Hirsch, die skepper van Gravity Falls, het die maatskappy se besluit gekritiseer om nie menslike kunstenaars aan te stel om die advertensie te skep nie.<ref>{{Cite web |date=2024-11-18 |title=Coca-Cola causes controversy with AI-generated ad |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/coca-cola-causes-controversy-ai-made-ad-rcna180665 |access-date=2025-01-05 |website=NBC News |language=en}}</ref> In reaksie op die negatiewe terugvoer het die maatskappy hul besluit om generatiewe kunsmatige intelligensie te gebruik, verdedig deur te sê dat "Coca-Cola altyd toegewy sal bly aan die skep van die hoogste vlak van werk op die kruispunt van menslike kreatiwiteit en tegnologie".<ref>{{Cite news |last=Vadukul |first=Alex |date=2024-11-20 |title=Coca-Cola's Holiday Ads Trade the 'Real Thing' for Generative A.I. |url=https://www.nytimes.com/2024/11/20/style/coca-cola-holiday-ads-ai.html |access-date=2025-01-05 |work=The New York Times}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] b2qwtp53205koz7fex488vw5ogaj2wq 2816119 2816116 2025-06-26T18:51:17Z Sobaka 328 skakel 2816119 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-20242" />]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" T-hemde uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] cop1pmqq20mxs4t8r4m12k0y7jopzel 2816122 2816119 2025-06-26T18:52:42Z Sobaka 328 /* In die politiek */ skakel 2816122 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-20242" />]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" [[T-hemp|T-hemde]] uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] s11gbq3qk6mmyjhqnefot8s8fomkstf 2816123 2816122 2025-06-26T18:55:31Z Sobaka 328 /* In die politiek */ bywerk 2816123 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-20242" />]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" [[T-hemp|T-hemde]] uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> In die nasleep van Orkaan Helene in die Verenigde State het lede van die Republikeinse Party 'n KI-gegenereerde beeld van 'n jong meisie wat 'n hondjie in 'n vloed vashou, versprei en dit as bewys gebruik van president [[Joe Biden]] se mislukking om op die ramp te reageer.<ref>{{Cite web |date=2024-10-04 |title=Gullible Trump Cronies Losing Their Minds Over Fake AI Slop on Twitter |url=https://www.yahoo.com/news/gullible-trump-cronies-losing-minds-131558726.html |access-date=2024-10-06 |website=Yahoo News |language=en-US}}</ref><ref name="Field-2025">{{cite news |last1=Field |first1=Matthew |title=Why the internet is filling up with nonsense 'AI slop' |url=https://www.telegraph.co.uk/business/2025/01/01/why-the-internet-is-filling-up-with-nonsense-ai-slop/ |access-date=3 Januarie 2025 |work=The Telegraph |date=1 Januarie 2025}}</ref> Sommige, soos Trump-ondersteuner Amy Kremer, het die beeld op sosiale media gedeel, maar erken dat dit nie eg was nie.<ref>{{cite web |date=8 Oktober 2024 |title=Hurricane Helene and the 'Fuck It' Era of AI-Generated Slop |url= https://www.404media.co/hurricane-helene-and-the-fuck-it-era-of-ai-generated-slop/ |last=Koebler |first=Jason |website=404 Media |access-date=15 Oktober 2024}}</ref><ref>{{cite web |date=10 Oktober 2024 |title= I'M RUNNING OUT OF WAYS TO EXPLAIN HOW BAD THIS IS |url= https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/hurricane-milton-conspiracies-misinformation/680221/ |last=Warzel |first=Charlie |website=The Atlantic |access-date=15 Oktober 2024}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] q3psqlwtx6gbzoqgck9s0eagibjrbo7 2816130 2816123 2025-06-26T19:03:55Z Sobaka 328 bywerk 2816130 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-20242" />]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" [[T-hemp|T-hemde]] uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> In die nasleep van Orkaan Helene in die Verenigde State het lede van die Republikeinse Party 'n KI-gegenereerde beeld van 'n jong meisie wat 'n hondjie in 'n vloed vashou, versprei en dit as bewys gebruik van president [[Joe Biden]] se mislukking om op die ramp te reageer.<ref>{{Cite web |date=2024-10-04 |title=Gullible Trump Cronies Losing Their Minds Over Fake AI Slop on Twitter |url=https://www.yahoo.com/news/gullible-trump-cronies-losing-minds-131558726.html |access-date=2024-10-06 |website=Yahoo News |language=en-US}}</ref><ref name="Field-2025">{{cite news |last1=Field |first1=Matthew |title=Why the internet is filling up with nonsense 'AI slop' |url=https://www.telegraph.co.uk/business/2025/01/01/why-the-internet-is-filling-up-with-nonsense-ai-slop/ |access-date=3 Januarie 2025 |work=The Telegraph |date=1 Januarie 2025}}</ref> Sommige, soos Trump-ondersteuner Amy Kremer, het die beeld op sosiale media gedeel, maar erken dat dit nie eg was nie.<ref>{{cite web |date=8 Oktober 2024 |title=Hurricane Helene and the 'Fuck It' Era of AI-Generated Slop |url= https://www.404media.co/hurricane-helene-and-the-fuck-it-era-of-ai-generated-slop/ |last=Koebler |first=Jason |website=404 Media |access-date=15 Oktober 2024}}</ref><ref>{{cite web |date=10 Oktober 2024 |title= I'M RUNNING OUT OF WAYS TO EXPLAIN HOW BAD THIS IS |url= https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/hurricane-milton-conspiracies-misinformation/680221/ |last=Warzel |first=Charlie |website=The Atlantic |access-date=15 Oktober 2024}}</ref> ==In advertensies== In November 2024 het [[Coca-Cola]] kunsmatige intelligensie gebruik om drie advertensies te skep as deel van hul jaarlikse vakansieveldtog. Hierdie video's is onmiddellik met negatiewe ontvangs van beide toevallige kykers en kunstenaars ontvang;<ref>{{Cite web |last=Stedman |first=Alex |date=2024-11-16 |title=Coca-Cola's New AI-Generated Holiday Ad Slammed as 'Soulless' and 'Embarrassing': 'This Is Such Slop' |url=https://www.ign.com/articles/coca-colas-new-ai-generated-holiday-ad-slammed-as-soulless-and-embarrassing-this-is-such-slop |access-date=2025-01-05 |website=IGN |language=en}}</ref> die animator Alex Hirsch, die skepper van Gravity Falls, het die maatskappy se besluit gekritiseer om nie menslike kunstenaars aan te stel om die advertensie te skep nie.<ref>{{Cite web |date=2024-11-18 |title=Coca-Cola causes controversy with AI-generated ad |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/coca-cola-causes-controversy-ai-made-ad-rcna180665 |access-date=2025-01-05 |website=NBC News |language=en}}</ref> In reaksie op die negatiewe terugvoer het die maatskappy hul besluit om generatiewe kunsmatige intelligensie te gebruik, verdedig deur te sê dat "Coca-Cola altyd toegewy sal bly aan die skep van die hoogste vlak van werk op die kruispunt van menslike kreatiwiteit en tegnologie".<ref>{{Cite news |last=Vadukul |first=Alex |date=2024-11-20 |title=Coca-Cola's Holiday Ads Trade the 'Real Thing' for Generative A.I. |url=https://www.nytimes.com/2024/11/20/style/coca-cola-holiday-ads-ai.html |access-date=2025-01-05 |work=The New York Times}}</ref> In Maart 2025 is [[Paramount Pictures]] gekritiseer vir die gebruik van KI-skripte en -vertelling in 'n [[Instagram]]-video wat die rolprent ''Novocaine'' bevorder.<ref>{{Cite web |date=2025-03-10 |title=Paramount skips voice actors, opting for shockingly bad AI slop in 'Novocaine' film promo |url=https://www.tweaktown.com/news/103797/paramount-skips-voice-actors-opting-for-shockingly-bad-ai-slop-in-novocaine-film-promo/index.html |access-date=2025-03-24 |website=TweakTown |language=en-US}}</ref> Die advertensie gebruik 'n robotiese KI-stem in 'n styl soortgelyk aan lae-gehalte KI-spamvideo's wat deur inhoudsplase vervaardig word. A24 het soortgelyke terugslag ontvang vir die vrystelling van 'n reeks KI-gegenereerde plakkate vir die 2024-film ''Civil War''. Een plakkaat blyk 'n groep soldate in 'n tenkagtige vlot uit te beeld wat voorberei om op 'n groot [[swaan]] te vuur, 'n beeld wat nie die gebeure van die film weerspieël nie.<ref>{{Cite web |last=Maker |first=Paul |date=2025-01-09 |title=AI slop: what Labour, Spotify and Coca-Cola can teach us in 2025 |url=https://www.raconteur.net/technology/ai-slop-flops-2025-oped |access-date=2025-03-24 |website=Raconteur |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |last=Shankar |first=Bradly |date=2024-04-18 |title=A24's lacklustre Civil War ads are the latest example of AI-generated slop |url=https://mobilesyrup.com/2024/04/18/a24-ai-generated-ads-criticism-civil-war/ |access-date=2025-03-24 |website=MobileSyrup |language=en}}</ref> In dieselfde maand het Activision verskeie advertensies en plakkate vir vals videospeletjies soos "''Guitar Hero Mobile''", "''Crash Bandicoot: Brawl''" en "''Call of Duty: Zombie Defender''" geplaas, wat almal met behulp van generatiewe KI op platforms soos Facebook en Instagram gemaak is, wat baie as KI-slop bestempel het.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-03 |title=Activision accused of "AI slop" yet again, this time for new Guitar Hero |url=https://www.eurogamer.net/activision-accused-of-ai-slop-yet-again-this-time-for-new-guitar-hero |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die doel van die plasings is later verklaar om as 'n opname te dien vir belangstelling in moontlike titels deur die maatskappy.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-04 |title=Activision "AI slop" Guitar Hero advert is market research for a fake game that doesn't exist and maybe never will |url=https://www.eurogamer.net/activision-ai-slop-guitar-hero-advert-is-market-research-for-a-fake-game-that-doesnt-exist-and-maybe-never-will |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die Italiaanse “brainrot” memes-tendens is wyd deur adverteerders aangeneem om by jonger gehore aan te pas.<ref>{{Cite web |date=15 April 2025 |title=Why Brands Are Embracing 'Italian Brainrot' to Go Viral on TikTok and Win Over Gen Z |url=https://www.news10.com/business/press-releases/ein-presswire/803101615/why-brands-are-embracing-italian-brainrot-to-go-viral-on-tiktok-and-win-over-gen-z/ |website=News 10 ABC}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] 9a75k2drsxih5ru39tiszjcjty6bsa4 2816131 2816130 2025-06-26T19:05:37Z Sobaka 328 /* In advertensies */ skakel 2816131 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-20242" />]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" [[T-hemp|T-hemde]] uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> In die nasleep van Orkaan Helene in die Verenigde State het lede van die Republikeinse Party 'n KI-gegenereerde beeld van 'n jong meisie wat 'n hondjie in 'n vloed vashou, versprei en dit as bewys gebruik van president [[Joe Biden]] se mislukking om op die ramp te reageer.<ref>{{Cite web |date=2024-10-04 |title=Gullible Trump Cronies Losing Their Minds Over Fake AI Slop on Twitter |url=https://www.yahoo.com/news/gullible-trump-cronies-losing-minds-131558726.html |access-date=2024-10-06 |website=Yahoo News |language=en-US}}</ref><ref name="Field-2025">{{cite news |last1=Field |first1=Matthew |title=Why the internet is filling up with nonsense 'AI slop' |url=https://www.telegraph.co.uk/business/2025/01/01/why-the-internet-is-filling-up-with-nonsense-ai-slop/ |access-date=3 Januarie 2025 |work=The Telegraph |date=1 Januarie 2025}}</ref> Sommige, soos Trump-ondersteuner Amy Kremer, het die beeld op sosiale media gedeel, maar erken dat dit nie eg was nie.<ref>{{cite web |date=8 Oktober 2024 |title=Hurricane Helene and the 'Fuck It' Era of AI-Generated Slop |url= https://www.404media.co/hurricane-helene-and-the-fuck-it-era-of-ai-generated-slop/ |last=Koebler |first=Jason |website=404 Media |access-date=15 Oktober 2024}}</ref><ref>{{cite web |date=10 Oktober 2024 |title= I'M RUNNING OUT OF WAYS TO EXPLAIN HOW BAD THIS IS |url= https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/hurricane-milton-conspiracies-misinformation/680221/ |last=Warzel |first=Charlie |website=The Atlantic |access-date=15 Oktober 2024}}</ref> ==In advertensies== In November 2024 het [[Coca-Cola]] kunsmatige intelligensie gebruik om drie advertensies te skep as deel van hul jaarlikse vakansieveldtog. Hierdie video's is onmiddellik met negatiewe ontvangs van beide toevallige kykers en kunstenaars ontvang;<ref>{{Cite web |last=Stedman |first=Alex |date=2024-11-16 |title=Coca-Cola's New AI-Generated Holiday Ad Slammed as 'Soulless' and 'Embarrassing': 'This Is Such Slop' |url=https://www.ign.com/articles/coca-colas-new-ai-generated-holiday-ad-slammed-as-soulless-and-embarrassing-this-is-such-slop |access-date=2025-01-05 |website=IGN |language=en}}</ref> die animator Alex Hirsch, die skepper van Gravity Falls, het die maatskappy se besluit gekritiseer om nie menslike kunstenaars aan te stel om die advertensie te skep nie.<ref>{{Cite web |date=2024-11-18 |title=Coca-Cola causes controversy with AI-generated ad |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/coca-cola-causes-controversy-ai-made-ad-rcna180665 |access-date=2025-01-05 |website=NBC News |language=en}}</ref> In reaksie op die negatiewe terugvoer het die maatskappy hul besluit om generatiewe kunsmatige intelligensie te gebruik, verdedig deur te sê dat "Coca-Cola altyd toegewy sal bly aan die skep van die hoogste vlak van werk op die kruispunt van menslike kreatiwiteit en tegnologie".<ref>{{Cite news |last=Vadukul |first=Alex |date=2024-11-20 |title=Coca-Cola's Holiday Ads Trade the 'Real Thing' for Generative A.I. |url=https://www.nytimes.com/2024/11/20/style/coca-cola-holiday-ads-ai.html |access-date=2025-01-05 |work=The New York Times}}</ref> In Maart 2025 is [[Paramount Pictures]] gekritiseer vir die gebruik van KI-skripte en -vertelling in 'n [[Instagram]]-video wat die rolprent ''Novocaine'' bevorder.<ref>{{Cite web |date=2025-03-10 |title=Paramount skips voice actors, opting for shockingly bad AI slop in 'Novocaine' film promo |url=https://www.tweaktown.com/news/103797/paramount-skips-voice-actors-opting-for-shockingly-bad-ai-slop-in-novocaine-film-promo/index.html |access-date=2025-03-24 |website=TweakTown |language=en-US}}</ref> Die advertensie gebruik 'n robotiese KI-stem in 'n styl soortgelyk aan lae-gehalte KI-spamvideo's wat deur inhoudsplase vervaardig word. A24 het soortgelyke terugslag ontvang vir die vrystelling van 'n reeks KI-gegenereerde plakkate vir die 2024-film ''Civil War''. Een plakkaat blyk 'n groep soldate in 'n tenkagtige vlot uit te beeld wat voorberei om op 'n groot [[swaan]] te vuur, 'n beeld wat nie die gebeure van die film weerspieël nie.<ref>{{Cite web |last=Maker |first=Paul |date=2025-01-09 |title=AI slop: what Labour, Spotify and Coca-Cola can teach us in 2025 |url=https://www.raconteur.net/technology/ai-slop-flops-2025-oped |access-date=2025-03-24 |website=Raconteur |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |last=Shankar |first=Bradly |date=2024-04-18 |title=A24's lacklustre Civil War ads are the latest example of AI-generated slop |url=https://mobilesyrup.com/2024/04/18/a24-ai-generated-ads-criticism-civil-war/ |access-date=2025-03-24 |website=MobileSyrup |language=en}}</ref> In dieselfde maand het Activision verskeie advertensies en plakkate vir vals videospeletjies soos "''Guitar Hero Mobile''", "''Crash Bandicoot: Brawl''" en "''Call of Duty: Zombie Defender''" geplaas, wat almal met behulp van generatiewe KI op platforms soos Facebook en Instagram gemaak is, wat baie as KI-slop bestempel het.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-03 |title=Activision accused of "AI slop" yet again, this time for new Guitar Hero |url=https://www.eurogamer.net/activision-accused-of-ai-slop-yet-again-this-time-for-new-guitar-hero |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die doel van die plasings is later verklaar om as 'n opname te dien vir belangstelling in moontlike titels deur die maatskappy.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-04 |title=Activision "AI slop" Guitar Hero advert is market research for a fake game that doesn't exist and maybe never will |url=https://www.eurogamer.net/activision-ai-slop-guitar-hero-advert-is-market-research-for-a-fake-game-that-doesnt-exist-and-maybe-never-will |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die Italiaanse “brainrot” [[Meem|memes]]-tendens is wyd deur adverteerders aangeneem om by jonger gehore aan te pas.<ref>{{Cite web |date=15 April 2025 |title=Why Brands Are Embracing 'Italian Brainrot' to Go Viral on TikTok and Win Over Gen Z |url=https://www.news10.com/business/press-releases/ein-presswire/803101615/why-brands-are-embracing-italian-brainrot-to-go-viral-on-tiktok-and-win-over-gen-z/ |website=News 10 ABC}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] 1atz5qh8n86ees61w9iwwyhlyb956xd 2816132 2816131 2025-06-26T19:07:21Z Sobaka 328 /* In advertensies */ Beeld 2816132 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-20242" />]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" [[T-hemp|T-hemde]] uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> In die nasleep van Orkaan Helene in die Verenigde State het lede van die Republikeinse Party 'n KI-gegenereerde beeld van 'n jong meisie wat 'n hondjie in 'n vloed vashou, versprei en dit as bewys gebruik van president [[Joe Biden]] se mislukking om op die ramp te reageer.<ref>{{Cite web |date=2024-10-04 |title=Gullible Trump Cronies Losing Their Minds Over Fake AI Slop on Twitter |url=https://www.yahoo.com/news/gullible-trump-cronies-losing-minds-131558726.html |access-date=2024-10-06 |website=Yahoo News |language=en-US}}</ref><ref name="Field-2025">{{cite news |last1=Field |first1=Matthew |title=Why the internet is filling up with nonsense 'AI slop' |url=https://www.telegraph.co.uk/business/2025/01/01/why-the-internet-is-filling-up-with-nonsense-ai-slop/ |access-date=3 Januarie 2025 |work=The Telegraph |date=1 Januarie 2025}}</ref> Sommige, soos Trump-ondersteuner Amy Kremer, het die beeld op sosiale media gedeel, maar erken dat dit nie eg was nie.<ref>{{cite web |date=8 Oktober 2024 |title=Hurricane Helene and the 'Fuck It' Era of AI-Generated Slop |url= https://www.404media.co/hurricane-helene-and-the-fuck-it-era-of-ai-generated-slop/ |last=Koebler |first=Jason |website=404 Media |access-date=15 Oktober 2024}}</ref><ref>{{cite web |date=10 Oktober 2024 |title= I'M RUNNING OUT OF WAYS TO EXPLAIN HOW BAD THIS IS |url= https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/hurricane-milton-conspiracies-misinformation/680221/ |last=Warzel |first=Charlie |website=The Atlantic |access-date=15 Oktober 2024}}</ref> ==In advertensies== [[Lêer:Coca-Cola AI ad - truck with misspelled logo.png|links|duimnael|Skermgreep van een van die KI-ondersteunde Coca-Cola-vakansie-advertensies, wat die Coca-Cola-logo verkeerd gespel as "Coca-Coola" wys.]] In November 2024 het [[Coca-Cola]] kunsmatige intelligensie gebruik om drie advertensies te skep as deel van hul jaarlikse vakansieveldtog. Hierdie video's is onmiddellik met negatiewe ontvangs van beide toevallige kykers en kunstenaars ontvang;<ref>{{Cite web |last=Stedman |first=Alex |date=2024-11-16 |title=Coca-Cola's New AI-Generated Holiday Ad Slammed as 'Soulless' and 'Embarrassing': 'This Is Such Slop' |url=https://www.ign.com/articles/coca-colas-new-ai-generated-holiday-ad-slammed-as-soulless-and-embarrassing-this-is-such-slop |access-date=2025-01-05 |website=IGN |language=en}}</ref> die animator Alex Hirsch, die skepper van Gravity Falls, het die maatskappy se besluit gekritiseer om nie menslike kunstenaars aan te stel om die advertensie te skep nie.<ref>{{Cite web |date=2024-11-18 |title=Coca-Cola causes controversy with AI-generated ad |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/coca-cola-causes-controversy-ai-made-ad-rcna180665 |access-date=2025-01-05 |website=NBC News |language=en}}</ref> In reaksie op die negatiewe terugvoer het die maatskappy hul besluit om generatiewe kunsmatige intelligensie te gebruik, verdedig deur te sê dat "Coca-Cola altyd toegewy sal bly aan die skep van die hoogste vlak van werk op die kruispunt van menslike kreatiwiteit en tegnologie".<ref>{{Cite news |last=Vadukul |first=Alex |date=2024-11-20 |title=Coca-Cola's Holiday Ads Trade the 'Real Thing' for Generative A.I. |url=https://www.nytimes.com/2024/11/20/style/coca-cola-holiday-ads-ai.html |access-date=2025-01-05 |work=The New York Times}}</ref> In Maart 2025 is [[Paramount Pictures]] gekritiseer vir die gebruik van KI-skripte en -vertelling in 'n [[Instagram]]-video wat die rolprent ''Novocaine'' bevorder.<ref>{{Cite web |date=2025-03-10 |title=Paramount skips voice actors, opting for shockingly bad AI slop in 'Novocaine' film promo |url=https://www.tweaktown.com/news/103797/paramount-skips-voice-actors-opting-for-shockingly-bad-ai-slop-in-novocaine-film-promo/index.html |access-date=2025-03-24 |website=TweakTown |language=en-US}}</ref> Die advertensie gebruik 'n robotiese KI-stem in 'n styl soortgelyk aan lae-gehalte KI-spamvideo's wat deur inhoudsplase vervaardig word. A24 het soortgelyke terugslag ontvang vir die vrystelling van 'n reeks KI-gegenereerde plakkate vir die 2024-film ''Civil War''. Een plakkaat blyk 'n groep soldate in 'n tenkagtige vlot uit te beeld wat voorberei om op 'n groot [[swaan]] te vuur, 'n beeld wat nie die gebeure van die film weerspieël nie.<ref>{{Cite web |last=Maker |first=Paul |date=2025-01-09 |title=AI slop: what Labour, Spotify and Coca-Cola can teach us in 2025 |url=https://www.raconteur.net/technology/ai-slop-flops-2025-oped |access-date=2025-03-24 |website=Raconteur |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |last=Shankar |first=Bradly |date=2024-04-18 |title=A24's lacklustre Civil War ads are the latest example of AI-generated slop |url=https://mobilesyrup.com/2024/04/18/a24-ai-generated-ads-criticism-civil-war/ |access-date=2025-03-24 |website=MobileSyrup |language=en}}</ref> In dieselfde maand het Activision verskeie advertensies en plakkate vir vals videospeletjies soos "''Guitar Hero Mobile''", "''Crash Bandicoot: Brawl''" en "''Call of Duty: Zombie Defender''" geplaas, wat almal met behulp van generatiewe KI op platforms soos Facebook en Instagram gemaak is, wat baie as KI-slop bestempel het.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-03 |title=Activision accused of "AI slop" yet again, this time for new Guitar Hero |url=https://www.eurogamer.net/activision-accused-of-ai-slop-yet-again-this-time-for-new-guitar-hero |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die doel van die plasings is later verklaar om as 'n opname te dien vir belangstelling in moontlike titels deur die maatskappy.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-04 |title=Activision "AI slop" Guitar Hero advert is market research for a fake game that doesn't exist and maybe never will |url=https://www.eurogamer.net/activision-ai-slop-guitar-hero-advert-is-market-research-for-a-fake-game-that-doesnt-exist-and-maybe-never-will |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die Italiaanse “brainrot” [[Meem|memes]]-tendens is wyd deur adverteerders aangeneem om by jonger gehore aan te pas.<ref>{{Cite web |date=15 April 2025 |title=Why Brands Are Embracing 'Italian Brainrot' to Go Viral on TikTok and Win Over Gen Z |url=https://www.news10.com/business/press-releases/ein-presswire/803101615/why-brands-are-embracing-italian-brainrot-to-go-viral-on-tiktok-and-win-over-gen-z/ |website=News 10 ABC}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2 }} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] 5fw11nhxcjkyipjat0dtvd2732749f5 2816139 2816132 2025-06-26T19:19:08Z Sobaka 328 bywerk 2816139 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-20242" />]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" [[T-hemp|T-hemde]] uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> In die nasleep van Orkaan Helene in die Verenigde State het lede van die Republikeinse Party 'n KI-gegenereerde beeld van 'n jong meisie wat 'n hondjie in 'n vloed vashou, versprei en dit as bewys gebruik van president [[Joe Biden]] se mislukking om op die ramp te reageer.<ref>{{Cite web |date=2024-10-04 |title=Gullible Trump Cronies Losing Their Minds Over Fake AI Slop on Twitter |url=https://www.yahoo.com/news/gullible-trump-cronies-losing-minds-131558726.html |access-date=2024-10-06 |website=Yahoo News |language=en-US}}</ref><ref name="Field-2025">{{cite news |last1=Field |first1=Matthew |title=Why the internet is filling up with nonsense 'AI slop' |url=https://www.telegraph.co.uk/business/2025/01/01/why-the-internet-is-filling-up-with-nonsense-ai-slop/ |access-date=3 Januarie 2025 |work=The Telegraph |date=1 Januarie 2025}}</ref> Sommige, soos Trump-ondersteuner Amy Kremer, het die beeld op sosiale media gedeel, maar erken dat dit nie eg was nie.<ref>{{cite web |date=8 Oktober 2024 |title=Hurricane Helene and the 'Fuck It' Era of AI-Generated Slop |url= https://www.404media.co/hurricane-helene-and-the-fuck-it-era-of-ai-generated-slop/ |last=Koebler |first=Jason |website=404 Media |access-date=15 Oktober 2024}}</ref><ref>{{cite web |date=10 Oktober 2024 |title= I'M RUNNING OUT OF WAYS TO EXPLAIN HOW BAD THIS IS |url= https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/hurricane-milton-conspiracies-misinformation/680221/ |last=Warzel |first=Charlie |website=The Atlantic |access-date=15 Oktober 2024}}</ref> ==In advertensies== [[Lêer:Coca-Cola AI ad - truck with misspelled logo.png|links|duimnael|Skermgreep van een van die KI-ondersteunde Coca-Cola-vakansie-advertensies, wat die Coca-Cola-logo verkeerd gespel as "Coca-Coola" wys.]] In November 2024 het [[Coca-Cola]] kunsmatige intelligensie gebruik om drie advertensies te skep as deel van hul jaarlikse vakansieveldtog. Hierdie video's is onmiddellik met negatiewe ontvangs van beide toevallige kykers en kunstenaars ontvang;<ref>{{Cite web |last=Stedman |first=Alex |date=2024-11-16 |title=Coca-Cola's New AI-Generated Holiday Ad Slammed as 'Soulless' and 'Embarrassing': 'This Is Such Slop' |url=https://www.ign.com/articles/coca-colas-new-ai-generated-holiday-ad-slammed-as-soulless-and-embarrassing-this-is-such-slop |access-date=2025-01-05 |website=IGN |language=en}}</ref> die animator Alex Hirsch, die skepper van Gravity Falls, het die maatskappy se besluit gekritiseer om nie menslike kunstenaars aan te stel om die advertensie te skep nie.<ref>{{Cite web |date=2024-11-18 |title=Coca-Cola causes controversy with AI-generated ad |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/coca-cola-causes-controversy-ai-made-ad-rcna180665 |access-date=2025-01-05 |website=NBC News |language=en}}</ref> In reaksie op die negatiewe terugvoer het die maatskappy hul besluit om generatiewe kunsmatige intelligensie te gebruik, verdedig deur te sê dat "Coca-Cola altyd toegewy sal bly aan die skep van die hoogste vlak van werk op die kruispunt van menslike kreatiwiteit en tegnologie".<ref>{{Cite news |last=Vadukul |first=Alex |date=2024-11-20 |title=Coca-Cola's Holiday Ads Trade the 'Real Thing' for Generative A.I. |url=https://www.nytimes.com/2024/11/20/style/coca-cola-holiday-ads-ai.html |access-date=2025-01-05 |work=The New York Times}}</ref> In Maart 2025 is [[Paramount Pictures]] gekritiseer vir die gebruik van KI-skripte en -vertelling in 'n [[Instagram]]-video wat die rolprent ''Novocaine'' bevorder.<ref>{{Cite web |date=2025-03-10 |title=Paramount skips voice actors, opting for shockingly bad AI slop in 'Novocaine' film promo |url=https://www.tweaktown.com/news/103797/paramount-skips-voice-actors-opting-for-shockingly-bad-ai-slop-in-novocaine-film-promo/index.html |access-date=2025-03-24 |website=TweakTown |language=en-US}}</ref> Die advertensie gebruik 'n robotiese KI-stem in 'n styl soortgelyk aan lae-gehalte KI-spamvideo's wat deur inhoudsplase vervaardig word. A24 het soortgelyke terugslag ontvang vir die vrystelling van 'n reeks KI-gegenereerde plakkate vir die 2024-film ''Civil War''. Een plakkaat blyk 'n groep soldate in 'n tenkagtige vlot uit te beeld wat voorberei om op 'n groot [[swaan]] te vuur, 'n beeld wat nie die gebeure van die film weerspieël nie.<ref>{{Cite web |last=Maker |first=Paul |date=2025-01-09 |title=AI slop: what Labour, Spotify and Coca-Cola can teach us in 2025 |url=https://www.raconteur.net/technology/ai-slop-flops-2025-oped |access-date=2025-03-24 |website=Raconteur |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |last=Shankar |first=Bradly |date=2024-04-18 |title=A24's lacklustre Civil War ads are the latest example of AI-generated slop |url=https://mobilesyrup.com/2024/04/18/a24-ai-generated-ads-criticism-civil-war/ |access-date=2025-03-24 |website=MobileSyrup |language=en}}</ref> In dieselfde maand het Activision verskeie advertensies en plakkate vir vals videospeletjies soos "''Guitar Hero Mobile''", "''Crash Bandicoot: Brawl''" en "''Call of Duty: Zombie Defender''" geplaas, wat almal met behulp van generatiewe KI op platforms soos Facebook en Instagram gemaak is, wat baie as KI-slop bestempel het.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-03 |title=Activision accused of "AI slop" yet again, this time for new Guitar Hero |url=https://www.eurogamer.net/activision-accused-of-ai-slop-yet-again-this-time-for-new-guitar-hero |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die doel van die plasings is later verklaar om as 'n opname te dien vir belangstelling in moontlike titels deur die maatskappy.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-04 |title=Activision "AI slop" Guitar Hero advert is market research for a fake game that doesn't exist and maybe never will |url=https://www.eurogamer.net/activision-ai-slop-guitar-hero-advert-is-market-research-for-a-fake-game-that-doesnt-exist-and-maybe-never-will |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die Italiaanse “brainrot” [[Meem|memes]]-tendens is wyd deur adverteerders aangeneem om by jonger gehore aan te pas.<ref>{{Cite web |date=15 April 2025 |title=Why Brands Are Embracing 'Italian Brainrot' to Go Viral on TikTok and Win Over Gen Z |url=https://www.news10.com/business/press-releases/ein-presswire/803101615/why-brands-are-embracing-italian-brainrot-to-go-viral-on-tiktok-and-win-over-gen-z/ |website=News 10 ABC}}</ref> ==In geleentheidslyste== Fantastiese promosiegrafika vir die 2024 ''Willy's Chocolate Experience''-geleentheid, wat gekenmerk is as "KI-gegenereerde slop",<ref>{{cite news |last1=Currie |first1=Richard |title=Willy Wonka event leaves bitter taste with artificially sweetened promises |url=https://www.theregister.com/2024/02/28/wonka_ai_hellhole/ |access-date=4 November 2024 |work=The Register |date=28 Februarie 2024}}</ref> het gehore mislei om 'n geleentheid by te woon wat in 'n swak versierde pakhuis gehou is. Kaartjies is bemark deur Facebook-advertensies wat KI-gegenereerde beelde wys, sonder egte foto's van die lokaal.<ref>{{cite magazine |last1=Murphy |first1=Chris |title="Willy's Chocolate Experience" Nightmare: What Went Wrong? |url=https://www.vanityfair.com/hollywood/willys-chocolate-experience-nightmare-what-went-wrong |access-date=4 November 2024 |magazine=Vanity Fair |date=29 Februarie 2024}}</ref> In Oktober 2024 is berig dat duisende mense bymekaargekom het vir 'n nie-bestaande [[Halloween]]-parade in [[Dublin]] as gevolg van 'n plasing op 'n webwerf vir versamelingslyste, MySpiritHalloween.com, wat KI-gegenereerde inhoud gebruik het.<ref>{{cite news |last1=Davis |first1=Barney |date=1 November 2024 |title=Chaos in Dublin as thousands turn up for AI 'hoax' Halloween parade that didn't exist |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/dublin-fake-halloween-parade-ireland-ai-advert-b2639505.html |access-date=1 November 2024 |work=The Independent |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024b">{{Cite news |date=1 November 2024 |title=All Trick, No Treat: Dublin Crowds Turn Up for Halloween Parade That Wasn't |url=https://www.nytimes.com/2024/11/01/world/europe/fake-halloween-parade-dublin.html |work=The New York Times}}</ref> Die lys het viraal gegaan op TikTok en Instagram.<ref>{{cite news |last1=Fleck |first1=Holly |title=Dublin: Halloween parade listing 'mistake' says website owner |url=https://www.bbc.co.uk/news/articles/czd5319pz2ro |access-date=14 November 2024 |work=BBC News |date=2 November 2024}}</ref> Terwyl 'n soortgelyke parade in [[Galway]] gehou is, en Dublin in vorige jare parades aangebied het, was daar geen parade in Dublin in 2024 nie.<ref name="NYT-2024b" /> Een ontleder het die webwerf, wat blykbaar KI-gegenereerde personeelfoto's gebruik het, gekarakteriseer as waarskynlik kunsmatige intelligensie "om vinnig en goedkoop inhoud te skep waar geleenthede gevind word".<ref>{{cite news |last1=O'Shea |first1=Kerry |date=31 October 2024 |title=All trick no treat - "Hoax" Halloween parade draws big crowds to Dublin's O'Connell St |url=https://www.irishcentral.com/news/dublin-halloween-parade |access-date=1 November 2024 |work=IrishCentral.com |language=en}}</ref> Die webwerf se eienaar het gesê: "Ons het ChatGPT gevra om die artikel vir ons te skryf, maar dit was nie ChatGPT op sigself nie." In die verlede het die webwerf nie-bestaande geleenthede verwyder toe hulle deur hul lokale gekontak is, maar in die geval van die Dublin-parade het die webwerf-eienaar gesê dat "niemand berig het dat hierdie een nie sou gebeur nie". MySpiritHalloween.com het hul bladsy opgedateer om te sê dat die parade "gekanselleer" is toe hulle van die probleem bewus geword het.<ref>{{Cite magazine |last=Knibbs |first=Kate |title=The Guy Behind the Fake AI Halloween Parade Listing Says You've Got It All Wrong |url=https://www.wired.com/story/ai-halloween-parade-listing-dublin-interview/ |access-date=2024-11-03 |magazine=Wired |issn=1059-1028}}</ref> ==In boeke== Aanlyn boekverkopers en [[biblioteek]]verskaffers het nou baie titels wat deur KI geskryf is en nie deur bibliotekarisse in versamelings saamgestel is nie. Die digitale mediaverskaffer Hoopla, wat biblioteke van [[e-boek]]e en aflaaibare inhoud voorsien, het generatiewe KI-boeke met fiktiewe outeurs en twyfelagtige gehalte, wat biblioteke geld kos wanneer dit deur niksvermoedende gebruikers uitgeleen word.<ref>{{Cite web |last=Maiberg |first=Emanuel |date=2025-02-04 |title=AI-Generated Slop Is Already In Your Public Library |url=https://www.404media.co/ai-generated-slop-is-already-in-your-public-library-3/ |access-date=2025-02-06 |website=404 Media |language=en}}</ref> ==In videospeletjies== Die 2024-videospeletjie ''Call of Duty: Black Ops 6'' bevat bates wat deur kunsmatige intelligensie gegenereer is. Sedert die speletjie se aanvanklike vrystelling het baie spelers Treyarch en Raven Software daarvan beskuldig dat hulle KI gebruik om bates in die speletjie te skep, insluitend laaiskerms, embleme en telefoonkaartjies. 'n Spesifieke voorbeeld was 'n laaiskerm vir die zombie-spelmodus wat "Necroclaus" uitgebeeld het, 'n zombie-Kersvader met ses vingers aan een hand, 'n beeld wat ook ander onreëlmatighede gehad het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-12-09 |title=Call of Duty Fans Give Black Ops 6's Zombie Santa Loading Screen the Finger Amid 'AI Slop' Backlash |url=https://www.ign.com/articles/call-of-duty-fans-give-black-ops-6s-zombie-santa-loading-screen-the-finger-amid-ai-slop-backlash |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> Die vorige inskrywing in die ''Call of Duty''-franchise is ook daarvan beskuldig dat hy KI-gegenereerde skoonheidsmiddels verkoop het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-07-24 |title=Activision Reportedly Sold an AI-Generated Call of Duty: Modern Warfare 3 Cosmetic |url=https://www.ign.com/articles/activision-reportedly-sold-an-ai-generated-call-of-duty-modern-warfare-3-cosmetic |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> In Februarie 2025 het Activision ''Black Ops 6'' se gebruik van generatiewe kunsmatige intelligensie onthul om te voldoen aan Valve se beleide oor KI-gegenereerde of ondersteunde produkte op [[Steam (Diens)|Steam]]. Activision verklaar op die speletjie se produkbladsy op Steam dat "Ons span generatiewe KI-gereedskap gebruik om te help om sommige in-speletjie-bates te ontwikkel."<ref>{{Cite web |date=2025-02-25 |title=Call Of Duty Discloses AI Slop After Months Of Players Complaining |url=https://kotaku.com/black-ops-6-ai-calling-card-loading-screen-blops-6-cod-1851766313 |access-date=2025-02-26 |website=Kotaku |language=en}}</ref> ''Foamstars'', 'n multispeler-derdepersoonskieter wat in 2024 deur Square Enix vrygestel is, bevat in-speletjie-musiek met omslagkuns wat met Midjourney gegenereer is. Square Enix het die gebruik van KI bevestig, maar die besluit verdedig deur te sê dat hulle met kunsmatige intelligensietegnologieë wou "eksperimenteer" en beweer dat die gegenereerde bates "ongeveer 0.01% of selfs minder" van die speletjie-inhoud uitmaak.<ref>{{Cite web |date=2024-01-16 |title=PlayStation Exclusive Foamstars Has AI-Generated Art, Square Enix Confirms |url=https://www.ign.com/articles/playstation-exclusive-foamstars-has-ai-generated-art-square-enix-confirms |access-date=2025-03-31 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |date=2024-01-16 |title=Square Enix "dabbled" with AI technology for Foamstars |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-dabbled-with-ai-technology-for-foamstars |access-date=2025-03-31 |work=Eurogamer.net |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Parrish |first=Ash |date=2024-01-16 |title=Square Enix says it used AI art in upcoming Foamstars game |url=https://www.theverge.com/2024/1/16/24040124/square-enix-foamstars-ai-art-midjourney |access-date=2025-03-31 |website=The Verge |language=en-US}}</ref> Voorheen, op 1 Januarie 2024, het Square Enix se president, Takashi Kiryu, in 'n nuwejaarsbrief verklaar dat die maatskappy "aggressief sal wees in die toepassing van KI en ander voorpunttegnologieë op beide [hul] inhoudontwikkeling en [hul] uitgewersfunksies".<ref>{{Cite web |last=Bankhurst |first=Adam |date=2024-01-01 |title=Square Enix President States the Company Will Be 'Aggressive in Applying AI' |url=https://www.ign.com/articles/square-enix-president-states-the-company-will-be-aggressive-in-applying-ai |access-date=2025-04-24 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Nightingale |first=Ed Nightingale (Deputy News) |date=2024-01-02 |title=Square Enix intends to be "aggressive in applying AI", says CEO |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-intends-to-be-aggressive-in-applying-ai-says-ceo |access-date=2025-04-24 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> In 2024 het Rovio Entertainment 'n demonstrasie van 'n mobiele speletjie genaamd ''Angry Birds: Block Quest'' op [[Android]] vrygestel. Die speletjie het KI-gegenereerde beelde vir die laai van skerms en agtergronde bevat.<ref>{{Cite web |last=Kalita |first=Parash Jyoti |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest: Rovio's latest title in the franchise has soft-launched for Android in the US |url=https://gamingonphone.com/news/angry-birds-block-quest-has-soft-launched-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |website=GamingonPhone |language=en-US}}</ref> Dit is hewig gekritiseer deur spelers, wat dit "slopware" genoem het en Rovio se gebruik van KI-beelde afgekeur het.<ref>{{Cite web |date=2024-11-02 |title=Angry Birds Block Quest Soft Launches on Android, Sparking Debate Over Generative AI Content - |url=https://games.mxdwn.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launches-on-android-sparking-debate-over-generative-ai-content/ |access-date=2025-05-09 |website=mxdwn Games |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest - Soft launch for Android in the US |url=https://daikama.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launch-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |language=en-US}}</ref> Dit is uiteindelik gestaak. en verwyder uit die Play Store. ==In film en televisie== Sommige films het kritiek ontvang omdat hulle KI-gegenereerde inhoud ingesluit het. Die film ''Late Night with the Devil'' was opmerklik vir sy gebruik van KI, wat sommige gekritiseer het as KI-slop.<ref>{{Cite web |date=2024-04-19 |title=Shudder Just Quietly Released the Most Controversial Thriller of the Year |url=https://www.inverse.com/entertainment/late-night-with-the-devil-shudder-streaming-ai-art |access-date=2025-03-24 |website=Inverse |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-20 |title=Late Night with the Devil: The Horror Film with Horrifying Implications |url=https://shadow-magazine.com/2024/11/20/late-night-with-the-devil-the-horror-film-with-horrifying-implications/ |access-date=2025-03-24 |website=Shadow Magazine |language=en-GB}}</ref> Verskeie lae-gehalte KI-gegenereerde beelde is as tussenliggende titelkaarte gebruik, met een beeld wat 'n skelet met onakkurate beenstruktuur en swak gegenereerde vingers bevat wat lyk asof dit los van sy hande is.<ref>{{Cite journal |last=Hüsmen |first=Arife |date=November 2024 |title=AI in the Creative Industries: Strikes, Debates and Implications |url=https://www.researchgate.net/publication/387368228 |journal=20th International Symposium of Communication in the Millennium |pages=193–199 |via=ResearchGate}}</ref> Sommige stromingsdienste soos Amazon Prime Video het KI gebruik om plakkate en miniatuurbeelde te genereer op 'n manier wat as slop beskryf kan word. 'n Lae-gehalte KI-plakkaat is gebruik vir die 1922-film ''Nosferatu'', wat Graaf Orlok uitbeeld op 'n manier wat nie soos sy voorkoms in die film lyk nie.<ref>{{Cite web |date=2025-01-07 |title=Amazon Mocked for Slapping AI-Generated Poster on Beloved 1922 Film "Nosferatu" |url=https://futurism.com/amazon-ai-generated-movie-poster-nosferatu |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> 'n Miniatuurbeeld vir ''12 Angry Men'' op Amazon Freevee het KI gebruik om 19 mans met gesmeerde gesigte uit te beeld, waarvan geeneen enige ooreenkomste met die karakters in die film getoon het nie.<ref>{{Cite web |last=John |first=Daniel |date=2024-06-12 |title=Not even Amazon is safe from the rise of AI 'slop' |url=https://www.creativebloq.com/news/amazon-ai-slop |access-date=2025-03-24 |website=Creative Bloq |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=The mystery of Amazon Freevee's A.I.-generated 12 Angry Men poster |url=https://www.avclub.com/amazon-freevee-12-angry-men-artificial-intelligence-1851523558 |access-date=2025-03-24 |website=AV Club |language=en-US}}</ref> Daarbenewens het sommige kykers opgemerk dat baie storielynbeskrywings deur KI gegenereer word, wat sommige mense as slop gekarakteriseer het. Een sinopsis wat kortliks op die webwerf vir die film ''Dog Day Afternoon'' gelys is, lui: "'n Man neem gyselaars by 'n bank in Brooklyn. Ongelukkig het ek nie genoeg inligting om verder op te som binne die verskafde riglyne nie."<ref>{{Cite web |date=2025-02-19 |title=Amazon's Prime Video Appears to Have Left AI Slop in the Public Description of an Oscar-Winning Al Pacino Film |url=https://futurism.com/amazon-video-ai-slop-description-al-pacino-film |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> In een geval het Deutsche Telekom 'n reeks van hul media-aanbod verwyder nadat kykers gekla het oor die swak gehalte en eentonige Duitse oorklakstem (vertaal uit die oorspronklike Pools) en daar is uitgevind dat dit via KI gedoen is.<ref>{{cite web |title='Murderesses': MagentaTV entfernt Serie mit KI-Synchronisation |url=https://www.heise.de/news/Murderesses-MagentaTV-entfernt-Serie-mit-KI-Synchronisation-10269372.html |website=Heise Online |access-date=25 April 2025 |language=de |date=4 Februarie 2025}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] 0fyxf9p41s8fbrfc88k3qa025csb2ah 2816140 2816139 2025-06-26T19:24:50Z Sobaka 328 skakel 2816140 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van KI-slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-20242" />]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" [[T-hemp|T-hemde]] uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> In die nasleep van Orkaan Helene in die Verenigde State het lede van die Republikeinse Party 'n KI-gegenereerde beeld van 'n jong meisie wat 'n hondjie in 'n vloed vashou, versprei en dit as bewys gebruik van president [[Joe Biden]] se mislukking om op die ramp te reageer.<ref>{{Cite web |date=2024-10-04 |title=Gullible Trump Cronies Losing Their Minds Over Fake AI Slop on Twitter |url=https://www.yahoo.com/news/gullible-trump-cronies-losing-minds-131558726.html |access-date=2024-10-06 |website=Yahoo News |language=en-US}}</ref><ref name="Field-2025">{{cite news |last1=Field |first1=Matthew |title=Why the internet is filling up with nonsense 'AI slop' |url=https://www.telegraph.co.uk/business/2025/01/01/why-the-internet-is-filling-up-with-nonsense-ai-slop/ |access-date=3 Januarie 2025 |work=The Telegraph |date=1 Januarie 2025}}</ref> Sommige, soos Trump-ondersteuner Amy Kremer, het die beeld op sosiale media gedeel, maar erken dat dit nie eg was nie.<ref>{{cite web |date=8 Oktober 2024 |title=Hurricane Helene and the 'Fuck It' Era of AI-Generated Slop |url= https://www.404media.co/hurricane-helene-and-the-fuck-it-era-of-ai-generated-slop/ |last=Koebler |first=Jason |website=404 Media |access-date=15 Oktober 2024}}</ref><ref>{{cite web |date=10 Oktober 2024 |title= I'M RUNNING OUT OF WAYS TO EXPLAIN HOW BAD THIS IS |url= https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/hurricane-milton-conspiracies-misinformation/680221/ |last=Warzel |first=Charlie |website=The Atlantic |access-date=15 Oktober 2024}}</ref> ==In advertensies== [[Lêer:Coca-Cola AI ad - truck with misspelled logo.png|links|duimnael|Skermgreep van een van die KI-ondersteunde Coca-Cola-vakansie-advertensies, wat die Coca-Cola-logo verkeerd gespel as "Coca-Coola" wys.]] In November 2024 het [[Coca-Cola]] kunsmatige intelligensie gebruik om drie advertensies te skep as deel van hul jaarlikse vakansieveldtog. Hierdie video's is onmiddellik met negatiewe ontvangs van beide toevallige kykers en kunstenaars ontvang;<ref>{{Cite web |last=Stedman |first=Alex |date=2024-11-16 |title=Coca-Cola's New AI-Generated Holiday Ad Slammed as 'Soulless' and 'Embarrassing': 'This Is Such Slop' |url=https://www.ign.com/articles/coca-colas-new-ai-generated-holiday-ad-slammed-as-soulless-and-embarrassing-this-is-such-slop |access-date=2025-01-05 |website=IGN |language=en}}</ref> die animator Alex Hirsch, die skepper van Gravity Falls, het die maatskappy se besluit gekritiseer om nie menslike kunstenaars aan te stel om die advertensie te skep nie.<ref>{{Cite web |date=2024-11-18 |title=Coca-Cola causes controversy with AI-generated ad |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/coca-cola-causes-controversy-ai-made-ad-rcna180665 |access-date=2025-01-05 |website=NBC News |language=en}}</ref> In reaksie op die negatiewe terugvoer het die maatskappy hul besluit om generatiewe kunsmatige intelligensie te gebruik, verdedig deur te sê dat "Coca-Cola altyd toegewy sal bly aan die skep van die hoogste vlak van werk op die kruispunt van menslike kreatiwiteit en tegnologie".<ref>{{Cite news |last=Vadukul |first=Alex |date=2024-11-20 |title=Coca-Cola's Holiday Ads Trade the 'Real Thing' for Generative A.I. |url=https://www.nytimes.com/2024/11/20/style/coca-cola-holiday-ads-ai.html |access-date=2025-01-05 |work=The New York Times}}</ref> In Maart 2025 is [[Paramount Pictures]] gekritiseer vir die gebruik van KI-skripte en -vertelling in 'n [[Instagram]]-video wat die rolprent ''Novocaine'' bevorder.<ref>{{Cite web |date=2025-03-10 |title=Paramount skips voice actors, opting for shockingly bad AI slop in 'Novocaine' film promo |url=https://www.tweaktown.com/news/103797/paramount-skips-voice-actors-opting-for-shockingly-bad-ai-slop-in-novocaine-film-promo/index.html |access-date=2025-03-24 |website=TweakTown |language=en-US}}</ref> Die advertensie gebruik 'n robotiese KI-stem in 'n styl soortgelyk aan lae-gehalte KI-spamvideo's wat deur inhoudsplase vervaardig word. A24 het soortgelyke terugslag ontvang vir die vrystelling van 'n reeks KI-gegenereerde plakkate vir die 2024-film ''Civil War''. Een plakkaat blyk 'n groep soldate in 'n tenkagtige vlot uit te beeld wat voorberei om op 'n groot [[swaan]] te vuur, 'n beeld wat nie die gebeure van die film weerspieël nie.<ref>{{Cite web |last=Maker |first=Paul |date=2025-01-09 |title=AI slop: what Labour, Spotify and Coca-Cola can teach us in 2025 |url=https://www.raconteur.net/technology/ai-slop-flops-2025-oped |access-date=2025-03-24 |website=Raconteur |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |last=Shankar |first=Bradly |date=2024-04-18 |title=A24's lacklustre Civil War ads are the latest example of AI-generated slop |url=https://mobilesyrup.com/2024/04/18/a24-ai-generated-ads-criticism-civil-war/ |access-date=2025-03-24 |website=MobileSyrup |language=en}}</ref> In dieselfde maand het Activision verskeie advertensies en plakkate vir vals videospeletjies soos "''Guitar Hero Mobile''", "''Crash Bandicoot: Brawl''" en "''Call of Duty: Zombie Defender''" geplaas, wat almal met behulp van generatiewe KI op platforms soos Facebook en Instagram gemaak is, wat baie as KI-slop bestempel het.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-03 |title=Activision accused of "AI slop" yet again, this time for new Guitar Hero |url=https://www.eurogamer.net/activision-accused-of-ai-slop-yet-again-this-time-for-new-guitar-hero |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die doel van die plasings is later verklaar om as 'n opname te dien vir belangstelling in moontlike titels deur die maatskappy.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-04 |title=Activision "AI slop" Guitar Hero advert is market research for a fake game that doesn't exist and maybe never will |url=https://www.eurogamer.net/activision-ai-slop-guitar-hero-advert-is-market-research-for-a-fake-game-that-doesnt-exist-and-maybe-never-will |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die Italiaanse “brainrot” [[Meem|memes]]-tendens is wyd deur adverteerders aangeneem om by jonger gehore aan te pas.<ref>{{Cite web |date=15 April 2025 |title=Why Brands Are Embracing 'Italian Brainrot' to Go Viral on TikTok and Win Over Gen Z |url=https://www.news10.com/business/press-releases/ein-presswire/803101615/why-brands-are-embracing-italian-brainrot-to-go-viral-on-tiktok-and-win-over-gen-z/ |website=News 10 ABC}}</ref> ==In geleentheidslyste== Fantastiese promosiegrafika vir die 2024 ''Willy's Chocolate Experience''-geleentheid, wat gekenmerk is as "KI-gegenereerde slop",<ref>{{cite news |last1=Currie |first1=Richard |title=Willy Wonka event leaves bitter taste with artificially sweetened promises |url=https://www.theregister.com/2024/02/28/wonka_ai_hellhole/ |access-date=4 November 2024 |work=The Register |date=28 Februarie 2024}}</ref> het gehore mislei om 'n geleentheid by te woon wat in 'n swak versierde pakhuis gehou is. Kaartjies is bemark deur Facebook-advertensies wat KI-gegenereerde beelde wys, sonder egte foto's van die lokaal.<ref>{{cite magazine |last1=Murphy |first1=Chris |title="Willy's Chocolate Experience" Nightmare: What Went Wrong? |url=https://www.vanityfair.com/hollywood/willys-chocolate-experience-nightmare-what-went-wrong |access-date=4 November 2024 |magazine=Vanity Fair |date=29 Februarie 2024}}</ref> In Oktober 2024 is berig dat duisende mense bymekaargekom het vir 'n nie-bestaande [[Halloween]]-parade in [[Dublin]] as gevolg van 'n plasing op 'n webwerf vir versamelingslyste, MySpiritHalloween.com, wat KI-gegenereerde inhoud gebruik het.<ref>{{cite news |last1=Davis |first1=Barney |date=1 November 2024 |title=Chaos in Dublin as thousands turn up for AI 'hoax' Halloween parade that didn't exist |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/dublin-fake-halloween-parade-ireland-ai-advert-b2639505.html |access-date=1 November 2024 |work=The Independent |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024b">{{Cite news |date=1 November 2024 |title=All Trick, No Treat: Dublin Crowds Turn Up for Halloween Parade That Wasn't |url=https://www.nytimes.com/2024/11/01/world/europe/fake-halloween-parade-dublin.html |work=The New York Times}}</ref> Die lys het viraal gegaan op TikTok en Instagram.<ref>{{cite news |last1=Fleck |first1=Holly |title=Dublin: Halloween parade listing 'mistake' says website owner |url=https://www.bbc.co.uk/news/articles/czd5319pz2ro |access-date=14 November 2024 |work=BBC News |date=2 November 2024}}</ref> Terwyl 'n soortgelyke parade in [[Galway]] gehou is, en Dublin in vorige jare parades aangebied het, was daar geen parade in Dublin in 2024 nie.<ref name="NYT-2024b" /> Een ontleder het die webwerf, wat blykbaar KI-gegenereerde personeelfoto's gebruik het, gekarakteriseer as waarskynlik kunsmatige intelligensie "om vinnig en goedkoop inhoud te skep waar geleenthede gevind word".<ref>{{cite news |last1=O'Shea |first1=Kerry |date=31 October 2024 |title=All trick no treat - "Hoax" Halloween parade draws big crowds to Dublin's O'Connell St |url=https://www.irishcentral.com/news/dublin-halloween-parade |access-date=1 November 2024 |work=IrishCentral.com |language=en}}</ref> Die webwerf se eienaar het gesê: "Ons het ChatGPT gevra om die artikel vir ons te skryf, maar dit was nie ChatGPT op sigself nie." In die verlede het die webwerf nie-bestaande geleenthede verwyder toe hulle deur hul lokale gekontak is, maar in die geval van die Dublin-parade het die webwerf-eienaar gesê dat "niemand berig het dat hierdie een nie sou gebeur nie". MySpiritHalloween.com het hul bladsy opgedateer om te sê dat die parade "gekanselleer" is toe hulle van die probleem bewus geword het.<ref>{{Cite magazine |last=Knibbs |first=Kate |title=The Guy Behind the Fake AI Halloween Parade Listing Says You've Got It All Wrong |url=https://www.wired.com/story/ai-halloween-parade-listing-dublin-interview/ |access-date=2024-11-03 |magazine=Wired |issn=1059-1028}}</ref> ==In boeke== Aanlyn boekverkopers en [[biblioteek]]verskaffers het nou baie titels wat deur KI geskryf is en nie deur bibliotekarisse in versamelings saamgestel is nie. Die digitale mediaverskaffer Hoopla, wat biblioteke van [[e-boek]]e en aflaaibare inhoud voorsien, het generatiewe KI-boeke met fiktiewe outeurs en twyfelagtige gehalte, wat biblioteke geld kos wanneer dit deur niksvermoedende gebruikers uitgeleen word.<ref>{{Cite web |last=Maiberg |first=Emanuel |date=2025-02-04 |title=AI-Generated Slop Is Already In Your Public Library |url=https://www.404media.co/ai-generated-slop-is-already-in-your-public-library-3/ |access-date=2025-02-06 |website=404 Media |language=en}}</ref> ==In videospeletjies== Die 2024-videospeletjie ''Call of Duty: Black Ops 6'' bevat bates wat deur kunsmatige intelligensie gegenereer is. Sedert die speletjie se aanvanklike vrystelling het baie spelers Treyarch en Raven Software daarvan beskuldig dat hulle KI gebruik om bates in die speletjie te skep, insluitend laaiskerms, embleme en telefoonkaartjies. 'n Spesifieke voorbeeld was 'n laaiskerm vir die zombie-spelmodus wat "Necroclaus" uitgebeeld het, 'n zombie-Kersvader met ses vingers aan een hand, 'n beeld wat ook ander onreëlmatighede gehad het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-12-09 |title=Call of Duty Fans Give Black Ops 6's Zombie Santa Loading Screen the Finger Amid 'AI Slop' Backlash |url=https://www.ign.com/articles/call-of-duty-fans-give-black-ops-6s-zombie-santa-loading-screen-the-finger-amid-ai-slop-backlash |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> Die vorige inskrywing in die ''Call of Duty''-franchise is ook daarvan beskuldig dat hy KI-gegenereerde skoonheidsmiddels verkoop het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-07-24 |title=Activision Reportedly Sold an AI-Generated Call of Duty: Modern Warfare 3 Cosmetic |url=https://www.ign.com/articles/activision-reportedly-sold-an-ai-generated-call-of-duty-modern-warfare-3-cosmetic |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> In Februarie 2025 het Activision ''Black Ops 6'' se gebruik van generatiewe kunsmatige intelligensie onthul om te voldoen aan Valve se beleide oor KI-gegenereerde of ondersteunde produkte op [[Steam (Diens)|Steam]]. Activision verklaar op die speletjie se produkbladsy op Steam dat "Ons span generatiewe KI-gereedskap gebruik om te help om sommige in-speletjie-bates te ontwikkel."<ref>{{Cite web |date=2025-02-25 |title=Call Of Duty Discloses AI Slop After Months Of Players Complaining |url=https://kotaku.com/black-ops-6-ai-calling-card-loading-screen-blops-6-cod-1851766313 |access-date=2025-02-26 |website=Kotaku |language=en}}</ref> ''Foamstars'', 'n multispeler-derdepersoonskieter wat in 2024 deur Square Enix vrygestel is, bevat in-speletjie-musiek met omslagkuns wat met Midjourney gegenereer is. Square Enix het die gebruik van KI bevestig, maar die besluit verdedig deur te sê dat hulle met kunsmatige intelligensietegnologieë wou "eksperimenteer" en beweer dat die gegenereerde bates "ongeveer 0.01% of selfs minder" van die speletjie-inhoud uitmaak.<ref>{{Cite web |date=2024-01-16 |title=PlayStation Exclusive Foamstars Has AI-Generated Art, Square Enix Confirms |url=https://www.ign.com/articles/playstation-exclusive-foamstars-has-ai-generated-art-square-enix-confirms |access-date=2025-03-31 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |date=2024-01-16 |title=Square Enix "dabbled" with AI technology for Foamstars |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-dabbled-with-ai-technology-for-foamstars |access-date=2025-03-31 |work=Eurogamer.net |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Parrish |first=Ash |date=2024-01-16 |title=Square Enix says it used AI art in upcoming Foamstars game |url=https://www.theverge.com/2024/1/16/24040124/square-enix-foamstars-ai-art-midjourney |access-date=2025-03-31 |website=The Verge |language=en-US}}</ref> Voorheen, op 1 Januarie 2024, het Square Enix se president, Takashi Kiryu, in 'n nuwejaarsbrief verklaar dat die maatskappy "aggressief sal wees in die toepassing van KI en ander voorpunttegnologieë op beide [hul] inhoudontwikkeling en [hul] uitgewersfunksies".<ref>{{Cite web |last=Bankhurst |first=Adam |date=2024-01-01 |title=Square Enix President States the Company Will Be 'Aggressive in Applying AI' |url=https://www.ign.com/articles/square-enix-president-states-the-company-will-be-aggressive-in-applying-ai |access-date=2025-04-24 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Nightingale |first=Ed Nightingale (Deputy News) |date=2024-01-02 |title=Square Enix intends to be "aggressive in applying AI", says CEO |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-intends-to-be-aggressive-in-applying-ai-says-ceo |access-date=2025-04-24 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> In 2024 het Rovio Entertainment 'n demonstrasie van 'n mobiele speletjie genaamd ''Angry Birds: Block Quest'' op [[Android]] vrygestel. Die speletjie het KI-gegenereerde beelde vir die laai van skerms en agtergronde bevat.<ref>{{Cite web |last=Kalita |first=Parash Jyoti |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest: Rovio's latest title in the franchise has soft-launched for Android in the US |url=https://gamingonphone.com/news/angry-birds-block-quest-has-soft-launched-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |website=GamingonPhone |language=en-US}}</ref> Dit is hewig gekritiseer deur spelers, wat dit "slopware" genoem het en Rovio se gebruik van KI-beelde afgekeur het.<ref>{{Cite web |date=2024-11-02 |title=Angry Birds Block Quest Soft Launches on Android, Sparking Debate Over Generative AI Content - |url=https://games.mxdwn.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launches-on-android-sparking-debate-over-generative-ai-content/ |access-date=2025-05-09 |website=mxdwn Games |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest - Soft launch for Android in the US |url=https://daikama.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launch-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |language=en-US}}</ref> Dit is uiteindelik gestaak. en verwyder uit die Play Store. ==In film en televisie== Sommige films het kritiek ontvang omdat hulle KI-gegenereerde inhoud ingesluit het. Die film ''Late Night with the Devil'' was opmerklik vir sy gebruik van KI, wat sommige gekritiseer het as KI-slop.<ref>{{Cite web |date=2024-04-19 |title=Shudder Just Quietly Released the Most Controversial Thriller of the Year |url=https://www.inverse.com/entertainment/late-night-with-the-devil-shudder-streaming-ai-art |access-date=2025-03-24 |website=Inverse |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-20 |title=Late Night with the Devil: The Horror Film with Horrifying Implications |url=https://shadow-magazine.com/2024/11/20/late-night-with-the-devil-the-horror-film-with-horrifying-implications/ |access-date=2025-03-24 |website=Shadow Magazine |language=en-GB}}</ref> Verskeie lae-gehalte KI-gegenereerde beelde is as tussenliggende titelkaarte gebruik, met een beeld wat 'n skelet met onakkurate beenstruktuur en swak gegenereerde vingers bevat wat lyk asof dit los van sy hande is.<ref>{{Cite journal |last=Hüsmen |first=Arife |date=November 2024 |title=AI in the Creative Industries: Strikes, Debates and Implications |url=https://www.researchgate.net/publication/387368228 |journal=20th International Symposium of Communication in the Millennium |pages=193–199 |via=ResearchGate}}</ref> Sommige stromingsdienste soos Amazon Prime Video het KI gebruik om plakkate en miniatuurbeelde te genereer op 'n manier wat as slop beskryf kan word. 'n Lae-gehalte KI-plakkaat is gebruik vir die 1922-film ''Nosferatu'', wat Graaf Orlok uitbeeld op 'n manier wat nie soos sy voorkoms in die film lyk nie.<ref>{{Cite web |date=2025-01-07 |title=Amazon Mocked for Slapping AI-Generated Poster on Beloved 1922 Film "Nosferatu" |url=https://futurism.com/amazon-ai-generated-movie-poster-nosferatu |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> 'n Miniatuurbeeld vir ''12 Angry Men'' op Amazon Freevee het KI gebruik om 19 mans met gesmeerde gesigte uit te beeld, waarvan geeneen enige ooreenkomste met die karakters in die film getoon het nie.<ref>{{Cite web |last=John |first=Daniel |date=2024-06-12 |title=Not even Amazon is safe from the rise of AI 'slop' |url=https://www.creativebloq.com/news/amazon-ai-slop |access-date=2025-03-24 |website=Creative Bloq |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=The mystery of Amazon Freevee's A.I.-generated 12 Angry Men poster |url=https://www.avclub.com/amazon-freevee-12-angry-men-artificial-intelligence-1851523558 |access-date=2025-03-24 |website=AV Club |language=en-US}}</ref> Daarbenewens het sommige kykers opgemerk dat baie storielynbeskrywings deur KI gegenereer word, wat sommige mense as slop gekarakteriseer het. Een sinopsis wat kortliks op die webwerf vir die film ''Dog Day Afternoon'' gelys is, lui: "'n Man neem gyselaars by 'n bank in Brooklyn. Ongelukkig het ek nie genoeg inligting om verder op te som binne die verskafde riglyne nie."<ref>{{Cite web |date=2025-02-19 |title=Amazon's Prime Video Appears to Have Left AI Slop in the Public Description of an Oscar-Winning Al Pacino Film |url=https://futurism.com/amazon-video-ai-slop-description-al-pacino-film |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> In een geval het Deutsche Telekom 'n reeks van hul media-aanbod verwyder nadat kykers gekla het oor die swak gehalte en eentonige Duitse oorklakstem (vertaal uit die oorspronklike Pools) en daar is uitgevind dat dit via KI gedoen is.<ref>{{cite web |title='Murderesses': MagentaTV entfernt Serie mit KI-Synchronisation |url=https://www.heise.de/news/Murderesses-MagentaTV-entfernt-Serie-mit-KI-Synchronisation-10269372.html |website=Heise Online |access-date=25 April 2025 |language=de |date=4 Februarie 2025}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] ibrjrddxdsnokmdviaiahdpbnf5ts38 2816144 2816140 2025-06-26T19:28:27Z Sobaka 328 /* Op sosiale media */ 2816144 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van KI-slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-20242"/>]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" [[T-hemp|T-hemde]] uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> In die nasleep van Orkaan Helene in die Verenigde State het lede van die Republikeinse Party 'n KI-gegenereerde beeld van 'n jong meisie wat 'n hondjie in 'n vloed vashou, versprei en dit as bewys gebruik van president [[Joe Biden]] se mislukking om op die ramp te reageer.<ref>{{Cite web |date=2024-10-04 |title=Gullible Trump Cronies Losing Their Minds Over Fake AI Slop on Twitter |url=https://www.yahoo.com/news/gullible-trump-cronies-losing-minds-131558726.html |access-date=2024-10-06 |website=Yahoo News |language=en-US}}</ref><ref name="Field-2025">{{cite news |last1=Field |first1=Matthew |title=Why the internet is filling up with nonsense 'AI slop' |url=https://www.telegraph.co.uk/business/2025/01/01/why-the-internet-is-filling-up-with-nonsense-ai-slop/ |access-date=3 Januarie 2025 |work=The Telegraph |date=1 Januarie 2025}}</ref> Sommige, soos Trump-ondersteuner Amy Kremer, het die beeld op sosiale media gedeel, maar erken dat dit nie eg was nie.<ref>{{cite web |date=8 Oktober 2024 |title=Hurricane Helene and the 'Fuck It' Era of AI-Generated Slop |url= https://www.404media.co/hurricane-helene-and-the-fuck-it-era-of-ai-generated-slop/ |last=Koebler |first=Jason |website=404 Media |access-date=15 Oktober 2024}}</ref><ref>{{cite web |date=10 Oktober 2024 |title= I'M RUNNING OUT OF WAYS TO EXPLAIN HOW BAD THIS IS |url= https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/hurricane-milton-conspiracies-misinformation/680221/ |last=Warzel |first=Charlie |website=The Atlantic |access-date=15 Oktober 2024}}</ref> ==In advertensies== [[Lêer:Coca-Cola AI ad - truck with misspelled logo.png|links|duimnael|Skermgreep van een van die KI-ondersteunde Coca-Cola-vakansie-advertensies, wat die Coca-Cola-logo verkeerd gespel as "Coca-Coola" wys.]] In November 2024 het [[Coca-Cola]] kunsmatige intelligensie gebruik om drie advertensies te skep as deel van hul jaarlikse vakansieveldtog. Hierdie video's is onmiddellik met negatiewe ontvangs van beide toevallige kykers en kunstenaars ontvang;<ref>{{Cite web |last=Stedman |first=Alex |date=2024-11-16 |title=Coca-Cola's New AI-Generated Holiday Ad Slammed as 'Soulless' and 'Embarrassing': 'This Is Such Slop' |url=https://www.ign.com/articles/coca-colas-new-ai-generated-holiday-ad-slammed-as-soulless-and-embarrassing-this-is-such-slop |access-date=2025-01-05 |website=IGN |language=en}}</ref> die animator Alex Hirsch, die skepper van Gravity Falls, het die maatskappy se besluit gekritiseer om nie menslike kunstenaars aan te stel om die advertensie te skep nie.<ref>{{Cite web |date=2024-11-18 |title=Coca-Cola causes controversy with AI-generated ad |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/coca-cola-causes-controversy-ai-made-ad-rcna180665 |access-date=2025-01-05 |website=NBC News |language=en}}</ref> In reaksie op die negatiewe terugvoer het die maatskappy hul besluit om generatiewe kunsmatige intelligensie te gebruik, verdedig deur te sê dat "Coca-Cola altyd toegewy sal bly aan die skep van die hoogste vlak van werk op die kruispunt van menslike kreatiwiteit en tegnologie".<ref>{{Cite news |last=Vadukul |first=Alex |date=2024-11-20 |title=Coca-Cola's Holiday Ads Trade the 'Real Thing' for Generative A.I. |url=https://www.nytimes.com/2024/11/20/style/coca-cola-holiday-ads-ai.html |access-date=2025-01-05 |work=The New York Times}}</ref> In Maart 2025 is [[Paramount Pictures]] gekritiseer vir die gebruik van KI-skripte en -vertelling in 'n [[Instagram]]-video wat die rolprent ''Novocaine'' bevorder.<ref>{{Cite web |date=2025-03-10 |title=Paramount skips voice actors, opting for shockingly bad AI slop in 'Novocaine' film promo |url=https://www.tweaktown.com/news/103797/paramount-skips-voice-actors-opting-for-shockingly-bad-ai-slop-in-novocaine-film-promo/index.html |access-date=2025-03-24 |website=TweakTown |language=en-US}}</ref> Die advertensie gebruik 'n robotiese KI-stem in 'n styl soortgelyk aan lae-gehalte KI-spamvideo's wat deur inhoudsplase vervaardig word. A24 het soortgelyke terugslag ontvang vir die vrystelling van 'n reeks KI-gegenereerde plakkate vir die 2024-film ''Civil War''. Een plakkaat blyk 'n groep soldate in 'n tenkagtige vlot uit te beeld wat voorberei om op 'n groot [[swaan]] te vuur, 'n beeld wat nie die gebeure van die film weerspieël nie.<ref>{{Cite web |last=Maker |first=Paul |date=2025-01-09 |title=AI slop: what Labour, Spotify and Coca-Cola can teach us in 2025 |url=https://www.raconteur.net/technology/ai-slop-flops-2025-oped |access-date=2025-03-24 |website=Raconteur |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |last=Shankar |first=Bradly |date=2024-04-18 |title=A24's lacklustre Civil War ads are the latest example of AI-generated slop |url=https://mobilesyrup.com/2024/04/18/a24-ai-generated-ads-criticism-civil-war/ |access-date=2025-03-24 |website=MobileSyrup |language=en}}</ref> In dieselfde maand het Activision verskeie advertensies en plakkate vir vals videospeletjies soos "''Guitar Hero Mobile''", "''Crash Bandicoot: Brawl''" en "''Call of Duty: Zombie Defender''" geplaas, wat almal met behulp van generatiewe KI op platforms soos Facebook en Instagram gemaak is, wat baie as KI-slop bestempel het.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-03 |title=Activision accused of "AI slop" yet again, this time for new Guitar Hero |url=https://www.eurogamer.net/activision-accused-of-ai-slop-yet-again-this-time-for-new-guitar-hero |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die doel van die plasings is later verklaar om as 'n opname te dien vir belangstelling in moontlike titels deur die maatskappy.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-04 |title=Activision "AI slop" Guitar Hero advert is market research for a fake game that doesn't exist and maybe never will |url=https://www.eurogamer.net/activision-ai-slop-guitar-hero-advert-is-market-research-for-a-fake-game-that-doesnt-exist-and-maybe-never-will |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die Italiaanse “brainrot” [[Meem|memes]]-tendens is wyd deur adverteerders aangeneem om by jonger gehore aan te pas.<ref>{{Cite web |date=15 April 2025 |title=Why Brands Are Embracing 'Italian Brainrot' to Go Viral on TikTok and Win Over Gen Z |url=https://www.news10.com/business/press-releases/ein-presswire/803101615/why-brands-are-embracing-italian-brainrot-to-go-viral-on-tiktok-and-win-over-gen-z/ |website=News 10 ABC}}</ref> ==In geleentheidslyste== Fantastiese promosiegrafika vir die 2024 ''Willy's Chocolate Experience''-geleentheid, wat gekenmerk is as "KI-gegenereerde slop",<ref>{{cite news |last1=Currie |first1=Richard |title=Willy Wonka event leaves bitter taste with artificially sweetened promises |url=https://www.theregister.com/2024/02/28/wonka_ai_hellhole/ |access-date=4 November 2024 |work=The Register |date=28 Februarie 2024}}</ref> het gehore mislei om 'n geleentheid by te woon wat in 'n swak versierde pakhuis gehou is. Kaartjies is bemark deur Facebook-advertensies wat KI-gegenereerde beelde wys, sonder egte foto's van die lokaal.<ref>{{cite magazine |last1=Murphy |first1=Chris |title="Willy's Chocolate Experience" Nightmare: What Went Wrong? |url=https://www.vanityfair.com/hollywood/willys-chocolate-experience-nightmare-what-went-wrong |access-date=4 November 2024 |magazine=Vanity Fair |date=29 Februarie 2024}}</ref> In Oktober 2024 is berig dat duisende mense bymekaargekom het vir 'n nie-bestaande [[Halloween]]-parade in [[Dublin]] as gevolg van 'n plasing op 'n webwerf vir versamelingslyste, MySpiritHalloween.com, wat KI-gegenereerde inhoud gebruik het.<ref>{{cite news |last1=Davis |first1=Barney |date=1 November 2024 |title=Chaos in Dublin as thousands turn up for AI 'hoax' Halloween parade that didn't exist |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/dublin-fake-halloween-parade-ireland-ai-advert-b2639505.html |access-date=1 November 2024 |work=The Independent |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024b">{{Cite news |date=1 November 2024 |title=All Trick, No Treat: Dublin Crowds Turn Up for Halloween Parade That Wasn't |url=https://www.nytimes.com/2024/11/01/world/europe/fake-halloween-parade-dublin.html |work=The New York Times}}</ref> Die lys het viraal gegaan op TikTok en Instagram.<ref>{{cite news |last1=Fleck |first1=Holly |title=Dublin: Halloween parade listing 'mistake' says website owner |url=https://www.bbc.co.uk/news/articles/czd5319pz2ro |access-date=14 November 2024 |work=BBC News |date=2 November 2024}}</ref> Terwyl 'n soortgelyke parade in [[Galway]] gehou is, en Dublin in vorige jare parades aangebied het, was daar geen parade in Dublin in 2024 nie.<ref name="NYT-2024b" /> Een ontleder het die webwerf, wat blykbaar KI-gegenereerde personeelfoto's gebruik het, gekarakteriseer as waarskynlik kunsmatige intelligensie "om vinnig en goedkoop inhoud te skep waar geleenthede gevind word".<ref>{{cite news |last1=O'Shea |first1=Kerry |date=31 October 2024 |title=All trick no treat - "Hoax" Halloween parade draws big crowds to Dublin's O'Connell St |url=https://www.irishcentral.com/news/dublin-halloween-parade |access-date=1 November 2024 |work=IrishCentral.com |language=en}}</ref> Die webwerf se eienaar het gesê: "Ons het ChatGPT gevra om die artikel vir ons te skryf, maar dit was nie ChatGPT op sigself nie." In die verlede het die webwerf nie-bestaande geleenthede verwyder toe hulle deur hul lokale gekontak is, maar in die geval van die Dublin-parade het die webwerf-eienaar gesê dat "niemand berig het dat hierdie een nie sou gebeur nie". MySpiritHalloween.com het hul bladsy opgedateer om te sê dat die parade "gekanselleer" is toe hulle van die probleem bewus geword het.<ref>{{Cite magazine |last=Knibbs |first=Kate |title=The Guy Behind the Fake AI Halloween Parade Listing Says You've Got It All Wrong |url=https://www.wired.com/story/ai-halloween-parade-listing-dublin-interview/ |access-date=2024-11-03 |magazine=Wired |issn=1059-1028}}</ref> ==In boeke== Aanlyn boekverkopers en [[biblioteek]]verskaffers het nou baie titels wat deur KI geskryf is en nie deur bibliotekarisse in versamelings saamgestel is nie. Die digitale mediaverskaffer Hoopla, wat biblioteke van [[e-boek]]e en aflaaibare inhoud voorsien, het generatiewe KI-boeke met fiktiewe outeurs en twyfelagtige gehalte, wat biblioteke geld kos wanneer dit deur niksvermoedende gebruikers uitgeleen word.<ref>{{Cite web |last=Maiberg |first=Emanuel |date=2025-02-04 |title=AI-Generated Slop Is Already In Your Public Library |url=https://www.404media.co/ai-generated-slop-is-already-in-your-public-library-3/ |access-date=2025-02-06 |website=404 Media |language=en}}</ref> ==In videospeletjies== Die 2024-videospeletjie ''Call of Duty: Black Ops 6'' bevat bates wat deur kunsmatige intelligensie gegenereer is. Sedert die speletjie se aanvanklike vrystelling het baie spelers Treyarch en Raven Software daarvan beskuldig dat hulle KI gebruik om bates in die speletjie te skep, insluitend laaiskerms, embleme en telefoonkaartjies. 'n Spesifieke voorbeeld was 'n laaiskerm vir die zombie-spelmodus wat "Necroclaus" uitgebeeld het, 'n zombie-Kersvader met ses vingers aan een hand, 'n beeld wat ook ander onreëlmatighede gehad het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-12-09 |title=Call of Duty Fans Give Black Ops 6's Zombie Santa Loading Screen the Finger Amid 'AI Slop' Backlash |url=https://www.ign.com/articles/call-of-duty-fans-give-black-ops-6s-zombie-santa-loading-screen-the-finger-amid-ai-slop-backlash |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> Die vorige inskrywing in die ''Call of Duty''-franchise is ook daarvan beskuldig dat hy KI-gegenereerde skoonheidsmiddels verkoop het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-07-24 |title=Activision Reportedly Sold an AI-Generated Call of Duty: Modern Warfare 3 Cosmetic |url=https://www.ign.com/articles/activision-reportedly-sold-an-ai-generated-call-of-duty-modern-warfare-3-cosmetic |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> In Februarie 2025 het Activision ''Black Ops 6'' se gebruik van generatiewe kunsmatige intelligensie onthul om te voldoen aan Valve se beleide oor KI-gegenereerde of ondersteunde produkte op [[Steam (Diens)|Steam]]. Activision verklaar op die speletjie se produkbladsy op Steam dat "Ons span generatiewe KI-gereedskap gebruik om te help om sommige in-speletjie-bates te ontwikkel."<ref>{{Cite web |date=2025-02-25 |title=Call Of Duty Discloses AI Slop After Months Of Players Complaining |url=https://kotaku.com/black-ops-6-ai-calling-card-loading-screen-blops-6-cod-1851766313 |access-date=2025-02-26 |website=Kotaku |language=en}}</ref> ''Foamstars'', 'n multispeler-derdepersoonskieter wat in 2024 deur Square Enix vrygestel is, bevat in-speletjie-musiek met omslagkuns wat met Midjourney gegenereer is. Square Enix het die gebruik van KI bevestig, maar die besluit verdedig deur te sê dat hulle met kunsmatige intelligensietegnologieë wou "eksperimenteer" en beweer dat die gegenereerde bates "ongeveer 0.01% of selfs minder" van die speletjie-inhoud uitmaak.<ref>{{Cite web |date=2024-01-16 |title=PlayStation Exclusive Foamstars Has AI-Generated Art, Square Enix Confirms |url=https://www.ign.com/articles/playstation-exclusive-foamstars-has-ai-generated-art-square-enix-confirms |access-date=2025-03-31 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |date=2024-01-16 |title=Square Enix "dabbled" with AI technology for Foamstars |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-dabbled-with-ai-technology-for-foamstars |access-date=2025-03-31 |work=Eurogamer.net |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Parrish |first=Ash |date=2024-01-16 |title=Square Enix says it used AI art in upcoming Foamstars game |url=https://www.theverge.com/2024/1/16/24040124/square-enix-foamstars-ai-art-midjourney |access-date=2025-03-31 |website=The Verge |language=en-US}}</ref> Voorheen, op 1 Januarie 2024, het Square Enix se president, Takashi Kiryu, in 'n nuwejaarsbrief verklaar dat die maatskappy "aggressief sal wees in die toepassing van KI en ander voorpunttegnologieë op beide [hul] inhoudontwikkeling en [hul] uitgewersfunksies".<ref>{{Cite web |last=Bankhurst |first=Adam |date=2024-01-01 |title=Square Enix President States the Company Will Be 'Aggressive in Applying AI' |url=https://www.ign.com/articles/square-enix-president-states-the-company-will-be-aggressive-in-applying-ai |access-date=2025-04-24 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Nightingale |first=Ed Nightingale (Deputy News) |date=2024-01-02 |title=Square Enix intends to be "aggressive in applying AI", says CEO |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-intends-to-be-aggressive-in-applying-ai-says-ceo |access-date=2025-04-24 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> In 2024 het Rovio Entertainment 'n demonstrasie van 'n mobiele speletjie genaamd ''Angry Birds: Block Quest'' op [[Android]] vrygestel. Die speletjie het KI-gegenereerde beelde vir die laai van skerms en agtergronde bevat.<ref>{{Cite web |last=Kalita |first=Parash Jyoti |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest: Rovio's latest title in the franchise has soft-launched for Android in the US |url=https://gamingonphone.com/news/angry-birds-block-quest-has-soft-launched-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |website=GamingonPhone |language=en-US}}</ref> Dit is hewig gekritiseer deur spelers, wat dit "slopware" genoem het en Rovio se gebruik van KI-beelde afgekeur het.<ref>{{Cite web |date=2024-11-02 |title=Angry Birds Block Quest Soft Launches on Android, Sparking Debate Over Generative AI Content - |url=https://games.mxdwn.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launches-on-android-sparking-debate-over-generative-ai-content/ |access-date=2025-05-09 |website=mxdwn Games |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest - Soft launch for Android in the US |url=https://daikama.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launch-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |language=en-US}}</ref> Dit is uiteindelik gestaak. en verwyder uit die Play Store. ==In film en televisie== Sommige films het kritiek ontvang omdat hulle KI-gegenereerde inhoud ingesluit het. Die film ''Late Night with the Devil'' was opmerklik vir sy gebruik van KI, wat sommige gekritiseer het as KI-slop.<ref>{{Cite web |date=2024-04-19 |title=Shudder Just Quietly Released the Most Controversial Thriller of the Year |url=https://www.inverse.com/entertainment/late-night-with-the-devil-shudder-streaming-ai-art |access-date=2025-03-24 |website=Inverse |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-20 |title=Late Night with the Devil: The Horror Film with Horrifying Implications |url=https://shadow-magazine.com/2024/11/20/late-night-with-the-devil-the-horror-film-with-horrifying-implications/ |access-date=2025-03-24 |website=Shadow Magazine |language=en-GB}}</ref> Verskeie lae-gehalte KI-gegenereerde beelde is as tussenliggende titelkaarte gebruik, met een beeld wat 'n skelet met onakkurate beenstruktuur en swak gegenereerde vingers bevat wat lyk asof dit los van sy hande is.<ref>{{Cite journal |last=Hüsmen |first=Arife |date=November 2024 |title=AI in the Creative Industries: Strikes, Debates and Implications |url=https://www.researchgate.net/publication/387368228 |journal=20th International Symposium of Communication in the Millennium |pages=193–199 |via=ResearchGate}}</ref> Sommige stromingsdienste soos Amazon Prime Video het KI gebruik om plakkate en miniatuurbeelde te genereer op 'n manier wat as slop beskryf kan word. 'n Lae-gehalte KI-plakkaat is gebruik vir die 1922-film ''Nosferatu'', wat Graaf Orlok uitbeeld op 'n manier wat nie soos sy voorkoms in die film lyk nie.<ref>{{Cite web |date=2025-01-07 |title=Amazon Mocked for Slapping AI-Generated Poster on Beloved 1922 Film "Nosferatu" |url=https://futurism.com/amazon-ai-generated-movie-poster-nosferatu |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> 'n Miniatuurbeeld vir ''12 Angry Men'' op Amazon Freevee het KI gebruik om 19 mans met gesmeerde gesigte uit te beeld, waarvan geeneen enige ooreenkomste met die karakters in die film getoon het nie.<ref>{{Cite web |last=John |first=Daniel |date=2024-06-12 |title=Not even Amazon is safe from the rise of AI 'slop' |url=https://www.creativebloq.com/news/amazon-ai-slop |access-date=2025-03-24 |website=Creative Bloq |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=The mystery of Amazon Freevee's A.I.-generated 12 Angry Men poster |url=https://www.avclub.com/amazon-freevee-12-angry-men-artificial-intelligence-1851523558 |access-date=2025-03-24 |website=AV Club |language=en-US}}</ref> Daarbenewens het sommige kykers opgemerk dat baie storielynbeskrywings deur KI gegenereer word, wat sommige mense as slop gekarakteriseer het. Een sinopsis wat kortliks op die webwerf vir die film ''Dog Day Afternoon'' gelys is, lui: "'n Man neem gyselaars by 'n bank in Brooklyn. Ongelukkig het ek nie genoeg inligting om verder op te som binne die verskafde riglyne nie."<ref>{{Cite web |date=2025-02-19 |title=Amazon's Prime Video Appears to Have Left AI Slop in the Public Description of an Oscar-Winning Al Pacino Film |url=https://futurism.com/amazon-video-ai-slop-description-al-pacino-film |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> In een geval het Deutsche Telekom 'n reeks van hul media-aanbod verwyder nadat kykers gekla het oor die swak gehalte en eentonige Duitse oorklakstem (vertaal uit die oorspronklike Pools) en daar is uitgevind dat dit via KI gedoen is.<ref>{{cite web |title='Murderesses': MagentaTV entfernt Serie mit KI-Synchronisation |url=https://www.heise.de/news/Murderesses-MagentaTV-entfernt-Serie-mit-KI-Synchronisation-10269372.html |website=Heise Online |access-date=25 April 2025 |language=de |date=4 Februarie 2025}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] 0aj8whsrmb19idhdlfxb77xhxdcb57m 2816148 2816144 2025-06-26T19:30:24Z Sobaka 328 Verwysing 2816148 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van KI-slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref>]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" [[T-hemp|T-hemde]] uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> In die nasleep van Orkaan Helene in die Verenigde State het lede van die Republikeinse Party 'n KI-gegenereerde beeld van 'n jong meisie wat 'n hondjie in 'n vloed vashou, versprei en dit as bewys gebruik van president [[Joe Biden]] se mislukking om op die ramp te reageer.<ref>{{Cite web |date=2024-10-04 |title=Gullible Trump Cronies Losing Their Minds Over Fake AI Slop on Twitter |url=https://www.yahoo.com/news/gullible-trump-cronies-losing-minds-131558726.html |access-date=2024-10-06 |website=Yahoo News |language=en-US}}</ref><ref name="Field-2025">{{cite news |last1=Field |first1=Matthew |title=Why the internet is filling up with nonsense 'AI slop' |url=https://www.telegraph.co.uk/business/2025/01/01/why-the-internet-is-filling-up-with-nonsense-ai-slop/ |access-date=3 Januarie 2025 |work=The Telegraph |date=1 Januarie 2025}}</ref> Sommige, soos Trump-ondersteuner Amy Kremer, het die beeld op sosiale media gedeel, maar erken dat dit nie eg was nie.<ref>{{cite web |date=8 Oktober 2024 |title=Hurricane Helene and the 'Fuck It' Era of AI-Generated Slop |url= https://www.404media.co/hurricane-helene-and-the-fuck-it-era-of-ai-generated-slop/ |last=Koebler |first=Jason |website=404 Media |access-date=15 Oktober 2024}}</ref><ref>{{cite web |date=10 Oktober 2024 |title= I'M RUNNING OUT OF WAYS TO EXPLAIN HOW BAD THIS IS |url= https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/hurricane-milton-conspiracies-misinformation/680221/ |last=Warzel |first=Charlie |website=The Atlantic |access-date=15 Oktober 2024}}</ref> ==In advertensies== [[Lêer:Coca-Cola AI ad - truck with misspelled logo.png|links|duimnael|Skermgreep van een van die KI-ondersteunde Coca-Cola-vakansie-advertensies, wat die Coca-Cola-logo verkeerd gespel as "Coca-Coola" wys.]] In November 2024 het [[Coca-Cola]] kunsmatige intelligensie gebruik om drie advertensies te skep as deel van hul jaarlikse vakansieveldtog. Hierdie video's is onmiddellik met negatiewe ontvangs van beide toevallige kykers en kunstenaars ontvang;<ref>{{Cite web |last=Stedman |first=Alex |date=2024-11-16 |title=Coca-Cola's New AI-Generated Holiday Ad Slammed as 'Soulless' and 'Embarrassing': 'This Is Such Slop' |url=https://www.ign.com/articles/coca-colas-new-ai-generated-holiday-ad-slammed-as-soulless-and-embarrassing-this-is-such-slop |access-date=2025-01-05 |website=IGN |language=en}}</ref> die animator Alex Hirsch, die skepper van Gravity Falls, het die maatskappy se besluit gekritiseer om nie menslike kunstenaars aan te stel om die advertensie te skep nie.<ref>{{Cite web |date=2024-11-18 |title=Coca-Cola causes controversy with AI-generated ad |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/coca-cola-causes-controversy-ai-made-ad-rcna180665 |access-date=2025-01-05 |website=NBC News |language=en}}</ref> In reaksie op die negatiewe terugvoer het die maatskappy hul besluit om generatiewe kunsmatige intelligensie te gebruik, verdedig deur te sê dat "Coca-Cola altyd toegewy sal bly aan die skep van die hoogste vlak van werk op die kruispunt van menslike kreatiwiteit en tegnologie".<ref>{{Cite news |last=Vadukul |first=Alex |date=2024-11-20 |title=Coca-Cola's Holiday Ads Trade the 'Real Thing' for Generative A.I. |url=https://www.nytimes.com/2024/11/20/style/coca-cola-holiday-ads-ai.html |access-date=2025-01-05 |work=The New York Times}}</ref> In Maart 2025 is [[Paramount Pictures]] gekritiseer vir die gebruik van KI-skripte en -vertelling in 'n [[Instagram]]-video wat die rolprent ''Novocaine'' bevorder.<ref>{{Cite web |date=2025-03-10 |title=Paramount skips voice actors, opting for shockingly bad AI slop in 'Novocaine' film promo |url=https://www.tweaktown.com/news/103797/paramount-skips-voice-actors-opting-for-shockingly-bad-ai-slop-in-novocaine-film-promo/index.html |access-date=2025-03-24 |website=TweakTown |language=en-US}}</ref> Die advertensie gebruik 'n robotiese KI-stem in 'n styl soortgelyk aan lae-gehalte KI-spamvideo's wat deur inhoudsplase vervaardig word. A24 het soortgelyke terugslag ontvang vir die vrystelling van 'n reeks KI-gegenereerde plakkate vir die 2024-film ''Civil War''. Een plakkaat blyk 'n groep soldate in 'n tenkagtige vlot uit te beeld wat voorberei om op 'n groot [[swaan]] te vuur, 'n beeld wat nie die gebeure van die film weerspieël nie.<ref>{{Cite web |last=Maker |first=Paul |date=2025-01-09 |title=AI slop: what Labour, Spotify and Coca-Cola can teach us in 2025 |url=https://www.raconteur.net/technology/ai-slop-flops-2025-oped |access-date=2025-03-24 |website=Raconteur |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |last=Shankar |first=Bradly |date=2024-04-18 |title=A24's lacklustre Civil War ads are the latest example of AI-generated slop |url=https://mobilesyrup.com/2024/04/18/a24-ai-generated-ads-criticism-civil-war/ |access-date=2025-03-24 |website=MobileSyrup |language=en}}</ref> In dieselfde maand het Activision verskeie advertensies en plakkate vir vals videospeletjies soos "''Guitar Hero Mobile''", "''Crash Bandicoot: Brawl''" en "''Call of Duty: Zombie Defender''" geplaas, wat almal met behulp van generatiewe KI op platforms soos Facebook en Instagram gemaak is, wat baie as KI-slop bestempel het.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-03 |title=Activision accused of "AI slop" yet again, this time for new Guitar Hero |url=https://www.eurogamer.net/activision-accused-of-ai-slop-yet-again-this-time-for-new-guitar-hero |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die doel van die plasings is later verklaar om as 'n opname te dien vir belangstelling in moontlike titels deur die maatskappy.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-04 |title=Activision "AI slop" Guitar Hero advert is market research for a fake game that doesn't exist and maybe never will |url=https://www.eurogamer.net/activision-ai-slop-guitar-hero-advert-is-market-research-for-a-fake-game-that-doesnt-exist-and-maybe-never-will |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die Italiaanse “brainrot” [[Meem|memes]]-tendens is wyd deur adverteerders aangeneem om by jonger gehore aan te pas.<ref>{{Cite web |date=15 April 2025 |title=Why Brands Are Embracing 'Italian Brainrot' to Go Viral on TikTok and Win Over Gen Z |url=https://www.news10.com/business/press-releases/ein-presswire/803101615/why-brands-are-embracing-italian-brainrot-to-go-viral-on-tiktok-and-win-over-gen-z/ |website=News 10 ABC}}</ref> ==In geleentheidslyste== Fantastiese promosiegrafika vir die 2024 ''Willy's Chocolate Experience''-geleentheid, wat gekenmerk is as "KI-gegenereerde slop",<ref>{{cite news |last1=Currie |first1=Richard |title=Willy Wonka event leaves bitter taste with artificially sweetened promises |url=https://www.theregister.com/2024/02/28/wonka_ai_hellhole/ |access-date=4 November 2024 |work=The Register |date=28 Februarie 2024}}</ref> het gehore mislei om 'n geleentheid by te woon wat in 'n swak versierde pakhuis gehou is. Kaartjies is bemark deur Facebook-advertensies wat KI-gegenereerde beelde wys, sonder egte foto's van die lokaal.<ref>{{cite magazine |last1=Murphy |first1=Chris |title="Willy's Chocolate Experience" Nightmare: What Went Wrong? |url=https://www.vanityfair.com/hollywood/willys-chocolate-experience-nightmare-what-went-wrong |access-date=4 November 2024 |magazine=Vanity Fair |date=29 Februarie 2024}}</ref> In Oktober 2024 is berig dat duisende mense bymekaargekom het vir 'n nie-bestaande [[Halloween]]-parade in [[Dublin]] as gevolg van 'n plasing op 'n webwerf vir versamelingslyste, MySpiritHalloween.com, wat KI-gegenereerde inhoud gebruik het.<ref>{{cite news |last1=Davis |first1=Barney |date=1 November 2024 |title=Chaos in Dublin as thousands turn up for AI 'hoax' Halloween parade that didn't exist |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/dublin-fake-halloween-parade-ireland-ai-advert-b2639505.html |access-date=1 November 2024 |work=The Independent |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024b">{{Cite news |date=1 November 2024 |title=All Trick, No Treat: Dublin Crowds Turn Up for Halloween Parade That Wasn't |url=https://www.nytimes.com/2024/11/01/world/europe/fake-halloween-parade-dublin.html |work=The New York Times}}</ref> Die lys het viraal gegaan op TikTok en Instagram.<ref>{{cite news |last1=Fleck |first1=Holly |title=Dublin: Halloween parade listing 'mistake' says website owner |url=https://www.bbc.co.uk/news/articles/czd5319pz2ro |access-date=14 November 2024 |work=BBC News |date=2 November 2024}}</ref> Terwyl 'n soortgelyke parade in [[Galway]] gehou is, en Dublin in vorige jare parades aangebied het, was daar geen parade in Dublin in 2024 nie.<ref name="NYT-2024b" /> Een ontleder het die webwerf, wat blykbaar KI-gegenereerde personeelfoto's gebruik het, gekarakteriseer as waarskynlik kunsmatige intelligensie "om vinnig en goedkoop inhoud te skep waar geleenthede gevind word".<ref>{{cite news |last1=O'Shea |first1=Kerry |date=31 October 2024 |title=All trick no treat - "Hoax" Halloween parade draws big crowds to Dublin's O'Connell St |url=https://www.irishcentral.com/news/dublin-halloween-parade |access-date=1 November 2024 |work=IrishCentral.com |language=en}}</ref> Die webwerf se eienaar het gesê: "Ons het ChatGPT gevra om die artikel vir ons te skryf, maar dit was nie ChatGPT op sigself nie." In die verlede het die webwerf nie-bestaande geleenthede verwyder toe hulle deur hul lokale gekontak is, maar in die geval van die Dublin-parade het die webwerf-eienaar gesê dat "niemand berig het dat hierdie een nie sou gebeur nie". MySpiritHalloween.com het hul bladsy opgedateer om te sê dat die parade "gekanselleer" is toe hulle van die probleem bewus geword het.<ref>{{Cite magazine |last=Knibbs |first=Kate |title=The Guy Behind the Fake AI Halloween Parade Listing Says You've Got It All Wrong |url=https://www.wired.com/story/ai-halloween-parade-listing-dublin-interview/ |access-date=2024-11-03 |magazine=Wired |issn=1059-1028}}</ref> ==In boeke== Aanlyn boekverkopers en [[biblioteek]]verskaffers het nou baie titels wat deur KI geskryf is en nie deur bibliotekarisse in versamelings saamgestel is nie. Die digitale mediaverskaffer Hoopla, wat biblioteke van [[e-boek]]e en aflaaibare inhoud voorsien, het generatiewe KI-boeke met fiktiewe outeurs en twyfelagtige gehalte, wat biblioteke geld kos wanneer dit deur niksvermoedende gebruikers uitgeleen word.<ref>{{Cite web |last=Maiberg |first=Emanuel |date=2025-02-04 |title=AI-Generated Slop Is Already In Your Public Library |url=https://www.404media.co/ai-generated-slop-is-already-in-your-public-library-3/ |access-date=2025-02-06 |website=404 Media |language=en}}</ref> ==In videospeletjies== Die 2024-videospeletjie ''Call of Duty: Black Ops 6'' bevat bates wat deur kunsmatige intelligensie gegenereer is. Sedert die speletjie se aanvanklike vrystelling het baie spelers Treyarch en Raven Software daarvan beskuldig dat hulle KI gebruik om bates in die speletjie te skep, insluitend laaiskerms, embleme en telefoonkaartjies. 'n Spesifieke voorbeeld was 'n laaiskerm vir die zombie-spelmodus wat "Necroclaus" uitgebeeld het, 'n zombie-Kersvader met ses vingers aan een hand, 'n beeld wat ook ander onreëlmatighede gehad het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-12-09 |title=Call of Duty Fans Give Black Ops 6's Zombie Santa Loading Screen the Finger Amid 'AI Slop' Backlash |url=https://www.ign.com/articles/call-of-duty-fans-give-black-ops-6s-zombie-santa-loading-screen-the-finger-amid-ai-slop-backlash |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> Die vorige inskrywing in die ''Call of Duty''-franchise is ook daarvan beskuldig dat hy KI-gegenereerde skoonheidsmiddels verkoop het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-07-24 |title=Activision Reportedly Sold an AI-Generated Call of Duty: Modern Warfare 3 Cosmetic |url=https://www.ign.com/articles/activision-reportedly-sold-an-ai-generated-call-of-duty-modern-warfare-3-cosmetic |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> In Februarie 2025 het Activision ''Black Ops 6'' se gebruik van generatiewe kunsmatige intelligensie onthul om te voldoen aan Valve se beleide oor KI-gegenereerde of ondersteunde produkte op [[Steam (Diens)|Steam]]. Activision verklaar op die speletjie se produkbladsy op Steam dat "Ons span generatiewe KI-gereedskap gebruik om te help om sommige in-speletjie-bates te ontwikkel."<ref>{{Cite web |date=2025-02-25 |title=Call Of Duty Discloses AI Slop After Months Of Players Complaining |url=https://kotaku.com/black-ops-6-ai-calling-card-loading-screen-blops-6-cod-1851766313 |access-date=2025-02-26 |website=Kotaku |language=en}}</ref> ''Foamstars'', 'n multispeler-derdepersoonskieter wat in 2024 deur Square Enix vrygestel is, bevat in-speletjie-musiek met omslagkuns wat met Midjourney gegenereer is. Square Enix het die gebruik van KI bevestig, maar die besluit verdedig deur te sê dat hulle met kunsmatige intelligensietegnologieë wou "eksperimenteer" en beweer dat die gegenereerde bates "ongeveer 0.01% of selfs minder" van die speletjie-inhoud uitmaak.<ref>{{Cite web |date=2024-01-16 |title=PlayStation Exclusive Foamstars Has AI-Generated Art, Square Enix Confirms |url=https://www.ign.com/articles/playstation-exclusive-foamstars-has-ai-generated-art-square-enix-confirms |access-date=2025-03-31 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |date=2024-01-16 |title=Square Enix "dabbled" with AI technology for Foamstars |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-dabbled-with-ai-technology-for-foamstars |access-date=2025-03-31 |work=Eurogamer.net |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Parrish |first=Ash |date=2024-01-16 |title=Square Enix says it used AI art in upcoming Foamstars game |url=https://www.theverge.com/2024/1/16/24040124/square-enix-foamstars-ai-art-midjourney |access-date=2025-03-31 |website=The Verge |language=en-US}}</ref> Voorheen, op 1 Januarie 2024, het Square Enix se president, Takashi Kiryu, in 'n nuwejaarsbrief verklaar dat die maatskappy "aggressief sal wees in die toepassing van KI en ander voorpunttegnologieë op beide [hul] inhoudontwikkeling en [hul] uitgewersfunksies".<ref>{{Cite web |last=Bankhurst |first=Adam |date=2024-01-01 |title=Square Enix President States the Company Will Be 'Aggressive in Applying AI' |url=https://www.ign.com/articles/square-enix-president-states-the-company-will-be-aggressive-in-applying-ai |access-date=2025-04-24 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Nightingale |first=Ed Nightingale (Deputy News) |date=2024-01-02 |title=Square Enix intends to be "aggressive in applying AI", says CEO |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-intends-to-be-aggressive-in-applying-ai-says-ceo |access-date=2025-04-24 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> In 2024 het Rovio Entertainment 'n demonstrasie van 'n mobiele speletjie genaamd ''Angry Birds: Block Quest'' op [[Android]] vrygestel. Die speletjie het KI-gegenereerde beelde vir die laai van skerms en agtergronde bevat.<ref>{{Cite web |last=Kalita |first=Parash Jyoti |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest: Rovio's latest title in the franchise has soft-launched for Android in the US |url=https://gamingonphone.com/news/angry-birds-block-quest-has-soft-launched-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |website=GamingonPhone |language=en-US}}</ref> Dit is hewig gekritiseer deur spelers, wat dit "slopware" genoem het en Rovio se gebruik van KI-beelde afgekeur het.<ref>{{Cite web |date=2024-11-02 |title=Angry Birds Block Quest Soft Launches on Android, Sparking Debate Over Generative AI Content - |url=https://games.mxdwn.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launches-on-android-sparking-debate-over-generative-ai-content/ |access-date=2025-05-09 |website=mxdwn Games |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest - Soft launch for Android in the US |url=https://daikama.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launch-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |language=en-US}}</ref> Dit is uiteindelik gestaak. en verwyder uit die Play Store. ==In film en televisie== Sommige films het kritiek ontvang omdat hulle KI-gegenereerde inhoud ingesluit het. Die film ''Late Night with the Devil'' was opmerklik vir sy gebruik van KI, wat sommige gekritiseer het as KI-slop.<ref>{{Cite web |date=2024-04-19 |title=Shudder Just Quietly Released the Most Controversial Thriller of the Year |url=https://www.inverse.com/entertainment/late-night-with-the-devil-shudder-streaming-ai-art |access-date=2025-03-24 |website=Inverse |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-20 |title=Late Night with the Devil: The Horror Film with Horrifying Implications |url=https://shadow-magazine.com/2024/11/20/late-night-with-the-devil-the-horror-film-with-horrifying-implications/ |access-date=2025-03-24 |website=Shadow Magazine |language=en-GB}}</ref> Verskeie lae-gehalte KI-gegenereerde beelde is as tussenliggende titelkaarte gebruik, met een beeld wat 'n skelet met onakkurate beenstruktuur en swak gegenereerde vingers bevat wat lyk asof dit los van sy hande is.<ref>{{Cite journal |last=Hüsmen |first=Arife |date=November 2024 |title=AI in the Creative Industries: Strikes, Debates and Implications |url=https://www.researchgate.net/publication/387368228 |journal=20th International Symposium of Communication in the Millennium |pages=193–199 |via=ResearchGate}}</ref> Sommige stromingsdienste soos Amazon Prime Video het KI gebruik om plakkate en miniatuurbeelde te genereer op 'n manier wat as slop beskryf kan word. 'n Lae-gehalte KI-plakkaat is gebruik vir die 1922-film ''Nosferatu'', wat Graaf Orlok uitbeeld op 'n manier wat nie soos sy voorkoms in die film lyk nie.<ref>{{Cite web |date=2025-01-07 |title=Amazon Mocked for Slapping AI-Generated Poster on Beloved 1922 Film "Nosferatu" |url=https://futurism.com/amazon-ai-generated-movie-poster-nosferatu |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> 'n Miniatuurbeeld vir ''12 Angry Men'' op Amazon Freevee het KI gebruik om 19 mans met gesmeerde gesigte uit te beeld, waarvan geeneen enige ooreenkomste met die karakters in die film getoon het nie.<ref>{{Cite web |last=John |first=Daniel |date=2024-06-12 |title=Not even Amazon is safe from the rise of AI 'slop' |url=https://www.creativebloq.com/news/amazon-ai-slop |access-date=2025-03-24 |website=Creative Bloq |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=The mystery of Amazon Freevee's A.I.-generated 12 Angry Men poster |url=https://www.avclub.com/amazon-freevee-12-angry-men-artificial-intelligence-1851523558 |access-date=2025-03-24 |website=AV Club |language=en-US}}</ref> Daarbenewens het sommige kykers opgemerk dat baie storielynbeskrywings deur KI gegenereer word, wat sommige mense as slop gekarakteriseer het. Een sinopsis wat kortliks op die webwerf vir die film ''Dog Day Afternoon'' gelys is, lui: "'n Man neem gyselaars by 'n bank in Brooklyn. Ongelukkig het ek nie genoeg inligting om verder op te som binne die verskafde riglyne nie."<ref>{{Cite web |date=2025-02-19 |title=Amazon's Prime Video Appears to Have Left AI Slop in the Public Description of an Oscar-Winning Al Pacino Film |url=https://futurism.com/amazon-video-ai-slop-description-al-pacino-film |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> In een geval het Deutsche Telekom 'n reeks van hul media-aanbod verwyder nadat kykers gekla het oor die swak gehalte en eentonige Duitse oorklakstem (vertaal uit die oorspronklike Pools) en daar is uitgevind dat dit via KI gedoen is.<ref>{{cite web |title='Murderesses': MagentaTV entfernt Serie mit KI-Synchronisation |url=https://www.heise.de/news/Murderesses-MagentaTV-entfernt-Serie-mit-KI-Synchronisation-10269372.html |website=Heise Online |access-date=25 April 2025 |language=de |date=4 Februarie 2025}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] mxfaxy0frh5wowqlkmbzpvq1jj4c40u 2816153 2816148 2025-06-26T19:44:32Z Sobaka 328 kategorie 2816153 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van KI-slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref>]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" [[T-hemp|T-hemde]] uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> In die nasleep van Orkaan Helene in die Verenigde State het lede van die Republikeinse Party 'n KI-gegenereerde beeld van 'n jong meisie wat 'n hondjie in 'n vloed vashou, versprei en dit as bewys gebruik van president [[Joe Biden]] se mislukking om op die ramp te reageer.<ref>{{Cite web |date=2024-10-04 |title=Gullible Trump Cronies Losing Their Minds Over Fake AI Slop on Twitter |url=https://www.yahoo.com/news/gullible-trump-cronies-losing-minds-131558726.html |access-date=2024-10-06 |website=Yahoo News |language=en-US}}</ref><ref name="Field-2025">{{cite news |last1=Field |first1=Matthew |title=Why the internet is filling up with nonsense 'AI slop' |url=https://www.telegraph.co.uk/business/2025/01/01/why-the-internet-is-filling-up-with-nonsense-ai-slop/ |access-date=3 Januarie 2025 |work=The Telegraph |date=1 Januarie 2025}}</ref> Sommige, soos Trump-ondersteuner Amy Kremer, het die beeld op sosiale media gedeel, maar erken dat dit nie eg was nie.<ref>{{cite web |date=8 Oktober 2024 |title=Hurricane Helene and the 'Fuck It' Era of AI-Generated Slop |url= https://www.404media.co/hurricane-helene-and-the-fuck-it-era-of-ai-generated-slop/ |last=Koebler |first=Jason |website=404 Media |access-date=15 Oktober 2024}}</ref><ref>{{cite web |date=10 Oktober 2024 |title= I'M RUNNING OUT OF WAYS TO EXPLAIN HOW BAD THIS IS |url= https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/hurricane-milton-conspiracies-misinformation/680221/ |last=Warzel |first=Charlie |website=The Atlantic |access-date=15 Oktober 2024}}</ref> ==In advertensies== [[Lêer:Coca-Cola AI ad - truck with misspelled logo.png|links|duimnael|Skermgreep van een van die KI-ondersteunde Coca-Cola-vakansie-advertensies, wat die Coca-Cola-logo verkeerd gespel as "Coca-Coola" wys.]] In November 2024 het [[Coca-Cola]] kunsmatige intelligensie gebruik om drie advertensies te skep as deel van hul jaarlikse vakansieveldtog. Hierdie video's is onmiddellik met negatiewe ontvangs van beide toevallige kykers en kunstenaars ontvang;<ref>{{Cite web |last=Stedman |first=Alex |date=2024-11-16 |title=Coca-Cola's New AI-Generated Holiday Ad Slammed as 'Soulless' and 'Embarrassing': 'This Is Such Slop' |url=https://www.ign.com/articles/coca-colas-new-ai-generated-holiday-ad-slammed-as-soulless-and-embarrassing-this-is-such-slop |access-date=2025-01-05 |website=IGN |language=en}}</ref> die animator Alex Hirsch, die skepper van Gravity Falls, het die maatskappy se besluit gekritiseer om nie menslike kunstenaars aan te stel om die advertensie te skep nie.<ref>{{Cite web |date=2024-11-18 |title=Coca-Cola causes controversy with AI-generated ad |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/coca-cola-causes-controversy-ai-made-ad-rcna180665 |access-date=2025-01-05 |website=NBC News |language=en}}</ref> In reaksie op die negatiewe terugvoer het die maatskappy hul besluit om generatiewe kunsmatige intelligensie te gebruik, verdedig deur te sê dat "Coca-Cola altyd toegewy sal bly aan die skep van die hoogste vlak van werk op die kruispunt van menslike kreatiwiteit en tegnologie".<ref>{{Cite news |last=Vadukul |first=Alex |date=2024-11-20 |title=Coca-Cola's Holiday Ads Trade the 'Real Thing' for Generative A.I. |url=https://www.nytimes.com/2024/11/20/style/coca-cola-holiday-ads-ai.html |access-date=2025-01-05 |work=The New York Times}}</ref> In Maart 2025 is [[Paramount Pictures]] gekritiseer vir die gebruik van KI-skripte en -vertelling in 'n [[Instagram]]-video wat die rolprent ''Novocaine'' bevorder.<ref>{{Cite web |date=2025-03-10 |title=Paramount skips voice actors, opting for shockingly bad AI slop in 'Novocaine' film promo |url=https://www.tweaktown.com/news/103797/paramount-skips-voice-actors-opting-for-shockingly-bad-ai-slop-in-novocaine-film-promo/index.html |access-date=2025-03-24 |website=TweakTown |language=en-US}}</ref> Die advertensie gebruik 'n robotiese KI-stem in 'n styl soortgelyk aan lae-gehalte KI-spamvideo's wat deur inhoudsplase vervaardig word. A24 het soortgelyke terugslag ontvang vir die vrystelling van 'n reeks KI-gegenereerde plakkate vir die 2024-film ''Civil War''. Een plakkaat blyk 'n groep soldate in 'n tenkagtige vlot uit te beeld wat voorberei om op 'n groot [[swaan]] te vuur, 'n beeld wat nie die gebeure van die film weerspieël nie.<ref>{{Cite web |last=Maker |first=Paul |date=2025-01-09 |title=AI slop: what Labour, Spotify and Coca-Cola can teach us in 2025 |url=https://www.raconteur.net/technology/ai-slop-flops-2025-oped |access-date=2025-03-24 |website=Raconteur |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |last=Shankar |first=Bradly |date=2024-04-18 |title=A24's lacklustre Civil War ads are the latest example of AI-generated slop |url=https://mobilesyrup.com/2024/04/18/a24-ai-generated-ads-criticism-civil-war/ |access-date=2025-03-24 |website=MobileSyrup |language=en}}</ref> In dieselfde maand het Activision verskeie advertensies en plakkate vir vals videospeletjies soos "''Guitar Hero Mobile''", "''Crash Bandicoot: Brawl''" en "''Call of Duty: Zombie Defender''" geplaas, wat almal met behulp van generatiewe KI op platforms soos Facebook en Instagram gemaak is, wat baie as KI-slop bestempel het.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-03 |title=Activision accused of "AI slop" yet again, this time for new Guitar Hero |url=https://www.eurogamer.net/activision-accused-of-ai-slop-yet-again-this-time-for-new-guitar-hero |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die doel van die plasings is later verklaar om as 'n opname te dien vir belangstelling in moontlike titels deur die maatskappy.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-04 |title=Activision "AI slop" Guitar Hero advert is market research for a fake game that doesn't exist and maybe never will |url=https://www.eurogamer.net/activision-ai-slop-guitar-hero-advert-is-market-research-for-a-fake-game-that-doesnt-exist-and-maybe-never-will |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die Italiaanse “brainrot” [[Meem|memes]]-tendens is wyd deur adverteerders aangeneem om by jonger gehore aan te pas.<ref>{{Cite web |date=15 April 2025 |title=Why Brands Are Embracing 'Italian Brainrot' to Go Viral on TikTok and Win Over Gen Z |url=https://www.news10.com/business/press-releases/ein-presswire/803101615/why-brands-are-embracing-italian-brainrot-to-go-viral-on-tiktok-and-win-over-gen-z/ |website=News 10 ABC}}</ref> ==In geleentheidslyste== Fantastiese promosiegrafika vir die 2024 ''Willy's Chocolate Experience''-geleentheid, wat gekenmerk is as "KI-gegenereerde slop",<ref>{{cite news |last1=Currie |first1=Richard |title=Willy Wonka event leaves bitter taste with artificially sweetened promises |url=https://www.theregister.com/2024/02/28/wonka_ai_hellhole/ |access-date=4 November 2024 |work=The Register |date=28 Februarie 2024}}</ref> het gehore mislei om 'n geleentheid by te woon wat in 'n swak versierde pakhuis gehou is. Kaartjies is bemark deur Facebook-advertensies wat KI-gegenereerde beelde wys, sonder egte foto's van die lokaal.<ref>{{cite magazine |last1=Murphy |first1=Chris |title="Willy's Chocolate Experience" Nightmare: What Went Wrong? |url=https://www.vanityfair.com/hollywood/willys-chocolate-experience-nightmare-what-went-wrong |access-date=4 November 2024 |magazine=Vanity Fair |date=29 Februarie 2024}}</ref> In Oktober 2024 is berig dat duisende mense bymekaargekom het vir 'n nie-bestaande [[Halloween]]-parade in [[Dublin]] as gevolg van 'n plasing op 'n webwerf vir versamelingslyste, MySpiritHalloween.com, wat KI-gegenereerde inhoud gebruik het.<ref>{{cite news |last1=Davis |first1=Barney |date=1 November 2024 |title=Chaos in Dublin as thousands turn up for AI 'hoax' Halloween parade that didn't exist |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/dublin-fake-halloween-parade-ireland-ai-advert-b2639505.html |access-date=1 November 2024 |work=The Independent |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024b">{{Cite news |date=1 November 2024 |title=All Trick, No Treat: Dublin Crowds Turn Up for Halloween Parade That Wasn't |url=https://www.nytimes.com/2024/11/01/world/europe/fake-halloween-parade-dublin.html |work=The New York Times}}</ref> Die lys het viraal gegaan op TikTok en Instagram.<ref>{{cite news |last1=Fleck |first1=Holly |title=Dublin: Halloween parade listing 'mistake' says website owner |url=https://www.bbc.co.uk/news/articles/czd5319pz2ro |access-date=14 November 2024 |work=BBC News |date=2 November 2024}}</ref> Terwyl 'n soortgelyke parade in [[Galway]] gehou is, en Dublin in vorige jare parades aangebied het, was daar geen parade in Dublin in 2024 nie.<ref name="NYT-2024b" /> Een ontleder het die webwerf, wat blykbaar KI-gegenereerde personeelfoto's gebruik het, gekarakteriseer as waarskynlik kunsmatige intelligensie "om vinnig en goedkoop inhoud te skep waar geleenthede gevind word".<ref>{{cite news |last1=O'Shea |first1=Kerry |date=31 October 2024 |title=All trick no treat - "Hoax" Halloween parade draws big crowds to Dublin's O'Connell St |url=https://www.irishcentral.com/news/dublin-halloween-parade |access-date=1 November 2024 |work=IrishCentral.com |language=en}}</ref> Die webwerf se eienaar het gesê: "Ons het ChatGPT gevra om die artikel vir ons te skryf, maar dit was nie ChatGPT op sigself nie." In die verlede het die webwerf nie-bestaande geleenthede verwyder toe hulle deur hul lokale gekontak is, maar in die geval van die Dublin-parade het die webwerf-eienaar gesê dat "niemand berig het dat hierdie een nie sou gebeur nie". MySpiritHalloween.com het hul bladsy opgedateer om te sê dat die parade "gekanselleer" is toe hulle van die probleem bewus geword het.<ref>{{Cite magazine |last=Knibbs |first=Kate |title=The Guy Behind the Fake AI Halloween Parade Listing Says You've Got It All Wrong |url=https://www.wired.com/story/ai-halloween-parade-listing-dublin-interview/ |access-date=2024-11-03 |magazine=Wired |issn=1059-1028}}</ref> ==In boeke== Aanlyn boekverkopers en [[biblioteek]]verskaffers het nou baie titels wat deur KI geskryf is en nie deur bibliotekarisse in versamelings saamgestel is nie. Die digitale mediaverskaffer Hoopla, wat biblioteke van [[e-boek]]e en aflaaibare inhoud voorsien, het generatiewe KI-boeke met fiktiewe outeurs en twyfelagtige gehalte, wat biblioteke geld kos wanneer dit deur niksvermoedende gebruikers uitgeleen word.<ref>{{Cite web |last=Maiberg |first=Emanuel |date=2025-02-04 |title=AI-Generated Slop Is Already In Your Public Library |url=https://www.404media.co/ai-generated-slop-is-already-in-your-public-library-3/ |access-date=2025-02-06 |website=404 Media |language=en}}</ref> ==In videospeletjies== Die 2024-videospeletjie ''Call of Duty: Black Ops 6'' bevat bates wat deur kunsmatige intelligensie gegenereer is. Sedert die speletjie se aanvanklike vrystelling het baie spelers Treyarch en Raven Software daarvan beskuldig dat hulle KI gebruik om bates in die speletjie te skep, insluitend laaiskerms, embleme en telefoonkaartjies. 'n Spesifieke voorbeeld was 'n laaiskerm vir die zombie-spelmodus wat "Necroclaus" uitgebeeld het, 'n zombie-Kersvader met ses vingers aan een hand, 'n beeld wat ook ander onreëlmatighede gehad het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-12-09 |title=Call of Duty Fans Give Black Ops 6's Zombie Santa Loading Screen the Finger Amid 'AI Slop' Backlash |url=https://www.ign.com/articles/call-of-duty-fans-give-black-ops-6s-zombie-santa-loading-screen-the-finger-amid-ai-slop-backlash |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> Die vorige inskrywing in die ''Call of Duty''-franchise is ook daarvan beskuldig dat hy KI-gegenereerde skoonheidsmiddels verkoop het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-07-24 |title=Activision Reportedly Sold an AI-Generated Call of Duty: Modern Warfare 3 Cosmetic |url=https://www.ign.com/articles/activision-reportedly-sold-an-ai-generated-call-of-duty-modern-warfare-3-cosmetic |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> In Februarie 2025 het Activision ''Black Ops 6'' se gebruik van generatiewe kunsmatige intelligensie onthul om te voldoen aan Valve se beleide oor KI-gegenereerde of ondersteunde produkte op [[Steam (Diens)|Steam]]. Activision verklaar op die speletjie se produkbladsy op Steam dat "Ons span generatiewe KI-gereedskap gebruik om te help om sommige in-speletjie-bates te ontwikkel."<ref>{{Cite web |date=2025-02-25 |title=Call Of Duty Discloses AI Slop After Months Of Players Complaining |url=https://kotaku.com/black-ops-6-ai-calling-card-loading-screen-blops-6-cod-1851766313 |access-date=2025-02-26 |website=Kotaku |language=en}}</ref> ''Foamstars'', 'n multispeler-derdepersoonskieter wat in 2024 deur Square Enix vrygestel is, bevat in-speletjie-musiek met omslagkuns wat met Midjourney gegenereer is. Square Enix het die gebruik van KI bevestig, maar die besluit verdedig deur te sê dat hulle met kunsmatige intelligensietegnologieë wou "eksperimenteer" en beweer dat die gegenereerde bates "ongeveer 0.01% of selfs minder" van die speletjie-inhoud uitmaak.<ref>{{Cite web |date=2024-01-16 |title=PlayStation Exclusive Foamstars Has AI-Generated Art, Square Enix Confirms |url=https://www.ign.com/articles/playstation-exclusive-foamstars-has-ai-generated-art-square-enix-confirms |access-date=2025-03-31 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |date=2024-01-16 |title=Square Enix "dabbled" with AI technology for Foamstars |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-dabbled-with-ai-technology-for-foamstars |access-date=2025-03-31 |work=Eurogamer.net |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Parrish |first=Ash |date=2024-01-16 |title=Square Enix says it used AI art in upcoming Foamstars game |url=https://www.theverge.com/2024/1/16/24040124/square-enix-foamstars-ai-art-midjourney |access-date=2025-03-31 |website=The Verge |language=en-US}}</ref> Voorheen, op 1 Januarie 2024, het Square Enix se president, Takashi Kiryu, in 'n nuwejaarsbrief verklaar dat die maatskappy "aggressief sal wees in die toepassing van KI en ander voorpunttegnologieë op beide [hul] inhoudontwikkeling en [hul] uitgewersfunksies".<ref>{{Cite web |last=Bankhurst |first=Adam |date=2024-01-01 |title=Square Enix President States the Company Will Be 'Aggressive in Applying AI' |url=https://www.ign.com/articles/square-enix-president-states-the-company-will-be-aggressive-in-applying-ai |access-date=2025-04-24 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Nightingale |first=Ed Nightingale (Deputy News) |date=2024-01-02 |title=Square Enix intends to be "aggressive in applying AI", says CEO |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-intends-to-be-aggressive-in-applying-ai-says-ceo |access-date=2025-04-24 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> In 2024 het Rovio Entertainment 'n demonstrasie van 'n mobiele speletjie genaamd ''Angry Birds: Block Quest'' op [[Android]] vrygestel. Die speletjie het KI-gegenereerde beelde vir die laai van skerms en agtergronde bevat.<ref>{{Cite web |last=Kalita |first=Parash Jyoti |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest: Rovio's latest title in the franchise has soft-launched for Android in the US |url=https://gamingonphone.com/news/angry-birds-block-quest-has-soft-launched-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |website=GamingonPhone |language=en-US}}</ref> Dit is hewig gekritiseer deur spelers, wat dit "slopware" genoem het en Rovio se gebruik van KI-beelde afgekeur het.<ref>{{Cite web |date=2024-11-02 |title=Angry Birds Block Quest Soft Launches on Android, Sparking Debate Over Generative AI Content - |url=https://games.mxdwn.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launches-on-android-sparking-debate-over-generative-ai-content/ |access-date=2025-05-09 |website=mxdwn Games |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest - Soft launch for Android in the US |url=https://daikama.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launch-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |language=en-US}}</ref> Dit is uiteindelik gestaak. en verwyder uit die Play Store. ==In film en televisie== Sommige films het kritiek ontvang omdat hulle KI-gegenereerde inhoud ingesluit het. Die film ''Late Night with the Devil'' was opmerklik vir sy gebruik van KI, wat sommige gekritiseer het as KI-slop.<ref>{{Cite web |date=2024-04-19 |title=Shudder Just Quietly Released the Most Controversial Thriller of the Year |url=https://www.inverse.com/entertainment/late-night-with-the-devil-shudder-streaming-ai-art |access-date=2025-03-24 |website=Inverse |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-20 |title=Late Night with the Devil: The Horror Film with Horrifying Implications |url=https://shadow-magazine.com/2024/11/20/late-night-with-the-devil-the-horror-film-with-horrifying-implications/ |access-date=2025-03-24 |website=Shadow Magazine |language=en-GB}}</ref> Verskeie lae-gehalte KI-gegenereerde beelde is as tussenliggende titelkaarte gebruik, met een beeld wat 'n skelet met onakkurate beenstruktuur en swak gegenereerde vingers bevat wat lyk asof dit los van sy hande is.<ref>{{Cite journal |last=Hüsmen |first=Arife |date=November 2024 |title=AI in the Creative Industries: Strikes, Debates and Implications |url=https://www.researchgate.net/publication/387368228 |journal=20th International Symposium of Communication in the Millennium |pages=193–199 |via=ResearchGate}}</ref> Sommige stromingsdienste soos Amazon Prime Video het KI gebruik om plakkate en miniatuurbeelde te genereer op 'n manier wat as slop beskryf kan word. 'n Lae-gehalte KI-plakkaat is gebruik vir die 1922-film ''Nosferatu'', wat Graaf Orlok uitbeeld op 'n manier wat nie soos sy voorkoms in die film lyk nie.<ref>{{Cite web |date=2025-01-07 |title=Amazon Mocked for Slapping AI-Generated Poster on Beloved 1922 Film "Nosferatu" |url=https://futurism.com/amazon-ai-generated-movie-poster-nosferatu |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> 'n Miniatuurbeeld vir ''12 Angry Men'' op Amazon Freevee het KI gebruik om 19 mans met gesmeerde gesigte uit te beeld, waarvan geeneen enige ooreenkomste met die karakters in die film getoon het nie.<ref>{{Cite web |last=John |first=Daniel |date=2024-06-12 |title=Not even Amazon is safe from the rise of AI 'slop' |url=https://www.creativebloq.com/news/amazon-ai-slop |access-date=2025-03-24 |website=Creative Bloq |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=The mystery of Amazon Freevee's A.I.-generated 12 Angry Men poster |url=https://www.avclub.com/amazon-freevee-12-angry-men-artificial-intelligence-1851523558 |access-date=2025-03-24 |website=AV Club |language=en-US}}</ref> Daarbenewens het sommige kykers opgemerk dat baie storielynbeskrywings deur KI gegenereer word, wat sommige mense as slop gekarakteriseer het. Een sinopsis wat kortliks op die webwerf vir die film ''Dog Day Afternoon'' gelys is, lui: "'n Man neem gyselaars by 'n bank in Brooklyn. Ongelukkig het ek nie genoeg inligting om verder op te som binne die verskafde riglyne nie."<ref>{{Cite web |date=2025-02-19 |title=Amazon's Prime Video Appears to Have Left AI Slop in the Public Description of an Oscar-Winning Al Pacino Film |url=https://futurism.com/amazon-video-ai-slop-description-al-pacino-film |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> In een geval het Deutsche Telekom 'n reeks van hul media-aanbod verwyder nadat kykers gekla het oor die swak gehalte en eentonige Duitse oorklakstem (vertaal uit die oorspronklike Pools) en daar is uitgevind dat dit via KI gedoen is.<ref>{{cite web |title='Murderesses': MagentaTV entfernt Serie mit KI-Synchronisation |url=https://www.heise.de/news/Murderesses-MagentaTV-entfernt-Serie-mit-KI-Synchronisation-10269372.html |website=Heise Online |access-date=25 April 2025 |language=de |date=4 Februarie 2025}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Internetkultuur]] kikpi95n00mux1pkwda5rqu91z09dzq 2816161 2816153 2025-06-26T19:57:14Z Sobaka 328 /* In advertensies */ Beeld 2816161 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van KI-slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater) is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref>]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Urdu]]- en [[Viëtnamees]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" [[T-hemp|T-hemde]] uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> In die nasleep van Orkaan Helene in die Verenigde State het lede van die Republikeinse Party 'n KI-gegenereerde beeld van 'n jong meisie wat 'n hondjie in 'n vloed vashou, versprei en dit as bewys gebruik van president [[Joe Biden]] se mislukking om op die ramp te reageer.<ref>{{Cite web |date=2024-10-04 |title=Gullible Trump Cronies Losing Their Minds Over Fake AI Slop on Twitter |url=https://www.yahoo.com/news/gullible-trump-cronies-losing-minds-131558726.html |access-date=2024-10-06 |website=Yahoo News |language=en-US}}</ref><ref name="Field-2025">{{cite news |last1=Field |first1=Matthew |title=Why the internet is filling up with nonsense 'AI slop' |url=https://www.telegraph.co.uk/business/2025/01/01/why-the-internet-is-filling-up-with-nonsense-ai-slop/ |access-date=3 Januarie 2025 |work=The Telegraph |date=1 Januarie 2025}}</ref> Sommige, soos Trump-ondersteuner Amy Kremer, het die beeld op sosiale media gedeel, maar erken dat dit nie eg was nie.<ref>{{cite web |date=8 Oktober 2024 |title=Hurricane Helene and the 'Fuck It' Era of AI-Generated Slop |url= https://www.404media.co/hurricane-helene-and-the-fuck-it-era-of-ai-generated-slop/ |last=Koebler |first=Jason |website=404 Media |access-date=15 Oktober 2024}}</ref><ref>{{cite web |date=10 Oktober 2024 |title= I'M RUNNING OUT OF WAYS TO EXPLAIN HOW BAD THIS IS |url= https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/hurricane-milton-conspiracies-misinformation/680221/ |last=Warzel |first=Charlie |website=The Atlantic |access-date=15 Oktober 2024}}</ref> ==In advertensies== [[Lêer:Coca-Cola AI ad - truck with misspelled logo.png|links|duimnael|Skermgreep van een van die KI-ondersteunde Coca-Cola-vakansie-advertensies, wat die Coca-Cola-logo verkeerd gespel as "Coca-Coola" wys.]] In November 2024 het [[Coca-Cola]] kunsmatige intelligensie gebruik om drie advertensies te skep as deel van hul jaarlikse vakansieveldtog. Hierdie video's is onmiddellik met negatiewe ontvangs van beide toevallige kykers en kunstenaars ontvang;<ref>{{Cite web |last=Stedman |first=Alex |date=2024-11-16 |title=Coca-Cola's New AI-Generated Holiday Ad Slammed as 'Soulless' and 'Embarrassing': 'This Is Such Slop' |url=https://www.ign.com/articles/coca-colas-new-ai-generated-holiday-ad-slammed-as-soulless-and-embarrassing-this-is-such-slop |access-date=2025-01-05 |website=IGN |language=en}}</ref> die animator Alex Hirsch, die skepper van Gravity Falls, het die maatskappy se besluit gekritiseer om nie menslike kunstenaars aan te stel om die advertensie te skep nie.<ref>{{Cite web |date=2024-11-18 |title=Coca-Cola causes controversy with AI-generated ad |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/coca-cola-causes-controversy-ai-made-ad-rcna180665 |access-date=2025-01-05 |website=NBC News |language=en}}</ref> In reaksie op die negatiewe terugvoer het die maatskappy hul besluit om generatiewe kunsmatige intelligensie te gebruik, verdedig deur te sê dat "Coca-Cola altyd toegewy sal bly aan die skep van die hoogste vlak van werk op die kruispunt van menslike kreatiwiteit en tegnologie".<ref>{{Cite news |last=Vadukul |first=Alex |date=2024-11-20 |title=Coca-Cola's Holiday Ads Trade the 'Real Thing' for Generative A.I. |url=https://www.nytimes.com/2024/11/20/style/coca-cola-holiday-ads-ai.html |access-date=2025-01-05 |work=The New York Times}}</ref> In Maart 2025 is [[Paramount Pictures]] gekritiseer vir die gebruik van KI-skripte en -vertelling in 'n [[Instagram]]-video wat die rolprent ''Novocaine'' bevorder.<ref>{{Cite web |date=2025-03-10 |title=Paramount skips voice actors, opting for shockingly bad AI slop in 'Novocaine' film promo |url=https://www.tweaktown.com/news/103797/paramount-skips-voice-actors-opting-for-shockingly-bad-ai-slop-in-novocaine-film-promo/index.html |access-date=2025-03-24 |website=TweakTown |language=en-US}}</ref> Die advertensie gebruik 'n robotiese KI-stem in 'n styl soortgelyk aan lae-gehalte KI-spamvideo's wat deur inhoudsplase vervaardig word. A24 het soortgelyke terugslag ontvang vir die vrystelling van 'n reeks KI-gegenereerde plakkate vir die 2024-film ''Civil War''. Een plakkaat blyk 'n groep soldate in 'n tenkagtige vlot uit te beeld wat voorberei om op 'n groot [[swaan]] te vuur, 'n beeld wat nie die gebeure van die film weerspieël nie.<ref>{{Cite web |last=Maker |first=Paul |date=2025-01-09 |title=AI slop: what Labour, Spotify and Coca-Cola can teach us in 2025 |url=https://www.raconteur.net/technology/ai-slop-flops-2025-oped |access-date=2025-03-24 |website=Raconteur |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |last=Shankar |first=Bradly |date=2024-04-18 |title=A24's lacklustre Civil War ads are the latest example of AI-generated slop |url=https://mobilesyrup.com/2024/04/18/a24-ai-generated-ads-criticism-civil-war/ |access-date=2025-03-24 |website=MobileSyrup |language=en}}</ref> [[Lêer:Tralalero Tralala.webp|duimnael|Tralalero Tralala,  een van die gewildste karakters in die Italiaanse ''Brainrot''-memes.]] In dieselfde maand het Activision verskeie advertensies en plakkate vir vals videospeletjies soos "''Guitar Hero Mobile''", "''Crash Bandicoot: Brawl''" en "''Call of Duty: Zombie Defender''" geplaas, wat almal met behulp van generatiewe KI op platforms soos Facebook en Instagram gemaak is, wat baie as KI-slop bestempel het.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-03 |title=Activision accused of "AI slop" yet again, this time for new Guitar Hero |url=https://www.eurogamer.net/activision-accused-of-ai-slop-yet-again-this-time-for-new-guitar-hero |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die doel van die plasings is later verklaar om as 'n opname te dien vir belangstelling in moontlike titels deur die maatskappy.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-04 |title=Activision "AI slop" Guitar Hero advert is market research for a fake game that doesn't exist and maybe never will |url=https://www.eurogamer.net/activision-ai-slop-guitar-hero-advert-is-market-research-for-a-fake-game-that-doesnt-exist-and-maybe-never-will |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die Italiaanse “brainrot” [[Meem|memes]]-tendens is wyd deur adverteerders aangeneem om by jonger gehore aan te pas.<ref>{{Cite web |date=15 April 2025 |title=Why Brands Are Embracing 'Italian Brainrot' to Go Viral on TikTok and Win Over Gen Z |url=https://www.news10.com/business/press-releases/ein-presswire/803101615/why-brands-are-embracing-italian-brainrot-to-go-viral-on-tiktok-and-win-over-gen-z/ |website=News 10 ABC}}</ref> ==In geleentheidslyste== Fantastiese promosiegrafika vir die 2024 ''Willy's Chocolate Experience''-geleentheid, wat gekenmerk is as "KI-gegenereerde slop",<ref>{{cite news |last1=Currie |first1=Richard |title=Willy Wonka event leaves bitter taste with artificially sweetened promises |url=https://www.theregister.com/2024/02/28/wonka_ai_hellhole/ |access-date=4 November 2024 |work=The Register |date=28 Februarie 2024}}</ref> het gehore mislei om 'n geleentheid by te woon wat in 'n swak versierde pakhuis gehou is. Kaartjies is bemark deur Facebook-advertensies wat KI-gegenereerde beelde wys, sonder egte foto's van die lokaal.<ref>{{cite magazine |last1=Murphy |first1=Chris |title="Willy's Chocolate Experience" Nightmare: What Went Wrong? |url=https://www.vanityfair.com/hollywood/willys-chocolate-experience-nightmare-what-went-wrong |access-date=4 November 2024 |magazine=Vanity Fair |date=29 Februarie 2024}}</ref> In Oktober 2024 is berig dat duisende mense bymekaargekom het vir 'n nie-bestaande [[Halloween]]-parade in [[Dublin]] as gevolg van 'n plasing op 'n webwerf vir versamelingslyste, MySpiritHalloween.com, wat KI-gegenereerde inhoud gebruik het.<ref>{{cite news |last1=Davis |first1=Barney |date=1 November 2024 |title=Chaos in Dublin as thousands turn up for AI 'hoax' Halloween parade that didn't exist |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/dublin-fake-halloween-parade-ireland-ai-advert-b2639505.html |access-date=1 November 2024 |work=The Independent |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024b">{{Cite news |date=1 November 2024 |title=All Trick, No Treat: Dublin Crowds Turn Up for Halloween Parade That Wasn't |url=https://www.nytimes.com/2024/11/01/world/europe/fake-halloween-parade-dublin.html |work=The New York Times}}</ref> Die lys het viraal gegaan op TikTok en Instagram.<ref>{{cite news |last1=Fleck |first1=Holly |title=Dublin: Halloween parade listing 'mistake' says website owner |url=https://www.bbc.co.uk/news/articles/czd5319pz2ro |access-date=14 November 2024 |work=BBC News |date=2 November 2024}}</ref> Terwyl 'n soortgelyke parade in [[Galway]] gehou is, en Dublin in vorige jare parades aangebied het, was daar geen parade in Dublin in 2024 nie.<ref name="NYT-2024b" /> Een ontleder het die webwerf, wat blykbaar KI-gegenereerde personeelfoto's gebruik het, gekarakteriseer as waarskynlik kunsmatige intelligensie "om vinnig en goedkoop inhoud te skep waar geleenthede gevind word".<ref>{{cite news |last1=O'Shea |first1=Kerry |date=31 October 2024 |title=All trick no treat - "Hoax" Halloween parade draws big crowds to Dublin's O'Connell St |url=https://www.irishcentral.com/news/dublin-halloween-parade |access-date=1 November 2024 |work=IrishCentral.com |language=en}}</ref> Die webwerf se eienaar het gesê: "Ons het ChatGPT gevra om die artikel vir ons te skryf, maar dit was nie ChatGPT op sigself nie." In die verlede het die webwerf nie-bestaande geleenthede verwyder toe hulle deur hul lokale gekontak is, maar in die geval van die Dublin-parade het die webwerf-eienaar gesê dat "niemand berig het dat hierdie een nie sou gebeur nie". MySpiritHalloween.com het hul bladsy opgedateer om te sê dat die parade "gekanselleer" is toe hulle van die probleem bewus geword het.<ref>{{Cite magazine |last=Knibbs |first=Kate |title=The Guy Behind the Fake AI Halloween Parade Listing Says You've Got It All Wrong |url=https://www.wired.com/story/ai-halloween-parade-listing-dublin-interview/ |access-date=2024-11-03 |magazine=Wired |issn=1059-1028}}</ref> ==In boeke== Aanlyn boekverkopers en [[biblioteek]]verskaffers het nou baie titels wat deur KI geskryf is en nie deur bibliotekarisse in versamelings saamgestel is nie. Die digitale mediaverskaffer Hoopla, wat biblioteke van [[e-boek]]e en aflaaibare inhoud voorsien, het generatiewe KI-boeke met fiktiewe outeurs en twyfelagtige gehalte, wat biblioteke geld kos wanneer dit deur niksvermoedende gebruikers uitgeleen word.<ref>{{Cite web |last=Maiberg |first=Emanuel |date=2025-02-04 |title=AI-Generated Slop Is Already In Your Public Library |url=https://www.404media.co/ai-generated-slop-is-already-in-your-public-library-3/ |access-date=2025-02-06 |website=404 Media |language=en}}</ref> ==In videospeletjies== Die 2024-videospeletjie ''Call of Duty: Black Ops 6'' bevat bates wat deur kunsmatige intelligensie gegenereer is. Sedert die speletjie se aanvanklike vrystelling het baie spelers Treyarch en Raven Software daarvan beskuldig dat hulle KI gebruik om bates in die speletjie te skep, insluitend laaiskerms, embleme en telefoonkaartjies. 'n Spesifieke voorbeeld was 'n laaiskerm vir die zombie-spelmodus wat "Necroclaus" uitgebeeld het, 'n zombie-Kersvader met ses vingers aan een hand, 'n beeld wat ook ander onreëlmatighede gehad het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-12-09 |title=Call of Duty Fans Give Black Ops 6's Zombie Santa Loading Screen the Finger Amid 'AI Slop' Backlash |url=https://www.ign.com/articles/call-of-duty-fans-give-black-ops-6s-zombie-santa-loading-screen-the-finger-amid-ai-slop-backlash |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> Die vorige inskrywing in die ''Call of Duty''-franchise is ook daarvan beskuldig dat hy KI-gegenereerde skoonheidsmiddels verkoop het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-07-24 |title=Activision Reportedly Sold an AI-Generated Call of Duty: Modern Warfare 3 Cosmetic |url=https://www.ign.com/articles/activision-reportedly-sold-an-ai-generated-call-of-duty-modern-warfare-3-cosmetic |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> In Februarie 2025 het Activision ''Black Ops 6'' se gebruik van generatiewe kunsmatige intelligensie onthul om te voldoen aan Valve se beleide oor KI-gegenereerde of ondersteunde produkte op [[Steam (Diens)|Steam]]. Activision verklaar op die speletjie se produkbladsy op Steam dat "Ons span generatiewe KI-gereedskap gebruik om te help om sommige in-speletjie-bates te ontwikkel."<ref>{{Cite web |date=2025-02-25 |title=Call Of Duty Discloses AI Slop After Months Of Players Complaining |url=https://kotaku.com/black-ops-6-ai-calling-card-loading-screen-blops-6-cod-1851766313 |access-date=2025-02-26 |website=Kotaku |language=en}}</ref> ''Foamstars'', 'n multispeler-derdepersoonskieter wat in 2024 deur Square Enix vrygestel is, bevat in-speletjie-musiek met omslagkuns wat met Midjourney gegenereer is. Square Enix het die gebruik van KI bevestig, maar die besluit verdedig deur te sê dat hulle met kunsmatige intelligensietegnologieë wou "eksperimenteer" en beweer dat die gegenereerde bates "ongeveer 0.01% of selfs minder" van die speletjie-inhoud uitmaak.<ref>{{Cite web |date=2024-01-16 |title=PlayStation Exclusive Foamstars Has AI-Generated Art, Square Enix Confirms |url=https://www.ign.com/articles/playstation-exclusive-foamstars-has-ai-generated-art-square-enix-confirms |access-date=2025-03-31 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |date=2024-01-16 |title=Square Enix "dabbled" with AI technology for Foamstars |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-dabbled-with-ai-technology-for-foamstars |access-date=2025-03-31 |work=Eurogamer.net |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Parrish |first=Ash |date=2024-01-16 |title=Square Enix says it used AI art in upcoming Foamstars game |url=https://www.theverge.com/2024/1/16/24040124/square-enix-foamstars-ai-art-midjourney |access-date=2025-03-31 |website=The Verge |language=en-US}}</ref> Voorheen, op 1 Januarie 2024, het Square Enix se president, Takashi Kiryu, in 'n nuwejaarsbrief verklaar dat die maatskappy "aggressief sal wees in die toepassing van KI en ander voorpunttegnologieë op beide [hul] inhoudontwikkeling en [hul] uitgewersfunksies".<ref>{{Cite web |last=Bankhurst |first=Adam |date=2024-01-01 |title=Square Enix President States the Company Will Be 'Aggressive in Applying AI' |url=https://www.ign.com/articles/square-enix-president-states-the-company-will-be-aggressive-in-applying-ai |access-date=2025-04-24 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Nightingale |first=Ed Nightingale (Deputy News) |date=2024-01-02 |title=Square Enix intends to be "aggressive in applying AI", says CEO |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-intends-to-be-aggressive-in-applying-ai-says-ceo |access-date=2025-04-24 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> In 2024 het Rovio Entertainment 'n demonstrasie van 'n mobiele speletjie genaamd ''Angry Birds: Block Quest'' op [[Android]] vrygestel. Die speletjie het KI-gegenereerde beelde vir die laai van skerms en agtergronde bevat.<ref>{{Cite web |last=Kalita |first=Parash Jyoti |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest: Rovio's latest title in the franchise has soft-launched for Android in the US |url=https://gamingonphone.com/news/angry-birds-block-quest-has-soft-launched-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |website=GamingonPhone |language=en-US}}</ref> Dit is hewig gekritiseer deur spelers, wat dit "slopware" genoem het en Rovio se gebruik van KI-beelde afgekeur het.<ref>{{Cite web |date=2024-11-02 |title=Angry Birds Block Quest Soft Launches on Android, Sparking Debate Over Generative AI Content - |url=https://games.mxdwn.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launches-on-android-sparking-debate-over-generative-ai-content/ |access-date=2025-05-09 |website=mxdwn Games |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest - Soft launch for Android in the US |url=https://daikama.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launch-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |language=en-US}}</ref> Dit is uiteindelik gestaak. en verwyder uit die Play Store. ==In film en televisie== Sommige films het kritiek ontvang omdat hulle KI-gegenereerde inhoud ingesluit het. Die film ''Late Night with the Devil'' was opmerklik vir sy gebruik van KI, wat sommige gekritiseer het as KI-slop.<ref>{{Cite web |date=2024-04-19 |title=Shudder Just Quietly Released the Most Controversial Thriller of the Year |url=https://www.inverse.com/entertainment/late-night-with-the-devil-shudder-streaming-ai-art |access-date=2025-03-24 |website=Inverse |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-20 |title=Late Night with the Devil: The Horror Film with Horrifying Implications |url=https://shadow-magazine.com/2024/11/20/late-night-with-the-devil-the-horror-film-with-horrifying-implications/ |access-date=2025-03-24 |website=Shadow Magazine |language=en-GB}}</ref> Verskeie lae-gehalte KI-gegenereerde beelde is as tussenliggende titelkaarte gebruik, met een beeld wat 'n skelet met onakkurate beenstruktuur en swak gegenereerde vingers bevat wat lyk asof dit los van sy hande is.<ref>{{Cite journal |last=Hüsmen |first=Arife |date=November 2024 |title=AI in the Creative Industries: Strikes, Debates and Implications |url=https://www.researchgate.net/publication/387368228 |journal=20th International Symposium of Communication in the Millennium |pages=193–199 |via=ResearchGate}}</ref> Sommige stromingsdienste soos Amazon Prime Video het KI gebruik om plakkate en miniatuurbeelde te genereer op 'n manier wat as slop beskryf kan word. 'n Lae-gehalte KI-plakkaat is gebruik vir die 1922-film ''Nosferatu'', wat Graaf Orlok uitbeeld op 'n manier wat nie soos sy voorkoms in die film lyk nie.<ref>{{Cite web |date=2025-01-07 |title=Amazon Mocked for Slapping AI-Generated Poster on Beloved 1922 Film "Nosferatu" |url=https://futurism.com/amazon-ai-generated-movie-poster-nosferatu |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> 'n Miniatuurbeeld vir ''12 Angry Men'' op Amazon Freevee het KI gebruik om 19 mans met gesmeerde gesigte uit te beeld, waarvan geeneen enige ooreenkomste met die karakters in die film getoon het nie.<ref>{{Cite web |last=John |first=Daniel |date=2024-06-12 |title=Not even Amazon is safe from the rise of AI 'slop' |url=https://www.creativebloq.com/news/amazon-ai-slop |access-date=2025-03-24 |website=Creative Bloq |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=The mystery of Amazon Freevee's A.I.-generated 12 Angry Men poster |url=https://www.avclub.com/amazon-freevee-12-angry-men-artificial-intelligence-1851523558 |access-date=2025-03-24 |website=AV Club |language=en-US}}</ref> Daarbenewens het sommige kykers opgemerk dat baie storielynbeskrywings deur KI gegenereer word, wat sommige mense as slop gekarakteriseer het. Een sinopsis wat kortliks op die webwerf vir die film ''Dog Day Afternoon'' gelys is, lui: "'n Man neem gyselaars by 'n bank in Brooklyn. Ongelukkig het ek nie genoeg inligting om verder op te som binne die verskafde riglyne nie."<ref>{{Cite web |date=2025-02-19 |title=Amazon's Prime Video Appears to Have Left AI Slop in the Public Description of an Oscar-Winning Al Pacino Film |url=https://futurism.com/amazon-video-ai-slop-description-al-pacino-film |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> In een geval het Deutsche Telekom 'n reeks van hul media-aanbod verwyder nadat kykers gekla het oor die swak gehalte en eentonige Duitse oorklakstem (vertaal uit die oorspronklike Pools) en daar is uitgevind dat dit via KI gedoen is.<ref>{{cite web |title='Murderesses': MagentaTV entfernt Serie mit KI-Synchronisation |url=https://www.heise.de/news/Murderesses-MagentaTV-entfernt-Serie-mit-KI-Synchronisation-10269372.html |website=Heise Online |access-date=25 April 2025 |language=de |date=4 Februarie 2025}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Internetkultuur]] 4bap13atj0cn9mo5towtskq7jc6x0q7 2816350 2816161 2025-06-27T10:37:05Z Sobaka 328 opruim 2816350 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Facebook AI slop, "Shrimp Jesus" 1.jpg|duimnael|KI-gegenereerde beeld van 'n "Garnaal Jesus" is 'n algemeen gebruikte voorbeeld van KI-slop.<ref>{{cite news|last1=Notopoulos|first1=Katie|title=Why doesn't Facebook just ban AI slop like Shrimp Jesus?|url=https://www.businessinsider.com/meta-facebook-ban-ai-slop-images-shrimp-jesus-why-2024-6|access-date=4 October 2024|work=Business Insider}}</ref>]] '''Kunsmatige-intelligensie-slop''' of '''KI-slop''' (soms ook beskryf as '''KI-konkoksie''' en '''KI-brousel''', [[Engels]] ''AI slop'') dikwels eenvoudig '''slop''' (vuil afvalwater), is 'n informele term wat gebruik word om te verwys na laegehalte, massavervaardigde inhoud wat met behulp van [[kunsmatige intelligensie]] (KI) gegenereer is. Hierdie tipe inhoud sluit dikwels artikels, beelde, video's of selfs sagteware in wat vinnig en met minimale menslike ingryping geskep is.<ref name="Hern-2024">{{Cite news |last1=Hern |first1=Alex |last2=Milmo |first2=Dan |date=2024-05-19 |title=Spam, junk ... slop? The latest wave of AI behind the 'zombie internet' |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/may/19/spam-junk-slop-the-latest-wave-of-ai-behind-the-zombie-internet |access-date=2024-09-28 |work=The Guardian}}</ref><ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024">{{Cite web |date=24 Julie 2024 |title=How Long Will A.I.'s 'Slop' Era Last? |url=https://www.nytimes.com/2024/07/24/opinion/ai-annoying-future.html |website=The New York Times}}</ref> Kritici gebruik die term om die vloed van onakkurate, oppervlakkige of inhoudslose KI-produkte aan te dui wat die digitale omgewing begin oorstroom. Die term, wat in die 2020's geskep is, het 'n pejoratiewe konnotasie soortgelyk aan "''spam''",<ref name="Read-2024" /> en gebruik figuurlike taal soortgelyk, wat voortspruit uit ongewenste kos. Alhoewel nie alle KI-gegenereerde inhoud as problematies beskou word nie, is KI-slop veral onder kritiek wanneer dit gebruik word om gebruikers te mislei, advertensie-inkomste te genereer, of [[soekenjin]]s te manipuleer. Dit is al verskeie kere gedefinieer as "digitale rommel", "vullerinhoud wat deur KI-instrumente geproduseer word wat spoed en kwantiteit bo inhoud en kwaliteit prioritiseer",<ref name="Hughes-2024">{{Cite web |last=Hughes |first=Johnny |date=2024-09-03 |title=How Businesses Can Avoid AI Slop |url=https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/how-businesses-can-avoid-ai-slop/478715 |access-date=2024-09-28 |website=Entrepreneur |language=en}}</ref> en "slordige of ongewenste KI-inhoud in [[sosiale media]], [[kuns]], [[boek]]e en, toenemend, in soekresultate."<ref name="NYT-2024a" /> Jonathan Gilmore, 'n filosofieprofessor aan die City University of New York, beskryf die materiaal as in 'n "ongelooflik banale, realistiese styl" wat maklik is vir die kyker om te verwerk.<ref>{{Cite news |date=2024-06-30 |title=The deluge of bonkers AI art is literally surreal |url=https://www.washingtonpost.com/style/of-interest/2024/06/30/ai-art-facebook-slop-artificial-intelligence/ |access-date=2024-09-29 |newspaper=Washington Post |language=en}}</ref> ==Oorsprong van die term== Soos vroeë [[groottaalmodel]]le (GTMe) en beelddiffusiemodelle die skep van hoë-volume maar lae-gehalte geskrewe inhoud en beelde versnel het, het bespreking onder [[joernalis]]te en op sosiale platforms begin oor die gepaste term vir die toestroming van materiaal. Voorgestelde terme het ingesluit "KI-vullis", "KI-besoedeling" en "KI-gegenereerde skuim".<ref name="NYT-2024" /> Vroeë gebruike van die term "slop" as 'n beskrywer vir laegraadse KI-materiaal het blykbaar gekom in reaksie op die vrystelling van KI-beeldgenerators in 2022. Die vroeë gebruik daarvan is opgemerk onder [[4chan]]-, [[Hacker News]]- en [[YouTube]]-kommentators as 'n vorm van binne-groep-sleng.<ref name="NYT-2024a" /> Die Britse rekenaarprogrammeerder Simon Willison word erken as 'n vroeë voorstander van die term slop in die hoofstroommedia<ref name="Hern-2024" /><ref name="NYT-2024a">{{Cite web |date=11 Junie 2024 |title=First Came 'Spam.' Now, With A.I., We've Got 'Slop' |url=https://www.nytimes.com/2024/06/11/style/ai-search-slop.html |archive-date= |website=The New York Times}}</ref> nadat hy dit in Mei 2024 op sy persoonlike [[webjoernaal]] gebruik het.<ref>{{Cite web |title=Slop is the new name for unwanted AI-generated content |url=https://simonwillison.net/2024/May/8/slop/ |access-date=2024-10-04 |website=simonwillison.net |language=en-gb}}</ref> Hy het egter gesê dat dit lank voor hy ‘n oproep om die gebruik van die term reeds in gebruik was.<ref name="NYT-2024a" /> Die term het in die tweede kwartaal van 2024 toenemend gewild geword, deels as gevolg van [[Google]] se gebruik van sy Gemini KI-model om reaksies op soeknavrae te genereer,<ref name="NYT-2024a" /> en is wyd gekritiseer in media-opskrifte gedurende die vierde kwartaal van 2024.<ref name="Hern-2024" /><ref name="Read-2024" /> ==Op sosiale media== [[Lêer:AI-generated veteran birthday sign image.png|duimnael|Beeld gegenereer met behulp van 'n aanwysing wat ontwerp is om 'n Amerikaanse gehoor te lok, van 'n Hindi-taal vraag: "Amerikaanse soldaat veteraan hou kartonbord vas wat sê 'vandag is my verjaarsdag, hou asseblief daarvan' beseer in geveg veteraan oorlog Amerikaanse vlag"<ref name="Read-2024">{{Cite web |last=Read |first=Max |date=2024-09-25 |title=Drowning in Slop |url=https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html |access-date=2024-09-28 |website=Intelligencer |language=en}}</ref>]] KI-beeld- en video-slop het op sosiale media versprei, deels omdat dit inkomste genereer vir sy skeppers op [[Facebook]] en [[TikTok]], met die voorkoms wat Facebook veral raak. Dit motiveer individue van [[ontwikkelende land]]e om beelde te skep wat gehore in die [[Verenigde State]] lok, wat hoër advertensietariewe betaal.<ref name="Koebler-2024">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=2024-08-06 |title=Where Facebook's AI Slop Comes From |url=https://www.404media.co/where-facebooks-ai-slop-comes-from/ |access-date=2024-09-29 |website=404 Media |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Tang |first1=Jiaru |last2=Wikström |first2=Patrik |date=2024-09-19 |title='Side job, self-employed, high-paid': behind the AI slop flooding TikTok and Facebook |url=https://theconversation.com/side-job-self-employed-high-paid-behind-the-ai-slop-flooding-tiktok-and-facebook-237638 |access-date=2024-09-29 |website=The Conversation |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gault |first=Matthew |date=2024-08-07 |title=Facebook's Twisted Incentives Created Its AI Slop Era |url=https://gizmodo.com/facebooks-twisted-incentives-created-its-ai-slop-era-2000484110 |access-date=2024-09-29 |website=Gizmodo |language=en-US}}</ref> Die joernalis Jason Koebler het gespekuleer dat die bisarre aard van sommige van die inhoud moontlik te wyte is aan die skeppers wat [[Hindi]]-, [[Oerdoe]]- en [[Viëtnamees|Viëtnames]]e aanwysings gebruik (tale wat onderverteenwoordig is in die model se opleidingsdata), of onreëlmatige spraak-na-teks-metodes gebruik om hul bedoelings in [[Engels]] te vertaal.<ref name="Koebler-2024"/> In 'n onderhoud met New York-tydskrif het 'n Keniaanse skepper van KI-slop beskryf hoe hy [[ChatGPT]]-aanwysings soos ''"WRITE ME 10 PROMPT picture OF JESUS WHICH WILLING BRING HIGH ENGAGEMENT ON FACEBOOK"'', gee, en dan daardie geskepte aanwysings in 'n teks-na-beeld KI-diens soos Midjourney invoer.<ref name="Read-2024"/> ==In die politiek== In Augustus 2024 het ''The Atlantic'' opgemerk dat KI-slop geassosieer word met die politieke [[Regs (politiek)|regses]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], wat dit gebruik het vir trolplasings en woedeplasings op sosiale media, met die tegnologie wat "goedkoop, vinnige, op navraag voer vir inhoud" bied.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-08-21 |title=The MAGA Aesthetic Is AI Slop |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/08/trump-posts-ai-image/679540/ |access-date=2024-09-29 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> KI-slop word gereeld in politieke veldtogte gebruik in 'n poging om aandag te trek deur middel van woedeplasings.<ref>{{Cite web |last=Warzel |first=Charlie |date=2024-10-21 |title=The Slop Candidate |url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/donald-trump-mcdonalds/680324/ |access-date=2025-03-23 |website=The Atlantic |language=en}}</ref> In Augustus 2024 het [[Donald Trump]] 'n reeks KI-gegenereerde beelde op sy sosiale mediaplatform, Truth Social, geplaas wat aanhangers van die sangeres [[Taylor Swift]] in "''Swifties for Trump''" [[T-hemp|T-hemde]] uitgebeeld het, sowel as 'n foto van die sangeres self wat Trump se presidensiële veldtog in 2024 ondersteun. Die beelde het ontstaan uit die konserwatiewe [[Twitter]]-rekening @amuse, wat talle KI-slopbeelde geplaas het wat gelei het tot die 2024-verkiesing in die Verenigde State, wat gedeel is deur ander hoëprofielfigure binne die Amerikaanse [[Republikeinse Party (Verenigde State)|Republikeinse Party]], soos [[Elon Musk]], wat die gebruik van generatiewe KI in die openbaar onderskryf het, wat hierdie assosiasie verder versterk.<ref>{{Cite news |last=Robins-Early |first=Nick |date=2024-08-26 |title=How did Donald Trump end up posting Taylor Swift deepfakes? |url=https://www.theguardian.com/technology/article/2024/aug/24/trump-taylor-swift-deepfakes-ai |access-date=2025-03-23 |work=The Guardian}}</ref> In die nasleep van Orkaan Helene in die Verenigde State het lede van die Republikeinse Party 'n KI-gegenereerde beeld van 'n jong meisie wat 'n hondjie in 'n vloed vashou, versprei en dit as bewys gebruik van president [[Joe Biden]] se mislukking om op die ramp te reageer.<ref>{{Cite web |date=2024-10-04 |title=Gullible Trump Cronies Losing Their Minds Over Fake AI Slop on Twitter |url=https://www.yahoo.com/news/gullible-trump-cronies-losing-minds-131558726.html |access-date=2024-10-06 |website=Yahoo News |language=en-US}}</ref><ref name="Field-2025">{{cite news |last1=Field |first1=Matthew |title=Why the internet is filling up with nonsense 'AI slop' |url=https://www.telegraph.co.uk/business/2025/01/01/why-the-internet-is-filling-up-with-nonsense-ai-slop/ |access-date=3 Januarie 2025 |work=The Telegraph |date=1 Januarie 2025}}</ref> Sommige, soos Trump-ondersteuner Amy Kremer, het die beeld op sosiale media gedeel, maar erken dat dit nie eg was nie.<ref>{{cite web |date=8 Oktober 2024 |title=Hurricane Helene and the 'Fuck It' Era of AI-Generated Slop |url= https://www.404media.co/hurricane-helene-and-the-fuck-it-era-of-ai-generated-slop/ |last=Koebler |first=Jason |website=404 Media |access-date=15 Oktober 2024}}</ref><ref>{{cite web |date=10 Oktober 2024 |title= I'M RUNNING OUT OF WAYS TO EXPLAIN HOW BAD THIS IS |url= https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/10/hurricane-milton-conspiracies-misinformation/680221/ |last=Warzel |first=Charlie |website=The Atlantic |access-date=15 Oktober 2024}}</ref> ==In advertensies== [[Lêer:Coca-Cola AI ad - truck with misspelled logo.png|links|duimnael|Skermgreep van een van die KI-ondersteunde Coca-Cola-vakansie-advertensies, wat die Coca-Cola-logo verkeerd gespel as "Coca-Coola" wys.]] In November 2024 het [[Coca-Cola]] kunsmatige intelligensie gebruik om drie advertensies te skep as deel van hul jaarlikse vakansieveldtog. Hierdie video's is onmiddellik met negatiewe ontvangs van beide toevallige kykers en kunstenaars ontvang;<ref>{{Cite web |last=Stedman |first=Alex |date=2024-11-16 |title=Coca-Cola's New AI-Generated Holiday Ad Slammed as 'Soulless' and 'Embarrassing': 'This Is Such Slop' |url=https://www.ign.com/articles/coca-colas-new-ai-generated-holiday-ad-slammed-as-soulless-and-embarrassing-this-is-such-slop |access-date=2025-01-05 |website=IGN |language=en}}</ref> die animator Alex Hirsch, die skepper van Gravity Falls, het die maatskappy se besluit gekritiseer om nie menslike kunstenaars aan te stel om die advertensie te skep nie.<ref>{{Cite web |date=2024-11-18 |title=Coca-Cola causes controversy with AI-generated ad |url=https://www.nbcnews.com/tech/innovation/coca-cola-causes-controversy-ai-made-ad-rcna180665 |access-date=2025-01-05 |website=NBC News |language=en}}</ref> In reaksie op die negatiewe terugvoer het die maatskappy hul besluit om generatiewe kunsmatige intelligensie te gebruik, verdedig deur te sê dat "Coca-Cola altyd toegewy sal bly aan die skep van die hoogste vlak van werk op die kruispunt van menslike kreatiwiteit en tegnologie".<ref>{{Cite news |last=Vadukul |first=Alex |date=2024-11-20 |title=Coca-Cola's Holiday Ads Trade the 'Real Thing' for Generative A.I. |url=https://www.nytimes.com/2024/11/20/style/coca-cola-holiday-ads-ai.html |access-date=2025-01-05 |work=The New York Times}}</ref> In Maart 2025 is [[Paramount Pictures]] gekritiseer vir die gebruik van KI-skripte en -vertelling in 'n [[Instagram]]-video wat die rolprent ''Novocaine'' bevorder.<ref>{{Cite web |date=2025-03-10 |title=Paramount skips voice actors, opting for shockingly bad AI slop in 'Novocaine' film promo |url=https://www.tweaktown.com/news/103797/paramount-skips-voice-actors-opting-for-shockingly-bad-ai-slop-in-novocaine-film-promo/index.html |access-date=2025-03-24 |website=TweakTown |language=en-US}}</ref> Die advertensie gebruik 'n robotiese KI-stem in 'n styl soortgelyk aan lae-gehalte KI-spamvideo's wat deur inhoudsplase vervaardig word. A24 het soortgelyke terugslag ontvang vir die vrystelling van 'n reeks KI-gegenereerde plakkate vir die 2024-film ''Civil War''. Een plakkaat blyk 'n groep soldate in 'n tenkagtige vlot uit te beeld wat voorberei om op 'n groot [[swaan]] te vuur, 'n beeld wat nie die gebeure van die film weerspieël nie.<ref>{{Cite web |last=Maker |first=Paul |date=2025-01-09 |title=AI slop: what Labour, Spotify and Coca-Cola can teach us in 2025 |url=https://www.raconteur.net/technology/ai-slop-flops-2025-oped |access-date=2025-03-24 |website=Raconteur |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |last=Shankar |first=Bradly |date=2024-04-18 |title=A24's lacklustre Civil War ads are the latest example of AI-generated slop |url=https://mobilesyrup.com/2024/04/18/a24-ai-generated-ads-criticism-civil-war/ |access-date=2025-03-24 |website=MobileSyrup |language=en}}</ref> [[Lêer:Tralalero Tralala.webp|duimnael|Tralalero Tralala,  een van die gewildste karakters in die Italiaanse ''Brainrot''-memes.]] In dieselfde maand het Activision verskeie advertensies en plakkate vir vals videospeletjies soos "''Guitar Hero Mobile''", "''Crash Bandicoot: Brawl''" en "''Call of Duty: Zombie Defender''" geplaas, wat almal met behulp van generatiewe KI op platforms soos Facebook en Instagram gemaak is, wat baie as KI-slop bestempel het.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-03 |title=Activision accused of "AI slop" yet again, this time for new Guitar Hero |url=https://www.eurogamer.net/activision-accused-of-ai-slop-yet-again-this-time-for-new-guitar-hero |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die doel van die plasings is later verklaar om as 'n opname te dien vir belangstelling in moontlike titels deur die maatskappy.<ref>{{Cite web |last=Phillips |first=Tom |date=2025-03-04 |title=Activision "AI slop" Guitar Hero advert is market research for a fake game that doesn't exist and maybe never will |url=https://www.eurogamer.net/activision-ai-slop-guitar-hero-advert-is-market-research-for-a-fake-game-that-doesnt-exist-and-maybe-never-will |access-date=2025-03-27 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> Die Italiaanse “brainrot” [[Meem|memes]]-tendens is wyd deur adverteerders aangeneem om by jonger gehore aan te pas.<ref>{{Cite web |date=15 April 2025 |title=Why Brands Are Embracing 'Italian Brainrot' to Go Viral on TikTok and Win Over Gen Z |url=https://www.news10.com/business/press-releases/ein-presswire/803101615/why-brands-are-embracing-italian-brainrot-to-go-viral-on-tiktok-and-win-over-gen-z/ |website=News 10 ABC}}</ref> ==In geleentheidslyste== Fantastiese promosiegrafika vir die 2024 ''Willy's Chocolate Experience''-geleentheid, wat gekenmerk is as "KI-gegenereerde slop",<ref>{{cite news |last1=Currie |first1=Richard |title=Willy Wonka event leaves bitter taste with artificially sweetened promises |url=https://www.theregister.com/2024/02/28/wonka_ai_hellhole/ |access-date=4 November 2024 |work=The Register |date=28 Februarie 2024}}</ref> het gehore mislei om 'n geleentheid by te woon wat in 'n swak versierde pakhuis gehou is. Kaartjies is bemark deur Facebook-advertensies wat KI-gegenereerde beelde wys, sonder egte foto's van die lokaal.<ref>{{cite magazine |last1=Murphy |first1=Chris |title="Willy's Chocolate Experience" Nightmare: What Went Wrong? |url=https://www.vanityfair.com/hollywood/willys-chocolate-experience-nightmare-what-went-wrong |access-date=4 November 2024 |magazine=Vanity Fair |date=29 Februarie 2024}}</ref> In Oktober 2024 is berig dat duisende mense bymekaargekom het vir 'n nie-bestaande [[Halloween]]-parade in [[Dublin]] as gevolg van 'n plasing op 'n webwerf vir versamelingslyste, MySpiritHalloween.com, wat KI-gegenereerde inhoud gebruik het.<ref>{{cite news |last1=Davis |first1=Barney |date=1 November 2024 |title=Chaos in Dublin as thousands turn up for AI 'hoax' Halloween parade that didn't exist |url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/dublin-fake-halloween-parade-ireland-ai-advert-b2639505.html |access-date=1 November 2024 |work=The Independent |language=en}}</ref><ref name="NYT-2024b">{{Cite news |date=1 November 2024 |title=All Trick, No Treat: Dublin Crowds Turn Up for Halloween Parade That Wasn't |url=https://www.nytimes.com/2024/11/01/world/europe/fake-halloween-parade-dublin.html |work=The New York Times}}</ref> Die lys het viraal gegaan op TikTok en Instagram.<ref>{{cite news |last1=Fleck |first1=Holly |title=Dublin: Halloween parade listing 'mistake' says website owner |url=https://www.bbc.co.uk/news/articles/czd5319pz2ro |access-date=14 November 2024 |work=BBC News |date=2 November 2024}}</ref> Terwyl 'n soortgelyke parade in [[Galway]] gehou is, en Dublin in vorige jare parades aangebied het, was daar geen parade in Dublin in 2024 nie.<ref name="NYT-2024b" /> Een ontleder het die webwerf, wat blykbaar KI-gegenereerde personeelfoto's gebruik het, gekarakteriseer as waarskynlik kunsmatige intelligensie "om vinnig en goedkoop inhoud te skep waar geleenthede gevind word".<ref>{{cite news |last1=O'Shea |first1=Kerry |date=31 October 2024 |title=All trick no treat - "Hoax" Halloween parade draws big crowds to Dublin's O'Connell St |url=https://www.irishcentral.com/news/dublin-halloween-parade |access-date=1 November 2024 |work=IrishCentral.com |language=en}}</ref> Die webwerf se eienaar het gesê: "Ons het ChatGPT gevra om die artikel vir ons te skryf, maar dit was nie ChatGPT op sigself nie." In die verlede het die webwerf nie-bestaande geleenthede verwyder toe hulle deur hul lokale gekontak is, maar in die geval van die Dublin-parade het die webwerf-eienaar gesê dat "niemand berig het dat hierdie een nie sou gebeur nie". MySpiritHalloween.com het hul bladsy opgedateer om te sê dat die parade "gekanselleer" is toe hulle van die probleem bewus geword het.<ref>{{Cite magazine |last=Knibbs |first=Kate |title=The Guy Behind the Fake AI Halloween Parade Listing Says You've Got It All Wrong |url=https://www.wired.com/story/ai-halloween-parade-listing-dublin-interview/ |access-date=2024-11-03 |magazine=Wired |issn=1059-1028}}</ref> ==In boeke== Aanlyn boekverkopers en [[biblioteek]]verskaffers het nou baie titels wat deur KI geskryf is en nie deur bibliotekarisse in versamelings saamgestel is nie. Die digitale mediaverskaffer Hoopla, wat biblioteke van [[e-boek]]e en aflaaibare inhoud voorsien, het generatiewe KI-boeke met fiktiewe outeurs en twyfelagtige gehalte, wat biblioteke geld kos wanneer dit deur niksvermoedende gebruikers uitgeleen word.<ref>{{Cite web |last=Maiberg |first=Emanuel |date=2025-02-04 |title=AI-Generated Slop Is Already In Your Public Library |url=https://www.404media.co/ai-generated-slop-is-already-in-your-public-library-3/ |access-date=2025-02-06 |website=404 Media |language=en}}</ref> ==In videospeletjies== Die 2024-videospeletjie ''Call of Duty: Black Ops 6'' bevat bates wat deur kunsmatige intelligensie gegenereer is. Sedert die speletjie se aanvanklike vrystelling het baie spelers Treyarch en Raven Software daarvan beskuldig dat hulle KI gebruik om bates in die speletjie te skep, insluitend laaiskerms, embleme en telefoonkaartjies. 'n Spesifieke voorbeeld was 'n laaiskerm vir die zombie-spelmodus wat "Necroclaus" uitgebeeld het, 'n zombie-Kersvader met ses vingers aan een hand, 'n beeld wat ook ander onreëlmatighede gehad het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-12-09 |title=Call of Duty Fans Give Black Ops 6's Zombie Santa Loading Screen the Finger Amid 'AI Slop' Backlash |url=https://www.ign.com/articles/call-of-duty-fans-give-black-ops-6s-zombie-santa-loading-screen-the-finger-amid-ai-slop-backlash |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> Die vorige inskrywing in die ''Call of Duty''-franchise is ook daarvan beskuldig dat hy KI-gegenereerde skoonheidsmiddels verkoop het.<ref>{{Cite web |last=Yin-Poole |first=Wesley |date=2024-07-24 |title=Activision Reportedly Sold an AI-Generated Call of Duty: Modern Warfare 3 Cosmetic |url=https://www.ign.com/articles/activision-reportedly-sold-an-ai-generated-call-of-duty-modern-warfare-3-cosmetic |access-date=2025-02-26 |website=IGN |language=en}}</ref> In Februarie 2025 het Activision ''Black Ops 6'' se gebruik van generatiewe kunsmatige intelligensie onthul om te voldoen aan Valve se beleide oor KI-gegenereerde of ondersteunde produkte op [[Steam (Diens)|Steam]]. Activision verklaar op die speletjie se produkbladsy op Steam dat "Ons span generatiewe KI-gereedskap gebruik om te help om sommige in-speletjie-bates te ontwikkel."<ref>{{Cite web |date=2025-02-25 |title=Call Of Duty Discloses AI Slop After Months Of Players Complaining |url=https://kotaku.com/black-ops-6-ai-calling-card-loading-screen-blops-6-cod-1851766313 |access-date=2025-02-26 |website=Kotaku |language=en}}</ref> ''Foamstars'', 'n multispeler-derdepersoonskieter wat in 2024 deur Square Enix vrygestel is, bevat in-speletjie-musiek met omslagkuns wat met Midjourney gegenereer is. Square Enix het die gebruik van KI bevestig, maar die besluit verdedig deur te sê dat hulle met kunsmatige intelligensietegnologieë wou "eksperimenteer" en beweer dat die gegenereerde bates "ongeveer 0.01% of selfs minder" van die speletjie-inhoud uitmaak.<ref>{{Cite web |date=2024-01-16 |title=PlayStation Exclusive Foamstars Has AI-Generated Art, Square Enix Confirms |url=https://www.ign.com/articles/playstation-exclusive-foamstars-has-ai-generated-art-square-enix-confirms |access-date=2025-03-31 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |date=2024-01-16 |title=Square Enix "dabbled" with AI technology for Foamstars |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-dabbled-with-ai-technology-for-foamstars |access-date=2025-03-31 |work=Eurogamer.net |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Parrish |first=Ash |date=2024-01-16 |title=Square Enix says it used AI art in upcoming Foamstars game |url=https://www.theverge.com/2024/1/16/24040124/square-enix-foamstars-ai-art-midjourney |access-date=2025-03-31 |website=The Verge |language=en-US}}</ref> Voorheen, op 1 Januarie 2024, het Square Enix se president, Takashi Kiryu, in 'n nuwejaarsbrief verklaar dat die maatskappy "aggressief sal wees in die toepassing van KI en ander voorpunttegnologieë op beide [hul] inhoudontwikkeling en [hul] uitgewersfunksies".<ref>{{Cite web |last=Bankhurst |first=Adam |date=2024-01-01 |title=Square Enix President States the Company Will Be 'Aggressive in Applying AI' |url=https://www.ign.com/articles/square-enix-president-states-the-company-will-be-aggressive-in-applying-ai |access-date=2025-04-24 |website=IGN |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Nightingale |first=Ed Nightingale (Deputy News) |date=2024-01-02 |title=Square Enix intends to be "aggressive in applying AI", says CEO |url=https://www.eurogamer.net/square-enix-intends-to-be-aggressive-in-applying-ai-says-ceo |access-date=2025-04-24 |website=Eurogamer.net |language=en}}</ref> In 2024 het Rovio Entertainment 'n demonstrasie van 'n mobiele speletjie genaamd ''Angry Birds: Block Quest'' op [[Android]] vrygestel. Die speletjie het KI-gegenereerde beelde vir die laai van skerms en agtergronde bevat.<ref>{{Cite web |last=Kalita |first=Parash Jyoti |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest: Rovio's latest title in the franchise has soft-launched for Android in the US |url=https://gamingonphone.com/news/angry-birds-block-quest-has-soft-launched-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |website=GamingonPhone |language=en-US}}</ref> Dit is hewig gekritiseer deur spelers, wat dit "slopware" genoem het en Rovio se gebruik van KI-beelde afgekeur het.<ref>{{Cite web |date=2024-11-02 |title=Angry Birds Block Quest Soft Launches on Android, Sparking Debate Over Generative AI Content - |url=https://games.mxdwn.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launches-on-android-sparking-debate-over-generative-ai-content/ |access-date=2025-05-09 |website=mxdwn Games |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-01 |title=Angry Birds Block Quest - Soft launch for Android in the US |url=https://daikama.com/news/angry-birds-block-quest-soft-launch-for-android-in-the-us/ |access-date=2025-05-09 |language=en-US}}</ref> Dit is uiteindelik gestaak. en verwyder uit die Play Store. ==In film en televisie== Sommige films het kritiek ontvang omdat hulle KI-gegenereerde inhoud ingesluit het. Die film ''Late Night with the Devil'' was opmerklik vir sy gebruik van KI, wat sommige gekritiseer het as KI-slop.<ref>{{Cite web |date=2024-04-19 |title=Shudder Just Quietly Released the Most Controversial Thriller of the Year |url=https://www.inverse.com/entertainment/late-night-with-the-devil-shudder-streaming-ai-art |access-date=2025-03-24 |website=Inverse |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-11-20 |title=Late Night with the Devil: The Horror Film with Horrifying Implications |url=https://shadow-magazine.com/2024/11/20/late-night-with-the-devil-the-horror-film-with-horrifying-implications/ |access-date=2025-03-24 |website=Shadow Magazine |language=en-GB}}</ref> Verskeie lae-gehalte KI-gegenereerde beelde is as tussenliggende titelkaarte gebruik, met een beeld wat 'n skelet met onakkurate beenstruktuur en swak gegenereerde vingers bevat wat lyk asof dit los van sy hande is.<ref>{{Cite journal |last=Hüsmen |first=Arife |date=November 2024 |title=AI in the Creative Industries: Strikes, Debates and Implications |url=https://www.researchgate.net/publication/387368228 |journal=20th International Symposium of Communication in the Millennium |pages=193–199 |via=ResearchGate}}</ref> Sommige stromingsdienste soos Amazon Prime Video het KI gebruik om plakkate en miniatuurbeelde te genereer op 'n manier wat as slop beskryf kan word. 'n Lae-gehalte KI-plakkaat is gebruik vir die 1922-film ''Nosferatu'', wat Graaf Orlok uitbeeld op 'n manier wat nie soos sy voorkoms in die film lyk nie.<ref>{{Cite web |date=2025-01-07 |title=Amazon Mocked for Slapping AI-Generated Poster on Beloved 1922 Film "Nosferatu" |url=https://futurism.com/amazon-ai-generated-movie-poster-nosferatu |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> 'n Miniatuurbeeld vir ''12 Angry Men'' op Amazon Freevee het KI gebruik om 19 mans met gesmeerde gesigte uit te beeld, waarvan geeneen enige ooreenkomste met die karakters in die film getoon het nie.<ref>{{Cite web |last=John |first=Daniel |date=2024-06-12 |title=Not even Amazon is safe from the rise of AI 'slop' |url=https://www.creativebloq.com/news/amazon-ai-slop |access-date=2025-03-24 |website=Creative Bloq |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=The mystery of Amazon Freevee's A.I.-generated 12 Angry Men poster |url=https://www.avclub.com/amazon-freevee-12-angry-men-artificial-intelligence-1851523558 |access-date=2025-03-24 |website=AV Club |language=en-US}}</ref> Daarbenewens het sommige kykers opgemerk dat baie storielynbeskrywings deur KI gegenereer word, wat sommige mense as slop gekarakteriseer het. Een sinopsis wat kortliks op die webwerf vir die film ''Dog Day Afternoon'' gelys is, lui: "'n Man neem gyselaars by 'n bank in Brooklyn. Ongelukkig het ek nie genoeg inligting om verder op te som binne die verskafde riglyne nie."<ref>{{Cite web |date=2025-02-19 |title=Amazon's Prime Video Appears to Have Left AI Slop in the Public Description of an Oscar-Winning Al Pacino Film |url=https://futurism.com/amazon-video-ai-slop-description-al-pacino-film |access-date=2025-03-24 |website=Futurism}}</ref> In een geval het Deutsche Telekom 'n reeks van hul media-aanbod verwyder nadat kykers gekla het oor die swak gehalte en eentonige Duitse oorklakstem (vertaal uit die oorspronklike Pools) en daar is uitgevind dat dit via KI gedoen is.<ref>{{cite web |title='Murderesses': MagentaTV entfernt Serie mit KI-Synchronisation |url=https://www.heise.de/news/Murderesses-MagentaTV-entfernt-Serie-mit-KI-Synchronisation-10269372.html |website=Heise Online |access-date=25 April 2025 |language=de |date=4 Februarie 2025}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} [[Kategorie:Kunsmatige intelligensie]] [[Kategorie:Kultuur]] [[Kategorie:Internetkultuur]] ddp6cy9rjvqnslreatexfnw2lrnn0qh 1 450636 2816107 2025-06-26T18:07:33Z Sobaka 328 Nuwe bladsy geskep met '{{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}}' 2816107 wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 2816169 2816107 2025-06-26T20:05:29Z Sobaka 328 /* Vertaling van die term "AI slop" */ nuwe afdeling 2816169 wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} == Vertaling van die term "AI slop" == Aangesien dit ‘n baie resente konsep is het ek ‘n navraag gerig op die Facebook-groep “Argaïese Afrikaanse Uitdrukkings is "Cool"!” gerig oor ‘n moontlike Afrikaanse vertaling. Aanvanklik het drie voorstelle het my aandag getrek naamlik "KI-drek", KI-konkoksie en KI-brousel. Maar een bydraer het KI-slop voorgestel. Ten spyte daarvan dat "slop" moontlik nie meer so bekend is nie, behalwe in "slopemmer" is dit in die WAT en beteken 'vuil afvalwater' of 'riool' Aangesien dit is wat die Engelse "AI slop" ook impliseer en dat dit altyd voordelig as die Afrikaanse vertaling so na as moontlik aan die Engels is, het ek op KI-slop besluit met KI-konkoksie en KI-brousel as alternatiewe. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:05, 26 Junie 2025 (UTC) jx3wvji5o9fsplzzv446tcxe60zrwl3 2816171 2816169 2025-06-26T20:06:52Z Sobaka 328 /* Vertaling van die term "AI slop" */ opruim 2816171 wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} == Vertaling van die term "AI slop" == Aangesien dit ‘n baie resente konsep is het ek ‘n navraag op die Facebook-groep “Argaïese Afrikaanse Uitdrukkings is "Cool"!” gerig oor ‘n moontlike Afrikaanse vertaling. Aanvanklik het drie voorstelle, my aandag getrek naamlik "KI-drek", KI-konkoksie en KI-brousel. Maar een bydraer het KI-slop voorgestel. Ten spyte daarvan dat "slop" moontlik nie meer so bekend is nie, behalwe in "slopemmer" is dit in die WAT en beteken 'vuil afvalwater' of 'riool' Aangesien dit is wat die Engelse "AI slop" ook impliseer en dat dit altyd voordelig as die Afrikaanse vertaling so na as moontlik aan die Engels is, het ek op KI-slop besluit met KI-konkoksie en KI-brousel as alternatiewe. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:05, 26 Junie 2025 (UTC) dlfnu4t5okils7qwocow0gak52byre6 0 450637 2816150 2025-06-26T19:33:25Z Mia9542 189868 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1284746262|When You're Looking Like That]]" 2816150 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas liedjie|name=When You're Looking Like That|cover=<When_You're_Looking_Like_That.jpg>|alt=|type=enkellopend|artist=Westlife|album=Coast to Coast (Westlife album)<nowiki>|</nowiki>Coast to Coast noitalic<nowiki>|</nowiki>en Wêreld van Ons Eie|released={{begindatum|2001|7|30|df=j}}|recorded=|studio=Cheiron Studios<nowiki>|</nowiki>Cheiron ([[Stockholm]])|genre=<!-- Do not add unsourced genres -->|length=* 3:52 (albumweergawe) * 3:54 (enkele hermenging)|label=* RCA Records<nowiki>|</nowiki>RCA * Bertelsmann Musiekgroep<nowiki>|</nowiki>BMG|writer=* Rami Yacoub<nowiki>|</nowiki>Rami * Andreas Carlsson * Max Martin|producer=Rami|prev_title=Uptown Girl#Westlife Weergawe<nowiki>|</nowiki>Uptown Girl|prev_year=tweeduisend een|next_title=Koningin van My Hart|next_year=tweeduisend een|misc={{Eksterne musiekvideo|{{YouTube|5rmKy8H62BU|"Wanneer Jy So Lyk"}}}}}} " "'''When You're Looking Like That'''" " is 'n liedjie deur die Ierse seunsgroep Westlife van hul tweede studio-album, ''Coast to Coast'' (2000). Dit is op 30 Julie 2001 vrygestel as die sesde en laaste enkelsnit van die album in [[Australië]], [[Nieu-Seeland]], [[Asië]], [[Latyns-Amerika]] en kontinentale [[Europa]]. “ "When You're Looking Like That” “ het nommer ses in [[Denemarke]] bereik en is in [[Swede]] deur die Internasionale Federasie van die Fonografiese Nywerheid (IFPI) as goud gesertifiseer vir verskepings van 15 000 eksemplare. Alhoewel dit een van die gewildste snitte in die [[Verenigde Koninkryk|VK]] is en 'n musiekvideo het wat gereeld op Britse musiekkanale gespeel word, is die enkelsnit gekanselleer en is nie in die VK of [[Ierland]] vrygestel nie en het buite die top 100 in die VK-enkelsnitlys gestaan as gevolg van lekkasie. Dit is eerder vrygestel as 'n dubbele A-kant-enkelsnit met "Queen of My Heart" en het hul negende nommer een in die VK geword. Dit is in 2001 heruitgegee met die enkele remix wat op die groep se derde studio-album ''World of Our Own'' (2001) ingesluit is. In 2019 het die enkelsnit die trefferlyste in [[Ierland]] gehaal en nommer 20 bereik, wat Westlife hul 28ste top-20-treffer in Ierland gegee het. 'n Spaanse weergawe van die liedjie, getiteld "Con lo bien que te ves", is ook opgeneem en kan gevind word op hul Suid-Afrikaanse vrystelling, ''Released''. Die Spaanse lirieke is deur Rudy Pérez geskryf. kak9t4gmltp1opbz9wnht1tlcqgupfg 2816151 2816150 2025-06-26T19:37:49Z Aliwal2012 39067 2816151 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas liedjie|name=When You're Looking Like That|cover=<When_You're_Looking_Like_That.jpg>|alt=|type=enkellopend|artist=Westlife|album=Coast to Coast (Westlife album)<nowiki>|</nowiki>Coast to Coast noitalic<nowiki>|</nowiki>en Wêreld van Ons Eie|released={{begindatum|2001|7|30|df=j}}|recorded=|studio=Cheiron Studios<nowiki>|</nowiki>Cheiron ([[Stockholm]])|genre=<!-- Do not add unsourced genres -->|length=* 3:52 (albumweergawe) * 3:54 (enkele hermenging)|label=* RCA Records<nowiki>|</nowiki>RCA * Bertelsmann Musiekgroep<nowiki>|</nowiki>BMG|writer=* Rami Yacoub<nowiki>|</nowiki>Rami * Andreas Carlsson * Max Martin|producer=Rami|prev_title=Uptown Girl#Westlife Weergawe<nowiki>|</nowiki>Uptown Girl|prev_year=tweeduisend een|next_title=Koningin van My Hart|next_year=tweeduisend een|misc={{Eksterne musiekvideo|{{YouTube|5rmKy8H62BU|"Wanneer Jy So Lyk"}}}}}} "'''When You're Looking Like That'''" is 'n liedjie deur die Ierse seunsgroep Westlife van hul tweede studio-album, ''Coast to Coast'' (2000). Dit is op 30 Julie 2001 vrygestel as die sesde en laaste enkelsnit van die album in [[Australië]], [[Nieu-Seeland]], [[Asië]], [[Latyns-Amerika]] en kontinentale [[Europa]]. “When You're Looking Like That” het nommer ses in [[Denemarke]] bereik en is in [[Swede]] deur die Internasionale Federasie van die Fonografiese Nywerheid (IFPI) as goud gesertifiseer vir verkope van 15 000 eksemplare. Alhoewel dit een van die gewildste snitte in die [[Verenigde Koninkryk|VK]] is en 'n musiekvideo het wat gereeld op Britse musiekkanale gespeel word, is die enkelsnit gekanselleer en is nie in die VK of [[Ierland]] vrygestel nie en het buite die top 100 in die VK-enkelsnitlys gestaan as gevolg van lekkasie. Dit is eerder vrygestel as 'n dubbele A-kant-enkelsnit met "Queen of My Heart" en het hul negende nommer een in die VK geword. Dit is in 2001 heruitgereik met die enkele remix wat op die groep se derde studio-album ''World of Our Own'' (2001) ingesluit is. In 2019 het die enkelsnit die trefferlyste in [[Ierland]] gehaal en nommer 20 bereik, wat Westlife hul 28ste top-20-treffer in Ierland gegee het. 'n Spaanse weergawe van die liedjie, getiteld "Con lo bien que te ves", is ook opgeneem en kan gevind word op hul Suid-Afrikaanse vrystelling, ''Released''. Die Spaanse lirieke is deur Rudy Pérez geskryf. 6w0n2dxkswgxyjddq6soyke78aa5v2g 2816152 2816151 2025-06-26T19:39:25Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Wanneer jy so lyk]] na [[When You're Looking Like That]] geskuif sonder om 'n aanstuur agter te laat: Korrekte titel: Musieksnittitels word nie vertaal nie 2816151 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas liedjie|name=When You're Looking Like That|cover=<When_You're_Looking_Like_That.jpg>|alt=|type=enkellopend|artist=Westlife|album=Coast to Coast (Westlife album)<nowiki>|</nowiki>Coast to Coast noitalic<nowiki>|</nowiki>en Wêreld van Ons Eie|released={{begindatum|2001|7|30|df=j}}|recorded=|studio=Cheiron Studios<nowiki>|</nowiki>Cheiron ([[Stockholm]])|genre=<!-- Do not add unsourced genres -->|length=* 3:52 (albumweergawe) * 3:54 (enkele hermenging)|label=* RCA Records<nowiki>|</nowiki>RCA * Bertelsmann Musiekgroep<nowiki>|</nowiki>BMG|writer=* Rami Yacoub<nowiki>|</nowiki>Rami * Andreas Carlsson * Max Martin|producer=Rami|prev_title=Uptown Girl#Westlife Weergawe<nowiki>|</nowiki>Uptown Girl|prev_year=tweeduisend een|next_title=Koningin van My Hart|next_year=tweeduisend een|misc={{Eksterne musiekvideo|{{YouTube|5rmKy8H62BU|"Wanneer Jy So Lyk"}}}}}} "'''When You're Looking Like That'''" is 'n liedjie deur die Ierse seunsgroep Westlife van hul tweede studio-album, ''Coast to Coast'' (2000). Dit is op 30 Julie 2001 vrygestel as die sesde en laaste enkelsnit van die album in [[Australië]], [[Nieu-Seeland]], [[Asië]], [[Latyns-Amerika]] en kontinentale [[Europa]]. “When You're Looking Like That” het nommer ses in [[Denemarke]] bereik en is in [[Swede]] deur die Internasionale Federasie van die Fonografiese Nywerheid (IFPI) as goud gesertifiseer vir verkope van 15 000 eksemplare. Alhoewel dit een van die gewildste snitte in die [[Verenigde Koninkryk|VK]] is en 'n musiekvideo het wat gereeld op Britse musiekkanale gespeel word, is die enkelsnit gekanselleer en is nie in die VK of [[Ierland]] vrygestel nie en het buite die top 100 in die VK-enkelsnitlys gestaan as gevolg van lekkasie. Dit is eerder vrygestel as 'n dubbele A-kant-enkelsnit met "Queen of My Heart" en het hul negende nommer een in die VK geword. Dit is in 2001 heruitgereik met die enkele remix wat op die groep se derde studio-album ''World of Our Own'' (2001) ingesluit is. In 2019 het die enkelsnit die trefferlyste in [[Ierland]] gehaal en nommer 20 bereik, wat Westlife hul 28ste top-20-treffer in Ierland gegee het. 'n Spaanse weergawe van die liedjie, getiteld "Con lo bien que te ves", is ook opgeneem en kan gevind word op hul Suid-Afrikaanse vrystelling, ''Released''. Die Spaanse lirieke is deur Rudy Pérez geskryf. 6w0n2dxkswgxyjddq6soyke78aa5v2g 2816155 2816152 2025-06-26T19:47:58Z Aliwal2012 39067 opruim na vertaling 2816155 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas liedjie|name=When You're Looking Like That|cover=|type=enkelsnit|artist=Westlife|album=Coast to Coast|released={{begindatum|2001|7|30|df=j}}|recorded=|studio=Cheiron Studios ([[Stockholm]])|genre=<!-- Do not add unsourced genres -->|length=* 3:52 (albumweergawe) * 3:54 (enkele hermenging)|label=RCA Records * Bertelsmann Musiekgroep (BMG)|writer=Rami Yacoub * Andreas Carlsson * Max Martin|producer=Rami|prev_title=Uptown Girl|prev_year=2001|next_title=Queen of My Heart|next_year=2001|misc={{Eksterne musiekvideo|{{YouTube|5rmKy8H62BU|"When You're Looking Like That}}}}}} "'''When You're Looking Like That'''" is 'n liedjie deur die Ierse seunsgroep Westlife van hul tweede studio-album, ''Coast to Coast'' (2000). Dit is op 30 Julie 2001 vrygestel as die sesde en laaste enkelsnit van die album in [[Australië]], [[Nieu-Seeland]], [[Asië]], [[Latyns-Amerika]] en kontinentale [[Europa]]. “When You're Looking Like That” het nommer ses in [[Denemarke]] bereik en is in [[Swede]] deur die Internasionale Federasie van die Fonografiese Nywerheid (IFPI) as goud gesertifiseer vir verkope van meer as 15 000 eksemplare. Alhoewel dit een van die gewildste snitte in die [[Verenigde Koninkryk|VK]] is en 'n musiekvideo het wat gereeld op Britse musiekkanale gespeel word, is die enkelsnit gekanselleer en is nie in die VK of [[Ierland]] vrygestel nie en het buite die top 100 in die VK-enkelsnitlys gestaan as gevolg van lekkasie. Dit is eerder vrygestel as 'n dubbele A-kant-enkelsnit met "Queen of My Heart" en het hul negende nommer een in die VK geword. Dit is in 2001 heruitgereik met die enkele remix wat op die groep se derde studio-album ''World of Our Own'' (2001) ingesluit is. In 2019 het die enkelsnit die trefferlyste in [[Ierland]] gehaal en nommer 20 bereik, wat Westlife hul 28ste top-20-treffer in Ierland gegee het. 'n Spaanse weergawe van die liedjie, getiteld "Con lo bien que te ves", is ook opgeneem en kan gevind word op hul Suid-Afrikaanse vrystelling, ''Released''. Die Spaanse lirieke is deur Rudy Pérez geskryf. 56blopi9a1nvyq8vxhmd4jb025gqxge 2816156 2816155 2025-06-26T19:50:05Z Aliwal2012 39067 2816156 wikitext text/x-wiki {{Geen bronnelys}} {{Inligtingskas liedjie|name=When You're Looking Like That|cover=|type=Enkelsnit|artist=Westlife|album=Coast to Coast|released={{begindatum|2001|7|30|df=j}}|recorded=|studio=Cheiron Studios ([[Stockholm]])|genre=<!-- Do not add unsourced genres -->|length=* 3:52 (albumweergawe) * 3:54 (enkele hermenging)|label=RCA Records * Bertelsmann Musiekgroep (BMG)|writer=Rami Yacoub * Andreas Carlsson * Max Martin|producer=Rami|prev_title=Uptown Girl|prev_year=2001|next_title=Queen of My Heart|next_year=2001|misc={{Eksterne musiekvideo|{{YouTube|5rmKy8H62BU|"When You're Looking Like That}}}}}} "'''When You're Looking Like That'''" is 'n liedjie deur die Ierse seunsgroep Westlife van hul tweede studio-album, ''Coast to Coast'' (2000). Dit is op 30 Julie 2001 vrygestel as die sesde en laaste enkelsnit van die album in [[Australië]], [[Nieu-Seeland]], [[Asië]], [[Latyns-Amerika]] en kontinentale [[Europa]]. “When You're Looking Like That” het nommer ses in [[Denemarke]] bereik en is in [[Swede]] deur die Internasionale Federasie van die Fonografiese Nywerheid (IFPI) as goud gesertifiseer vir verkope van meer as 15&nbsp;000 eksemplare. Alhoewel dit een van die gewildste snitte in die [[Verenigde Koninkryk|VK]] is en 'n musiekvideo het wat gereeld op Britse musiekkanale gespeel word, is die enkelsnit gekanselleer en is nie in die VK of [[Ierland]] vrygestel nie en het buite die top 100 in die VK-enkelsnitlys gestaan as gevolg van lekkasie. Dit is eerder vrygestel as 'n dubbele A-kant-enkelsnit met "Queen of My Heart" en het hul negende nommer een in die VK geword. Dit is in 2001 heruitgereik met die enkele remix wat op die groep se derde studio-album ''World of Our Own'' (2001) ingesluit is. In 2019 het die enkelsnit die trefferlyste in [[Ierland]] gehaal en nommer 20 bereik, wat Westlife hul 28ste top-20-treffer in Ierland gegee het. 'n Spaanse weergawe van die liedjie, getiteld "Con lo bien que te ves", is ook opgeneem en kan gevind word op hul Suid-Afrikaanse vrystelling, ''Released''. Die Spaanse lirieke is deur Rudy Pérez geskryf. qx9uvrjk0l6qf0s2ehpmka58yxchl9h 2816157 2816156 2025-06-26T19:54:49Z Pynappel 70858 Ek neem aan die bronne sê "boy band". Nie seker ons kan dit direk vertaal nie. Die lede was almal volwassenes (in Afrikaans) vandat die groep begin is. 2816157 wikitext text/x-wiki {{Geen bronnelys}} {{Inligtingskas liedjie|name=When You're Looking Like That|cover=|type=Enkelsnit|artist=Westlife|album=Coast to Coast|released={{begindatum|2001|7|30|df=j}}|recorded=|studio=Cheiron Studios ([[Stockholm]])|genre=<!-- Do not add unsourced genres -->|length=* 3:52 (albumweergawe) * 3:54 (enkele hermenging)|label=RCA Records * Bertelsmann Musiekgroep (BMG)|writer=Rami Yacoub * Andreas Carlsson * Max Martin|producer=Rami|prev_title=Uptown Girl|prev_year=2001|next_title=Queen of My Heart|next_year=2001|misc={{Eksterne musiekvideo|{{YouTube|5rmKy8H62BU|"When You're Looking Like That}}}}}} "'''When You're Looking Like That'''" is 'n liedjie deur die Ierse mansgroep Westlife van hul tweede studio-album, ''Coast to Coast'' (2000). Dit is op 30 Julie 2001 vrygestel as die sesde en laaste enkelsnit van die album in [[Australië]], [[Nieu-Seeland]], [[Asië]], [[Latyns-Amerika]] en kontinentale [[Europa]]. “When You're Looking Like That” het nommer ses in [[Denemarke]] bereik en is in [[Swede]] deur die Internasionale Federasie van die Fonografiese Nywerheid (IFPI) as goud gesertifiseer vir verkope van meer as 15&nbsp;000 eksemplare. Alhoewel dit een van die gewildste snitte in die [[Verenigde Koninkryk|VK]] is en 'n musiekvideo het wat gereeld op Britse musiekkanale gespeel word, is die enkelsnit gekanselleer en is nie in die VK of [[Ierland]] vrygestel nie en het buite die top 100 in die VK-enkelsnitlys gestaan as gevolg van lekkasie. Dit is eerder vrygestel as 'n dubbele A-kant-enkelsnit met "Queen of My Heart" en het hul negende nommer een in die VK geword. Dit is in 2001 heruitgereik met die enkele remix wat op die groep se derde studio-album ''World of Our Own'' (2001) ingesluit is. In 2019 het die enkelsnit die trefferlyste in [[Ierland]] gehaal en nommer 20 bereik, wat Westlife hul 28ste top-20-treffer in Ierland gegee het. 'n Spaanse weergawe van die liedjie, getiteld "Con lo bien que te ves", is ook opgeneem en kan gevind word op hul Suid-Afrikaanse vrystelling, ''Released''. Die Spaanse lirieke is deur Rudy Pérez geskryf. pmzwa3d9l4na768hy9xniltubrx1rui 2816158 2816157 2025-06-26T19:55:01Z Pynappel 70858 2816158 wikitext text/x-wiki {{Geen bronnelys}} {{Inligtingskas liedjie|name=When You're Looking Like That|cover=|type=Enkelsnit|artist=Westlife|album=Coast to Coast|released={{begindatum|2001|7|30|df=j}}|recorded=|studio=Cheiron Studios ([[Stockholm]])|genre=<!-- Do not add unsourced genres -->|length=* 3:52 (albumweergawe) * 3:54 (enkele hermenging)|label=RCA Records * Bertelsmann Musiekgroep (BMG)|writer=Rami Yacoub * Andreas Carlsson * Max Martin|producer=Rami|prev_title=Uptown Girl|prev_year=2001|next_title=Queen of My Heart|next_year=2001|misc={{Eksterne musiekvideo|{{YouTube|5rmKy8H62BU|"When You're Looking Like That}}}}}} "'''When You're Looking Like That'''" is 'n liedjie deur die Ierse mansgroep [[Westlife]] van hul tweede studio-album, ''Coast to Coast'' (2000). Dit is op 30 Julie 2001 vrygestel as die sesde en laaste enkelsnit van die album in [[Australië]], [[Nieu-Seeland]], [[Asië]], [[Latyns-Amerika]] en kontinentale [[Europa]]. “When You're Looking Like That” het nommer ses in [[Denemarke]] bereik en is in [[Swede]] deur die Internasionale Federasie van die Fonografiese Nywerheid (IFPI) as goud gesertifiseer vir verkope van meer as 15&nbsp;000 eksemplare. Alhoewel dit een van die gewildste snitte in die [[Verenigde Koninkryk|VK]] is en 'n musiekvideo het wat gereeld op Britse musiekkanale gespeel word, is die enkelsnit gekanselleer en is nie in die VK of [[Ierland]] vrygestel nie en het buite die top 100 in die VK-enkelsnitlys gestaan as gevolg van lekkasie. Dit is eerder vrygestel as 'n dubbele A-kant-enkelsnit met "Queen of My Heart" en het hul negende nommer een in die VK geword. Dit is in 2001 heruitgereik met die enkele remix wat op die groep se derde studio-album ''World of Our Own'' (2001) ingesluit is. In 2019 het die enkelsnit die trefferlyste in [[Ierland]] gehaal en nommer 20 bereik, wat Westlife hul 28ste top-20-treffer in Ierland gegee het. 'n Spaanse weergawe van die liedjie, getiteld "Con lo bien que te ves", is ook opgeneem en kan gevind word op hul Suid-Afrikaanse vrystelling, ''Released''. Die Spaanse lirieke is deur Rudy Pérez geskryf. 52gpvot726k02cz0pvbmdk7m9if874q 2816349 2816158 2025-06-27T10:22:51Z Rooiratel 90342 Verbeter 2816349 wikitext text/x-wiki {{Geen bronnelys}} {{Inligtingskas liedjie |name=When You're Looking Like That |cover= |type=Enkelsnit |artist=Westlife |album=Coast to Coast |released={{begindatum|2001|7|30|df=j}} |recorded= |studio=Cheiron Studios ([[Stockholm]]) |genre=<!-- Do not add unsourced genres --> |length=* 3:52 (albumweergawe) * 3:54 (enkele hermenging) |label=RCA Records * Bertelsmann Musiekgroep (BMG) |writer=Rami Yacoub * Andreas Carlsson * Max Martin|producer=Rami |prev_title=Uptown Girl |prev_year=2001|next_title=Queen of My Heart |next_year=2001 |misc={{Eksterne musiekvideo|{{YouTube|5rmKy8H62BU|"When You're Looking Like That}}}} }} "'''When You're Looking Like That'''" is 'n liedjie deur die Ierse mansgroep [[Westlife]] van hul tweede studio-album, ''Coast to Coast'' (2000). Dit is op 30 Julie 2001 vrygestel as die sesde en laaste enkelsnit van die album in [[Australië]], [[Nieu-Seeland]], [[Asië]], [[Latyns-Amerika]] en kontinentale [[Europa]]. “When You're Looking Like That” het nommer ses in [[Denemarke]] bereik en is in [[Swede]] deur die Internasionale Federasie van die Fonografiese Nywerheid (IFPI) as goud gesertifiseer vir verkope van meer as 15&nbsp;000 eksemplare. Alhoewel dit een van die gewildste snitte in die [[Verenigde Koninkryk|VK]] is en 'n musiekvideo het wat gereeld op Britse musiekkanale gespeel word, is die enkelsnit gekanselleer en is nie in die VK of [[Ierland]] vrygestel nie en het buite die top 100 in die VK-enkelsnitlys gestaan as gevolg van lekkasie. Dit is eerder vrygestel as 'n dubbele A-kant-enkelsnit met "Queen of My Heart" en het hul negende nommer een in die VK geword. Dit is in 2001 heruitgereik met die enkele remix wat op die groep se derde studio-album ''World of Our Own'' (2001) ingesluit is. In 2019 het die enkelsnit die trefferlyste in [[Ierland]] gehaal en nommer 20 bereik, wat Westlife hul 28ste top-20-treffer in Ierland gegee het. 'n Spaanse weergawe van die liedjie, getiteld "Con lo bien que te ves", is ook opgeneem en kan gevind word op hul Suid-Afrikaanse vrystelling, ''Released''. Die Spaanse lirieke is deur Rudy Pérez geskryf. {{Normdata}} gq8nlz45vneabuo4yh8ixxuse99m3xa 0 450638 2816179 2025-06-26T20:16:37Z Pynappel 70858 Nuwe bladsy geskep met ''''Strauss''' is 'n van en kan na die volgende persone verwys: * [[Adriaan Strauss]] (gebore 1985), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Andries Strauss]] (gebore 1984), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Claude Lévi-Strauss]] (1908-2009), Franse antropoloog * [[Danie Strauss]] (gebore 1946), Suid-Afrikaanse akademikus en filosoof * [[Dominique Strauss-Kahn]] (gebore 1949), Franse politikus * [[Ian Strauss]], Suid-Afrikaanse akteur * [[Jo-Ann Strauss]] (gebore 1981), Suid...' 2816179 wikitext text/x-wiki '''Strauss''' is 'n van en kan na die volgende persone verwys: * [[Adriaan Strauss]] (gebore 1985), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Andries Strauss]] (gebore 1984), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Claude Lévi-Strauss]] (1908-2009), Franse antropoloog * [[Danie Strauss]] (gebore 1946), Suid-Afrikaanse akademikus en filosoof * [[Dominique Strauss-Kahn]] (gebore 1949), Franse politikus * [[Ian Strauss]], Suid-Afrikaanse akteur * [[Jo-Ann Strauss]] (gebore 1981), Suid-Afrikaanse model * [[Johann Strauss I]] (1804-1849), Oostenrykse komponis * [[Johann Strauss II]] (1825-1899), Oostenrykse komponis * [[Josef Strauss]] (1827-1870), Oostenrykse komponis * [[Josh Strauss]] (gebore 1986), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Kim Strauss]] (gebore 1946), Amerikaanse akteur * [[Koos Strauss]] (1900-1990), Suid-Afrikaanse politikus * [[Leo Strauss]] (1899-1973), Amerikaanse filosoof * [[Nicole Strauss]] (gebore 1972), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Peter Strauss]] (gebore 1947), Amerikaanse akteur * [[Pieter Strauss]] (gebore 1960), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Richard Strauss]] (1864-1949), Duitse komponis * [[Robert Strauss (akteur)|Robert Strauss]] (1913-1975), Amerikaanse akteur * [[Rolene Strauss]] (gebore 1992), Suid-Afrikaanse model * [[Tiaan Strauss]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler == Sien ook == * [[Strauss-familie]] {{Van}} 6nqjooouz4jd53mcshpv3hzqmcndcgu 2816180 2816179 2025-06-26T20:24:18Z Pynappel 70858 2816180 wikitext text/x-wiki '''Strauss''', '''Strauß''' of '''Straus''' is 'n algemene Germaanse van. Buite Duitsland en Oostenryk word Strauß gewoonlik as Strauss geskryf (die letter "ß" word nie in die Duitssprekende gedeelte van Switserland gebruik nie). In klassieke musiek verwys "Strauss" gewoonlik na Richard Strauss of Johann Strauss II. Die van word vir ten minste een duisend jaar reeds deur families in die Germaanse area gebruik. Die opperheer van [[Gröna]] gebruik byvoorbeeld die naam Struz en gebruik die afbeelding van 'n [[volstruis]] as sy simbool. Voorbeelde hiervan kan vandag nog op die duisend-jaar-oue kerkklok van daardie dorp gesien word.<ref>{{Cite web| url=http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| last=Schubart| first=Friedrich Winfried| title=Die Glocken im Herzogtum Anhalt|place = Dessau |year = 1896| archive-url=https://web.archive.org/web/20160303230928/http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| accessdate=6 April 2014| archive-date=2016-03-03}}</ref> "Struz" of "Strutz" is die Noord-Duitse vorm van die woord "Strauss", wat die moderne Duitse woord vir volstruis is. Van die eerste Joodse draers van die van kom van die Judengasse in [[Frankfurt]] tydens die [[Middeleeue]], waar families volgens die naam van die huise wat hulle bewoon het, geken is.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/11304-names-personal| title=Jewish Personal Names| accessdate=6 April 2014}}</ref> Al die huise het name gehad en daaronder was die huis Strauß wat ook 'n afbeelding van 'n volstruis aan die voorkant gehad het.<ref>{{Cite web| url=http://www.judengasse.de/dhtml/F081.htm| title=Infobank Judengassse Frankfurt am Main| accessdate=6 April 2014}}</ref> Nadat [[Napoleon]] in 1808 vanne verpligtend vir belastingdoeleindes gemaak het, het meer Joodse families besluit om die van Straus(s) aan te neem.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14072-straus| title=Straus| accessdate=6 April 2014}}</ref> == Noemenswaardige mense == * [[Adriaan Strauss]] (gebore 1985), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Andries Strauss]] (gebore 1984), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Claude Lévi-Strauss]] (1908-2009), Franse antropoloog * [[Danie Strauss]] (gebore 1946), Suid-Afrikaanse akademikus en filosoof * [[Dominique Strauss-Kahn]] (gebore 1949), Franse politikus * [[Ian Strauss]], Suid-Afrikaanse akteur * [[Jo-Ann Strauss]] (gebore 1981), Suid-Afrikaanse model * [[Johann Strauss I]] (1804-1849), Oostenrykse komponis * [[Johann Strauss II]] (1825-1899), Oostenrykse komponis * [[Josef Strauss]] (1827-1870), Oostenrykse komponis * [[Josh Strauss]] (gebore 1986), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Kim Strauss]] (gebore 1946), Amerikaanse akteur * [[Koos Strauss]] (1900-1990), Suid-Afrikaanse politikus * [[Leo Strauss]] (1899-1973), Amerikaanse filosoof * [[Nicole Strauss]] (gebore 1972), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Peter Strauss]] (gebore 1947), Amerikaanse akteur * [[Pieter Strauss]] (gebore 1960), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Richard Strauss]] (1864-1949), Duitse komponis * [[Robert Strauss (akteur)|Robert Strauss]] (1913-1975), Amerikaanse akteur * [[Rolene Strauss]] (gebore 1992), Suid-Afrikaanse model * [[Tiaan Strauss]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler == Verwysings == {{Verwysings}} == Sien ook == * [[Strauss-familie]] {{Van}} kynb3zdd2j3qgj7kn33gmpxg0ip9h2v 2816181 2816180 2025-06-26T20:25:12Z Pynappel 70858 2816181 wikitext text/x-wiki '''Strauss''', '''Strauß''' of '''Straus''' is 'n algemene [[Germane|Germaanse]] van. Buite [[Duitsland]] en [[Oostenryk]] word Strauß gewoonlik as Strauss geskryf (die letter "[[ß]]" word nie in die Duitssprekende gedeelte van [[Switserland]] gebruik nie). In [[klassieke musiek]] verwys "Strauss" gewoonlik na [[Richard Strauss]] of [[Johann Strauss II]]. Die van word vir ten minste een duisend jaar reeds deur families in die Germaanse area gebruik. Die opperheer van [[Gröna]] gebruik byvoorbeeld die naam Struz en gebruik die afbeelding van 'n [[volstruis]] as sy simbool. Voorbeelde hiervan kan vandag nog op die duisend-jaar-oue kerkklok van daardie dorp gesien word.<ref>{{Cite web| url=http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| last=Schubart| first=Friedrich Winfried| title=Die Glocken im Herzogtum Anhalt|place = Dessau |year = 1896| archive-url=https://web.archive.org/web/20160303230928/http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| accessdate=6 April 2014| archive-date=2016-03-03}}</ref> "Struz" of "Strutz" is die Noord-Duitse vorm van die woord "Strauss", wat die moderne Duitse woord vir volstruis is. Van die eerste Joodse draers van die van kom van die Judengasse in [[Frankfurt]] tydens die [[Middeleeue]], waar families volgens die naam van die huise wat hulle bewoon het, geken is.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/11304-names-personal| title=Jewish Personal Names| accessdate=6 April 2014}}</ref> Al die huise het name gehad en daaronder was die huis Strauß wat ook 'n afbeelding van 'n volstruis aan die voorkant gehad het.<ref>{{Cite web| url=http://www.judengasse.de/dhtml/F081.htm| title=Infobank Judengassse Frankfurt am Main| accessdate=6 April 2014}}</ref> Nadat [[Napoleon]] in 1808 vanne verpligtend vir belastingdoeleindes gemaak het, het meer Joodse families besluit om die van Straus(s) aan te neem.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14072-straus| title=Straus| accessdate=6 April 2014}}</ref> == Noemenswaardige mense == * [[Adriaan Strauss]] (gebore 1985), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Andries Strauss]] (gebore 1984), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Claude Lévi-Strauss]] (1908-2009), Franse antropoloog * [[Danie Strauss]] (gebore 1946), Suid-Afrikaanse akademikus en filosoof * [[Dominique Strauss-Kahn]] (gebore 1949), Franse politikus * [[Ian Strauss]], Suid-Afrikaanse akteur * [[Jo-Ann Strauss]] (gebore 1981), Suid-Afrikaanse model * [[Johann Strauss I]] (1804-1849), Oostenrykse komponis * [[Johann Strauss II]] (1825-1899), Oostenrykse komponis * [[Josef Strauss]] (1827-1870), Oostenrykse komponis * [[Josh Strauss]] (gebore 1986), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Kim Strauss]] (gebore 1946), Amerikaanse akteur * [[Koos Strauss]] (1900-1990), Suid-Afrikaanse politikus * [[Leo Strauss]] (1899-1973), Amerikaanse filosoof * [[Nicole Strauss]] (gebore 1972), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Peter Strauss]] (gebore 1947), Amerikaanse akteur * [[Pieter Strauss]] (gebore 1960), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Richard Strauss]] (1864-1949), Duitse komponis * [[Robert Strauss (akteur)|Robert Strauss]] (1913-1975), Amerikaanse akteur * [[Rolene Strauss]] (gebore 1992), Suid-Afrikaanse model * [[Tiaan Strauss]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler == Verwysings == {{Verwysings}} == Sien ook == * [[Strauss-familie]] {{Van}} f85i58vmpecuuh3doz05g2l2wo1xelp 2816193 2816181 2025-06-26T20:35:07Z Pynappel 70858 2816193 wikitext text/x-wiki {{Infobox surname |name= Strauss |pronunciation= Afrikaans: straʊs<br/>Duits: ʃtʁaʊs<ref>{{citation|last=Wells|first=John C.|year=2008|title=Longman Pronunciation Dictionary|edition=3rd|publisher=Longman|isbn=9781405881180}}</ref> |image= DEU Strausberg COA.svg |caption = 'n Volstruis as simbool van die dorp [[Strausberg]] |region= Germanië |origin= Middelhoogduits van Ouhoogduits strūz |variant = Strauß, Struz, Strutz, Straus, Strause, Struys, Struijs, Struis, Straussman, Strausman |footnotes = }} '''Strauss''', '''Strauß''' of '''Straus''' is 'n algemene [[Germane|Germaanse]] van. Buite [[Duitsland]] en [[Oostenryk]] word Strauß gewoonlik as Strauss geskryf (die letter "[[ß]]" word nie in die Duitssprekende gedeelte van [[Switserland]] gebruik nie). In [[klassieke musiek]] verwys "Strauss" gewoonlik na [[Richard Strauss]] of [[Johann Strauss II]]. Die van word vir ten minste een duisend jaar reeds deur families in die Germaanse area gebruik. Die opperheer van [[Gröna]] gebruik byvoorbeeld die naam Struz en gebruik die afbeelding van 'n [[volstruis]] as sy simbool. Voorbeelde hiervan kan vandag nog op die duisend-jaar-oue kerkklok van daardie dorp gesien word.<ref>{{Cite web| url=http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| last=Schubart| first=Friedrich Winfried| title=Die Glocken im Herzogtum Anhalt|place = Dessau |year = 1896| archive-url=https://web.archive.org/web/20160303230928/http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| accessdate=6 April 2014| archive-date=2016-03-03}}</ref> "Struz" of "Strutz" is die Noord-Duitse vorm van die woord "Strauss", wat die moderne Duitse woord vir volstruis is. Van die eerste Joodse draers van die van kom van die Judengasse in [[Frankfurt]] tydens die [[Middeleeue]], waar families volgens die naam van die huise wat hulle bewoon het, geken is.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/11304-names-personal| title=Jewish Personal Names| accessdate=6 April 2014}}</ref> Al die huise het name gehad en daaronder was die huis Strauß wat ook 'n afbeelding van 'n volstruis aan die voorkant gehad het.<ref>{{Cite web| url=http://www.judengasse.de/dhtml/F081.htm| title=Infobank Judengassse Frankfurt am Main| accessdate=6 April 2014}}</ref> Nadat [[Napoleon]] in 1808 vanne verpligtend vir belastingdoeleindes gemaak het, het meer Joodse families besluit om die van Straus(s) aan te neem.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14072-straus| title=Straus| accessdate=6 April 2014}}</ref> == Noemenswaardige mense == * [[Adriaan Strauss]] (gebore 1985), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Andries Strauss]] (gebore 1984), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Claude Lévi-Strauss]] (1908-2009), Franse antropoloog * [[Danie Strauss]] (gebore 1946), Suid-Afrikaanse akademikus en filosoof * [[Dominique Strauss-Kahn]] (gebore 1949), Franse politikus * [[Ian Strauss]], Suid-Afrikaanse akteur * [[Jo-Ann Strauss]] (gebore 1981), Suid-Afrikaanse model * [[Johann Strauss I]] (1804-1849), Oostenrykse komponis * [[Johann Strauss II]] (1825-1899), Oostenrykse komponis * [[Josef Strauss]] (1827-1870), Oostenrykse komponis * [[Josh Strauss]] (gebore 1986), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Kim Strauss]] (gebore 1946), Amerikaanse akteur * [[Koos Strauss]] (1900-1990), Suid-Afrikaanse politikus * [[Leo Strauss]] (1899-1973), Amerikaanse filosoof * [[Nicole Strauss]] (gebore 1972), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Peter Strauss]] (gebore 1947), Amerikaanse akteur * [[Pieter Strauss]] (gebore 1960), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Richard Strauss]] (1864-1949), Duitse komponis * [[Robert Strauss (akteur)|Robert Strauss]] (1913-1975), Amerikaanse akteur * [[Rolene Strauss]] (gebore 1992), Suid-Afrikaanse model * [[Tiaan Strauss]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler == Ander gebruiker == * [[Strausberg]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Sien ook == * [[Strauss-familie]] {{Van}} dk69n7mlmijbxyj11t8jc7h4m6agnbk 2816194 2816193 2025-06-26T20:36:08Z Pynappel 70858 2816194 wikitext text/x-wiki {{Infobox surname |name= Strauss |pronunciation= [[Afrikaans]]: straʊs<br/>[[Duits]]: ʃtʁaʊs<ref>{{citation|last=Wells|first=John C.|year=2008|title=Longman Pronunciation Dictionary|edition=3rd|publisher=Longman|isbn=9781405881180}}</ref> |image= DEU Strausberg COA.svg |caption = 'n Volstruis as simbool van die dorp [[Strausberg]] |region= [[Germanië]] |origin= [[Middelhoogduits]] van [[Ouhoogduits]] strūz |variant = Strauß, Struz, Strutz, Straus, Strause, Struys, Struijs, Struis, Straussman, Strausman |footnotes = }} '''Strauss''', '''Strauß''' of '''Straus''' is 'n algemene [[Germane|Germaanse]] van. Buite [[Duitsland]] en [[Oostenryk]] word Strauß gewoonlik as Strauss geskryf (die letter "[[ß]]" word nie in die Duitssprekende gedeelte van [[Switserland]] gebruik nie). In [[klassieke musiek]] verwys "Strauss" gewoonlik na [[Richard Strauss]] of [[Johann Strauss II]]. Die van word vir ten minste een duisend jaar reeds deur families in die Germaanse area gebruik. Die opperheer van [[Gröna]] gebruik byvoorbeeld die naam Struz en gebruik die afbeelding van 'n [[volstruis]] as sy simbool. Voorbeelde hiervan kan vandag nog op die duisend-jaar-oue kerkklok van daardie dorp gesien word.<ref>{{Cite web| url=http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| last=Schubart| first=Friedrich Winfried| title=Die Glocken im Herzogtum Anhalt|place = Dessau |year = 1896| archive-url=https://web.archive.org/web/20160303230928/http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| accessdate=6 April 2014| archive-date=2016-03-03}}</ref> "Struz" of "Strutz" is die Noord-Duitse vorm van die woord "Strauss", wat die moderne Duitse woord vir volstruis is. Van die eerste Joodse draers van die van kom van die Judengasse in [[Frankfurt]] tydens die [[Middeleeue]], waar families volgens die naam van die huise wat hulle bewoon het, geken is.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/11304-names-personal| title=Jewish Personal Names| accessdate=6 April 2014}}</ref> Al die huise het name gehad en daaronder was die huis Strauß wat ook 'n afbeelding van 'n volstruis aan die voorkant gehad het.<ref>{{Cite web| url=http://www.judengasse.de/dhtml/F081.htm| title=Infobank Judengassse Frankfurt am Main| accessdate=6 April 2014}}</ref> Nadat [[Napoleon]] in 1808 vanne verpligtend vir belastingdoeleindes gemaak het, het meer Joodse families besluit om die van Straus(s) aan te neem.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14072-straus| title=Straus| accessdate=6 April 2014}}</ref> == Noemenswaardige mense == * [[Adriaan Strauss]] (gebore 1985), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Andries Strauss]] (gebore 1984), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Claude Lévi-Strauss]] (1908-2009), Franse antropoloog * [[Danie Strauss]] (gebore 1946), Suid-Afrikaanse akademikus en filosoof * [[Dominique Strauss-Kahn]] (gebore 1949), Franse politikus * [[Ian Strauss]], Suid-Afrikaanse akteur * [[Jo-Ann Strauss]] (gebore 1981), Suid-Afrikaanse model * [[Johann Strauss I]] (1804-1849), Oostenrykse komponis * [[Johann Strauss II]] (1825-1899), Oostenrykse komponis * [[Josef Strauss]] (1827-1870), Oostenrykse komponis * [[Josh Strauss]] (gebore 1986), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Kim Strauss]] (gebore 1946), Amerikaanse akteur * [[Koos Strauss]] (1900-1990), Suid-Afrikaanse politikus * [[Leo Strauss]] (1899-1973), Amerikaanse filosoof * [[Nicole Strauss]] (gebore 1972), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Peter Strauss]] (gebore 1947), Amerikaanse akteur * [[Pieter Strauss]] (gebore 1960), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Richard Strauss]] (1864-1949), Duitse komponis * [[Robert Strauss (akteur)|Robert Strauss]] (1913-1975), Amerikaanse akteur * [[Rolene Strauss]] (gebore 1992), Suid-Afrikaanse model * [[Tiaan Strauss]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler == Ander gebruiker == * [[Strausberg]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Sien ook == * [[Strauss-familie]] {{Van}} i39la87i2hdwfhpbq8et5wt91s09gpu 2816196 2816194 2025-06-26T20:37:14Z Pynappel 70858 2816196 wikitext text/x-wiki {{Infobox surname |name= Strauss |pronunciation= [[Afrikaans]]: straʊs<br/>[[Duits]]: ʃtʁaʊs<ref>{{citation|last=Wells|first=John C.|year=2008|title=Longman Pronunciation Dictionary|edition=3rd|publisher=Longman|isbn=9781405881180}}</ref> |image= DEU Strausberg COA.svg |caption = 'n Volstruis as simbool van die dorp [[Strausberg]] |region= [[Germanië]] |origin= [[Middelhoogduits]] van [[Ouhoogduits]] strūz |variant = Strauß, Struz, Strutz, Straus, Strause, Struys, Struijs, Struis, Straussman, Strausman |footnotes = }} '''Strauss''', '''Strauß''' of '''Straus''' is 'n algemene [[Germane|Germaanse]] van. Buite [[Duitsland]] en [[Oostenryk]] word Strauß gewoonlik as Strauss geskryf (die letter "[[ß]]" word nie in die Duitssprekende gedeelte van [[Switserland]] gebruik nie). In [[klassieke musiek]] verwys "Strauss" gewoonlik na [[Richard Strauss]] of [[Johann Strauss II]]. Die van word vir ten minste een duisend jaar reeds deur families in die Germaanse area gebruik. Die opperheer van [[Gröna]] gebruik byvoorbeeld die naam Struz en gebruik die afbeelding van 'n [[volstruis]] as sy [[simbool]]. Voorbeelde hiervan kan vandag nog op die duisend-jaar-oue [[Klok|kerkklok]] van daardie dorp gesien word.<ref>{{Cite web| url=http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| last=Schubart| first=Friedrich Winfried| title=Die Glocken im Herzogtum Anhalt|place = Dessau |year = 1896| archive-url=https://web.archive.org/web/20160303230928/http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| accessdate=6 April 2014| archive-date=2016-03-03}}</ref> "Struz" of "Strutz" is die Noord-Duitse vorm van die woord "Strauss", wat die moderne Duitse woord vir volstruis is. Van die eerste [[Jode|Joodse]] draers van die van kom van die Judengasse in [[Frankfurt]] tydens die [[Middeleeue]], waar families volgens die naam van die huise wat hulle bewoon het, geken is.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/11304-names-personal| title=Jewish Personal Names| accessdate=6 April 2014}}</ref> Al die huise het name gehad en daaronder was die huis Strauß wat ook 'n afbeelding van 'n volstruis aan die voorkant gehad het.<ref>{{Cite web| url=http://www.judengasse.de/dhtml/F081.htm| title=Infobank Judengassse Frankfurt am Main| accessdate=6 April 2014}}</ref> Nadat [[Napoleon]] in 1808 vanne verpligtend vir belastingdoeleindes gemaak het, het meer Joodse families besluit om die van Straus(s) aan te neem.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14072-straus| title=Straus| accessdate=6 April 2014}}</ref> == Noemenswaardige mense == * [[Adriaan Strauss]] (gebore 1985), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Andries Strauss]] (gebore 1984), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Claude Lévi-Strauss]] (1908-2009), Franse antropoloog * [[Danie Strauss]] (gebore 1946), Suid-Afrikaanse akademikus en filosoof * [[Dominique Strauss-Kahn]] (gebore 1949), Franse politikus * [[Ian Strauss]], Suid-Afrikaanse akteur * [[Jo-Ann Strauss]] (gebore 1981), Suid-Afrikaanse model * [[Johann Strauss I]] (1804-1849), Oostenrykse komponis * [[Johann Strauss II]] (1825-1899), Oostenrykse komponis * [[Josef Strauss]] (1827-1870), Oostenrykse komponis * [[Josh Strauss]] (gebore 1986), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Kim Strauss]] (gebore 1946), Amerikaanse akteur * [[Koos Strauss]] (1900-1990), Suid-Afrikaanse politikus * [[Leo Strauss]] (1899-1973), Amerikaanse filosoof * [[Nicole Strauss]] (gebore 1972), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Peter Strauss]] (gebore 1947), Amerikaanse akteur * [[Pieter Strauss]] (gebore 1960), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Richard Strauss]] (1864-1949), Duitse komponis * [[Robert Strauss (akteur)|Robert Strauss]] (1913-1975), Amerikaanse akteur * [[Rolene Strauss]] (gebore 1992), Suid-Afrikaanse model * [[Tiaan Strauss]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler == Ander gebruiker == * [[Strausberg]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Sien ook == * [[Strauss-familie]] {{Van}} 40ux6sbzevqcevb8pos411mgllop9w4 2816197 2816196 2025-06-26T20:37:40Z Pynappel 70858 2816197 wikitext text/x-wiki {{Infobox surname |name= Strauss |pronunciation= [[Afrikaans]]: straʊs<br/>[[Duits]]: ʃtʁaʊs<ref>{{citation|last=Wells|first=John C.|year=2008|title=Longman Pronunciation Dictionary|edition=3rd|publisher=Longman|isbn=9781405881180}}</ref> |image= DEU Strausberg COA.svg |caption = 'n Volstruis as simbool van die dorp [[Strausberg]] |region= [[Germanië]] |origin= [[Middelhoogduits]] van [[Ouhoogduits]] strūz |variant = Strauß, Struz, Strutz, Straus, Strause, Struys, Struijs, Struis, Straussman, Strausman |footnotes = }} '''Strauss''', '''Strauß''' of '''Straus''' is 'n algemene [[Germane|Germaanse]] van. Buite [[Duitsland]] en [[Oostenryk]] word Strauß gewoonlik as Strauss geskryf (die letter "[[ß]]" word nie in die Duitssprekende gedeelte van [[Switserland]] gebruik nie). In [[klassieke musiek]] verwys "Strauss" gewoonlik na [[Richard Strauss]] of [[Johann Strauss II]]. Die van word vir ten minste een duisend jaar reeds deur families in die Germaanse area gebruik. Die opperheer van [[Gröna]] gebruik byvoorbeeld die naam Struz en gebruik die afbeelding van 'n [[volstruis]] as sy [[simbool]]. Voorbeelde hiervan kan vandag nog op die duisend-jaar-oue [[Klok|kerkklok]] van daardie dorp gesien word.<ref>{{Cite web| url=http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| last=Schubart| first=Friedrich Winfried| title=Die Glocken im Herzogtum Anhalt|place = Dessau |year = 1896| archive-url=https://web.archive.org/web/20160303230928/http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| accessdate=6 April 2014| archive-date=2016-03-03}}</ref> "Struz" of "Strutz" is die Noord-Duitse vorm van die woord "Strauss", wat die moderne Duitse woord vir volstruis is. Van die eerste [[Jode|Joodse]] draers van die van kom van die Joodse kwartier in [[Frankfurt]] tydens die [[Middeleeue]], waar families volgens die naam van die huise wat hulle bewoon het, geken is.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/11304-names-personal| title=Jewish Personal Names| accessdate=6 April 2014}}</ref> Al die huise het name gehad en daaronder was die huis Strauß wat ook 'n afbeelding van 'n volstruis aan die voorkant gehad het.<ref>{{Cite web| url=http://www.judengasse.de/dhtml/F081.htm| title=Infobank Judengassse Frankfurt am Main| accessdate=6 April 2014}}</ref> Nadat [[Napoleon]] in 1808 vanne verpligtend vir belastingdoeleindes gemaak het, het meer Joodse families besluit om die van Straus(s) aan te neem.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14072-straus| title=Straus| accessdate=6 April 2014}}</ref> == Noemenswaardige mense == * [[Adriaan Strauss]] (gebore 1985), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Andries Strauss]] (gebore 1984), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Claude Lévi-Strauss]] (1908-2009), Franse antropoloog * [[Danie Strauss]] (gebore 1946), Suid-Afrikaanse akademikus en filosoof * [[Dominique Strauss-Kahn]] (gebore 1949), Franse politikus * [[Ian Strauss]], Suid-Afrikaanse akteur * [[Jo-Ann Strauss]] (gebore 1981), Suid-Afrikaanse model * [[Johann Strauss I]] (1804-1849), Oostenrykse komponis * [[Johann Strauss II]] (1825-1899), Oostenrykse komponis * [[Josef Strauss]] (1827-1870), Oostenrykse komponis * [[Josh Strauss]] (gebore 1986), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Kim Strauss]] (gebore 1946), Amerikaanse akteur * [[Koos Strauss]] (1900-1990), Suid-Afrikaanse politikus * [[Leo Strauss]] (1899-1973), Amerikaanse filosoof * [[Nicole Strauss]] (gebore 1972), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Peter Strauss]] (gebore 1947), Amerikaanse akteur * [[Pieter Strauss]] (gebore 1960), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Richard Strauss]] (1864-1949), Duitse komponis * [[Robert Strauss (akteur)|Robert Strauss]] (1913-1975), Amerikaanse akteur * [[Rolene Strauss]] (gebore 1992), Suid-Afrikaanse model * [[Tiaan Strauss]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler == Ander gebruiker == * [[Strausberg]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Sien ook == * [[Strauss-familie]] {{Van}} agg2zr5ip7zp9upp2fsxlmoatvexw06 2816198 2816197 2025-06-26T20:42:39Z Pynappel 70858 /* Ander gebruiker */ 2816198 wikitext text/x-wiki {{Infobox surname |name= Strauss |pronunciation= [[Afrikaans]]: straʊs<br/>[[Duits]]: ʃtʁaʊs<ref>{{citation|last=Wells|first=John C.|year=2008|title=Longman Pronunciation Dictionary|edition=3rd|publisher=Longman|isbn=9781405881180}}</ref> |image= DEU Strausberg COA.svg |caption = 'n Volstruis as simbool van die dorp [[Strausberg]] |region= [[Germanië]] |origin= [[Middelhoogduits]] van [[Ouhoogduits]] strūz |variant = Strauß, Struz, Strutz, Straus, Strause, Struys, Struijs, Struis, Straussman, Strausman |footnotes = }} '''Strauss''', '''Strauß''' of '''Straus''' is 'n algemene [[Germane|Germaanse]] van. Buite [[Duitsland]] en [[Oostenryk]] word Strauß gewoonlik as Strauss geskryf (die letter "[[ß]]" word nie in die Duitssprekende gedeelte van [[Switserland]] gebruik nie). In [[klassieke musiek]] verwys "Strauss" gewoonlik na [[Richard Strauss]] of [[Johann Strauss II]]. Die van word vir ten minste een duisend jaar reeds deur families in die Germaanse area gebruik. Die opperheer van [[Gröna]] gebruik byvoorbeeld die naam Struz en gebruik die afbeelding van 'n [[volstruis]] as sy [[simbool]]. Voorbeelde hiervan kan vandag nog op die duisend-jaar-oue [[Klok|kerkklok]] van daardie dorp gesien word.<ref>{{Cite web| url=http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| last=Schubart| first=Friedrich Winfried| title=Die Glocken im Herzogtum Anhalt|place = Dessau |year = 1896| archive-url=https://web.archive.org/web/20160303230928/http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| accessdate=6 April 2014| archive-date=2016-03-03}}</ref> "Struz" of "Strutz" is die Noord-Duitse vorm van die woord "Strauss", wat die moderne Duitse woord vir volstruis is. Van die eerste [[Jode|Joodse]] draers van die van kom van die Joodse kwartier in [[Frankfurt]] tydens die [[Middeleeue]], waar families volgens die naam van die huise wat hulle bewoon het, geken is.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/11304-names-personal| title=Jewish Personal Names| accessdate=6 April 2014}}</ref> Al die huise het name gehad en daaronder was die huis Strauß wat ook 'n afbeelding van 'n volstruis aan die voorkant gehad het.<ref>{{Cite web| url=http://www.judengasse.de/dhtml/F081.htm| title=Infobank Judengassse Frankfurt am Main| accessdate=6 April 2014}}</ref> Nadat [[Napoleon]] in 1808 vanne verpligtend vir belastingdoeleindes gemaak het, het meer Joodse families besluit om die van Straus(s) aan te neem.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14072-straus| title=Straus| accessdate=6 April 2014}}</ref> == Noemenswaardige mense == * [[Adriaan Strauss]] (gebore 1985), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Andries Strauss]] (gebore 1984), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Claude Lévi-Strauss]] (1908-2009), Franse antropoloog * [[Danie Strauss]] (gebore 1946), Suid-Afrikaanse akademikus en filosoof * [[Dominique Strauss-Kahn]] (gebore 1949), Franse politikus * [[Ian Strauss]], Suid-Afrikaanse akteur * [[Jo-Ann Strauss]] (gebore 1981), Suid-Afrikaanse model * [[Johann Strauss I]] (1804-1849), Oostenrykse komponis * [[Johann Strauss II]] (1825-1899), Oostenrykse komponis * [[Josef Strauss]] (1827-1870), Oostenrykse komponis * [[Josh Strauss]] (gebore 1986), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Kim Strauss]] (gebore 1946), Amerikaanse akteur * [[Koos Strauss]] (1900-1990), Suid-Afrikaanse politikus * [[Leo Strauss]] (1899-1973), Amerikaanse filosoof * [[Nicole Strauss]] (gebore 1972), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Peter Strauss]] (gebore 1947), Amerikaanse akteur * [[Pieter Strauss]] (gebore 1960), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Richard Strauss]] (1864-1949), Duitse komponis * [[Robert Strauss (akteur)|Robert Strauss]] (1913-1975), Amerikaanse akteur * [[Rolene Strauss]] (gebore 1992), Suid-Afrikaanse model * [[Tiaan Strauss]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler == Ander gebruike == * [[Strausberg]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Sien ook == * [[Strauss-familie]] {{Van}} 4c2ujizun3yqfougaqlesutxrnfti74 2816369 2816198 2025-06-27T11:13:38Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Afrikaanse vanne]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816369 wikitext text/x-wiki {{Infobox surname |name= Strauss |pronunciation= [[Afrikaans]]: straʊs<br/>[[Duits]]: ʃtʁaʊs<ref>{{citation|last=Wells|first=John C.|year=2008|title=Longman Pronunciation Dictionary|edition=3rd|publisher=Longman|isbn=9781405881180}}</ref> |image= DEU Strausberg COA.svg |caption = 'n Volstruis as simbool van die dorp [[Strausberg]] |region= [[Germanië]] |origin= [[Middelhoogduits]] van [[Ouhoogduits]] strūz |variant = Strauß, Struz, Strutz, Straus, Strause, Struys, Struijs, Struis, Straussman, Strausman |footnotes = }} '''Strauss''', '''Strauß''' of '''Straus''' is 'n algemene [[Germane|Germaanse]] van. Buite [[Duitsland]] en [[Oostenryk]] word Strauß gewoonlik as Strauss geskryf (die letter "[[ß]]" word nie in die Duitssprekende gedeelte van [[Switserland]] gebruik nie). In [[klassieke musiek]] verwys "Strauss" gewoonlik na [[Richard Strauss]] of [[Johann Strauss II]]. Die van word vir ten minste een duisend jaar reeds deur families in die Germaanse area gebruik. Die opperheer van [[Gröna]] gebruik byvoorbeeld die naam Struz en gebruik die afbeelding van 'n [[volstruis]] as sy [[simbool]]. Voorbeelde hiervan kan vandag nog op die duisend-jaar-oue [[Klok|kerkklok]] van daardie dorp gesien word.<ref>{{Cite web| url=http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| last=Schubart| first=Friedrich Winfried| title=Die Glocken im Herzogtum Anhalt|place = Dessau |year = 1896| archive-url=https://web.archive.org/web/20160303230928/http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| accessdate=6 April 2014| archive-date=2016-03-03}}</ref> "Struz" of "Strutz" is die Noord-Duitse vorm van die woord "Strauss", wat die moderne Duitse woord vir volstruis is. Van die eerste [[Jode|Joodse]] draers van die van kom van die Joodse kwartier in [[Frankfurt]] tydens die [[Middeleeue]], waar families volgens die naam van die huise wat hulle bewoon het, geken is.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/11304-names-personal| title=Jewish Personal Names| accessdate=6 April 2014}}</ref> Al die huise het name gehad en daaronder was die huis Strauß wat ook 'n afbeelding van 'n volstruis aan die voorkant gehad het.<ref>{{Cite web| url=http://www.judengasse.de/dhtml/F081.htm| title=Infobank Judengassse Frankfurt am Main| accessdate=6 April 2014}}</ref> Nadat [[Napoleon]] in 1808 vanne verpligtend vir belastingdoeleindes gemaak het, het meer Joodse families besluit om die van Straus(s) aan te neem.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14072-straus| title=Straus| accessdate=6 April 2014}}</ref> == Noemenswaardige mense == * [[Adriaan Strauss]] (gebore 1985), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Andries Strauss]] (gebore 1984), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Claude Lévi-Strauss]] (1908-2009), Franse antropoloog * [[Danie Strauss]] (gebore 1946), Suid-Afrikaanse akademikus en filosoof * [[Dominique Strauss-Kahn]] (gebore 1949), Franse politikus * [[Ian Strauss]], Suid-Afrikaanse akteur * [[Jo-Ann Strauss]] (gebore 1981), Suid-Afrikaanse model * [[Johann Strauss I]] (1804-1849), Oostenrykse komponis * [[Johann Strauss II]] (1825-1899), Oostenrykse komponis * [[Josef Strauss]] (1827-1870), Oostenrykse komponis * [[Josh Strauss]] (gebore 1986), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Kim Strauss]] (gebore 1946), Amerikaanse akteur * [[Koos Strauss]] (1900-1990), Suid-Afrikaanse politikus * [[Leo Strauss]] (1899-1973), Amerikaanse filosoof * [[Nicole Strauss]] (gebore 1972), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Peter Strauss]] (gebore 1947), Amerikaanse akteur * [[Pieter Strauss]] (gebore 1960), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Richard Strauss]] (1864-1949), Duitse komponis * [[Robert Strauss (akteur)|Robert Strauss]] (1913-1975), Amerikaanse akteur * [[Rolene Strauss]] (gebore 1992), Suid-Afrikaanse model * [[Tiaan Strauss]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler == Ander gebruike == * [[Strausberg]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Sien ook == * [[Strauss-familie]] {{Van}} [[Kategorie:Afrikaanse vanne]] 21qgrwe1qyqmxpqpoxnfl9oek732ciy 2816371 2816369 2025-06-27T11:31:54Z Pynappel 70858 [[:Kategorie:Duitse vanne]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816371 wikitext text/x-wiki {{Infobox surname |name= Strauss |pronunciation= [[Afrikaans]]: straʊs<br/>[[Duits]]: ʃtʁaʊs<ref>{{citation|last=Wells|first=John C.|year=2008|title=Longman Pronunciation Dictionary|edition=3rd|publisher=Longman|isbn=9781405881180}}</ref> |image= DEU Strausberg COA.svg |caption = 'n Volstruis as simbool van die dorp [[Strausberg]] |region= [[Germanië]] |origin= [[Middelhoogduits]] van [[Ouhoogduits]] strūz |variant = Strauß, Struz, Strutz, Straus, Strause, Struys, Struijs, Struis, Straussman, Strausman |footnotes = }} '''Strauss''', '''Strauß''' of '''Straus''' is 'n algemene [[Germane|Germaanse]] van. Buite [[Duitsland]] en [[Oostenryk]] word Strauß gewoonlik as Strauss geskryf (die letter "[[ß]]" word nie in die Duitssprekende gedeelte van [[Switserland]] gebruik nie). In [[klassieke musiek]] verwys "Strauss" gewoonlik na [[Richard Strauss]] of [[Johann Strauss II]]. Die van word vir ten minste een duisend jaar reeds deur families in die Germaanse area gebruik. Die opperheer van [[Gröna]] gebruik byvoorbeeld die naam Struz en gebruik die afbeelding van 'n [[volstruis]] as sy [[simbool]]. Voorbeelde hiervan kan vandag nog op die duisend-jaar-oue [[Klok|kerkklok]] van daardie dorp gesien word.<ref>{{Cite web| url=http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| last=Schubart| first=Friedrich Winfried| title=Die Glocken im Herzogtum Anhalt|place = Dessau |year = 1896| archive-url=https://web.archive.org/web/20160303230928/http://www.hfrank.com/hfrank/glocken.htm| accessdate=6 April 2014| archive-date=2016-03-03}}</ref> "Struz" of "Strutz" is die Noord-Duitse vorm van die woord "Strauss", wat die moderne Duitse woord vir volstruis is. Van die eerste [[Jode|Joodse]] draers van die van kom van die Joodse kwartier in [[Frankfurt]] tydens die [[Middeleeue]], waar families volgens die naam van die huise wat hulle bewoon het, geken is.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/11304-names-personal| title=Jewish Personal Names| accessdate=6 April 2014}}</ref> Al die huise het name gehad en daaronder was die huis Strauß wat ook 'n afbeelding van 'n volstruis aan die voorkant gehad het.<ref>{{Cite web| url=http://www.judengasse.de/dhtml/F081.htm| title=Infobank Judengassse Frankfurt am Main| accessdate=6 April 2014}}</ref> Nadat [[Napoleon]] in 1808 vanne verpligtend vir belastingdoeleindes gemaak het, het meer Joodse families besluit om die van Straus(s) aan te neem.<ref>{{Cite web| url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14072-straus| title=Straus| accessdate=6 April 2014}}</ref> == Noemenswaardige mense == * [[Adriaan Strauss]] (gebore 1985), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Andries Strauss]] (gebore 1984), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Claude Lévi-Strauss]] (1908-2009), Franse antropoloog * [[Danie Strauss]] (gebore 1946), Suid-Afrikaanse akademikus en filosoof * [[Dominique Strauss-Kahn]] (gebore 1949), Franse politikus * [[Ian Strauss]], Suid-Afrikaanse akteur * [[Jo-Ann Strauss]] (gebore 1981), Suid-Afrikaanse model * [[Johann Strauss I]] (1804-1849), Oostenrykse komponis * [[Johann Strauss II]] (1825-1899), Oostenrykse komponis * [[Josef Strauss]] (1827-1870), Oostenrykse komponis * [[Josh Strauss]] (gebore 1986), Suid-Afrikaanse rugbyspeler * [[Kim Strauss]] (gebore 1946), Amerikaanse akteur * [[Koos Strauss]] (1900-1990), Suid-Afrikaanse politikus * [[Leo Strauss]] (1899-1973), Amerikaanse filosoof * [[Nicole Strauss]] (gebore 1972), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Peter Strauss]] (gebore 1947), Amerikaanse akteur * [[Pieter Strauss]] (gebore 1960), Suid-Afrikaanse skrywer * [[Richard Strauss]] (1864-1949), Duitse komponis * [[Robert Strauss (akteur)|Robert Strauss]] (1913-1975), Amerikaanse akteur * [[Rolene Strauss]] (gebore 1992), Suid-Afrikaanse model * [[Tiaan Strauss]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler == Ander gebruike == * [[Strausberg]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Sien ook == * [[Strauss-familie]] {{Van}} [[Kategorie:Afrikaanse vanne]] [[Kategorie:Duitse vanne]] kphjlcjrfiq6eip60mub4q5nz98lge3 10 450639 2816182 2025-06-26T20:27:05Z Pynappel 70858 Nuwe bladsy geskep met '<noinclude>{{Redirect|Template:Family name|the hatnote template which explains ethnic surnames|Template:Family name hatnote}}</noinclude><includeonly>{{Inligtingskas4 | headerstyle = background:#ADD8E6 | title = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}} | image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}}} | caption = {{{caption|}}} | label1 = Romani{{#if:{{{romanization|}}}|z|s}}ation | data1 = {{{romanization|{{{romanisa...' 2816182 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Redirect|Template:Family name|the hatnote template which explains ethnic surnames|Template:Family name hatnote}}</noinclude><includeonly>{{Inligtingskas4 | headerstyle = background:#ADD8E6 | title = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}} | image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}}} | caption = {{{caption|}}} | label1 = Romani{{#if:{{{romanization|}}}|z|s}}ation | data1 = {{{romanization|{{{romanisation|}}}}}} | label2 = Pronunciation | data2 = {{{pronunciation|}}} | label3 = Gender | data3 = {{{gender|}}} | label4 = Language(s) | data4 = {{comma separated entries<!-- -->|{{#if:{{{language|}}}|{{#ifexist:{{{language}}} language|[[{{{language}}} language|{{{language}}}]]|{{{language}}} }} }}<!-- -->|{{#if:{{{language2|}}}|{{#ifexist:{{{language2}}} language|[[{{{language2}}} language|{{{language2}}}]]|{{{language2}}} }} }}<!-- -->|{{#if:{{{language3|}}}|{{#ifexist:{{{language3}}} language|[[{{{language3}}} language|{{{language3}}}]]|{{{language3}}} }} }}<!-- -->}} | label5 = [[Name day]] | data5 = {{{name day|{{{nameday|}}}}}} | header6 = {{#if:{{{masculine|}}}{{{feminine|}}}|Other gender}} | label7 = Masculine | data7 = {{{masculine|}}} | label8 = Feminine | data8 = {{{feminine|}}} | header9 = {{#if:{{{languageorigin|}}}{{{origin|}}}{{{derivation|}}}{{{meaning|}}}{{{region|}}}{{{motto|}}}|Origin}} | label10 = Language(s) | data10 = {{{languageorigin|}}} | label11 = Word/name | data11 = {{{origin|}}} | label12 = Derivation | data12 = {{{derivation|}}} | label13 = Meaning | data13 = {{{meaning|}}} | label14 = Region of origin | data14 = {{{region|}}} | label15 = Motto | data15 = {{{motto|}}} | header16 = {{#if:{{{alternative spelling|}}}{{{variant forms|{{{variant|}}}}}}{{{short forms|{{{shortform|}}}}}}{{{nickname|}}}{{{petname|}}}{{{cognate|}}}{{{anglicisation|}}}{{{derivative|}}}{{{derived|}}}{{{usage|}}}{{{related names|}}}{{{see also|{{{seealso|}}}}}}|Other names}} | label17 = Alternative spelling | data17 = {{{alternative spelling|}}} | label18 = Variant form(s) | data18 = {{{variant forms|{{{variant|}}}}}} | label19 = Short form(s) | data19 = {{{short forms|{{{shortform|}}}}}} | label20 = Nickname(s) | data20 = {{{nickname|}}} | label21 = [[Pet name|Pet form]](s) | data21 = {{{petname|}}} | label22 = [[Cognate]](s) | data22 = {{{cognate|}}} | label23 = [[Anglicisation of names|Anglici{{#if:{{{anglicization|}}}|z|s}}ation]](s) | data23 = {{{anglicization|{{{anglicisation|}}}}}} | label24 = Derivative(s) | data24 = {{{derivative|}}} | label25 = Derived | data25 = {{{derived|}}} | label26 = Usage | data26 = {{{usage|}}} | label27 = Related names | data27 = {{{related names|}}} | label28 = See also | data28 = {{{see also|{{{seealso|}}}}}} | label29 = Popularity | data29 = {{#if:{{{popularity|}}}|see [[List of most popular given names|popular names]]}} | belowstyle = border-top: #a2a9b1 1px solid; | below = {{{footnotes|}}} }}</includeonly>{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Category:Pages using infobox name with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview=Page using [[Template:Infobox name]] with unknown parameter "_VALUE_"|ignoreblank=y| alternative spelling | anglicisation | caption | cognate | derivation | derivative | derived | feminine | footnotes | gender | image | image_size | language | language2 | language3 | languageorigin | masculine | meaning | motto | name | name day | nameday | nickname | origin | petname | popularity | pronunciation | region | related names | romanisation | romanization | see also | seealso | short forms | shortform | usage | variant | variant forms }}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude> ncw8dy93e0zx4c6cc2xf8m05lrx3u5b 2816183 2816182 2025-06-26T20:28:31Z Pynappel 70858 2816183 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Redirect|Template:Family name|the hatnote template which explains ethnic surnames|Template:Family name hatnote}}</noinclude><includeonly>{{Inligtingskas4 | headerstyle = background:#ADD8E6 | title = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}} | image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}}} | caption = {{{caption|}}} | label1 = Romani{{#if:{{{romanization|}}}|z|s}}ation | data1 = {{{romanization|{{{romanisation|}}}}}} | label2 = Uitspraak | data2 = {{{pronunciation|}}} | label3 = Gender | data3 = {{{gender|}}} | label4 = Tale | data4 = {{comma separated entries<!-- -->|{{#if:{{{language|}}}|{{#ifexist:{{{language}}} language|[[{{{language}}} language|{{{language}}}]]|{{{language}}} }} }}<!-- -->|{{#if:{{{language2|}}}|{{#ifexist:{{{language2}}} language|[[{{{language2}}} language|{{{language2}}}]]|{{{language2}}} }} }}<!-- -->|{{#if:{{{language3|}}}|{{#ifexist:{{{language3}}} language|[[{{{language3}}} language|{{{language3}}}]]|{{{language3}}} }} }}<!-- -->}} | label5 = [[Name day]] | data5 = {{{name day|{{{nameday|}}}}}} | header6 = {{#if:{{{masculine|}}}{{{feminine|}}}|Other gender}} | label7 = Masculine | data7 = {{{masculine|}}} | label8 = Feminine | data8 = {{{feminine|}}} | header9 = {{#if:{{{languageorigin|}}}{{{origin|}}}{{{derivation|}}}{{{meaning|}}}{{{region|}}}{{{motto|}}}|Origin}} | label10 = Language(s) | data10 = {{{languageorigin|}}} | label11 = Word/name | data11 = {{{origin|}}} | label12 = Derivation | data12 = {{{derivation|}}} | label13 = Meaning | data13 = {{{meaning|}}} | label14 = Region of origin | data14 = {{{region|}}} | label15 = Motto | data15 = {{{motto|}}} | header16 = {{#if:{{{alternative spelling|}}}{{{variant forms|{{{variant|}}}}}}{{{short forms|{{{shortform|}}}}}}{{{nickname|}}}{{{petname|}}}{{{cognate|}}}{{{anglicisation|}}}{{{derivative|}}}{{{derived|}}}{{{usage|}}}{{{related names|}}}{{{see also|{{{seealso|}}}}}}|Other names}} | label17 = Alternative spelling | data17 = {{{alternative spelling|}}} | label18 = Variant form(s) | data18 = {{{variant forms|{{{variant|}}}}}} | label19 = Short form(s) | data19 = {{{short forms|{{{shortform|}}}}}} | label20 = Nickname(s) | data20 = {{{nickname|}}} | label21 = [[Pet name|Pet form]](s) | data21 = {{{petname|}}} | label22 = [[Cognate]](s) | data22 = {{{cognate|}}} | label23 = [[Anglicisation of names|Anglici{{#if:{{{anglicization|}}}|z|s}}ation]](s) | data23 = {{{anglicization|{{{anglicisation|}}}}}} | label24 = Derivative(s) | data24 = {{{derivative|}}} | label25 = Derived | data25 = {{{derived|}}} | label26 = Usage | data26 = {{{usage|}}} | label27 = Related names | data27 = {{{related names|}}} | label28 = See also | data28 = {{{see also|{{{seealso|}}}}}} | label29 = Popularity | data29 = {{#if:{{{popularity|}}}|see [[List of most popular given names|popular names]]}} | belowstyle = border-top: #a2a9b1 1px solid; | below = {{{footnotes|}}} }}</includeonly>{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Category:Pages using infobox name with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview=Page using [[Template:Infobox name]] with unknown parameter "_VALUE_"|ignoreblank=y| alternative spelling | anglicisation | caption | cognate | derivation | derivative | derived | feminine | footnotes | gender | image | image_size | language | language2 | language3 | languageorigin | masculine | meaning | motto | name | name day | nameday | nickname | origin | petname | popularity | pronunciation | region | related names | romanisation | romanization | see also | seealso | short forms | shortform | usage | variant | variant forms }}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude> ftv1j7dul4bcqymcuzwaciytc2izqq6 2816188 2816183 2025-06-26T20:30:20Z Pynappel 70858 Pynappel het bladsy [[Sjabloon:Infobox surname]] na [[Sjabloon:Inligtingskas naam]] geskuif 2816183 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Redirect|Template:Family name|the hatnote template which explains ethnic surnames|Template:Family name hatnote}}</noinclude><includeonly>{{Inligtingskas4 | headerstyle = background:#ADD8E6 | title = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}} | image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}}} | caption = {{{caption|}}} | label1 = Romani{{#if:{{{romanization|}}}|z|s}}ation | data1 = {{{romanization|{{{romanisation|}}}}}} | label2 = Uitspraak | data2 = {{{pronunciation|}}} | label3 = Gender | data3 = {{{gender|}}} | label4 = Tale | data4 = {{comma separated entries<!-- -->|{{#if:{{{language|}}}|{{#ifexist:{{{language}}} language|[[{{{language}}} language|{{{language}}}]]|{{{language}}} }} }}<!-- -->|{{#if:{{{language2|}}}|{{#ifexist:{{{language2}}} language|[[{{{language2}}} language|{{{language2}}}]]|{{{language2}}} }} }}<!-- -->|{{#if:{{{language3|}}}|{{#ifexist:{{{language3}}} language|[[{{{language3}}} language|{{{language3}}}]]|{{{language3}}} }} }}<!-- -->}} | label5 = [[Name day]] | data5 = {{{name day|{{{nameday|}}}}}} | header6 = {{#if:{{{masculine|}}}{{{feminine|}}}|Other gender}} | label7 = Masculine | data7 = {{{masculine|}}} | label8 = Feminine | data8 = {{{feminine|}}} | header9 = {{#if:{{{languageorigin|}}}{{{origin|}}}{{{derivation|}}}{{{meaning|}}}{{{region|}}}{{{motto|}}}|Origin}} | label10 = Language(s) | data10 = {{{languageorigin|}}} | label11 = Word/name | data11 = {{{origin|}}} | label12 = Derivation | data12 = {{{derivation|}}} | label13 = Meaning | data13 = {{{meaning|}}} | label14 = Region of origin | data14 = {{{region|}}} | label15 = Motto | data15 = {{{motto|}}} | header16 = {{#if:{{{alternative spelling|}}}{{{variant forms|{{{variant|}}}}}}{{{short forms|{{{shortform|}}}}}}{{{nickname|}}}{{{petname|}}}{{{cognate|}}}{{{anglicisation|}}}{{{derivative|}}}{{{derived|}}}{{{usage|}}}{{{related names|}}}{{{see also|{{{seealso|}}}}}}|Other names}} | label17 = Alternative spelling | data17 = {{{alternative spelling|}}} | label18 = Variant form(s) | data18 = {{{variant forms|{{{variant|}}}}}} | label19 = Short form(s) | data19 = {{{short forms|{{{shortform|}}}}}} | label20 = Nickname(s) | data20 = {{{nickname|}}} | label21 = [[Pet name|Pet form]](s) | data21 = {{{petname|}}} | label22 = [[Cognate]](s) | data22 = {{{cognate|}}} | label23 = [[Anglicisation of names|Anglici{{#if:{{{anglicization|}}}|z|s}}ation]](s) | data23 = {{{anglicization|{{{anglicisation|}}}}}} | label24 = Derivative(s) | data24 = {{{derivative|}}} | label25 = Derived | data25 = {{{derived|}}} | label26 = Usage | data26 = {{{usage|}}} | label27 = Related names | data27 = {{{related names|}}} | label28 = See also | data28 = {{{see also|{{{seealso|}}}}}} | label29 = Popularity | data29 = {{#if:{{{popularity|}}}|see [[List of most popular given names|popular names]]}} | belowstyle = border-top: #a2a9b1 1px solid; | below = {{{footnotes|}}} }}</includeonly>{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Category:Pages using infobox name with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview=Page using [[Template:Infobox name]] with unknown parameter "_VALUE_"|ignoreblank=y| alternative spelling | anglicisation | caption | cognate | derivation | derivative | derived | feminine | footnotes | gender | image | image_size | language | language2 | language3 | languageorigin | masculine | meaning | motto | name | name day | nameday | nickname | origin | petname | popularity | pronunciation | region | related names | romanisation | romanization | see also | seealso | short forms | shortform | usage | variant | variant forms }}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude> ftv1j7dul4bcqymcuzwaciytc2izqq6 2816192 2816188 2025-06-26T20:34:42Z Pynappel 70858 2816192 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Redirect|Template:Family name|the hatnote template which explains ethnic surnames|Template:Family name hatnote}}</noinclude><includeonly>{{Inligtingskas4 | headerstyle = background:#ADD8E6 | title = {{{name|{{PAGENAMEBASE}}}}} | image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}}} | caption = {{{caption|}}} | label1 = Romani{{#if:{{{romanization|}}}|z|s}}ation | data1 = {{{romanization|{{{romanisation|}}}}}} | label2 = Uitspraak | data2 = {{{pronunciation|}}} | label3 = Gender | data3 = {{{gender|}}} | label4 = Tale | data4 = {{comma separated entries<!-- -->|{{#if:{{{language|}}}|{{#ifexist:{{{language}}} language|[[{{{language}}} language|{{{language}}}]]|{{{language}}} }} }}<!-- -->|{{#if:{{{language2|}}}|{{#ifexist:{{{language2}}} language|[[{{{language2}}} language|{{{language2}}}]]|{{{language2}}} }} }}<!-- -->|{{#if:{{{language3|}}}|{{#ifexist:{{{language3}}} language|[[{{{language3}}} language|{{{language3}}}]]|{{{language3}}} }} }}<!-- -->}} | label5 = [[Name day]] | data5 = {{{name day|{{{nameday|}}}}}} | header6 = {{#if:{{{masculine|}}}{{{feminine|}}}|Other gender}} | label7 = Masculine | data7 = {{{masculine|}}} | label8 = Feminine | data8 = {{{feminine|}}} | header9 = {{#if:{{{languageorigin|}}}{{{origin|}}}{{{derivation|}}}{{{meaning|}}}{{{region|}}}{{{motto|}}}|Oorsprong}} | label10 = Tale | data10 = {{{languageorigin|}}} | label11 = Woord/naam | data11 = {{{origin|}}} | label12 = Derivation | data12 = {{{derivation|}}} | label13 = Meaning | data13 = {{{meaning|}}} | label14 = Streek van oorsprong | data14 = {{{region|}}} | label15 = Motto | data15 = {{{motto|}}} | header16 = {{#if:{{{alternative spelling|}}}{{{variant forms|{{{variant|}}}}}}{{{short forms|{{{shortform|}}}}}}{{{nickname|}}}{{{petname|}}}{{{cognate|}}}{{{anglicisation|}}}{{{derivative|}}}{{{derived|}}}{{{usage|}}}{{{related names|}}}{{{see also|{{{seealso|}}}}}}|Ander name}} | label17 = Alternative spelling | data17 = {{{alternative spelling|}}} | label18 = Variante vorme | data18 = {{{variant forms|{{{variant|}}}}}} | label19 = Short form(s) | data19 = {{{short forms|{{{shortform|}}}}}} | label20 = Nickname(s) | data20 = {{{nickname|}}} | label21 = [[Pet name|Pet form]](s) | data21 = {{{petname|}}} | label22 = [[Cognate]](s) | data22 = {{{cognate|}}} | label23 = [[Anglicisation of names|Anglici{{#if:{{{anglicization|}}}|z|s}}ation]](s) | data23 = {{{anglicization|{{{anglicisation|}}}}}} | label24 = Derivative(s) | data24 = {{{derivative|}}} | label25 = Derived | data25 = {{{derived|}}} | label26 = Usage | data26 = {{{usage|}}} | label27 = Related names | data27 = {{{related names|}}} | label28 = See also | data28 = {{{see also|{{{seealso|}}}}}} | label29 = Popularity | data29 = {{#if:{{{popularity|}}}|see [[List of most popular given names|popular names]]}} | belowstyle = border-top: #a2a9b1 1px solid; | below = {{{footnotes|}}} }}</includeonly>{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{main other|[[Category:Pages using infobox name with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview=Page using [[Template:Infobox name]] with unknown parameter "_VALUE_"|ignoreblank=y| alternative spelling | anglicisation | caption | cognate | derivation | derivative | derived | feminine | footnotes | gender | image | image_size | language | language2 | language3 | languageorigin | masculine | meaning | motto | name | name day | nameday | nickname | origin | petname | popularity | pronunciation | region | related names | romanisation | romanization | see also | seealso | short forms | shortform | usage | variant | variant forms }}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude> gpank28gxu8c9qhivxuimhwx186kxem 10 450640 2816189 2025-06-26T20:30:20Z Pynappel 70858 Pynappel het bladsy [[Sjabloon:Infobox surname]] na [[Sjabloon:Inligtingskas naam]] geskuif 2816189 wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Sjabloon:Inligtingskas naam]] 0oi2sagsi3fbidej66ni9krr1o2lwiu 0 450641 2816211 2025-06-26T20:59:32Z Pynappel 70858 Nuwe bladsy geskep met ''''Maletswai''' kan verwys na: * [[Maletswai Plaaslike Munisipaliteit]], 'n voormalige munisipaliteit in Suid-Afrika * [[Aliwal-Noord]], amptelik bekend as Maletswai in Xhosa {{Dubbelsinnig}}' 2816211 wikitext text/x-wiki '''Maletswai''' kan verwys na: * [[Maletswai Plaaslike Munisipaliteit]], 'n voormalige munisipaliteit in Suid-Afrika * [[Aliwal-Noord]], amptelik bekend as Maletswai in Xhosa {{Dubbelsinnig}} eak45jk8gm4v1xoyj38x3zwri78etp9 2816212 2816211 2025-06-26T21:26:54Z Pynappel 70858 2816212 wikitext text/x-wiki '''Maletswai''' kan verwys na: * [[Maletswai Plaaslike Munisipaliteit]], 'n voormalige munisipaliteit in Suid-Afrika * [[Aliwal-Noord]], 'n dorp in Suid-Afrika, amptelik bekend as Maletswai in Xhosa {{Dubbelsinnig}} dnah5h0qks692znmae4loehk6ynujjm 14 450642 2816214 2025-06-26T21:29:58Z Pynappel 70858 Nuwe bladsy geskep met '{{Broodkrummels}} [[Kategorie:Alumni volgens universiteit of kollege in Suid-Afrika]]' 2816214 wikitext text/x-wiki {{Broodkrummels}} [[Kategorie:Alumni volgens universiteit of kollege in Suid-Afrika]] fkysuorpevruxxzm92rjdrfhfj0o8pl 14 450643 2816241 2025-06-26T21:36:50Z Pynappel 70858 Nuwe bladsy geskep met '{{Broodkrummels}} [[Kategorie:Alumni volgens hoërskool in die Wes-Kaap]]' 2816241 wikitext text/x-wiki {{Broodkrummels}} [[Kategorie:Alumni volgens hoërskool in die Wes-Kaap]] oxjcd45k74lwnwufkf053vtxnswv8ra 0 450644 2816284 2025-06-27T01:15:47Z Vryheidsfront Minus 188698 Nuwe bladsy geskep met '{{Infobox football biography | name = Emmanuel Petit | image = [[Lêer:Emmanuel Petit.jpg|220px]] | caption = Petit in 2005 | fullname = Emmanuel Laurent Petit<ref>{{cite web |url=https://entreprises.lefigaro.fr/masky-75/entreprise-537865131 |title=Masky (75004) |website=Figaro Entreprises |date=20 February 2025 |access-date=22 February 2025 |language=fr}}<br />{{cite web |url=https://dirigeants.bfmtv.com/Emmanuel-PETIT-3018324/ |title=Emmanuel Petit |website=BFM Bu...' 2816284 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Emmanuel Petit | image = [[Lêer:Emmanuel Petit.jpg|220px]] | caption = Petit in 2005 | fullname = Emmanuel Laurent Petit<ref>{{cite web |url=https://entreprises.lefigaro.fr/masky-75/entreprise-537865131 |title=Masky (75004) |website=Figaro Entreprises |date=20 February 2025 |access-date=22 February 2025 |language=fr}}<br />{{cite web |url=https://dirigeants.bfmtv.com/Emmanuel-PETIT-3018324/ |title=Emmanuel Petit |website=BFM Business |publisher=NextInteractive |archive-url=https://web.archive.org/web/20201228010416/https://dirigeants.bfmtv.com/Emmanuel-PETIT-3018324/ |archive-date=28 December 2020 |language=fr}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|1970|9|22|df=y}}<ref>{{Hugman|15668|access-date=28 December 2020}}</ref> | birth_place = [[Dieppe]], Frankryk | height = 1,85 m | position = Middelvelder, verdedigende middelvelder | youthyears1 = 1977–1985 | youthclubs1 = Arques-la-Bataille | youthyears2 = 1985–1989 | youthclubs2 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | years1 = 1988–1997 | clubs1 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | caps1 = 222 | goals1 = 4 | years2 = 1997–2000 | clubs2 = [[Arsenal F.C.|Arsenal]] | caps2 = 85 | goals2 = 9 | years3 = 2000–2001 | clubs3 = [[FC Barcelona|Barcelona]] | caps3 = 23 | goals3 = 1 | years4 = 2001–2004 | clubs4 = [[Chelsea FC|Chelsea]] | caps4 = 55 | goals4 = 2 | totalcaps = 385 | totalgoals = 16 | nationalyears1 = 1990–2003 | nationalteam1 = [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] | nationalcaps1 = 63 | nationalgoals1 = 6 }} '''Emmanuel Laurent Petit''' (Franse uitspraak: [emanɥɛl lɔʁɑ̃ pəti]; gebore 22 September 1970) is ’n voormalige Franse professionele sokkerspeler wat as ’n verdedigende middelveldspeler op klubvlak vir Arsenal, Barcelona, Monaco en Chelsea gespeel het. Hy het Frankryk op internasionale vlak verteenwoordig in twee FIFA Wêreldbekertoernooie en twee UEFA Europese Kampioenskappe; hy het die derde doel aangeteken in Frankryk se 3–0 oorwinning in die 1998 FIFA Wêreldbeker-eindstryd en was ook ’n lid van die Franse span wat UEFA Euro 2000 gewen het. Hy was bekend vir sy sterk verdedigende vermoëns, insluitend duik, onderskep en dekking, asook sy passaanslag en vermoë om spel van verdediging na aanval oor te skakel. Hoewel sy swak voet ’n geringe beperking was, is sy algehele spel hoog aangeslaan. Hoewel hy in staat was om as ’n verdediger te speel, het Petit meestal as ’n verdedigende middelveldspeler deur sy loopbaan gespeel, en was hy bekend vir sy energie, werkvermoë, sterkte, duikvermoë, lugvermoë en posisionele intelligensie in hierdie posisie, asook vir sy elegansie, sy passaanslag, en sy vermoë om van afstand met sy linkervoet aan te teken; gevolglik was hy nie net in staat om aanvalle te breek nie, maar ook om spel in die middelveld te dikteer, kanse vir spanmaats te skep, en selfs doelwitte aan te teken.<ref>{{cite web |url=https://www.fourfourtwo.com/us/features/why-blaise-matuidi-key-player-frances-world-cup-hopes |title=Why Blaise Matuidi is the key player for France's World Cup hopes |publisher=fourfourtwo.com |last1=Eastham |first1=James |date=6 June 2014 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.skysports.com/football/news/11938/8984556/my-career-emmanuel-petit |title=My Career: Emmanuel Petit |publisher=Sky Sports |last1=Fraser |first1=Peter |date=18 November 2013 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.arsenal.com/history/gunners-greatest-players-22.-emmanuel-petit |title=Greatest 50 Players - 22. Emmanuel Petit |publisher=www.arsenal.com |date=1 June 2017 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.fourfourtwo.com/gallery/premier-leagues-100-best-foreigners-ever |title=The Premier League's 100 best foreigners... EVER |publisher=FourFourTwo |last1=Lea |first1=Greg |date=30 September 2017 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref name="zonal marking">{{cite book |last1=Cox |first1=Michael W. |title=Zonal Marking: From Ajax to Zidane, the Making of Modern Soccer |date=2019 |publisher=Bold Type Books |isbn=978-1-56858-932-9 |url=https://books.google.com/books?id=EvJzDwAAQBAJ&q=christian+karembeu+stamina&pg=PT177 |access-date=21 February 2021 |language=en}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Petit, Emmanuel}} [[Kategorie:Franse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1970]] [[Kategorie:Lewende mense]] 26sv0zcgd7lt2d45lmqtlhl4x9bxnfm 2816285 2816284 2025-06-27T01:16:13Z Vryheidsfront Minus 188698 2816285 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Emmanuel Petit | image = [[Lêer:Emmanuel Petit.jpg|220px]] | caption = Petit in 2005 | fullname = Emmanuel Laurent Petit<ref>{{cite web |url=https://entreprises.lefigaro.fr/masky-75/entreprise-537865131 |title=Masky (75004) |website=Figaro Entreprises |date=20 February 2025 |access-date=22 February 2025 |language=fr}}<br />{{cite web |url=https://dirigeants.bfmtv.com/Emmanuel-PETIT-3018324/ |title=Emmanuel Petit |website=BFM Business |publisher=NextInteractive |archive-url=https://web.archive.org/web/20201228010416/https://dirigeants.bfmtv.com/Emmanuel-PETIT-3018324/ |archive-date=28 December 2020 |language=fr}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|1970|9|22|df=y}} | birth_place = [[Dieppe]], Frankryk | height = 1,85 m | position = Middelvelder, verdedigende middelvelder | youthyears1 = 1977–1985 | youthclubs1 = Arques-la-Bataille | youthyears2 = 1985–1989 | youthclubs2 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | years1 = 1988–1997 | clubs1 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | caps1 = 222 | goals1 = 4 | years2 = 1997–2000 | clubs2 = [[Arsenal F.C.|Arsenal]] | caps2 = 85 | goals2 = 9 | years3 = 2000–2001 | clubs3 = [[FC Barcelona|Barcelona]] | caps3 = 23 | goals3 = 1 | years4 = 2001–2004 | clubs4 = [[Chelsea FC|Chelsea]] | caps4 = 55 | goals4 = 2 | totalcaps = 385 | totalgoals = 16 | nationalyears1 = 1990–2003 | nationalteam1 = [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] | nationalcaps1 = 63 | nationalgoals1 = 6 }} '''Emmanuel Laurent Petit''' (Franse uitspraak: [emanɥɛl lɔʁɑ̃ pəti]; gebore 22 September 1970) is ’n voormalige Franse professionele sokkerspeler wat as ’n verdedigende middelveldspeler op klubvlak vir Arsenal, Barcelona, Monaco en Chelsea gespeel het. Hy het Frankryk op internasionale vlak verteenwoordig in twee FIFA Wêreldbekertoernooie en twee UEFA Europese Kampioenskappe; hy het die derde doel aangeteken in Frankryk se 3–0 oorwinning in die 1998 FIFA Wêreldbeker-eindstryd en was ook ’n lid van die Franse span wat UEFA Euro 2000 gewen het. Hy was bekend vir sy sterk verdedigende vermoëns, insluitend duik, onderskep en dekking, asook sy passaanslag en vermoë om spel van verdediging na aanval oor te skakel. Hoewel sy swak voet ’n geringe beperking was, is sy algehele spel hoog aangeslaan. Hoewel hy in staat was om as ’n verdediger te speel, het Petit meestal as ’n verdedigende middelveldspeler deur sy loopbaan gespeel, en was hy bekend vir sy energie, werkvermoë, sterkte, duikvermoë, lugvermoë en posisionele intelligensie in hierdie posisie, asook vir sy elegansie, sy passaanslag, en sy vermoë om van afstand met sy linkervoet aan te teken; gevolglik was hy nie net in staat om aanvalle te breek nie, maar ook om spel in die middelveld te dikteer, kanse vir spanmaats te skep, en selfs doelwitte aan te teken.<ref>{{cite web |url=https://www.fourfourtwo.com/us/features/why-blaise-matuidi-key-player-frances-world-cup-hopes |title=Why Blaise Matuidi is the key player for France's World Cup hopes |publisher=fourfourtwo.com |last1=Eastham |first1=James |date=6 June 2014 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.skysports.com/football/news/11938/8984556/my-career-emmanuel-petit |title=My Career: Emmanuel Petit |publisher=Sky Sports |last1=Fraser |first1=Peter |date=18 November 2013 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.arsenal.com/history/gunners-greatest-players-22.-emmanuel-petit |title=Greatest 50 Players - 22. Emmanuel Petit |publisher=www.arsenal.com |date=1 June 2017 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.fourfourtwo.com/gallery/premier-leagues-100-best-foreigners-ever |title=The Premier League's 100 best foreigners... EVER |publisher=FourFourTwo |last1=Lea |first1=Greg |date=30 September 2017 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref name="zonal marking">{{cite book |last1=Cox |first1=Michael W. |title=Zonal Marking: From Ajax to Zidane, the Making of Modern Soccer |date=2019 |publisher=Bold Type Books |isbn=978-1-56858-932-9 |url=https://books.google.com/books?id=EvJzDwAAQBAJ&q=christian+karembeu+stamina&pg=PT177 |access-date=21 February 2021 |language=en}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Petit, Emmanuel}} [[Kategorie:Franse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1970]] [[Kategorie:Lewende mense]] jeatqgrk67znqpqm0jflukgfrt20hql 2816286 2816285 2025-06-27T01:20:20Z Vryheidsfront Minus 188698 2816286 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Emmanuel Petit | image = [[Lêer:Emmanuel Petit.jpg|220px]] | caption = Petit in 2005 | fullname = Emmanuel Laurent Petit<ref>{{cite web |url=https://entreprises.lefigaro.fr/masky-75/entreprise-537865131 |title=Masky (75004) |website=Figaro Entreprises |date=20 February 2025 |access-date=22 February 2025 |language=fr}}<br />{{cite web |url=https://dirigeants.bfmtv.com/Emmanuel-PETIT-3018324/ |title=Emmanuel Petit |website=BFM Business |publisher=NextInteractive |archive-url=https://web.archive.org/web/20201228010416/https://dirigeants.bfmtv.com/Emmanuel-PETIT-3018324/ |archive-date=28 December 2020 |language=fr}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|1970|9|22|df=y}} | birth_place = [[Dieppe]], Frankryk | height = 1,85 m | position = Middelvelder, verdedigende middelvelder | youthyears1 = 1977–1985 | youthclubs1 = Arques-la-Bataille | youthyears2 = 1985–1989 | youthclubs2 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | years1 = 1988–1997 | clubs1 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | caps1 = 222 | goals1 = 4 | years2 = 1997–2000 | clubs2 = [[Arsenal F.C.|Arsenal]] | caps2 = 85 | goals2 = 9 | years3 = 2000–2001 | clubs3 = [[FC Barcelona|Barcelona]] | caps3 = 23 | goals3 = 1 | years4 = 2001–2004 | clubs4 = [[Chelsea FC|Chelsea]] | caps4 = 55 | goals4 = 2 | totalcaps = 385 | totalgoals = 16 | nationalyears1 = 1990–2003 | nationalteam1 = [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] | nationalcaps1 = 63 | nationalgoals1 = 6 }} '''Emmanuel Laurent Petit''' ([[Fraans|Franse]] uitspraak: [emanɥɛl lɔʁɑ̃ pəti]; gebore [[22 September]] [[1970]]) is ’n voormalige [[Frankryk|Franse]] professionele [[sokkerspeler]] wat as ’n verdedigende middelveldspeler op klubvlak vir [[Arsenal F.C.|Arsenal]], [[FC Barcelona|Barcelona]], [[AS Monaco|Monaco]] en [[Chelsea FC|Chelsea]] gespeel het. Hy het Frankryk op internasionale vlak verteenwoordig in twee FIFA Wêreldbekertoernooie en twee [[UEFA Europa-beker|Europese Kampioenskappe]]; hy het die derde doel aangeteken in Frankryk se 3–0 oorwinning in die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998 FIFA Wêreldbeker]]-eindstryd en was ook ’n lid van die Franse span wat die Europese Kampionskap in 2000 gewen het. Hy was bekend vir sy sterk verdedigende vermoëns, insluitend duik, onderskep en dekking, asook sy passaanslag en vermoë om spel van verdediging na aanval oor te skakel. Hoewel sy swak voet ’n geringe beperking was, is sy algehele spel hoog aangeslaan. Hoewel hy in staat was om as ’n verdediger te speel, het Petit meestal as ’n verdedigende middelveldspeler deur sy loopbaan gespeel, en was hy bekend vir sy energie, werkvermoë, sterkte, duikvermoë, lugvermoë en posisionele intelligensie in hierdie posisie, asook vir sy elegansie, sy passaanslag, en sy vermoë om van afstand met sy linkervoet aan te teken; gevolglik was hy nie net in staat om aanvalle te breek nie, maar ook om spel in die middelveld te dikteer, kanse vir spanmaats te skep, en selfs doelwitte aan te teken.<ref>{{cite web |url=https://www.fourfourtwo.com/us/features/why-blaise-matuidi-key-player-frances-world-cup-hopes |title=Why Blaise Matuidi is the key player for France's World Cup hopes |publisher=fourfourtwo.com |last1=Eastham |first1=James |date=6 June 2014 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.skysports.com/football/news/11938/8984556/my-career-emmanuel-petit |title=My Career: Emmanuel Petit |publisher=Sky Sports |last1=Fraser |first1=Peter |date=18 November 2013 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.arsenal.com/history/gunners-greatest-players-22.-emmanuel-petit |title=Greatest 50 Players - 22. Emmanuel Petit |publisher=www.arsenal.com |date=1 June 2017 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.fourfourtwo.com/gallery/premier-leagues-100-best-foreigners-ever |title=The Premier League's 100 best foreigners... EVER |publisher=FourFourTwo |last1=Lea |first1=Greg |date=30 September 2017 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref name="zonal marking">{{cite book |last1=Cox |first1=Michael W. |title=Zonal Marking: From Ajax to Zidane, the Making of Modern Soccer |date=2019 |publisher=Bold Type Books |isbn=978-1-56858-932-9 |url=https://books.google.com/books?id=EvJzDwAAQBAJ&q=christian+karembeu+stamina&pg=PT177 |access-date=21 February 2021 |language=en}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Petit, Emmanuel}} [[Kategorie:Franse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1970]] [[Kategorie:Lewende mense]] rqztbo9tqg13on0352aoz7lkvs9k67x 2816287 2816286 2025-06-27T01:20:39Z Vryheidsfront Minus 188698 2816287 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Emmanuel Petit | image = [[Lêer:Emmanuel Petit.jpg|220px]] | caption = Petit in 2005 | fullname = Emmanuel Laurent Petit<ref>{{cite web |url=https://entreprises.lefigaro.fr/masky-75/entreprise-537865131 |title=Masky (75004) |website=Figaro Entreprises |date=20 February 2025 |access-date=22 February 2025 |language=fr}}<br />{{cite web |url=https://dirigeants.bfmtv.com/Emmanuel-PETIT-3018324/ |title=Emmanuel Petit |website=BFM Business |publisher=NextInteractive |archive-url=https://web.archive.org/web/20201228010416/https://dirigeants.bfmtv.com/Emmanuel-PETIT-3018324/ |archive-date=28 December 2020 |language=fr}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|1970|9|22|df=y}} | birth_place = [[Dieppe]], Frankryk | height = 1,85 m | position = Middelvelder, verdedigende middelvelder | youthyears1 = 1977–1985 | youthclubs1 = Arques-la-Bataille | youthyears2 = 1985–1989 | youthclubs2 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | years1 = 1988–1997 | clubs1 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | caps1 = 222 | goals1 = 4 | years2 = 1997–2000 | clubs2 = [[Arsenal F.C.|Arsenal]] | caps2 = 85 | goals2 = 9 | years3 = 2000–2001 | clubs3 = [[FC Barcelona|Barcelona]] | caps3 = 23 | goals3 = 1 | years4 = 2001–2004 | clubs4 = [[Chelsea FC|Chelsea]] | caps4 = 55 | goals4 = 2 | totalcaps = 385 | totalgoals = 16 | nationalyears1 = 1990–2003 | nationalteam1 = [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] | nationalcaps1 = 63 | nationalgoals1 = 6 }} '''Emmanuel Laurent Petit''' ([[Frans|Franse]] uitspraak: [emanɥɛl lɔʁɑ̃ pəti]; gebore [[22 September]] [[1970]]) is ’n voormalige [[Frankryk|Franse]] professionele [[sokkerspeler]] wat as ’n verdedigende middelveldspeler op klubvlak vir [[Arsenal F.C.|Arsenal]], [[FC Barcelona|Barcelona]], [[AS Monaco|Monaco]] en [[Chelsea FC|Chelsea]] gespeel het. Hy het Frankryk op internasionale vlak verteenwoordig in twee FIFA Wêreldbekertoernooie en twee [[UEFA Europa-beker|Europese Kampioenskappe]]; hy het die derde doel aangeteken in Frankryk se 3–0 oorwinning in die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998 FIFA Wêreldbeker]]-eindstryd en was ook ’n lid van die Franse span wat die Europese Kampionskap in 2000 gewen het. Hy was bekend vir sy sterk verdedigende vermoëns, insluitend duik, onderskep en dekking, asook sy passaanslag en vermoë om spel van verdediging na aanval oor te skakel. Hoewel sy swak voet ’n geringe beperking was, is sy algehele spel hoog aangeslaan. Hoewel hy in staat was om as ’n verdediger te speel, het Petit meestal as ’n verdedigende middelveldspeler deur sy loopbaan gespeel, en was hy bekend vir sy energie, werkvermoë, sterkte, duikvermoë, lugvermoë en posisionele intelligensie in hierdie posisie, asook vir sy elegansie, sy passaanslag, en sy vermoë om van afstand met sy linkervoet aan te teken; gevolglik was hy nie net in staat om aanvalle te breek nie, maar ook om spel in die middelveld te dikteer, kanse vir spanmaats te skep, en selfs doelwitte aan te teken.<ref>{{cite web |url=https://www.fourfourtwo.com/us/features/why-blaise-matuidi-key-player-frances-world-cup-hopes |title=Why Blaise Matuidi is the key player for France's World Cup hopes |publisher=fourfourtwo.com |last1=Eastham |first1=James |date=6 June 2014 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.skysports.com/football/news/11938/8984556/my-career-emmanuel-petit |title=My Career: Emmanuel Petit |publisher=Sky Sports |last1=Fraser |first1=Peter |date=18 November 2013 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.arsenal.com/history/gunners-greatest-players-22.-emmanuel-petit |title=Greatest 50 Players - 22. Emmanuel Petit |publisher=www.arsenal.com |date=1 June 2017 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.fourfourtwo.com/gallery/premier-leagues-100-best-foreigners-ever |title=The Premier League's 100 best foreigners... EVER |publisher=FourFourTwo |last1=Lea |first1=Greg |date=30 September 2017 |access-date=21 February 2021 }}</ref><ref name="zonal marking">{{cite book |last1=Cox |first1=Michael W. |title=Zonal Marking: From Ajax to Zidane, the Making of Modern Soccer |date=2019 |publisher=Bold Type Books |isbn=978-1-56858-932-9 |url=https://books.google.com/books?id=EvJzDwAAQBAJ&q=christian+karembeu+stamina&pg=PT177 |access-date=21 February 2021 |language=en}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Petit, Emmanuel}} [[Kategorie:Franse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1970]] [[Kategorie:Lewende mense]] oxamos3moeqh0tr7ys1jnq22hl5eq49 0 450645 2816288 2025-06-27T01:37:35Z Vryheidsfront Minus 188698 Nuwe bladsy geskep met '{{Infobox football biography | name = Boudewijn Zenden | image = [[Lêer:Zenden (cropped).jpg|220px]] | image_size = | caption = Zenden speel vir [[Liverpool FC|Liverpool]] in 2005 | full_name = Boudewijn Zenden<ref>{{cite web |url=http://www.premierleague.com/staticFiles/62/69/0,,12306~158050,00.pdf |title=Premier League clubs submit squad lists |publisher=Premier League |date=1 February 2011 |page=32 |archive-url=https://web.archive.org/web/201...' 2816288 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Boudewijn Zenden | image = [[Lêer:Zenden (cropped).jpg|220px]] | image_size = | caption = Zenden speel vir [[Liverpool FC|Liverpool]] in 2005 | full_name = Boudewijn Zenden<ref>{{cite web |url=http://www.premierleague.com/staticFiles/62/69/0,,12306~158050,00.pdf |title=Premier League clubs submit squad lists |publisher=Premier League |date=1 February 2011 |page=32 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110304053618/http://www.premierleague.com/staticFiles/62/69/0,,12306~158050,00.pdf |archive-date=4 March 2011}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|1976|8|15|df=y}}<ref name=Hugman>{{Hugman|21931|Bolo Zenden|access-date=2 February 2020}}</ref> | birth_place = [[Maastricht]], Nederland | height = 1,73 m<ref>{{cite web |url=https://www.premierleague.com/players/2056/Boudewijn-Zenden/overview |title=Boudewijn Zenden: Overview |publisher=Premier League |access-date=2 February 2020}}</ref> | position = Middelveldspeler | currentclub = | youthyears1 = 1985–1987 |youthclubs1 = [[MVV Maastricht|MVV]] | youthyears2 = 1987–1993 |youthclubs2 = [[PSV Eindhoven|PSV]] | years1 = 1993–1998 |clubs1 = [[PSV Eindhoven|PSV]] |caps1 = 112 |goals1 = 32 | years2 = 1998–2001 |clubs2 = [[FC Barcelona|Barcelona]] |caps2 = 64 |goals2 = 2 | years3 = 2001–2004 |clubs3 = [[Chelsea FC|Chelsea]] |caps3 = 43 |goals3 = 4 | years4 = 2003–2004 |clubs4 = → [[Middlesbrough F.C.|Middlesbrough]] (loan) |caps4 = 31 |goals4 = 4 | years5 = 2004–2005 |clubs5 = [[Middlesbrough F.C.|Middlesbrough]] |caps5 = 36 |goals5 = 5 | years6 = 2005–2007 |clubs6 = [[Liverpool FC|Liverpool]] |caps6 = 23 |goals6 = 2 | years7 = 2007–2009 |clubs7 = [[Olympique de Marseille|Marseille]] |caps7 = 54 |goals7 = 6 | years8 = 2009–2011 |clubs8 = [[Sunderland A.F.C.|Sunderland]] |caps8 = 47 |goals8 = 4 | totalcaps = 410 |totalgoals = 59 | nationalyears1 = 1997–2004 |nationalteam1 = [[Nederlandse nasionale sokkerspan|Nederland]] |nationalcaps1 = 54 |nationalgoals1 = 7 | manageryears1 = 2012–2013 |managerclubs1 = [[Chelsea FC|Chelsea]] (assistent) | manageryears2 = 2013–2015 |managerclubs2 = [[Jong PSV]] (assistent) }} '''Boudewijn Zenden''' (gebore [[15 Augustus]] [[1976]]), ook bekend onder sy bynaam '''Bolo''', is ’n voormalige [[Nederland|Nederlandse]] sokkerspeler wat as ’n linkervleuel of aanvallende middelveldspeler gespeel het.<ref>{{cite web|url=https://www.planetfootball.com/in-depth/bolo-zenden-recalls-his-varied-career-barca-boro-liverpool-sunderland/|title=Bolo Zenden recalls his varied career: Barca, Boro, Liverpool, Sunderland|website=Planet Football|date=10 April 2019|access-date=24 March 2020}}</ref> Zenden is in 1997 aangewys as die Nederlandse Sokker Talent van die Jaar en het vir vier spanne in die Engelse [[Premier League]] gespeel, met ’n totaal van 180 wedstryde en 19 doele. Hy het ook in die hoogste ligas van Nederland, Spanje en Frankryk gespeel, vir onderskeidelik [[PSV Eindhoven|PSV]], [[FC Barcelona|Barcelona]] en [[Olympique de Marseille|Marseille]]. Op internasionale vlak het Zenden 54 wedstryde vir [[Nederlandse nasionale sokkerspan|Nederland]] gespeel en sewe doele aangeteken. Hy het "Oranje" verteenwoordig by twee [[UEFA Europa-beker|Europese Kampioenskappe]] en die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998 FIFA Wêreldbeker]]. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Zenden, Boudewijn}} [[Kategorie:Nederlandse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1976]] [[Kategorie:Lewende mense]] 384vuypdokor1921wdk4mjgfxgsrguf 0 450646 2816289 2025-06-27T01:52:49Z Vryheidsfront Minus 188698 Nuwe bladsy geskep met ''''Robert Prosinečki''' ([[Kroaties|Kroatiese]] uitspraak: [rǒbert prosinětʃkiː]; gebore [[12 Januarie]] [[1969]]) is ’n professionele [[Sokker|sokkerafrigter]] en voormalige speler wat as ’n middelveldspeler gespeel het. Hy is in [[Wes-Duitsland]] gebore, en het internasionaal vir Joego-Slawië en later vir [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] gespeel. Hy is tans die hoofafrigter van die [[Montenegro|Montenegrynse]] nasionale span. Vroeg in sy loop...' 2816289 wikitext text/x-wiki '''Robert Prosinečki''' ([[Kroaties|Kroatiese]] uitspraak: [rǒbert prosinětʃkiː]; gebore [[12 Januarie]] [[1969]]) is ’n professionele [[Sokker|sokkerafrigter]] en voormalige speler wat as ’n middelveldspeler gespeel het. Hy is in [[Wes-Duitsland]] gebore, en het internasionaal vir Joego-Slawië en later vir [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] gespeel. Hy is tans die hoofafrigter van die [[Montenegro|Montenegrynse]] nasionale span. Vroeg in sy loopbaan was hy deel van die [[Rooi Ster Belgrado]]-span wat drie Joego-Slawiese Eerste Liga-titels gewen het, asook die [[UEFA Champions League|Europabeker]] in 1991. Prosinečki het verskeie jare in Spanje deurgebring en vir mededingers [[Real Madrid]] en [[FC Barcelona|Barcelona]] gespeel, asook vir Oviedo en Sevilla. Later in sy loopbaan het hy drie Kroatiese ligatitels met Dinamo Zagreb gewen, en het ook in België, Engeland en Slowenië gespeel. Internasionaal is Prosinečki aangewys as die beste speler toe Joego-Slawië die 1987 FIFA Wêreldjeugkampioenskap gewen het, en was hy naaswenner met die o/21-span by die 1990 Europese Kampioenskap. Hy is ook aangewys as Beste Jong Speler by die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1990|1990 FIFA Wêreldbeker]]. Hy het 49 wedstryde vir [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] gespeel tussen 1994 en 2002, en het deelgeneem aan die Europese Kampionskap in 1996, sowel as die Wêreldbekertoernooie van [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998]] en [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2002|2002]], en het gehelp om die span tot ’n derde plek in 1998 te lei. Na sy aktiewe sokkerloopbaan het Prosinečki van 2006 tot 2010 as assistentafrigter van die Kroasië nasionale span gewerk, voordat hy in Desember 2010 as hoofafrigter van Rooi Ster Belgrado aangestel is. Hy het die klub in 2012 verlaat en twee maande later by die Turkse klub Kayserispor aangesluit. Internasionaal was hy ook hoofafrigter van die [[Azerbeidjanse nasionale sokkerspan|Azerbeidjanse nasionale span]] van 2014 tot 2017 en van Bosnië en Herzegowina van 2018 tot 2019. Daarna het hy weer Kayserispor, Denizlispor, Olimpija Ljubljana en Rudeš afgerig. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Prosinečki, Robert}} [[Kategorie:Kroatiese sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1969]] [[Kategorie:Lewende mense]] 9hbikducy192p8x3cw41292a0pmsr1w 2816290 2816289 2025-06-27T01:56:37Z Vryheidsfront Minus 188698 2816290 wikitext text/x-wiki '''Robert Prosinečki''' ([[Kroaties|Kroatiese]] uitspraak: [rǒbert prosinětʃkiː]; gebore [[12 Januarie]] [[1969]]) is ’n professionele [[Sokker|sokkerafrigter]] en voormalige speler wat as ’n middelveldspeler gespeel het. Hy is in [[Wes-Duitsland]] gebore, en het internasionaal vir Joego-Slawië en later vir [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] gespeel.<ref name="storiedicalcio">{{cite web |url=https://storiedicalcio.altervista.org/blog/stella_rossa_1991.html |title=Crvena Zvezda 1991: una Stella Rossa nel cielo |publisher=storiedicalcio.altervista.org |language=it |last1=Gori |first1=Alessandro |date=December 2015 |access-date=14 July 2019 }}</ref><ref>{{cite web|url=https://es.paperblog.com/futbolistas-de-leyenda-robert-prosinecki-358192/|title=Futbolistas de Leyenda: Robert Prosinecki|publisher=es.paperblog.com |date=10 December 2010 |access-date=6 January 2018}}</ref><ref name="BR">{{cite web |url=https://bleacherreport.com/articles/2045208-where-does-luka-modric-rank-among-croatias-greatest-midfielders#slide9 |title=Where Does Luka Modric Rank Among Croatia's Greatest Midfielders? |website=Bleacher Report |last1=Holiga |first1=Aleksandar |date=29 April 2014 |access-date=14 July 2019 }}</ref> Hy is tans die hoofafrigter van die [[Montenegro|Montenegrynse]] nasionale span. Vroeg in sy loopbaan was hy deel van die [[Rooi Ster Belgrado]]-span wat drie Joego-Slawiese Eerste Liga-titels gewen het, asook die [[UEFA Champions League|Europabeker]] in 1991. Prosinečki het verskeie jare in Spanje deurgebring en vir mededingers [[Real Madrid]] en [[FC Barcelona|Barcelona]] gespeel, asook vir Oviedo en Sevilla. Later in sy loopbaan het hy drie Kroatiese ligatitels met Dinamo Zagreb gewen, en het ook in België, Engeland en Slowenië gespeel. Internasionaal is Prosinečki aangewys as die beste speler toe Joego-Slawië die 1987 FIFA Wêreldjeugkampioenskap gewen het, en was hy naaswenner met die o/21-span by die 1990 Europese Kampioenskap. Hy is ook aangewys as Beste Jong Speler by die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1990|1990 FIFA Wêreldbeker]]. Hy het 49 wedstryde vir [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] gespeel tussen 1994 en 2002, en het deelgeneem aan die Europese Kampionskap in 1996, sowel as die Wêreldbekertoernooie van [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998]] en [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2002|2002]], en het gehelp om die span tot ’n derde plek in 1998 te lei. Na sy aktiewe sokkerloopbaan het Prosinečki van 2006 tot 2010 as assistentafrigter van die Kroasië nasionale span gewerk, voordat hy in Desember 2010 as hoofafrigter van Rooi Ster Belgrado aangestel is. Hy het die klub in 2012 verlaat en twee maande later by die Turkse klub Kayserispor aangesluit. Internasionaal was hy ook hoofafrigter van die [[Azerbeidjanse nasionale sokkerspan|Azerbeidjanse nasionale span]] van 2014 tot 2017 en van Bosnië en Herzegowina van 2018 tot 2019. Daarna het hy weer Kayserispor, Denizlispor, Olimpija Ljubljana en Rudeš afgerig. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Prosinečki, Robert}} [[Kategorie:Kroatiese sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1969]] [[Kategorie:Lewende mense]] 01x20s493dhkw121qdy75iot2ddzvw8 2816291 2816290 2025-06-27T02:05:38Z Vryheidsfront Minus 188698 2816291 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Robert Prosinečki | image = [[Lêer:Robert Prosinečki 2024 (1) (cropped).jpg|220px]] | caption = Prosinečki in 2024 | birth_date = {{Birth date and age|1969|01|12|df=y}} | birth_place = [[Villingen-Schwenningen|Schwenningen]], [[Wes-Duitsland]] | height = 1,82 m | position = Middelveldspeler | currentclub = [[Montenegrynse nasionale sokkerspan|Montenegro]] (hoofafrigter) | youthyears1 = 1974–1980 | youthclubs1 = [[Stuttgarter Kickers]] | youthyears2 = 1980–1986 | youthclubs2 = [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] | years1 = 1986–1987 | clubs1 = [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] | caps1 = 2 | goals1 = 1 | years2 = 1987–1991 | clubs2 = [[Rooi Ster Belgrado]] | caps2 = 117 | goals2 = 25 | years3 = 1991–1995 | clubs3 = [[Real Madrid]] | caps3 = 55 | goals3 = 10 | years4 = 1994–1995 | clubs4 = → [[Real Oviedo|Oviedo]] (leen) | caps4 = 30 | goals4 = 5 | years5 = 1995–1996 | clubs5 = [[FC Barcelona|Barcelona]] | caps5 = 19 | goals5 = 2 | years6 = 1996–1997 | clubs6 = [[Sevilla FC|Sevilla]] | caps6 = 20 | goals6 = 4 | years7 = 1997–2000 | clubs7 = [[GNK Dinamo Zagreb|Croatia Zagreb]] | caps7 = 50 | goals7 = 14 | years8 = 2000 | clubs8 = [[NK Hrvatski Dragovoljac|Hrvatski Dragovoljac]] | caps8 = 4 | goals8 = 1 | years9 = 2000–2001 | clubs9 = [[Standard Liège]] | caps9 = 21 | goals9 = 4 | years10 = 2001–2002 | clubs10 = [[Portsmouth F.C.|Portsmouth]] | caps10 = 33 | goals10 = 9 | years11 = 2002–2003 | clubs11 = [[NK Olimpija Ljubljana (1945–2005)|Olimpija Ljubljana]] | caps11 = 23 | goals11 = 3 | years12 = 2003–2004 | clubs12 = [[NK Zagreb]] | caps12 = 26 | goals12 = 5 | years13 = 2005 | clubs13 = Savski Marof | caps13 = 4 | goals13 = 1 | totalcaps = 404 | totalgoals = 84 | nationalyears1 = 1987 | nationalteam1 = Joego-Slawië o/20 | nationalcaps1 = 5 | nationalgoals1 = 1 | nationalyears2 = 1989–1991 | nationalteam2 = [[Joego-Slawiese nasionale sokkerspan|Joego-Slawië]] | nationalcaps2 = 15 | nationalgoals2 = 4 | nationalyears3 = 1994–2002 | nationalteam3 = [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] | nationalcaps3 = 49 | nationalgoals3 = 10 | manageryears1 = 2006–2010 | managerclubs1 = [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] (assistent) | manageryears2 = 2010–2012 | managerclubs2 = [[Rooi Ster Belgrado]] | manageryears3 = 2012–2014 | managerclubs3 = [[Kayserispor]] | manageryears4 = 2014–2017 | managerclubs4 = [[Azerbeidjanse nasionale sokkerspan|Azerbeidjan]] | manageryears5 = 2018–2019 | managerclubs5 = [[Bosniese nasionale sokkerspan|Bosnië en Herzegowina]] | manageryears6 = 2019–2020 | managerclubs6 = [[Kayserispor]] | manageryears7 = 2020 | managerclubs7 = [[Denizlispor]] | manageryears8 = 2022 | managerclubs8 = [[NK Olimpija Ljubljana|Olimpija Ljubljana]] | manageryears9 = 2023 | managerclubs9 = [[NK Rudeš|Rudeš]] | manageryears10 = 2024– | managerclubs10 = [[Montenegrynse nasionale sokkerspan|Montenegro]] }} '''Robert Prosinečki''' ([[Kroaties|Kroatiese]] uitspraak: [rǒbert prosinětʃkiː]; gebore [[12 Januarie]] [[1969]]) is ’n professionele [[Sokker|sokkerafrigter]] en voormalige speler wat as ’n middelveldspeler gespeel het. Hy is in [[Wes-Duitsland]] gebore, en het internasionaal vir Joego-Slawië en later vir [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] gespeel.<ref name="storiedicalcio">{{cite web |url=https://storiedicalcio.altervista.org/blog/stella_rossa_1991.html |title=Crvena Zvezda 1991: una Stella Rossa nel cielo |publisher=storiedicalcio.altervista.org |language=it |last1=Gori |first1=Alessandro |date=December 2015 |access-date=14 July 2019 }}</ref><ref>{{cite web|url=https://es.paperblog.com/futbolistas-de-leyenda-robert-prosinecki-358192/|title=Futbolistas de Leyenda: Robert Prosinecki|publisher=es.paperblog.com |date=10 December 2010 |access-date=6 January 2018}}</ref><ref name="BR">{{cite web |url=https://bleacherreport.com/articles/2045208-where-does-luka-modric-rank-among-croatias-greatest-midfielders#slide9 |title=Where Does Luka Modric Rank Among Croatia's Greatest Midfielders? |website=Bleacher Report |last1=Holiga |first1=Aleksandar |date=29 April 2014 |access-date=14 July 2019 }}</ref> Hy is tans die hoofafrigter van die [[Montenegro|Montenegrynse]] nasionale span. Vroeg in sy loopbaan was hy deel van die [[Rooi Ster Belgrado]]-span wat drie Joego-Slawiese Eerste Liga-titels gewen het, asook die [[UEFA Champions League|Europabeker]] in 1991. Prosinečki het verskeie jare in Spanje deurgebring en vir mededingers [[Real Madrid]] en [[FC Barcelona|Barcelona]] gespeel, asook vir Oviedo en Sevilla. Later in sy loopbaan het hy drie Kroatiese ligatitels met Dinamo Zagreb gewen, en het ook in België, Engeland en Slowenië gespeel. Internasionaal is Prosinečki aangewys as die beste speler toe Joego-Slawië die 1987 FIFA Wêreldjeugkampioenskap gewen het, en was hy naaswenner met die o/21-span by die 1990 Europese Kampioenskap. Hy is ook aangewys as Beste Jong Speler by die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1990|1990 FIFA Wêreldbeker]]. Hy het 49 wedstryde vir [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] gespeel tussen 1994 en 2002, en het deelgeneem aan die Europese Kampionskap in 1996, sowel as die Wêreldbekertoernooie van [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998]] en [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2002|2002]], en het gehelp om die span tot ’n derde plek in 1998 te lei. Na sy aktiewe sokkerloopbaan het Prosinečki van 2006 tot 2010 as assistentafrigter van die Kroasië nasionale span gewerk, voordat hy in Desember 2010 as hoofafrigter van Rooi Ster Belgrado aangestel is. Hy het die klub in 2012 verlaat en twee maande later by die Turkse klub Kayserispor aangesluit. Internasionaal was hy ook hoofafrigter van die [[Azerbeidjanse nasionale sokkerspan|Azerbeidjanse nasionale span]] van 2014 tot 2017 en van Bosnië en Herzegowina van 2018 tot 2019. Daarna het hy weer Kayserispor, Denizlispor, Olimpija Ljubljana en Rudeš afgerig. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Prosinečki, Robert}} [[Kategorie:Kroatiese sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1969]] [[Kategorie:Lewende mense]] kacuo8hkh6oxdqmy6ex3dnr8f94cgg0 2816292 2816291 2025-06-27T02:06:46Z Vryheidsfront Minus 188698 2816292 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Robert Prosinečki | image = [[Lêer:Robert Prosinečki 2024 (1) (cropped).jpg|220px]] | caption = Prosinečki in 2024 | birth_date = {{Birth date and age|1969|01|12|df=y}} | birth_place = [[Villingen-Schwenningen|Schwenningen]], [[Wes-Duitsland]] | height = 1,82 m | position = Middelveldspeler | currentclub = [[Montenegrynse nasionale sokkerspan|Montenegro]] (hoofafrigter) | youthyears1 = 1974–1980 | youthclubs1 = [[Stuttgarter Kickers]] | youthyears2 = 1980–1986 | youthclubs2 = [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] | years1 = 1986–1987 | clubs1 = [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] | caps1 = 2 | goals1 = 1 | years2 = 1987–1991 | clubs2 = [[Rooi Ster Belgrado]] | caps2 = 117 | goals2 = 25 | years3 = 1991–1995 | clubs3 = [[Real Madrid]] | caps3 = 55 | goals3 = 10 | years4 = 1994–1995 | clubs4 = → [[Real Oviedo|Oviedo]] (leen) | caps4 = 30 | goals4 = 5 | years5 = 1995–1996 | clubs5 = [[FC Barcelona|Barcelona]] | caps5 = 19 | goals5 = 2 | years6 = 1996–1997 | clubs6 = [[Sevilla FC|Sevilla]] | caps6 = 20 | goals6 = 4 | years7 = 1997–2000 | clubs7 = [[GNK Dinamo Zagreb|Croatia Zagreb]] | caps7 = 50 | goals7 = 14 | years8 = 2000 | clubs8 = [[NK Hrvatski Dragovoljac|Hrvatski Dragovoljac]] | caps8 = 4 | goals8 = 1 | years9 = 2000–2001 | clubs9 = [[Standard Liège]] | caps9 = 21 | goals9 = 4 | years10 = 2001–2002 | clubs10 = [[Portsmouth F.C.|Portsmouth]] | caps10 = 33 | goals10 = 9 | years11 = 2002–2003 | clubs11 = [[NK Olimpija Ljubljana (1945–2005)|Olimpija Ljubljana]] | caps11 = 23 | goals11 = 3 | years12 = 2003–2004 | clubs12 = [[NK Zagreb]] | caps12 = 26 | goals12 = 5 | years13 = 2005 | clubs13 = Savski Marof | caps13 = 4 | goals13 = 1 | totalcaps = 404 | totalgoals = 84 | nationalyears1 = 1987 | nationalteam1 = Joego-Slawië o/20 | nationalcaps1 = 5 | nationalgoals1 = 1 | nationalyears2 = 1989–1991 | nationalteam2 = [[Joego-Slawiese nasionale sokkerspan|Joego-Slawië]] | nationalcaps2 = 15 | nationalgoals2 = 4 | nationalyears3 = 1994–2002 | nationalteam3 = [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] | nationalcaps3 = 49 | nationalgoals3 = 10 | manageryears1 = 2006–2010 | managerclubs1 = [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] (assistent) | manageryears2 = 2010–2012 | managerclubs2 = [[Rooi Ster Belgrado]] | manageryears3 = 2012–2014 | managerclubs3 = [[Kayserispor]] | manageryears4 = 2014–2017 | managerclubs4 = [[Azerbeidjanse nasionale sokkerspan|Azerbeidjan]] | manageryears5 = 2018–2019 | managerclubs5 = [[Bosniese nasionale sokkerspan|Bosnië en Herzegowina]] | manageryears6 = 2019–2020 | managerclubs6 = [[Kayserispor]] | manageryears7 = 2020 | managerclubs7 = [[Denizlispor]] | manageryears8 = 2022 | managerclubs8 = [[NK Olimpija Ljubljana|Olimpija Ljubljana]] | manageryears9 = 2023 | managerclubs9 = [[NK Rudeš|Rudeš]] | manageryears10 = 2024– | managerclubs10 = [[Montenegrynse nasionale sokkerspan|Montenegro]] }} '''Robert Prosinečki''' ([[Kroaties|Kroatiese]] uitspraak: [rǒbert prosinětʃkiː]; gebore [[12 Januarie]] [[1969]]) is ’n professionele [[Sokker|sokkerafrigter]] en voormalige speler wat as ’n middelveldspeler gespeel het. Hy is in [[Wes-Duitsland]] gebore, en het internasionaal vir Joego-Slawië en later vir [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] gespeel.<ref name="storiedicalcio">{{cite web |url=https://storiedicalcio.altervista.org/blog/stella_rossa_1991.html |title=Crvena Zvezda 1991: una Stella Rossa nel cielo |publisher=storiedicalcio.altervista.org |language=it |last1=Gori |first1=Alessandro |date=December 2015 |access-date=14 July 2019 }}</ref><ref>{{cite web|url=https://es.paperblog.com/futbolistas-de-leyenda-robert-prosinecki-358192/|title=Futbolistas de Leyenda: Robert Prosinecki|publisher=es.paperblog.com |date=10 December 2010 |access-date=6 January 2018}}</ref><ref name="BR">{{cite web |url=https://bleacherreport.com/articles/2045208-where-does-luka-modric-rank-among-croatias-greatest-midfielders#slide9 |title=Where Does Luka Modric Rank Among Croatia's Greatest Midfielders? |website=Bleacher Report |last1=Holiga |first1=Aleksandar |date=29 April 2014 |access-date=14 July 2019 }}</ref> Hy is tans die hoofafrigter van die [[Montenegro|Montenegrynse]] nasionale span. Vroeg in sy loopbaan was hy deel van die [[Rooi Ster Belgrado]]-span wat drie Joego-Slawiese Eerste Liga-titels gewen het, asook die [[UEFA Champions League|Europabeker]] in 1991. Prosinečki het verskeie jare in Spanje deurgebring en vir mededingers [[Real Madrid]] en [[FC Barcelona|Barcelona]] gespeel, asook vir Oviedo en Sevilla. Later in sy loopbaan het hy drie Kroatiese ligatitels met Dinamo Zagreb gewen, en het ook in België, Engeland en Slowenië gespeel. Internasionaal is Prosinečki aangewys as die beste speler toe Joego-Slawië die 1987 FIFA Wêreldjeugkampioenskap gewen het, en was hy naaswenner met die o/21-span by die 1990 Europese Kampioenskap. Hy is ook aangewys as Beste Jong Speler by die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1990|1990 FIFA Wêreldbeker]]. Hy het 49 wedstryde vir [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] gespeel tussen 1994 en 2002, en het deelgeneem aan die Europese Kampionskap in 1996, sowel as die Wêreldbekertoernooie van [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998]] en [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2002|2002]], en het gehelp om die span tot ’n derde plek in 1998 te lei. Na sy aktiewe sokkerloopbaan het Prosinečki van 2006 tot 2010 as assistentafrigter van die Kroasië nasionale span gewerk, voordat hy in Desember 2010 as hoofafrigter van Rooi Ster Belgrado aangestel is. Hy het die klub in 2012 verlaat en twee maande later by die Turkse klub Kayserispor aangesluit. Internasionaal was hy ook hoofafrigter van die [[Azerbeidjanse nasionale sokkerspan|Azerbeidjanse nasionale span]] van 2014 tot 2017 en van Bosnië en Herzegowina van 2018 tot 2019. Daarna het hy weer Kayserispor, Denizlispor, Olimpija Ljubljana en Rudeš afgerig. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Prosinečki, Robert}} [[Kategorie:Kroatiese sokkerspelers] [[Kategorie:Sokkerafrigters]] [[Kategorie:Geboortes in 1969]] [[Kategorie:Lewende mense]] pjztg22ayelzcu7fpbgc1c6o7x4ybz1 2816293 2816292 2025-06-27T02:07:04Z Vryheidsfront Minus 188698 2816293 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Robert Prosinečki | image = [[Lêer:Robert Prosinečki 2024 (1) (cropped).jpg|220px]] | caption = Prosinečki in 2024 | birth_date = {{Birth date and age|1969|01|12|df=y}} | birth_place = [[Villingen-Schwenningen|Schwenningen]], [[Wes-Duitsland]] | height = 1,82 m | position = Middelveldspeler | currentclub = [[Montenegrynse nasionale sokkerspan|Montenegro]] (hoofafrigter) | youthyears1 = 1974–1980 | youthclubs1 = [[Stuttgarter Kickers]] | youthyears2 = 1980–1986 | youthclubs2 = [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] | years1 = 1986–1987 | clubs1 = [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] | caps1 = 2 | goals1 = 1 | years2 = 1987–1991 | clubs2 = [[Rooi Ster Belgrado]] | caps2 = 117 | goals2 = 25 | years3 = 1991–1995 | clubs3 = [[Real Madrid]] | caps3 = 55 | goals3 = 10 | years4 = 1994–1995 | clubs4 = → [[Real Oviedo|Oviedo]] (leen) | caps4 = 30 | goals4 = 5 | years5 = 1995–1996 | clubs5 = [[FC Barcelona|Barcelona]] | caps5 = 19 | goals5 = 2 | years6 = 1996–1997 | clubs6 = [[Sevilla FC|Sevilla]] | caps6 = 20 | goals6 = 4 | years7 = 1997–2000 | clubs7 = [[GNK Dinamo Zagreb|Croatia Zagreb]] | caps7 = 50 | goals7 = 14 | years8 = 2000 | clubs8 = [[NK Hrvatski Dragovoljac|Hrvatski Dragovoljac]] | caps8 = 4 | goals8 = 1 | years9 = 2000–2001 | clubs9 = [[Standard Liège]] | caps9 = 21 | goals9 = 4 | years10 = 2001–2002 | clubs10 = [[Portsmouth F.C.|Portsmouth]] | caps10 = 33 | goals10 = 9 | years11 = 2002–2003 | clubs11 = [[NK Olimpija Ljubljana (1945–2005)|Olimpija Ljubljana]] | caps11 = 23 | goals11 = 3 | years12 = 2003–2004 | clubs12 = [[NK Zagreb]] | caps12 = 26 | goals12 = 5 | years13 = 2005 | clubs13 = Savski Marof | caps13 = 4 | goals13 = 1 | totalcaps = 404 | totalgoals = 84 | nationalyears1 = 1987 | nationalteam1 = Joego-Slawië o/20 | nationalcaps1 = 5 | nationalgoals1 = 1 | nationalyears2 = 1989–1991 | nationalteam2 = [[Joego-Slawiese nasionale sokkerspan|Joego-Slawië]] | nationalcaps2 = 15 | nationalgoals2 = 4 | nationalyears3 = 1994–2002 | nationalteam3 = [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] | nationalcaps3 = 49 | nationalgoals3 = 10 | manageryears1 = 2006–2010 | managerclubs1 = [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] (assistent) | manageryears2 = 2010–2012 | managerclubs2 = [[Rooi Ster Belgrado]] | manageryears3 = 2012–2014 | managerclubs3 = [[Kayserispor]] | manageryears4 = 2014–2017 | managerclubs4 = [[Azerbeidjanse nasionale sokkerspan|Azerbeidjan]] | manageryears5 = 2018–2019 | managerclubs5 = [[Bosniese nasionale sokkerspan|Bosnië en Herzegowina]] | manageryears6 = 2019–2020 | managerclubs6 = [[Kayserispor]] | manageryears7 = 2020 | managerclubs7 = [[Denizlispor]] | manageryears8 = 2022 | managerclubs8 = [[NK Olimpija Ljubljana|Olimpija Ljubljana]] | manageryears9 = 2023 | managerclubs9 = [[NK Rudeš|Rudeš]] | manageryears10 = 2024– | managerclubs10 = [[Montenegrynse nasionale sokkerspan|Montenegro]] }} '''Robert Prosinečki''' ([[Kroaties|Kroatiese]] uitspraak: [rǒbert prosinětʃkiː]; gebore [[12 Januarie]] [[1969]]) is ’n professionele [[Sokker|sokkerafrigter]] en voormalige speler wat as ’n middelveldspeler gespeel het. Hy is in [[Wes-Duitsland]] gebore, en het internasionaal vir Joego-Slawië en later vir [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] gespeel.<ref name="storiedicalcio">{{cite web |url=https://storiedicalcio.altervista.org/blog/stella_rossa_1991.html |title=Crvena Zvezda 1991: una Stella Rossa nel cielo |publisher=storiedicalcio.altervista.org |language=it |last1=Gori |first1=Alessandro |date=December 2015 |access-date=14 July 2019 }}</ref><ref>{{cite web|url=https://es.paperblog.com/futbolistas-de-leyenda-robert-prosinecki-358192/|title=Futbolistas de Leyenda: Robert Prosinecki|publisher=es.paperblog.com |date=10 December 2010 |access-date=6 January 2018}}</ref><ref name="BR">{{cite web |url=https://bleacherreport.com/articles/2045208-where-does-luka-modric-rank-among-croatias-greatest-midfielders#slide9 |title=Where Does Luka Modric Rank Among Croatia's Greatest Midfielders? |website=Bleacher Report |last1=Holiga |first1=Aleksandar |date=29 April 2014 |access-date=14 July 2019 }}</ref> Hy is tans die hoofafrigter van die [[Montenegro|Montenegrynse]] nasionale span. Vroeg in sy loopbaan was hy deel van die [[Rooi Ster Belgrado]]-span wat drie Joego-Slawiese Eerste Liga-titels gewen het, asook die [[UEFA Champions League|Europabeker]] in 1991. Prosinečki het verskeie jare in Spanje deurgebring en vir mededingers [[Real Madrid]] en [[FC Barcelona|Barcelona]] gespeel, asook vir Oviedo en Sevilla. Later in sy loopbaan het hy drie Kroatiese ligatitels met Dinamo Zagreb gewen, en het ook in België, Engeland en Slowenië gespeel. Internasionaal is Prosinečki aangewys as die beste speler toe Joego-Slawië die 1987 FIFA Wêreldjeugkampioenskap gewen het, en was hy naaswenner met die o/21-span by die 1990 Europese Kampioenskap. Hy is ook aangewys as Beste Jong Speler by die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1990|1990 FIFA Wêreldbeker]]. Hy het 49 wedstryde vir [[Kroatiese nasionale sokkerspan|Kroasië]] gespeel tussen 1994 en 2002, en het deelgeneem aan die Europese Kampionskap in 1996, sowel as die Wêreldbekertoernooie van [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998]] en [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2002|2002]], en het gehelp om die span tot ’n derde plek in 1998 te lei. Na sy aktiewe sokkerloopbaan het Prosinečki van 2006 tot 2010 as assistentafrigter van die Kroasië nasionale span gewerk, voordat hy in Desember 2010 as hoofafrigter van Rooi Ster Belgrado aangestel is. Hy het die klub in 2012 verlaat en twee maande later by die Turkse klub Kayserispor aangesluit. Internasionaal was hy ook hoofafrigter van die [[Azerbeidjanse nasionale sokkerspan|Azerbeidjanse nasionale span]] van 2014 tot 2017 en van Bosnië en Herzegowina van 2018 tot 2019. Daarna het hy weer Kayserispor, Denizlispor, Olimpija Ljubljana en Rudeš afgerig. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Prosinečki, Robert}} [[Kategorie:Kroatiese sokkerspelers]] [[Kategorie:Sokkerafrigters]] [[Kategorie:Geboortes in 1969]] [[Kategorie:Lewende mense]] n6v05vtxs4pco7ofln7cpap2s5seli5 0 450647 2816297 2025-06-27T02:34:45Z Nikolai Kurbatov 125512 Nuwe bladsy geskep met '{{TITELAANSIG|''Lucky Jim''}} {{Databoks}} '''''Lucky Jim''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/L/LuckyJim1909.html www.silentera.com] Beskrivelse af Lucky Jim. Hentet 2023-03-31.</ref><ref>Charles Keil. ''A Companion to D. W. Griffith''</ref> == Hoofrolspelers == * [[Marion Leonard]] - Gertrude * [[Mack Sennett]] - Jack * [[Herbert Yost]] - Jim * Anita...' 2816297 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''Lucky Jim''}} {{Databoks}} '''''Lucky Jim''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/L/LuckyJim1909.html www.silentera.com] Beskrivelse af Lucky Jim. Hentet 2023-03-31.</ref><ref>Charles Keil. ''A Companion to D. W. Griffith''</ref> == Hoofrolspelers == * [[Marion Leonard]] - Gertrude * [[Mack Sennett]] - Jack * [[Herbert Yost]] - Jim * [[Anita Hendrie]] * [[David Miles]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000945}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] 0afpcsr568gc977z3mtzv50hpy5lssz 2816302 2816297 2025-06-27T02:37:55Z Nikolai Kurbatov 125512 2816302 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''Lucky Jim''}} {{Databoks}} '''''Lucky Jim''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/L/LuckyJim1909.html www.silentera.com] Beskrivelse af Lucky Jim. Hentet 2023-03-31.</ref><ref>Charles Keil. ''A Companion to D. W. Griffith''</ref> == Hoofrolspelers == * [[Marion Leonard]] - Gertrude * [[Mack Sennett]] - Jack * [[Herbert Yost]] - Jim * Anita Hendrie * David Miles == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000945}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] e8vgdx71bj0xchpz18529txuum2b82g 2816361 2816302 2025-06-27T10:53:36Z Sobaka 328 bywerk 2816361 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''Lucky Jim''}} {{Databoks}} '''''Lucky Jim''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D.W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/L/LuckyJim1909.html www.silentera.com] Beskrivelse af Lucky Jim. Hentet 2023-03-31.</ref><ref>Charles Keil. ''A Companion to D. W. Griffith''</ref> Dit is vervaardig deur die [[Biograph Company]] en het Marion Leonard en Mack Sennett in die hoofrolle gehad.<ref>[http://www.silentera.com/PSFL/data/L/LuckyJim1909.html ''Lucky Jim'' at silentera.com]</ref><ref>[http://www.afi.com/members/catalog/DetailView.aspx?s=&Movie=36689 The AFI Catalog of Feature Films:''Lucky Jim'']</ref> Oorspronklik vrygestel in 'n gesplete filmrol saam met ''Twin Brothers'' (1909), maar afdrukke van die film bestaan vandag nog.<ref>{{Cite web|url=http://www.silentera.com/PSFL/data/L/LuckyJim1909.html|title=Silent Era : Progressive Silent Film List|website=www.silentera.com|access-date=2019-04-15}}</ref> == Hoofrolspelers == * [[Marion Leonard]] - Gertrude * [[Mack Sennett]] - Jack * [[Herbert Yost]] - Jim * Anita Hendrie * David Miles == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000945}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] gk9orw4ni2o83id0djjg0rcvj9becja 2816363 2816361 2025-06-27T10:54:48Z Sobaka 328 /* Hoofrolspelers */ Film 2816363 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''Lucky Jim''}} {{Databoks}} '''''Lucky Jim''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D.W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/L/LuckyJim1909.html www.silentera.com] Beskrivelse af Lucky Jim. Hentet 2023-03-31.</ref><ref>Charles Keil. ''A Companion to D. W. Griffith''</ref> Dit is vervaardig deur die [[Biograph Company]] en het Marion Leonard en Mack Sennett in die hoofrolle gehad.<ref>[http://www.silentera.com/PSFL/data/L/LuckyJim1909.html ''Lucky Jim'' at silentera.com]</ref><ref>[http://www.afi.com/members/catalog/DetailView.aspx?s=&Movie=36689 The AFI Catalog of Feature Films:''Lucky Jim'']</ref> Oorspronklik vrygestel in 'n gesplete filmrol saam met ''Twin Brothers'' (1909), maar afdrukke van die film bestaan vandag nog.<ref>{{Cite web|url=http://www.silentera.com/PSFL/data/L/LuckyJim1909.html|title=Silent Era : Progressive Silent Film List|website=www.silentera.com|access-date=2019-04-15}}</ref> == Hoofrolspelers == * [[Lêer:Lucky Jim (1909).webm|duimnael|Die film.]][[Marion Leonard]] - Gertrude * [[Mack Sennett]] - Jack * [[Herbert Yost]] - Jim * Anita Hendrie * David Miles == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000945}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] 1eson9ewlhl4vbo6tz2d2cbtg7ds2c1 0 450648 2816298 2025-06-27T02:35:51Z Nikolai Kurbatov 125512 Nuwe bladsy geskep met '{{TITELAANSIG|''The Lure of the Gown''}} {{Databoks}} '''''The Lure of the Gown''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/L/LureOfTheGown1909.html The Lure of the Gown]</ref><ref>Richard Schickel. ''D.W. Griffith: An American Life''</ref> == Hoofrolspelers == * [[Marion Leonard]] - Isabelle * [[Harry Solter]] - Enrico * [[Florence Lawrence]] - Veronica * Ani...' 2816298 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''The Lure of the Gown''}} {{Databoks}} '''''The Lure of the Gown''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/L/LureOfTheGown1909.html The Lure of the Gown]</ref><ref>Richard Schickel. ''D.W. Griffith: An American Life''</ref> == Hoofrolspelers == * [[Marion Leonard]] - Isabelle * [[Harry Solter]] - Enrico * [[Florence Lawrence]] - Veronica * [[Anita Hendrie]] * [[Charles Inslee]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000946}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] 2suuz08d6wntc5h2dd35hz8i015uflu 2816301 2816298 2025-06-27T02:37:48Z Nikolai Kurbatov 125512 2816301 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''The Lure of the Gown''}} {{Databoks}} '''''The Lure of the Gown''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/L/LureOfTheGown1909.html The Lure of the Gown]</ref><ref>Richard Schickel. ''D.W. Griffith: An American Life''</ref> == Hoofrolspelers == * [[Marion Leonard]] - Isabelle * [[Harry Solter]] - Enrico * [[Florence Lawrence]] - Veronica * Anita Hendrie * [[Charles Inslee]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000946}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] 4jr20lr3zt61liz6rvb2y5u6g4omj6s 2816367 2816301 2025-06-27T11:11:40Z Sobaka 328 bywerk 2816367 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''The Lure of the Gown''}} {{Databoks}} '''''The Lure of the Gown''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D.W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/L/LureOfTheGown1909.html The Lure of the Gown]</ref><ref>Richard Schickel. ''D.W. Griffith: An American Life''</ref> ==Storielyn== Die storie soos vertel deur ''Moving Picture World'' lui: "Fyn vere maak pragtige voëls," en aantreklike rokke maak aantreklike vroue, en 'n aantreklike vrou is die fassinerendste ding wat bestaan. Daarom is dit wanneer Isabelle op die toneel verskyn geklee in 'n rok wat 'n meesterstuk van die kleremaker se kuns is, dat sy die manlike kontingent maklik fassineer, waaronder Enrico, die geliefde van Veronica, 'n straatsangeres, is. Enrico is so beïndruk by die aanskoue van Isabelle in haar pragtige kleredrag dat hy haar volkome slaaf word en die arm, boere-geklede klein Italiaanse straatsangeres, wat hom toegewy liefgehad het, opsy skuif. Byna verpletter tot uithouvermoë staan die arme meisie huilend by die ingang van die park waar die inkonsekwente minnaar haar verlaat het. Haar trane trek die aandag van 'n welgestelde jong paartjie wat toevallig verbygaan. In antwoord op hul vrae vertel sy hulle hoe veragtelik haar geliefde opgetree het, en alles as gevolg van die fassinerende invloed van 'n rok. Die dame word tot medelye beweeg en bied haar hulp aan met die geskenk van die mooiste rok wat Veronica nog ooit gesien het. Haar geleentheid vir wraak het haar liefde in haat verander, en soos sy by die Italiaanse Welwillendheidsvereniging se bal verskyn, is sy die ster van die geleentheid, want sy lyk soos 'n koningin terwyl sy deur die balsaal stap. Sy word dadelik die "Mevrou Moeilikheid" van die aand, want die mans verlaat almal hul metgeselle en drom om haar saam, smeekend net 'n glimlag. Dit alles ontlok by die vroue delikate klein opmerkings soos "Hussy", "Verleidster", "Kat", "Vals hare", "Verf" - o, wel, jy weet hoe dit is. Enrico word in 'n woede gegooi wat die hele spektrum van sy emosies deurdring - liefde, jaloesie, haat, teleurstelling en 'n paar ander, te veel om hier te noem. Hy smeek om vergifnis en verklaar ewige liefde, maar sy sê vir hom dit is die rok wat hom aangetrek het en nie haar nie, maar op sy knieë pleit hy. Tog wil sy hom nie vertrou nie en wend sy haar tot 'n arme, goedhartige Italiaan wat haar volgehou lief gehad het ten spyte van haar koudheid.”<ref>{{cite journal |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |title=Stories of the Films |url=https://archive.org/stream/moviwor04chal#page/n325/mode/2up |journal=Moving Picture World |location=New York |publisher=The World Photographic Publishing Co. |date=13 Maart 1909 |access-date=21 Februarie 2016.</ref>}}” == Hoofrolspelers == * [[Marion Leonard]] - Isabelle * [[Harry Solter]] - Enrico * [[Florence Lawrence]] - Veronica * Anita Hendrie * [[Charles Inslee]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000946}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] 01xxb1pxkp7tdmfv1u8lrny94q3c2uv 0 450649 2816299 2025-06-27T02:37:13Z Nikolai Kurbatov 125512 Nuwe bladsy geskep met '{{TITELAANSIG|''The Maniac Cook''}} {{Databoks}} '''''The Maniac Cook''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/M/ManiacCook1909.html The Maniac Cook]</ref><ref>Richard Schickel. ''D.W. Griffith: An American Life''</ref> == Hoofrolspelers == * [[Anita Hendrie]] - Margie * [[Marion Leonard]] - Mrs. Holland * [[Harry Solter]] - Mr. Holland * [[Clara T. Bracy]] *...' 2816299 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''The Maniac Cook''}} {{Databoks}} '''''The Maniac Cook''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/M/ManiacCook1909.html The Maniac Cook]</ref><ref>Richard Schickel. ''D.W. Griffith: An American Life''</ref> == Hoofrolspelers == * [[Anita Hendrie]] - Margie * [[Marion Leonard]] - Mrs. Holland * [[Harry Solter]] - Mr. Holland * [[Clara T. Bracy]] * [[George Gebhardt]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000956}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] k5j4crrbxqj9gdhg61l9xk5oir7ia79 2816300 2816299 2025-06-27T02:37:42Z Nikolai Kurbatov 125512 2816300 wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''The Maniac Cook''}} {{Databoks}} '''''The Maniac Cook''''' is 'n [[VSA|Amerikaanse]] [[stilfilm]] uit [[1909]]. Die film is geregisseer deur [[D. W. Griffith]].<ref>[https://www.silentera.com/PSFL/data/M/ManiacCook1909.html The Maniac Cook]</ref><ref>Richard Schickel. ''D.W. Griffith: An American Life''</ref> == Hoofrolspelers == * Anita Hendrie - Margie * [[Marion Leonard]] - Mrs. Holland * [[Harry Solter]] - Mr. Holland * [[Clara T. Bracy]] * [[George Gebhardt]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} {{Wikiquote-inlyn}} * {{IMDb title|0000956}} {{Normdata}} [[Kategorie:Amerikaanse rolprente]] azfve7f5eyz7tqylpyo8f355po64d4f 0 450650 2816309 2025-06-27T05:21:12Z 1.1.244.212 Nuwe bladsy geskep met '[[Lêer:Rochus Misch.jpg|duimnael]] '''Rochus Misch''' ([[29 Julie]] [[1917]] – [[5 September]] [[2013]]) was 'n Duitse Oberscharführer (sersant) in die 1ste SS Panzerdivisie Leibstandarte SS Adolf Hitler (LSSAH). Hy is ernstig gewond tydens die Poolse veldtog gedurende die eerste maand van die [[Tweede Wêreldoorlog]] in Europa. Nadat hy van 1940 tot April 1945 herstel het, het hy in die Führerbegleitkommando (Führer-eskortkommando; FBK) as lyfwag, koerier en...' 2816309 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Rochus Misch.jpg|duimnael]] '''Rochus Misch''' ([[29 Julie]] [[1917]] – [[5 September]] [[2013]]) was 'n Duitse Oberscharführer (sersant) in die 1ste SS Panzerdivisie Leibstandarte SS Adolf Hitler (LSSAH). Hy is ernstig gewond tydens die Poolse veldtog gedurende die eerste maand van die [[Tweede Wêreldoorlog]] in Europa. Nadat hy van 1940 tot April 1945 herstel het, het hy in die Führerbegleitkommando (Führer-eskortkommando; FBK) as lyfwag, koerier en telefoonoperateur vir die Duitse diktator [[Adolf Hitler]] gedien. Misch is wyd in die media berig as die laaste oorlewende voormalige bewoner van die Führerbunker toe hy in September 2013 oorlede is. Daar is egter later berig dat voormalige verpleegster Johanna Ruf, wat in 2023 op 94-jarige ouderdom oorlede is, die laaste oorlewende bewoner van die Führerbunker was. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Misch, Rochus}} [[Kategorie:Duitse militariste]] [[Kategorie:Duitse Nazi's]] [[Kategorie:Geboortes in 1917]] [[Kategorie:Sterftes in 2013]] e1zyl3b2f26unsdsv2a3vuq76l1w5du 2816333 2816309 2025-06-27T08:47:07Z Rooiratel 90342 2816333 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Rochus-misch-2.webp|duimnael]] '''Rochus Misch''' ([[29 Julie]] [[1917]] – [[5 September]] [[2013]]) was 'n Duitse Oberscharführer (sersant) in die 1ste SS Panzerdivisie Leibstandarte SS Adolf Hitler (LSSAH). Hy is ernstig gewond tydens die Poolse veldtog gedurende die eerste maand van die [[Tweede Wêreldoorlog]] in Europa. Nadat hy van 1940 tot April 1945 herstel het, het hy in die Führerbegleitkommando (Führer-eskortkommando; FBK) as lyfwag, koerier en telefoonoperateur vir die Duitse diktator [[Adolf Hitler]] gedien. Misch is wyd in die media berig as die laaste oorlewende voormalige bewoner van die Führerbunker toe hy in September 2013 oorlede is. Daar is egter later berig dat voormalige verpleegster Johanna Ruf, wat in 2023 op 94-jarige ouderdom oorlede is, die laaste oorlewende bewoner van die Führerbunker was. == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn}} {{Saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Misch, Rochus}} [[Kategorie:Duitse militariste]] [[Kategorie:Duitse Nazi's]] [[Kategorie:Geboortes in 1917]] [[Kategorie:Sterftes in 2013]] jyijjgadltxqf0hqtwdgbdazvat2mv2 0 450651 2816313 2025-06-27T05:47:40Z Vryheidsfront Minus 188698 Nuwe bladsy geskep met ''''Ruddy Lilian Thuram-Ulien''' ([[Frans|Franse]] uitspraak: [liljɑ̃ tyʁam]; gebore [[1 Januarie]] [[1972]]) is ’n [[Frankryk|Franse]] outeur, filantroop en voormalige professionele [[sokkerspeler]] wat as ’n verdediger gespeel het. Hy word wyd beskou as een van die beste verdedigers van sy era — ’n vinnige, kragtige en veelsydige speler wat beide as sentrale verdediger en regteragterspeler kon speel, en wat aanvallend én verdedigend vaardig was.<ref nam...' 2816313 wikitext text/x-wiki '''Ruddy Lilian Thuram-Ulien''' ([[Frans|Franse]] uitspraak: [liljɑ̃ tyʁam]; gebore [[1 Januarie]] [[1972]]) is ’n [[Frankryk|Franse]] outeur, filantroop en voormalige professionele [[sokkerspeler]] wat as ’n verdediger gespeel het. Hy word wyd beskou as een van die beste verdedigers van sy era — ’n vinnige, kragtige en veelsydige speler wat beide as sentrale verdediger en regteragterspeler kon speel, en wat aanvallend én verdedigend vaardig was.<ref name="fourfourtwo">{{cite news |last= |first= |url=https://www.fourfourtwo.com/features/101-greatest-football-players-last-25-years-full-list|title=Ranked! The 101 greatest football players of the last 25 years: full list|edition=253|work=[[FourFourTwo]]|date=13 February 2018|accessdate=22 December 2023}}</ref><ref name="50 Greatest Defenders">{{cite web |url=https://bleacherreport.com/articles/1767176-50-greatest-defenders-in-world-football-history |title=50 Greatest Defenders in World Football History |publisher=bleacherreport.com |date=10 September 2013 |access-date=30 October 2021 }}</ref><ref>{{cite news |title=Best 100 Football Defenders of All Time History |url=https://thefootballlovers.com/top-100-best-football-defenders-of-all-time-history/ |website=thefootballlovers.com |access-date=11 September 2022 }}</ref><ref>{{cite news |first=Daniel |last=Marland |title=The 25 Greatest Defenders Of All Time Have Been Named And Ranked By Fans |url=https://www.sportbible.com/football/the-25-greatest-defenders-of-all-time-have-been-ranked-by-fans-20220330 |website=sportbible.com |publisher=SPORTbible |date=30 March 2022 |access-date=11 September 2022 }}</ref><ref>{{Cite web |title=The 50 best defenders in football history ranked by fans |url=https://www.givemesport.com/football-fans-rank-the-50-greatest-defenders-in-football-history/|website=GiveMeSport |date=9 April 2020 |access-date=24 January 2024}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-05-10 |title=Best defenders of all time - ranked |url=https://www.90min.com/best-defenders-of-all-time |access-date=2024-10-30 |website=90min.com |language=en}}</ref> Hy het sy professionele sokkerloopbaan in sy geboorteland by [[AS Monaca|Monaco]] begin, en het vir meer as 15 seisoene in die hoogste ligas van Frankryk, Italië en Spanje gespeel — met noemenswaardige tydperke in die [[Serie A]] saam met Parma en [[Juventus-sokkerklub|Juventus]], voordat hy sy loopbaan by [[FC Barcelona|Barcelona]] afgesluit het. Met [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] was Thuram ’n sleutelspeler vir die span wat die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998 FIFA Wêreldbeker]] gewen het; sy span het ook die [[UEFA Europa-beker|Europese Kampioenskap]] gewen in 2000, en hy het gehelp om hulle tot die eindstryd van die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006|2006 Wêreldbeker]] te lei. Thuram was vir lank die speler met die meeste verskynings vir die Franse nasionale span, met 142 wedstryde tussen 1994 en 2008, totdat Hugo Lloris dié rekord in 2022 oortref het. Thuram word beskryf as ’n “studieuse” figuur buite die veld; in 2010 het hy ’n UNICEF-ambassadeur geword, en hy het uitgestaan vir sy inisiatiewe in die stryd teen [[rassisme]].<ref name="Thuram a Treviso contro il razzismo">{{cite web|url=http://treviso24.tv/news/il-campione-lilian-thuram-treviso-contro-il-razzismo.html|title=Il campione Lilian Thuram a Treviso contro il razzismo|publisher=Treviso 24|language=it|access-date=15 September 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140915231101/http://treviso24.tv/news/il-campione-lilian-thuram-treviso-contro-il-razzismo.html|archive-date=15 September 2014}}</ref> Hy het twee seuns saam met sy eerste vrou, Sandra — Marcus (gebore 6 Augustus 1997) en Khéphren (gebore 26 Maart 2001) — en albei het in die 2020's internasionale sokkerspelers vir Frankryk geword. Hy het sy seuns onderskeidelik vernoem na die Jamaikaanse aktivis Marcus Garvey en die Egiptiese farao [[Chafra|Chefren]].<ref>{{cite news |title=Brothers Khéphren and Marcus Thuram are both in France squad |url=https://apnews.com/article/france-deschamps-thuram-euro-2024-b6daf1424c5ba129b459df90e03189ab |access-date=30 June 2024 |work=Associated Press |date=16 March 2023}}</ref><ref>{{cite news |last1=Smith |first1=Andrew |title=Lilian Thuram on son Marcus's bid for Euro 2020 glory to match his own with France |url=https://www.scotsman.com/sport/football/international/frances-striker-looking-to-emulate-dads-achievements-at-euro-2020-3270932 |access-date=15 December 2022 |work=The Scotsman |date=13 June 2021}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Thuram, Lilian}} [[Kategorie:Franse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Lewende mense]] 11ufb706pdsopc4z6lqxaa53jv6ot4l 2816314 2816313 2025-06-27T05:47:56Z Vryheidsfront Minus 188698 2816314 wikitext text/x-wiki '''Ruddy Lilian Thuram-Ulien''' ([[Frans|Franse]] uitspraak: [liljɑ̃ tyʁam]; gebore [[1 Januarie]] [[1972]]) is ’n [[Frankryk|Franse]] outeur, filantroop en voormalige professionele [[sokkerspeler]] wat as ’n verdediger gespeel het. Hy word wyd beskou as een van die beste verdedigers van sy era — ’n vinnige, kragtige en veelsydige speler wat beide as sentrale verdediger en regteragterspeler kon speel, en wat aanvallend én verdedigend vaardig was.<ref name="fourfourtwo">{{cite news |last= |first= |url=https://www.fourfourtwo.com/features/101-greatest-football-players-last-25-years-full-list|title=Ranked! The 101 greatest football players of the last 25 years: full list|edition=253|work=[[FourFourTwo]]|date=13 February 2018|accessdate=22 December 2023}}</ref><ref name="50 Greatest Defenders">{{cite web |url=https://bleacherreport.com/articles/1767176-50-greatest-defenders-in-world-football-history |title=50 Greatest Defenders in World Football History |publisher=bleacherreport.com |date=10 September 2013 |access-date=30 October 2021 }}</ref><ref>{{cite news |title=Best 100 Football Defenders of All Time History |url=https://thefootballlovers.com/top-100-best-football-defenders-of-all-time-history/ |website=thefootballlovers.com |access-date=11 September 2022 }}</ref><ref>{{cite news |first=Daniel |last=Marland |title=The 25 Greatest Defenders Of All Time Have Been Named And Ranked By Fans |url=https://www.sportbible.com/football/the-25-greatest-defenders-of-all-time-have-been-ranked-by-fans-20220330 |website=sportbible.com |publisher=SPORTbible |date=30 March 2022 |access-date=11 September 2022 }}</ref><ref>{{Cite web |title=The 50 best defenders in football history ranked by fans |url=https://www.givemesport.com/football-fans-rank-the-50-greatest-defenders-in-football-history/|website=GiveMeSport |date=9 April 2020 |access-date=24 January 2024}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-05-10 |title=Best defenders of all time - ranked |url=https://www.90min.com/best-defenders-of-all-time |access-date=2024-10-30 |website=90min.com |language=en}}</ref> Hy het sy professionele sokkerloopbaan in sy geboorteland by [[AS Monaco|Monaco]] begin, en het vir meer as 15 seisoene in die hoogste ligas van Frankryk, Italië en Spanje gespeel — met noemenswaardige tydperke in die [[Serie A]] saam met Parma en [[Juventus-sokkerklub|Juventus]], voordat hy sy loopbaan by [[FC Barcelona|Barcelona]] afgesluit het. Met [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] was Thuram ’n sleutelspeler vir die span wat die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998 FIFA Wêreldbeker]] gewen het; sy span het ook die [[UEFA Europa-beker|Europese Kampioenskap]] gewen in 2000, en hy het gehelp om hulle tot die eindstryd van die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006|2006 Wêreldbeker]] te lei. Thuram was vir lank die speler met die meeste verskynings vir die Franse nasionale span, met 142 wedstryde tussen 1994 en 2008, totdat Hugo Lloris dié rekord in 2022 oortref het. Thuram word beskryf as ’n “studieuse” figuur buite die veld; in 2010 het hy ’n UNICEF-ambassadeur geword, en hy het uitgestaan vir sy inisiatiewe in die stryd teen [[rassisme]].<ref name="Thuram a Treviso contro il razzismo">{{cite web|url=http://treviso24.tv/news/il-campione-lilian-thuram-treviso-contro-il-razzismo.html|title=Il campione Lilian Thuram a Treviso contro il razzismo|publisher=Treviso 24|language=it|access-date=15 September 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140915231101/http://treviso24.tv/news/il-campione-lilian-thuram-treviso-contro-il-razzismo.html|archive-date=15 September 2014}}</ref> Hy het twee seuns saam met sy eerste vrou, Sandra — Marcus (gebore 6 Augustus 1997) en Khéphren (gebore 26 Maart 2001) — en albei het in die 2020's internasionale sokkerspelers vir Frankryk geword. Hy het sy seuns onderskeidelik vernoem na die Jamaikaanse aktivis Marcus Garvey en die Egiptiese farao [[Chafra|Chefren]].<ref>{{cite news |title=Brothers Khéphren and Marcus Thuram are both in France squad |url=https://apnews.com/article/france-deschamps-thuram-euro-2024-b6daf1424c5ba129b459df90e03189ab |access-date=30 June 2024 |work=Associated Press |date=16 March 2023}}</ref><ref>{{cite news |last1=Smith |first1=Andrew |title=Lilian Thuram on son Marcus's bid for Euro 2020 glory to match his own with France |url=https://www.scotsman.com/sport/football/international/frances-striker-looking-to-emulate-dads-achievements-at-euro-2020-3270932 |access-date=15 December 2022 |work=The Scotsman |date=13 June 2021}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Thuram, Lilian}} [[Kategorie:Franse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Lewende mense]] h2l8tc5ynid3vwwphokhnfix1z6yjd1 2816315 2816314 2025-06-27T05:52:22Z Vryheidsfront Minus 188698 2816315 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Lilian Thuram | image = [[Lêer:Lilian_Thuram_-_Février_2013.jpg|220px]] | caption = Thuram in 2013 | full_name = Ruddy Lilian Thuram-Ulien<ref name=Legion>{{cite journal |date=22 June 1998 |title=Décret du 24 juillet 1998 portant nomination à titre exceptionnel |trans-title=Decree of 24 July 1998 appointing on an exceptional basis |url=https://www.legifrance.gouv.fr/jorf/id/JORFTEXT000000374701 |journal=Official Journal of the French Republic |volume=1998 |issue=170 |id=PREX9801916D |access-date=2 January 2021 |language=fr}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|1972|01|01|df=y}}<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/document/fwc/2006/PDF/FWC_2006_SquadLists.pdf |title=2006 FIFA World Cup Germany: List of Players: France |publisher=FIFA |page=11 |date=21 March 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190610174527/https://www.fifadata.com/document/fwc/2006/PDF/FWC_2006_SquadLists.pdf |archive-date=10 June 2019}}</ref> | birth_place = [[Pointe-à-Pitre]], [[Guadeloupe]], Frankryk | height = 1,82 m<ref>{{cite web |url=https://arxiu.fcbarcelona.cat/web/castellano/futbol/temporada_07-08/plantilla/jugadors/thuram.html |title=Lilian Thuram |publisher=FC Barcelona |access-date=10 April 2020}}</ref> | position = [[Defender (association football)#Centre-back|Centre back]], [[Full-back (association football)|right-back]] | currentclub = | youthyears1 = 1981–1982 | youthclubs1 = {{Interlanguage link|CSC Portugais de Fontainebleau|lt=Portugais de Fontainebleau|fr|Club sportif et culturel des Portugais de Fontainebleau}} | youthyears2 = 1983–1984 | youthclubs2 = [[RCP Fontainebleau|Fontainebleau]] | youthyears3 = 1985–1987 | youthclubs3 = [[FC Melun|Melun]] | youthyears4 = 1987–1988 | youthclubs4 = [[Entente Melun-Fontainebleau 77|Melun-Fontainebleau]] | youthyears5 = 1989–1990 | youthclubs5 = [[RCP Fontainebleau|Fontainebleau]] | youthyears6 = 1990–1991 | youthclubs6 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | years1 = 1991–1996 | clubs1 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | caps1 = 155 | goals1 = 8 | years2 = 1996–2001 | clubs2 = [[Parma AC|Parma]] | caps2 = 163 | goals2 = 1 | years3 = 2001–2006 | clubs3 = [[Juventus FC|Juventus]] | caps3 = 144 | goals3 = 1 | years4 = 2006–2008 | clubs4 = [[FC Barcelona|Barcelona]] | caps4 = 41 | goals4 = 0 | totalcaps = 503 | totalgoals = 10 | nationalyears1 = 1994–2008 | nationalteam1 = [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] | nationalcaps1 = 142 | nationalgoals1 = 2 }} '''Ruddy Lilian Thuram-Ulien''' ([[Frans|Franse]] uitspraak: [liljɑ̃ tyʁam]; gebore [[1 Januarie]] [[1972]]) is ’n [[Frankryk|Franse]] outeur, filantroop en voormalige professionele [[sokkerspeler]] wat as ’n verdediger gespeel het. Hy word wyd beskou as een van die beste verdedigers van sy era — ’n vinnige, kragtige en veelsydige speler wat beide as sentrale verdediger en regteragterspeler kon speel, en wat aanvallend én verdedigend vaardig was.<ref name="fourfourtwo">{{cite news |last= |first= |url=https://www.fourfourtwo.com/features/101-greatest-football-players-last-25-years-full-list|title=Ranked! The 101 greatest football players of the last 25 years: full list|edition=253|work=[[FourFourTwo]]|date=13 February 2018|accessdate=22 December 2023}}</ref><ref name="50 Greatest Defenders">{{cite web |url=https://bleacherreport.com/articles/1767176-50-greatest-defenders-in-world-football-history |title=50 Greatest Defenders in World Football History |publisher=bleacherreport.com |date=10 September 2013 |access-date=30 October 2021 }}</ref><ref>{{cite news |title=Best 100 Football Defenders of All Time History |url=https://thefootballlovers.com/top-100-best-football-defenders-of-all-time-history/ |website=thefootballlovers.com |access-date=11 September 2022 }}</ref><ref>{{cite news |first=Daniel |last=Marland |title=The 25 Greatest Defenders Of All Time Have Been Named And Ranked By Fans |url=https://www.sportbible.com/football/the-25-greatest-defenders-of-all-time-have-been-ranked-by-fans-20220330 |website=sportbible.com |publisher=SPORTbible |date=30 March 2022 |access-date=11 September 2022 }}</ref><ref>{{Cite web |title=The 50 best defenders in football history ranked by fans |url=https://www.givemesport.com/football-fans-rank-the-50-greatest-defenders-in-football-history/|website=GiveMeSport |date=9 April 2020 |access-date=24 January 2024}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-05-10 |title=Best defenders of all time - ranked |url=https://www.90min.com/best-defenders-of-all-time |access-date=2024-10-30 |website=90min.com |language=en}}</ref> Hy het sy professionele sokkerloopbaan in sy geboorteland by [[AS Monaco|Monaco]] begin, en het vir meer as 15 seisoene in die hoogste ligas van Frankryk, Italië en Spanje gespeel — met noemenswaardige tydperke in die [[Serie A]] saam met Parma en [[Juventus-sokkerklub|Juventus]], voordat hy sy loopbaan by [[FC Barcelona|Barcelona]] afgesluit het. Met [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] was Thuram ’n sleutelspeler vir die span wat die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998 FIFA Wêreldbeker]] gewen het; sy span het ook die [[UEFA Europa-beker|Europese Kampioenskap]] gewen in 2000, en hy het gehelp om hulle tot die eindstryd van die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006|2006 Wêreldbeker]] te lei. Thuram was vir lank die speler met die meeste verskynings vir die Franse nasionale span, met 142 wedstryde tussen 1994 en 2008, totdat Hugo Lloris dié rekord in 2022 oortref het. Thuram word beskryf as ’n “studieuse” figuur buite die veld; in 2010 het hy ’n UNICEF-ambassadeur geword, en hy het uitgestaan vir sy inisiatiewe in die stryd teen [[rassisme]].<ref name="Thuram a Treviso contro il razzismo">{{cite web|url=http://treviso24.tv/news/il-campione-lilian-thuram-treviso-contro-il-razzismo.html|title=Il campione Lilian Thuram a Treviso contro il razzismo|publisher=Treviso 24|language=it|access-date=15 September 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140915231101/http://treviso24.tv/news/il-campione-lilian-thuram-treviso-contro-il-razzismo.html|archive-date=15 September 2014}}</ref> Hy het twee seuns saam met sy eerste vrou, Sandra — Marcus (gebore 6 Augustus 1997) en Khéphren (gebore 26 Maart 2001) — en albei het in die 2020's internasionale sokkerspelers vir Frankryk geword. Hy het sy seuns onderskeidelik vernoem na die Jamaikaanse aktivis Marcus Garvey en die Egiptiese farao [[Chafra|Chefren]].<ref>{{cite news |title=Brothers Khéphren and Marcus Thuram are both in France squad |url=https://apnews.com/article/france-deschamps-thuram-euro-2024-b6daf1424c5ba129b459df90e03189ab |access-date=30 June 2024 |work=Associated Press |date=16 March 2023}}</ref><ref>{{cite news |last1=Smith |first1=Andrew |title=Lilian Thuram on son Marcus's bid for Euro 2020 glory to match his own with France |url=https://www.scotsman.com/sport/football/international/frances-striker-looking-to-emulate-dads-achievements-at-euro-2020-3270932 |access-date=15 December 2022 |work=The Scotsman |date=13 June 2021}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Thuram, Lilian}} [[Kategorie:Franse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Lewende mense]] edj85myeykombth7vwzj58qzfl9a7in 2816316 2816315 2025-06-27T05:52:58Z Vryheidsfront Minus 188698 2816316 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Lilian Thuram | image = [[Lêer:Lilian_Thuram_-_Février_2013.jpg|220px]] | caption = Thuram in 2013 | full_name = Ruddy Lilian Thuram-Ulien<ref name=Legion>{{cite journal |date=22 June 1998 |title=Décret du 24 juillet 1998 portant nomination à titre exceptionnel |trans-title=Decree of 24 July 1998 appointing on an exceptional basis |url=https://www.legifrance.gouv.fr/jorf/id/JORFTEXT000000374701 |journal=Official Journal of the French Republic |volume=1998 |issue=170 |id=PREX9801916D |access-date=2 January 2021 |language=fr}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|1972|01|01|df=y}}<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/document/fwc/2006/PDF/FWC_2006_SquadLists.pdf |title=2006 FIFA World Cup Germany: List of Players: France |publisher=FIFA |page=11 |date=21 March 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190610174527/https://www.fifadata.com/document/fwc/2006/PDF/FWC_2006_SquadLists.pdf |archive-date=10 June 2019}}</ref> | birth_place = [[Pointe-à-Pitre]], [[Guadeloupe]], Frankryk | height = 1,82 m<ref>{{cite web |url=https://arxiu.fcbarcelona.cat/web/castellano/futbol/temporada_07-08/plantilla/jugadors/thuram.html |title=Lilian Thuram |publisher=FC Barcelona |access-date=10 April 2020}}</ref> | position = [[Defender (association football)#Centre-back|Centre back]], [[Full-back (association football)|right-back]] | currentclub = | youthyears1 = 1981–1982 | youthclubs1 = {{Interlanguage link|CSC Portugais de Fontainebleau|lt=Portugais de Fontainebleau|fr|Club sportif et culturel des Portugais de Fontainebleau}} | youthyears2 = 1983–1984 | youthclubs2 = [[RCP Fontainebleau|Fontainebleau]] | youthyears3 = 1985–1987 | youthclubs3 = [[FC Melun|Melun]] | youthyears4 = 1987–1988 | youthclubs4 = [[Entente Melun-Fontainebleau 77|Melun-Fontainebleau]] | youthyears5 = 1989–1990 | youthclubs5 = [[RCP Fontainebleau|Fontainebleau]] | youthyears6 = 1990–1991 | youthclubs6 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | years1 = 1991–1996 | clubs1 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | caps1 = 155 | goals1 = 8 | years2 = 1996–2001 | clubs2 = [[Parma AC|Parma]] | caps2 = 163 | goals2 = 1 | years3 = 2001–2006 | clubs3 = [[Juventus FC|Juventus]] | caps3 = 144 | goals3 = 1 | years4 = 2006–2008 | clubs4 = [[FC Barcelona|Barcelona]] | caps4 = 41 | goals4 = 0 | totalcaps = 503 | totalgoals = 10 | nationalyears1 = 1994–2008 | nationalteam1 = [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] | nationalcaps1 = 142 | nationalgoals1 = 2 }} '''Ruddy Lilian Thuram-Ulien''' ([[Frans|Franse]] uitspraak: [liljɑ̃ tyʁam]; gebore [[1 Januarie]] [[1972]]) is ’n [[Frankryk|Franse]] outeur, filantroop en voormalige professionele [[sokkerspeler]] wat as ’n verdediger gespeel het. Hy word wyd beskou as een van die beste verdedigers van sy era — ’n vinnige, kragtige en veelsydige speler wat beide as sentrale verdediger en regteragterspeler kon speel, en wat aanvallend én verdedigend vaardig was.<ref name="fourfourtwo">{{cite news |last= |first= |url=https://www.fourfourtwo.com/features/101-greatest-football-players-last-25-years-full-list|title=Ranked! The 101 greatest football players of the last 25 years: full list|edition=253|work=FourFourTwo|date=13 February 2018|accessdate=22 December 2023}}</ref><ref name="50 Greatest Defenders">{{cite web |url=https://bleacherreport.com/articles/1767176-50-greatest-defenders-in-world-football-history |title=50 Greatest Defenders in World Football History |publisher=bleacherreport.com |date=10 September 2013 |access-date=30 October 2021 }}</ref><ref>{{cite news |title=Best 100 Football Defenders of All Time History |url=https://thefootballlovers.com/top-100-best-football-defenders-of-all-time-history/ |website=thefootballlovers.com |access-date=11 September 2022 }}</ref><ref>{{cite news |first=Daniel |last=Marland |title=The 25 Greatest Defenders Of All Time Have Been Named And Ranked By Fans |url=https://www.sportbible.com/football/the-25-greatest-defenders-of-all-time-have-been-ranked-by-fans-20220330 |website=sportbible.com |publisher=SPORTbible |date=30 March 2022 |access-date=11 September 2022 }}</ref><ref>{{Cite web |title=The 50 best defenders in football history ranked by fans |url=https://www.givemesport.com/football-fans-rank-the-50-greatest-defenders-in-football-history/|website=GiveMeSport |date=9 April 2020 |access-date=24 January 2024}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-05-10 |title=Best defenders of all time - ranked |url=https://www.90min.com/best-defenders-of-all-time |access-date=2024-10-30 |website=90min.com |language=en}}</ref> Hy het sy professionele sokkerloopbaan in sy geboorteland by [[AS Monaco|Monaco]] begin, en het vir meer as 15 seisoene in die hoogste ligas van Frankryk, Italië en Spanje gespeel — met noemenswaardige tydperke in die [[Serie A]] saam met Parma en [[Juventus-sokkerklub|Juventus]], voordat hy sy loopbaan by [[FC Barcelona|Barcelona]] afgesluit het. Met [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] was Thuram ’n sleutelspeler vir die span wat die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998 FIFA Wêreldbeker]] gewen het; sy span het ook die [[UEFA Europa-beker|Europese Kampioenskap]] gewen in 2000, en hy het gehelp om hulle tot die eindstryd van die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006|2006 Wêreldbeker]] te lei. Thuram was vir lank die speler met die meeste verskynings vir die Franse nasionale span, met 142 wedstryde tussen 1994 en 2008, totdat Hugo Lloris dié rekord in 2022 oortref het. Thuram word beskryf as ’n “studieuse” figuur buite die veld; in 2010 het hy ’n UNICEF-ambassadeur geword, en hy het uitgestaan vir sy inisiatiewe in die stryd teen [[rassisme]].<ref name="Thuram a Treviso contro il razzismo">{{cite web|url=http://treviso24.tv/news/il-campione-lilian-thuram-treviso-contro-il-razzismo.html|title=Il campione Lilian Thuram a Treviso contro il razzismo|publisher=Treviso 24|language=it|access-date=15 September 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140915231101/http://treviso24.tv/news/il-campione-lilian-thuram-treviso-contro-il-razzismo.html|archive-date=15 September 2014}}</ref> Hy het twee seuns saam met sy eerste vrou, Sandra — Marcus (gebore 6 Augustus 1997) en Khéphren (gebore 26 Maart 2001) — en albei het in die 2020's internasionale sokkerspelers vir Frankryk geword. Hy het sy seuns onderskeidelik vernoem na die Jamaikaanse aktivis Marcus Garvey en die Egiptiese farao [[Chafra|Chefren]].<ref>{{cite news |title=Brothers Khéphren and Marcus Thuram are both in France squad |url=https://apnews.com/article/france-deschamps-thuram-euro-2024-b6daf1424c5ba129b459df90e03189ab |access-date=30 June 2024 |work=Associated Press |date=16 March 2023}}</ref><ref>{{cite news |last1=Smith |first1=Andrew |title=Lilian Thuram on son Marcus's bid for Euro 2020 glory to match his own with France |url=https://www.scotsman.com/sport/football/international/frances-striker-looking-to-emulate-dads-achievements-at-euro-2020-3270932 |access-date=15 December 2022 |work=The Scotsman |date=13 June 2021}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Thuram, Lilian}} [[Kategorie:Franse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Lewende mense]] 5y6l7m9rymorfsckawdm7zhb4bhe8q3 2816317 2816316 2025-06-27T05:55:50Z Vryheidsfront Minus 188698 2816317 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Lilian Thuram | image = [[Lêer:Lilian_Thuram_-_Février_2013.jpg|220px]] | caption = Thuram in 2013 | full_name = Ruddy Lilian Thuram-Ulien<ref name=Legion>{{cite journal |date=22 June 1998 |title=Décret du 24 juillet 1998 portant nomination à titre exceptionnel |trans-title=Decree of 24 July 1998 appointing on an exceptional basis |url=https://www.legifrance.gouv.fr/jorf/id/JORFTEXT000000374701 |journal=Official Journal of the French Republic |volume=1998 |issue=170 |id=PREX9801916D |access-date=2 January 2021 |language=fr}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|1972|01|01|df=y}}<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/document/fwc/2006/PDF/FWC_2006_SquadLists.pdf |title=2006 FIFA World Cup Germany: List of Players: France |publisher=FIFA |page=11 |date=21 March 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190610174527/https://www.fifadata.com/document/fwc/2006/PDF/FWC_2006_SquadLists.pdf |archive-date=10 June 2019}}</ref> | birth_place = [[Pointe-à-Pitre]], [[Guadeloupe]], Frankryk | height = 1,82 m<ref>{{cite web |url=https://arxiu.fcbarcelona.cat/web/castellano/futbol/temporada_07-08/plantilla/jugadors/thuram.html |title=Lilian Thuram |publisher=FC Barcelona |access-date=10 April 2020}}</ref> | position = Verdediger | currentclub = | youthyears1 = 1981–1982 | youthclubs1 = {{Interlanguage link|CSC Portugais de Fontainebleau|lt=Portugais de Fontainebleau|fr|Club sportif et culturel des Portugais de Fontainebleau}} | youthyears2 = 1983–1984 | youthclubs2 = [[RCP Fontainebleau|Fontainebleau]] | youthyears3 = 1985–1987 | youthclubs3 = [[FC Melun|Melun]] | youthyears4 = 1987–1988 | youthclubs4 = [[Entente Melun-Fontainebleau 77|Melun-Fontainebleau]] | youthyears5 = 1989–1990 | youthclubs5 = [[RCP Fontainebleau|Fontainebleau]] | youthyears6 = 1990–1991 | youthclubs6 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | years1 = 1991–1996 | clubs1 = [[AS Monaco FC|Monaco]] | caps1 = 155 | goals1 = 8 | years2 = 1996–2001 | clubs2 = [[Parma AC|Parma]] | caps2 = 163 | goals2 = 1 | years3 = 2001–2006 | clubs3 = [[Juventus FC|Juventus]] | caps3 = 144 | goals3 = 1 | years4 = 2006–2008 | clubs4 = [[FC Barcelona|Barcelona]] | caps4 = 41 | goals4 = 0 | totalcaps = 503 | totalgoals = 10 | nationalyears1 = 1994–2008 | nationalteam1 = [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] | nationalcaps1 = 142 | nationalgoals1 = 2 }} '''Ruddy Lilian Thuram-Ulien''' ([[Frans|Franse]] uitspraak: [liljɑ̃ tyʁam]; gebore [[1 Januarie]] [[1972]]) is ’n [[Frankryk|Franse]] outeur, filantroop en voormalige professionele [[sokkerspeler]] wat as ’n verdediger gespeel het. Hy word wyd beskou as een van die beste verdedigers van sy era — ’n vinnige, kragtige en veelsydige speler wat beide as sentrale verdediger en regteragterspeler kon speel, en wat aanvallend én verdedigend vaardig was.<ref name="fourfourtwo">{{cite news |last= |first= |url=https://www.fourfourtwo.com/features/101-greatest-football-players-last-25-years-full-list|title=Ranked! The 101 greatest football players of the last 25 years: full list|edition=253|work=FourFourTwo|date=13 February 2018|accessdate=22 December 2023}}</ref><ref name="50 Greatest Defenders">{{cite web |url=https://bleacherreport.com/articles/1767176-50-greatest-defenders-in-world-football-history |title=50 Greatest Defenders in World Football History |publisher=bleacherreport.com |date=10 September 2013 |access-date=30 October 2021 }}</ref><ref>{{cite news |title=Best 100 Football Defenders of All Time History |url=https://thefootballlovers.com/top-100-best-football-defenders-of-all-time-history/ |website=thefootballlovers.com |access-date=11 September 2022 }}</ref><ref>{{cite news |first=Daniel |last=Marland |title=The 25 Greatest Defenders Of All Time Have Been Named And Ranked By Fans |url=https://www.sportbible.com/football/the-25-greatest-defenders-of-all-time-have-been-ranked-by-fans-20220330 |website=sportbible.com |publisher=SPORTbible |date=30 March 2022 |access-date=11 September 2022 }}</ref><ref>{{Cite web |title=The 50 best defenders in football history ranked by fans |url=https://www.givemesport.com/football-fans-rank-the-50-greatest-defenders-in-football-history/|website=GiveMeSport |date=9 April 2020 |access-date=24 January 2024}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-05-10 |title=Best defenders of all time - ranked |url=https://www.90min.com/best-defenders-of-all-time |access-date=2024-10-30 |website=90min.com |language=en}}</ref> Hy het sy professionele sokkerloopbaan in sy geboorteland by [[AS Monaco|Monaco]] begin, en het vir meer as 15 seisoene in die hoogste ligas van Frankryk, Italië en Spanje gespeel — met noemenswaardige tydperke in die [[Serie A]] saam met Parma en [[Juventus-sokkerklub|Juventus]], voordat hy sy loopbaan by [[FC Barcelona|Barcelona]] afgesluit het. Met [[Franse nasionale sokkerspan|Frankryk]] was Thuram ’n sleutelspeler vir die span wat die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998 FIFA Wêreldbeker]] gewen het; sy span het ook die [[UEFA Europa-beker|Europese Kampioenskap]] gewen in 2000, en hy het gehelp om hulle tot die eindstryd van die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006|2006 Wêreldbeker]] te lei. Thuram was vir lank die speler met die meeste verskynings vir die Franse nasionale span, met 142 wedstryde tussen 1994 en 2008, totdat Hugo Lloris dié rekord in 2022 oortref het. Thuram word beskryf as ’n “studieuse” figuur buite die veld; in 2010 het hy ’n UNICEF-ambassadeur geword, en hy het uitgestaan vir sy inisiatiewe in die stryd teen [[rassisme]].<ref name="Thuram a Treviso contro il razzismo">{{cite web|url=http://treviso24.tv/news/il-campione-lilian-thuram-treviso-contro-il-razzismo.html|title=Il campione Lilian Thuram a Treviso contro il razzismo|publisher=Treviso 24|language=it|access-date=15 September 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140915231101/http://treviso24.tv/news/il-campione-lilian-thuram-treviso-contro-il-razzismo.html|archive-date=15 September 2014}}</ref> Hy het twee seuns saam met sy eerste vrou, Sandra — Marcus (gebore 6 Augustus 1997) en Khéphren (gebore 26 Maart 2001) — en albei het in die 2020's internasionale sokkerspelers vir Frankryk geword. Hy het sy seuns onderskeidelik vernoem na die Jamaikaanse aktivis Marcus Garvey en die Egiptiese farao [[Chafra|Chefren]].<ref>{{cite news |title=Brothers Khéphren and Marcus Thuram are both in France squad |url=https://apnews.com/article/france-deschamps-thuram-euro-2024-b6daf1424c5ba129b459df90e03189ab |access-date=30 June 2024 |work=Associated Press |date=16 March 2023}}</ref><ref>{{cite news |last1=Smith |first1=Andrew |title=Lilian Thuram on son Marcus's bid for Euro 2020 glory to match his own with France |url=https://www.scotsman.com/sport/football/international/frances-striker-looking-to-emulate-dads-achievements-at-euro-2020-3270932 |access-date=15 December 2022 |work=The Scotsman |date=13 June 2021}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Thuram, Lilian}} [[Kategorie:Franse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Lewende mense]] km1gak5crztn9h61ly9dbyw8mxnfp53 0 450652 2816323 2025-06-27T07:29:34Z Vryheidsfront Minus 188698 Nuwe bladsy geskep met ''''Emerson Ferreira da Rosa''' (gebore [[4 April]] [[1976]]), eenvoudig bekend as '''Emerson''', is ’n [[Brasilië|Brasiliaanse]] voormalige professionele sokkerspeler wat as ’n verdedigende middelveldspeler gespeel het. Op internasionale vlak het hy 73 wedstryde vir die [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasiliaanse nasionale span]] tussen 1997 en 2006 gespeel, en 6 doele aangeteken. Saam met Brasilië het hy aan twee Sokker-Wêreldbeker|Wêreldbekertoernoo...' 2816323 wikitext text/x-wiki '''Emerson Ferreira da Rosa''' (gebore [[4 April]] [[1976]]), eenvoudig bekend as '''Emerson''', is ’n [[Brasilië|Brasiliaanse]] voormalige professionele sokkerspeler wat as ’n verdedigende middelveldspeler gespeel het. Op internasionale vlak het hy 73 wedstryde vir die [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasiliaanse nasionale span]] tussen 1997 en 2006 gespeel, en 6 doele aangeteken. Saam met Brasilië het hy aan twee [[Sokker-Wêreldbeker|Wêreldbekertoernooie]] deelgeneem ([[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998]], [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006|2006]]; hy het die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2002|2002 Wêreldbeker]] weens besering misgeloop), twee [[Copa América]]-toernooie (1999, 2001), en drie [[Sokker-Konfederasiebeker|Konfederasiebekertoernooie]] (1999, 2003, 2005). Hy het die 1999 Copa América en die [[FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2005|2005 FIFA Konfederasiebeker]] gewen, en was ook deel van die span wat die Wêreldbeker-eindstryd in 1998 gehaal het. ’n Ervare sokkerspeler wat die bynaam “die Poema” gekry het vanweë sy kragtige maar elegante speelstyl en vermoë om balle te herwin, het Emerson vir twee Brasiliaanse klubs, Grêmio en Santos, gespeel, asook vir verskeie Europese klubs in Duitsland, Italië en Spanje, insluitend [[Bayer Leverkusen]], Roma, [[Juventus-sokkerklub|Juventus]], [[Real Madrid]], en [[AC Milan|Milan]], en verskeie titels gewen. Benewens sy Brasiliaanse paspoort, besit Emerson ook Italiaanse, Duitse, en Katarse paspoorte.<ref name="archiviostorico.corriere.it">{{cite web|url=http://archiviostorico.corriere.it/2001/gennaio/25/sfida_Emerson_voglio_vincere_come_co_10_0101254278.shtml|title=La sfida di Emerson: voglio vincere come Falcao|publisher=Il Corriere della Sera|language=it|date=25 January 2001|access-date=17 September 2014}}</ref> == Verwysigs == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Emerson Ferreira da Rosa}} 83zfzrqu25uplgv09nscs7a5gg4bv7g 2816324 2816323 2025-06-27T07:31:36Z Vryheidsfront Minus 188698 2816324 wikitext text/x-wiki '''Emerson Ferreira da Rosa''' (gebore [[4 April]] [[1976]]), eenvoudig bekend as '''Emerson''', is ’n [[Brasilië|Brasiliaanse]] voormalige professionele sokkerspeler wat as ’n verdedigende middelveldspeler gespeel het. Op internasionale vlak het hy 73 wedstryde vir die [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasiliaanse nasionale span]] tussen 1997 en 2006 gespeel, en 6 doele aangeteken. Saam met Brasilië het hy aan twee [[Sokker-Wêreldbeker|Wêreldbekertoernooie]] deelgeneem ([[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998]], [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006|2006]]; hy het die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2002|2002 Wêreldbeker]] weens besering misgeloop), twee [[Copa América]]-toernooie (1999, 2001), en drie [[Sokker-Konfederasiebeker|Konfederasiebekertoernooie]] (1999, 2003, 2005). Hy het die 1999 Copa América en die [[FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2005|2005 FIFA Konfederasiebeker]] gewen, en was ook deel van die span wat die Wêreldbeker-eindstryd in 1998 gehaal het. ’n Ervare sokkerspeler wat die bynaam “die Poema” gekry het vanweë sy kragtige maar elegante speelstyl en vermoë om balle te herwin, het Emerson vir twee Brasiliaanse klubs, Grêmio en Santos, gespeel, asook vir verskeie Europese klubs in Duitsland, Italië en Spanje, insluitend [[Bayer Leverkusen]], Roma, [[Juventus-sokkerklub|Juventus]], [[Real Madrid]], en [[AC Milan|Milan]], en verskeie titels gewen. Benewens sy Brasiliaanse paspoort, besit Emerson ook Italiaanse, Duitse, en Katarse paspoorte.<ref name="archiviostorico.corriere.it">{{cite web|url=http://archiviostorico.corriere.it/2001/gennaio/25/sfida_Emerson_voglio_vincere_come_co_10_0101254278.shtml|title=La sfida di Emerson: voglio vincere come Falcao|publisher=Il Corriere della Sera|language=it|date=25 January 2001|access-date=17 September 2014}}</ref> == Verwysigs == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Emerson Ferreira da Rosa}} [[Kategorie:Brasiliaanse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1976]] [[Kategorie:Lewende mense]] 5iwwy2ua57a8q11ryxyavpjwhjadgjy 2816325 2816324 2025-06-27T07:34:04Z Vryheidsfront Minus 188698 2816325 wikitext text/x-wiki '''Emerson Ferreira da Rosa''' (gebore [[4 April]] [[1976]]), eenvoudig bekend as '''Emerson''', is ’n [[Brasilië|Brasiliaanse]] voormalige professionele sokkerspeler wat as ’n verdedigende middelveldspeler gespeel het. Op internasionale vlak het hy 73 wedstryde vir die [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasiliaanse nasionale span]] tussen 1997 en 2006 gespeel, en 6 doele aangeteken. Saam met Brasilië het hy aan twee [[Sokker-Wêreldbeker|Wêreldbekertoernooie]] deelgeneem ([[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998]], [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006|2006]]; hy het die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2002|2002 Wêreldbeker]] weens besering misgeloop), twee [[Copa América]]-toernooie (1999, 2001), en drie [[Sokker-Konfederasiebeker|Konfederasiebekertoernooie]] (1999, 2003, 2005). Hy het die 1999 Copa América en die [[FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2005|2005 FIFA Konfederasiebeker]] gewen, en was ook deel van die span wat die Wêreldbeker-eindstryd in 1998 gehaal het. ’n Ervare sokkerspeler wat die bynaam “die Poema” gekry het vanweë sy kragtige maar elegante speelstyl en vermoë om balle te herwin, het Emerson vir twee Brasiliaanse klubs, Grêmio en Santos, gespeel, asook vir verskeie Europese klubs in Duitsland, Italië en Spanje, insluitend [[Bayer Leverkusen]], Roma, [[Juventus-sokkerklub|Juventus]], [[Real Madrid]], en [[AC Milan|Milan]], en verskeie titels gewen. Benewens sy Brasiliaanse paspoort, besit Emerson ook Italiaanse, Duitse, en Katarse paspoorte.<ref name="archiviostorico.corriere.it">{{cite web|url=http://archiviostorico.corriere.it/2001/gennaio/25/sfida_Emerson_voglio_vincere_come_co_10_0101254278.shtml|title=La sfida di Emerson: voglio vincere come Falcao|date=25 January 2001|publisher=Il Corriere della Sera|language=it|archive-url=https://web.archive.org/web/20150220022318/http://archiviostorico.corriere.it/2001/gennaio/25/sfida_Emerson_voglio_vincere_come_co_10_0101254278.shtml|archive-date=2015-02-20|access-date=17 September 2014}}</ref> == Verwysigs == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Emerson Ferreira da Rosa}} [[Kategorie:Brasiliaanse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1976]] [[Kategorie:Lewende mense]] tg3gpobbbkckxb8h5zz9sgddpjqqvxs 2816326 2816325 2025-06-27T07:41:05Z Vryheidsfront Minus 188698 2816326 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Emerson | fullname = Emerson Ferreira da Rosa<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/document/fwc/2006/PDF/FWC_2006_SquadLists.pdf |title=2006 FIFA World Cup Germany: List of Players: Brazil |publisher=FIFA |page=4 |date=21 March 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190610174527/https://www.fifadata.com/document/fwc/2006/PDF/FWC_2006_SquadLists.pdf |archive-date=10 June 2019}}</ref> | image = [[Lêer:Emerson 2005.jpg|220px]]Emerson 2005.jpg | caption = Emerson in 2005 | height = 1,84 m<ref>{{cite web|url=http://www.asromacalcio.it/sito-ufficiale/squadra/rosa99-00/emerson.html|title=Emerson|publisher=AS Roma|archive-url=https://web.archive.org/web/20020408234400/http://www.asromacalcio.it/sito-ufficiale/squadra/rosa99-00/emerson.html|archive-date=8 April 2002}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|df=y|1976|4|4}} | birth_place = [[Pelotas]], [[Rio Grande do Sul]], Brasilië | position = Verdedigende middelveldspeler | youthyears1 = 1992–1993 | youthclubs1 = [[Grêmio FBPA|Grêmio]] | years1 = 1994–1997 | clubs1 = [[Grêmio FBPA|Grêmio]] | caps1 = 54 | goals1 = 8 | years2 = 1997–2000 | clubs2 = [[Bayer 04 Leverkusen|Bayer Leverkusen]] | caps2 = 82 | goals2 = 11 | years3 = 2000–2004 | clubs3 = [[AS Roma|Roma]] | caps3 = 105 | goals3 = 13 | years4 = 2004–2006 | clubs4 = [[Juventus FC|Juventus]] | caps4 = 67 | goals4 = 4 | years5 = 2006–2007 | clubs5 = [[Real Madrid CF|Real Madrid]] | caps5 = 28 | goals5 = 1 | years6 = 2007–2009 | clubs6 = [[AC Milan|Milan]] | caps6 = 27 | goals6 = 0 | years7 = 2009 | clubs7 = [[Santos FC|Santos]] | caps7 = 6 | goals7 = 0 | years8 = 2015–2020 | clubs8 = [[Miami Dade FC]] | caps8 = 17 | goals8 = 4 | totalcaps = 379 | totalgoals = 41 | nationalyears1 = 1997–2006 | nationalteam1 = [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasilië]] | nationalcaps1 = 73 | nationalgoals1 = 6 }} '''Emerson Ferreira da Rosa''' (gebore [[4 April]] [[1976]]), eenvoudig bekend as '''Emerson''', is ’n [[Brasilië|Brasiliaanse]] voormalige professionele sokkerspeler wat as ’n verdedigende middelveldspeler gespeel het. Op internasionale vlak het hy 73 wedstryde vir die [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasiliaanse nasionale span]] tussen 1997 en 2006 gespeel, en 6 doele aangeteken. Saam met Brasilië het hy aan twee [[Sokker-Wêreldbeker|Wêreldbekertoernooie]] deelgeneem ([[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998]], [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006|2006]]; hy het die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2002|2002 Wêreldbeker]] weens besering misgeloop), twee [[Copa América]]-toernooie (1999, 2001), en drie [[Sokker-Konfederasiebeker|Konfederasiebekertoernooie]] (1999, 2003, 2005). Hy het die 1999 Copa América en die [[FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2005|2005 FIFA Konfederasiebeker]] gewen, en was ook deel van die span wat die Wêreldbeker-eindstryd in 1998 gehaal het. ’n Ervare sokkerspeler wat die bynaam “die Poema” gekry het vanweë sy kragtige maar elegante speelstyl en vermoë om balle te herwin, het Emerson vir twee Brasiliaanse klubs, Grêmio en Santos, gespeel, asook vir verskeie Europese klubs in Duitsland, Italië en Spanje, insluitend [[Bayer Leverkusen]], Roma, [[Juventus-sokkerklub|Juventus]], [[Real Madrid]], en [[AC Milan|Milan]], en verskeie titels gewen. Benewens sy Brasiliaanse paspoort, besit Emerson ook Italiaanse, Duitse, en Katarse paspoorte.<ref name="archiviostorico.corriere.it">{{cite web|url=http://archiviostorico.corriere.it/2001/gennaio/25/sfida_Emerson_voglio_vincere_come_co_10_0101254278.shtml|title=La sfida di Emerson: voglio vincere come Falcao|date=25 January 2001|publisher=Il Corriere della Sera|language=it|archive-url=https://web.archive.org/web/20150220022318/http://archiviostorico.corriere.it/2001/gennaio/25/sfida_Emerson_voglio_vincere_come_co_10_0101254278.shtml|archive-date=2015-02-20|access-date=17 September 2014}}</ref> == Verwysigs == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Emerson Ferreira da Rosa}} [[Kategorie:Brasiliaanse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1976]] [[Kategorie:Lewende mense]] rcdeejdn2a9nrsksuq94819digy0atq 2816327 2816326 2025-06-27T07:41:19Z Vryheidsfront Minus 188698 2816327 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Emerson | fullname = Emerson Ferreira da Rosa<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/document/fwc/2006/PDF/FWC_2006_SquadLists.pdf |title=2006 FIFA World Cup Germany: List of Players: Brazil |publisher=FIFA |page=4 |date=21 March 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190610174527/https://www.fifadata.com/document/fwc/2006/PDF/FWC_2006_SquadLists.pdf |archive-date=10 June 2019}}</ref> | image = [[Lêer:Emerson 2005.jpg|220px]] | caption = Emerson in 2005 | height = 1,84 m<ref>{{cite web|url=http://www.asromacalcio.it/sito-ufficiale/squadra/rosa99-00/emerson.html|title=Emerson|publisher=AS Roma|archive-url=https://web.archive.org/web/20020408234400/http://www.asromacalcio.it/sito-ufficiale/squadra/rosa99-00/emerson.html|archive-date=8 April 2002}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|df=y|1976|4|4}} | birth_place = [[Pelotas]], [[Rio Grande do Sul]], Brasilië | position = Verdedigende middelveldspeler | youthyears1 = 1992–1993 | youthclubs1 = [[Grêmio FBPA|Grêmio]] | years1 = 1994–1997 | clubs1 = [[Grêmio FBPA|Grêmio]] | caps1 = 54 | goals1 = 8 | years2 = 1997–2000 | clubs2 = [[Bayer 04 Leverkusen|Bayer Leverkusen]] | caps2 = 82 | goals2 = 11 | years3 = 2000–2004 | clubs3 = [[AS Roma|Roma]] | caps3 = 105 | goals3 = 13 | years4 = 2004–2006 | clubs4 = [[Juventus FC|Juventus]] | caps4 = 67 | goals4 = 4 | years5 = 2006–2007 | clubs5 = [[Real Madrid CF|Real Madrid]] | caps5 = 28 | goals5 = 1 | years6 = 2007–2009 | clubs6 = [[AC Milan|Milan]] | caps6 = 27 | goals6 = 0 | years7 = 2009 | clubs7 = [[Santos FC|Santos]] | caps7 = 6 | goals7 = 0 | years8 = 2015–2020 | clubs8 = [[Miami Dade FC]] | caps8 = 17 | goals8 = 4 | totalcaps = 379 | totalgoals = 41 | nationalyears1 = 1997–2006 | nationalteam1 = [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasilië]] | nationalcaps1 = 73 | nationalgoals1 = 6 }} '''Emerson Ferreira da Rosa''' (gebore [[4 April]] [[1976]]), eenvoudig bekend as '''Emerson''', is ’n [[Brasilië|Brasiliaanse]] voormalige professionele sokkerspeler wat as ’n verdedigende middelveldspeler gespeel het. Op internasionale vlak het hy 73 wedstryde vir die [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasiliaanse nasionale span]] tussen 1997 en 2006 gespeel, en 6 doele aangeteken. Saam met Brasilië het hy aan twee [[Sokker-Wêreldbeker|Wêreldbekertoernooie]] deelgeneem ([[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998]], [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006|2006]]; hy het die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2002|2002 Wêreldbeker]] weens besering misgeloop), twee [[Copa América]]-toernooie (1999, 2001), en drie [[Sokker-Konfederasiebeker|Konfederasiebekertoernooie]] (1999, 2003, 2005). Hy het die 1999 Copa América en die [[FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2005|2005 FIFA Konfederasiebeker]] gewen, en was ook deel van die span wat die Wêreldbeker-eindstryd in 1998 gehaal het. ’n Ervare sokkerspeler wat die bynaam “die Poema” gekry het vanweë sy kragtige maar elegante speelstyl en vermoë om balle te herwin, het Emerson vir twee Brasiliaanse klubs, Grêmio en Santos, gespeel, asook vir verskeie Europese klubs in Duitsland, Italië en Spanje, insluitend [[Bayer Leverkusen]], Roma, [[Juventus-sokkerklub|Juventus]], [[Real Madrid]], en [[AC Milan|Milan]], en verskeie titels gewen. Benewens sy Brasiliaanse paspoort, besit Emerson ook Italiaanse, Duitse, en Katarse paspoorte.<ref name="archiviostorico.corriere.it">{{cite web|url=http://archiviostorico.corriere.it/2001/gennaio/25/sfida_Emerson_voglio_vincere_come_co_10_0101254278.shtml|title=La sfida di Emerson: voglio vincere come Falcao|date=25 January 2001|publisher=Il Corriere della Sera|language=it|archive-url=https://web.archive.org/web/20150220022318/http://archiviostorico.corriere.it/2001/gennaio/25/sfida_Emerson_voglio_vincere_come_co_10_0101254278.shtml|archive-date=2015-02-20|access-date=17 September 2014}}</ref> == Verwysigs == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Emerson Ferreira da Rosa}} [[Kategorie:Brasiliaanse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1976]] [[Kategorie:Lewende mense]] 7vt3r9gg15qgx2i3n6oe8d9pdva1xdq 2816328 2816327 2025-06-27T07:43:55Z Vryheidsfront Minus 188698 2816328 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Emerson | fullname = Emerson Ferreira da Rosa<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/document/fwc/2006/PDF/FWC_2006_SquadLists.pdf |title=2006 FIFA World Cup Germany: List of Players: Brazil |publisher=FIFA |page=4 |date=21 March 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190610174527/https://www.fifadata.com/document/fwc/2006/PDF/FWC_2006_SquadLists.pdf |archive-date=10 June 2019}}</ref> | image = [[Lêer:Emerson 2005.jpg|220px]] | caption = Emerson in 2005 | height = 1,84 m<ref>{{cite web|url=http://www.asromacalcio.it/sito-ufficiale/squadra/rosa99-00/emerson.html|title=Emerson|publisher=AS Roma|archive-url=https://web.archive.org/web/20020408234400/http://www.asromacalcio.it/sito-ufficiale/squadra/rosa99-00/emerson.html|archive-date=8 April 2002}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|df=y|1976|4|4}} | birth_place = [[Pelotas]], [[Rio Grande do Sul]], Brasilië | position = Verdedigende middelveldspeler | youthyears1 = 1992–1993 | youthclubs1 = [[Grêmio FBPA|Grêmio]] | years1 = 1994–1997 | clubs1 = [[Grêmio FBPA|Grêmio]] | caps1 = 54 | goals1 = 8 | years2 = 1997–2000 | clubs2 = [[Bayer 04 Leverkusen|Bayer Leverkusen]] | caps2 = 82 | goals2 = 11 | years3 = 2000–2004 | clubs3 = [[AS Roma|Roma]] | caps3 = 105 | goals3 = 13 | years4 = 2004–2006 | clubs4 = [[Juventus FC|Juventus]] | caps4 = 67 | goals4 = 4 | years5 = 2006–2007 | clubs5 = [[Real Madrid CF|Real Madrid]] | caps5 = 28 | goals5 = 1 | years6 = 2007–2009 | clubs6 = [[AC Milan|Milan]] | caps6 = 27 | goals6 = 0 | years7 = 2009 | clubs7 = [[Santos-sokkerklub|Santos]] | caps7 = 6 | goals7 = 0 | years8 = 2015–2020 | clubs8 = [[Miami Dade FC]] | caps8 = 17 | goals8 = 4 | totalcaps = 379 | totalgoals = 41 | nationalyears1 = 1997–2006 | nationalteam1 = [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasilië]] | nationalcaps1 = 73 | nationalgoals1 = 6 }} '''Emerson Ferreira da Rosa''' (gebore [[4 April]] [[1976]]), eenvoudig bekend as '''Emerson''', is ’n [[Brasilië|Brasiliaanse]] voormalige professionele sokkerspeler wat as ’n verdedigende middelveldspeler gespeel het. Op internasionale vlak het hy 73 wedstryde vir die [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasiliaanse nasionale span]] tussen 1997 en 2006 gespeel, en 6 doele aangeteken. Saam met Brasilië het hy aan twee [[Sokker-Wêreldbeker|Wêreldbekertoernooie]] deelgeneem ([[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998|1998]], [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006|2006]]; hy het die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2002|2002 Wêreldbeker]] weens besering misgeloop), twee [[Copa América]]-toernooie (1999, 2001), en drie [[Sokker-Konfederasiebeker|Konfederasiebekertoernooie]] (1999, 2003, 2005). Hy het die 1999 Copa América en die [[FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2005|2005 FIFA Konfederasiebeker]] gewen, en was ook deel van die span wat die Wêreldbeker-eindstryd in 1998 gehaal het. ’n Ervare sokkerspeler wat die bynaam “die Poema” gekry het vanweë sy kragtige maar elegante speelstyl en vermoë om balle te herwin, het Emerson vir twee Brasiliaanse klubs, Grêmio en [[Santos-sokkerklub|Santos]], gespeel, asook vir verskeie Europese klubs in Duitsland, Italië en Spanje, insluitend [[Bayer Leverkusen]], Roma, [[Juventus-sokkerklub|Juventus]], [[Real Madrid]], en [[AC Milan|Milan]], en verskeie titels gewen. Benewens sy Brasiliaanse paspoort, besit Emerson ook Italiaanse, Duitse, en Katarse paspoorte.<ref name="archiviostorico.corriere.it">{{cite web|url=http://archiviostorico.corriere.it/2001/gennaio/25/sfida_Emerson_voglio_vincere_come_co_10_0101254278.shtml|title=La sfida di Emerson: voglio vincere come Falcao|date=25 January 2001|publisher=Il Corriere della Sera|language=it|archive-url=https://web.archive.org/web/20150220022318/http://archiviostorico.corriere.it/2001/gennaio/25/sfida_Emerson_voglio_vincere_come_co_10_0101254278.shtml|archive-date=2015-02-20|access-date=17 September 2014}}</ref> == Verwysigs == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Emerson Ferreira da Rosa}} [[Kategorie:Brasiliaanse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1976]] [[Kategorie:Lewende mense]] atcqgg9lv193xgrhnl7u25dd4ho4pi2 0 450653 2816330 2025-06-27T08:21:30Z Vryheidsfront Minus 188698 Nuwe bladsy geskep met ''''Carlos Caetano Bledorn Verri''' (gebore [[31 Oktober]] [[1963]]), bekend as '''Dunga''' (Portugees|Portugese]] uitspraak: [ˈdũɡɐ]), is ’n [[Brasilië|Brasiliaanse]] [[Sokker|sokkerafrigter]] en voormalige professionele speler wat as ’n verdedigende middelveldspeler gespeel het. Onder sy kapteinskap het [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasilië]] die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1994|1994 FIFA Wêreldbeker]] gewen, en hy het die trofee omhoog...' 2816330 wikitext text/x-wiki '''Carlos Caetano Bledorn Verri''' (gebore [[31 Oktober]] [[1963]]), bekend as '''Dunga''' (Portugees|Portugese]] uitspraak: [ˈdũɡɐ]), is ’n [[Brasilië|Brasiliaanse]] [[Sokker|sokkerafrigter]] en voormalige professionele speler wat as ’n verdedigende middelveldspeler gespeel het. Onder sy kapteinskap het [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasilië]] die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1994|1994 FIFA Wêreldbeker]] gewen, en hy het die trofee omhoog gehou. Saam met Xavi is hy een van slegs twee mans wat in ’n Wêreldbeker-eindstryd, Olimpiese eindstryd, [[Sokker-Konfederasiebeker|Konfederasiebeker]]-eindstryd, en kontinentale kampioenskaps-eindstryd gespeel het. Hy was twee keer hoofafrigter van Brasilië. In sy eerste termyn (2006–2010) het hy die span gelei tot oorwinning in die 2007 [[Copa América]] en die [[FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2009|2009 FIFA Konfederasiebeker]], en tot die kwart-eindronde van die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010|2010 Wêreldbeker]], waarna hy deur die Brasiliaanse Sokkerkonfederasie afgedank is.<ref>{{cite news |url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/world-cup-2010/teams/brazil/7871588/World-Cup-2010-Brazil-dismiss-coach-Dunga.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100706215108/http://www.telegraph.co.uk/sport/football/world-cup-2010/teams/brazil/7871588/World-Cup-2010-Brazil-dismiss-coach-Dunga.html |url-status=dead |archive-date=6 July 2010 |location=London |work=The Daily Telegraph |title=World Cup 2010: Brazil dismiss coach Dunga |date=4 July 2010 |access-date=14 March 2011}}</ref> Hy is in 2014 vir ’n tweede keer aangestel, maar ná Brasilië se vroeë uitskakeling uit die Copa América Centenario, is hy in Junie 2016 weer afgedank. Hy was ook in 2013 hoofafrigter van Internacional. Sy bynaam is afgelei van die Portugese vertaling van “Dopey”, een van die dwergies in Disney se weergawe van Sneeuwitjie, en is aan hom gegee deur sy oom weens sy kort lengte as kind. Daar is geglo hy sou klein bly, en die bynaam het gebly selfs nadat hy gegroei en langer geword het.<ref>{{cite web |url=http://oficinadeideias54.blogspot.com/2010/05/origem-do-apelido-do-tecnico-da-selecao.html |title=A Origem Do Apelido Do Técnico da Seleção Brasileira |date=24 May 2010 |access-date=14 March 2011 |language=pt |publisher=oficinadeideias54.blogspot.com}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Dunga}} [[Kategorie:Brasiliaanse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1963]] [[Kategorie:Lewende mense]] tacmy6n0abycok7ctakcgh2q4hchykw 2816331 2816330 2025-06-27T08:21:46Z Vryheidsfront Minus 188698 2816331 wikitext text/x-wiki '''Carlos Caetano Bledorn Verri''' (gebore [[31 Oktober]] [[1963]]), bekend as '''Dunga''' ([[Portugees|Portugese]] uitspraak: [ˈdũɡɐ]), is ’n [[Brasilië|Brasiliaanse]] [[Sokker|sokkerafrigter]] en voormalige professionele speler wat as ’n verdedigende middelveldspeler gespeel het. Onder sy kapteinskap het [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasilië]] die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1994|1994 FIFA Wêreldbeker]] gewen, en hy het die trofee omhoog gehou. Saam met Xavi is hy een van slegs twee mans wat in ’n Wêreldbeker-eindstryd, Olimpiese eindstryd, [[Sokker-Konfederasiebeker|Konfederasiebeker]]-eindstryd, en kontinentale kampioenskaps-eindstryd gespeel het. Hy was twee keer hoofafrigter van Brasilië. In sy eerste termyn (2006–2010) het hy die span gelei tot oorwinning in die 2007 [[Copa América]] en die [[FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2009|2009 FIFA Konfederasiebeker]], en tot die kwart-eindronde van die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010|2010 Wêreldbeker]], waarna hy deur die Brasiliaanse Sokkerkonfederasie afgedank is.<ref>{{cite news |url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/world-cup-2010/teams/brazil/7871588/World-Cup-2010-Brazil-dismiss-coach-Dunga.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100706215108/http://www.telegraph.co.uk/sport/football/world-cup-2010/teams/brazil/7871588/World-Cup-2010-Brazil-dismiss-coach-Dunga.html |url-status=dead |archive-date=6 July 2010 |location=London |work=The Daily Telegraph |title=World Cup 2010: Brazil dismiss coach Dunga |date=4 July 2010 |access-date=14 March 2011}}</ref> Hy is in 2014 vir ’n tweede keer aangestel, maar ná Brasilië se vroeë uitskakeling uit die Copa América Centenario, is hy in Junie 2016 weer afgedank. Hy was ook in 2013 hoofafrigter van Internacional. Sy bynaam is afgelei van die Portugese vertaling van “Dopey”, een van die dwergies in Disney se weergawe van Sneeuwitjie, en is aan hom gegee deur sy oom weens sy kort lengte as kind. Daar is geglo hy sou klein bly, en die bynaam het gebly selfs nadat hy gegroei en langer geword het.<ref>{{cite web |url=http://oficinadeideias54.blogspot.com/2010/05/origem-do-apelido-do-tecnico-da-selecao.html |title=A Origem Do Apelido Do Técnico da Seleção Brasileira |date=24 May 2010 |access-date=14 March 2011 |language=pt |publisher=oficinadeideias54.blogspot.com}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Dunga}} [[Kategorie:Brasiliaanse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1963]] [[Kategorie:Lewende mense]] pdnt7ebgrdjjc4ona04imjxmcw1dyx6 2816332 2816331 2025-06-27T08:30:15Z Vryheidsfront Minus 188698 2816332 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography | name = Dunga | image = [[Lêer:Aecio Neves e Dunga - 17-06-2008 (8368243127) (cropped).jpg|220px]] | caption = Dunga saam met die [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasilië]] in 2008 | fullname = Carlos Caetano Bledorn Verri | birth_date = {{birth date and age|1963|10|31|df=y}} | birth_place = Ijuí, [[Rio Grande do Sul]], [[Brasilië]] | height = 1,76 m | position = Verdedigende middelveldspeler | currentclub = | youthyears1 = | youthclubs1 = | years1 = 1980–1984 | years2 = 1984–1985 | years3 = 1985–1987 | years4 = 1987 | years5 = 1987–1988 | years6 = 1988–1992 | years7 = 1992–1993 | years8 = 1993–1995 | years9 = 1995–1998 | years10 = 1999–2000 | clubs1 = [[Sport Club Internacional|Internacional]] | clubs2 = [[Sport Club Corinthians Paulista|Corinthians]] | clubs3 = [[Santos-sokkerklub|Santos]] | clubs4 = [[Club de Regatas Vasco da Gama|Vasco da Gama]] | clubs5 = [[Pisa Calcio|Pisa]] | clubs6 = [[ACF Fiorentina|Fiorentina]] | clubs7 = [[Pescara Calcio|Pescara]] | clubs8 = [[VfB Stuttgart]] | clubs9 = [[Júbilo Iwata]] | clubs10 = [[Sport Club Internacional|Internacional]] | caps1 = 10 | goals1 = 0 | caps2 = 13 | goals2 = 1 | caps3 = 16 | goals3 = 1 | caps4 = 17 | goals4 = 1 | caps5 = 23 | goals5 = 2 | caps6 = 124 | goals6 = 8 | caps7 = 23 | goals7 = 3 | caps8 = 54 | goals8 = 7 | caps9 = 99 | goals9 = 16 | caps10 = 20 | goals10 = 3 | totalcaps = 377 | totalgoals = 42 | nationalyears1 = 1983–1986 | nationalteam1 = Brasilië se Olimpiese span | nationalcaps1 = 19 | nationalgoals1 = 4 | nationalyears2 = 1987–1998 | nationalteam2 = [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasilië]] | nationalcaps2 = 91 | nationalgoals2 = 6 | manageryears1 = 2006–2010 | managerclubs1 = [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasilië]] | manageryears2 = 2008 | managerclubs2 = Brasilië o/23 | manageryears3 = 2012–2013 | managerclubs3 = [[Sport Club Internacional|Internacional]] | manageryears4 = 2014–2016 | managerclubs4 = [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasilië]] }} '''Carlos Caetano Bledorn Verri''' (gebore [[31 Oktober]] [[1963]]), bekend as '''Dunga''' ([[Portugees|Portugese]] uitspraak: [ˈdũɡɐ]), is ’n [[Brasilië|Brasiliaanse]] [[Sokker|sokkerafrigter]] en voormalige professionele speler wat as ’n verdedigende middelveldspeler gespeel het. Onder sy kapteinskap het [[Brasiliaanse nasionale sokkerspan|Brasilië]] die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1994|1994 FIFA Wêreldbeker]] gewen, en hy het die trofee omhoog gehou. Saam met Xavi is hy een van slegs twee mans wat in ’n Wêreldbeker-eindstryd, Olimpiese eindstryd, [[Sokker-Konfederasiebeker|Konfederasiebeker]]-eindstryd, en kontinentale kampioenskaps-eindstryd gespeel het. Hy was twee keer hoofafrigter van Brasilië. In sy eerste termyn (2006–2010) het hy die span gelei tot oorwinning in die 2007 [[Copa América]] en die [[FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2009|2009 FIFA Konfederasiebeker]], en tot die kwart-eindronde van die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010|2010 Wêreldbeker]], waarna hy deur die Brasiliaanse Sokkerkonfederasie afgedank is.<ref>{{cite news |url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/world-cup-2010/teams/brazil/7871588/World-Cup-2010-Brazil-dismiss-coach-Dunga.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100706215108/http://www.telegraph.co.uk/sport/football/world-cup-2010/teams/brazil/7871588/World-Cup-2010-Brazil-dismiss-coach-Dunga.html |url-status=dead |archive-date=6 July 2010 |location=London |work=The Daily Telegraph |title=World Cup 2010: Brazil dismiss coach Dunga |date=4 July 2010 |access-date=14 March 2011}}</ref> Hy is in 2014 vir ’n tweede keer aangestel, maar ná Brasilië se vroeë uitskakeling uit die Copa América Centenario, is hy in Junie 2016 weer afgedank. Hy was ook in 2013 hoofafrigter van Internacional. Sy bynaam is afgelei van die Portugese vertaling van “Dopey”, een van die dwergies in Disney se weergawe van Sneeuwitjie, en is aan hom gegee deur sy oom weens sy kort lengte as kind. Daar is geglo hy sou klein bly, en die bynaam het gebly selfs nadat hy gegroei en langer geword het.<ref>{{cite web |url=http://oficinadeideias54.blogspot.com/2010/05/origem-do-apelido-do-tecnico-da-selecao.html |title=A Origem Do Apelido Do Técnico da Seleção Brasileira |date=24 May 2010 |access-date=14 March 2011 |language=pt |publisher=oficinadeideias54.blogspot.com}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT: Dunga}} [[Kategorie:Brasiliaanse sokkerspelers]] [[Kategorie:Geboortes in 1963]] [[Kategorie:Lewende mense]] ktl8k55lfx7ezq8l5ocaeokbje6d1iw 3 450654 2816342 2025-06-27T09:57:04Z Rooiratel 90342 Welkom :) 2816342 wikitext text/x-wiki == Welkom == {{Welkom}} ck8jq42j6v04e2izh6lv2i9rdpixwx5 0 450655 2816343 2025-06-27T10:13:31Z Rooiratel 90342 Stuur aan na [[Faber & Faber]] 2816343 wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Faber & Faber]] 4vlbs1npn0tnofje30te9h6pr65uo4e 0 450656 2816346 2025-06-27T10:15:09Z Rooiratel 90342 Stuur aan na [[Faber & Faber]] 2816346 wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Faber & Faber]] 4vlbs1npn0tnofje30te9h6pr65uo4e 14 450657 2816355 2025-06-27T10:46:59Z Rooiratel 90342 Nuwe bladsy geskep met '{{Broodkrummels}} [[Kategorie:Oostenrykse families]]' 2816355 wikitext text/x-wiki {{Broodkrummels}} [[Kategorie:Oostenrykse families]] m6aoagxxxvp3sjo6kjydgdpufgslfmz 14 450658 2816356 2025-06-27T10:47:57Z Rooiratel 90342 Nuwe bladsy geskep met '{{Broodkrummles}} [[Kategorie:Families]]' 2816356 wikitext text/x-wiki {{Broodkrummles}} [[Kategorie:Families]] fbtcnwz3invrgt204554yn6vtjn0ynm 2816357 2816356 2025-06-27T10:49:44Z Rooiratel 90342 2816357 wikitext text/x-wiki {{Broodkrummels}} [[Kategorie:Families]] thtk3y8f8rpucnp1ml93r3xc0dswbxq 14 450659 2816358 2025-06-27T10:50:56Z Rooiratel 90342 Nuwe bladsy geskep met '{{Broodkrummels}} [[Kategorie:Familie]]' 2816358 wikitext text/x-wiki {{Broodkrummels}} [[Kategorie:Familie]] rcsxsvw0a6notsqrbdz47lhtskoe6au 14 450660 2816359 2025-06-27T10:52:45Z Rooiratel 90342 Nuwe bladsy geskep met '{{Broodkrummels}}' 2816359 wikitext text/x-wiki {{Broodkrummels}} 313vwr4med1d4soakrfnxecr2wx3tbb 2816360 2816359 2025-06-27T10:53:12Z Rooiratel 90342 2816360 wikitext text/x-wiki {{Broodkrummels}} [[Kategorie:Verwantskap]] 5pz908jx5268r09ibva2hhnvowxu392 2816364 2816360 2025-06-27T10:55:54Z Rooiratel 90342 [[:Kategorie:Interpersoonlike verhoudings]] bygevoeg ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) 2816364 wikitext text/x-wiki {{Broodkrummels}} [[Kategorie:Verwantskap]] [[Kategorie:Interpersoonlike verhoudings]] 8le6xg0g2ha8dn5455uy5vy16yx3vox 1 450661 2816366 2025-06-27T10:58:54Z Sobaka 328 Nuwe bladsy geskep met '{{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}}' 2816366 wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 1 450662 2816368 2025-06-27T11:12:49Z Sobaka 328 Nuwe bladsy geskep met '{{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}}' 2816368 wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv